हाम्रो शरीर हाम्रै हो

9

Upload: worec-nepal

Post on 29-Mar-2016

219 views

Category:

Documents


5 download

DESCRIPTION

we adopted Our Body Ourselves, developed by Boston Women's Health Collective to the needs of Nepalese women. It incorporates information and sharing collected from the discussion with women belonging to different communities, groups, and sectors. Divided into 6 booklets, it provides information on factors that has affected women's health, directly or indirectly, in their everyday life. After an in depth discussion with the women from all walks of life, it has come to our knowledge that certain factors that affects women's health are under our control and by using effective mechanism we can improve our health, while the factors like socio-economic and political policies, cultural values and foreign policies are not under our control and these are the vital ones that have not only affected our health but also the health policies.

TRANSCRIPT

efu %

xfd|f] z/ L® xfd|} xf]

xfd|f ;d:of, xfd|} ;dfwfg

xfd|f] z/L/ xfd|} xf] – efu %xfd|f] z/L/ xfd|} xf] – efu %

e"ldsf

;d'bfo:t®df dlxnf :jf:Yo clwsf® cfGbf] ngdf ljut !% aif {b] lv ;lqmo dlxnf :jf:Yo clwsf®sdL {x¿sf] cg'ejx¿ tyf af ] :6g dlxnf :jf:Yo ;d"x -Boston Women's Health

Collective_ åf®f tof® ul®Psf] æxfd|f ] z®L® xfd|} xf ] Æ -Our Body Ourselvs_ k':tssf ] 9fFrf, l;4fGt ® lbOPsf hfgsf®Lx¿nfO { ;d]6L g] kfnL kl®j] zdf pko'Qm x'g] tj®n ] g] kfnL æxfd|f] z®L® xfd|} xf] Æ tof® ul®Psf] xf ] . g ] kfnL dlxnfx¿sf cg'ej ® kL8fx¿ ;d ] 6L cfˆgf ] ;xof ] u cfkm } ug { ;lsG5 eGg] dfGotfsf ;fy tof® ul®Psf oL k':tsx¿ % j6f efudf afFl8Psf 5g\ . ;a} nfO { k9\g ;lhnf ] xf ] ;\ eGg ] p2 ] Zon] oL k':tsx¿ ;®n efiff ® af ] s] ® lx8\g ldNg ] cfotgdf tof® ul®Psf 5g\ .

oL k':tsx¿n] ljleGg ;d'bfo, ;d"x, If] q, ju {sf dlxnfx¿;Fu ul®Psf] 5nkmnaf6 cfPsf ;"rgf ® cg'ejx¿nfO { ;d ] 6] sf 5g\ . dlxnfx¿sf ] cg'ej cg';f® pgLx¿sf ] vfgf, jftfj®0f, sfd nufot ;dfhdf dlxnfx¿k|lt ®x ] sf d'No dfGotfx¿n ] pgLx¿sf ] :jf:YonfO { k|efj kf®] sf 5g\ . dlxnfx¿ cfˆgf] z®L®sf] k"0f { hfgsf®L k|fKt ug] { clwsf®af6 ;d] t jl~rt u®fOPsf 5g\ . pgLx¿df cfˆgf ] z®L® Pjd\ :jf:YonfO { k|efj kfg ] { tjx¿sf af®] df ;xL hfgsf®L 5 } g . o;n] pgLx¿sf] :j:y ®xg kfpg] jftfj®0f k|fKt ug] { clwsf®sf] xgg\ ePsf] 5 . oL tTjx¿sf af®] df ®fd|f] 1fg ® ;xL k|of ] usf af®] df hfgsf®L dfq } kfpg ;Sbf klg dlxnfsf ] :jf:Yo ®fd|f] aGg ;Sb5 eGg ] dlxnfx¿sf ] 7x® 5 . oxL cfjZostfnfO { k"®f ug ] { p2 ] Zon] æxfd|f ] z®L® xfd|f ] xfd|} xf ] Æ k':tsx¿ tof® ul®Psf 5g\ . % efudf afFl8Psf oL k':tsx¿df xfd|f ] :jf:YonfO { c;® kfg] { tTjx¿sf af®] df hfgsf®L lbg] k|of; ul®Psf] 5 . xhf®f} F dlxnfx¿;Fusf] 5nkmnaf6 cfPsf lgisif {x¿ ® fvL of] k':ts tof® ul® Psf] xf] . xfd|f] :jf:YonfO { k|efj kfg] { tTjx¿dWo] w] ®} tTjx¿ xfd|f ] lgoGq0fdf 5g\ . To;nfO { k|of ] u u®L xfdL xfd|f ] :jf:YonfO { ®fd|f] agfpg ;Sb5f } F eGg] tYo o:tf 5nkmnx¿df cfpg] ub{5g\ . To; } u®L log } 5nkmnaf6 s]xL tTjx¿ xfd|f ] lgoGq0fdf 5} gg\ . tL tTjx¿n ] xfd|f ] :jf:Yo gLltnfO { k|efj kf®] sf] 5 . xfd|f ] :jf:YonfO { c;® kf®] sf] 5 eGg] ;d] t :ki6 ¿kn] cufl8 cfPsf] 5 . o;®L xfd|f] :jf:Yo gLltnfO { ;d] t k|efj kfg] {, xfd|f] :jf:YonfO { c;® kfg ] { tTjx¿ xfd|f ] ;fdflhs, cfly {s, ®fhg} lts kl®j] z, xfd|f d'No, dfGotf, xfd|f] cfly {s, ;fdflhs, ®fhg} lts k®l® j]z x'g\ . oL kl®j] zsf af®] df ;d] t oL k':tsx¿df hfgsf®L lbg] k|of; ul®Psf] 5 .

o:tf hfgsf®Lx¿sf ;fy} oL k':tsx¿df xfdL cfkm"n] cfˆgf] :jf:Yosf] x] ® ljrf® s;®L ug { ;Sb5f} F ® xfd|f] :jf:YonfO { xfd|f] cfˆg} ;Lk ® 1fgn] s;® L ® fd|f] ® fVg ;Sb5f} + eGg] tYox¿ cg'ejsf ¿kdf ® flvPsf 5g\ . b] zsf] :jf:Yo gLlt, pknAw :jf:Yo ;] jfsf ;+oGqx¿, ;®sf®sf]

© dlxnf :jf:Yo clwsf/ ;~hfn

of] k':ts af] :6g dlxnf :jf:Yo ;d"x -Boston Women's Health Collective_ af6 tof® ul®Psf] æxfd|f] z®L® xfd|} xf] Æ -Our Body Ourselvs_ sf cfwf®df tof® ul®Psf] xf] .

n] vg÷;+of] hg M 8f= ®] 0f' ®fhe08f®L tyf dlxnf :jf:Yo ;~hfndf cfa4 ;fyLx¿

;Dkfbg M 8f= ljgfos k|;fb ®fhe08f®L

n] –cfp6 M s[i0f s'df® L rf} w® L

k|yd ;+:s®0f M @)!!

d'No M ?= !%)

cfj®0f lrq M dlxnf lrqsf® >L c:dLgf ®l~htsf] dlxnf of} lgstf ;DaGwL lrqx¿sf] ;ª\ufnf] af6 lnOPsf] Pp6f lrqsf] cfwf®df tof® ul®Psf] xf] .

k|sfzs cf] ®] s g] kfn afns'df®L, nlntk'®kf] =a=g+= M !#@##, sf7df8f} Fkmf] g g+= M (&&–!–%))^#&#, )!–@!@#!@$ˆofS; g+= M (&&–!–%))^@&!Od] n: ics@worecnepal .org

xfd|f] z/L/ xfd|} xf] – efu %xfd|f] z/L/ xfd|} xf] – efu %

gLlt ® sfo {qmd h:tf hfgsf®Lx¿ ;d ] t oL k':tsx¿df ®flvPsf 5g\ . oL hfgsf®Lx¿n] ;d'bfodf ®x] sf xhf®f} + dlxnfx¿nfO { cfkm"nfO { cfjZos kg] { :jf:Yo ;] jf sxfFaf6 k|fKt ug { ;lsG5 eGg] af®] hfgsf®L ldNg] 5 eGg] ljZjf; ul®Psf] 5 . o;sf ;fy} oL k':tsdf lbOPsf hfgsf®Lx¿n] ®fHosf s] –s:tf gLltx¿n] xfd|f] :jf:YonfO { gsf®fTds c;® kf®] sf 5g\, xfd|f] :jf:Yo clwsf®nfO { vl08t u®] sf 5g\, s] ePdf xfdL xfd|f] :jf:YonfO { ®fd|f] agfpg ;Sb5f} F eGg] ;d]t :ki6 agfpg] 5g\ . oL hfgsf®Lx¿n] dlxnfx¿nfO { cfˆgf] :jf:Yo clwsf® ;'lglZrt ug { cK7\of®f] kfl®®x] sf gLltx¿ kl®jt {g ug { tyf cfjZos kg] { gLltx¿sf] lgdf {0f ug {sf nflu k} ®jL ug { ;xh x'g] 5 eGg] ljZjf; lnOPsf] 5 .

dlxnf :jf:Yosf cfjZostfx¿

:jf:Yo ;] jf tyf :j:y jftfj®0f kfpg' x®] s JolQmsf] dfgj clwsf® xf] . dlxnfsf :jf:Yo cfjZostfsf af®] df clxn] w] ®} s'®fx¿ x'g yfn] sf 5g\ . cfheGbf !% jif { cufl8 dlxnfsf of} g clwsf®, k|hgg clwsf®, of} g :jf:Yo ® k|hgg :jf:Yosf jf®] df s'®f ug' { eg] sf] s'g} ck®fw u®] ́ } + x'GYof] . t® clxn] ;do km] l®Psf] 5 . k|hgg, of} g ® of} lgstfsf af®] df ljleGg tj®n] s'®f ug' { ck®fw xf] O {g eGg] dfGotf :yflkt xF'b} 5 . ;Lldt ¿kn] eP klg dlxnfx¿n] ;'®lIft ue {ktgsf] clwsf® k|fKt u®] sf 5g\ . kf7] 3® v:g] h:tf k|hgg :jf:Yosf] n's] sf ;d:ofdf xfd|f] ;dfhdf Jofks jx; rNg yfn] sf] 5 . ;®sf®L txaf6 klg To;nfO { ;Daf] wg ug] { k|of; ePsf] 5 . P8\; ®f] usf] dxfdf®Lsf sf®0f ;'®lIft of} gsf af®] df ;fj {hlgs ¿kdf jx; ug { ;lsg] l:ylt k} bf ePsf] 5 . 5'6km'6 ¿kdf ePklg dlxnf :jf:Yo ® jftfj®0fsf] ;DaGwnfO { vf] Hg] ® ljZn] if0f ug] { sfd ;'? ePsf] 5 . b] zleq ePsf oL kl®jt {gx¿df dlxnf cfGbf] ngsf] 7"nf] e"ldsf ®x] sf] 5 . cGt®f {li6«o kl®j] zn] k|efj kf®] sf] 5 . t® klg cem} dlxnfsf :jf:Yo cfjZstfx¿ k"®f ePsf 5} gg\ . ;d'bfo :t®df ®x] sf dlxnfx¿sf] :jf:Yo l:yltdf ;'wf® x'gsf nflu c´ w] ®} sfd ug { afFsL 5 .

of] l:yltdf dflxnfx¿sf] :jf:YonfO { dlxnfd'vL b[li6sf] 0fn] ljZn] if0f u®L dlxnfsf :jf:Yo cfjZostf s;®L k"®f ug { ;lsG5 < eGg] af®] dlxnfsf c'gejx¿ ;d] tnfO { ;+ufn] ® aflx® Nofpg h?®L 5 .

dlxnfsf :jf:Yo cfjZostf eGg] ljlQs} lrlsT;sLo cfjZostf ® ;f] xL cg'¿ksf] ;dfwfg egL a'‰g] ul® G5 . pbfx®0fsf] nflu kf7] 3® v:g] ;d:ofsf] ] ;dfwfgnfO { ®fHon] zNolqmof u®] ® ;dfwfg ug] { of] hgf -@)^$ leq !@,))) zNolqmof_ agfPsf] l:yltnfO { lng ;lsG5 . oxL sf® 0fn] dlxnfsf] :jf:Yo ;d:ofnfO { 8fS6®, zNolqmof, cf} iflwdf s] lGb|t eO { ;fdfwfg ug] { of] hgf agfO {G5 . sltko l:yltdf jRrf hGdfpg] cj:yfb] lv j[4 cj:yf;Dd b] lvPsf dlxnfsf km®s cg'ejx¿nfO { :jf:Yo ;d:ofsf ¿kdf x] bf { ltgnfO { ;d] t cf} iflw pkrf®af6 ;dfwfg ug] { k|of; ul®G5 . h'g unt

5 . ®fd|f] vfgf, kfgL, sfdsf] :j¿k ® ef®df kl®jt {g, Jofofd h:tf s'®fx¿n] To:tf w] ® } :jf:Yo ;d:ofx¿ ;dfwfg x'G5g\ . t® b'ef {Uojz To:tf s'®fx¿df c }́ klg ;a} n] hfgsf®L kfpg ;s] sf 5} gg\ . xfdLdWo] w] ®} ;Fu c }́ klg cfˆgf] :jf:Yo cfkm"n] s;®L ®fd|f] agfpg ;S5f} F eGg] af®] 1fg 5} g . æxfd|f] z®L® xfd} | xf] Æ h:tf] k':ts ® ltgdf cfwfl®t tflndx¿n] oL cfjZostfx¿nfO { s] xL dfqfdf eP klg ;Daf] wg ug { ;Sg] 5g\ .

dlxnfsf cfjfhx¿ æxfd|f] z®L® xfd|} xf] Æ k'l:tsfx¿df b] zsf w] ®} If] q, ;d"x, hft e"efusf dlxnfut cfjfhx¿ ;d] l6Psf 5g\ . oL k'l:tsfx¿df k|foM u®L æd] ®f] z®L®Æ æd] ®f] cg'ejÆ egL JolQmx¿sf cg'ejx¿ ®flvPsf 5g\ . o;®L ®flvPsf cg'ejx¿ s'g} Pshgf dlxnfsf] dfq geO { jf oL k'l:tsfx¿nfO { ;+of] hg ug] { dlxnfx¿sf cg'ej geO { w] ®} dlxnfx¿sf cfjfhx¿ x'g\ . oL cfjfhx¿nfO { oL k':tsx¿df h:tfsf] To:t} ®fVg] k|oTg ul®Psf] 5 . s'g} –s'g} efu h:t} of} lgstf -k'l:tsf #_, dlxnfdfly x'g] lx+;f ® :jf:Yo -k'l:tsf @_ leq eg] ] ;d:of ® dlxnfsf] ;'®Iff ® uf] kgLotfsf] clwsf®nfO { Vofn ub} { gfdx¿, :yfg ® 36gfx¿ 36] sf :yfgx¿nfO { kl®jt {g ul®Psf 5g\ . sfNklgs ®flvPsf 5g\ . dlxnfsf cfjfhx¿ aflx® cfpg} k5 { clg dfq} ;d:of ;dfwfg ug { ;lsG5 . ;dfwfgsf nflu eO®x] sf sfo {x¿sf af®] df ;a} nfO { hfgsf®L lbg ;lsG5 eGg] dfGotf oL k':tsx¿df ®flvPsf] 5 .

kl/ jt{gsf lglDt ;xsfo{

xfd|f] :jf:Yo xfd|f] xf] . xfdL :j:y ®xgsf nflu xfd|f kxnx¿ cfjZos 5g\ . o;k|sf®sf sltko kxnx¿ xfdL xfd|f] txaf6 g} ug { ;Sb5f} F eg] sltkosf nflu gLltut kl®jt {g cfjZos x'G5 . gLltut kl®jt {gsf nflu klg xfd|f] ;ª\ul7t kxn cfjZos x'G5 . o;nfO { cg'e"t u®L oL k'l:tsfx¿df xfdLn] s] ug { ;S5f} F < s] ug { ;lsG5 < eGg] h:tf ;"rgfx¿ ®flvPsf 5g\ . o;sf ;fy;fy} b] zsf ljleGg efudf ®x] sf dlxnfx¿sf] cfˆgf] kxndf s] ug { ;s] F eGg] h:tf ;kmn cg'ejx¿ ®flvPsf 5g\ . oL cg'ejx¿n] xfdLnfO { alnof] agfpg] 5g\ .

oL k'l:tsfx¿ æcfˆgf] ;'®Iff cfkm} F ug { ;lsG5 ® ;ª\ul7t eP® sfd ug { ;Sbf, ;xsfo { ubf { xfdL xfd|f] :jf:Yo clwsf® ;'lglZrt ug { ;S5f} FÆ eGg] h:tf l;4fGtaf6 lgb] {lzt eO { tof® ul®Psf 5g\ . o;sf dfWodaf6 xfd|f] :jf:Yodf ® xfd|f] ;d'bfosf] :jf:Yodf cjZo ;'wf® cfpg] 5 .

oL k'l:tsfx¿df ®flvPsf ;"rgfx¿n] ;a} nfO { ;zQm agfpg d2t k'¥ofpg] 5 . o;df ;dfj] z ul®Psf ;"rgfx¿, cg'ejx¿n] dlxnfx¿nfO { :jf:Yo clwsf®df kxn ug { d2t ug] {5 .

oL k'l:tsfx¿df ;dfj] z ul/ Psf ;"rgfx¿, hfgsf/ L lbOPsf ;] jfsf tl/sfx¿n] j} 1flgs lrlsT;sLo ;"rgf / ljz] if1Lo ;"rgfnfO{ lj:yflkt ug{ eg] s'g} klg xfntdf ;f] lrPsf] xf] Og .

xfd|f] z/L/ xfd|} xf] – efu %xfd|f] z/L/ xfd|} xf] – efu %

ædlxnf :jf:Yo clwsf/ ;Ghfnsf ;b:ox¿sf] cg'ej, ef]ufO / ljZn]if0fsf] cfwf/df tof/ ul/Psf] dlxnf :jf:Yo;DaGwL k':ts .Æ

æaf] :6g dlxnf :jf:Yo k':ts ;d"xÆ -The Boston Women's Health Book Collective_ åf®f tof® ul®Psf] xfd|f] z/ L/ xfd|} xf] -Our Bodies Ourselves_ sf ] g ] kfnLdf ¿kfGt®0f u®L g ] kfnL kl®j] z cg'¿k tof® ug ] { cg'dlt lbPsf ] df dlxnf :jf:Yo clwsf® ;Ghfn æaf ] :6g dlxnf :jf:Yo k':ts ;d"xÆ nfO { xflb {s wGojfb lbg rfxG5f} F . af] :6g dlxnf :jf:Yo k':ts ;d"xsL xfd|f] z/L/ xfd|} xf] k':tsx¿sf] ;+of] hg ug] { Sally Whelan ® ;3fpg] Ayesha Chatterji nfO { xfdL ljz] if wGojfb lbg rfxG5f} F . pxfFx¿sf] lg®Gt® ;xof ] u ® k':ts k|sfzgsf nflu cfjZos ;xof ] u tyf Joj:yfsf sf®0fn] dfq } of ] k':ts kfFr efudf k|sflzt x'g ;s ] sf] xf ] . Sally ® Ayesha sf ] vf ] hLsf ;fy } of ] k':ts k|sfzg ug { ;xof] u u®L k"®f ug] { IPAS nfO { klg xfdL w] ®} –w] ®} wGojfb lbg rfxG5f} F .

The Boston Women's Health Book collective

xfd|f] z/L/ xfd|} xf] k':ts dlxnf :jf:Yo ;DaGwL hfgsf®Ld"ns k':ts dlxnf :jf:Yo ;DaGwL sfd ug] { ;ª\3÷;+:yf, ;d"x dlxnf :jf:Yo;DaGwL k®fdz { lbg] k®fdz { bftf, ;d'bfo:t®df sfd ug ] { dlxnf :jf:Yo :jod\ ; ] ljsf, dft[lzz' sfo {stf { h:tf dlxnf :jf:Yodf lqmofzLn JolQmx¿sf ] cfjZostfnfO { s] lGb|t u®L tof® ul®Psf] xf] . t;y { o:tf JolQm, ;d"x, ;+:yf, sfo {stf {x¿nfO { k|sfzsn] o; k':tsdf n] lvPsf] d"NoeGbf %) k|ltzt sd d"Nodf pknAw u®fpg] 5 . To; } u®L !) k|lteGbf a9L k':tsx¿ Ps} k6s vl®b ug] { ;ª\3÷;+:yfx¿sf nflu k|sfzsåf®f k':ts k'¥ofpg] Joj:yf ;d] t ul®g] 5 .

of] k':tssf] laqmLaf6 cfPsf] /sd o;} k':tssf] kl5Nnf ;+:s/0f k|sfzg ug{sf nflu vlr{g] 5 .

o; k':tsdf lbOPsf ;"rgf ® cg'ejx¿ dlxnf :jf:Yosf ljleGg cfofdx¿sf nflu cfjZos kg ] { If] qx¿ ;d] 6] ® ®flvPsf x'g\ . oxfF ®flvPsf ;a} hfgsf®Lx¿ of] k':ts n] Vg] n] vsx¿sf cfˆgf ljrf®, ef] ufO ® cg'ejx¿sf ;fy} of] k':ts n] Vg] qmddf 5nkmn ul®Psf xhf®f} F dlxnfsf cg'ejx¿ x'g\ . oL s'®fx¿nfO { a'emL, cfˆgf ] :jf:Yo clwsf® ;'lglZrt ug { tyf cfkm"n ] cfkm"nfO { :j:y ®fVg x®] s dlxnfx¿n ] cfkm } kxn ug { ;s'g\ eGg ] p2 ] Zon] oL cg'ejx¿ ®flvPsf x'g\ . t® of ] k':tssf ljleGg efux¿df lbOPsf hfgsf®L cg';f® g } ;a } n] :jf:Yo ; ] jf lnpmg\ eGg ] dfGotf n ] vsx¿sf] sbflk xf] Og . o;df lbOPsf hfgsf®L k|fKt u®] kl5 klg cfˆgf] :jf:YonfO { cfkm} af6 ;xof] u k|fKt u®L dlxnfx¿ cfˆgf ] tkm {af6 cfkm } n ] cu'jfO u®L cfˆgf ] 8fS6/ / :jf:Yo s]Gb|df uO{ k/fdz{ / ;f]xL cg'¿ksf] ;]jf lng' x'g xflb {s cg'®f] w ul®G5 .

efu kfFr æxfd|f] z/L/ xfd|} xf]Æ k':ts >[+vnfsf] Pp6f dxTjk"0f { efu xf] . æxfd|f] ;d:of, xfd|} ;dfwfgÆ gfd lbOPsf] of] k':tsdf dlxnfx¿sf] gh/af6 dlxnfx¿sf ;d:of / Psn] csf {nfO { ug] { ;xof]usf af/]df cg'e"t u/]sf cg'ejx¿ /flvPsf 5g\ .

JolQmut /fhg}lts xf] -personal is political_, cg]stfdf Pstf -unity in diversity_ / Pstfdf an -Power in unity_ h:tf dlxnfjfbL ;f]r Jojxf/df s;/L ?kfGtl/t ug { ;lsG5 eGg] of] efudf lbOPsf hLjgsyf, cg'ejx¿n] k|:6 kf/]sf 5g\ . cfˆgf] ;xof]u cfkm} u/ -Self

help is the best help_ eGg] l;4fGtnfO { ulx/f] u/L a'g]sf] of] cEof;df xfd|f] z/L/ xfd|} xf] eGg] ;f]raf6 ;+rflnt tflndkl5 cfˆgf] hLjgdf cfPsf] kl/jt {g / pQm kl/jt {gn] c?sf] hLjgdf Nofpg ;s]sf] kl/jt {gnfO { :ki6 kf/]sf] 5 .

rf/ cWofodf ljeflht o; k':tssf] klxnf] efudf dlxnfsf z/L/df b]lvg] ljz]if :jf:Yo ;d:ofx¿ /flvPsf 5g\ . dlxnfsf ljz]if :jf:Yo ;d:ofx¿ dlxnfx¿sf] cg'ej tyf o; k':tssf] d"n k':ts "Our Body Our Self " df lbOPsf ;"rgf cg'¿k /flvPsf 5g\ . logdf dlxnfsf cg'ej / j}1flgs ljZn]if0fnfO { hf]8\g] k|of; ul/Psf] 5 . cWofo b'O {df æxfd|f] z/L/ xfd|} xf]Æ l;4fGtdf cfwfl/t tflndaf6 dlxnfsf] hLjgdf cfPsf] kl/jt {g tyf To;af6 pgLx¿n] c?sf] hLjgdf Nofpg ;s]sf] kl/jt {g pgLx¿s} zAbdf /flvPsf 5g\ . logLx¿n] dlxnfsf] :jf:Yo, :jf:Yo cfjZostf tyf ;dfwfgnfO { dlxnfs} gh/n] ljZn]if0f / ;LknfO { k|of]u ub} { gofF prfOdf k'¥ofPsf 5g\ . efiffut c:ki6tf ePklg of] efudf /flvPsf cg'ej / ;+nUg ul/Psf 36gfx¿n] dlxnf :jf:YonfO { ulx/f] u/L a'‰g] cj;/ lbPsf] 5 . To;}u/L cWofo # df dlxnf :jf:Yo k/fdz {stf {x¿n] u|fdL0f :t/df :yflkt k/fdz { s]Gb|x¿df cfkm"n] klxrfg u/]sf :jf:Yo ;d:of / klxrfg u/]df pkrf/x¿ /flvPsf 5g\ . ;d'bfodf pknAw hl8a'6Lx¿sf] k|of]u / k/fdz { u/L cK7\of/f] ;d:ofx¿nfO { ;dfwfg u/]sf] oL eg'ejx¿n] dlxnf ;zQmLs/0fsf] Pp6f s8L yk]sf] 5 . cfˆgf] z/L/nfO { cfkm} lgoGq0f ug] { ;Lk lbPsf] 5 .

;d'bfodf k|of]u ul/g] hl8a'6Lx¿nfO { j}1flgs k'li6 ug] { / j}1flgs ;"rgfn] kl/is[t ug] { sfd cWofo rf/df ul/Psf] 5 . oL ;"rgfx¿n] dlxnfx¿nfO { cfˆgf] z/L/nfO { cfkm}n] lgoGq0f u/L cfˆgf :jf:Yo ;d:ofnfO { cfkm}n] ;dfwfg ug] { s8L klxNofpg d2t ldNg]5 .

efu % sf] ;Gbe{dfxfd|f] z/L/ xfd|} xf]

xfd|f] z/L/ xfd|} xf] – efu %xfd|f] z/L/ xfd|} xf] – efu %

kms] {® x] bf { rf} t®fdflysf] ;fd'bflos jg tflnd s] Gb|sf] ejgdf a;] ® d'DaO {af6 cfPsf k|lzIfs ;jnf s|flGt, lbNnLaf6 cfPsL ;®f] hgL ® pxfFx¿;Fu d]/ f] z/ L/ d]/ f] xf] eGg] af®] df ul®Psf] 5nkmn lxhf] dfq} h:tf] nfUb5, t® !^ jif { lalt;s] 5 . ;do uPsf] kQ} ePg . @@ hgfaf6 ;'? ul®Psf] pQm tflndsf ] qmddf ljleGg ;d:ofx¿ cfPsf lyP . tflndsf] ;ftf } F lbgd } dlxnfsf] of} lgstfdfly 5nkmn ;'? ubf { k|lzIfsx¿nfO { dlxnfx¿nfO { dlxnf ;dlnËL aGg pTk| ] l®t u®] sf] eGg] cf®f] k cfof ] . cfˆgf ] z®L®dfly cWoog ug ] { cg'dlt lbg ] ;fyLdfly s;®L c¿sf ] cufl8 n'uf vf] Ng ;s ] sf] < eGg ] cf®f] k nfUof ] . Psn ] csf {nfO { ;xof ] u ug ] { kf7;Dd cfOk'Ubf Psn ] csf ] {nfO { dfofeGbf cfˆgf] k|e'Tj hdfpg vf] h] sf] eGg] cf®] fksf] tLtf] cg'e"lt klg eof] . tflndsf] ;ftf} F lbgdf bz hgfn] tflnd 5f8] . t® xfd|f] cfˆgf] z®L®sf] af®] df hfgsf®L lng] ® cfˆgf] :jf:Yo clwsf®sf] cfGbf] ngnfO { cufl8 a9fpg] k|lta4tfdf sdL cfPg . To;} n] ljleGg afwf, c8\rg kZrft\ klg ( hgfn ] tflndsf ] t ] ;|f] r®0f k"®f u®] . ToxLFaf6 xfd|f ] :jf:Yo clwsf® cfˆgf ] ;xof] uaf6 cfkm} n] ;'lglZrt ug] { jftfj® 0f tof® ug { ;lsG5 eGg] ;f] rsf ;fy cufl8 a9\of] . o; qmddf ;of} F dlxnfx¿n] tflnd k|fKt u®L cfkm"nfO { :jf:Yo clwsf® cleofgdf ;fd] n u®fPF . xhf®f} Fn] cfˆgf hLjgsyfx¿ ;'gfP . cg'ej ;f6f;f6 u®] . oL ;a } cg'ejx¿nfO { Ps } 7fpFdf NofO { c¿nfO { klg ;'gfpg'k5 { eGg ] xfdLnfO { nfUof ] ® ToxL ;dob ] lv of ] k':ts of ] ¿kdf Nofpg' kb {5 eGg] ] lg0f {o ul®of] . xfd|f] of] lg0f {o æThe Boston Women's Health Book CollectiveÆ åf®f tof® ul®Psf] xfd|f] z/ L/ xfd|} xf] k':tssf ;+of ] hs z } nLsf] ;+of ] hgåf®f cf ] ®] sn] pQm k':tsnfO { pNyf ug ] {, cfjZostf cg'¿k g ] kfnLdf kl®dflh {t ug ] { ® To;leq ®x ] sf ;"rgfx¿nfO { ®fvL gofF k':ts tof® ug] { ;xdlt ePkl5 sfof {Gjogtkm { cu|;® eof] . ;|f] tsf] cefj, cg'ej w] ®} eP klg tL cg'ejx¿nfO { n ] vgdf kl®0ft ug ] { ;Lksf ] cefj ® nfdf ] ;do;Dd b ] zdf ePsf ] ®fhg} lts cl:y®tfsf sf®0f xfdLn] rfx] sf] ;dodf of] k':ts k|sfzdf Nofpg ;s] gf} F . oyfy {df eGbf of] k':ts tof® ug { kfFr jif {eGbf a9L ;do nfUof ] eGbf hf ] ;'s} nfO { klg cfZro { nfUg ;Sb5 . t® h] xf ] ;\, cGttM bzf } F xhf® dlxnfx¿aLr s'g } g s'g } ¿kn ] ul®Psf] 5nkmn, ;of } F dlxnfx¿sf ] k|ToIf ;xeflutf ® bh {gf} F dlxnfx¿sf ] n ] vg ;xof ] uaf6 of ] k':ts o; ¿kdf cfOk'u ] sf] b ] Vbf xfdLnfO { Hofb} xif { nfu] sf] 5 .

dlxnf :jf:Yo clwsf® ;Ghfnåf®f cufl8 a9fOPsf ] dlxnf :jf:Yo cfGbf ] ngn] b ] zdf :yflkt gfkmfd'vL :jf:Yo;] jf k4ltnfO { r'gf} tL lbPsf] 5 . :yflkt lkt[;QfTds d"NodfGotfx¿, dlxnfsf] z®L®nfO { x] g] { b[li6sf] 0f ® dlxnfsf :jf:Yo cfjZostfx¿nfO { dlxnfsf] b[li6sf] 0faf6 cufl8 Nofpg] clwsf®af6 ;d] t dlxnfnfO { jl~rt ug] { k®Dk®fnfO { o;n] r'gf} tL lbPsf] 5 .

o;sf ;fy} ljut ;f] x| jif {;Dd lg®Gt® ¿kn] ;~rflnt xfd|f] dlxnf :jf:Yo clwsf®sf] cfGbf] ng dlxnfsf :jf:Yo ;d:ofx¿ plAhPsf] sf®0fn] clg w] ®} xb;Dd lje] bk"0f { d"NodfGotf, ;dfhdf dlxnfnfO { x ] g] { b[li6sf ] 0f, dlxnfnfO { lbOPsf ] sfd ® dlxnfx¿sf ] clwsf®x¿df ul®Psf] s6f } tLsf sf®0fn] hGd ] sf] xf ] . pQm cfGbf ] ngn] dlxnf :j:y x'gsf nflu pko {'Qm s'®fx¿df kl®jt {g x'g' h?®L 5 eGg] dfGotf :yflkt u®] sf] 5 . xfd|f :jf:Yo ;d:ofx¿sf] ;dfwfg xfdL cfkm} klg ug { ;S5f} F ® xfd|f] ;ª\ul7t cleofgn] ;®sf®nfO { 3r\3Rofpg ;S5 eGg] xfd|f] dfGotf bx|f] ePsf] 5 . kf7] 3® v:g] , ;] tf] kfgL hfg] , ®QmcNktf, s'kf] if0f h:tf :jf:Yo ;d:ofx¿ xfdLdfly ul®Psf gLltut tyf JolQmut txdf ul® Psf lx+;fsf kl®0ffdx¿ x'g\ . To; } n ] o; lsl;dsf ] s'®fnfO { gn'sfO { ;a } sf ;fd' xfd|f ] z®L®dfly eO®x] sf] ®fhgLltaf®] :ki6 kfg' { kb {5 eGg ] dfGotf :yflkt ePsf] 5 . kmn:j¿k cfh oL ;d:ofx¿nfO { ®fli6«o gLlt ® sfo {qmdx¿n] ;d] 6\g yfn] sf 5g\ . o:tf xfd|f y'k|} pknlAwx¿, r'gf} tLx¿ ® ;xsfo {x¿ o; k':ts dfkm {t k|sfzdf NofOPsf 5g\ .

xfdLnfO { s] s'®fdf ljZjf; 5 eg] o; k':tsn] dlxnf :jf:Yo clwsf®sf] cfGbf] ngnfO { cem a9L prfOdf nfg ] 5 . w ] ®} JolQmx¿sf ] :jf:YonfO { x ] g] { xfn;Ddsf ] b[li6sf ] 0fdf kl®jt {g ug ] { 5 . gful®ssf :jf:Yo cfjZostfx¿nfO { gful®ss} b[li6sf] 0faf6 x] g] { ;Lksf] ljsf; ug] { 5 . cGttM :jf:YonfO { dfgj clwsf®sf] ¿kdf :yflkt u®fpg ;xof] u ug] { 5 .

of] k':ts tof® ug { ljleGg pd] ®sf dlxnfx¿ ;+nUg ePsf sf®0f dlxnf :jf:Yo clwsf® ;Ghfn g ] t[Tjsf af®] df klg ;r ] t 5 eGg ] :ki6 kfb {5 . kfsf dlxnf :jf:Yo clwsf®sdL {n ] gofF cfGbf] ngdf ;dflxt :jf:Yo clwsf®sdL {x¿nfO { cfˆgf cg'ejn ] kl®is[t ug ] { sfd u®] sf] 5 eg] gofF dlxnf :jf:Yo clwsf®sdL {x¿n] gofF cfjZostf ® ;f] rnfO { k|ltlalDat u®] sf 5g\ .

o; k':tssf ] tof®Lsf] l;nl;nfdf cfa4 xfdL ;of } F dlxnfx¿sf ] xfd|f ] of ] cfGbf ] ngdf ljleGg ¿kdf, ljleGg k|sf®n] , ljleGg :yfgdf ®x] klg lg®Gt® ;xeflutf ®xg] 5 eGg ] xfd|f ] ljZjf; 5 . clg To:t } xfdL s ] s'®fdf ljZj:t 5f } F eg ] o; k':tssf ] ;+:s®0f xfdL ;a } sf] k|of;, cg'ej ® lg®Gt®sf] ;ª\3if {n] w] ®} l56f] u®L bf] ;|f] , t] ;|f] , rf} yf] , kfFrfF} ub} { cufl8 a9\b} hfg] 5 .

dlxnf :jf:Yo clwsf/ ;Ghfn8f= ®] 0f' ®fhe08f®L, ;®h u'?Ë, v'df lh=Pd=,

hfg'sf e§®fO {, kb\df tfdfª, ;ljtf tfdfª, k'ikntf ®fO {, l®tf dxtf] , zld {nf lg®f} nf, c¿0ff rf} w®L, b] jL l3ld®] , ljdnf e'iffn, lutf yfkf, ®fwf du®, Hjfnf sf] nfIfklt, ljgf kf] v®] n,

sdnf bg'jf®, elj;®f u'?Ë nufot cGo ;fyLx¿=== .

dlxnf :jf:Yo clwsf/ ;Ghfnsf] tkm{af6

1xfd|f] z/L/ xfd|} xf] – efu %

ljifo;"rL

!= dlxnfsf ljz] if ;d:ofx¿df cfkm"n] cfkm} nfO{ ug] { ;xof] u !

!=! dlxnfd'vL :jf:Yo $

!=@= dlxnf :jf:Yo ;d:of klxrfg, lgbfg / pkrf/sf nflu ug{ ;lsg] hf Frx¿ !#

!=# tNnf] k] 6sf] ;+qmd0f #^

!=$ of] gLdf x'g] ;+qmd0fx¿ #(

!=% dlxnfsf ljz] if ;d:ofx¿ $%

!=^ kf7] 3/ emg'{ eg] sf] s] xf] < %)

!=& of} g k|;fl/ t / f] ux¿ %%

!=* Pr=cfO{=eL÷P8\; *!

@=dlxnf :jf:Yo tflnd lnPkl5sf cg'ejx¿ (!

#= dlxnf :jf:Yo k/ fdz{ s] Gb|df ;] jf lng cfpg] dlxnfsf ;d:ofdf lbOPsf ;'emfjx¿ !@#

$= dlxnf :jf:Yo ;d:ofdf k|of] u ug] { ul/Psf s] xL hl8a'6L cf} iflwx¿ !$%

dlxnfsf ljz]if ;d:ofx¿df

cfkm"n] cfkm+}nfO{ ug]{ ;xof]u

cWofo – !

2 3xfd|f] z/L/ xfd|} xf] – efu % xfd|f] z/L/ xfd|} xf] – efu %

dlxnfx¿df w ] ®} b ] lvg] ® pgLx¿n ] c¿ s;} nfO { eGg g;Sg ] jf grfxg ] :jf:Yo ;d:ofx¿sf af®] df rrf { ul®Psf] 5 .

lgoldt :jf:Yo hfFr

s'g} klg :jf:Yo ;d:of lgoldt hfFraf6 kQf nufpg ;lsG5 . lgoldt zf®Ll®s hfFr, cfkm"nfO { :j:y ®fVg ul®g] hfFr -Well-women care or health maintence exam_ n] z®L®df ®x] sf t® :ki6 gb ] lvPsf :jf:Yo ;d:ofx¿ yfxf kfpg ;lsG5 . To:tf :jf:Yo ;d:ofx¿ cfpg glbg cfjZos kg] { dxTjk"0f { lgoGq0fsf pkfox¿ kQf nufpg tyf cjnDag ug { d2t ldNb5 . jif {df Psk6s lgoldt ¿kdf ul®g] :jf:Yo hfFråf®f o:tf ;d:ofx¿ kQf nufpg ® ;dfwfgsf] af6f ] vf ] Hg ;lsG5 . o;k|sf® ul®g] lgoldt :jf:Yo hfFrdf ;+nUg :jf:YosdL {n] ;do lnP® p;n ] s'g hfFr s] –sf nflu u®] sf] xf ] eGg ] af®] :ki6;Fu atfpg' kb {5 . d] ®f] z®L®df s] ePsf] 5 < To;af®] hfGg ] d ] ®f] clwsf® 5 . o;sf af®] dnfO { ®fd|®L atfpg', :ki6 kfg' { d] ®f] :jf:YosdL {sf] lhDd ] jf®L xf ] . o;df xfdL :ki6 x'g' ® To; cg'¿ksf ] ; ] jfsf] dfu ug' { xfd|f] clwsf® xf ] . clxn ] xfd|f ] b ] zdf pknAw ;fj {hlgs :jf:Yo ; ] jf -Public Health System_ leq o;k|sf®sf] lgoldt hfFr

ug] { Joj:yf 5} g . ;d'bfo:t®df pknAw :jf:Yo ;] jfx¿n] xfd|f oL cfjZostfx¿ k"®f ug { ;Sb} gg\ . To;sf®0f xfdL ;a} ldn] ® xfdLnfO { cfjZos kg ] { k"0f { :jf:Yo ; ] jf ® To;leq klg dlxnfd'vL :jf:Yo ;] jfsf] dfu ug' { cfjZos x'G5 . xfn b ] zdf sltko lhNnfx¿df s] xL dlxnf :jf:Yo clwsf®df sfd ug] { ;ª\3÷;+:yfx¿åf®f dlxnfd'vL :jf:Yo ;] jf s;®L lbg ;lsG5 < eGg] ;f] r cg'¿k sfd ul®®x ] sf 5g\ . o:tf ;] jfx¿n] dlxnfnfO { cfjZos kg ] { ; ] jfx¿ s:tf] x'g'kb {5 eGg] hfgsf®L lbG5g\ . To:tf ;] jfx¿sf nflu k } ®jL ug { ;Sb5g\ . t® ;] jfx¿ ;a } dlxnfx¿df k'Ug ;Sb } gg\ . To;} n] o:tf] ;] jfsf] Joj:yf ®fHos} :t®af6 ul®g' h¿®L x'G5 .

;dfhdf dlxnfnfO { lbOPsf] :yfg, pgsf] z®L® ® of } lgstfnfO { x ] g] { b[li6sf ] 0fsf sf®0f dlxnfx¿sf nflu cfjZos kg ] { ; ] jfx¿sf] nflu ljz] if Joj:yf cfjZos x'G5 . oxL cfjZostfnfO { cg'e"t u®L dlxnf k'gM:yfkgf s] Gb|åf®f ;d'bfodf cfwfl®t vfnLv'§] dlxnf :jf:YosdL { -Barefoot gynecologists_ sf ] cu'jfO {df ;okqL s ] Gb|x¿ -dlxnf :jf:Yo k®fdz { s] Gb|x¿_ vf ] lnPsf 5g\ . To;nfO { of] k'l:tsfdf pbfx®0fsf] ¿kdf k|:t't ul®Psf] 5 .

of] k'l:tsfdf dlxnfx¿df b ] lvg] ljz ] if ;d:ofx¿nfO { dlxnfx¿ cfkm } n] s;®L a'‰b5g\, ltgsf nIf0fx¿ s] –s] x'G5g\, ltgnfO { cfˆg} 1fg ® ;Lksf] k|of] u u®L dlxnfx¿n] s;®L ;dfwfg ug ] { u®] sf 5g\ eGg] af®] dlxnfx¿sf cg'ejx¿ ®flvPsf 5g\ . dlxnfx¿sf oL cg'ejx¿sf ;fy;fy} dlxnfx¿df b] lvg] ljleGg k|sf®sf :jf:Yo ;d:ofx¿af®] j} 1flgs ;"rgf Pjd\ ;dfwfgsf pkfox¿ ;d] t of] k'l:tsfdf ;dfj] z ul®Psf 5g\ . dlxnfx¿df b] lvg] ljz] if :jf:Yo ;d:ofx¿ ® tL ;d:ofx¿af®] j} 1flgs ;"rgf Pjd\ ;dfwfgsf pkfox¿ ;d] t of] k'l:tsfdf ;dfj] z ul®Psf 5g\ .

dlxnfx¿df b ] lvg] ljz] if :jf:Yo ;d:ofx¿ zf®Ll®s ljsf;sf k|lqmofx¿Ù ;fdflhs, cfly {s kl®j] zÙ ® ef } uf] lns cj:yf cg';f® km®s–km®s x'G5g\ . ;dfwfgsf pkfox¿ klg gofF gofF cg';Gwfgsf sf®0f km ] l®O®x] sf x'G5g\ . To;sf®0f o; k'l:tsfdf lbOPsf ;"rgfx¿ g} clGtd ;"rgfx¿ x'g\ egL dfGg' x'Fb } g . To; } u®L ;d:ofx¿sf ] cg'e"lt km®s km®s JolQmx¿n] km®s–km®s tl®sfn] ul®®x] sf x'G5g\ . To;sf®0f o; k'l:tsfdf dlxnfx¿n] j0f {g u®] sf nIf0fx¿ ;a } df Ps} gf;n] b] lvG5g\ egL dfGg' x'Fb} g .

dlxnfx¿df x'g] ljz] if ;d:ofx¿ w] ®} 5g\ . tL ;a } nfO { o; k'l:tsfdf ;dfj ] z ug { ;Dej ePg . To;sf®0f o; k'l:tsfdf s] xL ljif] z ;d:ofx¿ dfq} ;dfj] z ul®Psf 5g\ .

:j:y ®xg kfpg' x®] s JolQmsf ] clwsf®

xf] . plrt :jf:Yo ;] jfdf kx'Fr ® :j:y ®xg kfpg ] jftfj®0fsf] ;'lglZrttf x®] s JolQmsf] dfgj clwsf® xf ] . dfgj clwsf®sf] ljZjJofkL 3f] if0ffkq tyf ;fdflhs, cfly {s, ;f+:s[lts clwsf® ;DaGwL k|lt1fkqsf] wf®f !@ n ] dflg;x¿sf ] :jf:Yo clwsf® ;'lglZrt ug ] { lhDd ] jf®L ®fHonfO { lbPsf ] 5 . dlxnfsf] ;Gbe {df dfgj clwsf® ;DaGwL b:tfj] hx¿dWo] dlxnfdfly x'g] ;a} k|sf®sf e] befj pGd'ng ug] { dxf;lGwdf of] s'® f ljz] if¿kn] pNn] v ul®Psf] 5 .

o;sf ;fy} hg;+Vof tyf ljsf; ;DaGwL ljZj ;Dd] ng, dlxnf ;DaGwL ljZj ;Dd] ng ® To;kl5sf cGo ljleGg b:tfj] hx¿n] dlxnfnfO { ljz] if :jf:Yo ;] jfsf] cfjZostf af®] ® To;sf nflu ®fHosf] bfloTjx¿sf af®] df k|:6\ofPsf 5g\ . ;x;|fAbL nIon] ltgnfO { cem hf] 8 lbPsf 5g\ . tyflk dlxnf :jf:Yosf] l:yltdf pNn] vgLo kl®jt {g Nofpgsf nflu ug' {kg] { sfdx¿ cem w] ®} afFsL ®x] sf] tYo xfdL ;a} sf] ;fd' 5 .

;dfhdf b ] lvg] ;a } vfn ] :jf:Yo ;d:ofx¿ dlxnfx¿sf klg :jf:Yo ;d:of x'g\ . o;sf cnfjf dlxnfsf] k|hgg\ k|0ffnLdf ePsf] leGgtf, dlxnf ® k'?ifk|lt ®x] sf] km®s km®s dfGotfx¿, sfdsf] lje ] bk"0f { ljefhg h:tf ljleGg lje] bk"0f { dfGotfx¿sf sf®0f dlxnfx¿sf s ] xL ljz ] if :jf:Yo cfjZostfx¿ klg 5g\ ® ljz] if :jf:Yo ;d:of klg b ] lvG5g\ . o:tf ;d:ofx¿ w] ®} 5g\ . t® xfdL of] k'l:tsfdf tL ;a} ;d:ofx¿ ;d ] 6\g ;Sb } gf} F . of ] k'l:tsfdf