זכרונותיו של יהודי נודד

286

Upload: ashram-bamidbar

Post on 26-Mar-2016

233 views

Category:

Documents


8 download

DESCRIPTION

Memoirs of a wandering jew

TRANSCRIPT

Page 1: זכרונותיו של יהודי נודד
Page 2: זכרונותיו של יהודי נודד

��������

��� �����������

���������������������� ��

Page 3: זכרונותיו של יהודי נודד

�������� ���������� ���

��������������������

�� � ���������������

���������������

������������������������������ ���� �!

��������������������������"������������������������ �����

����� �������� ���������������������� ����#���� ������

� ����������������������������������

$� � �����������

������������"�������������������������

"��������"�������������� �� ����������

�����������"��������������"���

�������������%����������������������

���&����'���������������������������

������������������������������()(�

�������"���������������"�������������

�����������������������"��

�����

���*���������������������� �����

Page 4: זכרונותיו של יהודי נודד

�*���&����������������

��� �����������

�� �������������� ����������� ��

�����������������

����������������������

���������������������� �

"�����"���������������*��������������� �� ��

��+���� ���"����#���"� ���

,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,��

�������,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�,�

������ ��� ��� �� ������ ��� � �� �� � ��� ��� �������� ��� � �� �� � ��� ��� �������� ��� � �� �� � ��� ��� �������� ��� � �� �� � ��� ��� ������� � �� ��� �� ���� ������ �� ���� �� � � � �� ��� �� ���� ������ �� ���� �� � � � �� ��� �� ���� ������ �� ���� �� � � � �� ��� �� ���� ������ �� ���� �� �

� ���� �� ������� �� ���� �� ������� �� ���� �� ������� �� ���� �� ������� ����� ��� �� ����� ��� �� ����� ��� �� ����� ��� �� ��������� �� ����� � �� ����� � �� ����� � �� ����� � ������� ��� ��� ����� ��� ��� ����� ��� ��� ����� ��� ��� ��

��� �� ����� ���� ������ ������� �� ����� ���� ������ ������� �� ����� ���� ������ ������� �� ����� ���� ������ �������� � ��� ��� �� ���� ����������� ��� �� ���� ����������� ��� �� ���� ����������� ��� �� ���� �������

� �� ��� �� ��� �� ��� �� �������������� �������� � ��������������������������������������������������������������������

Page 5: זכרונותיו של יהודי נודד

�����������

����..................................................................... . .5

�����................................................................... . . .6

�����................................................................ .24

���................................................................... . . .35

����� ����.......................................................... .41

����� ���� �����.....................................................67

���� ����� ����................................................. . .101

������ ����� ������� ������............................. . .119

���� ����� �� �����................................................ .129

��������� � ��� ����............................................. .140

������ ���....................................................... . . .192

����� ���....................................................... . .206

���� ����� �����................................................. . .229

����� ������ ���� �� ���.................................... . . .259

����� �� � ���� ����� ������ �� ������................ . . .260

��� ������....................................................... .261

������� ����� ���� �� ���..................................... . .266

� ��............................................................... . . .273

�����...................................................................284

4

Page 6: זכרונותיו של יהודי נודד

����

����� ��������� ������� ��� �������� ����� ����� ������ ������� ��

���� �� ������

��� ���� ������������������������ ����������������� ��� ����

������������ ���������������

������������� ���� ���������� ������������������������������

������ � � �� � � �� ����� � �� ���������� � ������ � ����� � ����

��������� ����������������������������� ������ �������� ��� ����

�� ��� �� ����������� ������� �� ��������������������� ������

��������������������� ������������ ������ ��������������� ���

����������� ����������� ����������������������� ����������

������ ����� � �������������� ������������� � � ���������� ���

��� ������������������

������ ���������� ������ ��� �������!� �� ����� �� ��������� �����

����������� �������������� ��������������� �����

����������� � ������� �������������� ���� ����������� ����� ����

����������������������������������������� ����� ��������� �

�����

��� � ��������������� ������������������������ ��� �������

��� � �������� ������������������� � ����������

��������� �������������� ���������������������������

"""����� �� ��

5

Page 7: זכרונותיו של יהודי נודד

�����

����� ���������� ������� �� ����������������� ��#�������� �$%$&�

��� ��� �� ����������������������� �'�� ���������� � �������!����

(����� ���� ���������� ���������� ��� �������'����������)

����������� ����������������� ������������������������ ���������

����������������� ���������������� �� ��� ��� ��� ��������������

��*�+ ����� ��+� � �� � ���� �������� * -� .� /01� /��� 2� 2��" 3�4�� 56 4� . �

�3� - .7�� 2� .8��� 4� 40 /��� 2� 2�1� /��5� .�4� .�$" 4�9�9� .����" 3� -� .� 2�*

��� ��!��� �����������'��� ����� ������� � ��� ��� ���� ���� ����

�������������������������������������,���� ��������$��

� ��������� ���������� ������� $%�#������$%�%��������$%$�-�.���/ �'�����

�0���� �1$%$&0��-����/� �����$%$2�

����������������� ���������� ��� ����������������� ������ ������

��� �� ���������� ������������ ��������������������������

�� ��������� ��� ��������������������� � ��������� ���������

����������

�������� ������������ ��������� � �� ������� ��������� ������ ����

�� ����������� ���������� ��������������������������������

����������� 3� 4��� ������� ������������� ��� ��� ����-+����+��*�����/

������������� ������������ ���� �� ��������������������������

� � �������������������������� �������������� ������ �����������

����������� ����������������������������������������

����� ���� �0��������� ���������� ������������ ����������������

���� � ������ � � � ���� ��� ��� �� ������� ������� ����� � ��

�������� ���� ��� ���������������������� �� ������ �������������

6

Page 8: זכרונותיו של יהודי נודד

����� �'��������������������������0������������������ ����� �

����� ��� ������ �� ������� ����� ��� � �� �� �� ����� �������� ����

������������������ ���������������

��������� �� � ������� �������� ������������ �������������� ������

��� ��� �������� � ������������ ����� � � �������� ����� �

������ � �� ���������������� ���� ����

0� ���� ����������������������� �$��+� �

� ������������� ��� ��� ��� ���� �� �� ��

��� ������ ����� ���� ��������� �� ���

0������������� ����������� ������ ��

$&���������������������������� ���

������ � ��� � ���� � ����� ������ � ���

���.��� ��������������$,��� ���������� ��

��� ������ ������ ��������������� ��������

����� � � ���� ���� ������� ������� ��������

����� ��������� ��! ���������� ���������

������ �� � � ���� ��� ���� ������ ����� ���

�� �������� � ��� � ��� � � ���� �� ������

� ��������������������� ��������������

�� ����� ����� � ���������������������������0��+����������+�������

��������������� ����� ���� ���������������� ������� � �������

����� �������� ������������� ����� � � ������������ ��� �������

���� ��� ��� ������������������ ���� � ��������� ���� ����� ��������

����������������������������

���� � �� � � � ������ ������������ ������ � � ���� � ���� � � �����

������ ����������� ����������������������������������������� � ���

������� ����� �����

������ ����������������� � ��� �������� �������������� ����� ����

��������������������������������������� ����� ��������� �������

������������ ��� ��� ��� ������������������������ ������� ���������

7

��

Page 9: זכרונותיו של יהודי נודד

����� ������ � ����� ����� �� � � ��� � ��� � �� ����� ��� � ����� �

�� ���� � ���� ��������� ������� � ����������� ��� �������������

�� ��� ��� ���������������� �������������� ������������ ���������

+�� �.��+����� � � ������������������� ����������������������

����������������������� �����0�+������+�����-�����/

�� ����� � ���� ����� ��� ��������� ������ � ���� �����������������

�������������������� ��� ����������� ����������������������

(������� ������������ ����������������������������1�)

��������������� �� �������������� ��������� ����������� �����

���� ������������� ���������� � ��������� ���� ���� � � ������

�������� ������ ��������� � ����������������������

����������������� ���0�������������������������������� ���������

������������� ���� ���������� ��� �������� ���� �'�������� ��������

������������������� � ������ ��� ����� ������� ������������ �

'�� �� ����� �1 ���� ����� ������ ��� ������������ �� ������ � ����

���������� � �� ��� ������������������� �� �� ��������������

�� ���� ���� � ���� � � ��� ��!���� �������� ���� �� � ������ ��������

����� ������ � ����� � ���� ����������� �������� ���� � ��� � �������

���� � ����� ��� �� ������������ ������� ���� ���� ������ ������ �

��� ����� ��� � ����� ������ �������� ������� �� ������ �����

�������� � � ����� ���� � ���� ���� ��������'������������� �� ���

� �������� ������

���� � ��������� � ���� ��� ������� ������� � ���+���+� ��� ������

( �������������������� ��� ����� ��� ����������� �� �� ������� ���)

����� ���� � ����� � ��������� �������� ���������� � � ������ ������

��������� �� ������ �� ��� ���� ������ ��������������������� �������

+��� � �����+������������ ���� ������ ���� ������� � ���� ���������� ���

�-����������/

����� �� ���� ����������� ����������� ������ ��� ���������������

8

Page 10: זכרונותיו של יהודי נודד

�������/��+�������+������ ������ ������� � ����� ��� ��������

���������������������� ���� ������ ��� ������������� ���-���������� ��

������ ����� �������������������������������������������������

���� + ��1� ��� � ���� ���� � ����� ���� ��� ���� �� � � ���� � ����� ���

����� ���� ������������� ����������������� � � ��������+������

����������� ����� ����� ������������ ����������� ���������� ���

��� � ���� �������� ���� ���������� ��� �� �������������� �������

���� � �� ��� �������� � ����� � ������ � �� ��� � �� � ����� ���

���� �� ��������� � ���� ����� ���������������� � �� � �������

������ �������� � ��������� �� ������� ���� � ��� ��� � �����

������������������������������� �� ������ � ��� ������ �����������

���� � ��� � � ��� ��� �� �� �������������������� ������� ����� �����

������ �������

��� �� � ��������������� ��������������� ���� ���������� �����

��� �� ����������������� � �������������� ��� �� �����������

������� � �� ������������������ ������������������ ��� �� �����

���������� ���������� � �� ��������������������������� ��� �����

��������������������������-� ����� �� ���/������� ���� �����

���� � � � ����� ����� �� ���� ����� ����� ������� ���� ������

��������� ����� � ���������� ���� ���� �����'����������� ��

����� � �� � ���� ����� ������� � ���� � ����� ����� � ����� � ����

��� ������������� ��

������������ ����� �� ����������� ���������������������� ����

���������������������������� ������� ��� �1������������� �1�� �

������������� +������������������������� ����������������������

� � ����� �������������������� ����� ��� ����������� �������� ���

��������� � ������������� � ������ ������������ ������ ��� ���� ��

��������� ����������� ��������� � ��� �����������������������

����������� ���� ��� �� ������������������������� �������� ���������

������� ���� ��������������������������� �������� ������� ����� ��

9

Page 11: זכרונותיו של יהודי נודד

����� ������ �������������������� �� ������5�������������������� �

������� ������ ������ ��������� ���� � ������ � ������ � �� � � ����

��������������������������������� ��������������������

������������ ����� ��� ������������������������ �� ��� � �� ������

�������� ������ ��������������� � �� ����������� ������ �������

����� ������������ ��� � ��� ��� ���� � �� � ��� ��� � � �� ������

����� ���� �������� ��� ��� � ���� �� ��������� ����� ���� ��������

����� ����� �� ����������������� ����� ��� �� ������������

��� ��������� ��� ����������� ����� �� ���� � ��������������

����������������������+���+�� ���� ������ ��� �������� �� � �

��6��*������� ����� ������������ �� � ����������� ��� ����

�7���������������� ���� ������� ���.�����

����������������� ��� ���� ������������������������������

������ ��������� ����� ��������� ����������� ��������� ��� �������

����������������� � ������� ��� ����� ������ �� ������ ����� � ��

��� ��������������������������������� ���������������������

���� �������� ����� ������� � ��� ����� ��� ������ ������� ����� � ���

����� �������� ������ �������������������������������'��������

��������� �������!����������� � �������� ���������������� � ��

��� ����������� ����� �� ��� ��� � ������������ � ���� �� ��� ���� ��

����������� �������� �� �������� ��� �������� ����������0�������

��� ������������������������������������ ��� ����� � �������������

�� � � � ����� � ��� � ��� � ���'��� � ������������ ���� � ���� �

����� � ����������������������������� �������� ��������������

� �� ��������� ���������������� ��� ���� ���� ����������������

����� ������������� � �� � ������� � � ������� ����� ��� � ��� ���������

� ������� �� ������� ������������������ �������� �� ���� �������2

������������������������� ����������

��������� � ��������������'���0����������������������� ����

���������� ������ �������� ������������� ��������������������� ��� �

10

Page 12: זכרונותיו של יהודי נודד

������������ ��������������������+�����+� ��� ���� ��!����� ������

�� ���� ��������+����+�����������'������������ ����������� �������

�� ���� ���� � ��� ���� � ��� ��� ������� �� ����� � � �� � ���� ���

�������

������������� ����� � �� ����� ��!�������� ���� ��� ������������������

�������������1������� ����������������� ��������� ��� �� ��

�������

���������� �������������� ���������� ����������*������������� ���������

������������� ������ ����� ������ '����� ������� � ������������

�(��+�� ��+�� ������� �������������� ��������������������� ��)

( ����� ���� ���������������� ��������� ������������������� ���)

���� � ��� ���� ���������� � ������ ������� ���� ���������� �����

�� ��� ������ ���� ������������ ������ �� ����� ��� �� ���� ��+��+

������������������� ��������� ��������� ������������������

�+�� � ��� � ��� �� � ��� � � ���� ������� ������ ������ ���� ����� ������

���������������������� ������ �� ����������� �������������

�� ����� ������������������ ����������������� ����� ����

��������� ����������'������

���� � ��� ��� ������� ����� � ������ � ���� � � ��� ����� � ��� � �� ���

����� ���������� ����� ��������� ��������������� ���������������

����� �� �������� ������ �������������������� ������1��������

��� ���������� ��������� ������������ ���������� �������

�� ����� ����� ����� � � �� �������� ���� ����� � ���������� ������

�������������� ��������������������������

���������� ���������������������������� ������������'��������

�������� ����������������������� ����������� ������������ �

��� � ����� ���� � � � �� ������� � ���� � ����� � �� ������ ����� � ��

����� � ���� ������� ���� ��� � ��� � ������ �� �� ����� � ��� ���������

�'����������������� ����� � ������������ � ����

11

Page 13: זכרונותיו של יהודי נודד

����������� ������ ��������� ��� �������������������������

�� ��������������������������� ��� ����������� ������ ������

������ �������� ����� ��� �� ���� ����� ����� ������� ���� ��*+����+

���� � �� �� � � ������� ���� ������� � ���� �� � � � ������� �����

�� ��������� ���+����+����������������� ���� ����������������������

����� ����� ��� �� � �� � �� � '� ������� ������� ��� � ������ ���

�+���� ���+����������������������������� ��������� �

������� ������������������ ��� ������������������ �����������

��������������� �������� ���������������� ������������� � ��������

���������� �������������� � �������� ��������������� ��������

� ������� � ���������� ���������� ��������� ������ ���������'��

����������������������������� ������������� ����� ������ ���� ����

��� ��� ���������+��������+���������� �������������������� ���

������������ ����������1���� �����

������������������������������� �������������������� �� ������

������������ � ��� �������� ����������� � ������� ���� ����� ���� ���

����������� ����� ����������� ��� �������0�������������������

������� ������������������ �������������� �� � ��� ����������

���� � ���� �������� ���� � ��!����� ��� � ��� ������� ���� � �������

���������� ������ ���������������� ���� ���� �����������������������

��'�

�������������������� ���� �� ���������� �������������� ��.��� ��������

����� �� �������� � ���� ����� � ��� ��������� �������� � �� ���� � ��

���� ���� � ������������������ ���������� ������ �������������

������ ���� �'��������������� ������ ����� � ���� ����� ������ ���

���� ���������������������� ��������������

������� ���������� �� ���������������� ��������������� ��

������ ��������� � ��� �� � � � ������� � ��� � ����� ����� � �� ����

������ �������������

12

Page 14: זכרונותיו של יהודי נודד

���� �������� ��� ������� �� � ���� ��� �������� ���� � ����� ������ ���

� � ���� ������� � ��� ����� ������� � ��� �������� � ��� ������� �����

������ ���� ������ ������������� ���������� ��� ��������������������

'�������� �������������������������������������������� ������ ��

���� ����� ����� ������ ���������������������� ����� �� ���������

���������������� ������������������ ��� �����������������������

���������������� � ���1�������������� ������� �����

�������� ����0���������� ������������� ������������������������

��������� ������� ���� �� �������� ������������ ����� ����������

�������������������� ����� ����� ������ ����� ������ ������� �������

����������

�� ������� ������� ����� ������� �������� ��� �� �������� � � �����

�������� ������� �������������������������������� ����������������

�� ������ ���� �������� ��� ���� �� ����� ������ � ������� � ���

���� �� ���������� �� ����������� ���������� � ����� �� ���� ��

�������� ��������� ������������� �� ��������� � ���������

������������ � ����� ���������������������������� ������������

��������

����� � � ������ �������� ���� ������� ����� � ���� � ����� � ���� ��

��������������� ����������� ��������� �����������������������

����� ����� �� � ����� �� ������2���� ������ ���� ���� ��� � ����� ������ �

���������� ���������������������� ��� �� ������������� ��� �

������������������������������������ ������ ����������� ����

��� ��� �����0�� ������� �� �������� ��������� ���0������������

��������������������� ����� �������� ��� ����������� ������

������������� ������������������������

13

Page 15: זכרונותיו של יהודי נודד

�������� ����� ���������� �������������� ���� ������������������

������������������������������ �������������� ����������������

( � ������� ��*�� � ���� � ���� � �������� ��( � ����� ���)�������)

( ����� �������������������� ����������� ���� ��������������� ��)

�/��+���� ��+���������� ��� ��������������������������������-

���� �������������� ������ �� �� � � �������� ��������*�� �� �����

����� ��������������������� ����������������� ����������������

��� ����� � ��� ������ � �� ����� � ���� � ����� � ��� ������ � ����

�������������� ��� ������� ��������������������������������������

���������������� � ������� ����������� � �������������

������������������� ������ � ������� ����� � �������� ������ ��������

������������������� ������ ���� ���������������������� ����������

14

Page 16: זכרונותיו של יהודי נודד

����������������� ������������������������������ ��������������

���� ��������������

������������������������ ������������������������� ��� ������

����� ������������������� ��� ������������ � � ��� ���������

�����$%��0����������� ����� ������ ��������� ���������� ������

����������� ��������������������� ������������� ������������� �

��'��� �� ��� ����� ������������*���������� �� ���� �����'���

����� ��������� ������� �� �������� �����������������������

��������� ������

���� ��������������� ������� ����� ���� �� ������� ��� ������

������ �� ����������������� ����������������������� ��� �����

��� ���� ����������� � �� ����� ������ ���� ��� ��� � ��������� ���

��������������� ������ ���'��� �������������� ������ �������

�������������������� ���� �������������

� ����$%�$���� ��� �� ������ ������� ������ ���� ���� ��� � ������ ���

�� � � ����� ������� � �� �� ������ ������� � �� �� � �� �� � ����

��������� ���� ���������������0������

�� ���������� ������������������������������� � ���� ��������

� �� �������� ��� ��� ����� ����������� ������������������� �����

�������� ��� � �� ������ � ����� ���� ����� � � ����� �����������

����� ������ � ���� ������ � � �� ���� ������ �������� � �� � ������

���������� ��� ���� ������ ��������� ����� ���� ���� � ���� ����� ������ ��

������������ ������� ���� ����������� ����� � � �� �� ���������

���������������������������� ����������� ������ ����� ����

���������� � ������ �� ������ ������ ����� ���������� ���������

�����������

15

Page 17: זכרונותיו של יהודי נודד

����� ���� � �� ��� �� � ����� � �� � ������ ����� �������� �� ����

��� ������� ������������ �� ����� ����������� � ����� �������

�������������� ������������������������������������ �������

� ���� ���������� �������������� � �� ������� ��� �������� ����

����� ����� � �� ��� ������ ��� ���������� �������������������

������������� �������������� �������� �� ������������������

����������� ������� �� �� ���������������� �� ���������

��� ���� ����� ����������������������������������� ������������

��������8���������� �

������� ���� ���� �� �������� ���� ��������� ������ � � �� ���

��������� �������������������� ���� �����������������������

�� ��������� ����� �� ��������� ���� �� �� �������� ���1���� ���1

�� ��������'� ����� �������

��� � ����� ����� ������������������ ����� ����� �����������������

��������������� ���� ��� ��� �� ������ ����� �����������������

��� ������� ����������� ������ ��� � ��� ������ ���� ��� ����� ���

���� ����� �� ������� � �� �� ��������� �� � ���� �� �������� �����

�� ���� �� �������������������������� �������� ��� ���� ����

������������������������������������ ���� � �� ������

�� ����������

�������������$%�������0���������� ��������������#������������������

���������� ���������������������������� � ��� ����� ������� ������

��� ��������� �������� ���� ��������� ��� ����������� ������� �����

1 ��� ���� ������ ��� ���� ����� ��������� � ������������������ ������

�� ���� ������������������ ������������� � ������������� ������

���� ��� ������� � ������ ��������������� �� ��������������������

�� ������������ ��� �� � �� ��� �� ����������� ������ �� ���� ����

����� �������� ������������� ��� � ������

16

Page 18: זכרונותיו של יהודי נודד

� ��� � ��� � ��� ���� � ��� � ����� � �� �� � ���� � ���� ����� ������

��������� ������������ ������ ������� ���� �!������� ������

0������ ��������'�������� ������������������ ����9:;:<=>?����

������� �������������� �� ��� ���� ���� �� �������� ���� � ��������

���� ��� ������� ������ ��������������� �������������� �������������

���� � '��� � � �� � ��� ������� ������ �� ���� ��� ������ �����

+����+���� ����� ����������� ����� ����������� ������� �����

����� ���� ����������������������������� � ������ �� ��������

��� ���� ��������������������� � ������������� ���� ���� �����������

���� ����������������������������� � ���� ���������� � ������

��������$%#%���� ���������� ���������1�

������������� ��������������������� ��������!����������������

��� ������������ ����� ������� �� �� ���������� �����������������

�� ����

�� ������������ ������������ ��������� �������������������������

�� � �������������� ������� ���������� ������ ����� ������ ����

�������������� �������� �� �������������� ��� ������ �����������

� ����������������� � �

���� ����� ������ ���������� ������������������� ���� ������ � ���

��� ���� ��� ������������ �������������� �� ���� ����������� �����

������ �� ����������� � �������������������� � ������� ��������

����������� ��� ����� ������������������������������� �� �� ��� �

����� ���� ����� ������� � ������� �����

������ ������ �������� ������� ������������������� ����� ����������

��� ���� ����� ������ � ����� ����������� �� ���� ���� �������� ��

����� ����� ��� � ������ ��� ����� �������� �� ������ ��� �� ����

���� ������ ������� ��������������

17

Page 19: זכרונותיו של יהודי נודד

��� � �� �� � �� ������ � ����� � ����

��� ������� ������������ � ������ � �����

���� �� ���������������� �����������

� ��� �� ������������� ������ �����

���������� ��� ��� ���������������������

�������� ���������� ���������� ����

������ �������

���������� � ��������� ����������

���� ������������������ ����'������

��� � ���� � �� � ��� �������� �������

���� � ����� ���� �� ���� ��� � ������

������� �������������� ��������������

����&��

���� � ����� ��� � �� ��� �� � ���

����������� �������������� �������

������ �������� �������� � ���� �� ������������� ��������������

��� ���� �� �� � ���� ������� ��������������������� ���������

������������������������� �������� � ��� �� ��� ������������

������ ��� ���� ������ � ������ ��0 ������ � � ��� ������� � �������

����� ���� ��������� � ����� � ���� ������� � �� ������� �����

���� ���������������� ������� � ���������������������� ������

������������ ������ ��������� ������������������

����� ���������������������������������������� ����+�����+����

������� ���+�� �+������������������������� ����������������

������ ����0������������������������������������������ � �����

��� � ��� � ��������� ������� ������� � ������� �������� � � ���� ���

��� ���������� � � ��� � ����� ��+�� �+ � ����� � � � ������� ��� ��������

����� �� � ������� ������� �� �� ����� � ���������� � ����� �������

��� � �� ������������������0�+����+�� ����������

18

� �

Page 20: זכרונותיו של יהודי נודד

����+���+���� ����� �� ����� ������� ��������������������� ���

���� � ���������� � ��� ��+�����+� ��� ��������� ��������� ���

� ��������������� �� ���� �������������������� �� �����

����������� ���� ���� ������������� �� ������� ��������� � ������

�������� �������� ��������� ���������������� �� ��������� ������

������ ��

����� � � � ���������� ��!��� � ��� � � ������ ����� � � �� � �����

0���������������/��+����+� ���� ���������������� ��+������+����������

����� ��� ���� �� ����������� � ������� ���+����+ ��� � �� ��-�������

������������������������������� ���������� ���� ���+���������+

��� ��� �������� ��� �� ��� ����������� ����� � �������������

���� ��� ����������� ���������� �� ��� ������ ��� ������ �� ��������

������

������ � ���� �� ��������� �� � ����� ���+���+ ���� � � � ��� � � �����

�+��+� ���� ������������������������� �������������� � �����

���� ������ ����� ���� ����� ������� ��+��+� � ���� ��������� � ���

��������� ��������� ����� ������ ���������� ��� ���� � �������

����������+��+��� �������� �

�������� ������������������������������ �����������������

����������� �� � �������������� ������������ ��������������

������������� ����������������� � � ���������������1������� ����

���$&�+���+������������������� ������� �� ������� ������� � ����

�� ������������� ������� �������� � ����������� ���������� �

�������������������� �������������������������������������� �

� ������� ��� ������� ����� ��0�+����+������� �������� ���������

(������ ����� ������������@A?;9?(������ ������� ������������� ���

������������ � ��� ���+���� �����+� � ��������������� ��� � � ���

������������������ ���� ������� ��������������� � �� ������������

��� ����� ��� �� ����� ��������� �� ��� ���� �� �� � ��� ������

� �������� ��������� ���� ����������������� �������� � ������� �����

19

Page 21: זכרונותיו של יהודי נודד

� +�� ������� ��� ���������� �������� � ���� � � ������ ����� ������� ���

���������������� ����������������� ���� ����� �������������������

���������� ������� �� ������ ���� �� ������������ �����������

���������� ������ ��� � ����������� ������������������������� ������

����������� ��������� �������� ���������� ���� �������������

���������������������� ���������������� �������� ��� � ������

�������� ���������� ����� ����� ����� ���� ������� ����������

��� �� ��� � � ����� ��������� ����� ������� ���������� ����������

������ ��� ��������� ���������� �����������������������

� �������� ����� ����������� ����� � ���������� ������������� �����

���� ����� ����������������� ���� � ����� ������������� � �� ������

�������������� ��� �������� ��� � ����� ������ � ��� �'� � ���� ������

� � �� ���+��� � ���+ � �������� � ������ � ���� ��� +��� ���� � �������

��������������+ ��� ��+���� � ����� ���� ��� �������� ��������

�� ���B������ ������� �������������� �������� ����� ����� �

������������ � ��� ������������������� ����� �� �������������������

�������B�� � ������� ����� � ���������� � ���� �� � ���������������

���� ��������������� �������������������� ��� ����������� �������

����� �� ���� ����������� �

� ���� �-�������/��������� ������������������������������ ����� � ���

��� ����� �������� ���������� ������� �� ����� ���� ������ ����

������ ����� ������� ���������������� �� ���� �������������������

������������

�������+���+���� � ���� ����� �� �� ����������������������

� ����� ����� � ����� ���� ��� �������� �� ���� ������� � ������ ���������

������������������ � ��� �������� ����� ��� �������� �����

� ��������� �� �������������� ������ ���� ������ �������������

�. ������0��+����� �� �. ���+������� � � ������������ ���� �����������

�� ���

20

Page 22: זכרונותיו של יהודי נודד

������ ���������������+��������+� �������������� ��� ����

� ��������� ���������� ������� ����� ��������� � ����� ���������

��+���+���� ������� ��������������

���������� ����������������������� � �� ������ ����������

1����� � � ���� ������� ��������� ����������� � ������� �������

�������� �������������������� ����� � ���������� ��������������

���������

����� ������������������������� �� ������� ����������� � ������� ��

���������������� ���� �������������������������� ������������������

������� ����� ���������������� ����������� � �� � �����������������

����� ���������� ������ ��� ������������� ���������� ����������� ���

��������� �� ������� � �C� 3� DE���������� �� �����

��������� ���� ���� ������ �� ������������ ������ �� ������� �������

������� �� ������ �����'��� ������ ������������������ ���� �������

�������� ����������� ������������������������������������ ��

������� ������������������������� �������������� ����������

��������� ����� ������ �������������������������� ������

������������ �����'������������ ����������

���������������������������������������������������� ��������

��������'������������� ���� �� ����� �� ������� � ����� ����

������� �� ���� ���� ������� ��� ������� ������������� �����������

�������������� �����������'������ �� ����� ��� ������ ����

��� �����������������*���������� ���� �1������������� ������� ������

�� �� ���� ����� ����� � ����������� ���������������������������

�������������� ����������

� ��������� � ����� � �������� �������������� ����������� �

��� ��� ������������������ ��������� ����� ���������� � ����

�������� ��������������������������������� ������� �� ����

������� ���������������� � �������������

21

Page 23: זכרונותיו של יהודי נודד

�������������������������������� ������0����� �������� �������

��� ����� �� ���������������������� �� ���������������������� ����

� ���������� �� ������� �� ��� ����� �� � ��� ����� ����������

� ������ ������ ����� � ������������� ��� �� ����������� ���� ���

���������������� � ������������ ����������� ����� �������������

�������� ��������� �� �� ������ ��� ����������������� ��� ������

������������� ���������������������������������������

���������� ������ ������������� �� �����������

�������������������� ������������������ ��������������

��������������� �������

�� ����� � ���� � � �� ��������� � � ���� ����� � ������ ����� ���

�� ������� �� ������ ���� ���������������� ��������������������

� ������������������������� ������ ��� ��������������� ���������

��� ���� � ����� � �� ������ ������ �� �������� ������� �� ������

(������=?F:<G����� ������� ����� ������� � ��������� � �� ���������)

(�������������������� ��������� ����� ������<HGI=G<HJK�� ��������)

������ � ���� �������� ����������� ����� �� ������� ���� �������

���� ���������� � ��������������� ������������� ����� ��������

��������'��������� ������������������� ���������������� ������� ���

��������� ��� ������ �������������� �������� ������� ��� ��

� ���� �'����� �� ��� ������������������ ���������� � � �����

��� �������

��� � ������ ����������� ��������� �������� � ��� ������� ������

���������������� ��������� ���������������� � ����� ������������ ��

� ���� ���� ����������������������������������� ��������� ���

������ � ������ ������� ����� � ��� � ��� ��������� �������� ���� � ����

��� ���� ��������������� �

����� ������� �������������������� ������� ����������� ������

������ ������ ���� �������� ��������� ��� ���� �����������������

22

Page 24: זכרונותיו של יהודי נודד

���������������� ���������� �����������������������������

�����$%�,��� � ���� ���� ��� ����� ���� � ����� ������ ������ ��� �� �

����� � � ��� ������ ������ ��0� � ��� ���� ���� ���� �� � ������

� ���� ��� ����� ��������� �������������� �������������� �����

���������� ��� ������ ��� ���� ��������� ������ �� �����������

������������������������ ������� ������� ����� ��� � ������

����������������������

������ ������ ��������������������������������� �����������

������������������ � �������� ������������ �� ��������� ���� �

������ ����� ��� ������ ������� ���������������������� ��������� �

���� � �.� ��� ������ � � �� � ������ � ��� ���������� ����������

��� ��1���� �� �������� ������������������������ �������������������

� ������� ��������������������� ��'���������� ����� � � ��

������������������� ���������� ��������������

������������������� ���������������������������� �������(<?<>J)�

��� ����� ������� � ����� ����� ���� ��� � ������ �������� � �� ��

�������� �� �������������� �������� ���� ����������� �����

������ ������ ���� � � � ��� � ������� � �� ����� � �� � ����� �

� � ������� ������ ����� �� ������ ������������� �� �� � �����

�� � �������������������� �������������������

� �� ����������������� ��� ������ � ������ ����������� ����

�������� ������������������������������������������������������

23

Page 25: זכרונותיו של יהודי נודד

�����

0�$%�2��� ����������� ���

���� ����������������������������� ���������������� �������

��������� ������� ����������� ���� � ��� ���� ����� � ���� ������ ��

��� ������� � � �������� ����� � ���� ������ � ���� ������ ����� ��!����

����������������������������������������������� ����0� ���������

�������������������� ������������

�����$%�%0#������� ������� ���� ��������� �������� ���� ������ �

��������.�� ���� ������� $��� �������� ���� ������������� �0 �

���������+�������+ ���������������� ���� �����������������

0������� ������������$,�� �� ����� ������������+� �$%��� ���� ����� �

������ ������ ����������� �������������������� ��+�����+���+����+

�� �������� � ����� ��������� ������� � � ������� � ��� �'��� � �� � ���

���� � ���� �������� � ����������� � ���� ��� �� �������������

�������

�0�$%#$����� ����������������������������������� ���

24

��

��

Page 26: זכרונותיו של יהודי נודד

� � ��� ���� �

25

Page 27: זכרונותיו של יהודי נודד

26

! �" � �

��

Page 28: זכרונותיו של יהודי נודד

27

Page 29: זכרונותיו של יהודי נודד

���������� ������������� ��� ���� ����� ���������������������

��� ������� � � �� � �� ��� ��� � ������ ������� �� ����������� ����

� ������ ������ ������� ����� � ��������� ���� ����� ������

�� � ����� � ������ � �� � ������ � ������ � �� � ���� ������� � ����

�������� � ��+������� ��+� ���� ��������������� �� �� ����������

��� �� �������� ������ ������'��� � ���� ����� � � ��0 � �� ��� ����

� � ���������� ��� �������� ����������������������� ������

����� ������������ � ���������� ��������������������� ���������

������������������������� ��������������� ���� ���������������

������������������� ����� ������ ������������ ������� �������� ��

��������������� ���������� ������������������������������ ���� �

���� ����� � �������� � �� ������������� ������������������������

���� ���� ������ � ��� ��"����� � �� � � ��� ����� ����� ��������� � �� ��

�� ���������� ����� ������������ � ���������� ������� � � ��� ���

������������� �������������� �� ����������������� ������� � ��

���������������������� ��� ��� �� ���� ��� ����������������

���������� ���� ������������� ���������������� ���� �� ��������

������� ��������������� ����� ���������� ��������� ���

���������� ������� ������������������ ��������������������������

����������� ����������������� ������� ���� ������� � �� � �������

�� ������������ ������������ �������������������� ����������

��������� �� ����� ���� ������� ��������������� ��� � �����

�������� ��� ����������������������� ���� � ��������������

���� ������ ����� ��������� ���������� ������� ������ ���������

������ ���+ ����+� ��������� ���������� ���������������� ����

������ �� ���������������� ���� ��� ����� �'������� ��� ����������

���� � ���� � ���� ���� ����� � ������ � ���� � � � � ������ � ��� ���

�������������� �� ������� ���������� ���� �����������������

� ����� ���� ���������� � ������ �� ������� � �� ���� ��������

�����

28

Page 30: זכרונותיו של יהודי נודד

���� ���� � ��� ��������� � ��� ������� � ��� � � �� � ��� ���� � �� � ���

������ ����������� ��� ����������� ������������������� � ������

������� ��� ���������� ������ ������� ���� ���� �� ����� ������

������������������������������� ���� �������� ���� ��� � �����

����1���� ������ �'���������� ������������������� ���� ��������

!���� �������� ��� �� �������� �� ����� ��������������� ��� ����

������������������ ������ ��������� ����� ������ ��������� �

��� ���� ����� ��� ������� L���� ����������������������������� �

������������������� ������������� ������������� ��+�������+� �

���� ��� �������������� �������������� ������������������ ���

�������������������������� ������'������ �����������������

� ���� ���������������� �����������

� �'����� ��������������� ����� ����������������� ������ �'���

����������� ����������'��������������������������0�������

��������� ������ � ��� �+��� ��� ����+�������� ����� ���� ��������

����� ������������������������������������ ���������������

����'����1���� ����������� ��������������������'�������������

�����

����������������� ��������������� ������� ��������������� ����

������ ��������������������� ������ � ����� �'����������������

�� � �� ���� ���� ��� ������ �������� ��� ����������� ������� ����

������� �����������������������������+������+���������������

������� ��������� ������ �� ������������������� ���� ������

�� ������������� ����� ������ � ���� �������� ���� ������� ����

����� � ���� ������� ��� � ����� � ����� ����� � �� ����� � ����� ����

����������� �������������������� ����

������ ��$%�&��������� � ��� ��� � ��� � ����� ����� ������� �

� ����� ��� ��������������� ������������������������������ ����

����� ���������������� ��������������� ������������������� ������

29

Page 31: זכרונותיו של יהודי נודד

�������. ����������� ������������������ � � � ������������� ����

��������������������� ������� ���������������� ������������ �����

���������������� ������ � ��������������� ������ ����������

�� ������������ ��������� ������� ������������������ ���������

����������������������� ����

��� � ���� ����� � ��� � ����

��� � ������ � ���� ���+�����+

���� � �� � ��� � ���� � ���

�������������� ����� ��

����� � ��� ��� ���� � ��

������ ���� ������� �������

���� � ��� � ������ � �� ������

�� �� ������� ���������

0������0�������� ���������

����������� �������� ���

����� � ��� � � � � � �����

��������������0����

������� ������������ ��

�������� � � ���� � � � ���

������ ����������� ��� ���

�� � �� ��� ������� �� � ��

������ � � ���� ��� � � ���

�������� �������������������������� �� �����������������

�����������+��� ������+� ������ ������� ���������������'���

�� � �� � �� ������� � � �� ���������� �� ���� � ��� � �� � ���� � ����

���������������������� ����������� ��������������� ������������

���� ����� �������������������� ������� �����������������������

���� � � ���� ������ � �� � ����� ������ � ����� ��� ��� ������ ����� ���

������ �������� ���� ��������� ���� ������������������������� �

���� �� ������������ �� ���� ������ ��������������

30

Page 32: זכרונותיו של יהודי נודד

��� � �� ��� ���� ��������� ������� � ���� ���� �� � ������� � � ����

��������� � �� ������ �� � �� � �������� ��������� ��� ���� ����� ���

������������ ����� ���������������� ������������������ ���'��

���� ����������������������������������� �������������� ����

��� ��������������������������������� ������ ���������������

����� � � � � ��� � ����� � �� � � ����� � �� � ����� ���'�� ���

������� ������������ ����������������������

��������� ������ �������������� ����� �� ������ � ���������

�� ������ �� ���������������� �������� ������ ������������

���������������� �������������� �� ������������������������

�� �������������� �������� � � ����� ��������� ������������ ������

����� � �� '���� ����� ���� ������ � ��� � �� ������� � ���� �����

���� �����'�� �� ������ ���������

��� ����������� � �� �� ��������������� ��� ��������� ������������

������������� ������������������� �������������������� ������ ��

����������1�

+�����+� ������ � ����� ������ �������� �� � ���� � ��� �������

��� � ����� ������� � ��� ��� ��� ��� � ���� ��� �������� � � ��� �

��������������� ���������������� ��+�����+��0�����������������

���� � ���� �� �������� � ����� ��� ����������*��� ���� ���

� ��+�����+ � ���� ��0������ ������ �'����� ����� �� �� ������ �� ���

"�������������� ��� ���0����������� �����������

��� ��������� ����� ����������� ������������������� �����������

���� ����� �� ������+����� ����� � � ����������������+��*����������

�� ����������� � ������� ��������� ��������� ���� ��������������

�� ��� � � � ��� � � ����� ���� ������� � � � ���� � �� �������

���� � ��� � ������� � � � ������ � ���� � �� ��� � � ��� ������������

������������� ������������� ���������������� �� �����������������

������ ��� ����

������� ����� ���������� ����� ����������� ����������� � �� �

������� ������ ��� � ���� ����� � ������ ����� ��� ������ � � ����������

31

Page 33: זכרונותיו של יהודי נודד

����� � ��� � ��� ��� � �� ������ ������������� � ����� � ������� � �� � �����

��� �������� ��

� '��� �������$%##0#,���� ������ ����� ����� � ��� �� � �� � �

�+������+����������������� ����(?G;:9;:F�)����������� ���� �����

���������� ��� ���������������������������� ��������������� ���

���� ���� ����� ���� ������������ ��� � ��� �� ���� �������� �����

� ��������� ������� ��������� ������������������ ������������������

��������� ������������������� ������������������������������

����������� ������ � �'�������� ��������������������������� ��� �

��������� �������������������������������������������������

���� ��0 � �� �� � � ���� � ������ � � � ��� ���� � � ��� ������ � �����

������������������ � ����� ���� �� ��������� ��� �������

� � ���� ���������� ���� ����� ��� ������������� �� ���� ���� �

��� ������ ��������� ������� �������� ����������� ������ �

� ���� ����� ������������ ����������� ���������� ����������� �

(��������� ����FM;?K:A<>?��� ������������� ��� ��������� ���)

����� ����������+��� ����+��*� ���� ������������������������ �������

���� ��������1��� ����� ��������������� �� �+���� �� � +� ��+��� �+�

����� �������������� �������������� ���

�� ���������������� ��� ��������������� ��������������� �� �

��������������������� ����������������������� �������� ��'��

������ ��� ������ ��

����������� ����� ������� ���� ������� �������������������

� ������������������� ������ � ����0�������� ������������ ���

��������� ��� ��

������ �� ������ ��������������������� ���������������� ����

������� ����� ���������� � ������ � ������ �������� ������ ���

��� ��������������������������� ��� ��������� ������������

���� � � � �� ��� � ��� � ���� � ���� ����������� � ��� � ��

������ ����� �������� ���� ���� � ��� � � �� ����� � ��� ��� ����� �

������� ���������'����������� ������������������ ���������

32

Page 34: זכרונותיו של יהודי נודד

����������� ������� ����������������� ����� ��������������

���������������.���� ������������1� ��1�� ���������������

��������������� � ��'����������������������� �1�����

����0������ �������� ��������������������������� � �������� ������

����������� � �� ���� ������� ����� ����������� �������������

�� ����� ���� ������� ��� ��� �������������� � �� ������ ���� ��

������������� ������������� ������������ � ����������������

������ ����� ������ ����� ������ ���������� �� � ������������

� ������� ����� ������ ������� ����� ���� ����� ������ ���������

�(��+����+� ���� ��������������� ���� �����NJ:KG;����������� ��)

��������� ������������������� ���

��� ������ ���� ��� ���������� ��������������� ����� ����� �������� �����

������������������������������������� ��� ���������������������

����� ������������ ��� ���� � �� �������� ��������� ��� � �������

�������������������� �������� �� ����������� ��������

�(�+��� ����+���������������� � �� ��� ���>?;@M= �IG;G=?�� ��������)

������������������� ���� �������� ���������������������������

������� � ������ �� �������� ������������������ ��������������

��������������������������� ������� ������

������������� ��� ����� ��������������� ���� �������������

������������ ��� ���� ����������������� �������������0���� � ���

������� � ��������������� ���������������� �������������

���� ���� ������������� � � ���� � ��� � �� � ������� � ����� � ���

�� � ����������� � ������� � �� � ��� � ��� ������� � ����� ���������

����������� ����������������

�������� � ������ ��� ��������������������� ������� ��� ������

������� ���������������� ����� ����������+������+���� �������

�� � � � �� �� � � �� ���� � ���� �� � ���� ����� ��������������

��� ��� ������� ������������ ��� ������� ��������������� �������

������ ����� �� ������ � � ��� ����������� ������������ ������

�������������������������� ��������������� ����������������������

33

Page 35: זכרונותיו של יהודי נודד

( ������ ������ ��������������� ��������� ����������� �����

9:;:<=>?������������������ ���������������� ����������������)

������ ������������������� ��� ��� �������������������������

��������������+�����+����������� ������� �� ������������������

����� ������� �� � �� �� ���� �� � � ��� ����� �� ��������������

�� ���������������������

� ������������������������� �0������������ �����������������������

����������!��������������� ����� � � ������������ ��������� � �

������� ����� ����� ��������� ������������� ���������� ���� ����

��������� ���� � ��� ����� ���������������� ��������� ������� �����

�������� ��� ���������

������ ������� � ��������� ������������� ����� ��� �����������

���������� ���������� ���� ������ ��������� ��� ��� ����������� �

����������������������� � ���� ����������������� ����� ����

*����� �������� ������������ ������ ������������������ ������

� ���������������� ���+"������ ���������������+

34

Page 36: זכרונותיו של יהודי נודד

���

����������������� ��������������������������� ������� ���� �' ������

���� ���������� ����������������� �� ������ ��� ������� ������

�� � � ����������� �� �������� ���� ������������������ ������� ����

���� ������ ������������ �������� ��+��������+������� �����

����������������� ��������� ����������� ���� � ���� ������� ���

�������� � ���� ������ ����� ���� ���+������ ��+��� ����� ��

������

� �������������� ������ ���������������������� ������ �����

����������������� ��� ������������������������� � �� �����

������������� ��������������1���� ��������

����������������� ��������������'���� ������� ��������������� �

���������������������������� ������ ��� ���������������������

������������������� ��������������������

����� ��� ��������������������������� ���������������� � �������

�� ��� ��� � ��� �� ����������� � � � ������ �� ����� ��� ��� �������

��������� ���� ��� ����������������� ����������� ��� ��� ��� � �������

�� ���������������� ������ ���������������������������������

����������������� � ����������� ����� ������������� �� ���� ���

������������� �����������

������� ��������� �� ����� � ���� �������� � ��� ���� � �� �����

��� � �� ������ � �� � ��� ������� � � �� � ��� ����� ��������

�������� ���������� ��� �� ������ ����������� ��� ����

35

Page 37: זכרונותיו של יהודי נודד

����������� ������ ������������������� ����� �����������$$�#�

���� � ������������ ���������������������� ���� �������� �

������ �����������%OP�������� ���� ��������� �������������������

����� ��� ����� �� ����� ����� ���������������� ������� ����

����� � ����� �� ��� ������ �������� � ������ ����������� ���������

�������������� ���������� ������� ����� � ���� ��� ������ ������

�� ��������������������� ������ �� �������������������������

����� ������������� ������������ ����������������������� ����

���������

�������������������������� ���������� �������������������

� ���������������� � ������������� ������� ������������������

������������� ������������������������������������� ��������� �

������������� ����� ������ ����� ����� ����������� � �������� �

������� � ������������������ ����� ������������� ��� �������

���������� ���������������������� � ����� ����� ��������� ����

��������������������������� �� ����������� ������������� ��

���������������������� ����������

��������������� �������������������������������������� � ���

0� ���������� ���� ����� � ��#������������������ ������� ��� �

����������� ���������������� ������ �� �� ����������������

���������

���� ��������� ����� ��������������������������� �������� �

�������� �������������������������� �������� �������� ������� ���

� ���� �������� �������������� �������� ���� ���� ���������

������� �������������� � ��������������� � �� ��� ������������

���������� �������� �������� ���������������������������������

������������������������������ � � ����������� �������� ��

������������� ��������� ����������� ������������� ��� ��� �� �

������ �������-����� /����� ������ �� � ��+� ����� �+������ ����

������������������0�+�����+���� ��� � ���

36

Page 38: זכרונותיו של יהודי נודד

�������� ��� � ��������������� ����� � � � ���������� ���

��������� ���������� ��� ���� � � ������ ��� ������ ������ ������

���������� � � � ����������������������������������������

������������������������� ����� ���� �������������������

���������� �������� �'������ ������ ����������������

���� ������������������������ ��� ����������� � � ����������

����� �������������� ����� � ����� ���� ���������� � ��� ����� ���

����� ��� ���� �� ������� ������ � � � �� ���� �������� � � ���

������ ������ ��� ���� ������������������������ ������ � � ������

������ �� ��������������������� � ������ ���� � ������������� ����

������ ������������������������� ����������������������������

����������� �����������

37

��

Page 39: זכרונותיו של יהודי נודד

38

� ��#�#

� $!

�� � � �

Page 40: זכרונותיו של יהודי נודד

������������������������ ����������������������������������������� ��

��� ���� � ����� ���� ������ ����� ���� �������� ��� ����������� ���

������������� ���������� ���������� ������� � ����������������� ��

�������� � ����+��� +���������

� ��� ����� �� ������ ��������� �������� ������ �� �� ��������� �� ������

� � ���������������������������� ��������������������������

��������������� ��������������

������+����+������� ��������������� �������������� �����������

�����'���� ���� ������������� ����������� � ����������������� �

��� ������������ ��������� ������ ���������������������� ������

�� � � ��� ����� ������ ��� ��������� � � � � � ��������� ����� � ��

���� ��������� �������� ����� ������������� �� �� � ���������������

������+� ��+�������� ����������� ����� �������

������ ������� � ���������� ������ ��+� �� + ������ ��� �������� � ���

��������� ������������� ���������������� ���������� ��������

�������� ��� �������� ��� ���. ��� ����� ����������� ��� �������

��� ���������������� ��������� �� ���������������������� �������

������� ���� ��� �� �������������������� ����������������������

� �������� ���� ������� �������� ���� ���� ����� � �� � �� ����� ���

���������������

������ �. ��������� ������� ��*�� ����� � ��������� � ��� � � ���

����� ��� ����������� �������� ��� ���������� �������������

���� ������������� ������������������������������������� ���������

���� �� � ������ ���������� �������������� � ����� �. �������� ����

����� ���������� ����� ��� �� ���� �� ����� ��������� ���� ������

��� ������������������������������� ������� ���������� �������. �

���������� � ������������� � �������������� ��� �����������������

������ ������������ �1��������� ������������� �����������

39

Page 41: זכרונותיו של יהודי נודד

����������� ��� �������� ��������������������� ������������

������ ��. � ���� ������������������������ ���� ��� ��������� �

������. �����������+������ �+����� ������������ ��� ���� � ��

�������� ��������� ������������ ��������������������

�� ���� ���� ������������ ��������������������. ������������

������������ ����� ��������������� ���������� ������� �����

� ��������� ������������ ������ ��� ���������� �� ������� ����

������������������ ��� ���� �� � ������ ������

40

%�� &'(

Page 42: זכרונותיו של יהודי נודד

����� ����

����� ��������� �� � ����� ������ �� ��� �� ���� ������� ��������

����� ��� ���� ����� � ������ � ����������� ���������� ��������

�����������������������������������������������������������

�������������� ������������ � ��������� �����$$����������� ����� �

������ �� ������������������'����������� ����������� �����������

����������� ���� ��������� ���������� ���������� �����'�����

������Q�0� L�0�5R���������������������'������������������� ���

������������� ������������������������������� ���� ��������

������ � ������ ������ � �� � ������� � ����� � ����� � � � ������ ����

� ������� �� ����������� ����� ������� ������� ���� ������

�� ���� ����� � ����� �������������� � � � ����������� �������

������������� �������������������� ������������������

� ��������� ������������������������������������ ������������

� ���� �� � ���� �������� ���� � ���� � �� � ����� ������ �����������#�

���������������� ����������������������� � ���������� ��� ����

�����+�����+���� ������������������������������ ����������� �

��������� ����� ��� ��+������ �+��� �����'��� ����������� �����

����� ����� ����� ���� �� ������������������������������ ���� ��������

������� �������� �� �1 ������ ���� �'���� ���� ��� ���� ������ ����

�������� ������������� ��� �� �������� ���������� ������� �

������������������'��������� �������� �� ��������+���������+�����

���� ����������� �������� ���������������������� ������������ ���

���������������� ���������� ����������������������� ���� ������

����������� �������������������� ����������� ������������

41

Page 43: זכרונותיו של יהודי נודד

������� ���� ��� ��� ������ ����� ����� �������������������� ��� ���

(�.�� ��.��������� �>?NGSM<H��������� ������ ����� �����)

�������������������������� ����� ����� �� � �������� ������������

���� ���� ���� �� ������������ � �� � �� �� ���� �� ��� � � ��������� ���

��� ���� ���� ������0������ �� ��������� ���'� ����� ���������

��� �������

������������ ���� ������� ����������������� ������������

�� � � ��� ������������ � � � ��� � ����� ��������� � ���� ��� � ���

�������'���� ��� ������������������� ������������������

�������� � ����� ������ ������� � �� ���������� � �����������

�� ������ ��������������������������� ������ ����������� �����

����� � ����������� ��������� ����� ����������� � ������ �� � �����

� ���������������������������� ������ ����� ������� ������+"�� �+

����� � � ���� � ������ � ������ ��� ��� ����������� ����� � �����

���� ������� ��� �� �������������������������� ���������������

�� ��������

���������� ���� ��� �� � ����� �������� ��� � � �������� ���� ��

��������� ��������������������� � ��������������� ��� �����

�� � �������� ��� ��������� ����� � ��� �������������� ����

��������������������������� ����������� ���������'�(=?FI;:A<>)

����� ������������ ������ �� ����� ����� ���������������������

��������������� �������� �� ����� �� ��

��������������� �� � ���� ����� ����� ���� ������ ���������� ����

��� � ����������� �� � ���� ������ ��� ��� �� ������ ��� �������� ��

������ ��������������� ������� ������������ ���������0��&������

������������ ���������� ���� �������������� � ��� ���� ������������

FM;?K:A<>?� ,,������ ���� ��� ������ ������� ���� �������������

������������������������ ��������� ��� �������� � ��� ����������

���� � ������� ��� ��� ���� � �� ������ �� � ���������� ����� �����

42

Page 44: זכרונותיו של יהודי נודד

��� � ����� ������� � ��� � ����� ������� � ���� ����� � ���� ��������

��������� ������������������������������� ������������� �������

� � ���� ������� ������� � �� � ����� ����� ���� ��� ������� � � ����

� ������������ ��� ���������� ����������������� ��� ��� � �����

��� �����������������������������������������

��� ���'��� ������� ������ �� ���� ���� � � �������������� ������

����� ������ ��������������������� ������������������� � ��

����������������������������� ���� ��������0����������� �

��� � ���������� ������� ��� �������� � ��� � ����������� ��� ������

��������� �� ���� �� ������� ������� ����������� ��� �� �������

��� ��� ����� ������������������0������������� �����������

���� �������������������������������������� � ����� �������

����� � ������� �����8����B� ��� ��������� � �� ����������

�������������������������������� ������������ �����������������

������ �� ��� � �� ������� ����� ��������� ������������ �����

��������� �����������0������ ���� �����������

(���� ������ ��������� �������K?SGA>J�������� ������������������)

���� ����������� �� �� ��� ����������� ���������� �� ����������

������������ ��������������������� ��������������� ������ �

�������� ����������� ������������'��� �� ����� ����� ���������

������ ��� ��� � ��� � ������ � ����� ����� ��� � �� ����� � � ������

������������������������������� �� �������������������������

����'�������������������������������������� ��� ������� ��� �

���������������������������������������� � ������������� ��

������ ������� � � ������� ��� ����� � �� �� ����� ������� ������ �

������� �������� � ����������������� ��� �

���������� ��� ����� � ���� �� ���������� �������� ��� ��� �� ��� ���

������� ����� ����� � ����� ������������������ ��������� ����

� ��������� ����� ���� ��� ����� ��� ���� � ������ � � � ����� � ��

43

Page 45: זכרונותיו של יהודי נודד

�����+� �������+ ������������������� ��������� ��� �������� �������

������ ������������������������������������ �� � � �����������

� ��� ������ ���� ��� � ����������� ��������� � ����������

������ ����� ��������������������

�� ���������� ������ ���� ���� ���� ����� � ������� � ��*� ��� ������

�������� ������� ����� ������������������������� ���������� ���

��� �� � �� � ��� ���� ���� � ��� ���� � ������ � ����� �� � ��� �

���������� ����� �����'��������� ���� ����������������������

� ������������� ������!������������� ���� ������

���������� �������� ���������� �� ��� �������� ������ ������ ������

�������������� �������������� ���������� ��� ������� �������

������ ������� � ���� � ������ �� ��� ��� � � �� �������������� ��� ���

��� � � � � �������� ��� ���� � � ��� � ������ ���������� ������� ����

���������������� ������ ��� ������������� �������������� ��������

���������������������������� ������������ ����� �������������

���������������������������� ��������� ���� ������ ������� ������ �����

��� ������ ���� ��������

������������������������ ��������� � �� �� �� ������ ���������

�� ����������� � ������������������� �������� �������������

����� �� ��� ������

�� ��� ���������������� ������� ������ �'��0'�� ����� ���������� ����

�(��+�������+ � ����� � ��� ������� �������>?;<JK<>J������ � ��� � � ��)

�� ������������� �������������� ���������� � �����������

�������������B����������� ���������������!������ ������� ������

������ � ��������� ��0������ �������������� ����� �������� ����� ��

����� �� ���� ���������������� ������

���������������� ���������������� �� ��������� ���� ���������

���� �� ����������� ������������������������������� ����� ������

44

Page 46: זכרונותיו של יהודי נודד

��� � ������ ������ ������������������ � ������� � �� ��������

� ����� ����� ���� ������ ���������+���������+��*� ����� ����� � �

��� � � ��������������� ����� ����� �� ������� ���� ������� ����

������������� �������������������������������� ���������� ������

���� � � � ���� ��������� ����� � ��� ������� � ���� � ����� � � � ��

��� � ����� ������� � � � � ���� ���� ������� ���� � ����� � ���������

��� ���� �������� �� ����� �� ����������� � �������� ���������

��� ��� � ��������0�����������

�� �� ������������������ ���� ������������������������������

������ � ��� � � � ����������� ���� ��� ���� ����� � ����� ����������

������������������� ��� ��� � ������ ��� ���� �������� ���������

���������������������������� �����������

� �� � ������ ������������ � ��� ����� ��+����0 ��+ � � � �����&�0 ��2

��������� ���� ���������� ���� ���� � ���������������� ����� �������

������ ������������������������������������� ���� �������������

�� �� �� ������������� ������ �� �������������������������

� ��� ����� � �� � ����� � �� ����� ����� �������� ��������� ����

���������� � � ��� ��� � ���� � � ��� ���������� � � ���� � �� ��

� ��������� ��� � � ������������������ ���������� ������ �������

������� ���� � ���������� ���� ����������

���� �������� ��� ���������� ��������������������� ������ ���

������� ������� ��������������������� ������� ������������

��� ���������� �������������������������������������� � � ��

������ ��'����� ���� ���������� ������ ������� ������������

����������� ���������� ���������������������� ����������� ���

��� ����� ����� ��0� ���� � ������� � ���� ���� ������� ��� ��� � ��� ��

�������

�� � ��� ��� ����������� ���� � ��� ����� � ����� � ������ � �����

45

Page 47: זכרונותיו של יהודי נודד

���� ����� ��������� ��� �������� ��������������������������� ������

����� � �������������� ����� �� �������� �������� ���� ���� ����

�������������

� �� ���������� ����������������� � ������ ���������&��� ������������

������������ ������ ����������������� � � ��������� ������������

����������������� ������ ������ �� ��� � ������� ����������� �� �

�������������� ������ ���� ����� �� ����������������������������

� � ������� ���-+������+ ��������/��+��� ���+ � �� � ���� �������� �

�������������� ���� ���� ���� ��������������������������� ����

����� ��� ������ � ������������� �

������� �������������������������� ��������������������������

����� ��������� �����*� �� ���� ��������������������������4�C�����

������ ��� ��� ��������� ������� �� �������������� ���� ���������

������ ��� ������������ � ������ ��������������� ������� ������

���� ���������� ���� ������������������ ���� �������� ��������

������� � �� ������������� ��� ���� ����� ���������������� ����

������� �������������������� ��������� ������ ���� �� �� �� ����

�� ��������� � ���� ����� � ���� ���� ���������� �� ��������

����� ������� ������ � �� ���� ���� ���� � ���� � �� � ���� �� ����

����������� ���

����� ��� ����������������� � ���� ��������������������������

���� ����� ����� ��� ������� ���� ������ ����� ��� ���� ����� � ���

������ � � ������� �������� � �� ���� �� � � � ��� � �� � ���� � ����

��� ������������������ � ��������������� ������������� ��������

����� ����� ��� ������������������������� ���� ������� �����

�� � ��� ������ ��� ��� ��1 ����� � ���� ��� � ��� ������ ��� �������

������������������������������������ ��� ���������������������

�����������

46

Page 48: זכרונותיו של יהודי נודד

������� �������������������������������� ��������������� �������

� � ������ ��� ��� ���� � ��� ��� ��� � ���� �� � ����� �����

������ ���������������

�������� ������ �������� ������ ���������������� ������������

������ ���������������� ������ ������������������� �������� �

��������� ������������������������������������������� ������

������� ��� ������ �������� ������ ���������+� �������+ � � �����

� �� � ����� � ����� ����� � � � ���������� ������ �� ������

������������ � ��������� �� ���� �� � ��� ��� ���� ������'����

����������������� ������� ������

����� � �� ����������� ���� � ������ �� � ��� ������� ������ �������

����������������������� � ������� ������������� ����� �������

�� ���������������������� �������� ��������� ���������� ������

����� � ���������� ��������� ��������� ���� ����������� ������� ������

������������������� ����������������������������� ���� ����

���� ������ �������� ����� ��� ������ ���� ����� ����������� ������ �

��� ��1��������� �� ��� � � ������ � ����� ������������������

��� � ���� ��� ����� ����������� ����� �� ��� ���������'� ������

�� ������� �'���������������� � ����������� �� ����������� �

'�� � �� � ����� ���� ������ � �� ����� ���� ���'� ���� ������ ���� �

� �������� ����� ���� ��������������� ����������'���� �������

���� ������ � ���� �������� ��������� �� ��������� ����� ����������

�������������������� ������ ���������

������ ��������� � ��� ���������� �������� ��� ���� ��������

���� ��� �������� ������ ���������������������� � ������������ ����

���������� � ���� ����� �� ���� ���� ���������������� ������� ��

����������� ��������� ����� ��������� ��������������� ���������

�� �� ������������������������� ����������������������� ��������

��������������������� ����������������������������� ��� ��

47

Page 49: זכרונותיו של יהודי נודד

���� � ������� �� � ��������$��0 �$#���� �� �� �$#�1�$,�� ���������� ���

������ �������� �� ������������� � ������ ���� �� ��������

���� ������ ����������� �� � ��� ����� ������� � � �� ������ �����

�+ ������ ��������� ��+������

��������� ����������� � ������� � ���� ��� �������+�� ���+��������

������������ ����� ���������'���� ��� ���� ���� �������������

������ ������ ������������������� � ��� �� � ����� ��������������

�������� �� ���������� ������� ����� �������� ���������������!�������

��������������� � ����������������

����� ������������ �� ����� ����� ����� ���������������������

���� ����� � � ���� � � ��� ������� ����� ������ ���� � �������

������� ����� ���������� ������� ��� ����� �� ���������� ����

� ���������� ��� ��� ����� ��� ������������������� �����������

� ��0 ���� ����� ������� ������ ���� ���� ����� ������� ����� ���

����� ���������

������ � ��� � � � �� � ��� � ��

�� ��� ������ ���� ��� �������

������������ �����������������

�� � ��� ������� �� ��� � �����

�� � � �� � ��� � � ��� �����

��� ��0 � ���� � �� � ��� ���� �

����� � ������� � ���� � ���

� �����������

48

%�� &'(�

"�� �

Page 50: זכרונותיו של יהודי נודד

����������� ������������� ������������� � ����� �� �����������

�������� �� ��������� ��� ������������� � � �������������

�������� ������������� ��������������� ���� � ������� ��� �� �����

��������������� ��� ������������ �������� ��� ��������� �����

����������� � �������������������������������

������������� ����� � ������ ������ ������ ����� �������������

������ �������������������������� �������� � ���� ������������

����������������������� ������� �������� ��������� ���������

�������������� ������������ ������ ����� �����������������

������������� ���� �� � ����������� ������������� ���������������

��������� ���� ��� ������������������ �� ��� ����� � ���� �����

������ � � ������ � �� ��� ������ � ������� � �� � ��� ����� ��������

������������������������������� ��� �� �� ������������� ������

�������� �����'����� � ���������� ��������������� ������ ����

������� �������������� ����������������������'��� ������������

����� ����� ����� ������� ������ ��� � ��� � ���� ������� ���������

��������� ������

����� � ����� ����� ���� � ������ �������� � ���� ��� �������� ������

������������ ������ ����� �������� ��!�������������������� ������

���������������� �������������������� � ����� � ����� �� � �������

�������� ��������� � ������������ � ����������� ��� �� �� ��� �����

����� �� � ������������ ����������������� ����� � ������ ����� ������

��������� ��� ���� � ���������������������� ����������� �

������������������� � � ������ ���������������� ��������� �

�������� �� ���� ����� ������'��� ������� ������ ��������� ����+�����+

�������������� ������������� ���

(���� � ����� � ������� ������������� =S:@?�������� ��������� �)

����������������������������� �� ��������������������������

���� �������� � ���� ���� � �� �� � ������� ����������� �������

49

Page 51: זכרונותיו של יהודי נודד

���� � ������� � ���� � �� � ����������� ��� ����� � ��� � �� � �� ���

����� �� � ����� �'���� ��� �������� �� ��������� ���� ���� �

��� ������ ����������������������������� � � ������� ���������

����� � ��������������� ���������� �� ��������������������������

���������� �������������� ����� �������� ��������� ����� ��

������ �������� �����������������������������

������ � ������������������������ �� �� �� � ��������� ���� �������

����� ������� ������������������������� ���������� ������

��������� �� ����� ������������� ������������ �������������

� ��� �� � ����������&�T� ��� ���� ���������� �����������������

��������� ���� � ����

�������� ������������ �������� ���� ���� ���������� ����������

������ ��� � �������� � ����� ����� �'��� � ����� � � ����� � �����

������������� ���������������������������� ������������������

��������� ����� ������ ����������� ������������� ��� ������ ��� ��

������������������������

���������� ���������� ������ �������� ����� � �������� ����

� ���

�������������� ��������� ������� ��������� �� ������ ������

� ����� � ������� � � ��*����������$� �� ��#������ ���� �����������

����� ������ � �� ��� ��� ������ ����������� � ������ ��� �����

���������� ����� ����������������� ������������

�������������� ��������������������� � ������ ���������� �������

���� ��� ����� ������������ ���������� �� �������� ������

����� ������������������� �������������������������������� �&#�

� ���������� ����� ����

50

Page 52: זכרונותיו של יהודי נודד

� � ���� � ��� �� � ����� ������������ ������ �1 ��� �������� ��� ���

����������������������������������������������� �����������

�������� ����� ����� ����� ����� ����������������� ������ � ����

����������������� �������������������� ����������� ������

��� ������ ������� �������� ���� ����������� �������� � ����

�����������������1��� ����� ������������������������������������

����������� �� � � ��� ����������� ������� ������������� ����

��� ���������� � � ���� ����������� ����� � ����� � � � � ��������

���������� ������� ������

���� ���� ����� �������� �� ����� ����������������� ��������

�� � ��� ���� � �� ��� ��� � � ��� ���� � � ������ ������� � ����

� �����������+����� ��� �����+��*���� �������������� ��'���

�������� ����� �������� ���� ���� ��� ��� ���� ������� �� ������ � �

� ����� ����� ������ ��� �� ��� � ��� ������ �� � �������� � �� ���

��������� ��� ��� ������������� ����� ���������� �� �������

�� ������� � �������������������������� � ���� �����������������

���� ��������� ����� ����� � �������� ���� ��� ��+��*� ������������

����'��� ������������������������� ���������� �������������+"� �

������ ��� �� ������������� �������� � ������ � � � �����������

����������������� ������������������������� ��������������������

������� ��������

������� �������������� ���������� ��������� ���� ������� ����� ����

������������� ����� �������������������� � �� ���� �������������

��������������� ������ ���� �������� ������ ���������������������

������� ���������������������� ���������������� ����������������

���� ������ � ����� ���� � ��� �������� ���� � � ����� � ��� ������

�� ��������� ���� �� �� �������� ������������������������

����� ���������������������� �� ��������������� �����������

���������������� �������������������������������� ������ �����

51

Page 53: זכרונותיו של יהודי נודד

������ �������� �������� ��� ����'��0'�� ���������������������

�������������������������������������������� �������� ����

����������� ������ ������������� �������� ��� ������ �� ��������

�������������� � ����������������������+�����+���� �� �����

��� �� ���� ����� � ����� ������ �� �� � ���� ��� � � � � �� ������

������������ � ����� ���������� �������� ����� ������ �� ����

�� ��������������������������������� �� ������� ��������� �

����������������� ��� ��������������

������� ������������������� ��������� ��������������������

� ��������������������� �����������'�������������� � �� ����

��� ����������� ���� � ������� � ����������� ������ �����������

� ����������� ��*���� ������ ��� �������� ��� ��������� ������ �������

���������

��� ���� ����������������������� ���������������� ��������� �

0��������!����������� � ���$��������� �����'��� ������� ��� � �����0���� �

����� � ����� ����������� ������ ������ �� � �� ����� �����������

���� �� ��������� ������ �� ���������������������������� ���� �

����� ��� ������� � ����� ������ �������� ��� ������ ���� ����� � ���

�� ������� ������ ��� ���� ���� ����� ������������ ��� ������ ���

������ �������� � ����� � ����� ������� ������� � � � ������ ����������

����� ��+������+���������� ���������������������� �� �� ����������

�������� �������������������������1�� ����������� ��0��������

���������������������� ����������������������������������

��������� �1������ ����������������

������ � � ������ � �������� ����! ��� ������ � � ��� � ����� ���� ����

� ������� ���� �������� ��������������

����������������������������������������������������� �������

��� ����������� ����� � � ������� ���� ���������� ������ ��������

52

Page 54: זכרונותיו של יהודי נודד

��� ����� ������ ����� � �� ���������� �� ��� ���� � ��� � ����

������������ ��� ������������� ���������� ����� �����������������

�������� ����������� ���� ������ �� � ������� ���������� ����

��������������� �������������� � �������� ���������������������

��� ��� ���� ���������� ������ ����������������� ���������������

� ������� ���������������������� �������0���� ���� ������� ������

������������������������ ����������������������������������

������ ������������������ ���� � ����� ��� ��������� ��� �����������

��� ���� �� ��� ������������ �� ���� �������� � ������ �� �������

����� ��� � ������� ������������� �� �� ����������������������

�� ���������� ������� ��������������� ����� ��� ����� ����������

�������������� ������� ��� ����������������������������� ��

�������������������� �������������� ������ ����� ����� ����

�� ����� ������� � ��� ������������������� �������� ���������

��� � ���� � ����� � � ������� � ����� �� � ���� � ��� ���� ��������

��������������� ������ ������������ ���� ������������������������

������

�������������� ������������� ���������� ������ ������� ������������

��������� ������ ���������� �� ������������ ��� �����������

��������������������� �������� �� ��������������������� ������ ���

��� ���� ������� �� �������������� ���� ��� ��� ������� ������� �

�������� ���� ����� �������������������������� ������������

������������� ��

������������������� ��������������������������� ����� ������

1������� ������� ����������� ������������������������������������

����������������������������������

��� ��� � ��� � � ����������� ����� �� � �������� ��� � ��� ����

�������� ��� � ��� ����� ����������� ���������������������

53

Page 55: זכרונותיו של יהודי נודד

����� ������������������ ������ ��� �������������������������

��� � ��� ������ �������� � ����� � ������ � ��� � ����� � � � � �����

������ � ���� � � � � � ����� � ���� ������� ������� ��� ����������

��������������� ������ ����

���� �������� ������� ����� ����������� ������� ���. ����������

�������������������������������� ��� � ��� ������� ����� ��

��� ����. ������ �������������������� ������� � �������������

��������������������� ������������������� ��� ������ ������

���������������� ��������������

���������������������5���������������� �������� ��������������

����������� ������������ ������������� ������� ���������������

�������������� �� ���� ���������������������������������� �����

����� ����������� ����������� ��� ������������� ��������� ������

� ������������������������������������� ���� �������������

������

�� ��B������ ��� � ���� ����+��* �� ���� �������� �������� ������ ���

�� �� � �� �������������� � � ��� ���� �� �������� ��������+B����

������� ���������� �����0� ���� ������� ���� ���� ���� ����������

���� ������ �� ��� �������� ����������� � ���������������� ���

���������������� ������������� �� ������� ������� ��� �� ������

�� ����������������������� ���������� � ��������� �������� ������

����� ������ ��� �����!����� ������������������� �������������

�������� ������������� ��� ����� �� ������������� �������� ��� ��

������������� ����������������������0������

�� ������ �� ��� � ���� ����� ������ ��� �� ����� � ���� ������ ���

����� ������������������ ��������������� ������� ������� ������

����� � ��� ������������� ����� ���������������� ������� � ��������

��� ������������+ �� � ��+���������� � � ��� ������� � ���� ��������

54

Page 56: זכרונותיו של יהודי נודד

�������������������� ����������������� ������� ����'������

����� ����� ��� ������������������. �� ������ ���������� ����

+B��������� ���� � ��������������� ���� �� ������+��*� � ��� �� �������

��������B���� ���������� �������� �� ������ ���*���� �������

��������� ����� �� �������������� �������� ���� �����������������

����������������������1� �� �

� ��� ������������� ��������� ��������� ������������ ������

����������������������������������������. ����������������������

��������� ��� �� �������������� ���������������������!�� �� ������

������� ����� �

��������������� ������������ ��������. �� ���������������

�. �� ���������������� ���������� �������������������� ������

���0������ ���������� ������� ���� ���. �� ���������������� ��+���+

����� ���� ������� �� �������������������������������� ��� ����

���� ���� �� � ��� ������ ����� �� � � ���� ���� ��!����� ���� � �� ���

��������� ������ � �� ������ ��� ����� � ������������� ���������

�� �������� �������� ��������1������ ���������� ��� �� ���� ���� ��

��������� � � ����������� �������� � ���������!���� ���������� ����

���������������������� �� �� �� ������� �������������� �������

��������� ��������� ��� �������� ����������� ����� ���������

��. � ��� � ���� ���� � ��� ��� � � �� ��+���+� � �����+'��+ ������

���. �� ������������������������� ��

������������������ ���� � ����������������� ����������� ��. �

�� ����� � ����� � �� � � � ��������� � ����� � ���� � � �� ���������

�� ���������

���� ���� ��������� ������ ����� ��������������� ����������� ����

� ��� ����� ��� ��� ��������������� � ������ ��������� �$ ��� �

������'� ������ ���������� ����������������������������������������

55

Page 57: זכרונותיו של יהודי נודד

�� �� �������������������������������������� �� ��� ��

�������������� �����0���� ������ ���� ��������������! ��� �'�������

������ � � ������� � ����������� ������ �� ����������� ����������

����� ��� ��� �� � ����� � � ����� � � � ����� �� � � ���� ��� � ����� ����

� ����� ��� � �� ����������� ��� � ������� ����� �������� � ��� ��

� ���� ������ �� �� � ������������������������ ��������������

����� �������� �� ���� �������������

� �����$%#,0#& �� �� �� ��������������� ���� ��� ��� �������� ���� �

���� ����������� ���� ������������� ����� ������� � �� ������������� ��

� ���� � ���� � �� ����� ���� ���������� � ��� � � � ���$%#&���� �

�� �������� ��� ���������������� ������� � ���� � ���� ����������

� �+������+ � ���������(GK9GUJ?)������ � �������� ������ ��� � ���� �

�� �������������� ���������� ��� ������ ��� �������������������

��� ������������������� ���������0������������ ����������� ��� �

���� ���� �� � ����� � ���� � � � � ���� ����� � ���� ���������� � ������

������� � ���� ��� � ����� ���� ��� � � ���� ��� ��������� � � �������

��������� ������������� ���������� ��� ����

����� ��� ���������� ������� � �� � �� �� � ��� �������� �������� � �� ����

�� ������� ������������ ���������������� ��������� ������ ����

�����������������

������ ������� � � ��� � � � ���������� � ������� � � �� � ������� � ��

'���� ��� ������� ������ �������������������� ��� �� � ����� �����

�+����+� ���� ���������� � ���+����� ��� ��+ ������� ���� �������

����� ���������������������� ������� ���� ���� ���������� ����

���������������� �����' ���� ����� ����� ��� ������� ��������1����

��� ���

� ��������������������������������������������� �������

��� ������ ���������� � � � ������� � � ����� ���� � ��� � �������� � ����

56

Page 58: זכרונותיו של יהודי נודד

������+ � ����� � �� � ���� � ������� � ������ � ������ � ���� � � ����

�+��� ��

���������� ������� ����������������� �������� ������� �����

������������ ���� ����� ������������� ������������� ��������

������� � �� � �� ������ � ������ � ������� �������� ����� � ���

������������� ����� ������������������������������� � ��������

������ ��1� ��� �������� ���� ��� ������ ����� ���� ���� ��!�������

�� ��

������������������������� ���������������������. �����������

���� � ����� ������������������ ����. � ����������� ����� ����� ����

���������� ���$%#O02�� �������� ���� ��������������� ��������

������� ����������

�� �������� ��� ������������������������������ ���������. �

��. � � �� ����� � �� ����� ������� ������������� ��� � ���� � � �����

���������� ������� ���� �������������� ����� ������� ������ ��� ��

���� ������ ������� ����������������� ����������������

� ������ ��� ���� ����� � ��. ������+� +������� �� ��������

��������������� ��� � �� ��+�����+������� ����� ��� � ����� ���� �

���� ���� � ���� ������������� � ��� ������ ���� � � �'� � ��� �����

�������������������� �� �������� �� ������ ���������������������

������ ���������� ���������� ��� ��������������������������� �

��� ������������������������������� ����� ������������ �����

��� ������ ��������������������

������������� ������ ������������ � ����� �� � ����� � ��������

������������� ������ ������ ����������� ������������������ ��

�� ��� ����� � ��������� �� ��� � ����������� ����������� ���� � �����

���� �� ��������� ��������� ��������� ������ ������'�����������

�� ��� ����� � �� ��� � ����� � �� �������� ��� � ���� � ����� � ���

����������� ����� ������������������������������������ ����������

57

Page 59: זכרונותיו של יהודי נודד

���� ����/�������� ����� ����������� �����������������������������

������ ����������������� �� ��� ��������-���0 ������������

��������������������� ��� �� �������� ��� ���������� ���� ���

���������� ��������������������0 ������������� ����������������� �

����� � ��� � ���� ������������ � �� ��� � ������� � ��� � ��� � ����

� � ���� � �� � � ��� � ���� � ��� � ��� � ����� ���������� ��1 � �� ���

������� ������� ��������� ��������� �� ��������� ���������� ������ ���

��� �������������������������������������������������� ��� ��

� ���� ������������ ��������������������� ������������

������� ��� ��� ���� ������� �������� � ���������������� ��� ��

� ��� �������� ���� ����#���������� ������� ����������������� �

�"�� ����� ���� ���� ���� ��B�� ���

���������������� ����������� �� � ����� �������������� ���� �����

� ���+� ��+����+���+ ��� ������ � � ���+ ��+ ��� ������+ ��� ���� ������

���� � ����������� � ������������ ������������ �'����� ��+����

����

�� ��������� ���� ���� �� ���������� � ��� �� ����� ����� ��� ������

+����+���������������������������� �+������ ����+��+��� ��������+�++���+

���� �� �������������������� �������� ��� ������������� ������� ���

���������� ������������ ����������������� ������ ���� ���������

������������������� �������� ������ ���� ����������������

� '���$%#2��� ������ �������� ����� ����� ��������� ��� ��� ������� �

�� ����� �� ����� ��� ������0�� ����� ��� ������ ���� �������

� �������������� ����� �� ��������� ��� ������ �����������&���� �

��������������

�'���$%#�������������� � ������ � '���������� ��� �� ���� � �����

���� � '� � ��� � �� � � � ��� ������ � ���� � ����� ���� � � ���� ������

�� �� � ���� � ��� ������ � '�� ����� ���� ����� 0��0�� � �� ���

58

Page 60: זכרונותיו של יהודי נודד

�������������������������������������� ����� ������������������

� ����� ���'�� � � ������ ��� � ���� � ���� � ��&��� �� � ���� � ' � �

��������� ����� ��� ������������. �� ���������� �� ��������

������� �������������������� � ��� �������������� ���� �������

���� ������������� ������������������� �����������������������

�������� ������ �� ������� ��� � ���������������������� �� ��� ���

��� ���'�� ��������� ������� ������ ���������� ���������

�������� �� ���� � �������������������

���� ���+�����+ ���� ������� �� ������ �� �� ������ ���� �

�� � ���� ������ � ���� � �� � ������� � ������ ���������� ���� � ������

�����$%#%���� �� �������� � ���������. �� ���������0�� �� � ���

�� ���������������. �� ������������ ���� ����������� ���� ���

�+����� ��+����������� ����� ��������������������� ���������

������������������������ ��1������ � �������� �������� ������

���������� ���������. �

�� � �������� �� � ����� � �. � ��� ����������� � ������ ����

� ��� ��������������������� � �����������. ��1�������������

�������� �������1�� ������������������������������� ����������

�������� ��������. ������� � ���� ������ �� �����. ��������

������� �� ���� �������������� ���� ������ � ���������� ������

� ������ ������ ��������� ���� ��� �� ������������� ������ �����

��������� �� ����� � ���� ��������'�� ������ ����� ����������

���� �������� �� �������� ��1����������1�� ������� ��1��. �

�������������� ������ ������ ��������� �������

������ ��������� ��������������������� ������ ��������� �� ������

����������������������������������������������� ��� � �������

�� ������������� ������ ��� ��� � � ����� ���������� ���������� ��

���� ����� � ��� � ������������� ����� � �. � ��� ������ �������

59

Page 61: זכרונותיו של יהודי נודד

� ����� ���� ���'����������� ������ ��������������� ��� ������ �

����� ���������+����+������������� ����� �����������������1�����

������������������������������������������� �������� ������

������� ������� ������ ������������ ���������������������. �

������ ���� ��� ���������� � ������ ��� �����������������

���� ������ ������������ ������������ ������������ ���������� ������� ������ � �������� �������������� �

���������������������������� �����������������������. ������

��� ������� �� ������ �� ��� ������������ � �������� � �������� ������

����� � ����� ���'��� ���������� �� � ����� ����� ���� � � � ����

������������� ��������� � ������������� ���������������������

� ����� ������ ������������ �������� ��� ��������� �������� �����

� ������ � ���� ������������������������������������ ��0� ���

���������������

60

Page 62: זכרונותיו של יהודי נודד

�������"��������"�����

� ����$%#%����� � � ���������������������������������� ������� ��

������ ������� ���������� ��������������� ���������������� �

!���� ��� �������� ������������������ �������� �����������������

��� ��������������������*���� ����������� �������� ������ ���

��� ��������������� � ������� ������������� ����� ������������

��� ��������� � ����� � �� ��� ������ ��� � ����� �������� ������ �������

����� ����������������������� ��!����� �������� ������������ ��

��������� ����������� �������������������������������� ��������������

��� � ������ �������� �������������������������� ���������� ������ �����

����� ������������ ������������������������� ���� ��������

�����������������������

� �������� ������������ ������ �� �� ��� ����������������������������

������ ���������� � �. � ������ ����� � ���� ���������������������

�� �� � ����� ������ ������ �� � �� � �� ����� �� ������ ������� � ������

��� ������������ �� ��� ������ ��� ���������� ������� ����� �����

�������� �� ������ ����������� �������� � �� � ������� �'��� �����

������������������� � ����

����� ����� � ��� ���� ���� � ������������������� ����� ������� ����

����������� �������� ��� ������� � ������������ ����� ���� �� �0 ����

������� ��������������������� � � � ����� ���� ������������

��� 0� 0� 0� �� ��� 0�� 0�� �0� �� ��*����� ��������� �������

*������ �

61

Page 63: זכרונותיו של יהודי נודד

� � �����������

� ������� ��� ������� ���

���� ����'�� ����������� �����������

������� �������� ��� ��

�������������� ���� ��

���������� ��������� ����

������������ � �

��������������� �����

��� ��� �������������

���������� ����������

����������� � ��

�� �����������������

������ ��������� �� ���+�����+������ ��������� �����������������

������������������������ ����

���������������� ������ ����� ������ ������������� ����� ������

�������� ��� �� ��� ������� ������������ ����� ������������ ���

������������������������������������� ���������������� � �������

������� �� ��� � ���� ���� ����������� ������ � � ����� � � ����

����� �������� ������������������������ ������ ���� ������ ����������

�� ����������������� �������������������������������������

������������ ��������� ������� ��+���+�������� �������������� �

"�� �� ����������������� ����������������� �����

�������������������� �������������'��� �������������� �������

������������������ ����������� �� ��� ���� � ���. ����������

�-�������� � ������/��+����+������� �� �������������� ����������

������������ ��+����� ���+�������������������������� ��������

���� ������� ��������������������������������������������

��� ����� ������������ ��������������

������� ������ �������� � ���������� ���� ������� ����� �������������

��� �������������� ������������ ��� ���������� � ���������� �����

���������� ����������� ������������� ����� ������������ ���

62

Page 64: זכרונותיו של יהודי נודד

� ����$%#%������ ���� � ���� ���������� �'��� ������������ � �� ��

�� ������� ������������������� ������ � � ����� ����� ������

���� ������������� ������������������������ ������'��������� �����

���� � � ������� � �� � ��� � � � ���� ������� � ���� ������� ����

���� ��������������� ����� � ������������ �� ���������������

( � ���� �� � ��� � ����SGJI=JV � � ����� �� ������� ����� ���������� ��)

������������������������������������ ���� ������������ ���������

����� �� ������������� ������ �������������� � ��������� �'����

� ������ �������� � ����� � ������ ������� ���� ��� ��� ������

�������������

������������� ������������� ����� �� � � �������� �������������

������ � �� �� � ����� � � � �� �� ��� � '��� ����� � � �������� � ������

���� ��� ��� ������ � ����������� ����� ������� ����� ����� �������

����������������� ��� �������� ��������� �����������������������

��������� ����������������� ���

������ �� � � ���� ������ �����������.� ���� � �� �� � ���� ������� ����

��� � ���� ���� ������ ������ � � ���� ����� � ���� � ��� ���� ��������

����� � ���� � �� � ��� ���� ������� ����� � �� ���� � ��� �����������

�������������� ������ ��� � ������� ���������.� ��������������

��� ������� ������ �� ���� ����� ����� � ������ �������������� ���

���������� �������� � � ��� ��� ���� �� ��������� ����� �� ��� �'���

������ ���������������� ������ ������� ��������� ���� ������

������� � ��� ��������� ��������� �� ���� ��������� ����� � ��

������ �� ��������������������� ����

� �������$%#%���� ��� � � �������� � ������ ������ ��. ���������� �

�� ��������� ���#������������������������������ ������������������ �

��� �� � ��� ����� ���� �� ������������������� ��� ���� � �����������

���������������� ������� �������� ���������� ��������� ��� �������

���������������� ������������� ���

63

Page 65: זכרונותיו של יהודי נודד

�������� ������ ���� ����� �� ������� ���������� ���������� ������

�� ������ ���� �� ��������� �� ��������������� � � ���� � ����

�������������������

���� �� � ������� �� ���� ���� �������� ����� � � � ��� ������ ��

���������� ��������0 ����� ����������� ������ ���� ������������

���������� ������������������ ���� �������������� �� �����

� � � ���� ������ �������� ���� � � �������� ��� ��� � � � ��� � ���

� ������������������� � �������� �������������� �������

��� ������������������������������������

��� ������ ���� �� �������������� ���������������������� �����

��� ������� � �� ��� ����� ������� ������ � ����� �� � � ����� � ����

����������� �� ����'��� ������ �� ����������� ������������� ����

���'��� ������� ������������������ ����� ��������������� ���

������� ���������������� �������� �� ���������� � ����������� ��

� ����+��*������������� ��� ���������� ����� ������������� ���

��*��� ����/��+������ ����VM=J>?�KJG�9?FW�-

��� � ��� ������ �� ���� � ����� �� ����� � ��� ��� �������������

������ ������� �� �� �������� ��������������� ������ ���� �������

��� ���� � ���������������� ��� ���������� ���� ��� ������ ����

��� ���������

��� ��� �� ���� � ����� ���� � ������������������ ����� �� ������

��� � �� 4��� � � ��� �� ���� � ��� ���� � � ��� � ���� �������� � �����

����� ��� � ���� � ��� � ��� ����� � ���� � � � � ��� ������ �� �����

������������������������������1���� ��

���������������� �� �������������� ������� ������ � ��������

���������� � �� �� ���� '���� ��� � ������ ������ �������� �����

��� �������������������� ���������������� � ����������������

������ ����� � �� � ����� � ����� � ����� ���� ��������� �� ��� ���� �

����� �������� � ����� � ��� � ����� � ���� � ���� � ���� � � �� � �����

64

Page 66: זכרונותיו של יהודי נודד

������������� ���������������������������������� ���� ��������

������� �������������� ��������������� ��.�������� �������� �

����� ������������ �������������� ��������� � �.�.�� ��������

���� ���� � � � � ��������� ���� ��� �� ���� ���� �� ��� �� ��������

�����

�� � ��������������� ������������� �� �������� � ���� �� ����

�������� �� ���������� ��� ������������������ �+������+���

*����� �������

������� ��� �������'��������������1� ���� ��� ���1�����������

��� �� �� ������ ���� �������� � ����� ��� �� � �� ��� � ��� � ��� � �

������ ��� ���� ��� �� ����������� � ��� ���������� �������������

���� �������� ������� �� ����� ���������� ����� � ��������� ��

���������� ������� �� � ������ ������� ����� ���������� �� ��

��������������� ������������ ���� �����������������

��������� ����� ���� ��� ��*���������� �������� ���������� ����

�������������������� ������������ ��� ��������� ���� ��� �������

���� � ���� � ��� � � � � ��� � � ����� � ���� ��� � ���� � � �� � ��

� ������������������ � ��� ������� � ���� �� �������� ������������ ���

��*������������������� ���� ��

� ������������� � ������������� � ������������� � ������������� �

���� �� ���� ������������� ������ � ������ ��� ��������������

�� ������������������������� ��� � ������ ����� ������� ��������

��������� ������� �

��� ��������� ����� ���� ���������������������� �� ���� ��

�������������������� ������� ������� ��������� ��������� ��� � ��

����� ������������������������������ ���� ��� ���������� ��������

65

Page 67: זכרונותיו של יהודי נודד

�� ���������� � ������ ����� � ��� ��� � ��� � �� ������ �� � ���

��� ������������������������������ ����������������������

�������������0�� ��������$%&#�������������� ����������� ����

����������� �������������� �������������� ��� ������������

���������

���������� �'��� ����� � ��� � � ��� ������ ������ � �� ��� ��

���� ������ ����������� ������������������ ��� � � ������

����� � ��������������� ������ � ������ �������� ����� ���� ��� ����

���� ������ ������ ��1����� ����������� �� ������ �������������

����������������

������ ��� ��������� ����������������������� ����������������

��������� � � � ���������� � ��� ������� ������� �� ������ � � �����

�� ������ ���������� ����� ����������� �.�.������������ � � ����

���� ��� � �� � �� � ���� � '��� � � ��� �� � �� � ��� �� ���

������������������� ��������������

66

Page 68: זכרונותיו של יהודי נודד

����� ���� �����

������������$������� �$%#%� �������� ������������ ��������������

���������� ���������������������������� � ���������������������

������ ��� ������� ���� � ��� � �� ��� �������� �� ��� �������� � ������

� ����� ���������� ������ ����� ��������������������� �� ����

�� ������������������

������� � ���� � � ����� � � � ���� ������ ����� ���� � ��� � �� �����

������������������������� �� ����� ����� �� ������� �� ����

����� � �� � �� ��� � ���� � �� � ������ � �� ��� ���� ��� � ���� � �����

����� ���� ���� � ��� ����� ��� � ��� �� � � ����� ��� � ���� � � � ������

�� ������������������ � ������ ���� ����� ������� �� ���������

��������������� ����������� ���. ������� ���������� �������

����������� � ������������ ��������������������������

�� � ������ � � � ��� ��� � � ���� � ���� ������ � � ��� �� � ����

��� ��������������� ���� �� ���� ������ �������� �����������������

�����������'������� �������������������������� ���� ������������

�������������� ������ � ������ ��������� ������� ���� ������

����������������������������� �������������� �� ������� ���

�����������������������

����� � ������ � ��� ��� � ����� � ��� ������� � ��� � ������� � ��

����������������������� ��������� �������������� �������������

� ��� � �� ��0�������������� ��� ����������� � ��� �������� ���� �

�� ����� ���� �������� ���� ���� � ��������� �������������� �����

�����������������������

67

Page 69: זכרונותיו של יהודי נודד

���� � ��������� ���� � ������ ��������� � ����� ������ � ������ �����

�� ������������� ����� ����������������������

���������������������� ��� � ����������������� �� ����������� ��

���� ������������������ ��������������������������� ������ ����

0����� �������������� ��������� ������� ����������������� ��

�������������������� ��� ���� ������� ����� �������� ��0�����������

�������� ����� ��������� ���� ������� ����� ������������������ ��� ���

������������� ����� �������

0������2���������������� ���������� ����������� ���� ����� ��������

� �� �� ���� ��� �� �� �� ������������� ��� ��� ������� ���� ���

��� ������ ����������������������������� � ������ ��� ������ ���� �

����� ������������������� ��. �� � ������������� �������� ���

� ��������'��� ���������������� ������������ ���������� ����

����� � ��� ������������ ���. �� ��� ������&�����������/���� ��

���������������������������������������������-�����������

��������� �������� � �������� � ���������� �� ����� ������������

�������� ����������� ������������ ����������������������

���� ������������ � � �������������������� ������ ����������

������������� ������ �������� ����� �� �� ����������������

���������

����� ����� ����� � � �������� ��� ��� ��������� ������������

����� ������� ��������� ��� �������� �������� � ������� ���������

������ ������ �� � � ��� ���� � � � � � ���� � ������ � � � ��� ���

����� �������� ��������� �� � ���������������������� ��� ��������

������ � ������������� ��������� ���������������� �����������

��������� ������������ ����� ������������������ ���������������

�� ��� ������ ���� ������ � � � � ������ � �� � ���� �� ������� ��

���������������������������������������������� � � ����������

�������������������� ������

68

Page 70: זכרונותיו של יהודי נודד

��� ������������������� �� ��������������� �� �� ���� ��

��������������� �� ����� ������������������� �������� �� �� �����

�� ���� �� ������������ ����������������� ��������������������

��� ��������� � ��� �� ����� ������� ��� �������� ��������� � � �

����������� ������ �� � ��������� ���� ���������������� ���� �

���� ����������������������� ���� ���������������� ��������

���������������� �� � �� ����� ������������������������ ��

����� � ����������

���������������� � ��� ������ ������� � ���� ��������� ����������

����� � ������������ ������� ��������� �������������� ���� ��

���� �� � �������� ����� ���������� ��������� ������������ �����

����� �������� � ���� � �� � ���� � �� ���'��� ���������� �� �����

�������� ��������

���������������������������� ������� ����������������� ������

�������������� ������� �� �� ���������� ����������� �����������

����� � � ����� � ��� � ���� ������� ����� � ��� �� � � � ���� ���

��� �� ������ �'��� ������ ������� ����������� �� �������� ��

� ���� �� �

������ ��� ������������������� �������� � �� ��� ��� ������

�������� � ������� ����������� � �������� ����������� ��������

������ ��� ���������� �!�� ��������� ������� �������� ��� ������

� �� ��0��������� ����������������� � ����� �� ������� ��� ����

�������� ������� ��� ���������������������� ��������������� ����

����� ���� �� ������� ������ ��������� �� � ��� ��������� ���� ����

��� ��� � ��� ����� ����� ��� � ������� �������� � � � ���� ���� ����

������ ����������������������������������� �������������������

����� � ���� � ������� ���������� ��� ����������������

69

Page 71: זכרונותיו של יהודי נודד

������������� � ��������������������������� ���������������� ��� �

� ������� ���0���� �� �

��� � ������ � ���� ����� ������� � �� ��� � ����� ��� � ���� � �����

������������������ ������������������������������ ������ �������

������������ ���� ������� ���� ������� ���� ��������� � ���� ���������

�� ���������� ����� ��������������� � � ������ �����������

����� �������� ��������� �� ��������������������� �����������

��������� ���� ���������� ������������������������������ �� ������

'������ ������ ��������� ������ �� �������������� ������ �������

���� ������������������������������������ �����������������

�� ������������� �������� � ��������� �������������������

����������������� �������������� ����� �������� ���� � ���������

��������� ��

���� � � �� ��������������������������� ����������� ����

��������������� ����� ��������� ������� ��1����� �� ����� ������

����������������������������������� ��� ��������������������

���������� ����������� ���������� � �����������

������0���� �� � ���� � �� � ��� ��� ���� � �� ��� ���� �� � ������ � ���

��� � ���� �� ���� ���� ���'���� � ��� � ������ � ���� � ����� ����

" �����1 ������� ��������� ������ ��� ��� ���� ����� ���� �����������

�� ��� ������ � ���� � ��� ����� � �� ����� ����� � �� ��� � ��

������������ �������� ���+���+������7����6������� � ���������

�������� ��������� ���

�� �� ������ ������� ��� � ������ ��� � ���� ������� � � ��� ������

�������������������� ���������� ��������������������������� ��

70

Page 72: זכרונותיו של יהודי נודד

��������������� ���� ��������������� ���������+����� ����������+�

���������� � �� ���� ��������

���� ���������� ���������� � ������������������������� ������

����������������������� ������� � ���������� � ���� ���� ��

����� �����������������������

�������� ���������� ���� ��� �������� �������������� ������

����.���� ������ ��������������(UH;MI;=G<HMA)���������� ����� �

����.����� ����� ����� ������������� ������������� ���� �����

�������������� ������������� ��������������������������� ��������

��������������������

������������������������ �������� ��������������� ����� ������

��� �������������� ������������������ ������� ���� ���������

������� � ���������������������������������������������� �

���� ����� ���

������� � ����� ��� ����������� ������������������ �������������

������ ���� �� ����� � ������� ���� ���� ���� � �� ��������� � ���������

��� �������������������������� ���������������������� ��������

���� ���������� ���������������� ��������������� �����������

�� ������� ����� ������������� ���������� ���������������� � �����

� ����$���0� � ����� ������� ����������� � �,&���� ����� ���������� � �

�� ��� � ��� ������� ��� ���� � � ������� ���������� ����� ��� �������

����������&����� � �

���� ���������� ������������� ������������� �������� � ��������

� ��� ����� � �������������� �����������������

� ����$&� ��� ������������ ��������� � ����� ��� ��������������

����������������������� ����� �� �����

71

Page 73: זכרונותיו של יהודי נודד

������������������� ����� �������� ��� ����� �����������������

������������������������������� ���� ����������������������

����������������������� ������� ��� � ����������������������

�� ��������� � ���������� � � ��� �� ����� ��������� ��� � ���

�� ���� � ��������� ����������� � ������������� ���������� ����

�������� ������ � ����� � ����������� ��������� ���������������� ��

����������� � ���������������� �������������� ������������� ��

� ������������� ��� ����������� ���� ���� �������������� ����������

���������*�������� ���� ��������� ��������� ����������������

� ����� ���������� ���� �������������������������������� �����

���� ���������������� �������� �� �������������� �� �������� ����

� ���� ���������� ���������� ��������������������������������

��� �������� � �� �� � � �� � ���� � ��� � ���� � ��� � � ��� �����

������������� ����� �������� ��������������

����� ������������������ � �� ���������� ����� ��������������

�� �������������� �� ��������������� �� ������������������ �����

����� �� � � � � � ������� �� � �� �� ����� ���� � ������ �������� ���

����������� ������ �������� ������ ������ �� ������ ������������

����� ������ �����

������ $2������������������������ ��� �����������������������

��� ��� ���� ������� ������� ��� �� ������ ���������� ��� ���� ���

������������� ����������������� �������������

����� � � ��������������� ������ � �������� � � �������� ��� ���

� ����� ��� ��� �� ��� ����� ���� � � �������������� ������ � ������

�+������+ � '���� �������� � ������ ���������� ��� � �� ��� � ������

��������'��� � ����� ������ ������������������� � ������������ ����

������� ������������.����������������� ������� ����������

���� ��� ����������� ��� ����������������� � ��������'��� ������ �

72

Page 74: זכרונותיו של יהודי נודד

�� ������������������� ��������������� ���� ���� ����� ��� ����

��� ������������������������ ������������ ��������'��� �����

���� ����������� ����������� ���� ������ �

���������� � ������� ���� ����� ������������������ ���� ����

������� ���� ����� ������ ��������������� ������� ��������

����� �������� � ������ � ��� ����� � ����� � ��� ������ ��� � �������

�� ������ ��� ������ �� ����������� ������� ��'��� ��������� �

���� � �� ����� � ����� ��� � �� ����� ����� � � � � ��� ������� �

������ ����� ���

�������� �������� �� � �������������� ������ ������� ��������

������� ��� � ����� ������ ����� � ����� ����� ���������� ��� ���

��������� �� � ���������������� ����� ����������������������

���� ������

�������� ������������������� � �� ���������� ��� ��������� �������

����������������� ������������������� ��� ���������������

������� ���������������� ������������������������ �������������

����������������� ����� ����� ������������������'���� �����'�

��������� � ���������� �� �������� ���� ����� �������������� ��

���������������� ����� �������������� �������������� ����

��������������� �������������������� ����� �������� ��������

��� ����'�������

������������������ ������������� ������� � �������������� ����

��� �� � ��������� ������� ����� ��������

���������������� �� ����� �� ������ ������ ���� �������� �������

���� �������������� � �������� ��� �������� ������������� �

� � � � ��� ��� � ��� ������� ��������������� � ��� �� �������� � ���

��� �� ��������� �'�������� ������ �� ���� � ��������� ��������

������������ ����������� ������������������� ����������������

73

Page 75: זכרונותיו של יהודי נודד

����� �� �� ���� ��� � ���� �� ������� ������ �� � �� �������� ������

��� ����������

������������������'������ ����� ����������� �� ���� ������

����� ����� ������������������������� ��� ���� �������������

����� ���� ��������� �������������� ��������������������������� �

����� ��� �������������� �������������� ������� ��� ������� �����

����� �� �� ��'��������

��������������������� ���� �� ��� ����� �� ������������ ����

��������� ����� ������ ��� ��� ���� ��� � ���������������������

��� � ���� � ������ ������� � ��� ��� �� ������ � ���� � ��� � �����

���������������������� ���������������.��� � ������

'� ����� � � ���� � ��� ������ � �� ��� ��� � ������ �� ��� � �����

��� ��� ��� ������ ������������ ������ � � � � ��������������� ����

������� ������������������ ������ ������������� � �� �������� �

������ � � ������������������ ���������� ������ ���� ���������� �

��������� ��������� �������������� ������������������ ����������

�������������������������������������� ���� �� �� �� ��� �����

������ ����1������� ���� ���������������� �'�� ���� � � ���

��������������������������������� � �������

����� ������������������� ��������� ����������������������� �����

��������������������������� ����� � ������ ������ ������� ����� ����

������� � ��������� ���������� ����������������� ����� �����

������������ ��������� �������������������� � ��������� ������� ��

� ����������������� ����������� ����� ���� �����������������

����� ������ ���� � �� � � � ���� ���� � ����� ���� ��������

����� ����� �� ��� � ��� �������� �������� �� �� ������� � � ����

���������������

74

Page 76: זכרונותיו של יהודי נודד

��������������������� ����� ���� ������� ���������� �� � �

���� ������� �� ������������0���� ����� �� �������� ���� �����

� ��+������+���������� ������ ����� ������������� ������������� �

� ����

��������� �������������'����������������$%#%� �����������������

���������1���� ������������� ���� ������ ���� ����� ������ �� �

����������� ��������� ����������� ������������ � ������������

����������������� ������������������ ������������� ������� �����

�+���+��� ����������(IMV)�������������������� �� ���������� �����0�

��������������������������������������������� ��������������

� ����� ������������� ��������������� ��� �������� �������� �����

������������ �� �������������� ���� �� �

��������� �� ������ ��������� �������� ����������������������

������ ��������.��� ������ � ����� ��� � � ������� ���� ������ �����

�������+��������������� ������ � ���� ������������� ������������

����� ������� ����������� �� ��� ������ � ����������� ���� ����

������0������������ ������

��� ��� � � ����� � � � ������� � �����0�� �� � ��� ��� ����������

���� ����������� �� ������� ���� �� �����������������������������

�������� �� ��� � ����������������������� ��������� ����� �����

������� ��������������������������������

����� ������ ������������ ������������������ ��� ������� ������

���������������������. � � �� ����������������������������

����������������� ������ �� ����������������� ����������� �����

�'����

��� � � � ����� �������� � ����� ��������� � ��� � ��� � � � ��� � � ����

������ ���������������������������������������� ����� ��������

75

Page 77: זכרונותיו של יהודי נודד

��������� � �. � �������� ����������� ������������ ���� � ���� ��������

������������ � ���������� ���������������������� �������������

����������� ������������������ ������������������ ���������

��������� � ���������� ������� ������������ ����������� �������� �

����������� ������� �� �������� ������� �������������� �

�������� � ������������������� � ����� ����� � ��������������;�:�J

���� � � �� ���� � ���� �� � ���� ����� ��-�������� ������������/

�+�+��� ������

�� �� ����. �� ������ �������������������� �� ���������������

�� ��� ��� �� 0�� �������������� � �� ��� �� ���� � ��� ����� � ������

�� ������������ ������������ ������� ���� ��������� ������ ����

��������������

��������� ������� � ����� ������ �� �� ����� ������������ ����������

���� � ���� �� � �+��� ��+� ���������� ����� ����� ��������������

������� ��������������� ����� ��������������������������

��������������������������'���������������������������������

�� �� �� ����� ������� �������� ����������� � �� ����� ���������

�������� �������������� ��� ������ ������� �����������������. �

���� ������������������ ���� ������������� �������� � ����

������������������ ������ ��������� ����������������� ����� ��0

������ � ����� �������������� ����� ����� ������������������������

��������� ������������� ��� ����������� ����������� ����� �����

� � ������������� �� ��� �� ����� ����������� ���� ��������� ���

���������.�������������������� �'��� ������ ������� ��� ����

����������� ��� ������2������1������� ����� ���������

������������ ������������������� ������� � � �� ����� ��. �

����� ����������������������� �� ����������������������������

76

Page 78: זכרונותיו של יהודי נודד

0�� ������������ ��������������� �� � � ���������� ���'������� ��

��� ������ ������� �������� ����������������� � ��������� ��������

��� �� ���������������� ���� ������������ ������� �������

������������1���� ��

������� ������ ��� �������� �������� ������������������ �������

���� ����������� ������� � ���������������� ������� � ���������

� ��� ������������

������������������������������� � �� ���0�������������� ���

����������������� ��. ���������� ������ ������� ����������� �

���� ������������� ���������������������� ����� ������ ����� ��� �

��. �� ����������

������ �������� ����� �. �� �� �� � ����� ��*�� ������� ������

���� ���� ������� ��������� ���������� � � ���� ����������

� � ����������� �������� ��� ���������� � ����� � � ���� �����

���� � ���� ������� ���� ���� � �. � ��� ���� � ������� ������� � ���

����� ���� ��� ��. �� ����� ������ ������� ������� � ���������

�������� ���������� ����� ����

���������� ��� ����������� ��� ����� ����.���� � ��������������

� �'������������������ �������������������� � �������� �������

��� ������������������ ��������� ������������ ����������� �����

�� �� ������� ��� �����������

������ �� ����� ����� � � �� ��� ������ �� � ��������� ������ �� �����

��� ����������������� � ����� ����������� ������ ����������

���������� ������ � ������� ������� ������ �������������� �����

� � ��� ��� �� � ��� � ��������� � �� � ���� ������ � ����� ����� ����� ���

�� ����� ��������� ���� � �� �������� ������� ��� ����� ��� ������

�� ����� � ���� ��� � � � ������� � �� ��� ����� ���� ������� �����

���� � ������� ������������������������ ������� � � � �����������

77

Page 79: זכרונותיו של יהודי נודד

������� � ���� ������� �������������� �������� ����������������

������� � ����� � ������� � ��� ������ ������ ���� ���'��� ��������

�������������������������� ���� �������������� ����� ��� �

��� �������������������� ���������� ������� �������� � �����

���������������� ������

� � ��������������� ��� � ���� ������������� ���� �� �� �����

�������������� ������� ���������� ��� �� �� � ���� �� ����������

�������� ������������������� �� ���� ������ ������������ ��������

���� �������������������������������+"��.� ����.�+��*���� � ����� ��� �

����� ����������'�� ����������� � ������������ �� ����������� �����

���� � ������ � ��� ������� ���� � ��� �� � ������ � ������ ������

������ �������� ����� ����� � ��������������������� ��� ���

� � �������� �������� � ���� ������ �������� ���� ���� �����������

���������������

���� ������������ ���������������������������������������� ����

���������� ����������� ������ ���� � � ������������ ���������

� ������������������������ ������������������� ������� ���� �����

� ���� ��0��� ���� ���� �� � ���� ��� ������� � ��� �� ����� �����

���������������������� ����������� �������� ��������������

� �� � ��� � ���� �������� ������ � ��2��� ������ � �� ��� � �� �

������ ���������� ������ ������������ ����� �� ������ ��������

������������������ ��� ���������������� ������ �� �������������

����������� ������� �������'��� ����� ����������� � ��������

������������ ������ ���� ���� ��������� ���� ���� ���������

������������� ������ �������������������� ���������������

� �� �������� ����� �� ������������� ��� ����������������� �

���������������������

78

Page 80: זכרונותיו של יהודי נודד

������ ������������ ����� ������ ����������� ��������� �������� �����

������� ����� ����� �������� ������������ ���� ��� ������ ������

��� �������������������������������

� ����������� ������������������������������� � � ��������� ����

������� �������� �� ����������� ��� ������������ ��������� �

������ �� ������������� ������ ��������� �

���������������������������'�������������������������������

� �������������� ���� ���� ������ ��������������� �������� �

����� ��� ����������������������

���� ����� ����� ������ ������������ � ���������������� �� ������

������ ������������������������������������������ �����������

������ ����������������� ���������� ���� �� �����������������

����������������� ��������� ������������������������������� ��

����������� ����

������ ���������� ������ � � ����� �� �����������������������

��������� ������������������ ��� ����������� ��������� �����

������ ������� ����������������������

���� ������� ��������������������� ���� ��� �����������������

��� ���� ������������� ������ ������� ����� ��� ���� ������

����� ��� ���� ������ ���� ���� ������� �������� �������� �������

������ ������ �� �� ������������������ � ���������. �� ����

����� ��������������������������� ����� ������ ����� � �� ����

� ��� �������������� ��������� �������� �������

� ������������ �������������������������� ��������������������

���������� ������� ������ ����������������� �������� �������� �

��� ����� ���� ��� ����������������������������� �������� �� ���

79

Page 81: זכרונותיו של יהודי נודד

���������� ����������������� �������� ������������� ������������

��������������������������� ��� �

��� ������ ���� ������� ���� ����� � ���� � � ����� ����� �����

���� ������������� �������� �������������� ��� �������� �����

������ � � � � ����� ������������� ����� ���������������� �����

����������������� ���� ������������������� ������������������

����������� ������������ ������������������������� ������� ��

������� ��������������������� ���������. �� �

�� ���� ���� � ������� ���������� �������+��*�� �'���� ���� �����

� ������� ���� ���� ��� � � ����+��*'����� ��+� ��� ���� �� � ����

+��������� �������� ��� ���������������� � ������ � ��������

����������� ������� ������ �������� � �������� � ������� � �� ����

0���������������������� ������ ��������������������������+� �

���� ��������������� ���� �������������� ����������������� ���� ����

����� ����� ���� � ����������� � ������������������������ ����

������� ����������� � ����������� � �� ������

����������� �������������� ������� ����� ��������������������

�� ����� ���������� ���������� ��� ��� ������������������������

�������������� �������������������� � ��������� �� � � ������

����������������� ���� �� ���������������������

��� ����������� ��0� ��� ��� ������� ����� ���������� ����

������������ ����� ������������������ ������ ���� ��������������

�������������� ������������������ ������������� ��������� ��

��� ������������� ��' ��� ����������� �� �� ���������������������

������������� ���������� �������� � ������ � ���������������

��������������� ����� �������������� ��� ����� ���� �������������

������������ ����� � � ���� � �� ��� ����� ������������ ������ �����

��� �������������������� �������������� �����������

80

Page 82: זכרונותיו של יהודי נודד

�������� � � ��� �� � ������� ����������� ������������� � �����

�� �������������������� � �� ���������� ���������������� ���������

���� � ���� ���� ������ ������� ��� ��� �� � � � �� ���� �������

���� � �� ���� ����������� ����� � ����� ����� ����� � ��� � ������

�� �� ���������� ����� ����� �������������� �� � ������������

������� � �� � ������������� ����������� ������ �'��� � ��������

��� ���� �� ������� ������������� ���� ��������

����� � ��������� ������ ������� �� �� ���� �����������������

��� ������ � ���������� ������ �������������������� ��� �������

������������������������������� � ���������������� �������

���� � ����� ������������� ������������������ ������ �������� �

���

��� ����������� ����������� ��������� �� � � �����������

����������������� ������������� ��������������������� �����

������ � ��� � ��� ���� ������ � ���� �������� ����� � �� �����

��� ������� ���� � ������ ���� � ���� ��� ����������������

��������������

�� ��������� ���������� ���������� ����� ����(AJ<S?�)�����

���� ��� � ����� ������ ������������� ������� ������� ����� ����

������������������ ������������������������ ���������� ��� ���

������ ������� �� ����������������� ���������� ��� �� ��������

������������������� ������������������������� ������������

��� ��������� �� ������ ���� ����������������� � �����������

���� ���� �� ������������ ���� � �� ������������� ����������� ������

���� ������������������������������������

������ ������ ������ ����� ������������������ ������� �����������

�������������������������� ���������������������� ����� �������

��� ������ �'����� ���������� ������ ������������������ �������� �

81

Page 83: זכרונותיו של יהודי נודד

������� ������ ������ ���������������������������� �������� �����

�� � ���������� ����������������� ����� ���� ������������ �

������� ����������� ��� ��� ���� �������������� ����������� �����

��������������� � ����� ���� ������������� � ���� � ������� � ����

���� ����� ��� ������ ������������� ���������� ����� �� �����

'���� �����������������0���������� ����������� ��������� �����

�� ���������� ���������� ��� �'��������� ������ � ��� ����� � � ����

��������������� �� ������ �'������� ������� ������� ���� �� ����

��� ���������������������� �0������

� ��� ����� ����� ��������������� �������� �� �������� ������� ����

�� ���� � ������ �� ����� '��� ������ ������ � ��� ������� � ���� ���

����������������� �������������������������������������� ������

�������� �� � ��� �� �������� ���� ������ ��� ����� ���� ����� ���

��� ��������� '��� ���������������� ����������- �� �� ����� ������/

�������������.������� ���������������������������������� ������ ������

������ ��� ����� �� � ����� ���� �������������� ������������

�� ���� ������ �������� ��� �� ����� �� ������ ���� �� ����

����� � � �� ������� ��1 ��+������+ � �� �� ������� ����� � ��� � �����

��� � �� ����� � ��� � ������� ����� ������� ������ ���� ��� ����

����� �������������� ���������� ��������������

����� ���� ����� ���� ���� ���������������� �������� �����������

������� ����������� ����� �������������� ��� � � �� ������ � ��� ���

����� ����� ����� � ��� ���� �� ��������� �� ������� ������������

����� ������������� ��������������� ����������� �������������

�� ���� ������������� ����������� ����'���� ����� ��������

� ������������������� ����� ���������������������������

������ ���������������

82

Page 84: זכרונותיו של יהודי נודד

���������� ��� ����� ���� ����������������� �� ���� ����������

������������������������������������� ��������������� � � ��

�������� ���������������������� ��������������� �������������� ��

���� � ���� � ��� ���� ������� � ����� � �� ������ ������� ���� �����

����������� ������������ ��������� ���������������������� ���

���������� ������� ���������������������� ���������������������

*� � �������+B��.��+��* ��� ������ �� � ������ �� ���� �� � ���������� �

�� ������������������������������� ����� ������� ����������+"�+

��� ��� � ��� ������ � ����� � ���� �'��� ������ ������ ��������

��������� �� ���� �� ��������������� ������� ����� ������ � �����

0������������������ ���� �� � ��� �� #����� �� ��� �������� �

���� ��������������� ��� ���������������

������� ������� �� ����������� ����� ��� �� � ��������� ���� ��

�� �� ���� ������ ������� ���������������� ������� �� �����������

���������� ��������� ������������������������������ �����������

�������� � ���� ������������

���� ���������� ����� �������� � ��� �������������� � ���� � ����

��� ��� � ��� ��������� �� �� �������� ������ ��������������� ������

������ ����� ���� � ���� �������� � ���� ���� � � ������ � ��� ��

������������ ������������� ����������������� ������������� ������

�������������������������� ����� ���� ����������� ���������� ����

���������������� ��� ���� �� ���� ��������������� ���������������

��� � �� ����� ������� ����������+������� ��+� ������������ �� �������

��������� ��������������������������� ���������������������

���� ������� ��� ���������������� ������� ��������� ����������

����������������� ������ � ����������� ��������������������������

� ����� ����������������������������� � ���� � ���������������

�� ������� ���������� ������������������������ ���� ������

���������� ������ ���� �������� ������� ���������� �������������

83

Page 85: זכרונותיו של יהודי נודד

0����� ����� ���� �������� ��� �������� ���������������� � ����

���� � ��� � �� ������� ��������� �������������� �������"���� ����

� �����

� �� ����������� � �� ����� �� ������ ������� ������� ���������

�� ������ ��������������� ������������������������ ������������

��������� � ������� � ������������� � ������ � �� ������ ������

������ ����� ����������� �� ��� �� �������� ���� ����������� �����

��� ������� ����� ����� � �� �������������������� ����� ������

��� ���� �� ���������� ���� ����������� �������� ��� ������ ������

����������� �������� � ���� � ������� ����� ���� ������ ������

���������� �� �������������������� �� ����� ����� ���� � �� �����

����������������� ����� ������������������� �������'� �� ����

����������������������������������� ���������������� ��� ����

��� ���� ���� ���0�������� ������������ ������������� �����

������������������� ���������������� ��� ��������� ������

��� ���������������������� �� ���� �'���0������������������

� ������������ ���������' ��� �������� ������� �� ����������������

����������� ��������� ���� ������������ ������� ���� ��0��� ���

����� ��� � ����� ������� ���� ����� � ��� � ����� � ����� � ��� � ���

������������������� ����������� �� ��������� ������������������

��� �� ���������� �� ����� ���� ���� �� ������ ������� ����� ����

������ ��� �������� �� � ���������� ���������������������� ����

���������������������������� ������ ���������������������� ��

�������� ���� � � ���� ���� �������� ���� ���� �� ��� ����� ���� ����

������� ����� ��� ���������������� �������

�������� ����� ������$%#%������������� ��������������������� ���

�������� ��������� ���������� ������������ ��������������� ����

����� ������������� �� ������� ������� ���� �����������������

84

Page 86: זכרונותיו של יהודי נודד

���������������������0������������ ��� ���������������0������ ���

�������� �������

���������� ������������ � ���������� �������������������������

����������'�������� ���� � ����������������������������

��� ������ ������������� ��� ��������� � ��������������������

� �������� ���� ���������� ������������������� ���2� ������ �&

���� ����������������������������� ���� ���������������������

����������������������� ���� ����������� �����������������

�� ������������� ���� �������������������������� �������������

������� ��������������� ������ ������� ����� ��������������� ����

���������� ���� ��������� �������������� ������������ ����

�������� ��. ���� ��� ����� �� �������� ����������������� ������ �

���� ��������������� ����� ���������� ��� ��������������� �����

���� ��� ������ �0���� ������ �������

��������� � ���������������������� ����������� ��� �� �� ����

������������������ ���������������������������������� ���� ���

�'�� � �� ��� ������ ������� ����� ������ ���� ���� ������ ���

����1������� ����� ������������ ��������������� ���������

��������������

�������� ���������� ������ �� �������� ����������������� ��������

������� ������� ����������� �� ������ ������������������ �

�������������� �� � ��������� ��

���� ����������'��������������� ���� �������� �������������

�� �������� � �� � ������1��. �� ��������0�� ��� �������������

� ���� ������������������ ������ ������������ ����������������

������ �������� ����������������'� ����������������

85

Page 87: זכרונותיו של יהודי נודד

��� �������������������� ���������������������������� ������

���������������������� ����� ��������� ���� ��� ��� ������ �����

���������������������������������� ���������������������

�� ��� �������� ��������� �� ���� � ��+������ ��+� �� � ������

������� ����������������������� ������� ���� ���������

������ �������. ���0���� ���������������� ����� �����������������

��������� ����

��� ���������� ����������������������+�����+������������ ������

����������� ����������������������������� ������ �����������

� � �����������'�� �� � ������ � ������ � ������ �������������� �

��������������������� �������+���+������������ ���� �����������

������� ���������� ���������

��� ��� ��+������� ��+� ��� ����� � � ��� ��+���+����� ������ � ��

���������� � ������ ��������������� ������������������������ ��

������ ����� ��� ��� ����� ��� ������������������������������ ��

������ � ��� ��������

�� ������� � � ���� � ����� ������������� � ������� �� �� ���

��� � ��� � ����� ����� ���� � ����� �� � � ������ ��� ��� � �����

��������������� ��

� ���������������������� ��������. �� ������������� ��� �

����� ��� ��� �������� ��. �������������������� �����������

������ � �� ���� ���� � '�� ����. �� � �������������� ����������

��� ���� ����� ��� ������ ������������������� ���������������

�������������������� ���. �� �������� ������������

86

Page 88: זכרונותיו של יהודי נודד

� ��� ���� �� ����� ���� � � ���� ��������������������� ��������

� ������ ��������� ��� ���� ��� �� ����� ������'��� ����1�� ����

���� ��� ���� ���� �������������������������������������������

�������������

������� ���� ����� ��������� ��������� �����. �� �������������

0� ������ ��� �������� ���� ���� �� ��������2�� �� � ������� ������� �

��������������� ������������ ���

87

! % �

! % �

Page 89: זכרונותיו של יהודי נודד

����� ��������������������� ������������ ��������� �����������

� �������������������� ������� ����� ���������������������

������ �������'������������� ���� �� ����� �� � ���. � �����

������� ���������

����� ���������������������. �� ����������� ��������������

�� ��� ������ �. �� � � �� � ���� � ��� ������ ������������ ���

������� ����� ������� ���� ��������������������������� ��� ���

������ � �������� ������� ������� ���� ������ �������� � ����� �������

������� �� �������� ��� ��������������� ��������0��� ���������� ��

�������� ��� ���� ���� ������������������� � �������������

� ��� ��������� ������������� ����� � ��������� ���� ��� ��������

������������ ���� ���� ���������������

���� � ��� ������ ���� ���� � ��������� ��� �� ���-����/ � ��� ������

��� �������� ��� ������ ��� ����� ������� ��� ������� ��� ��� �

������ ������������ ������������� �����'�� ����������������

����������� ���� �� ���������������� ���������������� ��� ����

����������'����������� ���������� ������� �� ���������������

�������������� ��������������������������� ������������ � ������

����������� ��� �������� � ��. ��������������� � �����

�� � ����� ������ ������� ������ � ������ � ��� ��� � �� � � ���

� ����� ������ �������������������� ���� ������������������ �

������� �������

��� � ��0 ����� ������������������������ �������� � �� ���� �����

���������������������������������� � ������ ������ ���� �������

� ��� ��������� �'������������ �������������������������

������������������������ �������������������������������

� ���� ������������������������������� ��������� ������

88

Page 90: זכרונותיו של יהודי נודד

���� �� ������� �� ��-����/��. ��� �������� ����� ���� ��� ������

������������� �������������������������� ��������� ��. ����

���� ���������� ������������������������������� ����������

������������� ���

��������������������� �� ��� ��� �������� ���������� ��������

� ������������ �������� � ����������� ������ ���� ���� �������

������������� ����������������������� �� ��������� �� ���

�����1��� ���

�� � �� ��� � �� ��� ��� � ��� ������ �������� � ����� � � �� ��� ����

���� ���� � ����� � ���� � ����� ������ � ����� � ����� � �������

��� ����� � ��� � ��� � ����� � ���� ���+�����+ � �� ���� ��������

� ��� ����� ���. �� ������ ������������������ ��� ������������

����� ������� ����� ���� ������ ������� �������������� ������ ����

��� �. � ���� �� �� ��� �� �������� ��� ��� � � ����� � ������� ��

����� � ���� ������� � ��� � �� � ��� � ��� ��� � �� ��� ��������

��. ��� ����� ��!����������� �������������� ���������������� ����

��. � �����. ��� �!������������� ��������������. ��

������������������ � ����� �� �����-� �/ ������ ����������������

����� ��������� �������� ����� ������� ��������������������

������������������ ����������������������������������������

�� ����������� ������� ��������������������������������. ����� �

� �������� ���� ����� �������������������� ����� ��� ���� ������

��� � �� � �������������������� ����� ��� ���� �������������� ���

� ��������������������������� ��� ������������� ��������� �����

������������� ������������������������ ������� ���� ������������

����� �� ��������������� �������� ��������

89

Page 91: זכרונותיו של יהודי נודד

���� ���� ������ ������ ����� �������� ����������������� ������

� ���������� � � ��������� ���� ����� ���� ������ ����� ���������

��������� �������������� �������� ���������� �� ��������� ���������

��� �� ������

������� ��� �������������������������������������� ����

��� ��������� ����������������� �������� ��� ������� �� ��������

�������� ��� � ����������������������������������� �� ��

90

� %

Page 92: זכרונותיו של יהודי נודד

������ ������������ ��� ��������������� ��� ��������� �����������

���� �� ���������

����������� ������������� ������ ������ ���� ������� �������

����� ����� ������������� �������� ���������� ��� �����������

����������� ��� ��������������� ����� ���� ���� �������������

�� � ��� � ����� � �� � ����� ����� � ����� � ��� � � � � ����

'��� ����� 0��� ������ ��� ����� ���������������-�����/�+������+

��������� ���� ��� ����������

91

� �"�� �

�� ��!� $

Page 93: זכרונותיו של יהודי נודד

����� �� ����������� ���� ������ �� � ����������������� ������

����� ��� �� ����� �� ��� ��������� �� ������� ���������� �� � �

�� ������� �������� �� ������������� �����������������������

� ���������������� ���������

� ������������ �������� ����� � � �� ��������������������� �������

�������������������� �� � ����� ���� ��������� ����� ����� ����

"����������� ��

��� � ����� � ��� � � �� ��� ����� ����� � ��� ������ ����������� ���

��� �� �� � ��� ��� � ��� ����� � ������������ ��������������

����������������������������������������� ���� �������� ������

������ ������ ������� ���� ������������������� ����� ������ ��� �

���������������

������ ����������� ����������������������� �� ������� �������������

���� ������������������������� �������� �����*���� ���� �������

����� ��������� ��������������� ������������� ���� ����������

��� ���� ������� �� ���� ���� �� ����������������������� ���� ����

��������� ��������������������� ��������������������������� �����

� �� ����� ���0��+���+ � ��� ��� � ��� ������ � ����� � �� ��0 � ����

��� ������ ���������������������� �����+�����+�

��� ������������� ������ ��� �������������� ���������� ���� �����

���������� ���� ��������������� �������� ��� ��������������� ��

��������� ��� ������������������ �������������������������

���� �� �������������������� ����� �� � �� ����� ������� � ���� ����

��� ����������� ������������ � ������������ ���������� �������

�� ��������������� �� ��� ����� ������������� ����� � ��������

���������������������������������� ����� ����� ������������������

92

Page 94: זכרונותיו של יהודי נודד

���������������� �������� ������

��� ��� �������� ������������������� ��� ��������� ������������

���� ��� �������� � ������������ ������ ������ � ��������� ���

������������

��� �� � �������� ����� ��� ������� � �� ������������ ������� � ���

�� ����� �� ����� ��������� ���������� �����'����������������� �

� ������������������ ������������������� �'���� � ��������

������� ���������

����� ������� ��� � ������ � ����� ���� ���� ���� � � �� � ������

� �������� � �������������� ���� ��������� ����� ���������������

�� � �� ����������������� ��� � � ��� � ��� � ��������������������

� � �� � ���� ������� �������� ������ � ���� ������� � ����� � ��� ����

� ���� �������������� ���� � �� �� � � ���������� ���� �����

���������

��� � ������ �� �� ���� ������������������ � ������������������

������������������ ������ � ������� ����������� ������� ����

���� ������� ����������� �����������

������������ ��������� ������� �������������������������������

� ������� �������������������������������!�����������������

��� ���� �� ������������� ����������������������� ������� ���

������ �������������� ����� �� ����� ���� � �������������� ���

��� ��� � � ���� ���� �������������������� ���� ������� ���������

� � ����� ���������� � ���������� ��������� � ����� �� ����������

�� �������������������� ���������������

93

Page 95: זכרונותיו של יהודי נודד

����� ��������� �� �'������������������ ����������� ��� ����

��������������� � ���

���� ��� ��� ������������� ����� � �� ������ � ����� �� ���� �����

� � � �������� � ��� � ��� ��� �� ����� ���� ������ ���� ��� � ����

�������������������� ��������� ������������������������ �������

�������� �� � � �����

� ������� ��� ������� ��������������� ����� ������ ���������������

������ ����1� �� �� ����� ������ ������ �� �������� ���� ������

���� ����� ����� �������� ������� �� ������� ������ ����������� ��

���� � �� ����

��������������'���������� ���� �� ���� ����� �������� ����

����������� ������������ ������������ �� ������������ �������

����������� �� � ���������������������������������� ������ ��� �

�� ��� ���� � ���� ����� ������ � ���� � ���� � ����� ������� � � � �����

������ ������������������������������������������

������� ���������� ����'�� � ����� ������������� � ����� �� �����

����� ���������������� ����������������������������������

���� ��� ������������������ ��� ���� ����� ������������������

����� ������ ��� ��������'��� ���'�� ������� ����������� ����

���������� � ��� � ��� ������ �� ���� ������������ ��������������� ����

����� ��������������� ����� �������������� ���� �������� ������

��� ����� ���� ���� �������� ��� ���� � �� ���� � ������ ��� ���

�������� �����������

���� � � ����� ���� ��� ���� ������ �������� �� ��� � �� ����� ���

����������� ���������� ����� ����� ������ �����������������

94

Page 96: זכרונותיו של יהודי נודד

�������� � ����������� ����� ����� �� � ����� � '��� �������

����������������� � ����� ������ ����� � ���������� ������� �

���������� ��������� ��� ���� ����� ��������� ���� ��������� �

������������������ ������������� ����� ���� �������������

�� ���� ������ ����� ���� ���� �� � ����� � �� ���� ���� �� �

��������������������������������������

��� ������ �������������'���������������� ��������� �������

����� ����� ���������� � �������� � ������������� ��'��������

���������������������

��������� ���������������� �� ������� ���� � ��������������

��� ������������������ �� ����� ������������������'�� ������

������������������ �'���� �������������

�� ����� � �� ���������� ��� ��� ������������ ���� ���� � �������

��������� �������������� � �� ����� ��������������� �� ����

��� ���� ��� ���� ������ �� ��������� ��� ��� ��������������� ��

��� ������������ �������������������������� ��� ����������

�������� � �� � �� � ����� � ���� � � � � �� � ������� ��� � �����

������������������������������������������� ���������������

��������� � ��������������������������

�������������������� ������������� �������� �������� ������

������ � ��� ����� � ������������ � ��� ��� � � ������ ������ � ����

� �� ������� � ����� � ������ ��������� ��� ���� ����� ������ � �����

������������� ��� ����� ����� ������ �������������� ������ ������

������ ���� ��� ����� ��������� ���� ������� ��� ���������� � ������

����� ������ ����� ������ �������� ������ ������ � ���������� �����

95

Page 97: זכרונותיו של יהודי נודד

����������������� ������ ���������� ��� ���� ��� �����������

������ �� ������������������������ � ���������. �� ����� ��������

���� ������������ ���� ��������� ������������� ������ ������ ������

������������� �����������

���������������������� � ������������������� ������� �����'���

�� � ��� � ���� � �� ��� � ������ � '��� ��������� � ����� � � � � �����

������ ��������� ������ � ���� � ����� � ��� �� � ����������� ����

����� �������������� � � � � ����� �������� ������������������

������������� ������������ ����������������'�� ������� �����

��� ���������� ������ ���� ��������������� ��������������� ���

������� ������������������� ��������������� ��� ��1���� ��� ������

B��������������� ����� ������������������'�������� �� �����

������� � �� ����� ���� � ����� � � ���� ��������������������

������ �������������� ����� ��� ���������� ����� �������� ����

���� � �������� ����� � � ���� ��������� ���� ��. �� ���� � �����

��������� �������� ��������������������������� ������ �������

���������� ��������� � ������ �� �������� ���� �� ���� ������

������������ �� ������ �� ���� �

�������� ��������������������������� ����������� � �����������

��� ����� ���� ��� � ��� ������ � ��� ������������ ������ ��������

��� ��������� ������ ���������

��+������ � �������� ����J �;�:J �;�:J �;�:J �;�:�����������0������������������������+

����� ���� �������� ������� ��� ������ ��� ���� � �� � �� �� �

����� ��������. �� ���� ������ ���������� ����������������� �����

96

Page 98: זכרונותיו של יהודי נודד

��� ���� �� ��������������� �� ��� ������� ����� �����������

� ��������� � ����

������� ���������������� ��������������� ���� ����������

��� �� � ��� ��� �������� � �� � ���� ����� � ������ � ���� ����� ��

�� ����� ��������0�� �� ���� �� ���� ��� ������ ����������������

�� ������ ��������������� � ��� ���������������������������

������������� �� ��������� ����������������������������� ����

�������������������������� �������������� ���� �������������

���������������� ������������'���+�������� ���� � ������������

�����������������������������������. � ������ ������� �����������

��������������

����� �������������������� ������������������ ���� ������� ��. �

/��+��� �� ��+� ������������������� �������O�$��$%#% ������ ��-

��������� ������� �������� ������� �������������������� ���� ���

�� ��� ��� ���� ���������� ����� ����� �������������� � �. ��������

�������������� � ���� ������� � ���� � ������. �����������

������ ������������� ���� �1� ���������� ���� �������� ���������

��� ������� � ��� ���� �� ����� ����� ��� ������ ���� ����������

���������

��� � ��� � �� ��� ���� ��� � � ������� � ������ ������ ������ �����

��������������� ���� ������������ ������� ��� ������� ���#$�$��#%�

����� ����� ��*�������� ��� ��-���.��� ������/ ����� � �����������

������ ��� ����� ����� ����� ���� � � ��� � ������ ����� ��� ��������

�����������

97

Page 99: זכרונותיו של יהודי נודד

����� � � ��*����� � ���� � ����� ������ ������� � �� � �. � ��� ������

�������� ����� ��������� ������� ������������������������� ��

���� � �������������������

�� ��� �� �� ���������. ��������� ��� ���������. �� ������������

������������ ���������������������������� �������������� ��������

���

��������������������� ��� ���� ��������������������������������

����������� ����� � ������ ������� ������ ��������� �����������������

��������������� �������� �������������������������� ��������������

���� ��� ���������� ���� �� ����� �� �� ���� ������ ������ ����� ���

������

0 ������ ����������� ������ ��� ���#��$��#%����������� ������

����� ��������� ������������� �������������������� ����� �������

��'������������������� ����������� ��������

�� ������� �� �������� �������� ����� ����� ������������ �������

������ ��������� ��� ��-�����������������/��0+����+�� �� ��������

�'���������������������� �����&�� ����������������������� /��

���������� ���� ��� � ������ ���������� ���-��������'�������������

���� ������ ������������������� ���

� �������� ������ ��������� ������ ����������� ������� ����� ������

������������� ���� ��� �� �� ��� ��� ���� ���� � � ������������

����� ���� ������ ���� ����� ����� ��� ����� ��� ���� ����������

�����������'�������� ���� ������ �����������0��� ����������������

�������������. ���� ���� ���� ����������������

98

Page 100: זכרונותיו של יהודי נודד

����������� ����� �����$%#% ���������������� ��������� ������� �

�� ��������� �������� ��� ������� � � ����� �� ��� ������ �� �

� ���������� �� ������� ���������������� ���� ��������� ��

��������������������� ��������� �� ������� ���� ���� �������

��������� ������� �����

�� ��� � ��� � �� ���� ����� ��1 � ������� ��1� ���� ������� � ��

'�� � �� ��� � ���� ���� � �� ������������ ��� � ��� � ����� ������

�������� �������������������������������� ����������� ��

����� �����

������ �������������� ������ �������������������������������

����� ������� ���������� ���� ������������ ��� ���������� ������ ��

������ �1������� ������������� ��+������+��������

0� ������#��$��#%������������ ������ ��������� ���� �����������

��� ���������� ��� �� �������� ����� ��������� ��������������

� ���� ��� �������� �� ��������������������� �����������������

������������������� ��� � ����� ���� ��������������� ���� ����

������ ���������������� & ���������������� � ���� �������� ���

� ���� ���� � ��� � ����� ���� �������� ���� ����������$$���

������������������������ ���������� ���������������$$�������$����

��� ��� ��� �������� ��������������� ����� ����� �O����������� ���� �

���������������������'��0'�� ���� ��� ������� � ��������� �����

� ���������������� ��������������������������� �� ���� ��

��� ���� ����������������������������������������. � �����

����������������� ����� �������� ����� �������������� ��� ����

0 �����O������� ���� �������������� �� � ��������� �������� �� �

99

Page 101: זכרונותיו של יהודי נודד

�� ���������� � ������� ������� � ������ ����������������������

���� ������ �� ���������������������� ������������������� ��� ��

�. ��������������� �������������. �����������������������

������ � �������� � � �� � � ���� ����� � � ����� �� ��������� � �

�������� ������������ ������������� � ��������������� ���������

����1�������������� ������������ ��������� � ������ ���������

� ���������������������� ���������� �����������������������������

��������� ������� �������� ���������������������������������� �����

������������� �������� ������������������������ ����������������

������ � ���������������������������� ��

��������������'��� ��������������� ������������ ������ ����

����� �� ��������� � � �������� ��+'�������������+������ � ����� �

������������������

����������� ����� ������ ��������������������������������

�� ���������������������� � �������� � � ���� ���������������

����������������� ��������������� � � ���������������� ��

����������� ������������������������+���� ��+���������� �������

��������� ������ ����� ������������� ����������� ����� ����������

������ ������������������������������������������� �������

��� ����������� �������� ������������������ �������� ����� ������� �

������� ����

100

Page 102: זכרונותיו של יהודי נודד

���� ����� ����

� ���������������� � ������0��������� ��������������1���� ��� ����

�� ���� � �� ��� � ��� ��� ��� �� ����������� � ��������������

������������������������

����������� ����������� �����������������������0�������������

�������� �� ����������������������� ��������������� �����'�����

����� �������������� ���������� � ������� ��������� �������� � �����

� ���� �� ��� � ��� � ���� ���� �� � �� ��� � �� ����� � ������ ���� ������

���� ���������������������������������

� ������ ��������� �� ��� ��� ������ �� ����� ������� ����� � �������

����������������������� � ��� ������ ���� �������� ����� ������

����������������-"�������/���� ����������� �������������� �

����� ����������� ������ ��0�� ���� ���������� ������ ��� ����� ��� ���

����������������������� �� �������� ���� �� ���� ������� ��1�����

���� � ������������� ���������� ��� �������� �������� ����������� �

�������������������������� ������������

��������������� �1���� �� � ��������������� ������������������

1��� ���������� ������ ����0� ������� ������������ � �� �������������

��������� �� ���� ����� ����� � ������ ��-���.���/����� � �������"����

���������� �������� ����������� ��������� ������������������������

�������������������

�� ������� � �� ��� ����������������������������������� ����� ����

�������� ��� ������������������������������ ��������� �� �����

�� �� � � ������������������������ ���� �� � ����� ����� �����

101

Page 103: זכרונותיו של יהודי נודד

���� ������� ��� �������������������������������� ����� ����� ���

������ �� ��������� ������������������������������������������

������������������������ ���� ��� ����������������

������� ��������������������� ������������ ���� ���������������

� ���� �������� ������� �������������������������� ����������

�������� ��� ���������������������0�������� �� ���� ������������

������ �������� �� ����� ������� � ���������� ��� ���������������

�������������������������������������������������������� � ����

� � ����� ����� ������ � ������ � ����� ��� ��� �� ������� ��� �����

���� ������ ������������ ���������������������� ������� �����

� ���� ��� �������������������� �� ���������� � ��� ���������

� ������ �������� ������ ��1������ �� � ������ ����� � � ���

�� ��� ������������������� �������� ����� ����������������� ���

�� � ���� � ����� � � � ���� � � � � ��� ����� �������� � ����� �������

��������������� ��������� ����������������� ������� � ��������

�� �� � �� � � ������ � ������ ������ � ���������� ������� � ��� ���

���� ������������� � ���� ���������� � ���������� ������������

�� ����� ����� ����� � ��� � ��������� �� �������� ��� ���� �����

�� ����� ������� ������� �������'��� ������ ����� ������� �� ��

������������������������������� �������������������������

� � �'��0'�� ��������� ������������� �� �������������������������� �

( ������ ������ ������ �������� ������� ����� ����;XYZ[\������)

�� ���� ���� ��� ��� ����� �� ������ ������ ����� �� �� �� � ��� � �

�� ���� ����� ���� ��� ������������� ��� � � �� � �������� �������� ���

��� ������� ���� ���� � ����� ������� � ������ ���� ���� � ��� �������

���� ���������������'��� � ���� �������������������������������

���� ���������������� ��� �������������* �� ����� �����������

��������� ����� ���� �����������1���� ������������� ���� ���

������������ ����� ��� ������ ���������������������� ���� �

������������� ���������� ���� �������������� �� ������������

0 � �� ���$������� ������� �� � �������� ������������ ����+� �

102

Page 104: זכרונותיו של יהודי נודד

���� ����������� � ���� �������������������������������� ����������

�� � ��������� �� � ������������ ��������� � � ������������ ���

���� � ���� � ����� � ������ � � ����� ����� ������� ���� � ����

������������������������ ��������������� � � �� ��� ������

��������� ������������������ �������������������������������

� � � �� � �� ������������� ��� ������������� �� ����� ��

������ ��� ����� �������� �����������0������ � �������� ��� �

� � �������������� ����� ,�� ���� ������ ����� �������� �� �,�

��� ����� ���� ��������� ��1��� ��&�T����� �����������������

����� � �

�� ����� � ���� ����� �� ����� � ���� � �� �������� � ����� � ���� ����

��� � ��� � ������ ������� ���� ������� ��� � ��� ��-�� �� / ������

������� ���� ��0��������� ��������������������� ���� ���� ���

�������� ��������� ���0��-���.���/� ���� � ������ �������� ��+��� �����+

������� ����������� ����������������� ������ �����������������

��������������������� ������������� ���������������� ���� ������

���� ������ ����� � �� ��������� � ������� ������ ��0����� ������ ���

"������������������0�����

���������������� ���� ��� ����������������� � �� �������������

�� �������������� ������������������������������ ������ ������

� ���������������������� ����������� ����� ������ �����������

1����� ��������� ���� ������ �������� ����� ��������� ��� ���� ����

������������������ ��������������������������������� ��������

����������� ��������� � � ������ � ������� �� ���� ������ ��������

��������� ��� ������ ����������� ���� ������� ����� ������� ��������

����� ������ ������������� �������� ���������������� ����������

� ������ ����� ������ � ������ ��� �� ���� � ��� ����� ��� ����� ����

� ����� ����������� ���

���� ��� � ���� ��� � �� ��� ���� �� � ��� � ������� � ��� � ���� � ��� �

������ � � ���� � ����������� � �� ��� � ��� ���� � ��� � ��� ����

103

Page 105: זכרונותיו של יהודי נודד

��� ����� ����� ��� ���� ������� � � ���� ������ � �� ��� � �� ��������

�� ����������� ���� �������� ���� �� ������������ ��������� �

�������������

������������������������������������ �������������� ��� �����

���� ������ � ������ ����� ��� ��� ���������������� ����� �����

��������� ��������������� ������

������� � ����� �� ������� ������� ����������'���� �������� �

� ������� ��������� � �����'������ ����� ������ ���� ��������

����$%,����������� ��������������������������������������� ��

� ����� � �� ������ ����&������� ������ ���� ��� ���� ���� ����� �� �

����� �����. ���������� ������� �������� ������� � �������� ���

������ �� ��0 ���� � ����� ���� �������� ��� ����� �������� ����

����������� � ����� ������� ����� ������ � �������������������

������� �������� �� ������� ���������� ����������������������

����������������������������������

����������'������������������ � ����������� � �������������

���� ��� � ��� ���+��� ��+ �� � �� ���� ����� � ��� ����������� ��� ���

��� � �� � ����� � �� ��� ������ ��� � � � �� � ��� � ����� � �����

����������� � �������� ���������������� ����� ��������������

�� �� ���������������� �� � �������������� ������ �� ���

������� ������������� �������� ������� ��������� �������� ���

������ ,�P��� � ���� � �� � ��� �� �������� ����� ������� ��

������������������������������������� ������

��.��� ��� ����� ����� ��� ������ ������ ���������� ��� ���������

����� ������ ���������.��� � � �������������� ��O��������� ��

����� � ����� ����� � ��� � ��� � ������ ��� � ��� ����� �������� �����

���������������� ����������1�+��������+� �����������

104

Page 106: זכרונותיו של יהודי נודד

������� ������� ��������������� ���� ���� ����������� ��� ��

0��������������� ��������������� ������� �� �� ��� ������ ��� ���

&��������� ��� � �� ��������� �� ������������� ����������� ������

��������� � ������� ��������O���� ������������� � �����������������

�������� �������� ���������� ����� ������������ ����� ����� �

������ ������

����� ��� ���� � ������� �� ����� ������ ����� � � ����� � ���� ���

��������������������� ������ ������� �����'��� ������������ ���

�� ��������������� ��� ��������������� � ���� ���� � ��������

0��������� ������ ���������������������� ����� �������� �� �

���������� ������������. ���� � ������������ ����������������

�������������������������������� ��� ��������� � �������������

��� ��� �� ����� ������� �� ��������������� �� ���� ����� �����

�-� D� D � ���0��+�������� ����+��1����/ ��� ����� ��������� � � ������ ���� ���

���� ���� �� ��������� ��������������� ����� �� ���� �� ����� ������

���� � �� ������������������������ ������ ���� � ���� ��� � ����

�� ���������������� ������ ��������������� � ����������������

��� � �������� ����������� ����� �� ����� �� �� ��������� �������

��.���.��������������� �������������� ������ ������ � �+��+���������

�. ������ ����������������������������� �� ������������ ������

���������'��� ������������� �.���.��� ������������ �� � � �� �� � ���

���� �������. ����������� ���������������� ����� ������ ���

�� ��� �� � ��� � ������� � ����� � ���� ��������� � ��� � � �� � �����

���������������� ������ �� ���� ���������� ��� ������������������

����� � ������ ������������ ���������������������'���

���� �������������� �� �� ��� ����� ��������� �������������� ���� ������

����������� � ����������� ����������� � �������� � ����������

�� ���������� ��������0��������������� � ��������������������

105

Page 107: זכרונותיו של יהודי נודד

0 ������� ��-������������.���/ ����� ������� ����� ������ ��� ���$��

��������� ������ � � ��������� ������� ���� ���� ����� �����+�

����������� �����������������

�������������� ������������ ��������� ��� ������������� �����

����� ������������� ���� � ������� ������ ������������������ � ���

�� � ���������'������� ���� � ��������� ����������� �����

����� ��� ��� ���� ������ � ������ � �� � ��������������� �� � � �

��� ���� ��� ������������������ �������� �� ���� � �������

��������������������������������������

����������� ������������� ������� ���������������� �������

� � � ������ � ����� �� � ������� � ��� � ��� ������� � ���� � ����

� ������� ����� ��������������������� ����������� ��� ��������

��� � �� ���� ����� ������ ������ � ������ � � ���������� �����

�������� ����� �� �

���������������������-�-�-�-��� ��������� ��������� ��������� ������ ////���� ��������� ��������� ��������� �����

� ���� ������������ ��������� � �������� �����������������#���+� �

������������������ �������������� ���� ������� ����������

� ��� � ����� � �������������� ������ �� ������ � ���� ������ ����

������ ��������� ������ ���� ���� ����� ��� ����� ���������������

�� � � � ��� ������� � ����� ����� � � ��� ��������� ��� � � �� �������

� �� ��� ������ ������������������� �������� ����������� ��� ����

����������� �������������������������������������������������

�'���������� ����������������

106

Page 108: זכרונותיו של יהודי נודד

�� �������������� ��������� �������� �� �� ������� ��������

��� � �� � ���� ���� ������ ��� ��������������� ��������� ������

������ ���� �� ��� ����� � ���� �� ��� ����� � ���� � �� �������

��������� ��������� ������������ �� 5���������������������������

�������� ������������������!����� ��������� �� �������� �������

���� ����� ��������� �� ������ ������ ���� ������ � ��� ���� ����

������� ������� ��� ������� ��� � ��� ������ �� � ����� ������ � ������

������ ���� ����� �� ���� ������������ ���� ������������� ��������

���������� ����������

��������������������������� ��������� ����������� ������������� �

����� ���� �� �������������������������������� ����������

������������������������������ ����������� �����������������

��� ��� �������������������� ���������� ��������� ������

�� ������ ���������� ��������� �'��� ����� ������ ��������� ���

����� ����� ������� ����� � ����������� �� � �������� ����������

�������� ��������� ������������ �������������������������

�. � ���� ����� ������������ ����������� ����� ������ ������ �� � �

�������������������������� �����

������ ������� �������� ��������������������������������'���

���� ��������������1����������� ������ � ���� ���������������

������� ������ ��������������� ��� � ���� ��� � �� �������������

�������0������������ �������� �

�� ���� ���� ������������ � � �������� �� ������ ����� ������

��������� �� ���������� ���������������� ����������+��������+

���� ������� ���������������0����� ������ ������������ � ���� �

������� �������

107

Page 109: זכרונותיו של יהודי נודד

������������ � ����� ��������� � ���� ������ � ������� � � ����

0����������������$������������������������ ��������������������

��� � �� ���� ����� ��� ���� ������ ������� ����� ������ � ���� �� ���

�������� ����������� ����� ���� ����� ����� ��������������� ������

�� �� �����0�#����������� �$��� ������� ��� �������������� ���� �

�� ������ �������� ������������� �'����������+��������+ ��+����+

���� � ����� � � � ����� � � � ������ � ��� ������� � '���� ������������

��� ���������� ��������������� ���� ������������� � ������������

���� �� ��� �� ����������� ����� ���������� ��������������������

��� ��� ������ ����������� ����������� �� ����

����������������*���������� ������������������ ����������

���� ������������������������������������ ��������������������

�� � ���� � ����� � �� ��+��������� ���� � ���� � ���� ���� �������

������� ����������� ��� ����� �������������� � ������������

����� ����� ������� �������'����������������������������������� �

�������������� ����������������������������������������������

��������������

�� ����� ����� ����������� ���� ��� ��������������� ������

�� � ����� ����� �������� � ���������������� ��������� ���� �����

�������� �� ��������� ������+���� +����� � � ���� �������� ��������

�+���� �����+

�� ��������� ������� � ���� ���� �� ���������� ���� ���� ���������

���� ������� ����������� ��� ����� ����������� �����������������

�. ������ ������ ��� ��� ��������� � ��� �� � ���� ���� � ��� � ���

�������������� ����������������. �������������������������

��� ���� � ����� ���� ����� ������� ��� ��� � �� ��������� ���������

108

Page 110: זכרונותיו של יהודי נודד

���� ���� ����������������� �� ��������� ��� ��� ������ �������

����� ���� � ��� � ���� � � ��� ������ � � ������ � �� � � ���� � ����

���� ������ ���� ���� �� � �������� ���� ��� ���������������������

������� ���� ������������ ������������������� ��� ������������

���������������� ������� ��� �������� �. �������� ����������� � �

�������� �������� �� ��������� �. � �������� ������������������

���������������� �������. �� ��

���� ����� ����������� ������������������������ ���$2�. �������

�#������������������ ��� �������� �������� �������� � �������������� �

���������� ��������������������� ����������

���� � ����� ������� ��������������� ��� ������������ � � ���

�������������� ��������� �� ������������ ���������� ���� ��������

������ ������ ����� ����� ������ ����� ����� ����� ������������ ��

����������� ������� ���� ��������������� ��� ����� � ��� �����

���� �� ���������������� ����������������������

����� ������������������ �������� $%,�� ������� ��� ��������

����� ������ ����� ��� � ����� ��� 0�� ��������� ����� ���� ����

����������������

������ ����$%,���������������� ���������������������� �,���+� �

0� ����������������������&� ���������������� ��������������� �

������������ ������ ���������������������������� ��� � ����

��������� ����� ��������� ���������� ���� � �� ��������� ���� ��

���� ������ ������� �� ��������0������������ ����������������� ��

��������� ���� �� ������ ��� ����������������������������������

109

Page 111: זכרונותיו של יהודי נודד

������ ���������� � ���� ����������� � ����� ����� ������ ����������

� ��

���� ���� ��������� �������� �������� �������� ������������

��� ����������� � ���� ��� ���� ���� � ��� � ����� ��� ��� ���� � � �

���� ������ �������������������� �� � ���������� ��������� �� �� ��������

��������� ����������� ��������������������������� ������ ���������

�������������� ������� ���� ����������� �������� �������������

������ ��������������������

������ ��������� ������ ����� ���� �� �������������� ������� �������

���� � ��� � ������ � � ��� � ������ � �� � ������ ����� ���� � ���� ��

�� �� ���� ��� � ������������������� �������� � ��� ��������

� ������������������������������ ���������������������� �������

�������������������� ������� � ��

���������������� �� �� ���� �� ������������ �������� ���� ��

�� �������������������������� ��+���+����������������������

������ ����������������������� � �������� ������ ���������� ����

�� � ���� � � �� �� ����� ������� ������� ��������� � ��� ����� ����

����� ������ � �������� ��� ��� �� � � ������ � ��� ������� �� ���'����

��������������������� �������

+���� ��+��� � ���������� ���� ����� ����� ��� ������ ��� � ���

�� ���� ����������������� ��� ������ ������������������� ���

������������������� ��������� ��� �������� �� ��������� �������

���������� ��������� ������������������������ ���������� ����

��� �� ����� ������� � ��������������� ��������������������� ��

����������

110

Page 112: זכרונותיו של יהודי נודד

�� ��� �� ������ �������������������������������' �������'���

�� � ������������������� ���0�� ����� ��� ����� ���� ������ �'��

������ ���� �. �� �������� ��� ����� ��� �����*������������������

����� ����� �����'�������� � �������� �� ���������������� ���

���� ����� � ������� ����������� ���� ���� ������ �������������

�� � ����� ����� ������ � �� � ��� �������� � �����������������

� �1���� ������� ����������� ����������� ����� ����������� �������

������ ������������

�� ��������� ����� � ����� ����� � ����� ���� � ��� ������ ����� ����

������� ���� ��� ����������� ������� ����� �� ����� � �����

���� ������ ������+���� �� � ������ �� �������� ������� � ���+

' ������������������������������������ �������������� �������

�������

���� ���� �1 �+����� ��� ����������+�������� ��� � ��� ��� � � ���

��������������������� ���� ���� ������� ������ �� �������

������������ ����� �� � �� � �������� ��� ���� � ��������� �����

������������+��������+�������������� ��������������������������

� ���$�0 �$����� ������� ����� ���� ����� ������������� ������� ����� �

��� � �� � � ���� � ������� � ��� � ��� � ��� ��� � �� � � ����� � ����

������ ��� � ����������� �� ���-��� �����������*�����/��+�������+

����� ������ ���������� ���������� �������������������������� �� �

����������������� ���� ������������������������������������

����� ������������ ��� ��������0���������������������������� ��

������ ����������+��� �������������������+�0

+��� �� ���� �����+������������� ���������� ������� ��� ��. ������

��� � ��������� �������� ��� ����� � ��� �������� ����� ������� �

111

Page 113: זכרונותיו של יהודי נודד

����� ��������������� � ����������0������ ����� ���� � ������ ���

���������� � ��������������������� ������������� ����� ��� � � ����

������������������ �� ��� ���+�� ������������ ���� ���������� �

������������������������ ��������������������������������+�����

�� ���������� ����� ���������� � ������������� ������������ ���� �

��������� ���� �

��� ������������������������������������������������ ����������

/��0�� 0�0�0������K�>�A�9����������������� � ���-��������������0�

��� �������������� ����������� ��� � ������������������� �������

��� ������� � ��� ��� ����� ���� ������� ��� ����������������� �����

������� ���������������� �������������������������� �������

�������� ������� ������������������� ���� ���� � ����������

������� �� ������������ ���������������� ���&��������� ������ �������

����� ������������������ ������ � ���� �����������������������

��������������� ������ ��� ��������� ����������������������������

��� ��� ���������������������������

�������������������� �������������������� ������ �������� �

�� � ����� ��������������� �����������������������������������

���� �� � � ���� ���� � ��� �� ���������� � � ���� � ��� ���� ����� ��

���������� ������� ���� ��������� � ����������������� ������ ����

����� �� ���� ��������������������������� ������1��� �����

���� � ����� � ���� ������ � ��������� ������ ���� �� ����� ������

��� � ��������������� ����������� ��� �������������� ���� � ������

������ ������������������������������ ������� ����������������

����������� �������������� ����

112

Page 114: זכרונותיו של יהודי נודד

���� �� ������� � ����� ��������� ��� ���� ��� �� ��� ���������

����� ��� � ��� ����������� � �������������� ������� � ����

���� ��������������� ��������������� �������� ������ � � ��� ���

����� ���� ��� ��� ������������ �������������� � ���� ���

����� � ��� � �� ����� ��� ����� ����� � ���� ���� � �� � ����� � �� ���

��������������������� ������������������������ ����������

"��������������� ���� ��� ��� ��������������� ������

� ��� � ���$%,��� ����������� ���������� ������ � �� � ����� �

������������������� �� �������������!� ���� ���� ���0���������

��� ������ ����������� � � ���� ���������� ������ ����� ������� ���� �

������ ����������� ���� � ��� ����������������� � �� ��������

�������� � ��������� � ����� ����� ������� ������� � ����� � ��

�� ��������������� �� �������� � ������������ ���� ������������

�������� ������������� ��� ��������������������� ���� ���������

����� � ����������������������������������� ��������� � ��� ������

�������������� �� ��������� �����������������

� �����$%,�������� ���� ������� ������ � ����� ����� �� ������ �. � �

���� � �� ����� � ��� �� ���� ���� ��������� � �� � ����� �����

1������ ����� � � �������������������� ����� ������������

���� ��� ��� �����������������1�������������� �� ����� ����

��� ���� ��� ��

������� ������ �� ����� ���� � ���� ���������������� ����� ����

���� ����� �� �������� ������������������� �����������������

�������������������������� ��� ��� ��������� ������

113

Page 115: זכרונותיו של יהודי נודד

��� ���� �������� ����� � ������ ������ �� �������� ������ � � �����

����� �� � � � � � ���������� ����� � ���� ������������ �� ���

��������������������������������� � �������������

���� ��� �������� ������� �� �� ��������� ����������� ���

���� �� �������� ������ �����0���� ����� ������� �������������

� ����� ��� ����� ���� ������ � ���� ������ ������ ������ ��� �������

���������� ������������� ������������ ����� ���� �� ����1������

� ��� ��������������� � ���� ����� � ������ ���,&�� �� ��!����� ���� ���

� �� ��������� ��� ��� ������������� ������ �����0�����������

� ������ ������������ �� ��������������������� ������������� �

���������� ���������� � �������� ������������������������ ������

+"������ �����+�*� ���� ��� �� ������������������� �� �� �����������

����������� ������ ��������� � �������������������� ������

����������������������������� ��������

����������������������� ����� � �� ����� �� �������� ����������

����� ��������� � ��� �������� ���� � � ���� ����� ���������� ���

��� �����������������������'��� ����� ���������������������

�� ������ � ����� � � � �� � ������ � ���� � ��� ���� �������� �����

���������� �������������� ��� �����������������������������

��������� ��������������

� ���� �� ���� ���������� � �������� ����� ��� �������� �#� ����

���� � ��� � �������� ���� ���������� ����� � ������ ����� ����

�������� ������������ � ���������� ��� ���� ������������� �������

����������������� �������������� ���������� ������������������

������������� �������������������������� �������� ��������

0����� ���������������� ��� ������� ������������������ ����������

114

Page 116: זכרונותיו של יהודי נודד

�������������������� �������� ����� �������������� ������ ������ ���

����� ��� �� ������ �������� � ��� ������ �������� ������� � � �

���������� �� ��� ���������� � ������ ��������

������ � ��� � �� �� ����� ������ ����� � ��� ������ ������ ���� ���

������� ����� ����� ��� ����� �� �������� ����� ������ ������� ���

����� ������ ��� � ����� � �. �� ���� ��� � � ���� �������� ������ �� ��

���� �� �������������� ���� �� � ����������������������������

���� ������ ��� ����� ������ ��� ������ ��������������������

� ��� � ���� � ��� ������ ���� �� � � � �� �������� � � ���� ������

�'������������ ������������� � ������������������������������

������� ���� �� ���� ����� ���������� � � �� � �� ����� ����� ����

���������������� �� ������������� ���������������� ����������

� ��������������������������� �������� ����� ��������������

� ���������������� �������������� ������ �������� � �. � �����

�� ������������������ �������� ����

������� ��� � � �� � ����� ��� � ���� ����� � ��� � ���� ����

��� ���� � ����� ������ ���� ����� ������ � ���������������

����� ���������� ���������� ������� �������������� ������������

�������� ��� ��������������������� ���� ���

������ � �� ��� � ��� ��������� ������ ������ ��� � ��� � ����

����������� ���� ������������� ������������������������������

����� �� ���������������� ��������� �� ���1������1���������������

������������� ��������������

��� � ���������������� ��� ��� �������������� �� ���� ������

������������������������������������ � ��������������� �����

115

Page 117: זכרונותיו של יהודי נודד

������������������ ��������������� ������������������������

���������� ��������� �������� ������� ���������� �����������

����������� �����'� ���� ������ ����������������� �������� ����

���� �������������������� �

�����'���$%,��� ����� �$%,$������������ �� ������� �� ��� ��� �

���� ����� � ����� � �������� ��� �������������� ��� � ��� �����

��� ������ �� ���������������� �������� ��� ������������������

��� ���������������. �� ��������������������������� �����

���� ���������� ������ �� ��������� � ��������$������������+��

����������������� �� �� ���. � ���� ������������������� �������

������������������0

����� �� � �������������������. ����������� ������������������

���� ������ �������������������� ������������� ����������

��� � ��� �������� �. ���������� � ��������� � ���� ���� � ����� �����

������� ������� ����� ��� � ���� � ������ � ������ ���� � �� ��� �������

����� �� � �� � � �� ������ ���� � �� �� � �� ��� ��� � � �� �������

��� �� ������������������������� ������������� ����������������

��. �� �

���������� �������. �� ������������� ��� ������ � ������� ������

� � ����� ��� ������ ���� � ���������������� �� �� � ������ ��

0��� ��� ����������������� ��� ��� ���� ����������� ��� �������

�� ����

������������� ��� ������� ������� � ������� �������������� �'��

������������������ ������������ ������ ���������������� �������������

�����'���� � � ������ ������� ����������� ��������������������� ���

116

Page 118: זכרונותיו של יהודי נודד

���� ������������������������� ��������� �� ������������ ���� ��

������ � ������ � ���� ���� ������ ������ ���� �� ����� � �������������

�������� � ���� ��� � �� � ����� ��� �������� ��� ����� ��������

�� ������ ������� ����� � ��� � ������� ���� ������������ � � ����

���� �� ����

�� ���� ��� ��������������������������� ���� ������������������

�� ��������������������������������������������� ������ �����

���������� ��������� ������ ������ ������������� ��������� ��

������� ������ ���������������� ���� ��������� ��� ��� �����

�������������� �� ��������

�������� ������������ �������������� ���������� ��������� ����

������������������ ��� ����������������� ��������������� ������

���� ������ ���� ����� ������ ����������� ������� � ���� ������

����������� ��� ����� ��������� ������������ �����������������

�������������� ������������� ����������������

���� ��� �� �������� �������� ������� ������������������� ���

������ ����������� ����������� �����������. ����������� ��

��������������������� ���������������� ������� ����������������

���� � ���� � �������1� ����� � ������� ��� � � ���� ��� ���� �������

������ �������� �������� ������� ��+�����+ � ���� ������ � �����

����� �������������������� ���$%,$������ ����� ��������� �����

��� ������ ������������������������������ ������������ �����

�������������� ������� �� ����������� ���������������

����� ��������� ��������$%,������� ������� ����� ���� � ������ �

���������1 ����� �������� ������ ��������� ������������������

117

Page 119: זכרונותיו של יהודי נודד

��������������� �������������������� ���������������� �1�����

������ ������� �� ����� ���������������� ��������� ���������

��

���������� �������� ��������������������������������� ���������

�� ���� ����������������� ������������������ ������� ���� ����

������������ ������������������������������������� �������

� �����0 � ��� ��������� �� ����������� ��� $%,$ � � ���� ����� �

��� ����� ��������� ���������� ����������� �������������������

����������������� ���� ��� ���������� �����������������

0�O�������$%,$��� � ���������� ���+���+�0�����1������������� ���

���� ����� ���������� ���� � ����������� ����������

118

Page 120: זכרונותיו של יהודי נודד

������ ����� ������� ������

119

������������������"�������������������� �

Page 121: זכרונותיו של יהודי נודד

��� ��� ��� ��� ��� ��� ��� ��)�'�'��*�

&'�'��*��

� � �

�! �!

�! � !

! �

! �)

�!

�!� � � �

! �

)

�! � +

� !� � � �

� �

!

� !

� �! �

! � � !

� % �" %

!

!

120

Page 122: זכרונותיו של יהודי נודד

121

����"������ �������������������� �

Page 123: זכרונותיו של יהודי נודד

�&' '��*�

� !

! � +

!

� �

� � � � � �

! � �

!

% � + % � +

+ % �+

� �!

�" �

� �!� �

!

� �

!

122

Page 124: זכרונותיו של יהודי נודד

123

��������������� ������1#�

Page 125: זכרונותיו של יהודי נודד

��� ��� ��� ��� ��� ��� ��� % %�#'*'��*�����������������������

� � � � � %

!

�! �+

! � %

!� � � �

� ! ��

� !

�!

�� � � �

� ! � % � �!

�!

! � %

� �!

� � � � �

�! �"

!

!

!

!

124

Page 126: זכרונותיו של יהודי נודד

125

:���;������������� �

Page 127: זכרונותיו של יהודי נודד

*(�������������������������������������&'&'��*��

! % %

('*�

� � !

� �

!

� %

� !

� � �!

�� �*('�� � % �

! % �!� �

! �� � � �

�!

! �

� %

! % �!

" � �! % %

! �

�!

! %

!

126

Page 128: זכרונותיו של יהודי נודד

127

��������������������1"����������������������� �

�&���

Page 129: זכרונותיו של יהודי נודד

% % ��&'&'��*�

� � � � �

� % � ��

�� � � � ��

!

% �� �,

" � � � !� �

� !

!

�!

! �

% � �

� !

�� + �!

!

! �!�

� ! �

�!

!

� � ! � ,

!

�! �

+

! �

� �! � !& !

! �

! �

128

Page 130: זכרונותיו של יהודי נודד

���� ����� �� �����

������$������ �$%,$����������������������� � ������ ��������� �����

��� �� ������ �������� � ��� ����� � �� ��� � ��� ��������� � �� �����

���������"���� �������������� ��0������������������ � ������

0� � �����1������������ ������� ��$&������������������������ �� �

������ ������������ ���� �������������������� � ���������� ����

�������

����� �������������� ������������� �������������� ������ � �� ���

��������1�� �������������������� �1�������� � ��������� �����

(�����.������ ���������� ������������ �@MH?=GA<>J(����� ����)

W?>J;������ ���� ����������� ���������������� �� ���������)

�������������������������������� ������� ������ ��� ��������� ��

������������������� ����� ��������� �� ����.������� ����������

��� �.��� ������ ������ ��������� � �� ����� �� ��� ���+���+ � ��� �

� ������������������������ ��������� ��� ��������������� ������

������� ������ � ������ ����� ������������� ���� � � ��������

�� ���� ������������������ ������������ ���� �� ������������ ��

������$������ �$%,$'��� ������ ����� ������������������ ���� ��� ���

���� �������� ��� ���� ������+� �� ��� ������� �� ����� ��� �� �����������

�*��������+�� �N:IJ@W�N:IJG9?�IM9J@�=?�K?FJ�IM9J@�A;?V��

� ��������� ��������� ��� ���$���� ���� �������������������

���+�������� ����������������������� ������������������ �����

�� ���� ����� ���������� �� ���������������-����� ���� �.��/�+ ��

����������������� ������������������ �������� �����������������

129

Page 131: זכרונותיו של יהודי נודד

��������������� ������������ ��������� ���'�� �������������� � �������

���� �����������0������������

� ���� ��� ��� � ������ � ������� � ����� � ���� ���� ������ � ����

������ �� � ��� ������� � ������ � �. � � � ����� � ��� �� �������

� ���������������� ���������� ���� ���������� �� � ����������

����� ��� ���������������� ����� �� ������� ������� ��� �

������� �������� ��������. �� ���� �������������������� �����

�������������� ������������� ������������ ����

���� � ����� ������� ���� ������� � � ���� �� ��� ����� ��� ���

���� ��������. ���������� ����� �����������������������������

����������'������� �������������� ������ �� ������� ��������

������������� ���� ������� ����� ����� � ��� ������������ ���

� ���� ����� ���� ����� ������� � ����� ���� ���� �� � ����� �������

� ���� � �� � � ������ ��������� � � � �� � ������ � ����� � �����$����� �

0� ����������$��� � � ������������������� ���� � ����������� �

� ���� ��������� ����� ���������� � � �� ��� ���� � � ������������

������������������� ������ ��������������� ������� �� ���� �

���������� �� � ������������ �� �������� ������ �������������

� ���� ���� ��!'�� � � � ��� � ���� � �� ����� � ����� � ���� ������

���� ��������������� ���� ������� ������ ����������� ��+�����+

� ������������������������������������������� ����� �� ������

������������������������� �� ���� ��� ���� �������������� ����

���� �������� ���������������� � ���������������� ��� ������0��� �

������ �'�� ��

����������� ���������� ��������� ���������� ��������� ��������

1����� ������ �������������������� ��������� �����������

������������������������������������ ������������������������� ����

���� ������ � �� � � � � ���� �� ���� � ��� ��������������� ��

130

Page 132: זכרונותיו של יהודי נודד

�� ����������������������������������������������� �������

������������������

������ ���� ��� ���� � ������ � ������� ������ ��� � ���� � �� � ������

������������ ����� ������ ���� ��� � ���� ��������� ���������

� ����������������� ������������������������� �����������������

�������� ��� �������������� ����������������� ������� �������� ����

��� ����������� �� � ������ � � ��������. �� ������� ��� ������ ��

�� � ��� � � ���� � ��� � �� ��� � ��� � � � ��� ����� ����� � �� ����

���������

���� ���� ���� �������������� ����� �������������������. �

��� �� �������� ����� ��������� � ������������������� �����

��� �� �����

��� ����� �������� ����������� �������� ����������������������������

��������� ������ ���������������� ���� ������� �������� �������

�+�� ���� ���������+��� ������� ����������� ���������� ���������

0�������� ����������� ����������� ��� ����� $%���������������

������� ���������������������� ���� � ��� ���� ��������� �����

����������������� ���������� ������������� ��������� ��� ����

�������������������������� ��������� ��������� �����������

����������

�� � �� � �� �� � �� �� ������� � �� � ���� � � ���� � �������

������� ������������� ����� ���� ���� ���� ��������������������

���������������������������������� ��������� � ���������� ��������

��������0���������������������� ���� ���� ��������������������

��� ����������������������� ��� ������������ ����������� ��

��� ���� �� �������� � ���������� � ����� ���������������� �����

������ �+��������+ ��� ������0���� � ��� ������� ������������� �

131

Page 133: זכרונותיו של יהודי נודד

� '�� �����$%,$�������� �� ���� ���� ����� ����� ���������� ��

������ ������ � ������� � ���� � �� ��� ������� � ���� ��� � ����

���� ������� ������� ������ ��� ����� ��������� ������� ���������

����� ��� � ��� ��� �� ��� ������ ��������������� � ������ ���������

����� ������������ ����������� ����������� ��������

���������������� ������� ����� � ����� �� � � ������ ��� � ������

����� ��� � �� � � ����� ������ ���� ���� � ��� ����� �� ������

�������� ������� � � �� �� � ���� � �� � ��� ���������� � ������

���� ���� ������� � ��� ���� ��� � ��� ��� ��� ��� � ��� � ����

������� � ������ �� ���� ���� � � ������ ���� � � �� � ����

������������������������������������� ������������ ������ ����

������ ����������������������� ���� ��������������������

��� ��� � �� � ���� ��� � �� �� � ����� � ��� � ���� ��������� ���

"�� �

��� ��������������������� �������������� � ������������� �

�� ����������� ��������� �����������

� ����� ����� �����$%,���������� ����� �������������� �������� ���

����������������������������������� ������������� ������� ���������

���������������������������������� ���������� � �������������� �

�������� ������� � ����������������� ��������� ����� �����

� � ��� ��������� �� ��� ���������. ������ �� � ���������������

������ � ����� ���� � � � � ���� ����� ����� ����� ������ ���� ��� �

����� ���������� ��� ������������ ���� �������� ��������������

��������� ��� ���� � ������������� ����������

����������� � � �������� ������ ����� ��������������� ����� �� ������

���� ��������� ����������� ����������������-����� ���� .�/����������

����������0�������������������������� �� � ����������������

��������������� ������� ������ ��� ��� � ����� ��� ����� �1 �����

132

Page 134: זכרונותיו של יהודי נודד

������ � �� ������ ���� ���������� ����������������� ������������

���� ������� ����������� ���������� ��� ���� ��� ������������� �

��������� ����� ������ ����������� �� ����� ����������� ��������

������� ����� � �� �� � ���� ��0 � ����� � ��� � �� �� ���� ����� �����

���������� ������� ��� ������� ������������������������������ ��

��������������

�� ��������� �������������� ����������� ����� ���� ������� ������

�� ������ ��� ����� ��� ��� � �� � ��������� ������ ����� �������

�������� � ����� ���������� �� ���� �� � ���������� ����������� ������

����� ��� ������ ���� �������� ���� ����� ������ ���������������

���������� ������������ ���� ��� ������� ������������� ������

������� ������������������ �������� ����������� ������ � � �

���� ����� � � � ���� � �� ��� � ����� � ����� � ���� ������� �����

��� ��0������ �� �� �������� ��������������� ��� ����� ���� ���

� ��� ���� � ����� ������ ����� ����� ���� ��������� � ��

� ���� ����������������� ��� �������-����� ���� �.�/�����������

�������� �� � ��������� ����������������� � ���� ������� ��������

� �� ����� � ��$%,O������ ���� � � ����� � ������ ����� � � ����� ���

� ��� �� ����������������������� �� ���������� �������������

��� � ������� �� ���������� �� � ���� ������ ������������ �������

'��������������0�'������ � ����� � �������������� �����������

�������� ��� ������� ��������������. ��� ��������������������� �

������ ����� �����������������$%,����������������������������

�� � �� � � �� � ���� � ����� ������� � �������� � ���� ���� ������

�� ������� ������ ��������� � ��� ������������ �����������

��� ������� �� ������� ���� ��!������������ ���� ����������

�� � ������� �'��� �� ��� ��������������������������������

������������� ����� � ���� � ������� �������� ���� ������������

���������������� ��������� �������������������������� � � ����

133

Page 135: זכרונותיו של יהודי נודד

��� ��� ������ ��� �� ����� '� ������� ������ ��������� ����� �

�������� ����� � � �������� �������� ������ ������ ������������

���������������������������� ���������������������� � ����������

��� � ���� ����� � ������� �� ���������� �� �������� ����

�������� ���������� ���������������������������� �����������

����������� ������ � ���� ����������� ������������ � � �������

� � � ��� ������ ������� ������ ��� �� ����� �������� � ���������

��� ����� ������������������ �������� �����������������������

���� ���� �� ����� ���������� ������� � ��� ����� � ���� ������

����������0� ���� ����� ������� � ����� � ������� ��� ���� ������

������� �������� �������������������������������� ��

�� ��� ��������������� �������� �������������������������������

����������������� �� ���������������������� ������ ������

����� '�� ��� �� � ������������������ ������� ������� � ��� �'����

� ����'������������� ���� ������������ � �������� � �������

����� ����������� �������� ��� �������������'��� �� ��� ����

���� ������������������� �� �� �

������� ��� ��� ��������������������� ���������������������

�� ��� ������ �� ������ ������� ���� � ������ ������ ��� ���������

���� ����� �������������������������������� �������� ���� ���

�������� ����������� ��������� ��������������� �����������. �����

�������� ����������������� �'��� ���� ���������� � ���� ���

���� � ������ � � � ���� ������ ������� ���� � �� � �� � � ����� ����

������ ���� �� ����� ������ ����� �'���� ������������� ���� ����� ����

��� ��������������� � ���� ��� ������ � ��� ����������� �� ������ ��� �

� �� � ����� ���������� ������ � ������ �� ��� ������� �������������

����������� �� ������������� ������ ���������� ���������������

������� ���������������������������

134

Page 136: זכרונותיו של יהודי נודד

������ ��������� ������������������ � � � ����� � ����� �������

������-��������������/��+��.� �������+������ ������������������ ���� �

� ��������

���������� ����� ������� �����������������������1������������ ������

��� ����� ����������������������������������� �� � ���������

��������������������������� ���������� ������� ���� ���������

����������������������� ���������� ��� ��� �������������� ��������

��� �� � �������� ���� ��������� � ��� ������ ����� �� � ��� ���

����� ������� �������� �� ����� �������� ������������� �� �� �����

���� ��������� ������ ������ ������ ���� ��� � �������� � �� ���

����� �� ���� ��� �������������������������� ��� � ���� ���

��� ���� �������+�� ��+���������� �������� ���� �������� ����

������ �������� ������ ������������� ���� ��������� ������������

����� ��� ������������������ ��� �������� �����������������������

������������'��� �������������� � ������� ����� ���������������

����� � �� �� � ��� ����� � ��� �� ��������� � �� ��� � ���� � �� � ���

�������� ������� ���������������������� �������������������

��� ��� ����� ��������� ��0� ��������� ���������+�����+� � ��� � ��� �

� �� ��� � ��������� ����� � ������� ��� ���� ������� ���� � �� � ���

�� � ���������� ���������

����������� �� ������������������� ��������������������������

������������ ����������� � � � �����5����������������������� ��

����� ������ ��

��� ��� � ������� � �� � ���� � ���� � ����� � ������ � �� � ���� ����

� ���� ������� �������0������ ���������� ������������������� �

��������������� ������ �� ���������� ���������� ���� �����

��� ������������ ���������� �� ���� ���������� ���� ����������

��������� ������'� ���������+���� +�������������� ���

135

Page 137: זכרונותיו של יהודי נודד

������ � �� ��� ���� ��� ���� � ����� � ���� � ����� ����� � � � �����

�������������������������������������������������������

������ ����

��������������� ������ ����� ��� �������������������� �������

0 &���� ������������������������������������ �����������������

�������������������� ����������� ����� �������������� �������

���������� ��������� ��� ������ ���� ��������������� � ��� ���

������� ������������ ������������B��� ���������� ���������'�

�������� �������������� ���� '����������� ���� � ���� ��

�� ����

������� � �� � ��������� ����� �������������� ����� ������ ����

�� � ���� �������� �� ��������� ����� ���� ������ � ������� �����

��������� �� � � ������� ����� ������������������� ��� ���������

������ ����������� �������� �������� ��������� ��� �������

����������� ����� �������� ���������������������!�� ����� �����

������� � ���� ���� � ������ � ��� �������� ���������������� ���� ����

��� ���������������� � ���� ������ ������������ ��� � ��� ��������

��������� �

�� ����� � ��� �������� ������ ��� ������ � ����� ������� � � ��

������� ����������� ���� ������� � ����� � � �������� ����������

'� ��������������� ��� �������� � ���������������� ������������

���� �������������������������� ��� ��������� ��� ������

����+� �� �������+��������� ���������� ����������� ����������

����� � ��������� ������ ���� ��� ��� ��� � �+���� � �� �� ����+

�� �������������������� ���� �������

����� ��������� � ����� ���� � ��� � �� ��� ����� � ��� ����� � �� � ���

��������������������B����� ����� �� � ���������� ���������

������ ����������� ������������������ ��������������� ��������

136

Page 138: זכרונותיו של יהודי נודד

��� ������������ ������ ������ ��� ���������� ������������� ���

���� � ��

�������� ������ ���� ������ �� �������� ���� � � ������ ����� ��� ���

�������������� ������ ����� � � �������� �� �� ����������������

����� � ��� ���� ������� ���� � ���� ����� ��� ��������� � � ���

�������������

� ���������� ��������������������������� ����������������

�������� ��������������� �� ����� ������ ��������������� � ��

���������� ������� ��� ��� ��������������� �������� �����

����� � ������ ����� �������� ��� �� � ����� ��� � ����� �����������

�� ���0������������������ ����� ��� ����������������������������

��� �������������������� ���������� �������������������������

���� ����������������������������� ����������� ������'� ��

����� ����� ���� ��� � �� ��� ������ ����� ������������ ����� ������

��������������������������������������� � ���� ������� �������

������ ����������� ����������������� ��� ������ ������ ���������

����� ���������������

�������� ��� �� ��������� ��� ����������������������������� �

������� ���� ��������������� ���� ��� ���� ������ �� ����� �� �

�������������������������� ��� ������������� ������������������ �

������������������ ������� �������������������������������

�������������� � ������������0��������������������� ������ �&�����

��� ��� ����� ������

����������� � ���������� ������ � ����� ���� ���� �� � �����������

����������������������� ����� ��� ������������������������ ��

�������� ��������� � ��������� ���� ������������ ������ ���

������� ����� ������ '� ������ ��� ����� ����� ������� � ����

������� � �� � ������� � ����� ���� � � ���� ���� � ����� ��� ��

137

Page 139: זכרונותיו של יהודי נודד

����������������������� ��� ���� ���� ���������� ����� �����

��������� ����� ���+��������������������������� ��������������

�����#� �����������������������������������������������+��$��

��� ��������������������������.�$������� ����������� ������� �$

���� ����� � �������� �� ���� ��� ������ ���������� ����� ����+�

��� ������� ������� ��� �� ����� ������ ��� ����������������

����� ��� ���������� �������������������� ����������������

� ������ ������� ��������������������������� ����������� ����

�� �� ����� � � ���� � ����� � ����� � �� � ���� � ����� � ������� � ���

����������� � � ���� ����. �� �� ��� � ����� ����� ��� ���� � �� ���

��������������������� ����������������������������� �����

�� ��������� � ���� ����� ��������� ������ ������������� ������ �

�������������������������������� �� ���������� �������

��������������� ������������������������

����������������������������������� �������������������������

�������� �������������� ��� ����� �� � ������� ���� ����� ���������

��������� ������������� �����'��� ������������������������������

���� � ��"������ ������ � ��� ���������� ��� � '��� ���� � �� � ����

��� ����� � �� �� ��� � '� �� � �� �������� ��� ������ ��!��� ��������

����� ����������� �� ���� �'� ��� ��.�����.�� � �'��0'�� ���� �������

���� ��� � ������� ��������������������������������������� �������

������� � � ����� ���� ���� � ��� � � ��� � ������ �� ��� � ��� �� ��

��� ����������� ������ ������ ��� ��������� � ������� ��� � ��� ���

����������� ������ ����������������� ��� ����������� � ����

����� ����� ������� ���������� � ������ ��������������� 3� 4� ��������

������������������������� ������

138

Page 140: זכרונותיו של יהודי נודד

�"����� �#���������"����� ����

���� �������������� ��������������� �������������� ����� ������

��� ���� ��� 4�������������������� � ��������������������������

���� ���� ���� ����� � ������� ������������������ �� ���������� ����

�������� ���������������������� �

�������� ������� ������� ������ � ��������� � ���� ����������� ���

���� ��� ������ ��'������ ������ ���� �������� ������ ��� ������ �

���� �� ����� ����� ��� ����� ������ ��� � � ���� ����� � � �� ��� ��

���� ������ ������� �������� �������� ������� �����������������

����� ��� �� � ������������ ����� ������������� ���������� ��� �

����������� ��������� �'� �� ��� �������� � � ����������������

� ��������������� ����� ������������� ���� ��������� ���������

��. �� ��� ������������������������� ���� ����������� ��'���� �

������ �� �������������� �� �� ��� ��� ��������������������� �

���� ���� ������������������� � �����1�����

����� ������� ������ ���� ����� ��� � �� ����� �������� ���� � � ���

� ������� ��������������������� ���� �������� ����� ��� �����

����� ����������� ����� ��

���� ������� � ������� ������������ �� ����������� ��� ��� ����

1 ������� ��� ���� � ������� ���������� � � ��������� ��� �����

������������ ������������������������ ��������� ��� ������

���� ������������ ���������������������������� ������������

������������ ��� �������������������������� ����������� ����

���� ������������������������������������� ��

������� ������ ����� ����������� �������� ������� ����������������

����������������� ���� � ��������� ����� ��������������������

���������������������� �������������� ���� ��������������������

��� ���� ���� �� ��������������������������������������� ������

139

Page 141: זכרונותיו של יהודי נודד

��������� � ��� ����

�� �������� ��������0 �������� ������� � �������� ���� ����� ���

������� ���� ������������ ������� ����������������� ����������

� �� �������� ��������������������������������������� �������

����� ����� �������������� ������������� �������� �����������

������������ ����0�� ������� � ����������� �����������������������

�� �� � ������������ ���������������� ���������������� ������

� ��������� ���

������������������� �*��� ����� �� �����������������������

����� ����� � ���'� �� �� � �������� ������ ��������� ������� ���

������� �� ������� � ����������� ������ ���� �� ����� �� �������

��������� ������������ � ����� ������� �������� ��� � ��������

����� ���� �������� ����������� ��� ���

�������������������� ��� �� ��� ������������� � ����� ���� ��������

������ � ����� ������� ��� ������ ������������ � ����� � �������

�������������������'��������������������� ������� ��������

���������������������� �������� ��������� ���������� ��������

����� ����� ���������������� ��� �������� ���� ���� ����������

�� �������� ��� ������ � � ������ ���� �������� ��� ������ �����

�� ������������������������� ������ ��� ���� ������������ ������

����� ����� ������ ��������� ������� ��������� � ���������� ������

����� ����� ��� ��� �� �� � ����� ���� ������ � ����� ���� � ����� �����

���� � ������� ��� �������� ����������� ������������� ��� �������

��� � ��� � ������ � ����� � ��� ��� � ���� � ���� � ���� � ����

���� ������� ������ � ��� ����� ������������ ������ ��������� ���

����� ���� ���������� � ��� ���� ���� � ������ � ��� �� � � ��� �����

140

Page 142: זכרונותיו של יהודי נודד

����� � ������� ���� �� ��� ��� ������� ���� ������ ������� ���� ����

������ �� � ����� �������������� � ���������������������������

��� ������ �������������������������

�'���� ���� � ��� � �� ������� � �� � ��0 � ������ � ����� � ���

���������� ��������������������������������� ����������

������� ��������������� �� ��� ���� ������������������� ���

�� ������������������������� � ������������ ������������

��� ������� ��� �� ���� ��� �� ���� ��� ����� � ��������� � ��� ����

������������� ��������� �� � �������� ����������� �������

���������������� ������� ������������ ������� ���������� ��

������ �������� � ���������������������� ��� ��'��0'�� ����� �����

��������� ����� �� �� ���� ��� ����� � ��� ������ ���� �� �

�������� ������

��� ����������� ���� ��������� ������ ��� ���� ������ ����

��������������� ������ ���� ������������� �'�����������������

����������������������� ������������������ �'������������

���������������������� ����������� ��������� ����������� �����

�� ����������� ������������ �����������������. ������� ������� ��

�� ������������������ ���������������� � ���������� � ����

�� � �� ������ � ��� �� � ���� � ��� ��� ���� �� � � ���� ���� ��������

�� � � � ��� ��!�� ����� �������� ����� ������ ������� ��������

��� � ����� �������� � ���� ����� ������ � ��� ��� ��� ������� �������

��� ������� ����������� ����� ������ ������� ���������� �����������

������� �����

������� �������������� ����������������� �����������������

�� ���������� ������+� ������������� ���������� ����������

����� ������� ��� ������ � ��� ������ ������� ��� ��� ������� � �������

����� ���� � �������� ���� ��� ���������������������� �������

�������������� �����������������������������������������������

141

Page 143: זכרונותיו של יהודי נודד

�������� � �� �� �������� �� ���������� �����0�� ��������������

����������� ��� ����

�� �������������� ������������ �������������� ����� ���� ��

�������������� ���������� �� ������ �� ���� ���� ������� ���

0� ������ ��� ���� � ����� � � ����������� ������������ ����

� ���� ������� ��� ������������������������������������*�� ����

�� ��� ��� � ������� �� �� ��� ����� ������� � � �� �� ��� ��� �� � �

������������������������ ��������������� ���� �� ���� ��� ��

����� � ���� � ��� ����� � ��� � ���� � ���� � �� � ����� � � ����

�. ������� ������ � ������������ �������� �������������

� ������������������ ����� ��� �������� ���������������0�#��+��

������ ������� � ��� ����� �������� � � � ��!���� � ��� � ����� ���

����� ����� ���� ��������� ���� ���� � ������� ��������� � �������

���� � ���� � ���� � ������ � ����� ��� ��� � ����� ������ � ����

����� ������������� �� ���������������� � ������ �� ����������

��� ����������� ����� ���������� � ������������ ��� ������� �

����� �����'��0������ �������� ��������������������������������������

�������������� ��� ���

����������������� ��������������� ����������������������������

������� ���� � ���������������� ���� ������ �� ����� �� � ����������

���������������������

����������������������'��� � ���� ������ ��������������������

��������������������� ���������������� ������� ��� �� ���������

�������� � ����� ���������������������������������������� ���

���������������������������� ���������� ����� �������� ���� �� ��

���������������������������� �� ���� �������� ��������� �� ���

�������� � ����� � ��� � ����� ���� � � � ���� ���� � ����� �����

���� ������� � � ����� �������� �������� ��� ����������� �������

142

Page 144: זכרונותיו של יהודי נודד

�� ������������ ����� � � ���� ���� ��� � �������� �������� ����������

��� ��������������� ������� �

��������1��������������������� ��������������� ��������������

��������������� ����������,�� ������� ��� ��������������� �������

����� ����������������������������������� ��� ��������������� ����

����������� ����������������� ������� �������� ����������������

������ ���� ��� ������������ ��������������� ����� �� ����� ��

0� ���� ���]�� � �]��� ���� ���� ��� ������� �������� ���� ����� �

���������������� ����� ���������� �����������������������������

���������������� ���� ��������� ���� ���� ��� �� ��� � � ������

'��� �������������� �� ���� ������������������������������� ��

������ ��� ����� ������ ������������ ����� ��� �� �����������

�������������� ����������

����� ��1 ����� ����� �'��� � �� � ��� � �� � ��������� ��� � �����

����� ������ �� ����� �������� �������. ������ �� ��������������

��������� ����!���� ���������� ������ ��������+�������+� ���

������ ��� ���� ��� �������������� �� ���������� ������� ���� ����

� ���� ���� ������� ����������������� ����� ������� ������� ��

����� ���������������

������ ������������������� ����������� � ����� ��� �������

����������� �������� ����������� ������������ ������� �����

���� ��� � �� ���� ��� ���� �'��� � � ����������� ����� ������ � ��

������� ����������� ���� ��������������� � � ���� �������������

����� ������ ��� ��������� �� �� ��������� ������� ��� �� ��� � �����

�������� � ��������������0��� ���������� ��� ���������� �����

���� ���� ������������ ������ ����� ��� � ������� ���� ��� � ������ ���

���� � ���� ���� ���� ������ � � �� ���� � � ��� ����. � � �� �� ���

���� � ����� �� �� � ��� ��

143

Page 145: זכרונותיו של יהודי נודד

�� ������������������� �������������������� ������������

��������������������������������� ���� ��� ���� ����� � �������

������������������� ������������� �������������'��� ������

����� �*�������� ���� ������ ���������� �� � ���O���� � �����

������� �,����� ������ ������������� ��� ���� ��������� ����.��

���� ����������� ��" � �� ��� ������B��������� ���� ����� �� ��

1����� ������� ��� ����������� �������������� ���������

����������

�������������������� ������� ������ ����� �� ��� ����������

������������������ ������������������������� ���������������

��������� ������������������� ����� ��������� �� ������� �����

������������������ ������������������������ � ����� ������

������ ������������

�� � �������� �� ������������� ������ �������������� ����������

���� ��������������� �������� ���������������������������� ��

���������� ����� ��������������� ������� � � ����� � ��������

��� ��� ������������������ �� ���� ���� ��� ����������� ������

��������������������������� ���������� ��

����� � ���� �������� ��� � ��� � ��� � ������ � ��� � �� � ����0���

������������������ ����������� ������������ ��������� ����� �������

������ ���-����������/�+����� ���� �.� ����� �������� ��������

� � ���� ������� � ���� � �� ���� ���� � ��� � ��� ��������� �����

� ��������������������$��������� � �������� ����������������

�� ���������������������� ��������'�������� � ����������������

���������������������

��������� ����� �������� �� �����!������������. � ��������� ����

�. �������� ������ ��� � ��� �� ������� � ������� ���� ��� � ������ ��������

���������� ����������� �� ������� �������� ������������

144

Page 146: זכרונותיו של יהודי נודד

��� ����������� ��������������� � ������������ ��������������

�������� ����� ������� �������������� ��������������������

��� �� ���� ���������� �����������

� ��� �� � � � �� � ��� � � � �� ������� ������ � � � ���� � �����

��� ����� � ���� ��������� � ����� � �. � �������������� ��������

����� � �� � ������ � � � � ���� � ����� ������ ��� � ��� � ����� � ����

� ��� ��� � ����������� 4��� ������������� ������������ ������

����� ���������������������������� �������������

� ������ ����� ��$%,� ��� ������������������������� ��� ��� �

�������������������������������� ������� �� �� ������� ����

��� ��� � ����� ������� � ����� ������� ����� ����� � ��������� � �

��������������� ��� ����� �������� ��� ������������� � ����

� � ����� ���� � ������ ��� ������ ����� � �����$������� ��� ���� �� �

� �� ������� ���������������������������������������,,�� ���

� ������������� � ��������������������������� �� �,,�� �� �

���� ������������� ������������������� � � ��������������

�� �� ������������������ ��������������� �������� �������

�� ���������� ������ � ����� � �� �������� ��������� � ��������� ����

���������� ���� ������������������ ���������������������� ��

������������������������������� ��� ���� ��

�� � ���� � ������ � ��� ������� � ���� � ��� � ������ � ����� � ������

���������������������� ������ �'������� �� ���������� � ����� �

����������������������� ����� ���������������� �� ����������

���� �� � �� � ������������ ���������������� ����� �� ������ ��� ����

� ����� ��������������������������������� �� ����������������

� ���� � ��� ���� ����� ����� ��� �� �������� ������ ���� ���������

������ ������� ����� �������������������� ������������������ �

�������� ������������ ������� ������������������������� ������

145

Page 147: זכרונותיו של יהודי נודד

���������� � ������ ������������� �0�����������������������&

��������� ������������� �� ����� ���

������� ����������� ������ ��� ��!���������� �� ����� ����� ����

�������������������������� ������������ �������������������� ���

0�� �� � � ������� ����� ���� �� ��������� ����������������������� �

����� �� �� �������� ��������� ����� ����� �������������� ��������

����� � �� � ���� � ���� � ��� � ��� ��!����� �������� ������� ������

���������� ������������ � ������������������� ���������� ��������

0 ���$�&������ � ���� � � � � ������ ����� ��� ������� ���� ��������� �

����� ���� ����� ���� � ������������ ����������������������

������������� ���� �������������

�� ����������� ������� � ���������������� �� �� ���������� ���

������������� ����������������� ���������� � ������

��������� � ��� ��� �� �� � ����� ����������� �� �������� ���� ������

�� � �� ��� ��� �������� ������ ������ �� ��� ���� ������� � � � �

��� �������� ������������ �������������� �� � �� � ������

�������������������� ����������������� �������������

�� ���������������������������������� �����������������

����������������� �������� ��������� � ������������������ �����

������� �'��� ���������! �������������. ����������� ��� � ������

������ ����� �������������������0

������ ��� ������ ������ ����� ��� ��� � �� ��. ����� ������ ��� ����

������ ���� ��� �!������������ ����� �������� ��� ��������������

���������� ���������������� ���������� ���� �. �������� ����

������� ����� ������������������� ����� ���������� ��� � ������

�� � ����� � ���� � ���� � �� ������ � � � ����� � ������ � � � ����

����� � � � ������� � �� �������� ����� � ��� � ��� ��� ���������

����� ��� ����� ��� ������ ��� ����� ��������� ��� ���� ��� �����

146

Page 148: זכרונותיו של יהודי נודד

����������� ������� �� ���� ����������������������������� �����

������������ ���������

����� ��� �������� ���� ������������� � ������� ������ ��� ���

����� � ������ ��� ������ �. � ��������� ��� ������ ��� ��� �� �����

� ��������������������� ��������������������-��������/������

������ ��������������������������������

� � � � � � � � � � ��� � � � � � � ��� � � � � � � � � ��� � � � � � � � �

� � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � ���

� � � � � ��� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � ��� � � � � � � �

� � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � ��� � � � � � � � � � �

� � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � �

� � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

�� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � � � �� � !� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � � � � � � �� � � � � � � � � �� � � � � � � � � �� � � � � � � � � ��"

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � ��"

� � � � � � ��" � � � � � � � � � � � � � � � � � � ��� � � � � � � � � � � �

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � # � � � � � � � � �

� � �� ��� � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � ��� � � � � � � �

� � � � � � � � � � � � � � $ � ��� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

��� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � �

� � � � � � � �� � � � � �� � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � �

� � � � � � � � � � � � � � � � � % � � � � � � � � � � � � � � �

147

Page 149: זכרונותיו של יהודי נודד

� � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � �� � � � � � �

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � & � � � � � � � � � � � � �

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � & � � � � � � � � � �

� � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � ��� � � �

�� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � �' � � � � � �� � � � �

� # � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � � � � � � � � � � � �� � � $ � $ � � � � � � � � � � � � �

� � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � $ � $ � �

� � � � � � � � � � � � � � $ � $ �� � � � � � � � � � � � � � � � � �

� �� � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � � � � ��� � � � � � ��� � � � � � � � � ��� � � � � � � � � � � � � � � �

� � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� ��� � � � �

� � � � � �� � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � �" � � � � �

� � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � �

���� ��������� �� ���� �����������������O������� ������������

������ � ���� ����� � � ������� � ������ � ��� � ������ ������� ���������

������������ ����. �� ����������� ����������� ������������

������ ������� � ������������� ��������� ��� ������� ����� ����

���� ��� � �� ����� � ���� �� � ��� ������� � � ���� ������� ����� �����

���������������� ���������������������������������� ���������

� ���������� ������������� ������������� ����� ��� �������

����� �������������� � �. �������� ���� � ����������� ���������

���������� � ������������������������ � ������ ��� ����� ������

� � �������� ������ ������ ���� ���� � �������� � �������� �����

��������������������������� �������� ���� �����������

148

Page 150: זכרונותיו של יהודי נודד

������������������������������ ��������� ������ ����� �����

������ � ��� ������� ��������� ���� ������ ���� � ����� � � �� � �� �

��� � � ����� � � ���������������� ������� ����������� ��� ������������

�������� ��� ��������������� �� ��� �� ��������� ��. ��������

����� ���������������� ��� ����������� ������� ��� � �����������

���������� ����������0�� ���� ������������� �������� �� ���

�� ������������������ ���� ���������� ���������������������� ��

��� ��� �������� ����� �������� �� ����� ���� ������� �� ����

������������ ��������� ���������� �������������������� ��������

������� ��� ��������� ����������� ���� ������ ��� � ������������

�������� �� ������������������������������ ����� ��������������

��������� ������ ����������� �����������������������������������

���� ���������������� �� ��� ���� ����� ���� ������ �������

������ ����� �������'�������������� �'��������+�������+��� �� �����

������������������������������ �������� �������� �� ����� ��

������� �������� ������ ������� ��������� ��������� �� �� ��

����� ����� ��������� ��������� ��0����� ���� ������ �. �� ������

������� ���������������������� ������������������� ������������

����������������������� �������� ���� ������� ����������� ������

��������������������������������������������������������������

����� ���� ������� ���

����� �� � ����� �������� ���� �� � ���� � �������������� � ��� ���

��������������������� ����������������� ������ � ����� �� ����

� �� ��� ����� ������������� �� ����� �������������������������

������������� ��� �� �������� ������������� ����������� �������

������� ����� ��� ����������� �������������������������. �������

!�� ����� ��� � ������ ������� � � ��� � ����� ���� �����������0

���� ��������� ����������������������������� � ������� ���� ���

� ����������� ����� ������� ���� ��

149

Page 151: זכרונותיו של יהודי נודד

���������� ������ ��������������������� �� ���� ������� ������

������ � ����������������� ����������� ��� � ����� ����� �����

������������������������ ����������� ���������������������� �����

��� ������� � ��� ��� ��� ��� ����� ���� � ����. � ���� �����

������������ ������������������ �������������������������� ��

����������� ����������������������� ���������� ������ �������

������ �������� ��� ����� ���� � �������� ��������� �� � ������

0������� ������� ��� � ������ ��� ���������� ������&��� ���+� �

�������� ����������������� ��� ���������. ����������

������ ��� �� � � � �� ���� � ��� ����� ��� ��� � � � ���� ���� ����

���������������������� �� ��������������� ������ ��������

� ������������

���������������� ������� ������� ������� ��������. ������������

���������������� ����������������� � ����� �������� �������

����� ����� ������������������������� ������ ��������������. �

� ��� ������ � ��� �������������������� ������ � ����� �� ���� ������

� �� � ��� ��� ������ ��� � �� ��� ������ ������ �� ���� ���

����� ��. � ��������� ���� �������������������������������

������ ���� ������ �������������������������� �� ���� ���������

� ������ ��� �������������������� ����� �� �� �������������� ��

� ��. �������� ��������������� �������� �������������������������

������� �������� ��� ��� ������� ���������� ����� ��� ���� ���� ����

������ ������ � � � ��� � '�� � ������ ��������� � ���� ��� � � � �����

'����� ������������ ����������� ������������ ����������

����� ����� ������ � ����� ������ ���������� ��� ������� �� � ���

��� ����0�������� ����������������� ���� ��� ��� ��������������

���������� �����. ���� �������

� ���. �� ���� ���������������� �� ����� ������������������

0� ���������&� � ���������� ����+� �$�������� � ���� �������+� �

150

Page 152: זכרונותיו של יהודי נודד

���� ����� ��������� �������� �� ������� ������������ ����� ���

�������� ������ ������������� ����������������� ���� �� ��������

�����

������ ���������� ���������������������������������������

����������� ��������� ��������������� � �������� � ��������

�� �� ����� �� � ��� � ��� � ��� � � �������� � �. � � ��� �������� � '��

�� �� ����� ����� ������ ���� �������������� ���� ��������������

������������� ������������ �������� ����������������������� ���

�� � �� ��� ���� � ������ � ��� � ����� � ��� � ����� ������� � ������ � �

������ �������� ������ � ���� � ���� ��� ������ � ������� � � ��� ����

������� ���������������������� ����������������������������

��������� ���� �������� �������� ����������������������� �������

������� �� ��������� � ������ � �� �� � ��� ���� ������� �����

��� ����� �� ������� ���� �� ����� ������������������ �������������

����� ���� �������� � ��� ���� �����������������

������ ��� ������ ���� �������������� �������������������� ���

��� ����������������������� ����'������������� ������

�'��� ���������� � ���� ���� ����� ���� �� �� �� �������������

��� ������� ������������������� ����������+������������

����� ��������������� �������������� ������������ ��������

����������������������������������������������� ������������

�����+���� �����������+��� ����������� �������� ���������������

���� ���� ������ ������ ����� ���� ����� � � ���������� � ��� ����

����������������+������+� ������������

��������� ��� ���������������������������������'����� ������

����������� �� ����������� ������� ����������� ������� ��������

���� � ������������������������������������� ������ ����� ����

������ �� ����������� �� ��������������� ����� ����� �� ��� #

� ����� ��� ���� � � ��� ��� ������ ��0 ������ ����� ��� ��$�&� �� �

151

Page 153: זכרונותיו של יהודי נודד

�������������������������� ������ �������������� ��� ����� ���

����� � ��� ����� ������� ���� ������ ���� ����� ������� � � ������

�����������

���� � ������� ��� � �������� � � � �������� ���� ���� ����� ������

�������������� �� ������� ���� ����������� ���� � � �� �����

���� ���� ����� ����� � � � ���� ������ ������ ������������ � �����

������� ��� ��� ��� ������� ��������� ����������

���� � ����� � �� ��� ��� � � � ����� ��� � ��� � � � � ��� � ��

��������� ������������� �� ������������ ������� ��� ������� ��

���������� ����������� ������������ � �������� � ��������� ������

� ��� ����� ���� ����� ����������� ��������������� �� ������

���������������� ��������� �� �� ������������������� ���������

������� ����� ����� � ���������� �������� �������������������

B����������� �����

���� � ��� ����� ������������� ���� � �� ������ ����� � ����� ����

������ ������� � ��������������������������� �������������

���������

����������������������������������������� ��������������� � ����

���� ���� ���� ��� ����� ������� �� �� ������ ��� ����� � ����������

������� ������ � ��������� ��� ��������������� �������������������

�������� � ������������

����������� ������������� ����� ������ ������ ���� � ������ � �

����� �� �� � ������ � ����� � � ��������������� ����� ��� ��������

������� ���� �� ���������� �������� ������ ������ ��� ���� ��������

��� ���0��+���� ���+ ���� ������� ����� ��� ����� � ��� ����� � � ����

��� �� ��� ���������� ������������������������ ������� �����

���������������������� ����� ������� ����� ������� ����������

������ � ��� ��� � ��� ��� � � � � ������ ��� � ������ � �� ����

152

Page 154: זכרונותיו של יהודי נודד

0��������� ��������� �����������������������1������ ����������

���� ����������������� ��������� �� ������������ �������������

� ����

������� �������� �������0�� 0�0�0��������������� ��������������

���� ��������� ������������� ����������������������� ��� ����

0�0�0������������������� ����� ����������� ����� �� ��������������

� � � ������ ����� � ���� �� � ����� ����� � � � � � � �� � ���� � �0��

������

� �����$%,����� ��������� �� ��� ���� � ����� ����� ��� � � � ���

����� ����� ������������� � ������� ��� ��� ��� � ����� ������� �

�� ��� ������������� ��� ����������� ��� ������� ������������

�� ��������� ����� �� �� �� �� � �������� ������ ������ � ���� �

������������ ���� � �������� ���� ���� � � ��� �� �� ������� �

�������� ����� �� ����� ��� �������� � ��� ���� ������������ �����

������� �������� ������ ������ ����� �� ������ � �� ������ ����� ��� ��

�������������� ����� � �������� �������������� � ������� � � ������

������������������� � ����������������� ����� ������ ���� ����

���������$%,O�� ������� ����� ��������� �� ����� ������� �� ���� �

�������0�+����� ���� �.�+�������� ������ ����������� ��� �

�����������������$%,� �������������� �������������� ������ ����

�������������������� ��� ������������� �������� ���������� ��������

�������� ������������������������������� ������������������ ��

������������������������������������� �������� �������� ��� ����� ��

����� ����������������������� ����� ����������������������� ������

����������� ������ ����� �� � ��� ������� � ����������� ��������

������������

����������� ��� ������ ���� ��� �� � �������������������������

�+�� ������� � ������ ���� �� �� ���� ��0��� ��������'��������+�*���

153

Page 155: זכרונותיו של יהודי נודד

������������������������������������������ �������������������

������� ����� �0�� ���������������������� ���� ���������������

�� ������������������� ����������� ������������ �������������

�������������������� � ����������������.��� �������������� ���

�� ���� � ������� ������ � ����� � ������ � �� � ���� ����� � ���

����� ���� ����� ��0� ����� ��� ����� ������ ������� ���������

���� ������� ������� ������������������� ��������

������� � ����� ��������$%,������������������������������ ����

�' ��� ������������ ��� ��������������������������������������

� ��� ���� ���������������������� �������������� �����������

������������� ������������������� �� ��������� �'������ ������ �

������������ ���� ��� � ������ � � ������������� ��� � �� ��

��������������� ����� ������������������ ��������������� ���

�������� � �������� �� �������������������� ����� ��� ��������

����� ���� ��������� � �������� ��� ����� �������������������� �

������������������������������������� ������������ �������������

������������� ���������0����� ����� ��������

�� ���������������� ������������ ���� �� �� ��� ���� ����� ������

���� ��� ����������� ��������� ����� ������ ������ ������������������

����������������� ������� ��� ��� ������������������ ��������

���� � ������ ���� ������� ������� ����� ������� �����������

�������� ������� �������������������� �����'�������������������

� ����� ���� ���������������� ���� � � ��������'��� � ����������

������������������������������ ���������� �� � �������������

����������������������� ���������������� �� � ���������� �����

��� ����������������������������������� ���� ����� �1��. ���� �1���

�� ������������� ��������������� � �� ������������ ����� ���

����� ���

154

Page 156: זכרונותיו של יהודי נודד

� ������ ��������� ��������-� ������/������� ������� � ��� ����

���������� � ������� ����� � �������������� �������������� ����

����� ������������������ ���� ��������

����� � ���������������������������������� ���� ������ ����������

����� ������� ���� ����� ��� ����� ���� ��������� � � ����0��� ����

� ��0������������������������������������������������� ��

����� � �� � ����� � ����� � � �� � ���� ��� � � � ��� �� ���������

�� ���������������������������������������� ������ ��� ����

����� � ����� ����� ��� ������� � �� � �� �������� � ��� � �� ��� ��� ��

��� ��� ��������������� ���������������������������� ������

��� ����� ������ � ��������� ����������� � ����� ������ ��������

����� ������������ � ���� ������������� ������� ���� �������

������ � ������������������������ ��������� ������������

��� ��� � ���� �� ���� ������������������������������������

�����

��� ������� � ��� � ��� � �� � ������� ���� �� � ��� �������� � ���

������ ���������� ������������ �� �� ���� �����������������������

������������� �������� ���� �� ����� �� � �����������������������

��� �������� ����� ����� ��� ������ ������ ����� �� ������� �����

������� ����� ����� ����� ����� ��!� � ������ �� � ������ �������

�� ���� � ���� ������� �� ������������ ��� ���� ������� ���������

�� ������ ����� ������������������� �� ���� ���� �������������

������� � �� ���� � ������� ������� ����� ��� � ��������� �����

� ��� �������� �� ��������

� � ���� � ��� ����� ��1 � ���� � � � ���� �� �� � ��� �� � '���

�� �� ��� ������������ ����� �� �����'�� ������������� ��������

������� ������ � � ����� ������������ � ���� � ������ � ��� ����

� ����������������������+���� ���+�� �� ��������� ������������

155

Page 157: זכרונותיו של יהודי נודד

��������������������� ��������������������������������� ����

������ ������ �������������

����������������������������������� ������� �������� ������

��������� ����� ���������������������������� ����������0���������

�� ���� ����������� ��� � ������� ����� ������ ������������������

����������� ������������������ ������������� ���������������

������������� ���� ������ � � �������� ����� ��. � �������� ������

��������� �����������. ������������� � ����������� �����������

��� ������������� ������� ������������������1����

�� � ���� ��������� ����� �� ��� ����������� ������ ����

� �������� �� �� ������� ��������� ��� �� ������������������ ��

�����*������������� ������������� � �� �� �������������� �� ����

������������������ ������� � �������������������������� ��

���������� ��������� ��������� ���������������������������

���� ������������ ���������� � ��������� ������� ������������

���� � ���������� ���������������������������������������������

������������ �� ������� ���� ���� ��������������������������

������ �����������������������������������������������

0� ����� � ��� ���� ����� ������ ��� � � �� �� � �� � ����� ��� � ����

������������ �� ������ �������������� �������������� �0����������

��������������������� ���������������� ����������� ����� ����� ���

����������� ����� � ������������� � ������������������ ������ � ��� ��

�� ����� ����������������� ���� ����� ����� ����� �����������

� �������� ����� ���� ����� ��������"������ �����0�������� ��. �� �

�� �������������� ����������������� ���� ������ ��������������

�������� � ������������� �� ���� ������ ������� �����

�����$%,���� ��������������� ��� � ������������ �������������� ��

���� ���������� � � �� � ����� ������ ����� �������� ������ �� ��

156

Page 158: זכרונותיו של יהודי נודד

�������� ��� �������������� ������ �'��� ������ � ���� ������

��� � ��� ���� �� � �� ��������� �� � � � ��� ������� � � � ����� � ����

��������� � ������������ �������� ���������������������� ��� ��

���������� ����������������� �� �� ����� ��������������������

������ �������� ���1����� ������� �1����

�������������������������������� ����� ������������������� ��

��������������������������������� ����� ����� ����������

�'�� ��� ������� � ������������������� ������������������������ �

����������������������� ������������� ����������������������

���� ���������������������� ��������� ���������������������

����������� ��� ��������� ��������������� ����� �� ���� �����

����� ��� ������������������ ���� ����������������������������

��� ���������� ���������� ��� ���� ����������� �� ���������

���� �������������������������� ������ ���������������

������� ����$%,#��������� ������0�� 0�0�0 ��������� ����$$�� � � �

��������������� �����������������. ��������� ������������������

��� �'� ������� � ����� ������ ��. � ����� ������������ ���� �����

��� ���� � � � ������� ����� �������� ����� � ������ ��� ��� ����� ���

������ � ��� ������ ��������� ���������� �� ��� ����� ����� �������

�������� ���������. ���'��� �� � ���������� ���� ��� ������������

��������� ��������� � ������� ��� �������� � �� �� ��� �����

��� ������ ���������� �� �� ����� � � ������ ��������� ����� ������

����� � ����� � �. ���� ��������� �'��� ��� �� ��������������

�������� ���������� � ��������� ����������� ������� �������������

� ������������������������� ����� ������ ����� � ���� �� �� �����

����������� �������������� ������ �� ������� ���� ��������������

������� ��� �'������������ ������������ ���� ��� ��� ������������

��� ����� � �������������� ������������� ��������������� ��������

���������� ��� � �������� ����� ������������������� ������ �

157

Page 159: זכרונותיו של יהודי נודד

��� �'� ��� � � ������ � �������� ��� ��� �� ������������

� 4��'������������������ ������ � � ������ �������������������

������ ������������������������ ��������������� ������

�������������������� � ��������������� ���� ���������� ��. �

������������� �������������������

����� ��� � ��� ������� ������� �� ���������������� �� ����

������������� ������������ ������������� ���� ���� ����� � �������

��������� ������� ������������� ���������

����� ���������������� ��� ������������������ ��������'���

�� ��+���� ���+ ������ � �� � ������ ������ �� ����������� �������

���������������� ��� ��� ���������� ����� ��������������� ���

������ � �� ���������� �����'�������������� �����������

��� ����� ���������� ������� ������ � ��������� �������������

��� �������������������������������������������������������

�������������� ��� ��'��� ��������. ��������������������� �

���� ������ ��� ���� ��� ������� �������������� ��� ��� ���������������

���� � �� ��� ���������� �������� ����� � ������ � �������������

���������� ��� ���������� �� ����� ���� �������� ����� ������

� � ����������� ���� ���� ������� ������� ���� � � ��� ��� �� �

����� �������������� ������ �� �������� ��'�������������� ������

�������

��� � ���� � ����� � � ��� � � � ������� � �� ���� ��������� � �������

���� � ����� � ���� ��� ��� ������ � �� � ����� ������ � � �������

���������������������������� � �� � ������� � �� � �+�������+

��� ���� ����� � ����� ����� � ��� ����� ����� ���� ��� ��� �����

���� ������� ��������� ���� �� � ���� ������������� �� � �� ��������

���� � ������ � ����� � ��� ��� � ����� � ����� � ��� � � ���������

� ����������� ������������ ��� ������� � ��'���� �� ��� � ��������

158

Page 160: זכרונותיו של יהודי נודד

������������� ���������� ����� ������� ���������0������ ��������

� ��� ������� ������������� ��� ������ ����� &0 �$���������������� �

����������������������� � ����� ����������

������ ������� ������� ���� �� ��� � �� ����� ��� ��������� �����

������ ������� ��� ��������� � ���� �� � ���� ������ ����� �������

������� � �������� ��� � ������ ������ ����� ������ ����� � ���� ������

� �������� �������������� ������� � �������������'��� �������

������� ��������� � ���� ������� � �����������

������������������ ��. ������������� �����������������������

�������� ��������������������������������������������� ��

��� �� ���������� ���������. ������������ ��� ���������� �

�� ����� ���� � ��� �� � ��� ������� ����� � ��� ���� � ���� ����

������������������ ���� ��������� ��� �������� � ��������

������������������������������ ������������� ���� ����������

������� ��� ���� ��� ����������� ��������������� ��� �� ��

����� �����.� ��0�� ������ � ����������� �� �������������� ���� �

���� ����������� ������� ���������������.��� ��� �����������

� ������ ������� ���������� ������������ ������������������

��� ��������� � � �� ���� ������ �� ���������������'��� �����

�������

� ���� ������������$%,#����� ��� ���������� ����� ����� � ����� ������

������ �� ����� �� ���� ������������������������������� ������

�� � ��� � ���� ������ � ����� � � � � ������ ��������� �� ��� � ����

�������

� ���� ��0����� �������� ������$%,#�� ��� � � ����� ��� � ��� ����� ���

������������ ����'���������� ����0���������� � ���������������

������ �� ������ ������� � �� ��� ������ ��������� ��� � ����� ����

���� ��� ������� �������������� � ������� ��� ������� ��� � ��� ���

159

Page 161: זכרונותיו של יהודי נודד

������� � ��� ������� ��� ��� ��� ���� ������ ���� �� � ����������� ��

������ ������������������������ ����� �������� ����� ������

����� ������������� ���������������� �������������� ����� �

����������� ���

�������������$%,#�������� � �������� ���� ������������������

���� ���������� � ������������� � ����� �� �� ����� ����� ����

��������� ������������� ���� �������� ��##��������������� ��� �

��� � ����� ����� ���� ���������� � ����� � �� � ����� � ��� � �� � ���

���� ���� � ���� ��������� � � �������� ���� ��� ���� � ��� ��

�� ��������� � ���� ����������� ���� ��� �� � ���� ��� ���

������ ����� ��� ����������� ���� ��� ���� �� ��� ��� ���� � ��� ���

��� ���� �� ��� ��� � �� ������ ����� ��� ��� ���� ��� ��������

������������ ��������������

'���1������� ������������������������ ���������������������������

������������ ��������������������� ����������������������'��

��� �������������� ��� ��� �� � ����� ����� ��������� ������ ���

������������������� ����� ������������������������� ���������

��� ������ �� �� � ��� � ������ ���� �������� � � � � ��� �� � � ��*������

+������ ���+��0����������� ����������� ��������������� ��� �������

��������� ��������� �� ������������ ������������- ��������/

����������������� ����� � � �������� ��� ������ ��� ����� ��� �

�������������������������������� ������ �� �������� � ����

���������������������������������� ������� ����0���� �����

������������� �� ������ ���� �������� ���� ����� �� ��� ��������� ��

��� � �� ����������������������������������������������

���� ���������������� ����������������� ������ �������������

' ���� ����� �������������������������� ����������������

���������������������������������� ������������ � �� ������������������

������������ ������� ����������� � � ���� ����� � ��������� � ���

160

Page 162: זכרונותיו של יהודי נודד

������ � ������� � ���� �������������������� ���� �'��������� ��

���� ��������������������������������

����� ������� ���������� ����� ���������������������������

���� � ����� �������� ��������� ��� � ������� ���� ������� �

0� ������� ��� �� ����� �������������� �� ��������� ������ � ��

� � ����'�������������� ����������������� ������'�� ������� ����

���� � ��� � ��������� � ��������� ��������������������� ���� � � �

��� ������� � ���� ���������� � ����� � ������������������ ���

������������������������������� ��

������������� �������������������������� ������ � ������

���������� ��� ������������� �������������� ������������� �����

������������������������ ����� ���������� ������������� � ����

���������������� �������� � ������������������������ ��������

� ��������� �� ������ �������� ��� ������ ��� � � � �� � �� �������

������������������������������ ����������� ��������������

������ �� ������������*�������������� ����������� ����� ����

0����� ����O��0������������������������ � �� �����+� � �� �

�������� ������������� ������� ������� �������� ������������

������� ���� ���������������� �������������������� �������� ��

��� ������ ��. �� ���� �� ��������������� �������� �����������

��� ��� ������� ���� ������ ��� ������� � �� ���� � �� � ������� �����

����� ��������� ������������ ������������������� ����������

� ������$%,#�� � ����������������� �� ����� ����������������� �

� ��� ��������� ��� ��� � ��� �� ����� ����� ��������� � � ������

� ���� ���������� � ��������������� �����������������������

������ �������������������������

�����0������ �������������0������������������ ���������� �� ����

��� ���� ����� ��� ������ ������ ����� ������ �������������� ������

161

Page 163: זכרונותיו של יהודי נודד

���������������������� �����������������������������������

��� ���� �������� ������ ������������� � ���� �� ����� ���� �����

���� � ����� � �� �������� ������� ��� ���������� ������� �� �� � � ���

������� �������� ���������� �� ��� ������������ ����������������

����������� ������������ ���� � � � ��� ��� ��������� ���������

��������� ��������������� � ���������� ������ ������� ����� �������

�������� ������� ��� ������������������� �����������������

�� ���� ���� � �� �� � ������������������� ����� ����� � ���� � �� �

� �� ������������������������� �& ������������� ��������������� �

���������� �� ����������������������������������� �������������

� ���������� �� � ���� � ��� � ��� � ���� � � �� ���� ���� ���� ���������

��� �������� ������������� ��1�������������� ��������������

����$%,,��� �� ������������������������������� ��������������

� ��� ����������������������������� ���� ��� ����� ������

������� ������ ����������0������ ��������� ������ ���������'� ����

������������� �������������� �������� �� �������� ���� ��������

���� ������������������ ���������� ������������������ �����

���� ������� ��� � ������ ���������� ���� ������������ ��� �����������

�� ������� ��������������������� ����� ���������������� � ����

� �������������������� �� ������������������� ������������������

������������ ������������������� ���������� ������� ������������

��������

���������� �����$%,,��� ������ ��������������� ���������� ����

������� ������� ��� �������� ����� �������� ������ ������� ��

���������� ����������� ���� ������������������ �������� ��

���� �� �� ������������������������������� ����� �'� �� ��� �

���������� ��������� �������������� �������������������1�����������

���������� ������������������ ����������������������������� ���

��������

162

Page 164: זכרונותיו של יהודי נודד

� ����� ��� ����������� ����� ������� ������������ ��� ������ �����

����������� ��� ������ ������������������������� �� ���������

���� ����������������� �������� ������������� �����������������

���� �������� ���� ��������� ����� ��� ������������-0�0�� ������/

����� ���� ����� �������������� ����� ���������������� ��� ����������

��� ��� � ���� � ����� ������������� ������ � � � ���� ��!��� �� ���

������

��� � � �������� � � ���� �������� ��������������� ����� ���� ��� ����

��� � � ��*���� �� ������� ������� �� �������� ���� ������ ���������

��� ������������������� �� ��� ����� � ��������������������

��������� �'������������� ������� ���� �������������������

� ��������� �� � �������� ������ ���� �������� ����� ����� ����

������ ����� � � �������������������� ����� �����������+����+

����� �� ���� ������������� ���������������������������������

� � �� �� ������ ����� � ����� ����������� � ��� ������� ������

'��� �������������������� �������������� ������� ������������

�������

����� � ����� ��� ��� � ���� � �� �� ��� � ��� ������ ���� � �� � �� ���

���������������� �������������������� �������������������

�� ��� ���������������� ���������� ��'��� ������������������������

���������� ������������������������� ������������ ����������

���������� ������������� ��������������������� ���������������

��������������� ����������� �������������� ���������� ����������

����������� ���������������� ���

���� ����� ���������� ���� ������ ����������� ���� �� ����� �� ���

���� ������������ �� �������� �������� ����������������� ������

��� ����� ���������� ������������������������������ ��������

*��������������

163

Page 165: זכרונותיו של יהודי נודד

�� � ����������� ������� ��� ���� � � � ������� ������ �� � � �����

���������������� ������ ���� ��� �������������� ���������

����� ����� � ���������� ���������� �������������� ����� ���� ������ ��� �

����������������0�� 0�0�0����� � ������������������������� ����

� ������������� � ������ ��� ������������� ���� ���������� ����

����� ������� � � �� � � ���� � ����� ������ ������ ������ ���� �����

� �������� �������������� ������ ����� ������� �� ����� ����������

���� � ����������� ��� �� ������ � ����� ��������� ��� ������ � ���

����������� ���� ������ ����� ��������� ����� �� ����������� �����

������ ��� ��������� ������������������� �������������������

����������� � ����������������� �� ������ � � �����������������

�� ������ ��!� ������� ����������� ��� ����������� �� ������� ���

� ���� ��� �� � �� ������� � ��� � ��� � � �� ������ � ��� � �� ������ ��

��������� ����� ����� ����0������ ������� ���� ��������!������

��� ��� ��� ��� ��� ��� '��� �� ��� � � ������ � ������� ����. �

� ������������ � �������� �������� ������� ������������ ��������

��� ��� ����� ��� � ��� � ��� ��!�� ��� � ���� ��� � � � � � ��� � � ����

����������� ������� ��� ��� ������ ���������� � ������ �����������

�� ����������� ����� ���������� � ����� �������� �����������

��� ��������������� � ���������������������� �������� ������� ��. �

����������� � �������� ��� ��������� �������������������������

���������'��� ��� �������������������������������� ������� ��� ���

����� ��� ����������� ������������������������������� �� � �����

����

������������ ��������� �����������������������������'�� ���

� ����������� ��� �� ���� ������������� ����� ��� ���� ���������������

���������� ������ �����������0�� 0�0�0������ ��������������������

������� �'������ �������� �������� ������� ��� ��� ��

164

Page 166: זכרונותיו של יהודי נודד

����� ������ �������������� ���� ������� � ������� ���� �����

�������� �� �������������� �'��� ���� ���������������� ���������

���������� � ������ ������������������ ��� ���� �������������������

����� ����� �� ����������������� ����� ������ � �����������

� ������ ������� ������'�� ������ ��������� �����������������

���������� ��� ������ ��. � ��������������������� ������ ����� �

����� �� ������ �������������. �� ��������� �������� ������

�� ��� ����� � ���� ��� ��������� � �� �� �� ���������� ������

������ �� ���� �� �� ��� ���� � ����� � �� ���� �������� ����� ��. ��

�������������������� ������ ������

�� ������� ��������������������� ������������������������

��������� ��*����������� �� � �� ������� ����� � �� ������ �����

����� �������� � ����������� ������������ ����� ���������

��������� ������ ������� ���������������� ��������������� �

����� ��� � ��� ��������� ������ ��� � �� ��� ������ � ���� � �����

� � ������ ��*�� ������ ������������ � ���������� ������� ���������

� ���� ���� �� �� ������� ����������������������� �������

����������������� ����� � ������������������������������������������

����� �� �� ���� ��� ���� � ��������� �������������� ��������

����� �'����� �������

������������ � ������� ��� �������� ������������� ���� ����

��������� � ������������� ������� ������������ � � ��0�� 0�0�0�� ��

������������ ���� �������������������������� ���������� ��

� ��� ��� � ���� � '��� ����� ���� ��� �� ��������� ��������� � ��

� ������ �� ��������������� ��������������� ���� ���� ������

������ � ���� � ���������������������� �� ����� ��������� �

�� ��� � ����������� �������� ������� � ����������� ������ ������

� �� � �� ��������������� ��� �� ��� ������������� �����

'�� ������� ��� ���������������� ������������� ������� ��� ����

165

Page 167: זכרונותיו של יהודי נודד

������������������� � ������������������������ ������ �� ��

�������� ����� ���������� �������������� ���������� ��

������ ��� ��� ������ ������������������������� ����� ���� �� �

�� ����������������� ��'��� ������� ������������� ��� ���� �

�������� �� � ������ ������������ � ������

��������������������������� � ���������������� �������� ����

������� ���� �������������� ���������������������� �� ������

�� ����� ����� ���������������������������� ������������

�������������� ������������������ � �� ������ ���������� ���������

�����������

���� ������������������ � ��������������� ��������� ��� ����

���������� �������� ����������� � �0���������������� ����� ���

0������� ������������������������������� �������&�������

�������� �������� ��������� �������� ������ ��� �����������

�� � � ������� �� ���������� ������ ������� ��� ��� � ����� ������

� ���� ���� ��������������� ������� ���������� � '��� ����������

������������� ������������ �� ����� � ����� ������� ����� �����

����� ������ �������� � ���� ��*���� � � ����� � ��� �������� � ������

������������� ��� ���� �������� ����������������� ������� ���

��������� ������������������������� ���������������������

� ���������������������� ������� � ������ ��������������������

� �������� ������ �� ��� � ��� �� ������ ���������� ��� �� �� ���

�������������������� ���������� �� ������ �������������� ����

���� ������ �����'��������������B������� ��������������������

������� �� ������ � ��������������������������� � ��� ������ ���

� ������ ����������������������������������� �������������� �����

����� ����� ����� � � ��� � �� ������� ��� ����� � �� ������� ���

������������� ���������������� ������������������� ������

������ � � �������������

166

Page 168: זכרונותיו של יהודי נודד

��������� �� �������� ���������� � ���������������� � ������

������������� ������� ����� � ������ ����� �������� ���������

��� ����� � ������ �� ��������� ������� ��� ������ �����������������

�� ��� � ����� �������� ��� � ���� ���� ��������������� � � ������

����������������������������� ������������������� ������

��� ��������� �� ��� ����� ���������� � ���������� ���������

�������� ������������. �������������������� ���������������

����������

������������� ������������������������ ������ � ������������

������ ���������������������������������������������������

������ ������ ��� ������

������� � ��� ��� � ��� ��� � ���� ����� � ������ ����� � �� ����

�� ��������� ��� �� ����������������������������� ���������

����� ���������� ������������� �� � ���� ��������������� ��

��������0� ������� ��������������� ������� ������������ ������

�� ��� ������� � ���� ������������� ������������� ��� ���� ��0 ����

������������������� ������������ ����������������������� ������

���������������������������������� �������� ������

�������� ��������� �������������������� ��� ���������������

� ���������������������� � ������ ���� ���� ������� ������

������������������ �������������� �������� �������������

���� ���� ������������ ���� �� ������� ��������� �� ����� ����� �����

����� ���� ����������� ����� ����������� ���� � � ����� ������

����� � ���.��� ���� ���� � ��� ����� � ����� ������� � ���� � �����

� ����������������� ����� �������������� ������������� ��� ���� �

����� ��� ��� ��� ��������� ���������� �������� � ��� � ������

��������� � � ��������� ������������������ � ������ �� �����

����� ��� ��������� ����� ����������� ��������������������������

����������������� ������� ����������������� ���������

167

Page 169: זכרונותיו של יהודי נודד

����� ��������������� ���� ��� ����������� ������������ �����������

����� ����� ������ � ��� � � � � �������� � ���� ������ � ����� � ��

������������ ���

����� ������������������������� � ���������� �������� � ���

��� �� ���� �������� ��� ������� ������������ ���������� ���

��������������������������������� ���� ���� ������ ����������

���� ������������� �� ���� ����� � ��� ����������� ����� � ���� �����

������� � ���������� ������ � ������� ���� � ��� ����������� ����

����������� ������� ���� ��� ��� �� �������������� � ������

���� �������� �� ����� ���������������� ���� ����� �����������������

��� ���������������� � ������������������������������ ������ �����

�������� ������� ����� ������� ����� �� � ��������� ��������

������������������������ ���� ������

������� ������� � �� ����� ������ � � ��� ������������ �� � �����

� � ������ � ��� �� � �������� �� � ���� ��� �������� � � � ����

�'���� ������� ������� �� ������ ����

���� ��� � ����� � ���� ����� ���� ����� �������� ��� ��. � ������

��� ����� �������� ���������� �����������$&������������������

���������� �� ��������� ����������� � � �� � � � ��. � ������

�� � ������������������������ ���������������� �����������

����� ������ ���+���� ��� ����+� �. �� ��� � ��� ��� �� ���� ����

���������������� ����������� ����������� �� �� �� ��. �

�������� ����������0����� ��������

��� ����� � ����� ����� ���� �� � ����� �������� ���� ���� � ���� � ���

��������������� ������������������� ����������� ��� �������

� � ��� ������� � ����� � � � ��� �������� ����� �������� � �����

������������������������ ������� ����� ��������������������

��� ������������ ����� ������ � ���� ����������� ����������

168

Page 170: זכרונותיו של יהודי נודד

����� �� ��������� ������������������� ���������������� ����� ����

��� ��� ��� ��������������� ������� ��� ������������������

���������������� ���������������� ����������� ���

���� ����� ����� ���� � ������� ��������� ���������� ���� ���

�� ��� � �������� ���� �������� ������� ����� ���� � � �����

����� � ���� �'��� ����� � ������� ����� ��� ����������� � �� �������

��������������������� � ����� ����� ���������� ��������������

� ����������������������������� ������ �������� ������������ �����

����������� �������������������� �������� ���������+������+��� �����

��������� ���������������������������

����$%,#������������ ���������������������$%,,� ���������������

� ������ ������������������������$%,,������� ������������� �����

����� � ����� ���� � �� ���� � � ������ � ���� � �� � ���� � �����

� �������������������� ������������������ ������������������

� ������ �������� ������ ����� ������ �������������� � ��� ����� ����

��� � � � ����� ��� � '�������� ������� ����� � ���� ��� ��������

����� �� ������� ��������������������� ���� ������������ ���

������������ ������������������������ ������� ���� ����� �������

'��������������������������� ������ �������� ������� � ������

��� ������������������ ��������

��� � �������� � � � ���� � �� � ���� ��� � �� � ������ � ��� ������

������ ����� ����� � ��� ��� � ������������ � ���� ������ ������ ����� ��

� ����� ������� �������������� ������������� ����������������

����������� �����������

����� ������������� ������ � ������������������ ���� ���� ��

� ���� ����� � ������������������������ ����������� ������ �������

� ������������������������ ���������� ��� ������ �������� �����

����������������� ��� ���������������� � �� � ����������� ������

169

Page 171: זכרונותיו של יהודי נודד

����� �� �������������� ��������������������� �� ��������������� �

�������� � � ���������������������������� ������� � ���� � �� ����

�� ��� � ������� � ���� ��� ���� � ��� � �� � ���� � ��� � ��� � �����

������ � ������� ���� ����������������������������������������

����� � �����

��������� ����������� ���� ����� ������������ �����������������

������ ������������ � ���� ������� �� ��� ������� ���� ��� �����

����� ���� ����� �������� ���� ������������������ ��������� � ����

������� � ��� ���������������������� ����� �����'� ������� ��

������������������������������ ���������� ������� �������� ������

����� ������ ������ ������ ����������� ������� �������� ��������

������� � ���������� �������� ������� ����������� ����������

������� �� ��������������� ������� ������������ �� ��������� ��

����� ����� ������� � �. � ������ ��������������� ������������

���������������� ����������� ��� ������ ��� ����������� ����

����������� �������������� ���������� �� � �� ��� ���� �������

����� ����������������� ������ �������� ��������� ��������� ����

�� ������������������ ������� ������������ ������� � �������

� �� ������� ����� ���������� �������� ���������� ����������������

������ ���� ��� � ����� �� ���� �� ����� � ���� ����� � ���� ����� � �����

����� � ����� � ���� ������� ������ � ���� ��� ��� ������ �� � � ������

���� ����������������� ������������������ ��������������� ����

�����0�+��������.��+��� ������������ �1��������� ��������������

����� �����

�������������������������������������������������� ����������

��� ������������ ���������� ����������� ���� ������������� �������

�������������� � ��������� ���� ������ ���� ��������� ��� ��� ��

������� ���� � � ������������� ���������������� ����� ����

170

Page 172: זכרונותיו של יהודי נודד

���� �� �� ���������������������������� � �� � � ����� �� ����

� ���������� ������� ����������� �������������

�������� � � ��������������������� ������������� ������������

��� � � ��� ���� �� ��� ������������� �� � � � � ���� ����� ������� � �����

� ������������������ ������ �� �������� ���������������� ����

������������������������������������������������������ ����

+�� ��+����� ������ ���� ������������� ����� ������������������

���� �� � ����� � � � �� �� � ���� ����� �������� � ��� ����� � �����

����������� ������� ����������� � ��� ����� ����� ���� ����������

� ����������� �� ���'��� �������

��������� ��� ������������������ ��������� ���� ���� ����

��� ��� ���� ������������� ���������������������� ���� ��������

�� �������� ����������������������� ��� ����������������� � �

��� ����� � �� �� �� ������������������������� ������� �� ������

�������� ������������������� ����������� ���������������������

�� ���������������� ���������������� �������. ������������

��� '��� ������� ������� �� ���� ���������� �����������������

����� ������������������� ������� ���������������

��� ������ ��� ���������������� ��������������� ���������������

���������� �������������� ���� ��������� ��� ����������������� �

*���� ���� ������� ����� ��� ������������� � ����� �� ����� ��

���� ������ ����� ������������� ���������� �������������������

���� ���������������

���� ����������� �� ������ ������� ��� ������������ ����

��� ���� � ����� � � ���� ��������� ������� ������ � � �� �������

������������ � � ����������������� ��� ���������������������

��� ���� ������ ����� ������������� � � ����� ����� �� � � ��� �������

�������������� ��������������������� ������ ����� ���������

171

Page 173: זכרונותיו של יהודי נודד

���������������������� ������� ��� ��� ����������� ���� �����

������������ ���������������� ������������������� ��������������

� ���� ���������������������� ������ �� � ���� ���� �� ���� ���

���������� ��� ������� ��������������������� � �����������

������� �����

��� ��� ������ ���� ���� ������ � ���� ���� ������� ����� � ������

� ����� ������ ������� ����������� ������ ��������� ������� ������

� ����'��������������� ������������������ ���� �������������

������ ������ ���� ����� � ���� �� ������������������ ����������

���� ���� � ��� ��� �� ������� � ����� ������ ������� ������ �������

����������������� ��������������� ������� � ���������� �����

����� ������� ���� ���� � ����� ������ � � � ��� � ������ ��������

����������� ���������� ����������� ����������������� ��� ���

�������� ���� ������������� ���� ����� �� ����������� �������� ����

�� ������� ��������������� �������������� � ����� �'�� ������� ����

����������� ������0��������� ���������������������������������

����� ���

�����������������������. �� ����������������� ����������

������� ����� � ����� ������ ����� ������������ ����� ������ � �. �

���������� ��������� ����� ���� ��������� �� � �� ������� �����

����� � � ��� ��������� ����� ���� ��� ����� ������ ��������������

��� ������������� � �. ������������� ���������� �� �����. �

����������������������������� ���������������������������������

������ � ��������� ����� � �. ������� �� �� ������ �'�� � �� ����

���������� ���������������� ����� �� ������������������� �������

�������������� ���� ����� ������������ ��������� �� ������ �����

�������������������� � ����� ������������� ������� ������� ��

������ ����������������� �� ��� ������������� ������ ����� �����

� ���� � �. ������ ������ ��������� �������� ������ ��� � ����

172

Page 174: זכרונותיו של יהודי נודד

����������������������������������� ������� ������������

���������� �� ���������������������� ��������� ������� �����������

����� �������� ���������������� ��

������� ��������������� ������� �������� �� �������� � �������

��� ������� ���� � �� ����������� ��� ����� �. ����������� ��

����� �������� ����� ��������������� ������������������ �� �� ������

��������� ������� ���������������� �������������������������

�������������������������������� � ������ �� ���������������������

������ ������� ������ � � ��� ���� ����� ������ ���� ���� � �����

������� ����� � ����� ���� �������� � � �� � �� � �� ��� ��������

����� ��� ������ � ���������������� ���������� �� ���������

� ��� ��� �� ��� ����� ����� ����� ����� ��. ��������� ��� ����

������ ��������� ���� ���������� ������������������������ ���

������������ � ������������� ���������� ���� ������������� ������

������� �������������� ������ ������� ������������ ��� �� ���

���������������������������� �����������������������������

� ������������ ��. ������������� ������� ���� ����� � ������ �� ���

����� � ������������ ������������������������� ��� ��� �����

����� ����� ������� � ������� � ������ ���������� � ��� ����� � ��

������� �������������������� ��������������� �� �������. �

��������

�����$%,,����������������������� ��������� ���������� ����

� ��� ��������� �� ���� ����������������������������������� �

����������������� ������ �������� ����������������������� � �����

������ ������������ ���������

�� ���� ���� ����� � �� ��� ��������� � ���� � ����� � ����� ������

������� ����� � � � �������� � ���� ��� ������ � ��� �������� ���������

������������������������������� �������������������� ���� ������

173

Page 175: זכרונותיו של יהודי נודד

'������������� � �� ������������������������� ������ � ��������� ��

B���� � ������ �

O�O�$%,,��� ������� ����� ������������0��� ������ ���� ��������0�

����� ������� ������� ��� ����� ����� � �� ���� ����� ������� ������ ��

���������������������� ���������������� � � ����������� �� ��

���� � ��� ��������� ����0� �� ���������� ���� �� ����� �������

������ ������� ������ � ���� ���� � ������� ����� ��� �������� ������

��� ���0��+���+� ���������� ���� � ����� ����� � ��� ����� � ���� � � ��� ���

���� ��� ��������������������������� �1������ �����������

������ � ���� ���� �� �'��0'�� ����� ������ � ������ � � � � ������

������ �������� ����� ���������� ��� �� ������������������ �

��� ����� ��������������� ������ ����������� � � ����� ��� �������

���� ���������

�� ���������������� ������������������������ ��������������

��������� ������������ ��� ���� � � ����� ����� �$%,#��� ���� �

�� �������� �������� ������������������������ ����������������

������ ���������� �� �������� ����������� ����� � ��� � ����

��������������� ��������� ��������������������� �����������

��������� ������� ����������� ������ �������������� ��� ��������

��� ����� ���������� '��� ��� ��� ��� ��������� ���������

����� ��� ��������� ���������� �������� ������� ����������������

�� ��� �������������������������� �������������� ������������

�� �� ���� � ��� ����� ���� ����������������������������� �� ���

����������� ��������� ��� �� �����������'� ����������� ����

���� ��

���������� ����� ������������ ��� � ������� ���������������������

�������� ����� ���������� ������0��0�0�0����� � ���� �����������

������������� �������� �������������������������!������������

������������������ ��� ������ �������������������� � ����� �����

174

Page 176: זכרונותיו של יהודי נודד

0����� ��������������� ���������� ���. � ������������������

������ �� ���� ��������������������������� ��������������0�� 0�0�

�� ��� ����� ������� ���� ��

������� ��������� ��� �� ���� ���������������������� ����������

���� � ������������ ������������ ����������0�� 0�0�0���� ��� �������

������� � �� ���� ��� ������������� � ����������������������� ������

����������� ������ ��� ��� ������� �� ����� � ����������� ���'���

���������������� ������������� ������������ ����������������

��������������������� ���� ����������������������������������

� ������'������� ���������� � ����������� ������� �����������

���������� ������������������� ��������������� ���0����������

� ������ �� ������'��� ���������������� � �� �������� ���� �����

� �� ����� ������ � ���� ������� � ���������� ���� ������ � ���

������������� ����� �������������������������������

����� ��0�� 0�0�0����� ����������������� ���������������������

������������ ��� ������������� ������������ � �������������

� ���� ��������������������������� ����� �����0��0�0�0�����

������������������������ �������� ����� ���������� ��������������

������ ��� ������������������ ����� ������ ����������� ����

������� ��� ���������������� ����������������� ���������������

��������� �������� ������������ ������ ������������������ �����

�������� � ������������ �������������������� ������ ���������

��������������������� �� ���� �� �� ����� � ����� � ��� ���������

0 � � �������� ���0��+�������+�� � � �����$����� �������� ����� ��� �� �

�� �� � � �� � �� � ���� ������� ������� �������� ������ � ����

���� � �� �������� � � �� � ����� � ���� � �� ������ � ����� ������

������������������������������������������������� ���

��� �. � ��������� ��� � �. � � ����� ���� �������� ������� ����

�������������������� ���0�� 0�0�0�� ��������� ������������� � �����

175

Page 177: זכרונותיו של יהודי נודד

������ ��� � �� ��������� ����������������������������������

����� ����

������������������� ��� ����� ����������� ������������� ��� ������

�� ���� ������� ��. � ��0���������� ������ ��0�� �������������

��������� ���'�������������� �� ��� � ����� ������� ������������

�������� ������������������� ������� ��� ��������� �����

������������� ���� ���� ��� �������

� �������� ��� ��������� ��������� ������������� ��� � ������

������� �������� ������� ��������� �1�������������������

����� ����� ��� ����� ����������������� ����� � � ��� ���� ���� ��

�� � �������� ��������� �� � ��� ���'��� ���+� +� ���� ����� �����

����������� ���� ��� ������������������� ������� ������� ������

���� ��������� ������� � �0������ �������������������*����������

��������������� �������������������� ���� ������ ��� ���������

����������� �� � ������ ������������������������ �����������

������������������� ���� � ��� �������������� � �������� �

��� � ������������ ������������ �'��� �������������� ����� ��������

��� ���� ���������� ����� � ���������������� � ���� ��� ������� ���

����� ������ ��������������������

��������� �������� � ������������������������ �������� ���

���������������� � ����� ���� ����������������0��0�0�0� ���� ������

��� �

������������������� ������������������������� �������������

� ������� ��������� ������� ������� ����������� �� ����� ������� ���

����������� ������� �� � ������������������ ���������� ���������

������������������ ������ ������ ��������������� �

������ ������ ��� ���� � ��������� ������������� ����� � �����

��������� ���� ������������������������������ �����'���������

176

Page 178: זכרונותיו של יהודי נודד

�� �� ������������� ������� ���������������� ����� ����������

���� �������� ��� ����� ���� ���� ��������������������#������

� �� ������ ��� ��������������������������� ���� ��������. �

���������������� ������ ������������������������������� ����

�� ��� ������� �������� ������ �������� ������� �� ���� �������

��� ��������������������������������� �������� ��� ����� � ���

������ ������������� � �� ��������������������

������� ������. ����� ������ ������� ����� �����������������������

� �������� ����� �������� �� ������. � ����������� ����� �� ������

����������������� �������������������� ������������������ �������

(��� ����� �� ������� ���>GSUG������� ���� ����������������� �)

���� ����� ���� � � ����� ����������������� ��������� �

������� �������������. ����������������� ������������������

��� ��*� � ���� � �. �� �� ��������� � ��� ����� �� ����� �������

����������� ����� �� ����������� ����������������� ����� � ���

��� ������ �������� �������� � ������ ���� ����� ����� ������ ����

���������� �������������������������������� �����������������

�� � ���������� � ����������� ��� ����� ���� �������� ����� � ��

�������� ��������� ������������������ ������������������� ���

���� �������������������� ������� ������� �� ���� ��������������

���������

������� � �������� ��������� �������� ��� ����� �� �� ��������. �

���� ���������� ������������������������������� ������������

��� ����� ������� ������ �������� ������������� �����������

����� ������� �� � �� ������� ����� � ����� ����� � ���� ���� ����

������ ���� � �������� ������. ���������������� ������������

��������� �������� ���� ������������� ���� ��������������������

177

Page 179: זכרונותיו של יהודי נודד

������ ������������������������������� �������� � �� ��� ����

����� ����� � ���� � ���� � ��� �������� � ���� �� � ��� � ���� � � ���

������� ������� ����������� ���������������������� ���������� ���

������������ � ��� ��� ����� ����� ������ �. � ������ ��������

���������1����1��� ��������������� ��������������� �����������

���������������������� ����������������

� �� �� � �������� ������������������ ����� ����� ��� ������. �

����������� �� �������������������������� ������������������ ����

������ ������ � ���� ������ � ��� � ��� � ���� ���� ���� � ��� �������

�� ���� ������ ����� ��������� ����� ��� ���������� ����� �������

��������������� ������������� ������������������������������������

������������������� ��������� ������������� � ������������

������������������������������������������������� ������������

� ���� ��������� ��������������������������� ��������������

����������������������������� ������������������������ �

��� ����� ���������� ��������������������������������������

���������� ����������������� � ������ ���� �������������

�������������������������������� ����� ��������� �� ���������

0��������������� ������������������ ���� ������������� �����

���������������

��� ������������� ��� ���� ������ ����������������� ���������

��������� � ���������� ������������� ���� ������ ������������

���� ������� � ���� ��� � ��� � ����� � ����� �������� ������� ������

� ��� ����� � � '���� ��� ��������� ����� ��� �� ����� ������ �������

����� ���������� ��� ������������� � �� �������� ����� � �� � ����

���������������� ������ ������������������������� ���������

����� ��������� ��������� ��� ����� �� � ����� ������ � ������������� ����

�������� ����� ����0��� �������� ��������0����� ��������

178

Page 180: זכרונותיו של יהודי נודד

� ���� �������� ������ ����� ������� ��� ���� � �������������� ����

������������� ���������� ����� ����� ����������������� ��������

��������� ������������� ������������������������ ������� �����

�� ������ ���� � �������� ������� ������������������ ����������

�� ��������������������� �

� ���������� � �� ��� �� � ����� � ������ � ���� � ����� ����� ���

������� ��������������� �������������� ������ �������� ����

������������� ��� ���� ������������������������������������ ��

��������0������������ ��� ��� ����������������������� �������������

��� ��������������� ��������. ������������ ��������������� ������

����� �� ���� � �� ��! � ������������ �� ����������� ������� ������ ��

�������� �������������������� �� ��� ����������� � �������������

� ��� ����� � � � �� �� � � ������ ��������� ������� � ������ ������

������� ��������������������������� �������������� ������

������ ���������� ����������� ����� ���������������������� � � �0

��������� � �� �������� ���� � �� ���� �� ��� ������������ ����

� ��������� ����������������

���������������������� ��� ������0 ���� ��� ���. �� ���� ���� ����

�������� ���������� ����������������!������������� ����� �����

��������������� ������� ���������� ������������� ������ ���������

� ���� � ���� ��� � ��� ������ � �� � ������ � ��� � �������� ������

0���� ������������� �����'���������������� �������������� ���

����������� �����������������������������

�� ������ ���������������������+������+����������������������������

��������������� ����������������� ����������������� ����������

����������� ������� ����� ���� ���� ������� ��� �������� ����� ���

179

Page 181: זכרונותיו של יהודי נודד

��������� ����� ��������������������� ������ �������������� �

������������ ��������������� ������������� ����������

����� �������������� ���� ����������������������� ����������

��������� ������������������� ������������ �� � ���������� �����

���� � ��� ����� ����� ��� ����� ��� � ��� �������� ������� � �����

����������������

�������������� ���������� ����� ��������� ��� ��������������

���������� �� ������� ��� ������������ ����������������

�� ������� ���������� ���� ����� ����� ������ ����������������

��� ��� ����� �������

���� ����� ���� � �� ����� � ����� ��� � ��� ������ ��� � ���� � ����

����� � � � � � �� � �� ������ � ����� ����� � � ����� � ��� ������� ����

�������� ������� ������ ������������� �0��������������� ����

������� ���������������� �+���� ����+�������� �������������� �������

������ ��� �� ��������������� ������������� �������� ��� �� �

�������� ��������������������0������ ���� ����������� �������

����� ���������������� �����������������

� � �� ����� ��������$%,,�� � ��� ����� �������� ������ �������� ����� ���

����� ��������������������� �����

���������������������� ������������������������� ����������������

������������ ��� ����������������� ������������������ �����������

��� �������������0������������������������������������

� �����0������ ��������$%,, ������������ ������������������ �

���� ���������������������������������������������������� ���

��� �� �������� � ������ �������� � ��� ������������ ����� � � � �

������� �������� ������������� ���� � ��� ��� ��������� � �� ����

"������ �0������ �������������� � �������� � �� ������

180

Page 182: זכרונותיו של יהודי נודד

�������$%,,��� ������1��+����������+��� ������ ��������� ���

��������������������� �������� � ����������+������������������+�����

������ ���� ����������� ��������� ���� � � � ����������������

��� ��������������������������������������� �������������� ����

� ������ ��������������� ����� ������ ����������� ������� ��0������

�������� � ��� � �� �� ��������� �������� � ��� �������� ����� ���� � �

������ ���� ������ ������������ ������������ �� ���������

����� ������������������� ������� ������ ��� ���� ���� � � �����

���� ��������������+�� �����+���� ������������������������ �������

������������ ��������������� ������������ �'�����

����'����������. ����� ��� ������������������ ����� �'���������

0����� ������������� ������ ������� ��0������ �������������� ������ ��

�������� ���������������� ��� ����������������������. ����������

����������� ������� �� ����� �������������� ����� �����������

����� �������� ��� ������ �� ��+����+��������� ������ �����������

������������� �� ����������� ������������ ����� �������

����� � � ��� ����1 ����� ����� �� � ����� � � �. ��� ��� ���� � �

�����

���������0�� �������� ����������������������������������������

1 ������� �������� � ��� � ���� � � ���������� ��� ������ � � �� ����

������$%,,������������ ����� �������������������� ���������� �

������� ���� ��������� ������ ������� ���������������'��� ���

������������������� ���� ����� ����������� ���� �� �0��� ��

� ���� �������� � � � ��� ���� ��� � � ���� � � � ������ ���� � �����

�� �� � ���� � � ��� �� �� ������ �� ��� ��� �� � ����� ����������

0 � �� ���� ��0 � �� ��� ������������ � �� ��� � ��� ��� ����� � �������

���� ���1���� ��� �������� ��� ������������������������������

181

Page 183: זכרונותיו של יהודי נודד

���������� ������������� ����� ��� ���� ��� ������������ ���

����������� �������� ������������������ ��������� ��$%,&�����

����������� �'�����������

'��� � ���������������������������������������������������� ����

�������� ��� �� ����� �������������������� � ����� ��������������

���� ��� �������������� �����������

� ���������� �� ��������������������� ������ ������ ���� ������� ���

������������� ���� ��� � ������0�������� ��� ��� ���� �����

������ ������������ �������������� �������������������������

��� � �� ���� �������� � ����� ������ � � ���� ����� � �� ��� ������

��������� ��� �������� � ����������� ����� ����������� ������

����� � � ������ � ��� ���������� � �� ��� ������ ������ � ���� ����

����� � ��� ��� � ���� � ��� � ���� �������� � ����� �� � ��� � ������

����� � ����� � ��������� ���� ��������� ������ � �� ����� � ������

������������ ����������������� �� �

������������ ����������������� ������� ������� ����������

���� � � ��������� ���������������1 �������� ��� ����� ��� ���

��������� ������� � � � � ����� ����� ���� � ������ ��� ���� � ����

����������� �� ������ � ����������� ���� ��������������������

���������������� ������������ ����� ��� ��� ���1������ ��������

��� ��������������������������������������������� ����������

���� ������ � ����� ����� ��0 � ����� � ���� � ���� � �� � � �� ���

��������������� ��������� ��������� ��� � ������ ��������� ���

� ��������������������� � ���������� �������'��� �� ����'�����

���������������� ������ ��������� �� ��� � ��������� ����� ���

����������� ��������� ��������� ������ ��������� �����������

���� �������� ������ � � � �� � � �� ���� � ���� � ������������ � �����

������ ������ �� � ��� � � ������ ��� � ��� � ��� � ������ � ����

182

Page 184: זכרונותיו של יהודי נודד

������������� �� ���� �������� ���������� ����������������

���������������������� ������ ������������ �� �

����� ���� � ����������� ����������������� ������������ ������

����� ���������������� �����'� � � ���� �� ���� ��������

������������ �������������������� ���������� �������� ������������

��� ���� ��� ���� ������������ � �����������������������������

����� � ��� ��������� ���������� ������������ ����'��� �������� � ��

�� �������� ����������� ������������ ������������ � �����������

������� ��� ������������ ��� ������ � ��� ����� ������ �� � ���

��� ������� ����

��������������� ������'����� � ���� �� ������� �������������

������ ������ � ����� � ��� � ��� � ��� ��� ����� ��� ������� ��������

��������� ����������� ������������������� �� �� ��� � ����������

���� ��� � ���� �������� � ���� ������������ � ��� ����� ��� �� � ����

�������� ���������� � ��� � ��� ����� ����� ���� ������ ���� � ���

� ������������������ ���������������������� ������������������

� ����������������������������

������������ ������������ �� ����� �� ����� ���������������������

���� � ����� �������� ������ ���+� � � ����+ ���� � � � ��� � ���

� ������������������ ��� �������������+����������+������ ��������

������� �� ������������������ �����'� �� ������'� � ��� ����

��������������� �������������� ����� ���� �� ��� ���� �������

� �����B��� ����� ���� ��������� ������������� ����� ����� �������

������������ ���� ��������������������������� ������� �������

��� ����� �� ���������� �����

� ����� ���� � � ��� � ��� �������� � �������� ��� ���� � ���� �

������������������������� � ������� ����� ��������������

����������������������������� ���������� ���������������������

183

Page 185: זכרונותיו של יהודי נודד

�������� ����������� ������������� ����� �������� ���� ��������

��������������� ������������� ���� �������� ��� ����� ����1��� ��

���� �� � ���� � ���� � � � ���� � ��� � ���� � ������ � � �����

������������������ ��������������������������+������ ��+

�� �������������������������������� ���������������������������

�� ���� ������� ����������� � ����� ������ ������ ������� ������� � � ������

������������� �������������� ���������� ���������������������� ��

��� ���������������� ������ �������������������������������� ����

���� ��� ������������������������������� ��� ����� ���������

� ����� ������������������������ ��������

�� � ��� ������ ��������� ��������� ���������� � ��� � ��� �� � ���� � ���

��� �� ������������� ������� �������������������������� �� ��������

�������� ��� �� �������� ��������������� ���������������� �����

�� �� �������������� ����� ���������� ������������ ���� ��� ������

��� ���� ��������� � ��� ����� ����� � �. �������� � ����� ���� � ����

��������������������������������������������������������������

��� �

������ ������� � ����'���$%,&����� ���������� �' ���������������

0 ������� ������������ ������ ���� � � � � ������� � �� ���� � ����

0 ���� ����� � ��� �������$������������������ ������� �������� � ' � �

������� ������������� ���� �� ����������� ���� ����������� ����

����� ��������������������� � ����� � ��� ��������� ������ ����������

'��� ������ �� ��������� ��� �� ���� ���� ���������� �� ���� ��

�� ������������������ ���� ��� �0��������������0� ������������ ���

������������������ ���������������������� ����� �����������

�� � � ���������� � ��� �������� �� �� ��1� ��� � ���+����+ ��� ������

��� ��� ���� ������� ������������� ����������� ������������

��� ������������������+�������+� ������������� �������������

184

Page 186: זכרונותיו של יהודי נודד

���� ���� ��� ��������������������������� ������������ ����

��� �������������������������������� ������� ���������������

��������������������������������������������

���� ����� � � ���� ������ � ��� � �������� ������ � ������ ��� ����

���� ���� ������������ ��������������� ����������������������

������ ������� ���� ������ ������� ��� ������� ������� ��� �� �

������������������

����� ������ ��������� �������������� ������������ � ����� �� ����

� � � �� ������� ���� ��� � �� ������ �� �� ������� ���� �������

������

�������������������������� ��������� � ������ ��������� �������

������������������� ������������� ��������� ��������������� ��

�� ���� ������������ ��������� ���� ��������������� � ���������� �����

����� ����� ������ �������� ���� ��� ��� ��1 � ��� �� ��� � �����

��������1����� ����� ��������� ���������������� �� ���� ����� ��

����� ��� ���� �� ���������������������������� �1����

������������������� ������������������ ���������� �� ������

������������ ������������������������� ���������������������

������ ���������� ������� ��� ��������� �� ������������������

� ������������������������ � ��� ��������� � � �� ������������

����� ���������������� ��� ���

� ������������� �� ����������� ������������������� ������� ��

��� �� �� ������������� � ���� ���������������� �� �������� �����

������������ ���������� ���� ����� ���������� �1������������ ��

��� ����� � ��� ��� ���� � � � ���� � ���� � � ���� � ����� � ��

�������� ���������������� �� �������������

0�O������������������ �� �����1����1��� ������ ���� ������� � �������

185

Page 187: זכרונותיו של יהודי נודד

������� �������� ��������������

���� ��������� �� �� ���� �������������� ��������� ���������

������� �������������������� ���������� �� ��� �� ����� �����

� � �������� ��� ������ ���� �� �� � �� �� � ������ ��� ��������

����������� ����������� ��� ��������

��� � ������ ��� ����� � �� �� ��� ���� � �� �� ����� �������������

��� ����� � ��� ������ ����� ��������������� ������������ � ������

������������ ����� ��� ��� ����������������� ���������������

������ ��������� ��� ��� ��� ��� ������������� ����� ��������� ��0

������������� ��� ������ �����

�������� � ��� ���������� ������� �� ����� ������� ����������

������� ���� � ����� ���� ���� � �������������������� ���� ������

+��� +���������� ����������������������������� ������������

���

��� ����������������������������� ���� �������������������

�������� ���������������� � ������������������� �������������

�������� ��1��-��� �� ������*�����/�� �� ������ ������ ������������

���� ����� �������������+ � ������������+������ ��������� ���

��� ���������� �� � ������ ���� ���������� � ���� � ��� ���

�� ����� ���� ���� �������� ����� ���� ������ ��� ��������������

��������� ����������� ������������������� ������������ �������

�� � ��� ���� �� ���� ��� �������� ��������� ��� � ������ �� ����

��� ����������������

�� ������������ �������� ��������������� �������������������

��������������������������� ����������'�������������� �����

������ ��������������� ���������� ��� ������� ������������� ������

�� ������

186

Page 188: זכרונותיו של יהודי נודד

�������������� � ������������ �� ��������������� ������ �����

���� ���������� �� ����������������������� ������� �����������

����.� ������������������ � � ���� ������� ����������� ������

��� ����������������� �������+��+ ������������������ ���0�. � ���

������������������� ����� ���������� ��� ����������� �����������

���� �� ����� ��� � ���������������� ������� ���� ����� ������ ���

� ������%(�F?;J?<>?� �� ���������� ���� ��+��+�� ������� �������)

������ ����� �� ����������������,������� ���������������� ���� �

������ ���� �� ������ � ��� ���+��+���� ����� ������+������ ���+� �

���������������� ���������������

����������������� ��������� ������������ ������������������� ���

��� � ���� � ������� �������� ���� � ��� � ���� ���� �������� ������

� ��������������������� ��� �0���������0� ��� ����� ��������� ���

����� ����������������������� �������������������� �� �� � �

����� ����� � ��� � ��� ��������� �� � � �� ����� ��� � ������ �������

����� � �� �������������� �������� ��� ��������������0�-�������/

�������������������������������������� ������ �������� � ��� ��

��������������

��������� �� � �� �� � ���� ��������� ��� � ����� � ���� � �����

�������� �� � ���������� ����� ������������ �� ��� ���� ����

������ ���1��������������������� ��� � �����1��� ����� �������

� ��������� ������������������� ��� ���������� ��� ����������

��� � ��� ������������������������� ������ ����� ���� �� �����

���������1�������� ����������� ���� ������� � ��������������

��������������

�� � ������ ������ � ��� ���� �� � �� �� � ���� ����� ����������

����� �������� ��������������� ������ ������������ �� ������

187

Page 189: זכרונותיו של יהודי נודד

����� ������� �������� � ����� �� ������� ��������� ��������

��������� �������� ��� � ��������������� ������������������

��������������������

���� ������������������� ����� ��� ���������� ����� �������� �����

����0�� ������������� ���� ���������������������� ������ �'���

����� ������ ���� ������� ����� � ������ ���������� �'����� � ���

��� ��������������� ������� �������� � ������ �������������������

�����

����� ��������������������������������������������������

����1��+'��+���������������0� ������������������������� � ����

� ����.��� �-����/��.�����*������������������� ���������� ��������

�����1�� ������� ����������'����.��� ��������������0� ���� ���

��������. � ����� ����������� ���������������������������� ����

�������������������������������� ��������� ��. ���� ���������

������ ������� �������� ��� ���������������������������� ���

������� ����� �� ����� ���������

��������������� ��� ���������������� ��0 � �� ���� ����� ���� ��

������ � � ������� �� ��� � ���� ������ ��� ������� � �� � �� � ������

�� ����� ���������� �� ������������������� ��� ���������������

������������� �� ������������ ��� ������ ���� ��������� �������� ��

����� �� ��������������� ����������� ���������� ��������� �������

� � ��� ������������+�������+������ �� ������� ��� ���+� ���+� �

���������������� �������� �������������� ���������� �� �����

�� �� ���������0�������� �������������������� ���� �� ���������

�� �������� ���� ��������� ��� ����� ��� ��� �� ������� ����

0��� � ���� �� ���������� ������������� ��� �� � �� � ������������

��� � �� � �������� ����� ���� �'��� ���������� �� � ���� �� � � ����

������� ���������������������� ������� ����������������������O0�

188

Page 190: זכרונותיו של יהודי נודד

2�������� ������������������������������� ����������� ������+��

�������.��� �������������� �������������������������������� ��

����������������������� �����������������������������

���������� ������� ������� ������������ �.��� ������� � �.��� �����

� ����� ��� ������� �������� ������ � ���� �� �� ������� ��������

���� ��� ������� ����� ������������������� ���� ��.��� �����������

������������� �������������������������� ������� �����������������

��� � ��� ���� �������� �� ��� � ��� � �� ����� ����� � ���� ��������

�� � ����� ����� ��� � ���� ������� � ��� ���� ���� ��� ������� � ������

���� �������� ���� ��� ����������������������������������������

��� ������������������� ���������� ��������������

��������������� ��� ���������� ��� ����������������� ��������

�� �������� ��� � ������ � � � ������ � � ���������� �� � ����� ��

�������������������������� ��������1����� � ������������������

�������� ��.������������������������������ �� ��� ��� ���������

��.��� � ��������������������������� ���� �������� ���� �������0�����

����������� ������� ���� ��� ��������������� ����������������

����������������� ����� �� ������������������������������

�� �� ���� ���������� �� ����� �������������������������������

���������� ������ �����

����� ���������� �������������� �������������������������������

������� � ��� ���� ����� ����� ���� ������� � ������ ������ ��� � �. �

��� �� ��������

�����������$%,O���������� ���������� ������� ��������� ����������

�������� ������������ ������� ���� ���������� ������������������ �

����� ������'���� � ������� �����������������

�� ��� �������� ������ ������ ������ ��1 � ��� � �. � ������ ��1 ������

������� ���� � �� ����� � ����������� ��� � ��� ������ �����������

189

Page 191: זכרונותיו של יהודי נודד

����� ����� � ����� � ��� ��������������� ���� ������� �� � �����

�� ��������� � �� ������� �������� ����� ����� ������ ����� �� �

�������������� ��������������������.��� �����

� �� �� ����$%,O�������� ������������������� ������� ������� �

������ � �� ���������� �� �� ��� �������� ����� � ��� � �� �� ������

��� ���+���� ���+ � ���� � ���� ��� ������ ������� � ���� � � ��������

������������ � ��� ����� ������� �������� ����������� ������

������������������� �� � ���� ������������������ �������

� � � ������������� � �� ���� �� � ��� �� � ������ ���� �������� �����

����� ���������� ��������� ������� ����� � ���� ��� ����� � ���� � �� ��

����������

�������� ���� ����� � ��� ��� ������� �'� ��� ��������������� ���� ��

� ��� ������������������� ����������� ����������������� �����

� ���� � /���� ���� �'�����+��*� ��� �� � ���� ���������� ���� � �� ������

����� ���� � ���� �� ��1 ���� ���� �� ��B���� � ���� �� ��-�����

��1 ������ ���� ���� ��+��� ���� ��������+������� ����� ����� �����

���� � ������� ���1��������� ���� ���� ���� � ��+B ��� ����

��� ����� ����� ��� ��� �� ����������� ������� ������ ���� �������

����� ������������������� � �����������������

���������� � ������� ���� ��� ���� ��� �� ��� ������� ����� ��� ���

������������������������ ��������1��� ��� �������� ������

������������� ������ ���+�������+� � ������������� � ����

0��� ������������ ���� ���������� ���������� �����������������

���� �������������� ������������������ �������������� �����

���� ���������� ���� ������������������

������ ������������������� �� ������������� �� ���������� � �

� ������ �� ������������ ��������� ������ ������ ��������� ������

190

Page 192: זכרונותיו של יהודי נודד

����� ��� �������� ��������� �� �������� ����� ���� ����������

��� ��� �����

������ ������ � � � ������ ������ �� �������� ���� ��� ������� ���

������� � ��������������������������������� � ���� ������ ���� ���

�� ����������� ����

191

Page 193: זכרונותיו של יהודי נודד

������ ���

������ �������� ����� ������ �� ��������������������������������

������ �� ��� �������������� ��������� ����������������������

������������� ���� ��������� � �������������'������������ �����

��� ���� ������������� � ��������� ��������� ��.��� ��������������

���������������������������

������������������������������ ��� ����������������������������

����� � ���� �� � ����� � ��� ��������� � � � �������� ���� ���������

����� �������� �������������� �������� ��'��� ������ �� ���� �

���������� ��������������� �������������� ��������������� ��������

������� ������B�������� ��� �������

������� � �� ��� �� ������������������������������ ���� ����

������������ � ������ ���������� ��� ������������������������������

�� �� � ������� ���������������������� ������ ����������� �����

��������� � ����� � ��� �. � ������� � ����� � ����� ������ � �������

�������� � � ����� � ���� ��� �� ������ ������ ���������� � �����������

���������� ��������������� ����� � ������ �������� �������������

�������������������������� ������������� �������� �� �� ���

�������� ������ � ����������� �������� ��� ���� �������� ��������

��������������������� �� ��������� �������� ������ �����

�� ������ � ��� ������ � ���� ��������� ������ ��� ����� ����� � �����

�����+��*����������������������� ���� ������������ ����� ����

������������������ ���������+��������� ��������������������� �������

��� ���������������������������� ������� ��� ��������� �����

192

Page 194: זכרונותיו של יהודי נודד

������ +�� ����� �� ��������������������������������� ���� �������

���������������� �������� ��+��

+0� ������� ����������� ���� ��� ���� ������J�;�:���� � ��� ������/��+�

�1����� � ���� J[^_`[\^ZX[\a�;_bcd__�:`d\[Ze\^ZX[�������� �� ��������-

������� ������� �����+������+��������

1�� ��� ��������� ��������������� �������������������������

������ ��������������� ��� ���������������� ��� �� � �������

����������� ���������+������+ ������ �� ��� ������ ����� ���� ���

������������������� ����������� ������������������ ����������

�������������������������� ������������� ����������� �����������

����������������� �� ������� ���������0��� ������� ������ ��������

������� ��� �� ����� � �� ����� ������� � �� ����� � �������� � � ��� � ����

�������� ����������� ����� ���� ������� �������� ����� �������

� �������������� �� ������������������������������������� �� �

����������������� ������ ������ � �������������������� ������ �������

������ ��������� �� ���� ���

� � � �� ���� ��� ����� � � � ��� ��� � � �������� ����� ������ �

�� �� ������������������������� ��������������� �������

�����������������������'���� 0 ���������� ���������������� �����

�'���� � ���������������� � � ����������������������� ���� ���

������ ��0 ������ � � ������ � �. � ��B��� ���� ���� ������ ���� ��� ��

��������� ����������������� ������������������������ �������

������ ����� �������������� ����� ��. ���������������� ���������

� ����� � � � ��� � �� ��������� ������� � ������ ��� ����� � �. �

����������� ��� ������ ��� ����������������������������

����������

����������� ����� ���.��� ������������ ��� �� ����� �����������

������������� ���������� ���������������������� �������������

193

Page 195: זכרונותיו של יהודי נודד

���� ������ � ������� �����������+�����+ ��������� � ���� ����������

����������������������� ����� ������ ���1������������������� ���

�� �������� �� ������������������ ��������������������������

�����'� �� ������� �� � ��� �������� ����������������������

����� ������������ ������������� ������ ������ ������ ���� ����

���������������� ��������+��+��������������'��������������

������� ��� � ������� ������������������ ������������'��� �����

��� �� ������ ��������������� ��� ������������ ��������� ���� � ��

����������� ��� ���� ����'�

��� ����������� ������������������ � ���������������������������

������ ������ � �� ���� �������� ����� �������� � �������� ����� ���

������ ������ ������ �� ��������������������� ������ �������� ������

��� �� ������ ���� ����������������� ������������������� ���� ���

�� �� �� ����� � ���� ����������� �'� ����� ���� �� ���� �� ������

�0��+�����+ � ������� � � ���� � ����� � ��� � �� � ������� ����� � ������

��� ���� � ���������� ��������������� ������ ��������� ������

�����������

������ �� � ��� ��+�����+� ������� �� ��������� ������ � �� ���� ���

�����'������� ����������� �������'������ ������������� ������

� ��������� ��� ��������������������'������ ��������'���

���� ���/������� ���������������GAJ9GKUJ? ����������������� ��-

������������������������������ ������������� �������� ���

�������� ������������ ��������������

��� �������������� �������������� ������������������� ����

����������������������� ������������ �������.��� ������ ���������

���� � ����� � ����� � �������������� ���� ��� ����� ����� ���� ��������

����� ��������

194

Page 196: זכרונותיו של יהודי נודד

����������� �������� ����������������������������� ��� ����

���� � �������� ��� �� ���������������� � � ������������� ��

������������ ������������ ��������� ��������� ��������������

B��� � ��������� ��������������������

����������� ������������� ����������� ��������������� ����

����� � � � ������ ������ ����� ������������� � �������� ��� � ���

������� ����������� ��� � �������� ������ ��� ����� � ��� �����

������� ������������� � ���������� � ������ ����� ��������� �

�. ������������ ����������� �������� �� ����������������� �����

������� ����������������� 5��'��������� ������� � ��������������

����� ��� ���� ����������� ��������� ����� ��������� ������

����������� ��������������� ����� �� � �� �������� ����������

� �������������������� ���� ������������,���������������� ��� ��

0� �� ����� �� ��� ����� ��� �$��&�����0����� ����� �#&����������� �

���������������. �����������������������������������1�����

�� ��������� ������

�����������������. �������� ����� ������������ ����������

������� � ������� ������� � ��� ���� ������ ���� � ����� �� � � ��� � �

������������������ ��������������� ��

(������ ��������� ����������������� V9?K<>?�<@?UJ?�>:SGW:A?)

(������ ���������WG;:=:SJF<>?��� �������������������������)

������ ������ � ��� ���� ������� ������ � ���� ����� ��� �����

���� � � � ���� � ����� � ��� � � � ����� � �� � ���� ������ � ����

� ������ ��(F?;<H?S>:A<>?)�� ������������ �������� ������ ��

������������������ �� � ������������������� ���� �������� � ��

���� ������������������������������������������������������

+���������� � ����� ����� � �����HG;<G�������� �� ����� ���������+

(���.�������������������� ��������������N;:=K?�)

195

Page 197: זכרונותיו של יהודי נודד

� ������� ����� ��� ����� � � � ��� ���� ����� � �� � ���� � �� ���

� � ����� ���� � � ���������� ���������� �������� ���� � ������

����������� ���1����� ���� ��������������������1������ ����

�����������������������������'��������������� �������������������

���������������������� ������������1���������������������������

���� ������������ �� ���� � ��� ���������� ���������� ��� ������

��� ���������������� ���������������� ������ ��� ���������

������ ��� ���������� � ��� � ����� ��������� � ��*������ ��0� ��.���

� ��� �� ���������$,���������� ����� ���������������������������� �

$,����� ���� ������ ������������ ������������������������������ �1 �

���������� ����� ���� ����������� �������������� ���� �����

( � ���� ���� ����N?AGS������ � ����� ������� ����� ��� ������ ���)

����������������������� ����������� ���� � ��������� �� �������

��� ����� � ������ ������ ��� ���� ��������� ����������� �� �� ��������

�� ������������ ���� � ������������ ������� ��� ��������� ����

(�����������<@?<HG>��� ���������������� ����� �������� ���� � ������)

�� ������������������������������������������ ������������ ���� ��

(������ ����������� �������JVK?U���� ���� � ����� ������������� �����)

� ������������ ��� � ��� ������ ������� ���� � ���� �������� �� �

� ������������� ����������������������������� ���� �'����� ����

�� ����� ��0� �� � ���� ������ �� ����������� ��������� ���������

���1��� ������ ���������������� ��������������� ���� ����������

���� ��������� ����������� ��� � � ������� ���� ��������������1

���������������� �

�� �� �������������� ��+B������������������������+��*���� ��� ��

���� � �������� �������� ��� ������� ���� � ���������� ���������

������� �������������� ������������������������B� ������ ������������

+�����+�� ��������������������������� ��0� ������ ������ ���� ��

�� � �����������������

196

Page 198: זכרונותיו של יהודי נודד

������������������ �� �������������������������� ��� ����� ���� �

��� ��������������� � �� �� ������������ ������������������� ������

���� ���������� ��� ��� ��� ���� �������� ���������� ���� ����

���1�������� ���������� �� ���������������� �������� ����

���1���� ������������������� �������� ����� ��������������������� �

������� ���� ���� ���� ������ �� ������������� �� ��� �� � �����

��������� ������������������� ����������� ����� ������� �����

� �����

������������������������ ������ �� ��� ���������������������

� � ������� ������ ��� � ����� ������� � ����� �������� ���� �� ����

���� ������� ���������� ����� �� ��������������������������������

����������������������������� ����������� ��������������������

����������� ���� ��������������������������� ��������������! �

� � � �� � � � � ���� � ����� � �� ��"����� �� � ����� � � ���� ������0

�������� �����B��������

���������� ������������������������������������������������������

������ ����� ��� ������������������������������������������

�� �� � ��'��� ����� ��� �������� ��0 � �� ����� � � �� ���� ��� ���

����������� ������ ������������������������. �� �������

(����� �������� ������K:A:SJNJG���� �� ������ ����������������)

����������������������������������������������� ����������� �

�� ���������� ������� �� ��� � ���������1 ������ ��������!�������

����������������������������� ���������������������� �������

� ������+�������+���� �������������������������� ������� ��� �

��������������������������. � ��� ��� ���� ������������� �����

����������"������� �������� �� ������� ������������� ������

���� ��� ����'�������������������� �� � ������ � �����������������

����� ������������������. �� ������������������������������

��� ��0������� ���0����������

197

Page 199: זכרונותיו של יהודי נודד

��� � ����� � �� �� ����� � ��� ��� ���� ������������� �� ������

� ������� ������ ������������ �������� � � ������������������

���� �������������������������!������ ��,�1�O ������������� ��������

����������������������������������������������������������

������������� ������������������ ������� �

����� �������������� � ��������������� ���������� ���������� �

�����0 ������� � � �������� �� ���� ������ ��� ������������ �. �

( � ���� ���� � ����� ��� ���� � ������K:A:SJN>J����� ������� ���0��)

����� ������������������� � ��� ���������� ������

(����� ����� ���������� ���� �� �����������������������K?SGA>J)

���� ���� �� ���� ����� ���� � ������ ������ �� ������������ �1

������� ���������� ������ ������� ����������� � �������� �� ������

� ����������������� ����� ����������� ���� ��������� �����

(�������������� ��������������������������� ������ ����>;?<JK<>J)

������ � ���������������� ����� �� ��. ���������� ���������

������������������������� ������������� ����� � �� ������ � �

������ ����������� ������� ����������� ���� � �������� �������

��� ������ �� � �� ������� ����� �������� ������ ��+� ��+0� �������

�������� ����!������������������������������������ �����

( � ���� � ���� �����K?SGA>J( � ���� ��� � ���� ��)IJGS?K<>?����� �� ���)

���������� ���� �����������0�����������+�����+������� ��'���

�������� ���� ���������� ������ ��� ��������������� ������ �������

��� ������ �� �������������������� ������ �������������� � ��

������ ����������� ��������� ��������������� ��������� �������

����������������������������� �

���������� ��������������������������� �������������� ������

����� ������������� ��� � ���� ��� � � ������ ������� ������������

� ��0������������ �������������

198

Page 200: זכרונותיו של יהודי נודד

� � ���1�� ���������� ��� � ���� � ���� ��������� ����� � ���� ����

������������ ���������� ������ ��0��� � ���� �� �'���� � ��� �����

�� ������������ ����������� ������������������ ��� ��� �����

(������ ����� ���.�����-� ����� ���/��+�������+� ����� � �� �@A?;9?�)

������� ������ �� ������������ � ����� ����� ��������������

����� L������������� ��� �������������������� ������������ � �����

������ ����� ����� ����������� ����� � � ������� �����������������

��� ����� ������ ������������������������� �0������� �

(���������� ����������������� � �� ������ ���� VGK<H?��� ��)

���� � ������ ���� � �� ���� �������������� ���� ����� ����� �����

��������������� � ���0������������ ������������ � �� �� ������

����������� ��� ��� � ����� ���� � ������� � ������� ������ ���

���������� ������� ��� ���������������� � ����� � � ������� ����

������������0�������������� �������� ��������������� ������ ����� �

��� � ��� � ������������ ����� ��� ������� ������� ����� ���������

������� ���������������. ���������� ������������������������

���� �������������������������� ������� ��

������ ��������������� ������ ���������� ��������������� ���� ��

�� � � � ��� � ������ ������ ����� � ����� ��������� � ��� � ����

������� � � ����� ������������� ���� �������������������

������ �� � ���� ���� � ����� ��������� � ���� � ���� � ����� ������

(F?;<?S>:A<>?��� � ���������� ���� �� �����.�������� ���� ����� ��)

( ������ ����� �� ������������������N;:=K?��������������� � ����)

�� ��������������������������� ����� ������ ����� ������ ���

( ������� �� ��� ����������>;:SGA<>?��� ���� � � ���� ��������)

( ������������ ���������� �����������<?<>J����������������� ��)

������������������������������ �������������������� ���������. �

�� ������ ������������ ��� �� ���� ������������ ����������� �����������

199

Page 201: זכרונותיו של יהודי נודד

��� ������ � � ����� ���� ����� ��� ����� � ��� ������ �����������

����������� ��������� ����� ���� � ����� �� ������ ����� �����������

� ���� � ���� ����� �� �������������� �������� ����� ���� ������

���� ������������������������������������ ��������������� � �

���� ���� � �� � �������� � ��� ����� � �� � �� � ���� � ��� � ����

��������������������������������������. ��������

������ ����� �� �� ��1�������� ����������� � ���������� ����

��� ��� ���� ���������������������������������������� �� �� �

��.�������� ���� ������� �������� � ���� ���� �� �������� ������

���� ����������� ���� � ���������� ���� � ��.��� ���� ���� � ���

������������������������������������� ����� �������@A?;9?(

O��������� ����� ��� ���� �)��� ���� ��������������� ����� ����

���� ����������� ������ �������������������������� �� ������������

���������� ����� �� ���� �������� ������� ����� ����������������� ���

���������� ����������������� �������� ���������� ������� ���

�� ������������������������ ����������������������������

����� ��������������������� ������ ������������� ������������

�� �������������������� ��� ��� ���� �������� ���� �����������

���� ��� ��� ������ ���������� ������ ��� ���������� ��� �'��

��� ����� � �� ��������������������������������� ����������������

�������������������������*��������� ���������� �����������������

��������� ������� ���������� ���� �����������������������������!���

����� �������������� ��� ������� ������������������������� �

�� ��� �������� ��� ������� �������������� � �������� �����������

��1������ ����������������������� ��� �������� ������� ��������

�� ��������� �� ���� ������������� ���

� ��������������������� � ������������ ������� ��������

�� ��� ���������������������������������� � �������� ��������

��� ����������� �������� ������ ��� ������ � � ������� ������ ����

200

Page 202: זכרונותיו של יהודי נודד

� ������� �������������� ����� � ������������������������� �

��� ������ ����������� ����������������� ��0������ ��� ���������

�����

������ ���� �������������������������������� ���� �������������

���� �'��� ���������1��� ��������� �������� ������������ ������

��� ��� ����� ���������� ��������� ������ ���'������� �������

����� �������� � ��������������� ������ �� ����������������� �������

������������ � �� ������ �������� �� ��1������� ����� �1 ��� ������ �

������������������������� ������ ���� �

(������������� �������� � ��F?;J?K<>?��������� �������� �������)

������ ���+ ����+����������������� ������������� ��������������

(������ ���� �������������� �������� ��� ��������������N?K<>?�)

�������� ,O-����/� ��� ����������������� ����� �����������������

� ���������������� ������������������������������ �������������

���� ������ ������ �� ��������� ��� ������������ ���������� �����

��������������,O���������������� ������ ������������������������

��������������1����������� ���� �������������������� ���������

������� ��� ����� � ����������� � �� � � '��� � ��� ���� �����

���� � ������ ������������"B����������������������� ��������

�����������������1 ��� � ���� ��������� �� �� �������� ��"B����

�'��������������

����� ��� � ������� �������� ������� �������� ������ ���������

�� ���� ����� � �������� ���� ���������� �� � ���� � ������ �����

������ ���������������� ����������� �� �������� ���������������

��������� �������������� ������������������� ��� ���� ����

�� ��������� ��� � ���������������������� ��� ���������������

���������������������������������������� ������� ������� ����

��� ������ ������ ��

201

Page 203: זכרונותיו של יהודי נודד

�� � � �������� ����� � �. ����������� ������� �����������������

� ��������� ��� �� ������������ ��� ���������� �����������

����� ������������� ���� �� ������ ������ ���������������� ���

��������� ���� ��� ��������� ���������������� ������ ����� ��������

��������� ������ � ���� �������������� ��������� � ��������

�����

���� ������ � �� ����������� �������� �����������������������

���������� ������� ���� ��������� � ����� ��. ���������������

���� � ��������� �� ���� ����� �� � ��������������� ��������

������ ������� ������������������������������� ����.���

��� �������� ������ ���������.����������������������'��������������

��� � �������� ����� ��� ��� ���� � �� � �� ��+�����+� � ��� �����

����������������������� �������� ���

�. ������� ������������������������ �������������� ��� ���

����������� ����. �� ����������������������������������������

��� �� ���� � ������ ��������� ����� ������ � ������ ��� � ����� �� �

��� � ������ ������� ���� ��� � ������ � � � ���� � ����� ��������

������� ���� �� �������� ������� ���� ������� ���� � �������� ������

��������������� ���������������������������������� ���������

������ ������������������ ���� ���� �����

����������������� � ������� ������� ���������� ��� � �� �����

���� � �� ������������������ �������������������������������������

����� ����������� ���������������������������������� ��� �� ����

������ �������� ����� ������� ������ ������� ������������� ������

������������������� � �������� �������� ��������������� ����

�������� � ������������ �������������� ���� ����� ���� � ��

�������������� ������� ������������ ������������� ������ ����

������ �������� ���� ��������� ������ ������� ����������1�� ����

202

Page 204: זכרונותיו של יהודי נודד

��������� ��� ������������������ �������� �������� ���� �������

������������ ���� �

�� �� ������������������ �� �������������� ����������� ����������

�� ����������������� � ������ �������������������� ����������� ���

�� ����� ������������ � ������ � ���������������� ���� ��� �����

������������� �� ����� ���������� ��� �� ��������� � �����������

������������� � ������������� ���������������� ��� ��� ���

� � ����� ������� �������� ������� ��� ������������ � �� � � ����

������������������������� ���������� ���������� �� �������� ������

���������� ������������ �������������� ������ ��

������ ���� ��� ���� ��������� � ������� �� � ���� �� � ���� ���

�� � ���� ��������� � ���� ����� �� � �� ��� � ��� ������� � ��� ��������

��������������� ��������� ��������������� �� ���������������

�����'��� ������������� ����� ���������������������� ������� ����

���� ������������ �� �������� �������������������������� � �����

������������ � ���� ��������������������� �����������������

����� ����������� ������ ��������� �� ������ ������������B����

���� � ���� ������ ��*����� ����� ������� �� �� � � � ���� ����������

7 ����� ������� � ��� ������������� ������MI�������� � ����� � ��+

������������������������������������ � ������� ������ ��� �����

�+0����������� ���� � ����� �� ��������0�� 0�0�0����������� ��� �+

������������� �������������

������� � ����� �� �������������� ����� �. � ������� �����������

���� ���� ��� � ��� ���� ������� � ��������� � ������ ��� � ���� �. �

'�� �'��������������������������������������� ����� �����������

��� ������������������ ����� � ���� � ��

���������������� ����������������������� ��� ��������������

���� �� � � �������� ������ ��� �� � � �� � ��� ���� � � ���� � �

203

Page 205: זכרונותיו של יהודי נודד

����� ���� ������������� ������������� ������ ������������������

����� ���� ���� ��� � ��� ������ � ����� � ���� � ����� � ���� � �����

� � ������ ����� �������� �� ����� �#�������� ����� ���� ��������� �

������� ��� ��������� � �� ������� ����� � � � ��� ���� �����

� ���� ������� ������������������������������������� �����������

����� ���� ��� ���� ������ ��� ���� ���������������������������

������� ������ ����������������� � ��

��������� ������� ������� �� ��� ���� ������ � � ������� � ���

�� ����� �� ������������������ ����� ����������������������

���������������� ������������������������ ��� ��0�����������

����������� ���� �� ���� �1����� ����������������� ��

������������ � ��������������������� ����������������!����� � �

��������� ���������� ���� �� ���������������������������� ������

� � ���� �������������� ��������������������� � �������� �����

��������������� ����� ����

���� � � � � ��� ������� � ����� � ��� � �� ���� ��� � ����� � � ������

'���� ����������� � � ������� ������ ����� ������ � �� � ���� �

������.���� �������������� �� ����� ���������� ���

��� ��������� ������ ������ �� ��� � ���� � �� � ���� ��� � ��� � ���

������������������������������������� �������������������

����� ��� ������ � ��� ������� � ���� ��� � ��� � �� ������ �� �����

�� �������� �������� ����� � ��������� ���������������������

0������������ ��������J�;�:������ ������� ���������������

���� ������� � � � �� ������� ����� ����� � �� � ������� � �.��� � ����

��� ����� ������������ � ����� � ����� ����� � ������ �. � ��� �����

����������������� ����� ��� �������� ���������� � ������ �

+� ���� � �� ��� � ����� ����� � �� ����� ��� ��������MI����� ���+

���� ��� ������ ��� ��1� � ������� ������ �������� � ����� �����

���� ����������� ����� ������ ����� � � ����������� �����������

204

Page 206: זכרונותיו של יהודי נודד

�������������� �������� �������� ������� ����� ���������� �������

���� ���� �������������� ��� ���� ������ � � ��� ���������������

��������� ������������ ������

�� �� ���� � � �� ������� ���� ��� ����� � ��� ����� ���� �� � � � �����

� ����������,����������� ��������� ������ � ������������� � ���������

�����1����������� ������������� ������������������� ���� �������

����� ����� �� ��� ���������� ������� � ��������'��� ����� �� �����

������������ �������������� ��� �������������� ������'� ������ �

����'��� ���������� ����� ���������������������� ��� ������

+0�� ������� ������������������� ������ ����������� � ����MI�+

������������� ���������������������'� ���������*� ������������

������ ����� �� ���������� ����� ���������� �� ������������� �����

��� �������� �� ���������� ���������� ����� ������� �������������� ��

������ ����������������� ������������������� �� ����� ������ ����

� �����'������������������������ ����� ����� ���������� ������

����������� ������ � ������������ ��������

����� �� ��������� ����� �������� ������ �������� ��������� ��

�������� ��0 � ��� ����� � ����� � � ������ ��� ������� ������ �����

� ������� ���������� 0 �� ���������������� �� �������� �������

��� ��� ������������� ��������������

������� ���� � ������ ���� ����� � �. ������������� �����������

����� ���������������� �������� ���� �� �� �1�� ������ ��������

0����� ������� �� ���� ���������� �MI�������

205

Page 207: זכרונותיו של יהודי נודד

����� ���

��� ������ ���������������� ������0�����������������������. �

������� ���������� ��������������������� ��.��� �����������������

�������� ����� ����� �������� ����������������� ������� ���� �

0������ � ���������������������������MI ����� ��-������������/�

� ������� �� ����� ���MI�� �� ������ ���������������������

����� �� �������� ����������������������� ����������������

�� �� �������� �� ����� ����� ��������� ����� ������ ������� �����

��������������������������� ���������������� ������ ���� �����

��� ������� � ��� �� � � ����� � � ������� � �� � ��� ���� � ����

���������

�������� ���������� ������� �����������.��������� ���������������

���������� ����������� �

� � ��$%,O ��� ���� �� � ���� � ����� � ������ ����� � ���� � �. � ���

� � �� � ���� � �� ���� ���� � ����� � � � ��� ��� ��������� � ������

�� ���� ����"��� ����������������������� ���������������������

������������� �����������1������ ���.�� ���������������� �����

������������ �������������� ������ � ���� ������������

��������� ������������ ������������ ��������������������������

������������� �� ������ ���������'���������������������������

������������������������������� �������������������� ��������

� ��������+�����+�������������������+J�;�:�+��� ����� �������� �

� ��+��� �� �����+ ������ � ���� � � � ���� � ��� � ���� ������� ��

���� � ���� ��� ��� ��� � � ��� ���� ���� ��������� ���������

���������� ��� ����� ���� ��� ������ ������������� �� ��� ����

206

Page 208: זכרונותיו של יהודי נודד

���� ������������� ��� ��� �������������� ������������ ����� �

����� � ���� ��� �������� ������� � ������������� ������������ ��

��� ���� ����������� ������������������ ����������� �������� �������

�� � ��� � � ������� �������� �������� ������� ��1 � � � ���� �������

���������� ������ ���� ������������ � �������� ����� ���������

� ����� ������

���� � ����� �������� � � � � �� ������� �� �� ��� ���� ���� ����

������� ��������� ������������������ �� ��������������� ������

��� �� ������������ ���� �� �� ������ �������������� � ����� � ��

�� ������������ ���� ���� ����������. ��������������������� �������

�� ��� ������� � ��� � ���� �������� � ��� � �� ��������� �������� � �� �

��� ��������������� � ��������������������� � �.��� ���� �������

������� ����� ���������'��������� ��0��� ����������� ��������

�������������� �������������� �� ������ ������ � ���� ��� ������ ���

��� �� � ������� � �.��� � ���� ������������ � �� ��� � �. � ��� � �����

��� ������ ��. ����� ����� ��� ��� ��������� �������� ����

������ ����� �� ���������������������� ���+� ����+��� ������ ������

0 ���� ��. ����� � �� ������� ����� ������ ���������� ���� � ������

���� ���������������������������� ����� �� ����� �������������

����� ���� ��������� ������� � ��� � �� ������ ��� ����� ����� �

�������������������� ��������������������������� �����������

� ���� �������������� ��� ������������� ��.���� �������������������

����������������������������������/��� ���� ��1��������������

�������� ������ ��� �������������-�������������� ����������� ���

��� ������������������������������������������

����������������� ���� ������� ��� ���� ��������� ������ ����'���

���� ��� �������� ����� ���������� ������������� ����� ������

���� ���� ��������� ��������+����.�+������� ��� ������ ���������

��������� �

207

Page 209: זכרונותיו של יהודי נודד

����������� ����� ��� ��� ������������������ �������������

�������� ��1���� �� ���� ��������������� �������������� ���

�� ����������� �� �������� ��� ������ ���� ��� ���� �� ����. �

����� ���������������������� ���. ������ ���

� ����������� �� ������$����$%,O������� �������� ������� ������� ��

���� ��������������������/�+����������+��� ������������ �9JG

HGJSJVG�F?;J?��-

��������� ������������������������� � ��� ����'��� ����� �������

���� � �� ��1�� ��� ��������������������� ����'��� � �� � ������ �

�� ��������0�������� ������� ������ ����� ���� �� ������� �������

�� ������ ��������� � ������� ���������� ����� ���������� ������

� ������������������ ������� �������0������� � ��� � ����� ���� ��

������������������������� ��������������� ���������*�����������

���� ��'��������� ��������� ��������� ��� ����������������� �

�������������������������������� ������� ���

����������������� ��������������� ������������ �����������������

������ ������1����� ���������1�������������������� ���������� �

���� ����� � �� ��������� ������� �������� ������������. �� �

�������. ������ �����������������������!����� ���������� ��������

������� � �������������������������� ���� ��������������� ������

��������������� ���� ������� ����� ��������� �� � � ��. ��������

��� �������������� �� ����� �������������� ������������ ����

���� ���� ������������������������� �� �� ������������� �������

���� � � ����� ������ ���� � ������ ����� ���� � �� ����� ���

�������������� �������������������� ���������

�� ����������� ������� �������������. ����������� �� ���� ��

� � ��� ����������������� �������������� �������� �����������

��� ��������������� ������ ���� ��������������� ������ ����� �������

208

Page 210: זכרונותיו של יהודי נודד

��. � � � � ����� ��� �������� ����� � ��� ����� � ��������� ������

������ �� ������������ ��� ��� ���������� ������ ��������

������� ������������������������� ���������������� ���������

�������/�+"���������+��*��� ��� � �����'��� ������ � � ������������

� ��������� � �������� ���������������� ��������������� ���-"�����

������������� �������� ��������������� �������������������������

������� �����1���������� ���� ���������� ������ �������� �����

��������� ������������������������������ �������

�� ���� ������� ����� ���� ��� � ����� � ��� � ���� ������ � ���� ���

��������� ���������� ���� ���+���� + ���������� ����� ���������

����������� ����� ��� ����� ���� ������� � �� ������ ������ ����

������ � � ��� ���� � ���� ��� ���� ��1 ������ � �� � ��� ���� ���������

� ����� ��������� ���� ����� ��� ���� ��� �� ���� ����� ������

�������� ����������������������� ����������������������� ��

����������1������ �� ����� �1 ��������������������� � � ������

��������������1���� ������� � ������������������� � ���������

1���� ��������������1��������� ������� �1���� � ������1�� �

��� ��������

� ���������� ������������ ������� �� ��������� �������������

������������ ������� ��� �� �������� ��� ���� ��� ������������

��������� ������������� ���������� ���� ���'��������������

�������� � ������� � �� ���������� ����� � � �� ��� �� ������� ��

�� �� ���������� ���� ��������������� ���������� � ������������

�� �����������������������������������0����������� � �� ������

��� ��� � ����������� ��� ���� ��� ����� ������ �������� ���� � '���

(� ��� � ������ ��1 � ���� ������H?SSGJK������ ��� ��� � ������� ��� ���)

�� ����� �� ��� � ���������� ��

209

Page 211: זכרונותיו של יהודי נודד

������������ ��������1���������������������� � �������������

� ������������������������������ ��������� ����������� ��������

��� ��� � ������� ������ �������� ��� ������ ����������� ��� ������ ���

����� �� ����������&�f0 ������� ������/�&���1�$���f������� ������-

�������������

210

Page 212: זכרונותיו של יהודי נודד

211

!

��

%

Page 213: זכרונותיו של יהודי נודד

� ��������'����������� ����� �� ����� ���� �� ���� ��� ���

����������������� �������� ����� ����� �� � �� ����������������

���� ���� � ������ � ������� ��� � ��� ��� �������������������� �������

������ ��������������������������������� ����������������

����� ����������� ������������� ������� ������ ���� � ��� ������

�������������������� �� ���������� ��������������� ���� �������

� ����������� �������������������� ����������� ��� ������� �

�'������� ��� ��� ��������������� �������� ����������� ������

��������� �������� �� �������������� �������� ��� ������� ������

�������� ��������� ������� �������

����������� ���������������� � ������� ����� ������������

������� �������� ����� ���������������������������� ����������� �

����������������� ����� ����� ��� �� � �� � ����� ������������

�� �� ���� �������������������� ��������� ����������������

� ���� � ������ ������ ����� �����HG;K?S<G;H?MN@<@?<<G� ��� �$�2�

� ������������� ������ � ������������� ������������������� ����

( � ���� ������������� ����� �������� ���� � �������� ����������� �

FM<JS� ���������)2& �� �� �������������� �� ���������������

������ ����� ��!���� ���������������� ���� ��� �� �������� ����

��� �������� ���� � ����� ������ �� � ����������� ���������� �� �

���� �������������������'�� �� ������������� � ����� ����������

��� �������� ������������������������������� ����

�'������� � �� ���� ���� ���� ������ ��������� ����� � � � ��� ���

����� �� ���������������� �� �������������������� � ������ �����

������ �1������ �������� � ������� �� ������������ ��� ���������

�����

�� ������� �������� ������ ������� ��+�����+ ����� ��� �������� ���� �

� � ���� ��� � ����� ������� � ��� � ��������� � ������ ���������

212

Page 214: זכרונותיו של יהודי נודד

���� � � ������ ����������� � ������� ������ � ��� ���� ���0��+�����+

��� ������ ���� ���� ������� � ��� �� ��1 ��������� ��� ���������

��� ��� � ��� ��+�����+ ����� ��������� ��� ������ ��� �'�� ������

*��������� ��� ���� ����������������������'������������ ������

���� � ����� � ���� � ����� � � ������ � ������ � ������ ��+�����+

� �� ������� ����� � �� ���� ������ � � ������ ����� ����������

���1���� � ������ � ����� ���������� ����� ���������������

������ �� ��� �� ���� ������������� ��������� ������������ �����

��������������� ������������1����� ��������������������

*� �� � ������������� ��� � ����������� ����� � �� ��� ���� � ��� ���

������������������ ����0��������������������������������

213

� � � %��*$

Page 215: זכרונותיו של יהודי נודד

���� ������ ������ ��. ����������� ���� �������� � ��� �����

���� ��� ��������� �� ��0� ����� ���� �� ��� � �� � � ������ ������ �

���������� �� ���� ��� ������� �������� ����������� ����� ��������

0������� ��������������� �������� ��.��� �������������� ����������

����������������� � �����������

��� ������ ������ ��� ��*���������� ������� ����� ������� �������

�� � �� ��� � ����� � ��� �� � ��� �������� � '�� ������ � ��� �� � �� ��

��������������� ���������� ������������� ��������� ���� ��������

������ �� ����� ��� ������� � ��� ���������� � ��� ������ � �����

������������� ����

�� ������ ���� ���� � � � ��� � � � ���� ���� � ����� ������ �����

��������1��� ������������ ������� �1����������'� ������������

���������� ������ �������������� ���������������� ��� �������������

�� ������� �� ������ ��������������� ���������� ��������������1�������

����������������� �������� ����� ������������� ����������'��

���� �'���� �� �������� �������� ��1� �� ������ � � ���������� ���

�������� � ������������ �� ������������������������ ���������������

� ������� �������1�� ������� �� ����� �������������� ����� ���� ��

����� ��������� �������� ��� � � ���� ������ � ����� ������ ����������

���������� ��������������������� �������� ���� ���� ����� ���

����� ��� ������ ������������������ ������ ��������������� �� �

� ��������� ��� � ������ � ���� � �� ��� �������� � ��� � ��� ������

����������� ����� ��� ����� ��������� ������� ������ �����������

� ����� ���������������������� ������������ �������'������ �������

������� ��������������� ����

� �����O����� ����� ���� ����������� �'�������� ��� ����� ����� ����� �

� ������ � ������ ������� �� ��� ������ � ��� ����� � � ���� �������

�� � �����0������'������� ���������� ��

214

Page 216: זכרונותיו של יהודי נודד

����� ��� �������������� ��������� �'����� ��� �����������

� �������� �������+ ���+���� � ����� ��� ������������������ �

1�+�� ���+� ������ �� ��� ������� ����� �� ������������������

��� �� � ������������� � ��

�������������������� ��� ������$%,����������� �����������������

� ���� � ���$,�&�$%,������ � ��� ��� � ���� � � � ��� ���� �� �

����� � ������ � ���� �� ����� ������������ ��� � �� � ��������

����� �� ��� ������� ���� ���� �������������� �� ���� �������

������������� �������� ������� �������������� ��� ����������

��� ����� � ��������� ���� �� ������ ��������� ��� ���� ������ � ���

� �������� �������� ������ ������� �0�����0����� �������������������

���� ���� ������� ��� �� ��������� ������� ��� �� �� ������ ����� ����

��������������� ������� �� ������� �1����������� ���������� ���

����� ������������������� ������������������������� ���� ����

�� �������� ������� �8���� ������������������� ������ ������ �����

����������������������������������������� �� ������������� �����

� ��������������� ���������������������������������������20

������� � ���� ������� �� �������� � '� �� ��� �� ������� ��� ����� �

���������� ����� � ���� ��� ������ ����� ����������������������

���� ����������������� ��� ������ ������������ � ��������������

������� ���������� ������� �������������� � ������� ���������

������� ���� ��������� ��������������� ������������������ ������

�� ������������ ������������ ��� ��������������������. �������

�������������� � � ��������������� �� ������ ���� �

�������������������������� �������� � �'�������� �������������� ��

��������'��� ���� ������������� �������������0����0'������

���� �������� ������� ����������� � �������������� ��� ��������

������� � ���� ���������+"������� � ��� � �� �������+��*� ����

����������������������� ������� ������������ �� �� �� ��� �� ��

215

Page 217: זכרונותיו של יהודי נודד

���� ��� ����������� ������������ ��������������� � � �������

����� �������������������������1�������������������� ������

���� ���� ���������� ��������� ��� ������ ���������������������

���������� ���������������

��� � � ���� ����� � ��� ������ ������� ���������� � ���� � ���

������ � � ���� � ��� ��������� � ��� ���0�� ����� ������ ���� ���������

��� ��� ������ ������� ������ ���� ������ � ���� ����������� ������

������� �� �� ������������ ������������� � ����� �������� ���

�����������������������1� ��� ������������ ���������� ����

������ ���� ���� �� ����� �����������+�� �� �+ ����� � �������1

������ �������������� ������������������ ���������� �������

0� ������� ��� � ���� �'�� �� � �������������$%#����������� �

0� ��� ����������� ��� ����� � ���� ���� �� ��� ������������������

����� � ���� ���������������� ���� �� �� �������� ��� ���� ����

�������

�������������� � � �������� ������� ���������� ������ ����� � ��� ��

� ����� �J�;�:����� ���������+������������� � ����� ���� ������0�

���� � ��� ���� ��� � �������������� ��� � ���� ������ ������ �����

� ����� ��������J�;�:���1�� � �������� �VG;G9<@;J9����0� �������1�

������������������������� ������������ �� ������������ ����

������ ������������� �������������������1� ������������������

����������������������������������������� �������� ���������������

��� ������ � ���� � ������ ����� ��� � �� ���� ������ ���� ��������1

������ ��� ������������ ������ ���� ���������� ������ ������������

������ ������������������� ������ ���� �����������������������

�������� ������� ������ ������� ��������������� ��� ������� ���

����������'�� ����������� �������������������� ����������� ������

��� � �������

216

Page 218: זכרונותיו של יהודי נודד

��������� �������������� ���������(@?IM;G@:@)���������������

� �1���������� ������� ��������� ��� ������������������� �������� �

�������� � ����������� �� ������ �� ���� �������� ���� ����� �����

�� ������ ������� ��� ���������������.��� ��������� �������������

���� � ��� ���� ����� �� ��� � ���� � �� ���� � � ���� ���������

�� ��� ���� ���������� � ��� ��� �� ������������� ��� �� � ����������� �

����� ������������ �����

��� �� �������������� �� ����������������������� ���������

������������ �������� ����������� �������� �� ��� ������ �������

���������� ����� ���������� ������������������������������ ��

� �� ������� � ����������������� ������ ���������� �����������

� ��� ��������� ����� � ���������� ���� ���������� ������ ������

� ����'�� �������������������������� �������������$%,���������

������������

����������������������������������� ����������������� ������

���� ��������������������� ����������������������� ����� ����

��� �������� � �������������������������� ����������� ������ �������

����������� � �� �� ���� ������ ��� ���������� � ����� ������ �������

� ������ ���� ��� �� ���J�;�:������� � ������� ����� ������ ����

��������������0���� �������

������������� ���J�;�:�( �� ������ ������������gG;GKA?S9������)

���������� � � ������������ �������������� ������������ ���

������� ������������������������������������ ���� �����������

0� � ����J�;�:������ ����� �� ���������������� � ���� ��������� ��

���������� ������������� ������ ��������� ���� �����

������ ���� ���������+��������+������������ ��� �������������������

� �� ����� ��� �������������� ������ ��� � ���� �����������������

217

Page 219: זכרונותיו של יהודי נודד

��� � � ����� ������ ��1 � ���� � ����� � ������ ��������� ����� � ������

�� �������������������0���������

� ������� ���������� ������ � ������.�������� ����� ��� ������������

���� � ������ � ����� � � � � ������������� � ����� � ��� ���������� �����

���������� ������� ��� ����� ����������� �������� ������ �����

� �� �� ��� �� ��� ����������������� ����������������#��0�,�

�����

� ��������� ����� ����������������� ���� �� �� ���� ��� �������

� ����� �������� ���� �� � ���������� ��1 � �� ��� J�;�:������������ �

������ ������������������������ ������������� ����� ��������

����������� ������� ���������� �������������������� ���� ����

��������������������� ����������� ���� ��������������������

�� �������0����������������� �� ���������� ���������

���� �'� � ���� ��� � � ������ � ���� ���� � �� � ���� ��� ������

�� ������ � ��� � ����� ������ � ��� � ���� � ���� �������� �������

���� ����������������������� �������� �����������������

���� ��������� ���������� �������+B �����������+��*�� �� �������

��� ��� ����� � ��������� �������������������������'� ��������

������������ ������������ � ���� ������������ �1��� ���� ��0�'��� �

������������� ������� �������� �����������������������'��� �

����������������������� ������� ������������������������������

�����������

��� ���������� � ������� ����������� ��������� ���� � ���� � ��� � � � ����

�������������� ������������������������������������� ����������

���������� ������������� ��� ���� ������ �������� ��� ������� �

�� ����� ����� ������������������������������������ ��������

���� �������� ������ ����� � �������� �� � � ������ �������� ��������

218

Page 220: זכרונותיו של יהודי נודד

���� �������� ��� ��������������� ��+����� + � ������ � ����� ������

" ���

���������� ������������������������������������ ������������ ����

����������� ������0����� ����� ���� �'�� ���������������������

����� ����������� ��������� ������ ���� ���+������ �����+�����

������ �����������

�� � �� ��� �� ���� ��� ����������� � �� ���� � � ����� � ���� � ��

������������� ��������������� ������������ ���� �������������

�������� ���� ����������+����������������� ������������������

����������� � ������ ������� ����� ��0���� ������������ ���� �������

����������������������1��������� ��1�������������� �

��������������� ��������������*������������ ����������� ������

�� ������� ��1��+�����+�������������� ������� ��+�������������+� �

���� ���'�������������1��� �

������ ������� ������ ������ � ������� ������ ��������� ��������

���������� �� ������������������ ������ ������������������������

�� ���� ��������� ����������������� ������� ����� ���� �������

��� � ��� ������ ���� ������ ������������� ������������� �������

��������� � � ���� � ����� ��� �� ���� ���� ������ ����� � ����� �����

����������' ������ ���������1�������������������

�� � ���� ���� � ����� ����� � ���� � � � �� ������� ����� ���� ������

������ ��� � ������ ����� � � ��� ����� �������� � �� ��� � ��� ����� ���

0���������������� ��������������������� ������������������

������������������������0���������� ���

������ ������ � ���������� � ������������������������������

������������ ������������

219

Page 221: זכרונותיו של יהודי נודד

������������� �������*������������������������������� ��������

��������� �� � �������� ���� ���������� ��������� ���� ��������

�� ������� ����� ���� ���� ���������������� ���������� �����������

��������� ���������� ����������1����� �������� � �� ������� �

�� �������� ������� ����� � �� �� �� ���� ����1���� ������ ������

�����

��� ��������� ������ ���� �������� �� �������� ����������� ������

�� ��� ����� � ���� ������������ ��������� ������������ ����� ��

����� � ���������� ��������� �� �� ���� ��� ������ �� �������

����������� ����� ������� ��������� ���

���������������������.������������������������ ����� � �� ��� ���

����� �������������� ��� �� � ��� ������ � ���� � �� ���� ������

������������� ����� ������� ������������ ����������� ������ �����

� �������� � ����� ���������� ������ ����� ������������ �������

�������������� ���� ���������� ��� ��� ����������� �������0�

�� ���� ������� �� ���� �����������

���������� ��� ���� �1 � ��� � ��� ������ � ��� ���� � ��� ������

���� ����������� ������ ���� ����� ���� ����1���������������� ������

���� ���� ��������� �������� �0��������0��������������� � ���

���������� ������� ����� ����� ���������������������������������

������ � ������������������� ����������� ����� ������������

�������������������������������� � ��� 4�� ���������������������

�������� ������ ���������� ������� � �� ���������� � �������

�. ����������� ������� ���� ��� ������ ��������� ��� ���� ������� �

���� � ����� � ����� � ��� �������� � ����� � ��� � ��� ��� � �������

���������������� ������� ������� �� ������ ��� ���������������

� ��� ��� ������� ����� ������������ � ��������������������� ������

����� ����� ��������� � � ������� ���� ���������� � ���� ����

220

Page 222: זכרונותיו של יהודי נודד

'�� ������ � ����� ������ ������ ���� �� ���� �� ��� � ���� � ��� ��

�� ���� ����� ������ �� ��������������������� ������ �����

������������������������ ������������������������� �������

����������� ������ �������� ��������� �� ������� �����������������

���������� ������������������� ������ � ������������������

��������������0�������������� ����������� ���������������� �

�����������'������������ ����������������� � �� ���� ����� ��

����� ��������������� ����� ����������� ���������������� ��� ���

�������������������������������� ���� �������������������

��� � ��� �� �������� ������ ��� � ������ ��������� ����� ����� ��� �

����������� ������������ ��� �������� ����� ������ �������1������

����� ��������� ���� ���������� ������� ���������� ���� ����

�����������������������

���������� ��� ����� ������� ��������� ���� ���'���� ����� ����� ������

����������������������� ���������� ������� ������������� ������������

�������������������� ����������������

���������� � ���� �'����0����� ����������� ���������������������

����� ������ ����. � � �� ��������� ������ ���� �������'��� �������������

� ���� ������� ��� ������������������ ����������� ��������������

����������������������� �������� � ������������ ������ ����������

�������������������������������� ���� � ���� ���������������� ���

�������+�� ���� � +�0��� ������ ��������������������� ����������

����� ��� ��������� ��� ��������� � ��� ���� ������ ����������

������� � �� � ����� ������ ������ � ��� � ������� ���� � ���� � ��� ��

������ �� ����� ���� ����� � �� ���������� ������ ������ ���������

������������������������������� � ���������'��������

���� ������ ���� ������������ � � ���� ������ ����������������

��������������������������������� ��������������� ����� �����

��� ���� ���� ��'������ � ��� ������������������ ���� ����

221

Page 223: זכרונותיו של יהודי נודד

*������������� ������� ���������� ������ �������� ��� ����������

��������������� �� ����������������� ����� ������������ ��� ���

��������� � ��

���� �� ����� ������ � ������� � � ������ ���� ������ �����������

�� ����������������������� ����� ���� ��� ����� ���������� ��� ��

�� � ���� � ���� ����� � ���� � �� � � ��� � ��� � ��� � ������ ��!�����

������������ ������������������������������������ �������� �����

������������������

��+���������������������� ����������� ��� ����J�;�:'���� ��� ���+

���������� ������������� �� �����������0�+�����������+��*�����

������ ��0 ������ ������ ������ ���� �� ������� ����� �����������

����������������� ������� � ��� ��� ���������� ��������������

�������������� ����������������������������� ������� �����������

���� � ������� ���� � ��� ����� ��� ������� �������� �����������

��������� � ���� ���� ��� ����������������������������� �������

������������ �������������� ������������ ������������ ������

��������� ������������������������������ �� �����������������

� 3� 4�������������������������� �������������������� �������������

���������+���� +��

� ��� ��� � �������� ���� �+����+������������� ����� ���������

� ��� � ����� ����������� ���������������� ���� ���������������

�� � ������ ������ �������� ������ � �� ������ ����������� � �����

����� ���������� ���� �������������� ����� ����������� � ������� ���

������ � ���� �� ���������� ������������ ��� ����� � �������������

��� � ���� ����������������� ��� ������������������� ������

������� ���� ������'��� ��������� ���� ����� �� �����������������

��� � ����� � ���� ����� � ��� ����� � ���� ������ ����� ��� � ��� � �����

� ����������� ��� �������� ����� ��� ����������������� � �� ����

����� ��� ������� � ��� � ���� ��"����� ������� ����� ���+��� ��+ � �����

222

Page 224: זכרונותיו של יהודי נודד

������� ��0����� ������� ��������+���������+������������ ��������

�� �����

��������������������� ����������� � ������������� ��������

����������� � ���������������������������������������� �������

����������������� �� ���� ������� ����� ����� ���� �� ���������

��� � ����� � � ��� �������� ����� ������ ����� ���������� � �

��������������������� �������������� � �� � ���

������ ������� � �� �� �� ���� ��������� � �� ��� ������� ������

��������������� ���� �� ���������������� �'��� � ������� ���

��� ���� ������� ��������� ����� � ������� �'��� ��� � ���� �����

'��� ������� ����������������� �������� �������������� � �������

��������������� � �����������������

���� ����� ��� ���� ��� � ����� � �� ���� ������� � � ��� � �����

������������������������������ ���� ���� ����� ���� ������� ���

������ ������ �������������������� ������������� � ���������� ���

������ ���������������������������&�f���������� ����������� ��� ��

����� ������ ���� �������������� � ��� ���������������������

� ������� � ��� ���������������� ��� ������������� ���������� ���

���������� ����������

����'�� � ������������ ������� ����������������� �������������

��� ������������������� �� ������������� ����� ����� �������

��������������'���1� ��������� �������� �����������������������

���+�� ����������������� �������� ��� ��������������� ������

�1���� ���/�+����V?h:AW�-

223

Page 225: זכרונותיו של יהודי נודד

������������������� ����������� ������������������� �������� ���

����� � '��� � ���� � ������� ���� ���� � �� ����� � ����� � ���

��� ��� ���������������������������������������������� �������

�����������������������

�������������� ������������ �� ������� �����������������������

��������� ���� �������������������� ����������� ���� � ���

���� ��. ���������� � ��� ���������������� ��������� ��� ��������

����� ��������� �������������������� ��� �� ���� ���������

������� ��������������������������������� ��������������� �����

�� ������������������������������������������� ����������� ��� �

����� ���� ����������������� ���������� ������ ����� ����������

������� � � ��1������� ��� ������ ���������� ����� �����������

'������������� ����� ��������������������������� �� ��� ���������

���� � � �� ���� ���������� ��� � �������� ������� ��� � ��� � � ����

i��� ��������������0������0��������������������� ��

�� ������������� ����������������� �������� � ����� ���������

����� �� ���������� ����� ���� ��� ����������� �����������

���� ����� �� � ���������� ������� ����� ������� � ��� ���� ����� �

�� ������ �������������

����� ��1� �������������������� ������������������� ��

��������� ����� ���������������� �� ��������������� � ����

�� ���������������� ������������ ������������� ����� � �

����� �������������������� ������������������������������ �������

������ ����� �������� ���������.������ ������� ���� ����� ��� ����� � ��

�������������� �� ���������� � ��

� ���� ���������� ��������� ������ ���� ����� ��������� �� �

����-������� �� �������/���.��� ����� ��������� ��������� �����

��������������� ���������������������� ��������� ������������

224

Page 226: זכרונותיו של יהודי נודד

����� �������� ���� � ����� ��+����� ��+ � ��� ��� � ������ ��� ���

���� � �� ���� � � ��� � ����� ���+��� � ����� �� � ���+ � ����� �����

����� ������ � �������������� ����� � ����� ������� ���� � � ������

�� ������������� ������������ �� ����� ��� ������� ����� ���

������������������ �������

� ���� ��� ������������� ��� � �'��� ������ ��� ������� � �����

� ���������������������� ������ ����� �������� � ��� ������

� �������������� �� �������������������� ����������������

�����

��������� �������������������. ��������� �����������������������

���������������� �� ������� ������ ������� ������� ���������

�������� ��������� ������ ����������� ����� ������ ���������

����� ������� ����������������� ���������� ��������� ���

�. �� ���� ������� � ������ ����� � ������������� ������ � ���� ���� ���

���� ���� ��� ��� ��������� � � ������� �� ������ ������ � ����

������������������������������������������������ ����� ��� ��

� �������� ����� ����� ����� ���� �������'�������� ��������������

���� ������� ������������ ��� ������������� �'�� ��� ��������

���������������������� ��� ���������� ����� ���� ���������������

���� ������������������������� ���� ���� �������������������

������������ ����� ������������������� � ����������� �����������

�������������������� �� �����������+��� ����� �������+� �����

��������������� ��������������� � �������� ����������������

� ���������������� �� �1����� ���������

����� ���� ��� ������������� ���������'�� ��� ���� ������ � �

�� � ���� ������ ��� � � ���� �������� � ������ � � � ������ ������

������������������� ��������� ����������������������� �'���

225

Page 227: זכרונותיו של יהודי נודד

��������� �� ������������� � ��� ������ �������������� ������

$%,� ���������������������������������������� ������ ��������� ����

�� � ���� �� � ���� ������ ��� ��� ��� ��� ��� � ����������� ��

�� ��� ������ ��������� ����/������.��� ���� ������������� ��������

�������������� �� ��� ������������� � �������������-+����+������

�������������� ����������� � ������������ $%,����������� �������

������ ������ ����� �������'���� ���� ��������������������

��� �������������������� ��������� �� � � �������������������

�� ���� � ������ ����� � ��� � ��� � �� ��� ���� � ����� � �����

��������� � �������� �������������� �������� ������+�����+�

�������

��� ��� ������ � ��� �� ������ ����� �'� ������� ���� � ��� ������

�� ���� ������ ������� ���� ���� ������ ������� ������ ���� � ������

�������������'��������� �0������������������ � ����� ����� ��

���� � ����������������������������������'�����������

������ �1�+������+������������������� � ����� ���� �� �������������

��� ����������������������� �� ���������� �������������� �������

�� ����� �������������������� � �� � ������� �������������������

����� �������� ������� ������ �� ������� ����������� ����������� �

���� ���� ��� ���� �������� ��� ��� ��� � ������� ����� ��� ���� �

�� ��������� ���������������� ��������� ���������� �����������

������ �� ���� ��������������� ����� �������� �� ��������

������� ������ ���� ������� ����������� ���� �1��� � � ����������

������ ������� ���������������������1��� ������

����������� ������������������������� �������������� �����������

����������� ��� ������������ � ������ �� � ����������� ������ ����

����������� ��������������������� ��������

226

Page 228: זכרונותיו של יהודי נודד

����������� ��� ���� �� � � ������ �� ������������� �����������

���������������������� ������������� ������ �� ������. ������

� ������������������������ �������������������������������������

�� ���� �� ����� �� ������ ��������� �������������� ������ � ��������

�������������������������������������������� ���������������

���0� ������ ����������� ������������

���� � ����� ��� � ������ � �� ����� � ��� � ����� � ���� � �����

����������� ����� ���� ������� ������� ���������� ����� ������

����� �� ��������� ��������� �������� ������� � ����������&������ ��

�� ��� �� ���� ��� �� ���� �������� �1 ���� ������� � �� �� �� �

��� � � ��� ���� ��������� ���� � ���� ������� � ��� ����� ����� �����

���� �������� ��� ���������������������� �� ��������� ���� ���� ��

����� ��������� ����� �������� ��������. �����

������� ������������� ������������������ ��� �������� �����. �

�� ������� ������������� �� ���������������������� � ����� ��

��������������������� �� ��� ���

��� ��� ��������� ��������0���� �������� �� ��������� ���� �������

����� ������ ���������������� � � ������� ��� ������� � ��� �� �

����������� ������������ �� ���� ������ ����������� �����������

����� ��� �������� ����� �����������������������������������

���� ������� � ��� ������ ������� ����� ������� ��� ����� ������

�1���������� ����������������"����$�$�$%,%�

� ������� � �������������� ��� ����� ���� ���� � ����� ���� ��

���� ����1����������������� � ��� ���������������������������

��� ������������� ���� ������������������ ��������� ������������

� ��� �� ��������� ���� ���������������� ���������� � ������ ���

1����� ������������� ���������������1���������������� �����

��������������� ��� ������� ��� ��������� �����������

227

Page 229: זכרונותיו של יהודי נודד

������ ��������� ����������������������� � ��������������� ����

��� ������������� � ����������� �'��0'�� �1���� ���������������

�����'��������� ��� � ��������� ������������ ������ �������� �������

�������������'����� ����������� ��� �� �������������������� ����

� ����� � ������ ���� ����� �������� � �� ���� ���������� ���

���� ������� ��1����������� � �� �������� ��� �� ������� ������

���� ����

���� � ��� ��� ��� ����� ��� �� � ���� ���������� ����� ����� ������

�� � ����� ��� ���'���� ����������� �������� ������ ��� �� ������

���������������

�������� ������������������ �1������ ��� � ����� ��� ����������

���������� �� ����. �� ������ ���������� � ������. �� �������� � �

������ ��������

������������ �������� ������ ����������� ����� ��������� ��� ����

��������������

228

Page 230: זכרונותיו של יהודי נודד

���� ����� �����

��� �������� ����������� �� ���� ����� ��������� �������������

� ������ ����������������� � ���������.��� ������� ��� ������ ���

����� ��+����� ������ ������ ������+��*�� ���������� ����� �� ������ ���

����������� ��������� �������� ������������ ������ �����

�� ����� �1�������������� ��� ������������������� ��������

��� ��� ��������������'�� �� ������

��������������� ������� ��. �� ��������� ������������� ���

������������������������� ���� ������� ������ � �����������

� ������������� ����������� � �� ������ ������� �����������. �

�������������� �����1��������� �����������

������ ���������������� ��� ��������� � �������������� ���

������� ������������������� ��������������������������� ���

0� ��������� ��������������������������� � ������� ������

���������������� ��������������������� ���

���������������� ���������������������� ���� � �������������

�������� ����� ��������������������� �� ��� ���� ���� ����� ����� ���

������� ����������� ���� ������ ����� ����� ����� ��� �� �����

����� � �� � ������������ � �� �� �������������� ������ ����� ��

����� ���� ��������� � ��� ����� ���� �� ����� ��. � ������������

������ ������������� �������������� ����

� ������1�������������1� �������� ��� ������� ���� ������ ���

��� ��������������� �� ���� ��� ����� � ���������������� ��������

�������� � ���� ���� �'�������� ���� ��������� ��������� � ����

229

Page 231: זכרונותיו של יהודי נודד

����� ��� ������ � ����� ����� � �. � � ���� ������� ��� ���� ����

������������ ������������������������� ��� ��������� �������

����'�� ��� ������ � � �������������� ��������������������� � ����

�� ������������ ��� ������ ������� ���� � ���� ��������������� ����

����� ����������� ����� ������ ����� ����� ��� ��������� �����������

�������� �� ������������ ����� �����+�� ��������+��� ��������

��������. �� ����������� ����������� ���� ��������������� ������������

�� ��� � ���� ��� ������� ���� ����������������

� �� ����� � ������ ��� �� ������ �� ����� �� �����O�� �� ������ �

���������� ��������������� ����������� 4� 5�� ����������� �������

������������ ��� ���� �������� ������ � ������������� �������� � �

� ��������� ����������� ������� ����������� �� �� ����������

������������������

���� � ���� ����� � �������� ������� � ���� � ��� ����� ������ � �����

�� ��� ������������������� ��������������� ����� ��0����������

��������������� �'������� �� ���� ���� ������� ������ ����� ������

����������������������� �����������

������������ �����'�� ����� ���� � ����������������� ���� ��

��� ��������������������������� ���������� ��������� �������

������ � ���� �����

������ �����'� ������ ������� ����� L������������� ����������

���� ������ � ����� ������ � � �� ������� � ���� � ��� � �� �����

���������� ������� ��� ����� ������������ ������� ������ � �������

������ ������'������� ��� ������������������� ������O������ �

��. �� ��������� ������� � ��� ������� ������� ����� �� ���� ��

��� � � ��� ���� ���� � ��� ������ � ���� � ������� ������ � ���� �����

� �� ��������� ���� �������������� ������� ��2������������ �����

�������� ������������� ���������������� �������� ������������ ����� �

230

Page 232: זכרונותיו של יהודי נודד

� � ������ ������� ��������� �� ��������� ������������������

�������������� ��������������������'����� � ����� �� ���� �����

������ ����

�������� ������� ������� ��������������� ���� �� ��� ������� ����

���� ���� ����� ������ ��������'�������������� ��������� �� ���� �

������� ��� ������ ����1����� �

�� +������������������+����+������������ ����������������������

��������� ��������� ����������� �������������������� ������+����

����������� ��������������������� � ������������� ���� ������

���� ��� ���� �������������� ��������� ��������������

�������������� ��� ��. ���� ������ ����� ����� ����� ���� � �����

����� ��� � � ���� � ��� ������ � ��� � � ������ ��� � ��� �������

�� � ���� ����������������� ��� � �����������������������������

� � ���������� �� ��� �������. �� ��������������� �������

��������� ��������� ������ ����� ������*��� ����� ������������

���������������� ���������� ������ ������������ ����� ����

���������������� ��. �������������������������� ���� �������� ���

��������� ���� ����� ������������������ ����� ��������� ��������

� ����� ������� � ������ � ����� � �������� ������ � ��� ��� ���������� �

��� ��� � �� ��� ����� � ��� � � ���������� � ������� ������ � ����

����� ������� ��������������������� ��� ������ ������������������

��� ��� ��. �� ���� �� ������� ���������� � �������������������

������������ ����������������

������� ������� ������������������� ����������������. � ������

���� ������� ������������ ����������������� ��������������

�. � �������� � ������� ������������� ����� ������������� � � ���

���������� � �����.��� ������������������������ � ���� ���� �����

231

Page 233: זכרונותיו של יהודי נודד

�� � ���� � ����� � ��� � ����� � ��� ���������� � ������ ����� ������

1���� ������� �������� ���� �� ����� ���������������������� ���

�������� �'��������������������

�������� $%,% ���������� ����������� ����������� ��������������

����� ��� �� �1�����������������������������.������ �����������

���� ���������������������������������������������������� ����� �

�������������� �+���+������������� ������'���������� ������

�����

� ���������������� ������������������� ����������$%,%������ �����

1������� ���� ������ �������������� �������� ���� ����� � � �����

������������������� ������

��������������� � � ���� ��� ���������� ���� ���������������

�������� ��� � ��������� ��1�������'���������� ���� �������� �����

��� ��� � ������� ��������� ����������� ��������� ���������������

����� ���� ������ � � � � ���� � ������ ������ � ������� ��� ��� ����

��+���������+�������������������������������� � ����������

����0 ������ �'�� ���������� ���������������� ���������������������

�������� ���� ��� �� ���� � ������ ��� � ����� �� � � ���������

�������������� ���GSGU@;:������+��*������� �� ��������� ����� �

�� � �� � � ����� �������� � �� �� � ����� ���+ ��� � ����� � ����� �������

������� ���������������� �������������'��� ������

232

Page 234: זכרונותיו של יהודי נודד

� ���� ���� ���� ������ ����� �������������� ���������� �������

������ ���� �� ���������� �������� �����1������������ �������

���� ������������������������������ �����������

���� �� ������� ������+ � ��+������������� ���������� ��� ����

����������������������� ������������������� � ������.��.�� ��

���������� ������ ���� �������� ���� � � ��� �� �������� ����������

����� � � ����������� ������ � ��� ��� ����� ���� ��� � ��� ��� ����

�� �������� �� � ����� � ���� � �� �� � ������� ������ �������� �����

������������������������� ��� �������� ����������� ���. �

��� �

������������ �� ����������� ��������������� � �����������������

���������������� ������������� ����������� �����������������

��� ������� ������������ ���1������������� �������� �� ���

233

$�

Page 235: זכרונותיו של יהודי נודד

���� ���� ������������������ ������������� �������� �� ����

������ �� � �������0��� ������� ���0 ������� �� �� ���������������

��� � ����� � �������'��� � ����� �� ��������� �������������

�+��������+���������� ����

�� ��� �� ����� �� ���� ���� �� ������ ������ ����� ��������������

��������� ���������� ����������������� ����������������� ��� ���

��������������� ������������� ����� � �'���������� �������������

��� ��� ����� ����������+��*�� ��������������������� ������ �

�������. ��� �������+� ��� �� ������ �� �����+��+B���� ��� ���������

����� ����� ���������*����� � ����� ������� � ���� �� ����� �������

��� �����

������� ����� ����� ������� � ��� ��� ���� � �� � ��� ���� �������

� ���� ������ ������� �������� ������������ ������������� �������

����������������� � ��� ����� �������� ���� ������

� ���� ������� � � ����� ��������� ����� ���� �� ��������� ��

����� �������� � �� � ���� ��� ���� ��+��� �����+�����������

�������������� � ���� �

�� � ����� ����� ��� � ���� � ���� ��+��� � ������+� ��� ���� ������

����� �� ����� ����� �� �������� �������� � �� �����1��� ���

���� ����+���������+�����������

���������������� ��������������� ���� ����������������������

��0 �������� �����O����� �� � � ��� ������ ����� ���� ������ �

0 ��������� ����0��� ��� ��������� ���������������������������

�������������������������������������� �������1��� ��������1

������� ������������������������� ����������������������������

����������������� �1�������������

234

Page 236: זכרונותיו של יהודי נודד

�����$%&������������������������� ��������1��� �������� ������

�������������������������� ���������� �������������!������

0� �������������� ��������������#����� ���� ������� �����+� �

���� � ����� ����������������������� � �������� �������������'���

0�����������1������� ��������1������������������� ����#�������+��

������������ � ������������� � ���� � �������� ��������� ��

������� ������������������ ������� ������������� ����� �'���

�� ���� ����������� ���� ����������������

������ ������������������ ���� ����������� ���� ��� ����������

�� ���� ����� �� ������ ������ ������������. ��� � � ���������

����������������������� ���������������������������$������

���������� �������0��+��� �����+�������0������������ ����� ���������

��������� ��� �3� 4����� ��������� �� �� ������� ���� ����������

�� �� ��� � �������� ������ ���� ������� ������� ��������� � ���

��� ������������ �����������

����� � ���$%,%����������� �� ��'������������������� �������

������ �������������������� ��������� ������������������ ���

��������������������� ��������������� �������������������� � 3� 4��

�� ����

�����$%&������ ���������� ������� �� ���� ������ ��� ���������

� ���� ���,�0�&��������� ������ �����'��������� ������� ���������

� � ����� ����������� $��0 �$�� ���� ����� �������� ��+� �$%&$�����

0������ ������� ����� ��� ���������� ������������� ����� � ����������

���������� ������������ ���� ����� �� ����� ����� ����������������

��������������� ���������������������� � ���� ��� �1��� ��� ��

� ��� ��������������� ������� ���������

-����������������� ��/��+����������������������������� ��� ���

����������������� ��� �� ��� ������������� ������������ �����

235

Page 237: זכרונותיו של יהודי נודד

����� ��� � ������ ��� �� ���� ������ ���������� ���� ��� ��� ����

���������������$%,&� ����� �� ���� ��������������� ������������

������������������������������1�������������� $%&#��������������

���� � ������ ���� ����� ��+������� � ��� � ��+ ��� ���� ������0���

������ ��� ����������������� ������ � ������ ����� ��� ��*�����

���� ���������������������� ��� ���������

������� � ��� �������� ����������+��������+���������������� ����

�������������������� ������ �� �����1�������������� ������ ����

��� ����� � ������������� �� ��� ����� � � ���� ������ ��� ������ �����

'��� ����� ������ ������ �������� �� � ������ ��� �� ���� ��*���������

� �� ����'��� �����������������������������������������

������ ��� ������ ������ ��� ������������ ����������� ���'�����

������ ������������� ��������

����1 ����� �������������� ������������� ���������������� �� �

������� ���+�*������������� ���������������� ����������������

������+����'���� ����������� �������������+��� �'��� ���� � ��

����B������ ��� ����������1�� ������������ ����������� ������

��������������� ������ ��+�������������� ���������� ����

+�� ���������� ������ �� ������++++ �������� �������� �������� �������� �1�1�1�1������ �� ��������������� �� ��������������� �� ��������������� �� ���������0000���������

���������'����������������� ������ ��������������������������

��� ������ ���������� �� ���� ������ �� ��� ��� ���� ������1� ����

��� � ��� � ��� �� � '��� ��������� � ������� ��� �������� ���� ������

��������������������������� ������������ ������ ������ �����

��� ��� ������ ������ ��� ������� �������� � ��� �� ������������

������������

���� �� ������� ���������� � ���� ������ � ������ � ����� � ����

���� � ��� ������ ������� ����� ����� � ���� ����� ��+�� � � �����

236

Page 238: זכרונותיו של יהודי נודד

�� ������������ ����������������� ���������������������������

������� �����

������ ������� �� � ��� � ���� ���� ����� ������� ������ � ���� � ���

� ����� ���� �'��� ������� �� � ��������� � ������������ �������

������������������1�������������������� � ��� ��� �� �* ���

+ ���+ ������ ���� � �� ���� ����� ��� ���� ��� ����� �� ����������

������� ����� ������������������������ ��������� �����������

�����

��� ���� � ����� � �� � ������� ��1 ����� � � � �� ��� � �� � � ����

��� ����� ��������������� ���� ����� �������� �� �������� ������

��������������������� ����������������������������� �������� ����

�������� ������ ����� ����� �������������� �� ��������� ����������

�� ���������� ������ ��������� ����������������������1������

������� ���� ������� ����� ���������� �����1���������� ����

���������� ����� ����� � ����������� ����������� ������������

� �������������� ����� ��������� ������������ �������� ��

���� ����� � ������� ���� ���+����� � ���+ � � � ����� ��� ���� �����

������� 4��� ���� ������ ��� ���� ������ ���� ���+ + ������� ����

����

����0���������� ������������ ��� ����������� ������������

���������� ������ ��������� ��������� ������� ��������������

�������� �������� ������ � ���� �'��� ������ �������� ����������

�� � �������� � ��� ����� ��� � �� ���� � � � ���� � ������ ���� ����

� ����� ����� ���������������� �����������������.�������$&�0 �$O���� �

�����

�� ����������������������������������� ������� �����������������

������� �������������������� �� ���������������������������

237

Page 239: זכרונותיו של יהודי נודד

������������� ���������������� ��������� ������������������� ����

����������� �� ����

���������� ������� � ������ � ������ � ����� � ������� ����� � �����

��������� ������� ������������

� ��� �'���$%&# ������� � � ������ � ������ � � ��1 ������� � ����� �

������� ������ �������� ������ �������� ������� ������ �� �� ���

���� ����� � � ���� ������ ����� ������ ����� ������ � ���� � � � ����

�� � ����� ������ ��� � ��� ������� ��� � �� � ������� ��� ���� ������

��� ��+���+���+��� � ����+��*����������� ������� ����� ��� �����

����� � ������� ��� ���������� ������������ �� ��+�� �+������ �����

������������������������� ������

����� ����� ��������������+�� ��������+������ ������ ���������

� ���� ����� ���� �����������������������������+������ ��

������������0������� ���� ��������� ���� ����������� �������

������������� ��������� ����� ��� ������� ����������� ��

��������������������� ���������������� ����

�������+������+ �������������� ���������� ���� �� � ������

����������� ������� ��������������� � ��� ��+����������� � ��

� ������������� � �������� ���� �� ������ ������ ����������

���������� ����� ���� �������� �� �� �������� ����������� �����

������� �������� ���� ��������� �������������

� ����� ���� ���������� � ���+���� ������ ������� ���+������� �������

������ � ������� ������������������������������������ �������

�������������� ��������������������������������� ����� ������

������ ����

�����$%&O����������������������� ��������������������

238

Page 240: זכרונותיו של יהודי נודד

���� ����0000�������� ����������� ���� ���� �������� ����������� ��������� ����������� ���� ���� �������� ����������� ��������� ����������� ���� ���� �������� ����������� ��������� ����������� ���� ���� �������� ����������� �

������������������������������������������������������������

� ����$%O#���� ��1 ��+�+�� ����� � ��� ���+ ���� � ��� � ����� �

�� �������� ������ � ������������� ���� ����� ������� ��� ��������

���������$%&$��������� �� �� ���� ��������$%O,��������������� �

��� ������������,%����� ����������������� �� ��� ��������������

�������������� ���������������� ������������������+���

239

Page 241: זכרונותיו של יהודי נודד

� ����$%O2����� ������������������ ������������ ��������� � ���� �

�� � ����� �������������������� ��� ������������ ����������� ���

������� ����1

�� �������� ����� ���� ����� ������ ������ ������ ��������� ��������

������������� ������������������ ���������������������������

��������+���������

���� ���� � ��� ���� ����� ������� ���������������������������

��������� �1����������� ��������������������

� �����%�&�$%%��� �� ��������������� �������������������� ����� �

� ����������� ������������� ������������� �����������������

���� ������ ���������������� ������ ���������� ��������������� ��

����������������� ���� ������ ���� ������� ������������ �����

������������� �� � ��. � ���� � �� � ����������������� ������������

������ �������������������22����� ����������������������� �������

������ ��

��� ����������� ������� ������������������ �����������������������

���������� ������������������������������ ������ ���������

���� �������� ������ �� �������� ���������� ���

��������� ���� ����������� �������������� �������������� �������������� ���������������� ������������ �����

� ���������$������� ��� ������� �� ������� �1 ��� �� �������� ���� �

��� ��� � �������������� ��������� �� ������������������� ���� ���

�� �� �� ���� �� ��������������� �� ��� ��1 ��� ����� ������ ������

������ ������������� ������������ ���������� ���������� ���������

�� ������������� ����� � ����� ��������� ������ ������� ����

��������� ����������� �� �������������� ������������� �������

����� ���������������� � ������ ��� �������

240

Page 242: זכרונותיו של יהודי נודד

�� ���������� ������������� ����������� ��� ������� ����������

��� � ����������� ���� ����������� � �������� ���������������

������� � � ���������� � ���� ������������ � ��� ���� ���� �����

��� ������� ����1��� ���

��������� ��������������� ����� �������������������� �'���� ������

�� ������ �������� ������ ���� ������ ������� ������������ � ������

�������� ������������ ����� ��� ����������������� ���� �������

� ���������� ��� ���� �������+��������+0������ ������������

����������� ������������

�����$%%�+� ������������ � �������������� ��� ������������������������������������������������� ���+

����������������������������� �� ������� ��������� �����������

241

Page 243: זכרונותיו של יהודי נודד

242

� ��

Page 244: זכרונותיו של יהודי נודד

0� ������������������������ �������� ���+���+�������������� � �

������������� ����������� �������� ��� � ����� ������������

� ����

�����$%%O�������� �� ������� ����++++���� ��������� ��������� ��������� �����++++����� ���� �#������

������������ ���������� ����� ��������� ���

243

Page 245: זכרונותיו של יהודי נודד

244

Page 246: זכרונותיו של יהודי נודד

� �

����������

245

Page 247: זכרונותיו של יהודי נודד

246

Page 248: זכרונותיו של יהודי נודד

� �� ����� �����������%������ ���������������������� �� ��������

�������� �� ��������������������� ������������ �� ���� � ���������

� ���� ��������������������������������������� �� �������#�j,�

�������� ������/� ����������� ������� �������� � ���� ��+�

*���������������������������� ��-������������

������������������������������������

��� ������������ �������� ������������ �������� ������������ �������� ������������ �����

����������� ����� ������������� ����� ������������� ����� ������������� ����� ��

���������������������������������������������������� ������������������������� ����� ����� ����� ����

���������������� ����������������������� ����������������������� ����������������������� �����������

� ���� � �� ������������ ���� � �� ������������ ���� � �� ������������ ���� � �� �����������

� ����� ���������������� ����� ���������������� ����� ���������������� ����� ���������������

���������������������������������� ���� ����������������� ���� ����������������� ���� ����������������� ���� �������

�������� �������������������� �������������������� �������������������� ����������������

�� �� ��������� ������ ��� �� ��������� ������ ��� �� ��������� ������ ��� �� ��������� ������ �

�� �� ��� ���������� ��� �� ��� ���������� ��� �� ��� ���������� ��� �� ��� ���������� �

�� ��������� ������ ��������� ������ ��������� ������ ��������� ���� ������������

����������� ������� ������������� ������� ������������� ������� ������������� ������� ������

247

Page 249: זכרונותיו של יהודי נודד

�������� �� ������������������ �� ������������������ �� ������������������ �� ����������

��� ����� ��������������� ���� ����� ��������������� ���� ����� ��������������� ���� ����� ��������������� �

��� ���������� ���������� ���������� ���������������� ����������� �� ����������� �� ����������� �� ����������� �

�������������������� � ����������������� � ����������������� � ����������������� � �

������� ������� ������� ������� � � � � � ����������� �� ����������� �� ����������� �� ����������� �

����� ������� �� ����� ������� �� ����� ������� �� ����� ������� ��

� ������������� ����� ������������� ����� ������������� ����� ������������� ����

����� ����� ���� ����� ���� ����� ���� ����� ��� ��� �������� ����� �������� ����� �������� ����� �������� ��

� ���� �� ���� �� ���� �� ���� � ��������� ��������� ��������� ���������

� ����������� ���� ����������� ���� ����������� ���� ����������� ���

����� ����������� ����������� ����������� ������ ������������������������

�������� �� ������ �������� ������� �� ������ �������� ������� �� ������ �������� ������� �� ������ �������� ���

��������� ���������������������� ���������������������� ���������������������� �������������

������ �� ��������������� �� ��������������� �� ��������������� �� ���������

��� �� �� �������������������� �� �� �������������������� �� �� �������������������� �� �� �����������������

���������� ����������������� � �� ����������������� � �� ����������������� � �� ����������������� �

248

Page 250: זכרונותיו של יהודי נודד

� ����������� ����������� ����������� ����������������������������������������������

� ���� ������� ������� � ���� ������� ������� � ���� ������� ������� � ���� ������� �������

��� ����������������������� ����������������������� ����������������������� ��������������������

������� ���������������� ��� ���������������� ��� ���������������� ��� ����������������

������������������������������������������������������������������������������������

� ������� �������� ���������� ������� �������� ���������� ������� �������� ���������� ������� �������� ���������

��� ���������� ��������� ���������� ��������� ���������� ��������� ���������� ������

������������������������������������������������� � � � ��������� ��������� ��������� ���������

� ��������� ��������� ��������� �������� ��������������������������������������������������������

� ������� ������� ������� ������ ��������� ��������� ��������� ���������

� � ����� ������� ������� � � ����� ������� ������� � � ����� ������� ������� � � ����� ������� �������

����� ����� ������� ������ ����� ������� ������ ����� ������� ������ ����� ������� �����

� � ����������� ������ ��� � ����������� ������ ��� � ����������� ������ ��� � ����������� ������ ��

� � ����������������� � ����������������� � ����������������� � ����������������

������������� ������������������� ������������������� ������������������� ������

������ ������������ � ������� ������������ � ������� ������������ � ������� ������������ � �����

249

Page 251: זכרונותיו של יהודי נודד

� ������ �� �������� ������ �� �������� ������ �� �������� ������ �� �������

���������� ���������� ������������� ���������� ������������� ���������� ������������� ���������� ���

� � ������� ���� �� � ��� � ������� ���� �� � ��� � ������� ���� �� � ��� � ������� ���� �� � ��

����� ������� ������� ������� ������� � � � ������������������������������������

���� ���� �� ������������� ���� �� ������������� ���� �� ������������� ���� �� ���������

���������� ���� ����� �������������� ���� ����� �������������� ���� ����� �������������� ���� ����� ����

���������������������������������������������������� ������������������������������������������������

������������� ������������������� ������������������� ������������������� ����������

������ �������� ������ ������ �������� ������ ������ �������� ������ ������ �������� ������

������������������������������������� � � � ��������������������������������������������

� �������� ��������� �� �������� ��������� �� �������� ��������� �� �������� ��������� �

� ��������������� �������� ��������������� �������� ��������������� �������� ��������������� �������

������������������������������������ �� ����� ����� ����� ����� ����� ����� ����� �������������� ������ ����� ������������ ������ ����� ������������ ������ ����� ������������ ������ ����� �

� ������� �� ������� �� ������� �� ������� ��������������������� �� ����� ����� ����� �������� ��������������� �������� ��������������� �������� ��������������� �������� ��������������� �������

����������������������� ����������������������� ����������������������� ����������������������� ������� ����������� ������� ����������� ������� ����������� ������� ����������� ���� ����� ������ �� � ���� ����� ������ �� � ���� ����� ������ �� � ���� ����� ������ �� �

����������� ������������������ ������������������ ������������������ ����������� ����������������������������250

Page 252: זכרונותיו של יהודי נודד

����������!�� ������ �������������!�� ������ �������������!�� ������ �������������!�� ������ ���������������������������������������������������������������������������������������������������

��� � �������������� � �������������� � �������������� � ������������������ ���������������� ���������������� ���������������� ���������

������������������� �������������������� �������������������� �������������������� ���������������� �������������������� �������������������� �������������������� ������ �������������������� �������������������� �������������������� ��������������������������������� � ����� ����������� � ����� ����������� � ����� ����������� � ����� �

������ �� ������ �������� �� ������ �������� �� ������ �������� �� ������ ������ ������� �� ��������������� ������� �� ��������������� ������� �� ��������������� ������� �� �����������

�������������� ��������������� ��������������� ��������������� � � � � � ������� ����������� ����� ����������� ����� ����������� ����� ����������� ��

������������ �� ���������� ���������� ���������� ��������""""��� � ����� � ����� � ����� � ������#$$%#$$%#$$%#$$%����

������������ ������������� � ������������������� �������������

���������/����� ��� ����� ������ �������� ������������������

������ �0������������� ������� ���������������������� �����-���

������'�������������� ��������� � �������������������"�����

251

Page 253: זכרונותיו של יהודי נודד

252

�� �

Page 254: זכרונותיו של יהודי נודד

������������+�����+��������������������� ��0����� ���� �1������� �������

��������*�� ����� �����1���� ��� �������������� ������������

����������������������+�*��������� ����������� ������� � ��������

��+���� +����� ���������������� �������������+�+���+��

+����� �+� ��������������������������� � �������� ������������

� �����������������������������������*��������� ����� ����

�������� �� ������������������������� ������������������������

��� � �������� �������� ����� ������� �������������� � ����

���� ������ ���������� �� ��� �������� ��������� ����� ����

���� ������������ ����������������������� ��� ��� �������

�� �������������� � ������� ���������������������������� ��

253

� � � �� � �

�! � � � � ��

� � � ��

Page 255: זכרונותיו של יהודי נודד

���� � �������� �������� ������� ����� ��������� ����� ������

������� ������ ������ ������������������������ ������ �������� �

���+������+������ ���������������� �� ����� ���������� ��� ����

��� ������

���������� ������� ��� �������������� ����� ��� ���������������������

������������ ��������� ���������������������� ������ �����������������

� ��������������'������� ����+������ ���+,������ ���*�����+��

���� ���� ������������������ ����� � ������ ������ ������ ���

��� ��� �������������� ���������������������������� � ������ �

��0������� ���������������������� �� ������ � �� ��������� ��

��������������1��+ ���+������ ���������������������������

"�� �

��������������������������� ������� �������������������� ���

��� ������� ����� ������������� ����� ���� �������������������

��� ������� ���� ���� � ��� ��1� ��� � � � �� � ��1 ������� ����� ���� ����

�� ����������� ����� �����������

����� �� ��������� ������������� ���� � ���������� ���� ���� ����

���� ����� ����������������������� ������������� ����������

��������� �����

������ ��� ������������� � ���������������� ����������������

0��������O�������������������������� ������ ������ �������

� ��� � ������������������ ����� � ������������ �������� �

������������������ ������

������������������� ��������������� ��������������� ���� ��

�������������� �������� � ��� ��� �� ����������������� ����

���$���� ����� ��������� ������

254

Page 256: זכרונותיו של יהודי נודד

255

Page 257: זכרונותיו של יהודי נודד

�������������������1��� ����������������1����������� ����������

����� ��� ����� ������� �'�� ��1 ��� � ���� ��� ���������� ��������

� � ���������� ������ �� ������ � ��� ����� � ����� ������� �������

� ���� ��� ����� � � ���� �� ����� ��� �� ���0�'����� ��0 �� � � ����

� ����� ����������� �� ������������ �� � � ����������� ��� ������

� ����������� ���������� �� ���������������1���� ���jO��� ���+��

��� ����1�� ��� � �� ������ �� �� �������������� ������'����� �

�1�,������������������� ���������������� �������������������

��������

����� ����1��������� ������� ����� � ��� �������� ��������� �������

0� ����������������� ��� ����� ����� ������#��� � ���� ������+��

���������� �� ������� �� ������

256

� � � ��

Page 258: זכרונותיו של יהודי נודד

257

Page 259: זכרונותיו של יהודי נודד

��� ���� ���� � �� ������ � ��� ����� ������ � ���� ���� � ��

�� ����������� �������������������������� �������� �� �� �����

�������������� �������� � ����������+������+����������� ��������

� ������������ ������

258

Page 260: זכרונותיו של יהודי נודד

����� ������ ���� �� ���

� �� ���� ��� �� ��������������� ���� ����1������������ ���� ��

� �� ������ � � ����� ��� ������ � ���� � �����&��������� ��� ���� �

��� �� ���� ������������������ �� �1����� �� ��� ����������

�����������1������������������������ ����� � � ����� ������

����������� � ��������� ������ ������������� ������������

� ��+������+� �����'��������� � ������������� ������ �� ������ �

�������������������������������� ������� � �� ���������������

������� ��� ��� � � ����� � ���� � ��� ����� ��������� ��� ������� � � �

��� ��������� ��������� ��'���������� ����� ��0��� ����� ��������

� ������� �� �� ������ �������� � �������� ������ �� � �������������

������ � � ����� ���'�� ������ �� � ���� � ���� � ������� �����

� � ��� ��0 � �� � � ���� � � � ���� ����� ������ � ��������� � ������

� � ��� ��������� � �� � ���� � �� � � ��� � ���� � �� � ��� ���������

0� ������� ����������� ��� ���� ��������������� ���� ��������

���������������������

259

Page 261: זכרונותיו של יהודי נודד

����� �� � ���� ����� ������ �� ������

�������� � � � ��� ���+�� � ���� ��� � ������� ���������� ������� � ���

� '���� �������� ����+��� ��� ����� � �� ���� ���������� � �����

�� ������� � � � ��� � ���� � ��� � ������ � ��� ���������� � ������

����� �� � ����� ���� ��������� �� � ����+�� ������� �� ���������

'������ �������������������� ��� ��+�����������������������

���������������� ����

��������� � ������� � �����������������������������������

�� ��������� ������ �� � ���� ������� ��������+�����+������

� ����������������� ���������� ����� ������ ��� ���������������

�������� ���� ������ ��� ���+�� � ������ ���� ����� ����������

���������� �������� � ����������������������� �������� ������

���� � '��� ������ � ��� ����� ������ � ��� ������ ��� ������� ����� ��

������ ���� ����������������� ��� ����������� ���������������

��� ������������������������� ��������� ������������� ���

������ ��� � ��� �������������� ��� � �� ����������������������

����� ���� ���� � ���� � ������ ������ ������ ��������� ��� ���� � ��

��� ������ ����������� ��� ���������� ������������� �������������

��������������� ��������������� ��������������� ����������� ������

��� �� ���� � �������� �� � ������ ��� ������������ ��� ��� ��������

������ ���� ���������������������� ����� ��� ����� � ���� �����

����������� ��� �� �� ������������� ���� ������

260

Page 262: זכרונותיו של יהודי נודד

��

��� ������

������ � ���� � ����� ��������� � ���� � �� ��� � �� ��� �������� ������

�� ���� � ��� � �� ��� �������� � ��� ���� � ���� � ��� ��������� ������

����� ��������������� ��� ����

������� ��+����+���� ������ ���� ������������������������������

�. ����������� ���� �� �������� ������������ ���������������

�� ��� �������� ���� ���������� ��� ����������� ����� �� ��������

����������� ���������� ������������� ������������������� ��������

0����������� ������� ��������+����+������������ ����$�������+��

�� � � ������ ����� ������ ������������ ������������� � �� ����� ��

�� �������������� ���� ��� �'������� ������������������ ���� �

� �� ������ � ����� �� ��������� �������������������� ����������

� ������1�����1�� ���������������������� ��� �� ��������������

���� �������� �� � �������� ����� ����������� ��������� ����������

���������������� ������������� ���� ��� �������� ������������

����� ������������ ��� ����� ������ ���� ���� � ������������ ��0���

���������������� ��������� ����� �������������$�������

�����$%�&��� ���������� �������� ��������� ���������� ����������

0�2�*�����������

����� ���������������� ������������ � �������� ����� ������ � ����

��� ����� �� ���� ���� ���� �'�����. �� ������������� �������

��������� ���������� ����. �� ���� ����� ��������������� �������� ��

����������� �������� � ������������ ������ �������� ����������

��� ��� �.��������������������������������������� ���� ��� �����

������ ����� ���������� �� ����������������� � �������� ���������

261

Page 263: זכרונותיו של יהודי נודד

��� � ���������� ������������ ���� ���� �����1������ � ������ ��

��� �������� ����� ���� � � ����� ������� ������ � ������� �������

�������������-��������/� � �������� �. ����� ������� �������

�������������������������������������� ��� �������������������������

������������������� �������������

���������� ���������� ����������� ��� ���������� ���� �����

������� ��� �� ����� ������ ���� � ����������� ����� � ��� � �����

����������� � �������������� ������������ ��� �����������

������������������������������ �����������$%O&������������ �

��������������� �������� ��� �� ��� �������������������� �����

������������

�� ���������� ���������� ��� ��� �� ���� ��*������� ���� ������� ���

�������"�����0��������0�������������� � ���������������� �� ������

�� � � �� � ��� ����� � ���� ���������� ����� ��� ����� � �� �������

������� ����� ���� � �� ������ ��� ���� � ���������������� ���

��������O��+����� �� �.�� �������������������� ���������$$����O

�0+#����� ���

� ���� ����� ���� ����� ��� � ����� ������ ������$%O������ � ����� ��� ���

������� ����� �������� ������� ��� ��������� ����������� ���������

����� ��������������������������� ������������������ �1

262

Page 264: זכרונותיו של יהודי נודד

263

� � ��

� % � � � � ��

Page 265: זכרונותיו של יהודי נודד

������������ ��������������������������� ��������������� ������

1���� ��������������� ������������� � ��������� ������ ����������

�������������������!������ ��������������+��������+�������������

���� �������� ������������������������������������� ��������� �

���� � ���� � ��� � ������ ���� �������� � � ���� ����� � � ������ ��

������ ������������ � �� � ���������������0�������� ����������� �

����� � �������� ����� ��� ������ � ���� � � �������� ��� ��� � �

���+�����������+�0�������� � ���������kOk����" �����������

264

% � � � ��

Page 266: זכרונותיו של יהודי נודד

�������������� ������ ���� $%%,���� � ��� ����������������������

��� � � � ��� � ����� ����� ������ � ������������� � ����� ����

��� �� ��������� ������ ������� ��� ��� ���� ���� ��� ��������

� � �� ��.�0� ���� �������� �� � �� �� �� � ���� ��� ��������&�$$�$%%,

��+����� ����+���� ��������#��$$�$%%,�0�#���� ���+�

������������� �������� ��������������������� � ������ ����

� ������������������� � ������ ���� ����������� �� �� ������

�������������+ +��+��������������������������������������

�� ������� �� �������� �����1������������� ���� ����� ����� ���

����� �����������0������������� ������ ���������������������

������ ��� �������� ������ ��� �������������� ���� ��������� ����

��� ��������������

265

Page 267: זכרונותיו של יהודי נודד

������� ����� ���� �� ���

�� ����� � ��� � ���� � � � � ���� ��� ��������� ����� � ���� ��� � ��

��������� ��������������� ����� ��������� ������� ���������

������ ��������� ����������������

��� ����� ���� �������������� ��������������� �������� �����������

�� � ���� ��� ����� ��-���/ � �. ����+��*���� ������ � ��� ����� � ������

���� � ������ ������ ������ � ����������� ������������ ���+����

*���������������������������������������������� ��������������

���� ������������� ������ ����������� ��� �������� ��������� �����

��� �����������������������������������1�������������

��������������� ���������������� �� � ������� ��������������

���� �������� ��+����+������������������+��+����� �������������

�������+����+�������������������� ���� ������������������������

1 ��������� � ����1 ���� � ������������ ������ � ��� ������ ������

�� ����� ������������������������������

����� ��+�������������+�*�����+���� ����+�� ��� ����. ������

�� ������ ���������� ����������������������� ��������������

������������ ����� ���������������� ��

��������������������� �������������������������$������������

� �������������������������������� �%#��

�+��� ������������������� ���� ��������������+��*����������������

����� ����� ���+������������� ���������� �������������+��*������

� ��������������� ������

266

Page 268: זכרונותיו של יהודי נודד

��� ������������������ ������� ���� � ��������� �����������

���������������������� ������� ������ �������� �� �1������

������ ��� �������������������� ����� �������� � ��������������

����������������������������� �� ��������������������� ���� � �.� �*���

����� � ������ � �� ���� � � ���� ������� � �� � ���� � ���� � ��� ��

��� ��� ���������� ��� ���� ����������������������������

���+��0�+���+����������� ������� ��������� ���������������� �

��������� ���������������� � ������ ������� ������ �����+ ����

������������������ ��

��� ������������ ��� �������� ������ ��������� ������������� ������

��������������� ����������� ������� ��������� ��� ���������� �

�������������������������������������������� ����������������

������� ������� ���������������� ���� ����� ��������� ���

� ������ ��� ��� ����� � ��� � ������ �������� �������� ��� ���� � ��

���������� ��������������� ����������

������ �� ��������������������������������� ���� �������� �����

�������������� � �� ���������������� ����������������� ������

�������� �� �'��� � ���1������� �� ��� � ��������� �������� ������

�������������������� �������'� �������� �������������� � �� ��� �

������������� � �� ������������������� ����� ���������� �����

+�+� �+� +� � ������ � �� �����������������������������+���+���

������-+�������������+�*����������/��������� ���������������

��������0�����+���� ���+�������������� ��� ����

�� ������������ ����� ������� ����� ������ ��������� ������������

�������� ������ ������������ ����� ����������+���� � ��������+

��� �� ����� ��������������� ���������� ��� ���� ����������� � �

� �������� ������ ������� ��� �� ����������� �����������������

���������� ������������������� ���������������

267

Page 269: זכרונותיו של יהודי נודד

������ ��������� �� � � � ������� �������������� ������ ����� � �����

� � ���� ���� ���� � ������������� ���� � � ���������� ������� ������

��� � ���� ������������������� ����������+��� ����+� ������

������� ������������������ �� �����+��� �����+������ ���������

��+����������������� �+�*�����������������

��������� �������� ������ ����� ��1�������1 ��. � ������ � � ���

�������� ������� ��� ����� ����������������� �� � � ��������. �

��� ��������� � ���� ��� ������� ������ ������� ����������������� �����

�������� ������������ ���������� ���� �������������� �����

���������

��� � �� � �� � �� ���� � '� ���������� � ���� � � � ���� � ����� � ���

��������� �������������� ����������� � �� ��������� ������������

��� ���'�� ����� ������� ��������� �� �������� ��� ��� ��������� ���

���+������������� ������ ������������������ �� �������� ������

������������������������ ��������� �������������������� ������

��� � ��� ������ ������ ��+��+� ������� ���� ������ ���������� � ���

������ �����������1���������� ��������� ���� ���� � ����������

268

Page 270: זכרונותיו של יהודי נודד

��� � � ������� ����� ��� ������� � ������������������ ������

����������������������������� ���������������������� ��������

���� �� ����������������� ����������� ���� ������� ����� �����

� ���� ����� � ��������� �������

���� ���������� ������������������ ���� �� ��������������

�������������� �� ��� ��� ���������� � ��������

��� ������ � ���� � ���� � ���� � ���� �� � � ���� ��� � �� ����

�+�� ��+������������ ������������ ����������

���� ������ ��. ������������������������0������������� ���������

�� �� ����� &�0�O��������� ����� ����� ��������� �������� ���������

��������������������� ��������� ���������������'�������������

������������������������������ � �������������� ������������

������������ �������������������� �������������������� � ��� ���

���� ����� ��������� ������� ����� ����������������$���� ���������

������������� ��� ���������. ����������������� ���������� �������

�������������������� � �������������������������� �������� �����

��� ������� ���!��� �������� ���������� ����� ��'�� ������ �1��� ����

�� � ���� ��������� ����� ���� ������ ������� ���� ������� ��

������� ���������� � ������ ���� ��������� ���������� � ����

�� ���� ���� ��� ����� � ��� � ����� ��� ��� ��� �� ��� �� ������

� ����������������������� ����������������������������������

��� ����� �������������� ��������� ��� ��� ��������������� ������

������������������������ ���������

���� �������������������� ����������� ������������������� ����

������������� ������������������ ���� � ����� ������������������������

����� �����1������ ��������� ����� ������������������ ������� ���

����� ���������������������+���������+����������������� ���

��� ������������������1���� ����� �������������������������� ���

���

269

Page 271: זכרונותיו של יהודי נודד

����������������

���� �������� � ����� ��������� � ��� � '� ������� ���� ��� � ��� ��

���� ����'��� �� ������ ������������������������ �����+�����+

����������������� �����'� ���� ��

������'�� ����� �������� ������� ���� ������ �������� �

������������������'������������� �������������� ������������

"������� �������

������ ��������������� ���� ���� ��� ����� ����������������� ���� �

��������������� ������ ���������� �������� �� �������� ��������

������� �������� ������� ������ ����� ���� � ��� ���������������

��������������������

������ � ����������� ��� � ������ ������ ��� ��� �� ����� ��������

������ � � � ������������������ � ����� � ��� ���� ��� ���� ������

���� ����� ��� � � �������� � ��� �� �� � ��� � �� ����� � ���� � �����

� �����+������+��� � ��������� ��������� ���� �������� � ���� � �� ���

� ������� ��������1����� ������� �� � ����������� � ��������

������

��������� �������������������������������� ��������������� ���

������������ ��� ��������������� ���� ��*��������������������

����������� � ���������������������������������

������������������ ����������������������� ����� ���� ���

"������������� � ����������� �1������ �������������

270

Page 272: זכרונותיו של יהודי נודד

�����������������������������$%�O���� ����+�������+������� ����

� ���������������#������

��� �������� ������������������ ����� ��������� �������������

�� ������� ������ �������� ��������� �� �������������������� ���

�������� � ������� �������� ��������

�������������� � ���� ������ �� ��� ������ ����������� ���������

����������������

������ ��������� ���� ������� �����������������

���������������� ����� ������������� ���� ����������

271

! �

�����

Page 273: זכרונותיו של יהודי נודד

������������ � �� �� ������ ������� � �� �� ������ � �� ����������

����� ������ ����� ���� ������� � �� ��� � �� �� � �����������

� ������" � ������0����� �� ��� ��� ������������

� ������ ���� ������� �������� ��������������������� � ������� ����

������

��� �� �� �������������� ��������������������������� ���

0�������������� ���$������������� ������������������������

���� ��� ������ ��� ����� ��� ��� �� �� ���� � ��� ��� ������� ��������

������������������ ��� �����������������������������

��������� ������ ������������ ����������� �1 ���� �����������

����������

0 � � � ������0� ���� ����������������� ���� ������������� � ���� ����

��������� 3�4�

272

Page 274: זכרונותיו של יהודי נודד

� ��

����������� ������������ ������ ���. ���+����+�����������

*����� � ����� � �� � ����� ��� � ���� � �� � ��� � ����� ������

+� �������� ��� �� � ����� � ��� � � ��� �� ����� �������������

��� � ��� � � � ����� � ����� ���� � �� �� �������� ������ ��������

��� ��� ���� ������ ��� ������ ��� ��������� ��� ����� ����� ��� ��

��� ��� ���������������������������������� ����� ��������� ������

����� ������ ����1�� � ��������'���� �����. ��

���� ������ ������ ������ � ��� ��� ������� �� ����� �������� �����

��� � � �� � �� �������� ���� ������ �������� ������ � ��� ��������

��� ���������������������������������������� ���������������

���������������1�������������� �������������� ����������. �

� ��. ���� ����� ������������ ������������� ��������� ����

���� ������ ������� ��� ����������� �1������������

������������� � �� ��� ������� ��� ����� ��������������������

��� ����������� ����� ���� ��� � ������ ���� ���������� ������ ����

������ ��������������������� ����������� �������������

����� � ��� � ��� � �� � ����� ����. � � ��� � ����� � ���� � ����

���������� �� ���� �������� ���� ������ ��0 ������ ������������

����������� �� ��� �����������������������������������������

����������� �� ������� ��� �+���� ����������+ ��������� � ����

������ �� �������������������. �

��� ������� �� ����� ����� ����� � ���� � � � � ����� ���� ��������

���� � � ���������������� ������ � ��� ����� ����� � ���� �����

�� � � � � �����1 �'��� ��� ���� � ��������������� � � � �������������

273

Page 275: זכרונותיו של יהודי נודד

� ������������������������� �� ��� ���� �������������� �����

���������������������������0�����

����+��� � ������ ��. ������ ������2�O�$%%O� ���� �$�#����� � �. � � � � � �

� �� ��1 � �������������� � � ���� ������� � ��� � ����� ���� �������� �

���������� ��������

*���� ���������������

� ����"�������� �������� ��� ���� ������������� ������ � � ��� ���� ��� ����������� ����� ����� ����� ��������� ������� ������ ���� �����

���������� ���� � ���� �����"� ����������"������ ���������������������� ��������������� ������ �� ���������� ������ ���������� ������

����������� ����������

������������������ ������� ��� ������� ������������ �������������� ����

���� � ���� ����� �������� ���� ��������� � �� ��� ���� ����� ��� � ���������������� ��������������� �� ��������������������������������

�������������� ���������

���� ���������������������� �������� ������ ����������������� ���������������������� ����������������������������������������������

�!����� ������ �������������������������� ����

��� ��� ���������������� �� ����������� ��� �� ��������� �������� � ������������� ��������� ��� ���� ���� �������������� � �������

���������� ���� ������������������ ������ ����������

274

Page 276: זכרונותיו של יהודי נודד

�������������" ��� ������ ������������������ ������������������������������������� ��������� ������������� �����������

��������������� �� �������������������� ��� ��� �������������������������

���� �#��������� ���������

���

���$������������ �����%&�'�('

��������� ��� ��� �� ������ ��������� ������ ������� �����������

� ���O#������� � � � � ��� � ����� ��������� � ���� � � ��� ������ �

��������� ��� ������ ������������ ����������� ��������������

�������� ���� ������ ����� ��������������� � � ������ ���� ��� ��� ���

�� ��� ���1������

������� ������ � ���������� ��������������� �� ������� ���

����������#2����� ���������� ����� � � ���� ������� ����������� �

'���������������� ������������������ ����������������� ������

��� ������� ����� ����������� � ��� ����� ��� ���� ����� ���

������ ����������� ��� ��������� �������

*����������

275

Page 277: זכרונותיו של יהודי נודד

276

Page 278: זכרונותיו של יהודי נודד

277

Page 279: זכרונותיו של יהודי נודד

278

Page 280: זכרונותיו של יהודי נודד

279

Page 281: זכרונותיו של יהודי נודד

280

Page 282: זכרונותיו של יהודי נודד

281

� %(

� %$ �

Page 283: זכרונותיו של יהודי נודד

������������� ��������������� �����������&����

+���� ���"����#����� ���

�+������������+�� ������������ �������

�������������� ��������1��������������������������

��+��������.���1#��%����%�

282

Page 284: זכרונותיו של יהודי נודד

283

Page 285: זכרונותיו של יהודי נודד

�����

���� � �#������� ���������� ����� ����� ����

�� � ��� �� ����� � ������ � �� � ��� ����

������������� �

����

� ���������������������������������*��

��� ����� ��� ��������������

����� � �� ������� � �� �� � ����� ������� � ���

���������� �������� ����������������

284

Page 286: זכרונותיו של יהודי נודד