กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

สำ�รวจและเรยนร คว�มหล�กหล�ยท�งชวภ�พคมอการเรยนร เรองความหลากหลายทางชวภาพ สำาหรบเยาวชนอาย 10 - 12 ป

เรยนรโลกกวาง

Cover.indd 3 8/25/10 9:37 AM

คมอการเรยนร

เรองความหลากหลายทางชวภาพ

ส�าหรบเยาวชนอาย ๑๐ - ๑๒ ป

เรยนรโลกกวางส�ารวจและเรยนร ความหลากหลายทางชวภาพ

สงวนลขสทธ พ.ศ. ๒๕๔๙กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม

พมพครงท ๑ พ.ศ. ๒๕๔๙จ�านวน ๕,๐๐๐ เลม

พมพครงท ๒ พ.ศ. ๒๕๕๐จ�านวน ๓๕,๐๐๐ เลม

พมพครงท ๓ พ.ศ. ๒๕๕๓จ�านวน ๑,๕๐๐ เลม

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอมกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ขอมลทางบรรณานกรมของหอสมดแหงชาต

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม เรยนรโลกกวาง ส�ารวจและเรยนร ความหลากหลายทางชวภาพ --

พมพครงท ๓ กรงเทพฯ : บรษท ยเนยนอลตราไวโอเรต ๒๕๕๓. ๑. ความหลากหลายทางชวภาพ ๒. สงแวดลอม ISBN 974-7530-30-9

Content.indd 1 11/9/10 1:50 PM

Content.indd 2 11/9/10 1:50 PM

เยาวชนถอวาเปนทรพยากรมนษย ทจะเปนก�าลงทส�าคญในการก�าหนดอนาคตของประเทศชาต

ซงหากเราสงเสรมการเรยนร โดยเฉพาะอยางยงการเรยนรโลกธรรมชาตนอกหองเรยน ตลอดจนการสราง

จตส�านกและปลกฝงทศนคตทดตอการเรยนรดานสงแวดลอม กจะยงผลใหเยาวชนไทยเตบโตเปนทรพยากรมนษยทมคณภาพควบคไปกบการงอกงามของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของประเทศชาตกนอยางสมบรณ

หนงสอ “เรยนรโลกกวาง : ส�ารวจและเรยนร ความหลากหลายทางชวภาพ” ส�าหรบเยาวชนอาย

7-9 ป และส�าหรบเยาวชนอาย 10-12 ป นบเปนสอการเรยนการสอนทสงเสรมใหเยาวชนไดเลงเหนถงความส�าคญของการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สนใจศกษาธรรมชาตทอยรอบตว ท�าใหได

เรยนรสงใหมๆ นอกหองเรยนผานกจกรรมตางๆ ซงจะน�าไปสการรจกใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยนตอไป

ทงน กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ไดท�าการ

จดพมพหนงสอดงกลาวขนเปนครงท 3 เนองจากไดพจารณาแลวเหนวา หนงสอดงกลาวมเนอหาทเปน

ประโยชนตอเยาวชนและเหมาะส�าหรบน�าไปเปนคมอประกอบการเรยนการสอนของคร นกเรยน อกทงยง

สามารถน�าไปบรณาการในกลมสาระการเรยนรตางๆ ไดเปนอยางด

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม

กนยายน 2553

ค�ำน�ำ

Content.indd 3 11/9/10 1:50 PM

Content.indd 4 11/9/10 1:50 PM

4.กวานพะเยา 44

พนทชมนา 46

นกขาวฝกหด 49

พนทชมนา

1.ถนทเธออย 6

ถนทอยอาศย 8

ความแตกตางของสตว 11

อยกนคนละแบบ 13

มาดผเสอกน 15

บานของนก 16

ชวยนกทารง 17

ชอบอยทามกลางความชมชน 18

สตวทสรางรงไวอยอาศย 19

ถนทเธออย

5.ระบบนเวศ 50

ระบบนเวศเลกๆ 51

ตอมผจญภย 54

ตอมทองเมองไทยเขตปาฝน 55

ตอมทองแดนสะวนนา 56

ตอมบกทะเลทราย 58

ตอมไปเทยวยโรป 59

ตอมเทยวเขตปาสน 60

ตอมเทยวเขตขวโลก 63

ในโลกกวาง

มอะไรในเลมน

2.โลกแหงความหลากหลาย 20ความหลากหลายของชนดพนธ 21ความหลากหลายของพช 22ความหลากหลายของสตว 24สถตโลก 25ในทองทะเล 26สามเสอ 30สารวจ-สวนนก 32

โลกแหงความหลากหลาย 3.

ใครเลยงดโลกของเรา 34หวงโซอาหาร 35มาชวยกนแตงนทาน 37ผลาและผถกลา 38หวงโวอาหารทประหลาด 40มอะไรใตกองปยทเธอทา 42

ใครเลยงดโลกของเรา

6.นกพราบสอสาร 66สตวโลกผถกคกคาม 67พะยนทกาลงสญพนธ 68ใกลสญพนธ 69คมครองสตวปา 70มาทาโปสเตอรกน 71ดอกไมปาหายไปไหน 72

สญญาณอนตราย

Content.indd 5 11/9/10 1:50 PM

6

ถนทเธออยถนทเธออย

ทอยหลากหลาย ในน�า ในอากาศ โลกอนแสนอศจรรยของพชและสตวมอยรอบตวเรา นาแปลกใจทมพชและสตวอยทวทกหนทกแหง มสตวแทบทกขนาด หลากรปราง หลากสสน ถนทอยของสตวและพชเหลานลวนแตกตางกน เชน ในแมน�า ในทองทะเล บนผนดน ในปา ในทงหญา

6

BooK-10-12.indd 6 11/9/10 1:49 PM

7

ในเขตทหนาวเยนจนเปนน�าแขงอยางขวโลก ใตดนลกลงไปกยงมสงมชวตอาศยอย พชและสตวบางชนดอาศยอยในเขตหรอแหลงทอยเพยงแบบเดยว เชน ปลาตนอยชายหาดโคลน วาฬอยในทองทะเล หมขาวอยขวโลก แตสตวหรอพชหลายชนดปรบตวไดในหลายถนทอย

7

BooK-10-12.indd 7 11/9/10 1:49 PM

88

หมขวโลก ตวใหญและดราย มนอาศยอยในทงน�าแขง คอยจบแมวน�ากนเปนอาหาร

ถนทอยอาศยบรเวณทสตวอยอาศยนนเราเรยกวา ถนทอย (habitat) ลกษณะ

ของสตวสอดคลองกบถนทอย (habitat) ของมน เชน สตวน�า

มครบและหาง สตวปกทท�ารงและหากนโดยบนหาเหยอกมปก

และมจงอยปาก สตวหากนและอาศยอยบนแผนดน มเทาและ

ล�าตวมกขนานไปกบพน สตวทขดรอยมกมขาแขงแรง หรอ

มอวยวะชวยชอนไชลงไปในดน ความลงตวในธรรมชาตท�าให

สตว พช และสงแวดลอม คอ อากาศ น�า และแสงแดด มความ

สอดคลองกนจนสมดล

ตกแก มตนเหนยวหนบ ชวยใหมนวงบนก�าแพงลาแมลงเปนอาหารไดงาย และอาศยอยตามซอกหลบเพอหลบซอนตว

แมวน�ำ อาศยอยบรเวณขวโลก มนมไขมนใตผวชวยใหรางกาย อบอน มนม flipper ท�าใหเปนนกวายน�าชนยอด แตงมงามเวลาอยบนบก

BooK-10-12.indd 8 11/9/10 1:49 PM

99

นกบางชนดบนไมได เชนนกกระจอกเทศ และนกอมตวมนใหญมาก แตมนวงเรวอยางไมนาเชอ เพราะตองหนศตรนกลาในทองทง

ฮบโปโปเตมส อาศยอยในน�า มนไมชอบอากาศรอน แตมนขนบกตอนกลางคนเพอหากนหญา

BooK-10-12.indd 9 11/9/10 1:50 PM

10

ชางนกยง

เสอจระเข

ลง

กบ

นกแกว

ง

นคอปำเมองรอนทอดมสมลรณมำก ในภำพมสตวซอนอย 9 ตว เธอหำพบไหม?

น�ามบทบาทส�าคญมากส�าหรบฮบโป น�าเปนทซอนตว

เปนทนอนและพกผอนในชวงกลางวน น�าชวยใหผวของ

ฮบโปชมชน ฮบโปแชน�าและคลกโคลนเพอถนอมผวหนง

พอตกเยนฮบโปจะเดนขนจากน�าไปหาหญากน

สงแวดลอมทสตวอยอาศยนน เราเรยกวา ถนทอย (habitat) ซงรวมถงสงแวดลอมดานอาหาร แหลงน�า

ทหลบภย ทอาศย ทเหมาะสมกบสตวนนๆ

เกม

แมงมม

BooK-10-12.indd 10 11/9/10 1:50 PM

11

สตวนานาชนดมรปราง ลกษณะ นสยตางกน มนมถนทอยตางกน กนอาหาร

ตางกน มวธตอสกบธรรมชาตแตกตางกน

ความแตกตางของสตวเฉลย : 1. ลง 2. เตา 3. เสอ 4. ฉลาม 5. เพนกวน 6. กบ

43

5

21

ขำงลำงน มสตวอะไรบำงเอย?

6

เกม

BooK-10-12.indd 11 11/9/10 1:50 PM

12

อาหารคอ กวาง เกง วว มาลายมครบ

ชอบอย

เปนโขลงอาศยอยในรง

กนผลไมและ

แมลงเปนอาหาร

เปนสตวเลยง

ลกดวยนม

กนกลวย ออย

หญาตางๆชอบอยในบง

ปากมจะงอย

ใชจก

อยไดทงบนบก

และในน�า

ไมมขา

ไมมปกมปก อาศยอยในปา

หายใจได

ผวน�าไดมขนขนทวทงตวไมวางไข

วางไขบนบก ใชปากขบ กดศตรเปนสตว

เลอยคลาน

มงวงยาวๆ

เปนสตว

เลอดเยน

อำนขอควำมในกรอบแลวทำยดซวำ เปนพฤตกรรมของสตวตวไหนทอยในกรอบแตละมม

ถนทอยชาง จระเข ฉลาม และนก ตางอาศยอยในถนทอยทมสวนทเหมอนกนและสวนทตางกน เพราะ

สตวทงสชนดนมลกษณะ อาการ วธหลบภย และการอยอาศยทเหมอนกนในบางอยางและตางกน

ในบางอยางนนเอง

BooK-10-12.indd 12 11/9/10 1:50 PM

13

อยกนคนละแบบ

สตวชนดเดยวกนแต

สายพนธตางกน กอาจ

มลกษณะนสย การกน

อาหาร และมถนทอย

ตางกนไดชมแปนซ ชอบอยเปนฝง

อยบนพนดนมากกวาบนตนไม

สวนใหญกนพช มบางตวลา

สตวและกนเนอดวย สรางรง

นอนบนตนไมสง เพอความ

ปลอดภย

อรงอตง ชอบอยตวเดยวตามล�าพง ยกเวนแมทมลกออน

การทมนใชชวตอยางเงยบเหงาอาจจะเปนเพราะมนตองการ

กนผลไมจ�านวนมาก ถาอยเปนฝงอาจหาผลไมไดไมพอเลยง

ชวต อรงอตงชอบอยบนตนไม กงไมเตยๆ หรอบนพนดน

กอรลลำ เปนลงขนาดใหญทสด ดทาทางดราย แตทจรง

มนไมด ชอบอยเปนฝงเลกๆ หอยโหนตนไมเกง แตพอแม

กอรลลาชอบอาศยอยบนพนดน กนอาหารประเภทใบไม

เปลอกไม เถาวลย หนอไม กอรลลาไมคอยชอบยนบน

ขาหลง มนมกเดน 4 เทา ถามนยนขนดวย 2 ขากมก

จะทบอกดวย แปลวาก�าลงข หรอก�าลงอยากรอยากเหน

BooK-10-12.indd 13 11/9/10 1:50 PM

14

1. วาดลงตนแบบขนมา 1 ตว ดงภาพ แตขยายใหใหญขน

2. ลอกภาพลงมาอก 10 ตว ระบายสใหสวยงาม

3. เอาหางของมนมาคลองกนเขา กจะไดลงตอกนเปนฝงใหญ

เฉลย : 1. นกเพนกวน 2.ผเสอ 3. กงกา 4.แรด 5. ง

ทำยดซตอไปนคอสตวอะไรเอย?

ค�าตอบค�าถาม

1. สตวทอาศยอยบรเวณขวโลก

2. สตวทบนได ไมใชนก แตเปนแมลง

3. สตวเลอยคลาน แตมขา ปนตนไมเกง

4. สตวสเทา ชอบเลนน�า มนอบนหว

5. สตวเลอยคลาน บางชนดมพษ ชอบอยตามทรก

6. ระบชอสตวทวายน�าไดมา 5 ชนด

ลองท�ำด

เกม

BooK-10-12.indd 14 11/9/10 1:50 PM

15

ผเสออาศยอยทวไปในปาและในทองทงหรอไรนา ผเสอไม

กน ไมเคยว แตมนดดน�าหวานจากเกสรดอกไม ผเสอม

ถง 7,000 ชนด มหลากส หลากพนธ มนอายไมยน เชน

อาจมอายเพยง 2-3 วนเทานนเอง ผเสอบนไดไกลอยาง

ไมนาเชอ บางตวสามารถบนไกลขามหลายประเทศกม

คดแลวตอบตอมหนอยซ

ผเสอกนอะไรเปนอำหำร?

มาดผเสอกนอำนดซวำมค�ำตอบส�ำหรบเธอไหม

เวลาทเหมาะในการดผเสอคอ 9.00-16.00 น.

อากาศด ทองฟาไมมเมฆหนาหรอฝนตก ด

ผเสอไดตลอดป แตชวงตนฤดฝนและปลายฤด

ฝนจะพบผเสอมากทสด

ผเสอหางตงธรรมดา

หดคด ตงค�าถามสรางสมมตฐาน หาขอมล แลวตอบค�าถามทตงไว

วำดหรอถำยภำพผเสอเกบ

ไวในสมดของเธอ ลองคนด

ในหนงสอคมอวำผเสอของ

เธอชอวำอะไร

BooK-10-12.indd 15 11/9/10 1:50 PM

16

บานของนกนกกระจาบในภาพทเหนอยนท�ารงสวยงามอยบนตนตาล ในอทยานแหงชาตแจซอน จงหวดล�าปางของประเทศไทย

นกกระจาบชอบท�ารงอยบนตนไมสง

รงของมนหอยแขวนอยกจรง แตลม

แรงเทาไหรกไมรวงลงมา นอกจากน

ยากทสตวใดๆ จะกล�ากลายเขาไป

ท�ารายลกออนในรงของมน

16

BooK-10-12.indd 16 11/9/10 1:50 PM

17

ชวยนกท�ำรงลองท�ำด

เศษผำชนเลกๆ

ฟำงแหง

ขนไกหรอเปด

หญำแหง

กงไม ใบไม

1. เตรยมเศษวสดตางๆ ไดแก หญาแหง ฟางทตดใหสนแลว เศษผาชนเลกๆ ขนไก ขนเปด เสนผมทตดอยตามหว เศษไมกวาด เปนตน

2. บรรจเศษวสดดงกลาวลงในถงตาขายทมชองขนาดใหญพอสมควร

3. ขอใหผใหญชวยเธอแขวนถงตาขายนไวบนกงไมสง

4. คอยสงเกตการณวนตอไปแลวบนทกผลไว

BooK-10-12.indd 17 11/9/10 1:50 PM

18

ส�ำรวจพชทขนอยบนขอนไม รมอำง รมหมอน�ำแลวถำยภำพหรอวำดภำพลงในสมดของเธอ

ชอบอยทามกลางความชมชน

เหดอาจขนบนตอไมผทเปยกชน เหดในภาพซายมอ คอ

เหดถวเหลอง เพาะขนมาจากการน�าเอาตอซงถวเหลอง

มาสมรวมกนไว ปดดวยใบมะพราวเพอใหมความชนและ

อณหภมสง เพอใหเชอราเตบโต รดน�าทกเยนจะไดเหดถว

เหลองรบประทานเปนเดอนๆ

บอนสและดาหลา เปนพชทชอบ

ความชมชน อากาศไมแหงแลงเกนไป

แตตองการแสงแดดปานกลาง

ลองท�ำด

BooK-10-12.indd 18 11/9/10 1:50 PM

19

ตอ ในโลกนมตง 200 ชนด เปนสตวทมพษสงรายกาจ โดยเฉพาะตอหลวง เมอมนฝงเหลกไนบน

ตวเราแลว จะเจบปวดและอาจถงตายได ตอจะวางไขในตวแมงมม พษของตอตวเมยจะท�าใหแมงมม

สลบไป ตอจะจดการลากแมงมมกลบไปยงรงของมน แลววางไขบนทองของแมงมม ไขสกกฟกเปน

ตวหนอน หนอนตวออนกจะแทะกนเนอแมงมมเปนอาหาร จนกระทงแมงมมตวนนขาดใจตายในทสด

เราพบมดไดทกหนทกแหง ไมวาจะเปนในบาน ในปา บนภเขา

รมแมน�า ชายทะเล แมกระทงทะเลทราย มดรงหนงอาจม

สมาชกตงแต 10 ตวถง 10,000 ตว ถาเราเปดรงมดดจะเหน

มดยกษตวหนงมขนาดใหญโตมโหฬารกวามดตวอน นนแหละ

คอ มดราชน ซงจะท�าหนาทออกไขตลอดชวตของมน คอราว

12 ป มดชอบท�ารงอยในดน เวลาเดนเปนขบวนจะเหนเปน

ทางชดเจนบนผวดน

สตวทสรางรงไวอยอาศย

รงขนาดความสง 10 ชน

นเปนของ

ทางเดนนเปนของ

BooK-10-12.indd 19 11/9/10 1:50 PM

20

โลกแหงความหลากหลาย

ในโลกของเรามสงมชวตนานาชนด นานาพนธ อยในถนทอยในระบบนเวศอนเปนแหลงทอยอาศยซงมมากมายแตกตางกนทวโลก

การทโลกมความหลากหลายทางชวภาพกหมายความวามชนดพนธ สายพนธ และระบบนเวศทแตกตางหลากหลายบนโลกนนเอง

BooK-10-12.indd 20 11/9/10 1:50 PM

21

ความหลากหลายของชนดพนธมสตวหลากหลายตงกวาลานชนดในโลกน นกวทยาศาสตรไดแบงสตวออกเปนสองชนดใหญๆ คอ สตวมกระดกสนหลงกบสตวไมมกระดกสนหลง

สตวสะเทนน�าสะเทนบก

สตวเลยงลกดวยนม

สตวเลอยคลาน

สตวมกระดกสนหลง สตวไมมกระดกสนหลง

นก ปลา

สตวมกระดกสนหลง ประมาณ 50,000 ชนด

สตวไมมกระดกสนหลง มากกวา 1 ลานชนด

BooK-10-12.indd 21 11/9/10 1:50 PM

22

ความหลากหลายของพชโลกของเรามพชพรรณนานาชนด รวมแลวประมาณ 380,000 ชนด พชมอยทกหนทกแหง

รอบตวเรา พชมทกขนาด รปราง สสน มพชอยในสวน ในทองนา ทะเลทราย ในดนแดน

หนาวเยน ในน�า กระทงในทะเลลก

พชในทะเลทรายสามารถทน

ความรอนและแหงแลง มนเกบ

น�าไวในล�าตนทอวบอวน

กลวยไมขนอยบนคาคบไมสง

ปาสนในเขตอากาศหนาวจด

พชบนภเขาสง ในปาชมชน

BooK-10-12.indd 22 11/9/10 1:50 PM

23

หม

สตว 16 ชนดตอไปนเปนสตวคนละชนดกน ลวนมรปรำงหนำตำไมเหมอนกน

เธอตอบไดไหมวำมตวอะไรบำง

เฉลย : 2.แรด 3.จระเข 4.ชาง 5.จงโจ 6.ยราฟ 7.เหยยว 8.ฮบโปโปเตมส 9.นกยง 10.มาลาย 11.สงโต 12.มา 13.เสอ 14.เพนกวน 15.ปลาหมก 16.นกแกว

เกม

BooK-10-12.indd 23 11/9/10 1:50 PM

24

ความหลากหลายของสตวในระบบนเวศตางกน สงมชวตกตางชนดกน

หนาตา ทาทาง ทอยอาศย อาหารการกนไมเหมอนกนเลย

ในปา

หำแหลงทอยใหสตวในภำพขำงลำงนอยอำศยหนอยซ

งหางกระดง นกกระเตน กวาง มาลาย หมขาว วาฬ

ในทองทะเล ในทะเลทราย

ในเขตขวโลก ในทงหญาแอฟรกา ในปาชายเลน

เฉลย : งหางกระดง-ทะเลทราย นกกระเตน-ปาชายเลน กวาง-ในปา มาลาย-ทงหญาแอฟรกา หมขาว-เขตขวโลก วาฬ-ในทองทะเล

เกม

BooK-10-12.indd 24 11/9/10 1:50 PM

25

หดคดและตงค�ำถำม

ลองตงค�ำถำมเกยวกบสตวในภำพขำงลำงน

สถตโลกสตวแตละชนดในโลกนมหลากหลายสายพนธอยางไมนาเชอ ลองดสตขางลางน

มำน�ำออกลกเปนไข

หงหอย 2,000 ชนด

ปลวกมากกวา 2,000 ชนด

ผเสอ 7,000 ชนด

มดมากกวา 11,000 ชนด

นก 9,000 ชนด

คางคาว 980 ชนด

¡ Èมาน�า เปนสตวชนดหนงอาศยอยตามชายทะเล มนชอบพกอาศยอยตามหญาทะเลและปะการง หรอแมกระทงตามกงของตนโกงกาง มนชอบอยในน�าตนมากกวาน�าลก มาน�าออกลกเปนไข มลกคราวละ 10-16,000 ตว มาน�าผสมพนธกบตวใดกจะผสมพนธกบตวนนชวชวต ไมมการเปลยนแปลงเลย

เกม

✓ 7

BooK-10-12.indd 25 11/9/10 1:50 PM

26

ในทองทะเลในทองทะเลมปลาราว

13,000 ชนด อาศยอย

ปลาบางชนดชอบน�า

เยน บางชนดชอบน�าอน

บางชนดอาศยหาอาหาร

ตามชายฝง บางชนดหา

อาหารในน�าลก

วำดปลำทะเลหลำกหลำยชนดทเธอรจกลงในกรอบนลองท�ำด

BooK-10-12.indd 26 11/9/10 1:50 PM

27

หดคดและตงค�ำถำม ดภำพ คด แลวลองตอบค�ำถำมตอไปน

อำนแลวตรวจสอบดวำค�ำตอบของเธอถกตองไหม

นคอปะการง ปะการงไมใชหน ไมใชพช แตเปน

สตว ปะการงอยในเขตทะเลทน�าไมเยนจดเกนไป ปะการง

มหลายชนด มหลายส เชน ปะการงสเหลอง ปะการงแดง

ปะการงขาว ปะการงเขยว ปะการงสน�าเงน และอนๆ อก

มากมาย

ปะการงกนสตวเลกๆ ในน�า ปะการงเคลอนไหว

ไมได วายน�าไมได แตมอวยวะคลายๆ กบแขนและปาก

มนจงกนสตวเลกๆ ทผานเขามาใกลๆ มนได เมอปะการง

ตวเกาตายไปตวใหมกเตบโตขนมาบนซากปะการงเดม ท�าให

แนวปะการงเกาเพมขนาดขนและกลายเปนทอยอาศยของ

สตวและพชนานาชนด

เกม

1. ปะการงเปนหนชนดหนง

2. ปะการงเปนพช

3. ปะการงเปนสตว

4. น�าในทะเลนเยน

5. ปะการงวายน�าได

6. ปะการงกนอาหารได

✓ 7

BooK-10-12.indd 27 11/9/10 1:50 PM

28

6

1

5

2

3

เตมค�ำในปรศนำอกษรไขวใหครบเธอกจะรวำบรเวณแมน�ำและชำยฝงน�ำมสตวชนดใดอำศยอยบำง

เฉลย : 1.ตนปากเปด 2.นกกระยาง 3.ปลาชอน 4.นกกระสา 5.ปลาตะเพยน 6.กบ 7.กง 8.มด

เกม

1

3

5

6

7

4

8

2

4

7 8

BooK-10-12.indd 28 11/9/10 1:50 PM

29

1. หาออยมาทอนหนง ปอกเปลอกออกสามในส

2. ผกเชอกแขวนไวบนตนไมกลางแจง (ในเดอนกนยายน-ตลาคม)

3. วนรงขนหรอ 2-3 วนตอมาหมนไปดทออย จะเหนมกวางมากนออยอย

4. เธออาจดกไดกวางงายขน ถาเธอน�ากวางตว เมยไปแขวนลอตวผไว

5. กวางทเธอพบมรปรางลกษณะอยางไร ลองวาดภาพไว

กจกรรมฤดหนาว

กวางหรอดวง มมากมายหลายสายพนธ

การชนกวางนยมกนมากในภาคเหนอ

ภาคกลาง และภาคอสาน กวาง กคอ

ดวงชนดหนง ไขของมนจะฟกเปนตวใน

ฤดฝน ดวงกนเศษใบไม น�าหวาน แมแต

กลวยและล�าไยมนกกน

ตวกวำงลองท�ำด

BooK-10-12.indd 29 11/9/10 1:50 PM

30

1. เสอตวไหนคอเสอทสงบทสด ......................................................................................

2. เสอตวไหนรวดเรว ปราดเปรยวทสด .........................................................................

3. เสอตวไหนมขนาดใหญทสด ......................................................................................

ใครตอบไดบำงเอย ?

เสออาศยอยทวไปในโลก แตยากทจะเจอะเจอมน เวนแตในสวนสตว

เสอมกรงเลบและฟนคมกรบ ฉกเนอเหยอออกเปนชนๆ ได

เสอดาวออกลาเหยอในเวลากลางคนตามล�าพงตวเดยว มนไมอยเปนฝง เสอดาวจะกนสตวใหญ เชน กวาง ซงมนกนไมหมดในมอเดยว มนมกจะทงซากเหยอทเหลอไวบนคาคบไม แลวยอนกลบมากนตอภายหลง

เสอโครงเปนเสอทมขนาดใหญทสดในบรรดาสตวตระกลเสอทงหมด ซงไดแก เสอโครง เสอชตา เสอดาว เสอลายเมฆ เสอไฟ เสอปลา เสอด�า เปนตน เสอโครงชอบกนเนอสตว ออกหาเหยอกลางคน เวลาบาดเจบมนจะอาละวาดเสยงดง นากลวมาก

เสอชตาออกลาเหยอตามล�าพง มนมขาและล�าตวยาวมาก ชตาจงเปนสตวทวงเรวทสดในโลก มนอาจวงไดเรวถง 100 กโลเมตรตอชวโมง เสอชตาอาศยอยทวไปในแอฟรกา อนเดย และตะวนออกกลาง ปจจบนมเสอชตาในโลกนอยกวา 4,000 ตว สวนมากพบในแอฟรกา

สามเสอสามเสอ

BooK-10-12.indd 30 11/9/10 1:50 PM

31

ก เหยยว

เธอคดวำมนกชนดไหนทมปำกแบบน

ข ค ง จนกแกว นกจาบคา นกหวขวาน นกกระยาง

เฉลย : 1.นกแกว 2.เหยยว 3.นกหวขวาน 4.นกจาบคา 5.นกกระยาง

เกม

นกทมจะงอยปากแหลมคม

แบบน มนตองขบกดเมลด

พชทมเปลอกแขง

นกทมปลายปากแหลม โคน

ปากแขงแรงมากแบบน มไวจบ

แมลงกนเปนอาหาร

นกทมปากแบบน กนสตวเปนอาหาร เชน หน เปนตน ปากของมนจะงมลงมาก จะงอยปากแหลมและคมราวกบมด สามารถฉกเนอสตวออกเปนชนๆ ไดอยางสบายๆ

ปากแหลมยาวและแขงแรงราวกบสวน มไวส�าหรบเจาะเปลอกไมเพอหาตวดวง หนอนและไขมด ไขแมลงทอยในใบไมกนเปนอาหาร

นกปากยาวใหญและแหลม บางกตรง บางกปลายงอน มไวส�าหรบคยหาอาหารพวกป ปลา กง หอย ตามพงหญาและแหลงน�าอนๆ

BooK-10-12.indd 31 11/9/10 1:50 PM

32

1. มนกชนดไหนบางในสวนสตว?

2. นกแตละชนดมลกษณะแบบไหน มนกนอะไรเปนอาหาร

3. อาหารของมนกบลกษณะปากของมนสอดคลองกนหรอเปลา

4 ขนตอน ในกำรศกษำนก

1. เลอกสวนสตวทเธอจะไปศกษา สอบถามด กอนวาสวนสตวนนมสวนนกหรอบรเวณ เลยงนกหรอไม2. เตรยมอปกรณใหพรอมขณะดนก การ สงเกตดลกษณะและอรยาบถของมนเปน สงส�าคญ3. อานปายหนากรงทอธบายลกษณะนสยของ นก จะชวยใหเธอศกษานกไดเรวขน4. ถาเตรยมอาหารไปใหนกบาง เธอจะศกษา นกไดใกลชดขน

ส�ารวจ-สวนนก

ระวง!อยาเขาไปใกลจนชดกรง

นกบางชนดด มนอาจงบ

มอเธอเขาให

สงทเธอตองเตรยม

BooK-10-12.indd 32 11/9/10 1:50 PM

33

อฐของตอมหลงขนไปบนยอดพระมดไดอยำงไรกนน

เดกๆ ชวยตอมหำทำงไปพำเจำอฐจอมซนลงมำหนอยซเกม

BooK-10-12.indd 33 11/9/10 1:50 PM

34

ใครเลยงดโลกของเรา

มะมวงใบหนงอาจเปนอาหารของ

คนเรา อาจเปนอาหารของพวก

สตวในสวน และแมรวงหลนลง

ดนแลว กยงเปนอาหารของมด

และแมลงอนๆ ได

มะมวงใบนถกหนทองขาวแทะกนจนคนกนไมไดแลว แตหนกอมเปรมไปเลย

พอมะมวงรวงลงสพน คนกบหน

ไมกน แตคราวนมนเปนอาหาร

โปรดของแมลงหว หนอน และมด

BooK-10-12.indd 34 11/9/10 1:50 PM

35

หวงโซอาหารมหวงโชอาหารนบไมถวนในโลกน เชน ปลาเลกกนพชน�า ตวมนเองกถกปลาใหญกวากนเปนทอดๆ ในทสดปลาใหญกอาจเปนอาหารของแมวน�า คน หรอสตวอนๆ

การกนกนตอเปนทอดๆ ดงกลาวน เรยกวา หวงโชอาหาร ในหวงโชอาหารนน อาจเปนการกนกนเปนทอดๆ ของสตวชนดเดยวกนหรอตางชนดกนกได

35

BooK-10-12.indd 35 11/9/10 1:50 PM

36

หวงโชอาหารเรมตนจากพชทผลตอาหารเลยงตนเอง โดยอาศยแสงอาทตย น�า และซากพช

ซากสตวในดน มสตวทกนพชและมสตวกนสตวอกทอดหนง

เราเขยนสญลกษณหวงโชอาหารแบบน

1

4 คราวนลองเขยนหวงโซอาหารทเธอคดเอง

จระเข มาลาย หญา

หญา เสอ วว

2

3

ชวยใหตนไมเจรญเตบโต เปนอาหารของ

แสงอาทตย หญา กวาง เสอ

แสงอาทตย หญา กวาง เสอ

ลง กลวย สงโต

ลองเรยงล�ำดบหวงโชอำหำรตอไปน

หญา มาลาย จระเข

เกม

เปนอาหารของ

BooK-10-12.indd 36 11/9/10 1:50 PM

37

มำชวยกนแตงนทำนนทำนเรอง...

หนไมอยำกเปนหน

1.กาลครงหนงนานมาแลว ม.......... เลกๆ ตวหนงอาศยอยใน........ อยมาวนหนงมนกเกดความคดไมอยากเปน.......อกตอไป เพราะเบอทจะวงหน..........มนจงไปขอใหนางฟาใจดเสกใหมนกลายเปน..........

2.แตเปน.......... ไดแควนเดยวเทานน มนกวงแจนกลบไปหานางฟา ขอใหนางฟาเสกใหมนเปน ............ เพราะมนโดน...............วงไลกดทงวน

5.แตโธเอย พอเขาไปอยในปา เจา.............กไปเจอเขากบ................. มนกลวจนตวสน วงสดฝเทาไปหานางฟาใจด

ค�ำทเธอตองใช : กน ลา หวงโซอาหาร

3.แลวมนกไดเปน..............สมใจ แตเปน..............ไดแค 2 วนเทานน กตองกลบไปหานางฟาอก เพราะมนไปเจอ.............. และ .............. จะจบมนกน

4.คราวนมนขอเปน............ นางฟากแสนใจด เสกใหมนกลายเปน..............ทนท

6.แตคราวนนางฟาพดวา “....................................

..............................................................................”

BooK-10-12.indd 37 11/9/10 1:50 PM

38

ผลา และ ผถกลา

ในปาใหญอนอดมสมบรณน ยอมมสตวจ�านวน

มากเปนสตวกนพช เชน ลง นก กระรอก

กระแต หน เปนตน แตสตวเหลานยอมถกลา

โดยสตวใหญกวา เพราะสตวกนเนอสามารถหา

สตวเลกในปาใหญนไดงาย

ดภำพแลวแยกแยะวำสตวตวใด

เปนผลำ ตวใดเปนผถกลำหรอเหยอ

ผลำ มกำรปรบตวหลำยอยำงทชวยใหมนสำมำรถจบเหยอ

เหยอ มกำรปรบตวเพอจะปกปองตวเองจำกกำรถกลำ

ผลำ ผถกลำ

ง นก

นก หนอน

เกม

38

BooK-10-12.indd 38 11/9/10 1:50 PM

3939

BooK-10-12.indd 39 11/9/10 1:50 PM

40

หวงโซอาหารทแปลกประหลาด

พชกนสตวมจรงหรอ ?พชกนสตวมจรงๆ เชน หมอขาวหมอแกงลง ใบของมนจะเปลยนรปไปเปนกรวยทรง

กระบอกเพอใชดกจบแมลงกน แตหมอขาวหมอแกงลงกยงคงสงเคราะหดวยแสงเหมอน

พชสเขยวอนๆ แมลงทมนจบนนเปนเพยงวตถดบทมนใชในกระบวนการสงเคราะหดวย

แสงเทานน มนไมสามารถกนแมลงไดโดยตรง ทมนตองจบแมลงกนกเพราะมนขนอย

ในททหาธาตอาหารไดยากนนเอง เชน ดนไมด มสารพษ มน�าขง ท�าใหแบคทเรยทจะ

ยอยสลายซากอนทรยใหเปนธาตอาหารพชอยไมได พชจงใชวธหาธาตอาหารจากแมลง

เชอหรอไม-กงกากนกวาง ?กงกาโคโมโด ไมไดกนแมลงเปนอาหารเหมอน

กงกาบานเรา มนกนแพะ กนกวาง เปนอาหาร

โชคดทบานเราไมมกงกาโคโมโด กงกาโคโมโด

อาศยอยบนเกาะโคโมโดและเกาะกาลมนตน

ประเทศอนโดนเซย

กระบองเพชรกกนได ?กระบองเพชร มหนาม

แหลมคม ใชวาจะ

รอดพนจากการถกกน

เพราะมนเปนอาหาร

โปรดของเจาอกวนาเลย

ทเดยว

BooK-10-12.indd 40 11/9/10 1:50 PM

41

สงมชวตทกชนดเปนสวนหนงของโยงใยทใหญและซบซอนของชวต แตละชนดมบทบาทในความ

สมดลของธรรมชาต หากชวตสตวปาเรมสญพนธไป ความสมดลกจะถกท�าลายลง

ตนไม

ตกแตน

กระตาย

หน

หมปา

ผลไม

ลองเขยนลกศรเชอมโยงหวงโชอำหำรตอไปน

สนขจงจอก

เกม

BooK-10-12.indd 41 11/9/10 1:50 PM

42

‡µ√เตรยมวสด ดน

เศษผกหรอผลไม

ดน

ใบไมแหง

ดน

หญาแหงหรอฟางแหง

รวบรวมเศษหญา ฟาง ใบไมทรวงหลนลงมา รวมกบเศษผกผลไมในครว วางซอนทบกน

เปนชนๆ ใชดนคนระหวางชนตางๆ เลกนอยตามภาพ ปลอยกองนไว 2-3 เดอน เธอจะพบ

วาสตวหลายชนดเขามาอาศยอย

มอะไรใตกองปยทเธอท�ำ?

สตวทพบ จ�ำนวน

เศษผก,ผลไม

ลองท�ำด

2 1

เศษหญาหรอฟาง

ใบไมแหง

BooK-10-12.indd 42 11/9/10 1:50 PM

43

START

FINISH

ใชหนงสตกยงนกตกลงมาตาย กลบไปจดเรมตน

เกบตนกลวยไมปาไปปลกทบานถอยหลงไป 2 ชอง

ซอไขเตามากนถอยหลงไป 1 ชอง

ชวยชวตคางคกไมใหถกรถทบ กระโดดขามไป 2 ชอง

งวงนอนหยดเดน 1 ครง

ชวยเกบขยะ รมหาดกระโดด

ขาม 2 ชอง

ทรมานเตา ถอยหลงไป 2 ชอง

เอากอนหนขวางปาสตว

ถอยไป 2 ชอง

ชวยกวางขาหกกระโดดขามไป

3 ชอง

ชวยลกนกทตกมาจากตนไมกระโดดขามไป 2 ชอง

มำเลนเกมกนเกม

BooK-10-12.indd 43 11/9/10 1:50 PM

44

พนทชมน�ากวานพะเยาเลากนวามคณะนกทองเทยวเดกๆ พากนไปเทยวกวานพะเยา พวกเขาไดเจอจระเขใหญมาก จงโทรศพทแจงต�ารวจ ต�ารวจบอกเดกๆ วา “บง เปนทอยของจระเขอยแลวนะครบนกเรยน” “อาว! แลวถามนกดพวกผมละครบ” ตอมถาม ต�ารวจคดสกครแลวตอบวา “เอาละหนชวยกบจบจระเขไปสงฟารมกแลวกน จะไดปลอดภย”

BooK-10-12.indd 44 11/9/10 1:50 PM

45

เขยนเครองหมำย ✔ หนำภำพทเธอคดวำเปนสตวและพชทอำจพบไดในหนองหรอบง

ดอกบว เตา ชาง แหน

นกกระเตน ปลาเสอตอ กระโถนฤๅษ ฉลาม

วว นกพรก ฮบโปโปเตมส จอก

กก มา กงกา นกกระสา

เฉลย : 1.ดอกบว 2.เตา 3.แหน 4.ปลาเสอตอ 5.นกพรก 6.จอก 7.กก 8.นกกระสา

เกม

BooK-10-12.indd 45 11/9/10 1:51 PM

46

นกพรก มนวเทายาว เทยวเดนอย

ตามใบบว คอยหาแมลงกน มนจะ

กาวเดนไปบนใบบวโดยไมจมเลย

นกกระสา มขายาว นกพวกนชอบ

เดนลยหรอยนนงๆ ในทน�าตน คอย

จกปลาหรอกบกนเปนอาหาร จงชอบ

อาศยอยตามบงหนอง ซงเปนพนท

ชมน�าตลอดป

พนทชมน�าหวย หนอง คลอง บง แอง กด ทะเลสาบ ฯลฯ เหลานเกดเปนพนทลมทเกบกกน�าไวไดตลอดปจงเรยกวา “พนทชมน�า” มสตวน�า สตวเลอยคลานและนกนานาชนดเขามาอยอาศย เพราะเตมไปดวยทอยและแหลงอาหารส�าหรบพชและสตว ตนหญา ธปฤๅษ กก ออ ทขนอยรมน�า รวมทงกอบวและพชน�า เปนแหลงอาหาร ทอยอาศยหลบซอน ก�าบงตวส�าหรบแมลงและนก กงไมใบไมทรวงลงทบถมกลายเปนปยหรอดนโคลนทเปนทอยของตวหนอน หอย และชวตเลกๆ ในทองน�า

BooK-10-12.indd 46 11/9/10 1:51 PM

47

กบ เปนสตวสะเทนน�าสะเทนบก

วางไขในแหลงน�า ลกของมนกน

พชเลกๆ ทอาศยอยในน�า พอโตขน

มนจะขนมาอาศยอยบนบก หากน

บรเวณใกลๆ แหลงน�านนเอง

แมลงปอ พบมากตามหนองน�า ล�าธาร ค

คลอง รองสวน เพราะตวออนของมนอาศย

อยในน�า การผสมพนธและการวางไขกมก

เกดขนบรเวณแหลงน�า อาหารของมนคอ

แมลงเลกๆ เชน ยง เพลย เปนตน

BooK-10-12.indd 47 11/9/10 1:51 PM

48

นกกระเตน เปนนกกนปลา มล�าตวสนแตปากแหลมยาว มนชอบอาศยอย

รมแหลงน�าเพอหาปลากน นกกระเตนมปกแขงแรงมาก มนจะพงตวจาก

ทสงโฉบไปจกปลาในน�าแลวคาบขนมากนบนบก

ปลาตน เปนปลาทชอบอาศยอยตามชายเลน มนคบคลาน

หรอกระโดดไปในน�าไดไกล จดเดนของมนอยทตาซงอย

ชดกน และกลอกไปมาไดด มองเหนไดทงบนบกและในน�า

มนกนเศษพชและสตวทยอยสลายแลวหรอสงมชวตเลกๆ

บนผวดนเปนอาหาร

ลงแสม อาศยอยบนยอดไมในปา ใกลแหลงน�า อยกนเปนฝง

ชอบกนปเปนชวตจตใจ ดงนนปาชายเลนหรอปาพรจงเปน

สวรรคส�าหรบมน นอกจากนยงกนผลไม ใบไม หอย แมลง

และสตวเลอยคลานตางๆ เปนตน

ปกามดาบ ชอบอาศยอยบรเวณปาชายเลน มนคอยเกบกน

เศษซากพชซากสตวทยอยสลายตกตะกอนอยบนหาดเลนเปน

อาหาร แตในทสดมนกกลายเปนอาหารของพวกนกกระเตน

นกยาง ลงแสม และนากอกตอหนง ปกามดาบชอบฝงตว

แอบอยในร พอน�าชายหาดลงลงมนจงออกมาหากน

อำนเรองรำวรำยงำนขำวของตอมจำกพนทชมน�ำคอ ปำชำยเลนตอไปน

แลวดซวำตอมเอำขอมลมำจำกไหนเกม

BooK-10-12.indd 48 11/9/10 1:51 PM

49

นกขาวฝกหดเธอก�าลงจะเปนนกขาวของโรงเรยน ลองไปส�ารวจปาชายเลน ปาพร หวย หนอง คลอง บง ถายภาพ หรอวาดภาพสเกตซ แลวจดบนทกขอมลลงในตารางไวกอนดงตวอยางตอไปน

รายงานขาวของเธอ

ชอสตว ทอย อำหำร ลกษณะ ศตร

พลกดรำยชอ

เวบไซตทเธอจะ

คนควำเพมเตม

ไดทำยเลมน

ปกามดาบมกามใหญขางหนง เลก

ขางหนง ขางทใหญกวานนจะชรอน

ไปมาเพอดงดดเพศเมย หรอไมก

เพอขมขวญเพศผตวอน

ปกำมดำบ ป

BooK-10-12.indd 49 11/9/10 1:51 PM

50

ในโลกกวางระบบนเวศโลกของสงมชวตเปนความสมพนธทซบซอนระหวางพช สตวและถนท

อยอาศยของมน รอบๆ ตวสงมชวตกคอ แสงอาทตย น�า ออกซเจน

อณหภม และดน ระบบนเวศกคอ ระบบอนเปนความสมพนธซงกน

และกนระหวางกลมสงมชวต และระหวางสงมชวตกบสงไมมชวตใน

แหลงทอยอาศยนนเอง

แสงอาทตยเปนแหลงพลงงานทชวยใหตนไมเตบโต

สะสมอาหารไวในสวนตางๆ ของราก ล�าตน ใบ ดอก

ผล ธาตอาหารจากดนถกดดซมขนไปใช อณหภม

พอเหมาะ ปรมาณน�าฝนพอเพยง ท�าใหตนไมเตบโตด

แมลงและสตวกนพชเขามากนพชเหลานเปนอาหาร

อกทอดหนง นคอวฏจกรงายๆ ในระบบนเวศเลกๆ

ระบบหนง

ลองคดดซวำตนไมดอกไมและแมลงดงภำพทงสำมนจะมชวตอยไดไหมในระบบนเวศ

แบบทะเลทรำย

ผงกวาง นกกระยาง

กงกา

BooK-10-12.indd 50 11/9/10 1:51 PM

51

ระบบนเวศเลกๆเหดบนขอนไมผ ตนกระบองเพชรและหอยเชอรใน

หนองน�าเลกๆน ตางกเหมาะสมทจะมชวตไดในระบบ

นเวศของตนเอง ระบบนเวศทงสามนแตกตางกนใชไหม

หอยเชอร

หอยเชอรเปนสตวทแพรพนธไดอยางรวดเรวจน

นากลว ระบบนเวศทเหมาะสมทหอยเชอรจะ

แพรพนธไดคอ พนทบรเวณทมลกษณะชมน�า เชน

ในนาขาว ในหนองน�า ในล�าคลองทมพชน�าอย

หอยเชอรจะวางไขไวตามล�าตน ใบ หรอแมกระทง

ตามขอนไมในแหลงน�าเหลานน นนกคอ ในพนท

แหงแลงหอยเชอรไมอาจแพรพนธได

เหด

หอยเชอร

กระบองเพชร

BooK-10-12.indd 51 11/9/10 1:51 PM

52

เธอรจกสตวชนดนไหม ลองตงค�ำถำมทเกยวกบ

สตวตวนด หดตงสมมตฐำนดวยกำรตงค�ำถำม

วำดภำพหรอลองถำยภำพระบบนเวศเลกๆมำสกหนงภำพหนงแลวเขยนอธบำยภำพของเธอ

ชอภาพ .....................................................................

วาด/ถายเมอวนท.....เดอน................พ.ศ. ...............

สถานทวาดหรอถายภาพ .......................................

ค�าอธบาย...................................................................

...................................................................................สงทเธอตองเตรยม

หดคด ตงค�ำถำม

สรำงสมมตฐำน

หำขอมล แลวตอบ

ค�ำถำมทตงไว

ลองท�ำด

เกม

1. สตวทอยในภาพนาจะเปน.........................?

2.(ท�าไม).........................................................?

3. (‡¡◊ËÕ‰À√Ëเมอไหร) .................................................?

4. (ทไหน) ....................................................?

5. (Õ¬Ëอยางไร߉√) ..................................................?

6. (‡∑Ëเทาไหร) ..................................................?

7. (·∫∫‰Àแบบไหน) ................................................?

BooK-10-12.indd 52 11/9/10 1:51 PM

53

เลากนมาวา นกเคาเปนพาหนะของยมทตมาเอาวญญาณของผทอาศย

อยในบานทมนมาเกาะหลงคา เรองนจรงเทจไมมใครพสจน แตทแนนอนคอ

มนเปนสตวทหนาตาหนากลว และในขณะทสตวสวนมากนอนหลบเวลากลางคน

นกเคากลบนอนหลบตอนกลางวน และออกหากนเวลากลางคน เนองจากกลางคนคอ

เวลาทปลอดภยส�าหรบมน เพราะวาสตวสวนมากหลบอย ในบางพนทอากาศรอน

มากตอนกลางวน สตวกออกหากนกลางคนเมออากาศเยนลง

อาหารของนกเคา คอ แมลง ง กบ และหน เปนตน นกเคาชอบอย

สนโดษ อายเฉลยของนกเคายาวนานถง 70 ป มนออกลกคราวละ 3-10 ตว นก

เคาท�ารงอยตามโพรงตนไม ยงขาว เพดานบาน สงเกตดใหดจะเหนวามนมตาโต

2 ขางอยดานหนาคลายคน ปากแหลม นยนตากลอกไปมาได นกเคามหลาย

พนธ ตวเลกทสดยาว 6 นว ใหญทสดยาวกวา 30 นว

อำนเรองรำวของนกเคำแลวดซวำเธอตอบค�ำถำมขำงบนไดไหมค�ำอธบำยตอไปนตรงกบทใจเธอคดไวหรอเปลำ

สรปขอมลเกยวกบนกเคา

ชอของสตวชนดน นกเคา

อำหำรทมนกน

ลกษณะของมน

เวลำกลำงคน

เวลำกลำงวน

BooK-10-12.indd 53 11/9/10 1:51 PM

54

ตอมผจญภยตอมผจญภย

ดวงตวน ชาวบานเรยกกน

วา แมลงแมฝน เพราะพอถง

ฤดฝนจะพบมนเตมไปหมดเลย

พอหมดฝนแมลงชนดนกหายไป

มพชอยทกแหงในปาฝนเมองไทย บนยอดไม

อาจมกลวยไมและมเถาวลยหอยระโยงระยาง

จากกงหนงไปอกกงหนง ทามกลางพชทงหลาย

กคอนกสสวยงาม

ใตพนลางของปาฝน มซากพชซากสตวจ�านวน

มากกองทบถม เพราะมใบของพชรวงหลน

ลงทกวน พวกสตวเลกๆ และแมลงกพากน

มาหาอาหารและอยอาศย

ประเทศไทยอยในเขตรอนของโลก ฝนตกชก

อากาศรอนชน มแสงแดดตลอดทงป ตนไมใน

ปาหนาทบ พอเขาไปมองดเขยวชอมไปหมด

ทส�าคญฉนเหน

ตอมเปนนกทองเทยวทชอบธรรมชาต สนใจพชและสตว ตลอดเดอนนตอมจะออกทองเทยวส�ารวจระบบนเวศตางๆ ของโลก ลองไปเปนนกส�ารวจกน

โอโฮ ตนเตนจรงๆ

BooK-10-12.indd 54 11/9/10 1:51 PM

55

ตอมทองเมองไทยเขตปำฝน

ตอมทองเมองไทยเขตปำฝน

นคอ ผมพงรวามนกนไดหรอน

พวกนเขาเอามาขายในตลาด จบมาจากปา โธ...ไมนาเลย

เปนพชทเขา

ปลกในไรนาเมองไทย หลงจากเกยวขาวแลวครบ

ขดมาจากดนมเยอะเลยครบ ในปานะ...

ผมทองเมองไทยสนกแคไหน ผมเจออะไรบางในเขตปาฝน

1 2 3

4 5

ไปเทยวปำอยำงตอมบำงซวางแผนการเดนทางกอน อยาไปชวงทฝนตกหนก เลอกชวง

ตนหรอปลายฝน เธอจะเทยวสนก

ลองเกบภาพดอกไม แมลง สตวตางๆ ทเธอพบ แลวจดบนทก

ลกษณะทพบเอาไวดวย

ระหวางทางไปและกลบ สงเกตไหม? ตามทางจะมของทชาว

บานน�ามาวางขาย มพชและสตวทเกบมาจากปาบางไหม

กำรผจญภยของฉน

เฉลย : 1.องอาง 2.แย 3.จงหรด 4.ฟกทอง 5.เหดเผาะ

เฮ...นมน น เขาขดมาจากในดนครบ

BooK-10-12.indd 55 11/9/10 1:51 PM

5656

ตอมทองแดนทงหญำสะวนนำตอมทองแดนทงหญำสะวนนำ

เอะ! ทงหญำนมแตหญำสดลกหลกตำ ไมเหมอนปำฝนเลย มนเปนทรำบโลง ลมกแรงดวย ม

ตนไมใหญกบไมพมนดหนอยเทำนนเองน

BooK-10-12.indd 56 11/9/10 1:51 PM

57

ชาง มาลาย ลงบาบน กวาง ยราฟ เปนสตวกนพชแหงทงหญา มนอาศยอยในถนเดยวกน และอาหาร

ของมนกคลายกน

คดแลวตอบตอมหนอยซ

ภมประเทศทมนชอบอาศยอย

อาหารทมนชอบกน

สตวทอยในทงหญาและเปนศตรของมน

ถาเกดปาฏหารยน�าทวมทงนสง 3 เมตร อะไรจะเกดขน

เกม

หดคด ตงค�ำถำมสรำงสมมตฐำนหำขอมล แลวตอบค�ำถำมทตงไว

BooK-10-12.indd 57 11/9/10 1:51 PM

58

ตอมบกทะเลทรำยตอมบกทะเลทรำย

ตอมเพงรวาหนงในเจดของพนแผนดนบนโลกเปนทะเลทราย ซงมฝนตกนอยทสดหรอไมมเลย

อากาศจงรอนอบอาวทสด ทแปลกคอ กลางวนรอนเกอบตายแตพอกลางคนอากาศกลบหนาว

เยนจบใจเลย

อฐมวธอยในทะเลทราย โดยมนกนน�าคราวละมากๆ

อฐกนน�าไดตงโองหนง คอราวๆ 120 ลตรในเวลาเพยง

10 นาท เพราะอกหลายวนกวามนจะเจอแหลงน�าอก

หมาจงจอกทะเลทรายซอนอยใน

โพรงตอนกลางวน แลวออกมาลา

เหยอกลางคนเมออากาศเยนลงกงกาทะเลทรายออกมาอาบแดด

ตอนเชา เพอใหรางกายของมน

อบอน พออากาศรอนจดมนกหลบ

เขาไปอยในรม

BooK-10-12.indd 58 11/9/10 1:51 PM

59

ฤด .............................

เฉลย : 1.ฤดใบไมรวง 2.ฤดใบไมผล 3.ฤดหนาว

ฤดใบไมรวงสตวหลายชนดมากนผลไมสกและ

เมลดพช สตวพวกนจะสะสมอาหารไวตลอด

ฤดหนาว เพราะตนไมจะผลดใบและไมมอาหาร

ใหสตวอกตอไป สตวหลายชนดตองอพยพออก

ไปหรอจ�าศล อยางเชน แบดเจอรและหมปา

ฤดใบไมผล ตนไมแตกหนอ แตกใบ

พอฤดฝนตนไมกออกดอกพอด

และพวกแมลงและสตวกนพชกจะเขา

มากนมนเปนอาหาร

ยโรปมตง 4 ฤดกาล คอ ฤดใบไมรวง ฤดใบไมผล ฤดรอนและ

ฤดหนาว ตนไมทนแปลกจรงๆ นะ ฤดใบไมผลเปนสเขยว

พอถงเวลาผลดใบหมดกไมมใบเลย ฝนตกอกทถงจะผลใบใหม

ฤด .............................1

ฤด .............................3

ตอมไปเทยวยโรปตอมไป

เทยวยโรป

2

BooK-10-12.indd 59 11/9/10 1:51 PM

60

บเวอร เปนสตวทอาศยอยทางตอนเหนอของทวปยโรปและอเมรกา บเวอรกนเปลอกไมเปนอาหาร มนเปนสตวทชอบน�าและวายน�าเกง อาศยอยรวมกนเปนหม รวมมอกนหาอาหารและสรางบาน บเวอรเปนสตวฉลาดและแขงแรง บานของมนสรางขนอยางแขงแรง ปลอดภย และอยสบาย เมอหาท�าเลตามรมฝงแมน�าทจะสรางบานไดแลว บเวอรจะพากนเขาไปในปา ใชฟนหนา 4 ซทใหญโต แขงแรง และคมกรบ ลอกเปลอก กดกนเปนอาหาร และกดแทะจนตนไมโคนลง

จากนนจะตดทอนเปนทอนๆ แลวชวยกนขนไปยงทจะสรางบาน กอนทมนจะสรางบาน มนจะสรางเขอนกอน โดยใชไมทขนมาผสมกบหนและดนโคลน เขอนน สรางขนเพอกนไมใหน�าทวมบานทมนจะสรางขน เมอสรางเขอนเสรจเรยบรอยแลวมนกจะลงมอสรางบาน บาน ของบเวอรจะมทางเขา 2 ทาง ทางหนงอยบนดน อกทางหนงอยใตน�า แมวาบานสวนหนงของบเวอรจะอย ใตน�า แตบานของบเวอรน�าไมเคยทวมเลย เพราะการออกแบบอยางดและเขอนทสรางขนนนเอง

อานบทสารคดโทรทศนทตอมสงเขาประกวดสมาคมนกเขยนนอยแหงยโรป

หดเกบขอมลกอน แลวน�ำไปเขยนเปนบทสำรคดโทรทศนของเธอเอง

ชอสตวทเธอสนใจ

ทอยอาศย

นสย

พนททชอบหากน

เครองมอทใชสรางทอย

อาหาร

ตอมเทยวเขตปำสนตอมเทยวเขตปำสน

บเวอร สถาปนกและวศวกรนกสรางเขอน

BooK-10-12.indd 60 11/9/10 1:51 PM

61

ตนสนปรบตวใหเขากบสภาพอากาศทหนาวเยน เกอบตลอดป โดยการปรบเปลยนใบใหมลกษณะแหลมคมคลายเขม เพอเกบน�าไวไมใหระเหยออกไป และพชพวกสนสวนใหญจะผลตอาหารไดตลอดปเพราะเปนพชทไมผลดใบ

หมำปำ

ปาสนมหนองบงอยบาง จงเปนถนทอยของพวกสตวและพชหลายชนด เชน กวางมส บเวอร เปนตน

สตวทอาศยอยในปาสน มกกนเมลดของตนสนและเปลอกสนเปนอาหาร

ชปมงค

แมวปำ

กวำงมส หม

BooK-10-12.indd 61 11/9/10 1:51 PM

62

ไอตนโตแซสควอตซ มนษยวานรมจรงไหม? ในป พ.ศ.2354 เดวท ทอมสน เดนทางไปยงแคลฟอรเนย เขาควบมาผานปาสนทามกลางหมะเยอกเยน ทนใดเขาไดพบกบรอยเทาสตวใหญมหมา ซงชาวบานอธบายวา นนคอรอยเทาของแซสควอตซและนางแชปแมน กลาววา นางกเคยเหนแซสควอตซทหนาตาง มนมขนยาวรงรง ตวใหญคลายลงยกษ เราดๆ นเอง มผสนนษฐานวา มนเปนสตวกนพช แตนาสงสยเหลอเกนวา พอถงฤดหนาวมนจะเอาพชทไหนมากน เพราะหมะจะปกคลมพนททงหมด

อำนขอควำมดำนซำย แลวจบคกบภำพดำนขวำ

วำดภำพลงในชองวำงแตละภำพตำมควำมคดของเธอ

สตวประหลาดแหงทะเลสาบลอกเนสมจรงไหม? นกทองเทยวซงลงเรอเทยวชมทะเลสาบลอกเนสในประเทศองกฤษเลาวา ในทามกลางดนแดนทมอากาศอบอนพอสบาย ทะเลสาบแหงนโอบลอมไวดวยภเขา สงชน พวกเขาไดเหนสตวประหลาดชนดหนงจากระยะไกล ซงโผลมาเฉพาะคอและล�าตวคลายงยกษ จงรบถายภาพเอาไว และมกถกเรยกวาเนสซ ถาเรองเลานเปนจรง ในทะเลสาบนตองมอาหารส�าหรบมนอยมาก เชน ปลา เปนตน

WWW.TOM.COM

ก

ค

มอคเคอเล-มเบมาบ สงหารเดกนอยจรงหรอ? ชนพนเมองในคองโก ทวปแอฟรกา ซงเปนเจาของถนปาอนอดมสมบรณเลาวา เขาไดเหนสตวประหลาด มอคเคอเล-มเบมาบ จดการฆาเดกและผคนหลายคนอยางนาสะพรงกลว เจาสตวตวนรปรางคลายไดโนเสาร คอและหางยาว บางคนเรยกมนวา ไดโนเสารคองโก

ข

BooK-10-12.indd 62 11/9/10 1:51 PM

63

ตอมไปเทยวขวโลก ดนแดนหนาวเยนอารกตก แลวนกสนกถายภาพ

ท�าเปนปรศนาอกษรไขว มาใหเพอนๆ เลน

1. กนแมวน�าเปนอาหาร

2. กนปลาเปนอาหาร 6. กนปลา กบ หอย เปนอาหาร

5. กนสตวเลกกวาเปนอาหาร

4. กนพชเปนอาหาร

3. กนปลาเปนอาหาร

ก ฮ ข พ จ ม ห ฉ

บ ถ ห า ฟ ด ง ผ

ร ย น ต ง ด ส ป

ศ ล ว ท ม ล ฟ ห

แ ม ว น� า ม ญ ณ

น ข ม ค ป ง น บ

ม ย ส ร ภ ฟ ค อ

ต ล อ ห ม า ป า

ด ข อ ท ซ ย ง ฮ

น ก เ พ น ก ว น

ตอมเทยวเขตขวโลกตอมเทยวเขตขวโลก

BooK-10-12.indd 63 11/9/10 1:51 PM

64

เขยนโปสกำรดแทนตอมหนอยซ...

Norway

ลองท�ำด

60

BooK-10-12.indd 64 11/9/10 1:51 PM

65

มำเลนเกมกนเกม

START

FINISH

ใหอาหารกวางได 2 คะแนน

ชวยชางอาบน�าได 5 คะแนน

เกบขยะรมชายฝง

ได 2 คะแนน

ไมกนหฉลามได 2 คะแนน

จบปเฉสวนเลนเสย 5 คะแนน

ปลกตนไมได 5 คะแนน

เกบปะการงกลบบาน

เสย 5 คะแนน

ใหอาหารโลมาได 5 คะแนน

ไลจบนกเพนกวน

เสย 3 คะแนน

ปาหมะใสหมขาว เสย

2 คะแนน

หาน�าใหอฐกนได 2 คะแนน

ชวยแมวน�าบาดเจบ

ได 5 คะแนน

หยดเดน1 ครง

หยดเดน1 ครง

หยดเดน1 ครง

ตดตนกระบองเพชรเสย 3 คะแนน

BooK-10-12.indd 65 11/9/10 1:51 PM

66

สญญาณอนตรายสตวทง 4 ชนดนเคยมชวต

อยในโลก แตบดนตายหมด

แลวทกตว พวกมนคอสตว

ทสญพนธ ค�าวา สญพนธ

หมายความวา ไมมทางจะม

ขนมาอกไดเลย

ลองเดาซวาสตวเหลาน

สญพนธไปตงแตเมอไหร?

ไมถง 100 ป

500 ปทแลว

1,800 ปทแลว

10,000 ปทแลว

เลากนมาวา … ครงหนง นกพราบสอสารจ�านวนนบลานตวเคยบนอยเตมทองฟาของสหรฐอเมรกา บดนนกพราบเหลานนหายไปไหนหมด การทมนหายไปกเพราะผคนพากนลามนมาเปนอาหาร บางกลาเปนการกฬาอยางหนง พอวนเวลาผานไปนานๆ เขาจ�านวนนกกลดลงๆ จนไมพอทจะผสมพนธกนอกตอไป หมายความวา ถามนกเหลอจ�านวนนอยเกนไป การสบทอดเผาพนธกเปนไปไดยากขนเรอยๆ จนเปนไปไมไดเลยในทสด

มสตวชนดใดในทองถนของเธอทก�าลงถกลาจนนากลววาจะสญพนธ

สญพน

ธ

นกพราบสอสาร

สญพน

ธ

แพะภเขาไพเรนเนยน นกโดโด

สญพน

ธ

นกชาง

สญพน

ธ

ชางแมมมอท

เฉลย : แพะภเขาไพเรนเนยน ไมถง 100 ป นกโดโด 1,800 ปทแลว ชางแมมมอท 10,000 ปทแลว นกชาง 500 ปทแลว

BooK-10-12.indd 66 11/9/10 1:51 PM

67

ชอ : แรด

ชนด : สตวเลยงลกดวยนม

ถนทอย : ทรำบในปำ

เขต : เอเซย

เหตทคกคำม : ฆำเพอเอำนอ

สตวโลกผถกคกคาม

แรด เปนสตวเลยงลกดวยนม มนอาศย

อยในปา แรดเปนสตวเลยงลกดวยนมท

มขนาดใหญ มหนงหนา สายตาสน แต

อวยวะรบกลนดมาก ตวมนหนกเปน

พนๆ กโลกรม

แรดชอบเลนน�า แตมองเหนตวมน

ไดยาก เพราะมนชอบหลบซอนตวตาม

พมไมทบในเวลากลางวน

บดนแรดก�าลงอยในภาวะใกลสญพนธ

เพราะมนถกฆาเพอเอานอมาท�ายารกษา

โรค เมอ พ.ศ. 2490 โลกมแรดราว 1

แสนตว ปจจบนมแรดเหลออยในโลก

ประมาณ 1,000 ตวเทานน

เหตใด? สตวเหลานจงตกอยในอนตรายทอาจจะสญพนธ

ลองจบคค�าตอบ

ผคนท�าลายถนทอยของมน

มนถกฆาเพอเอาขนมาท�าเครองนงหม

มนถกฆาเพอเปนอาหาร

มนถกฆาเปนเกมกฬา

มนถกฆาเพอเอามาท�ายารกษาโรค

อาหารของมนคอหญาทะเลลดลงมาก

ท�ำไม?

ชอสตว สาเหตทมนใกลสญพนธ

แรดอนเดย

หมขวโลก

กอรลลำเกม

พะยน

เสอโครง

จระเข

BooK-10-12.indd 67 11/9/10 1:51 PM

68

เฉลย : 1.เสอโครง 2.กระซ 3.กระทง 4.เตามะเฟอง 5.ชางอนเดย 6.พะยน 7.สมเสรจ 8.นกกระเรยน 9.กวาง

ดซวำเธอจะหำรำยชอสตวใกลสญพนธของประเทศไทยไดกรำยชอ

พะยนอาศยอยใน .................

แตพะยนไมใชปลา มนเปนสตวเลยงลกดวยนม

กน ........................ในทะเลเปนอาหาร

พะยนม ................ 2 ขางคลายกบขา และม ...........เหมอนปลา

คอสน ดคลายกบ ..................บางคนบอกวามนดคลาย .............

ผคนเคยคดวาพะยนเปนนางเงอกเหมอนในนยาย ตอมาจงทราบวามนเปนสตวเลยงลก

ดวยนมชนดหนง ทส�าคญประเทศไทยเรามพะยนเหลอไมถง 100 ตว

พะยนทก�ำลงสญพนธ

เฉลย : ทะเล สาหรายหรอหญาทะเล ครบ หาง โลมา ชาง

1 2

4 5 6

7

เกม

เกม

8

3

9

BooK-10-12.indd 68 11/9/10 1:51 PM

69

ใกลสญพนธ

มำฝกเปนนกเขยนสำรคดกนเถอะ

ชอ : .........................................

ชนด : ......................................

ถนทอย : .................................

เขต : ........................................

เหตทคกคำม : ........................

สารคดสตวโลกผถกคกคาม

สตวทฉนคดวาจะสญพนธ

มสตวชนดไหนทเธอคดวา

ใกลสญพนธ?

เพราะอะไร?

มนเปนสตวประเภทไหน?

มทางปองกนหรอไม?

หาขอมลกอน สตวทฉนคดวาก�าลงจะสญพนธคอ .............. มนอาศยอยท ....................................... ลกษณะเดนของมนคอ ............................ อาหารทมนโปรดปราน ไดแก .................... เหตทมนเสยงทจะสญพนธกเพราะวา ........... .........................................................

.............................................................

.............................................................

.............................................................

.............................................................

.............................................................

.............................................................

.............................................................

.............................................................

.............................................................

ลองท�ำด

BooK-10-12.indd 69 11/9/10 1:51 PM

70

ทกวนนมสตวนบรอยนบพนชนดทก�าลงตกอยในอนตราย เธอเปนคนหนงทจะชวยเหลอ

สตวเหลานได มองคกรหลายองคกรทท�างานดานนอย เชน มลนธคมครองสตวปา มลนธ

สบนาคะเสถยร มลนธโลกสเขยว มลนธคนรกชาง เปนตน องคกรเหลานรบบรจาคและท�าธรกจ

แตไมใชเพอก�าไร พวกเขาน�าเงนไปปกปองคมครองสตวปา

คมครองสตวปา

ถำคณรกสตวเชญมำรวมกจกรรม

กบเรำ

BooK-10-12.indd 70 11/9/10 1:51 PM

71

พลาสตกมหาภย

พลาสตกทลองลอยสทะเล คราชวต

นกทะเลกวา 1 ลานตว สตวเลยง

ลกดวยนมในทะเลกวา 1 แสนตว

และเตาทะเลอกนบไมถวนในแตละป

มำท�ำโปสเตอรรณรงคคมครองสตวปำกนดกวำ

เธอคดจะรณณรงคคมครองสตวชนดไหน?

มวธใดทจะชวยพวกมนได?

เขยนใจความยอๆ ลงในแผนกระดาษ

ถายภาพหรอวาดภาพเพอจงใจใหคนเหนดวยกบเธอ

ลองท�ำด

ใชเปดแทนยาฆาแมลง

ปลอยเปดลงไปหากนในนาขาวเพยงแคชวโมงเดยว เปดตวหนงกนแมลงไดไมต�ากวา 200 ตว กนหอยเชอรไดอกเปนสบๆ ตว นอกจากไมตองเสยเงนซออาหารเปดแลว ยงไมตองซอยาฆาแมลงฆาหอยอกดวย แถมขเปดยงเปนปยอยางด

ท�าโปสเตอรของเธอเอง

ในทะเลสาบสงขลาเพยงทเดยวมนกถง 216 ชนด เชน นกอโกง เปดแดง นกยาง นกอล�า เปนตน

นกชายฝง

BooK-10-12.indd 71 11/9/10 1:51 PM

72

ทกวนนดอกไมปาหาดยากเขาทกท สวนมากกเปนพงหญารกหรอไมกกลาย

เปนตกรามบานเรอนและรานคา เธอสามารถจะท�าสวนดอกไมปาทสวยงามในบาน

หรอในโรงเรยนของเธอไดไมยาก นกเปนวธอนรกษพนธพชวธหนง

2. สบดนบรเวณทตองการปลกเลกนอย ถามดนหนกอนใหญ

ควรเกบออก พนททจะปลกดอกไมตองอยกลางแจง ไมใชใต

รมเงาตนไมใหญ

3. โรยเมลดพนธลงกระจายใหทวบรเวณทตองการ

1. ซอพนธดอกไมปามาซองหนงหรอ

หลายซองถาตองการหลายพนธ

ขอแนะน�ำ : พนธทปลกงายและไม

ตองดแลมากคอ บานไมรโรย ดาว

กระจาย ดาวเรอง

ลองท�ำด ดอกไมปำหำยไปไหน

BooK-10-12.indd 72 11/9/10 1:51 PM

73

5. สกระยะหนงสวนดอกไมปาของเธอจะชชอสวยงาม และจะมแมลง

และผเสอตางๆ มาเยอน เมอดอกไมบานจนรวง อยาลมเกบเมลด

ไวปลกปตอไป

4. รดน�าสม�าเสมอ เชน วนละ 1 ครง เชาหรอเยน อยาปลอยใหดนแหง

ถาเปนไปไดควรปลกฤดฝน เพราะไมตองรดน�าบอย

BooK-10-12.indd 73 11/9/10 1:51 PM

74

• www.deqp.go.th

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม

• http://www.monre.go.th/

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

• http://www.forest.go.th/

กรมปาไม

• www.onep.go.th

ส�านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

• http://www.mcac.go.th/

กระทรวงเกษตรและสหกรณ

• http://www.tei.or.th/

สถาบนสงแวดลอมไทย

• www.greenworld.or.th

มลนธโลกสเขยว

• http://www.talaythai.com

รวบรวมเกยวกบสงมชวตในทะเลไทย

รายชอเวบไซตทเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ

BooK-10-12.indd 74 11/9/10 1:51 PM

75

• http://www.lamnaoprai.com

ขอมลการดนก วธการดนก รายชอนกในประเทศไทย และแหลงดนกในประเทศไทย

• http://www.panmai.com

รวบรวมขอมลพนธไมนานาชนด โดยแยกตามประเภทของพนธไม เชน ไมดอก ไมประดบ ไมมงคล

• http://www.thaihornbill.org

มลนธศกษาวจยนกเงอก เรองราวชวต สายพนธ ชนด การอยอาศยของนกเงอก

• http://www.nationalpark.go.th

รวบรวมขอมลเกยวกบอทยานแหงชาต พนธไมและพชพนธตางๆ

• http://www.thaiwildlife.org

เวบไซตของผทรกธรรมชาตและสตวปา ประกอบดวย บทความ ความรเกยวกบสตวปาและพช ขาว

ประชาสมพนธและกจกรรมทนาสนใจตางๆ

• http://www.wwf.or.th

มลนธคมครองสตวปาและพรรณพชแหงประเทศไทย ในพระบรมราชนปถมภ มลนธเพอการอนรกษปาไม

และปกปองผนปา สตวปา และธรรมชาต

• http://www.elephant-soraida.com

มลนธเพอนชาง

• http://www.seub.or.th

มลนธสบนาคะเสถยร มลนธเพอการอนรกษปาไมและปกปองผนปา สตวปา และธรรมชาต

• http://www.lannabird.org

ชมรมอนรกษนกและธรรมชาตลานนา

• http://www.savebutterfly.com

กลมรกษผเสอ ชมรมนกนยมธรรมชาต

รายชอเวบไซตทเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ

BooK-10-12.indd 75 11/9/10 1:51 PM

เรยนรโลกกวางเปนคมอการเรยนรเพอใหเดกและเยาวชนศกษา

เกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ ประกอบดวย

กจกรรมการทดลอง เกม การส�ารวจ การฝกคด โดย

เนนใหเดกเรยนรจากโลกรอบตว เรมจากบาน โรงเรยน

ในชมชน ศนยการเรยนรตางๆ เชน สวนสตว และ

พพธภณฑสตวน�า เปนตน กจกรรมตางๆ เนนการใช

วสดอปกรณทหางาย จากกจกรรมการเรยนรเหลาน

เดกจะคอยๆ “สราง” ความรและความเขาใจเกยวกบความ

หลากหลายทางชวภาพขนไดดวยตวเอง

Cover.indd 2 8/25/10 9:37 AM

สตวไมมกระดกสนหลงสตวมกระดกสนหลง

สตวเลยงลกดวยนมเปนสตวเลอดอน หายใจดวยปอด ออกลกเปนตว ตวแมมน�านมส�าหรบเลยงลกออน

สตวสะเทนน�ำสะเทนบกเปนสตวเลอดเยน ขนมาอยบนบกเปนครงคราว วางไขในน�า ตวออนหายใจดวยเหงอก เมอโตแลวหายใจดวยปอด

สตวเลอยคลำนเปนสตวเลอดเยน อาศยอยบนบกและวางไขบนบก หายใจดวยปอด ผวหนงมเกลด

นกเปนสตวเลอดอน มปก รางกายปกคลมดวยขนเปนแผง หายใจดวยปอด ออกลกเปนไข ปากแหลมแขงเปนจะงอยแตไมมฟน

ปลำเปนสตวเลอดเยน อาศยอยในน�า หายใจดวยเหงอก มครบ

สตวไมมกระดกสนหลงสวนมากมขนาดเลก มจ�านวนสปช มากถง 9 ใน 10 ของสตวทงหมด สวนใหญด�ารงชวตอยในน�า ยกเวนพวกแมลงทมชวตอยบนบก

Poster.indd 1 11/9/10 2:24 PM

Poster.indd 2 11/9/10 2:25 PM

โครงสรางของดอกไม

รงไข

กลบเลยง

เกสรตวผ

กลบดอก

เกสรตวเมย

รปแบบของชอดอก

ชอกระจก เชน บานชน

ชอกระจะ เชน เทยนหยด

ชอซรม เชน พลบพลง ชอแถวเดยว เชน หญางวงชาง

ดอกสมมาตรตามรงส

ดอกสมมาตรดานขาง

ดอกรปกรวย

ดอกรประฆง

ดอกรปคนโท

ดอกรปกงลอ

ผเสอ

ทานตะวน หนาวว

สรอยกทล

กลวยไม

บานบร

หรญญการ

มะเขอ

ตนเปดฝรง

ผกบง

ดอกรปดอกเขม

ดอกเขม

รปแบบของดอก

Poster.indd 3 11/9/10 2:25 PM

(กนเมลด)

ทานตะวน(กนดอก)(กนรำก)

ขาว มะเขอเทศ ขง มนฝรง ไผ แครอท มนส�าปะหลง กะหล�าดอก(กนเมลด) (กนผล) (กนล�ำตน-rhizome) (กนล�ำตน-tuber) (กนรำก) (กนรำก)

Poster.indd 4 11/9/10 2:25 PM