ฉลาดล้ำด้วยธรรมะ พูดดี...

หลวงตาปญญาดฉลาดล�าดวยธรรมะ สไตล

พดด

ฉลอง ๑๐๐ ป ชาตกาล ปญญานนทภกข

หลวงตาปญญาดฉลาดล�าดวยธรรมะ สไตล

พดด

ฉลอง ๑๐๐ ป ชาตกาล ปญญานนทภกข

ค�ำน�ำ

หนงสอ “พดด” เล มน ธรรมสภา สถาบนบนลอธรรม และศษยานศษย ได จดท�าในวาระฉลอง ๑๐๐ ป ชาตกาล พระพรหมมงคลาจารย หลวงพอปญญานนทภกข ในปพทธศกราช ๒๕๕๔ เปนระยะเวลานานหลายปทหลวงพอปญญานนทะไดดบขนธต งแต วนท ๑๐ ตลาคม ๒๕๕๐ ยงความระลกถงแก ศษยานศษยเป นอยางมาก ความระลกถงเช นน หลวงพอปญญานนทภกขได บอกแกบรรดาศษยานศษยว า “ไมมอะไรดไปกวาการปฏบตธรรม” ตามทหลวงพอสงสอนไว และใหเผยแพรธรรมะค�าสอนของหลวงพอ อนเป นการสบทอดธรรมะในตวของหลวงพอให คงอย ไปไม มวนตาย ตลอดระยะเวลาทผ านมา ธรรมสภาและสถาบนบนลอธรรม ไดสบทอดธรรมะและเผยแพรค�าสอนของหลวงพอปญญานนทะอย เสมอ แกเหลาพทธบรษททงหลาย ตามปณธานของหลวงพอปญญานนทะ ท ได ส งสอนไว แก ศษยานศษย อาทเช น การตอต านอบายมข การปฏรปประเพณ การปฏวต เลกเชอส งงมงายไร สาระ และการปฏบตตนให เป นคนด ตามแนวทาง ๕ ด ส ความเป นมนษย ได แก . . . . . . . .๑. คดด ๒. พดด ๓. ท�าด ๔. คบคนด ๕. ไปส สถานทด

หลกธรรมของหลวงพ อป ญญานนทภกข ทถ ายทอดจากค�า ส งสอนขององคสมเดจพระสมมาสมพทธเจ ามอย มากมาย อาทเช น หลกการของชาวพทธ ในเรอง.. .หลกการนบถอพระรตนตรย อยางมนคง ไม ง อนแง นคลอนแคลนไปในทางส งงมงายไร สาระ หลกการท�างาน โดยมอดมการณว า งานคอชวต ชวตคองาน บนดาลสข ท�างานให สนก เป นสขเมอท�างาน หลกการพฒนาตน มหลกการว า ตนตว ว องไว ก าวหนา ท�างานแข งกบเวลา เพอพฒนาสงคม หลกการด�าเนนชวต มหลกการว า อย กนดวยความรก อยา เหลวไหล หางไกลอบายมข เดนให ถกทาง. . .ย งให ย งได ฯลฯ อานสงส จากการจดพมพหนงสอ “พดด” เล มน ธรรมสภา สถาบนบนลอธรรม และเหล าศษยานศษย ถวายแด พระพรหม มงคลาจารย หลวงพอปญญานนทภกข พระผ เป นแสงสว างของชาว พทธทงหลายตลอดกาลนานเทอญ.

ด วยความสจรต หวงดธรรมสภาปรารถนาให โลกพบกบความสงบสข

ค�ำน�ำ

หนงสอ “พดด” เล มน ธรรมสภา สถาบนบนลอธรรม และศษยานศษย ได จดท�าในวาระฉลอง ๑๐๐ ป ชาตกาล พระพรหมมงคลาจารย หลวงพอปญญานนทภกข ในปพทธศกราช ๒๕๕๔ เปนระยะเวลานานหลายปทหลวงพอปญญานนทะไดดบขนธต งแต วนท ๑๐ ตลาคม ๒๕๕๐ ยงความระลกถงแก ศษยานศษยเป นอยางมาก ความระลกถงเช นน หลวงพอปญญานนทภกขได บอกแกบรรดาศษยานศษยว า “ไมมอะไรดไปกวาการปฏบตธรรม” ตามทหลวงพอสงสอนไว และใหเผยแพรธรรมะค�าสอนของหลวงพอ อนเป นการสบทอดธรรมะในตวของหลวงพอให คงอย ไปไม มวนตาย ตลอดระยะเวลาทผ านมา ธรรมสภาและสถาบนบนลอธรรม ไดสบทอดธรรมะและเผยแพรค�าสอนของหลวงพอปญญานนทะอย เสมอ แกเหลาพทธบรษททงหลาย ตามปณธานของหลวงพอปญญานนทะ ท ได ส งสอนไว แก ศษยานศษย อาทเช น การตอต านอบายมข การปฏรปประเพณ การปฏวต เลกเชอส งงมงายไร สาระ และการปฏบตตนให เป นคนด ตามแนวทาง ๕ ด ส ความเป นมนษย ได แก . . . . . . . .๑. คดด ๒. พดด ๓. ท�าด ๔. คบคนด ๕. ไปส สถานทด

หลกธรรมของหลวงพ อป ญญานนทภกข ทถ ายทอดจากค�า ส งสอนขององคสมเดจพระสมมาสมพทธเจ ามอย มากมาย อาทเช น หลกการของชาวพทธ ในเรอง.. .หลกการนบถอพระรตนตรย อยางมนคง ไม ง อนแง นคลอนแคลนไปในทางส งงมงายไร สาระ หลกการท�างาน โดยมอดมการณว า งานคอชวต ชวตคองาน บนดาลสข ท�างานให สนก เป นสขเมอท�างาน หลกการพฒนาตน มหลกการว า ตนตว ว องไว ก าวหนา ท�างานแข งกบเวลา เพอพฒนาสงคม หลกการด�าเนนชวต มหลกการว า อย กนดวยความรก อยา เหลวไหล หางไกลอบายมข เดนให ถกทาง. . .ย งให ย งได ฯลฯ อานสงส จากการจดพมพหนงสอ “พดด” เล มน ธรรมสภา สถาบนบนลอธรรม และเหล าศษยานศษย ถวายแด พระพรหม มงคลาจารย หลวงพอปญญานนทภกข พระผ เป นแสงสว างของชาว พทธทงหลายตลอดกาลนานเทอญ.

ด วยความสจรต หวงดธรรมสภาปรารถนาให โลกพบกบความสงบสข

สารบาญ

ธรรมะขอท ๑. เดนใหปลอดภยในชวต ๑ธรรมะขอท ๒. มองตวเอง ๒ธรรมะขอท ๓. ใชเหตผล ๓ธรรมะขอท ๔. ความจงรกภกดตอบรมคร ๔ธรรมะขอท ๕. ศาสนาเปนหลกครองใจ ๕ธรรมะขอท ๖. คนมสต ๖ธรรมะขอท ๗. จตใจทขาดการควบคม ๗ธรรมะขอท ๘. หนาท ๘ธรรมะขอท ๙. ค�าพดงาม ๙ธรรมะขอท ๑๐. สงทเรยกวาความทกข ๑๐ธรรมะขอท ๑๑. ดบทกขไดดวยตนเอง ๑๑ธรรมะขอท ๑๒. หลงมายา ๑๒ธรรมะขอท ๑๓. อารมณทจรมา ๑๓ธรรมะขอท ๑๔. เวลาเปนของมคาส�าหรบชวต ๑๔ธรรมะขอท ๑๕. ล�าดบแหงปญญา ๑๕ธรรมะขอท ๑๖. ราคาของคนอยทคณธรรม ๑๗ธรรมะขอท ๑๗. ใจออน ใจแขง ๑๘ธรรมะขอท ๑๘. ท�าจตใหวาง ๑๙

ธรรมะขอท ๑๙. ประมาทลงเหว ๒๐ธรรมะขอท ๒๐. ชวตเดนทาง ๒๑ธรรมะขอท ๒๑. พกกายพกใจ ๒๒ธรรมะขอท ๒๒. วดออกเสยบาง ๒๓ธรรมะขอท ๒๓. จตทเปนพทธะ ๒๔ธรรมะขอท ๒๔. เครองหามเครองกน ๒๕ธรรมะขอท ๒๕. สงครามแหงจตใจ ๒๖ธรรมะขอท ๒๖. อทธพลของความคด ๒๗ธรรมะขอท ๒๗. กายกบใจ ๒๘ธรรมะขอท ๒๘. ทกอยางมาจากเหต ๒๙ธรรมะขอท ๒๙. อ�านาจอวชชา ๓๐ธรรมะขอท ๓๐. จดหมายชวต ๓๑ธรรมะขอท ๓๑. สรางภพ สรางชาต ๓๓ธรรมะขอท ๓๒. ยนด ยนราย ๓๔ธรรมะขอท ๓๓. มองทศทเปนสข ๓๕ธรรมะขอท ๓๔. เปดเผย ๓๖ธรรมะขอท ๓๕. งานสรางชวต ๓๗ธรรมะขอท ๓๖. ชวตกบงาน ๓๘ธรรมะขอท ๓๗. ธรรมะคอหนาท ๓๙ธรรมะขอท ๓๘. ฐานของชวต ๔๐ธรรมะขอท ๓๙. เกดมาเพอหนาท ๔๑ธรรมะขอท ๔๐. เพอความส�าเรจของงาน ๔๒ธรรมะขอท ๔๑. เมอไมตงตน กไมถงจดหมาย ๔๓

สารบาญ

ธรรมะขอท ๑. เดนใหปลอดภยในชวต ๑ธรรมะขอท ๒. มองตวเอง ๒ธรรมะขอท ๓. ใชเหตผล ๓ธรรมะขอท ๔. ความจงรกภกดตอบรมคร ๔ธรรมะขอท ๕. ศาสนาเปนหลกครองใจ ๕ธรรมะขอท ๖. คนมสต ๖ธรรมะขอท ๗. จตใจทขาดการควบคม ๗ธรรมะขอท ๘. หนาท ๘ธรรมะขอท ๙. ค�าพดงาม ๙ธรรมะขอท ๑๐. สงทเรยกวาความทกข ๑๐ธรรมะขอท ๑๑. ดบทกขไดดวยตนเอง ๑๑ธรรมะขอท ๑๒. หลงมายา ๑๒ธรรมะขอท ๑๓. อารมณทจรมา ๑๓ธรรมะขอท ๑๔. เวลาเปนของมคาส�าหรบชวต ๑๔ธรรมะขอท ๑๕. ล�าดบแหงปญญา ๑๕ธรรมะขอท ๑๖. ราคาของคนอยทคณธรรม ๑๗ธรรมะขอท ๑๗. ใจออน ใจแขง ๑๘ธรรมะขอท ๑๘. ท�าจตใหวาง ๑๙

ธรรมะขอท ๑๙. ประมาทลงเหว ๒๐ธรรมะขอท ๒๐. ชวตเดนทาง ๒๑ธรรมะขอท ๒๑. พกกายพกใจ ๒๒ธรรมะขอท ๒๒. วดออกเสยบาง ๒๓ธรรมะขอท ๒๓. จตทเปนพทธะ ๒๔ธรรมะขอท ๒๔. เครองหามเครองกน ๒๕ธรรมะขอท ๒๕. สงครามแหงจตใจ ๒๖ธรรมะขอท ๒๖. อทธพลของความคด ๒๗ธรรมะขอท ๒๗. กายกบใจ ๒๘ธรรมะขอท ๒๘. ทกอยางมาจากเหต ๒๙ธรรมะขอท ๒๙. อ�านาจอวชชา ๓๐ธรรมะขอท ๓๐. จดหมายชวต ๓๑ธรรมะขอท ๓๑. สรางภพ สรางชาต ๓๓ธรรมะขอท ๓๒. ยนด ยนราย ๓๔ธรรมะขอท ๓๓. มองทศทเปนสข ๓๕ธรรมะขอท ๓๔. เปดเผย ๓๖ธรรมะขอท ๓๕. งานสรางชวต ๓๗ธรรมะขอท ๓๖. ชวตกบงาน ๓๘ธรรมะขอท ๓๗. ธรรมะคอหนาท ๓๙ธรรมะขอท ๓๘. ฐานของชวต ๔๐ธรรมะขอท ๓๙. เกดมาเพอหนาท ๔๑ธรรมะขอท ๔๐. เพอความส�าเรจของงาน ๔๒ธรรมะขอท ๔๑. เมอไมตงตน กไมถงจดหมาย ๔๓

ธรรมะขอท ๔๒. คณธรรมส�าหรบนกส ๔๔ธรรมะขอท ๔๓. ฝนทงใหเปนเขม ๔๕ธรรมะขอท ๔๔. ท�างานทกชนดดวยจตวาง ๔๖ธรรมะขอท ๔๕. สนโดษ ๔๗ธรรมะขอท ๔๖. ร�ารวยเพราะอดออม ๔๘ธรรมะขอท ๔๗. สขดวยความมทรพย ๔๙ธรรมะขอท ๔๘. สมบตภายใน ๕๐ธรรมะขอท ๔๙. ตองท�าหนาทใหเรยบรอย ๕๑ธรรมะขอท ๕๐. ท�าตนใหมคา ๕๒ธรรมะขอท ๕๑. อยกบความด ๕๓ธรรมะขอท ๕๒. รดหนาไป อยาถอยหลง ๕๔ธรรมะขอท ๕๓. ท�างานเพองาน ๕๕ธรรมะขอท ๕๔. คนปากเหมน คนปากหอม ๕๖ธรรมะขอท ๕๕. วาจาน�าทกขมาใหมากกวากายและใจ ๕๗ธรรมะขอท ๕๖. พงระมดระวงในการเปลงวาจา ๕๘ธรรมะขอท ๕๗. กลาววาจาใหเหมาะกบสถานการณ ๕๙ธรรมะขอท ๕๘. ใจรอน ค�าพดกรอน ใจเยน ค�าพดกเยน ๖๐ธรรมะขอท ๕๙. กลาวแตถอยค�าออนหวาน นมนวล ๖๑ธรรมะขอท ๖๐. ความสมพนธของปากกบใจ ๖๒ธรรมะขอท ๖๑. วาจาสภาษต ๖๓ธรรมะขอท ๖๒. จงสนใจในการฟงใหมากๆ ๖๔ธรรมะขอท ๖๓. ค�าเตอนทมคาส�าหรบทกชวต ๖๕ธรรมะขอท ๖๔. มองหาความดของผอน ๖๖

เมอใด...แกงจดไมเปนรสนนแหละเขาจงร วาเกลอมประโยชนแกเขา

ในชวตประจ�าวนของเราทงหลายกเปนเชนเดยวกนตามปกตเราทกคนมความเปนอยอยางสะดวกสบายนน

เพราะเรามการเดนถกธรรมะอยแลว ถาผดธรรมะกตองเดอดรอนแตเพราะการขาดการศกษา จงไมเขาใจ

บคคลใดทรกจะใหชวตตนราบรน จงควรสนใจในวถชวตค ว ร เ ร ย น ร ว า...

ตนจะเดนอยางไรชวตจงจะปลอดภย เรยบรอยเหมอนอยางเราจะเดนทางไปไหนๆ

การไปโดยรจกเสนทางอยางด กบการไปโดยไมร จกเสนทาง...อยางไหนจะสะดวกกวากน...

๑. เดนใหปลอดภยในชวต

เมอใด...แกงจดไมเปนรสนนแหละเขาจงร วาเกลอมประโยชนแกเขา

ในชวตประจ�าวนของเราทงหลายกเปนเชนเดยวกนตามปกตเราทกคนมความเปนอยอยางสะดวกสบายนน

เพราะเรามการเดนถกธรรมะอยแลว ถาผดธรรมะกตองเดอดรอนแตเพราะการขาดการศกษา จงไมเขาใจ

บคคลใดทรกจะใหชวตตนราบรน จงควรสนใจในวถชวตค ว ร เ ร ย น ร ว า...

ตนจะเดนอยางไรชวตจงจะปลอดภย เรยบรอยเหมอนอยางเราจะเดนทางไปไหนๆ

การไปโดยรจกเสนทางอยางด กบการไปโดยไมร จกเสนทาง...อยางไหนจะสะดวกกวากน...

๑. เดนใหปลอดภยในชวต

มองดตวเองใหดวามนมขาดบางไหม ?คอขาดธรรมะไปบางไหม ?

ฉนเฉยวบางไหม ? หงดหงดบางไหม ?โกรธใครจนลมตวแลวแสดงอะไรๆ ออกในทางทไมเหมาะไมควรบางไหม ?ถาเราแสดงอาการอยางนนออกไป

กแสดงวา...ขณะนนธรรมะไมมอยในใจเราเมอธรรมะไมมอยในใจของเรา

อะไรมากระทบมนกเกดระเบดขนทนท...ผ มธรรมะประจ�าใจ...

ถอหลกวา คนอนเขาจะท�าชว เราไมท�าชวคนอนเขาจะท�าอะไรไมเปนธรรม เราจะไมเอาอยาง

เราจะไมใช แตจะใชของดตอบโตกบของชว

คนเราถาไดใชธรรมะเชนหลกอนจจง ทกขง อนตตา น

เอาไปคดนกบอยๆ ใจมนกสบาย ปญหามนกนอยลงไปเวลาเกดอะไรกพอปลงตกไดวา มนไมเทยง

เวลาเปนทกขกนกวา ความทกขนมนเปนเรองของโลกเราอยในโลกมนกตองพบกบความทกขลงไปนดหนอยเทานนเอง

คนเรามความเศราโศกเสยใจอะไรตางๆ นถาไดหนเขาหาธรรมะ ไดศกษาธรรมะแลว ความเบาใจกจะเกดขนเพราะมองเหนความจรงวา อะไรมนเปนอะไรตามความเปนจรง

ถาเรามธรรมะคมครองอยสม�าเสมออะไรมากระทบเขา เรากรบไดอยางใจเยน ใจสงบ

คอยพดคอยจา เราไมตองใชอารมณ แตวาเราใชเหตผลมาพดจากน

๒. มองตวเอง ๓. ใชเหตผล

๒ ๓

มองดตวเองใหดวามนมขาดบางไหม ?คอขาดธรรมะไปบางไหม ?

ฉนเฉยวบางไหม ? หงดหงดบางไหม ?โกรธใครจนลมตวแลวแสดงอะไรๆ ออกในทางทไมเหมาะไมควรบางไหม ?ถาเราแสดงอาการอยางนนออกไป

กแสดงวา...ขณะนนธรรมะไมมอยในใจเราเมอธรรมะไมมอยในใจของเรา

อะไรมากระทบมนกเกดระเบดขนทนท...ผ มธรรมะประจ�าใจ...

ถอหลกวา คนอนเขาจะท�าชว เราไมท�าชวคนอนเขาจะท�าอะไรไมเปนธรรม เราจะไมเอาอยาง

เราจะไมใช แตจะใชของดตอบโตกบของชว

คนเราถาไดใชธรรมะเชนหลกอนจจง ทกขง อนตตา น

เอาไปคดนกบอยๆ ใจมนกสบาย ปญหามนกนอยลงไปเวลาเกดอะไรกพอปลงตกไดวา มนไมเทยง

เวลาเปนทกขกนกวา ความทกขนมนเปนเรองของโลกเราอยในโลกมนกตองพบกบความทกขลงไปนดหนอยเทานนเอง

คนเรามความเศราโศกเสยใจอะไรตางๆ นถาไดหนเขาหาธรรมะ ไดศกษาธรรมะแลว ความเบาใจกจะเกดขนเพราะมองเหนความจรงวา อะไรมนเปนอะไรตามความเปนจรง

ถาเรามธรรมะคมครองอยสม�าเสมออะไรมากระทบเขา เรากรบไดอยางใจเยน ใจสงบ

คอยพดคอยจา เราไมตองใชอารมณ แตวาเราใชเหตผลมาพดจากน

๒. มองตวเอง ๓. ใชเหตผล

๒ ๓

ในการปฏบตธรรมนน ประการแรกทสดกคอจงมอบกายถวายชวตตอพระบรมครของเรายนดอยในค�าสงสอน ในค�าเตอนทกอยาง

ยอมใจของทานใหอยภายใตการน�าของพระองความจงรกภกดกจะเกดขน

คนทรกพระองคแลว กยอมไมฝาฝนค�าสอนถาฝาฝนกหมายความวาไมจงรกภกดตอพระองค

แตกลบไปรบความชวมาตามใจตวเองการตามใจตวเองยอมกอใหเกดความทกขเสมอเมอยอมตนอยในค�าสอนของพระองคแลว

ขนตอไป...กจงเสยสละสงทตนไดนนเพอผอนบางอยาเปนคนเหนแกตว...อยาแสวงสขเฉพาะตนเพยงคนเดยว

ทกคนตองมศาสนาเปนประทปน�าทางเสมอเราชาวโลกจะอยไดโดยปราศจากศาสนาไมไดเลย

ทกคนจงควรมหลกศาสนาเปนหลกครองใจโดยการหนเขาศกษาศาสนาของคนทตนรบไว

ใหร วา...ตนพงปฏบตอยางไร? และจงรกษาตวไวดวยการปฏบตประกาศใหคนทไมร ไดเกดความร ความเขาใจ

กจะเปนการท�าตนถกตองโดยเหตผลเปนคนไมเปลาจากศาสนา มความเชอแนวา . . .

ตนจะปลอดภยในโลกนและโลกอนท�าความกาวหนาใหแกตนไดเปนอยางดทกประการ

ปญหาทถามวา...“ไมมไมไดหรอ?”จงเปนอนกลาวสรปไดวา ไมม...ไมได

ทกคนตองมศาสนาเปนประทปน�าทางของตนเสมอ

๔ ๕

๔. ควำมจงรกภกดตอบรมคร ๕. ศำสนำเปนหลกครองใจ