1

การน าเศรษฐกจพอเพยงมาใชในชมชน

การจดการความรชมชนในกระบวนการพฒนาหมบาน บานสามเสยม หมท ๕ ต าบลนาชะอง อ าเภอเมอง จงหวดชมพร

..................................................

แนวคดกระบวนการจดการความรชมชนในกระบวนการพฒนาหมบาน กระบวนการในการพฒนาชมชน หมายถง การปรบปรงการเปลยนแปลงทคอยๆ กอตว

เกดขนภายในชมชน โดยประชาชนรวมตวกนเปนกลมททกคนมสวนรวมในการคนหา เรยนร คดและตดสนใจวางแผนลงมอด าเนนการแกปญหา สนองความตองการดวยก าลงความร ความคด ความสามารถ และทรพยากรทมอยภายในชมชนเปนหลกใหญ เปนกระบวนการ “กระบวนการเรยนรเพอ กระท าการ” โดยกระบวนการพฒนาชมชน อาจแบงไดเปนขนตอน ดงน

ขนตอนท ๑ การศกษาชมชน

หมายถง การส ารวจและศกษาวเคราะหหาความจรงในสภาวะของ สงคม เศรษฐกจ วฒนธรรม ความตองการ และปญหาใน ชมชนนน ๆ เพอทจะกอใหเกดการปรบปรงเปลยนแปลงใหดขน อนจะเปนประโยชนในการด ารงชวตของประชาชนในชมชนตอไป การศกษาชมชนมความมงหมาย ดงตอไปน

๑.เพอทราบความตองการตาง ๆ ของชมชน เพอจะไดหาทางตอบสนองความตองการ ตอไป

๒.เพอทราบปญหาตาง ๆ และไดรวมกนคดวางโครงการเพอแกไขปญหาเหลานนใหหมด ไป

๓.เพอทราบถงแหลงวชาในชมชน ทรพยากรธรรมชาต วทยากรและสถาบนตาง ๆ ของ ชมชนเพอน าสงเหลานมาใชประโยชนในการพฒนาตอไป

๔.เพอทราบถงความสมพนธระหวางหนวยงานตาง ๆ กบชมชน อนจะเปนแนวทางในการ ปรบปรงสงเสรมใหเกดความสมพนธอนดขน

๕เพอศกษาสภาวะทางเศรษฐกจสงคม สวสดภาพของสงคม ฐานะทางเศรษฐกจ การ บรโภคและอปโภค ซงจะไดหาทางบรการจดหาอปกรณและวธปรบปรงใหเหมาะสมตอไป

๖.เพอท าความเขาใจเกยวกบความเชอ เจตคต ขนมธรรมเนยมประเพณ การนนทนาการ ของประชาชนในชมชน ซงจะไดหาทางสนบสนน ปรบปรง สงเสรมใหเหมาะสมมากยงขน หลกในการศกษาชมชน ควรยดถอหลกบางประการคอ ตองศกษาตอเนองกนไปตลอดเวลา สรางความรสกและความสมพนธอนดตอผทจะศกษา เพราะมโอกาสไดขอมล ทแทจรงไดมากขน

2

ขนตอนท ๒ การวเคราะหปญหาชมชน

การพฒนาชมชนโดยแทจรงแลวกคอ การแกไขปญหาทเกดขนในชมชนนนเอง ดงนนการวเคราะหปญหาชมชน จงเปนขนตอนส าคญอกขนตอนหนงทตองกระท า ซงโดยทวไป ปญหาชมชนม ๔ ลกษณะคอ ๑) ปญหาเกยวกบอาชพ และรายได ๒) ปญหาเกยวกบสงแวดลอม ๓) ปญหาเกยวกบโรคภยไขเจบ และ ๔) ปญหาเกยวกบการศกษาและวฒนธรรม

ปญหาเหลานอาจแบงออกไดเปน ๒ ประเภทคอ ๑.ปญหาทชมชนสามารถแกไขไดเองโดยไมตองขอความชวยเหลอจากภายนอกชมชน ๒.ปญหาทชมชนไมสามารถแกไขเองได ตองขอความชวยเหลอจากภายนอกชมชน

ขนตอนท 3 การจดล าดบความตองการและปญหาชมชน

เมอท าการวเคราะหปญหาชมชนเรยบรอยแลวกน าปญหาเหลานนมาจดล าดบความส าคญเพอใชเปนแนวทางในการลงมอแกไขตอไป โดยการจดล าดบความตองการและปญหาชมชน มหลกในการด าเนนการ ดงน

๑.ปญหาทชมชนสวนรวม ไดรบความเดอดรอนมากทสด ถาปลอยทงไวจะกอใหเกด ปญหาอน ๆ ตดตามมา ควรเปนปญหาทมความส าคญมาก

๒. ปญหาทเมอแกไขแลวน าไปสการแกไขปญหาอน ๆ ไดงายขน ควรเปนปญหาท มความส าคญมาก

๓. ปญหาทอยในขดความสามารถของประชาชนทจะแกไขไดควรเปนปญหาทม ความส าคญมาก

ขนตอนท ๔ การวางแผนแกปญหาในลกษณะของโครงการ

การวางแผนหรอการวางโครงการในงานพฒนาชมชน หมายถงกระบวนการเกยวกบการก าหนดวตถประสงคในการด าเนนการ บรหาร และก าหนดวถทางส าหรบปฏบตงานพฒนาชมชน เพอใหบรรลวตถประสงคทวางไว มการล าดบความคดในการด าเนนงานทจะตองปฏบตรวมกนวาควรจะท าอะไร เมอไร ใครเปนผท า ท าทไหน ท าไมจงเลอกวธด าเนนงานเชนนน ตลอดจนการฝกอบรมใหประชาชนไดเขาใจวธการจดสรร มอบหมายงานใหกบบคคลทเกยวของไดทราบบทบาทและหนาทของแตละคนแตละกลม ทงยงเปนการคาดการณวาในอนาคตควรจะด าเนนงานอยางไรไดอกดวย ซงการวางแผนโครงการในงานพฒนาชมชน มหลกการทส าคญ ดงน

๑.การวางแผนโครงการเปนผลจากการศกษาวเคราะหขอเทจจรงของสภาวะทางสงคม เศรษฐกจ ความตองการและปญหาของประชาชนในชมชนนน ๆ

3

๒.ตองตงอยบนพนฐานความตองการของประชาชนในชมชน โดยการด าเนนงาน ตอง เปนไปตามล าดบความส าคญของปญหาในชมชนนน ๆ อกดวย

๓.การจดล าดบความส าคญของปญหาในชมชน ตองพจารณาถงจ านวนประชาชน ผเกยวของ ความสนใจและตองการของบคคลในแตละครอบครว

๔.ตองมความสอดคลองกบคานยม ความเชอ ขอหามของประชาชนในชมชน ๕.ตองเรมจากสงทประชาชนมอยและสงทประชาชนรอยแลว ๖.วตถประสงคตองสอดคลองกบความสนใจ ความพงพอใจของประชาชนในชมชน ๗.ตองมแผนการปฏบตงานอยางเปนระบบแบบแผน ๘.ตองเปนกระบวนการทกอใหเกดการเรยนรแกผปฏบตงานไดเปนอยางด ๙.อาศยความรวมมอประสานงานในการปฏบตรวมกบองคกรตาง ๆ และผน าใน

ชมชน ๑๐.มการบงชใหเหนถงแนวทางในการประเมนผลไดเปนอยางด

ขนตอนท ๕ การพจารณาวธด าเนนงาน

ในการด าเนนงานพฒนาชมชนนน มวธด าเนนงานอยในรปของแผนและโครงการ โดยนกพฒนาชมชนจะตองพจารณาแผนและโครงการใน ๓ ประเดนส าคญ คอ ๑) การวเคราะหองคประกอบของโครงการ (กระบวนการพฒนาหมบาน) ๒) การวเคราะหโครงการ ควรท าการวเคราะหในเรอง ความสอดคลองสมบรณ ความเปนไปได และ ความเหมาะสมและประโยชนของโครงการ และ ๓) การวเคราะหแผนปฏบตงานประกอบโครงการ

ขนตอนท ๖ การด าเนนงานพฒนาชมชน

ขนตอนนเปนขนตอนทลงมอกระท า การพฒนาชมชนในภาคปฏบตการ จงมความจ าเปนอยางยงทนกพฒนาชมชน (ขาพเจา) จะตองเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการรบผดชอบใหมากทสด สวนนกพฒนาชมชนตองท าหนาทเปนผใหการสนบสนน และมภารกจทส าคญอก ๒ ประการคอ การบรหารโครงการใหด าเนนไปอยางมประสทธภาพ และ การควบคมและตดตามผลการด าเนนงาน

ขนตอนท ๗ การจดการความร

ทน าไปสการแบงปนแลกเปลยนความร อาจจดท าเปนเอกสาร,ฐานความร เทคโนโลยสารสนเทศ หรอกจกรรมกลมและนวตกรรม ชมชนแหงการเรยนร เวทแลกเปลยนความรเปนตน เมอไดแนวคดกระบวนงานและวางแผนล าดบขนของโครงการออกมาเปน ๕ โครงการ/๕ ขนตอนการด าเนนงาน ดงน

๑. เสรมสรางขดความสามารถของคณะกรรมการกองทนหมบาน โดยคดวาการ

4

พฒนาทจะประสบผลส าเรจ ตองเรมพฒนาทรพยากรมนษย (คน) กอนเปนอนดบแรก โดยเรมจากกลม/หรอองคกรทส าคญในหมบาน ในทนจงเรมทพฒนาศกยภาพคณะกรรมการกองทนหมบาน

๒. การพฒนาบรหารจดการทนชมชน (กองทนหมบานบางเสยบ) เพราะกองทนหมบาน จดเปนแหลงเงนทนทส าคญในชมชน มเงนทนด าเนนการมาก มการเจรญเตบโตของเงนทน คนในชมชนสวนใหญเปนสมาชกของกองทนฯ เปนแหลงเงนกประกอบอาชพ ดอกเบยต า ฯลฯ

๓. หมบานพฒนาตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง เมอพฒนาคน พฒนาทน สงทจะท าให ชมชนเกดความเขมแขงอยางย งยน คอ การใหชมชนไดเรยนรการปฏบตตนเอง/ชมชนตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง เพอเปนภมคมกนใหกบตนเอง/ชมชน สงคมไมใหเกดความออนแอ และกจกรรมตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงจะตอยอดเปนกจกรรมอนๆ ตอไปในอนาคต

๔. การพฒนาแผนชมชนทมคณภาพ เพอน าไปสการไดใชประโยชนจากแผนชมชน ก จะน าไปสการตอบสนองความตองการของชมชน น าไปสชมชนแหงความเขมแขง

๕. การจดการความรชมชนในกระบวนการพฒนาหมบาน การรวบรวมความรทไดจาก การด าเนนโครงการทงหมด กลนกรองออกมาเปนความร และรายละเอยดตางๆ ของแตละเรอง

ประวตความเปนมาของหมบาน บานสามเสยมเดมเปนหมบานทแยกตวออกมาจากต าบลนาทง ซงแยกมาทง ต าบล จ านวน ๘ หมบาน เปนต าบลนาชะอง บานสามเสยมเปนหมท ๕ ของต าบลนาชะอง ประมาณป พ.ศ. ๒๕๑๙ ขณะนนมประชากรอาศยอย จ านวน ๓๘ ครวเรอน

ขอมลทวไป ๑. ประชากร บานสามเสยมหมท ๕ ต าบลนาชะอง ปจจบนมประชากรอาศยอยจรง จ านวน ๑๙๔

ครวเรอนประชากร ๗๔๑ คน แยกเปนชาย ๓๖๑ คน หญง ๓๙๐ คน ๒. ภมประเทศ มพนทแยกเปน ๒ สวน มลกษณะดงน

๒.๑. สวนทมพนทขนานตลอดแนวชายฝงทะเลมระยะทางระมาณ ๕ กโลเมตร เปนพนท ชายหาดทะเล เปนแหลงเพาะพนธสตวน าทะเลตามธรรมชาต เหมาะกบการประกอบอาชพประมงน าตน การเลยงสตวน าทะเล การทองเทยว การแปรรปสตวน าเชงพาณช ๒.๒. สวนทเปนพนทเพอการเกษตร เปนพนทราบสง และทราบลมเชงเขา ทเหมาะกบการเพาะปลกท าการเกษตร เชน สวนปาลม สวนยาง สวนผลไม นาขาว หรอปลกพช ปลกผกตางๆ ๓. ศกยภาพของหมบาน ทเปนปจจยสงเสรมการพฒนาหมบาน ๓.๑. ดานโครงสรางพนฐาน เปนหมบานทการพฒนาโครงสรางตางๆ ของหมบาน ทมความมนคงสะดวก และมคณภาพ เชน ถนนสญจรในหมบาน ระบบไฟฟา ประปา การจดระบบสขาภบาลของเทศบาลต าบล

5

๓.๒. ดานองคกรผน าชมชน หมบานนมระบบการท างานของผน าชมชนในสวนตางๆ ประสานการท างานเปนทมหลายหนวยงาน เชน สวนปกครอง สวนราชการในระดบต าบล สวนปกครองสวนทองถน ผน ากลมอาชพตาง ๓.๓. ดานภมประเทศทเปนปจจยเกอหนนในการพฒนาหมบานใหเปนไปตามประเดนยทธศาสตร ๕ ประเดนยทธศาสตร ซงเปนนโยบายของการพฒนาของจงหวดชมพร

กระบวนการพฒนาแกนน าชมชน (การเพมขดความสามารถของผน าชมชน

๑. เสรมสรางขดความสามารถของคณะกรรมการกองทนหมบานใหความส าคญกบการ พฒนาศกยภาพของคนเปนอนดบแรก กอนการไปพฒนาในดานอนๆ ในชมชน เสมอนจดเรมตนของ “เศรษฐกจพอเพยง” เปนปรชญาทเปนทงแนวคด หลกการ และแนวทางปฏบตตน ของแตละบคคลและองคกร โดยค านงถงความพอประมาณกบศกยภาพของตนเองและ สภาวะแวดลอม ความมเหตมผลและการมภมคมกนทดในตวเอง โดยใชความรอยางถกหลกวชาการ ดวยความรอบคอบและระมดระวง ควบคไปกบการมคณธรรม ไมเบยดเบยนกน แบงปน ชวยเหลอซงกนและกน และรวมมอปรองดองกนในสงคม ซงจะชวยเสรมสรางสายใย เชอมโยงคนในภาคสวนตางๆ ของสงคมเขาดวยกน สรางสรรคพลงในทางบวก น าไปสความสามคค การพฒนาทสมดลย งยน พรอมรบตอการเปลยนแปลงภายใตกระแสโลกาภวฒนได ตวอยางภาคปฏบตทรจกกนแพรหลายตวอยางหนงของหลกเศรษฐกจพอเพยง ไดแก ทฤษฎใหม ทสงเสรมการพฒนาคน อยางเปนขนตอน โดยเรมตนจากการสรางความมนคงของคน ใหสามารถพงพาตนเอง ไดในระดบหนงกอน แลวกาวเขาสการรวมตวกนท ากจกรรมตางๆ ในรปกลม ชมชน หรอ กลมธรกจตอเนอง เพอรวมมอกนสรางสรรค และปองกนแรงกระแทกทางลบจากภายนอก สรางความเขมแขงของชมชน ดงนน เราตองสงเสรมกระบวนการเรยนร โดยเนนสรางชมชนใหเปนชมชนแหงการเรยนร หมายถง ใหคนในชมชนมกจกรรมทเกดการแลกเปลยนเรยนร แบงปนความคด ประสบการณซงกนและกน เกดการเรยนรในชมชนเปนประจ า และสามารถถายทอดความรประสบการณ เชน ในดานกระบวน การพฒนา วธการท างานทประสบผลส าเรจเพอสรางความเขมแขงและคณภาพทดของคนในชมชนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ขอมลทเปนประโยชนทไดจากการถายทอดและสบทอดสามารถน ามาพฒนาตอยอดภมปญญาของชมชน ปรบปรงหรอน าไปประยกตใชได กระบวนการเรยนรของคนในชมชน จะน าไปสการพงตนเอง ๒. กระบวนการพฒนาทนชมชน เปนการพฒนาบรหารจดการทนชมชน เมอพดเรองทนชมชน กจะนกถงเรองเงนกอนเรองอน ซงทนชมชน อาจจะไมใชเรองเงนอยางเดยว เพราะมทนอนๆ ทสามารถน าใชเปนทรพยากรในการพฒนาหมบานไดส าเรจ ซงทนมหลายประเภท ไดแก ทนดานสงคม ทนกายภาพ ทนธรรมชาต ทนมนษย และทนการเงน ในขนนจะเปนกระบวนการพฒนาชมชน เนนหลกการพงตนเองในการแกไขปญหาความยากจนของประชาชนตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง สงเสรมในการเรยนรของชมชน เพอสรางโอกาสและรายไดของชมชน จดใหมสวสดการชมชน ทเนนการคดพงพาตนเองซงกนและกน

6

กระบวนการนเปนเวททศกษาปญหาความตองการของคนในหมบาน เปนการศกษาใหรวาชมชนมความเดอดรอนอะไร หรอตองการอะไร เมอไดขอมลกจะมการประชมวเคราะหปญหาความตองการของชมชน เปนการน าขอมลทไดจากการศกษามารวมกนวเคราะหดวาปญหาของชาวบานจรงๆ คออะไร และใหชมชนไดชวยกนก าหนดปญหาทแทจรงดวยตนเอง โดยก าหนดแนวทางแกไขปญหา เปนการตกลงกนวาแกไขปญหาเหลานนจะตองท าอยางไร ซงพอสรปวตถประสงคของการด าเนนงานกระบวนการพฒนาทนชมชนไดดงน ๒.๑. เพอพฒนาคน โดยใชหลกการของกองทนหมบานเปนเครองมอในการพฒนาคนเอง และเพอนสมาชกใหมคณธรรม คอ ความเหนอกเหนใจ ความเออเฟอเผอแผ ชวยเหลอเกอกลกน จะท าใหสมาชกอยกนเปนปกแผน เพราะทกคนรหนาท มความรบผดชอบ มหลกการควบคมกนเอง การใหความสนใจดแลความเคลอนไหวของกองทนหมบาน และตรวจสอบซงกนและกนของสมาชก ๒.๒.เพอพฒนาเศรษฐกจของประชาชน ท าใหสมาชกมแหลงเงนทนในการกยมเงนไปประกอบอาชพและใชตามความจ าเปนของครอบครว อกทงสมาชกกองทนหมบานจะไดเรยนรการจดการกจกรรมเชงธรกจ และสามารถเพมรายไดใหกบครอบครว น ามาซงการยกระดบมาตรฐานการครองชพ และมแหลงเงนทนทย งยนในชมชน ๒.๓.เพอพฒนาสงคม ท าใหคนในชมชนเกดความสามคค ความยตธรรม ความเทาเทยมกนของสมาชก การเคารพความคดเหนของผอน ความรวมมอรวมใจ และความเปนอนหนงอนเดยวกนในชมชน เมอเราคดพฒนาสงคม กจะตองมกจกรรมทไปสนบสนนในการท าใหสงคมเขมแขง นนกคอ เกดสวสดการชมชน เพอชวยคนในชมชน และเกดจากความคดของคนในชมชน

๓. การพฒนาเศรษฐกจชมชนใหเขมแขง โดยยกหลกการพฒนา ดงน ๓.๑. การพฒนาหมบานตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง เปนการด าเนนงานเปน ๓ ขนตอนประกอบดวย ขนตอนท ๑ การสรางความรความเขาใจ (ขนกอรางสรางตว) แกผน าชมชน/ชาวบาน/ชมชน ในการขบเคลอนปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ในการสรางความร ความเขาใจแกผน าชมชน/ชมชนเปนการประชมในการสรางความเขาใจ ยอมรบและน าหลกการตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไปใชในแนวทางการด ารงชวต อกท งเปนการแลกเปลยนเรยนร ซงกนและกน การประยกตหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการพฒนาหมบาน เปนกระบวนการเชงระบบ ทตองใชเวลา เพราะเปนการเปลยนความคดของคนใหเปลยนเปนวถแหงการด ารงชวต และไมใชเปนการเปลยนแปลงคนเดยว แตเปลยนวถการด ารงชวตของคนทงชมชน ซงมหลากหลาย เรมแรกไมตองเปลยนทงหมด แตขอสกสวนหนงกอนทรและเขาใจหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง วามประโยชนและความส าคญอยางไร และพรอมจะเปนก าลงส าคญในการขบเคลอนหมบานใหส าเรจ การพฒนาหมบานตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยงจะเปนการสรางความรความเขาใจ อกทงการด าเนนงานแบบคอยเปนคอยไป โดยการชกชวน แนะน า เรยนรผานกระบวนการและกจกรรมตางๆ เพอใหเกดการเรยนรและการมสวนรวมในการท างานพฒนาชมชนทองถน

7

ตนเอง จดใหมกจกรรมในการสงเสรมความร ความเขาใจ และหลกการยอมรบในหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ในรปแบบตางๆ ผานเรองราวตางๆ จะเหนไดวาในขนตอนท ๑ จะใชค าวาประชาสมพนธ/การรณรงค การแลกเปลยนเรยนร เพราะเปนกระบวนการทคอยๆ ใหชาวบานซมซบ และไมเปนการเรงรดจนเกนไป จะท าใหรสกเหมอนถกบงคบ จะขาดความสนใจ ทจะด าเนนชวตตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง ขนตอนท ๒ สงเสรมกระบวนการมสวนรวมและกระบวนการเรยนรภายในหมบาน ดานการจดกจกรรมการเรยนร (ขนลงมอปฏบตการ) ๑. จดกจกรรมสรางการเรยนร ในประเดนทเปนทสนใจและอยในความตองการของชมชน และเชอมโยงไปสแนวคดเศรษฐกจพอเพยงอยางตอเนอง เชน สนใจการจดท าบญชครวเรอน กแนะการจดบญชรายรบ รายจาย แบบงายๆ (ไดรบความอนเคราะหจากส านกงานตรวจบญชสหกรณฯ ในการสนบสนนบญชครวเรอน จ านวน ๓๐ เลม) ๒. จดใหมแหลงเรยนร เรองเศรษฐกจพอเพยงในชมชน เพอถายทอดใหคนในชมชนและชมชนอนๆ เขามาศกษาเรยนรและเชอมโยงเปนเครอขายเรยนรเศรษฐกจพอเพยงในชมชน เพอถายทอดใหคนในชมชนและชมชนอนๆ เขามาศกษาเรยนร และเชอมโยงเปนเครอขายการเรยนรเศรษฐกจพอเพยงในวงกวางตอไป ๓. จดเวท สบคน คนหาและถอดองคความร/ภมปญญา ทอยในตวคนทประสบความส าเรจในการน าแนวคดเศรษฐกจพอเพยงมาใชในดานตางๆ มาเปนองคความรดานตางๆ (อยในเลมแผนชมชน) ๔. จดเวทถายทอดความร/ภมปญญาทองถน และผรในชมชน แลวน ามาเชอมโยงกบความหลากหลายทางชวภาพและวฒนธรรมในชมชน เพอเปนพลงในการขยายผล และขบเคลอนการด าเนนงานเศรษฐกจพอเพยง ๕. จดเวทวเคราะหอตลกษณของชมชน เพอใหชมชนตระหนกถงคณคา มความภาคภมใจในทองถน และสรางสรรคสงดๆ มาสสงคมอยบนพนฐานของความพอเพยง (อยในเลมแผนชมชน) ๖. สงเสรมการสรางองคความร/ภมปญญาใหมๆ ควบคกบการฟนฟความรพนบานทผสมผสานเทคโนโลยอยางเหมาะสม และมประโยชนสอดคลองกบความตองการของชมชน โดยสนบสนนการวเคราะหสถานการณทางเศรษฐกจ สงคม การเมอง วฒนธรรมและสงแวดลอมทสงผลกระทบตอชมชน แลวใหชวยกนหาวธการแกปญหาดวยการพงเองกอน กระบวนการแรกใหชวยกนหาสถานการณทสงผลกระทบตอชมชน หลงจากนนชวยกนคดหาวธการแกไขปญหา สงทไดคอแผนชมชนในการสรางภมคมกน จากสถานการณการเปลยนแปลงของสงคมทสงผลกระทบตอชมชน กจะไดขอมลและแผนเพอชมชนอยาง แทจรง ขนตอนท ๓ คนหาครวเรอนตนแบบ (ขนขยายผลภายในชมชน) เปนการคนหารวมกนของชมชน เพอเลอกครวเรอนตนแบบเศรษฐกจพอเพยงตนแบบทสามารถเปนตวอยางได จ านวน ๑๐

8

ครวเรอน เพอจดประกาย/สรางแกนน าทางความคดโดยครวเรอนตนแบบจะเนนกจกรรมใหญๆ ๓ ดานหลกๆ ดงน ๑. ลดรายจาย เปนกระบวนการปฏบตและกจกรรมตางๆ เพอการประหยดของครวเรอนเพอลดรายจายทไมจ าเปนของครวเรอน ๒. พงตนเอง เปนการท ากจกรรมตางๆ ของครวเรอนทอาศยการพงตนเอง เชน การผลตปยชวภาพ การบวนการใชเทคโนโลยพนบานในการท าการเกษตร ๓. เนนการออม รจกการเกบออมเพอเปนทนในการสงเสรมการประกอบอาชพ หรอส ารองเพอใชในยามจ าเปน

การน าเศรษฐกจพอเพยงมาใชในชมชน กจกรรมทประสบผลส าเรจตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จะเหนไดวาเมอบคคล หรอครวเรอน/ชมชน มวถชวตและปฏบตตนตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยงแลว จะสามารถลดรายจาย เพมรายได และขยายโอกาส ตลอดจนมภมคมกนทางเศรษฐกจอกดวย โดย

๑.สรางความร ความเขาใจในปรชญาเศรษฐกจพอเพยงอยางถองแท ๒.ใหคนในชมชนไดประเมนตนเองเพอใหรจกตนเอง รศกยภาพของตนเอง รปญหา หรอวกฤตทประสบอย ๓. เกดความคด “พงตนเอง” โดยใชศกยภาพทมอยแกปญหา ๔. ตงใจทจะใชชวต “อยอยางพงตนเอง” โดยลดความตองการ (กเลส) ใหนอยลงทสด และท าประโยชนแกสวนรวมมากขน ๕. มก าหนดการใชจายในแตละเดอนอยางคราวๆ ใหพยายามใชจาย ๓ สวน และออม ๑ สวน โดย *ควบคมการใชจายเงนของครวเรอน และวางแผนการใชจายเงนอยางรอบคอบ โดยจดท าแผนการใชจายเงนของครวเรอน ในดานตางๆ ดงน ๑. ดานการเงน *สรางวนยการใชจายเงน และออมเงนสวนทเหลอจาย ไวกบกลมการเงนในชมชน เชน ฝากเงนกบกลมออมทรพยบานสามเสยม ,ฝากเงนสจจะของหมบาน หรอฝากเงนไวกบธนาคารใกลบาน เปนตน *ไมสรางหน ลดภาระหนสนของตนเอง หรอไมพยายามกอหนทไมกอใหเกดรายได เชน การน าเงนทกยมมาไปซอของฟมเฟอย อาทเชน โทรศพทมอถอ รถจกรยานยนต เครองใชไฟฟา เปนตน ยกเวนวาสงเหลานน จะน าไปสการสรางอาชพ การสรางรายได เชน น าโทรศพทมอถอไวตดตอการคา ซอรถจกรยานยนตเพอน าไปวงรบจางหรอสงของหารายได ซอเครองใชไฟฟา เพอน าไปประกอบอาหารจ าหนาย เปนตน *ไมใชจายฟมเฟอย และรเทาทนกระแสบรโภคนยม ยดหลก (ฉลาดซอ+ฉลาดใช) ซอตามความจ าเปน ซอของตนทนตอหนวยต า ไมยดตดกบของมยหอหรอ ,ฉลาดใช คอ การรกษาขาวของเครองใชใหอยในสภาพด ประหยดคาใชจายตางๆ

9

* พยายามทจะลด ละ เลก อบายมขตางๆ เชน หวยใตดน การเลนไกชน,ปลากด ,การพนนตางๆ ลดการสบบหร ดมสรา เหลอเพยงการสงสรรคในโอกาสพเศษเปนครงคราว

๒. ดานปจจยสในการด ารงชวต การลดรายจายในครวเรอนไดท ากจกรรมเพอการบรโภคในครวเรอนเอง ท าใหครวเรอน สามารถประหยดคาใชจายในครวเรอนใหได ๑ ใน ๔ ของรายจายทงหมด ดงน - มการปลกพช/พชผกสวนครว และเลยงสตวเพอการบรโภคในครวเรอน เชน ปลกพชผกสวนครวรวกนได การปลกขาว สวนสมนไพรในบาน การเลยงไกพนธพนเมอง ปลา ไวบรโภคในครวเรอน โดยยดหลก ปลกทกอยางทกน กนทกอยางทปลก และใชทกอยางทท า ท าทกอยางทใช - กจกรรมทางการเกษตรทไมท าลายสงแวดลอมครวเรอน/ชมชน ไดแก น าทฤษฏใหมมาปรบใช การท าการเกษตรแบบผสมผสาน การท าสวนผสม การน าเกษตรอนทรยและเกษตรชวภาพ พงพาการใชสารเคมใหนอยทสด ใชเทาทจ าเปน - การปลกพชสมนไพรไวรกษาโรค เชน การปลกวานหางจรเข ผกเปดแดง ตนใบชมเหดเทศ ตนฟาทะลายโจร เปนตน - การเขารวมเปนสมาชกกลมตางๆ ในชมชน เพอใหเกดการสะสมทนแลกเปลยนเรยนร สรางพลงในการตอรอง และความสามคคในชมชน เชน กลมออมทรพยเพอการผลต กลมกองทนหมบาน กลมอาชพตางๆ เปนตน

๓. ดานการรวมตว/การพงตนเอง ๓.๑. รวมกนชวยเหลอกจกรรมตางๆ ในชมชน แมสภาพสงคมของชมชนบานสามเสยม จะมการเปลยนแปลงไปตามกระแสโลกาภวฒน แตภาพการด าเนนชวตในชมชนทยงเตมไปดวยความรก ความเอออาทร และการชวยเหลอพงพาซงกนและกนของชาวบานบางเสยบ กยงคงอย ยงมการรณรงคใหมการปลกตนไม เพอสรางความรมรนใหแกชมชน และเพอจดเปนสวนปาเฉลมพระเกยรต และเปนการอนรกษทรพยากรธรรมชาตอกทางหนง ในวนส าคญตางๆ เชน วนเฉลมพระชนมพรรษาในหลวง/พระราชน วนส าคญทางพทธศาสนา ฯลฯ จะมการพฒนาสงแวดลอม ชาวบานบางเสยบจะรวมแรง รวมใจ ในการพฒนาสงแวดลอมตางๆ ในชมชนอยางสม าเสมอ เชน การพฒนาถนนหนทาง การตดแตงกงไมสองขางทาง การปลกตนไมสองขางทาง การน ากรวด/ดน มาถมถนนทเปนหลม เปนบอ การขดลอก แมน าล าคลอง/และการก าจดวชพชในแหลงน าภายในชมชน ใหมความสะอาด และมสภาพทพรอมใชงานไดตลอดเวลา นอกจากนยงมการเกบขยะมลฝอยบรเวณชมชน ใหเปนทถกสขลกษณะ และครวเรอนกมการฝงกลบขยะทเปนขยะสดเพอเปนปยและลดปญหาการเกดมลพษในชมชนอกดวย ๓.๒. รวมกนสบสานวฒนธรรม ในชมชนยงมความรกใครสามคค มการชวยเหลอกน และพงพากน เหมอนญาตพนอง ชาวบานสวนใหญนบถอศาสนาพทธ มการสบสานวฒนธรรมอนดงามของชมชน ไดแก การท ากจกรรมวนแม กจกรรมวนสงกรานต การทอดกฐน เปนตน

10

๓.๓. รวมกนคด/แลกเปลยนเรยนร คนในชมชนบานสามเสยม ยงรวมกนคด รวมกนวางแผนเพอจะพฒนาชมชนของตนเองใหเจรญยงขน โดยมการก าหนดแผนชมชนขนมาเปนประจ าทกป โดยแผนชมชนจดท าเปนลายลกษณอกษร/เปนรปเลม โดยเรมท าจรงๆ จง ตงแตป ๒๕๕๑ เปนตนมา เพอก าหนดปญหาของชมชนทยงไมไดรบการแกไข และหาทางเพอแกไขปญหาตางๆ ทยงมอยในชมชนใหบรรเทาลง ซงกอใหเกดการแลกเปลยนเรยนรระหวางกนในชมชน หากใครมโอกาสเขารบการฝกอบรมไดความรใหมๆ มากจะมาถายทอดใหเพอนๆ ชาวบานบางเสยบรบทราบในวนประชมประจ าเดอนของหมบาน และมการจดเวทประชาคมของหมบานในเรองตางๆ เพอแลกเปลยนความคด/ทศนคต และหาขอลงตว โดยยดหลกของชมชนเปนทตง และเคารพความคดของผอน มการใชเวทชาวบานเปนทแลกเปลยน

การน าไปใชประโยชน ๑. ครวเรอนเรมมการจดบนทกและจดท าบญชรายรบ-รายจาย มกจกรรมการพฒนาทชดเจน ชาวบานในชมชนเหนความส าคญของการท าบญชครวเรอน ทจะคมรายจาย และเหลอเงนสวนหนงไวเกบออม เพอเปนหลกความมนคงในอนาคต ๒. มการน าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไปปฏบตไดจรง เพอลดรายจาย เชน การปลกพชผกสวนครว การท าปยหมกชวภาพ การท าน ายาลางจาน การเลยงหม,เลยงไก เปนอาชพเสรม เปนตน ๓. มการใชประโยชนจากแผนชมชน ในแผนชมชนบรรจโครงการ สอดคลองกบหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ในแผนชมชนเนนการพงพาตนเอง และลดการพงพาจากภายนอก เปนการด าเนนชวตสอดคลองกบแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ๔. ชมชนมการน าความรทไดรบการถายทอด จากการดงาน หรอการฝกอบรมเรองเศรษฐกจพอเพยง มาประยกตเอาความรมาปฏบต รจกดงแปลงมาเพอใชใหเหมาะกบงานประจ า หรอชวตประจ าวน เชน การท าปลกพชผสมผสาน การท าปยน าหมกชวภาพ การฝงกลบใบไมแทนการเผาเพอเปนแรธาตในดน เปนตน

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

๑. เกดกระบวนการเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยง ชาวบานในชมชน/กลมองคกรในชมชน ทกคนในชมชนไดรบผลประโยชน ๒. เกดความร ความเขาใจและมกระแสสนบสนน เกยวกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในหมบาน

๓. เกดการพฒนาและสรางคน ทมความรความเขาใจในหลกเศรษฐกจพอเพยง และสรางผน าทจะเปนแกนหลกในการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยงจ านวนมากขน

๔. ผทเกยวของทกระดบสามารถแยกแยะไดวา อะไรเปนเศรษฐกจพอเพยงและอะไรทไมใช รวมทงสามารถขยายความเขาใจและคนหาตวอยาง ประยกตเกยวกบเศรษฐกจพอเพยงทเปนรปธรรมไดในหลายรปแบบ

๕. เกดกระบวนการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยงทเปนเครอขาย มการตดตามประเมนผลและแกไขปญหาทเปนระบบ

11

๖. คนในชมชน/กลมองคกรตางๆ ในชมชนสามารถน าเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในการบรหารจดการใหมความโปรงใส เปนธรรม มระบบภมคมกนทด บนพนฐานของการมองคความรทถกตองและลกซง รเทาทนสถานการณ เชน รเรมมาตรการปองกนความเสยงทจะเกดขนจากการท าธรกจ ๗. มแผนชมชน เปนแนวทางในการพฒนาหมบาน การปรบปรงแผนชมชน เมอสถานการณแวดลอมของชมชนเปลยนไป มการบรหารการน าแผนชมชนไปสการปฏบตอยางเปนรปธรรมและตอเนอง โดยมการประชาคม ๔. การขบเคลอนแผนชมชน การพฒนาแผนชมชนทมคณภาพ แผนชมชนเปนเครองมอหนงในการก าหนดทศทางการพฒนาหมบาน โดยใชขอมลของชมชน/สภาพปญหา ความตองการในชมชนในการก าหนดโครงการ หรอกจกรรมตางๆ กระบวนการแผนชมชน จงมความส าคญเปนอยางยง เพราะเปนการก าหนดทศทางการพฒนาหมบาน แผนชมชน คอ กระบวนการเรยนรและการจดการตนเองทคนในหมบาน ไดมสวนรวมในการคด และรวมก าหนดทศทางการพฒนาตนเอง การวเคราะหปญหาของหมบาน ศกยภาพของหมบาน ลทางในการพฒนาและแนวทางแกไขปญหาของหมบาน เปนการเปดโอกาสใหคนในชมชนไดรวมกนแสดงความคดเหน และรวมหาทางพฒนาหมบานอยางเปนระบบ รวมกนก าหนดกจกรรม/โครงการเพอแกไขปญหาของชมชน โดยใชขอมลครวเรอน ขอมลชมชน ศกยภาพของชมชน จดท าเปนแผนชมชนเพอใชเปนแนวทางในการพฒนาหมบาน/ชมชนของตนเองและ สอดคลองกบ ๕ ตวชวด (มาตรฐานแผนชมชน) ๑) การมสวนรวม ๒) การเรยนร ๓) การใชประโยชน ๔) รปเลมแผนชมชน ๕) สอดคลองตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ความส าคญของการท าแผนชมชน ๑. ท าใหสมาชกในหมบาน/ชมชน ไดเขามามสวนรวมในการพฒนาหมบาน โดยรวมกนคด รวมกนท า คนหาศกยภาพและพฒนาศกยภาพของชมชน ไปสการพงตนเอง โดยคนในชมชนชวยกนระบสาเหตปญหา และหาหนทางแกไขปญหากนเอง รจกการพงพาตนเอง สรางการเรยนรอยางตอเนอง เพอการพฒนาทย งยน ๒. เปนการส ารวจขอมลทงหลายทอยอยางกระจดกระจายในชมชน มาเปนขอมลของชมชน ท าใหทราบถงจดเดน จดดอย อตลกษณของหมบาน โดยใชการวเคราะหชมชนดวยเทคนค SWOT และทราบสภาพปญหาของหมบาน เพอน ามาวเคราะหถงสาเหตและหาทางแกไขปญหาของหมบานไดอยางถกตอง ๓. หมบาน/ชมชน จะไดรบทราบปญหาความตองการของหมบาน และสามารถรวมมอกน แกไขปญหา รวมทงจดท าแผนงาน/โครงการ เพอหาแหลงงบประมาณมาใชในการแกไขปญหาของหมบาน และยงอาจปรบเปลยนแนวคด พฤตกรรมในการปองกนและแกไขปญหาตางๆ ภายในหมบานดวยตนเอง ( กจกรรมทชมชนสามารถด าเนนการเอง เปนการสรางการชวยเหลอตนเองกอนไมหวงรอพงพาคนอนหรอหนวยงานอน) ตลอดจนการก าหนดอนาคตในการพฒนาหมบานไปสการพงพาตนเอง

12

๔. เปนการสรางพฒนาศกยภาพการเปนผน าของคนในหมบาน ตลอดจนกอใหเกดการแลกเปลยนเรยนร ระหวางสมาชกในหมบาน สรางความรวมมอของคนในหมบาน รวมคด รวมท า รวมรบผดชอบ ในการพฒนาและแกไขปญหาของหมบาน ๕. เปนการเสรมสรางและฝกฝนวถประชาธปไตยใหเกดขนในหมบาน/ชมชน กระบวนการเรยนรประชาธปไตยขนพนฐาน วถประชาธปไตย และการท างานรวมกนระหวางภาครฐกบภาคประชาชน

แนวคดกระบวนการจดท าแผนชมชน แผนชมชนทบานสามเสยมตองการ คอ การคนหาปญหาของชมชน (ขอมลของชมชน) เพอก าหนดอนาคตของชมชน มแนวทางการแกไขปญหาโดยใชระบบการมสวนรวมทกรปแบบรวมกนของชมชน เพอก าหนดรปแบบของกจกรรม / โครงการเพอแกไขปญหาของชมชน และตองรวมกนกลนกรอง ความตองการและสอดคลองของชมชน

ความส าคญของแผนชมชน - พฒนาคณภาพชวตของคนในชมชน - ท าใหสงคมชมชนรจกตวเอง และพงพาตนเอง พงพาซงกนและกน - ท าใหตนเองและชมชนมการพฒนาทรพยากรธรรมชาตของชมชนใหเกดประโยชน

สงสด - เปนแผนทชมชนมสวนรวมคดรวมท า - เปนเครองมอสรางกระบวนการเรยนรของชมชน

กระบวนการจดท าแผนชมชน - เตรยมชมชน สรางความเขาใจและประชาสมพนธใหประชาชนในชมชนเขาใจและเหนประโยชนในการจดท าแผนชมชน และเขารวมกระบวนการจดท าแผนชมชน และเตรยมพนท ในการจดเวทประชาคม โดยคนในชมชนเขารวมในการประชมจดเวทประชาคม และมทมแกนน าระดบหมบานในการขบเคลอนกระบวนการชมชน ในการจดท าแผนชมชน โดยมผน าชมชน กลม/องคกรในชมชน หนวยงานภาครฐทเกยวของทท างานในชมชน (พฒนาชมชน,เกษตรต าบล,สาธารณสขต าบล,สมาชก อบต.,อบต.,กศน,ปกครอง) โดยดงภาคการพฒนารวมเปนวทยากรกระบวนการในการจดท าแผน และรวมแสดงความคดเหนและใหขอเสนอแนะ -ประชมประชาคม เตรยมขอมลวเคราะหขอมลหมบาน น าขอมล จปฐ. กชช. ๒ค และขอมลอนๆ มาประกอบการ วเคราะหปญหาเพอตกผลกขอมล เสนอแนวทางแกไข ทศทางการพฒนาหมบาน/ชมชนในอนาคต จดล าดบความส าคญ จดหมวดหมขอมล แผนงาน/โครงการ (ตามเอกสารแนบทาย) -จดเวทประชาคมจดท ารางแผนชมชน และประชาพจารณแผนชมชน และท าแผนชมชนทครอบคลมทกดาน (ดานเศรษฐกจ,สงคม,ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม,ดานความมนคง,ดานบรหารจดการ) เปนรปเลม จดท าแผนชมชนฉบบสมบรณ

13

-ประสานเสนอแผนและประสานแผนกบหนวยงาน/องคกรทเกยวของ เพอทศทางในการพฒนาชมชน/หมบานไปในทศทางเดยวกน และเพอขอรบการสนบสนนงบประมาณตามความตองการของชมชน -ด าเนนการตามแผนชมชน ประกอบดวย กจกรรมทชมชนด าเนนการไดเอง พงตนเองได กจกรรมทไดรบการสนบสนนจากทองถน อ าเภอ จงหวดและอนๆ และประเมนผลกจกรรมทไดด าเนนการไปแลว

ผลประโยชนทไดรบจากแผนชมชน ทชาวบานสามเสยม ไดจากเวทน คอ ๑. คนในชมชนไดแลกเปลยนเรยนรรวมกน ๒. คนในชมชนไดเหนขอเดน ขอด โอกาส และขอจ ากดของชมชนในการพฒนาอยางมเปาหมาย ๓. คนในชมชนมชองทางในการแกไขปญหาของชมชนไดอยางเหมาะสมและครอบคลม ๔. คนในชมชนสามารถก าหนดกจกรรมทตอบสนองความตองการของชมชนได ๕. ท าใหคนในชมชนสามารถคดเปน และกลาทจะตดสนใจดวยตนเองได ๖. ชมชนสามารถวางแผนจดการกบทรพยากร หรอทนในชมชน ทงทนบคคลและทนทางสงคม ทมอยไดอยางเหมาะสม สอดคลองกบสภาพชมชน ๗. คนในชมชนสามารถรบผลประโยชนรวมกนไดอยางทวถงและเทาเทยม ๘. ความรวมมอกนของคนในชมชน จะกอใหเกดทศนคตทด เอออาทรตออนได ๙. ปลกฝงทศนคต คานยมทดใหกบลกหลาน ๑๐. สามารถหาแนวรวมในการท างานเพอพฒนาชมชนทองถนของตนเอง

สรปและขอเสนอแนะ กระบวนการพฒนาหมบานสามเสยม หมท ๕ ต าบลนาชะอง ทกกระบวนการ เปนการสรางชมชนใหสามารถเผชญวกฤตไดอยางย งยน ไมมใครสามารถสรางชมชนได คนในชมชนตองรวมกนสรางเอง โดยรวมกนท าใหเกดกระบวนการพฒนาชมชน ซงเปนกระบวนการของคนในชมชนทรวมกนตดสนใจ และก าหนดทศทางมงเปาหมายเพอแกไขปญหาของชมชน เพราะในชมชน ประชาชนทกคนตางมความคด พลงปญญา แตเราในฐานะผท างานใกลชดกบชมชน จะตองเปนผประสาน เสมอนตวเชอมในการใหทกคนเขามามสวนรวมคด ท า แกปญหา และพฒนา กจะน าไปสการพงพาตนเอง

14

โครงการตามประเดน ๕ ยทธศาสตร

บานสามเสยม หมท ๕ ต าบลนาชะอง อ าเภอเมอง จงหวดชมพร

15

โครงการท ๑

ประเดนยทธศาสตร การพฒนาเพมประสทธภาพผน าชมชน

กลยทธ เพมศกยภาพผน าชมชนในการบรหารจดการแบบมออาชพ

ล าดบความส าคญของโครงการ ล าดบท ๑/๒๕๕๔

ชอโครงการ ฝกอบรมเพมประสทธภาพผน าชมชน บานสามเสยม หมท๕ ต าบลนาชะอง อ าเภอเมองชมพร

ความส าคญของโครงการหลกการและเหตผล บานสามเสยม หมท ๕ ต าบลนาชะอง อ าเภอเมอง จงหวดชมพร มประชากรอาศยอยจรงทงหมดจ านวน ๑๙๔ ครวเรอน จ านวน ๗๔๑ คน แยกเปน ชาย ๓๖๑ คน หญง ๓๙๐ คน ลกษณะพนทแบงเปนสองสวนหลก คอ สวนทเปนพนราบท าการเกษตรกรรม และพนทชายทะเลเปนทประกอบอาชพหรอท าธรกจทางการประมง ท าใหหมบานนเปนหมบานทมศกยภาพทางเศรษฐกจ ประชากรมรายไดคอนขางด ท าใหผรบผดชอบการบรหารจดการหมบาน โดยเฉพาะคณะกรรมการหมบาน ตองปฏบตหนาทและหนวยงานแรกทมบทบาทส าคญ ในการดแลและพฒนาหมบานใหเปนไปตามความตองการของชมชน ตามหลกการและความเหมาะสมของพนท

วตถประสงค ๑.เพอสรางจตส านก ความรบผดชอบในการท าหนาทเปนผน าหมบาน

๒.เพอเพมความร และบทบาทหนาทแกผน าหมบาน

๓. เสรมสรางความเขมแขงของชมชน

ผลผลตและผลส าเรจของโครงการ คณะกรรมการทเขารบการฝกอบรมฯ เสรจแลว มความรสามารถน าไปใชในการบรหารจดการหมบานอยางเปนระบบและเปนไปในทศทางทตรงตามความตองการของชมชน

ตวชวดความส าเรจของโครงการ ๑. คณะกรรมการหมบาน/ผน าชมชน จ านวน ๒๕ คน มความรในการบรหารจดการหมบาน ๒. คณะกรรมการหมบาน/ผน าชมชน ผานการประเมนในการตดตามผลตามหลกวชาการ ๓. คณะกรรมการหมบาน/ผน าชมชน เปนทยอมรบและไดรบการไววางใจของคนในชมชน

ความเชอมโยงกบกลยทธความพรอมของโครงการ คณะกรรมการหมบาน น าความรไปบรหารจดการในกระบวนการตางๆ รวมกบคนในหมบานใหเกดประโยชน สรางคณภาพชวตของคนในหมบานใหมคณภาพชวตทดขน เชน การดแลรกษาความสงบเรยบรอยการพฒนาสงเสรมการประกอบอาชพของคนในหมบาน การเกบออม ไมมหนสน และการครองตนตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง

16

ผรบผดชอบ

สวนราชการทปฏบตในพนทระดบต าบล เทศบาลต าบลนาชะอง และองคกรภาคเอกชนทมกจกรรมและอาศยอยในชมชน

ทรพยากรทใช

๑. ใชงบประมาณในสวนรายไดของชมชน ประกอบดวย กทบ. กลมออมทรพย และเงนบรจาคสมทบจากชมชน ผประกอบการตางๆ ๒. ผเขาอบรมสมทบคาอาหาร/สถานทฝกอบรม

ผทเกยวของกบโครงการน หรอผทไดรบผลกระทบจากโครงการน ๑. ผรวมด าเนนรายการ วทยากร นกวชาการ ภาครฐและเอกชน ๒. นายกเทศบาลต าบลนาชะอง ๓. ก านน / ผใหญบาน ต าบลนาชะอง

กจกรรมส าคญของโครงการหรอขนตอนการด าเนนงาน

๑. ประชาสมพนธใหคณะกรรมการหมบาน (กม.)ไมรบทราบ ๒ .เชญชวนคณะกรรมการหมบาน (กม.) และองคกรผน าในหมบานเขารวมรบการฝกอบรม

๓. จดหาคาใชจายในการด าเนนงาน โดยไมใชงบประมาณของทางราชการ ๔. จดท าการประเมน / ตดตามผล

๕. พฒนากจกรรมใหสามารถด าเนนการอยางตอเนอง เปนรปธรรมชดเจน ๖. จดตงเปนศนยขอมลและศนยการเรยนรประจ าหมบาน

ความเสยง เนองจากการด าเนนงานดานการบรหารชมชนในทกดานตองอาศยการมสวนรวม ของผอาศยอยในชมชน และตองมคาใชจาย ในสวนนจ าเปนอยางยงทตองใชงบประมาณสนบสนนทงภาครฐและเอกชน เพอใหสามารถขบเคลอนกจกรรมตางๆ ของชมชน ไดอยางมประสทธภาพ

ระยะเวลาและกจกรรมทส าคญของโครงการ ปงบประมาณ ๒๕๕๔ มผเขารวมโครงการ ๒๕ คน ด าเนนกจกรรมตอเนองตางๆ ไดดงน

๑ .คณะกรรมการรบผดชอบการบรหารจดการชมชน บานสามเสยม หมท ๕ ต าบลนาชะอง ๒. สนนสนนการมสวนรวมในการบรหารจดการตนเองของราษฎรในชมชน

๓. การก าหนดทศทางการบรหารจดการพฒนาชมชน อยางเปนระบบตอเนอง เปนรปธรรมชดเจน ๔. จดท าแผนการพฒนาหมบาน ตามความตองการของชมชน ในทกดาน ตามหลกวชาการ

17

โครงการท ๒ ประเดนยทธศาสตร การพฒนาเศรษฐกจชมชน

กลยทธ เพอขบเคลอนการด ารงตนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ล าดบความส าคญของโครงการ ล าดบท ๒/๒๕๕๔

ชอโครงการ การสงเสรมอาชพเลยงปทะเลในกระชง บานสามเสยม หมท ๕ ต าบลนาชะอง อ าเภอเมองชมพร

ความส าคญของโครงการ หลกการและเหตผล ดวยบานสามเสยม หมท ๕ ต าบลนาชะอง อ าเภอเมองชมพร ในสวนทพนทตดแนวชายฝงทะเลฝงอาวไทย ประชากรทอาศยอยบรเวณน สวนหนงไดประกอบอาชพประมงจบปทะเลเปนอาชพหลก และไดด าเนนการจดตงกลมผเลยงปทะเล สบเนองจากการทปทะเลในบรเวณชายฝงทะเลมปรมาณนอยมจ านวนลดลงจนแทบสญพนธ หายไปจากชายฝง จนผประกอบอาชพนประสบภาวะขาดทน จงหนไปท าการประมงชนดอน เปนเหตท าใหปทะเลขาดตลาด

วตถประสงค ๑. เพอเปนการสนบสนนใหคนในหมบาน ประกอบอาชพประมงเชงอนรกษ

๒. เพอเปนการขยายพนธปทะเลใหมปรเพมขน

๓. จดตงธนาคารปทะเล รองรบการวางไขและการอนบาลลกป

๔. จดตงกองทน เสรมสรางสภาพคลองทางการเงน ใชผประกอบการประมง

ตวชวดความส าเรจของโครงการ ๑. ผประกอบการประมง มความรในการดแลรกษาระบบนเวศน และขยายพนธปทะเลไดปรมาณ

มคณภาพตามเปาหมาย ๒. ผประกอบการประมงมรายไดเพมขนและ อยภาวะคมทน

๓. มกองทนใหบรการทางดานการเงน ท าใหเกดสภาพคลองทางการเงน

ความเชอมโยงกบยทธศาสตร ผประกอบการมการรวมกลม จดระบบการบรหารจดการ การประกอบอาชพเชงอนรกษ ตลอดจน

ดแลรกษาสงแวดลอมระบบนเวศน บรเวณชายฝงทะเล

ผรบผดชอบ

นายพนม เกตมณ ผใหญบานหมท ๕ ต าบลหาดนาชะอง รบผดชอบในต าแหนงประธานกลมรวมกบคณะกรรมการ และเจาหนาทจากสวนราชการรบผดชอบการบรหารจดการกลมเลยงปทะเลในกระชง

18

ทรพยากรทตองใช ๑. วสดประกอบกระชง ประกอบดวย ตาขาย โครงไม และทนลอย ๒. พนทบรเวณทะเลทมะสภาพเหมาะกบการวางกระชง ๓. เครองหมาย/สนญาณ แสดงทตง แนวปองกน การเดนเรอ

งบประมาณ

ใชงบประมาณจากโครงการกลมประมง บานสามเสยม หมท๕ จ านวน ๑๕๐,๐๐๐ บาท (หนงแสนหาหมนบาทถวน)

ผทเกยวของกบโครงการน หรอผทไดรบผลกระทบจากโครงการน ๑. คณะกรรมการกลมฯ รบผดชอบการบรหารจดการ ๒. นกวชาการการประมง/เจาหนาทศนยวจยขยายพนธสตวน าชายฝงทะเล

๓. สมาชกและผประกอบการ ๔. พฒนาการผประสานงานประจ าต าบลนาชะอง

กจกรรมทส าคญของโครงการหรอขนตอน

๑. ธนาคารเพาะพนธลกปทะเล ๒. แหลงเงนทนส ารองเพอใหบรการสมาชกผประกอบการ ๓. คณะกรรมการ/นกวชาการ/เจาหนาท ดแลการบวนการบรหารจดการ

ความเสยง 1. ภาวะแปรปรวนของธรรมชาต คลนลม สภาวะของน าทะเล ตลอดจนสารปนเปอนทเปนอนตรายในการเจรญเตบโตของปทะเล 2. คาใชจายทสงขนในการประกอบการ เชน น ามนเชอเพลง วสด ครภณฑ ฯลฯ

ระยะเวลาและกจกรรมทส าคญของโครงการ ด าเนนการในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๔

การตดตามประเมนผล คณะกรรมการบรหาร นกวชาการ เจาหนาทรบผดชอบโครงการจะเปนผตดตามประเมนผลและรวมปรกษาหรอกบสมาชกอยอยางตอเนอง เพอแกปญหาทจะเกดขนรวดเรวทนตอเหตการณ ก าหนดทศทางในการขบเคลอนกลมใหบรรลผลตามเปาหมาย และเกบขอมลเพอการปรบปรงขยายผลในโอกาสตอไป

19

โครงการท ๓

ประเดนยทธศาสตร การพฒนาทนชมชน

กลยทธ เพอสงเสรมความเขมแขงในการบรหารจดการเงนทนชมชนใหมประสทธภาพ

ล าดบความส าคญของโครงการ ล าดบท ๓/๒๕๕๔

ชอโครงการ การสงเสรมการบรหารจดการทนชมชน

ความส าคญของโครงการ หลกการและเหตผล บานสามเสยม หมท ๕ ต าบลนาชะอง อ าเภอเมองชมพร ไดด าเนนการจดตงกองทนทางการเงนอยหลายกลมซงใหบรการทางการเงนทซ าซอนกนคอ กองทนหมบาน กองทนประมง กลมออมทรพยเพอการผลต ฯลฯ เพอใหการบรหารจดการทางดานกองทนชมชน มประสทธภาพเกดผลประโยชนสงสดไมซ าซอนกน ในการใหบรการทางดานการเงนแกสมาชก

วตถประสงค ๑. เพอเปนการจดระบบทางดานการบรหารจดการเงนทนในชมชน ไมใหเกดการซ าซอนกน

๒. เพอเปนสงเสรมการใชเงนก “หนงครวเรอน หนงบญชเงนก”

๓. สงเสรมการออมของครวเรอน

ผลผลตและผลลพธของโครงการ การด าเนนการบรหารจดการกองทนในชมชน รวมตวเปนหนงเดยวโดยใชคณะกรรมการชด

เดยวกบรบผดชอบ บรหารจดการภายใตระเบยบขอบงคบของกองทนแตละกองทน

ตวชวดความส าเรจของโครงการ ๑. ครวเรอนในชมชนมการท าบญช คาใชจาย เพอควบคมรายจายในครวเรอน ๒. ครวเรอนมระบบการจดการหนสนใหอยในภาวะทปกต ๓. ครวเรอนไมมการใชบรการหนนอกระบบ

๔. ครวเรอนมการออมเงนทมนคง

ความเชอมโยงกบยทธศาสตร ครวเรอนมการบรหารการใชจายเงน การท าบญชครวเรอน และเปนสมาชกกองทนตางๆ ในชมชน

เชน กลมออมทรพยฯ กองทนหมบาน ฯลฯ และครวเรอนมการเกบออมเงนไวส าหรบเปนทนในการด าเนนงานประกอบอาชพ

ผรบผดชอบ

๑. ประธานกรรมการและคณะกรรมการบรหารจดการทนชมชน

๒. สมาชกกองทนทกประเภท

20

๓. เจาหนาทรบผดชอบงานบรหารจดการกองทนชมชน

ทรพยากรทตองใช ๑. ทรพยากรบคคล คอ คณะกรรมการ/สมาชก เจาหนาทรบผดชอบการบรหารจดการเงนทน

ชมชน

๒. สถานทประกอบการกองทนชมชน

๓. เงนส ารองจาย เพอบรการสมาชกใชเปนทนในการประกอบการ ๔. วสด ครภณฑ เครองเขยนแบบพมพ

งบประมาณ จ านวน ๓๗,๔๐๐ บาท ๑. ใชงบประมาณจากการจดสรรผลก าไรสทธของกองทนหมบาน ฯ จ านวน ๒๕,๐๐๐ บาท

๒. สมาชกสมทบจ านวน ๑๒๔ รายๆ ละ ๑๐๐ บาท เปนเงน ๑๒,๔๐๐ บาท

ผทเกยวของกบโครงการน หรอผทไดรบผลกระทบจากโครงการน 1. คณะกรรมการ/สมาชกกองทนชมชน หมบาน

2. นกวชาการ/เจาหนาทรบผดโครงการงานจากสวนราชการ 3. พฒนาการผประสานงานประจ าต าบลนาชะอง

กจกรรมทส าคญของโครงการหรอขนตอน

๑. กจกรรม “หนงหมบาน หนงกองทนชมชน” ๒. กจกรรม “หนงครวเรอน หนงบญชเงนก”

๓. กจกรรม“หนงครวเรอน หนงบญชเงนออม”

ความเสยง ๑. การประสบภาวะขาดทนในการประกอบอาชพของสมาชกกองทน

๒. ความสามารถในการช าระหนของสมาชกกองทน

๓. ความลมเหลวในการบรหารจดการของสมาชก

ระยะเวลาและกจกรรมทส าคญของโครงการ ด าเนนการ ปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๔

การตดตามประเมนผล คณะกรรมการบรหารจดการกองทน เจาหนาทรบผดชอบโครงการตดตามและใหการชวยเหลอทางดานวชาการ และรายงานบนทกผลการปฏบตงานอยางตอเนอง

21

โครงการท ๔

ประเดนยทธศาสตร การจดการความรชมชน

กลยทธ การจดการความรขอมลพนฐานและสงเสรมกระบวนการเรยนรชมชน

ล าดบความส าคญของโครงการ ล าดบท ๔/๒๕๕๔

ชอโครงการ จดตงศนยเรยนรชมชน บานสามเสยม หมท๕ ต าบลนาชะอง อ าเภอเมองชมพร

ความส าคญของโครงการหลกการและเหตผล บานสามเสยม หมท ๕ ต าบลนาชะอง อ าเภอเมอง จงหวดชมพร มกลมองคกรและกองทนตางๆ มากมาย ตลอดจนการสงเสรมใหความรในดาน อาชพ การพฒนาผลตภณฑทางการเกษตร การพฒนาผลตภณฑทางผลผลตทางการประมง ตามภมลกษณะพนทซงแบงเปนสองสวนหลก คอ สวนทเปนพนราบท าการเกษตรกรรม และพนทชายทะเลเปนทประกอบอาชพหรอท าธรกจทางการประมง ท าใหหมบานนเปนหมบานทมศกยภาพทางเศรษฐกจ ประชากรมรายไดคอนขางด ท าใหผรบผดชอบการบรหารจดการหมบาน โดยเฉพาะคณะกรรมการหมบาน ตองปฏบตหนาทและหนวยงานแรกทมบทบาทส าคญ ในการดแลและพฒนาหมบานใหเปนไปตามความตองการของชมชน ตามหลกการและความเหมาะสมของพนท

วตถประสงค ๑. เพอเสรมสรางจตส านก และใหความรชมชนในดานตางๆ ๒.เพอใชเปนศนยกลางในการเผยแพรขอมล ขาวสารตางๆ ๓. เพอใชเปนศนยกลางในการประชาสมพนธ เผยแพรสนคาและผลตภณฑตางๆ ของหมบาน

ผลผลตและผลส าเรจของโครงการ หมบานมศนยเรยนร เพอใชเปนสถานทเผยแพรขาวสาร ความร ขอมลตางๆ เพอสงเสรมกระบวนการเรยนรของชมชน และใชเปนศนยกลางในการประสานงานของภาครฐและเอกชน

ตวชวดความส าเรจของโครงการ ๔. หมบานมศนยเรยนรชมชน มคณะกรรมการขนรบผดชอบบรหารจดการ กจกรรมตางๆ ของ

ชมชน ๕. ราษฎรใชบรการศนยเรยนรชมชนอยางตอเนอง

ความเชอมโยงกบกลยทธความพรอมของโครงการ คณะกรรมการหมบานรบผดชอบ ดแลรกษา และปรบปรงกจกรรมตางๆ ของศนยเรยนรชมชนและมอปกรณสอประชาสมพนธ และสอระบบสารสนเทศททนสมย ไวใชบรการ

ผรบผดชอบ

22

สวนราชการ นกวชาการ ทปฏบตในพนทระดบต าบล เทศบาลต าบลนาชะอง และองคกรภาคเอกชนทมกจกรรมและอาศยอยในชมชน

ทรพยากรทใช ใชงบประมาณในสวนรายไดของชมชน ประกอบดวย กทบ. กลมออมทรพย และเงนบรจาคสมทบจากชมชน ผประกอบการตางๆ ผทเกยวของกบโครงการน หรอผทไดรบผลกระทบจากโครงการน ๑. ผรวมด าเนนรายการ วทยากร นกวชาการ ภาครฐและเอกชน ๒. นายกเทศบาลต าบลนาชะอง ๓. ก านน / ผใหญบาน ต าบลนาชะอง

กจกรรมส าคญของโครงการหรอขนตอนการด าเนนงาน

๑. ประชาสมพนธ เผยแพร ความรขาวสารตางๆ ใหชมชนทราบ

๒. จดท า/บนทกขอมล ระบบสารสนเทศตางๆ ของหมบานอยางเปนระบบ

ความเสยง คณะกรรมการไมมการปรบปรง แสวงหาขาวสารตางๆ มาน าเสนอใชชมชนทราบ จนราษฎรไมไคใหความส าคญในการใชบรการจากศนยเรยนรของชมชน

ระยะเวลาและกจกรรมทส าคญของโครงการ ปงบประมาณ ๒๕๕๔ มผเขารวมโครงการ ๒๕ คน ด าเนนกจกรรมตอเนองตางๆ ไดดงน

๑ .กจกรรมเผยแพรความรขาวสารตางๆ

๒ กจกรรมสงเสรมการพฒนาผลตผลทางการเกษตร และการประมง

23

โครงการท ๕

ประเดนยทธง หมท ๕ ศาสตร การขบเคลอนแผนชมชน

กลยทธ พฒนากลไกการขบเคลอนและการบรณาการแผนชมชน

ล าดบความส าคญของโครงการ ล าดบท ๕/๒๕๕๔

ชอโครงการ จดท าแผนชมชน และบรนาแผนชมชน บานทรายทอง หมท ๖ ต าบลนาชะอง อ าเภอเมองชมพร

ความส าคญของโครงการหลกการและเหตผล บานสามเสยม หมท ๕ ต าบลนาชะอง อ าเภอเมอง จงหวดชมพร มกลมองคกรและกองทนตางๆ มากมาย ตลอดจนการสงเสรมใหความรในดาน อาชพ การพฒนาผลตภณฑทางการเกษตร การพฒนาผลตภณฑทางผลผลตทางการประมง ตามภมลกษณะพนทซงแบงเปนสองสวนหลก คอ สวนทเปนพนราบท าการเกษตรกรรม และพนทชายทะเลเปนทประกอบอาชพหรอท าธรกจทางการประมง ท าใหหมบานนเปนหมบานทมศกยภาพทางเศรษฐกจ ประชากรมรายไดคอนขางด ท าใหผรบผดชอบการบรหารจดการหมบาน โดยเฉพาะคณะกรรมการหมบาน ตองปฏบตหนาทและหนวยงานแรกทมบทบาทส าคญ ในการดแลและพฒนาแผนชมชนใหเปนไปตามความตองการของชมชน ตามหลกการและความเหมาะสมของพนท

วตถประสงค ๑. เพอใชเปนแบบแผนก าหนดทศทางในการพฒนาหมบาน ๒. เพอใชควบคมการพฒนาใหเปนไปตามแผน ๓. เพอใชเปนศนยกลางในการประชาสมพนธ เผยแพรสนคาและผลตภณฑตางๆ ของหมบาน

ผลผลตและผลส าเรจของโครงการ หมบานมศนยเรยนร เพอใชเปนสถานทเผยแพรขาวสาร ความรดานวชาการ ขอมลตางๆ เพอสงเสรมกระบวนการเรยนรของชมชน และใชเปนศนยกลางในการประสานงานของภาครฐและเอกชน

ตวชวดความส าเรจของโครงการ ๖. หมบานมศนยเรยนรชมชน มคณะกรรมการขนรบผดชอบบรหารจดการ กจกรรมตางๆ ของ

ชมชน ๗. ราษฎรใชบรการศนยเรยนรชมชนอยางตอเนอง

ความเชอมโยงกบกลยทธความพรอมของโครงการ คณะกรรมการหมบานรบผดชอบ ดแลรกษา และปรบปรงกจกรรมตางๆ ของศนยเรยนรชมชนและมอปกรณสอประชาสมพนธ และสอระบบสารสนเทศททนสมย ไวใชบรการ

24

ผรบผดชอบ

สวนราชการ นกวชาการ ทปฏบตในพนทระดบต าบล เทศบาลต าบลนาชะอง และองคกรภาคเอกชนทมกจกรรมและอาศยอยในชมชน

ทรพยากรทใช ๑. ใชงบประมาณในสวนรายไดของชมชน

๒. อปกรณ สอการประชาสมพนธ ตางๆ

๓. ระบบขอมลสารสนเทศตางๆ ผประกอบการตางๆ ผทเกยวของกบโครงการน หรอผทไดรบผลกระทบจากโครงการน ๑. ผรวมด าเนนรายการ วทยากร นกวชาการ ภาครฐและเอกชน ๒. นายกเทศบาลต าบลนาชะอง ๓. ก านน / ผใหญบาน ต าบลนาชะอง

กจกรรมส าคญของโครงการหรอขนตอนการด าเนนงาน

๓. ประชาสมพนธ เผยแพร ความรขาวสารตางๆ ใหชมชนทราบ

๔. จดท า/บนทกขอมล ระบบสารสนเทศตางๆ ของหมบานอยางเปนระบบ

ความเสยง คณะกรรมการไมมการปรบปรง แสวงหาขาวสารตางๆ มาน าเสนอใชชมชนทราบ จนราษฎรไมไคใหความส าคญในการใชบรการจากศนยเรยนรของชมชน

ระยะเวลาและกจกรรมทส าคญของโครงการ ปงบประมาณ ๒๕๕๔ มผเขารวมโครงการ ๒๕ คน ด าเนนกจกรรมตอเนองตางๆ ไดดงน

๓ กจกรรมเผยแพร ความรทางวชาการ ขาวสาร สอสารสนเทศตางๆ

๔ กจกรรมสงเสรมการพฒนาผลตผลทางการเกษตร การประมง ผลผลตอนๆ

๕ ใชเปนศนยกลางการแลกเปลยนประสบการณ ความรของชมชน