บทบาทของวฒสภากบการตรวจสอบการใชอ านาจรฐ

โดยรศ.ดร.มนตร รปสวรรณ

ทปรกษาดานการเมอง การปกครองและการบรหารจดการ

บทบาทและอ านาจหนาทของวฒสภา

การถอดถอนบคคลออกจากต าแหนง

ดานนตบญญต

การควบคมการบรหารราชการแผนดน

การใหความเหนชอบ และใหค าแนะน าหรอการเลอกบคคล

ใหด ารงต าแหนงตามรฐธรรมนญก าหนด

การใหความเหนชอบในเรองส าคญ

บทบาทและอ านาจหนาท

ของวฒสภา

บทบาทของวฒสภากบการตรวจสอบการใชอ านาจรฐ

อ านาจหนาทในการควบคมการบรหารราชการแผนดน มดงน

๑. การรบทราบค าแถลงนโยบายของคณะรฐมนตร

๒. การตงกระทถาม

๓. การเปดอภปรายทวไป

๔. การตงคณะกรรมาธการ

๑. การรบทราบค าแถลงนโยบายของคณะรฐมนตร

• คณะรฐมนตรทจะเขาบรหารราชการแผนดนตองแถลงนโยบายตอรฐสภา และชแจงการด าเนนการใหเปนไปตามแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ

• การจดท าแผนการบรหารราชการแผนดน เพอก าหนดแนวทางการปฏบตราชการแตละป (มาตรา ๑๗๖)

๒. การตงกระทถาม

กระทถาม คอ ค าถามของสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอ

สมาชกวฒสภาตงถามรฐมนตรเกยวกบขอเทจจรงในการด าเนนงานในหนาทของรฐมนตรหรอเกยวกบนโยบายการบรหารของรฐมนตรเมอเหนวาการบรหารราชการแผนดนไมเปนไปตามนโยบายทไดแถลงไวตอรฐสภา หรอการด าเนนการบรหารราชการแผนดนผดพลาดไมตรงตามนโยบาย

ประเภทของกระท

ม ๒ ประเภท ไดแก

๑. กระททตอบในราชกจจานเบกษา

๒. กระททตอบในทประชม

กระทถามทเกยวกบประโยชนส าคญของแผนดนมผลกระทบตอสาธารณะอยางรายแรง ฯลฯ เปนอ านาจของประธานวฒสภาทจะบรรจกระทในระเบยบวาระการประชมเปนกระทดวน

ก าหนดใหเปนหนาทของนายกรฐมนตรหรอ

รฐมนตรทจะตองเขารวมประชมสภาผแทนราษฎร

หรอวฒสภาเพอชแจงหรอตอบกระทถามในเรองนน

ดวยตนเอง (มาตรา ๑๖๒ วรรคหนง)

๓. การเปดอภปรายทวไป

สมาชกวฒสภาจ านวนไมนอยกวา ๑ ใน ๓ ของ

จ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของวฒสภา มสทธเขาชอ

ขอเปดอภปรายทวไปในวฒสภา (มาตรา ๑๖๑ วรรคหนง)

๔. การตงคณะกรรมาธการ

๔.๑ ประเภทของคณะกรรมาธการ

๑) คณะกรรมาธการสามญประจ าสภา

๒) คณะกรรมาธการวสามญ

๓) คณะกรรมาธการรวมกน

๔) คณะกรรมาธการเตมสภา

๕) คณะกรรมาธการรวมกนของรฐสภา

๖) คณะกรรมาธการตามมาตรา ๑๒๑ ของรฐธรรมนญ

๔.๒ อ านาจของคณะกรรมาธการในการออกค าสงเรยกเอกสารจากบคคลใด หรอเรยกบคคลใดมาแถลงขอเทจจรงหรอแสดงความเหนในกจการทกระท าหรอในเรองทพจารณาสอบสวนหรอศกษาอยนนได (มาตรา ๑๓๕ วรรคสอง)

- ใหค าสงเรยกดงกลาวมผลบงคบตามทกฎหมายบญญต

- ค าสงเรยกเชนวานนมใหใชบงคบกบผพพากษา

หรอตลาการทปฏบตตามอ านาจหนาทในกระบวนวธ

พจารณาพพากษาอรรถคดหรอการบรหารงานบคคล

ของแตละศาล และมใหใชบงคบกบผตรวจการแผนดน

หรอกรรมการในองคกรอสระตามรฐธรรมนญทปฏบต

ตามอ านาจหนาทโดยตรงในแตละองคกรตาม

รฐธรรมนญ

“การถอดถอนบคคลออกจากต าแหนง”

(Impeachment / Removal from Office)

๑. ผด ารงต าแหนงทางการเมองทอาจถกถอดถอนได (๑) นายกรฐมนตร (๒) รฐมนตร (๓) สมาชกสภาผแทนราษฎร (๔) สมาชกวฒสภา (๕) ประธานศาลฎกา (๖) ประธานศาลรฐธรรมนญ (๗) ประธานศาลปกครองสงสด (๘) อยการสงสด

• ตลาการศาลรฐธรรมนญ

• กรรมการการเลอกตง

• ผตรวจการแผนดน

• กรรมการตรวจเงนแผนดน

• ผพพากษา

• ตลาการ

• พนกงานอยการ

• ผด ารงต าแหนงระดบสงตาม พ.ร.บ. ประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต

๒. ขอกลาวหา (มาตรา ๒๗๐)

(๑) มพฤตการณร ารวยผดปกต

(๒) สอไปในทางทจรตตอหนาท

(๓) สอวากระท าผดตอต าแหนงหนาทราชการ

(๔) สอวากระท าผดตอต าแหนงหนาทในการยตธรรม

(๕) สอวาจงใจใชอ านาจหนาทขดตอบทบญญตแหงรฐธรรมนญ หรอกฎหมาย

(๖) ฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมอยางรายแรง

๓. ผมสทธเสนอเรอง

- สมาชกสภาผแทนราษฎรจ านวนไมนอยกวา ๑ ใน ๔ ของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภา (มาตรา ๒๗๑ วรรคหนง)

- สมาชกวฒสภาจ านวนไมนอยกวา ๑ ใน ๔ ของจ านวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของวฒสภามสทธเขาชอรองขอตอประธานวฒสภาเพอใหวฒสภาถอดถอนสมาชกวฒสภาออกจากต าแหนงได (มาตรา ๒๗๑ วรรคสอง)

- ประชาชนผมสทธเลอกตงจ านวนไมนอยกวา ๒๐,๐๐๐ คน (มาตรา ๑๖๔)

๔. ผลของการถกถอดถอนออกจากต าแหนง

(มาตรา ๒๗๔ วรรค ๒)

ผใดถกถอดถอนออกจากต าแหนงใหผนนพนจากต าแหนงหรอใหออกจากราชการนบแตวนทวฒสภามมตใหถอดถอนและใหตดสทธผนนในการด ารงต าแหนงใดในทางการเมองหรอในการรบราชการเปนเวลา ๕ ป

Q & A