1929 ЖЫЛЄЫ 15 АЌПАННАН ШЫЄАДЫПАВЛОДАР ОБЛЫСТЫЌ ГАЗЕТI

www.saryarka-samaly.kz

ñàìàëûàðûàðêàÑ 23

№122 (14908)

ќазан,сейсенбі2012 жыл

АУА РАЙЫ«Gismeteo.ru» сайтыныѕ хабарлауынша, бїгін Павлодарда жаѕбыр жауады. Кїндіз

ауа температурасы 4 жылы, тїнде 0 градус болмаќ. Солтїстік - батыстан соќќан желдіѕжылдамдыєы секундына – 5-6 метр.

24 ќазанда да кїн бўлттанып, жаѕбыр жауады. Кїндіз - 1 градус,тїнде - 6 градусќа дейін салќындайды. Солтїстік - батыстан соќќанжелдіѕ жылдамдыєы – 5 метр.

Бўєан дейін хабарлаєанымыздай, бўрнаєыкїндері елорда тґрінде Павлодар облысыныѕ ауылшаруашылыєы жјне ґнеркјсіп ґнімдерініѕ«Кереку-Баян» атты жјрмеѕкесі ґтті. Астананыѕорталыќ алаѕына жайылєан сауда сґрелері таѕныѕатысынан, кїнніѕ батысына дейін тўтынушыларданбосаєан жоќ. Еліміздіѕ бас ќаласыныѕ тўрєындарынпавлодарлыќ тауарлардыѕ жоєары сапасы менарзан баєасы тамсандырды.Кїнніѕ жылы шуаєы да кґѕіл шырайын аша тїсті.

Ґѕірімізден барєан кґркемґнерпаздар жјрмеѕкекґрігін ќыздырды. Аталєан шараны Павлодароблысыныѕ јкімі Ерлан Арын мен Астанаќаласыныѕ јкімі Иманєали Тасмаєамбетов аралапкґрді. Елорда басшысы Керекуден жеткен саудакеруенініѕ баєа баєамына оѕ кґзќарасын білдірді.

Аймаќтыѕарзан ґнімі –астаналыќтарєа!

Биылєы кїз павлодарлыќ шаруалар їшінкїткендегіден берекелі болды. Жаздыѕќўрєаќшылыєына ќарамастан, дјнді алќаптарданґткен жылдардаєыдай болмаса да, ќамбамызєабіршама мол ырыздыќ ќўйылды. Ґѕірдегі кїзгіжиын-терім науќаны ўйымшылдыќпен аяќталып,табиєи ґнім былтырєы дјстїр бойынша Астанажўртшылыєына ўсынылды.

«Кереку-Баян» жјрмеѕкесінеоблысымыздыѕ аудандары мен Павлодар,Екібастўз, Аќсу ќалаларыныѕ 127 ауылшаруашылыєы нысаны ќатысып, ґз ґнімдерінсаудаєа салды. Павлодарлыќтар аталєан шараєа100 миллион теѕгеден астам сомадаєы барлыєы645 тонна кґлемінде тауар жеткізді. Оныѕішінде, 40 тонна ет, 17 тонна шўжыќ ґнімдері,24 тонна сїт жјне сїт ґнімдері, 12 тоннабалыќ, 250 тонна картоп, 50 тонна сјбіз,20 тонна ќызылша мен 60 тонна орамжапыраќжјне басќа да тауар тїрлері, кондитерлікґнімдер сатылымєа тїсті.

Шара талєампаз тўтынушылардыѕ кґѕілінен

шыќты. Ќала халќы да риза. Ґйткені, мўндаєыбаєа базардаєыдан 25-30 %-єа арзан.Павлодар облысы јкімініѕ орынбасары НўржанЈшімбетовтыѕ айтуынша, жјрмеѕкеніўйымдастырар бўрын Астана ќаласынарыєындаєы тауарлардыѕ баєасы алдын аласарапталєан. «Нјтижесінде, ґнімдердіѕ баєасынжергілікті жўртшылыќќа ќолайлы болатындайетіп, мейлінше арзандатуєа тырыстыќ», - дейдіНўржан Кемерўлы. Ќысќасы, аймаєымызданжеткізілген ауыл шаруашылыєы ґнімдеріЕлордада жоќ баєамен босатылды. Мысалы,жылќы етініѕ келісі 1100 теѕге болса, сиыреті 900, ќой еті 1000, ќўс еті 390 теѕгеденсатылды. Ал, картоптыѕ келісі 45 теѕгеден,пияз 50, сјбіз 45 теѕгеден баєаланды. Бўлретте, јсіресе, етке, картоп пен пиязєа сўранысжоєары болды. Астаналыќтар етті тўтаскесегімен, картопты ќап-ќабымен јкетіп жатты.

Тјуелсіздік жылдары облыста шыєарылатынауыл шаруашылыєы ґнімдерініѕ тїрлері бірнешеесеге кґбейгені белгілі. Бїгінде аймаќ ґзін ет,сїт, жўмыртќа, ўн, жарма, картоп, кґкґнісґнімдерімен толыќ ќамтамасыз етуде.

- Облысымызда картоп тўрєындарсўранысынан їш-тґрт есе кґп ґндіріледі.Сондыќтан оныѕ ќалєан бґлігін басќааймаќтарєа, соныѕ ішінде кґбінесе Астанаќаласына жеткізіп тўрамыз. Яєни, тек осындайжјрмеѕкеде єана емес, павлодарлыќ сапалыґнім їнемі елордамыздыѕ базарларындасаудаланады, - дейді Н.Јшімбетов.

Жјрмеѕкеге ќатысќан кјсіпорындарќатарында аймаєымыздыѕ республикаєатанымал «Крендель», «Рубиком», «Сїт», «Смак»сияќты бірќатар компаниялары да болды.Олардыѕ ґндіретін тауарлары астаналыќтардыѕзор сўранысына ие.

Павлодарлыќ кјсіпорын басшылары дашараныѕ жоєары деѕгейде ґткенін айтуда.Май ауданыныѕ «Аќжар-Ґндіріс» ЖШСдиректоры Ерлан Ќожабеков - мол кґлемдетауар апарєан кјсіпкердіѕ бірі.

- Елордамызєа алты бас жылќы, 40 басќой етін, шамамен екі тонна ќымыз јкеліпотырмыз. Ґніміміздіѕ басым бґлігі жјрмеѕкеніѕбірінші кїні-аќ саудаланып кетті. Тўтынушылартарапынан, јсіресе, жылќы етіне дегенсўраныстыѕ жоєары екенін байќадым. Жалпы,сауда сјтті ґтті. Біз мўндай шараларданќалмауєа тырысамыз. Былтыр, Астанаќаласында ел Тјуелсіздігініѕ 20 жылдыќмерейтойы ќарсаѕындаєы жјрмеѕкеге деќатысќан болатынбыз, - деді Е.Ќожабеков.

«Кереку-Баян» керуеніАстана тґрін тербеді!

Жўртшылыќ жоєары баєалаєан жјрмеѕке

Жалєасы 3-бетте

Сур

етт

ер

ді

тїс

ірге

н – Т

ґл

еге

н Н

ўрєа

зы.

Данияр ЖЎМАДІЛ

Базарлыєымыз - баршаєа!

Асќаќ Астанаєа ерке Ертістіѕ бойынан тарту

АЌПАРАТ 23 ќазан, сейсенбі, 2012 жыл2САРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫ

www.saryarka-samaly.kz

ЌР Президенті Нўрсўлтан Назарбаев Вена ќаласында Австрия Республикасында оќитынстуденттермен жјне ќазаќ диаспорасыныѕ ґкілдерімен кездесті.

- Ґкінішке ќарай, кґшедегі кез келгентўрєыннан «Халыќтыќ – ІРО» жайлы сўрарболсаѕыз, жарытып жауап бермейді. Тіпті,олар аталєан баєдарламаныѕ халыќ їшінќандай тиімділігі барынан да бейхабар. Бўл– аќпараттыќ-насихат жўмыстарына жауаптыґкілдердіѕ ґз шаруаларына жауапсыздыќтанытуы. Биыл «ЌазТрансОйл» акционерлікќоєамыныѕ акциялары сатылуда. Жылаяќталуєа жаќын. Біраќ, ќолымызда јлі наќтыдерек жоќ. «Халыќтыќ – ІРО» ќоєамдыќ жўмысемес, мемлекеттік маѕыздаєы баєдарламаекенін естен шыєармаєан абзал, - деді ЕрланМўхтарўлы жиында сґйлеген сґзінде.

Облыстыќ ішкі саясат басќармасыныѕбастыєы Бауыржан Ќапенов аќпараттыќ-насихат жўмыстары толассыз жїргізіліпжатќандыєын айтады. «Жергілікті бўќаралыќаќпарат ќўралдарыныѕ кґмегіменбаєдарламаны насихаттаудамыз. Ќала-ауданкґшелеріне арнайы жарнамалыќтаќтайшалар, яєни билбордтар ілінді. Бўлбаєыттаєы жўмыстарымыз јлі де жалєасынтабады», - деп сендірді басќарма бастыєы.

Ќанша уаќыт ґтсе де јлі ешбір нјтиженіѕжоќтыєын тілге тиек еткен аймаќ басшысы:«Насихат жўмыстарыныѕ жаѕа жїйесін ќўруєанаќты тапсырма беремін. Бўєан дейін жасаєаншаруаларыѕыздан тїк шыќпаса, тыѕ тетігінќарастыру ќажет. Мјселен, бўќаралыќ-кґпшілік шараларды кґптеп ўйымдастырєанабзал. Тіпті, студент жастардыѕ кґмегіменарнайы флеш-моб акцияларын ґткізгендўрыс. Јйтеуір, «Халыќтыќ – ІРО» жайлыаќпарат облыстыѕ тїкпір-тїкпіріндегі аєайынєажетуі тиіс», - деді.

ЌР Президенті Нўрсўлтан Назарбаев осыжылдыѕ сјуір айында ґткен Ќазаќстан халќыАссамблеясыныѕ XIX сессиясында: «Ќазірќарапайым адамныѕ мїддесі бірінші кезеккешыєып отыр. Біздіѕ басты маќсатымыз –адам, оныѕ мїдделері, таєдыры, білім алуы,еѕбекке орналасуы, сапалы тўрєын їй. Жаѕакјсіпорындар, ґнеркјсіптіѕ жоєары ґндірістінысандары жоєары кјсіби мамандарды талапетеді. Демек, Ќазаќстанда ґмір ґзгеріп, ґзімізайтып жїрген орта тап ґсіп шыєады», -деген болатын. «Халыќтыќ IPO» – осымаќсаттарєа сай баєдарлама. Жалпы,баєдарлама аясында ќазаќстандыќтар ірікомпаниялардыѕ акцияларын сатып алып,олардан тікелей табыс тїсіруге мїмкіндікалады.

Ерлан Мўхтарўлы «Халыќтыќ – ІРО»баєдарламасын насихаттау жўмыстарыменмемлекеттік ќызметшілер айналысуы керектігіналєа тартты. «Павлодар облысы бойыншабиыл баєдарламаєа ќатысатындардыѕ саны16 мыѕнан кем болмауы керек. Насихатшараларын кїшейту ќажет. Жергілікті бўќаралыќаќпарат ќўралдарыныѕ мїмкіндігін тиімдіпайдаланєан дўрыс» - деді облыс јкімі.

Фархат ЈМІРЕ

ОБЛЫС ЈКІМДІГІНДЕ

Алєашќы мјселе бойынша облыстыќбілім беру басќармасы бастыєыныѕміндетін атќарушы Гїлжан Ќадырбаева

баяндама жасады. Гїлжан Шаяхметќызыныѕайтуынша, бїгінде облыс бойынша техникалыќжјне кјсіптік білім беретін 52 ўйым жўмысістейді. Онда 28 мыѕнан астам студент білімалуда. Оныѕ 14 мыѕы мемлекеттік тапсырысбойынша оќиды. Соѕєы їш жыл ішіндетехникалыќ жјне кјсіптік білім беруге бґлінетінќаржы кґлемі 1,5 есеге артќан. ЌазаќстанРеспубликасы «Білім беру туралы» заѕынаенгізілген ґзгерістерге сјйкес, бўдан былайкјсіптік жјне техникалыќ лицейлер тїгелдейколледж мјртебесіне ие болады. Ал мўныѕнендей артыќшылыєы бар, ќандайжауапкершіліктер жїктейді, білім сапасына оѕјсері бар ма? Бўл сауалдарєа Г.Ќадырбаева:

- Облысымызда аталмыш баєытта жїйеліжўмыстар жїргізілуде. Жалпы, јлемніѕґркениетті елдерініѕ тјжірибесіне сїйенсек,мўндай білім ўйымдары дуалды оќыту жїйесінегізінде жўмыс істейді. Яєни, теория ментјжірибені ўштастыра отырып, наќты

«Кјсіптік-техникалыќ білім берудіѕ озыќ мекемелерініѕ желісі дамыпкеледі. Олардыѕ тјжірибесін бїкіл ќазаќстандыќ білім беру жїйесінетаратып, барлыќ білім беру мекемелерін солардыѕ деѕгейіне тартуќажет»

ЌР Президенті Н.Назарбаевтыѕ «Јлеуметтік – экономикалыќ жаѕєырту –Ќазаќстан дамуыныѕ басты баєыты» атты Жолдауынан.

Болашаќ –техникалыќ жјнекјсіби білімде

Фархат ЈМІРЕ

Кеше аймаќ басшысы Ерлан Арынныѕ тґраєалыєымен облыс јкімдігініѕкеѕейтілген мјжілісі ґтті. Жиында ґѕірдегі техникалыќ жјне кјсіптік білімберу жїйесін дамыту, нарыќ субъектілерініѕ їстемдік жјне монополиялыќжаєдайды асыра пайдалануын болдырмау мјселелері ќаралды.

ТЎРЄЫНДАРЄАТЕРЕЅТЇСІНДІРУКЕРЕККеше облыс јкімі Ерлан Арын

«Халыќтыќ - ІРО» баєдарламасыныѕаймаєымызда орындалуына орайўйымдастырылєан жиындааќпараттыќ-насихат жўмыстарыныѕкґѕіл кґншітпейтіндігін сынєа алды.Ерлан Мўхтарўлыныѕ айтуынша,ќарапайым халыќ аталмышбаєдарлама жайлы мїлдем білмейді.Сол себепті баєдарламаныѕ аймаќбойынша орындалуы кемшін тїсуде.

жетістіктерге ќол жеткізеді. Бїгінде Сингапурмен Германияныѕ техникалыќ жјне кјсіптікбілім берудегі дуалды оќыту жїйесі јлемдекеѕінен ќолданылады. Біз де мўны меѕгерумізќажет. Бїгінде дуалды оќыту облысымыздыѕ37 оќу орнында 42 мамандыќ бойыншаўйымдастырылуда. Оќытудыѕ аталмыш

жїйесін енгізу оќу-ґндірістік базаныжетілдіруге, серіктес кјсіпорындармен етенежўмыс жасауєа жјне болашаќ тїлектіѕ тўраќтыжўмыспен ќамтылуына мїмкіндік береді.Кјсіптік лицейлерді колледждергеауыстырудыѕ тиімділігі ґте зор. Алдымен,оќу орнына бґлінетін ќаржы кґлемі еселенеді.Білім ордасыныѕ материалдыќ-техникалыќбазасы жаќсарады . Студенттердіѕшјкіртаќысы ґседі, - деді Г.Ќадырбаева.

Ерлан Мўхтарўлы техникалыќ жјне кјсіптіклицейлерді колледждер мјртебесінеауыстыру жўмыстарын жеделдетудітапсырды. «Біздіѕ ґѕір техникалыќ жјнекјсіптік білім беру тўрєысынан ґзгеоблыстарєа ќараєанда кґш ілгері тўруы ќажет.Себебі, Павлодар облысы - Ќазаќстанныѕиндустриялды орталыєы. Аталєан шаранытјмамдауєа ќосымша таєы бір ай уаќытберемін. Осы мерзім аралыєында барлыќжўмыс нјтижелі аяќталуы ќажет», - дедіаймаќ басшысы.

Павлодар облысы бойынша бјсекелестіктіќорєау жґніндегі ґѕіраралыќ инспекциясыныѕбастыєы Тимур Јмірханов нарыќсубъектілерініѕ монополиялыќ жаєдайлардыасыра пайдалануын болдырмау шараларыжайлы баяндады.

- 2012 ж ы л д ы ѕ9 айыныѕ ќорытындысыбойынша 12 нарыќсубъектісіне ќатысты6 тексеру шараларыаяќталды. Оныѕ екеуінеќатысты сот ґндірісіжїріп жатыр. Ал тґртеуінемонополияєа ќарсызаѕнаманыѕ бўзылуынтоќтату туралы нўсќаушыєарылды . Осыжылдыѕ тоєыз айыныѕќорытындысы бойыншаґнім баєасын негізсізґсірген кјсіпорындарєа500 миллион теѕгеденаса јкімшілік айыппўлс а л ы н д ы . О н ы ѕ40 миллион теѕгедена с т а м ы б ю д ж е т к е

аударылды, - деді Тимур Ерсайынўлы.Облыс јкімі мўндай айыппўлдар мїлдем

болмауы керек дейді. Бўл - алдымен жўмыстыќатаѕ ќадаєалай алмаєандыќтыѕ кґрінісі.Сондыќтан Ерлан Мўхтарўлы ќўќыќбўзушылыќтардыѕ алдын ертерек алєан дўрыснемесе жергілікті басшылыќќа кїні бўрынескерту ќажет деді.

САРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫ

www.saryarka-samaly.kz

3ҐЅІР23 ќазан, сейсенбі, 2012 жыл

Суреттерді тїсінген – Тґлеген Нўрєазы.

Ќазаќстанныѕ автомобиль жолдарын дамытуєа 2013 жылы республикалыќ бюджетте300 млрд. теѕгедей ќаражат ќарастырылєан.

Жјрмеѕкеге келіп, сауда жасаушылар їшіноблыстыѕ шыєармашылыќ ґнер ўжымдарыјннен шашу шашып, ґнерлерін ортаєа салды.Сондай-аќ, жергілікті жўртшылыќ арнайыўйымдастырылєан кір тасын кґтеру, арќан тартусынды спорттыќ ойындарєа ќатысып, жайылєандастарќаннан дјм тату мїмкіндігіне ие болды.

Ата-баба жолымен жјрмеѕке аясындаатаќты ќолґнер шеберлерініѕ туындылары даўсынылды. Олардыѕ ќатарында павлодарлыќБаязит Ќуандыќ та бар. Аќсаќалдыѕ ќолынаншыќќан ўлттыќ наќыштаєы дїниелерастаналыќтардыѕ ќызыєушылыєына ие болды.Домбыра, ќобыз сияќты ўлттыќ аспаптарєаарналып, аєаштан жасалєан ќорапшалар оюменґрнектелген. Б.Ќуандыќтыѕ айтуынша, Астанаќаласында тўраќты тўтынушылары да бар.

Базар нарќына Астана јкімі ИманєалиТасмаєанбетов назар аударды. Павлодароблысыныѕ јкімі Ерлан Арын жјрмеѕкедеўсынылєан тауардыѕ сапасын таныстырды.Иманєали Нўрєалиўлы Керекуден жеткізілгенауыл шаруашылыєы ґнімдерініѕ жоєарысапасымен ќоса тўрєындар їшін баєасыныѕќолайлылыєын ерекше атап ґтті.

Жўртшылыќтыѕжылы лебізі

Жјрмеѕкеде Астана жўртшылыєымен ќосакіндік ќаны Кереку жерінде тамєан белгіліжерлестеріміз де болды. Олардыѕ ќатарындаЌР Парламенті Сенатыныѕ депутаты, академикЄарифолла Есім бар.

- Павлодар облысы ел экономикасыныѕлокомотиві болып табылады. Жуырда аймаќтаауќымды маѕызды шара ґткені белгілі. Екіелдіѕ, Ќазаќстан мен Ресейдіѕ Президенттерібас ќосып, ґзара ынтымаќтастыќ жґніндекґптеген келісімдерге ќол жеткізілді. Соєан бізел болып ќуанып жатырмыз. Аталєан шарадаПавлодар ґѕірініѕ мыќты ґндірістік јлеуетіпаш етілді. Ал бїгін, Елорда тґрінде ґзініѕауыл шаруашылыќ жетістіктеріментамсандыруда. Ќарап тўрсаѕыздар, ауа райыда ерекше жылы. Бўл – керекуліктердіѕ шуаєы.

Мен сауда сґрелерін аралап шыќтым. Алуантїрлі, таза, сапалы ґнімдер саудалануда. Атапґтерлігі, еліміз ќашанда ґзініѕ экологиялыќтаза ґнімімен маќтана алады. Сондыќтан,ќазаќстандыќ, соныѕ ішінде павлодарлыќ ґнімбренді јлі-аќ јлемде ґзініѕ орнын алатынына

философ, ЌР Ўлттыќ ЄылымАкадемиясыныѕ академигіЖабайхан Јбділдин келіпті.Аќсаќал «Керекуліктер Астанатґрінде жјрмеѕкеўйымдастыруда» дегенді естіп,арнайы ат басын бўрєан.

- Павлодар ґѕірі - меніѕкіші Отаным. Туєан елдіѕ ќадірін

жыраќта жїргенде білесіѕ. Ерекше саєынадыекенсіѕ. Арќаныѕ кеѕ, байтаќ жері, Ертіс ґзені,кґркімен кґз тартќан Баянауыл, Маралды кґлі,бјрі де кґз алдымда. Жыл сайын туєан ґлкеме

P.S. Кеше аймаќ басшысы ЕрланАрын облыс јкімдігініѕ кеѕейтілгенмјжілісінде Астана ќаласындаєы«Кереку-Баян» жјрмеѕкесініѕ жоєарыдеѕгейде ґткенін атап ґтті.

- Жалпы, бўєан дейін Астанаќаласында бес облыс жјрмеѕкеўйымдастырєан. Соныѕ ішіндеПавлодардыѕ апарєан ґнімі тґртесе кґп болды. Тауарымыздыѕалуантїрлілігін де атап ґткен жґн.Баєасы да ќолжетімді. Бір сґзбенайтќанда, шоќтыєымыз биікболды. Астаналыќтар біздіѕґнімдерімізді ерекше ќўлшыныспенсатып алды. Елорда тўрєындарыарасында павлодарлыќ ґнімдеререкше танымал. Сапасы жоєарыбаєалануда. Облысымыздан барєанделегация астаналыќ ардагерлергедастарќан жайып, сый-сияпаткґрсетті. Астана ќаласыныѕ јкімі

Иманєали Тасмаєамбетов жјрмеѕкегебайланысты ґз ризашылыєын білдірді.Осынау игі шараны абыройлыўйымдастыруєа тер тґккен аудан, ќалабасшыларына, басќарма басшыларына,кјсіпкерлерге алєыс айтамын! – деді облысјкімі Ерлан Арын.

сенімдімін. Онымен ќоса, жерлестерімді кґріп,ќуанудамын. Павлодар жері – мјѕгілік меніѕжїрегімде! – деп атап ґтті Єарифолла Есім.

Жерлестерініѕ ќуанышын бґлісуге јйгілі

Кїміс ДОСЖАНОВА,Астана ќаласыныѕ тўрєыны,

зейнеткер:- Бўќаралыќ аќпарат

ќўралдарынан «жјрмеѕке ґтеді» дегенхабарды естіп келдім. Шыны керек,мўндай деѕгейде болады депойламаппын. Барлыєы тўтынушылар їшінґте ќолайлы жасалєан. Тауарлардыѕбаєасы арзан. Сапасы жоєары екенібайќалады. Ґз басым 30 килограммжылќы етін сатып алдым. Їйде бала-шаєа, немерелер бар. Бўл бізге жаѕажылєа дейін азыќ болады. Павлодароблысыныѕ басшылыєына осындайшара ўйымдастырєанына алєысымдыбілдіремін.

«Кереку-Баян» керуеніАстана тґрін тербеді!

Тауфит ЌЎСАЙЫНЎЛЫ,Астана ќаласыныѕ тўрєыны,

зейнеткер:- Мен ќажетті тауарларымды сатып

алдым. Енді балаларымды кїтіп тўрмын.Олардыѕ ґз шаѕыраќтары бар, жекетўрады. Жјрмеѕке жайында естімегенекен. Мўндаєы баєаныѕ ќолайлыєын білесалысымен дереу келуді шешті. Саудажоєары дјрежеде ўйымдастырылєан.Осындай шаралар жиі болса дегенниетіміз бар.

Оралбек ЌАШЌЫНБАЕВ,Астана ќаласыныѕ тўрєыны:- Негізі жјрмеѕкеге ет аламын ба

деп келгенмін. Біраќ, мўндаєы алуан тїрлітауарларды кґріп, ќызыєып кеттім. Етпенќоса картоп, кґкґніс ґнімдерін сатыпалдыќ. Ќалтаєа ауыртпалыќ тїсірмейді.Енді, ќысќы соєымєа дейін ет жеткілікті.Ґзіміз жјрмеѕкеніѕ болатынынкґршілерімізден естіп келдік. Туыстарымада хабар беріп ќойдым. Мўндай шараданќўр ќалмауы тиіс. Ўйымдастырушыларєаризашылыєымызды білдіреміз.

барып келуге тырысамын. Міне, бїгінде жерлестерімді кґріп, саєынышымбасылєандай болды. Павлодарлыќтарбиылєы жјрмеѕкені де жоєарыдјрежеде ўйымдастырды. Барлыєыойластырылєан. Астаналыќтардыѕризашылыєын кґріп, туєан жерім їшінерекше ќуанышќа бґленіп тўрмын, -деді академик.

Тарих єылымдарыныѕ докторы,этнограф, Астана ќаласын-даєы Еуразия Ўлттыќ университе-тініѕ оќытушысы, профессорЖамбыл Артыќбаевтыѕайтуынша, Елорданыѕ жјрмеѕкеўйымдастырылєан орталыќ алаѕындаХІХ єасырда сауда орны болєан.

Керуен сарай орналасќан.- Байќап тўрсаќ, Астанада жїрген

керекуліктердіѕ басым бґлігі осы жјрмеѕкегеаєылды. Павлодарлыќтардыѕ елордаєа келіп,

ґздерін танытып, осындай їлкен меркеўйымдастырып жатќанына ґтеќуаныштымыз. Кеудемізді туєан жерімізгедеген маќтаныш сезімі кернеуде, - дейдіЖ.Артыќбаев.

Басы 1-бетте

Павлодар – Астана – Павлодар.

Кїнсўлу ЫСЌАЌОВА,Астана ќаласыныѕ тўрєыны:- Біз сияќты жас отбасылар їшін осындай

жјрмеѕкеніѕ маѕызы зор. Їйде кішкентай балаларбар. Сондыќтан, мўндай шараларды ќўр жібермеугетырысамыз. Бўєан дейін ќалада еліміздіѕ басќа дааймаќтарыныѕ жјрмеѕкесі ґтті. Біраќ, Павлодароблысыныѕ жјрмеѕкесі тауар тїрлері, баєасы бойыншада барлыєынан кґш ілгері деп сеніммен айта аламын.

Облыстыќ ќаржы полиция-с ы н ы ѕ б а с п а с ґ з ќ ы з м е т іаймаєымыздаєы ЌазаќстанРеспубликасы ЎЌК Шыєыс ќосынынаќарасты №20330 јскери бґлімініѕш е к а р а б ґ л і м ш е с і н і ѕ к і ш ібаќылаушы-радиотелефоншысыпара алу їстінде ўсталды депхабарлады.

Ресми ґкілдердіѕ айтуынша,шекара ќызметкері їстіміздегіжылы бірнеше мјрте халыќ тўтынатынтауарды мемлекет аумаєынан шетелгееш кедергісіз ґткізгені їшін біразаматтан 20 мыѕ теѕге мґлшерінде

Шекарадаєы кикілжіѕ

Амангелді ЈБДІЌАДЫР

Игі істен шет ќалмады

ЌАМЌОРЛЫЌ

Дастарќан жайылды

Павлодар ќаласындаєы № 35 орта мектепте «Болашаќбїгіннен басталады» акциясыныѕ аясында шара ґтті.

ЌЎЌЫЌ

пара алєан. Кезекті «нјпаќасын» алукезінде ўсталєан азаматты сўрастырубарысында «Їрлітґбе» шекараќосыныныѕ јскери ќызметкерлері ґзјріптестерін ќылмыстыќ тергеуоргандарынан ќорєамаќ болып,ќарсылыќ кґрсеткені аныќталды.

Нјтижесінде, ќаржы полиция-сыныѕ ґкілдері жараќаттанып, заѕсызјрекетті кујландыратын аудио жјнебейнежазба ќўралдары жарамсыз дептанылды. Оќиєа былай болєан: тексерукезінде шекара ќосынындаєы 12 јскериќызметкерге басќа ауысымдаєы таєы20 шекарашы келіп ќосылєан. Резеѕке

таяќпен ќаруланєан олар ќаржыполициясыныѕ ґкілдеріне ќарсылыќкґрсетіп, ќосыннан ќуып шыєарєан.

Ќазіргі уаќытта «Їрлітґбе» шекараќосыныныѕ јскери ќызметкерінеќарсы бопсалау жолымен бірнешерет пара алу фактісі бойынша екіќылмыстыќ іс ќозєалыпды. Сондай-аќ, шекарашылардыѕ ќарсылыќкґрсету јрекеті бойынша ЌР Ішкі істерминистрлігініѕ Шыєыс јскери-тергеубасќармасыныѕ Павлодар тобы ЌРЌК-ніѕ 321 бабы бойынша ќылмыстыќіс ќозєады.

Јзірлеген - Ј.ЕРІКЌЫЗЫ.

«Жасыл ел» жастар еѕбек жасаќтарыныѕ сарбаздары1-сынып оќушыларымен мектеп ауласына аєаш кґшеттерінотырєызды. Шара барысында №35 мектеп директоры МўратАсайынов; «Игі ісіміздіѕ басты маќсаты - айналамыздыгїлдендіру, балапан терек отырєызу жјне Ќазаќстанныѕ болашаєы- бїлдіршіндердіѕ патриоттыєы мен экологияны саќтау сезімінояту» деп атап кґрсетті.

Аќсу ќаласындаєы ќазаќгимназиясыныѕ география пјнініѕмўєалімі Алтынбек Аманжолўлы Жаќыпов«Білім ўйымдарыныѕ їздік педагогы»атанды.

Ол Алматы ќаласында ґткізілгенЌазаќстан їздік мўєалімдерініѕ балынаќатысып, аталмыш мјртебеге ие болды.

Алтынбек Аманжолўлы -республикалыќ Ў.Есназарова атындаєыатаулы мектептіѕ мїшесі, облыс јкімі

Їздік педагог -кеншілер ќаласында

грантыныѕ иегері. Ґскелеѕ ўрпаќтытјрбиелеу жолында еѕбек етіп жїргентјжірибелі, шыєармашыл ўстаз. Оныѕесімі «Алтын ќор - 2009» жинаєына,«Дарынды балалар - Ќазаќстанныѕболашаєы» энциклопедиясына, «Білімкґкжиегі» атты тарихи-танымдыќаныќтамалыќќа енгізілген. Ўстаздыѕоќушылары облыстыќ, республикалыќ,халыќаралыќ єылыми жобаларсайысыныѕ жїлдегерлері атанды.

Таяуда аќсулыќ ўстаз ЌазаќстанРеспубликасы Білім жјне єылымминистрі Баќытжан Жўмаєўловтыѕќолынан «Білім ўйымдарыныѕ їздікпедагогы - 2012» белгісіменмарапатталып, 1 миллион 618 мыѕтеѕге кґлеміндегі ќомаќты сыйаќыєаие болды. Айта кету керек,республика бойынша тґрт мыѕўстаздыѕ арасынан 48 мўєалім єанаосы байќауєа іріктелсе, солардыѕбірі - Алтынбек Аманжолўлы.

Ерен еѕбегіѕніѕ жемісі ќўттыболсын, ќадірменді ўстаз!

Шамшат ЖЇНІСЌАЛИ,Аќсу ќаласы.

Алматыда жазушы-драматург Д.Исабековтыѕ 70 жылдыєына арналєан «Исабеков Јлемі»Халыќаралыќ театр фестивалі аяќталды. Фестивальде Д.Исабековтыѕ пьесалары сахналанды.

Орталыќ ќызметіндеќандай ґзгеріс бар?

Гїлжайна ТЇГЕЛБАЙ

Келесі жылдан бастап тўрєындарєа кґрсетілетін ќызметтіѕ 156тїрі Халыќќа ќызмет кґрсету орталыќтары (ХЌКО) арќылы жїзегеасады. Сондай-аќ, јрбір ќызмет сапалы јрі ќолжетімді болмаќ.Мјселен, биыл ќараша айынан бастап «мобильді орталыќтар» дегенпилоттыќ жоба ќолєа алынады. Яєни, шалєайдаєы елді мекендердіорталыќ ґкілдері аралап, тўрєындардан ќўжаттар ќабылдап,дайындарын таратпаќ. Осы жјне жалпы аєымдаєы жылдыѕ тоєызайында атќарылєан жўмыстар жґнінде Павлодар облысы бойыншаХалыќќа ќызмет кґрсету орталыєыныѕ директоры Гїлмира Бабеновабаспасґз мјслихаты барысында мјлімдеді.

«Біз кінјлі емеспіз»ќаржы игерілмеуде, біраќ жауапкершілікті ешкім

мойнына алєысы жоќ

Данияр ЖЎМАДІЛ

23 ќазан, сейсенбі, 2012 жыл4САРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫ

www.saryarka-samaly.kz

ЌОЄАМ

Бїгінде мобильді орталыќтар, яєнибес бірдей автокґлік ќызмет кґрсетугејзір. Оныѕ тґртеуі ЌР Кґлік жјнекоммуникация министрлігініѕ ќаражатына,біреуі жергілікті бюджет есебінен сатыпалынєан. Автокґліктер ќажетті керек-жараќпен толыєымен ќамтамасыз етілген.Тіпті, интернет желісі де орнатылєан.Сонымен ќатар, облыстыќ ХЌКО ќарасты14 бґлімшеге жаѕєырту жўмыстарыжїргізіліпті. Гїлмира Бабенованыѕайтуынша, жаѕєырту жўмыстарыќызметтіѕ сапасын арттырып, бірыѕєайэлектрондыќ кезек жїйесін іске ќосуєажол ашќан. Нјтижесінде, тўтынушыларґзіне ыѕєайлы уаќытќа ХЌКО-та алдынала кезегін белгілету мїмкіндігіне иеболды.

Аудандыќ орталыќтардыѕ јрбіріне«Электрондыќ Їкімет» бўрыштарыќарастырылєан. Мўнда тїрлі жобалар менжаѕашылдыќтар жайлы жїйелі тїрдеаќпарат беріліп тўрады. Ґткен айдан беріорталыќ аймаќ тўрєындарына электрондысандыќ ќолтаѕба беруді жїзеге асыруда.Демек, павлодарлыќтар їйінен шыќпай-аќ, ќызметтіѕ жетпіске жуыќ тїрін алумїмкіндігіне ие.

Ќыркїйектен бастап ХЌКО ќосымша37 ќызмет тїрін кґрсету ќолданысќаенгізілді. Оныѕ 17-сі - баламасыз, яєни,аталмыш орталыќтан ґзге ешбір ќўзырлыорганда берілмейді. Мысалы, адамныѕќайтыс болєаны жґніндегі кујлікті,халыќаралыќ автокґлік тасымалын жїзегеасыруєа рўќсатнама сияќты бірќатар

ќўжаттарды алу їшін тўрєындар ХЌКОкґмегіне жїгінеді. Айталыќ, Ќорєанысминистрлігі тарапынан жїргізілген јскериміндетті азаматтарды тіркеуге алу жјнеодан шыєару жўмыстарын бўдан былайорталыќ атќарады. Сондай-аќ, тўрєындаржылжымайтын мїліктіѕ техникалыќтґлќўжатыныѕ дубликатын да ґзгемекемеден емес, ХЌКО арќылы алады.Ќысќасы, бўєан дейін јділет, кґлік жјнекоммуникация, ќорєаныс салаларына,жергілікті атќарушы органдарєа ќарастыкейбір ќызметтер орталыќ ќўзырына ґтті.

Таєы бір жаѕалыќ, 2013 жылы облыстамамандандырылєан бірегей ХЌКО-ныѕќўрылысы басталады. Мўнда кґлік жїргізукујліктерін беру, автокґлікті тіркеу шараларыжїзеге асырылады. Бїгінде орталыќтыѕорналасатын жер телімі таѕдалып,ќўжаттары рјсімделіп жатыр. Естеріѕіздеболса, мўндай нысандар биыл жылбасында еліміздіѕ тґрт ќаласындапилоттыќ жоба ретінде ашылды.

Жалпы, баєдарлама аясында аймаєымыздаауыз толтырып айтарлыќтай жўмыстаратќарылуда. Оны жўртшылыќ кґріп те, естіп

те жїр. Облыстыќ мјслихаттыѕ «Нўр Отан» халыќтыќ-демократиялыќ партиясы депутаттыќ фракциясыныѕґкілдері арнайы мјжіліс ґткізіп, бїгінгі ќалыптасыпотырєан жаєдайды сарапќа салды.

Биыл кјсіби білім беру саласына аймаєымызєареспубликалыќ бюджеттен 873,6 млн. теѕге бґлінген.Оныѕ 76 пайызы игерілді. Облыс бойынша 904 адамкјсіби дайындау жјне ќайта даярлау курстарынан ґтіп,819-ы жўмысќа орналастырылыпты. Бўдан бґлек, бірмыѕєа жуыќ јлеуметтік жўмыс орындары ќўрылєан.

Негізгі мјселелер «Жўмыспен ќамту - 2020»

«Жўмыспен ќамту - 2020»баєдарламасы. Елбасыныѕбастамасымен ќолєа алынєанбўл жоба кґптеген адамныѕжаєдайын жаќсартып,тўрмысын тїзеуге мїмкіндікберді. «Екі ќолєа бір кїрек» табаалмай жїргендері жўмыс

тауып, керек десеѕіз, баспаналы болды. Жекекјсібін ашты. Тўрєындар оны «ертеѕгі кїнге їмітсыйлаєан баєдарлама» деп баєалап отыр.Дегенмен, аталмыш баєдарламаны жїзегеасыру барысында бірќатар олќы тўстараныќталуда. Бўл мјселелер таяуда«нўротандыќтардыѕ» талќысына тїсті.

баєдарламасыныѕ екінші жјне їшінші баєытыбойынша, атап айтсаќ, тўрєын їй ќўрылысы менинженерлік-коммуникациялыќ желілерін тартушараларына ќатысты болып отыр. Аталєансалалар бойынша бґлінген ќаржы толыќќандыигерілмеуде. Ал жылдыѕ аяќталуына екі айданастам уаќыт ќалды. Облыстыќ ќаржыбасќармасыныѕ бастыєы Бјкір Демеуовтіѕайтуынша, бўл – баєдарламаєа жауаптыоргандардыѕ салєырттыєыныѕ салдары. Јѕгіме430 млн. теѕге жайында. Егер игерілмесе, наќосындай сома мемлекет ќазынасына ќайтарылмаќ.Ќолдан келіп жатса, бўл ќаржы талай шаруатындыруєа жететін еді. Јттеѕ...

Дегенмен, кемшілікті ешкім мойындаєысы жоќ.Мјселен, аталєан баєдарламаныѕ жїзеге асуынатікелей жауапты болып есептелетін облыстыќжўмыспен ќамтуды їйлестіру жјне јлеуметтікбаєдарламалар басќармасыныѕ басшылыєыбар кінјні аудан јкімдеріне жїктеп отыр.

Мјжіліске ќатысќан халыќ ќалаулыларыныѕайтуынша, «Жўмыспен ќамту - 2020»баєдарламасыныѕ жетілдірер тўстары бар. Бўлмјселелерді Їкімет деѕгейінде кґтеру керек.Атап айтар болсаќ, тўрєын їй ќўрылысысаласында тїсініспеушіліктер кґптеп орын алуда.Талап бойынша, аталєан баспаналарєа јлеуметтік,экономикалыќ жаєдайы тґмен, болашаєы жоќдеп есептелетін елді мекендердіѕ тўрєындарыкґшірілуі тиіс. Алайда, бїгінде кейбір аудандардаол талапќа сјйкес келер ешкім табылмауда. Бўлтўрмысы тґмен отбасы жоќ деген сґз емес.Мјселе, аталєан санатќа жататын ауылдардыаныќтау талаптарыныѕ тым ќаталдыєында болыпотыр.

Пайдалануєа берілдіОсыдан 17 жыл бўрын, яєни,

1995 жылы 19 ќазанда елПрезиденті Нўрсўлтан НазарбаевтыѕЖарлыєымен Ќазаќстан Республи-касыныѕ Тґтенше жаєдайлар комитетіќўрылєан болатын. Бўл еліміздегіќўтќару ќызметтері негізініѕќалануына жол ашты.

Осы атаулы кїнге орай, жаќындаоблыс орталыєындаєы №34 ґртсґндіру бґлімініѕ єимараты кїрделі

КЈСІБИ МЕРЕКЕ

Халыќаралыќ мїгедектер кїніне орай, Павлодар ќаласындаєы«Ауыл» мейрамханасында ќайырымдылыќ шарасы ґтті. Оєан шаћардатўратын елуден астам јр тїрлі жастаєы мїмкіндігі шектеулі жандаршаќырылды. Ќайырымдылыќ айлыєы аясында ўйымдастырылєаншараєа «Їміт їзбеу» ќоєамдыќ ќоры ўйтќы болды. Аталмышмекеменіѕ директоры Гаућар Омарова жиналєандарєа ыстыќ лебізінбілдіріп, мейірімділік танытќан мейрамхана ќызметкерлеріне алєысынайтты. Отырыс жас ґнерпаздардыѕ јсем јнімен јрленді.

БЈРЕКЕЛДІ!

жґндеуден кейін ќайта пайдалануєаберілді. Салтанатты шараєаоблыстыќ Тґтенше жаєдайларбасќармасыныѕ бастыєыМылтыќбай Айтжанов ќатысты.

Жаѕарєан бґлім бекетізаманауи ќўрылєыларменжабдыќталєан. Ішінде ќызмет-керлерге арналєан жатын бґлме,асхана, жуынатын, жиын ґткізетінбґлмелер бар, жылы јрі жайлы.

Жалпы єимаратты толыќ-ќанды жґндеуден ґткізу їшінбюджеттен 93 миллион теѕгебґлінген. Бўл бґлім заманауитехнологиялармен жабдыќ-талєан. Су тасымалдаушыкґліктер де 2006 жылы єанажаѕартылєан, ќуатты јрішапшаѕ. Енді бўл кїш еселенетїсетініне сенім мол,-дейдіќўтќарушылар.

Ж.ТОЙШЫБАЙ.

Басы - азат, бауыры - бїтін, тїбі - тїрік, діні - Ислам ќўрметтіЌазаќ елі! Исі мўсылман баласын шаттандырып, жыл айналыпжеткен Ќўрбан айт мерекесі ќўтты, шалєан ќўрбандарыѕызќабыл болсын!

таєаланыѕ разылыєына бґлену.

Малды ќўрбандыќќажарамсыз ететін кемшіліктер:

- Екі немесе бір кґзініѕ соќырболуы;- Бауыздалатын жерге ґздігінен

жїріп бара алмайтындай јлсіз,кґтерем болуы;- Екі ќўлаєыныѕ не бір ќўлаєыныѕ

басым бґлігініѕ жоќ болуы;- Тістері тїгелдей немесе бір

бґлігі тїсіп ќалєан болуы;- Ќос мїйізі немесе бір мїйізі

тїбінен сынып ќалєан болуы;- Желін ўшыныѕ тїсіп ќалуы;- Ќўйрыєыныѕ жартысы немесе

їштен бір бґлігі кесілген болуы;- Жілігі майсыз, ауру болуы;-Тумысынан ќўлаєы мен

ќўйрыєыныѕ болмауы;- Жетекке кґнбейтін жјне їйірге

ќосуєа жарамайтындай немесе жемберуі ќиын тентек болуы;- Ауру екендігі аныќ белгілі болуы.Ќўрбандыќ шалуєа ниеттенген

адамныѕ, сатып алєан малындажоєарыда аталєан кемшіліктер сатыпалєаннан кейін пайда болса, орнынабасќа мал алып бауыздаєаны абзал.Алайда, жаєдайы тґмен жандарєасатып алєан ќўрбандыќ малындажоєарыда аталєан кемшіліктер пайдаболса, орнына басќасын алудыѕ ќажетіжоќ. Алєан малын ќўрбандыќ ретіндебауыздай беруіне болады. Тіптеносындай кемістігі бар малды сатыпалып ќўрбан ретінде бауыздауынада болады. Себебі, жоќ-жітік жанєаќўрбандыќ шалу нјпіл єибадат болыпсаналады. Ал нјпіл єибадаттар їшіндінімізде кеѕшілік пен жеѕілдік бар.

болады. Кейіннен «Аллаћу акбар!»жјне «Лј илјћа иллаллаћ» депайтылады.- Ќўрбан шалатын адам малды

ќинамай жўмсаќ бауыздауєа кґѕілбґлуі керек. Малдыѕ кґзіншежалаѕдатып пышаќ ќайрауєаболмайды. Пышаќ ґткір болуы тиіс.- Малды ќўбылаєа ќарата

жатќызєаннан кейін оѕ ќолымен«Бисмиллаћи, Аллаћу акбар» депбауыздайды. Ќўрбандыќ малды басќаадамєа бауыздатќан кісі малбауыздалып жатќанда «Бисмиллаћи,Аллаћу акбар» деп ќоса айтќаны жґн.(Малды бауыздайтын кісі бауыздардабілетўра јдейі бисмиллаћ депайтпаса Ханафи мјзхабы бойыншаол малдыѕ еті желінбейді).- Малдыѕ жаны бойынан толыќ

шыєып болєанєа дейін оныѕ терісінсыпыруєа болмайды.- Малдыѕ ќаны толыќ аєып

біткенше кїтіледі.- Ќўрбан шалєаннан кейін сол

маѕайдыѕ тазалыєына да кґѕіл бґлукерек. Малдыѕ ќан-жынын ашыќ-шашыќ далаєа ќалдырмай, кґміптастаєан жґн. Бўл – ќўрбандыќ малынајрі ќўрбан ќўлшылыєына дегенќўрметтіѕ белгісі.

Бірігіп ќўрбан шалуєа бола ма?

23 ќазан, сейсенбі, 2012 жыл 5ИМАНДЫЛЫЌСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫ

www.saryarka-samaly.kz

Кез-келген мал ќўрбандыќќажарамайды. Ќўрбандыќ ретіндешалынатын малдыѕ ерекшелік-тері мынадай болуы ќажет:

1. Ќўрбандыќќа ќой, ешкі,сиыр, тїйе секілді малдаржарамды. Ал, їйрек, ќаз тауыќ,тїйетауыќ, елік секілді т.б. аѕ-ќўстар ќўрбандыќќа жарамсыз.Бўларды ќўрбандыќ ретіндешалу харамєа жаќын мјкрїћболып табылады. Ґйткенімўнда мјжусиларєа (отќатабынушылар) еліктеушіліктіѕнышандары бар. Ќой, ешкі, сиыржјне тїйеніѕ еркектері де,ўрєашылары да ќўрбандыќќажарамды.

2. Ќўрбандыќќа жарайтынќой мен ешкі еѕ кемі бір жасарболуы ќажет. Дегенмен, алтыайлыќ ќозы бір жасар ќойсекілді ірі, ќоѕды болсаќўрбандыќќа жарамды. Ал ешкіміндетті тїрде бір жасќа толєанболуы ќажет. Сиыр екі жасќа,тїйе бес жасќа толєандаќўрбандыќќа шалуєа болады.

3. Ќўрбандыќ малдыѕ денісау, етті жјне дене мїшелерітїгел болуы керек. Оныѕбойында ќўрбандыќ ретіндешалуєа кедергі келтіретінкемшіліктер болмауы ќажет.

4. Ќўрбандыќ мал єибадатретінде бауыздалуы шарт. Шынмјнісінде Аллаћ пенделердіѕќўлшылыєына да, ќўрбандыќшалуына да зјру емес. Ќўрбаншалудыѕ бізге мјлім јрібеймјлім кґптеген пайдаларымен хикметтері бар. Дегенмен,негізгі маќсат – Аллаћ

АйтнамазыАйтнамазы

Ќўрбандыќќа шалынатын малжјне олардыѕ ерекшеліктері

Самарада саябаќта орнатылєан саяси ќуєын-сїргін ќўрбандарына арналєан ескерткіш ўрланды.1990 жылы орнатылєан ескерткішті бўзаќылар белгісіз жаќќа алып кеткен.

Ќой немесе ешкі іспетті ўсаќмалды ќўрбандыќ ретінде текбір адам єана шала алады. Алтїйе немесе сиыр секілді ірі-ќара малдарды бір кісіден жетіадамєа дейін бірігіп немесе бірадам жеке ґз атынан да сояалады. Ќўрбан шалуєа біріккенкісілердіѕ барлыєыныѕ ниетіќўрбандыќ ќўлшылыєын ґтеумаќсатында болуы керек. Егеросы адамдардыѕ ішінен біреуіќўрбандыќќа тек ет алу ниетіменќосылса, барлы-єыныѕ даќ ў р б а н д ы є ы ќ ў р б а н д ы ќретінде санал-майды.

Ќўрбан шалудаєы ґкілдікЌўрбандыќ малын мїмкін-

шілігі болса, мойнына ујжіпболєан адамныѕ ґзі шалєаныабзал жјне сауабы мол. Біраќ,басќа біреуге ґкілдік беруінеде болады. Ќўрбанды бауыз-дайтын адамныѕ мўсылманболєаны абзал. Яћуди немесеХристиандарєа да бауыздатуєаболады. Ґйткені, Ќўранда кітапиелерініѕ Аллаћ таєала їшінбауыздаєандарынан жеугеболатындыєы баяндалєан.

«Кітап берілгендердіѕбауыздаєандары жјне басќада таєамдары сіздерге халалетілді . Сендердіѕ таєам-дарыѕда оларєа да халалетілді». (Мјида сїресі, 5/5).Ќўрбан шалуы ујжіп кісі басќабір адамды телефон арќылынемесе хат сияќты жолдарменґзініѕ орнына ґкіл ретіндеќўрбан шалуы їшін таєайындайалады. Ґкілге «меніѕ орнымаќўрбан алып, шал» деп айтылєануаќытта, ґкіл сол адамныѕ атынаќўрбан алып шалады. ХазретЈлидіѕ Пайєамбарымыздыѕорнына ґкіл ретінде ќўрбаншалєаны жґнінде риуаят бар.

Ќўрбандыќ шалудыѕжґн-жобасы:

Мїмкін болса ќўрбандыќшалатын жан ґзќўрбандыєын ґзі шалєаны –мўстахап (ўнамды іс).Дегенмен, ґкілеттік беруарќылы басќа адамєа дабауыздатуєа болады .Ќўрбандыќ шалатын жанныѕмўсылман болєаны абзал.

Ќўрбандыќ шалєанда мыналарєада назар аударєан жґн:

- Ќўрбан шалынатын жердіѕтаза болуына кґѕіл бґлу;

- Ќўрбан шалатын жерге малдыўрмай-соќпай апару;

- Ќўрбан малын ќўбылаєаќаратып, сол жаєымен жатќызу;

- Тґменде келтірілген аяттардымал бауыздалмай тўрып оќыєаныабзал:

«Жїзімді мені керітартпадіндерден алыстатып, кґктердіжјне жерді жаратќан јлемдердіѕраббысына баєыттадым» (Јнєамсїресі, 6/79).

«Былай де: «Меніѕ намазым да,тїрлі єибадаттарым да, ґміріммен ґлімім де їнемі јлемдердіѕраббысы Аллаћќа тјн. Оныѕ серігіжоќ. Маєан айтылєан бўйрыќ осы.Оєан алєашќы болып бас иген деменмін» (Јнам сїресі, 6/162-163).

- Осы аяттар оќылєаннан кейіннемесе бўл аяттар мен дўєалардыбілмесе «Иј, Аллаћ таєалам, досыѕИбраћим, сїйіктіѕ Мўхаммедтен(саллаллаћу алјйћи ујсјллјм) ќабылалєаныѕдай менен де ќабыл ала гґр!»деп, яки осыєан ўќсас дўєа оќуєа

Ќўрбан айт мїбјрјк болсын!

Айт намазы – екі рјкат. Жамаєатпен жария тїрдеоќылады. Азан мен ќамат оќылмайды. Имам «Екірјкаєат Ќўрбан айт намазына ниет еттім» деп ниететеді. Жамаєат «Екі рјкаєат айт намазына ниет еттім,ўйыдым имамєа» деп ниет етеді. «Аллаћу акбар»деп, ифтитах (ашу, бастау) тјкбірі алынады. Ќолдарбайланып, имам мен жамаєат бірге ќўпиялай«Субханака Аллаћумма» дўєасын оќиды. Одан кейінимам – жариялай, жамаєат – ќўпиялай (іштен) «Аллаћујкбар» деп, їш рет тјкбір алады. Јрбір тјкбірдіайтќанда ќолдар жоєары кґтеріліп, екі жанынатїсіріледі. Јрбір тјкбірдіѕ арасында їш тјсбихайтылатындай сјт тўрады. Їшінші тјкбірден кейінќолдар байланып, имам «Јєузу» мен «Бисмиллаћты»ќўпиялай, одан кейін «Фатиха» мен ќосымша сїреніжариялай оќиды. Осыдан кейін жариялай «Аллаћујкбар» деп рїкїє пен сјждеге барады. Жамаєат таќўпиялай тјкбір алып, имамєа ўйыйды. Содан кейінекінші рјкаєатќа бастайды. Имам ќўпиялай –«Бисмиллаћ», жариялай – «Фатиха», содан кейінќосымша сїре оќиды.

Міне, осыдан кейін осы жерде алєашќырјкаєаттаєыдай їш рет тјкбір алады. Бўдан кейінимам – жариялай, жамаєат – ќўпиялай «Аллаћу јкбар»деп, рїкїє пен сјждеге барады. Одан кейін отырып,«јт-тахият», «салауат», «рјббјнј» дўєасы оќылып, екіжаќќа сјлем беріледі. Яєни, бўл айт намаздарыныѕјрбір рјкаєатында їш ќосымша тјкбір бар. Бўлтјкбірлер – ујжіп.

Хўтпашы айт намаздарыныѕ артынан мінбергешыєып, тіке тўрып, жўмадаєыдай екі хўтпа оќиды.Айт хўтпаларында тјкбірмен басталып, жамаєат таосы тјкбірге жайлап ќосылады. Жўма намазындаєысїннеттер мўнда да сїннет. Мјкрїћ болєан нјрселер,бўл жерде де – мјкрїћ. Айт хўтпасыныѕ намазданбўрын оќылуы – мјкрїћ.

Имам бірінші рјкатта айт тјкбірлерін ўмытып,«Фатиханы» оќып жатќанда есіне тїссе, дереутјкбірлерді алып, «Фатиханы» ќайта оќиды. Біраќ«Фатиха» мен Ќўранды оќыєаннан кейін есіне тїссе,тек ќана тјкбірлерді алады. Ќайта оќудыѕ ќажетіжоќ.

ЖАМАЄАТТЫЅЎЛЫЌ МЕЙРАМЫ!

Биылєы Ќўрбан айт мейрамы -Зулхижжа айыныѕ 10-ында,яєни ќазан айыныѕ 26-шыжўлдызында басталады.

Пайєамбарымыз Мўхаммед (с.є.с)Мјдинаєа ќоныс аударєаннан кейінгі,хижраныѕ екінші жылы ќўрбан шалуќажылыќтан тыс мўсылмандарєа да

міндеттеліп, осы кїндері айт намазын оќужјне ќўрбан шалу ујжіп ретінде бекітілді.

Пайєамбарымыздыѕ (с.є.с) «Кімде-кіммїмкіншілігі бола тўра ќўрбан шалмаса,біздіѕ намаз оќитын жерімізгежаќындамасын!» - деген хадисіннаќтылайтын Алла таєаланыѕ ЌўранКјрімде: «Намаз оќы жјне ќўрбан шал»(Кјусар сїресі, 2) - деген бўйрыєы ќўрбаншалудыѕ ујжіптігін білдіреді. Ќўрбан шалутґмендегідей тґрт шартќа ие жандарєаујжіп:

1. Мўсылман болуы;2. Аќылды жјне балиєат жасына

толуы;3. Ќўрбан айт уаќытында жолаушы

болмауы;4. Негізгі ќажеттерден тыс нисап

мґлшеріндегі ќаржыєа ие болуы.

Ќўранда айтылєандай, ќўрбандыќАдам атаныѕ (а.с) заманынан, яєнибіздіѕ тїп ќиянымыздан Ибраћимпайєамбардыѕ (а.с) дјуіріне жетті.Жалпы, ќўрбаншалудыѕ негізгітарихы осы тўстанбасталєан десе деболады. Алланыѕб ў й р ы є ы м е нИбраћим (а.с.)баласы Исмайылдыќўрбандыќќа шалудыўйєарады. Жаратушыиеніѕ бўйрыєын жететїсінген Исмайыл да«Тјуекел ет, јке!» -деп тартынбастан ќылшылдаптўрєан пышаќќа ќылша мойынынтоса берді. Дјл осы тўста ґткірпышаќтыѕ ќылдырыќтай мойындыорып жіберуге пјрмені жетпейді.Себебі, бўл Алланыѕ сынаєы еді.Сынаќтан сїрінбеген Ибраћимге(а.с): «Јй, Ибраћим! Рас, тїсіѕдішынєа шыєардыѕ. Кїдіксіз, ізгі ісістегендерді осылайша сынаймыз.Шын мјнінде, бўл бір ашыќ сынаќ еді.Оны бір ірі ќўрбандыќќа ауыстырдыќ.Оєан кейінгілердіѕ арасында (жаќсыдаѕќ) ќалдырдыќ» - деген аян келді(Саффат сїресі, 104-108). Ќуаныштыхабардыѕ соѕынан Жаратќанныѕбўйрыєымен Жјбірейіл періште«балаѕныѕ орнына ќўрбандыќќа шал»- деп ќырыќ жыл жјннатта тўрєанќошќарды ќос пайєамбарєа тартуетті.

Ибраћимніѕ (а.с) заманындаќўрбан шалу ќажылыќтыѕ бір шартыретінде сїннетке айналып, соѕєы елшіМўхаммедке (с.є.с) жетті. Осы кезденбастап ќўрбан шалу ќажылыќтыѕ біррјсімі єана емес, барша мўсылманєаортаќ ќўлшылыќ болды.

Нисап мґлшері - 85 грамм алтын, якисоныѕ ќўнына теѕ келетін аќша. Зекетєибадаты сияќты ќўрбанныѕ ујжіп болуыїшін нисап мґлшеріне жеткен малєа біржыл толуы шарт емес. Ќўрбан шалєануаќытта міндетті тїрде ниет ету керек.

Ќўрбан – араб тілінде «жаќындау» дегенмаєынаны білдіреді. Пайєамбарымыздыѕ(с.є.с) хадисінде «Адам баласы ќўрбан айткїні (ќўрбан шалып) ќан аєызудан да сїйікті

басќа іспен Алла таєалаєажаќындаєан емес. Ќаныаєызылєан мал ќиямет кїнімїйіздері, тўяќтары жјнежїндерімен келеді. Аєызылєанќан жерге тамбай жатып, Аллатаєаланыѕ ќўзырында їлкенмаќамєа жетеді. Сондыќтан,ќўрбандыќтарыѕды кґѕілризашылыєымен шалыѕдар– десе, енді бірде ќўрбандыќмалымыз біздіѕ ќылкґпірден

ґтердегі кґлігіміз екенін баяндайды.Ќалай десек те, Ќўранда айтылєандайЖаратќанєа таќуалыєымыз жетіп, јрбірќылшыєына дейін сауап жазылєанќўрбандыєымыз ќабыл болатын болсажўмыр басты пендеге бўдан їлкенќуаныш болмаса керек.

Ќўрбан айт - мўсылман баласы їшінмаѕызды мереке. Таѕ ќылаѕ бергенненбас кґтеріп, толыќтай тазаланып (єўсылќўйынып), таза киініп ќўрбандыќ етіменауыз ашу їшін нјр татпастын айт намазынакелу Пайєамбарымыздыѕ (с.є.с) сїннеті.Айт намазына ќатысып, шын ыќыласниетімен, кґѕілін бір Аллаєа єана баєыттапќўрбан шалу осы мерекеніѕ негізгі амалыболмаќ. Ал, ертеѕгі таєдырымыз бїгінгіамаламыздан.

Ќўдіретті де ќуатты ћјм жалєызЖаратушы јрќайсымызєа шынайы баќыттынјсіп етіп, шалєан ќўрбандыєымыз ќабылболсын! Еліміз кґктеп, еѕсеміз биіктеп,береке-бірлігіміз бўзылмаєай! Јмин.

Нариман ИСЕНОВ,Мјшћїр Жїсіп орталыќ мешітініѕ

бас имамы.

Александр - Баянауыл ауданы, Жанатілекауылыныѕ тумасы. Жастайынан еѕбек етугеќўштар болєан ол сегіз жылдыќ мектептітјмамдаєаннан кейін, облыс орталыєындаєытехникалыќ училищеге оќуєа тїсті. Осы жердеќырнаушы мамандыєыныѕ ќыр-сырынаќаныќќан шаєында јскер ќатарынашаќырылады. Отан алдындаєы борышын Ќаптауларыныѕ бґктерінде атќарєаннан кейінПавлодар ќаласындаєы трамвай депосындажўмыс істеуге бел буды. Бўл кездері жергіліктіґндіріс орындарында темір ўсталары тапшыболатын. Жас талапкердіѕ кјсіби ниетінескерген депо басшылыєы оны ќызметке алуєашешім ќабылдайды. Сол кездері депобригадирі Василий Пфафендорфтыѕ бергенаќыл-кеѕестері жас ўстаныѕ білікті маман болыпќалыптасуына септігін тигізді. Кјсіпорынєажўмысќа келген шаєын Александр Валентиновичбылайша еске алады:

- Біз жўмысќа кеше єана орналасќан жасмаман болєанымызєа ќарамастан, їнемі алєаталпындыќ. Бір-бірімізден озуєа, ґндіріссаласындаєы ќызметімізді жауапкершілікпенатќаруєа тырыстыќ. Бўл кездер Кеѕес ґкіметі

мен Америка Ќўрама штаттары ґзара ќаттыбјсекелес болып, ќоєамныѕ барлыќ саласындажетістіктерге ќол жеткізуде таласќа тїскен шаќеді, - дейді ол.

Александрдыѕ жары – Надежда Садовниковада осы ґндіріс орнында трамвай жїргізушісіќызметін атќаруда. Осы кјсіпорында танысќанотбасылыќ жўп бїгінде жемісті еѕбек етуде.

- Біздіѕ жўмыста еѕ бастысы – істі дўрысжоспарлай білу. Ќалєаны – адамныѕ ынта-жігеріне

байланысты. Еѕбектіѕ ќадірін білсеѕ,болашаќта оныѕ пайдасына кенеліп, жемісінкґресіѕ. Јр адам еѕ біріншіден, ґз отбасыныѕигілігі їшін еѕбек етеді. Ал бўл ґз алдынаќызмет атќарєан кјсіпорынныѕ, ќоныс тепкенќала мен облыстыѕ дамуына їлес ќосуыментеѕ. Адамдардыѕ кейбірі аз істеп, мол алуєаасыєады. Ґздігінен шаруаєа араласып, кјсіптеннјсіп алуєа талпынбайды. Мемлекет тарапынанјлдебір кґмекті, жеѕілдіктерді кїтумен уаќытґткізеді. Жўрттыѕ бјрі есеп-ќисапшы немесезаѕгер, менеджер бола бермейді. Егер адамбойында ќандай да бір ќабілет болса, оныіске жарата білген дўрыс. Басќаша айтќанда,«Мемлекет маєан не береді?» деп емес, «Мен

мемлекетке не бере аламын?» деген ќаєиданыўстанєан жґн деп білемін,- деп тїйіндейдіойын ўста А.Садовников.

Александр Валентинович Елбасыбаєдарламасындаєы тапсырмалар менбастамаларєа ќатысты ой-пікірін тґмендегідейґрбітеді:

- Ел Президенті Н.Назарбаевтыѕ барлыќсаясатын ќолдаймын. Ал, жалпыєа бірдейеѕбек ќоєамы жайлы маќаласы ґз басыма

ЖАЅЄЫРТУДЫЅ 20 ЌАДАМЫ

Јсемгїл ЌАБДУАХИТ

дейді трамвай басќармасыныѕ темір ўстасы Александр Садовников

«Біздіѕ кјсіп – ерекш廴згеше жаќын болды. Мўнда ќарапайым еѕбекадамдарыныѕ ќам-ќарекетін кїйттеу айќынкґрініс тапќан. Ќарапайым жўмысшылардыѕеѕбегін јлеуметтік жаѕєыру мен єаламдыќбјсекеге ќабілеттіліктіѕ ўлттыќ фактор ретіндеайшыќтауы болашаќќа дўрыс баєыт ќоя отырып,кґрегендік танытуыныѕ бір белгісі болса керек.Себебі, еѕбек - ќашанда адамныѕ жекеќасиеттерін шыѕдап, жауапкершіліккебастайтын ќўрал болып ќала бермек».

Бойдаєы ќабілетті пайдалана отырып, тўтасбір ґндірістіѕ їздіксіз жўмыс жасауынакїнделікті їлес ќосып отырєан кез келген азаматїшін ґз кјсібініѕ ерекшелігі маѕызєа иеболатыны сґзсіз. Александр Валентинович теќырнаушылыќ жўмысыныѕ басќамамандыќтардан ґзгеше ќыр-сыры кґп депсанайды:

- Егер ўлым жолымды ќуып, темір ўстасыболуєа ниет білдірсе, еш ќарсылыєым жоќ.Алайда, бірнеше саєат бойы темір тастыѕ ебінтауып, одан кјсіпорынєа ќажетті ќўрал-сайманжасап шыєару кез келгенніѕ ќолынан келебермесі аныќ. Сонымен бірге, таѕдаєан

мамандыєыѕа деген сїйіспеншілікпен ќызыєушылыќ та їлкен рґлатќарады. Мјселен, Лондонолимпиадасында ўлттыќќўрамамызєа жанкїйер болаотырып, кґркем гимнастикаданґтетін сайыстарды тамашалауєаасыќ болдым. «Неліктен?» дейсізєой. Темірді ќайрау кезіндежарќылдаєан металл жаѕќасыжан-жаќќа ўшып отыратыны белгілі.Дјл осы сјтті мен кґркемгимнастардыѕ лентамен орындаєанќойылымдарынан байќаймын.Тїрлі-тїсті жолаќтыѕ иірім-иірімболып, ќиялєа сыймас пішіндердісуреттеуінен рахат табамын.Мїмкін біреулерге кїлкілі кґрінер,біраќ маєан осылай сезіледі, -дейді ол.

Ўстаныѕ айтуынша, еѕбек кезкелген ќиындыќты еѕсере алады. Трамвайбасќармасында 20 жылдан астам еѕбек еткенол, кјсіпорынныѕ ќалыптасу, даму, кїйреу, ќайтажаѕєыру кезеѕдерініѕ кујгері болды. Ќазіргікезде де трамвай басќармасыныѕ техникалыќбазасы жаѕару їстінде. Жаѕа вагондар јкелініп,оларєа арналєан ќосалќы бґлшектер, ќўрал-саймандар јзірлеу ќажет. Бір сґзбен айтќанда- жўмыс кїйіп тўр. Ал бўл орайда темірдентїйін тїйетін ўсталар еѕбегініѕ орны бґлек.

1952 жылы Павлодар облысы Качир ауданыТихомировка ауылында дїниеге келді. Білімі жоєары,1974 жылы Семей зооветеринария институтын,1998 жылы Мјскеу ќаласында КОКП ОК жанындаєыЌоєамдыќ єылымдар академиясын бітірді.

Еѕбек жолын Павлодар облысы Качир ауданыБобровка совхозыныѕ №2 бґлімшесінде зоотехникќызметінен бастап, кейін Качир аудандыќ ауылшаруашылыєы басќармасыныѕ аєа зоотехнигіболып таєайындалды.

В.А.Берковскийдіѕ 15 жылдыќ еѕбек жолыПавлодар облысы комсомол жјне партиялыќоргандарындаєы басшылыќ ќызметімен байланысты.

2005 жылдан бастап Павлодар ќаласы јкімініѕјлеуметтік мјселелер жґніндегі орынбасарыќызметін атќарып, 2008 жылдан бері Павлодароблысы Жўмыспен ќамтуды їйлестіру жјнејлеуметтік баєдарламалар басќармасына басшылыќетті.

2004 жылдан бастап «Нўр Отан» ХДП мїшесі.2012 жылдыѕ аќпанында «Нўр Отан» ХДП Павлодароблыстыќ филиалы тґраєасыныѕ біріншіорынбасары болып таєайындалды.

Мемлекеттік марапаттардыѕ иегері: «Ќўрметбелгісі» орденімен, «Ерен еѕбегі їшін» медалімен,«Ќазаќстан Республикасыныѕ Тјуелсіздігіне 20 жыл»мерейтойлыќ медалімен, Ќазаќстан РеспубликасыПрезидентініѕ Ќўрмет грамотасымен тґрт ретмарапатталды.

Їйленген. Екі баласы, екі немересі бар.

2012 жылєы ќазанныѕ 28-іне белгіленгеншыєып кеткен мјслихат депутаттарыныѕ

орнына сайлауєа бґлінген республикалыќбюджеттіѕ ќаражаты тґленген.

2012 жылєы 28 ќазанда - сайлау!

№12 Заиртышск сайлау округі бойынша Павлодар облыстыќ мјслихаты депутаттыєына кандидат

ÁÅÐÊÎÂÑÊÈÉ Âëàäèìèð Àëåêñàíäðîâè÷

ІСКЕ – АДАЛДЫЌ, СҐЗГЕ – СЕНІМДІЛІК!

«Нўр Отан» ХДП Павлодар облыстыќ филиалыатынан №12 Заиртышск сайлау округі бойыншаПавлодар облыстыќ мјслихаты депутаттыєынакандидат ретінде ўсынылып отыр.

Ќўрметті сайлаушылар , ќымбаттыпавлодарлыќтар!

Павлодар облысыныѕ билік органдарындатјуелсіз, ќуатты јрі кґркейген ЌазаќстанныѕПрезиденті Н.Ј.Назарбаев кґшбасшы болыптабылатын «Нўр Отан» Халыќтыќ Демократиялыќпартиясыныѕ мїддесін ќорєау мен їшін зормјртебе.

Партиямыз адам ґмірініѕ барлыќ саласынаќамќорлыќ кґрсету жолында ќыруар істератќаруда. Сайлаушыларымныѕ ішінде де ґзќоршаєан ортасына бей-жай ќарамайтын, ґзінежјне басќаларєа игі істер жасауєа ќўштар іскерадамдардыѕ барына ныќ сенімдімін. Облысжўртшылыєы ґз аймаєын билей алады, билікжїргізуге тиісті де, сол їшін сайлаушыларынажан-жаќты ќолдау кґрсету міндеті жїктелгенадамдар – депутаттар ќажет.

Ќажетті басќарушылыќ жјне шаруашылыќтјжірибем бола тўра, мен округімдегісайлаушылардыѕ маѕызды мјселелерін шешудешет ќала алмаймын. Шаєын ауданныѕ жай-кїйіменжјне проблемаларымен таныс болєандыќтан,келесі баєыттар бойынша жўмыс жїргізуді кґздепотырмын.

Сайлауалды баєдарламаныѕ негізгі баєыттары:Мен:- басты мемлекеттік баєдарламалардыѕ

уаќытылы, сапалы јрі тиімді іске асуына;- сайлау округімніѕ аумаєын, соныѕ ішінде

шаруашылыќ субъектілерге тиесілі аумаќтардыабаттандыруєа;

- тўрєын їй ќорын сапалы ќалпына келтіружјне жґндеу жўмыстарын жылдамдатуєа;

- сайлау округімніѕ тўрєындарына кґрсетілетінмедициналыќ ќызметтердіѕ сапасын арттыруєа;

- округтегі кґлік тасымалыныѕ їздіксіз жјнетиісті дјрежеде болуына;

- јйелдерді, жастардыѕ кґп бґлігін жјне жазмезгілінде жоєары сынып оќушыларын облыскјсіпорындары мен ўйымдарында жўмыспенќамтуєа;

- негізгі азыќ-тїлік тїрлерініѕ баєасына жїйелібаќылау жїргізуге;

- тўрєын їй-коммуналдыќ ќызметтерініѕтарифтерін тиянаќты ќалыптастыруєа;

- мектепке дейінгі балаларды балабаќшаменќамтамасыз ету жґніндегі облыстыќ баєдарламаныѕуаќытылы орындалуына жјне бўдан јрі дамуына;

- округімніѕ шаєын аудандарында спортєимараттары мен спорт алаѕдары желісін оданјрі кґбейтіп, балалар мен жасґспірімдерге денешыныќтыру жјне спорт мекемелерініѕ ашыќболуына;

- сайлаушылармен тўраќты тїрде кездесулерўйымдастыруєа

ЌОЛ ЖЕТКІЗУ КЕРЕК деп санаймын.Барлыєы ґз ќолымызда! Ґз таѕдауыѕызды

жасаѕыз!

Бїгінгі ґркениет заманында еѕбек біліммен, єылыммен тыєызбайланысуы керек. Білімді, ґз кјсібін тереѕ меѕгерген адамныѕ еѕбегіјрќашан жемісті, табысты болатыны белгілі. Сондыќтан, кјсібін сїйетінжан ґз мамандыєы бойынша білікті, техника жаѕалыќтарынан хабардарболса – оныѕ еѕбегі сґзсіз табыс јкелмек. Осы ойлар ЕлбасымызНўрсўлтан Назарбаевтыѕ «Ќазаќстанныѕ јлеуметтік жаѕєыртылуы:Жалпыєа Ортаќ Еѕбек Ќоєамына ќарай 20 ќадам» атты баєдарламалыќмаќаласында айќын кґрініс тапќан. Ел Президенті бўл баєдарламасындатынымсыз еѕбек етіп, оныѕ жемісін кґру жґнінде: «Бїгінде јлеуметтікдамудыѕ жаћандыќ тренді «Жалпыєа ортаќ еѕбек ќоєамына» ґтугетіреледі. Сондыќтан, адал еѕбекке ынталандырудыѕ жолын табу, еѕбектабыстарын ќоєамдыќ ынталандырудыѕ жїйесін ќўру – Ќазаќстандаєыјлеуметтік жаѕєыртудыѕ аса маѕызды мјселелерініѕ бірі» деп наќтылапґтті. Біздіѕ облысымызда Елбасы атап ґткендей, тынымсыз еѕбек етіп,кјсіпорын мен ќала дамуына ґзіндік їлес ќосып жїрген азаматтарбаршылыќ. Солардыѕ бірі – «Павлодар ќаласы трамвай басќармасы»АЌ-да еѕбек ететін Александр Садовников.

ЈЛЕУМЕТ 23 ќазан, сейсенбі, 2012 жыл6САРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫ

www.saryarka-samaly.kz

Ќаржы полициясы заѕды тўлєалардыѕ ќаржыны ќолма ќол аќшаєа айналдыруыназаѕмен тыйым салуды ўсынады. Бўл туралы Ќаржы полициясы тґраєасыныѕ орынбасарыМ.Ахметжанов мјлім етті.

7

23 ќазан, cейсенбі, 2012 жыл

Е.ЕЛГЕЗЕКОВ

Ґтіріктіѕ балын жалап

тірі жїргенше,

шындыќтыѕ уын ішіп ґ

лген артыќ.

Сабырлылыќ алдында д

ўшпан сасады,

сабырсыздан береке ќ

ашады.

Їміт ґрге тартады, їмітсіздік

кґрге тартады.

Атаєыѕа аќылыѕ сай к

елсе єана сыйлы боласыѕ.

Орынды зіркілдеу – сабаќ, оры

нсыз зіркілдеу – азап.

Орынды зіркілдеу жастарды дўрыс жол

єа,

орынсыз зіркілдеу бўр

ыс жолєа салады.

1. Барынша сыпайы, їлгілі болсын;2. Ата-анасына бўрынєыдан да ќатты ќамќорлыќ кґрсетсін;3. Їлкенді ерекше ќўрметтеп, кішіні сыйласын;4. «Айтыѕыз ќабыл болсын!», «Сізге Алла разы болсын!»,«Тілектеріѕізді Алла ќабыл етсін!» дегендейжаќсы сґздерді кґбірек айтсын;5. Туыстарыныѕ, достарыныѕ, жаќындарыныѕїйіне айтшылай барып, жаќсы лебіз білдірсін, т.б.

Достар, екі кїннен кейін мўсылман халќыныѕ ќасиетті мерекесі – Ќўрбанайт келеді. Имамдардыѕ айтуынша, Алла таєала осы кїндерді жаќсылыќќа,раќым нўрына толтырєан. Сондыќтан, бўл кїндері кїллі мўсылманќауымы кедей-кепшіктер мен жетім-жесірлерге ќамќорлыќ кґрсетіп,сауапты іс жасаєан. Ал мереке ќарсаѕында балалар не істеу керек? Бўлжґнінде Мјшћїр Жїсіп орталыќ мешітініѕ ўстазы Рауан Сейфуллинјѕгімелейді.

Ќўрбан айт кїндері балалармынандай амалдарды орындау керек:

Айт кїндерін осы сияќты кґптеген жаќсылыќтармен ґткізгенбаланыѕ тілектерін Алла таєала ќабыл алып, болашаќ ґмірінќуанышќа толтырады. Пайєамбарымыз (с.є.с): «Егер жаќсылыќойласаѕ, жаќсылыќ болады, жамандыќ ойласаѕ, жамандыѕ болады»,- деп ґсиет айтќан екен.

Бауыржан МОМЫШЎЛЫ

Ой тїбінде жатќан жеті сґз

ќасиетті мерекеЌўрбан айт

Балауса дјурен, балалыќ шаєым саєыныш екен,

Бал бўлаќ балєын, ќамыќпай ґткен тјттеѕ-ау, јттеѕ!

Асыр сап ойнап, жїгірген талай белеске ќарай,

Саєымдай болєан, алыста ќалєан саєынышым-ай!

Арманєа самєап, келемін аѕсап ауылдыѕ јнін,

Жїрегім жырлап, тўлпардай тулап кеудемде жалын.

Жайылып желкен, келмеске кеткен ґткен-ау, бўл кїн,

Еркелеп жїрген, жадырап кїлген, дїние шіркін!

Балалыќ шаќ

Сур

етт

ер

ді

тїс

ірге

н – Т

ґл

еге

н Н

ўрєа

зы.

Ўлыдан -

ўлаєат

САРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫ23 ќазан, cейсенбі, 2012 жыл

Ана – ґмірдегі еѕ сїйікті, еѕ мейірімді адам.Ананы јрбір адам ќўрметтей білуі керек. Ананыѕаќ сїтін аќтау – јр баланыѕ парызы.

Мен анамды ќадірлеймін. Ол - дїниедегі еѕјдемі, еѕ мейірімді, жаны пјк, абзал адам.

Сўлтан МЫРЗАБЕК, оќушы.

Балалар жазушысы Есентай Ерботинніѕшыєармаларын оќыдым. Есентай аєамызБаянауыл ауданы, Ўзынбўлаќ ауылыныѕАмантау бґлімшесінде туыпты. Сондыќтан,жерлес ќаламгердіѕ еѕбектерін оќып, біліпжїру керек.

Есентай аєаныѕ 1975 жылы «Ґрнек»,одан кейін «Ґнеге», 1981 жылы «Серік пенБерік», «Меніѕ досым», одан кейінгі уаќытта«Бабалар бала болєанда» жјне 1991 жылы«Далаєа саяхат» деген еѕбектері жарыќќашыєыпты.

Есентай Ерботинніѕ туєан ел мен жертуралы ґлеѕдерін оќып отырып, «Палуантас» деген ґлеѕіне кґзім тїсті. Себебі,ґлеѕдегі Дїйсен палуан деген адам јкемніѕбабаларыныѕ бірі екен. Кґз кґрген, естіп-білген їлкендерден сўрастыра келе,ауылымызда шежіреші, ардагер ўстазЌыдырєали Ќасымбаєамбетовтыѕжазбаларын балаларынан сўрап алдым.Аќынныѕ «Палуан тас» деген ґлеѕіне негізболєан аѕыз былай ґріледі: сонаузамандарда шабындыќ жер їшін еларасында дау жиі туындайды екен. БіздіѕЎзынбўлаќ ауылына ќарасты Ќарабўлаќ

«Ïàëóàí òàñ»пен Кїпікиген ауылдарыныѕ арасында Ќарасудеген шабындыќ жер бар. Сол екі ауылдыѕшґпшілері жылда бірініѕ шґбін бірі шауып,дуылдасып, араздаса берген соѕ, Дїйсентаудан ауыр тасты бір ґзі кґтеріп јкеліп,меже етіп ќояды. Ќарабўлаќтан Жаѕажолєаќарай жїргенде їлкен шабындыєы бар ґзекшежатыр. Сол ґзекшеде Дїйсен јкелген тасжартылай жерге еніп жатыр дейді. Халыќоны «Сын тас» деп атап кеткен.

Дїйсен Жаманќараўлы – јйгілі балуан.Аќын Шаймардан Торайєырдыѕ «Баян»дастанында:Туыпты Дїйсен палуан елден артыќ,Кїресте бјйге алатын пілдей тартып.Алысса кісі алатын нар бураны,Ќайырєан шыбыртќымен бір-аќ тартып,-

деп сипатталєан кїш иесі Дїйсен тасы дейтінїлкен ќара тастар - палуан Баянауыл маѕындаекі-їш жерге ќойып кеткен «ќолтаѕбалары».Байдыѕ бесті атын ќозыша арќалап јкеткенде осы Дїйсен, делінген деректердіѕ бірінде.

Динара ДОСМАЄАНБЕТОВА,оќушы.

Мектеп музейі –оќу-тјрбие ќазынасы

Жас ќалам

1.Таєам.2.Киім ілетін зат.3.Ешкініѕ тґлі.4.Тышќан таєамы.5.Білім береді.Ќўрастырєан: Жансая ЌИНАЯТ, оќушы.С

ґзжўмбаќ

8

БІЛІМ

«Айналайын» - Баянауыл ауданы Ўзынбўлаќ ауылы

Е.Бекмаханов атындаєы орта мектепте ќонаќта

Ќасиетті Баянауыл жеріненшыќќан дарынды тўлєалардыѕ бірі,ќазаќ елініѕ тарихын ґткіршындыќпен жазып танытќан, аќиќатїшін азап кґрген тарихшы, єалым –Ермўхан Бекмахановтыѕ есімі бїгінде, ертеѕ де халыќ жадынанґшпейді. Єалымды кейінгі жас толќын ўрпаќќа таныту їшіноныѕ артында ќалєан мўраларын ўќыптылыќпен саќтау, насихаттау– бїгінгілердіѕ ґткен алдындаєы, болашаќ алдындаєы їлкенпарызы.

Баянауыл ауданы Ўзынбўлаќ ауылындаєы білім ордасы1993 жылдан жерлес єалым, тарих єылымдарыныѕ докторы,академик Ермўхан Бекмахановтыѕ есімімен аталады.

2004 жылдыѕ ќыркїйек айында мектеп ўжымы, ауылтўрєындарыныѕ кґмегімен єалымєа арнап мектеп музейін аштыќ.Музейдіѕ ашылу салтанаты аудандыќ ІІ Бекмаханов оќуларыменсјйкес ґтті. Єалымныѕ жўбайы – Халима, ўлы – Сермўхан,немересі – Јнуар, ќызы – Надия музейде жинаќталєанжјдігерлер мен мјліметтерге ризашылыќтарын білдірді.

2005 жылы Е.Бекмахановтыѕ 90 жылдыќмерейтойы халыќаралыќ деѕгейдеўйымдастырылды. Облыс орталыєындаєыС.Торайєыров атындаєы ПМУ-де бастауалєан єылыми конференцияныѕ жалєасыбіздіѕ мектепте ґтті. Тарихшы єалымдароќушыларєа єўламаныѕ ґмірінен таєылымдыдеректер, естеліктер айтып, ол зерттегентарихи таќырыптар жайлы јѕгімелеп, тарихєылымында Ќазаќстан тарихыныѕ зертелуітуралы дјрістер оќыды.

Музейде Ќазаќстанныѕ даму кезеѕдерітуралы мјлімет-сызбалар жјне єалым-тарихшы Е.Бекмахановтыѕ ґмір жолдарынанмјліметтер кеѕінен берілген. Ондаєўмырбаяндыќ фотостендтер, газет-журналдар, тарихшыныѕ ќаламынан шыќќанжазбалар, жеке ќолданысында болєанзаттары жјне єылыми оќулыќтар бар.Е.Бекмахановќа арналєан арнау сґздер менкітап жинаќтары да аз емес. Музейдеєалымныѕ суреті, мїсіні, шежіресі жјнеотбасы туралы да ґте кґп мјліметтержинаќталєан. Бўдан басќа Е.Бекмахановжазыќсыз сотталєан кезіндегі їкімдері,аныќтамалары ќуєын-сїргінге толы ґміріненсыр шертеді. Сондай-аќ, ауылымыздыѕадамдары туралы стенд-мјліметтер, соєысардагерлеріне арналєан бўрыш бар.Павлодар Мемлекеттік Университеті музейгесый ретінде кітап жинаќтарын тарту етті.

Бір атап ґтерлігі, мектепке келгенќонаќтар музейді аралайды. Мјселен, осыуаќытќа дейін 6 рет ґткен Бекмахановоќуларына жиналєандар музейді кґріп,тамашалаєан болатын.

Ќазіргі уаќытта білім ордасында єалым еѕбектерінтереѕ зерттей отырып, музейдегі мјліметтердібайланыстыра оќыту маќсатында авторлыќ баєдарламажасалып, 8-9-сыныптарда «Бекмахановтану» курсы оќуїрдісіне енгізілді.

Ќўрметті балалар! Егер Ўзынбўлаќ ауылына жолдарыѕтїссе немесе єалымныѕ ґмір жолын, еѕбектерін зерттейміндесеѕдер, біздіѕ мектепке келіѕдер!

МўєалімШапаєат аєай ўнайды,Балалар оны тыѕдайды.Біздер жаќсы оќысын,-деп,Їйретуден тынбайды.

Ботагґз АЙБЕКЌЫЗЫ,оќушы.

ЖайлауЖайлауым меніѕ Тасбўлаќ,Ґлеѕ айтсам, сал ќўраќ.Тасбўлаќтыѕ суын ішсем,Тастаќ таудыѕ шыѕын кґрсем,Ґзім бірден ґскендеймін,Тау шыѕына жеткендеймін.

Динара ДОСМАЄАНБЕТОВА,оќушы.

Нўрлыбек АЌЫЛБЕКОВ,оќушы.

КїзЖасыл дала сары боп,Алтын тїске енеді.Ауа райы ґзгеріп,Кїн суытып келеді...

Асыл анам

Туєан жер

Меніѕ ўстазым – Гїлжаћан Тўрсынќызы Алпысова.Ол - ґте білімді, мейірімді жан. Гїлжаћан апай 33жыл бойы бері мектепте мўєалім болып келеді.Оныѕ алдынан жїздеген бала білім мен тјрбиеалып шыќты. Меніѕ ойымша апайды барлыќ адамбіледі, ќўрметтейді. Ґйткені, оќушы ешуаќытта еѕалєаш білім берген ўстазын ўмытпайды єой.

Апайдыѕ алєашќы шјкірттері ќазір їлкен болды,ґсті, јр салада еѕбек етіп жїр. Олар балаларынаапайларын ґнеге етіп айтатын болар.

Біз Гїлжаћан апайды жаќсы кґреміз.

...Ќайда жїрсем Атамекен -Кґкейімде жатады екен.Кїнніѕ ґзі ўясына,Ќимай оны батады екен, - деген јн меніѕ ауылыма

арналєандай.Ўшы-ќиыры жоќ ќазаќтыѕ кеѕ даласыныѕ тґрінде

меніѕ туєан жерім – Ўзынбўлаќ ауылы бар. Ауылымныѕжайылымы мол, табиєаты да кґркем. Алысќа ўзапшыќсам, ылєи ауылымды аѕсап келемін. Мен туєанжерімнен кеткім келмейді. Есейген соѕ, оќу оќып,мамандыќ алып, ауылыма ќызмет етемін. Ґйткені,«Туєан жер – алтын бесік», перзентін јлдилейді,тербетеді, тјрбиелейді.

ЎстазымЖансая ЌИНАЯТ, оќушы

Дария ЇКІТАЕВА, оќушы.

Мен - Дария Їкітаева, Е.Бекмаханов атынаєы орта

мектептіѕ тґртінші сыныбында оќимын. Кейінгі екі

жылда мені ќызыќтыратын таќырып таптым, ол -

ќазаќ халќыныѕ ырымдары мен тыйымдары.

«Айналайынныѕ» оќырмандарына балаларєа арналєан

ырымдарды ўсынып отырмын. Бўларды мен

жинастырып жїрмін.

Їйге кіріп келе жатќан бала есік алдына ќўлап ќалса,

їйге ырыс, байлыќ келеді деп ќуанады.

Баланыѕ аѕшылыќтаєы алєашќы олжасын ешкімге

байламайды, несібесі кетеді, аѕшылыќта жолы болмайды

деп есептеген.Бала алєаш рет ўзаќ жолєа шыќса, той жаса

йды. Оны

«Тоќымќаєар» дейді екен.

Шґбересініѕ алаќанынан су ішкен ќарт жўмаќќа

барады.Бала кґкжґтел болса, кґк

ат мінген жолаушыныѕ

жолын тосып, «Кґлденеѕді кґк атты, кґк жґтелдіѕ емі

не?» деп сўрайды. Ол ќандай ем айтса, соны ќолданады.

Одан бала жазылады деп есептеген.

Кґзќотыр шыќќан балаєа, сойєан малдыѕ кґзініѕ суын

жаќса, жазылып кетеді.

Ўлтымыздыѕырымдары

Суреттерді тїсірген – Тґлеген Нўрєазы.

Арманай ЖЈКЕН, оќушы.

Мантай АКИЛОВА, Е.Бекмаханов атындаєыорта мектептіѕ директоры, Баянауыл ауданы

Аспандаєы аќ бўлттар кґшеді ептеп,Таѕмен бірге оянды неше мектеп.Јн салады аєаштар ґз јндерін,Кешке дейін ґздері ќошеметтеп.

Уаќыты келгенде таѕ атады,Јдемі єой, јсем єой дала таѕы.Ќўстар ќонып мїлгіген бўтаќтарєа,Јндерімен аєашты оятады.

Жел соєады ызыѕдап тїріп баќты,Ќарт емен тўр ўйќыєа кіріп тјтті.Јнді тыѕдап аќ кїшік, ќара мысыќ,Ќўлаќтарын ќалќайтып тўрып ќапты.

Балалар јдебиетініѕ антологиясы

Таѕєы оянысСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫ

9

23 ќазан, cейсенбі, 2012 жыл

Јѕгімелескен – Сая МОЛДАЙЫП.

Балалар јдебиетініѕ антологиясы

Тўманбай МОЛДАЄАЛИЕВ

Телефон - радиожелі арќылы байланысжасауєа арналєан ќўрал.1875 жылдыѕ 2 маусымында Бостонуниверситетініѕ Шешендік ґнер мектебініѕпрофессоры Грехем Белл еѕ алєаш ретбайланыстырушы сымдардыѕ кґмегіменґз кґмекшісініѕ даусын естиді. Ґнертапќышшотландтыќтыѕ бўл жаѕалыєы тарихбетінде телефон деген атпен ќалды.Бір ќызыєы, ґнертапќыштыѕесімі аєылшын тіліненаударєанда, «ќоѕырау»деген маєына береді.

Жауап:- Сен жаќсы бала екенсіѕ, Айдос. Жаќсылыєыѕ - атаѕмен

тўрасыѕ, кґмектесесіѕ, їйреткен аќылын тыѕдайсыѕ. Ал, атаѕ сенібейсауат далаєа шыєармаса, бір жаєынан ол кісінікі дўрыс. Ґйткені,ќала ауыл емес, ерсілі-ќарсылы жїйткіген кґлік кґп, кейде тјртіпсізбалалар да кездесіп ќалуы мїмкін. Јрине, сен секілді жаќсы балабўзаќыларєа ермейді єой. Біраќ, 12-15 жаста балалар есеюге беталады. «Мен бјрін білем, менікі дўрыс» немесе «Мен ешкімненжеѕілмеймін» деген менмендік мінез пайда болады, осы жаста.Мўны психологтар «ќиын кезеѕ» дейді. Сондыќтан осы «ќиынкезеѕде» балаєа ќатаѕ баќылау жасап, оны бос жїргізбей, босуаќытында кітап оќытып, пайдалы іске жўмсау керек. Егер, Айдос,сен осы кезеѕде еѕбекќор, пысыќ, шираќ болсаѕ, келешекте десондай боласыѕ.

Бос уаќытта балалармен ойнау, кґше ќыдыру да еліккіш балакґѕілге жаќсы болар, біраќ, болашаќты ойлау керек. Атаѕ саєанжаман болсын демейді. Ал, негізінде, атасы мен јжесініѕ ќолындатјрбиеленген балалардыѕ арасында жаманы болмайды. Сондыќтан,Айдос, сен ґте жаќсы азамат болып ержетесіѕ, мен оєан сенемін!

Айдостыѕ сауалына тјжірибелі ўстазБаќыт ЛАМАШЈРІПОВ жауап береді.

Неге солай?

“Европаныѕ орман цехы” атанєан ел – Финляндия.“Европаныѕ сїт фермасы” атанєан ел – Швейцария.Швейцарияда орден, медальдар жоќ.Ресми астанасы жоќ мемлекет – Науру.Сауд Арабиясында бірде-бір ґзен жоќ.Аумаєында шґлі жоќ Таяу Шыєыстаєы жалєыз ел – Ливан.Иран туында “Аллах акбар” деген жазу 22 рет жазылєан.Шґлі жоќ жалєыз ќўрлыќ – Европа.Еѕ биік 25 шыѕныѕ он тоєызы Гималайда.Экватордан бастау алып,теріс ќарай аєатын жалєыз ґзен – Ніл.Еѕ жылы теѕіз – Ќызыл теѕіз.Ќытайлыќтар мен корейліктерде фамилияалдымен айтылып, жазылады.Чилидіѕ Атакама шґліндегі Калама ќаласындамїлде жаѕбыр жаумайды.Оѕтїстік Америкада екі ел єана мўхитпеншектесіп жатќан жоќ – Боливия мен Парагвай.Жердегі еѕ таза теѕіз – Антарктидадаєы Уэддел теѕізі.

Оќы, ќызыќ!

- Болат Єазизўлы, Сіз балакезіѕізден биші болудыармандадыѕыз ба?

- Жоќ. Бала кезімде балет дегенніѕне екенін білмедім. Менде баќыттыбалалыќ шаќ деген болєан жоќ.Біз ќазіргі балалар секілді анадайкиім керек, мынадай ойыншыќкерек деп ата-анамыздан сўрайалмайтынбыз. Ґйткені, меніѕ,замандастарымныѕ сјби шаєымыз ќиынкезеѕге тап келді. Ол жылдарда кґптегенжаќсы адамдарды, білімді, зиялыазаматтарды «Халыќтыѕ жауы» деп, ґтірікжала жауып, тїрмеге ќамап жатты. Басшыќызметте істейтін јкем Єазизды да ўстапјкетіпті. Анамыз кїні бойы жўмыста. Јліесімде, мен онда 8 жастамын, кґшедесоєыстан ќайтќан кґптеген жаралыларды,жетім-жесірлерді кґретінбіз. Ўрлыќ,ќылмыс кґп. Мен болсам ґсіп кележатырмын. Бірде болмаса, бірде ќисыќжолєа тїсіп кетуім мїмкін єой. Сондыќтананам мені жетектеп јкеліп, балет мектебінеберді.

- Ќиын болды ма?- Јрине, ќиын болды.

Сахнада јдемі билеу їшінстаноктыѕ жанында тўрып,шыныєу керек. Ќаншама тертґгілді, ізденіс, еѕбек...Аќыры, ќасымдаєы балаларєа ќараєанда меніѕбалетке деген икемім байќалды. Ґзімді де балетќызыќтыра бастады. Јдемі би ґрнегімен оќиєаны –драманы бейнелеу деген тамаша єой. Ќиналєанда,шаршаєанда анама «Балетке барєым келмейді» депайтуєа ќорќатынмын. Ол кісі ґте ќатал еді.

- Сабаќты ќалай оќыдыѕыз?- Жаман оќыєаным жоќ. Біраќ, балетке берілгенім

сондай, сабаќты, їй тапсырмасын орындауды ўмытыпкететінмін. Математика, физика, химия деген пјндердіўќпадым. Абай, Пушкинді мектепте оќыєам жоќ. Оќуєауаќытым болмады. Јрі ол кезде жарќыраєан шамболєан жоќ, керосин не май шаммен кітапты ќалайоќисыѕ?! Біраќ, кейін есейген соѕ оныѕ бјрін оќукеректігін тїсіндім. Сосын ќолєа алдым.

...Соєыстан кейінгі уаќыт ґте ќиын болды єой.Балалар кїлмейтін, ойнамайтын, бос жїрмейтін.14-15 жасќа келіп, ес білгенде мен секілді тјртіптібалалар оќуєа, ґнерді їйренуге, бір сґзбен айтќанда,жылт еткен дїниені миымызєа сіѕіруге, ойєа саќтапќалуєа тырыстыќ. Біз оќу, їйрену, еѕбек пен шеберліктіѕґмірдегі еѕ їлкен ќажеттілік екенін ерте тїсініп ґскенўрпаќпыз.

Біз де бала болєанбыз..

.

Меніѕ ата-анам Аќсу жаќ

та, ауылда тўрады

. 2 сыныптан

бері Павлодарда ата

м мен апамныѕ ќолынд

амын. Атам кґп жыл

зауытта инженер

болыпты. Меніѕ ж

асым 13-те. Ќазаќ

мектебінде оќимы

н. Айтайын дегенім

, атам мені ешќайда

шыєармайды. Тіпті жаз

єы демалыста ауылєа е

кі-аќ рет барып

ќайттым. Ќалада же

ксенбі кїні достары

м келгенде шыєармай

ды,

«Бетімен кетесіѕ»

дейді. Атамныѕ та

лабы бойынша мен кїні

бойы сабаќ оќып, сосын ґз

імен шахмат ойнауым керек. Ќо

наќќа

барса, ертіп жїреді. «

Аталардыѕ јѕгімесін

тыѕдау керек» дейді.

Маєан олардыѕ јѕгі

месі ќызыќ емес, тї

сінбеймін. Сонда кім

дікі

дўрыс?

Ќўрметті «Айнал

айын!» Мен Баќыт

аєаєа сўраќ ќойса

м деп едім.

Айдос, 7 сынып оќушысы,

Павлодар ќаласы.

МАЄАНБАЌЫТҐЗІКЕЛДІ

Жаќында Павлодарєа еліміздегі балеттіѕдамуына кґп їлес ќосќан, есімі јлемге јйгілібалетмейстер Болат Аюханов ґзі жетекшілікететін академиялыќ би театрымен келіп,кґрермендерге «Балет кештері» атты бимерекесін сыйлады. Ќазаќстан Республикасыныѕхалыќ јртісі, мемлекеттік сыйлыќтыѕ, «Тарлан»сыйлыєыныѕ иегері, Халыќаралыќ аќпараттыќакадемияныѕ академигі, ґнертану профессорыБолат Єазизўлы Аюханов «Айналайынныѕ»оќырмандары їшін сўхбат берген болатын.

- Сіздіѕ балетте жїргеніѕізге ќанша уаќытболды? Ґзіѕізді баќыттымын деп есептейсіз бе?

- Меніѕ балетте жїргеніме, міне, 66 жыл болыпты.Балет мектебінен кейін айрыќша талантыммен кґзгетїстім, Алматыдаєы А.Селезнев атындаєыхореографиялыќ училищеге ќабылдандым. 1958жылы Мјскеуде ќазаќ ґнерініѕ концерті ґтті. СондаЇлкен театрда кїрделі партияларды онадым. РесейдіѕОльга Лепешинская деген јйгілі балеринасы маєанґте жоєары баєа берді. Сосын МјскеудегіА.Луначарский атындаєы Мемлекеттік театралдыќґнер институтыныѕ балетмейстерлік бґліміне тїстім.Бўл институтта небір білікті оќытушылар,профессорлар сабаќ берді. Оќу, їйрену оѕай болєанжоќ. Біраќ, бјрін жеѕуге, їйренуге тырыстым. 1967жылы тамызда «Ќазаќконцерт» бірлестігі жанында«Алматыныѕ жас балеті» кјсіби ансамблінўйымдастырып, сахнаєа шыєардым. Осы ансамбльдіѕкґркемдік жетекшісі јрі бас балетмейстері болдым.2003 жылы балет ўжымы «ЌР мемлекеттік би театры»болып аталды. Міне, биыл осы ґнер ўжымыныѕќўрылєанына 45 жыл болды. Содан бері кґптегенбишілерді дайындап шыєардым. Ќаншама балеттерќойылды. Осы ґнерімніѕ арќасында дїние жїзіндетек Жапония, Австралия жјне Америка елдеріндеєана болєам жоќ, басќа елдердіѕ бјрін араладым.

Олардыѕ да ґнерін кґрдім. Ал баќыт туралыайтатын болсам, балалыќ шаєымда кґргенќиындыќтарым болмаса, јрине баќыттымын. Ґйткені,мен ґзімніѕ сїйікті мамандыєымды толыќ игердім,еѕбек мені биікке шыєарды, јлемге танылдым.Балаларым, немерелерім бар. Міне, жасым 74-кекелсе де сахнадан ќол їзгем жоќ. Ґзініѕ ісін сїйген,сол мамандыќ бойынша ґмір бойы ізденіп, еѕбегіментанылєан адам баќытты. Мен солардыѕ бірімін.

- «Айналайынныѕ» оќырмандарына не айтаредіѕіз?

- Балаларєа айтарым, ешуаќытта біреуге сїйенбеукерек. «Ќазір нашар оќысам, институтќа јкем, кґкемтїсіреді не аќша тґлеп оќимын» деген ойдан аулаќболу керек. Бала кезіѕде ґзіѕді не ќызыќтырды,мысалы би, спорт не физика єылымы, јйтеуір ќайсала ќызыќтырса, сол салаєа ўмтылып, ґз бетіѕшеоќуєа, їйренуге тырыс. Сонда сен мыќты маман болыпшыєасыѕ. Болашаќтаєы бай тўрмыс, атаќ пен даѕќ,ќўрмет – бјрі тек ќана ґзіѕніѕ єана еѕбегіѕмен келеді.

Баќытты болыѕдар, айналайындар!

Біле жїр!

САРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫ

10

23 ќазан cейсенбі, 2012 жыл

Ерте-ерте, ертеде, есте жоќ ерте заманда жер бетіндеТабиєат деген асќан бай адам ґмір сїріпті. Оныѕ байболєандыєы сонша, ґзініѕ иелігіндегі ґзен, кґл, теѕіз, таумен тасыныѕ санынан жаѕылыса беріпті. Сол замандажер бетінде ґмір сїргендер ќап-ќара тїнек тїнніѕ неекенін білмепті. Жер беті їнемі јппаќ нўрєа бґленіптўрыпты.

Табиєат байдыѕ Жел, Бўлт атты содыр, тентек екіўлы мен Кїн-сўлу атты аќылына кґркі сай јсем ќызыболєан екен. Кїн-сўлу ќыз ўйќыдан оянып, алтын шашыналтын тараќпен тарай бастаса болды, жер беті нўрланып,аєаш жапыраќтары ґзді-ґзі сыбырласып-сырласып, алаугїлдер Кїн-сўлуєа ќарап майыса тїседі. Тіпті, кґк майсадаєымґп-мґлдір шыќ тамшылары да ќызылды-жасылды жаќўттїрге еніп, јнші ќўстар осынау тіршілік-сўлулыќтыѕ мјѕгіліккїйін шертеді екен.

Кїн-сўлудыѕ атаќ-даѕќын естігендер оєан ќўда тїсуїшін жер тїбінен ат сабылтып іздеп келеді. Біраќ, аќылдыКїн-сўлу олардыѕ ешќайсысын да бойына теѕгермепті.Ґйткені, аќылды јрі сымбатты Ай-жігіт пен Кїн-сўлу ќызбір-біріне єашыќ еді. Ай-жігіттіѕ јкесі кедей, атаќтыбайдыѕ ќызына ќўда тїсуге батылы бармапты. Аќ бозатты Ай-жігіт Кїн-ќызды алып ќашпаќшы болады.

- Ай-жігіт,- деп сызыла їн ќатады Кїн-ќыз. – Ертеѕауыл шетіндегі ґзенніѕ жиегінде мені кїт. Ол жерге менќўрбыларыммен келемін. Жар басында шашымды тарап

Ќазаќстандыќ Серікбол Шјймерден есімді жасґнертапќыш электронды бесік ойлап тапты. Јмбебапциркуль арќылы ќозєалатын бесік нјресте жылай ќалсаболды, ґздігінен тербеледі. Оныѕ бўл жаѕалыєына жапондаререкше ќызыєушылыќ танытуда. Серікболдыѕ 10-сыныптаойлап тапќан электронды бесігі ју баста кез келгендыбысќа тербеліпті. Ал ќазіргі жасаєан жаѕа їлгісінебаланыѕ жылаєан дауысы єана јсер етеді екен. Бўлбесіктіѕ басќа бесіктерден таєы бір ерекшелігі, мўнда сїтжылытатын ќўрылєы, баланыѕ дјрет сындырєанынан белгіберетін ќоѕырау жјне ана јлдиін есіне саќтап, сјбигеќайталап айтып беріп отыратын ќондырєы орнатылєан.

Ќиялы жїйрік, ойы ўшќыр бозбаланыѕ јмбебап циркульмен электронды бесіктен басќа 30-єа жуыќ туындысыбар. Тапќыр жігіт оларды жалпаќ жўртќа жария етуге

асыќпайды. Себебі, ќазір ол ўстазы, академикМўќтарбай Ґтелбаевтыѕ жетекшілігімен ќўрєаќ

жерлерде ќолдан жауын жаудыратын жјне желэнергиясын пайдаланатын ќўрал ойлап

табудыѕ ќамымен жїр.

«Айналайын»

Жасампаз ќалам, сїйікті ќалам,Алтын ордалы Аќсуым.Таѕым боп атќан, кїнім боп батќан,Ертістен аќќан бал суым.

Ауылдыѕ елі, жастардыѕ кґбі,Кереметіѕе таѕќалєан.Кеѕ далаѕа да, гїл алаѕєа да,Теректер ќалыѕ орнаєан.

Естілер атыѕ, жїрекке жаќын,Саќталар мјѕгі шыраќта.Есіме аламын, ўзап барамын,Егер жїрсем мен жыраќта.

Ќазаќ даласы – Аќсу ќаласы,Жасампаз жастар Отаны.Єажайып дастан, теѕселіп жатќан,Жўмбаќ ќалама ќарашы!

отырып, гїлдестемді суєа тастаймын. Екеуіміз гїлдестеніќуєан болып, артымыздан ќуєыншы шыќќанша алысќаўзап та кетерміз,- дейді. Ујделескен уаќытта Ай-жігіткеледі. Ќўрбыларымен жар басында алтын шашынтарап отырєан Кїн-сўлу аѕдаусызда аєып жатќан ґзенгегїлдестесін тастап жібереді.

- Ќыздар, ќыздар, гїлдестем суєа аєып кетті. МенАй-жігітпен барып, гїлдестемді сонау жартастыѕ тїбінентосып алам. Сендер мені кїте тўрыѕдар,- деп ґзі Ай-жігіттіѕ аќ боз атына мінгесіп, гїлдестені ќуєан болып,ауылдан ўзап кетеді. Кїн-сўлуды кїте-кїте жалыќќанќўрбылары болєан жайды ќыз јкесіне келіп баяндайды.Табиєат бай, екі ўлы Жел мен Бўлт мўны естіп, ќаттыашуланады. Сол мезетте ќаћарына мінген Жел ќаттыїрлеп-їрлеп ќалєанда, аєаштар шулап, таудан ауыртастар домалап, ґзендер бўрќ-сарќ ќайнайды. Бўлттас тїйіліп, найзаєай ќылышын ойнаќтатып шыєа келеді.Ал, Табиєат бай болса, жер-дїниені кїѕгірлетіп, ерсілі-ќарсылы жїгіріп, аласўрады. Осы кезде таудандомалаєан ќазандай ауыр тас аќ боз атты мертіктіріп,ќыз бен жігіт жаяу ќалады.

Кенет ќатты ашуланєан Табиєат бай тізерлеп отыраќалып, аспанєа ќарап ќолын жайып, жер-жаћандытітіркендіре айєайлап, Кїн-сўлу мен Ай-жігітті ќарєап-сілейді:

- Уа, тјѕір! Естір болсаѕ ќўлаќ сал, сґзіме! Ќарєысатќыр Кїн-ќызды ќарєыс атсын! Сол кеткеннен молкетіп, ќарасы батсын! Ќайтып кґзіме кґрінбесін!Ќызымды ўрлаєан Ай-жігіт тілек-мўратына жетпесін!Екеуін де сонау кґк аспанєа тартып јкет, мјѕгі-баќитабандары жерге тимесін! Сонда мјѕгілік ќалсын,бір-бірімен табыспасын, оѕбасын, жїзіќаралар,оѕбасын,- деп теріс батасын береді.

Сол сјтте-аќ жер бетіндегі аќ нўр жоєалып, дїниеніќоп-ќою ќараѕєылыќ тўмшалайды. Жер кїѕіреніп,сыбырласќан аєаш жапыраќтары мен алау гїлдерїнсіз мўѕайып, ауыр-ауыр кїрсінеді. Кенет, Кїн-сўлуќыз алтын шашы жайылып, аќ кґйлегі желбірей аспанєаќарай кґтеріле береді. Оєан ўмтылєан Ай-жігіттіјлдеќалай јлуетті бір кїш аспанныѕ екінші шетінеќарай тартып јкетеді. Содан бастап, Кїн-сўлу мен Ай-жігіт аспанныѕ екі шетінде ќалып, бірін-бірі алыстанєана кґретін болыпты.

... Мґп-мґлдір кґк аспанда бір-біріне ќарай асыєажїзген Ай-жігіт пен Кїн-сўлудыѕ арасы жаќындайтїссе, Табиєат байдыѕ јмірімен жер бетін ќараѕєылыќбасады екен. Сґйтіп, Ай-жігіт пен Кїн-сўлу бір-біріненадасып ќала беретін болыпты.

Міне, содан јлі кїнге дейін Ай-жігіт пен Кїн-сўлуќыз табыса алмай жїрген кґрінеді. Ал тїнде, сонауалќара кґк зеѕгір аспаннан жерге тамып кетіп, тамыпкетіп тўратын алтын тамшы жўлдыздар Кїн-сўлудыѕкґз жасы деседі.

Жаќында Аќсу ќаласына ќарасты Їштерекауылындаєы орта мектептіѕ 10-сыныпоќушысы, «Айналайын» ќосымшасыныѕбелсенді авторларыныѕ бірі Серікбол Сейілдіѕ«Аќсуым алтын ордам» атты жыр жинаєыжарыќ кґрді.

Талантты да талапты жас кішкентай кезіненбастап ґлеѕ жазып, балєын жырларымен ата-анасын жјне ўстаздарын ќуантуда. Автор бўлжинаќты тек ќана Аќсу ќаласына арнаєан екен.

Болашаєынан зор їміт кїттіретін ґнерлібозбаланыѕ бір ґлеѕін «Айналайын»оќырмандарына ўсынєанды жґн кґрдік.

Жауќазын жырќанат ќаќты

Ертегі

Сая МОЛДАЙЫП

Аќсуым -алтынордам

Балалардан бјрі шыєады...

«Аќылды бесік»ойлап тапты

Ґздеріѕ жазєан хаттардан...

«Туєан тілім – тірлігімніѕ айєаєы,Тілім барда айтылар сыр ойдаєы,Ґссе тілім, мен де бірге ґсемін,Ґшсе тілім, мен де бірге ґшемін!», - деп аќын Јбділдј

Тјжібаев аєамыз жырлаєандай, туєан тіл – біздіѕ асылќазынамыз, баєа жетпес байлыєымыз. Сондыќтан да, ґзтілімізге ќўрметпен ќарауымыз керек. Ґкінішке ќарай, кейбірбалалар шїлдірлеп, туєан тілін бўрмалап сґйлейді. Бўлдўрыс емес. Ана тілін білмеу – ґз анасын менсінбегенменбірдей. Ардаќты тілімізді туєан анамыздай сїйіп, ќадірлеу- баршамыздыѕ ќасиетті парызымыз.

Мўстафа САБЫРОВ,5-сынып оќушысы, Екібастўз ќаласы.

Àíà òiëiì – àðäàãûì

Îòàíûìäûìàêòàí åòåìií!Ќазіргі таѕда ауылдыќ жерлер гїлденіп, жылдан-жылєа

дамуда. Кґптеген елді мекендерде жаѕа мектептер, мјдениет

їйлері, дїкендер ашылып, тўрєындарды ќуантуда. Сондай-

аќ, бўрынєыдай емес, жўмыссыздар ќатары да азайып

келеді.Барлыєымыз ауылда ґскендіктен, туєан жеріміздіѕ кґз

алдымызда кґркейіп келе жатќанын кґріп, ќуанамыз.Жандос МЎХАМЕТЌАЛИ,№3 мектептіѕ 5-сынып оќушысы,Железин ауданы.

Ґтірікжаѕылтпаштар

«Айналайынныѕ» оќырмандары їшін жазєан:Ертісбай ЖЎМАБЕКОВ, зейнеткер.

Ќўлыншаќтай ўрыншаќты,Ќуыршаќќа ўрєыздым.Ќўрыќшадан ќырыќ шаќты,Клуб, шахта тўрєыздым.

* * *Ши тоќыдым шиеден,Теѕіз кештім тїйемен.Кїйме жасап инеден,Їй тўрєыздым тїймеден.

* * *Аќ тиінніѕ біреуі,Тўрар тоќсан тиындай.Бас киімніѕ біреуі,Он аќ тиін ќўнындай.

«Айналайынды» їйлестіруші - Сая МОЛДАЙЫП, Нўржайна ШОДЫР.

23 ќазан, сейсенбі, 2012 жыл ШЕШІМСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫ

www.saryarka-samaly.kz

Павлодар облыстыќ мјслихатыныѕ2012 жылєы «____» «__________»

шаќыруыныѕ шешіміне ќосымша

Павлодар облысыныѕќалалары мен елді

мекендерініѕ аумаќтарынабаттандыруЌАЄИДАЛАРЫ

1. Жалпы ережелер1. Павлодар облысыныѕ ќалалары мен елді

мекендерін абаттандырудыѕ осы ќаєидалары(бўдан јрі – Ќаєидалар) Ќазаќстан Республи-касыныѕ «Јкімшілік ќўќыќ бўзушылыќ туралы»Кодексіне, Ќазаќстан Республикасыныѕ «Халыќденсаулыєы жјне денсаулыќ саќтау жїйесі туралы»Кодексіне, Ќазаќстан Республикасыныѕ АзаматтыќКодексіне, Ќазаќстан Республикасыныѕ ЖерКодексіне, Ќазаќстан Республикасыныѕ СуКодексіне, Ќазаќстан РеспубликасыныѕЭкологиялыќ кодексіне, «Жергілікті мемлекеттікбасќару жјне ґзін-ґзі басќару туралы», «Тўрєынїй ќатынастары туралы», «Ќазаќстан Респуб-ликасындаєы сјулет, ќала ќўрылысы жјне ќўрылысќызметі туралы», «Табиєи жјне техногендіксипаттаєы тґтенше жаєдайлар туралы», «Жекетўрєын їй ќўрылысы туралы», «Жарнама туралы»Ќазаќстан Республикасыныѕ Заѕдарына жјнебасќа да нормативтік ќўќыќтыќ актілерге сјйкесјзірленді.

2. Ќаєидалар Павлодар облысыныѕ ќалаларымен елді мекендерініѕ абаттандырылуынўйымдастыру жјне жїзеге асыру тјртібінайќындайды жјне тиісті аумаќта орындалуєаміндетті болып табылады.

2. Негізгі тїсініктер3. Осы Ќаєидаларда келесі ўєымдар

ќолданылады:1) Елді мекен – адамдар ќоныстандырылєан

јртїрлi маќсаттаєы объектiлерi бар бiрыѕєайсалынєан жер учаскесi шеѕбердегi облыстыѕ бірбґлiгi болып табылатын Павлодар облысыныѕ бґлiгi.

2) Абаттандыру – жер їстiн жабу ќўралдарын,декоративтiк кґгалдандыру жјне жаѕарту,капиталды емес єимараттар, шаєын сјулет тїрлерi,сыртќы жарыќтандыру, кґрнекi аќпарат, жарнамажјне басќа да ќўралдарды пайдалану арќылыжїзеге асырылатын елді мекенніѕ ќауiпсiздiгiн,ыѕєайлылыєын жјне кґркем мјнерлiлiгiнќамтамасыз етуге баєытталєан заѕды жјне жекетўлєалардыѕ бґлiнген аумаќ шекарасындаєыќызметi. Осы ќызмет абаттандырудыѕ объектілерімен элементтерініѕ ўйымдастырылуын, ўсталуын,пайдаланылуын, жґнделуін жјне кїзетілуін келесібаєыттар бойынша кґздейдi: инженерлікабаттандыру, сыртќы абаттандыру, санитарлыќкїтіп ўстау жјне кґріктендіру.

3) Бґлінген аумаќ – ЌазаќстанРеспубликасыныѕ заѕнамасыныѕ белгіленгентјртіпте объектілерді (єимараттар, ќўрылыстар,кґлік магистральдары жјне басќаларды)орналастыру їшін иелігіне немесе пайдалануєаберілген жер учаскесі.

4) Бекітілген аумаќ – оны тиісті жаєдайдаўстау їшін белгіленген жер учаскесі.

5) Ујкілетті орган – тўрєын їй-коммуналдыќшаруашылыќ саласындаєы мемлекеттік мекеме(бўдан јрі – ТЇКШ).

6) Жасыл кґшеттер – жасанды жјне табиєиаєаш, аєаш-бўта, бўта жјне шґп ґсiмдiктерi.

7) Жолдарды кїтiп ўстау – жолдыѕ, жолќўрылыстарыныѕ, жолєа бґлiнген белдеулердiѕ,жолды жайластыру элементтерiнiѕ кґлiктiк-пайдалану

8) Кґгал – шґптер, гїлдер, аєаштар менбўталарды кґшеттеудi ќамтитын кґрiктендiрудiѕжасанды ќўрылєан элементi.

9) Ќатты тўрмыстыќ ќалдыќтар (јрi ќарай -ЌТЌ) – тўтынудыѕ тўрмыстыќ ќалдыќтары, ґндiрiснемесе тўтыну барысында пайда болєан шикiзат,материалдар, жартылай ґѕделген ґнiм, басќа дабўйымдар немесе ґнiмдердiѕ ќалдыќтары,сондай-аќ, жапыраќтар, бўтаќшалар жјнесыпырындыдан басќа ґзiнiѕ тўтыну ќасиеттерiнжоєалтќан тауарлар (ґнiмдер).

10) ЌТЌ жјне iрi кґлемдi ќоќыстарды ќайтаґѕдеу (зиянсыздандыру) – адамныѕ денсаулыєынажјне ќоршаєан ортаєа зиянды јсердi болдырмаумаќсатында арнайы ќондырєыларда јр тїрлiтехнологиялыќ јдiстер арќылы ЌТЌ жјне iрiкґлемдi ќоќыстарды ґѕдеу.

11Жоба

Павлодар облыстыќ мјслихатыныѕ

ШЕШІМІ

Павлодар облысыныѕ ќалаларымен елді мекендерініѕаумаќтарын абаттандыруЌаєидаларын бекіту туралы

Ќазаќстан Республикасы «Јкімшілік ќўќыќбўзушылыќ туралы» Кодексініѕ 3-бабы 2-тармаєына, Ќазаќстан Республикасыныѕ2001 жылєы 23 ќаѕтардаєы «ЌазаќстанРеспубликасындаєы жергілікті мемлекеттікбасќару жјне ґзін-ґзі басќару» Заѕыныѕ6-бабы 1-тармаєы 8-тармаќшасына сјйкес,

Павлодар облыстыќ мјслихаты ШЕШІМќабылдады:

1. Павлодар облысыныѕ ќалалары менелді мекендерініѕ аумаќтарын абаттандыруЌаєидалары бекітілсін (ќоса беріледі).

2. Облыстыќ мјслихатыныѕ (I сайланєанХХVII кезектен тыс сессиясы) 1999 жылєы17 ќыркїйектегі «Облыстыѕ ќала жјне елдімекендерін абаттандыру ережелері туралы»шешімініѕ кїші жойылды деп танылсын.

3. Осы шешімніѕ орындалуын баќылауэкономика жјне бюджет жґніндегі облыстыќмјслихаттыѕ тўраќты комиссиясынажїктелсін.

4. Осы шешім оныѕ бірінші ресмижариялауы кїнінен кейінгі он кїнтізбеліккїнніѕ аяќталуы бойынша јрекетіне енеді.

Сессия тґраєасы И.ЈБДІЌАЛЫЌОВ. Облыстыќ мјслихаттыѕ хатшысы М.КҐБЕНОВ.

11) Аумаќтарды санитарлыќ кїтіп ўстау –ќалалар мен елді мекендердіѕ аумаќтарынанЌТЌ-ларды жинау, жинастыру жјне шыєаруіс-шаралары (кґшелер, скверлер, парктер,жаєажайлар, зираттар, ќоєамдыќ кґлікаялдамалары жјне кґпшілік пайдаланатын басќаорындар).

12) Рўќсат етiлмеген ќоќыс їйiндiсi - ґндiрiсжјне тўтыну ќалдыќтарыныѕ оларды ґздiгiнен(рўќсат етiлмей) тастау (орналастыру) немесежинау нјтижесiнде ќалдыќтардыѕ жиналуы.

13) Сыртќы кґрiктендiру объектiлерi – кешендiкґрiктендiру ќызметi жїзеге асырылатын облыстыѕкез келген аумаєы: алаѕшалар, аулалар,оралымдар, функционалдыќ-жоспарлыќќўрылымдар, аудандар мен ыќшам аудандардыѕаумаќтары, тўтас ќала, сондай-аќ бiрыѕєай ќалаќўрылыстыќ регламенттеу (ќорєалатын аймаќтар)немесе кґрнекi-кеѕiстiктiк ќабылдау (ќўрылысыбар алаѕ, iргелес аумаєы жјне ќўрылысы баркґше) принципi бойынша бґлiнетiн аумаќтар.

14) Тротуар – жолдыѕ жїру бґлiгiне жанасатыннемесе одан кґгал немесе арыќ жїйесiменбґлiнген, жаяу жїргiншiлердiѕ ќозєалысынаарналєан жол элементi.

15) Шаєын сјулеттiк нысандар - кґлемiжаєынан кiшкене јсемдiк, сондай-аќ, iске жарамдысипаттаєы нысандар:

сјндiк ќўрылєылар (мїсiндер, су бўрќаќтармен јсемдiк су тоєандар, ойма бедерлер, гїлќўмыралары);

iске асыру сипатындаєы ќўрылєылар(павильондар, кїркелер, орындыќтар, сауыттар)

16) Iргелес аумаќ – кґр iктенд iрупаспорттарына сјйкес бекiтiлген жеке жјне заѕдытўлєалардыѕ менш iг iнде жјне (немесе)пайдалануындаєы сауда, жарнама жјне басќаобъектiлерге, єимарат, ќўрылыс, ќўрылыс алаѕыныѕќоршауы периметрiне жјне (немесе) жеручаскесiнiѕ шекарасына тiкелей жанасатын жалпыпайдаланудаєы аумаќ.

17) «Тазалыќ кїні» іс-шаралары – ќалалармен елді мекендердіѕ аумаќтарын абаттандыружјне санитарлыќ тазалау жґнінде ґткізілетініс-шаралар (јр жўма сайын).

18) Субъект – жеке жјне (немесе) заѕдытўлєа.

19) Объект – абаттандыру немесеинфраќўрылым элементі.

20) Рекреациялыќ аймаќ – тўрєындардыѕдемалу орындарын, сондай-аќ кїзетілетін табиєиобъектілерін (ландшафтыќ сјулет, туризмніѕ басќада демалу орындары, бос уаќыт ґткізуге жјне(немесе) сауыќтыру іс-шараларын ґткізугебаєытталєан имараттар) ўйымдастыруєа жјнежайластыруєа арналады.

3. Жалпы талаптар4. Елді мекендер ќызмет кґрсету

объектілерімен жайластырылады жјнеќолданыстаєы стандарттардыѕ талаптарына,нормаларына, сондай-аќ осы ќаєиданыѕережелеріне сјйкес адамныѕ ќауіпсіз тўрмыс-тіршілігін ќамтамасыз етуге арналєан техникалыќќўралдармен жабдыќталады.

5. Єимарат , имарат , жеке тўрєынќўрылыстарыныѕ аумаќтарынан тўрмыстыќќалдыќтардыѕ уаќтылы шыєарылуы жїзегеасырылады.

6. Жер учаскелерініѕ пайдаланушыларыарасындаєы іргелес аумаќтарды жинастыру осыЌаєидаларєа сјйкес жїзеге асырылады.

7. Єимараттарєа іргелес жатќан аумаќтарабаттандырылады , кґгалдандырылады ,жарыќтандырылады, ќоршалады, ал ґтпе жолдарымен жаяу жїргіншілері жолдарында ќатты жабындыболуы керек.

8. Инженерлік жјне кґліктік инфраќўрылымобъектілерініѕ аумаќтары техникалыќ жјнеэксплуатациялыќ сипаттамаларєа сјйкесабаттандырылады.

9. Павлодар облысыныѕ елді мекендерініѕаумаќтарында:

1) су аќќы желілерініѕ ластануын болдырмаумаќсатында су аќќы коллекторларына сыпырындыжјне тўрмыстыќ ќоќыстарды тастауєа;

2) белгіленбеген жерлерге, соныѕ ішіндемагистральдардыѕ, кґшелердіѕ, жїру жјнетротуарлардыѕ жїру жолдарына ќоќыс жјнеќарды шыєаруєа, тастауєа;

3) кґшелер мен (немесе) жїру жолдарыбґліктерініѕ ластануын болдырмау їшін кез-келгенжїк тїрін мўќият жаппай оларды кґліктікќўралдармен тасымалдауєа;

4) плакаттарды, тїрлі аќпараттыќ материал-дарды, хабарландыруларды осы маќсаттарєа

бґлінбеген жерлерге орналастыруєа.5) ќалалар мен елді мекендердіѕ аумаќтарында

ќоќысты, жапыраќтарды, ыдыстарды, ґндірістікжјне басќа ќалдыќтарды ґртеуге.

6) белгіленбеген орындарда кґлікќўралдарыныѕ тўраєын орналастыруєа жјнеоларды жууєа.

7) аулалыќ жјне ішкіормады аумаќтардыѕкґгалдарында, балалар ойнайтын, киім жаятынжјне контейнерлік алаѕдарєа, жаяу жїру жолдарымен тротуарларєа кґлік ќўрадарыныѕ кіруінежјне тўраќ ретінде ќолдануєа рўќсат етілмейді.

10. Ќалалар мен елді мекендердіѕ аумаќтарын(парктер, сая - баќтар, жаєажайлар, зираттаржалпы пайдаланымдаєы басќа орындарда)аєымдаєы санитарлыќ жаєынан ўстау жїзегеасырылады.

11. Рекреациялыќ аймаќтыѕ аумаєындатікелей рекреациялыќ аймаќтыѕ ќызмет етуіменбайланысты емес јрекеттегі ґнеркјсіптік,коммуналдыќ жјне ќоймалыќ объектілердіорналастыру (салу) жјне кеѕейтуге рўќсатетілмейді.

12. Рекреациялыќ аймаќта шаруашылыќжїргізуші субъектілер ґз объектілерін жјнеаумаќтарын абаттандырады, сондай-аќ осы ќаєида-ларєа, басќа ќолданыстаєы нормативті-ќўќыќтыќактілерге сјйкес санитарлыќ таза ўстауды жїзегеасырады.

13. Сјуір мен ќазан айлары аралыєында аптасайын јр жўмада «Тазалыќ кїні» іс-шараларыґткізіледі.

4. Жер жўмыстарын жїргізу тјртібі14. Жол жабындыларын, тротуарларды,

кґгалдарды жјне басќа да объектілерді,абаттандыру элементтері мен инженерлікимараттарды бўзуєа байланысты жўмыстартапсырыс берушіге ујкілетті орган бергенжазбаша рўќсат ќаєазы (ордері) бар болєан кездежїзеге асырылады.

Жазбаша рўќсат (ордер) алу їшін:- жўмыстарды жїргізуге арналєан шешімді

(ордерді) беруге жјне жўмыс аяќталєаннан кейінбїлінген участкелерді ќалпына келтіру кепілдігінеарналєан ґтінім;

- инженерлік желілердіѕ жјне коммуника-циялардыѕ иелерімен келісілген жоба;

- жўмысты жїргізу жобасы немесе жўмыстыжїргізу кестесі (жўмыстыѕ кґлеміне ќарай);

- кґгалдарды ќоса алєанда жасыл кґшеттердішыєаруєа ґтінім (ќажет болєанда) беріледі.

15. Апатты жедел тїрде жоюды талап ететінелді мекендердіѕ ерекше маѕызды объектілерініѕтіршілік јрекетін ќамтамасыз ету їшін ујкілорганныѕ келісімімен, рўќсат ќаєазыныѕ (ордерініѕ)рјсімдеуінсіз мекемелер ґкілдерініѕ ќатысуымен,рўќсат ќаєаз 24 саєаттыѕ ішінде жўмыстардыжїргізуге рўќсат ќаєазыныѕ (ордерініѕ) келесірјсімделуімен олармен келісу аппаттарды жоюжґніндегі жўмыстарды жїргізуді бастау їшін талапетіледі, апаттарды жоюєа рўќсат етіледі.

16. Жўмыс жїргiзу кезiнде заќым келтiрiлгенобъектiлер рўќсат ќаєазында (ордерде)кґрсетiлген жґндеу мерзiмiнiѕ аяєына дейiнќайтадан ќалпына келтiрiлуi ќажет. Мерзiмiненасырылып iстелiнген рўќсат ќаєаздары (ордерлері)бойынша жўмыстар олардыѕ мерзімін ўзартусызујкілетті органмен рўќсат етілмейді.

Жўмыс басталєанєа дейін мына талаптарорындалуы тиіс:

- ќау iптi зонаныѕ айналасы ќажеттіќоршаулармен ќоршалып, ескерту белгiлерiќойылуы тиiс;

- жаяу жїргіншілер жїретін жерлерде ќажеттіќўралдарды орнату жјне ќазылєан учаскелер тїнгіуаќытта жарыќпен ќамтамасыз етiлуi тиiс;

- нґсерлік кјріздердіѕ їздіксіз жўмыс iстеуiнќамтамасыз ету їшiн шаралар ќолдануы тиiс;

- механизмдердіѕ жўмыс істеу аймаєында жасылжелектер болса, олардыѕ саќталуына кепілдікберетін жабыќ ќорєандармен ќоршалуы тиiс;

- жолдар мен жаяу жїргіншілер жїретінжерлерді жабу ќажеттілігі болєан кезде айналыпґтетін жолдарєа тиісті белгiлер ќою ќажет.

17. Жґндеу жўмысына ќажеттi материалдар,ауыр салмаќты бґліктер жјне ґзге демеханизмдерді жеткізу жўмыс басталєанєа дейін1 сґтке бўрын јкелiнуi тиiс. Оларды орналастыруорны кґлiк жјне жаяу жїргіншiлердiѕ ќауiпсiздiгiнќамтамасыз етуді есепке ала отыра аныќталады.

18. Жґндеу жўмыстары ќолданыстаєынормалар мен ережелерге сјйкес, сондай-аќрўќсат ќаєазында (ордерде) кґрсетілген нўсќауєасјйкес жїргiзiледi.

19. Ќўрылыс материалдары олардыѕ желменўшырылып, шашырамауын болдырмайтыншараларды ќолдану арќылы саќталады. Жасылжелектердi, жер асты ќўдыќтарыныѕ ќаќпаќтарын,су аќќы торларын, лотоктарды жјне т.б. ќўрылысматериалдарымен, топыраќпен жауып, бастырыптастауєа тыйым салынады. Оларды ќорєау їшiноларєа ќол жеткізуді ќамтамасыз ететін тиістіаєаштан жасалєан ќалќандар мен ќорапшаларќолданылады.

20. Ќайта ќалпына келтiрiлген жўмыстардыѕорындалуын актi бойынша ујкілетті органныѕ ґкiлiќабылдап алады.

21. Жўмыс шартыныѕ бўзылуы, ќайта жґндеужўмыстарыныѕ сапасыз орындалуы немесе ќайтажґндеу жўмыстарыныѕ мерзімдері бўзылєанжаєдайда жїргiзiлген жаєдайда ујкілетті органмїдделі коммуналдыќ ќызметтермен жјне басќада субъектілермен бірлесіп басталєанжўмыстарды тоќтатады жјне ќолданыстаєызаѕнамаєа сјйкес тиісті шаралар ќолданады.

22. Жўмысты жїргізу, соныѕ ішінде ќайтаќалпына келтіру жўмыстарыныѕ мерзімі ујкілеттіорганныѕ келісімі бойынша ўзартылуы мїмкін.

5. Елдi мекендердiѕ iшкi кґлiк жїйесi23. Ќозєалыс ќауiпсiздiгiмен ќамтамасыз ету

жјне оны ўйымдастыруды жаќсарту жґніндегі негізгііс-шараларєа мыналар жатады:

- жол тегiстiгiн саќтау, ойыќтар, шўѕќырлар,жарыќтар пайда болєан жерлердегі аќаулардыжјне т.б., деформацияларды жою;

- автомобиль дґѕгелегi ќажеттi iлiнiсініѕќажетті коэффициентiн ќамтамасыз ететiн жолжабындысыныѕ кедiр-бўдырлыєынан саќтау;

- жол жиегін бекiту, жолжабындысы жигініѕашылып ќалмауын ќадаєалау, суды жол жиегініненбўруды ќамтамасыз ету, жол жиегінде су, шўѕќыр,iз таєы басќа ойлы-ќырлы жерлердi болдырмау;

- жолдыѕ бойы ўзындєыныѕ дўрыс кґрінуінќамтамасыз ету, оныѕ iшiнде жолдыѕ ойма жерменґтетiн бґлiгiнде, жол тїйісінде, темiржол жјнетрамвай ґткелдерiнде;

- ќозєалыстыѕ ўйымдастырылуын жаќсартужјне оныѕ ќауiпсiздiгiн арттыру.

24. Елді мекендердіѕ кґшелері жјнежолдарына кґлік ќўралдарыныѕ шыєуы тиістісанитарлыќ жаєдайда жїзеге асырылады.

25. Кґшелердi ластамау їшiн кґлiкпентасымалданатын сусымалы жјне басќа жїктермўќият жабылуы тиіс.

26. Кґшелерде кґлiк ќозєалысын шектеугенемесе жабуєа, ќозєалыс маршрутыныѕ ґзгеруќажеттілігіне байланысты атќарылатын жўмыстарбўќаралыќ аќпарат ќўралдары арќылы ќалатўрєындарына хабарландырылып, ујкілеттіорганныѕ келісімі бойынша жїргізіледі.

27. Жаќсартылєан жабындылары бар кґшелермен алаѕдарда жерасты ќўрылысын салу немесеќайта жїргiзу мїмкiндігіне ќарай жабыќ јдiспен,жолдыѕ бетiне заќым келтiрiлмей жїргiзiлуi тиiс.

28. Орамдардыѕ ішінде, абаттандырылмаєанкґшелер мен алаѕдарда, сондай-аќ жерастыќўрылыстарын салу жјне ќайта жайластыру кезіндеашыќ јдiспен жол салуєа беріледі.

Осы немесе басќа јдiстi ќолданудыѕорындылыєы жобалау кезiнде жергiлiктi жаєдайєабайланысты жеке аныќталады.

29. Егер де жер ќазылєан кезде, жобадакґрсетiлмеген жерасты коммуникациясы аныќталса,онда жўмысты орындаушы ујкілетті органды жјнемїдделі субъектілерді хабардар етеді, осы жерасты коммуникацияларыныѕ кјсіпорындары –баланс ўстаушылармен келісім алєанєа дейінжўмысты тоќтатады.

30. Жер жўмыстары жїргізілгеннен кейінќазылєан орындар ујкілетті органныѕ келісімібойынша жўмыс аяќталєан соѕ ўсатылмайтынматериалдармен (ќазылєан жер ќўм, ќиыршыќтас) ќайта жабылады.

31. Жол бетiнiѕ енi 4-7,5 метр болатын кґшенiѕжїру бґлігінде ќазылєан жер жїретін жолдыѕбарлыќ еніне ќарай ќайта ќалпына келтiріледі,ал енi 7,5 метрден артыќ ашылєан жерді жабудыќайта ќалпына келтіру ор жол жјне ќўрылысмеханизмдерi жїргізілген жўмыс аймаєындажїргiзiледi. Абаттандыру элементтерi мен бїлінгенжер бетiн ќалпына келтiру жўмыстары жол бетiнќайта жабу жўмыстары аяќталєаннан кейiн екiтјулiктен кешiктiрiлмей жїргiзiлуі тиiс.

32. Жўмыстар жїргiзiлетiн жерлергеаќпараттыќ хабарламалар жазылєан таќтайларорнатылуы ќажет.

6. Елдi мекендердiѕ iшiндегi жерастыжјне жер бетiндегi инженерлiк

коммуникация жїйесi33. Елдi мекендердiѕ абаттандыруын ќорєау

їшiн инженерлiк коммуникациялар объектілері,инженерлік желілердiѕ техникалыќ жаєдайытґменде кґрсетілгендерді ќамтамасыз ететінќызмет кґрсетуші кјсiпорындардыѕ тўраќтыбаќылауында болады:

- аумаќта су тасќынына жол бермеу;- кїзететiн жјне бґлiнiп берiлген аймаќтардыѕ

санитарлыќ жаєдайын баќылау;- люктардыѕ ќаќпаќтарыныѕ жґнделу жаєдайы

жјне орналасуы, ќўдыќтар мен камералардыѕ,жол жабындысыныѕ деѕгейiнде жауын суыныѕкјріздері торларыныѕ жабылуын;

- ќыс мезгiлiнде олардыѕ орналасќан жерiнжедел аныќтау їшiн ќўдыќтарєа белгiлер салу;

- пайдалану, ќайта жабу мен монтаждауережелерiн орындамау салдарынан iстен шыєуымїмкiн жерасты жолдарыныѕ ќатты немесе ќўмдыжабындысыныѕ жай-кїйіне мониторинг жїргізу.

34. Їстiѕгi жјне жерасты суларын бўруєаарналєан ќўбырлар, ќўдыќтар мен каналдардыжинау жјне тазалау, жауын суларыныѕ кол-лекторларын, жауын суларынан ќабылдаєыштардытазалау ќажетiне ќарай, жаз мерзiмiнде кезеѕдетґрт рет, ќыста бір рет тазалануы тиiс.

35. Жауын кјріздері мен жауын суларынќабылдаєыштардан ќатты ќалдыќтар ќажетiнеќарай тазаланып, сол мезгілде ўйымдастырылєанќоќыс тастайтын жерге шыєарылуы ќажет.

36. Ґнеркјсiп кјсiпорындарыныѕ алаѕдарынажиналєан су шаруашылыќ кјрізіне жіберілуі тиiс.Бўл суларды нґсерлiк жерге аєызуєа тыйымсалынады. Ќысќы кезеѕде су ќўбырлары, жылуторабы, шаруашылыќ кјріздерінде болатынапатты жою кезінде суларды нґсерлік кјріздергежіберу тыйым салынады.

37. Кїзгі кезеѕде суыќ тїсер алдында суаєаржелiсінiѕ торларын жауып, бекiту керек.

38. Ќолданыстаєы жерасты коммуникацияларынќайта жґндеу кезiнде оларды кґлiк жїретiн жоластынан шыєаруды ескерген жґн.

7. Елдi мекендердіѕ аумаќтарынжарыќтандыру

39. Елдi мекендердіѕ аумаќтары сыртќыжарыќ ќондырєыларына:

- электр жабдыќтау ќўрылєысы, ќоректен-дiретiн желi, ќоректендiру пункттерi, таратушыжелiлер;

- ќорєау ќўрылєысы жјне жерге ќосылєанэлектр желiсi;

- басќару ќондырєысы;- тiреуiштер, арќанды салпыншаќтардыѕ

тiректерi жатады.

(V сайланєан Х сессиясы)№10

Павлодар ќ. 2012 жылєы

Жалєасы 12-бетте

ШЕШІМ 23 ќазан, сейсенбі, 2012 жыл12САРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫ

www.saryarka-samaly.kz

40. Тiректер бїйiр тасыныѕ алдыѕєы ќырынанцокольдiѕ сыртќы бетiне дейiн 0,6 метрден кемемес араќашыќтыќта орналасады. Автобустар менауыр жїк машиналары жїрмейтiн кґшелерде бўларалыќты 0,3 метрге дейiн кемiтуге болады.

41. Кґшелер мен жолдардыѕ ќиылысќанжерiнде тiректер тротуардыѕ дґѕгеленген жерiнедейiн жјне јртїрлi кiрер жерлерден 1,5 метрќашыќтыќта орналасады. Тiректер газондардааєаштармен ќатар, аллеялар мен жаяу жїретiнжолдарда орналасады.

42. Енi тар жїретін орындар, єимарат жанындаорналасќан тротуарлар мен алаѕдар ыѕєайлытїрде ќол жететін болса, оларды єимаратќабырєасына орналасќан шамшыраќтар арќылыжарыќтандыруєа болады.

43. Сыртќы жарыќтандыру ќўрылєыларынќалпында саќтауєа жјне ќызмет кґрсетуге мынадайiс-шаралар жатады:

- шамдарды жјне ќатардан шыќќаншамдардаєы шашыратќыштарды ауыстыруды,шамдарды тазалауды, жарыќтандырєыш деѕ-гейлерін ґлшеуді ќоса алєанда сыртќыжарыќтандыру ќўрылєыларыныѕ техникалыќжарамды жаєдайын ўстау, мўнда сандыќ жјнесапалыќ кґрсеткіштер орнатылєан параметрлергесјйкес келеді;

- сыртќы жарыќтандыру ќўрылєыларыжўмысыныѕ реттелетін тјртібін, уаќтылы ќосудыбаќылау, ішінара немесе жартылай сґндірудібаќылауды, жанбайтын шамдарды аныќтаудыжјне ујкілетті органныѕ келісімі бойынша олардыжедел жоюды ќамтамасыз ету.

44. Шамшыраќтардыѕ жану пайызын жјнесыртќы жарыќтандыру ќўрылєысыныѕ жаєдайынаныќтау їшiн ујкілетті орган екi аптада бір ретбаќылау тексерiстерiн жїргізедi. Шамшыраќтыѕжану пайызы 95 пайыздан кем болмауы керек.

45. Сыртќы жарыќтандыру ќўрылєысыныѕжаєдайына байланысты металл тiректер,тiреуiштер мен басќа да элементтер їш жылдабiр рет сырланып тўрады.

46. Жарнамаларды, стендiлерді, витриналардыжарыќтандыру кезінде жарыќ беру ќўралдарыжарыќтандырылаєан сјуле бейнесініѕ ќарап тўрєанадамныѕ кґзiне тїспейтіндей етіп орналастырылуыќажет.

47. Жаяу жїргіншілердіѕ, жїргiзушiнiѕ кґзiнесјуле тура тїспеуi їшiн жарыќтандырєышќўралдарына ќорєау бўрышын немесе арнайыэкрандау торларын орнатуды ескеру ќажет.

8. Табиєи су айдындары48. Табиєи су айдындарыныѕ жанында

орналасќан елдi мекендер жанында жаєажайлармен жаєалаулар жасалады.

49. Серуендейтiн аллеяларда кґгалдар менаєаштар аллеяныѕ iшкi жаєына орналасады.

50. Оѕтїстiкке ќараєан жаєалауларда кґлеѕкелiучаскелер жасалады. Газондар мен гїл ґсiретiнжерлерге бґлiнедi.

51. Баспалдаќтыѕ шыєар жерi ґте биiк болєанжаєдайда ол жерге алаѕ жасалуы ќажет.

52. Жаєажай аумаєы су кґздерiн санитарлыќќорєау аймаєынан тыс жјне су аєыныныѕ еѕ тґменжерiн ластау мїмкiндiгiнен ќашыќ жерде болу керек.

53. Жаєажайларда ќўтќару станциялары,тамаќтандырудыѕ сауда пунктері, киім ауыстырукабиналары, дјретханалар, ќоќыс жинауыштарорналасады. Су ішуге арналєан фонтандар болєанжаєдайда су Ќазаќстан Республикасы Їкіметініѕ2012 жылєы 25 ќаѕтардаєы № 168 ќаулысыменбекітілген «Ќалалыќ жјне ауылдыќ елдімекендердегі атмосфералыќ ауаєа, топыраќќажјне олардыѕ ќауіпсіздігіне, ќалалыќ жјнеауылдыќ елді мекендердіѕ аумаќтарын кїтіп-ўстауєа, адамєа јсер ететін физикалыќфакторлардыѕ кґздерімен жўмыс істеужаєдайларына ќойылатын санитариялыќ-эпидемиологиялыќ талаптардыѕ» санитарлыќќаєидаларына сјйкес болуы ќажет.

54. Жаєажайлар кїнніѕ сјулесі неєўрлымкґп тїсетiн оѕтїстiк, оѕтїстiк батыс, оѕтїстiкшыєыс баурайларына орналастырылады.

55. Су айдындарыныѕ , ґзендердіѕ,аєыстардыѕ жаєаларында:

- материалдарды, жабдыќтарды арнайыбґлiнген шомылу ќўралдарын тиюге арналєанжерлерден басќа жерлерде саќтауєа;

- ќоќысты, балшыќты, ластанєан ќарды,тазаланбаєан ґнеркјсiп жјне шаруашылыќќалдыќтарын тастауєа тыйым салынады;

- ќыс мерзiмi аяќталєан соѕ жаєалау аймаєыкґѕ - ќоќыстан тазаланып, су бассейнiнiѕсанитарлыќ жаєдайын ќамтамасыз ететiн іс-шаралар жїргiзiледi.

9. Елдi мекендердi сјулеттiкґркем безендiру

56. Елдi мекендердi сырттай кґркейтубелігленген тјртiппен бекiтiлген бас жоспарлар(бас жоспарлар сўлбасы), жоспарлаудыѕдетальды (бґлшектi) жобасы мен аумаќты салужобасы бойынша iске асырылады.

57. Сырттай кґркейту элементтерiн орналас-тыру кезінде олардыѕ аумаќтыѕ баєытына сјйкескелуi, сондай-аќ архитектурамен жјне табиєиортамен органикалыќ бiрлiгi ќамтамасыз етіледі.

58. Аумаќтыѕ тўрєын жай бґлiгiн кґркейтудiѕжоспарлы элементтерi балалардыѕ ойыналаѕынан, їлкендердiѕ демалатын жерiнен, спортжјне шаруашылыќ алаѕдарынан, сондай-аќбалалардыѕ ойын алаѕы тўрєын аймаќтыѕ iшiндекґлiк жолынан ќашыќ, терезеден 12 метржерлерге орналасуымен тўруы керек.

59. Балалар алаѕыныѕ жабындысы сол жергеќойылєан жабдыќтарєа байланысты болуы керек.

60. Базар аумаќтарында, оныѕ iшiндешаруашылыќ, базар алаѕдарында жауын жјнеерiген су аєатын еѕiстiгi, кјрізі, су ќўбырларынемесе жабыќ суаєар жїйесi болуы керек.

61. Зираттыѕ аумаќтары ќоршалуы тиіс жјнежїретін орындарда ќатты жабындысы болуыкерек.

62. Єимарат ќасбеттерін безендіру жјне оєаніргелес аумаќтарды абаттандыру сјулет, ќалаќўрылысы жјне ќўрылыс саласындаєы ујкілеттіорганныѕ келісімі бойынша жїзеге асырылады.

63. Ќасбеттерді жјне жекелеген элементтерді(балкондарды, су аєатын ќўбырларды,ќоршауларды жјне басќаларын) ќалпына келтіру,жґндеу жјне бояу жўмыстарын уаќытында ґндірудіќосатын пайдаланатын субъектілер, тўрєын їйќорына ќызмет кґрсететін кјсіпорындарєимараттыѕ, ќўрылыстыѕ, имараттыѕ сыртќысјулетті бейнесін ўстап тўруды, сонымен ќатарќ а с б е т т е р д е о р н а л а с ќ а н а ќ п а р а т т ы ќтаќтайшаларды, кґрсеткіштерді, ескерткіштаќталарды жјне с.с. таза жјне тїзетілгенжаєдайда ўстауды ќамтамасыз етеді.

Єимарат ќасбеттерін жјне олардыѕќўрылымдыќ элементтерін ќайта жабдыќтау сјулет,ќала ќўрылысы жјне ќўрылыс істері бойыншаујкіл органныѕ жазбаша рўќсатымен єана мїмкін.Єимарат ќасбеттерін ґз еркімен ќайта жабдыќтауєа,сыртќы сјулетті бейнені бўзуєа жол берілмейді.

64. Кґлiк тўраќтары жеке жабдыќталєанавтомобиль тўратын ќалтасы ескерiлген, жолтаѕбаларымен белгiленген алаѕдарда орналасады.Тўраќтардыѕ кіреберісінде тўраќтыѕ атауыжазылєан жјне жўмыс тјртібі бар маѕдайшаорналастырылуы ќажет.

65. Сјулет келбетін, санитарлыќ, экологиялыќнормаларды бўзбау їшiн, сјулет, ќала ќўрылысы,ќўрылыс саласындаєы ујкілетті органныѕрўќсатымен єана киоск, ларек, павильон жјнебасќа уаќытша єимараттарды орнатуєа рўќсатетіледі.

66. Елді мекендер їшін ќолданыстаєыќўрылыстыѕ сјулетін бўзбайтын сыртќыэстетикалыќ келбетті ќўру їшін заманауид и з а й н е р л і к ш е ш і м д е р д і ќ о л д а н у м е ндекоративті жас кґшеттерді ќолдану ўсынылады.

10. Ќалалар мен елді мекендердіѕаумаќтарын жинау

67. Тўрєындарєа ќызмет кґрсету бойыншасауда объектілері жјне басќа пункттер,сондай-аќ, оєан іргелес аумаќтар жер учаскесішегінен 10 метр радиуста санитарлыќжаєдайда ўсталынады.

Контейнерлік алаѕдарды ќоспаєанда, жалпыпайдаланымдаєы жерлерде орналасќан ішкіорамдыаумаќтарды санитарлыќ тазалауды ујкілетті органќамтамасыз етеді.

68. Аула аумаєыныѕ тазалыєы кїнделiктiжинастыру арќылы саќталады. Ауа райыныѕжаєдайына байланысты тротуарєа су немесе ќўмшашылады, ќардан тазартылып, їй жанындаєыкґшеттер, балалар алаѕы, суаєарлар менќўрєатќыштар тазартылады.

69. Тўрєын жай аумаќтарын жјне ќоєамдыќорындарды жинау кїн сайын таѕертеѕ ерте8.00-ге дейiн, кешкi уаќытта 19.00 саєаттан кейiнжјне ќажеттілігіне ќарай кїні бойы жїргiзiледi.Аумаќтарды жинау жазєы жјне ќысќы болыпбґлінеді.

70. Елді мекендердіѕ аумаќтарын жазєыжинауєа кїнделікті сыпыру, суару, су аќќыќўдыќтарын тазалау, сондай-аќ тїнгі уаќыттакґшелердіѕ жїргінші бґлігін, алаѕдар жјнетротуарлар жуу жатады. Ќарќынды ќозєалыстаєыкґшелерде жїргінші бґлігі екі тјулікте бір ретжуылады.

71. Ќысќы жинау тўраќты (ќар тїсудіѕ ара-сында) жјне мерзімді (ќар жауєан уаќытындажјне ќарды толыќ жинаєаннан кейін) болыпбґлінедi. Ќар кґп жауєан кезде кїрделi жинауґткізіледі.

72. Ќысќы жинау екi кезектен тўрады. Бiрiншiкезекте орындалатын жўмыс жаяу жїргіншілермен кґлiк ќозєалысыныѕ, јсiресе, жол ґткелдерiнiѕ,магистральдi кґшелердiѕ, автобус жолдарыныѕќауiпсiздiгiн ќамтамасыз ету ќажет. Екiншi кезектегiжўмысќа ќар дуалдарын жасау, кґлiк жїретiнжолды ќардан тазалау, мўз жару, ќарлы мўздысырєанаќтарды жою, ќар тїспесе де, кґлiк жолынтазалау жатады.

73. Жолдар мен тротуарлардаєы ќарлы-мўздыќўралдармен кїресу їшін ќўм-тўзды ќосындысепкіші (немесе ќўмныѕ басќа хлоридтармен)пайдаланылады. Ауаныѕ температурасына ќарай(6 градусќа дейiн 1 кв.метр 120 гр., 6 градустантґмен болса, 1 кв.метрге 240 гр) ќосындыгоризонтальдi учаскелерге шашылады.

74. Жаяу жїргіншiлердiѕ ќайєылы оќиєаларєатап болуын, јуе желілер, шамшыраќтар мен жасылкґшеттердіѕ заќымдануыныѕ алдын алумаќсатында имараттар мен єимараттардыѕ иелерiмен жалєа алушылардыѕ кїшімен жјнеќўралдарымен тґбедегi, карниздегi, суаєардыѕќўбырлары ќардан жїйелі тазаланады.

75. Елдi мекендердiѕ аумаєын ќардан тазалауоны арнайы бґлiнген ќар жинайтын орындарєа(бос жерлерге, сайєа) шыєару, кґлiк жїретiнжолдан жасыл желек тїбiне, ґзен арнасыналаќтыру арќылы жїзеге асырылады. Соѕєысы ќарєаќўмды тўзды немесе басќа химиялыќ ќоспаларшашылмаєан кезде жасалады. Ґзен жаєаларындаќар жинайтын орындар жасалады. Ќысаяќталєаннан кейiн ќар жиналєан жер тазалау,су бассейндерінiѕ санитарлыќ жай-кїйін ќамтамасызету жґнінде іс-шаралар жїргiзiледi.

76. Кґшелерде, аулаларда жјне басќа кґпшiлiкпайдаланатын жерлерде сауда лотоктарын, босќўтыларды, басќа да сауда жабдыќтарын тастапкетуге тыйым салынады.

77. Жаєажай аумаєы мен демалыс аймаќтарыжабылєан соѕ жиналады: жаєалауды, киiмауыстыратын орынды, јжетханаларды, жасылаймаќты тазалау, бос ыдыстарды жуу жјнејжетханаларды дезинфекциялау жўмыстарыжїргiзіледi. Кїндіз патрульдыќ жинау ґткізіледі.Жаєажай аумаєы, демалыс аймаќтары ќўмныѕїстiѕгi ќабатын апта сайын ќопсыту жолымен жыл

сайын ќўм салу арќылы жиналады. Жаєажайда,саябаќтарда, демалыс аймаќтарында саудажасаєан ўйымдар мен жеке кјсiпкерлер жиналєанќоќысты рўќсат етілген їйіндіге шыєарып, їнемiжинап отырады (кїніне бір реттен кем емес).

78. Кјріз желілерін ґткізбей рыноктарда саудаорындар 50 метрден кем емес сўйыќтыќ ґткізбейтіншўѕќырлары бар ќоєамдыќ јжетханаларорнатылады. Есептелген орындардыѕ саны јрбір50 сауда орнына бірден кем емес болуы тиіс.

79. Іргелес жатќан алаѕы бар рыноктардыѕаумаќтары, кооперативті гараждар, шаруашылыќќоралар, погребтер, саяжайлыќ ќоєамдардыѕаумаќтары жјне жас кґшеттері бар бекітілгенаумаќтар мен кірме жолдар санитарлыќ жаєдайдаўсталынады.

80. Теміржолдар, кґпірлер, ќиябеттер,їймелер, жол ґтпелер, жол астындаєы ґтулер,шеткі рельстердан 50 метрден кем емесоќшаулану аймаќтары шегіндегі аумаќты, осыимараттарды пайдаланатын кірме жолдарыныѕтеміржол ўйымдары жјне иелері жинастырады.

81. Барлыќ бўзылатын немесе демонтажжасалынатын ќўрылыстар мен имараттарќоршалады жјне 10 метр радиуста жиналады,ал учаске рекультивацияєа жатады.

82. Трамвай жолдарыныѕ, 5 метрге дейінќашыќтыќтаєы жер учаскелері ґтпелерініѕсанитарлыќ жаєынан ўсталуын екі жаќ бойыншатрамвай кјсіпорны жїзеге асырады.

11. Елді мекендер селитебтіаймаќтары шектерінен ќоќыстарды

жинастыру жјне шыєару83. Елдi мекендердiѕ аумаќтарындаєы

тўрмыстыќ ќалдыќтарды жинау, саќтау жјнеолардыѕ аумаќтарынан ќалдыќтарды жоюжїйесін таѕдау абаттандыру деѕгейiне, їйдiѕќабаттылыєына, ќўрылыстыѕ салыну тїрiнебайланысты болып келеді жјне ќоќыс ќўбырыбар немесе ќоќыс ќўбыры жоќ їйлерде ќоќыстардыжинау болып бґлiнедi. Ќажеттілігіне ќарай сўйыќќалдыќтарды жинау їшін ќазылєан шўѕќыр орныболу ќажет. Масаларды, тараќандар, тышќандардыжою їшін дезинфекция мен дератизация жасалуыќажет.

84. Тўрєын їйлерден, сауда жјне ќоєамдыќтамаќтану, мјдениет кјсiпорындарынан, ќоєамдыќўйымдар мен басќалардан ќатты ќалдыќтармамандандырылєан кјсiпорындармен жасалєанкелiсiм шарт бойынша жоспарлы тўраќты негіздежиналады. Ірі габаритті ќалдыќтарды шыєаруґтінімдер бойынша жїзеге асырылады.

85. Тўрєын їй ќўрылыстарына арналєан ќоќысжинау контейнерлері ќатты жабындысы, міндеттіќоршаулары жјне мамандандырылєан кґліккеарналєан кіребірес жолдарымен арнайыалаѕдарда орнатылады. Ќоќыс жинайтын алаѕмен єимараттыѕ арасы 100 метрден аспау керек.

86. Ќоќыс жинау контейнерлері мен азќабатты ќўрылыстардыѕ їй иелеріне арналєаналаѕдарды ўстауды меншік иелері жјне ќоќысшыєару жґніндегі мамандандырылєан кјсіпорындаржїзеге асырады.

Ќоќыс салу ќўбырынсыз жалпы пайдала-нымдаєы жерлерде жјне тўрєын ќўрылыстаєыішкіаулалыќ аумаќтарда ќоќыс жинау контейнерлерімен алаѕдарды ўстауды ќоќыс шыєаратынмамандандырылєан кјсіпорындар жїзеге асырады.

Ќоќыс салу ќўбыры бар тўрєын ќўрылыстаќоќыс салу камераларын, ќоќыс жинаєыштардыжјне камерадан ќалдыќтарды шыєару орындарынаіргелес аумаќтарды, сондай-аќ контейнерлердіорналастыруєа арналєан алаѕдарды ўстаудыменшік иелері, кондо-минум объектілерініѕбасќару органы жїзеге асырады.

Иелігінде єимараттар, їй-жайлар жјнеаумаќтар бар субъектілер їшін ќатты тўрмыстыќќалдыќтарды ўстауды жјне шыєаруды ќоќысшыєаратын кјсіпорындар немесе ґздері жїзегеасырады.

Тўрмыстыќ маќсаттаєы ірі габаритті заттармен салмаєы 300 кг.-нан асатын ќўрылысматериалдары бар контейнерлерді тиеугерўќсат етілмейді, сўйыќ ќалдыќтарды тґгуге,контейнерлермен жјне ќоќыс салєышкамераларда ќоќысты ґртеуге рўќсат етілмейді.

87. Жалпы пайдаланымдаєы орындардамамандандырылєан ўйымдар жеткілікті мґлшердеќоќыс жјшіктерді орнатады. Шаруашылыќсубъектілері, кондоминиум объектілерініѕ басќаруоргандары їшін – аулалардыѕ кіреберістеріндеолардыѕ объектілерін орналастыру орындарындаќоќыс жјшіктерін орнату міндетті болып табылады.Ќоќыс жјшіктерініѕ шекті деѕгейде толтырылуыолардыѕ кґлеміне байланысты.

88. Жануарларды ґсіру жјне кїтуменайналысатын шаруашылыќтар жјне кјсіп-орындардыѕ иелері жануарларды ќорада баєукезеѕіне кґѕніѕ жјне басќа ќалдыќтардыѕолардыѕ кїтілу аумаєында келесі шыєаруменсанитарлыќ ќызметпен келісілген осыєан арнайыбґлінген орындарєа ќаттап тастауын ќамтамасызетеді.

89. Ќалдыќтардыѕ шыєарылуына баќылаужїргізуді санитарлыќ ќызмет жјне ујкілеттіорган жїзеге асырады. Шаруашылыќ субъектілерітексеру кезінде мамандандырылєан ўйымдарменкелісім-шарт болмаєан жаєдайда ўйымдас-тырылыєан ќоќыс тастайтын жерге ЌТЌ шыєарудырастайтын тиісті ќўжатын ўсынады.

90. Ўйымдастырылєан ќоќыс тастайтынжерлер санитарлыќ нормаларды саќтауменарнайы бґлінген аумаќтарда жјне санитарлыќ-ќорєау аймаќтарында жїзеге асырылады.

12. Елді мекендерде жаскґшеттерді ќорєау

91. Жасыл кґшеттердi баєып-кїту, олардыуаќытында зиянкестерден, аурудан, арамшґптен ќорєау жўмыстарын ўйымдастыруєамынадай iс-шаралар жатады:

1) ќоќыстарды жинау, кґгалдарды ќию, шабу,тырнауышпен тазалау, ќўрєаќ жапыраќтарды

жинау, арамшґптерді шґптеу, бўталарды ќию;2) диаметрі 1,5 метрден кем емес аєаштардыѕ

діѕгек ќуысын орнатумен ќыртыстарды ќопсыту;3) барлыќ вегетациялыќ кезеѕ ішінде жасыл

кґшеттерді суару;4) ґсіп жатќан жасыл ќорєа ќосымша

аєаштар мен бўталардыќалпына келтіріп отырєызу;5) аєаштардыѕ крондарын кесу, ќўрєаќ

бўтаќтарды, жас бўтаќтарды, сынєан бўтаќтардыкесу;

6) ескі жасты аєаштарды жасарту;7) ауру жјне ќурап ќалєан аєаштарды жою;8) кґктемгі кезеѕде шўѕќырларды тїзету,

ашыќ жерлеріне топыраќ себу, кїзгі-ќысќыкезеѕде отырєызылєан аєаштарды суару.

92. Жасыл кґшеттер отырєызылєанжалпы пайдаланымдаєы жјне инженерліккоммуникациялар орналастырылєан жерлерде:

1) санитарлыќ, ґртке ќарсы жјне басќанормалардыѕ бўзылуына;

2) кґгалдардыѕ їстінен жїруге, аєаштарєамеханикалыќ заќым келтіруге;

3) бау-баќша ќўралдары мен жабдыќтарды(орындыќтарды, ќоќыс салатын жјшіктерді,кґгал торларды) бїлдіруге;

4) мал баєуєа, топыраќ пен ќўмды ќазуєажјне шыєаруєа;

5) аєаштар мен бўталы ґсімдіктерді рўќсатсызшабуєа;

6) жасыл желектерге зиянды јсер келтіретінќўрал-жабдыќтармен ќамтамасыз етілмегенжаѕа жјне ќайта ќўрылєан кјсіпорындарды,агрегаттарды жјне ґзге объектілерді іске ќосуєа;

7) ґз еркімен ќоршауларды орнатуєа тыйымсалынады.

93. Жасыл кґшеттерді саќтауєа мїмкіндікболмаєан жаєдайда, жасыл ќор жґніндегікомиссияныѕ жасыл кґшеттерді бўзып шыєарутуралы тиісті шешімініѕ негізінде ујкілеттіорганныѕ рўќсатын алу ќажет, осы шешімдіќабылдау кезінде мыналар ескеріледі:

1) жасыл ќор объектілерініѕ шаѕ жібермейтін,желден ќорєайтын, газєа тўраќтылыєы менфитоцидті сапалары;

2) негізгі биометрикалыќ кґрсеткіштер:жасы, ґсімдіктіѕ биіктігі, діѕгегініѕ диаметрі, ўшарбасыныѕ ені мен тыєыздылыєы;

3) ќалалыќ объектілердіѕ декоративтік жјнеэстетикалыќ рјсімделуіне јсері;

4) олардыѕ сауыќтыру јсері.94. Инженерлік коммуникациялардыѕ

ќорєауындаєы аймаќтардыѕ шекараларындаєы,мемлекеттік баєдарламалар бойынша объектілердісалуєа ўсынылєан жер телімдеріндегі жасылжелектерді жјне мемлекеттік мекемелераумаєында ґсетін жасыл желектерді ескермегенде,жасыл желектерді ќўлатуєа рўќсат алынєанжаєдайда тапсырыс беруші (ґтініш беруші)жўмыстарды жасау кезінде тиісті бюджеткемыналардыѕ ќўнын ґтейді:

1) тапсырыс берушініѕ ґтініші бойынша, тиістілинцензиясы бар, тјуелсіз баєалаушыаныќтайтын ќўлатылєан (шабылєан) жасылжелектердіѕ баєалау ќўнын;

2) жаѕа аєаштарды отырєызу жјне бір жылбойы оларды кїту ќўнын, бўны осы ќызметтіжїзеге асыратын ўйым аныќтайды.

Елді мекенніѕ аумаєында адамдардыѕжаппай шоєырлануына байланысты іс-шараларды ґткізу кезінде ўйымдастырушыкґгалдандыру объектілерініѕ, сондай-аќ,гїлзарлар мен кґгалдардыѕ саќталуынќамтамасыз етуге жауапты тўлєаны аныќтайды,бўл туралы ујкілетті органєа хабарлайды.

95. Жер учаскесін сату-сатып алу келiсiмшартын жасау немесе жердi жалєа беру кезiндеучаскеде жасыл кґшеттер болєан жаєдайдашартта немесе оныѕ ќосымшасында сатыпалынатын (жалєа берілетін) учаскедегі жасылкґшеттердіѕ болуы, олардыѕ тїрi, жасы,учаскелерде ґскен аєаштардыѕ жјне бўталармен кґгалдарда орналасќан алаѕдардыѕ саныкґрсетiлуi тиiс.

96. Шартта сатып алушыныѕ (жалєаалушыныѕ) жасыл кґшеттерді саќтауєажауапкершiлiгi ескеріледі. Екпе аєаштардыѕбґлiгiн шабу ќажет болєан жаєдайда ујкілеттіорганныѕ келісімі бойынша сатып алушы (жалєаалушы) ґз есебiнен шабылєан аєашты басќажерге 1:3 ара ќатынасымен (1 аєаштыѕ орнына3 аєаш 1 м2 кґшеттiѕ орнына 3 м2) ґтемдікекпе аєаштарын отырєызуды жїзеге асырады.

97. Жўмыстарды жїргізу барысында:- заќым келтіруден жасыл кґшеттерді ќоршау;- жолдарєа, тротуарларєа, ґткелдерге,

алаѕдарєа т. б. асфальт тґсеген кезде баєанныѕтїбiнен диаметрi 1 м, ќажетіне ќарай кґгалшґбiн жўлып, темiр торєа жер ќалдыру;

- жолдарды, тротуарларды салу жјне ќайтажаѕарту кезінде т. б. ќўрєан кезде жасылкґшеттер орналасќан аймаќтарда тiк белгiлердi5 сантиметрден артыќ ґзгертуге болмайды,олардыѕ жоєарєы бет iн кґтеру немесетґмендету жўмыстары жїргізілсе жобалардажасыл кґшеттiѕ дўрыс ґсу жаєдайын саќтау їшінќўрылєы орнатуды ескеру ќажет;

- салынып жатќан объектiлерге кірмежолдарын салу кезінде кґшеттердiѕ орындарынескеру ќажет жјне жасыл кґшеттерд iѕќоршауларыныѕ бўзылуына жол бермеу керек.

98. Жасыл ќордыѕ саќталуына жјне жасылкґшеттердіѕ кїтіп ўсталуына баќылау жїргізуќоршаєан ортаны ќорєау саласындаєы ујкілеттіорганныѕ жоспарлы (кґктем мен кїзде) жјнекезектен тыс тексерулерін (ќатты ќар, жауынжауєанда, жел ќаќќанда) ґткізу жолымен жїзегеасырылады.

13. Осы Ќаєидаларды бўзєаныїшiн жауапкершiлiк

99. Осы Ќаєидаларды бўзєаны їшін ЌР«Јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы» кодексіндекґзделген жазалау шаралары ќолданылады.

Басы 11-бетте

Павлодар облысы Статистика департаментімен 2012 жылєыќаѕтар-ќыркїйектегі облыстыѕ јлеуметтік-экономикалыќ дамуыныѕќорытындылары жасалды.

ЖАЛПЫ ҐЅІРЛІК ҐНІМ2012 жылєы ќаѕтар-маусымдаєы Павлодар облысында ґндірілген

жалпы ґѕірлік ґнім (ЖҐҐ) кґлемі 632 млрд. теѕгені ќўрады жјне2011 жылдыѕ сјйкес кезеѕімен салыстырєанда наќты есептеуде8,7%-єа ўлєайды. Облыстыѕ республикадаєы ЖҐҐ їлес салмаєы5% ќўрады.

Жалпы ґѕірлік ґнімдегі еѕ жоєары кґлем «ґнеркјсіп» саласынакеледі – 304 млрд. теѕге (48,1%).

Облыстаєы халыќтыѕ жан басына шаќќандаєы ЖҐҐ шамасы844,9 мыѕ теѕгені ќўрады, бўл республика бойынша орташадеѕгейден 13,2%-єа (746,5 мыѕ теѕгеге) жоєары.

КҐЛІК ЖЈНЕ БАЙЛАНЫС2012 жылєы ќаѕтар-ќыркїйектегі облыс кґлігімен (темір жол

жјне јуе кґлігін есептемегенде) жїк тасымалдау кґлемі 72,2 млн.тоннаны ќўрады, бўл 2011 жылдыѕ ќаѕтар-ќыркїйегіне ќараєанда15,7%-єа артыќ кґрсеткіш. Автомобиль кґлігімен жїк тасымалдау27,1%-єа ўлєайды, ал магистральды ќўбыр бойынша 6,5%-єа азайды.

Облыс кґлігініѕ жолаушылар айналымы 22%-єа ўлєайды жјне15,9 млрд. жолаушы-километрді ќўрады.

Пошталыќ жјне курьерлік байланыс ќызметініѕ кґлемі 338,9млн. теѕгені жјне наќты кґлем индексі 101,7% ќўрады.

Байланыс ќызметі 7,4 млрд. теѕге сомасында кґрсетілді. Наќтыкґлем индексі 104,1%-єа теѕ. Халыќќа кґрсетілген байланысќызметініѕ ґткізу їлесі 67,2% ќўрады.

Байланыс ќызметінен тїскен табыс ќўрылымында еѕ жоєарыїлес салмаќты Интернет желісі ќызметіне ќол жеткізу мїмкіндігі –29,8%-дан жјне жергілікті телефон байланысы 26%-дан алады.

Облыстыѕ кґтерме нарыєындаєы ґткен кезеѕ ішіндегі сату кґлемі355 млрд. теѕгені ќўрады, бўл 2011 жылдыѕ сјйкес кезеѕінеќараєанда 15,8% артыќ кґрсеткіш.

Ќоєамдыќ тамаќтандыру ќызметініѕ кґлемі 3,9 млрд. теѕгедеѕгейінде ќалыптасты. Наќты кґлем индексі 101,3% ќўрады.

СТАТИСТИКАЛЫЌ БИЗНЕС ТІРКЕЛІМ2012 жылєы 1 ќазандаєы жаєдай бойынша Павлодар облысыныѕ

Статистикалыќ бизнес тіркелімінде 12665 заѕды тўлєалар тіркелді.Жўмыс істейтін заѕды тўлєалардыѕ саны 58,0%, немесе 7339

бірлікті ќўрады. Жўмыс істейтіндер ішінде 70,9%-ын белсенділер(5200 бірлік), 22,2%-ын – уаќытша ќызметін тоќтатќандар (1632),6,9%-ын – жаѕадан тіркелгендер (507) ќўрады.

ҐНЕРКЈСІП2012 жылєы ќаѕтар-ќыркїйекте Павлодар облысыныѕ ґнеркјсіп

кјсіпорындарымен 836 млрд. теѕге сомасында ґнім (жўмыс, ќызмет)ґндірілді. Ґнеркјсіп ґндірісініѕ наќты кґлем индексі 102% ќўрады.Облыста ґндірілетін ґнеркјсіп ґнімініѕ їлесі жалпы республикалыќкґлемінен 6,9% ќўрады.

Жалпы ґнеркјсіп ґндірісініѕ кґлемінен 8,4%-ын ќўрайтын кенґндіру ґнеркјсібі жјне карьерлерді ќазуда 1,1%-єа кґлемдердіѕґскені байќалды, бўл 4%-єа тас кґмір ґндіру кґлемініѕ ўлєайєанынабайланысты.

Ґѕдеу ґнеркјсібі кјсіпорындарыныѕ їлесіне ґнеркјсіп ґндірісініѕ67,5%-ы келеді. Ґнеркјсіптіѕ осы секциясында наќты кґлем индексі102,4%-ы ќўрады. Мўнай ґѕдеу – 111,8%-єа, химиялыќ ґнеркјсіп –160,2%-єа ґнімдер ґндірістерінде жјне машина жасауда – 170,4%-єа едјуір ґсуі байќалды, металлургия ґнеркјсібініѕ ґндіріс кґлемі7,2%-єа тґмендеді.

Ґнеркјсіп ґндірісініѕ 21,9%-ын ќўрайтын электрмен жабдыќтау,газ, бу беру жјне ауаны баптауда наќты кґлем индексі 106,4%-єатеѕ. Электр энергиясын ґндіру 6,2%-єа ўлєайды.

Ґнеркјсіп ґндірісініѕ 2,2%-ын ќўрайтын сумен жабдыќтау; кјрізжїйесі, ќалдыќтардыѕ жиналуын жјне таратылуын баќылауда наќтыкґлем индексі 89,5% ќўрады.

Ґнеркјсіп ґнімініѕ наќты кґлемі индексі

Павлодар облысы 632 028,2 100,0 5,0Ауыл, орман жјне балыќшаруашылыєы 15 741,3 2,5 5,4Ґнеркјсіп 303 995,0 48,1 7,4кен ґндіру ґнеркјсібі жјнекарьерлерді ќазу 20 192,3 3,2 0,8ґѕдеу ґнеркјсібі 207 682,3 32,9 14,4электрмен жабдыќтау, газ,бу беру жјне ауаны баптау 66 624,4 10,5 26,2сумен жабдыќтау; кјріз жїйесі,ќалдыќтардыѕ жиналуын жјнетаратылуын баќылау 9 496,0 1,5 21,1Ќўрылыс 17 502,7 2,8 2,6Кґтерме жјне бґлшек сауда;автомобильдерді жјне мото-циклдерді жґндеу 74 028,6 11,7 4,2Кґлік жјне ќоймалау 46 476,0 7,4 5,4Тўру жјне тамаќтану бойыншаќызметтер 2 501,1 0,4 2,3Аќпарат жјне байланыс 5 341,7 0,8 1,7Ќаржы жјне саќтандыру ќызметі 7 274,5 1,2 2,3Жылжымайтын мїлікпенжасалатын операциялар 40 192,0 6,4 3,7Кјсіби, єылыми жјне техника-лыќ ќызмет 9 249,9 1,5 1,6Јкімшілік жјне ќосалќы ќызметкґрсету саласындаєы ќызмет 5 741,8 0,9 2,4Мемлекеттік басќарау жјнеќорєаныс; міндетті јлеуметтікќамтамасыз ету 14 924,2 2,4 5,0Білім беру 22 616,0 3,6 4,7Денсаулыќ саќтау жјнејлеуметтік ќызметтер 14 574,4 2,3 5,1Ґнер, ойын-сауыќ жјнедемалыс 3 916,0 0,6 4,6Ґзге де ќызметтер тїрлерінўсыну 3 204,2 0,5 2,3Таза салыќтар 44 748,8 7,1 5,0

2012 жылєы ќаѕтар-маусымдаєы жалпы ґѕірлікґнімді ґндіру

Жалпыґѕірлік

ґнім, млн.теѕге

Ќоры-тындыєа%-бен

Республика-даєыЖҐҐ

їлес сал-маєы, %

Ґндіріс кґлемініѕ 93,7%-ын жўмыс істейтіндердіѕ саны 50-денасатын кјсіпорындар жїзеге асырады. Осы топтаєы кјсіпорындардыѕмемлекеттік меншік нысанындаєы кјсіпорындар ґнімініѕ їлес салмаєытек 0,2% ќўрайды; мемлекеттік емес заѕды тўлєалар мен олардыѕбірлестіктері меншігіндегі кјсіпорындарєа ґнімніѕ 79,8%-ы келеді;басќа мемлекеттер, олардыѕ заѕды тўлєалары мен азаматтарыныѕменшігіндегі кјсіпорындар ґнімі 20%-ын ќўрады.

кен ґндіру ґнеркјсібі мен карьерлерді ќазу

ґѕдеу ґнеркјсібі

электрмен жабдыќтау, газ, бу беру жјне ауа баптаусумен жабдыќтау, кјріз жїйесі, ќалдыќтардыѕжиналуын жјне таратылуын баќылауґнеркјсіп - жалпы

АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫЄЫОблыстаєы ауыл шаруашылыєы ґнімініѕ жалпы кґлемі

2012 жылдыѕ ќаѕтар – ќыркїйек айларында 54,7 млрд. теѕгеніќўрады, бўл 2011 жылдыѕ сјйкес кезеѕіне ќараєанда 2%-єа тґмен.

2012 жылєы 1 ќазандаєы жаєдай бойынша облыста ќой,ешкімен жылќыдан басќа барлыќ мал басыныѕ саны азайды.

Жылќы саны 9,3%-єа, ќой – 3,1%-єа, ешкі – 15%-єа ґсті, іріќара мал – 1,2%-єа, шошќа – 13,8%-єа, ќўс – 41,7%-єа азайды.Баянауыл ауданында ірі ќара мал, ќой, жылќы саны басыныѕ еѕжоєары саны тіркелді, сјйкесінше облыстыќ кґрсеткіштен 16,8%,22,7%, 15,7% ќўрады. Шошќаныѕ едјуір саны Павлодар ќ.а. –23,3%, ќўс Шарбаќты ауданында 22,1% тіркелді.

2012 жылєы ќаѕтар – ќыркїйекте облыс бойынша алынєанбўзау тґлдері – 145 мыѕ бас (2011 жылєа 98,8%), торай – 86,4мыѕ (94,1%), ќозы – 256,8 мыѕ (105,9%), лаќ – 39,3 мыѕ (120,1%),ќўлын – 31,8 мыѕ бас (107,7%). 100 тґлдейтін малєа есептегендебўзау жјне ќозы тїсімі ґткен жылдыѕ деѕгейімен салыстырєанда98,9% ќўрады.

2012 жылєы ќаѕтар – ќыркїйекте облыста ґткен жылдыѕ сјйкескезеѕіндегі 702-ге ќарсы 622 ірі ќара мал басы, 506-єа ќарсы 5705шошќа, 244-ке ќарсы 342 ќой мен ешкі жјне 119-єе ќарсы 100жылќы басыныѕ ґлгені тіркелді.

2012 жылєы ќаѕтар – ќыркїйекте тірідей салмаќта 49,5 мыѕтонна мал мен ќўс еті (2011 жылєа 100,5%), 286,6 мыѕ тонна сїт(100,2%) жјне 49 млн. дана тауыќ жўмыртќасы (32,4%) ґндірілді.

Мал шаруашылыєы ґнімініѕ негізгі ґндірушілері халыќшаруашылыќтары болып табылады, олармен облыстаєы 68% ет,82% сїт, 99% жўмыртќа ґндірілді.

Шаруа ќожалыќтарында ет, сїт ґндіру ўлєайды,ауылшаруашылыќ кјсіпорындарында ет ґндіру азайды, сїт ґндіруўлєайды. Ауылшаруашылыќ кјсіпорындарында жўмыртќа ґндіруболєан жоќ, їй шаруашылыќтарында – 1,5%-єа азайды, шаруаќожалыќтарында 146,9%-єа ўлєайды.

2012 жылєы ќаѕтар – ќыркїйекте облыс бойынша бір сиырданалынєан сїттіѕ орташа сауылымы ґткен жылдаєыдай 2017 кг, бірмекиен – тауыќтан алынєан орташа жўмыртќа тїсімі 112-ге ќарсы155 жўмыртќаны ќўрады.

2012 жылєы 1 ќазанєа мал шаруашылыєыныѕкґрсеткіштері

2012жылєы

ќаѕтар –ќыркїйек

Ауыл шаруашылыєы малдары менќўстарыныѕ негізгі тїрлерініѕ саныІрі ќара мал., мыѕ бас 412,9 98,8Ќой, мыѕ бас 552,1 103,1Ешкі, мыѕ бас 90,1 115,0Шошќа, мыѕ бас 73,7 86,2Жылќы, мыѕ бас 109,7 109,3Ќўс, мыѕ бас 825,5 58,3Мал шаруашылыєы ґнімдерініѕнегізгі тїрлерін ґндіруМал мен ќўстыѕ барлыќ тїрлерініѕ тірідейсалмаќта союєа ґткізілгені, мыѕ тонна 49,5 100,5Сауылєан сиыр сїті, мыѕ тонна 286,6 100,2Алынєан тауыќ жўмыртќалары, млн. дана 48,5 32,4Мал мен ќўстыѕ ґнімділігіБір сиырдан сауылєан орташасїт сауылымы, кг 2 017 100,0Бір мекиен тауыќтыѕ орташажўмыртќалаєыштыєы, дана 112 72,3

2011 жылєытиісті

кезеѕге,пайызбен

ЌЎРЫЛЫС ЌЫЗМЕТІ ЖЈНЕИНВЕСТИЦИЯЛАР2012 жылєы ќаѕтар-ќыркїйекте облыс бойынша негізгі капиталєа

жўмсалєан инвестициялар 159,5 млрд. теѕгені, немесе 2011 жылдыѕўќсас кезеѕіне ќараєанда 115,7% ќўрады. Республиканыѕ инвестициякґлеміндегі облыс їлесі 4,5% ќўрады.

Инвестицияларды ќаржыландыру кґзі бойынша 67,2%кјсіпорындар мен ўйымдардыѕ жјне халыќтыѕ ґз ќаражаты ќўрады,ќарыз ќаражаты їлесіне 12%-дан келді, бюджет ќаражаты жјнешетел инвестициялары сјйкесінше 10,6%, 10,2% ќўрады.

Инвестицияныѕ технологиялыќ ќўрылымында єимараттар менїймереттердіѕ ќўрылысы жјне кїрделі жґндеуі бойынша жўмыстар35,2%, машиналар, жабдыќтар, ќўрал-сайман, мїкјммал – 56%,ґзге кїрделі жўмыстар мен шыєындар 8,8% ќўрады.

Негізгі капиталєа жўмсалєан инвестициялардыѕ едјуір кґлеміґнеркјсіп саласында ќалыптасты (77,5%). Кен ґндіру ґнеркјсібіжјне карьерлерді ќазудыѕ дамуына жалпы инвестициялар кґлемініѕ8,9%-ы; ґѕдеу ґнеркјсібін – 29,5%-ы; электрмен жабдыќтау, газ,бу беру жјне ауаны баптауды дамытуєа 35,2%-ы жўмсалды.

2012 жылєы ќаѕтар-ќыркїйектегі ќорытынды бойынша ќўрылысжўмыстарыныѕ (ќызмет) кґлемі 45 млрд. теѕгені, немесе 2011жылдыѕ тиісті кезеѕімен ќараєанда 103,7% ќўрады. Жеке меншікќўрылыс ўйымдарымен жалпы жўмыс кґлемініѕ 93,1%-ы орындалды,шетел мердігерлерініѕ їлесіне – 5,7%-ы, мемлекеттік 1,2%-данкеледі.

360 жаѕа єимараттардыѕ ќўрылысы аяќталды, оныѕ 253-і тўрєынїй жјне 107-сі тўрєын емес їйлер.

Ґткен жылдыѕ сјйкес кезеѕімен салыстырєанда пайдалануєаберілген тўрєын їй єимараттарыныѕ жалпы алаѕы 1,9 есеге ґсіп,73,6 мыѕ шаршы метрді ќўрады. Облыста пайдалануєа берілгентўрєын їй єимараттары жалпы алаѕыныѕ еѕ жоєарєы їлесі Павлодарќаласына келеді (72,7%-ы).

Тўрєын єимараттарды пайдалануєа беру жалпыалаѕы мыѕ шаршы метр

90

75

60

45

30

15

01,0 1,0 2,9 2,9 5,0 5,0

20,915,4

38,6

23,3

75,1

44,7

21,2

5,6

23,1

7,6

24,2

8,1

53,2

22,1

73,6

32,2

I I-II I-III I-VI I-IX I-XII I I-II I-III I-VI I-IX

барлыєы олардан жеке салушылармен

ТЎТЫНУ НАРЫЄЫ2012 жылєы ќаѕтар-ќыркїйектегі бґлшек сауданыѕ кґлемі 123,9млрд. теѕгеге жетті жјне 2011 жылдыѕ ќаѕтар-маусымыменсалыстырєанда 14,7%-єа ўлєайды.Сауда кјсіпорындарыныѕ жалпы кґлеміндегі бґлшек сауданыѕ їлесі35,7% ќўрады. Наќты кґлем индексі 113% ќўрады.

Бґлшек сауданыѕ ќўрылымы, %

706050403020

010

36,2

63,8

35,7

64,3

2012 жылдыѕ ќаѕтар-ќыркїйегі

1 ќазандаєы белсенділігі бойынша тіркелгензаѕды тўлєалар

15 000

12 000

9 000

6 000

3 000

0

12 124

7 276

12 665

7 339

2011 2012тіркелгендер жўмыс істейтіндер

2012 жылєы 1 ќазанєа белсенді кјсіпорындар їлес салмаєы2011 жылдыѕ ўќсас мерзімімен салыстырєанда 3,1 пайыздыќ тармаќќаўлєайды.

Мґлшері бойынша едјуір їлес салмаќты (94,0%) шаєынкјсіпорындар (жўмыспен ќамтылєандар саны 50 адамєа дейін),5,2%-ды – орта кјсіпорындар (51 – 250 адамєа дейін), 0,8% – ірікјсіпорындар (жўмыспен ќамтылєандар саны 250 адамнан аса)алады.

Экономикалыќ ќызмет тїрлері бойынша тіркелгенкјсіпорындардыѕ кґбі кґтерме жјне бґлшек сауда, автомобильдердіжјне мотоциклдерді жґндеу саласында – 32,6%-ы (4122 бірлік)мамандандырылєан, ал кјсіпорындардыѕ еѕ аз саны тўру бойыншаќызметтерге 0,8%-ы (106 бірлік) келеді.

Тіркелген заѕды тўлєалардыѕ жалпы санынан 10,2%-ы(1297 бірлік) ґнеркјсіп кјсіпорындарына келеді, олардыѕ ішіндеедјуір саны ґѕдеу ґнеркјсібіне – 86,4% (1121), ал еѕ аз саныэлектрмен жабдыќтау, газ, бу беру жјне ауа баптау саласына3,5%-ы (45) келеді.

Меншік нысаны бґлігінде жеке меншік нысанындаєы кјсіпорындар86,0%, мемлекет меншігіндегі кјсіпорындар – 11,9% жјне басќамемлекеттердіѕ, олардыѕ заѕды тўлєалары мен азаматтарыныѕменшігіндегі кјсіпорындар – 2,1% ќўрады.

Ўйымдастырушылыќ-ќўќыќтыќ нысаны бойынша едјуір їлестішаруашылыќ серіктестіктер (76,1%) алады.

Аумаќтыќ бґлігінде заѕды тўлєалардан едјуір їлес салмаєыПавлодар (67,6%), Екібастўз (17,3%), Аќсу (2,8%) ќалаларынакеледі.

Байланыс ќызметтерініѕ кґрсеткіштері

Байланыс ќызметінен тїскентабыс, барлыєы 100,0 7 420,4 104,1Мобильдік байланыс 0,2 14,1 116,5Ќалааралыќ телефон байланысы 16,8 1 245,0 85,0Ґзге байланыс ќызметі 16,2 1 198,7 99,7Єаламтор 29,8 2 214,0 127,6Жергілікті телефон байланысы 26,0 1 927,2 100,8Деректерді табыстау 1,7 127,9 86,3Сымсыз желілер жјне спутник,кабельді инфракўрылым арќылыбаєдарламаларды тарату ќызметтері 9,3 693,5 107,7Жалпы табыстардан-халыќќабайланыс ќызметтерін кґрсетуден 67,2 4 984,2 100,3

Їлессалмаќ

2012ж.ќаѕтар-

ќыркїйек,млн.

теѕге

2012ж.ќаѕтар-

ќыркїйек2011ж.

ќаѕтар-ќыркїйек-ке, %-бен

2011 жылдыѕ ќаѕтар-ќыркїйегі

САРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫ

www.saryarka-samaly.kz

1323 ќазан, cейсенбі, 2012 жыл СТАТИСТИКА

ґткен жылдыѕ сјйкес кезеѕіне пайызбен140

130

120

110

100

90

80

101,2129,4

109,7

100,3

104,5

102,0

101,1 102,4106,4

89,5

110

100

90

80

70

2012 жылдыѕ 9 айындаєы Павлодароблысыныѕ јлеуметтік-экономикалыќ дамуы

Ґнеркјсіп ґндірісініѕ жалпы кґлемінен Павлодар ќаласыныѕїлесіне 428,5 млрд. теѕге, немесе 51,3%-дан келеді, Аќсу ќ. – 214млрд. теѕге (25,6%) жјне Екібастўз ќ. – 173,3 млрд. теѕгеден(20,8%) келеді. Ґнімніѕ наќты кґлем индексі Павлодар ќ. – 99,2%,Аќсу ќ. – 101,5% жјне Екібастўз ќ. бойынша 115,6% ќўрады. Жалєасы 14-бетте

2012 жылєы ќаѕтар-ќыркїйектегі ґнеркјсіп ґнімін ґндіруші кјсіпорындар баєасыныѕ индексі 100,3%ќўрады. Ґндірілген ґнімніѕ баєасы 0,2%-єа тґмендеді, ал ґндірістік сипаттаєы ќызметтер 7,7%-єа ґсті.

Электрмен жабдыќтау, газ бу беру жјне ауаны баптауда баєалар – 13,5%-єа, кен ґндіруґнеркјсібі мен карьерлерді ќазуда – 9,2%-єа, сумен жабдыќтау; кјріз жїйесі, ќалдыќтардыѕ жиналуынжјне таратылуын баќылауда – 4,7%-єа ґсті, ал ґѕдеу ґнеркјсібінде 5,9%-єа тґмендеді.

Ауылшаруашылыќ тауар ґндірушілерімен ґткізілген ґнімніѕ баєасы 5,6%-єа, мал шаруашылыєыґнімініѕ баєасы – 5%-єа ґсті, ал ґсімдік шаруашылыєы ґнімі баєасыныѕ 7,1%-єа тґмендеуі байќалды.

Аєымдаєы жылдыѕ 3 тоќсанында негізгі тамаќ ґнімдерін тўтынудыѕ минималды нормалары негізіндеесептелген халыќтыѕ орташа жан басына шаќќандаєы кїнкґрістіѕ еѕ тґмен деѕгейініѕ шамасы16 526 теѕгені ќўрады, бўл орташа республикалыќтан (17 689теѕге) 7%-єа тґмен.

Аєымдаєы жылдыѕ ќаѕтар-ќыркїйегінде жўмысќа орналастыру мјселесі жґнінде ујкілетті органдарєа(Павлодар облысыныѕ жўмыспен ќамтуды їйлестіру жјне јлеуметтік баєдарламалар басќармасыныѕдеректері бойынша) жўмыс іздеп жїрген 12834 адам ґтінді, бўл 2011 жылєа ќараєанда 2377 адамєааз, оныѕ ішінде ауылдыќ жерде тўратындар – 5570 адам. 6584 адам, немесе ґтінгендер саныныѕ51,3%-ы, соныѕ ішінде ауыл тўрєындарыныѕ 2797-сі жўмысќа орналастырылды.

2012 жылдыѕ 1 ќазанына жўмысќа орналастыру мјселесі жґніндегі ујкілетті органдарєа ўйымдартарапынан берілген жўмыскерлерге деген ќажеттілік 1445 адамды ќўрады, бўл ґткен жылдыѕ тиістікезеѕімен салыстырєанда 177 адамєа аз.

2012 жылєы 1 ќазандаєы жўмыспен ќамту мјселесі жґніндегі ујкілетті органдардыѕ есебіндетўрєан жўмыссыздардыѕ саны 2012 жылдыѕ 1 ќазанына 2408 адамды ќўрады, бўл 2011 жылдыѕсјйкес мерзіміне ќараєанда 3469 адамєа аз.

Экономикалыќ тўрєыдан белсенді халыќ санындаєы тіркелген жўмыссыздардыѕ їлесі 0,5% ќўрады.

ШАЄЫН ЖЈНЕ ОРТА КЈСІПКЕРЛІК2012 жылєы 1 ќазандаєы нарыќта белсенді жўмыс істейтін шаєын жјне орта кјсіпкерлік субъектілерініѕ

саны 2011 жылдыѕ сјйкес мерзімімен салыстырєанда 4,5%-єа ўлєайды жјне 28,3 мыѕ бірлікті ќўрады.Оныѕ ішінде: 3,1 мыѕ – заѕды тўлєа, 22,4 мыѕ – жеке кјсіпкер, 2,9 мыѕ – шаруа ќожалыєы. Шаєынжјне орта кјсіпкерлікте жўмыспен ќамтылєандардыѕ саны 2,4%-єа ўлєайды жјне 123,8 мыѕ адамєажетті. 2012 жылєы ќаѕтар-ќыркїйекте шаєын жјне орта кјсіпкерліктіѕ белсенді субъектілерімен ґнім(тауар жјне ќызмет) шыєару (тўраќты баєада) 0,1%-єа ўлєайды жјне 225,1 млрд. теѕгені ќўрады.Республиканыѕ ґнім (тауар жјне ќызмет) шыєарудаєы облыстыѕ їлес салмаєы 4,1% ќўрады.

Шаєын жјне орта кјсіпкерліктіѕ заѕды тўлєаларымен 181,4 млрд. теѕге, жеке кјсіпкерлермен –29,4 млрд. теѕге, шаруа ќожалыќтарымен 14,3 млрд. теѕге сомасында ґнім ґндірілді.

БАЄА2012 жылєы ќыркїйектегі тўтыну баєасыныѕ индексі (инфляция деѕгейініѕ негізгі кґрсеткіші)

2011 жылдыѕ желтоќсанымен салыстырєанда 104,2% ќўрады. Азыќ-тїлік тауарларыныѕ баєасы –3,7%-єа, азыќ-тїлік емес тауарларыныѕ баєасы – 2,7%-єа, аќылы ќызметтерге 6,3%-єа ґсті.

2012 жылєы ќаѕтар - ќыркїйекте облыстыѕ азыќ-тїлік нарыєында ўн жјне басќа да жарматоптары бойынша баєаныѕ 14,4%-єа тґмендеуі байќалды: ќараќўмыќ жармасы – 44,2%-єа, тары –29,4%-єа, кїріш – 2%-єа, жўмыртќа – 20,5%-єа баєалары тґмендеді.

Сондай-аќ, ет баєасы 9%-єа ґсуі байќалды, соныѕ ішінде, ќой еті – 12,5%-єа, сиыр еті – 11,9%-єа,жылќы еті – 7,1%-єа, шошќа еті – 7,5%-єа, ќўс еті – 3,9%-єа баєалары ќымбаттады. Сїт ґнімдері 1%-єа ќымбаттады, ащы сїт ґнімдері – 1,2%-єа, аќ ќауанды орамжапыраќ – 25,5%-єа, сјбіз – 9,3%-єа,ќызылша – 1,3%-єа, ќант баєасы– 0,2%-єа ґсті. Балыќ жјне теѕіз ґнімдері 6,3%-єа, ќымбаттады.

Аќылы ќызметтер осы кезеѕде 6,3%-єа ќымбаттады. Кґлік ќызметініѕ тґлемаќысы 2,7%-єа, ўзаќќашыќтыќтаєы теміржол жолаушылар кґлігі ќызметтері – 2,3%-єа ґсті. Пошталыќ ќызметтер – 14%-єа,денсаулыќ саќтау ќызметтері – 4,3%-єа, білім беру ќызметтері 8,2%-єа ќымбаттады.

Азыќ-тїлік емес тауарлар нарыєында темекі ґнімдері – 9,7%-єа, алкогольді ішімдіктер – 2,7%-єа,киім-кешек жјне аяќкиім – 3,9%-єа, балалар киімі – 6,1%-єа , ерлер киімі – 4,3%-єа јйелдер киімініѕбаєасы 2,6%-єа ќымбаттады. Бензин баєасыныѕ 0,6%-єа, жуєыш жјне тазалайтын заттар 4%-єабаєасыныѕ ґсуі тіркелді.

Тўтыну тауарлары мен ќызметтеріне баєа жјне тарифтердіѕ ґзгеруі

алдыѕєы айєа, %-бенґсу+, кему-

3

2

1

0

-1I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX

ЕЅБЕК НАРЫЄЫ ЖЈНЕ ЕЅБЕКАЌЫ2012 жылєы ќаѕтар-тамыздаєы облыстыѕ кјсіпорындары бойынша (кјсіпкерлік ќызметпен

айналысатын шаєын кјсіпорындардыѕ ќызметкерлерін есептемегенде) жалдамалы ќызметкерлерсаны 206,8 мыѕ адамєа жетті, бўл 2011 жылдыѕ сјйкес кезеѕіне ќараєанда 2,8%-єа артыќ кґрсеткіш.

Бір ќызметкердіѕ орташа айлыќ атаулы жалаќысы 83138 теѕгені, оныѕ ґсуі 2011 жылдыѕ ќаѕтар-тамызымен салыстырєанда 16,8% ќўрады. Наќты жалаќы 10,7%-єа артты.

Экономикалыќ ќызмет тїрлері бойынша жалдамалы ќызметкерлер еѕбек аќысыныѕ мемлекеттікбасќару жјне ќорєаныс; міндетті јлеуметтік ќамтамасыз ету саласында – 26,2%-єа, білім беруде –23,9%-єа едјуір жоєарылауы байќалды.

Аумаќтыќ бґлікте еѕ жоєарєы жалаќы Аќсу ќ.ј. – 96395 теѕге, Екібастўз ќ.ј. – 88877 теѕге жјнеПавлодар ќ.ј. 85137 теѕге болып тіркелді.

2012 жылдыѕ ќаѕтар-тамызында облыс бойынша 8778 туєандар саны тіркелді, бўл 2011 жылдыѕсјйкес кезеѕіне ќараєанда 4,8%-єа артыќ кґрсеткіш.

Осы уаќыт ішінде 5460 адам ќайтыс болды (2,6%-єа аз). Бўрынєыдай, ќанайналым жїйесі ауруларысалдарынан ґлім-жітім саны кґбейді. Осы себептен ќайтыс болєандардыѕ їлеc салмаєы 31,1%-дыќўрады.

Халыќтыѕ табиєи ґсімі 3318 адамды ќўрады, сонымен ќатар, ќалалыќ жерде 2206 адам, ауылдыќжерде 1112 адам саныныѕ ґсуі байќалды.

АХАТ органында тіркелген некелер саны 2012 жылдыѕ 8 айы ішінде 7,9%-єа, ал ажырасу – 5,9%-єа ўлєайды. Кґрсетілген кезеѕде барлыєы 4309 неке жјне 2033 ажырасу тіркелді.

Аєымдаєы жылдыѕ 8 айы ішінде облыстан республика шегіне 1765 адам кґшіп кетті, соныѕ ішіндеТМД елдеріне 1673 адам жјне јлемніѕ басќа елдеріне 92 адам ќоныс аударды (2011 жылєы ќаѕтар-тамызда 1871 адам, соныѕ ішінде ТМД елдеріне – 1737 жјне јлемніѕ басќа елдеріне – 134 адам).

2012 жылєы ќаѕтар-тамызда облысќа шет елдерден 455 адам кґшіп келді, соныѕ ішінде ТМДелдерінен кґшіп келгендердіѕ саны 399 адамды, ал јлемніѕ басќа елдерінен кґшіп келгендердіѕсаны 56 адамды ќўрады.

СТАТИСТИКА 23 ќазан, сейсенбі, 2012 жыл14САРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫ

www.saryarka-samaly.kz

ПАВЛОДАР ОБЛЫСЫ ҐНЕРКЈСІБІНІЅ ЖЎМЫСЫ ТУРАЛЫ2012 жылєы ќаѕтар-ќыркїйектегі облыстаєы ґнеркјсіп ґндірісініѕ кґлемі 836 млрд. теѕгені ќўрады,

бўл 2011 жылдыѕ сјйкес кезеѕіне ќараєанда 2%-єа артыќ кґрсеткіш.Ґндіріс кґлемі 2011 жылєы ќаѕтар-ќыркїйек айларымен салыстырєанда кен ґндіру ґнеркјсібі

жјне карьерлерді ќазуда 1,1%-єа, ґѕдеу ґнеркјсібінде 2,4%-єа, электрмен жабдыќтау, газ, бу беружјне ауаны баптауда 6,4%-єа ўлєайды. Сумен жабдыќтау; кјріз жїйесі, ќалдыќтардыѕ жиналуын жјнетаратылуын баќылауда 10,5%-єа тґмендеу байќалды.

Сондай-аќ, мўнай ґѕдеу, химия ґнеркјсібі ґнімдерініѕ, машина жасау жјне электр энергиясынґндіру кґлемі арта тїсті. Металлургия ґнеркјсібі, лигнит жјне тїсті металл кендерін ґндіру азайды.

Ґндірілді Ґткен жылдыѕсјйкес кезеѕінепайызбен

тас кґмір, мыѕ тонна 49 178,7 104,0лигнит (ќоѕыр кґмір), мыѕ тонна 4 372,4 90,7мотор отыны (бензин, соныѕ ішіндеавиациялыќ), мыѕ тонна 900,5 113,2газойльдер (дизельдік отын), мыѕ тонна 1 190,7 117,8ферроќорытпалар, мыѕ тонна 948,4 99,2ґѕделмеген алюминий, мыѕ тонна 187,9 100,8алюминий оксиді, жасандыкорундтан басќа, мыѕ тонна 1 135,3 91,4болаттан жасалєан тїрлі диаметрдегіќўбырлар, іші ќуыс жіксіз профильдер, тонна 67 307 61,4электр энергиясы, млн. кВт. сає 29 675,2 106,2

%

кїнкґрістіѕ еѕ тґмен деѕгейініѕ шамасы орташа халыќтыѕ жан басынашаќќанда, теѕге

кїнкґрістіѕ еѕ тґмен деѕгейініѕ шамасыныѕ ґзгеруі, тиісті айєа %-бен,ґсуі+, тґмендеу-

барлыќ тауарлар мен ќызметтер азыќ-тїлік тауарлар

74 28

685

13

7

81 06

8

74 72

288

87

7

47 71

557

88

1

55 20

1

47 10

567 31

2

47 96

461

36

6

43 54

154

86

9

60 35

9

46 76

659

65

6

48 83

560

50

9

50 74

861

50

6

45 85

957

45

9

58 80

444

78

0

90 000

75 000

60 000

45 000

30 000

15 000

0

Пав

лод

ар ќ.

Аќс

у ќ.

Екі

бас

тўз

ќ.

Аќт

оєай

Бая

науы

л

Жел

ези

н

Ер

тіс

Кач

ир

Леб

яжі

Май

Пав

лод

ар

Успе

н

Шар

баќ

ты

2011ж. ќаѕтар-тамыз 2012ж. ќаѕтар-тамыз

Кїнкґрістіѕ еѕ тґмен деѕгейініѕ шамасы

Облыс аумаќтары бойынша орташа айлыќ жалаќы

теѕге 2012 жылєы ќаѕтар-ќыркїйектегі жеке ґнім тїрлерін ґндіру

ДЕМОГРАФИЯ2012 жылдыѕ 1 ќыркїйегінде Павлодар облысы халќыныѕ есепті саны

748449 адамды ќўрады. Ќала халќы – 516872 адам (69%), ал ауыл халќы – 231577 адам (31%).

ХАЛЫЌ САНЫадам

2012 жылдыѕ 1 ќаѕтарына 2012 жылдыѕ 1 ќыркїйегіне

барлыќ халыќ ќала халќы ауыл халќы

2012 жылдыѕ 1 ќазанына

Шаєын жјне орта кјсіпкерлік кґрсеткіштері

2011 жылдыѕќаѕтар-ќыркїйегіндегі,ґнім шыєару,млн. теѕге

Барлыєы: 28 314 123 790 225 131шаєын кјсіпкерліктіѕ заѕды тўлєалары 2 750 40 550 57 258орта кјсіпкерліктіѕ заѕды тўлєалары 325 34 590 124 157жеке кјсіпкерлер 22 386 42 259 29 422шаруа (фермерлік) ќожалыќтар 2 853 6 391 14 294

Белсендісубъектілерсаны, бірлік

Жўмыспенќамтылєандарсаны, адам

Павлодар облысы статистика департаментініѕ мјліметтері бойынша.

Басы 13-бетте

23 ќазан, сейсенбі, 2012 жыл 15САРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫ

ХАБАРЛАМА www.saryarka-samaly.kz

“Павлодар облысыныѕ жўмыспен ќамтудыїйлестіру жјне јлеуметтік баєдарламаларбасќармасы” мемлекеттік мекемесі еѕбек нарыєынталдау жјне мониторингілеу бґлімініѕ D-О-4санатындаєы бас маманы бос јкімшілікмемлекеттік лауазымына (уаќытша баланы кїтуібойынша демалыс мерзіміне) орналасуєа конкурсжариялайды (лауазымдыќ айлыќ аќысы 64063теѕгеден 86485 теѕгеге дейін).

Функционалдыќ міндеттері:- халыќты жўмыспен ќамту мјселесі бойынша

облыстыќ баєдарламаларды јзірлеуге жјнеолардыѕ орындалуын ќамтамасыз етугеќатысады;

- еѕбек нарыєында сўраныс пен ўсынысќўрылымыныѕ ґзгеру тенденциясыныѕ жјнежўмыспен ќамту концепциясыныѕ: жўмыспен ќамтужјне еѕбек рыногы жаєдайыныѕ талдауын, ґнімдіжўмыспен ќамту концепциясыныѕ негізгібаєыттарын жасап шыєарудыѕ, ќысќа жјне ўзаќмерзімді болжамын жасауды жїзеге асырады;

- ќызыєушылыќ танытќан органдарменкадрларды дайындауєа жјне оларды жўмысќаорналастыруєа деген сўранысты аныќтайды; оќуорнын бітірген тїлектерді жўмысќаорналастыруына талдау жїргізеді;

- білікті жўмыс кїшін ќажет ететін экономикасалалары сўранысы бойынша дерекќорынжїргізеді жјне ќалыптастырады;

- оќу орнын бітірген тїлектердіѕ жўмысќаорналастыруына, дерекќорєа тиісті ґзгерістеренгізе отырып талдау жасайды;

- ќадрларды дайындау баєдарламасыныѕнјтижелеріне талдау жасайды;

экономика салаларын білікті жўмыс кїшіменќамту мјселелері бойынша жиынтыќ аќпаратдайындайды;

- еѕбек нарыєы сўранысына сјйкесўсыныстар мен сўраныстарды баланстаубойынша шараларды дайындауєа ќатысады;

- жўмыспен ќамтудаєы жјрдемдесумјселелері бойынша јдістемелік нўсќаулыќтардайындауєа, осы саладаєы озыќ тјжірибелердізерделеуге, жалпылауєа жјне оны таратуєаќатысады;

- бґлім ќўзіреті шегінде жўмыспен ќамтужјне јлеуметтік баєдарламалар органдарыжўмысына жетекшілік жасайды; тиісті аќпараттармен аналитикалыќ аныќтамалар дайындайды;жеке жјне заѕды тўлєалармен жўмыс жасайды;

- жастарды жўмыспен ќамту мјселелерібойынша їкіметтік емес ўйымдарменынтымаќтастыќ орнатады;

- ќўзыреті шегінде заѕды жјне жекетўлєалардыѕ ґтініштерін ќарастырады;

- аќпараттыќ-талдау бґліміне отырыстар,кездесулерді ґткізуге ќажет материалдардыўсынады;

- бґлім ќўзыреті шегінде басќармабасшыларыныѕ бўрыштамаларына сјйкес,баќылауєа алынєан ќўжаттардыѕ орындалуынќамтамасыз етеді;

- аќпараттыќ-талдау бґліміне кеѕестер,кездесулер, семинарлар жјне т.б ґткізу їшінќажетті материалдар ўсынады.

Конкурсќа ќатысушыларєа ќойылатын бастыталаптар:

- Білімі – жоєары кјсіптік (экономикалыќ,заѕгерлік, педагогикалыќ, мемлекеттік жјнежергілікті басќару, јлеуметтік жўмыс), орта кјсіптік(экономикалыќ, заѕгерлік, педагогикалыќ,јлеуметтік жўмыс) білім рўќсат етіледі.Мемлекеттік ќызмет ґтілі бір жылдан кем емес

немесе осы санаттаєы наќты лауазымныѕфункционалдыќ баєытына сјйкес облыстарда екіжылдан кем емес жўмыс ґтілі бар болєан жаєдайдаорта кјсіптік білімі барларєа рўќсат етіледі. Word,Excel, E-mail, Internet баєдарламаларыменкомпьютерде жўмыс істей білуі.

- Ќазаќстан Республикасыныѕ Конституциясын,Ќазаќстан Республикасыныѕ «Мемлекеттік ќызметтуралы», «Сыбайлас жемќорлыќќа ќарсы кїрестуралы» Заѕдарын, Ќазаќстан РеспубликасыПрезидентініѕ 2011 жылєы 1 сјуірдегі № 1180Жарлыєымен енгізілген ґзгерістерімен ЌазаќстанРеспубликасы Президентініѕ 2005 жылєы 3мамырдаєы № 1567 Жарлыєымен бекітілгенЌазаќстан Республикасыныѕ ар-намыс Кодексін(Мемлекеттік ќызметшілердіѕ ќызметтік этикаЕрежесін), осы санаттаєы наќты лауазымныѕмамандануына сјйкес облыстардаєыќатынастарды реттейтін ЌазаќстанРеспубликасыныѕ нормативтік ќўќыќтыќ актілерін,Ќазаќстанныѕ 2030 жылєа дейінгі дамустратегиясын білуі.

Осы санаттаєы лауазымдар бойыншафункционалдыќ міндеттерді орындау їшін ќажеттібасќа да міндетті білімдер.

Конкурс Ќазаќстан Республикасы Мемлекеттікќызмет істері жґніндегі тґраєасыныѕ 1999 жылєы24 ќарашадаєы № А-202 бўйрыєымен бекітілгенБос јкімшілік мемлекеттік лауазымдарєаорналасуєа конкурс ґткізудіѕ Ќаєидасы негізіндеґткізіледі.

Конкурсќа ќатысќысы келетiн азаматтарконкурстыќ комиссияєа мынадай ќўжаттарынтапсырады:

1) ґкiлеттi орган белгiлеген нысандаєы ґтiнiш(N 1 ќосымша);

2) кадр есебi бойынша толтырылєан iс параєы(наќты мекенжайы, соныѕ iшiнде байланыстелефондары кґрсетiлуi тиiс);

3) ґкiлеттi орган белгiлеген нысандатолтырылєан анкета (N 2 ќосымша);

4) бiлiмi туралы ќўжаттардыѕ нотариалдыќнемесе ґзге де заѕдарда белгiленген тјртiппенкујландырылєан кґшiрмелерi;

5) еѕбек кiтапшасыныѕ нотариалдыќ немесеґзге де заѕдарда белгiленген тјртiппенкујландырылєан кґшiрмесi;

6) денсаулыєы туралы белгiленген нысандаєыаныќтама;

7) 3х4 їлгiдегi 1 фотосурет;8) Ќазаќстан Республикасы азаматыныѕ жеке

кујлiгiнiѕ кґшiрмесi.Тестілеуге жіберілген кандидаттар оны

белгіленген тјртіппен Ќазаќстан РеспубликасыМемлекеттік ќызмет істері агенттігініѕ Павлодароблысы бойынша аумаќтыќ басќармасындаќўжаттарды ќабылдау уаќыты аяќталєаннан кейінбес жўмыс кїні ішінде ґтеді.

Јѕгімелесуге жіберілген кандидаттарПавлодар облысыныѕ жўмыспен ќамтуды їйлестіружјне јлеуметтік баєдарламалар басќармасындатестілеуден ґткен соѕ бес жўмыс кїні ішіндеґтеді.

Конкурсќа ќатысу їшін ќажетті ќўжаттар,конкурс ґтетіндігі туралы хабарландыру жергіліктіБАЌ-та жарияланєан соѕ 15 кїнтізбелік кїн ішіндемына мекен-жайєа тапсырылуы ќажет:140000,Павлодар ќаласы, Ленин кґшесі, 59, Павлодароблысы жўмыспен ќамтуды їйлестіру жјнејлеуметтік баєдарламалар басќармасыныѕконкурстыќ комиссиясы, 200- кабинет,аныќтамалар їшін телефон 32-50-01.

(20490).

ÊÎÍÊÓÐÑ ÆÀÐÈßËÀÉÄÛ

«Ќазаќстан Республикасы ќоршаєан ортаныќорєау министрлігі экологиялыќ реттеу жјнебаќылау Комитетініѕ Павлодар облысыбойынша экология департаменті» ММ-деќоршаєан орта эмиссиясы рўќсатыныѕ ґтінімінберу їшін «Јмбебап рўќсат жїйесі»баєдарламасын енгізді. Ґтінімді e-priroda.gov.kz

Табиєат пайдаланушылардыѕназарына

сайтына беру ќажет. Баєдарламада ґтінімматериалдарын орналастыру жґнінде роликбар. Ґтінім беру їшін сайтта тіркеліп, кейінЌазаќстан Республикасы Экологиялыќкодексініѕ 72-бабына сјйкес ґтінімніѕ ќажеттіматериалдарын орналастыру керек.

(20491).

ГКП «Горводоканал» отдела ЖКХ, ПТ и АД акимата г. Экибастуза извещает о проведениипубличных слушаний по рассмотрению проекта тарифа на услуги по снабжению тепловойэнергией в поселке Солнечный, которые состоятся 7 ноября 2012 года в 17.00 часовпо адресу: г. Экибастуз, п. Солнечный, ул. Ауэзова, 10 (офисное здание).

2012 жылєы ќазанныѕ 22-сінен ќарашаныѕ 2-сіне дейін Павлодар облысы аумаєындаЌазаќстан Республикасы Јділет министрлігініѕ комиссиясы жўмыс жїргізеді. Павлодар ќ.,Ленин кґш., 18 мекен-жайындаєы Павлодар облысы Јділет департаментінде немесе32-32-58 телефоны арќылы ќабылдауєа алдын ала жазылуєа болады.

Бїкілјлемдік денсаулыќ саќтау ўйымыныѕмјліметтері бойынша симптоматикалыќ емдеудјрілері аурудыѕ даму тетіктері мен себебінејсер етпейді жјне кґбінесе ќысќа уаќытќабылданады, сондыќтан олар рецептісізбосатылатын препараттарєа жатады. Рецептісізбосатылатын препараттар дјрігердіѕ алдынала кеѕесінен кейін, негізінен, жеѕіл емделетінауру їшін ќолданылады.

Кґптеген ауруды рецептісіз жиі емдейтінінеќарамастан, тўтынушылардыѕ осындай дјрілертуралы маєлўматы аз.

Рецептісіз сатылатын дјріні баќылаусызќабылдамаєан абзал!

Емдеуші дјрігер жазып берген дјріні єанаішкен дўрыс.

Дјрігердіѕ рецептісіз босатылатын дјрініќолдану нўсќауын мўќият оќып, кеѕестерді ќатаѕўстану ќажет. Нўсќауєа сјйкес ќолданылєандјрініѕ денсаулыќќа зияны болмауы тиіс.

Импорттыќ дјрілік препараттыѕ ќосымшабетіндегі аќпарат орыс жјне ќазаќ тіліндежазылуы керек. Препараттыѕ сыртын мўќияттексеріп, зауыттыѕ орамасы бўзылєан(герметикалыєы ќарастырылєан жаєдайда),сондай-аќ, саќтау мерзімі ґтіп кеткен препараттысатып алмаєан жґн. Ќажет болса, дјріхана

2013 жылєы ќаѕтардыѕ 1-інен бастапбазарларда сауда жасайтын жјне біржолєыталон негізінде Арнаулы салыќ режимішеѕберінде бюджетпен есеп айырысуды жїзегеасыратын тўлєалар салыќ салудыѕ басќарежимдеріне ауысады. Ќазіргі уаќытта Павлодароблысы сауда жасайтындардыѕ негізгі бґлігібіржолєы талон негізіндегі арнаулы салыќрежимін ќолданып жўмыс істейтіні белгілі. Яєни,олар ќалалыќ немесе аудандыќ мјслихаттыѕшешімімен белгіленген салыќтыѕ тўраќтысомасын тґлейді.

Салыќ заѕдылыєына сјйкес, 2013 жылдыѕ1 ќаѕтарынан бастап аталєан салыќ режиміжойылады. Салыќ тґлеуші ґз еркімен салыќсалу режимініѕ біреуін таѕдауы ќажет, соныѕішінде кірістен 2 пайыз тґлеп, патент негізіндегіарнаулы салыќ режимін немесе кірістен 3 пайызтґлеп, оѕайлатылєан декларация негізінде салыќсалу режимін таѕдауы ќажет.

Салыќ тґлеуші салыќты есептеу жјне тґлеутјртіптерініѕ, сонымен ќатар салыќ есептілігінўсынудыѕ тґменде аталєан тјртіптерініѕ бірінґзі таѕдауєа ќўќылы: патент негізінде АСР;оѕайлатылєан декларация негізінде АСР;жалпылай белгіленген режим.

Салыќ тґлеушілер їшін салыќ салудыѕ басќарежимдеріне кґшудіѕ негізгі маѕыздылыєы:салыќ сомасы тїсетін кіріс кґлемімен шамалас;базарларда сауда жасайтындарды зейнетаќыжїйесіне жјне јлеуметтік ќамсыздандыружїйесіне тарту.

Сауда базарларында кјсіпкерлік ќызметінжїзеге асыратын салыќ тґлеушілерді салыќсалудыѕ басќа режимдеріне ауысуынўйымдастыру їшін ЌР Ќаржы министрімен іс-шаралар жоспары бекітілді. Осы жоспарєасјйкес, жеке кјсіпкерлер ретінде тіркелген жјнесалыќ салудыѕ басќа режимдеріне ауысќанкезде сауда базарларында кјсіпкерлікќызметтерін жїзеге асыратын салыќтґлеушілерге јдістемелік жјне кеѕестік кґмеккґрсету бойынша Павлодар облысыныѕ салыќоргандарымен жўмыс топтары ќўрылды.

Патент негізінде АСР ќызметкерлердіѕеѕбегін пайдаланбайтын жјне салыќ кезеѕiндегiтабысы Республикалыќ Бюджет туралы Заѕдабелгiленген жјне тиiстi ќаржы жылыныѕ 1ќаѕтарында ќолданыста болєан еѕ тґменгiжалаќыныѕ 200 еселенген мґлшерiнен аспайтындара кјсiпкерлер ќолданады. 2012 жылєа еѕтґменгi жалаќы 17 439 теѕге ќўрайды,сондыќтан кіріс 2012 жылы (17 439 теѕге*200)3 487 800 теѕгеден аспауы керек.

Патент ќўнын есептеу салыќ салу объектісіне

Павлодар облысы мамандандырылєан ауданаралыќ экономикалыќ сотыныѕ 2012 ж.16 ќазандаєы ўйєарымымен «Роса» акционерлік ќоєамын (140005, Павлодар ќ., орталыќґнеркјсіптік аудан, 606-а/ж, БСН 951240001371, СТН 451500000939) оѕалту туралы іс ќозєалды.

2 процент мґлшеріндегі ставканы ќолданужолымен жїргізіледі. Патент ќўны: патентќўныныѕ 1/2 бґлігі мґлшерінде - жеке табыссалыєы жјне Ќазаќстан Республикасыныѕ«Міндетті јлеуметтік саќтандыру туралы»Заѕына сјйкес есептелген јлеуметтікаударымдарды алып тастаєаннан кейінгі патентќўныныѕ 1/2 бґлігі мґлшерінде јлеуметтік салыќтїрінде бюджетке тґленуге жатады.

Сонымен ќатар дара кјсіпкердіѕ ґзі їшінпатент ќўныныѕ есебінде (911.00н) ЖЗЌ міндеттізейнетаќы жарналарыныѕ есептелген сомасынжјне јлеуметтік ќамсыздандыру мемлекеттікќорына аударылєан јлеуметтік аударымдардыкґрсету кґзделген.

Оѕайлатылєан декларация негізінде АСРќызметкерлердіѕ шекті орташа тізімдік санысалыќ кезеѕі ішінде 25 адам болса жјне салыќкезеѕі ішінде шекті табысы 10 000,0 мыѕ теѕгеќўраса дара кјсіпкермен ќолданылады.

Аталєан режим тґлем кґзінен ўсталатынјлеуметтік салыќты жјне корпоративтік салыќтынемесе жеке табыс салыєын есептеудіѕ жјнетґлеудіѕ оѕайлатылєан тјртібін белгілейді.

Салыќты оѕайлатылєан декларация негізіндеесептеуді (910.00н) салыќ тґлеуші салыќ салуобъектісіне есепті салыќ кезеѕінде 3 процентмґлшеріндегі ставканы ќолдану арќылы дербесжїргізеді. Алынєан сома екі салыќќа бґлінеді:ЖТС ретінде жјне јлеуметтік салыќ ретінде.Сондай-аќ, оѕайлатылєан декларацияда(910.00 н) тґлем кґзінен ўсталатын ЖТС жјнежалдамалы ќызметкерлердіѕ кірісінен МЗЖ,сонымен ќатар јлеуметтік аударымдаркґрсетіледі. Оѕайлатылєан декларация салыќтґлеушініѕ орналасќан жері бойынша салыќорганына есепті салыќ кезеѕінен кейінгі екіншіайдыѕ 15-інен кешіктірілмей табыс етіледі жјнетґлемі (есепті тоќсаннан кейінгі екінші айдыѕ25-інен кешіктірілмей) жїргізіледі.

Ќазаќстан Республикасыныѕ салыќ салужїйесініѕ оѕайлатылуын белгілеу ќажет.Сонымен 2009 жылдан бастап арнаулы салыќрежимдерін ќолданатын дара кјсіпкерлер їшінкамералдыќ баќылауы негізінде ќызметтерінтоќтатудыѕ оѕайлатылєан тјртібі бар (тексерісжїргізбей). Салыќ есептілігі нысандарыоѕайлатылды жјне ќысќартылды, сондай-аќ,осы жылы салыќ есептілігі нысандарыныѕ кґлемі30 пайызєа таєы да ќысќартылуда.

Аныќтама телефондары : 32-21-62,32-14-18, 32-16-58.

Павлодар облысы бойынша салыќдепартаменті.

Біржолєы талон негізіндеарнаулы салыќ режимін жою туралы

жўмыскерінен осы дјрініѕ сјйкес келусертификатын сўрауєа болады.

Антибиотиктерді тек дјрігердіѕ рецептіменпайдалану керек, дјрігердіѕ рўќсатынсызтамырєа, бўлшыќ етке, теріге дјріні енгізбеуќажет.

Есіѕізде болсын, дјрі-дјрмектердіѕ ґзарајрекеті салдарыныѕ алдын алу їшін дјрігердіѕкеѕесінсіз бірнеше дјріні бірден немесе ќатарішпеген дўрыс.

Дјрі-дјрмекті ќабылдаєаннан кейінќиындыќтар (дене ќызуыныѕ кґтерілуі, демікпе,дем алу кідірісі, бас ауруы, іш ауруы, аяќ-ќолдыѕ жансыздануы, бўлшыќ еттіѕ ауруы, ќўсыќ,сўйыќ нјжіс, бґртпе, науќастыѕ жалпыжаєдайыныѕ нашарлауы, есінен тануы, жїрекќаєысыныѕ жиілеуі т.б.) туындаса:

- сол препаратты ќабылдамау керек;- емхана, жедел жјрдем станциясы,

стационар секілді медициналыќ ўйымдарєажїгіну керек.

Деніѕіз сау болсын!

Дјрі-дјрмек аќпараттыќ-талдауорталыєы, Фармоќоєам МФЌБКД

ќолдауымен.

Дјрігердіѕ рецептісізбосатылатын дјріні ќолданужґнінде халыќќа кеѕес

Павлодар облысы МАЭС-ініѕ 2012 ж. 13.09-даєы шешімімен ЖК Найзабеков ТілектесКабдуллинович (Павлодар ќ., Баянауыл кґш.,45, СТН 451810449239, 2004 ж. 12.03-теберілген сериясы 45915 №0018811 ЖК-німемтіркеу туралы кујлік) банкрот деп танылды.Шаєымдар хабарландыру жарияланєан кїнненбастап 2 ай ішінде Павлодар ќ., Набережныйкґш., 3-103 мекен-жайы бойыншаќабылданады, тел. 64-03-61.

Решением СМЭС Павлодарской областиот 13.09.2012 г. ИП Найзабеков ТлектесКабдуллинович (г. Павлодар, ул. Баянаульская,45, РНН 451810449239, свидетельство огосрегистрации ИП серия 45915 №0018811от 12.03.2004 г.) признан банкротом. Претензиипринимаются в течение 2 месяцев со дняопубликования объявления по адресу: г.Павлодар, ул. Набережная, 3-103, тел.64-03-61.

«ЌАЗПОШТА» АЌ ПОФ, «ЌазПРЕСС» ЖШС пошта бґлімдері арќылы жазылуєа болады.

«ЌАЗПОШТА» АЌ ПОФ арќылы жазылу баєасы: бір айєа - 738 теѕге (1 дана) жарты жылєа - 2214 теѕге (3 дана) 12 айєа - 4428 теѕге (6 дана)«ЌазПРЕСС» ЖШС арќылы жазылу баєасы: бір айєа - 720 теѕге (1 дана) жарты жылєа - 2160 теѕге (3 дана) 12 айєа - 4320 теѕге (6 дана)

«Найзатас»јдеби журналына 2013 жылєа жазылу басталды.Ќўрметті оќырмандар

!

16САРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫСАРЫАРЌА САМАЛЫ

www.saryarka-samaly.kz

ПАЙЫМ

Пікіріѕіз болса, газет редакциясынанемесе www.saryarka-samaly.kz

сайтындаєы «Ќойын дјптеріме» жолдаѕыз.

23 ќазан, сейсенбі, 2012 жыл

Кезекші редактор -Сая МОЛДАЙЫП

Авторлардыѕ пікірлері редакцияўстанєан кґзќарасќа сјйкес келмеуіде мїмкін.

Жарнамалыќ материалдардыѕмазмўнына жарнама берушілержауап береді.

Н ґ м і р д і ј з і р л е у б а р ы с ы н д аинтернет ресурстарынан алынєанфотосуреттер де пайдаланылды.

Газет Ќазаќстан РеспубликасыныѕМјдениет жјне аќпаратминистрлігінде тіркеліп,тіркеу туралы 25.12.2009 ж. №10573-Гкујлігі берілген

Редакцияныѕ мекен-жайы:140000, Павлодар ќаласы, Ленин кґшесі,143 їй. Теле/факс 61-80-15

Басылым ЌазаќстанРеспубликасы жјне РесейдіѕОмбы, Новосібір облыстары,Алтай ґлкесі жјнеМонєолияныѕ Баян-Ґлгейаймаєына тарайды.

ГАЗЕТ 1979 ЖЫЛЫ«ЌЎРМЕТ БЕЛГІСІ�� ОРДЕНІМЕНМАРАПАТТАЛДЫ.

Коммуналдыќ мемлекеттіккјсіпорныныѕ мекен-жайы:Павлодар ќаласы, Ак.Марєўлан кґшесі,102-їй, e-mail:kense-cai@mail.ru

Газеттіѕ нґмірі «Сарыарќа самалыныѕ»компьютер oрталыєында теріліп, беттелді.

Газеттіѕ электрондыпоштасы: s_samaIy@maiI.ruБіздіѕ сайт:www.saryarka-samaly.kz

Телефоны 32-20-11

Жарнама бґлімі е-mail:s_samaIy_reklama@maiI.ru32-36-82, 32-09-31.

Маркетинг жјне тарату бґлімі32-09-89.

Жауапты хатшы - 61-80-18.

Бас редактордыѕ орынбасарлары –

Денсаулыќ, білім - 65-12-77.

Тіл, јдебиет - 61-80-17.

Экономика, саясат, ќўќыќ,имандылыќ, спорт, мјдениет,«Айналайын», «ЖАС times» -61-80-20.

Јлеуметтік ќорєау - 61-80-20.

ДиректорыР.Т.БИЛЯЛОВ

Павлодар облысы јкімдігі Павлодар облысыішкі саясат басќармасыныѕ шаруашылыќжїргізу ќўќыєындаєы «Аналитикалыќ аќпараторталыєы» коммуналдыќ мемлекеттіккјсіпорны «Сарыарќа самалы» облыстыќгазеті

«Павлодар облысыјкімініѕ аппараты»мемлекеттік мекемесі

МЕНШІК ИЕСІ:

(Павлодар ќаласы)

61-80-23, 61-80-19.

«Сарыарќа самалында» жарияланєанматериалдарды кґшіріп немесе ґѕдепбасу їшін редакцияныѕ жазбаша рўќсатыалынып, газетке сілтеме жасалуы міндетті.

Басылуєа ќол ќойылєан уаќыты 17.00.Тапсырыс - 2188.

«Баспа їйі» ЖШС баспаханасындабасылды.ЌР Павлодар ќаласы,Ленин кґшесі, 143 їй.Газеттіѕ сапалы басылуына баспаханажауап береді. Телефоны: 8/7182/61-80-26.

Газет аптасына їш рет шыєады,апталыќ таралымы 37360 дана,бїгінгі кґлемі 4 б.т.

Хаттар, ќолжазбалар, фотографиялармен суреттер рецензияланбайдыжјне ќайтарылмайды.Кґлемі А4 (14 кегль) форматындаєы3 беттен асатын материалдарќабылданбайды.

Баспа индексі 65441.

Редакция оќырмандардан тїскенбарлыќ хаттарєа тегіс жауап берудіміндетіне алмайды.

Телефоны 61-80-15

Бас редакторыА.Ј.ЈБІШЕВ

«

ОЌШАУ О

Й БАСПАСҐЗ - 2013

Сур

етт

і тї

сір

ген - Т

ґл

еге

н Н

ЎР

ЄА

ЗЫ.

Бізгетазалыќ тјн едіЖайылымы шїйгін, суы мґлдір, керімсал леп ескен сайын

даласыныѕ ґзі керімдігімен кґз суырар ґѕірді жайлап, ас-суды таѕдап ішіп, талєап жейтін ўлтымыздыѕ жанына еѕалдымен тазалыќ жаќын. Еѕ арысы жеті атаєа дейін ќызалысып, ќыз беріспейтін јлемде жоќ жазылмаєан заѕы барќазаќ жўртыныѕ ќанына дейін таза еді. Ґкініштісі, ќазірсоныѕ бјрінен ќадір-ќасиет ќашќан сыѕайлы. Кїнделіктітірлік-тіршілік, ќам-ќарекетке бір сјт ой жїгіртіп ќараѕызшы...Ќазір ќаланыѕ да, ауылдыѕ да азыќ-тїлік сататындїкендеріндегі сатушылардыѕ бјрі дерлік јйелдер. Шаштарыжелпілдеп бјрі жалаѕбас ќызмет кґрсетеді. Ал адамныѕбойындаєы шаш пен тырнаќ - ауру жўќтыратын микробтардыѕўясы екенін біле тўра мјн бермейміз. Шаштараздардыѕкґпшілігінде бір пайдаланылєан тараќ, ќайшы атаулынызарарсыздандырмай-аќ ќайта пайдалана береді. Оны кґзімізкґріп жїр. Кґпшілік тамаќтанатын орындарда да солай, ас-су ќўйып беретін ќыз-келіншектер жалаѕбас жїріп ќызметкґрсетеді. Оны талап етіп жатќан жјне ешкім жоќ.

Ал негізінде, кґпшілікке ќызмет кґрсететін кез келгенмекемедегілердіѕ (асхана, дїкен, шаштараз) басында арнайытелпек, киім, бой-басы, тырнаєы таза болуы шарт. Мјселен,операция алдындаєы хирург шашын жасырып, жуынып,шайынып ќалай тазаланса, нан-сїт, ет сататындар,шаштаразшылар да солай болуы тиіс.

Ќайсыбір кїні телеарналардыѕ бірінен аєзада ісіктудыратын, ґкпе, бауыр мен бїйрек, асќазан, ґѕешке ќауіптіауру јкелетін бактериялар мен микробтарды, јсіресе, шашпен тырнаќ, ќолдан жўєатындарын їлкейтіп кґрсетті. Ќарапотырып тґбе шашымыз тік тўрды. Шаш, тырнаќ, алаќандаєы,сондай-аќ, ўялы телефон, банкомат карточкасы, аќшадаєыбактерияларды їлкейтіп кґрсеткенде ќўмырсќаныѕ илеуінкґз алдыѕа јкеледі екен. Дјрігерлердіѕ айтуына ќараєанда,сол бактериялардыѕ басым кґпшілігі аєзаєа енгеннен кейінайлап, жылдап ґсіп-ґніп, одан бауыр ісігі, бїйрек ауруы,басќа да жазылуы ќиын сырќаттардыѕ белеѕ алуына бірден-бір себепші болатын кґрінеді.

Бірќатар елдерде, соныѕ ішінде бізде де ер адамдар(кейбірінде јйелдер) ќол беріп амандасады. Дјрігерлердіѕайтуларына ќараєанда жўќпалы аурулардыѕ дені содантарайтын кґрінеді. Ал ќазір јсіресе, ќыз-келіншектер арасындасїйісіп амандасу, ол аз болєандай еріннен сїю деген «дјстїр»белеѕ алды. Тіпті сјби балалармен еріннен сїйіп амандасуда салтќа айналып барады. Мўны адамєа деген сїйіспеншілік,сый-ќўрмет деп ойлайды. Ал, ойлап ќарасаѕыз мїлдемолай емес, керісінше, тіпті жамандыќ деу керек. Мына ќытайжўрты ґсіп-ґніп жатыр, ќай жаєдайды болса да јріденойлап, есептеп, ќаттап-шоттап ќоятындары бар. Сол елдебеттен сїйіп амандасу деген жоќ. Сырт кґзге елеусіздеукґрінетін осы єадеттіѕ денсаулыќќа аса ќауіпті екенін кґпретте ескере бермейтініміз ґкінішті.

Басќа жўрттарда да солай шыєар, ал біздіѕ ата-бабамыздан бері келе жатќан, замана тезінен ґткен салт-дјстїріміздіѕ арасында жаманы, зияны жоќ. Ас-су дайындау,тазалыќ атаулысы, басќа да тіршілікке ќатысты јрекетініѕбјрі медициналыќ, тіпті, ќай тўрєыдан алып ќараєанда даазбайтын, тозбайтын айрыќша ќасиетке ие. Кезінде 80-90,тіпті єасыр жасаєан їлкендеріміздіѕ бойы-басы бїтін,денсаулыќтарыныѕ мыќты болєаны осыныѕ дјлелі. Јрине,ол кезде ќазіргідей химиялыќ заттар араласќан тамаќ болєанжоќ. Тамаќ демекші, ќазір бала-шаєа сїйсіне ішіп жїрген«Кока-коланы» тексеріп кґру їшін жаѕа сойылєан малдыѕетіне ќўйєанда, 3-4 саєаттан кейін ет ыдырап, шіріп, сасыќиіс шыќќаны жайлы да кґпшілік арасында їлкен јѕгімеболды. «Спрайт», «Кока-коланыѕ» орнына неге ўлттыќ сусындайындамасќа?! Бўл да ойланатын мјселе.

Жасымыз ўзаќ, ќауіпті ауру-сырќаудан аман болайыќ,ал, ол їшін еѕ бастысы тазалыќ керек!

Ќўл - Керім ЕЛЕМЕС

ЌАМШЫ СҐЗ

Аллаћтан тек ґзіѕніѕ єана емес, айналаѕдаєылардыѕ да бекбілімді болуын тіле. Айналаѕ білімді болмаса, сеніѕ білімді екеніѕде білінбейді. Ал халќыѕ білімді болса, онда баєыѕныѕ да, баєаѕныѕда жанєаны. Біраќ кім-кімге де білімді болуы їшін тек иман керек.Иман - адамєа тјнніѕ бјрініѕ кепілі.

* * *Біреуден кґѕілі ќалса, ренішін їш кїнге дейін ада-кїде жойєан

адам єана шын иманды адам. Ал ренішін їдеткен їстіне їдетіп,оны ґмір бойы ўмытпаєан адам - адам емес, пенде.

Ќаламныѕўшында тўнєан ой

Жаќында «Сарыарќа самалы»газетінен журналист Сая Молдайыптыѕ«Ќобыздыѕ орны тґр еді єой» дегеной саларлыќ маќаласын оќыдым.

Маќала авторы ќасиетті ќобызескерткішініѕ у-шуы мол кґше ќиылысында,вокзал жаќта орнатылєанына ќынжылысбілдіріп, јрі ќалаєа келген шет елдікмеймандардыѕ пікірлерін жазєан екен.Расында да, киелі ќобыздыѕ орны тґрєой. Оны кез келген жерге, кез келгентўсќа кґрік беру їшін ќоя салуєа болмайды.Ќобыз орнатылєан С.Торайєыров пен Кутузовкґшелерініѕ ќиылысына жылќы бейнесін(бўл бейнені басќа орыннан кґрдім) орнатукерек еді. Жаќында 1 май мен Лермонтовкґшелерініѕ бўрышында бірнеше ќабаттытўрєын їйлердіѕ артында, талдардыѕарасында «жасырынып» тўрєан домбыраескерткішін кґріп, таєы ќайран ќалдым.

ОЌЫДЫЌ, ПІКІР АЙТАМЫЗ...

Елдігімізге сынБўл ара тіпті домбыра орнататын жеремес, мїлдем лайыќсыз. Јрі домбыракейпі де оралымсыз екен.

Меніѕше, газетте Сая Молдайыпорынды мјселе кґтерген секілді. «Келісіппішкен тон келте болмайды» демекші, ўлттыќмузыка аспаптарыныѕ ескерткіштерін (мейлітіпті шаєын болса да) орнатарда зиялыќауыммен, кјсіби музыканттармен аќылдасукерек ќой. Бір ґкініштісі, енді ќобыз бендомбыраны лайыќты орынєа ауыстырса,біраз бґлігі бўзылуы мїмкін.

Ўлттыќ ґнерге ќомаќты їлес ќосќаннебір таланттар шыќќан ґѕірде - кґріктіќаламыздан ќазаќтыѕ ќасиетті ќобызымен домбырасына лайыќты орынтабылмаєаны ќиын болєан екен.

Сїлеймен БАЯЗИТОВ,ардагер журналист, Жазушылар

одаєыныѕ мїшесі.

Oблыс орталыєындаєы кґркем сурет музейінде павлодарлыќжас суретшілердіѕ «Кїзгі десант» атты кґрмесі ашылды.Ўйымдастырушылардыѕ айтуынша, аталмыш шара - таланттыжастардыѕ шыєармашылыќ деѕгейін арттыру, кјсібиќылќалам шеберлерін ќолдау маќсатында ќўрылєан дјстїрлі«М-Арт» жобасыныѕ жалєасы. Кґрмеге 21 автордыѕ100-ге тарта шыєармалары ќойылєан. Олардыѕ ќатарындаЕвгений Фридлин, Андрей Оразбаев, Жанетта Наурузова жјнебасќа да суретшілердіѕ ґнер туындылары бар. Їздік дептанылєан туындылар ќараша айында Астана ќаласында ґтетіншыєармашыл жастардыѕ халыќаралыќ «Шабыт» фестивалінежолдама алады.

Амангелді ЈБДІЌАДЫР

Кїзгі десантКҐРМЕ

серілердіѕсертіндей!

Паш етер ґреліні, марєасќаны,Басылым - тарихымен жалєасќаны.«Сарыарќаныѕ самалы» болып ескен,Ќазаќтыќтыѕ рухани алдаспаны!

Јнші, продюсер Ќыдырјлі БОЛМАНОВ:

Кґрмейін десем...

Суретті тїсірген - Жарќынбек Амантай.

Жїргізуші мўѕы

Кїндіз жјне тїнде жанып жар

ыєым,

Жолда келем, ќадамымныѕ бјрі мўѕ!

Ойќы-шойќы жолы ќўрєыр ќажытты,

Ќайда кетіп жатыр ќайран салыєым?!

Íàëîã ÅÑÒÜ - ÄÎÐÎÃ ÍÅÒ!