Ιωάννης ΣυκουτρήςΟ φιλόλογος που σκανδάλισε τα

μεσοπολεμικά ήθη

Ιωάννης Συκουτρής: Ο φιλόλογος που σκανδάλισε τα μεσοπολεμικά ήθη

2

Ιωάννης Συκουτρής: Ο φιλόλογος που σκανδάλισε τα μεσοπολεμικά ήθη

3

ταν το 1934 όταν κυκλοφόρησε από την Ακαδημία Αθηνών μια έκδοση του «Συμποσίου» του Πλάτωνα με τη

μετάφραση και τα σχόλια του φιλόλογου Ιωάννη Συκουτρή, ο οποίος, αν και σε νεαρή ηλικία - είχε γεννηθεί στη Σμύρνη το 1901 από πάμφτωχη οικογένεια - είχε ήδη κερδίσει την εκτίμηση της ευρωπαϊκής διανόησης, κυρίως της γερμανικής, αφού είχε σπουδάσει, μεταξύ άλλων, στο Βερολίνο και στη Λειψία, κοντά σε δυο από τους μεγαλύτερους φιλόλογους του 20ου αιώνα, τον Ulrich von Wilamowitz και τον Werner Jaeger.

Οι εργασίες του για τον Δημοσθένη, τον Σπεύσιππο, του Σωκρατικούς και την αρχαία ελληνική και βυζαντινή επιστολογραφία είχαν εντυπωσιάσει τους επιστημονικούς κύκλους. Τα πιο έγκριτα περιοδικά δημοσίευαν άρθρα και κρητικές του. Επιπλέον, ο εκδοτικός οίκος Teubner του είχε από το 1928 αναθέσει τη νέα έκδοση του Δημοσθένη, γεγονός που αποτελούσε τεράστια τιμή και αναγνώριση. Ο Συκουτρής είχε απορρίψει, παρά ταύτα, μια δελεαστική πρόταση από το πανεπιστήμιο της Πράγας, να αναλάβει την έδρα της Κλασικής Φιλολογίας, και είχε προτιμήσει να επιστρέψει στην Ελλάδα.

Ή

Ιωάννης Συκουτρής: Ο φιλόλογος που σκανδάλισε τα μεσοπολεμικά ήθη

4

Ιωάννης Συκουτρής: Ο φιλόλογος που σκανδάλισε τα μεσοπολεμικά ήθη

5

Στα προλεγόμενα του «Συμποσίου» (το οποίο αφιέρωνε στην σύζυγο του Χαρά), ο φιλόλογος που πολλοί έχουν χαρακτηρίσει αντάξιο του Αδαμάντιου Κοραή τόλμησε να μιλήσει και για ένα ζήτημα που και μια απλή αναφορά του μπορούσε τότε - μήπως όχι και σήμερα; - να σκανδαλίσει τα πλήθη: τον παιδικό και ομοφυλοφιλικό έρωτα στην αρχαία Ελλάδα. Ο ίδιος το ήξερε ότι έπαιζε με την φωτιά: «Το θέμα είναι βέβαια πολύ λεπτό», έγραφε στην εισαγωγή του. «Αναφέρεται σε κάτι απολύτως ξένο προς τις συνήθειες και τις ηθικές αντιλήψεις της σημερινής κοινωνίας. Αλλά αυτό δεν μας απαλλάσσει από την υποχρέωση να το αντικρίσουμε με ψυχραιμία και αγνότητα, την καθιστά ακόμα μεγαλύτερη.»

Ο ασκός του Αιόλου, όμως είχε ήδη ανοίξει παρά τα θετικά σχόλια που είχε εξασφαλίσει η έκδοση από τον Γεώργιο Παπανδρέου, τον Αχιλλέα Τζάρτζανο, τον Αχιλλέα Κύρου της «Εστίας», τον Γρηγόριο Ξενόπουλο. Οι επιθέσεις που δέχτηκε τα επόμενα χρόνια ήταν πέρα από κάθε φαντασία. Τα λιβελογραφήματα του κίτρινου τύπου ήταν σχεδόν καθημερινά. Το περιοδικό «Επιστημονική Ηχώ» με εκτενή, απανωτά δημοσιεύματα, τον σφυροκοπούσε λυσσαλέα. Η αρχιεπισκοπή επίσης. Και απέναντι του, εκτός από τον μεσοπολεμικό ηθικισμό, είχε

Ιωάννης Συκουτρής: Ο φιλόλογος που σκανδάλισε τα μεσοπολεμικά ήθη

6

έναν ακόμα ορκισμένο εχθρό: το ακαδημαϊκό κατεστημένο. Η υποψηφιότητα του, το 1936, για την έδρα της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στη Φιλοσοφική σχολή του πανεπιστημίου Αθηνών, είχε ενοχλήσει τους υπόλοιπους ισχυρούς «μνηστήρες» της.

Συκουτρής δεν άντεξε. Δεν κατάφερε να βρει μια διέξοδο. Αυτοκτόνησε στις 21 Σεπτεμβρίου του 1937.

.Ο

Ιωάννης Συκουτρής: Ο φιλόλογος που σκανδάλισε τα μεσοπολεμικά ήθη

7

Πηγή:

Άρθρο στο ένθετο Κ της Καθημερινής

Ιωάννης Συκουτρής: Ο φιλόλογος που σκανδάλισε τα μεσοπολεμικά ήθη

8