เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้...

68
คู่มือการเรียนรูเรื่องความหลากหลายทางชีวภาพ สำาหรับเยาวชนอายุ 7 - 9 ปี เรียนรู้โลกกว้าง สำ�รวจและเรียนรู้ คว�มหล�กหล�ยท�งชีวภ�พ กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

Upload: department-of-environmental-quality-promotion-thailand

Post on 10-Mar-2016

219 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

คู่มือการเรียนรู้ เรื่อง ความหลากหลายทางชีวภาพ สำหรับเยาวชน 7-9 ปี

TRANSCRIPT

Page 1: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

คมอการเรยนร เรองความหลากหลายทางชวภาพ สำาหรบเยาวชนอาย 7 - 9 ป

เรยนรโลกกวางสำ�รวจและเรยนร คว�มหล�กหล�ยท�งชวภ�พ

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

Cover.indd 3 11/11/10 9:21 AM

Page 2: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

คมอการเรยนร

เรองความหลากหลายทางชวภาพ

ส�าหรบเยาวชนอาย ๗ - ๙ ป

เรยนรโลกกวางส�ารวจและเรยนร ความหลากหลายทางชวภาพ

สงวนลขสทธ พ.ศ. ๒๕๔๙

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม

พมพครงท ๑ พ.ศ. ๒๕๔๙

จ�านวน ๕,๐๐๐ เลม

พมพครงท ๒ พ.ศ. ๒๕๕๐

จ�านวน ๓๕,๐๐๐ เลม

พมพครงท ๓ พ.ศ. ๒๕๕๓

จ�านวน ๑,๕๐๐ เลม

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอมกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ขอมลทางบรรณานกรมของหอสมดแหงชาต

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม เรยนรโลกกวาง สำารวจและเรยนร ความหลากหลายทางชวภาพ --

พมพครงท ๓ กรงเทพฯ : บรษท ยเนยนอลตราไวโอเรต ๒๕๕๓. ๑. ความหลากหลายทางชวภาพ ๒. สงแวดลอม ISBN 974-7530-29-5

Content.indd 1 11/9/10 1:38 PM

Page 3: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

Content.indd 2 11/9/10 1:38 PM

Page 4: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

ค�ำน�ำ

เยาวชนถอวาเปนทรพยากรมนษย ทจะเปนกำาลงทสำาคญในการกำาหนดอนาคตของประเทศชาต

ซงหากเราสงเสรมการเรยนร โดยเฉพาะอยางยงการเรยนรโลกธรรมชาตนอกหองเรยน ตลอดจนการสราง

จตสำานกและปลกฝงทศนคตทดตอการเรยนรดานสงแวดลอม กจะยงผลใหเยาวชนไทยเตบโตเปนทรพยากร

มนษยทมคณภาพควบคไปกบการงอกงามของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของประเทศชาตกนอยาง

สมบรณ

หนงสอ “เรยนรโลกกวาง : ส�ารวจและเรยนร ความหลากหลายทางชวภาพ” สำาหรบเยาวชนอาย

7-9 ป และสำาหรบเยาวชนอาย 10-12 ป นบเปนสอการเรยนการสอนทสงเสรมใหเยาวชนไดเลงเหนถง

ความสำาคญของการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สนใจศกษาธรรมชาตทอยรอบตว ทำาใหได

เรยนรสงใหมๆ นอกหองเรยนผานกจกรรมตางๆ ซงจะนำาไปสการรจกใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอมอยางยงยนตอไป

ทงน กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ไดทำาการ

จดพมพหนงสอดงกลาวขนเปนครงท 3 เนองจากไดพจารณาแลวเหนวา หนงสอดงกลาวมเนอหาทเปน

ประโยชนตอเยาวชนและเหมาะสำาหรบนำาไปเปนคมอประกอบการเรยนการสอนของคร นกเรยน อกทงยง

สามารถนำาไปบรณาการในกลมสาระการเรยนรตางๆ ไดเปนอยางด

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม

กนยายน 2553

Content.indd 3 11/9/10 1:38 PM

Page 5: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

Content.indd 4 11/9/10 1:38 PM

Page 6: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

1.บานของฉน บานของเธอ 6

ตนไม-บานแสนสข 8

ในปา 9

ในนา บนบก 10

กลางวน กลางคน 11

สงเกตแมลงในสวน 13

พชอยทไหนบาง 14

พชทเปนอาหาร 16

เพาะพนธตนไมดวยตนเอง 17

เธอมาจากไหน

4.ในบง

42มารจกจระเขกนเถอะ 43ความหลากหลายของชวตรมนา 44หวย หนอง คลอง บง 45 ทงหญา ทะเลทราย ขวโลก 46สารคดสตวทะเล 47สตวในปาเขตรอน 48เมอตดตลงเลนนาในบง 50

ระบบนเวศ

2.ความเหมอนทแตกตาง 18ขนาดทแตกตาง 19มวลหมนก 21มาเลยงอาหารนกกนเถอะ 22ไปเทยวสวนสตว 24ความหลากหลายของพช 26จาจตนไม 27พชสมนไพร 28ภาพพมพใบไม 29หญาและวชพช 30มะเขอ 31

เราทกคนแตกตางกน

5.สารวจหวย หนอง คลอง บง 52

ถาพนทชมนาหมดไป 53

พนทชมนา 54

สตวในปาชายเลน 56

มาทาหนงสอภาพกนเถอะ 57

สงนาอศจรรย

มอะไรในเลมน

6.สตวสญพนธ∏ÿÏ 58

ขาวรายเมอวนวาน 60

บนทกสถต 61

สตวใกลสญพนธ 62

พชใกลสญพนธ 63

นกอนรกษธรรมชาต 64

สญญาณอนตราย

3.ถาโลกนไมมนก° 33สารวจหวงโซอาหาร 35ถาเธอเปนนก 36สายใยอาหาร 37โมบายหวงโซอาหาร 39แบงกนกน 40มาเลยงปลากน 41

ใครเลยงดโลกของเรา

Content.indd 5 11/9/10 1:38 PM

Page 7: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

6

บานของฉน บานของเธอไมมทไหนบนโลกนทไมมสตวอย เชน เปด ไก วว ควาย อาศยอยบนดน ไสเดอนชอบอยใตดน ปลาและเตาอยในแมน�า กง หอย ป ปลา อยในทะเล นกอยในอากาศ แมแตแถบขวโลกทน�ากลายเปนน�าแขงเกอบตลอดปกยงมสตว เชน หม นกเพนกวน และแมวน�าอาศยอย สตวทกชนดมถนทอยหรอบานของตนเอง

หมขาววาฬ

ลงอรงอตง

อฐ

เพอนๆ ชวยพาสตวเหลานไปยงทอยของมน

ในหนาถดไปหนอยซเกม

นกยง

เธอมาจากไหน

Book 7-9.indd 6 11/9/10 1:37 PM

Page 8: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

7

เฉลย : หมขาว-เขตขวโลก นกยง-ปาเบญจพรรณ ลงอรงอตง-ปาดงดบ อฐ-ทะเลทราย วาฬ-มหาสมทร

ปาเบญจพรรณปาดบ

มหาสมทร

ทะเลทราย

เขตขวโลก

Book 7-9.indd 7 11/9/10 1:37 PM

Page 9: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

8

ตนไม-บานแสนสข

แทบไมนาเชอเลยวา ตนไมเพยงตนเดยวเปนแหลงทอยของสตวมากมายหลายชนด และตนไมใหญยงเปนแหลงทอยอาศยส�าหรบตนไมอกหลายชนด เราอาจพบแมลงและสตวอน รวมทงพชมากกวา 4,000 ชนดบนตนไมใหญเพยงตนเดยว

หน หนอน ผง กระรอกนกกางเขน มด นกกระจบ

ลอมรอบชอสตวทเธอพบบนตนไมขางบนนเกม

Book 7-9.indd 8 11/9/10 1:37 PM

Page 10: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

9

สตวทเธอไมรจก

นก ............ ตว

นบดซเธอพบ ลง ง และนก ในภาพขางบนกตว

ลง ............ ตว ง ............ ตว

ในปาปาดบชนอยในเขตทมอากาศรอนและฝนตกชกถง 3-4 เดอนตอป เปนแหลงทอยอาศยและทพกพงของสตวปานานาชนด มพชและสตวหลายชนดอาศยอยในปา และทเรายงไมรจกกมอกมากมาย

เฉลย : ลง 2 ตว, ง 2 ตว, นก 4 ตว

........... ตว

เกม

?

Book 7-9.indd 9 11/9/10 1:37 PM

Page 11: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

10

ชวยพาเตาไปหาทวางไขหนอย ปลาประหลาด

มปลาแปลกๆ อาศยอย ตามปา ชายเลน ª≈ปลาตนคบคลานไปมาบนเลน โดยใชครบ ใชหางดดโคลน ท�าใหมนโดดขนไปบนอากาศได ตาปลาตนแบงเปนสองสวน สวนบนใชดในอากาศ สวนลางใชดในน�า มนจงเหนสองพนทในเวลาเดยวกน

เตาทะเลอาศยอยในทะเล แตมนตองขนมาวางไขบนบก

บรเวณหาดทรายชายทะเล

ในน�า บนบกสตวหลายชนดอยไดทงในน�าและบนบก เชน กบ องอาง คางคก สตวพวกนวางไขในน�าตอนเปนตวออนกอยในน�า เมอโตขนจงขนมาอยบนบก สวนเตาทะเลและจระเขอาศยอยในน�า แตกลบขนมาวางไขบนบก

เกม

Book 7-9.indd 10 11/9/10 1:37 PM

Page 12: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

11

กลางวน กลางคนสตวสวนมากหากนในเวลากลางวน แตมสตวไมนอยทออกหากนในเวลากลางคน สตวหากนกลางคน เชน นกแสก สนขจงจอก และแมลงหลายชนด เปนตน นกแสกและสนขจงจอกมชน เนอเยอพเศษดานหลงดวงตา ซงจะสะทอนแสง เราจะเหนสตวเหลานไดเมอไฟหนารถ หรอเมอมแสงสาดสองตองดวงตาของมน ซงจะสะทอนแสงไฟเปนจดวาววบสฟาหรอสสม

นคอ นกแสก ดวงตากลมโตของมนจะรวบรวมแสงเขามา มนจงมองเหนกระทงหนตวเลกบนสนามหญา

คางคาว เปนสตวนอนกลางวนหากนกลางคน มนใชการไดยนเปนเครองน�าทาง และเปนอาวธลาเหยอในความมด การท คางคาวหากนกลางคนท�าใหถน ทอยของมนปลอดภยจากสตวหลายชนด

Book 7-9.indd 11 11/9/10 1:37 PM

Page 13: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

12

เธอเคยเหนสตวพวกนไหม? ลอมรอบ

ภาพสตวทเธอคดวาหากนกลางคน

เฉลย : นกฮก

เกม

Book 7-9.indd 12 11/9/10 1:37 PM

Page 14: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

13

สงเกตแมลงในสวน

มสตวเลกๆ อาศยอยตามสวนดอกไมและพงหญามากมาย เชน มด ดวง แมลงตางๆ รวมทงผเสอแสนสวย

สตวเหลานอาศยกนน�าคางตามยอดหญาน�าหวานจากดอกไม ใบไม รวมทงกนสตวทเลกกวาเปนอาหาร

เตรยมท�าทจบแมลงขนาดใหญอนหนง เลอกใชผาบาง เชน ผาทใชเยบมง เพอใหมน�าหนกเบา

ดดแปลงใชไมแขวนเสอมาท�าโครง และใชไมไผเปนมอจบกได

เวลาทเหมาะสมทจะจบแมลงมาศกษา คอ เวลาเชาหรอเยนในฤดหนาว และฤดทดอกไมบาน เวลาทฝนตกใหมๆ กดเหมอนกน

สงเกตดสตวทเธอจบมาได สวนมากสของมนกเหมอน หรอคลายกบสของตนไมใบไมทมนเกาะอยนนเอง นแหละทชวยใหมนพรางตวเองจากศตรไดด

อยาลมน�าสตวกลบไปไวทพงหญาตามเดม

สะสมภาพแมลงไวในสมดของเธอ

ลองท�ำด

Book 7-9.indd 13 11/9/10 1:37 PM

Page 15: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

14

บว ทกชนดขนในน�า

หากน�าแหงบวจะตาย

ทะเลทราย ทแหงแลงและ

รอนจด กมพชขนอย เชน

กระบองเพชร

ในทหนาวเยนจด เชน

แถบขวโลก กยงมพชขน

อย เชน ตนสน

ปาฝนเขตรอน มตนไม

หลากหลายชนดขนอย

เบยดเสยดหนาแนนแมแตชายฝงทะเลบรเวณ

ปากอาว กยงมพชขนอย

หลากหลายชนด เชน โกงกาง

สาหรายทะเล หลากหลายชนดขน

อยใตทองทะเลหรอมหาสมทร

พชอยทไหนบางมพชอยทกหนทกแหงในโลกของเรา บนพนดน

ในน�า ในทะเล ชายฝงทะเล ในทะเลทราย ในปา

Book 7-9.indd 14 11/9/10 1:37 PM

Page 16: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

15

เธอตอบไดไหม?

ตอบ ❏ ตาย ❏ ไมตาย

ชายทะเล

หนองน�า

บนตนไมใหญ

ในนา

รมรว

ในสวน

ตนฝายค�า เปนตนไมททงใบจนหมดในฤดหนาว และ

ออกดอกสเหลองสวยสดงดงาม พอหมดฤดหนาวยาง

เขาฤดรอน ดอกกรวงหมดแลวผลใบใหมอก

ทายซวาตนไมเหลานพบไดทไหน

ไทร ขนอยในปาเขตรอน ตนไทรเปรยบเสมอนศนยอาหารของสตวปา เพราะลกไทรเปนอาหารของสตวหลากหลายชนด ทงสตวเลกสตวใหญ เชน ลง กระรอก กระแต นกนานาชนด ชวงทไทรออกลกจงมสตวมากมายมารมกนลกไทรราวกบมงานเลยงเลยทเดยว และไทรยงออกลกไมพรอมกนทงปา จงท�าใหมลกไทรใหสตวปาไดกนเกอบตลอดทงป

ผกกระเฉด❏ก ต�าลง❏ข มงคด❏ค

โกงกาง❏ง เอองค�า❏จ ขาว❏ฉ

เฉลย : ก.หนองน�า ข.รมรว ค.ในสวน ง.ชายทะเล จ.ตนไมใหญ ฉ.ในนา

ฤดฝน ฤดหนาว

ตนไมตนนจะตายหรอไม?

เกม

สำรำนกรมจว

❏ง

Book 7-9.indd 15 11/9/10 1:37 PM

Page 17: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

16

ขนน เปนพชยนตน ออกผลคราวละมากๆ ผลออนใชแกงและจมน�าพรก พอผลโตขนและแกจด เนอในจะมรสหวาน เมลดตมกนได

ฟก แฟง แตง บวบ เปนพชทมล�าตนเลอยไปตามดนหรอพนสงทอยใกลเคยง มนจะทอดยอดออกไป แลวออกผลตามขอปลองล�าตน มนมมอชวยเกาะยดล�าตนเอาไว

พชทเปนอาหาร

ต�าลง จะเลอยเกาะไปตามรมรว หรอแมแตตนไมอนทอยใกล มนมมอไวส�าหรบเกาะยด ยอดต�าลงใชแกงจดและเปนสวนผสมของแกงอนๆ เชน แกงเลยง

พชผกนบรอยๆ ชนดทเรากน มาจากพชทยนตนผลดอกและผลเปนอาหารของเรา

ตนไผ มกจะพบตามรมตลง มนปรบตวไดดไมวาจะฝนหรอแลง ขณะเดยวกนรากของมนกชวยยดตรงไมใหดนพงลง หนอไมไผเปนอาหารชนเยยม ใชแกงจด

แกงปา แกงคว ผด สารพดอาหารใชหนอไมเปนสวนประกอบ

Book 7-9.indd 16 11/9/10 1:37 PM

Page 18: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

17

1. 2.

3. 4.

5. 6.

ลองเพำะตนไมของเธอดสกตนหนง

เตรยมเมลดพนธพชทจะปลก เตรยมดนเพาะเมลดในกระถาง หรอกระบะ

วางเมลดลงไปแลวเอาดนกลบบางๆ วางกระถางไวในทแดดไมจด

ดนจะรวนซย ถาใสทรายและ เศษใบไมแหงลงไปดวย

รดน�าทกวน ในทสดตนไมของเธอกจะงอกขนมา

ลองเพาะเมลดไวในทแดดจา และไมรดน�า ดซวาจะเกดอะไรขน

ลองท�ำด

Book 7-9.indd 17 11/9/10 1:37 PM

Page 19: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

18

ขนาด

จานวนขา

สงทเดนตางจากสตวอน

นกมด แมว สนข มา ชาง

ความเหมอนทแตกตาง

ส ... ... ... ...

... ... ... . ขา ... ... ... . ขา ... ... ... . ขา ... ... ... . ขา ... ... ... . ขา ... ... ... . ขา

ส ... ... ... ... ส ... ... ... ... ส ... ... ... ... ส ... ... ... ... ส ... ... ... ...

เราทกคนแตกตางกน

มนษยมรปรางลกษณะคลายคลงกน แตกมหลายสงทแตกตางกน สงเกตไดวาเปนคนละกลม

บนโลกนมสตวอยมากกวาลานชนด สตวแตละชนดมความแตกตางกน พดไดวา สตวรอยพอพนแม

กไมเคยมตวไหนเหมอนกนเลย

นก

สนข

โหนก

สนข

นกยาง

หงอน

แมลงเตาทอง

ลง

กระเปา

แมงมม

มาลาย

เขา

กงกอ

นกแกว

งา/งวง

ไสเดอน

กระตาย

นอ

Book 7-9.indd 18 11/9/10 1:37 PM

Page 20: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

19

หารายชอสตวทเธอคดวาคลายกนกบตวในภาพซายมาเตมในชองแรก แลวอธบายไวในชองขวา

วาท�าไมจงคดวาเปนพวกเดยวกน

ชอสตว ทาไมจงจดไวดวยกน

ลงสองตวนชอ ≈ลงวอก มนชอบอยเปนฝง มนสามารถปอกเปลอกกลวยออกไดดวยตวของมนเอง โดยไมมใครสอนเลย

ขนาดทแตกตางสตวมขนาดตงแตเลกนดเดยวจนตองสองดดวยกลองจลทรรศน จนถงใหญโตอยางชางและแรด และมขนาดมหมาอยางเชน วาฬสน�าเงน มสตวทมชวตอยไมกวนกตายไปจนถงสตวทมอายยนเปนรอยป สตวแตละชนดมความสามารถแตกตางกนในการหาอาหาร ระวงตวและตอสกบศตร ลงบางชนดและวาฬถอกนวาเปนสตวทมสมองพฒนามาก ลงชมแปนซเรยนรไดถง ขนาดใชมอหยบจบอาหาร ขดหาตวปลวก และปดเปดกลอนประตไดกม สตวบางชนดดเหมอนวาไมมสตปญญา เชน ปลวก เปนแมลงตวเลกนดเดยว แตท�ารงไดวจตรพสดารมากอยางเหลอเชอ

เกม

Book 7-9.indd 19 11/9/10 1:37 PM

Page 21: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

20

แมลงบางชนด เชน ปลวก มด ตอ แตน ผง อยกนเปนฝงใหญมาก มตวเมยตวเดยวกนในแตละฝง เรยกวาราชน เชน ราชนปลวก ราชนผง ท�าหนาทวางไข สมาชกทกตวในฝงเกดจากไขของราชน รงของมนมกมก�าแพงหนา อากาศภายในนนอบอน และชมชน ท�าใหมนอยสบายและปลอดภยมาก รงขนาดใหญมากของตออาจมสมาชกถง 5,000 ตว

ในปานมสตวซอนอย 6 ชนด มตวอะไรบางเอย

สำรำนกรมจว

เฉลย : 1. เสอ 2. ลง 3. กบ 4. กวาง 5. ง 6’ จระเข

แมลง

เกม

ไขแตน

แตนตอ

1. ...................... 2. ...................... 3. ...................... 4. ...................... 5. ...................... 6. ......................

รงทเหนนคอ รงแตน สสมคอแตน สขาวคอไขของมน รงแตนนอยยนนานราว 3 เดอน กมศตรมารงควาน คอตวตอ ซงมากนไขของมนจนหมด ในทสดแตนกพากนอพยพไปท�ารงใหม

Book 7-9.indd 20 11/9/10 1:37 PM

Page 22: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

21

นกในเมองไทยมอยราว 9,400 ชนด นกสวนใหญมสสนสวยงามเสยงรองกไพเราะ นกทรจกกนดไดแก นกแกว นกขนทอง นกกระจอก นกเอยง นกกระยาง นกกะปด นกขมน เปนตน

มวลหมนก

ฮมมงเบรดเปนนกทเลกทสด ตวโตกวาผงหนอยเดยวเทานน สสนสวยงามมาก มนมปากยาวกวานกทวไป เพอใชดดน�าหวานจากดอกไม

นกกระจอกเทศเปนนกทตวใหญทสดในโลก แตมนกลบบนไมได ธรรมชาตจงชดเชยใหมนวงไดเรวมาก วงเรวกวามาเสยอก

นกนกปลกปานกสวนใหญกนผลไมและเมลดพชเปนอาหาร เมลดพชบางสวนไมถกยอย เมอนกถายมลออกมา เมลดพชเหลานนกสามารถงอกเปนตนใหมได นกจงเปนนกปลกปาตวจรงในธรรมชาต

นกกนแมลงอาหารของนกทส�าคญคอ แมลง นกแตละตวตองกนแมลงวนละหลายๆ ตว นกจงเปนนกก�าจดแมลงทด ถาไมมแมลง ลองคดดซวาจะมนกไหม

นกยงเปนนกทสวยงามทสด ตวผมหางยาวเปนลายงดงาม แผออกไดเปนครงวงกลมเหมอนพด

Book 7-9.indd 21 11/9/10 1:37 PM

Page 23: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

22

ในฤดแลงใบไมรวงมาก อากาศรอน ฝนไมตก อาหารของนกบางชนดลด

จ�านวนลง เปนโอกาสเหมาะทจะเชอเชญนกมากนอาหารทเราเตรยมไว

เตรยมทใสอาหารนกมาแขวนไวบนกงไม

ทใสอาหารนกอาจดดแปลงจากภาชนะใชแลวกได

ใสอาหารทนกชอบกนลงไป เชน เมลดขาวเปลอก กลวย เมลดทานตะวน

ถว มะละกอสก เปนตน

สงเกตดวามนกอะไรมากนอาหารของเธอบาง และนกแตละชนดกนอะไร

มำเลยงอำหำรนกกนเถอะลองท�ำด

Book 7-9.indd 22 11/9/10 1:37 PM

Page 24: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

23

ยราฟ

เมน ตน

เพนกวน นกกระสา

สตวแตละชนดมลกษณะแตกตางกน ลกษณะเหลานชวยใหสตวมชวตรอดในสภาพแวดลอมทมนอย

ชวยใหมอาหารกน และชวยปองกนมนจากอนตราย เธอลองสงเกตดแลวตอบค�าถามขางลาง

หดสงเกตลกษณะตางๆ ของสตว

จงโจ

สตวตวไหนเอย มขนแหลมและยงมวนตวเปนกอนกลมได 1

ตวไหนเอย มคอยาวเหยยด ชวยใหเลมยอดไมกนเปนอาหารไดงาย 2

ตวไหนเอย ชอบอยในน�า มเขยวขนาดใหญมากคหนง เพอปองกนถนทอย

และมไวตอสแยงชงตวเมย

3

ตวไหนเอย มขาหลงใหญ ใชหางชวยในการทรงตว กระโดดไดไกลมาก 4

ตวไหนเอย อาศยอยบรเวณขวโลก มชนไขมนหนาใตผวหนง ท�าใหมนทนตอ

ความหนาวเยนได

5

ตวไหนเอย ชอบอยใตดน มขาหนาใหญและแขงแรงมาก มนขดดนไดอยาง

รวดเรว ตามนไมด แตหไวมาก 6

นกอะไรเอยบนไมได มปกคลายครบใชวายน�า ชอบอยบรเวณทเปนน�าแขง 7

นกอะไรเอยคอยาว ตวสง ปากยาวใชไซหาปลา ป หอย ในน�า 8

เฉลย : 1.เมน 2. ยราฟ 3. ฮปโปโปเตมส 4. จงโจ 5. แมวน�า 6. ตน 7. เพนกวน 8. นกกระสา

เกม

แมวน�าฮปโปโปเตมส

ตวไหนเอย

Book 7-9.indd 23 11/9/10 1:37 PM

Page 25: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

24

ไปเทยวสวนสตว มาเรามาไปกน สขสนตเตมทลง ชาง ชะน ทงหมแพนดากวาง เสอ แรด อน นาคนศกษาไปสวนสตว ... มา เรวไปเทยวกน

Book 7-9.indd 24 11/9/10 1:37 PM

Page 26: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

25

รายชอสตว ลกษณะเดน และอาหารของสตวในสวนสตว

1. ชาง ตวใหญ มงวง มงา รองเสยงดง ตาเลก กลวย ออย หญา

2.

3.

4.

5.

6.

7.

เธอหาสตวตวนในสวนสตวพบไหม?เขาชออะไรเอย

............... เปนสตวสเทาหนาตาของมนแปลกมาก

..................... ของมนดเหมอน .........................

แตด ......................... ของมนกลบเหมอนเทาแรด

.................... ของมนสนเหมอนของ .........................

ตวมนมสองสคอ ขาวสลบด�า ทเขาเรยกชอมนวา ......................... เพราะดคลายเปนสตวหลายชนดมผสม

เบดเสรจในตวเดยว มนชอบกนหวมน ลกไมใบหญา ชอบอยในปารกๆ บางทมนตองหนศตรลงไปใน

....................... มนด�าน�าไดทนมาก เพราะมนไมมอาวธอะไรจงตองหนศตรทตามลามนนนเอง

..................... ของมนดเหมอน .........................

แตด ......................... ของมนกลบเหมอนเทาแรด

.................... ของมนสนเหมอนของ .........................

เธอตองเตรยม

เกม

ชอสตว ลกษณะเดนทเธอเหน อาหาร

เฉลย : สมเสรจ หว ชาง เทา หาง หม สมเสรจ หนองน�า

Book 7-9.indd 25 11/9/10 1:37 PM

Page 27: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

26

ในเขตรอนดอกไมมหลากหลายสสนสวยงาม ทงน

เพราะในเขตรอนมความหลากหลายของชนดพนธ

พชมากกวาในเขตอนๆ ของโลกนนเอง

ผเสอตวนเรยกวา ผเสอหางดาบ เปนผเสอกลมหนอนจ�าป เพราะมนชอบกนใบและดอกจ�าป จ�าปา ยหบ นอยหนา ล�าดวน การเวก เปนตน

ยงมผเสอกลมอน เชน ผเสอยกษตวนมนชอบกนใบกระทอน ใบฝรง

ลงไปในสนามหญา สวนดอกไม หรอไปตามตลาดขายตนไมกได

สงเกตดวาดอกไมมลกษณะแตกตางกนอยางไร รปทรงแบบไหน เชน วงกลม วงร เปนหลอด หรอแบน

ถายภาพ หรอวาดภาพดอกไมลงบนกระดาษ ระบายสใหสวยงาม

ลองมองหาดอกไมทมรปทรงคลายกน และแตกตางกน แลววางภาพคกนในสมดบนทกของเธอ บนทกชอไวดวย

กหลาบ

เยอบรา

ดอกบว

กลวยไม

หนาวว

ยอดนก

ความหลากหลายของพชพชในโลกนมอย 3 แสนกวาชนด มตงแตเลกสดแคเซลลเดยว จนกระทงสงเทากบตก 30-40 ชน พชมหลายชนด เชน พชมดอก พชไรดอก พชมเมลด พชไมมเมลด เปนตน

ทานตะวน

สบ

ลองท�ำด

Book 7-9.indd 26 11/9/10 1:37 PM

Page 28: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

27

เธอตอบไดไหม?

1

2

3

4

5

6

จ�ำจผลไม

.................ไชโยโหฮว

ชวยกนเตมค�าในชองวาง แลวมาทองพรอมๆ กน

เฉลย : 1. 17 ชนด 2. 1 ชนด-แตงโม 3. 3 ชนด-แตงไทย ขนน มะเฟอง 4. 4 ชนด-มะเฟอง มะไฟ มะกรด มะนาว

เฉลย : 1.แตงไทย 2.แตงกวา 3.ขนน 4.นอยหนา 5.พทรา 6. มงคด 7.ละมด

8.ล�าใย 9.มะเฟอง 10.มะไฟ 11.มะกรด 12.มะนาว 13.มะพราว 14.สมโอ 15.ฟก 16.แฟง 17.แตงโม

เกม

เกม

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

...................

มผลไมทงหมดกชนด? ....................... ชนด

มผลไมเนอสแดงกชนด? ....................... ชนด

มผลไมเนอสเหลองกชนด? ....................... ชนด

มผลไมรสเปรยวกชนด? ....................... ชนด

มผลไมกชนดทเธอรจก? ลอมรอบภาพขางบน ....................... ชนด

วาดรปผลไมทเธอชอบกนมากทสด 1 ชนด ....................... ชนด

...................

Book 7-9.indd 27 11/9/10 1:37 PM

Page 29: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

28

ส _ บ เ ส _

พชสมนไพรเรารจกใชพชมาสมานแผล น�ามาตมดมเพอลดไข แกปวด และรกษาโรคตางๆ มานานแลว เราเรยกวา พชสมนไพร แพทยน�าเอาเปลอกของตนซงโคนา ไปท�ายาควนน รกษาโรคมาลาเรย เปลานอยสกดท�ายา ไพลสกดท�าน�ามน รกษาโรคเคลดขดยอก บวม แพงพวยฝรง สกดท�ายารกษาโรคโลหตจาง และมะขามปอมน�าไปตมใหเดอดกเปนยาแกไอ

ถานวโดนมดบาด ลางแผลดวยน�าสะอาด เอาใบสาบเสอมาต�าหรอขยใหเละ แลวโปะทแผล เลอดจะหยดไหล

ต _ ล _

เปนไขตวรอนจ คณแมอาจจะใหกนแกงจดต�าลงหรอบวบ ชวยลดไขได

_ _ _ _ _ _

เตมตวอกษรลงในชองวาง

ใครททองผก ไมตองไปกนยาถายหรอก กนมะละกอสก รบรองถายคลองแน

ข _

ถาแนนทองเพราะลมเตมทอง ดมน�าขงหรอกนหมผดขง ใสขงเยอะๆ หนอย ชวยไดจะ

เฉลย : 1.ต�าลง 2.สาบเสอ 3.ขง 4.มะละกอ

เกม

กนพชผกแทนยาไดถาเจบปวยเลกๆ นอยๆ ไมตองไปหาหมอหรอซอยากน กนพชผกเหลานแทนได

Book 7-9.indd 28 11/9/10 1:37 PM

Page 30: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

29

ภาพพมพใบไม1

2

3

4

5

ตอไปเรามาพมพภาพใบไมกน เลอกใบไมทจะพมพมาวางใบไมคว�าลงบนกระดาษหนงสอพมพ

ผสมสโปสเตอรกบน�า ระบายสลงดานหลงใบไมใหทว เอาใบไมดานททาสไปคว�าลงบนกระดาษแขง กดแรงๆ ระวงอยาใหใบไมเลอน เสรจแลวลอกใบไมออก

ลองจดพวกดซ มใบไหนนาจะจดอยในพวกเดยวกน

พมพใบไมอนๆ อกดวยสอนตามใจชอบ

เธอตองเตรยม

เราพบใบไมนานาชนด หลากหลายรปราง ตงแตพชชนต�าจนถงพชชนสง ตงแตใบเลยงเดยวไปจนถงใบเลยงค ความหลากหลายของใบไมแสดงใหเราเหนวา ในโลกธรรมชาตมพชหลากหลายมากทเดยว

น�า

สโปสเตอร พกน

กระดาษหนงสอพมพ

กระดาษแขง

ใบไมหลายๆ แบบ

ลองเดนเขาไปในสวนหรอรอบๆ โรงเรยนเกบใบไมมาสก 10 ชนด ตนอะไรกได ใบแบบไหนกได

ลองท�ำด

Book 7-9.indd 29 11/9/10 1:37 PM

Page 31: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

30

หญาและวชพช ? ?

ตนไมนเลอยพนรวบานหรอตนไมอนรมทางเดน มนคอ มะระขนก เปนอาหารใชจมน�าพรก

ตนทขนพนรวบานนคอ ตนถวพ มนงอกงามขนตามฤดกาล พอใหฝกแลวตนกจะตายไป แตครนฤดฝนเวยนมาใหมตนถวพกจะงอกงามขนมาอกในทเดมนนเอง ไมจ�าเปนตองคอยปลกใหมทกป

ผกหวานบาน เปนพชทพบตามถนนหนทาง และในสวนทมความชมชน ผกหวานบานงอกงามดในฤดฝน ยอดใชแกงจด มสรรพคณลดไข

นคอตน หนมานนงแทน ใชยางทโคนใบหามเลอด สบพนธโดยใชหว

ใครๆ กรงเกยจตนไมทขนรกรงรงตามรมทาง ตามหวไรปลายนา และบางทกเรยกรวมๆ วา มนเปน วชพช แปลวา พชทไมตองการ ตองก�าจดทงไป แตเธอแนใจหรอวามนเปนวชพชจรงๆ ทกตน

ผกคราด

Book 7-9.indd 30 11/9/10 1:37 PM

Page 32: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

31

มะเขอยาวสขาว

มะเขอยาวสเขยว

มะเขอ

มะเขอ เปนพชลมลก มหลายพนธ แตละพนธใหรสชาตตางกน บางชนดขมนดหนอย บางชนดมรสขนคอ บางชนดเมอผดแลวหวาน มะเขออยางเดยวท�าอาหารไดหลายชนด เชน ผดมะเขอ แกงเนอใสมะเขอ สมต�าใสมะเขอ แกงปา แกงเขยวหวาน ต�ามะเขอ เปนตน

มะเขอมวง

มะเขอเทศ

สำรำนกรมจว

มะเขอไขเตา

มะเขอพวง

มะเขอเปราะ

แกงเขยวหวาน

แกงปา

แกงหม

มะเขอแจ

Book 7-9.indd 31 11/9/10 1:37 PM

Page 33: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

32

ใครเลยงดโลกของเรา

เหยยวตำย

พชพรรณและตนไมตองการแสงอาทตยเพอการเจรญเตบโต สตวกนพชเปนอาหาร และสตวบางชนด

กนสตวดวยกนเปนอาหารอกทอดหนง สตวขบถายลงไปในดน ตนพช ซากสตวทตายลงผสม

กบดน จะมแมลงตางๆ ไสเดอน และจลนทรยท�าหนาทยอยสลาย ท�าใหดนอดมสมบรณเปนแหลง

อาหารของพช กระบวนการกนกนเปนทอดๆ อยางนเรยกวา “หวงโซอาหาร”

พช หน ง นก พช

พชเจรญเตบโตโดยใชแสงอาทตยและธาตอาหารจากดน

หนกนพชเปนอาหาร

งกนหนเปนอาหาร

นกกนงเปนอาหาร

เมอง นก หน ตายลงจะถกยอยสลายเปนธาตอาหารอยในดน

และพชกจะดดไปใช

กระบวนการกนกนเปนทอดๆ นเรยกวา “หวงโซอาหาร”

➟ ➟ ➟ ➟

Book 7-9.indd 32 11/9/10 1:37 PM

Page 34: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

33

สตวชนดใดเปนอาหารของนกฮก

เธอคดวานกฮกตวนกนอะไรเปนอาหาร ค�าตอบกคอ มนกนหมดทกอยาง ทงหน กบ แมลง และกงกา ถาไมมนกฮกหรอนกเคา สตวพวก หน กบ แมลง และกงกา กจะเพมจ�านวนขน

หน กบ

แมลง กงกา

สตวชนดไหนบางทกนนกเปนอาหาร

เหยยว สนขจงจอก

หม

เฉลย : หน กบ แมลง กงกา

เฉลย : ง เหยยว สนขจงจอก

ถาโลกนไมมนก

เกม

เกม

มสตวหลายชนดอยางไมนาเชอทกนนกเปนอาหารอาทเชน ง เธอคดวาสตวชนดใดบางในภาพ ขวามอนทกนนกเปนอาหาร

Book 7-9.indd 33 11/9/10 1:37 PM

Page 35: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

34

1. หวงโซอาหารมอยทวไป เธอเรยงล�าดบหวงโซอาหารนไดไหม

คางคาว

ปลาฉลาม

หนอน

นกกะปด

ตกแตน

แมวน�า

ผลไม

หอยเชอร

ตนขาว

สาหรายทะเล

หน

ปลา

นก

พช

2. ตามชายฝงทะเลกมหวงโซอาหาร ลองเรยงล�าดบหวงโซอาหารตอไปน

3. ในสวนกมหวงโซอาหารใชไหม

4. รมแมน�ากมหวงโซอาหารเหมอนกน

4 2 1 3

เฉลย : 1.ตนขาว 2.ตกแตน 3.หน 4.คางคาว

เฉลย : 1.สาหรายทะเล 2.แมวน�า 3.ปลาเลก 4.ปลาฉลาม

เฉลย : 1.ผลไม 2.หนอน 3.นก 4.ง

เฉลย : 1.พช 2.หอยเชอร 3.นกกะปด 4.ง

เกม เรยงล�าดบหวงโซอาหารตอไปน

Book 7-9.indd 34 11/9/10 1:37 PM

Page 36: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

35

ในนาขาวของชาวนา หอยเชอรศตรตวรายของชาวนา เพราะมนกดกนตนขาว หอยเชอรวางไขครงหนงนบเปนพนๆ ฟอง และไขกจะกลายเปนตวหอยตอไป

ส�ารวจหวงโซอาหาร

หวงโซอาหารมประโยช เพราะนกกะปดชอบอาศย

อยใกลแหลงน�าตางๆ นกกะปดชอบกนหอยเชอร

มนจะโฉบไปคาบหอยขนมากนบนบก ลดจ�านวน

หอยในทองนาลงไดมาก

ตนขาว

นกกะปด

ส�ำรวจหวงโซอำหำร

● ลองเดนในสนามโรงเรยนทมพชขนอยหนาแนน หรอในสวนในหมบานชนบท● บนทกรายชอสตวทเธอพบทกชนด● ลองน�ารายชอสตวเหลานนมาศกษาดวาตวไหนกนอะไรเปนอาหาร

ตวอยำงหนอน กน ใบไมนก กน หนอน แมลงง กน กบ เขยด นก องอาง

● คราวนลองเขยนหวงโซอาหารดวยตวของเธอเอง

หอย

หอย

*พนททเธอเลอกศกษำ หลกเลยงสวนทใชยำฆำแมลงมำก เพรำะสตวอำศยอยไมได

ลองท�ำด

Book 7-9.indd 35 11/9/10 1:37 PM

Page 37: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

36

มาเลนเกมกน สมมตวาเธอเปนนก ดซวาเธอจะไดกคะแนน

FINISH

STARTบนมาถงหนองน�า

ได 2 คะแนน

บนออกสฟากวางได 2 คะแนน

บนหนเหยยวส�าเรจ

ได 2 คะแนนตะกวดไลงบเสย 3 คะแนน

ปอนอาหารใหลกนก

ได 2 คะแนน

กระโดดขาม

1 ชอง

เจอหนอนของโปรดแลว

ได 2 คะแนน

ท�ารงวางไขได 4 คะแนน เหนอย

เสย 1 คะแนน แอบซอนอยใตหลงคาได 2 คะแนน

จบแมลงไดได 3 คะแนน

กระโดดขาม 3 ชอง

ถอยหลงไป 3 ชอง

ถอยหลงไป 2 ชอง

งมาขโมยไขไปเสย 3

คะแนน

เจอนกอกตวแลวได 2 คะแนน

บนมาไกลมาก

ได 2 คะแนน

เกม

Book 7-9.indd 36 11/9/10 1:37 PM

Page 38: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

37

หนอนกน ตนขาวตกแตนกน ตนขาวหนกกน ตนขาวสตวหลายชนดกนตนขาวเปนอาหาร

นกกนหนอนนกกนแมลงนกกนอาหารมากวา 1 อยางสตวชนดเดยวอาจกนอาหารหลายอยาง

หวงโซอาหารขางบนนหากเขยนเสยใหมกจะเปนแบบน

เราเรยกหวงโซอาหารทซบซอนนวา “สายใยอาหาร”

สายใยอาหาร

➡ ➡ ➡

➡ ➡ ➡

➡ ➡

Book 7-9.indd 37 11/9/10 1:37 PM

Page 39: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

38

เธอคดวาแมงมมกนอะไรเปนอาหารเอย ? กาเครองหมาย ✓ลงในชอง ใตรป

เฉลย : แมงมมกนแมลงเปนอาหาร มนมวธจบเหยอโดยสรางตาขายเปนกบดก

เฉลย : นกกนตกแตน, หนกนขาว, กวางกนหญา, นกฮกกนหน, เสอกนกวาง

นกฮกนก

ตกแตน

หน

กวาง

ขาว

มสตวและพชหลายชนด ชวยโยงเสนบอกหนอยวาสตวตวไหนกนอะไร

แมงมมกนไดแตของเหลว เมอมน

จบแมลงได มนจะพนเหยอไวในใย

ของมน แลวฉดพษเขาไปท�าใหเหยอ

กลายเปนของเหลว แลวจงดดของเหลว

นนเปนอาหาร

หญา

เกม

เกม

เสอ

ขอควรจ�า :

หวลกศรจะชไป

ทางผกนเสมอ

Book 7-9.indd 38 11/9/10 1:37 PM

Page 40: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

39

เธอตองการ :

กระดาษแขง กาว เทปใส เชอก กรรไกร

2

1

3

วาดสตวทกนพชและสตวอนเปนอาหารเปนทอดๆ ระบายส ตดลงบนกระดาษแขง แลวตดเปนรปสตว

ตองแนใจวาเธอล�าดบภาพถกตองตามหวงโซอาหาร กอนทจะแขวนโมบายไวบนเพดาน

ใชดายตดดานหลงดวยเทปดงภาพ

มำท�ำโมบำยหวงโซอำหำรกนเถอะ

➡ ➡

ลองท�ำด

Book 7-9.indd 39 11/9/10 1:37 PM

Page 41: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

40

แบงกนกน (สมดล)ลองคดดวา ถาสตวทกชนดกนแตหญาเปนอาหาร อะไรจะเกดขน แนนอนหญาไมพอแน และสตวกจะตอสแยงชงหญากน แตในความเปนจรงธรรมชาตสรางความพอดไวแลว เชน ยราฟคอยาวมาก มนจงเลอกกนใบไมทอยสงๆ สวนกวางจะกนใบไมทอยต�าลงมา และมาลายกมลงกนหญา มนจงไมตองแยงกนเลย

ไผ เปนสวนส�าคญทสดในหวงโซอาหารส�าหรบแพนดา เพราะมนไมกนอาหารอนใดเลยนอกจากไผเทานน คนกนสตวและพชหลายชนด นกกนแมลงหลายหลาก นาแปลกทแพนดา กนไผเพยงอยางเดยว ดวยเหตน เราจะพบแพนดากเฉพาะในแหลงทมอาหารของมนเทานน นนคอ ในปาไผบนภเขาทางตะวนตกของประเทศจน เชอหรอไมวา แพนดาใชเวลาในการกนถง 16 ชวโมงตอวน ใน 1 ป แพนดาตวหนงสามารถกนไผกวา 4,500 กโลกรม

เธอรไหมวา เมอป พ.ศ. 2518 คอ 30 ปทแลว มไผตายจ�านวนมากและปรากฏวาแพนดา 150 ตวกตายไป

สำรำนกรมจว

Book 7-9.indd 40 11/9/10 1:37 PM

Page 42: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

41

เชญชวนสตวหลำยหลำกมำอยในสวนของเธอ

1. วางอางดนเผากนลกประมาณ 2 ฟตลงบนพน

ถามรมเงาบางจะดกวา

2. วางตนไมน�าเลกๆ ลงไป แลวเตมน�าใหเตมอาง

ทงไว 2-3 วน ใหน�าใส

3. ใสปลาลงไป 10-20 ตว (ควรเลอกปลากนพช

เพราะจะเลยงงาย)

4. การท�าอางเลยงปลาวธน ไมตองลางอาง น�าจะ

ใสอยเสมอ ถาน�าแหงตองเตมน�า ไมควรใชน�า

ทมคลอรน ถาเปนน�าจากกอกประปาตองทงไว

2 วนจงจะใชได

ไมน�าอยและเตบโตในน�าไดด มนผลตออกซเจน

และเปนแหลงอาหารส�าหรบปลาเลกๆ

ไมน�าชวยเพมออกซเจน ท�าให

น�าใสะอาดและปลาอาศยอยได

ลองท�ำด

เมอมอาหารและน�า ยอมมสตวแวะมาพกพงอยอาศย หลบภย กระทงมาวางไข

ปลาของเธอจะออกลกออกหลานยงจะมาวางไขในน�า แตมนจะกลายเปนอาหารของปลานกจะมากนน�า และแนนอนบางทกกนปลาของเธอไปดวยจะมสตวน�าเลกๆ เกดขนในน�าเตมไปหมดรวมทงหอยตวเลกๆ ดวยกบจะมาวางไขในฤดฝน พอเปนตวแลวมนกจะกระโดดออกจากอางไปยงมอะไรนาสนใจอกบางลองจดบนทกประสบการณของเธอเรองหวงโซอาหาร จากการเปลยนมมรกเปนอางเลยงปลา

อะไรจะเกดขนบาง?

Book 7-9.indd 41 11/9/10 1:37 PM

Page 43: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

42

ระบบนเวศ

ส�ารวจบงขางบนนดซวาเธอพบอะไรบาง แลวเขยนลงในตารางขางลางใหครบ

ก ตนไมทขนบนบก

ตนไมทขนในน�า

สตวทอาศยอยบนบก

สตวทอาศยอยในน�า

เกม

Book 7-9.indd 42 11/9/10 1:38 PM

Page 44: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

43

เธอรจกจระเขดแคไหน

ทงหมดทรวมกนขนเปนหนองน�าน เราเรยกวา “ระบบนเวศ” หรอระบบนเวศ คอการอยรวมกนของสงมชวตกบสงไมมชวตในบรเวณหนงนนเอง

นอกจากพชและสตวซงเปนสงมชวตแลว

สงทท�าใหเกดเปนหนองน�าขนมา ยงม

สงทไมมชวตอกดวย เชน ดน น�า อากาศ

แรธาต แสงแดด เปนตน

เกม

จระเขอาศยอยใน .......... มนชอบกน

สตวอน เชน กระตาย เกง กวาง ทมากนน�าในบง

จระเขตวยาวมาก มนม 4 ..................

และม ................ ใหญมาก ส�าหรบ

ไวงาบเหยอ มนม .............. ยาว

แต .............. เลก มนชอบนอนผง

............ จระเข ...............

เรวมาก จระเข ............... ไวบนบก

จระเขตวเมยจะคอยดแลลกออนอยนาน

เฉลย : บง ขา ฟน ปาก ตา แดด วายน�า ไข

Book 7-9.indd 43 11/9/10 1:38 PM

Page 45: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

44

สงมชวตยอมใชระบบนเวศเปนแหลงทอย

อาศย ซงมมากมายแตกตางกนไปในโลก

ความหลากหลายระหวางระบบนเวศจะ

สามารถเหนชนดและสายพนธนบไมถวน

จากระบบทแตกตางกนของปาดบ ทงหญา

ชายเลน รมบง และหนองน�า เปนตน

ในระบบนเวศเหลานสงมชวตตางกน สภาพ

การอยอาศยกตางกน

ง กงกา เตา และจระเข เหลานเปนสตว

เลอยคลาน สตวเลอยคลานเปนสตว

เลอดเยน แปลวามนไมสามารถปรบตว

ท�าใหรางกายอบอนไดถาอากาศเยนจด

ดงนนมนจงตองการแสงอาทตยเพอให

ความอบอนแกรางกาย ดวยเหตนเอง

สตวเลอยคลานสวนใหญจงอยในประเทศ

เมองรอน เชน ไทย ลาว มาเลเซย

เมกซโก เปนตน

ความหลากหลายของชวตรมน�า

สตวเลอยคลานรมน�า

Book 7-9.indd 44 11/9/10 1:38 PM

Page 46: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

45

มนวเทายาว เพอเดนตามใบบว

คอยหาแมลงกน มนมวธเดนทจะ

ไมจมลงไปในน�า

อาศยแหลงน�าเปนทวางไข และมนหา

อาหารจากหนองน�าไดด

นกพรก นกกระเตนกบ

ข คก

น�าตวอกษรในภาพและชอสตวเตมลงใน ขางบนใหถกตองกบระบบนเวศทมนอยอาศย

เฉลย : นกกระเตน นกพรก กบ

หวย หนอง คลอง บง

เกม

หวย หนอง คลอง บง นนเปนแหลงอาหาร

อนอดมสมบรณ จงมนกมากมายอาศยอย

นกบางชนดด�าน�าได บางชนดโฉบลงจบปลา

อยาง ตวนมล�าตวสน ปากยาว

โฉบลงจบปลาอยางแมนย�า

Book 7-9.indd 45 11/9/10 1:38 PM

Page 47: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

46

ในทะเลทรายนม

และแมลงหลายชนด

สตวเหลานตองสามารถทนทานกบอณหภมทผนแปร

อยางมากของทะเลทรายได มฉะนนมนจะไมมชวตรอด

ยราฟ อฐ หมขวโลก

อาศยอยเพยงบางพนทของทวปแอฟรกา ตามทราบ

ทมตนไมขนเปนหยอมๆ หรอปาโปรงตามทะเลทราย

ในปาทบเราจะไมพบสตวชนดนเลย บนหลงของมน

มกมนกเลกๆ เรยกวา นกเหบ เกาะหลงอย นกนจะ

ชวยกนเหบและแมลงทหากนบนตวมน

อาศยอยตอนบนสดในดนแดนน�าแขง ชอบอยบน

น�าแขง มนใชพนน�าแขงเปนทดกจบแมวน�า สวน

แมวน�านนมกจะตองวายวนเวยนหาอาหารอยใต

น�าแขงครงละนานๆ เหมอนกน ขอใหสงเกตวา

สตวขวโลกมกมหเลก มขนหนาหรอตวอวนกลม

ใตผวหนงมไขมนเพอปองกนความหนาวเยน

1

2

4 3

งหางกระดง

ทงหญา ทะเลทราย ขวโลกเฉลย : 1.ยราฟ 2.หมขวโลก 3.อฐ 4.งหางกระดง

อานขอความตอไปนแลวน�าชอสตวขางลางมาเตมในชองวางใหถกตองเกม

Book 7-9.indd 46 11/9/10 1:38 PM

Page 48: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

47

ปะการง นอกจากจะสวยงามแลว ยงเปนแหลงอาหารและทหลบภยของสตวทะเลหลายชนดอกดวย

มปลากวา 20,000 ชนด

อาศยอยในทะเล มหาสมทร

และแหลงน�าตางๆ ทวโลก

วาฬสน�าเงน ไมใชปลาหรอกนะ มนเปนสตวเลยงลกดวยนมทมรปรางเหมอน

ปลา และอาศยอยใตทองทะเลลก วาฬสน�าเงนเปนสตวทใหญทสดในโลก

แตกลบกนสตวทตวเลกมาก เชน แพลงกตอนและปลาตวเลกๆ เปนอาหาร

นกทหากนตามชายฝงทะเล

มกหากนสตวทหลบซอนตว

อยในทน�าตนๆ เชน กง ป

และปลาชนดตางๆ

สำรคดสตวทะเล

นกชายฝงปลาในทองทะเล

ปะการง

หาโอกาสไปเทยวทะเล สงเกตดภมทศนรมชายฝง บนหาด และในทะเล เธอพบพชและสตวทนาสนใจอะไรบาง

แวะชมพพธภณฑสตวทะเล เธอจะไดเหนสตวทะเล เชน ปลาฉลาม ปลากระเบน มาน�า ปลาไหลทะเล เปนตน

ถายภาพหรอวาดภาพ จดบนทกขอมลทนาสนใจลงในสมดบนทก

น�าภาพและขอมลมาท�าเปนสารคดภาพดงตวอยางขางบน

ลองท�ำด

Book 7-9.indd 47 11/9/10 1:38 PM

Page 49: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

48

ก ค ห ม ป า ส อ ง ห

จ อ ฮ ต ข ซ ญ ฉ ฒ น

ท ธ ต พ ฬ ผ ผ เ ส อ

ส ข น ก ฮ ก ว ม อ น

ร ล บ ร ป ห ก น ฐ ฑ

ม ค ถ ะ ภ จ ว ข ช ล

ญ ณ ก ร ะ ต า ย จ ข

ย อ ฮ อ ป า ง ผ ฟ ก

พ ร ล ก ด ย ง ต ธ ศ

ก ง ค ษ ฐ ข ก ง ก อ

ตนไมหลายรอยหลายพนชนด

งอกงามดในปาเขตรอน ซงมฝน

ตกชก ปาในเขตนมกจะเขยวชอม

ตลอดป พชจ�านวนมากเตบโตและ

ผลดอกออกผลบนยอดไม แมลง

และสตวตางๆ กมาไตตอมกนผลไม

เปนอาหาร ในปาเขตรอนมแมลง

มากยงกวาสตวชนดอนใดเฉลย : 1.นกฮก 2.หนอน 3.ผเสอ 4.กระตาย 5.กระรอก 6.กวาง 7.เมน 8.ตน 9.หมปา 10.กงกอ

สตวในปาเขตรอน

ตนไมในปาเขตรอน ปลายยอดสงเสยดฟา

จนตองแหงนคอตงบาด ไมปามอายยนนาน

บางตนมอายเปนพนป และสวนมากมอาย

นบรอยๆ ป

Book 7-9.indd 48 11/9/10 1:38 PM

Page 50: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

49

พชและสตวทอยในระบบนเวศใดกจะมความเหมาะสมกบระบบนเวศนน เชน นกเพนกวน เปนนกทอยในเขตขวโลก ถาเราน�ามาเลยงในบานเราซงเปนเขตรอน มนกจะอยไมได

ปลาปกเปา

อฐ

กระบองเพชร

หมแพนดา

เตาทะเล

ปลาดาว

หมขาว

ตนโกงกาง

เธอคดวาสตวและพชตอไปนควรอยในระบบนเวศใด?

1อาศยอยในน�าจด

เวลาเจอศตรมนจะข

และท�าตวพองกลม

2

อยในทะเลทราย ไมมใบ

มหนาม ล�าตนเกบน�าได

และสงเคราะหแสงได

4

อยในทะเลทราย ถาขนมา

อยรมหาดสกพกหนง

มนกจะตาย

8อยบรเวณปาชายเลน มราก

งอกจากล�าตนชวนค�ายน

3

อยในทะเลทราย ดมน�าไดทละ

123 ลตรในเวลา 10 นาท และ

สามารถอดน�าไดหลายๆ วน

เพราะมนมน�าทเกบสะสมไว

เฉลย : 1.ปลาปกเปา 2.กระบองเพชร 3.อฐ 4.ปลาดาว 5.หมขาว 6.หมแพนดา 7.เตาทะเล 8.โกงกาง

เกม

6

อาศยอยในเขตอากาศเยน

เชน ทางตะวนตกของจน

ชอบกนใบไผเปนอาหาร

7

อาศยอยในทะเล แตตองมา

วางไขบนบกตามหาดทราย

ชายทะเล คนชอบกนไขของมน

5

อาศยอยบรเวณอากาศ

หนาวเยน เชน ขวโลก

Book 7-9.indd 49 11/9/10 1:38 PM

Page 51: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

50

1. ตดตตงใจวาวนนจะไปเลนน�าในบงใหสนก

2. ท�างานตามทแมสงไวเรยบรอยแลว กวาดบาน และใหขาวหมาแลวนะ

3. รวมทงการบานกองโต บวก ลบ คดไทย อะไรกท�าหมดแลวดวย

4. คราวนแวะไปโดดน�าดกวา ตดตแวะชวนจอยกบตอม ไปดวยกน ทงสามมาถงบงดวยใจแชมชน แหม... นาสนกจรงๆ ทกคนจดการถอดเสอยดแลวท�าทาทะมดทะแมง

5. กระโดดตมลงไป แลววายทาผาดโผน สนกสนาน6. ตอมเออมมอไปเดดดอกบวมาปดหวไว หมายจะเลนซอนแอบ

เมอตดตลงเลนน�ำในบง

Book 7-9.indd 50 11/9/10 1:38 PM

Page 52: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

51

9. ตดตวายเขามาใกล ทไหนไดเลา เจากบกระโดดเปลยนมาอยบนบาของตดตแทน ทนตอมเปนฝายหวเราะ “ฮา...ฮา ตลกจง”

7. ตดตชมอไปทใบบวแลวรองวา “ตอม... นน...เฮ! นาเกลยดจงเลย

8. ตอมหวเราะ “ฮะ...ฮา... อยามาหลอกใหยากเลย ตอมร... มาเรวมาจบตวตอมใหไดซ”

เดก 3 คนนไปตกปลาในบง แตเธอ

ลองโยงเสนดซวา ใครตกไดอะไรเกม

Book 7-9.indd 51 11/9/10 1:38 PM

Page 53: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

52

สงนาอศจรรย

❏ ผกตบชวา

❏ ปลาเสอตอ

❏ บว

❏ ปลาตะเพยน

❏ แหน

❏ จงโจน�า

❏ ผกบงน�า

❏ นกกะปด

❏ จอก

❏ กบ

❏ กก

❏ แมลงปอ

1. ลองส�ารวจหวย หนอง คลอง บงใกลบาน มสตวและพชชนดไหนทเธอพบบาง วาดภาพ หรอถายภาพลงในสมดบนทก2. ลองส�ารวจหนองน�าในภาพบน เธอพบพชและสตวอะไรบาง กาเครองหมาย ลงในเกม ✓

Book 7-9.indd 52 11/9/10 1:38 PM

Page 54: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

53

มอะไรในพนทชมน�า?

1 . เปนพชน�าจด

สวนมากชอบอยตามบรเวณทมน�า

นงหรอไหลเออยๆ

2 . และสตวหลาย

ชนดชอบวางไข และอาศยอยตาม

ตนไมในน�า หรอชายน�า

3. หลายชนดกน

แพลงกตอนเปนอาหาร สวนปลาท

โตแลวกอาศยกนตวออนของแมลง

หนอน และหอย ตามชายน�า

5. บวโผลดอกและใบขนมาเหนอน�า

เกสรดอกบวเปนอาหารของ

นกบางชนดมากนแมลงบน

ดอกบวน

6. อหนว คอลกของแมลงปอทแม

แมลงปอไขไวในน�า พอโตขนกกลายเปน

แมลงปอ แมลงปอชวยกน

โดยเฉพาะยง

4. ตองอาศยวางไขตาม

รมน�านง และไดลกกบจ�านวนมากใน

ทสด

เฉลย : 1.จอก 2.แมลงปอ 3.ลกปลา 4.กบ 5.ผเสอและแมลง 6.แมลงเลกๆ

เกม

• ลกปลา

• กบ

• จอก

• แมลงปอ

• ผเสอและแมลง

• แมลงเลกๆ

Book 7-9.indd 53 11/9/10 1:38 PM

Page 55: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

54

บงบอระเพด เปนบงขนาดใหญทมจระเข

ชกชมทสด มปลาพนธตางๆ รวมกนถง

148 ชนด มนกอาศยอยมาก เชน นก

อโกง นกกระจาบ นกนางนวล นกกวก

นกนางแอน นกเปดน�านานาพนธ และยง

เปนแหลงทพบนกหายากคอ นกเจาฟา

หญงสรนธร การทบงบอระเพดเปนแหลง

รวมพนธสตว และมนกอาศยอยมาก ก

เพราะวามทงแอง ทลม ทดอน พงหญา

เปนท�าเลเหมาะสมแกการอยอาศยและ

วางไขของสตวน�า แมลง และสตวเลอย

คลานตางๆ นนเอง

หนองบงคาย เปนทะเลสาบเลกๆ อยในแองเชยงแสน จงหวดเชยงราย รอบๆหนองน�ามดอกบว ผกตบชวา กก สาหราย ธปฤๅษ ซงเปนพชน�า มปลาหลายชนดอาศยอย นกอพยพหลายชนดแวะเวยนมาในฤดหนาว เชน นกเปดน�า นกปากหาง นกเปดผใหญ นกเปดแดง ปจจบนนหนองบงคายประกาศเปนเขตหามลาสตวปา เพอรกษาชวตสตวหลายชนด และเพออนรกษพนทชมน�านเอาไวใหยงยน

พนทชมน�า

Book 7-9.indd 54 11/9/10 1:38 PM

Page 56: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

55

สตวตวทเหนนคอ กบ มนชอบอาศยอยในพนทชมน�าทกแหง

1. กบเปนสตวบก

2. กบวางไขไวในน�า

3. ลกกบเรยกวา ลกออด มหาง

4. เมอลกออดโตขนจะมขายนออกมา

5. กบกนน�าคางเปนอาหาร

6. ถาไมมน�า กบยอมมลกหลานไมได

วงกลมลอมรอบสตวทอาศยอยในบงและรอบๆ บงน

กบนก

หมขาว

เตา

พะยน

จระเข แมลงปอ

วาฬ

เฉลย : 1.เตา 2.นก 3.กบ 4.แมลงปอ 5.ง 6.กงกา 7.จระเข

เฉลย : 1.ผด 2.ถก 3.ถก 4.ถก 5.ผด 6.ถก

กงกา

เกม

เกม

กาเครองหมาย หลงขอทถก หรอ หลงขอทผดลงใน✓ 7

Book 7-9.indd 55 11/9/10 1:38 PM

Page 57: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

56

สตวในปาชายเลน

ปลาตน

นกกระยาง

เตา

เฉลย : 1.นกกระเตน 2.โกงกาง 3.นกกระยาง 4.ลงแสม 5.ปกามดาบ 6.ปลาตน 7.เตา

ลงแสม

ปาชายเลนมสตวหลายชนดอาศยอย ดซวาเธอหาพบไหม

โกงกาง ปกามดาบ

เกม

นกกระเตน

1

2

3

5

6

7

4

Book 7-9.indd 56 11/9/10 1:38 PM

Page 58: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

57

ไปเทยวตามชายคลอง พร ทะเลสาบ อาว ชายทะเล แลวถายภาพหรอวาดภาพสตวทเธอรจกและ

เขยนค�าอธบายสนๆ จะไดหนงสอภาพนารกของเธอเอง

นกกวกตวเลกคลายลกไกขนาดใหญ

นกกวกชอบหากนใกลน�า เพราะชอบ

กนลกสตวน�า นกกวกชอบวงมากกวา

ชอบบน มนสงเสยงรองกวก กวก กวก

รงของมนจะอยตามพมไมใกลแหลงน�า

ชอบอยตวเดยวไมเขาฝง

นกกวก สตวปก

สตวในพนทชมน�า

ในเมองไทย

ปกามดาบมกามใหญขางหนง เลก

ขางหนง ขางทใหญกวานนจะชรอน

ไปมาเพอดงดดเพศเมย หรอไมก

เพอขมขวญเพศผตวอน

ปกำมดำบ ป

มำท�ำหนงสอภำพกนเถอะ

นกกะปด สตวปก

นกกะปดมตากลมแดง ชอบวงแทนท

จะบน ชอบอยตามพมไมและทองนา

ทมบงและหนองน�า นกกะปดชอบ

สงเสยงรองดง ปด ปด ไปทวทง

ปลาเสอเปนปลาทพบตามพนทชมน�า เชน รมคลอง ปากแมน�า ปลาเสอมลวดลายคลายเสอ สามารถพนน�าขนไปท�าใหแมลงทเกาะตามใบไมตกลงมา

ปลำเสอ ปลำ

ลองท�ำด

ปลำตน ปลำ

ปลาตนเปนปลาทแปลกมาก มน

สามารถคบคลานไปบนเลนโดยใช

ครบของมน ปลาตนใชหางดดโคลน

แลวโดดขนไปบนอากาศได

ตะกวด สตวเลอยคลำน

ตะกวดตวยาวเตมทราว 2 เมตรเศษ ชอบกนสตว เชน ลกเปด ลกไก และของเนาตางๆ ตะกวดมลนยาว 2 แฉก ใชหางฟาดศตร วายน�าเกง ตะกวดวางไขบนบก ลกของมนจะคลานออกมาจากไขลงน�าไดเอง

Book 7-9.indd 57 11/9/10 1:38 PM

Page 59: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

58

สญญาณอนตราย

แรดเปนสตวทหายาก เพราะถกคนลาเพอเอานอของมนไปขาย

นกโดโดเปนนกทบนไมไดหนาตากประหลาด แตมนสญพนธไปแลวเมอหลายรอยปกอน

เตาทะเลเปนสตวทะเล ตวมนหนกเอาการ แตกลบวายน�าเกงมาก มนวายน�าเปนระยะทางนบพนๆ กโลเมตร ตอป กระดองเตาชวยปกปองมนจากปลาฉลามและปลาทเปนศตรของมน เตาทะเลตวเมยจะขนวางไขบนบก แลวกลบลงทะเลไป สองสามสปดาหตอมาลกของมนกจะออกจากไขและเดนลงทะเลไป มบางตวไมรอดเพราะ

ตกเปนเหยอของสตวอนเสยกอน บางกลงทะเลไดอยางปลอดภย เตาทะเลเปนสตวทตกอยในอนตราย เพราะคนอยากไดกระดองของมนมาท�าเครองประดบหรอท�ายา สวนไขของมนกถกลามาเปนอาหาร เตาทะเลจงลดจ�านวนลงทกท

อนตรำย !

สตวสญพนธสตวทใกลจะสญพนธในประเทศไทยเรากมไมนอยเลย เปนสตว

เลยงลกดวยนมประมาณ 40 ชนด นก 93 ชนด สตวเลอยคลาน

4 ชนด และสตวสะเทนน�าสะเทนบก 8 ชนด

โลกของเรามพชและสตวหลากหลายอยางไมนาเชอ แตสตวและพชกมจ�านวนลดลงมากเมอเทยบกบอดต รวมทงมสตวและพชบางชนดทเราจะไมไดพบเหนอกแลว เพราะพวกมนสญพนธไปจากโลก

ขณะนโลกเรานาจะมลงชมแปนซเหลออยราว 10,000 ตว และมอรงอตงราว 5,000 ตว เพราะถกลาและปาทอยอาศยถกท�าลาย

Book 7-9.indd 58 11/9/10 1:38 PM

Page 60: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

59

สญพนธคาดกนวาในอก 10 หรอ 20 ปขางหนาน

สงมชวตทหายากราวหนงลานชนดพนธจะ

ตองสญพนธไป เพราะมนษยโคนถางปา

ท�าลายแหลงทอยของสตวและพช สรางเมอง

ตดถนน รวมทงลาสตวเปนการคา

หาค�าในปรศนาอกษรไขวน แลวจะไดรายชอสตวทก�าลงกลายเปนสตวหายากมากขนทกท

เพราะมนถกลาและถกคกคาม

ก ร ะ ซ ฟ ห ป

ด เ ล ย ง ผ า

ห ร จ ว ฉ ศ จ

ง ม ค แ า ด ร

ผ แ ป พ า ฬ ะ

พ ะ ย น อ ม เ

แ ฬ ช ด ผ อ ข

ร ค ว า ย ป า

ด เ ส อ ง ร น

เฉลย : 1.ควายปา 2.จระเข 3.พะยน 4.เลยงผา 5.กระซ 6.แรด 7.วาฬ 8.เสอ 9.ชาง 10.หม

เกม

Book 7-9.indd 59 11/9/10 1:38 PM

Page 61: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

60

ขาวรายเมอวนวาน

ชางปา

ควายปา

พะยน

1,500 ตว 15,000 ตว

5,000 ตว 50 ตว

2,000 ตว 70 ตว

เฉลย : 1. 1,500 ตว 2. 50 ตว 3. 70 ตว

หนงสอพมพพาดหวขาววา อก 10-20 ปขางหนาน สงมชวตทหายากราว 1 ลานชนดพนธจะ

สญพนธไป

กเราพากนโคนถางปา แลวสตวจะไปอยทไหนกนเลา

ลองทายดซวาในประเทศไทยเราเหลอสตวเหลานประมาณกตว

กาเครองหมาย ลงในชอง ทถกตอง

1

2

3

เกม ✓

อยมาตงนานท�าไมจะเกดสญพนธ

ตอนนละฮะ

บางคนกโคนตนไมถางปาท�ารสอรทบางคนตดถนน

บางคนลาสตวกมนะ

Book 7-9.indd 60 11/9/10 1:38 PM

Page 62: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

61

บนทกสถต

สตวบางชนดสญพนธหรอลดจ�านวนลงมาก แมแตในทองถนของเธอเอง ลองส�ารวจดวา ประมาณ 50 ปทผานมามสตวอะไรบางหมดไปจากทองถน เชน ต�าบล หรอจงหวดของเธอเสยแลว

หนไมเคยเหนควำยในหมบำนของหนเลย...

รายชอสตวทหายไปจากทองถน

1. ............................................

2. ............................................

3. ............................................

4. ............................................

5. ............................................

6. ............................................

7. ............................................

8. ............................................

9. ............................................

10. .................................

ส�ารวจรายชอสตวทหายไปจากทองถน

ลองท�ำด

สมภาษณพอแม-ปยาตายาย และสมาชกในชมชนของเธอ

ลองหาสาเหตวามนหายหรอลดจ�านวนไปเพราะเหตใด

แมวาถนอนอาจมสตวทในทองถนของเธอหายไป แตการทมนหายไป ลดลง หรอไมเพมขนมากเปนปญหาทอาจรนแรงขนในอนาคต

Book 7-9.indd 61 11/9/10 1:38 PM

Page 63: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

62

เพราะหนงอนสวยงามของมน มนจงถกลาเพอ

เอาหนงมาประดบบาน

บานเราเคยมสตวชนดน

มากมาย แตปจจบนเหลออย

ไมถง 70 ตวเทานน เพราะ

แหลงอาหารและทอยของมน

ถกท�าลาย และตดอวนของ

ชาวประมงตาย

เมอรอยปกอนบานเราเคยมสตวชนดนอยเปนแสนตว

แตปจจบนเหลออยไมถง 2,000 ตว

เฉลย : ก. พะยน ข. เสอโครง ค. ลง ง. ชาง จ. หม

ก.

ข.

จ.

สตวใกลสญพนธ

ยงมคนจ�านวนมากมความเชอผดๆ วา องตนของมนเปนยา

บ�ารงก�าลงชนเลศ ท�าใหมนถกฆาจนเกอบหมดปา

เกม

ง.

ลกของมนตวเลกๆ นารกมาก คนใจรายจงยงแมของมนตาย

เพอแยงเอาลกของมนมาเลยง

ค.

อานขอความทเกยวกบสตวใกลสญพนธเหลาน แลวเตมชอสตวลงไปในชอง ใหถกตอง

Book 7-9.indd 62 11/9/10 1:38 PM

Page 64: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

63

พชใกลสญพนธในโลกนพชราว 60,000 ชนด ก�าลงจะสญพนธ นเปนตวเลขทนาตกใจมากใชไหม

กระโถนฤๅษ เปนตนไมทแปลกมาก เพราะเรามองเหนแตดอกใหญโตโผลขนเหนอดน ใชท�ายารกษาโรคได ปจจบนนใกลสญพนธแลว จงหามน�ามาท�าเปนการคา

กลวยไมรองเทานาร เปนกลวยไมทหามน�าออกจากปาเดดขาด เพราะใกลจะสญพนธแลว

กลวยแตกอนนประเทศไทยเรามกลวย

นานาชนดนานาพนธ แตปจจบน

นเราจะพบเหนกนแตกลวยหอม

กลวยน�าวา กลวยไข กลวยเลบ

มอนาง สวนกลวยอนๆ แทบไมพบ

ทงนกเพราะวากลวยสายพนธอนๆ

ก�าลงจะสญพนธ หรอสญพนธ

ไปแลวนนเอง

กลวย

กลวย

กลวย

กลวยหอมกลวยน�าวา กลวยเลบมอนาง

Book 7-9.indd 63 11/9/10 1:38 PM

Page 65: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

64

นกอนรกษธรรมชำต

1. ปลกตนไมสกตนหนง ถามทวางในบานหรอในโรงเรยนของเธอ

2. วางอางน�าไวใหนกกนและอาบในฤดแลง

3. น�าอาหารหลายชนดมาวางไวใหนกกน แลวสงเกตดวามนกชนดใดเขามากนอาหาร ของเธอบาง

4. ปลกดอกไมในบานของเธอ เลอกตนทปลกงายและผเสอชอบมาดอมดม เชน ดอกดาวกระจาย นอกจากจะมผเสอมาเยอนแลว ยงมแมลงเลกๆ มาอาศยอยในแปลงดอกไมของเธออกดวย

ลองท�ำด

Book 7-9.indd 64 11/9/10 1:38 PM

Page 66: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

65

• www.deqp.go.th

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม

• http://www.mnre.go.th/

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

• http://www.forest.go.th/

กรมปาไม

• http://www.dnp.go.thกรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพช

• www.onep.go.th

ส�านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

• http://www.moac.go.th/

กระทรวงเกษตรและสหกรณ

• http://www.tei.or.th/

สถาบนสงแวดลอมไทย

• http://www.greenworld.or.th

มลนธโลกสเขยว

• http://past.talaythai.com

รวบรวมเกยวกบสงมชวตในทะเลไทย

รายชอเวบไซตทเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ

Book 7-9.indd 65 11/9/10 1:38 PM

Page 67: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

66

• http://www.lamnaoprai.com

ขอมลการดนก วธการดนก รายชอนกในประเทศไทย และแหลงดนกในประเทศไทย

• http://www.panmai.com

รวบรวมขอมลพนธไมนานาชนด โดยแยกตามประเภทของพนธไม เชน ไมดอก ไมประดบ ไมมงคล

• http://www.thaihornbill.org

มลนธศกษาวจยนกเงอก เรองราวชวต สายพนธ ชนด การอยอาศยของนกเงอก

• http://www.thaiwildlife.org

เวบไซตของผทรกธรรมชาตและสตวปา ประกอบดวย บทความ ความรเกยวกบสตวปาและพช ขาว

ประชาสมพนธและกจกรรมทนาสนใจตางๆ

• http://www.wwf.or.th

มลนธคมครองสตวปาและพรรณพชแหงประเทศไทย ในพระบรมราชนปถมภ มลนธเพอการอนรกษปาไมและปกปองผนปา สตวปา และธรรมชาต

• http://www.elephant-soraida.com

มลนธเพอนชาง

• http://www.seub.or.th

มลนธสบนาคะเสถยร มลนธเพอการอนรกษปาไมและปกปองผนปา สตวปา และธรรมชาต

• http://www.lannabird.org

ชมรมอนรกษนกและธรรมชาตลานนา

• http://www.savebutterfly.com

กลมรกษผเสอ ชมรมนกนยมธรรมชาต

รายชอเวบไซตทเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ

Book 7-9.indd 66 11/9/10 1:38 PM

Page 68: เรียนรู้โลกกว้าง (สำรวจและเรียนรู้ ความหลากหลายทางชีวภาพ)

เรยนรโลกกวางเปนคมอการเรยนรเพอใหเดกและเยาวชนศกษา

เกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ ประกอบดวย

กจกรรมการทดลอง เกม การส�ารวจ การฝกคด โดย

เนนใหเดกเรยนรจากโลกรอบตว เรมจากบาน โรงเรยน

ในชมชน ศนยการเรยนรตางๆ เชน สวนสตว และ

พพธภณฑสตวน�า เปนตน กจกรรมตางๆ เนนการใช

วสดอปกรณทหางาย จากกจกรรมการเรยนรเหลาน

เดกจะคอยๆ “สราง” ความรและความเขาใจเกยวกบความ

หลากหลายทางชวภาพขนไดดวยตวเอง

Cover.indd 2 11/11/10 9:21 AM