ปฎิปทาของพระธุดงคกรรมฐาน...

ทานอาจารยพระมหาบว ญาณสมปณโน 39

ทานพระอาจารยมน ภรทตโต (พ.ศ. ๒๔๑๓-๒๔๙๒) (ถายเมอวนท ๑๐ มถนายน พ.ศ. ๒๔๘๓)

ดำเนนการผลต อาภรณฉตรเลศยศ,กรรณการปยะพงษโรจน, จนตนาบชาบพพาจารยและคณะบคคลออกแบบ สบายะ http://sabaya.multiply.comภาพประกอบ นพนธโสภณวฒนวจตรปก ภสตอนทรทตรปเลม ชวศาชวลตเสวพสจนอกษร รชวรรณสมครเกษตรการ เกสราเตมสนวาณช เพมพนอทองทรพย เรองรองอนทรปาน อจจนาผลานวตร ธนยากตตสทโธ ประสงคจารรตนพงศประสานงาน รถจวะพงศพมพเมอ พฤศจกายน๒๕๕๑จำนวน๒.๕๐๐เลมพมพท บรษทสานกพมพสภาจากดโทร.๐๒-๔๓๕-๘๕๓๐

สนใจจดพมพตามแบบฉบบนตดตออาภรณ ฉตรเลศยศ โทร. ๐๘๑-๙๐๗-๓๔๐๑ email : [email protected]

ปฏปทาของ พระธดงคกรรมฐาน สายทานพระอาจารยมน ภรทตตเถระ โดย ทานอาจารยพระมหาบว ญาณสมปนโน

ถาทานผใดประสงคจะพมพแจกเปนธรรมทาน ทานผนนกรณา

พมพไดตามประสงคโดยไมตองขออนญาตแตอยางใด นอกจาก

พมพเพอจำหนายจงขอสงวนลขสทธ เพราะผแสดงไมตองการ

อะไรยงกวาใจทเปนสมบตลนคากวาสมบตใดๆ ในโลก

ทานอาจารยพระมหาบวญาณสมปนโนวดปาบานตาดพ.ศ.๒๕๑๖

ทานอาจารยพระมหาบว ญาณสมปนโน

มาปจจบนนกประวตของหลวงปมนละนะเปนแมเหลกธรรม

เครองดงดดจตใจของประชาชนชาวพทธเราไดเปนอยางดหนงสอ

เลมน เราเปนผแตงเอง กอนทจะแตง พยายามไปเสาะแสวงหา

จากครจากอาจารยทเคยอยกบทานในสมยนนๆมาเปนลำดบลำดา

ไปอดเทปมาบาง ไปจดจากทานมาบาง แลวกมารวบรวมเรยง

ออกพมพ กอนทจะพมพหนงสอน ไปเรยนพมพดดเสยกอนนละ

ละเอยดตงแตหนงสอประวตหลวงปมนขนาดนนนะความเทดทนทาน

ไปเรยนพมพดดเสยกอนเรยนไปเรยนในวดนนแหละไมใชเรยนทไหน

แหละเพราะในวดนนมทกประเภทของพระนะตงแตชนตาสตาสา

นายกนายขขนไปกระทงถงดอกเตอรดอกเตอรอะไรวศวปรมณ

มในนนหมดมหลวงตาเฉพาะเราคนเดยว(หวเราะ)เรยนกบทาน

ทานรนพอเรยนฝกหดพมพดดเสรจเรยบรอยไดหนงนาทตอสสบคำ

ขนาดพอฟดพอเหวยงแลวกหยดทนกพมพประวตเราเปนคนเรยงเอง

เชยวนะขนาดนนนะเรยงประวตหลวงปมนทกตวอกษรทกกทกก

ตรวจใหเปนทแนใจ แนใจดวยความเทดทนทาน เอาเตมความ

สามารถจงไดพมพดดนออกโรงพมพหามไมใหใครมานนเราเปน

คนตรวจทานเองวางนเลยเขาโรงพมพไดเลย

บชาธรรม บชาคร บชาคณ

หนงสอทกตวเรยกวาจะตำหนหรอจะตดออกตรงไหนหรอจะ

เพมเตมตรงไหนไมไดแลวสำหรบความสามารถของเราขนาดนนละ

แตงหนงสอประวตหลวงปมนนเรยกวาสละชวตดวยความเคารพ

เลอมใสเทดทนทานดวยความสดหวใจขนาดไปเรยนพมพดดนะ

เอาเถอะหนงสอเลมนจงเปนทแนใจวาจะเปนประโยชนจากนอย

ถงมหาศาลแกผอาน สมยปจจบนน คอ ประวตหลวงปมน เปน

อนดบหนง

พอพมพเลมนนเสรจแลว กพมพปฏปทาสายกรรมฐาน

ของหลวงปมนอนนเอาจากครบาอาจารยแตละองคๆซงปฏบตด

ปฏบตชอบทงนนแหละอยในนนมแตประเภทคอนขางจะเพชรนำหนง

ทงนนแหละอยในนน อยในหนงสอปฏปทาพระธดงคกรรมฐาน

สายหลวงปมนตอนนนทานยงมชวตอยเมอเวลาเราระบแลวใครกจะ

ไปรบกวนทานกระทบกระเทอนทานจงไมระบชอของทานบางองค

ทานหนกทางนน บางองคทานหนกไปทางนน หนกไปทางนนะ

ทางขอปฏบตคำวาบางองคบางองคนนคอองคหนงๆๆแลวนะ

เปนแตเพยงไมระบอนนกเหมอนกนรองกนลงมาการแตงการเขยนน

รองกนลงมาจากประวตหลวงปมนพอเสรจหนงสอสองเลมนแลว

พมพดดไมทราบปาเขาไปทวปไหนไมรจนกระทงปานนไมเคยสนใจ

เลยนเรยนพมพดดเฉพาะนเทานนไดสสบคำตอนาทตอนนกเอา

แลววะพมพพมพสมผสดวยนะใครจะมาวาหลวงตาบวพมพหนงสอ

ไมเปนไมไดนะฟดกนใหญเลยนะจะวาไมบอก(หวเราะ)ได๒เลม

เทานนละจากนนหยดแลวเดยวนไมรวาพมพดดเปนยงไง

พระธรรมวสทธมงคล (ทานอาจารยพระมหาบวญาณสมปนโน)

วดปาบานตาดจงหวดอดรธาน

ชวประวตและปฏปทาคอจรยธรรมของทานพระอาจารยมน

ภรทตตเถระ ททานกำลงอานอยขณะน ผ เขยน (ทานอาจารย

พระมหาบวญาณสมปนโน)ไดพยายามเสาะแสวงหามารวบรวมตาม

กำลงความสามารถ จากพระอาจารยหลายทานท เคยเปนศษย

อยศกษาอบรมกบทานมาเปนยคๆจนถงวาระสดทายแตคงไมถกตอง

แมนยำตามประสงคเทาไรนกเพราะทานทจดจำมาและผรวบรวม

คงไมอาจรและจำไดทกประโยคและทกกาลสถานทททานเทยวจารก

บำเพญและแสดงใหฟงในทตางๆกนถาจะรอใหจำไดหมดทกแง

ทกกระทงถงจะนำมาลงกนบวนจะลบเลอนและหลงลมไปหมด

คงไมมหวงไดนำมาลงใหทานผสนใจไดอานพอเปนคตแกอนชน

รนหลงอยางแนนอนดงนนแมจะเปนประวตทไมสมบรณทำนอง

ลมลกคลกคลานกยงหวงวาจะเกดประโยชนอยบางการเขยนประวต

และจรยธรรมของทานทงภายนอกทแสดงออกทางกายวาจาและ

ภายในททานรเหนเฉพาะใจแลวแสดงใหฟงนนจะเขยนเปนทำนอง

เกจอาจารยทเขยนประวตของพระสาวกทงหลายดงทไดเหนในตำรา

คำนำ

ซงแสดงไวตางๆ กน เพออนชนรนหลงจะไดเหนรองรอยทธรรม

แสดงผลแกทานผสนใจปฏบตตามมาเปนยคๆจนถงสมยปจจบน

หากไมสมควรประการใดแมจะเปนความจรงดงทไดยนไดฟงมาจาก

ทานแตกหวงวาคงไดรบอภยจากทานผอานทงหลายเนองจากเจตนา

ทมตอทานผสนใจในธรรมอาจไดคตขอคดบางจงไดตดสนใจเขยน

ทงทไมสะดวกใจนก

หนงสอเลมนผเขยนมความมงหมายประสงคใหทกทานทม

ศรทธาเปนเจาของดวยกนพมพเปนธรรมทานไดทกโอกาสไมตอง

ขออนญาตแตอยางใดสวนจะพมพเพอจำหนายจงขอสงวนลขสทธ

ดงทเคยปฏบตมาทกเลมทผเขยนเปนตนฉบบเพอเทดทนพระศาสนา

และครอาจารยตามกำลงดวยความบรสทธใจ

ขออำนาจคณพระศรรตนตรยและคณทานพระอาจารยมน

ผเปนเจาของประวตจงกำจดภยพบตสารพดอนตรายอยาไดมแกทาน

ทงหลายขอใหมแตคณธรรมทพงปรารถนาและความสขกายสบายใจ

เพราะอำนาจแหงบญเปนทพงพงองแอบแนบเนอทานไปตลอดสาย

อยาไดมวนเสอมคลายหายสญ จงสมบรณพนผลไปดวยสมบต

อนอดมมงคลนานาประการตลอดวนยางเขาสพระนพพานอนเปน

บรมสขทกทวหนากนเทอญ

ทานพระอาจารยมน ภรทตโต (ถายเมอประมาณป พ.ศ. ๒๔๘๕)

ทานพระอาจารยมน ภรทตโต

จากซาย : พระอาจารยนอย สภโร, พระอาจารยก ธมมทนโน, พระอาจารยกวา สมโน, ทานพระอาจารยมน ภรทตโต และ พระอาจารยบญธรรม

(อธบายภาพโดย พระอาจารยจาม มหาปญโญ วดปาวเวกวฒนาราม อ.คำชะอ จ.มกดาหาร)

หนงสอสทธ สถานะเดมของทานพระอาจารยมน ภรทตโต ปจจบนอยทพพทธภณฑพระอาจารยมน วดปาสทธาวาส จ.สกลนคร

ศาลาททานพระอาจายมน ภรทตโต ใชแสดงธรรมและ ประชมสงฆ พรอมทงวางระเบยบกฎเกณฑใหแก คณะกรรมฐาน ณ วดปาบานหนองผอ ปจจบนคอ วดปาภรทตตถราวาส อ.พรรณนานคม จ.สกลนคร

ระหวาง พ.ศ. ๒๔๘๗-๒๔๙๒ เปนระยะเวลา ๕ ป

กฏทานพระอาจารยมน ภรทตโต มาพกจำพรรษาทเสนาสนะปาบานโคก ปจจบนคอ วดปาวสทธธรรม อ.โคกศรสพรรณ จ.สกลนคร

ศษยานศษยทงบรรพชตและฆราวาส ไดกราบอาราธนาทานพระอาจารยมน ภรทตโต ขนสแคร เพอหามเคลอนขบวนออกจากวดปาบานหนองผอ มาพกอาพาธทวดปากลางโนนภ เปนเวลา ๑๐ วน

จงไดเคลอนขบวนไปยงวดปาสทธาวาส จ.สกลนคร เปนวาระสดทายของทาน

พระอบาลคณปมาจารย (จนทร สรจนโท) (พ.ศ. ๒๓๙๙-๒๔๗๕)

ทานพระอาจารยเสาร กนตสโล (พ.ศ. ๒๔๐๓-๒๔๘๕)

พระอาจารยเทสก เทสรงส (พ.ศ. ๒๔๔๕-๒๕๓๗)

พระอาจารยขาว อนาลโย (พ.ศ. ๒๔๓๑-๒๕๒๖)

พระอาจารยฝน อาจาโร (พ.ศ. ๒๔๔๒-๒๕๒๐)

นงแถวหนาจากซาย : พระเทพสทธาจารย (จนทร เขมโย), พระธรรมเจดย (จม พนธโล), พระอรยคณาธาร (เสง ปสโส) แถวทสองจากซาย : พระอาจารยขาว อนาลโย, พระอาจารยฝน อาจาโร,

พระอาจารยกวา สมโน, พระอาจารยมหาทองสก สจตโต, พระอาจารยกงมา จรปญโญ ยนแถวหลงจากซาย : พระอาจารยวรยงค สรนธโร, พระอาจารยบว สรปณโณ และ ทานอาจารยพระมหาบว ญาณสมปนโน

จากซาย : พระอาจารยฝน อาจาโร, พระอาจารยมหาปน ปญญาพโล และ พระอาจารยสงห ขนตยาคโม

แถวบ

นจาก

ซาย

: พร

ะอาจ

ารยฝ

น อา

จาโร, พร

ะอาจ

ารยข

าว อ

นาลโย, พ

ระธร

รมเจดย

(จม

พนธ

โล),

พร

ะอาจ

ารยอ

อน ญ

าณสร

, ทา

นอาจ

ารยพ

ระมห

าบว

ญาณ

สมปน

โน แ

ถวลา

งจาก

ซาย

: พร

ะอาจ

ารยจ

นทร เขมป

ตโต,

พระอ

าจารยบ

ว สร

ปณโณ

, พร

ะอาจ

ารยก

งมา

จรปญ

โญ แ

ละ พ

ระอา

จารย

ออนส

า สข

กาโร

ยนแถ

วหลง

จากซ

าย : พ

ระอา

จารย

ออนศ

ร สเมโ

ธ, พ

ระศร

รตนว

มล, พร

ะธรรมไ

ตรโลกา

จารย

(รก

ษ เรวโต)

,

พระค

รบรห

ารคณ

านกจ

, ทา

นอาจ

ารยพ

ระมห

าบว

ญาณ

สมปน

โน, พร

ะอาจ

ารยจ

นทร เขมป

ตโต

นง

แถวห

นาจา

กซาย

: พ

ระอา

จารย

เทสก

เทส

รงส, พ

ระอา

จารย

ขาว

อนาล

โย, พร

ะธรรมเจด

ย (จม

พนธโล)

,

พระอ

าจารยบ

ญมา

ฐตเปโ

ม, พ

ระอา

จารย

ออน

ญาณ

สร

นงหน

า : พร

ะตน

รวรรณศร

จากซาย : พระอาจารยสวจน สวโจ, พระอาจารยสงหทอง ธมมวโร, พระอาจารยกวา สมโน, ทานอาจารยพระมหาบว ญาณสมปนโน ,พระอาจารยเทสก เทสรงส, พระอาจารยออน ญาณสร,

พระอาจารยจนทร เขมปตโต, พระอาจารยกงมา จรปญโญ, พระอาจารยออนศร สเมโธ และ พระอาจารยเหรยญ วรลาโภ

จากซายองคท ๒ : ทานอาจารยพระมหาบว ญาณสมปนโน, องคท ๓ : พระอาจารยขาว อนาลโย องคท ๕ : พระอาจารยปรดา ฉนทกโร

ทานพระอาจารยมน ภรทตโต

๑

๑. พระอาจารยตอ อจลธมโม ๒. พระอาจารยสาม อกญจโน ๓. พระอาจารยออน ญาณสร ๔. พระอาจารยหลย จนทสาโร (ซาย), พระอาจารยชอบ ฐานสโม (ขวา)

๓

๔

๒

๑. พระอาจารยล ธมมธโร ๒. พระอาจารยฝน อาจาโร ๓. พระอาจารยเทสก เทสรงส ๔. พระอาจารยบญมา ฐตเปโม ๕. พระอาจารยสงหทอง ธมมวโร

๑

๒

๓

๔

๕

๑. พระอาจารยแหวน สจณโน ๒. พระอาจารยชา สภทโท ๓. พระอาจารยขาว อนาลโย กบ ทานอาจารยพระมหาบว ญาณสมปนโน ๔. พระอาจารยมหาบญม สรธโร ๕. (จากซาย) พระอาจารยจวน กลเชฏโฐ, พระอาจารยสงหทอง ธมมวโร และพระอาจารยสพฒน สขกาโม

๑

๒

๓

๔

๕

๑. พระอาจารยพรหม จรปญโญ ๒. พระอาจารยคำด ปภาโส ๓. พระอาจารยหลา เขมปตโต ๔. พระอาจารยวน อตตโม ๕. พระอาจารยจวน กลเชฏโฐ

๑

๓

๒

๔

๕

๑. พระอาจารยขาว อนาลโย (ซาย) พระอาจารยดลย อตโล (ขวา) ๒. พระอาจารยเจยะ จนโท ๓. พระอาจารยบญจนทร กมโล ๔. พระอาจารยคำพอง ตสโส

๑

๔

๓

๒

๑. พระอาจารยคำตน ฐตธมโม ๒. พระอาจารยแบน ธนากโร ๓. พระอาจารยบญม ปรปณโณ ๔. พระอาจารยจนทรเรยน คณวโร ๕. พระอาจารยสทน สลธโน ๖. พระอาจารยล กสลธโร

๑

๒

๓

๔ ๕

๖

๑. ทานอาจารยพระมหาบว ญาณสมปนโน (ซาย), พระอาจารยอนทรถวาย สนตสสโก (ขวา) ๒. พระอาจารยคณ สเมโธ ๓. พระอาจารยฟก สนตธมโม (ซาย) พระอาจารยปรดา ฉนทกโร (ขวา) ๔. พระอาจารยวนชย วจตโต

๑

๓

๒

๔

๑. พระอาจารยสม ขนตโก ๒. พระอาจารยอทย สรธโร ๓. พระอาจารยอนหลา ฐตธมโม ๔. แมชแกว เสยงลำ

๑

๒

๔

๓

36 ปฏปทาของพระธดงคกรรมฐานสายทานพระอาจารยมน ภรทตตเถระ


ตอไปนจะเรมเขยนปฏปทาเครองดำเนนคอขอปฏบตของ

พระกรรมฐานททานพระอาจารยมนพาดำเนนมาเพอทานผอาน

ไดทราบไวบางพอเปนแนวทางโดยคดวาทานพทธศาสนกชน

พระเณรทงหลายทมความสนใจใครธรรมและขอปฏบตประจำนสย

อาจมความสนใจอยากทราบอยมากจงไดพยายามรวบรวมมาลงไว

เทาทสามารถผดถกประการใดหวงวาคงไดรบอภยจากทานผอาน

ตามเคยคราวนกสงมาลงทาง“ศรสปดาห”ตามเคยโดยขอรอง

ใหทางโรงพมพชวยลงใหเปนตอนๆไปดงทเคยทำมาและไดเรยน

กำชบขอใหลงพอประมาณเกรงจะเขยนสงมาไมทนดงทเคยเรยน

เกยวกบประวตทานพระอาจารยมาแลวการสงมาขอความกรณา

ทาง“ศรสปดาห”ใหชวยลงใหนนเปนอบายชวยบงคบตวเองซงม

นสยขเกยจไปในตวเพอเรองทเขยนจะไดสำเรจไปดวยดไมมขอ

แกตววายงนนยงนแลวหยดไปเสยซงอาจทำใหงานทกำลงทำเสยไป

ตามปกตหนงสอศรสปดาหเคยออกทกวนศกรจงพอมทางวา

ปฏปทาของ พระธดงคกรรมฐาน

สายทานพระอาจารยมน ภรทตตะ เรยบเรยงโดย ทานอาจารยพระมหาบว ญาณสมปนโน


การเขยนจะมความรสกตวพยายามทำใหทนกบกำหนดวนเวลาท

หนงสอจะออกเรองทเขยนกพลอยมหวงจะสำเรจไดจงไดสงและ

ขอรองทางศรสปดาหใหชวยลงใหจนกวาเรองจะยตลงซงทาง

ศรสปดาหกยนดใหเปนไปตามความประสงคทกประการ

คำวา“กรรมฐาน”เปนศพทพเศษและเปนบทธรรมพเศษ

ทวงพระธดงคทานปฏบตกนมาแตองคของกรรมฐานแทนนมอย

กบทกคนทงหญงทงชายทงนกบวชและฆราวาสไดแกเกศา

โลมาเปนตนบางทานอาจยงไมเขาใจในคำวากรรมฐานหรอ

พระธดงคกรรมฐานวาเปนอยางไรบางแตจะเขยนเฉพาะขอปฏบต

แหงธดงคกรรมฐานสายของทานพระอาจารยมนนอกจากนผเขยน

ไมคอยสนทดจดเจนนกวาทานปฏบตกนอยางไรบางเปนเพยง

เหนๆผานๆไปบางเทานนไมคอยมโอกาสไดสนใจใกลชดนก

เฉพาะสายของทานอาจารยมนพาดำเนนมานนพอเขาใจบางตาม

ทเคยไดเหนไดยนและปฏบตมาแตกอนจะเขยนเรองนจงขอ

อธบายคำวากรรมฐานอนเปนทางดำเนนของทานพอเปนแนวทาง

เลกนอยเพอเขารปกนกบปฏปทาทจะเขยนตอไป

คำวากรรมฐานนเปนคำชนปากชนใจของชาวพทธเรา

มานานเมอถอเอาใจความกแปลวาทตงแหงการงานแตงานใน

ทนเปนงานสำคญและหมายถงงานรอภพรอชาตรอกเลสตณหา

รอถอนอวชชาทงมวลออกจากใจเพอไกลทกขคอความเกดแก

เจบตายอนเปนสะพานเกยวโยงของวฏวนทสตวโลกขามพน

ไดโดยยากมากกวาจะมความหมายไปทางอนแบบงานของโลก

ททำกนสวนผลทพงไดรบแมยงไมถงจดหมายปลายทางกทำ

ใหผบำเพญมความสขในปจจบนและภพชาตตอไปฉะนนพระ


ทสนใจปฏบตธรรมเหลานจงมกมนามวาพระธดงคกรรมฐาน

เสมออนเปนคำชมเชยใหเกยรตทานผมงตองานนดวยใจจรงจาก

พทธศาสนกชนทงหลาย

กรรมฐานทเปนธรรมจำเปนมาแตพทธกาลทพระอปชฌาย

มอบใหแตเรมบรรพชาอปสมบทม๕อาการดวยกนโดยสงเขป

คอเกศาไดแกผมโลมาไดแกขนนขาไดแกเลบทนตาไดแกฟน

ตโจไดแกหนงโดยอนโลมปฏโลมเพอกลบตรผบวชแลวไดยด

เปนเครองมอบำเพญพจารณาถอยหนาถอยหลงซำซากไปมา

จนมความชำนชำนาญและแยบคายในอาการหนงๆหรอทงหา

อาการอนเปนชนสวนสำคญของรางกายชายหญงทวๆไปแต

คำวากรรมฐานอนเปนอารมณของจตนนมมากทานกลาวไวถง

๔๐อาการซงมในตำราโดยสมบรณอยแลวทานผประสงคอยาก

ทราบกรรมฐานใดกคนหาดไดโดยสะดวกบรรดากรรมฐานททาน

กลาวไวมากมายนนขอใหญใจความกเพอทานผสนใจใครตอการ

ปฏบตซงมจรตนสยตางๆกนจะไดเลอกปฏบตเอาตามใจชอบท

เหนวาถกกบจรตของตนๆเชนเดยวกบโรคมชนดตางๆกนท

ควรแกยาขนานตางๆกนฉะนน

วธทำไดแกการนำธรรมบทนนๆมาบรกรรมภาวนาประจำ

อรยาบถตางๆตามแตถนดและเหนควรวาเกศาๆหรอโลมาๆ

เปนตนดวยความมสตกำกบอยโดยสมำเสมอ ไมปลอยใจสงไป

ทอน ทำความรสกตวอยกบบทธรรมทกำลงบรกรรมภาวนา

ไมเปลยนแปลงธรรมบอยอนเปนนสยจบจดพยายามทำไปจน

ทราบชดวาเปนผลขนมาจรงๆหรอจนทราบชดวาธรรมบทนนๆ

ไมตองกบจรตของตนแลวคอยเปลยนธรรมบทใหมผททราบชดวา


ถกกบจรตจรงๆแลวกควรยดธรรมนนเปนหลกใจและปฏบต

ตอไปไมลดละจนเหนผลเปนลำดบและกาวหนาเขาสภมธรรม

ทควรเปลยนแปลงบทธรรมตามความจำเปนซงเจาตวตองทราบ

โดยลำพงผลทเกดจากการปฏบตบำเพญดวยธรรมเหลานหรอดวย

ธรรมอยางอนๆทถกกบจรตยอมเปนความสงบสขภายในใจ

ไปโดยลำดบทไมเคยรเหนมากอน

ความสงบจตเรมแตชนตำคอสงบไดชวขณะสงบไดนาน

พอประมาณและสงบไดตามตองการทจะใหพกและถอนขนมา

ทงเปนความสงบละเอยดแนบแนนกวากนมากขณะทจตสงบ

ยอมปลอยอารมณทเคยรบกวนตางๆเสยไดเหลอแตความร

ความสวางไสวประจำใจและความสขอนเกดจากความสงบตามขน

ของใจเทานนไมมสองกบสงอนใดเพราะขณะนนจตปราศจาก

อารมณและเปนตนของตนอยโดยลำพงแมกเลสสวนละเอยดยงม

อยภายในกไมแสดงตวถาเปนนำกกำลงนงและใสสะอาดปราศจาก

ฝนละอองหากมตะกอนกกำลงนอนนงไมทำนำใหขนควรแกการ

อาบดมใชสอยทกประการใจทปราศจากอารมณมความสงบตว

อยโดยลำพงนานเพยงไรยอมแสดงความสขความอศจรรย

ความสำคญความมคณคามากใหเจาของไดชมนานและมาก

เพยงนนทงเปนความสำคญและความอศจรรยไมมวนเวลาจดจาง

แมเรองผานไปแลว

ทงนเพราะใจเปนธรรมชาตลกลบและอศจรรยภายในตว

อยแลวเมอถกชำระเขาถงตวจรงเพยงขณะเดยวกแสดงความ

อศจรรยใหร เหนทนทและยงทำใหเกดความอาลยเสยดายตอ

ความเปนของจตไปนานถาปลอยใหหลดมอคอเสอมไปโดยไมได


กลบคนดวยวธบำเพญใหทรงตวอยหรอใหเจรญยงๆขนไปคงเปน

เพราะเหตนกระมงทครงพทธกาลมพระสาวกบางองคขณะทาน

กำลงบำเพญอยใจมความเจรญขนและเสอมลงถงหกครงจนเกด

ความเสยใจมากเพราะความอาลยเสยดายแตสดทายทานกเปน

พระสาวกอรหนตขนมาองคหนงจนไดเพราะความเพยรพยายาม

เปนสะพานเชอมโยงใหบรรลถงอมตธรรมคอแดนแหงความเกษม

โดยอาศยกรรมฐานธรรมเปนเครองดำเนน

พระพทธเจาทงหลายทนบจำนวนไมไดและพระสาวก

อรหนตทงหลายของพระพทธเจาแตละพระองคทเสดจปรนพพาน

ผานไปแลวจนประมาณกาลไมไดกดพระพทธเจาและพระสาวก

ทงหลายทเสดจปรนพพานและนพพานไปพอประมาณกาลได

กดพระพทธเจาสมณโคดมกบพระสาวกทานทเพงเสดจผานไป

ไมกพนปกดลวนทรงอบตและอบตขนเปนพระพทธเจาและเปน

พระอรหนตจากกรรมฐานทงหลายมกรรมฐานหาเปนตนทงสน

ไมมแมพระองคหรอองคเดยวทผานการรธรรมมาโดยมไดผาน

กรรมฐานเลย

แมจะพดวากรรมฐานเปนสถานทอบตขนแหงทานผวเศษ

ทงหลายกไมควรจะผดเพราะกอนจะทรงถายพระรปพระนามและ

รปนามจากความเปนปถชนขนมาเปนพระอรยะบคคลเปนขนๆ

จนถงขนสงสดตองมกรรมฐานธรรมเปนเครองซกฟอกเปนเครอง

ถายถอนความคดความเหนความเปนตางๆอนเปนพนเพของ

จตทมเชอวฏฏะจมอยภายในใหกระจายหายสญไปโดยสนเชง

กลายเปนพระทยและใจดวงใหมขนมาเปนความบรสทธลวนๆ

ดงนนพระพทธเจาทงหลายจงทรงถอกรรมฐานวาเปนธรรมทงสำคญ


และจำเปนและยกยองในวงพระศาสนาประจำศาสดาแตละ

พระองคตลอดมาถงปจจบนแมในศาสนาแหงพระสมณโคดม

ของพวกเรากทรงถอกรรมฐานเปนแบบฉบบและจารตประเพณ

ตายตวมาเปนพระองคแรกวาไดทรงเปนพระพทธเจาขนมา

เพราะกรรมฐาน๔๐มอานาปานสตเปนตนและทรงสงสอน

พทธบรษทตลอดมาจนปจจบนทกวนนทงยงจะเปนสะพานเชอม

โยงใหสตวโลกไดถงพระนพพานตลอดไปจนกวาจะสนอำนาจ

วาสนาของมวลสตวทจะตามเสดจพระองคไดนนแล

ฉะนนคำวา“กรรมฐาน”จงเปนธรรมพเศษในวงพระ

ศาสนาตลอดมาและตลอดไปผนบถอพระพทธศาสนาทยงมได

ปฏบตบำเพญตามทางกรรมฐานพอทราบเรองความลลบทมอย

ในตนทงฝายชวฝายดบางพอควรจงไมควรคดวาตนรตนฉลาดโดย

ถายเดยวแมจำไดจากพระไตรปฎกโดยตลอดทวถงเพราะนน

เปนเพยงบญชดชวของสงหรอธรรมชาตทมอยในตวเทานนยงไมได

รบการเลอกเฟนจากการปฏบตอนมกรรมฐานเปนเครองสองทาง

ใหถงความจรงตามพระประสงคททรงประกาศธรรมสอนโลก

พระกรรมฐาน๔๐หองนแลคอตพระไตรปฎกคอเครองมอทำลาย

ภพชาตเครองมอทำลายกงจกรทพาใหสตวโลกหมนเวยนเกดตาย

จนไมทราบภพเกาภพใหมและทกขเกาทกขใหมทสลบซบซอน

มากบภพชาตนนๆใหขาดสะบนลงโดยสนเชง

การปฏบตใดกตามทปราศจากธรรมเหลานสวนใดสวนหนง

เขาสนบสนนการปฏบตนนจะไมเปนไปเพอการทำลายสงหารกเลส

กองทกขมากนอยทมอยภายในใหเบาบางและสนสญไปไดเลย

การปฏบตทมธรรมเหลาน เขาสนบสนนอยมากนอยเทานน


จะทำลายกองทกขไดโดยสนเชงไมมทางสงสยดวยเหตนผปฏบต

เพอความสงบสขและความรแจงแทงตลอดในธรรมทงหลายจำตอง

ยดถอธรรมเหลานเปนเสนชวตจตใจของการดำเนนปฏปทาไป

ตลอดสายนบแตธรรมขนตำจนถงขนสงสดคอวมตตพระนพพาน

ใครจะปฏบตบำเพญความดงามดวยวธการใดๆกตามเมอถง

ขนจะเขาดายเขาเขมจรงๆคอการกาวขนสภมจตภมธรรมเปน

ขนๆจำตองหวนกลบมายดธรรมเหลานอยางใดอยางหนงเปน

เครองดำเนนจงจะผานพนไปไดโดยสวสดปลอดภย

เพราะธรรมเหลานเปนทประมวลมาแหงสจธรรมทงหลาย

ทมมรรคผลนพพานเปนจดสดยอดธรรมเหลานรวมอยในวง

พระพทธศาสนามศาสดาองคเอกแตละพระองคทรงประกาศสอน

ไวเปนแบบเดยวกนและสบทอดกนมาเปนลำดบทานทยงสงสย

พระพทธเจาแตละพระองคททรงประกาศสอนธรรมมาเปนยคๆ

จนถงศาสดาองคปจจบนคอพระพทธเจาของเราจงควรปฏบต

พจารณาตามธรรมกรรมฐานททรงแสดงไวดวยความพสจนจรงๆ

ทางปญญาจนเกดผลตามพระประสงคกจะทราบจากความร

ความเหนอนเกดจากการปฏบตของตนเองอยางประจกษใจวา

ศาสดากบธรรมมไดแตกตางกนแต เปนอนหนงอนเดยวกน

ดงแกนธรรมททรงแสดงไวยอๆวา“ผใดเหนธรรมผนนชอวา

เหนเราตถาคต”ดงน

ธรรมบทนเปนธรรมประกาศองคพระตถาคตทงหลายใหเรา

ทราบอยางชดเจนวาพระตถาคตมอยกบธรรมตลอดเวลามได

ขนอยกบกาลสถานทแมแตละพระองคจะเสดจปรนพพานไปนาน

ตามสมมตนยมกนกจรงแตความจรงขององคพระตถาคตแลวคอ


ธรรมน เทานนบรรดาทานท เหนธรรมภายในใจอยางแจง

ประจกษแลว ทานมไดสงสยในองคพระตถาคตเลยวาประทบ

อยในทเชนไร ซงโลกเขาใจวาทานเสดจเขาสนพพานหายเงยบ

ไปแลว ไมมศาสดาผคอยเมตตาสงสอนตอไป ความจรงธรรมท

ทรงประสทธประสาทไวแลวแกหมชนกคอองคศาสดาเราด ๆ

นนแลถาสนใจอยากมศาสดาภายในใจกมไดทกเวลาเชนเดยวกบ

ทยงทรงพระชนมอย

ทงนขนอยกบนำใจทจะเคารพนบถอและเชอฟงธรรมท

เปนองคแทนทานเปนสำคญกวาอนแมทานยงทรงพระชนมอย

ถาขาดความสนใจเสยเพยงอยางเดยวทานกชวยอะไรไมไดคงเปน

ประเภทอนาถาอยตามเคยไมมอะไรดขนเพอความไมเดอดรอน

ในภายหลงและเพอความอบอนใจทงปจจบนและอนาคตจงควร

ปฏบตบำเพญตนดวยธรรมทประทานใหเปนมรดกแทนพระองค

ผลจะเปนเชนเดยวกบทยงทรงพระชนมอยทกประการไมมอะไร

เปลยนแปลงคอจะมธรรมคอศาสดาประจำใจอยตลอดเวลา

ไดพรำกรรมฐานมายดยาวจนทานผอานเออมไปตามๆกน

จงขออภยอกครงในความไมพอดของตนทพรำไปบางกคดวาทาน

ทยงไมเขาใจในคำวากรรมฐานเทาทควรกอาจมและอาจจะเขาใจ

และทราบวธปฏบตไวบางเมอถงวาระทคดอยากบำเพญจะได

สะดวก

บดนจะเรมเรองปฏปทาคอขอปฏบตททานอาจารยมน

พาคณะลกศษยดำเนนมาเปนลำดบจนถงปจจบนการปฏบตตาม

ปฏปทานรสกลำบากเพราะเปนการทวนกระแสโลกทงทางกาย

ทางวาจาและทางใจหลกปฏปทากมธดงค๑๓ขนธวตร๑๔


มอาคนตกวตรเปนตนเปนเครองบำเพญทางกายโดยมากและม

กรรมฐาน๔๐เปนเครองบำเพญทางใจสมพนธเกยวเนองกนไป

ในอรยาบถตางๆของความเพยรทานทสมครใจเปนพระธดงค-

กรรมฐานจำตองเปนผอดทนตอสงขดขวางตานทานตางๆทเคย

ฝงกายฝงใจจนเปนนสยมานานซงเปนสงทละไดยากแตกจำตอง

พยายามละไมหยดหยอนออนกำลงเพราะเพศของนกบวชกบเพศ

ฆราวาสมความเปนอยตางกนตลอดความประพฤตมรรยาท

ความสำรวมระวงตางๆตองเปนไปตามแบบหรอประเพณของพระ

ซงเปนเพศทสงบงามตา

ผเปนพระธดงคจงควรมความเขมงวดกวดขนในขอวตร

ปฏบตตางๆใหเปนทอบอนเยนใจแกตนและเปนทนาชนชม

เลอมใสแกผอนเพราะธดงควตร๑๓และวตรตางๆตลอด

กรรมฐานทงมวลลวนเปนธรรมเครองดดนสยความดอดานของ

คนเราโดยตรงพระกออกมาจากฆราวาสนสยนนตองตดตวมาดวย

ถาไมมเครองดดแปลงหรอทรมานกนบางกคงไมพนการบวชมา

ทำลายตวและวดวาศาสนาใหฉบหายลมจมลงอยางไมมปญหา

เพราะปกตนสยของมนษยเราโดยมากชอบเบยดเบยนและทำลาย

ตนและผอนดวยวธตางๆอยเสมอโดยไมจำตองอาศยเจตนา

เสมอไปเนองจากความชนตอนสยเพราะความทะเยอทะยาน

อยากตางๆพาใหเปนไปหรอเพราะความรเทาไมถงการณกสดจะ

คาดเดาถกจงพลอยมความทกขเดอดรอนตดตวประจำอรยาบถ

อยเสมอไมคอยมความสขกายสขใจไดนานเทาทอยากม

คำวาเบยดเบยนหรอทำลายตนนนไดแกความคดนกตางๆ

ทเปนภยแกตนโดยเจาตวไมรวาผดกมทรวาผดกมและเปนชนวน


ใหเกดความเสยหายแกผอนจนถงระบาดออกทางกายวาจา

เรยกวาความเบยดเบยนทำลายทงสน

จะเขยนเรองพระปฏบตทกำลงอยอบรมกบทานกอน

แลวจงจะเขยนเรองการแยกยายของทานทออกไปปฏบตอยโดย

ลำพงตอไปตามลำดบ

ทานทเรมมาศกษาและปฏบตกรรมฐานในสำนกทาน

อาจารยมนตามปกตทานสอนใหเปนผมความขยนหมนเพยรใน

ทกกรณทเปนหนาทของพระจะพงทำสอนใหเปนคนหไวตาไว

กนเบาลกงายไปเรวไมอดอาดเนอยนายสอนใหเปนคนฉลาด

ชางคดในกจนอกการในเพออรรถธรรมในแงตางๆไมอยเฉยๆ

เหมอนคนสนทาความเคลอนไหวไปมามสตอยกบตวสอนใหเปน

คนละเอยดลออในทกกรณการภาวนาทานเรมสอนแตกรรมฐานหา

เปนตนไปตลอดถงกรรมฐานอนๆตามแตอาการใดจะเหมาะกบ

จรตนสยของผมาอบรมศกษาเปนรายๆไปขณะฟงการอบรม

กทำสมาธภาวนาไปดวยในตวบางรายขณะนงฟงการอบรมจตเกด

ความสงบเยนเปนสมาธขนมาทงทยงไมเคยปรากฏมากอนนบแต

เรมฝกหดเพงมาเปนในขณะนนกม

พระเณรมจำนวนมากทเขาไปรบการอบรมตางเกดผลจาก

สมาธภาวนาขณะทนงฟงการอบรมในแงตางๆกนขนมาตาม

จรตนสยไมคอยตรงกนไปทเดยวความรบการอบรมจากทานเปน

อบายกลอมเกลาจตใจของผฟงไดดทงดานสมาธและดานปญญา

เปนขนๆผทยงไมเคยมความสงบกเรมสงบผเคยสงบบางแลว

กเพมความสงบไปทกระยะทฟงผมสมาธเปนพนฐานแลวกทำให

ฐานนนมนคงขนโดยลำดบผเรมใชปญญาการอบรมกเปนอบาย


ปญญาชวยไปดวยเปนระยะผมภมปญญาเปนพนอยแลวขณะฟง

การอบรมกเทากบทานชวยบกเบกอบายสตปญญาใหกวางขวาง

ลกซงลงไปทกระยะเวลาออกจากทอบรมแลวตางองคตางปลกตว

ออกบำเพญอยในสถานทและอรยาบถตางๆกน

การพกผอนหลบนอนไมมกฎเกณฑหรอขอบงคบใดๆ

จากทานปลอยใหเปนความสะดวกเหมาะสมของแตละรายจะ

ปฏบตตอตวเองทงนเพราะธาตขนธและความเพยรตลอดความ

หมายมนปนมอตอธรรมในแงตางๆมหนกเบามากนอยตางกน

บางรายกลางคนมเวลาพกบางรายพกนอนบางตอนกลางวน

แตกลางคนเรงพกหลบนอนนอยหรอไมพกหลบเลยในบางคน

ความเพยรมากจงปลอยใหเปนความสะดวกสำหรบตวเองแตละ

รายไปทจะพกผอนหลบนอนหรอประกอบความเพยรในเวลาใด

แนวทางดำเนนในสายทานอาจารยมนกรรมฐาน๕และ

ธดงค๑๓ทานถอเปนสำคญมากจะเรยกวาเปนเสนชวตของ

พระธดงคสายของทานกไมผดใครเขาไปรบการอบรมกบทาน

ทานตองสอนกรรมฐานและธดงควตรใหในเวลาไมนานเลยถาเปน

หนาแลงทานมกจะสอนใหไปอยรกขมลรมไมเสมอวาโนนตนไม

ใหญมใบดกหนานารมเยนสบายภาวนาสะดวกอากาศกด

ปราศจากความพลกพลานวนวายจากสงภายนอกโนนภเขาเปนท

เปดหเปดตาเพอราเรงในธรรมโนนถำโนนเงอมผาเปนทนาอย

นาบำเพญเพยรหาความสงบสขทางใจโนนปาชฏเปนทกำจด

ความเกยจครานและความหวาดกลวตางๆไดดคนเกยจคราน

หรอคนขขลาดควรไปอยในทเชนนนจะไดชวยพยงความเพยรให

ขยนเสยบางและชวยกำจดความกลวเพอความกลาหาญขนบาง


ไมหนกและกดถวงจตใจจนเกนไป

ภเขาลกโนนถำโนนเงอมผาโนนอากาศดภาวนาสะดวก

จตรวมลงสความสงบไดงายเมอจตสงบแลวมองเหนสงตางๆ

ทแปลกๆลกลบไดดเกนกวาสายตาสามญจะรเหนไดภเขาลกนน

ถำนนเงอมผานนมสงนนๆอยทางทศนนๆผไปอยควรระวง

สำรวมไมควรประมาทวาปราศจากผคนและสงตางๆทเหนๆ

และไดยนแลวจะไมมอะไรอนอกสงลกลบเกนกวาสามญจตจะ

รเหนไดยงมอกมากมายและมากกวาวตถทมเกลอนอยในโลกน

เปนไหนๆเปนเพยงไมมสงทควรแกสงเหลานนจะแสดงความม

ออกมาอยางเปดเผยเหมอนสงอนๆเทานนจงแมมอยมากนอย

เพยงไรกเปนเหมอนไมมผปฏบตจงควรสำรวมระวงในอรยาบถ

ตางๆอยางนอยกเปนผสงบเยนใจยงกวานนกเปนทชนชมยนด

ของพวกกายทพยทงหลายทมภพภมตางๆกนอาศยอยใน

แถบนนและทอนๆ

เพราะโลกไมวางจากมวลสตวชนดตางๆทงหยาบและ

ละเอยดแมในกายคนกายสตวกยงมสตวชนดตางๆอาศยอย

นกปฏบตเพอเสรภาพแกสภาวธรรมทงหลายทวไตรภพจงไมควร

รบรองและปฏเสธในสงทตนรตนเหนวามวาจรงและวาไมมไมจรง

เพยงเทานนแมแตวตถทงหยาบทงละเอยดซงมอยเรายงไม

สามารถรเหนโดยทวถงบางทยงโดนสงตางๆจนตกบานตกเรอน

แตกยบไปหมดกยงมประจำนสยมนษยผชอบหยงในตวขณะทเดน

ซมซามเซอะซะไปโดนสงของดวยความไมมสตนนเจาตวตองเขาใจ

วาอะไรไมมอยในทนนแตสงทถกปฏเสธวาไมมอยในทนนและใน

ขณะนนทำไมจงถงกบแตกฉบหายไปไดเพยงเทานกพอพสจน


ตวเองไดดวามนสยสะเพราเพยงไรถาจะพสจนนอกจากจะไมยอม

พสจนและปลอยใหเรอรงไปตลอดกาลเทานนกหมดหนทางทจะ

ทราบความจรงทมอยในโลกและธรรมทวๆไป

ภเขาลกโนนถำโนนและเงอมผาโนนผมเคยพกบำเพญ

มาแลวเปนทจบใจไรกงวลกบเรองเกลอนกลนวนวายทงหลาย

ถาพวกทานมงตอแดนพนทกขอยางถงใจกควรแสวงหาทเชนนน

เปนทอยทบำเพญและทฝากเปนฝากตายกบธรรมทงหลายซงเปน

ดงองคของศาสดาเสดจมาประทบอยในทเฉพาะหนาทกอรยาบถ

หลบและตนจะเปนสขความเพยรทางใจกกาวหนาไมชกชาลาถอย

เหมอนทเกลอนกลนวนวายทงหลายพระพทธเจากดพระสาวก

อรหนตทงหลายกดทานทรงพลและพลชพเพอธรรมในสถานท

ดงกลาวนนแลนอกจากผไมเหนโทษของกเลสตณหาวฏสงสาร

เพลนเทยวจบจองปาชาความเกด–ตายแบบไมมจดหมายปลายทาง

เทานนจะไมยนดในสถานททพระพทธเจาและพระอรหนตทาน

ทรงยนด

โนนปาชาปาชฏไปอยในปาเชนนนกบพวกชาวปาชาวเขา

โนนเปนสถานทอำนวยความเพยรทกดานเพอตดกระแสวฏฏะ

ภายในใจใหนอยลงทกประโยคแหงความเพยรการทำความเพยรใน

ทเหมาะสมกบผตองการความไมหวงมาเกดตายอกหลายชาต

หลายภพผดกบททวๆไปอยมากสถานทไมเหมาะแมเดน

จงกรมหรอนงสมาธภาวนาเปนเวลานานเทากนแตผลทไดรบยอม

ผดกนอยมากเพราะความเอาใจใสและความสบตอแหงสตปญญา

ตลอดความรสกเกยวกบสงทมอยรอบตวนนตางกนผลทไดรบจาก

เหตทไมสบตอกนจงตางกน


นกปฏบตทยดศาสดาเปนสรณะจรง ๆ ควรระลกถง

ธรรมทประทานไวใหมากกวาคดถงความลำบากตาง ๆ มความ

กลวตายเปนตวการสำคญเชนความลำบากเพราะขาดแคลน

กนดารในปจจยสมอาหารบณฑบาตเปนตนความลำบาก

ในการประกอบความเพยรคอการฝกทรมานจตทแสนคะนอง

โลดโผนประจำนสยมาดงเดมความลำบากเพราะเดนจงกรมนาน

เพราะนงภาวนานานเกดทกขเวทนาขนมาทรมานกายทรมานใจ

ความลำบากเพราะจตไมยอมอยในขอบเขตรองรอยทตองการ

ความลำบากเพราะความหวโหยโรยแรงเนองจากอาหารนอยเพราะ

ฉนแตนอยเพราะหยดพกไมฉนบางเปนวนๆหยดไปหลายๆ

วนเพอความเพยรทางใจจะไดดำเนนสะดวกตามจรตเปนรายๆ

ความลำบากเพราะความเปลยวกายเปลยวใจไรเพอนฝง

ครอาจารยผเคยอบรมสงสอนและแลกเปลยนความรความคดเหน

ตอกนความลำบากเพราะคดถงบานถงเรอนคดถงเพอนฝง

ญาตมตรทเคยใหความอบอนทางกายทางใจความลำบากเพราะ

เปยกฝนทนทกขไมมทมงทบงกนแดดกนฝนความลำบากเพราะ

ความหนาวเหนบเจบปวดทเกดขนเพราะเหตตางๆความลำบาก

เพราะเปนไขความเจบหวตวรอนปวดอวยวะสวนตางๆไมม

หยกยาเครองบำบดรกษาความลำบากเพราะกลวตายอยในปา

ในเขาคนเดยวไมมผปรนนบตรกษาเวลาตายไมมผเกบซากศพ

มแตแรงกาหมากนและแมลงวนมายอแยงแขงกนกน

ความคด เหล าน เปน เคร องกดขวางทางดำเนน เพ อ

พระนพพานอยาปลอยใหเขามารบกวนใจไดจะเสยคนไปไมตลอด

ควรทราบทนทวาความคดนคอกองสมทย ซงเปนกญแจเปดทกข


ขนทบถมจตใจ จนหาทางออกมได ผปฏบตตองเปนคนกลา

หาญอดทนคอทนตอแดดตอฝนทนตอความหวโหยทนตอความ

ทกขทรมานตางๆทเกดขนทางกายทางใจทนตอความเจบปวด

แสบรอนตางๆทมาสมผสทงภายในภายนอกซงโลกทงหลาย

กยอมรบวามวาเปนโดยทวกน

นกปฏบตตองฝกหดใจใหกลาแขงตอแรงพายทคอยจะ

เกดขนอยเสมอซงโดยมากกมกเกดจากใจตวเองและคอยหกราน

ตวเองใหทพพลภาพทางความเพยรกลายเปนคนออนแอทเคย

เขมแขงอดทนกลดวาราศอกลงโดยลำดบและลดลงจนกาวไมออก

สดทายกจอดจมงมทกขไปตามเคยศาสดากนบวนหางไกลจตใจ

ไปทกทพทธ สรณ คจฉามกเปนเพยงลมปากแสดงออกมา

ซงเดกกวาไดแตสวนใหญทแทจรงของคำวาพทธเลยจดจาง

วางเปลาไปจากใจนทานเรยกวาผทอถอยพายแพกเลสมารคอส

ความคดฝายตำภายในใจของตนไมไดผพายแพขนธมารคอปลอย

ใหกองทกขในสงขารเหยยบยำทำลายอยเปลาๆไมสามารถหาทาง

คดคนแกไขดวยสตปญญาทมอยพอมทางหลบหลกปลกตวออก

ไดดวยอบายอนแยบคายของนกตอสเพอกตนจากหลมลก

ขาศกใดกตามในแหลงโลกธาต ไมมอำนาจอนลกลบ

แหลมคมเหมอนขาศกภายในใจ คอกเลสตณหานเลยขาศกน

นาหนกใจมากสำหรบผมนสยออนแอและขเกยจไมเปนคนชางคด

มอะไรนดมาสมผสคอยแตจะยอมแพไมคดหาอบายตอสเพอ

ตวเองบางเลยนสยชนดนกเลสมารชอบมากเปนพเศษใครอยาก

เปนคนพเศษของมนกตองฝกและสงสมนสยนขนใหมากจะไดเปน

ผรบใชทโปรดปรานของมนชนดไมมวนโผลหนาขนมาเหนแสงอรรถ


แสงธรรมเครองนำใหพนทกขไดเลยเกดมาภพใดชาตใดกมอบ

ดวงใจทมคณคาเปนเครองสงเวยเซนสรวงแตกเลสตวมอำนาจ

ยงกวาธรรมภายในใจตลอดไป

คดแลวกนาสลดสงเวชทพระเราขนาดเปนนกปฏบตยงยอม

ตวลงตามความรสกฝายตำโดยไมใชสตปญญาเปนเครองฉดลาก

ขนมาบางพอไดหายใจอยกบความสงบแหงธรรมสมกบเปน

นกพรตแบกกลดสะพายบาตรขนเขาเขาถำอยปาภาวนาแตทานท

มงหนามาอบรมศกษาและปฏบตถงขนาดนยงจะยอมตนใหกเลส

ตณหาเหยยบยำทำลายและมาตกาบงสกลเอาตามชอบใจละหรอ

ถาเปนไดอยางนนผสงสอนกอกแตกตายกอนผมาศกษาอบรม

โดยไมตองสงสยดงน

อบายวธสอนของทานอาจารยมนยากทจะจบนสยทานได

เพราะเปนอบายของปราชญผฉลาดแหลมคมในสมยปจจบนจงรสก

เสยใจทผ เขยนประวตทานและปฏปทาพระธดงคสายของทาน

ไมมความจดจำและความฉลาดสมศกดศรทานจงไมอาจขดคน

เนออรรถเนอธรรมทสำคญในการสงสอนของทานออกมาใหทาน

ไดอานอยางสมใจสมกบทานเปนพระในนาม“ธรรมทงองค”ตาม

ความรสกของผเขยนถาผดกขออภยดวย

การสงสอนพระทานหนกไปในธดงควตรเฉพาะอยางยง

การอยในปาในเขาในถำและเงอมผาทเปลยวๆรสกวาทานเนนหนก

ลงเปนพเศษแทบทกครงทอบรมไมแสดงขนตนดวยสถานท

ดงกลาวกตอนสดทายเปนตองนำมาสรปจนไดสมกบทานเปน

นกพรตและชอบอยในปาในเขาประจำชวตนสยของนกบวชจรงๆ

การอบรมไมยอมใหเนอธรรมหางจากธดงควตรเลย พอจบ


จากการนำพระเทยวชมปาชมเขาชมถำและเงอมผาตาง ๆ อน

เปนสถานทรนเรงแลว กนำพระเขาบณฑบาตในหมบานดวย

บทธรรมหมวดตาง ๆ คอสอนวธครองผาและทาสำรวมในเวลา

เขาบณฑบาตไมใหมองโนนมองนอนเปนกรยาของคนไมมสต

อยกบตวแตใหมองในทาสำรวมและสงบเสงยมมสตทกระยะท

กาวไปและถอยกลบใจรำพงในธรรมทเคยบำเพญมาประจำนสย

การบณฑบาต ถอเปนกจวตรสำคญประจำพระธดงคใน

สายของทานไมใหขาดไดเวนแตไมฉนกไมจำเปนตองไปขณะไป

กสอนใหมความเพยรทางภายในไมลดละทงไปและกลบจนมา

ถงทพกตลอดการจดอาหารใสบาตรและลงมอฉนกอนฉนกสอน

ใหพจารณาปจจเวกขณะ คอ ปฏสงขา โยนโสฯ โดยแยบคาย

ตามภมสตปญญาของแตละราย อยางนอยเปนเวลาราวหนง

นาทกอน แลวจงลงมอฉนดวยความสำรวมและมสตอยกบ

ตวและในบาตรอาหารทรวมอย ในบาตรมหลายชนดและม

รปลกษณะสสนตางๆกนเมอรวมกนอยในบาตรใจมความรสก

อยางไรบางคอยดมารยาของใจจะแสดงทาตางๆออกมาใน

เวลาฉนกำหนดสตปญญาคอยสงเกตตรวจตราทงความหวทอาจ

ออกนอกลนอกทางอนเปนทางเดนของตณหาตาเปนไฟใจเปน

วานร(ลง)ทงมารยาของใจทอาจคดวาอาหารทผสมกนอยม

รสชาตแปรไปตางๆใจเกดความสะอดสะเอยนเบอหนายไมอยาก

รบประทานอนผดวสยของผบำเพญพรตเพอความรอบคอบและ

ความหมดจดของใจ

อบายการพจารณาของแตละรายนนแลวแตใครจะแยบคาย

ในทางใดทางปฏกลทางธาตหรอทางใดทเปนเครองบรรเทา


และกำจดกเลสตณหาความลมตวยอมถอเปนความถกตองดงาม

ในการฉนเปนรายๆทมความแยบคายตางกนขณะฉนกใหม

สต เปนความเพยรไปทกประโยค โดยสงเกตระหวางจต

กบอาหารทเขาไปสมผสกบชวหาประสาทและธาตขนธในเวลา

กำลงเคยวกลนไมใหจตกำเรบลำพองไปตามรสอาหารชนดตางๆ

อนเปนความลมตนเพราะความหวโหยท เปนไปดวยอำนาจ

ของธาตขนธทกำลงบกพรองและตองการสงเยยวยากมทเปนไป

ดวยอำนาจตณหาความดนรนของใจกมอยางตนถอเปนธรรมดา

ของขนธแมพระอรหนตทานกมไดเชนสามญธาตทวๆไปแต

อยางหลงตองคอยระวงสงเกตและปราบปรามขนปลอยไวไมสนใจ

นำพาตองทำคนใหเสยไดเพราะเปนประเภทความอยากทเปนไป

ดวยอำนาจตณหานำไหลนองลนฝงไมมเมองพอด

ผปฏบตจำตองมสตปญญาใกลชดกบใจอย เสมอ

เกยวกบการขบฉนทก ๆ ครงไป เพอใจจะไดมความเคยชนตอ

การพจารณาและการรกษาตนในทาตาง ๆ คอ ทายน ทาเดน

ทานง ทานอน ทาขบฉน ตลอดการทำขอวตรปฏบตปดกวาด

ตาง ๆอนเปนกจของพระจะพงทำไมปลอยสตปญญาอนเปน

ประโยคแหงความเพยรปราศจากใจการกระทำทกอยางจะกลาย

เปนเครองเชดหนทไมมความหมายของงานไปโดยไมรตวเมอฉน

เสรจแลวนำบาตรไปลางใหสะอาดเชดใหแหงกบมอถามแดด

กผงแดดสกครแลวนำไปเกบไวในสถานทควรเสรจแลวทำธระอน

ตอไปเชนเดนจงกรมนงสมาธภาวนาหรอทำกจอยางอน

หลงจากฉนเสรจแลวโดยมากมการเดนจงกรมมากกวา

การนงทำความเพยรเพราะเปนทาทระงบความโงกงวงไดดกวา


ทาอนๆแตถาไมไดฉนจงหนในวนใดวนนนแมจะนงในเวลาใด

กไดไมคอยมความงวงเหงาหาวนอนมารบกวนประกอบความเพยร

ไดสะดวกทกอรยาบถไปฉะนนทานทมนสยชอบในทางนจงชอบ

อดอาหารกนบอยๆบางครงอดแตนอยวนไปจนถงทละหลายๆ

วนคอครงละ๒-๓วนบางครงละ๔-๕วนบาง๕-๖วนบาง

๙-๑๐วนบาง๑๔-๑๕วนบาง๑๙-๒๐วนบางบางรายอดได

เปนเดอนไมฉนอะไรเลยกยงมฉนเฉพาะนำธรรมดาในระหวาง

ทอดไปหลายๆวนบางวนกมฉนโอวลตนบางเลกนอย(ถาม)

พอบรรเทาความอดโรยแตมไดฉนทกวนไปคอฉนเฉพาะวนท

ออนเพลยมากเทานน

แตสมยทานอาจารยมนพาพระบำเพญโนนเรองนม

โอวลตนนำตาลทรายโกโกกาแฟหรออะไรเหลานไมควรถามถง

เลยแมแตจะหาถายเอารปไวเวลาเกดความหวโหยขนมาจะไดด

แมไมไดฉนกยงไมมใหถายเลยไมเหมอนปจจบนทมหรหราเสย

ทกอยางจนกลายเปนความฟมเฟอยมากกวาอดอยากขาดแคลน

คงจะเปนเพราะเหตนกระมงทพระธดงคกรรมฐานเราภาวนา

ตามทานไปอยางลำบากลำบนและบนกนอวาจตไมรวมไมสงบ

แยจรงๆแทบทกแหงทกหนความจรงกจะใหสงบไดอยางไรกน

ตองขออภยเขยนตามความจรงตอนเชาไปบณฑบาตกเตมบาตร

กลบมาทงหวานทงคาวแถมบางครงมอหนงยงหวปนโตพอมาถง

ศาลาปนโตกวางเปนแถวๆไมชนะทจะรบประเคนซงลวนแต

ทานศรทธาทมงตอบญกศลอตสาหแหวกวายมาจากทตางๆ

ทงใกลทงไกลทกทศทกทางมาขอแบงบญจากพระธดงคกรรมฐาน

ดวยความยมแยมแจมใสใหทานเทาไรไมกลวหมดกลวสนเพราะ


แรงศรทธาพาขวนขวายเพยงเทานกแยอยแลว

พอกลางวนหรอตอนบายตอนเยนๆนำแขงนำสม

นำหวานโกโกกาแฟนำออยนำตาลอะไรเตมไปหมดกมา

อกแลวจนไมชนะจะฉนและนอนแชกนอยแบบนนพระธดงคจง

รวยใหญแตภาวนาไมเปนทามแตความอดอาดเนอยนายเหมอน

เรอบรรทกของหนกคอยแตจะจมนำทงทยงไมไดออกจากทา

ดงนนทานผมงตอฝงแหงพระนพพานทานจงระมดระวงตวอยาง

เขมงวดกวดขนไมเหนแกปากแกทองความลำบากอดโรยตางๆ

พยายามบากบนฟนฝาสงกดขวางตอทางดำเนนมไดนอนใจสงของ

หรออาหารปจจยแมมมากทานกรบแตนอยดวยความรจกประมาณ

ทานทอดนอนผอนอาหารหรออดอาหารกเชนกนเปนวธ

หนงทจะพาใหทานถงความสงบสขทางใจรายทถกจรตกบการอด

อาหารอดไปหลายวนเทาไรใจยงสงบผองใสและเขยบฐานะขนส

ความละเอยดโดยลำดบความสงบกสงบไดงายและเรวกวาธรรมดา

เวลาออกคดคนทางปญญาใจกคลองแคลวแกลวกลาพจารณา

อะไรกทะลปรโปรงโลงไปไดดงใจหวงความหวโหยโรยแรงแทนทจะ

เปนความลำบากทรมานทางกายทางใจแตกลบกลายเปนเสนทาง

อนราบรนชนใจตอการดำเนนของทานไปทกระยะทผอนและ

อดอาหารเปนคราวๆไปทานทมนสยในทางนทานกพยายาม

ตะเกยกตะกายบำเพญไปดวยความอดอยากขาดแคลนแบบน

ตลอดไปในทามกลางแหงความสมบรณดวยปจจยสเพราะถอเปน

เครองอาศยพอยงความเปนอยใหเปนไปเปนวนๆเทานนสาระ

สำคญคอธรรมภายในใจทานถออยางเอาจรงเอาจงเอาเปน

เอาตายเขาประกนไมยอมลดละปลอยวางตลอดไป


นกภาวนาทกลาตายเพออรรถเพอธรรมตอมรรคผลนพพาน

จรงๆทไหนสะดวกในการบำเพญเพยรทางภาวนาทานมงตอ

ทนนโดยมไดคำนงถงความทกขลำบากเพราะอะไรจะบกพรอง

ขาดเขนบางใจนอมตอธรรมอนเปนทางพนทกขลวนๆไมมอะไร

มาแอบแฝงแปลงปลอมไดเลยอรยาบถทงส เปนความเพยร

ลวนๆประหนงทานเขาเฝาพระพทธเจาพระธรรมพระสงฆ

อยทกอรยาบถเวนแตขณะหลบเทานนนอกนนเปนเวลาททาน

ปลดเปลองกเลสเครองผกพนตางๆออกจากใจอยางไมลดละ

ทอถอยราวกบจะใหกเลสพนาศขาดสญออกจากใจในเวลานน

ไมมอะไรเหลออยเพอกอกรรมทำเขญแกทานอกตอไปผมนสย

ถกกบวธนทานกเรงปฏปทาไปในทางนไมลดหยอนออนกำลง

ใหกเลสในบรรดาทละไดแลวไดใจหวเราะเยาะและเรองอำนาจ

บนหวใจไดอกตอไปสวนทยงเหลอกพยายามตอสกนตอไปจนกวา

จะถงแดนชย

ทานทมนสยในทางใดซงเปนผมงตอธรรมอยางเตมใจแลว

ยอมจะเรงความเพยรในทางนนเชนผผอนอาหารเปนการถกกบ

จรตกพยายามผอนใหกลมกลนกบปฏปทาเรอยไปไมยอมลดละ

ไปตลอดสายจนสดทางเดนหรอกาวเขาวยทออนกำลงทางกาย

ทานอาจลดหยอนผอนผนไปตามวยบางผอนอาหารตามเคยบาง

สลบกนไปตามเหตการณทเหนวาควรทานทเดนจงกรมมากถกกบ

จรตกพยายามทำความเพยรในทาเดนมากกวาทาอนๆตลอดไป

แมจะมทาอนๆเขาแทรกบางกเพยงเพอเปลยนอรยาบถไปดวย

ในตวแลวกลบมาทาเดมทเคยเหนวาไดผลมากกวาทาอนๆทาน

ทถกกบการนงมากกวาทาอนกพยายามทำความเพยรในทานง


ใหมากกวาทาอนหากมการเปลยนบางกเปนคราวๆเพอเปลยน

อรยาบถไปดวยทานทถกจรตกบทานอนมากหรอทายนมากกวา

ทาอนกยอมประกอบความเพยรใหหนกไปในทานนๆตาม

ความถนดของแตละราย

แมสถานททำความเพยรกเชนกนยอมเหมาะกบจรตเปน

รายๆไปบางทานชอบไดกำลงใจจากทโลงๆอากาศโปรงๆ

เชนอยกลางแจงในเวลาเยนหรอกลางคนกมบางทานชอบได

กำลงใจเพราะการทำความเพยรอยในถำกมบางทานชอบไดกำลงใจ

เพราะอยบนหลงเขาไหลเขากมบางทานชอบไดกำลงใจเพราะอย

ปาราบๆธรรมดากมบางทานชอบอยรมนำรมสระวาไดกำลงใจด

กมตางๆกนอยางไรกตามทานนกปฏบตทมงความเจรญแกตน

ยอมทราบจรตนสยของตนไดดและพยายามประกอบความเพยร

ตามอรยาบถและสถานททเหนวาเหมาะสมกบจรตจตใจไปโดย

สมำเสมอไมใหขดตอนสยทเหนวาชอบกบอรยาบถและสถานท

ดแลว

ทานอาจารยมนทานสงสอนปฏปทาเครองดำเนนแกบรรดา

ศษยทงภายในภายนอกละเอยดลออมากและสงสอนอยางม

เหตผลซาบซงจบใจในธรรมทกขนและเครองดำเนนทกแขนงผไดรบ

การอบรมจากทานพอสมควรตองการจะเรงความเพยรจำเพาะตน

กนมสการกราบลาทานออกแสวงหาทวเวกสงดเปนแหงๆไปตาม

นสยทชอบในสถานทใดกไปยงสถานทนนคอทานทชอบภเขาก

มงหนาขนเขาหาเลอกสถานททจะพกบำเพญเอาตามชอบใจแต

นำสำหรบอาบดมใชสอยมความสำคญอยางยงจะขาดไปไมได

อาหารยงพออดไดทนไดทละหลายๆวนแตนำอดไมไดและ


ไมคอยมสวนทบถมรางกายใหเปนขาศกตอความเพยรทางใจ

เหมอนอาหารจงไมจำเปนตองอดใหลำบากทงนำมความจำเปน

ตอรางกายอยมากฉะนนการแสวงหาทบำเพญตองขนอยกบนำ

เปนสำคญสวนหนงแมจะมอยในทหางไกลบางประมาณกโลเมตร

กยงนบวาดไมลำบากในการหวขนนก

ท โคจรบณฑบาตถามหมบานราว๔-๕หลงคาเรอน

หรอ๘-๙หลงคากพอเปนไปสำหรบพระธดงคเพยงองคเดยว

ไมลำบากอะไรเลยตามปกตพระธดงคกรรมฐานไมคอยกงวลกบ

อาหารคาวหวานอะไรนกบณฑบาตไดอะไรมาทานกสะดวกไปเลย

แมไดเฉพาะขาวเปลาๆไมมกบเลยทานยงสะดวกไปเปนวนๆ

เพราะเคยอดเคยอมมาแลวจนเคยชนถาไมเปนการอวดแมเขยน

ตามความจรงทเคยประสบมาเปนประจำในชวตกรรมฐานผเขยน

เคยประสบมาเสยจนเคยตวแตกไมปรากฏวาเขดหลาบอะไรเลย

บางเวลามโอกาสยงคยโมเรองความอดอยากของตวใหหมเพอน

ฟงอยางไมอายทงทคนทงโลกเขาอายกนไมอยากพดถงเรอง

ความอดอยากขาดแคลนของตวเองและครอบครวใหเพอนฝงฟง

เพราะเปนความอบอายมากสวนพระกรรมฐานยงคยโมไดไมนก

กระดากใครวาจะหวเราะเยาะเอา

ทเขยนอยางไมอายกเพราะชวตของพระกรรมฐานเปนชวต

ทแรนแคนกนดารมาแตครอาจารยผเปนตนตระกลมทานอาจารย

มนเปนตนในสายนพาดำเนนมากอนตกมาถงลกๆหลานๆ

จงมกเปนลกหลานทมปฏปทาอดๆอยากๆทจำตองยอมทน

อดทนหวบางดวยความสมครใจนนเนองจากการบำเพญทางใจ

ไดรบความสะดวกตางกนกบทฉนตามปกตรางกายจตใจไมคอย


อยอายอดอาดอนเปนลกษณะขเกยจอยางเตมตวไมอยากทำ

ความเพยรทางใจยงปลอยตามใจคอฉนใหมากตามอำนาจตณหา

บงการดวยแลววนนนตาและจตไมอยากมองทางจงกรมเอาเลย

มแตจบจองอยทหมอนเทานนใหนอนทงวนยงถกใจเจา…ใหญ

ขนเขยนไปมากกเปนการขายตวมากซงเปนกรรมฐานองคสำคญ

ในเรองนนองคหนงจงควรยตเสยบาง

เมอคดดแลวใจพระกรรมฐานใจทานใจเราคงคลายคลง

กนอนโลมตามเทาไรยงไดใจสนกคดไปรอยแปดแบบไมมขอบเขต

ตนฉบบคมภรใบลานอะไรเลยมแตเรองนรกอเวจเสยทงสนและ

พอใจเปดอานทงวนทงคนไมมวนเบอหนายอมพอมหนำยงหาญ

ยดอำนาจเอานรกอเวจมาเปนทสนกสนานเฮฮาโดยไมหวนเกรง

ยมบาลบางเลยเวลากเลสเรองอำนาจบนหวใจเปนอยางนแล

พระกรรมฐานทานทรมานใจตวเกงกาจดวยวธตางๆโดย

พาอดอาหารบางอดนอนบางพาขนบนภเขาบางพาเขาถำและ

เงอมผาบางพานงสมาธทรมานความอยากคดอยากปรงของมน

บางตามแตจะมอบายทรมานไดเพอใจหายพยศไปเปนพกๆ

พอไดหายใจอยสบายไปเปนวนๆเวลาทยงไมไดฐานของจตไวชม

โดยมากทานมกฝกจตตามทเขยนมานเฉพาะสายของทานอาจารย

มนเคยเหนทานพาดำเนนมาอยางนพระทออกจากทานไปขนเขา

เขาถำกเพอฝกฝนใจดงทเลามานแลบางคนไมไดหลบนอนเพอ

พกผอนรางกายบางเลยกเพราะจตมนชอบเทยวตองใชวธผกมดกน

ดวยการทำสมาธภาวนา

เวลาขนไปอยบนเขาดวยแลวตองอาศยสงทมนกลวชวย

ปราบปรามทรมานดวยเชนเสอเปนตนสตวชนดนนบวาทรมาน


จตพระกรรมฐานไดดมากเพยงไดยนแตเสยงกระหมๆฟากภเขา

ทางโนนใจกเตรยมหมอบราบอยทางนแลวไมกลาแสดงความ

คกคะนองใดๆตามใจเลยเวลานนบางครงเสยงอาจารยใหญ

ตวทรงอำนาจกระหมขนใกลๆปรากฏวาลมหายใจไปกมขณะนน

ลมเพลงกเลสท เคยรายคดดวยความคะนองไปหมดเหลอแต

ความกลวตวสนอยเทานนบางครงเหมอนลมหายใจจะขาดไปใน

ขณะนนจรงๆเพราะกลวมากอากาศหนาวๆแตรางกายกลบ

รอนเหงอแตกโชกไปทงตวเพราะความกลวบงคบนบวาพอเหมาะ

พอดกนเหลอเกนกบจตตวเกงกลาไมยอมฟงเสยงอรรถเสยงธรรม

รบเราสงสอนตอนนนจตยอมเชอพระพทธเจาและนอมเอา

พระองคเขามายดฝากชวตทนทไมยอมคดออกไปหาเสออกเลย

เพราะฝนคดเทาไรความกลวยงทวรนแรงจะเปนบาไปใหได

ความกลวเปนบากบความกลวตายมกำลงมาก กจำตอง

นกถง พทโธ ๆ อยภายใน นกไปนาน ๆ คำวาพทโธกบใจก

กลมกลนเปนอนหนงอนเดยวกนได จากนนใจกเรมสงบนง

เหลอแตความรเพยงอนเดยว ความกลวหายไปหมดราวกบ

ปลดทงความกลาหาญเกดขนแทนทไมนกกลวอะไรในไตรโลกธาต

ขณะนนแลจตเหนโทษความกลวเสอและเหนคณของพระพทธเจา

พระธรรมพระสงฆอยางถงใจไมเอนเอยงหวนไหวไปมากบอารมณ

ใดๆมแตความสงบสขและความกลาหาญเตมดวงใจจตกลบเปน

มตรตอศตรคอเสอไดอยางสนทมหนำยงอยากโดดขนนงเลนบน

หลงเสอตวเปนมตรไดอยางสนทใจมไดนกวามนจะทำอะไรได

เหมอนทเคยนกกลวมากอนเลยปรากฏวาใจผกมตรไดกบทกตว

สตวทมอยในปาไมนกวาสตวตวใดและสงลกลบจะกลามาทำ


อนตรายไดตามความจรงแลวคดวาสตวรายตางๆจะทำอะไร

ไมไดจรงๆเพราะผจะทำกคอใจเปนผคดพารเรมแตใจอกฝาย

หนงมอำนาจเหนอกวาอยแลวยอมทำใหอกฝายหนงออนอำนาจ

และความตงใจลงไปเอง

การอยในปากดในภเขากดในเงอมผาปาไมชายเขาลำเนา

ไพรตางๆกดโดยมากทานแสวงหาทนากลวชวยพยงความเพยร

ใหสะดวกยงขนจำพวกสตวรายมเสอเปนตนชวยพยงความเพยร

ไดดพระกรรมฐานจงชอบมนทงทกลวมนมากทชอบกชอบท

มนชวยใหเกดความกลวไดอยางรวดเรวทนใจเพยงมองเหนรอย

ของมนทเหยยบไวตามทางหนาถำหรอสถานทตางๆเทานน

ความหวาดกลวแมกำลงหลบสนทอยกเรมตนขนทนทและทำให

ระแวงกบมนอยนนแลไมวาจะอยในทาอรยาบถใดความรสก

เหมอนมนจะมาเยยมอย เสมอใจกมททาระวงอยทำนองนน

ขณะทเกดความรสกระวงขนมากเปนทาความเพยรไปในตวเพราะ

ขณะกลว ใจตองระลกถงธรรมเปนทพงหรอทตานทานขนมา

พรอม ๆ กน การระลกธรรมนานเพยงไรยอมเปนการเสรม

กำลงสตปญญาและความเพยรทกดานใหดขนเพยงนน ผลคอ

ความสงบกเรมเกดขนตามสวนแหงความเพยรจนสงบลงได

อยางสนท

ฉะนนความชอบเสอกดความกลวเสอกดสำหรบผมง

ตออรรถตอธรรมจากสงทงสองเปนเครองสนบสนนจงไดกำลงใจ

ขนมาในทนททนใดโดยมไดคาดฝนวาจะเปนไปไดแตความจรง

เรองทำนองนกเคยปรากฏผลในวงพระธดงคกรรมฐานมาแลว

เปนจำนวนมากทงนเพราะความกลาเสยสละจะตายกยอมตาย


ไมเสยดายชวตในขณะนนคนเราเมอจนมมเขาจรงๆหาทพงอน

ไมไดกจำตองพยายามคดชวยตวเองธรรมยงเปนองคสรณะอน

อดมอยแลวโดยธรรมชาตเมอนอมเขามาเปนทพงของใจในขณะท

กำลงตองการทพงอยางเตมทธรรมกยอมแสดงผลใหเหนทนตา

ทนใจไมมทางสงสยแมผทไมเคยทำและไมเคยประสบมาบาง

จะสงสยและปฏเสธวาเปนไปไมไดแตผทำกไดประสบผลอยาง

ประจกษใจตวเองมาแลวทงทผอนไมรดวยเหนดวยสดทาย

ความจรงจะตกเปนของฝายใดกสดแตนกวพากษวจารณจะวนจฉย

กนไปเฉพาะผประสบเหตการณดวยใจตวเองมาแลวคงไมวจารณ

นแลสงทไดร เหนดวยตวเองอยางประจกษแลวสงนนก

หมดปญหาสำหรบผนนดงธรรมพระพทธเจาจะเปนสวนใหญหรอ

สวนยอยกตามสำหรบพระองคกบพระสาวกทานไมมอะไรสงสย

ในแงใดๆทงสนแตผทยงไมรเหนตามกอดเกดความสงสยไมได

เชนธรรมวาไววาสจจะมจรงบาปมจรงบญมจรงนรกมจรง

สวรรคมจรงนพพานมจรงเปนตนดงนเฉพาะพระองคและ

พระสาวกทานไมมปญหาอะไรเลยเพราะทรงรเหนและตรสไวเอง

แตผทยงไมรเหนดวยกยอมเกดปญหาสงสยและถกเถยงกนไปผท

รเหนดวยตวเองปญหากยตลงเอง

สรปแลวธรรมทงหลายทพระพทธเจาทรงแสดงไวดวย

ความจรงลวนๆยอมมทงผรเหนตามเชอถอและฝากชวตจตใจ

ตอธรรมทงผไมรไมเหนไมเชอถอและปฏเสธวาธรรมไมเปน

ความจรงตลอดมาจนปจจบนไมมใครมาตดสนใหสงบลงไดเพราะ

ธรรมมใชดานวตถทพอจะหยบยกมายนยนไดเหมอนโลกนอกจาก

จะรเหนดวยสนทฏฐโกไปตามวสยความสามารถของผปฏบต


ไตรตรองเปนรายๆไปเทานนดงนนผลทเกดจากอบายฝกฝน

ทรมานของแตละรายจงไมสาธารณะแกผหนงผใดทมไดทำการ

พสจนจากความจรงท เปนวสยของมนษยจะพงทำไดดวยกน

เปนรายๆไป

พระธดงคกรรมฐานทฝกตนแบบเอาชวตเขาไปเสยงตอ

ความเปนความตายจงควรจดเปนวธพสจนตนและธรรมเพอ

ความจรงวธหนงซงไมนอกเหนอไปจากวงแหงศาสนธรรมท

ประทานไวเรองทเขยนลงเหลาน เปนวธทพระธดงคกรรมฐาน

ทานเคยฝกตนมาประจำนสยและปฏปทาทเหนวาเหมาะกบจรต

ของตนเปนราย ๆ ไปอยแลว และมผลเปนคเคยงกนมา มได

ทำแบบสม ๆ และนำมาเขยนแบบเดา ๆ แมผเขยนเองกเคย

ตะเกยกตะกายตามวธทกลาวเหลานมาแลวทานทเปนนกปฏบต

ตามสายนดวยกนตางกเคยไดดำเนนและเหนผลมาตามกำลง

พอเปนเครองพสจนยนยนไดวาการฝกทรมานตนดวยวธตางๆ

ดงกลาวมาจงมไดเปนโมฆะไปแบบมเหตแตไมมผลเปนเครอง

ตอบสนองแตอยางใดแตเปนปฏปทาทเตมไปดวยความหมายคอ

ผลอนพงหวงจะเปนทยอมรบในวงปฏบตของทานผมปฏปทาอนด

งามตลอดไป

คำวาพระพทธเจาปรนพพานแลวมรรคผลนพพานเกด

ความกระทบกระเทอนไปตามไมสามารถทรงดอกทรงผลสมบรณ

แกทานผปฏบต เปนธมมานธมม ปฏปนโน ผปฏบตธรรม

สมควรแกธรรมชอวาผบชาเราตถาคตดงนไมมอย ในวง

สวากขาตธรรมและจะไมมอยในธรรมของพระองคตลอดไปดวย

เพราะอำนาจความศกดสทธเดดขาดใดๆยอมไมมนอกเหนอ


ไปจากธรรมทตรสไวชอบแลวและเปนธรรมชาตทใหความเสมอ

ภาคแกสงทงปวงดงนนผเชอในธรรมเปนตนจงไมนงนอนใจทจะ

ตะเกยกตะกายเพอแสวงหาความดงามใสตนนบแตเบองตนจนถง

ทสดแหงทกขดวยความพากเพยรโดยวธตางๆตามแตกำลงและ

ความถนดในทางใด

พระธดงคทานถนดทางใดในบรรดาวธแกไขหรอปราบ

ปรามกเลสภายในใหสนไปเปนพกๆทานยอมแสวงในทางนน

เชนผมนสยขกลวกหาอบายเอาเสอเปนอาจารยชวยฝกทรมาน

ตงความพยายามเขาสปาสเขาอนเปนทนากลวและเปนสมรภม

ทเหมาะแกการกำจดความกลวอนเปนกเลสตวสำคญชนดหนง

ออกจากใจตามธรรมดาจตยอมเปลยนความรสกไปกบสงเกยวของ

เปนอยางๆไปไมมสนสดคออยในบานในเมองกบผคนหญงชาย

มากๆจตมความรสกอยางหนงเขาไปอยในปาในเขาอนรกชฏ

หรอในทเปลยวๆเชนปาชาปาทมเสอชกชมมความรสกอก

อยางหนงเปนตนอบายวธฝกทรมานจตจำตองมหลายวธเพอ

ใหทนกบกลมารยาของกเลสหลายชนดทมอยกบจตซงแสดงตว

ออกอยทกระยะตามชนดของมน

ถาเปนนกสงเกตอยบางจะเหนวาจตเปนสถานทชมนม

แหงเรองทงปวงและกอกวนตวเองไมมเวลาสงบอยเฉยๆได

แมเวลาหนงเลยซงโดยมากกเปนเรองตำทรามทจะคอยฉดลาก

ความประพฤตใหเปนไปตามทงนนไมคอยมเรองอรรถธรรมแฝง

อยพอใหเกดความสงบเยนใจไดบางผประสงคทราบขอเทจจรง

ทงหลายจำตองเปนนกสงเกตจตและฝกฝนทรมานจตดวยวธตางๆ

ดงพระพทธเจาและสาวกทานเปนตวอยางอนดเลศแกหมชน


ท านท ชอบอย ในป าจนเปนนสยนน ความจร งแล ว

ความรสกของคนเรายอมเหมอนๆกนไมมใครคดชอบขนมา

โดยลำพงวาอยากอยในปาในเขาในทเปลยวๆอนใครๆไมพง

ปรารถนาในโลกแตทจำตองคดตองทำอยางนนกเพอความ

เปนคนดมคณคาเปนสงาราศแกตวเองดวยการคดและทำท

เหนวาจะเกดประโยชนแกตนและผอนจงไดฝนใจทำดงงานตางๆ

ทชาวโลกทำกนมาประจำแผนดนความจรงไมมใครอยากทำให

ลำบากกายลำบากใจเลยทตองทำกเพราะความจำเปนบงคบ

จงตองวงวนกนทวไปในโลกทมการกนอยหลบนอนเปนนสย

ยงการฝกจตใจดวยแลวถาทานทยงไมเคยทดลองดจงไมควร

ยกงานอนใดในโลกมาพดวาเปนงานยากเผอเวลามาเจองาน

ฝกจตเขาแลวจะฝนทำงานนตอไปไมไดและอาจพดวาเปนงาน

เพชฌฆาตหรองานดดสนดานไปกไดแลวไมอยากสนใจคดจะ

ทำงานนตอไปโดยไมคำนงผลทจะเกดจากงานนวาเปนความวเศษ

อศจรรยเพยงไร

เมอพดตอนนเราพอจะเหนความรนแรงเหนยวแนนของ

กเลสทเปนเจาอำนาจบนหวใจวามความเหนยวแนนแกนนกส

นกทรมานสตวโลกเพยงไรขนมาบางเพราะการฝกจตกคอการกำจด

หรอขบไลกเลสออกจากใจนนเองผขบไลกไมอยากขบไลผเคยเปน

เจาอำนาจบนหวใจคนและสตวมานานกไมอยากออกเพราะไปอย

ทอนมนไมสบายเหมอนอยบนหวใจคนซงไดรบความทะนถนอม

ปรนปรออยตลอดเวลาไมยอมใหอดอยากขาดแคลนอะไรได

ตองการชมรปเสยงกลนรสเครองสมผสและอารมณชนดใด

ผรบใชเปนวงเตนหามาใหชมทนทไมชกชาราคาคางวดเทาไร


เสวยสขเปนทพอกบความตองการแลวคอยคดบญชกนการคด

และการจายคาอะไรเทาไรกเปนธระหนาทของผรบรองทงสน

เจาอำนาจมไดอทธรณรอนใจอะไรเลยเมอเปนเชนนใครจะเปน

คนใจเหลกเพชรมาจากไหนทจะมแกใจฝกจตคดขบไลก เลส

เจาแสนคารมใหออกจากใจได

ฉะนนการฝกจตเพอความรความเหนดวยสตปญญาอยาง

แทจรงวากเลสเปนขาศกแกใจจงเปนการฝกยากเหนไดยาก

อยางยงควรเรยกวางานฝกจตทรมานกเลสเปนงานยากฝากตาย

จรงๆมใชงานทำเลนอยางสนกสนานดงเขาเลนกฬากนตามสนาม

บรรดาทานทสามารถรหนาฆากเลสใหตายจากใจมพระพทธเจา

เปนตนจงเปนบคคลพเศษถาเปนสามญเราเกดมความสามารถฆา

กเลสใหตายจากใจไดแมจะไมเปนบคคลพเศษดงพระองคกตอง

เปนบคคลพเศษในวงกเลสทงมวลความอศจรรยแหงความสามารถ

ฆากเลสใหตายและความอศจรรยของจตทอยเหนออำนาจของ

กเลสแลวมอยในทานผใดทานผนนคอผเหนอโลกฉะนนการ

ทำความพยายามทกประโยคเพอการควำวฏฏะบนหวใจจงเปนงานท

เตมไปดวยความลำบากทรมานทกดาน

พระกรรมฐานททานฝนใจอยในททรมานเชนในปาในเขา

เปนตนจงเปนเหมอนอยในทคมขงกวาจะพนโทษเครองจำจอง

จากกเลสออกมาไดแตละรายกแทบไปแทบอยนแลการฝกจต

เพออรรถธรรมจรงๆเปนของยากอยางนนอกจากอยดวยการ

ทรมานตนแลวการขบฉนกทรมานไปตามๆกนเพราะเปน

ประโยคแหงความเพยรดวยกนทผหวงผานพนดงหนาปาทบคอ

ความมดมนจะขวนขวายทรมานเพอเปนความดอกทางหนง


การฉนแมหวมากอยากฉนใหมากๆตามใจชอบแต

เมอคำนงถงธรรมแลวกจำตองอดตองทนฉนแตนอยเพอแบงให

ทางธาตขนธบางแบงใหทางจตใจบางพอพยงกนไปตามสมควร

พยายามฉนแตนอยอนเปนปฏปทาทเหมาะสมกบจรตของตน

ไปโดยสมำเสมอหากจะเพมใหย งกวานนในบางกาลกตอง

ทำความรสกไวเสมอไมลมตวมการผอนสนผอนยาวสลบกนไป

ธาตขนธกทรงตวไปไดไมออนเพลยจนเกนไปและไมถงกบเกด

โรคภยไขเจบทำใหเสยการจตอยางนอยกทรงตวและเจรญขนตาม

ลำดบแหงความเพยรทสนบสนนอยโดยสมำเสมอถาความสามารถ

พอวาสนาบารมสมบรณกผานพนไปไดดงใจหมายเพราะอบาย

วธทางความเพยรแตละประเภทชวยสงเสรม

ทานทชอบอดอาหารตามนสยกพยายามอดบางอมบาง

ผอนไปบางระยะสนบางระยะยาวบางตามแตเหนควรทางจต

กขยบความเพยรเขาทกทเวลามโอกาสทางธาตขนธกผอนลง

เพอความเพยรไดดำเนนโดยสะดวกจตจะไดราบรนแจมใสขนไป

เปนระยะทางสมาธกเรงในเวลาทควรทางปญญากขวนขวาย

ไปตามโอกาสสลบกนไปทานทอยในปาในเขาในเงอมผาหรอใน

สถานทตางๆกดทานทผอนอาหารกดทอดอาหารกดซงมจต

มงมนตอธรรมดวยกนตางกอยดวยความเพยรทางสมาธภาวนาใน

อรยาบถตางๆกนคอยสงเกตความเคลอนไหวของใจทเกยวของ

กบอารมณตางๆอยโดยสมำเสมอ

ใจเมอไดรบการบำรงรกษาโดยถกทางและสมำเสมอยอม

เจรญขนโดยลำดบสมาธกเจรญมนคงปญญากแยบคายกวางขวาง

ออกไปทกระยะสงทไมเคยรกรไมเคยเหนกเหนไมเคยเปน


ก เปนขนมาท ใจดวงกำลงแสวงหาความจรงอยอยางเตมใจ

ความเกยจครานออนแอความวอกแวกคลอนแคลนความวนวาย

สายแสความมดมนอนธการทเคยมประจำสามญจตกคอยๆ

จางหายไปวนละเลกละนอยจนเหนไดชดวาหายไปมากเพยงไร

เฉพาะผทรมานใจเกยวกบความกลวกบผอดอาหารไปหลายๆวน

ตามจรตชอบและการทรมานตนดวยการนงนานๆโดยพจารณา

ทกขเวทนาเปนอารมณทงสามอยางนผลรสกอศจรรยผดกบ

การทรมานอยางอนๆอยมากแตจะอธบายขางหนาเมอมโอกาส

ตอนนจะอธบายไปตามแนวทสวนมากทานดำเนนกน

วธทานฝกทรมานใจดวยอบายตาง ๆ กนนนเปนเทคนค

ของแตละทานทจะคดหาอบายฝกฝนตวเองซงแปลกตางกนไปเปน

รายๆบางทานนอกจากไปอยในปาในเขาเปนทนากลวแลวทาน

ยงคดอบายพเศษเพอเหมาะแกกาลสถานทและเหตการณยงขน

ไปอกเชนขณะไปอยในทเชนนนแลวเวลาจตเกดความกลวขนมา

ในเวลากลางคนทานยงออกเดนเขาไปในปาอนๆไดอกเพอ

ทรมานความกลวทกำลงกำเรบโดยไปเทยวนงสมาธภาวนาอยตาม

กอนหนบนเขาบางนงอยหนดานกลางแจงบางเทยวเดนจงกรม

ไปตามทตางๆอนเปนทำเลทเสอโครงใหญเคยเดนผานไปมา

บางเปนเวลานานๆสวนจตกพจารณาความกลวความตายและ

พจารณาเสอทจตสำคญวาเปนของนากลวบางพจารณาตวเองบาง

วามอะไรแตกตางกนถงไดกลวกน

พจารณาแยกขยายไปตามสวนทจตสำคญไปตางๆเชน

เสอมอะไรนากลวบางถาพดถงฟนเสอฟนเรากมพดถงเลบเสอ

เลบเรากมพดถงขนเสอขนเรากมพดถงหวเสอหวเรากมพดถง


ตวเสอตวเรากมพดถงตาเสอตาเรากมพดถงลายเสอลายท

สกตามแขนขาหรอฝไฝเรากยงมพดถงหางเสอแมตวมนเองมน

ยงไมเหนกลวสวนเราจะกลวหาประโยชนอะไรพดถงใจเสอกบ

ใจเรากเปนใจเหมอนกนยงใจเราเปนใจของคนของพระกยงม

คณภาพสงกวามนเปนไหนๆแมอวยวะสวนตางๆของเสอกบ

ของเรากมสงตางๆแหงธาตเปนสวนผสมเหมอนกนไมมอะไร

ผดแปลกและยงหยอนกวากนพอจะใหกลวกนเลยใจเสอเปน

ใจสตวสวนใจเราเปนใจพระและมธรรมในใจจงมคณภาพและ

อำนาจสงกวาเสอจนเทยบกนไมไดแตเหตไฉนจงกลบลดคณภาพ

และศกดศรของพระลงไปกลวเสอซงเปนเพยงสตวเดยรจฉาน

ตวหนงเทานนไดมเปนการขายตวซงเปนพระทงองคไปละหรอ

อกประการหน งพระศาสนาซ งมความว เศษอศจรรย

ครอบโลกทงสามแตอาศยพระขขลาดหวาดกลวพาใหเกดมลทน

กจะพลอยมวหมองและเสอมเสยไปดวยความเสอมเสยพระศาสนา

อนเปนสมบตลนคาของโลกทงสามเพราะความเหนแกชวตมากกวา

ธรรมนนไมเปนการสมควรเลยถาตายกจดวาตายดวยความอบเฉา

เขลาปญญาไมมความสงางามในตวและวงพระศาสนาเลยแมแต

นอยพระกรรมฐานตายแบบนเรยกวาตายแบบขายตวและขาย

พระศาสนาตลอดวงปฏบตทวๆไปมใชตายแบบนกรบในสงคราม

ซงเตมไปดวยความเชอกรรมและอาจหาญตอเหตการณทเกดขน

จำเพาะหนา

เราเปนพระกรรมฐานทงองคจงไมควรตายแบบนแตควร

ตายแบบนกรบจบชวตในสงครามดวยความกลาหาญชาญชย

จะเปนการทรงเกยรตของตวและพระศาสนาไวประดบโลกใหรบ


สบทอดตอไปตลอดกาลนานเราจงพจารณาใหเหนแจงทงตวเสอ

ตวเราทงอวยวะทกสวนของเสอของเราทงความกลวตายทแทรก

สงอยภายในอยางชดเจนดวยปญญาไมยอมใหความกลวเหยยบยำ

ลบคลำจมกเลนและผานไปเปลาๆจะเสยลวดลายของลกผชายท

เปนพระกรรมฐานทงองคอยางไรตองรบใหถงทถงฐานจนเหน

ความแพความชนะและความเปนความตายกนวนนฝายไหนจะเปน

ฝายทมอำนาจเทดเกยรตตนและพระศาสนาใหมความสงางามตอไป

หรอฝายไหนจะเปนผทำลายตนและพระศาสนาเพราะความกลว

กทราบกนในคนวนนและเดยวนจงพจารณาจนถงขนแตกหกกน

ณบดน

ขณะทพจารณาวนจฉยกนอยอยางวนวาย และแยกธาต

แยกขนธ แยกความกลาความกลวออกหามลความจรงอย

ดวยความพถพถนมนใจนน ใจเกดความรความเหนไปตาม

ปญญาทพรำสอนไมขาดวรรคขาดตอน จนเกดความสงบเยนใจ

และหายกงวลในเวลานน ผลเปนความสงบสขขนมา สญญา

อารมณทเคยสำคญมนหมายไปตาง ๆ ไดหายไปหมด มแต

ความสงบสขของจตปรากฏอยอยางสงาผาเผย จตเกดความเชอ

ในเหตคอการพจารณา วาเปนทางใหหายความวนวายสายแส

และความหวาดกลวไดจรงและเชอตอผลทเกดขนในขณะนน

วาเปนความสงบสขอยางแปลกประหลาดทไมเคยพบเหนมา

กอนทยงไมเคยพจารณา โดยถอเอาความกลวเปนสาเหต

น เปนวธหนงททานใชกำจดความหวาดกลวจนเหนผล

ประจกษแตในขนเรมแรกหดทำกรรมฐานทานใชบรกรรมภาวนา

ดวยธรรมบทใดบทหนงเชนพทโธเปนตนเวลาทความกลว


เกดขนมากกวาใชวธพจารณาและไดผลเปนความสงบหายกลว

ไดเชนกนเปนแตไมไดอบายแยบคายตาง ๆ จากการพจารณา

เทานนบางทานเวลาเกดความกลวขนมาทงทกำลงนงอยในมง

ทานกเลกมงขนเสยแลวนงอย เพยงตวเปลาแมมเหลอบยง

มากดบางกทนเอามแตตงหนาภาวนาดวยวธตาง ๆ ทจะเอาชนะ

ความกลวในเวลานนใหไดจนชนะไดจรง ๆ ถงจะหยดพกผอน

จตทสงบลงดวยการฝกทรมานเพราะความกลวเปนเหตรสก

วาสงบไดละเอยดและนานกวาการภาวนาธรรมดาอยมากขณะท

จตสงบอยางละเอยดเตมทในเวลานนกายหายจากความรสกโดย

สนเชงอายตนะภายในกบอายตนะภายนอกระงบจากการสมผสกน

จนกวาจตถอนขนมาจงจะทำงานตอไปความเปนอยของจตทระงบ

จากการใชอายตนะคลายคลงกบขณะหลบแตไมใชหลบขณะหลบ

มไดมความแปลกประหลาดใดๆแสดงออกในเวลานนแตขณะ

จตสงบเตมทมความแปลกประหลาดแสดงออกอยางเตมตวและม

ความสกแตวา“ร”ประจำความสงบอยในขณะนน

ความหลบธรรมดาททวไปยอมรบผลของมนนนตางกบ

ความสงบจตอยางละเอยดทผนนยอมรบผลจากสมาธภาวนา

ของตนผลนนทำใหตดใจอาลยอาวรณอยเสมอไมจดจางผลนแล

ททำใหผเคยไดรบเกดความมนใจและกลาหาญตอวธฝกทรมานตว

ตามแบบนในวาระตอไปผทเคยประสบผลมาแลวแมความกลว

จะเกดขนมากมายเพยงไรกไมมความยอทอและยงถอความกลว

เปนเครองเตอนใจทจะทรมานทงความกลวและควาเอาชยชนะ

มาครองอยางองอาจดงทเคยประสบมาอกดวยนแลเปนสาเหตให

ทานเสาะแสวงหาแตทกลวๆเปนทบำเพญทกลวมากเพยงไร


ทานยงมงหนาไปพกบำเพญอยทนนเพราะการฝกทงทใจกำลงแสดง

ความผาดโผนอยดวยความกลวจนเกดความกลาหาญประจกษ

ขนมาดวยอบายสตปญญาททนตอเลหเหลยมของใจเปนสงททาน

ปรารถนาอยแลวอยางเตมใจ

ทวาสถานทนากลวนนนากลวจรงๆเพราะเปนปาเสอ

อาศยอยเปนประจำและชอบเดนเทยวหากนผานไปมาอยเสมอ

บางแหงแมกลางวนแสกๆเสอยงเทยวไปมากยงมยงกลางคน

ดวยแลวกเปนทำเลเทยวของมนโดยสะดวกและไมคอยกลวคนดวย

ผดกบเวลากลางวนอยมากเปนเพยงมนไมคอยสนใจกบคนนก

เทากบสตวทเคยถอเปนอาหารของมนถงแมเดนผานไปมาแถว

บรเวณทพกอยกเปนเหมอนไมมถามนไมรองครางขนใหไดยนแต

สญชาตญาณทเคยมประจำนสยมนษยมาดงเดมวาเสอเปนสตวท

ดรายกยอมอดคดและกลวไมไดเพราะขณะทกาวเขาไปอยในท

เชนนนกรสกตวดอยแลววา“ไปอยดงเสอ”ใครจะหาญทำตว

เฉยๆเหมอนอยในตลาดไดกจำตองคดระแวงและกลวมนอย

โดยด

พระธดงคททานเกงทานกเกงจรงนาเคารพเลอมใสมากคอ

ขณะเสอกระหมๆอยรอบๆบรเวณทพกทานยงเดนจงกรมเฉย

เหมอนไมมอะไรเกดขนเมอถกถามทานกตอบอยางสบายและม

เหตผลนาฟงมากเชนถามวาเสอเปนสตวดรายกดไดกนไดทงสตว

ทงคนเคยไดยนเสอกดและกนคนอยเสมอแตทำไมทานจงเดน

จงกรมเฉยอยไดทานมคาถาอาคมใสกญแจปากเสอใหอาปาก

กดกนคนไมไดอยางนนหรอ?ถามกขอเรยนบางเผอเวลาเขาปา

เขาเขาจะไมตองกลวเสอกลวหมมากดมากนจะไดภาวนาสบาย


หายกลวเสยบางเทาทไปอยปาอยเขาดวยความลำบากอยเวลาน

กเพราะความกลวอยางเดยวเทานนถาไมกลวเพราะมคาถาปดปาก

ปองกนมใหเสออาปากกดกนไดกแสนจะสะดวกสบาย

ทานกตอบอยางสบายวาเสอมนกรองอยโนนสวนเราก

เดนจงกรมอยทนซงหางไกลกนเปนเสนๆหรอเปนกโลเมตรก

ไมทราบจะกลวหาประโยชนอะไรถามนเขามารองครางและทำทา

จะตะครบเรากนเปนอาหารจรงๆกพอจะคดนากลวมนบางเราไป

อยทไหนกไดยนแตเสยงมนรองไปตามภาษาสตวทมปากไมเหน

มาทำทาอะไรใสเราพอจะนากลวพดถงคาถาตางๆใครกมอย

ดวยกนถาจะนำมาใชใหเกดประโยชนแตคนแบบทานแมจะไป

เรยนคาถาจากทาวเวสสวรรณบนสวรรคกเถอะพอเขาไปปาไดยน

เสยงเสอกระหมเทานนกจะพาคาถาวงอาวแบบไมคดชวตเลย

นนแหละคาถาจะเกงขนาดไหนกตองถกคนขขลาดกลวตายพาวง

จนสบงจวรหลดขาดคาถาอาคมหลดหายไปไหนหมดไมมอะไร

เหลอตดตวเลยแนนอน

ผมแมมคาถาปองกนอยบางกไมคดจะใหคนแบบทานกลว

จะเอาคาถาผมไปฉบหายปนปไมมเหลอคาถาจะดขนาดไหนถา

คนไมเปนทาคาถากชวยอะไรไมไดเหมอนคนมปนอยบนบาเวลา

มเหตอนตรายแตไมรจกใชปนกชวยอะไรไมไดฉะนนนเพยงพด

เรองเสอเรองผกนเลกนอยเทานนกเรมกลวแทบตวสนอยแลวจะไป

มสตสตงระลกถงคาถาอาคมเพอปองกนไดอยางไรนอกจากจะ

คดเผนทาเดยวซงเปนเรองขายขหนาชนดไมมอะไรมาลบลางได

ตลอดวนตายผมนะมไดคดแบบทานถาคดแบบทานกตองไปเทยว

เรยนวชาคาถาอาคมมาขมขสตวเสอตางๆแตจะไมสนใจคดขมข


ความกลวอนเปนภยอยภายในดวยอบายตางๆใหหายไปได

สดทายกเปนคนไมเปนทาเชอตวเองไมไดตลอดวนตายคดแลว

นาอบอายเสอทมอำนาจกวาคนนอนหรอรองครางไปตามภาษา

ความสนกคกคะนองของตนกมคนคอยกลวอำนาจนบวาเสอด

มอำนาจกวาคนไมเปนทาหลายเทาเวลาถามและขอเรยนคาถา

กบทานแตกลบไดรบคำตอบทนาคดเปนคตไปนาน

ทานทฝกจตดวงเคยผาดโผนโลดเตนเผนผยองลำพองตวไมม

ขอบเขตดวยความพยายามไมลดละจนยอมตนและกลายเปนจต

ทเชองชนตอเหตผลอรรถธรรมดวยดแลวทานไมสะทกสะทานตอ

เหตการณตางๆทใครๆจำตองเผชญอยเสมออยไหนกอยได

ไปไหนกไปไดไมวาทเชนไรคำวาปาวาเขาทคนขกลวอยไมไดแต

ทานอยไดอยางสบายและถอเปนทหลบซอนผอนคลายอรยาบถ

และเจรญสมณธรรมอยางพอใจไปตลอดกาล

ผหวงเปนคนดเจรญกาวหนาจงควรยดวธการของทานเปน

เครองดำเนนแมจะไมตองไปอยปาอยเขาเหมอนทานแตอบาย

เครองฝกตนในหนาทตางๆเพอเปนคนดมหลกฐานมนคงใน

ปจจบนและในอนาคตเปนสงทรบถายทอดจากกนไดไมเชนนน

พระพทธเจากประกาศธรรมสอนโลกไมไดเลยเพราะใครๆไม

สามารถปฏบตแบบพระองคไดแตผยดหลกธรรมไปปฏบตดำเนน

ตามจนกลายเปนคนดเลศไปตามและเปนคนดมขอมแปมาจนถง

พวกเราในวงพทธบรษทยอมเปนทยอมรบกนวามจำนวนมากมาย

เนองจากการปฏบตตามทานแบบลกศษยมคร

การฝกทรมานจตดวยวธตางๆตามแตทานผใดมความ

แยบคายในทางใดสำหรบพระธดงคสายของทานพระอาจารยมน


ทานปฏบตกนตลอดมามไดทอดทงปฏปทาทานอาจารยทานดำเนน

จนทกวนนทานทเกดความสงสยในองคททานเดนจงกรมแขงกบ

เสยงเสอกระหมคดวาทานมคาถากญแจปดปากเสอนนทานคด

อยางนนจรงๆเพราะตวทานเองกลวเสอมากเวลาไดยนเสยงมน

กระหมมาแถบบรเวณทพกแมจะไมเขามาในทนนกตามทานจง

ตองเรยนถามอยางนน

ในวงพระธดงคทานสนทนาธรรมกนเวลามาพบกนและ

โอกาสดๆรสกนาฟงมากทงดานธรรมทางใจทเกดจากภาคปฏบต

ทงการทรมานและวธทรมานจตใจดวยอบายตางๆกนทงความ

กลาความกลวทแสดงขนในเวลาตางๆกนทงความทกขลำบากท

เกดจากการหกโหมกายและทรมานใจในบางกาลซงสำคญมากก

ดานธรรมภายในคอสมาธและปญญาทตางองคตางรตางองค

ตางเหนอยในสถานทตางๆกนเวลามาสนทนากนตามภมจต

ภมธรรมของแตละองคทรเหนมาทำใหเพลดเพลนไปตามจนลม

เวลำเวลาและความเหนดเหนอยตางๆในบางรายแตมนอย

ทานพดถงจตทานหยงลงสความสงบวา ลงถงสามขณะ

จงจะเตมภมของสมาธ คอลงขณะหนง จตสงบเพยงเบา ๆ พอ

สบาย ๆ ลงขณะทสอง ความสงบและความสบายเพมขนอยาง

เหนไดชด ลงขณะทสาม ซงเปนขณะสดทาย รางกายดบ ใน

ความรสกวากายไมม อายตนะไมทำงาน ยงเหลอเพยงสกวาร

อยางละเอยดและอศจรรยอยางยงทบอกไมถกเทานนนทานวา

เปนสมาธเตมภมและเปนสมาธทสรางฐานแหงความมนคงใหแกจต

ไดเปนอยางดใจทลงสความสงบเตมทดงภมนโดยมากพกอยเปน

เวลาหลายๆชวโมงจงถอนขนมาบางครงถง๑๒ชวโมงกม


บางทานอาจสงสยวาขณะทจตอยในสมาธหลายชวโมงใน

ทานงอยางเดยวมไดมการเปลยนแปลงเลยเวลาจตถอนขนมาแลว

รางกายจะไมเจบปวดชอกชำไปละหรอ?จงขอเรยนตามความเปน

ของจตและขนธวาเมอจตเขาพกและสงบตวอยอยางเตมภม

เชนนน จตและกายไมไดรบความกระเทอนจากสงใดเลย

ความสนทของจตของธาตทเปนอยเวลานน เขาใจวาละเอยด

ยงกวาขณะคนนอนหลบสนท ทงนเพราะบางครงขณะหลบไป

นาน ๆ ตนขนมายงรสกเจบปวดอวยวะสวนใดสวนหนงอยบาง

ทถกนอนทบ แตขณะทจตถอนขนมาจากสมาธประเภทน

ไมรสกเจบปวดอวยวะสวนใด ๆ เลย ทกสวนปกตตามเดม

ฉะนนจงทำใหเชอมนในทานทเขานโรธสมาบตอยหลาย ๆ วน

วาเปนความจรงทงการเขาอยไดนานทงสขภาพทางรางกาย

วาเปนปกตเชนเดมไมมอะไรบอบชำเพราะสมาธสมาบตเปน

เครองบนทอนหรอทำลายเลย

การสนทนาธรรมระหวางพระธดงคดวยกนโดยมากทาน

สนทนาเรองผลของการปฏบตตามชนภมทตนรเหนมาและสถานท

บำเพญในทตางๆอนเปนการถายทอดความรความเหนทางใจ

แกกนและกนจรงๆซงเปนเครองระลกไปนานการสนทนามไดม

เรองโลกสงสารกจการบานเมองเรองไดเรองเสยเรองรกเรองชง

เรองโกรธเรองเกลยดเรองอจฉาบงเบยดเหยยดหยามเขาแฝงเลย

มแตเรองธรรมปฏบตลวนๆเทานนจะสนทนากนเปนเวลา

ชานานเพยงไรตามความจำเปนกเปนเครองพยงจตใจผฟงใหดมดำ

ซาบซงในธรรมมากเพยงนนรสกเปนอดมคตซงนาจะจดเขาใน

ธรรมบทวากาเลน ธมมสากจฉา เอตมมงคลมตตมได


เพราะการสนทนาในระหวางแหงทานนกปฏบตดวยกน

ทานมงตอความรจรงเหนจรงตอกนจรงๆมไดมงเพออวดชน

อวดภมอวดรอวดฉลาดแมนอยเพยงไรเลยจตคอยรบความจรง

ดวยความสนใจจากกนอยทกขณะทแตละฝายระบายออกมาถา

ฝายใดยงมบกพรองในจดใดกยอมรบคำชแจงจากอกฝายหนง

ทภมธรรมสงกวาดวยความเคารพเตมใจจรงๆการสนทนากคอ

การสอบถามความรความเหนความเปนไปของจตทเกยวกบสมาธ

สมาบตมรรคผลนพพานของกนและกนนนเองเมอตางฝายตาง

สนทเชอถอคณสมบตปฏปทาของกนและกนอยางไมมเคลอบแคลง

สงสยแลวยอมสนทนากนไดดวยความสนทใจและเปดเผยตอกน

ในบรรดาธรรมทมอยภายในไมมปดบงลลบไวเลย

ตอนนแลทนกปฏบตมโอกาสไดรภมธรรมของกนและกน

ไดอยางชดเจนวาทานผนนมภมจตภมธรรมอยในขนนนทานผนน

มจตละเอยดทานผนนมปญญาสงทานผนนจวนผานภพชาต

อยแลวและทานผนนไดผานภพชาตไปแลวอยางสบายหายหวง

สวนทานผนกำลงขเกยจออนแอภาวนามแตสปหงกนงสมาธมแต

หลบในนงอยทไหนหลบในทนนทานผนมเอตทคคะในทางหลบใน

ในวงพระธดงคจงไมควรเขาใจวาพระธดงคจะดไปเสยทกองคแม

ผเขยนกตวเกงเคยหลบในมาแลวอยางชำชองแตไมอยากอวดตว

ทานผนจตกำลงเรมสงบทานผนจตกำลงเรมเปนสมาธทานผน

มความรแปลกๆเกยวกบสงภายนอกมเปรตผเทวดาเปนตน

ทานผนชอบภาวนาทางนงทานผนชอบภาวนาทางนอนทานผน

ชอบทรมานทางยนมากกวาอรยาบถอนๆ


ทานผนชอบทรมานตนทางอดนอนทานผนชอบทรมานตน

ทางผอนอาหารทานผนชอบทรมานตนทางอดอาหารทานผน

ชอบทรมานตนดวยการเขาปาหาเสอหาหมเพอเปนอบายชวย

ความกลวใหหายดวยการพจารณาโดยยดเอาเสอหมเปนเหตทาน

ผนชอบทรมานดวยการเดนเทยวหาเสอบนภเขาในเวลาคำคนทาน

ผนชอบตอนรบแขกลกลบคอพวกกายทพยแตทานผนชอบกลว

แตผแตเปรตเหมอนพอแมพาเกดในบานผบานเปรตและเอาซากผ

มาหลอกหลอนอยตลอดเวลาเมอมาบวชจงชอบกลวแตเปรต

ประจำนสย

ทานผนมนสยเชองายใครพดอะไรเชอเอาๆไมชอบ

ใครครวญกอนแลวคอยเชออยางมเหตผลทานผนมทฐมากไมคอย

ลงใครงายๆทานผนมนสยฉลาดชอบใครครวญไตรตรองดวยด

กอนทกกรณไมเชอแบบสมเดาเวลาอาจารยอบรมสงสอนจบลงก

มกมขอของใจเรยนถามปญหาตางๆและโตตอบกนเพอเหตเพอผล

ทำใหผอนไดรบความรความฉลาดเพมเตมหลายแงหลายทางและ

เปนอบายชวยเสรมสตปญญาแกวงปฏบตไดดเปนผประดบหมคณะ

ใหสงางามในวงปฏบตเปนทเบาใจครอาจารยผใหการอบรมสงสอน

ไปอยทใดอยกบทานผใดกเปนทเบาใจทานผนนไปอยโดยลำพง

กพยายามรกษาตวดดวยเหตผลหลกธรรมไมนำความเสอมเสยมา

สวงคณะการตดตอกบผคนญาตโยมกพอเหมาะพองามไมเลยเถด

เปดเปงซงในวงพระธดงคมกมทำนองนแทรกอยเสมอโดยมาก

กไมมเจตนาใหเปนอยางนนแตเพราะความไมฉลาดรอบคอบ

อยางเดยวทำใหเสยความดงามอยางอนไปดวย


อกประการหนงทมกมเสมอในวงปฏบตคอเวลาจตเปน

สมาธยอมมความสงบมนคงไมวอกแวกคลอนแคลนไปกบโลก

ใจมกมโวหารปฏภาณเปนพเศษทำใหผปฏบตลมตวไดงายอาจ

สำคญตนวาเกงขนไดทงทยงไมเกงเปนเพยงจะเรมเกงถาพยายาม

ทำความเพยรไมลมตวเสยกอนแตนกปฏบตมกลมตวตอนน

มากกวาตอนอนๆเพราะไมเคยประสบมาในชวตและเปนกาวแรก

แหงความดความสงบสขทางใจความมนคงของใจทผปฏบตเพง

ไดรบจงทำใหตนเตนลมตนไปไดถาไมมผเตอนกอาจจะทะนงตว

แบบนกธรรมะไปไดโดยทะนงตววาธรรมะเกดโวหารแตกฉาน

เทศนปฏภาณกไดตอไปอาจเขาใจวาตวเทศนเกงธรรมะกแตกฉาน

ภายในใจพดเทาไรธรรมะยงไหลออกมาเหมอนนำเหมอนทา

ไมอดไมอนเลยทำใหเพลนพดไปไมหยดหยอนกวาจะรสกตว

เวลากปาเขาไปหลายชวโมงในการพดหรอเทศนแตละครง

การตดตอกบผคนไมรเวลำเวลาวาควรไมควรพดไมรจกจบ

เทศนไมมเอวธรรมะมเทาไรขดคนออกมาพดและเทศนจน

หมดเปลอกใครมาหาโดยไมทราบวาเขามาเพออะไรมแตแจกจาย

ธรรมอยางไมอนไมเสยดายไมประหยดธรรมในใจแมมนอยแตก

ชอบจายใหมากอยางสมใจจายไปจายไปโดยไมมการบำรงรกษา

ดวยความเพยรอนเปนดงทำนบกนธรรมภายในใจไมใหรวไหลแต

กลบทำลายดวยความไมรจกประมาณแมแตนำในมหาสมทรกยง

ลดตวลงไดใจทไมไดรบการเหลยวแลทางความเพยรและประหยด

ดวยเวลากมทางเสอมลงไดเชนเดยวกน

ฉะนนจตทจายมากแตขาดการบำเพญตดตอกยอมมความ

เสอมถอยดอยลงทกทจนไมมอะไรเหลออยภายในเลยสดทาย


กเหลอแตความฟงซานรำคาญเตมดวงใจเอาไวไมอยนำลงส

ความสงบไมไดเหมอนทเคยเปนมาใจเปลยนจากความสงบเยน

กลายเปนใจฟงเฟอเหอคะนองและรอนรมกลมใจยนเดนนงนอน

ในทาใดกมแตไฟเผาใจหาความสงบเยนไมไดเมอไมมทางออกก

คดออกทางเปลวไฟอนเปนทางซำเตมลงอกโดยไมรตววากเมอ

มแตความรอนรนกระวนกระวายอยตลอดเวลาเชนนแลวจะอย

ไปทำไมใหหนกศาสนาเลาสกเสยดกวาอยไปกไมเหนมประโยชน

อะไรเลยตองสกเสยเพอหายหวงไปตามอารมณดงน

ความคดทไมเปนมงคลทงขณะทกำลงเปนนกบวชอยแลว

แมสกออกไปกไมเปนมงคลดวยความคดชนดนนคอแมสกออกไป

กไมดอยตามเคยและไมเปนประโยชนอยตามเดมเวลาสกออกไป

วาจะทำใหศาสนาเบากไมเบาคงเปนศาสนาและทรงความจรงอย

เทาเดม

สรปแลวผไมดกคอตวไมเกดประโยชนกคอตวความหนกอก

เพราะใจทำพษกคอตวเรองนพอสอนใหรวาไมวาสมบตใดๆถา

มแตจบจายใชสอยถายเดยวไมมการเกบรกษากยอมเสอมโทรม

และฉบหายไปไดทำนองใจทปลอยไปตามยถากรรมผลกคอความ

เดอดรอนทตวเองตองรบในททกสถานตลอดกาลทกเมอเพราะ

ความผดถกชว-ดมใชทายาทของผใดแตเปนของผทำไวโดย

เฉพาะเทานนจะพงรบแตผเดยวทานจงสอนใหระวงรกษาตวดวยด

ไมปลอยปละละเลยไปตามอารมณเวลาผลไมดแสดงตวแลวลำบาก

มากเพราะผลนหนกกวาภเขาตงรอยลกเปนไหนๆปราชญทาน

จงกลวกนและสงสอนใหกลวความชวตลอดมาจนปจจบนทกวนน

เนองจากทานทราบชดในผลกรรมด-ชววาไมมการเปลยนแปลง


ดวยเหตดงกลาวมานทพระธดงคนบแตผใหญลงมาถงผนอย

ทานทราบภมจตของกนและกนไดโดยไมตองมญาณหยงทราบ

ทางภายในเพราะการสนทนาธรรมในวงพระกรรมฐานทานถอเปน

สำคญและเปนไปอยเสมอมไดขาดโดยถอวาเปนการแลกเปลยน

ความรความคดเหนของกนและกนและเปนสมโมทนยกถา

เครองรนเรงในธรรมทตางไดปฏบตและรเหนมามโอกาสกสนทนา

กนตามแตทานผใดมความรหยาบละเอยดประการใดเวลาทาน

สนทนากนเรากมโอกาสทราบไดในเวลานนยงเปนครอาจารย

ผใหญสนทนากนดวยแลวกยงนาฟงมากธรรมทานมแตชนสงๆ

ฟงแลวอศจรรยอยากเอาหวมดดนลงในขณะนนดวยความนอยเนอ

ตำใจและละอายในความสามารถวาสนาของตนทตำตอยดอยสต

ปญญาไมสามารถรเหนไดอยางทาน

ขณะฟงทานสนทนากนทงไพเราะจบใจทงอศจรรยทง

อยากรอยากเหนอยางทานแทบใจจะขาดแตสตปญญาทจะชวยให

รเหนอยางทานไมทราบวาไปจมอยทไหนคดหากไมพบคนหาก

ไมเจอมนมดมดปดบงไปเสยหมดประหนงจะไมปรากฏอะไรขนมา

ใหไดชมพอเปนขวญใจบางตลอดชวตลมหายใจคงจะตายกบ

ซากแหงความโงเขลาไปเปลาๆมองดหมเพอนทนงฟงอยดวยกน

ทสงางามไปดวยความสงบราวกบจะเหาะบนสนกเลสไปเสยหมด

ทงเราผไมเปนทาอนหาสตปญญาเครองเปลองตนมไดใหตาย

จมอยในวฏวนเพยงคนเดยวยงคดกยงคบแคบแนนหวอกใจสะทก

สะทานเหมอนถกทอดทงอยในปาเปลยวคนเดยว

เวลาเลกจากธรรมสภากแอบไปไตถามหมเพอนวาฟง

ธรรมสากจฉาทานแลวใจเปนอยางไรบางสำหรบผมเองแทบอกจะ


แตกตายอยในทนนเสยแลวดวยความอศจรรยในธรรมททาน

สนทนากนเวลากลบมามองดตวเปนเหมอนกาตวจบภเขาทอง

เราดๆนเองคดแลวอยากมดดนใหสนซากไปเสยคดวาคงจะเบา

พระศาสนาไมหนกองไปดวยคนอาภพอบวาสนาททำการกดถวง

อยตลอดมาดงทเปนอยเวลานสวนทานและหมคณะทไดยนไดฟง

ดวยกนมความรสกอยางไรบางกรณาเลาใหผมฟงตามความจรง

เผอเปนธรรมคตพอมลมหายใจสบตอไปไมอดอนตนอราเหมอน

ใจจะขาดอยเวลานบาง

ทานองคใดพดขนสวนมากมกมลกษณะเดยวกนเพราะ

ตางองคมความกระหยมในธรรมทานมากแลวหวนมามองดตว

ทอยากเปนดงทานแตเมอเหตปจจยยงไมสามารถเปนไปไดก

เกดความเสยใจขนมาผลจงแสดงความทกขในลกษณะตางๆให

ปรากฏพอไดทราบจากหมคณะทกำลงรบการอบรมศกษาเลาใหฟง

จงพอมลมหายใจคนมาบางและตงหนาปฏบตตนตอไปไมเกด

ความเดอดรอนกลวจะไมไดไมถงตางๆอนเปนการเบยดเบยนตน

โดยใชเหต

ทพดผานมาวาพระธดงคบางทานกลาสละชวตไปนงอยท

ทำเลเสอเทยวไปมาหากนในเวลาคำคนบางบางทานกลาเทยวเดน

หาเสอบนเขาในเวลาคำคนบางเปนตนนนอาจทำใหเกดความสงสย

หรอไมนาเชอวาจะเปนไปไดเพราะเปนสงทนาคดวาทานจะนงและ

เดนหาเสอเพอประโยชนอะไรกนเพยงนงอยกบบรเวณทพกถาเปน

นสยคนขกลวอยแลวกพอจะเกดความกลวไดจนแทบไมมลมหายใจ

กไดแตทำไมจงตองใชวธโลดโผนเลยสามญธรรมดาไปถงขนาดนน

ถาไมใชพระทอาจจะขาดสตอยบางคงไมทำกนดงน


ความจรงกควรจะเปนอยางนนแตเรองของบางทานทเคย

ดำเนนมากลบเปนอยางนคอความกลวทเกดอยในบรเวณทานก

ใชอบายแกไขเชนเดยวกบทไปนงและเดนเทยวหาเสอบนหลงเขา

แตความกลวทเกดตามลำพงดงทเกดขนขณะพกอยบรเวณของตน

เปนอยางหนงทานกใชอบายแกไขจนความกลวนนหายไปไดแต

ความกลวททานกำลงแสวงหาดวยวธตางๆมหาดวยการไปนง

ภาวนาอยบนหนดานหลงเขาบางหาดวยการเดนหาเสอบนหลงเขา

บางนนเปนความกลวทโลดโผนรนแรงยงกวาความกลวทเกดอย

โดยลำพงมากถาไมใชอบายใหทนกนกนากลวเปนบาไปไดขณะ

พบกบเสอเขาจรงๆฉะนนวธระงบจงตองใชอบายตางกนมากจน

ความกลวนนหายไปไดดวยกศโลบายของแตละทานทจะหาอบาย

วธฝกทรมานตนเปนรายๆไป

แตการฝกจตดวงกำลงกลวถงขนาดใหหายพยศลงไดดวย

อบายททนสมยนนเปนสงสำคญมากแมผลทปรากฏขนในขณะจต

ยอมจำนนตอสตปญญากเปนความอศจรรยเกนคาดคอใจกลบ

เกดความกลาหาญขนมา ขณะทความกลวดบลงไปดวยอบายท

ทนกน หลงจากนน จตสงบเตมทปราศจากความหวาดกลว

ใด ๆ หนง เวลาจตถอนขนมากทรงความกลาหาญไวไดไมกลบ

กลว หนงเปนพยานหลกฐานในใจไดอยางมนคงวาจตเปนสงท

ทรมานใหหายพยศไดอยางเหนประจกษ ดวยเหตการณตาง ๆ

เปนเครองสนบสนน มความกลวเปนตน หนง มความพอใจท

จะทรมานตนดวยวธนนหรอวธอนดวยความถนดใจไมพรนพรง

ตอความตายหนงแมการทรมานตนดวยวธอนๆกโปรดทราบวา

ทานทำดวยความมนใจทเคยไดรบผลมาแลวมแตจะเรงความเพยร


หนกมอขนไปเพอความกาวหนาของจตของธรรมภายในใจตอไป

จนถงจดทหมายตามใจหวงเทานน

ดงนนการฝกทรมานใจหรอทรมานตนของพระธดงคจง

มวธตาง ๆ กนไปตามจรตนสยแตโดยมากวธททานทำนนเปน

สงททานเคยไดรบผลมาแลวจงจำตองพยายามในวธนนมากกวา

วธอนๆเรอยไปจรตของคนเราไมเหมอนกนบางรายพอเกด

ความกลวขนมาจตเลยไมมสตรงตวกลายเปนคนหมดสตไปเลย

ไมวาจะกลวอะไรกตามเปนลกษณะเดยวกนนทงนนจรตชนดน

ไมสมควรทจะพาทรมานดวยสงนากลวอาจเปนบาเสยคนไปได

คำวา“ทรมาน”กตองขนอยกบจรตของแตละรายวาจะควรทรมาน

ตนดวยวธใดบางจงจะเหมาะและไดกำลงทางจตใจไมเพยงไดยน

วาทรมานชนดนนไดผลดกทำไปตามโดยไมคำนงถงจตของตนจง

ไมคอยเกดประโยชนเทาทควร

แตการกลาวทงนมไดกลาวเพอใหเกดความออนแอแกทาน

นกปฏบตทงหลายกลาวเพอความเหมาะสมทจะใหไดรบประโยชน

ตามควรแกภาวะของตนตางหากบางทานเมออานพบเขากอาจคด

ไปวาอะไรทเหนวายากลำบากฝนใจบางกจะเหมาเอาเสยวามใช

จรตของตวจะไปทำอยางนนจรตของตวตองอยสบายไมตองม

ความหวาดความกลวตางๆมาสมผสใจอยไปกนไปนอนไปอยาง

สบายดกวาตางหากเหมาะกบจรตของตวซงชอบสบายแตควร

คดวาพระพทธเจาองคเอกและพระอรหนตทเปนสรณะของโลกตรสร

และบรรลธรรมไดดวยการฝกทรมานมากกวาวธอนๆทคนขเกยจ

ออนแอเหนวาดและไมเคยมใครบรรลธรรมดวยการอยไปกนไป

นอนไปตามใจชอบ โดยไมมการฝนจตทรมานใจบางเลย


ทนำวธทรมานอยางเผดรอนของทานมาลงกดวยเหนวา

กเลสของคนเรามกกลวแตอำนาจบงคบทรมานมากกวาปลอย

ตามใจถาใชอำนาจบงคบบางกยอมหมอบเสยนดหนงพอไดลมตา

หายใจถาอนโลมไปตามบางกไดใจกำเรบใหญจำตองใชวธทรมาน

กนหลายอยางเพอกเลสกลวบางพอเยนใจทานทตองการเหน

ความหมอบราบของกเลสประจกษใจกนำเอาวธเผดรอนนไปใช

เปนเครองมอฝกทรมานใหพอเหมาะกบจรตของตวยอมมทาง

ผานพนไปไดเปนพกๆหกลางกเลสไปไดเปนตอนๆบนทอน

ทกขเครองทรมานใจลงไดเปนทอดๆจนถงทปลอดภยอนเปน

แดนเกษมเปรมใจดวยวธนเปนเครองสนบสนน

ทานทเคยไดผลจากการทรมานดวยวธเผดรอนทานได

จรงๆเหนประจกษใจคอจตทตองทรมานแบบนนนโดยมาก

เปนจตทผาดโผนประจำนสยชอบเอาจรงเอาจงไมเหลาะแหละ

วาสกสจรงๆวาตายกตายจรงๆเปนไมถอยเวลาจะทรมาน

ความกลวทานกหาททรมานจรงๆเชนเอาเสอเปนครชวยการ

ทรมานสถานททเหนวากลวมากเทาไรทานยงมงหนาไปสทนน

และฝกกนอยางเอาเปนเอาตายจรงๆแมตายในขณะนนทาน

กยอมขอแตไดเหนความกลวหายไปเพราะอำนาจสตปญญาเปน

เครองฝกทานยอมทงนนไมเชนนนทานจะฝนใจดวงกำลงกลวๆ

ไปอยในทกลวๆนนไมไดแตทานกฝนไดจนไดเหนฤทธของ

ความกลวทสฤทธของธรรมไมไหวแลวสลายตวไปตอหนาตอตา

ความกลาหาญปรากฏขนแทนทอยางประจกษใจซงเปนพยานแหง

การฝกดวยวธนนวามไดเปนโมฆะแตกลบเปนประโยชนอยาง

มหาศาลทคาดไมถงเสยอก


บางรายใจสงบลงขณะไดยนเสยงเสอกระหมมารอบๆ

บรเวณกมบางรายพอไดยนบาทยางเทาเสอเดนมาขางๆตาม

ภาษาของมนโดยมไดระวงวาใครจะสนใจกลาหรอกลวมนจตรวบ

สงบลงไปในขณะนนกมบางรายทำความเพยรอยตามปกตธรรมดา

จตไมยอมสงบลงไดพอหาอบายไปนงภาวนาอยทางทเสอเคยเดน

ผานไปมาแมเสอมไดมาทนนแตใจกลบสงบลงเปนสมาธไดกม

โดยอาศยความคดและความกลววาเสอจะมาหาตน

แตการภาวนาในขณะความกลวกำลงแสดงตวมสองวธ

คอทำจตใหอยกบบทธรรมทตนเคยปฏบตมาไมยอมสงจตออก

ไปคดปรงวาสตววาเสอใดๆทงสนภาวนาอยกบธรรมบทนน

ดวยสตเปนเครองควบคมเปนกบตายกหมายพงธรรมบททกำลง

บรกรรมอยในขณะนนเทานนจตเมอยอมตนลงหวงพงธรรมจรงๆ

ไมควาโนนควานยอมสงบตวลงไดโดยไมตองสงสยขณะทจต

ลงสความสงบความกลวหายไปทนทนเปนวธปฏบตของผเรม

ฝกหด

สวนวธของผทจตเปนสมาธมหลกใจแลวเวลาความกลว

เกดขนยอมพจารณาโดยอบายปญญาคอแยกดทงความกลว

แยกดทงสตวเสอทจตสำคญวาเปนของนากลวออกเปนชนเปนอน

นบแตเขยวเลบหนงหวหางกลางตวตลอดทกอวยวะของเสอ

ออกดวาเปนของนากลวอยางไรบางจนเหนชดเจนดวยปญญา

ความกลวหายไปเองนเปนวธของผท เคยดำเนนทางวปสสนา

มาแลวยอมแกความกลวไดดวยอบายนทานทอยในปาทานฝก

ทรมานทานดวยวธดงกลาวนทงนนและไดผลเปนทพอใจโดยทเสอ

กมไดทำอนตรายแกทานเลย


เขยนมาถงตอนนมเรองเกยวเนองกนทควรจะนำมาลง

เพอทานผอานไดพจารณาตามเหตการณท เปนมาแลวในวง

พระธดงคซงเปนลกศษยผใหญของทานอาจารยมนผหนงเวลานน

ทานอาจารยองคนเทยวธดงคไปฟากแมนำโขงทางฝงประเทศลาว

กบตาปะขาวคนหนงขณะนนทานพกอยในเงอมผาแหงหนง

ตาปะขาวผถอศล๘กพกอยเงอมผาแหงหนงหางกนประมาณ๓

เสนตามททานเลาใหฟงวาทานพกอยทนนเปนเวลาหลายเดอน

โดยเหนวาเปนความสะดวกแกสขภาพทางกายและทางใจการ

บำเพญสมณธรรมเปนไปโดยสมำเสมอไมมอะไรตดขดทงทานเอง

และตาปะขาวการโคจรบณฑบาตกสะดวกไมหางจากทพกนก

ราว๔กโลเมตรมหมบานประมาณ๑๕หลงคาเรอนชาวบาน

เองกไมมารบกวนใหลำบากและเสยเวลาบำเพญเพยรตางคน

ตางทำธระหนาทของตนไปตามเรอง

วนหนงตอนบายทานรสกไมคอยสบายเหมอนจะเปนไข

มอาการครนเนอครนตวพกลพอตาปะขาวมาหาทพกทานจงสงให

แกไปตมนำรอนมาผสมกบยาฉนทดลองดบางบางทอาจหายได

เพราะยาทตดตวไปนนหมอเขาบอกวาเปนยาแกไขปาไดดวยทาน

เองเกรงจะเปนไขปากบเขาเนองจากทนนไขปาชมและคนกเปน

ไขปากนมากเพราะแถวนนเปนปาทบมากคนแถวทงๆไปอย

มไดทนนเตมไปดวยสตวดวยเสอนานาชนดกลางคนเสยงรอง

อกทกครกโครมทราบวาแถวนนมเสอกนคนอยบางหางๆทงนก

เนองจากชาวญวนเหมอนกนเปนตนเหตทำใหเสอดรายไมคอยกลว

คนพอตาปะขาวทราบแลวกถอกาตมนำไปทพกของตนตอจากนน

กหายเงยบไปเลยไมเหนเอานำรอนกลบมาถวายทานเพอผสมยา


ทานเองกรอคอยนำรอนจากตาปะขาวจนคำกไมเหนมา

ทานคดวาตาปะขาวอาจจะลมไปเมอนงภาวนาเพลนๆทานเลย

ทอดธระอาการไขกคอยเบาบางลงและหายไปในทสดสวน

ตาปะขาวเมอเอากานำไปแลวกเตรยมกอไฟแตกอเทาไรไฟไมตด

เลยเกดโมโหขนมาจงลมวาตนเปนตาปะขาวลกศษยพระกรรมฐาน

องคสำคญปบปบลกขนพรอมกบความโมโหวาไฟนเราเคยกอมน

มากรอยกพนครงแลวแตครงนมนทำไมกอไมตดไฟนตองการ

นำหรออยางไรถาตองการนำเรากจะใหนำวาแลวก(ขออภย)

ยนปสสาวะรดลงทกองไฟจนเปยกหมดแลวกเดนหนไปเงยบ

ไมมาบอกอาจารยทคอยนำรอนอยแตวนจนคำเลยพอตกกลางคน

เรองทไมคาดฝนกไดเกดขนซงเปนสงทนาแปลกประหลาดอยมาก

แตกอนท เคยพกมานานแลวไมเคยมเรองอะไรเกดขน

เฉพาะคนวนนนเวลาประมาณ๓ทมตาปะขาวกำลงนงภาวนา

รำพงถงความผดพลาดทตนไดทำความประมาทตออาจารยดวย

ความโมโหเปนตนเหตจงไดลกขนปสสาวะรดกองไฟมหนำยงไมได

ไปเรยนขอขมาอาจารยใหทานงดโทษอโหสกรรมใหขณะทนงรำพง

โทษของตวอยอยางกระวนกระวายเสยงทไมคาดฝนกไดดงขนขาง

มงดานหลงหางกนไมถงวาเลยเปนเสยงคำรามของเสอโครงใหญ

ลายพาดกลอนทกำลงหมอบหนหนาตาจองมองมาทางตาปะขาว

ราวกบจะโดดตะครบกนเปนอาหารในขณะนนพรอมทงเสยง

ครวญครางเบาๆพอเปนการทดลองความเกงกาจแหงความโมโห

ของลกศษยกรรมฐานขนาดพอใหไดยนไปถงอาจารยทอยเงอมผา

ทางโนนขณะทกำลงครวญครางนนทงเอาหางฟาดลงพนดนดง

ตบๆทงเสยงครางเบาๆทงแสดงทาขยบหนาและถอยหลง


ทำทาจะตะครบตาปะขาวเปนอาหารสดในขณะนนใหจงได

พอตาปะขาวไดยนเสยงประหลาดซงไมเคยไดยนใกลชด

ขนาดนนนบแตมาอยทนนเปนเวลาหลายเดอนกตกใจกลวรบ

หนหนาไปดทนทระยะนนเดอนกำลงหงายเตมทกไดเหนเสอโครง

ใหญหมอบจองมองทำทาอยอยางชดเจนตาปะขาวกลวตวสน

ราวกบจะสลบไปในขณะนนคดอะไรไมทนใจหนเขาพงพทโธ

ธมโมสงโฆเปนทฝากเปนฝากตายวาขอพระพทโธธมโมสงโฆ

ไดมาคมครองปกเกลาปกกระหมอมจอมขวญผขาเถดอยาใหเสอ

ตวนเอาไปกนเสยในคนวนนจะไมทนไดไปขอขมาโทษอาจารยท

ตนทำผดตอทานเมอบายวนนขอพระพทโธจงชวยชวตของขาไว

ใหตลอดคนวนนดวยเถดสงทขาพเจาไดทำผดไปแลวขอพระธรรม

และอาจารยจงโปรดเมตตาอโหสใหอยาถงกบเสอตองกนเปน

อาหารเพอเปนการชดเชยความผดนนเลย

ทงบนทงบนทงบรกรรมพทโธทงสนทงกลวทงหนหนา

จองมองเสอกลวมนจะตะครบไปกนเสยในขณะนนเสอพอมอง

เหนคนหนหนามาจองมองกทำเปนถอยหางออกไปบางเลกนอย

และทำเสยงครวญครางไมลดละสกประเดยวกเปลยนทาเขามาทาง

ใหมและถอยออกไปขยบเขามาอยทำนองนนสวนตาปะขาวเลย

จะตายทงเปนทตองหนรหนขวางไปตามเสอทยกยายเปลยนทา

ตางๆไปมาอยรอบๆมงไมลดละพอคนตงทาจองมองหนกเขา

กถอยหางออกไปบางครงทำทาเหมอนจะหนไปจรงๆโดยทำเปน

ถอยออกไปหางๆพอคนเผลอนดกขยบเขามาเกอบถงตวพทโธ

กบใจปราศจากกนไมไดตองทองจนตดใจยดไวเปนหลกประกนชวต

อยตลอดเวลาพอพทโธหางบางทไรเสอเปนตองขยบเขามาทกท


เมอเหนทาไมดกรบบรกรรมพทโธและวงวอนใหพทโธชวย

ชวตไวพอพทโธสนทกบใจเสอกถอยหางออกไปราวกบจะหนไป

จรงๆแตนสยคนเราชอบบงคบประจำสนดานฉะนนพอเสอถอย

ออกหางบางพทโธกเรมหางจากใจคดวาตวจะไมตายฝายเสอก

เรมขยบเขามาและทำทาจะตะครบอยทำนองนนแตกไมทำไมเปน

แตเปลยนทศทางเขามาทางนนบางทางนบางไมลดละความเพยร

พยายามระหวางเสอกบตาปะขาวเปนสงครามกนอยโดยตางฝาย

ตางไมลดราวาศอกใหแกกนเลยนนเรมแตเวลา๓ทมจนสวาง

นำตาตาปะขาวทไหลรนอยตลอดเวลาเพราะความกลวตายนนแต

ขณะแรกถงสวางคาตาจนไมมอะไรจะไหลพอสวางเสอกคอยๆ

ถอยหางออกไปๆประมาณ๔วาแลวกคอยๆเดนหลบฉาก

หางออกไปโดยลำดบจนพนสายตา

พอเสอพนไปแลวตาปะขาวยงตงทาระวงอยในมงอกนาน

ไมกลาออกมากลววามนจะแอบซมอยแถวบรเวณใกลเคยงนน

เวลาคนเผลอตวออกมาจากมงมนจะกระโดดออกมาคาบไปกนเสย

จำใจตองนงรอดเหตการณอยในมงเปนเวลานานเหนมนเงยบหาย

ไปไมกลบมาอกจงรบออกจากมงแลววงถงทพกอาจารยดวยตวสน

ตาลายพดไมเปนถอยเปนคำจบตนชนปลายไมถกฝายอาจารย

เหนอาการแปลกผดปกตจงถามดกไดความวามาขอขมาโทษท

ทำผดตออาจารยเมอบายวานนและเลาเหตททำผดตลอดเรองท

เสอมาเฝาทงคนแทบเอาชวตไวไมรอดถวายทานทกประการ

แตแทนททานจะงดโทษใหในทนททนใดทานกลบพดทำทา

ขเขญเพมความเขาอกวากแกชอบสงใดแกกเจอสงนนชอบดกเหน

ของดชอบชวกเหนของชวนแกชอบเสอแกกไดเจอเสอแลวจะ


มาขอขมาโทษกบเราเพอประโยชนอะไรเรายงอดโทษใหแกไมได

อยางนอยแกกควรจะไดพบของดทแกชอบอกสกคนหนงถาไมตาย

เพราะเสอกนกพอใหไดทระลกไปนานๆบางเสอมนดกวาอาจารย

อาจารยกจะมอบใหเสอเปนผอบรมสงสอนตอไปวาอยางไรจะ

มอบใหเสอในคนวนนถามนสอนไมฟงกจะมอบใหเปนอาหารของ

มนไปเสยรแลวรรอดไปขเกยจสงสอนวายงไงจะเอาไหมทเจอ

เสอและฟงเทศนเสอทงคนนนเหมาะกบเหตดแลว

คนนจะใหมนมาสอนอกถายงขนเกงอยอกกจะมอบใหเปน

เสบยงเดนทางของมนไปเสยมนคงสบายทองไปหลายวนจะเอา

อยางไหนดรบตอบมาอยามวชกชาอาจารยกบเสอใครจะดกวากน

เอาตอบเดยวนอยารอชาอยเดยวจะบอกใหเสอมารบตวไปใชสอย

เสยเดยวนจะดกวาอาจารยใชเปนไหนๆวาแลวกทำเปนเชงตะโกน

เรยกเสอวาเสอตวนนไปอยทไหนเวลานใหรบมารบเอาตวตา

ปะขาวไปอยดวยเดยวนอาจารยมอบตาปะขาวคนนใหเปนลกศษย

ของเสอแลวรบมารบเอาไปเดยวนอยารอชาเลยตอนนตาปะขาว

รองไหโฮอยางไมเปนทาและขอรองอาจารยวากระผมเขดแลวขอ

ทานอยาไดเรยกมนมากระผมจะตายขณะนอยแลวคนนกนกวา

ตายไปหนหนงแลวแตกลบฟนคนมาพอไดสตจงรบมาหาอาจารย

ขอความชวยเหลอมหนำยงจะเรยกมนมาอกกระผมจะไปเอาชวต

จตใจมาจากไหนตานทานกบมนขอทานจงบอกใหมนงดอยาให

มนมาอก

ทงรองไหทงขอรองไมใหทานเรยกเสอมาอกทงกราบไหว

วงวอนขอชวตชวาไวพอมลมหายใจตอไปทงยอมเหนโทษททำผด

แลวจะสำรวมระวงตอไปทงปฏญาณตนดวยความเขดหลาบ


ตอหนาทานวาจะไมทำอยางนนอกตอไปท งรองขอใหทาน

อโหสกรรมใหพอเหนเปนการอนควรแลวทานจงรบขมาโทษและ

อบรมสงสอนตอไปและพดปลอบโยนตางๆวาทเสอมานนมใช

อะไรอนพาใหมากรรมชวของแกเองบนดาลใหมาถาแกยงไมยอม

เหนโทษแหงความชวของตวกตองเหนดกนในคนนนแลพอตกมด

เสอตวนนกจะมาและเอาตวแกไปพรอมโดยไมมวนกลบมาอกแลว

มนจะไมพดพลามทำเพลงเหมอนคนทแลวนเลย

เมอเจบแลวตองจำเพราะบาปมบญมประจำโลกใครจะมา

ลบลางธรรมทงสองอยางนไมไดถากรรมอยใตอำนาจของผหนง

ผใดไดแลว ผมอำนาจนนจะตองลบลางกรรมเหลานใหสญไป

จากโลกนานแลว ไมสามารถยงเหลอมาถงพวกเราเลย เทาท

กรรมด-ชวยงมอย กเพราะกรรมมไดขนอยกบผใดโดยเฉพาะ

แตขนอยกบผทำกรรมนน ๆ เทานนนกแกทำกรรมชวไว

เมอบายวานนแกกตองเหนกรรมชวของแกเองถาแกยงไมยอม

เหนโทษของตวกแนทเดยวในคนวนนพญากรรมตวลายพาดกลอน

จะมาตามเอาตวแกไปดผลของกรรมใหประจกษกบตวเอง

พออบรมเสรจแลวกบอกใหเธอกลบไปทพกตามเดมแต

ตาปะขาวคนนนไมยอมไปกลววาเสอตวนนจะแอบมาโดดคาบเอา

ไปกนเปนอาหารอกทานตองขดวยอบายใหกลวอกครงวากเมอก

นกวายอมเหนโทษแหงความดอดงของตววาจะไมทำอกแตพดยง

ไมขาดคำทำไมจงแสดงความดอดานขนมาอกเลาถาอยางนนกจง

ดออยทนหากจะทนตอเสอตวนนไดจรงๆพอพดจบคำทานกเรยก

หาเสอตวนนมาอกวาเสอตวเปนอาจารยของตาปะขาวคนนไปไหน

เสยรบกลบมารบตาปะขาวผดอดานนไปอบรมใหหนอยเถอะ


เราเบออบรมจะตายอยแลวรบๆมาเรวๆหนอยพอพดจบคำ

ตาปะขาวรองไหขนอกพรอมรบคำวากระผมจะรบไปเดยวนขอ

ทานอยาใหเสอมาเลยกระผมกลวมนคนนแทบปอดหลดหายอย

แลวแตกรบไปทพกของตนโดยไมคดถงความกลวความตายอกเลย

เปนทนาประหลาดและอศจรรยอยางยงนบแตวนนนมา

ไมเคยปรากฏวาเสอตวนนมาลอบๆมองๆแถบบรเวณนน

อกเลยจนกระทงจากทนนไปซงกเปนเวลาอกหลายเดอนถาคด

ตามสามญสำนกกนาจะมอะไรมาบนดาลใจเสอตวนนใหมาทรมาน

ตาปะขาวผเกงกาจอาจหาญพาลพาโลทำในสงไมควรทำเชนยน

ปสสาวะรดกองไฟแมแตคนธรรมดาไมมศลมธรรมกไมคดหาญ

ทำไดคนชนดนไมมอะไรจะเอาใหอยในเงอมมอไดนอกจากเสอ

โครงใหญตวนนพอเปนคทรมานกนไดแกถงไดยอมจำนนอยางราบ

นบแตวนนนมาทานวาตาปะขาวกไมเคยแสดงอาการดอดงอกเลย

นบวาไดผลดเสอทรมานคนเกงมากทำใหเขดไปนานเสยดวย

ตอนนขอแทรกเรองพเศษลงสกนดพอหอมปากหอมคอคอ

ผเขยนเองกคดอยากไดเสอสกตวมาอยแถวใกลเคยงวดปาบานตาด

เพอชวยภาระบางอยางใหเบาลงบางเวลาพระเณรเถรชหรอทาน

ผใดกตามทข เกยจภาวนาขนมามวแตนอนจะไดชวยใหขยน

ขนบางแมไมมาใหเหนตวเสอแตเพยงชวยทางเสยงกคงพอจะ

ทำใหตาตงหกางและลกขนภาวนากนบางไมสนกนอนจนเกนไป

แตถาเสอมาอยทนนแลวสนขบานทมาอาศยวดอยหลายตวซงเคย

เปนอาจารยสอนคนผข เกยจปดประตและเกบรกษาสงของไว

รบประทานจะพากนกลววงแตกหนหมดกจะขาดกำลงทางหนงไป


ความจรงเราอยากไดไวทวดทงสองอาจารยคออาจารย

เสอและอาจารยหมานนแลจะไดชวยกนเตอนทงความพากเพยร

ท งการเกบรกษาส งตางๆไวดๆวดจะสมบรณท งคนขยน

ทำความเพยรทงคนขยนเกบรกษาสงของตางๆไวรบประทาน

ดวยความปลอดภยคงดมากถาทำอยางนพระเณรเถรชตลอด

บรรดาลกศษยทมาจากทตางๆซงเปนนกกลวเสอและขเกยจเกบ

รกษาสงของตางๆกจะพาลโมโหอาจารยเขาใหอกวาไปเอาเสอ

เอาอะไรมาทรมานกนไมเขาเรองกจะยงกนใหญแตความจรงกนา

จะมอะไรมาคอยชวยเตอนบางเฉพาะอาจารยคนเดยวดแลไมทวถง

โดยมากทางครวทคณะลกศษยฝายผหญงและอบาสกา

มาจากทตางๆมาพกกนมกจะเสยเปรยบพวกสนขบานทแอบ

ซอนอยในวดเปนฝงๆขโมยสงของไปกนเสมอแมไมใชเรองใหญ

และนาเสยดายกเปนความบกพรองซงไมอยากใหมเพราะคำวา

บกพรองแลวอยกบอะไรไมดทงสนยงมาอยกบคนและไมสนใจ

ชำระแกไขดวยแลวยงไมดเลยทนำสตวนำเสอมาลงบางตอง

ขออภยดวยเหนวาเรองเกยวเนองกนพอเปนคตไดบางจงไดนำลง

ขอยอนพดเรองทานอาจารยกบตาปะขาวตอไปซงยงไมจบ

พอเวลาตอไปตาปะขาวตงทากลวเสออยตลอดทงกลางวนกลางคน

ใจมองเหนภาพเสอโครงใหญตวนนอยางชดเจนตลอดเวลาและคด

เรองเสอจะมาหาแทบทกลมหายใจกระทงเยนไมมเวลาสบายใจ

ไดเลยมวคดวาเสอตวนนจะโดดโผงผางมางบคอไปกนอยเรอยไป

แตดอยอยางหนงทระลกเหนภาพเสอทไรกระลกถงพทโธทนน

ไปพรอมๆกนไมมเวลาพลงเผลอพอเรมมดกเรมเขาทนงภาวนา


พทโธบางคดวาเสอจะมาบางสบกนไปไมเปนอนอยหลบนอน

และภาวนาไดเหมอนแตกอนเลยภาวนาไปตาคอยจองมองเสอไป

คนนนเลยสวางคาตาไมไดหลบนอนตลอดรงเพราะถาเผลอหลบไป

เผอเสอมาในระยะนนจะทำอยางไรกเทากบนอนคอยทามนเอาไป

กนอยางงายๆ

พอสวางกรบไปหาอาจารยทานถามวาเปนอยางไรเสอท

เปนอาจารยมาเยยมบางหรอเปลาคนนแกเรยนตอบทานวาไมมา

ทานจงปลอบใจใหมความอบอนบางวาจะกลวมนทำอะไรถากลว

ความชวของตวเองเทากลวเสอกพนทกขไปนานแลวจงรบกำจด

ความชวทซองสมอยในใจใหเบาบางและสนไปจะไปสนใจอะไรกบ

เสอมนไมมาทำไมหรอกเชอเราเถอะถาไมทำชวอกเสอกไมมา

จงภาวนาใหใจสบายเสอจะไดสบายหายหวงไมตองมาเยยมเยยน

อยเรอยขาดการหากนของมนไปเปลาๆทเสอมานนมนมาชวย

ฉดแกขนจากนรกตางหากเพราะการทำผดของแกมฉะนนแกจะ

ตกนรกจรงๆเสอมไดมาเพอตงใจจะกนถาแกไมทำชวอกคอย

รกษาตวดๆกแลวกนถาแกพยายามและขยนภาวนาแลวแกจะ

เหนเสอเทาทเหนแลวจะไมเหนมนตอไปอกเลยกระทงพวกเราจาก

ทนไป

นบแตวนนนกไมเคยเหนเสอตวนนเดนผานกลำกรายแถวๆ

นนอกเลยดงกลาวแลวแมจะมเสยงกระหมไปมาบางกเปนธรรมดา

ดงทเคยไดยนทวๆไปไมเคยมารบกวนใหลำบากใจตาปะขาวก

ขยนภาวนาและสละทฐมานะทกอยางกลายเปนคนดทงภายใน

ภายนอกไมมทตองตนบแตวนเสอมาชวยอบรมใหเพยงคนเดยว

จงนาประหลาดใจอยไมลมจนบดนสำหรบทานเองทานไมนกกลว


เลยแมตาปะขาวมาเลาใหฟงกเฉยๆเสอตวทมานนกเปนเสอเทพ

บนดาลตางหากทานวา

ทานอาจารยองคน เปนศษยผใหญของทานอาจารยมน

ทานชอบอยลำพงองคเดยวในปาในเขาลกอาศยชาวไรชาวสวนเปน

ทโคจรบณฑบาตเวลาทานพกอยเงอมผากบตาปะขาวนนมความ

กาวหนาทางจตใจมากกวาทอนๆจงไดพกอยทนนหลายเดอนจน

กาวเขาฤดฝนจงไดกลบมาฝงไทยทานวาขณะเสอคำรามตาปะขาว

เบาๆทานกไดยนชดเจนแตมไดสนใจเพราะเคยไดยนอยเสมอจน

ชนหเสยแลวตอเมอตาปะขาวมาเลาใหฟงดวยทงรองหมรองไห

เพราะความกลวจงไดพจารณาตามเหตการณและเทวดามาเลาให

ฟงจงทราบวาเทพบนดาลใหเสอตวนนทรมานแกเพอหายพยศ

ไมเชนนนแกจะเคยตวและแสดงความดอดงไปเรอยๆทำใหเปน

บาปเพมขนเวลาตายแกจะลงนรกจงไดรบแกไขดวยวธทแกจะ

เขดหลาบไมหาญทำอกตอไป

ทานวาเปนความจรงดงเทวดามาเลาใหทานฟงเพราะนบ

แตวนนนมานสยใจคอความประพฤตทกดานของแกเปลยนไปหมด

จนกลายเปนคนละคนไปไดแตกอนแกมนสยดอๆอยบาง

บางครงเปนลกษณะเหมอนคนไมเตมเตงบางเรากไมคอยถอสา

กบแกปลอยไปตามนสยของแกเรองมาจนวนเสอมาดดสนดาน

หยาบปราบความดอดงของแกลงไดจงไดทราบชดวาแกมนสยไมด

ตดตวมาจรงๆมใชคนไมเตมเตงมฉะนนแมถกเสอทรมานแลว

กไมเขดนสยไมเตมเตงกคงกลบมาอกแตนนบแตวนนนมาแลว

ไมมอะไรทไมดกลบมาอกเลยเรยบรอยดงามตลอดมา


ทานอาจารยองคนทานมคณธรรมสงมากนากราบไหวบชา

แตทานเสยไปไดราว๔-๕ปแลวเวลาทานจะจากขนธไปกทราบวา

ไมใหใครวนวายกบทานมากเปนกงวลไมสบายทานขอตายอยาง

เงยบแบบกรรมฐานตายจงเปนความตายทเตมภมของพระปฏบต

ไมเกลอนกลนวนวายเวลาประชมเพลงทานกทราบวาพระผใหญ

ทงหลายไมคอยทราบกนเลยเนองจากทานไมใหบอกใครใหยงไป

มากวนเปลาๆวนกบคนตายหมดราคาคางวดแลวไมคอยเกด

ประโยชนเหมอนวนกบคนเปนทานพดอยางสบายงายๆอยางน

เองใครจงไมกลาขดขนคำทานประการหนงกเปนคำทานสงเสย

ดวยใจจรงดวยกลวเปนบาปถาขนคำทานแมวาทานยงมชวตอย

ผเขยนกเคยไดไปพกอาศยอยกบทานในเขาลกราวครงเดอนททาน

พกอยเวลานนเปนปาเขาอาศยอยกบชาวไรบณฑบาตพอเปนไป

วนหนงๆทราบวาทานจำพรรษาทนนหลายพรรษาเหมอนกน

ทนนผเขยนเคยตงเวลาดตอนออกเดนทางกลบจากทพกทาน

ออกมาหมบานกวาจะพนจากปากเปนเวลา๓ชวโมง๒๐นาท

พอดจนถงหมบานกรวม๔ชวโมง

ชอทานวาทานอาจารยหลาภมลำเนาเดมอยเวยงจนทน

นบแตอปสมบทแลวทานเลยอยฝงไทยตลอดมาจนวนมรณภาพ

เพราะทางฝงไทยมหมคณะและครอาจารยทางฝายปฏบตมากการ

บำเพญสมณธรรมทานมนสยเดดเดยวอาจหาญชอบอยและไป

คนเดยวอยางมากกมตาปะขาวไปดวยเพยงคนเดยวทานมนสย

ชอบรสงแปลกๆไดดคอพวกกายทพยมเทวดาเปนตนพวกน

เคารพรกทานมากทานวาทานพกอยทไหนมกมพวกนไปอารกขา

อยเสมอทานมนสยมกนอยสนโดษมากตลอดมาและไมชอบออก


สงคมคอหมมากชอบอยแตปาแตเขากบพวกชาวไรชาวปาชาวเขา

เปนปกตตลอดมาทานมคณธรรมสงนาเคารพบชามากคณธรรม

ทางสมาธปญญารสกวาทานคลองแคลวมากแตผคนพระเณรสวน

มากไมคอยทราบเรองนมากนกเพราะทานไมคอยแสดงตวมเพยง

ผทเคยอยใกลชดทานททราบกนไดด

ราวพ.ศ.๒๔๙๓ทผเขยนไปอาศยอยกบทานไดมโอกาส

ศกษาเรยนถามธรรมทานรสกวาซาบซงจบใจมากทานอธบาย

ปจจยาการคออวชชาไดดละเอยดลออมากยากจะมผอธบายได

อยางทานเพราะปจจยาการเปนธรรมละเอยดสขมมากตองเปน

ผผานการปฏบตภาคจตตภาวนามาอยางชำชองจงจะสามารถ

อธบายไดโดยละเอยดถกตองเนองจากปจจยาการหรออวชชาเปน

กเลสประเภทละเอยดมากตองเปนวสยของปญญาวปสสนาขน

ละเอยดเทาๆกนจงจะสามารถคนพบและถอดถอนตวปจจ-

ยาการคออวชชาจรงไดและอธบายไดอยางถกตองทานอาจารย

องคนเปนผหนงทอธบายอวชชาปจจยาการไดโดยละเอยดสขม

เกนความสามารถของผเขยนจะนำมาอธบายในทนไดจงขอผานไป

ดวยความเสยดาย

ทานอาจารยองคนทานเรมฉนหนเดยวและเทยวกรรมฐาน

อยตามปาตามเขากบทานพระอาจารยมนทานพระอาจารยเสาร

มาแตเรมอปสมบทจนถงวนมรณภาพไมเคยลดละขอวตรปฏบต

และความเพยรทางใจตลอดมานบวาเปนอาจารยทเหนยวแนน

ทางธรรมปฏบตทหายากองคหนงในสมยปจจบนควรเปนคต

ตวอยางแกทานผสนใจปฏบตทงหลายไดเปนอยางดจงขอยต

เรองทานไวเพยงน


กอนเขยนเรองทานอาจารยองคนไดเขยนเรองวธการฝก

ทรมานใจกบสงทนากลวมเสอเปนตนของพระธดงคมาเปนลำดบ

ยงไมจบจงขอดำเนนเรองตอไป

บางทานไปนงภาวนาอยทปากเหวลกซงถาเผอตกกมหวง

แนๆสำหรบทานผนนไมกลวจงตองทำวธนนซงเปนวธฝกวธหนง

เผอเผลอสตกยอมตกลงเหวตายไปเลยเพราะเวลาทำภาวนาอย

ตามธรรมดาจตบงคบไมอยชอบยงกบสงนนวนกบสงนแลว

กอความทกขวนวายใหตวเองไมเลกแลวสกทไมวาคนหรอสตว

ความกลวตายมเทากนดงนนเวลาถกบงคบใหเขาตาจนจรงๆเชน

พาไปนงทปากเหวลกๆจตตองทำงานโดยไมตองถกบงคบขเขญ

ใดๆเพราะความตายเปนสงทจตกลวมากกวาสงใดๆมาดงเดม

ขณะนนแลเปนเวลาจตตอสกบความตายดวยความตงใจและ

ระลกสตไวกบตวตลอดเวลาไมยอมสงจตไปอนมสตประคองตว

อยทกขณะจตเมอมสตคมครองดวยดไมเลดลอดออกไปสอารมณ

ตางๆทเปนขาศกกยอมรวมสงบลงไดในเวลาไมนานนกทานท

ทำวธนกไดรบผลเปนทพอใจเชนกน

การทำดวยวธมสงบงคบคอความตายยอมถอเปนเรอง

สำคญความเพยรเพอรกษาความเปนอยไวดวยความมสตอยกบตว

จงทำใหเกดผลทางดานธรรมภายในใจคอไดเหนจตดวงผาดโผน

ยอมสงบตวลงสสมาธอยางประจกษไมตองเสยเวลานานบางทาน

นงภาวนาอยในถำพอไดยนเสยงเสอกระหมสงเกตดจตไมม

ความรสกหวาดกลวใดๆทงจตกไมยอมลงสสมาธตามตองการ

ทานตองหาอบายขจตโดยวธออกไปนงภาวนาอยหนาถำเวลาเสอ

มาทนนจตจะไดกลวและรบรวมสงบลงหาทปลอดภยหายกลวเสอก


ทำอะไรไมไดจตกรวมลงเปนสมาธไดในขณะนนความรสกของ

พระธดงคโดยมากทเคยไดกำลงใจในขณะทจตกำลงกลวและฝก

ทรมานจนลงสความสงบไดแลวแนใจวาอนตรายจะทำอะไรไมไดใน

ขณะนนแตความจรงจะเปนอยางไรนนทานไมสนใจคดแตเพยง

เพอกำลงใจเปนสำคญในเวลานนและเวลาตอไปแมจะตายในเวลา

นนทานกพรอมทจะยอมสละไดเพราะความเชอธรรมมากกวา

ความกลวตาย

ดงนนทานผมงตออรรถธรรมอยางแทจรงจงชอบแสวงหา

สถานทและวธฝกตนดวยอบายตางๆอยางไมลดละเพราะทาน

เหนผลจากสถานทและวธนนๆประจกษใจเสมอมาราวกบวา

ลงทนนอยแตไดกำไรมากจงเปนทนาปลมใจและควรทำอยเสมอ

ไมเกยจครานรำคาญใจทงตดปญหาความสงสยในสงททำวาจะ

เกดผลหรอไมเสยไดเพราะการทำนนยงผลใหเหนอยมภทนตาไป

ทกประโยคแหงความเพยรการออกไปนงภาวนาอยหนาถำกดการ

ไปเทยวนงภาวนาอยตามหนดานบนเขากดการเดนเทยวกรรมฐาน

กลางคนเพอพบกบเสอกดการไปนงภาวนาอยทางทเสอเคยผานไป

มากดการเดนจงกรมหรอนงภาวนาแขงเสยงเสอกระหมอยรอบๆ

บรเวณทพกกดสรปแลวมความหมายเพอจะชวยใหจตรวมลงส

ความสงบรวดเรวกวาธรรมดาทควรเปนหรอเพอเกดปญญาในการ

พจารณาสตวรายเปนธรรมะเพอปลอยวางอปาทานความยดถอ

ความเปนความตายและความอาลยอาวรณตางๆทเกยวของกบ

จตใหสนไปโดยลำดบนนแลมใชเพอทำลายตวเองแตอยางใด

ทานผหวงพนทกขทงมวลอยางถงใจมความเกดตายเปนตน

โดยมากทานคดและทำกนอยางนนทงนนแมพระพทธเจาองคเอก


ของโลกทงสามกทรงบำเพญวธสละพระชนมชพดวยการอดพระ

กระยาหารไมเสวยอะไรเลยได๔๙วนซงเปนวธทใกลเคยงกน

คอเปนวธทเดดเดยวอาจหาญเพอชยชนะขาศกศตรภายในเมอทรง

เหนวาไมใชทางจงทรงงดแลวทรงกลบมาตงสตยาธษฐานปฏญญา

พระองควาจะประทบนงเจรญอานาปานสตกรรมฐานจนไดตรสร

ธรรมตามพระทยหมายหากยงไมไดตรสรธรรมสมพระประสงค

เมอไรกเปนอนทรงถวายพระชนมชพกบทประทบภาวนานนโดย

ไมเสดจไปทไหนๆอกเลยนแสดงวาถาไมไดตรสรธรรมจรงๆ

ในทประทบนงเจรญอานาปานสตใตรมมหาโพธนนกตองเปน

พระอรยาบถสดทายแหงพระชนมชพของพระองคในทแหงเดยวกน

โดยแนนอนไมมทางเปนอน

คดดทานผเปนตวอยางอนดเลศของโลกไมวาพระพทธเจา

และพระสาวกตลอดครอาจารยหรอทานนกปฏบตธรรมทวๆไป

ทำสงใดเปนสงทสะดดใจผดธรรมดาสามญอยมากและประทบใจไมม

วนลบเลอนทพระธดงคกรรมฐานบำเพญเพยรและฝกอบรมตน

ดวยวธตางๆตามจรตนสยและความสามารถของตนแตละรายจง

มไดเปนการโลดโผนหรอใกลตอความโออวดตววาเกงกลาสามารถ

ยงกวาครหรอกวาใครแตอยางใดเพราะเปนเจตนาทบรสทธเพอหวง

อรรถธรรมนำตนใหพนทกขดวยวธนนๆจงไดพยายามตะเกยก

ตะกายตามกำลงความสามารถและยงไมเทาผงธลทฝาพระบาท

ของพระพทธองคทหลดออกในเวลาททรงประกอบความเพยร

ดวยความสละตายเลยเพยงเทานจะสำคญวาตนมความเพยรเกง

ยงกวาครไดอยางไรและจะเขาใจวาทำเพออวดโลกไดอยางไรเมอ

ความเพยรยงไมเทาขผงทฝาพระบาทของพระพทธเจาเลย


เมอคดถงปฏปทาทพระพทธเจาทรงดำเนนมากบปฏปทา

ของพวกเราซงคอยแตจะลมเหลวทำความเพยรเพยงเลกนอย

กลวแตจะยงกวาครคอศาสดาจงนาอบอายขายหนาตวเองยงกวา

ขายอะไรผเขยนยงตวเกงทกลวแบบนแตแบบอนทไมดไมเปนทา

ไมเหนกลวมนอยางนแลใจสามญชนมนชนดะไปถาเปนสงท

ปราชญทานตำหนไมอยากใหชนแตสงทานประสงคอยากใหชน

แตกลบหลบหนาไมกลาชนคดแลวโมโหตวเองทเกงไมเขาเรอง

กรณาทานผอานอยาถอเปนตวอยางจะกลายเปนคนไมเขาเรองไป

หลายคน

พระธดงคททานหาอบายทรมานตวดวยวธตางๆกนดงท

กลาวมานเคยเปนมาแตเรมแรกทไดรบการอบรมจากทานอาจารย

มนสมยทานยงเปนหนมทำการสงสอนเรอยมาจนทกวนนมได

ลดละปลอยวางโดยถอเปนมรดกททานมอบใหดวยความเมตตา

สงสอนอยางถงใจตางทานจงไดพยายามประคบประคองมาดวย

ความเคารพเชอถอวาเปนปฏปทาททานเคยปฏบตและไดผล

เปนทพงใจมาแลวซงไดกลนกรองเอาแตยอดปฏปทาอยางเดดๆ

เผดๆรอนๆออกมาแสดงเพอทานผตงใจในธรรมอยางยงจะได

ยดเปนอบายเครองพรำสอนและฝกฝนทรมานตนตอไป

สมยทานเปนหนมทราบวาทานเปนผปฏบตเดดเดยวมาก

การสงสอนกเผดรอนมากพรอมทงปรจตตวชชาคอรวาระจตของ

ผอนดวยแมแตทานมอายมากยางเขา๗๒ปซงเปนระยะท

ผเขยนไปอบรมกบทานยงรสกวาเผดรอนอยเลยไปอยและฟงทาน

อบรมทแรกแทบตงตวไมตดเพราะกลวมากแตเคารพเลอมใสทาน

มากยอมจำนนตอความจรงทกขนททานแสดงออกทกระยะหาท


คานไมไดเวลาทานแสดงธรรมเกยวกบวธทรมานใจนนยงนากลว

มากทงเสยงกดงและกงวานทงมอกชดวยวาโนนนะปาโนนนะ

เขาอนเปนทเหมาะกบจตดวงดนรนกวดแกวงทรมานยากอยา

มวมามวสมอยกบหมกบเพอนอยางนผปฏบตตองรจกนสยของตว

รวธการทรมานตวถาไมรนสยของตวแมทำความเพยรไปจนถง

วนตายกไมไดรบผลเทาทควรเวลาใจดอตองเดดทางความเพยรและ

ทรมานใหหนกมอ

ใครกลวเสอใหเขาไปอยในปาในเขากบเสอใครกลวผใหเขา

ไปอยในปาชากบผตายชนดตางๆจนใจเปนอนหนงอนเดยวกน

กบผแลวนนแลจงจะเรยกวาจตยอมตวตอการทรมานผทอยในปา

ถาใจยงไมกลาตอเสอเมอไรอยายอมออกมาจากปาผทกลวผถาใจ

ยงไมกลาตอผกไมยอมออกจากปาชาจงถอเอาปาและเขาเปนเรอน

ตายสำหรบผกลวเสอและถอเอาปาชาเปนเรอนตายสำหรบผกลวผ

ถายงไมหายกลวในสงทเคยกลวอยาออกมาใหความกลวมนหวเราะ

เยยหยนจะอายตวเองไปตลอดวนตายไมมทางแกตวใหหายได

ถาเหนแกตวและพระศาสนาดวยใจจรงแลวอยายอมใหความกลว

ตางๆขนนอนขบถายอะไรๆลงรดหวใจไดรบความนลงมา

เหยยบยำทำลายดวยความเพยรทเตมไปดวยความทรหดอดทน

ใครกลวตายคนนนจะไดแตความตายตดตวไปในภพชาต

ตางๆไมมวนจบสนใครกลวเสอไปอยทไหนกจะมแตภาพเสอ

มาหลอกใหกลวอยตลอดไปใครกลวผกเชนกนไปอยทไหนจะมแต

ภาพผลกษณะตางๆมาหลอกจนถงกบอยกนหลบนอนไมไดแม

ใบไมรวงจากกงตกลงมากจะคดหลอกตวเองวาเปนผมาหลอกอย

รำไปเราเปนคนไมจรงและขขลาดหวาดกลวเสยคนเดยวไปทไหน


อยทใดกตองพบแตความขขลาดหวาดระแวงดวยความกลวทจต

คดปรงขนหลอกตวเองอยนนแลไมพบของจรงไดเลยแมแตนอย

ใจจะกลวถงขนาดไหนตองเรยนใหถงความกลวดวยวธ

ทดสอบทรมานกนใหถงความจรงของความกลวกลวเสอกเรยนให

รถงความกลวเสอดวยสตปญญามความทรหดอดทนเปนเครอง

หนนหลงจนเกดความกลาหาญและโดดเขาหาเสอไดโดยเสอ

ไมกลาทำไมเลยกลวผกเรยนใหรเรองความกลวของตวและรเรอง

ผวาอะไรเปนผกนแนถาไมใชหวใจตวเองเปนผคดหลอกตวใหกลว

ตางหากเทานนไมมอะไรมาหลอกผกอยกบผเรากอยกบเรา

ไมเหนยงกนถาพจารณาโดยตลอดทวถงแลวจงอยใหเปนสข

อยาหลกหลกทางใจดสจะเปนสขไหม

ทำไมนกปฏบตจงไมรจตหลอกตวเองแลวจะไปรอรรถ

รธรรมไดอยางไรกนผมกเคยปฏบตมานานพอสมควรได๔๐-๕๐

ปกวาแลวกลวกเคยกลวกลากเคยกลารกกเคยรกชงกเคยชง

เกลยดกเคยเกลยดโกรธกเคยโกรธเพราะหวใจมมใชคนตาย

พระตายแตกพยายามทรมานตนเตมความสามารถไมทอถอย

ตลอดมาสงเหลานทเคยมอำนาจกทลายลงดวยอำนาจความเพยร

ของผกลาตายไมมอะไรมาแอบซอนอยในใจไดอยทไหนกสบาย

หายกงวลไมมอะไรมากอกวนใหหลงกลวหลงกลาหลงรกหลงชง

หลงเกลยดหลงโกรธอนเปนเรองไฟกเลสทงกองเผาใจดงทเคยเปน

ทกลาวมานจะเพราะเหตอะไรถาไมใชเพราะการฝกทรมานใจใหอย

ใตอำนาจแหงเหตผลคออรรถธรรม

ทกทานทมาอบรมตองการอยากใหก เลสชนดตางๆ

หมดไปดวยวธใดถาไมใชดวยการฝกทรมานตนดวยความเพยร


ดงทกลาวมาทางสนกเลสทงหลายมความกลวเปนตนกมทางเดยว

เทานคอตองฝกตองทรมานใจดวงกำลงคะนองโลดเตนเผนผยอง

ไปตามอารมณทตวคดปรงขนหลอกตวเองอยเวลานพระพทธเจา

และพระสาวกทงหลายทานพนทกขทงมวลไดดวยการฝกทรมาน

ใจทางเดยวเทานไมมทางทจะพอเลดลอดไปไดนอกจากทางน

ทางเดยวสวนจะคอยใหความกลวความขเกยจออนแอเปนผบกเบก

ทางเพอพนทกขนนอยาพากนหวงเดยวจะตายเปลาและเนาเฟะ

เปรอะเปอนพระศาสนาใหเหมนไปดวยอยาพากนสงสยไปนาน

จะเสยกาลเวลาไปเปลา

ธรรมของพระพทธเจามใชธรรมลบคลำและหลอกลวงถา

ใครเชอตามเหตผลทประทานไวและปกใจลงปฏบตตามแบบเอาชวต

ชวาเขาแลกไมเปนหวงเสยดายวาธรรมจะพาไปลมจมปนปมแต

ตงหนาปฏบตกำจดสงทเคยเปนขาศกทำการกดขวางใจมความกลว

เปนตนผนนจะถงฝงแหงความเกษมในไมชาการฝกฝนทรมานตน

ดวยธรรมนแลคอทางพนทกขโดยถายเดยวไมเปนอนจะนบประสา

อะไรกบสถานททพระขขลาดไปอยและบนวากลวๆกนทงท

ชาวบานแถวนนเขาถอเปนธรรมดามไดกลวสวนสถานทบางแหงท

ผมไปอยบำเพญชาวบานเขากลวกนทงบานไมอยากใหผมอยทนน

กลวเสอจะมาเอาผมไปกน

ผมเองไมเหนสนใจกบเสอและชาวบานทมาพดใหฟงวาเสอด

เลยทไมสนใจนนมใชอวดเกงไมกลวเสอนากลวของโลกเขาผม

กกลวเหมอนกนแตมไดกลวแบบหมอบราบดงพระขขลาดกลวกน

หากกลวแบบนกสวาทนแลเปนทมภยรอบดานและตองเปน

สถานทสำคญในการบำเพญสำหรบเราดวยจะเปนหรอตายเรา


มอบไวกบกรรมซงเปนคตธรรมดาถาเสอไมมเนอจะกนหรอเหนวา

เนอพระหอมมรสอรอยกวาอาหารทมนเคยกนมาเปนประจำ

มนตองการกมอบใหมนไปแตเราตองยดธรรมคอความกลาหาญ

ความเสยสละเพอธรรมไวไมยอมปลอยวางกระทงสนลมหายใจ

จะสมศกดศรของพระกรรมฐานผแสวงธรรมดวยความเชอบญ

เชอกรรมจรงและเทดเกยรตพระศาสนาไวตดสนใจปลงไวกบธรรม

ทกอยางแลวกเรงความเพยรทางใจไมมลดละทอถอย

ไดยนเสยงเสอกระหมไปมาแถวบรเวณใกลเคยงเทาไรใจยง

ประหวดสมผสกบธรรมหนกเขาประหนงใจกบธรรมเปนอนหนง

อนเดยวกนยงเวลาเขาสสงครามระหวางเสอกบธรรมทเรามงมนก

ยงเหนความอศจรรยของใจของธรรมเกนกวาจะนำเรองเสอมาคดให

เสยเวลาเหมอนเดกไมมความคดอานกเอามอไปจบไฟเลนใหไฟ

ไหมมอเอาคนทขขลาดหาทางออกไมไดกนำเรองเสอเรองผมาคด

แลวกนำความกลวมาเผาใจตวเองโดยไมรจกวธแกไขเชนเดยวกบ

เดกเลนไฟฉะนน

บางครงการปฏบตทงภายในภายนอกมนเกดขดของตามๆ

กนมาถาใจไมกลาหาญจรงๆตองลมละลายแบบไมเปนทาคอ

ทางใจกยงและตดปญหาตวเองแกไมตกเมอไรกองทกขกสมกน

เขามาจนกวาแกตกไปเปนตอนๆความสบายใจจงเกดมขนมา

เปนพกๆทางกายกเกดเจบไขไดทกขซงเปนเรองของใจผรบผดชอบ

กอบกจะตองพจารณาวนจฉยและรกษากนไปตามเหตการณ

บางสถานทอากาศทบมากจนแทบหายใจไมออกกตองกระทบ

กระเทอนรางกายจตใจตองทนอยไปจนกวาจะแสวงหาทอยอน

เหมาะสมกวานนไดกตองทนทกขไปหลายวนสมยทผมกบ


ทานอาจารยเสารออกปฏบตทแรกโนนใครจะไปรวากรรมฐานเปน

อยางไรความอดอยากกนดารทงหลายจงรวมลงในตวเราผเปน

นกตอสนนแลผคนเขามไดสนใจเหมอนทกวนนพระอยกนอยางไร

หลบนอนกนอยางไรขบฉนกนอยางไรใชสอยอะไรกนบางไมม

ใครเขาสนใจหรอก

อยาเขาใจวาทมาเปนอาจารยคนอยเวลานไดรบความ

สะดวกและสมบรณพนผลมาเปนลำดบความจรงแลวตองตะเกยก

ตะกายปฏบตมาดวยความทกขยากลำบากแทบเปนแทบตายเรอยมา

การฉนกฉนแตขาวเปลาๆนนแลมากกวาจะไดฉนกบพรกกบปลา

ดงชาวบานเขารบประทานกนชาวบานเขากมไมขาดเขนในบรรดา

อาหารทเขาเคยรบประทานกนแตเขาไมเขาใจวาพระกรรมฐานทาน

ฉนกนอยางไรอยางมากเขากเอากลวยใสใหเสยใบสองใบพอเปน

ประเพณของการตกบาตรบางนานวนถงจะมหอพรกหอเกลอบาง

บางทเขากตำพรกใสปลาราดบเมอมาถงทพกแกออกดทราบแลวก

นำออกเสยฉนไมไดเพราะไมมโยมตดตามพอจะใชสอยเขาไป

ทำใหสกได

โดยมากความเปนมาของพระกรรมฐานในยคนนเปนมา

อยางนแทบทงนนไมวาไปอยทไหนโนนอยนานๆไปจนรนสย

ของเขาของเราดแลวเขามาถามจงพอรเรองกนบางจากนนกไป

เทยวบำเพญทอนตอไปอกตามอธยาศยท เหนวาจะเปนความ

สะดวกตอนไปพกอยใหมๆกเอาอกเชนทเคยเปนมาแลวนนแล

ทพกทหลบนอนกจำตองปลอยตามความจำเปนดงทเคยพบมาแลว

ในทนนๆถาเปนหนาแลงกพอสะดวกบางเทยวหาหญาแหงใบไม

แหงมาปทนอนพอซกหวลงนอนหลบพกผอนไดเปนพกๆ


บางบานผคนกดอยบางพอเหนพระไปพกแถวใกลบานกพา

กนออกมาไตถามความทกขสกดบและถามถงความประสงควาจะ

ไปไหนมาไหนกนมความประสงคอะไรจะพกอยทนนานเทาไรเรา

กพอพดและบอกความประสงคใหเขาทราบไดบางเขากพรอมกนมา

จดทพกใหพอไดบงแดดบงลมบางทำแครทพกหลบนอนใหบางทำ

ทางจงกรมใหบางพอเปนความสะดวกแกการบำเพญไมวาทไหน

โดยมากถาพกอยนานๆไปเขามาทำทพกอาศยและทอนๆให

จนเกดความเชอเลอมใสจรงๆถงคราวจะจากไปกไมอยากใหจาก

บนอาลยเสยดายแตเรากมความจำเปนสำหรบตวเปนประจำจง

ตองเทยวบำเพญไปเรอยๆ

เพราะการอยประจำในทแหงเดยวกไมดนกความเพยร

ไมคอยกาวหนาเทาทควรการอยบางไปบางเปนการปลกประสาท

ใหตนตวอยเสมอนนรสกวาดสำหรบนสยผมความเพยรกกาวหนา

การไปเทยวธดงคในทตางๆโดยไมมจดหมายปายบอกจำกดสถานท

และเวลาเปนเครองผกมดตวเองมนเปนความสะดวกใจสำหรบผม

สวนผอนนนไมทราบไดแตถาเพอความไมพะรงพะรงแลวกควร

จะเหมอนๆกนไปเรอยอยเรอยตามสถานททเหนวาเหมาะ

แกการบำเพญไมเปนอารมณหวงใยกบอะไรมตวคนเดยวเปน

ความรบผดชอบกายชวตลมหายใจอยกบตวการปฏบตอยกบตว

แมมรรคผลนพพานทจะพงไดพงถงกอยกบขอปฏบตบำเพญของตว

เปนผจะทำใหเกดใหมขน

การไปการอยการบำเพญเพอธรรมดงกลาวจงขนอยกบเรา

จะแสวงหาใหเหมาะสมกบตวทควรไดควรถงธรรมทมงหวงอยทก

ลมหายใจเมอแนใจวาทกสงขนอยกบเราจะทำใหเหมาะสมแลว


ทใดเหมาะสมการบำเพญหรอการฝกทรมานอยางไรเหมาะสม

กบภาวะของตวแมจะไมอยากไปกจำตองไปไมอยากอยกจำตอง

อยไมอยากบำเพญเพราะเหนวาลำบากกจำตองบำเพญไมอยาก

ทรมานในเวลาทควรทรมานกจำตองทรมานแมไมอยากอดอยาก

ขาดแคลนกนดารดวยปจจยสกจำตองอดตองขาดแคลนเพราะ

อยากเปนคนดอยากรอยากเหนธรรมและอยากพนทกขถาจะ

เอากเลสออกหนาใหมนพาดำเนนกอยางทเหนๆกนนนแล

เมอกนกพดกนเรองความกลวไมอยากอยในทเปลยวเพราะ

กลวเสอเปนตนซงเปนเรองของกเลสเหนยวรงไวไมอยากใหไปในท

ทควรเปนสถานทบำเพญตามเยยงอยางอรยประเพณทานพา

ดำเนนและฆากเลสประเภทเหลานมาแลวแตอยากพาเขาไปอยใน

ทชมนมชนคนหนาแนนเชนทสนกสนานรนเรงโรงลเกละครท

ขบกลอมบำเรอตางๆฯลฯอะไรเหลานนแลเรองกเลสนำหนา

มนตวดใจคนออกจากศลจากธรรมไดอยางงายดายและตวดใจ

พระกรรมฐานใหออกจากปาอนเปนสถานทบำเพญหรอไมใหเขา

ปาเพราะกลวเสอผเปนตนแลวตอนเขาสคอกสโรง…ตามชอบใจ

ของมนจากนนกเสรจใหมนไปเลย

ผลทกเลสเปนผนำกเหนกนประจกษตลอดมาเปนความ

ประทบใจดงทกลาวมาผมจงไดพยายามฝนพยายามบกบนและ

ฝนกเลสตวทคอยรอยหวใจเราอยทกเวลาทไดโอกาสไปตามสถานท

ทโลกเขาไมอยากไปกเลสไมชอบไปทำสงทโลกไมอยากทำกเลส

ไมอยากทำและทรมานใจทโลกรกสงวนกเลสกชอบไมอยากให

ทรมานเรอยมาโดยอาศยการเทยวกรรมฐานไปตามสถานทตางๆ

ตามอธยาศยทเหนวาถกธรรมอำนวยผลเปนความสงบเยนใจและ


ความฉลาดแยบคายพอรเคาโครงของกองทพใหญและทพยอย

ของกเลสอนแทจรงมนตงอยทไหนกนแนเรอยมาจนสตปญญา

แกลวกลาสามารถทนกบมนและหำหนกนแบบใครดใครอยใครไมด

จงบรรลยไมมการออนขอยอหยอนตอกนเลย

ทงนสวนใหญของภาคอดหนนความเพยรกคอการเทยวไป

และสถานทดงกลาวแลวเปนสำคญทจะมองขามไมไดเลยผมชมเชย

และเทดทนเสมอสำหรบทานทพยายามดำเนนดงกลาวมาเพราะ

เปนทางตรงแนวตอมรรคผลนพพานอยทกสมยแตผทพอจะเขา

ปาบางมแตเสอจะมากนเปนอาหารนนนาเบอและสลดสงเวชใจ

อยางยงทงระอาใจในการสอนไมอยากสอนใหเสยเวลาและ

เหนอยเปลาประหยดเวลาและกำลงไวเพอสอนผสนใจและเอาจรง

เอาจงบางธรรมจะไดเปนประโยชนแกโลกสมกบธรรมเปน

ธรรมชาตมคณคามาก

พอมองเหนผ เขามาเพอรบการอบรมทมนสยออนแอ

ปวกเปยกราวกบกระดกจะหลดออกจากรางทงทยงมนคงแขงแรง

มนรสกสลดใจเหมอนมองเหนคนปวยทมอาการเพยบเตมทไมม

ทางหายดวยยาขนานใดๆฉะนนธรรมในใจทเคยใหการอบรมมา

เปนเวลานานนบแตออกมาสหมคณะกไมทราบวงหลบซอนไปอย

ทไหนหมดปรากฏแตความรเฉยๆซงทำประโยชนอะไรไมได

คดวาธรรมกคงกลวอำนาจความออนแอปวกเปยกนนเตมประดา

สดทจะประคองตวอยไดจงพากนวงหนหมดคดหาอะไรมาแสดง

ไมมเลยนงอนตดใจอยอยางนนแลพดอะไรไมออกทำไมจง

เปนเชนนนถาเปนหมอกคงหมดปญญากบคนไขรายนนนก

หมดปญญากบโรคออนแอปวกเปยกเกนกวาจะถไถกระมงธรรม


จงหลบซอนตวเสยสนไมมอะไรปรากฏพอไดพดบางเลย

บรรดาทานทมาอบรมอยทนไดพากนคดบางหรอเปลา

วาโรคขกลวเสอกลวผกเปนโรคชนดธรรมกลวเชนกนไมหาญ

ประจนหนากบโรคประเภทนไดถาตองการใหธรรมพอมทางอยได

ไมหลบซอนวงหายไปหมดกควรพลกใจเสยใหมใจทพลกใหมนน

ไมตองมากอะไรกพอจะเหนคณและโทษของตวทกำลงขขลาดอย

เวลานไดบางโดยพลกวาพระพทธเจาและสาวกทานกดครอาจารย

ทงหลายกดลวนเปนนกตอสมาแลวอยางนอยกตองตอสกบสงท

เรากำลงกลวอยเวลานถาความกลวนนเปนสงศกดสทธแตเมอฝน

ทรมานใหหลดลอยออกจากใจแลวผนนตองตายแลวกทำไมไมเหน

ทานทฝกทรมานความกลวดงทมอยในใจเราเวลานออกจากใจแลว

ตายกนเสยหมดเลาแตเราทำไมจงกลวเอานกหนาจะไมเขาขน

บากลวแลวหรอเวลานและกไมมใครทราบไดถาไมใชเราทราบ

เราเองเทานน

ทนจะปฏบตจดการกบตวเองอยางไรดหรอจะฝนเปนคนบา

กลวอยอยางนตอไปละหรอหลกฐานพยานกพอมองเหนชดๆอย

แลววาพระพทธเจาและพระสาวกตลอดครอาจารยทานทงหลาย

เฉพาะอยางยงองคทานทกำลงสงสอนเราใหชำระความกลวอยเวลา

นทานมไดตายเพราะเสอกนทานเลยแมองคทานทปรนพพาน

ไปแลวกมไดเปนไปเพราะเสอกนทานแตทานปรนพพานเพราะ

อนจจา วต สงขาราตางหากสวนเราทำไมจงคดแตอยางเดยววา

เสอจะเปนผเกบศพใหเทานนราวกบโลกนมเพยงเสอเปนผคอยเกบ

ศพมนษยโดยถายเดยวทงทไมเคยเหนเสอมาคอยเกบศพมนษยท

ตายแลวแมตวเดยวเหนแตคนลวนๆมาชวยสงเคราะหอนเคราะห


เพอนมนษยดวยกนดวยวธตางๆตลอดการเผาศพเกบกระดก

มนษยตายแลว

เพยงเทานเขาใจวาความกลวกจะเรมเตรยมขนครอบครว

ผวเมยลกเตาเหลากอทตงรากฐานบานเรอนอยในหวใจอยางมนคง

มานานและขยบขยายออกไปดวยความกลวตวสนเสยใจเพราะ

ไมมทางตอสกบนกรบทมเครองมอททนสมยและขนกนออกไปจน

หมดสนไมมอะไรมากอกวนลวนลามใหเกดความกลวอกตอไป

การจบกเลสแตละประเภทออกจากใจถาไมมอบายสต

ปญญาเปนเครองมอชวยปราบปรามเพยงแตความโมโหทำทาข

ตวาดใหกเลสกลวควรทราบวากเลสมใชสนขตวโงพอจะวงหวหมน

ใหผขมขดใจแตก เลสกคอความฉลาดแหลมคมของฝายตำท

เกาะกนอยบนหวใจคนๆหนงนนเองยงขมขโดยไมมเครองมอ

คอสตปญญาใหมนกลวบางแลวกเทากบทำใหมนหวเราะเยาะและ

สนกกดกนๆจนใจไมเปนใจคนตอไปไดกลายเปนใจสตวใจผใจ

ยกษไปหมดนนแลอยาเขาใจวามนจะกลวอำนาจปาๆเถอนๆ

อยางนนซงอำนาจนนกไดมาจากมนนนเองเปนผหยบยนใหและ

นำมาขมนมนจงขบขนและหวเราะเอาทกขณะทขมขเพราะมน

เหนวาเราโงจนไมทราบวาความขมขนนกคอตวกเลสซงเปนเรอง

มนดๆนนเอง

ถาอยากใหมนกลวและวงหนตอหนาตอตาละกจงดำเนน

ตามวธทสอนแลวนนคอทไหนกลวยงเขาไปยงอยยงพจารณา

ไมลดละความเพยรตายกมอบถวายพระธรรมไปเลยไมหวงอาลย

เสยดายถาอยางนมนตองบานแตกสาแหรกขาดแนๆพากน

วงหนจนหลงแมหลงลกแบบชลมนวนวายยงกวาไฟไหมเมองหลวง


เสยอกใครไมเคยเหนไฟไหมเมองหลวงลองดดสนดานกเลส

ดวยวธทกลาวมาลองดจะเหนกเลสวงหวซกหวซนหมนตวลมเปน

ลมตายออกจากใจยงกวาไฟไหมบานเปนไหนๆผมเคยทำได

ผลประจกษมาแลวใครไมมาโกหกไดจงกลาพดเตมปากไมกระดาก

อายวาใครจะหวเราะหรอจะเหนดวยเลยเรองมนเปนอยางน

จรงๆ

ทไดธรรมมาสอนหมคณะบางตามกำลงกไดจากการทำมา

อยางนแทบทงนนจะใหผมสอนอยางอนทไมเคยทำและไมเคย

เหนผลมานนผมสอนไมไดจะเปนการอตรกนเลนและทำคนอนให

เสยผมทำไมลงถาอยางทสอนมานกถงไหนถงกนเพราะเปน

ความแนวแนของตวเองวาไดเคยทำมาอยางนและไดเหนผลมา

อยางนจรงๆประจกษใจใครอยากเหนกเลสหลดลอยออกจากใจ

กควรพยายามทำตามแบบทสอนมานใครอยากเหนกเลสขนลก

หลานและทพสมภาระตางๆมาตงบานเรอนและททำงานตลอด

ทขบถายตางๆบนหวใจแลวกดำเนนแบบวธหมอบราบหมอบ

คาบกเลสตวใดกระดกตวออกมานดกหมอบราบทำความเคารพ

มนผนนกจะเปนเจาของแหงภพชาตคอความเกดตายเกดตายอย

ประจำวฏวนไมตองหนพนมนไปไหนไดตลอดอนนตกาล

เพราะทางเดนของกเลสและผสงสมกเลสกคอเรองเกดตาย

เทานนซงผดกบทางเดนของธรรมและผสงสมธรรมเพอตดกเลส

วฏฏะออกจากใจไปทกประโยคแหงความเพยรเพยรไมหยดรดหนา

สแบบกลาตายแมใจทเคยออนแอมากกลาแขงไดจนกลายเปนใจ

ววฏฏะในคนผเปนนกสนนเมอใจกลายเปนววฏฏะแลวเรองกเลส

ชนดตางๆไมตองกลาวถงมนกไดหายซากไปหมดนพวกเราจะ


เอาอยางไรดจะเปนนกตอสเพอเกดตายหรอจะเปนนกตอสเพอ

รอภพรอชาตทฝงเชออยในใจของพวกเราทกคนใหสนไปรบวนจฉย

ตวแตบดนอยาเนนนานอยาเขาใจวาลมหายใจจะยดยาวเหมอน

สายไฟฟาแตความสนยาวของมนเพยงขนาดทสบเขาสบออกแค

ปอดมาจมกนเทานนอยาพากนหลงลมวาเปนของยดยาวเลย

ทเขยนผานมานเปนโอวาทททานอบรมพระปฏบตในวาระ

ตางๆเวลาทานแสดงเพอปลกใจใหเกดความกลาหาญรนเรงใน

ธรรมปฏบตเนอธรรมรสกวาเขมขนมากผดธรรมดาผไมเคยไดยน

แทนทใจจะสงบในเวลาฟงเทาทควรจะเปนแตกลบกลวจนตวสน

ไปกมเขาใจวาทานดดาขเขญความจรงเปนวธการแสดงธรรมท

เหมาะแกกาลสถานทและบคคลทรบฟงในขณะนนเทานนมไดม

ความโกรธความโมโหแฝงออกมาดวยเลยแตทานทเคยฟงแลวยง

ไดยนทานเรงเนอธรรมและความเขมขนมากขนเพยงไรใจยงเกด

ความสงบเยนมากเพยงนนราวกบทานชวยสบชวยฟนกเลสภายใน

ใหขาดเปนชนเปนอนออกจากใจใหเหนประจกษตาประจกษใจใน

ขณะฟงดวยเหตนพระปฏบตจงสนใจตอการฟงกบครอาจารยทตน

เคารพนบถอไมมวนอมพอตลอดมาจนทกวนน

การแสดงธรรมภาคตางๆแกผมาอบรมศกษาตามกาลนน

คณะกรรมฐานสายทานอาจารยมนถอเปนประเพณสำคญสบทอด

กนมาทงฝายคณาจารยและคณะปฏบตผมาอาศยมไดขาดเพราะ

การแสดงธรรมภาคปฏบตขนตางๆนบแตสมาธอยางออนถง

สมาธเตมภมและปญญาอยางออนถงปญญาอนละเอยดทสด

เปนการแสดงแผนทการดำเนนทางจตใจโดยตรงของคณาจารย

ผถอดออกจากความรความเหนของตนจากภาคปฏบตจรงๆเพอ


ผมาอบรมไดกาวเดนตามและทดสอบกบใจของตววาผดแผก

แตกตางกนอยางไรบางเมอยงไมแนใจตอนใดกเรยนถามเพอทาน

จะไดอธบายเพมเตมและแกไขในจดทเหนวายงบกพรองไมปฏบต

ไปแบบสมเดาตามความคดเหนของตนโดยลำพง

คณะปฏบตโดยมากเรยนธรรมจากอาจารยโดยตรงนบแต

ขนเรมตนฝกหดภาวนาถงขนสงสดคอยสดบและทดสอบกบคร

อาจารยอยเสมอขณะภาวนาเกดความรความเหนอยางไรขนมา

บางกมาเลาถวายทานเผอทานจะอธบายเพมเตมเสรมตอสต

ปญญาใหเปนทอดๆและแกไขกนไปเปนพกๆทงสมาธทกขน

ปญญาทกภมเฉพาะสมาธขนตนกยงไมสสำคญนกจะมอยบางก

เปนบางรายทมความรแปลกๆเกยวกบสงภายนอกทอาจารยจะ

คอยใหอบายวธปฏบตตอสมาธประเภทนเพอความถกตองตอไป

วธปฏบตตอสมาธของแตละรายกยดหลกการทเคยปฏบตมาแลว

เชนผมความสงบไดดวยธรรมมอานาปานสตเปนตนกยดธรรมนน

ปฏบตตอไปเปนลำดบไมลดละปลอยวางผลปรากฏมขอแปลกตาง

อยางไรบางกมาเลาถวายอาจารยเพอทานจะไดชแจงใหเปนทเขาใจ

และปฏบตตอไปโดยสมำเสมอไมผดพลาดสวนปญญาเปนสงทจะ

ตองทดสอบกนอยเสมอระหวางผปฏบตกบอาจารยเพราะเปนเรอง

สลบซบซอนอยมากเปนพเศษแตจะอธบายขางหนาเมอถงวาระ

พระธดงคสายทานอาจารยมน ทานถออาจารยและ

เคารพอาจารยมากเปนชวตจตใจจรง ๆ เพราะเรยนธรรมจาก

ใจอาจารยมาเปนธรรมของตน หรอจะเรยกวาถอดจากใจหนง

ไปสอกใจหนงกไมนาจะผดเพราะเรองเปนอยางนนเมอพระ

ปฏบตมาอยรวมในสำนกอาจารยเดยวกนตองมการประชมอบรม


และปรกษาหารอกนเสมอผมปญหาจำเพาะตนกเรยนศกษา

อาจารยตามจดทสงสยในโอกาสอนควรเมอทานชแจงใหฟงเปนท

เขาใจแลวกนำไปปฏบตพยายามทำความรความเหนและการปฏบต

ใหเปนไปตามแนวทางททานแนะนำแลวถามขอของใจในวาระ

ตอไปกเรยนศกษาทานอกนกปฏบตรปอนกปฏบตโดยทำนอง

เดยวกนในเวลาเกดขอของใจขนมาไมใหเกบความสงสยนนๆ

หมกหมมเอาไวซงเปนการชกชาตอทางดำเนนหรออาจเปนภย

แกตนเองไดเพราะเปนทางไมเคยเดนซงอาจมผดพลาดไดโดย

เจาตวไมรคณะปฏบตทานถอกนอยางนใครมอะไรกเปดเผยตอคร

อาจารยหรอหมเพอนทเหนวาจะพอแกไขความสงสยได

ในวงปฏบตทานอยรวมกนดวยความหวงพงกนจรงๆ

ไมสกแตอยความเกยวเนองในการเปนอยระหวางกนและกนทาน

มความสมพนธทงภายในและภายนอกตอกนมากนบแตอาจารย

ลงมาถงเพอนพรหมจรรยดวยกนมความเคารพรกกนมากเมอม

สงจะควรปรกษาปรารภกนตางหวงความรความเขาใจตอกนจรงๆ

โดยไมมทฐมานะใดๆแฝงอยการอยรวมกนจงเปนความรมเยน

ผาสกไมคอยมเรองราวเกดขนในวงปฏบตความพรอมเพรยง

สามคคกนความเมตตาเฉลยเผอแผกนดวยสงคหวตถและ

อรรถธรรมตางๆความยอมตนตอกนนบวาทานปฏบตไดดเปน

ทนาเลอมใสทงผใหญผนอยมความเคารพกนตามอายพรรษาและ

คณธรรมไมมอาการจองหองพองตวมแตความออนนอมถอมตน

เจยมตวอนเปนมรรยาทดงามตอกนเปนนสยอยรวมกนดวยความ

หวงพงสขพงทกขพงเปนพงตายกนจรงๆประหนงเปนอวยวะอน

เดยวกน


ปจจยสท เกดขนมมากนอยภายในวดทานจดการเฉลย

เผอแผใหทวถงพระภกษสามเณรทวทงวดนอกจากสงของมนอย

ไมสามารถแจกจายใหทวถงกแจกใหเฉพาะทานทจำเปนไปกอน

เมอเกดมขนทหลงคอยพจารณากนตอไปตามความจำเปนของผทจะ

ควรไดรบกอนแลหลงและพยายามแจกจายใหทวถงตามปจจยสม

มากนอยสงของทมผถวายพระเถระทเปนหวหนาจะตองเรยก

พระในวดมาจดการแจกแบงใหทวถงพระเณรดวยใจเมตตาราวกบ

เปนลกในหวอกของทานเองจรงๆความรกสงสารพระเณรตลอด

การวางตวทานทำเหมอนพอแมกบลกปฏบตตอกนเปนแตทาน

ไมนำกรยาโลกของพอแมกบลกทอาจมการหยอกเลนกนตาม

ประสาของความรกสงสารกนมาใชในวงศาสนาเทานน

การดแลสอดสองมรรยาทอธยาศยของพระเณรในปกครอง

และการแนะนำสงสอนตกเตอนวากลาวทานถอเปนกจสำคญ

ประจำหนาทไมใหบกพรองตลอดไปแมพระเณรในปกครองกกลว

อาจารยมากเคารพมากรกมากเลอมใสมากพอๆกนทางฝาย

อาจารยกเมตตารกสงวนมากเชนกนใครผดตองเรยกมาวากลาว

สงสอนและดดาโดยไมมการเกรงใจใดๆเลยเพราะถอเปนอนหนง

อนเดยวกนอยางสนทชนดแยกไมออกดวยกนทงสองฝายการ

ปกครองจงงายเพราะตางฝายตางเปนธรรมดวยกนการทำผดดวย

เจตนานนคณะปฏบตถอกนมากแมจะเปนเรองเลกนอยกไมเปนท

ไววางใจครอาจารยและหมเพอนเลยนอกจากระบายรายนนออก

เสยหมคณะจงจะมความสงบสขททานแสดงความรงเกยจผทำผด

ดวยเจตนานนเปนความชอบธรรมแลวเพราะคนเราเมอผดดวย

เจตนาแมในเรองเพยงเลกนอยกคงเพอเรองใหญในวาระตอไป


อยางไมสงสยททานพยายามตดตนเพลงเสยแตตนมอจงเปน

สามจกรรมทควรเหนดวย

การประชมฟงการอบรมในพรรษาโดยมากเจดวนตอครง

ดงทเขยนไวในประวตทานพระอาจารยมนวนธรรมดาทานผใด

มขอของใจจะไปเรยนถามทานกไดตามโอกาสททานวางเวลาพก

อยในสำนกทานตางองคตางหาทเหมาะสมในปานอกวดเปนท

เดนจงกรมและนงสมาธภาวนาตามอธยาศยทงกลางวนกลางคน

หลายรายเวลานอกพรรษาทานชอบออกไปแขวนกลดอยหางๆ

จากสำนกเพอสะดวกแกความเพยรแตเวลาปดกวาดลานวดและทำ

กจตางๆตลอดการบณฑบาตการขบฉนทานมารวมกบหมคณะ

เปนปกตการเดนจงกรมหรอนงสมาธภาวนาของทานไมมกำหนด

เวลาตายตววาตองทำเวลาใดเทานนพอวางเมอไรทานกทำของ

ทานเมอนน

การกำหนดเดนหรอนงทำความเพยรนานเทาไรกเชนกน

ไมมกำหนดตายตวบางองคทานเดนจงกรมแตหวคำจนสวางกมใน

บางคนเดน๒,๓,๔,๕ชวโมงกม๖,๗ชวโมงกมการนง

สำหรบผฝกหดใหมนงไดราวชวโมงและคอยเขยบขนไปเรอยๆ

ตามความชำนาญและความสามารถทางจตใจผทเคยนงอยแลว

กนงไดนานยงจตมภมสมาธหรอปญญาดวยแลวกยงนงไดนาน

ครงหนงๆตง๓,๔ชวโมงบาง๕,๖ชวโมงบาง๗,๘ชวโมง

บางนงไดตลอดรงบางการเดนจงกรมหรอนงสมาธภาวนาครงละ

๓,๔,๕ชวโมงสำหรบทานทเคยทำมาเปนประจำแลวทานถอ

เปนเรองธรรมดาๆไมมการเจบปวดเมอยขบอะไรเลยเพราะการ

เดนหรอการนงกเพอปฏบตตอจตใจโดยเฉพาะและมความสนใจตอ


งานทางใจมากกวาจะมาสนใจกงวลกบความเจบปวดตางๆของ

รางกายฉะนนเวทนาทางกายจงไมคอยรบกวนทานเหมอนนง

ธรรมดาไมไดภาวนา

ทานทมภมจตสงทางสมาธเวลาเขาทภาวนาพอจตรวมลง

แลวพกอยเปนเวลาตงหลายๆชวโมงจงถอนขนมาเชนนเวทนา

ไมมมารบกวนไดถาจตยงไมถอนขนมาตราบใดเวทนากยงไมเกด

อยตราบนนดวยเหตนการเดนหรอการนงของผมภมจตกบผยงไมม

ภมจตจงตางกนอยมากในบคคลคนๆเดยวกนนนแลเดนจงกรม

หรอนงสมาธทงทจตยงไมมภมธรรมอะไรเลยกบเวลาจตมภมธรรม

แลวยงตางกนอยมากมายเชนเวลาฝกหดใหมๆเดนหรอนง

เพยงชวโมงเดยวกแยอยแลวพอจตมภมธรรมแลวเดนหรอนง

ตงหลายๆชวโมงกไมมเวทนามารบกวนจงทำใหเหนไดชดวา

เรองใหญขนอยกบใจมากกวากายอกประการหนงอากาศพอเยน

สบายหรอมฝนพรำเลกนอยทำใหรางกายสบายจตใจปลอดโปรงด

ขณะเขาทภาวนาจตจะผดปกตกวาเดมทงทางสมาธและทางปญญา

คอจตจะลงไดเรวและพกอยไดนานจงจะถอนขนมาขณะจตถอน

ขนมารางกายจะไมรสกเจบปวดทไหนเลยใจจงสำคญในตวคน

ทานทำความเพยรทานทำอยางเอาจรงเอาจงตงหนาตอ

งานในหนาทอนเดยวไมมอะไรมายงเกยวความเพยรจงสบตอกน

ทงเหตแลผลกลมกลนไปโดยสมำเสมอความเจรญทางใจกปรากฏ

ชดขนทกระยะจะเปนสมาธกทราบชดวาจตลงไดละเอยดลออ

ทางปญญากทราบชดวามความแยบคายไปทกระยะทเกยวของกบ

อารมณเครองพจารณาใจกคอยๆผดโผลขนจากเปอกตมคอ

กเลสชนดตางๆโดยลำดบเหมอนพระอาทตยอทยขนจากพน


พภพสองแสงสวางมาสโลกฉะนนผลเหลานแลทำใหทานนกปฏบต

ทงหลายเพลนในความเพยรจนลมมดลมสวางลมวนคนเดอนป

นาทโมงเพราะความไมสนใจคำนงสงทจดจอตอเนองอยตลอด

เวลากคอความเพยรกบสตปญญาทจะนำชยชนะมาสตนอย

ทกระยะทบำเพญเหนความพนทกขปรากฏอยกบใจดวงกำลงถก

เวกจอกแหนคอกเลสชนดตาง ๆ ทปกคลมออกดวยสตปญญา

ไมขาดวรรคขาดตอนน งอยก เวกยนอยก เวกเดนอยก เวก

นอนอยกเวกเวนแตหลบพอตนนอนขนมากเตรยมเวกจอกแหน

คอกเลสออกจากใจเทานนเปนกจทจำเปนคกบชวตทานจรงๆ

บรรดาครอาจารยททานปฏบตมากอนจะไดมาเปนอาจารย

สงสอนประชาชนรสกมความเขมแขงบกบนและไดรบความทกข

ลำบากจากการฝกทรมานคลายคลงกนทงทลวงไปแลวและยงมชวต

อยฉะนนผมความมงหวงตอธรรมดงททานรเหนและแสดงใหฟง

จงไมควรปฏบตลดควเอาตามใจชอบแบบทโลกเขาทำกนไดผลควร

ทราบวาธรรมกบโลกผดกนมากถาไมเดนตามแบบททานพาดำเนน

มาแตจะเอาความสะดวกเขาวาแบบลดควใหเปนธรรมสมยใหม

ขนมาในใจนนนาจะไมมหวงเพราะธรรมมไดเปนไปตามสมย

เกาและใหม แตธรรมกคอธรรม โลกกคอโลกมาดงเดมมได

เปลยนแปลง การปฏบตธรรมจงควรดำเนนตามเหตทเหมาะสม

ผลทพงหวงจงจะมทางเกดได

การจะดดแปลงธรรมเอาตามชอบใจไมคำนงดความควร

หรอไมควรจงเปนเหมอนการปฏบตแบบลดควสวนผลทมงหวงจะ

เปนความขาดควหรอตกรอบไปใชไมไดจะเกดความเสยใจและเหมา

เอาวาตนทำรอดตายไมไดรบผลเทาทควรไมทำเสยดกวาคำวา


“ดกวา”ดวยการไมทำเพราะความเขาใจผดกจะกลายเปนพษ

เผาตนไปนานกลายเปนผดสองซำยำสองหนซงลวนเปนการ

ทำลายตนใหเสยไปเปลาเพราะความมกงายชอบปฏบตแบบลดคว

จงขอเตอนไวพอเปนขอคดวาธรรมเปนธรรมชาตทมกฎ

เกณฑทงฝายเหตฝายผลผบำเพญธรรมเพอหวงประโยชนและ

ความเปนสรมงคลแกตนจงควรสงเกตวธปฏบตดวยดไมเหนแกได

แกการกระทำอนเปนลกษณะแผลงๆแฝงเขามาในวงการปฏบต

เนองจากความเปนคนสมยใหมและอยากดงเปนตวจกรพาหมน

ใหผดทางปราชญททานปฏบตและรเหนมากอนจงเลอกเฟนแลว

เฟนเลาดวยปญญาอนแหลมหลกกวาจะนำธรรมออกในนาม

สวากขาตธรรมวาตรสไวชอบแลวถกตองสมบรณเตมทแลว

เหมาะสมแกกาลสถานทและสมยธรรมนยมเตมทแลวสมบรณทง

อรรถทงพยญชนะถอเอาใจความกวาสมบรณเตมทแลวทงเหต

และผลควรแกการปฏบตตามไมมเคลอบแคลงสงสย

ผลทจะพงไดรบกไมมอะไรอนนอกจากความสขความสมหวง

ไปโดยลำดบนบแตขนกลยาณธรรมถงขนอรยธรรมถาเปนนาม

ของผไดรบผลกเปนกลยาณชนและอรยชนไปตามลำดบจนถง

อรหนตบคคลไมมบกพรองทางคณธรรมทเกดจากการปฏบตเปน

มชฌมาผปฏบตเปนมชฌมาตามหลกธรรมมแสดงไววาศล

สมาธ ปญญา คอ กาลทควรมศลกควรสนใจในศล กาลทควรม

สมาธความสงบใจกควรสนใจในการทำสมาธใหเกด กาลทควร

มปญญากควรเจรญปญญาใหเกด ไมสงเสรมหรอลบลางสวน

ใดสวนหนงใหเสยไป อนเปนการลบลางตนใหเสยไปในขณะ

เดยวกน เพราะศล สมาธ ปญญาเปนธรรมสมบตเกยวเนองกน


ทผปฏบตจะควรสนใจเสมอกนตามกาลเวลาทควรจะเจรญในธรรม

ใดเวลาใดไมเปนสงทควรผลกออกหรอคดเลอกเอาตามชอบใจอน

เปนความเหนผด

เนองจากธรรมทงนมใชสมบตตางชนดกนโดยเปนกองเงน

กองทองและกองเพชรนลจนดาวาตนชอบสงนนไมชอบสงนแลว

ตดออกแตเพราะศลสมาธปญญาเปนคณธรรมเกยวเนองกนกบ

การปฏบตของผตองการคณธรรมนนๆจะควรปฏบตใหกลมกลน

กนไปตามความจำเปนของศลสมาธปญญาแตละประเภทคอศล

นนเปนพนของผมศลทรกษาอยประจำสวนสมาธกบปญญานนจะ

ควรปฏบตอยางไรจงจะเหมาะสมเพอกำลงจะไดเพมขนเปนคเคยง

กนไปไมใหบกพรองดานใดดานหนงการปฏบตตอธรรมทงสอง

ประเภทนมดงน คอ ถาสมาธยงไมมเลย กควรพยายามใหมขน

ดวยการบรกรรมภาวนาหรอวธใดทถกกบจรตนสยซงควรจะ

ทำใหสมาธเกดขนได ถามบางแลวกควรเจรญวปสสนาปญญา

ไปดวยกน ตามโอกาสทสมาธถอนขนมาและมกำลงพอควรแลว

การพจารณาทางปญญานนควรแยกแยะธาตขนธ มรป

ขนธเปนตน ออกพจารณาโดยอนโลมปฏโลมถอยหนาถอยหลง

กลบไปมา โดยทางปฏกลหรอทางไตรลกษณ จนมความชำน

ชำนาญคลองแคลว อนดบตอไปกพกจตโดยทางสมาธดงทเคย

ทำมา อยางนเรยกวาการบำเพญสมาธและปญญาใหเปนไป

โดยสมำเสมอ ไมหยอนในธรรมนนยงในธรรมนเพราะสมาธ

กบปญญาทงสองนเปนธรรมพยงจตใหเจรญขนโดยลำดบไมมวน

เสอมคลายผบำเพญจงควรสนใจทงสองอยางใหสมำเสมอกนแตตน

จนอวสานแหงการบำเพญเพอบรรลมรรคผลนพพาน


ศลกดสมาธกดปญญากดมใชธรรมลาสมยและมใช

ธรรมเลยสมยแตเปนธรรมทเหมาะกบทกยคทกสมยตลอดมาและ

ตลอดไปเปนอนนตกาลไมมกาลสถานทและบคคลมาบงคบให

ธรรมเหลานตองเปลยนแปลงเปนอยางอนเปนธรรมทเหมาะกบ

กเลสทกประเภททมอยในใจสตวไมมสงใดยงไปกวาผปฏบตจงควร

ทำใหเหมาะสมกบธรรมทจะนำไปแกกเลสชนดตางๆใหหลดลอย

ไปจากใจเปนพกๆคำวาศลสมาธปญญาน เปนธรรมท

แหลมคมยงในศาสนาทใชเปนเครองมอแกกเลสทกประเภทให

หมดสนไปไมมกเลสตวใดเหนออำนาจธรรมนไปไดและธรรม

ทงสามนเปนธรรมเกยวเนองกนจะแยกเอาแตธรรมใดธรรมหนงไป

แกกเลสใหสนไปโดยสนเชงยอมไมไดตองพรอมองคกน

การเขยนปฏปทาของพระธดงครสกสบสนวกเวยนทำให

ทานผอานเวยนศรษะไปดวยทงนเนองจากการปฏบตของทานม

หลายแขนงและรวมคำวาปฏปทาของพระธดงคไวดวยจงไดแยก

ออกแสดงเปนแขนงๆของแตละทานทฝกทรมานตนเพยงการอย

ปาของทานกยงเขยนไมจบจำตองพกไวเขยนเรองอนทเกยวเนอง

กนไปกอนแลวคอยวกมาเขยนตออกจงขออภยทานผอานไวดวย

ทเรองหนงๆควรจะจบแตกยงจบไมไดดงทเรยนแลว

บดนจะเรมเรองการฝกทรมานตนโดยวธตางๆของทาน

ตอไปอกคอทานททรมานตนดวยวธใดรสกวาไดกำลงใจกวาวธ

อนๆทานกสนใจทรมานวธนนตอไปไมลดละจนเปนทแนใจวา

จตไมแสดงอาการพยศอกเวลาไปอยตามสถานทดงกลาวเปน

ความรสกธรรมดาเหมอนสถานททวๆไปแลวทานถงจะหยดการ

ทรมานแบบนนและบำเพญไปตามปกตธรรมดา


การฝกจตทรมานใจถาฝกไดแลวตองเปนแบบนคออย

ไหนกสบายไมรบกวนตวเองดวยเรองตางๆมเรองกลวเสอกลวผ

เปนตนแตเมอทรมานไดแลวแมจตไมแสดงความกลวเหมอน

แตกอนกตามเมอเหนวาเปนทสะดวกใจเพราะสถานทเชนไรทาน

มกจะชอบอยในสถานทเชนนนเปนปกตนสยตลอดไปไมคอยผด

กบครงพทธกาลทพระสาวกทานชอบอยตามนสยอะไรนกเชน

องคชอบอยปาอยเขาทานกอยของทานไปเรอยๆจนถงอายขย

ดงพระอญญาโกณฑญญะเปนตวอยาง

เมอถงกาลจะนพพานแลวคอยออกจากปาจากเขามาเฝา

พระศาสดาและทลลาเขาสนพพานจนพระภกษหนมสามเณรนอย

ทงหลายในสำนกพระศาสดาทไมเคยเหนองคทานซงครองผาท

ยอมดวยดนแดงเพราะไมมสกรกหรอสแกนขนนจะยอมเนองจาก

อยในปาลกอนรกชฏพากนสงสยนกวาขรวตาบรโภคมาจากทไหน

จงทลถามพระพทธเจาตามความรสกของตนๆวาพระพทธเจาขา

ขรวตาองคนมาจากทไหนดสผาแลวนากลวจรงแดงเหมอนกะยอม

ดวยเลอดอะไรไมทราบพระองคทรงเหนอาการไมดของพระหนม

เณรนอยทงหลายทแสดงอาการสงสยไมเคารพทานจงรบสงทนทวา

นแลคอพระอญญาโกณฑญญะพชายของเธอทงหลายซงบรรล

ธรรมกอนใครๆทงหมดในบรรดาสาวกของเราตถาคตจงพากนจำ

พชายของเธอทงหลายไวแตบดนเปนตนไป

พระอญญาโกณฑญญะเธอเปนพระอรหนตแตตนศาสนา

ของเราตถาคตและปฏบตตนเปนสามจกรรมตลอดมาโดยชอบอย

ในปาในเขาเปนประจำนสยไมชอบพลกพลานวนวายดวยฝงชน

บดนสงขารของเธอชราภาพหมดทางเยยวยาเธอจงออกจากปามา


เฝาและลาเราตถาคตเพอเขาสนพพานในไมชานสาวกทชอบอยปา

อยเขามนสยดงพระอญญาโกณฑญญะลกเราตถาคตนหายากพวก

เธอทงหลายจงจำไววาทไปจากเราตถาคตตะกนคอพระอญญา

โกณฑญญะซงเปนลกหวปของเราตถาคตและเปนพชายใหญของ

เธอทงหลายนนเองมใชพระขรวตามาจากทไหนดงทเธอทงหลาย

สงสยกน

พอพระพทธเจาทรงชแจงเหตผลของพระอญญาโกณฑญญะ

ใหฟงพระหนมเณรนอยทงหลายเกดความเสยใจเหนโทษท

กลาววาจาไมสมควรตอทานตอพระศาสดาโดยมไดสำนกอะไรกอน

และเกดความเลอมใสในองคทานพระอญญาโกณฑญญะมาก

ทงดวยความเสยดายททานไดจากไปเสยกอนทจะรจกเรองทาน

ไดดจากพระศาสดาเรองทยกมากบเรองพระธดงคททานปฏบต

ดำเนนตามทานอาจารยมนในการชอบอยปาอยเขาตามนสยนน

มลกษณะคลายคลงกนทผดกนกพระอญญาโกณฑญญะทานเปน

พระอรหนตทราบกนทวแดนพทธศาสนกแตทานทดำเนนตาม

ทานอาจารยมนเรอยมาจนทกวนนทานจะเปนพระอะไรบางจะม

สวนอยางทานบางหรอมแต“ปถ”ลวนๆผเขยนทราบไมไดจง

เรยนไวเทาทความสามารถอำนวย

สวนทานททงฝกทรมานตนดวยการอยปาอย เขาและ

ทรมานตนดวยวธผอนอาหารทานกผอนของทานไปเรอยๆคำวา

ผอนนนคอทานฉนแตนอยมไดฉนตามความตองการของธาต

หรอดวยอำนาจตณหาทอาจมแทรกขนมาไดในบางเวลาเชนฉน

เพยง๗๐%บาง๖๐%บาง๕๐%บาง๔๐%บางตามท

เหนควรหรออาจเพมขนผอนลงบางในบางโอกาสทานพยายาม


ผอนของทานไปเรอยหรออาจถอเปนปฏปทาคเคยงกนไปกบวธ

บำเพญทงหลายเปนเวลานานเชนเปนเดอนๆหรอหลายๆ

เดอนกไดตามแตสะดวกในการปฏบตจตตภาวนาและธาตขนธให

พอเปนไปไมเกดโรคภยและไมเกดความหวโหยออนเพลยจนเกนไป

ทานกพยายามพยงความเพยรของทานไปจนกวาธาตขนธจะแสดง

ปฏกรยาหรอจตใจดขนโดยไมตองฝกทรมานวธนเขาชวยกดำเนน

ไปไดดวยความราบรนสมำเสมอทานอาจงดการผอนอาหารไปกได

ทงนกแลวแตกรณไมแนนอนตายตวนก

เทาททราบมา ทานเคยไดกำลงใจจากวธใด ทานมกจะ

ยดวธนนไวไมยอมปลอยวางไปเสยอยางเดยว แมมกำลงใจสง

ขนาดไหนทานกมกจะมลวดลายไปในทางทเคยดำเนนมาอย

เสมอ ราวกบทานเหนคณและระลกถงวธนนอยเสมอดวยความ

สำนกตนถาเปนคนกเรยกวารบญคณตอผทเคยทำคณแกตนถา

เปนธรรมกคงระลกถงคณของธรรมทเคยใหคณแกตนดงพระองค

ทรงกราบไหวพระธรรมเปนตวอยาง

การผอนอาหารฉนแตนอย ทำใหรางกายทกสวนเบา

กำลงกลดนอยลงไมทบจต การภาวนากสะดวกและสงบไดเรว

กวาธรรมดาทไมไดผอน (สำหรบรายทถกกบจรต)การภาวนา

ในเวลาผอนอาหารใจไมคอยมทไดทเสยเกยวกบความสงบผดกบ

ปกตทไมไดผอนซงกำลงอยในขนฝกหดขณะผอนอาหารเวลาเดน

จงกรมกสะดวกนงสมาธกสบายกลางคนกลางวนภาวนามกไดผล

พอๆกนซงตามปกตเดนจงกรมนงสมาธในเวลากลางคนอนเปน

เวลาทธาตละเอยดมกจะดกวากลางวนอยเสมอสวนผชอบผอน

อาหารกมลกษณะเชนเดยวกนถาอดไปหลายวนความรสกหวโหย


ออนเพลยจะมมากสวนจตมกละเอยดยงกวาการผอนอาหาร

อยมากทงดานสมาธและดานปญญามความคลองแคลวกวากน

การอดทานมกจะอดแตนอยไปหามากคอแรกกอดเปน

การทดลองดเพยง๒-๓วนบาง๔-๕วนบางพอเหนไดวา

ผลทางการภาวนาดกขยบขนไปอกเปนครงละ๖-๗วนบาง

๘-๙วนบางในระหวางทกำลงอดกภาวนาไปและสงเกตจต

และธาตขนธไปดวยถาเหนวาทกสวนยงดกอดไปบางฉนบาง

สลบกนไปจนกลายเปนอดครงละหลายๆวนขนไปเรอยๆคอ

ครงละ๑๔-๑๕วนบาง๑๖-๑๗วนบางจนถงเดอนกมใน

บางรายขณะทกำลงอดอาหารนนถาธาตรสกออนเพลยมากทาน

กฉนนมบางเปนบางวนระหวางทอดสำหรบรายทถกกบนสยยอม

ไดประโยชนหลายอยางคอความงวงเหงาหาวนอนนบแตสองคน

ลวงไปแลวไมคอยมยงหลายคนลวงไปเทาไรความงวงไมรบกวน

เลยนงอยทไหนกายกเทยงตรงอยตลอดเวลาเหมอนหวตอไมม

อาการสปหงกงกงนใดๆทงสนสตดไมคอยเผลอนานวนไป

เทาไรสตยงดไมคอยเผลอเลยจตคดเรองอะไรขนมาสตรทนแทบ

ทกระยะหรอทกระยะโดยมไดเขมงวดกวดขนวาจะพยายามไมให

เผลอสตแตกเปนไปไดเอง

ทงนอาจเปนเพราะการอดอาหารกเพอความเพยรและ

ตงสตเรอยมานบแตวนเรมแรกอดกเปนไดสตจงไมคอยเผลอใน

ระยะแรกอดและไมเผลอสตเวลาอดไปหลายวนการภาวนารสกวา

สะดวกคลองแคลวไปเสยทกอยางทงดานสมาธและปญญาเมอ

ตองการใหจตพกลงในสมาธกลงไดตามใจหวงเวลาตองการ

พจารณาทางปญญาหลงจากจตถอนขนมาจากสมาธแลวกเปน


ปญญาอยางคลองแคลวไปโดยลำดบไมอดอาดเนอยนายดงท

พจารณาในเวลาปกตในอรยาบถตางๆมสตอยกบตวไมคอย

เผลอไปกบอะไรงายๆพจารณาเรองราวตางๆกรวดเรวทนใจ

และเขาใจแจมแจงไดเรวผดธรรมดารางกายกไมคอยขดทนน

เจบปวดทนและเบาผดปกตจตกมกเหนภยไดงายไมคอยฝน

ความจรงและดอดงนกเหมอนทเคยเปน

ผอยในขนสมาธกอยดวยความสงบในอรยาบถตางๆผอย

ในขนปญญากอยดวยการใครครวญไตรตรองกรองเหตกรองผล

ไปตามสงทมาสมผสชนดตางๆไมมประมาณจตเพลนตอการ

พจารณาในธรรมทงหลายหายเหนดเหนอยเมอยลาราวกบฉน

อาหารอยโดยปกตถารสกเมอยหวออนเพลยกตอเมอจตถอนออก

จากสมาธหรอจตพกจากการพจารณาและเวลาออกเปลยน

อรยาบถจงจะรสกตอนนนเวลาจตเขาสมาธและกำลงพจารณา

ธรรมทงหลายอยไมรสกหวหรอออนเพลยเลยเนองจากจตเพลน

ตอสมาธและปญญาไมสนใจกบธาตขนธเวทนาทางกายจงเปน

เหมอนไมมในเวลานน

พอถงวนกำหนดจะฉนระหวางจตกบขนธเกดทะเลาะ

ไมลงรอยกนฝายธาตขนธกวาออนเพลยตองการอาหารเครอง

เยยวยาพอประทงชวตฝายจตกวาขณะอดอาหารภาวนาดจตใจ

สงบผองใสไมกงวลวนวายกบสงใดๆพอฉนแลวภาวนาไมด

อมแลวคดถงแตหมอนแทนทจะคดถงอรรถถงธรรมเหมอนเวลาอด

จงไมอยากฉนเพราะเวลาฉนแลวภาวนาไมเปนทาแทนทกายม

กำลงแลวจะดระหวางจตกบขนธทะเลาะกนอยางนแลเจาของตอง

ตดสนใหอดบางอมบางนนแลดจตกไดประโยชนกายกรจกอดทน


เสยบางไมปรนปรอจนเกนไปซงเปนทางของสตวเดยรจฉานมแต

กนกบนอนการอดมากกทนไมไหวกายตองแตกการอมมากก

ขเกยจวงหาแตหมอนแทนทจะวงหาอรรถหาธรรมเหมอนเวลาอด

การอดอาหารมประโยชนหลายอยางดงนแล

เวลาทกำลงอดเปนเวลาทเรงความเพยรเตมทในอรยาบถ

ตางๆการหลบนอนมนอยหลบงบเดยวกพอกบความตองการ

ของธาตโดยไมมความโงกงวงอกเลยสำหรบรายทถกกบจรตทำให

เหนทนตาทงดานสมาธและปญญาความหวจดจะมเฉพาะสอง

สามวนแรกพอเลยไปหลายวนแลวความหวกเบาลงแตความ

ออนเพลยคอยเพมขนจตกมความละเอยดแยบคายไปโดยลำดบ

ตามวนทอดดงนนถงวนจะฉนจงทำใหเสยดายอยากจะอดตอไป

แตธาตขนธรสกเตมทนตองผอนใหเขาบางไมเชนนนทำงาน

ไมตลอดสายธาตขนธจะทลายไปกอนกเลสจำตองเยยวยากนไป

ถาจะทำตามใจกายคงไปไมรอดแนแตถาจะปลอยตามรางกายท

เขาตองการใจกคงไมไดดมธรรมตามความมงหมายเทาทควรจะได

การอดอาหารไดผลประจกษทงสมาธและปญญาจงทำให

ระลกถงพระพทธองคเวลาทรงทำทกรกรยาไมเสวยพระกระยาหาร

ดวยทรงมงความตรสรธรรมจากการทรงอดโดยถายเดยวไมทรง

บำเพญเพยรทางใจจงไมทรงปรากฏผลในเวลานนแตพอมาเสวย

ขาวมธปายาสทนางสชาดานำไปถวายแลวในคนวนนนเองซงแม

เสวยแลวกตามแตพระอาการทกสวนแหงพระกายยงผองใสและ

เบาหววอยพอทรงเจรญอานาปานสตอนเปนความเพยรทางใจ

จงทำใหพระองคไดตรสรในราตรวนนนผลทางพระกายทเกยวกบ

การทรงอดพระกระยาหารจงเขาใจวามสวนชวยทางพระทยอยบาง


ไมทบใจจนเกนไปในเวลานนแมพระองคจะทรงตำหนวาการอด

อาหารมใชทางตรสรนนคงมไดหมายการอดเพอความเพยรทางใจ

ดวยนาจะหมายการอดเพอตรสรลวนๆจงผดทาง

เพราะการตรสรหรอบรรลธรรมตองหมายถงใจเปนสำคญ

มไดหมายถงกายแตอยางใดเลยเนองจากกเลสมอยทใจอยางเดยว

มไดอยทกายสวนกายเปนปจจยเครองหนนกเลสใหกำเรบรนแรงได

นนมทางเปนไดเชนเวลาธาตมกำลงเตมทจะแสดงใหใจทอบรม

มาดวยดแลวรทนทวาขนธกำเรบถามกเลสอยในใจดวยแลวกตอง

ฉดลากกนไปใหญดไมดตามไมทนเสยดวยและพากนจมปลกไปเลย

จนโผลขนจากปลกในเวลาพอตวแลวถงจะทราบถาสงเกตแตถา

ไมสงเกตกไมมทางทราบไดตลอดไปปลอยใหกเลสและธาตขนธ

พาไปแบบถงไหนถงนนแลกเลสกบกายมสวนเกยวของกนอยางน

แตลำพงขนธลวนๆกไมเปนภยแกจตใจทบรสทธแลว

ดงนนการอดอาหารจงมสวนดแกจตตภาวนาอยไมนอยใน

บางนสยทานจงมไดหามไมใหอดอาหารไวโดยเดดขาดทมสวน

เกยวของกบการภาวนาอยดวยจะเหนไดจากพระวนยบางขอทวา

ดวยการอดอาหารวาภกษทอดอาหารเพอการอวดโลก เปน

อาบตทกครงทอด และทกประโยคทเคลอนไหวเพอการโออวด

แตถาอดเพอความเพยรทางใจแลวอดเถด เราตถาคตอนญาต

ดงน ทงนพระองคอาจทรงมองเหนสาระของการอดเพอความ

เพยรทางใจอยบาง ซงอาจเหมาะกบจรตเปนบางราย จงทรง

อนญาต ไมทรงหามไปเสยทเดยวสวนรายทไมเกยวกบนสยแม

ขนอดกคงไมเกดประโยชนเชนเดยวกบกรรมฐานทไมถกกบจรตของ

นกภาวนาฉะนนจงเปนทำนองวาลางเนอชอบลางยาเปนรายๆไป


เทาทสงเกตดทานทถกจรตกบการอดอาหารรสกมมากแม

ปจจบนนจงเรยนไวในทนบางพอเปนขอคดเฉพาะวดปาบานตาด

ซงเปนวดของผเขยนเองยงมพระทานชอบอดอาหารกนบอยและม

มากรายดวยกนแทบทงวดทผลดเปลยนกนอดเสมอมานบแตเรม

สรางวดมาจนบดนทงแลงทงฝนทงในพรรษาและนอกพรรษา

แมทกวนนกยงมผอดอาหารอยในวดเชนกนพระฝรงองกฤษไม

เลอกหนาชอบอดกนทงนนโดยทานใหเหตผลวาเวลาอดอาหาร

แลวภาวนาดกวาไมอดจงตองอดบอยๆซงเปนความสมครใจของ

แตละทานมไดมการบงคบขเขญแตอยางใดพระฝรงกอดอาหาร

เกงเหมอนพระไทยและอดไดทละหลายๆวนจงฉนเสยวนสองวน

แลวกอดตอไปอกบางองคอดไดถง๑๔-๑๕วนกมนบวาทาน

อดทนอยมากบางองคกอดไดราว๙-๑๐วนทานอดไดเชนเดยว

กบพระไทยเรา

ทานบอกวาขณะอดอาหารจตไมคอยดนรนกวดแกวง

บงคบงายกวาปกตทไมไดอดทงจตกสงบเยนดและสมำเสมอ

ไมวอกแวกคลอนแคลนอยางงายดายจงทำใหอยากอดบอยๆ

เพอจตจะไดกาวหนาเรวเทาทควรดงนจงนาสงสารและอนโมทนา

กบทานทอตสาหขามนำขามทะเลมาบวชในพระพทธศาสนามา

จำศลภาวนาดวยความอดอยากกนดารขาวปลาอาหารกไมคอยฉน

ทงจากบานจากเมองจากบดามารดาวงศาคณาญาตเปนเวลานานป

ไมคอยบนวาคดถงบานคดถงเมองคดถงหมเพอนญาตวงศพงศพนธ

ทเคยอยอาศยใกลชดสนทสนมมาแตกอนเลยนบวาทานบวชมา

เพอแสวงหาธรรมความเจรญจรงๆสมเปนชาตทฉลาดมาดงเดม

ไมเคยแสดงความเยอหยงถอตวใหปรากฏเลยมแตความออนนอม


ถอมตนทกอาการทนาเลอมใสการวางตนกบพระเณรในวดทาน

ปฏบตไดด

พระฝรงทอยในวดนนแทบทกองคชอบอดอาหารกนโดยมได

ชกชวนเหนหมเพอนอดทานกถามเมอไดความแลวทานกอด

ทดลองดบางตอมาเลยเหนทานอดกนเรอยๆเมอถามกตอบวา

ภาวนาดกวาปกตจงชอบอดบอยเรอยมายงในพรรษาซงเปน

เวลาวางบางและเปนเวลาทานเรงความเพยรในวดนนบางวนแทบ

ไมมพระออกบณฑบาตฉนกนเพราะเมอไมฉนกไมจำเปนตองไป

ตางองคตางอดองคละ๔-๕วนบาง๗-๘วนบาง๑๑-๑๒วน

บางครงเดอนบางคอนเดอนบางจนออกพรรษาทงพระไทย

พระเทศอดเหมอนกนและไดองคละหลายๆวนเหมอนกนทวด

นนในพรรษา๗วนประชมธรรมกนหนหนงตลอดไปจนออกพรรษา

เพอเปนการสงเสรมความเพยรทางใจใหกาวหนาตามโอกาสอำนวย

ออกพรรษาแลวงานยงมากเกยวกบประชาชนไปหามาสเพออรรถ

เพอธรรมศลทานการกศลตางๆซงเปนนสยของคนไทยชาวพทธ

เคยปฏบตกนมาแตปยาตายายและถอเปนจตใจของชาวพทธตลอด

มาจงนาอนโมทนาดวยเปนอยางยงเพราะกจประเภทนนอกจาก

จะเปนกศลผลบญแกผบำเพญแลวยงเปนการวางรากฐานอนดแก

อนชนรนหลงไดเจรญรอยตามดวย

วธการฝกทรมานตนของพระธดงคกรรมฐานสายทาน

อาจารยมนมมากและตางๆกนเปนรายๆการเขยนกจะตอง

แยกแยะออกเปนแขนงตามรายทมวธฝกอบรมตางกนเพอทาน

ผอานดวยความสนใจจะถอเอาประโยชนจากวธการของทานทเหน

วาเหมาะกบจรตนสยและเพศวยของตนบางทานนบแตเรมออก


ปฏบตกรรมฐานดวยความสนใจเปนเวลานานแรมปจตไมเคยแสดง

ความสงบลงเปนหนงใหเหนเลยกมพอไดรบคำแนะนำอบายการฝก

ทรมานดวยวธตางๆจากครอาจารยและเพอนสหธรรมกดวยกน

ยดไปทำทดลองดตามวธทตนชอบจตไดรบความสงบเยนเปนลำดบ

และตงรากฐานจตใจลงไดมนคงเพราะอบายการฝกอบรมทถกกบ

จรตของตนกมดงทานททำจตใหรวมลงไดขณะกลวเสยงเสอกระหม

ทบรเวณทพกซงไมนาเปนไปได

ฉะนนจรตกบธรรมเครองอบรมจงเปนสงสำคญและจำเปน

กบผบำเพญเปนรายๆไปเชนรายทจตผาดโผนไมคอยลงคร

อาจารยหรอใครงายๆอยางนโดยมากรายนนตองเปนอาจารย

ฝกทรมานตนเองดวยอบายวธทเผดรอนเปนพเศษแฝงไปดวย

รายเชนนนทานชอบเขาไปอยในทคบขนอดๆอยากๆดวย

ปจจยสอดบางอมบางฝดๆเคองๆและชอบอยในสถานทนากลว

มากเพอทรมานตนเพราะคนเราทกเพศทกวยมนสยชอบบงคบ

มาประจำกำเนดจะปลอยใหเจรญรงเรองเองไมมทางเปนไปได

ตองทงตวเองทงผอนชวยบงคบเพอความดทงหลายจะเหนไดจาก

การดดาขเขญของพอแมครบาอาจารยทปฏบตตอเรายอมมคำ

ดดาขเขญเปนคเคยงกบธรรมทงหลายทนำมาอบรมสงสอนผอยใน

ความปกครองเสมอไปจะมแตโอวาททไพเราะออนหวานอยาง

เดยวยอมไมเหมาะกบเหตการณเสมอไปเพราะบางรายอาจชอบรส

เผดรสเคมบางการอบรมสงสอนจงตองมทงดทงดสบปนกนไป

พดถงบทดดาขเขญกทำใหระลกถงพระคณทานอาจารยมน

อยางถงใจซงเคยเหนทานดดาเราและพระอนๆในบางคราวท

ทำผดขณะนนมองดกรยาทาทางทานซงกำลงเฆยนตหลอหลอม


ลกศษยผโงเขลาใหเปนผเปนคนดวยการดดาขเขญกนากลวอยางยง

มองดผถกดดาขเขญทกำลงกลวอยางเตมทจนตวสนเหมอนลกนก

ถกฝนกนาสงสารมากแตผลทไดรบเปนทตรงใจไปนานนคอผลท

เกดจากทานผอนชวยฝกสวนผลทเกดจากตนฝกตนเองนนทานท

เคยฝกตนอยางเตมกำลงมาแลวยอมทราบชดกบตวเองเชนทานท

ไดรบความสงบทางจตอยางเตมทกบทางจงกรมขณะทกำลงกลว

เสยงเสอกระหมจตกลบเกดความอาจหาญขนมาในขณะนนอยาง

ไมคาดฝนวาจะเปนไปไดเปนตนดวยเหตนการฝกทรมานตนจง

เปนงานสำคญทผหวงความเจรญกาวหนาทงทางโลกทางธรรมจะ

มองขามไปไมได

ทานผอานกรณาทราบในบรรดาปฏปทาทนำมาแสดง

เกยวกบการปฏบตของพระธดงคกรรมฐานทงฝายเหตวารายนน

ทานมนสยชอบฝกอบรมตนดวยวธนนรายนนทานชอบฝกดวย

วธนนเปนตนทงฝายผลท ไดรบจากการฝกตนซงกำลงนำลง

คละเคลากนไปกบฝายเหตกดทจะลงตอไปตามลำดบทงเหตและ

ผลคละเคลากนไปกดผเขยนไดพยายามเขยนตามความจรงทได

เหนไดยนมาจากอาจารยผเคยรบการอบรมกบทานมาแลวเปนแต

ไมระบนามทานทเปนเจาของทงเหตและผลเทานนเพอรกษา

สงทควรสงวนในองคทานไวนอกจากจำเปนทอาจระบบางเปน

บางรายคำวาบางองคหรอบางรายทานชอบฝกตนดวยวธนนๆ

เปนตนโปรดทราบวาเปนการระบนามทานแลวโดยปรยายคำวา

บางองคหรอบางรายนนแลคอคำยนยนวาทานเปนผฝกตนทรมาน

ตนดวยวธนนเชนอดอาหารหรอเดนจงกรมแขงเสยงเสอกระหม

เปนตน


ทกๆแขนงแหงอบายวธของการฝกทรมานทานลวนเปน

วธททานเคยไดรบผลเปนทแนใจมาแลวจงไดนำลงมไดเขยนดวย

การสมเดาทงทไมแนในผลเปนทยนยนและยอมรบกนในวงปฏบต

ทเขยนมาแลวกดทกำลงจะเขยนตอไปกดโปรดทราบวาเขยน

ไปตามความเปนมาของทานโดยตรงสวนผดหรอถกอาจขนอย

กบผเขยนซงนำลงทงดนขาดความไตรตรองทเคยมประจำนสย

เสมอมาจงหวงไดรบอภยจากทานผอานตามเคย

วธฝกทรมานตนของทานจนไดมาเปนอาจารยสงสอน

ประชาชนพระเณรอยเวลานรสกจะเปนการกระทำทผไมเคยได

พบเหนไมเคยไดยนไดฟงมากอนและไมเคยคดวาการฝกตนดวย

วธนนๆจะมผกลาทำกลาเสยงตอชวตซงเปนสงรกสงวนอยางยง

เหนอสงใดๆในโลกและเปนสงทไมนาเชอวาจะเปนไปไดในสงคม

มนษยปจจบนทตองการผลมากกวาการบำรงเหตแตกมผทำผกลา

เสยงจนเปนชวตอตภาพทเดนตายมาแลวถาทานรธรรมจากวธ

นนๆกนาจะเรยกวาธรรมเดนตายของทานรายนนๆไดเพราะ

เหตเดนตายผลกควรเดนตายเชนกนเหตกบผลเหลานไมนา

จะมทานผใดสนใจนำมาคดในชวตทถอวาเปนของมคณคามาก

แมคดกคงเขากนไมไดสนทเพราะอำนาจแหงความรกในชวตเปน

เครองปดบงคณคาแหงธรรมทมในตนซงยงมองไมเหนในขณะนน

นอกจากทานทสนใจในหลกความจรงเสมอชวตหรอยงกวาชวตท

พลอยใหเกดความยงเหยงวนวายไมเขาเรองและรองรอยอยเปน

ประจำเทานนจะนำไปไตรตรองและทดสอบความเปนมาของทาน

กบความเปนมาและเปนอยของตนเขาสหลกความจรงวามอะไร

ยงหยอนกวากนบาง


สำหรบเราทำอยางนแตทานทำไมทำอยางนนโดยไมกลว

พญามจจราชจะหวเราะเยยบางเรากบทานมอะไรลลบและขด

ความจรงแหงธรรมตางกนอยางไรบางทานทำไมทำไดเสยงไดและ

ทราบวาทานมความรเหนตางๆทงตนทงลกทงเปดเผยทงลลบจาก

วธนนๆดวยไมนำชวตไปทงดวยวธการฝกทรมานนนเปลาๆ

เหตกบผลซงเปนสมบตของทานยงปรากฏเปนรองรอยมาใหเราได

อานอยขณะนทานกมรางกายซงเปนสงทรกสงวนเชนเดยวกบเรา

และทานกเปนคนๆหนงอาจมความรสกคลายคลงกนกบคน

ทวๆไปแตทำไมทานกลาสละทานสละเพออะไรสงททานทำ

แตเราไมเคยทำและสงททานรแตเรายงไมเคยรทำไมคนเหมอนกน

ทงทสงดมคามากตางกมความตองการดวยกนทกคนเราควรนำ

อบายทานอยางใดอยางหนงทเหมาะกบจรตและความสามารถไป

ปฏบตจดการกบตนลองดผลจะเปนอยางไรบางเหลานถาสนใจ

ใครครวญเพอตอนเขาสหลกความจรงตามธรรมททรงสงสอนไว

ไมวาเพศหรอวยใดยอมมทางเชอและถอเอาประโยชนไดเพราะ

ความจรงไมขนอยกบเพศและวยใดโดยเฉพาะแตขนอยกบการ

วนจฉยไตรตรองหามลความจรงซงมอยกบทกคน

พระธดงคกรรมฐานททานปฏบตตนจนเปนทจบใจถงกบได

นำมาลงใหทานอานอยเวลานรสกทานมความมงหวงอยางแรงกลา

ในผลทตนปรารถนาจงมไดคำนงถงการทมเทความเพยรเพอผล

นนๆวาจะมความหนกเบาหรอเปนตายไดเสยอยางไรบางมแต

ความหมายมนปนมอจะใหไดใหถงถายเดยวโดยมไดคำนงถงความ

ลำบากเปนตายจะพงมเพราะความเพยรทกำลงเปนไปอยประกอบ

กบผลทพงหวงกแสดงขนในลำดบแหงความเพยรซงเปนผลทไมเคย


ไดเคยมจงทำใหลมอะไรทกลวๆกนไปเสยหมดสงทนาคดพศวง

สำหรบผไมเคยประสบมอยมากมายในวงพระธดงคกรรมฐาน

ดงทานจะไดอานไปเรอยๆจนกวาจะจบปฏปทาน

ขณะนกกำลงจะไดอานอกเรองหนงคอมอาจารยทานหนง

ขณะเดนจงกรมไปมาอยหนาถำบนภเขาในเวลากลางคนโดยมได

สนใจวาจะมอะไรเกดขนในเวลานนเพราะขณะเดนจงกรมกมไฟ

เทยนไขตงในโคมผาสขาวแขวนไวสวางไสวพอเหนทางเดนไดอยาง

ชดเจนปกตไฟเปนเครองหมายของมนษยซงสตวปาโดยมาก

ทราบกนแตพอทานเดนจงกรมไปมาเพลนๆกไดยนเสยงเสอข

คำรามขนขางทางจงกรมซงไมสงจากพนดนนกหางกนประมาณ

๒วา

เสยงเสอทขคำรามนนหยดเปนพกๆพอทานไดยนกจำได

ทนทวาเปนเสยงเสอคำรามขณะนนจตรสกกลวและหยดมองดเสอ

ตามทศทางทมาของเสยงนนแตกไมเหนตวมนจงเดนจงกรมตอไป

สกครกไดยนเสยงคำรามขนมาอกทานกหยดเดนและมองดมนแต

ไมเหนตวมนอกเชนเคยสวนความกลวรสกเพมขนเปนลำดบจน

ตวสนและเหงอแตกโชกไปทงตวทงทกำลงเปนหนาหนาวและกำลง

หนาวจดอยดวยในเวลานนแตแขงใจไวไมยอมหนจากทนนเสอก

คำรามไมหยด

ทานจงหาอบายปลกปลอบและขเขญตวเองวาเรามาบำเพญ

ธรรมเหมอนครงพทธกาลททานบำเพญดวยความกลาหาญและ

ยอมเสยสละทกอยางแมชวตกไมมความอาลยเสยดายครงโนน

กทราบวามสตวมเสอซงบางชนดกทำอนตรายแกพระทานไดแตก

ไมปรากฏวาสตวรายเหลานนกนทานเปนอาหารแมมบางตาม


ประวตกนอยเตมทเพยงรายสองรายเทานนพระทานยงไดบรรล

ธรรมถงความสนกเลสและสงสอนโลกจนเกดความเชอเลอมใส

นบถอทานเปนสรณะตลอดมาถงปจจบนไมปรากฏวาเสอเอาทาน

ไปเปนอาหารเสยหมด

สวนเรากเปนนกบวชในพทธศาสนาอนเดยวกนกบทาน

และบำเพญตนเพอธรรมแทงเดยวกนคอมรรคผลนพพานแตทำไม

พอไดยนเสยงเสอมาเยยมและถามขาวคราวความทกขสกดบบาง

กลบยนตวแขงและสนอยแบบคนสนทาและหงหวงรางกายชวต

จตใจราวกบจะไมยอมตายไปกบโลกเขาแมถงคราวแลวทำไมจงมา

ดอดงฝาฝนคตธรรมทโลกเคยเปนกนแตผเดยวถงกบยนตวสน

หงหวงชวตไมอยากตายเอาทาเดยวทำไมจงมายนตวแขงขวาง

ธรรมของพระพทธเจาอยอยางนไมนกอายเสอตวกำลงหวเราะดวย

เสยงกระหมๆอยเวลานบางถาไมอายเสอกทำไมไมคดยอนกลบ

มาอายตวเองซงเปนพระธดงคกรรมฐานทงองคทกำลงยนตวสนอย

นบางจะพอมสตตนตววาตนเปนพระซงเปนเพศทยอมเสยสละ

ทกสงทกอยางแลวแตกลบยนตวสนเพราะเหนแกชวตยงกวาธรรม

เปนความหยาบคายยงกวาสตวเสยอกเสอเปนสตวเดยรจฉานแต

เราเองเปนถงมนษยและเปนพระกรรมฐานทงองคทำไมไปคดกลว

เสอไมเขาเรองเขาราว

ขณะทเรากำลงกลวเสอและยนตวสนอยเหมอนลกสนข

ตกนำเชนนเผอครอาจารยสงกระแสจตมาเหนเขาทานกจะ

หวเราะเอาเชนเสอหวเราะอยเวลานแลวเราจะเอาหนาไปไวทไหน

กนนทำขายหนาจรงเลยนะและยงขายพระศาสนาขายคร

อาจารยตลอดวงคณะปฏบตท เปนพระธดงคกรรมฐานดวยกน


อยางไมมประมาณอกดวยเวลาน เทากบเรามาขายตวใหเสอ

และเทวดาทงหลายทสถตอยแถบเขาลกนหวเราะเยาะไมมชนดเลย

เราจะปฏบตตวอยางไรจงจะสามารถกอบกพระศาสนาและวงคณะ

กลบคนมาไดไมถกขายทอดตลาดแบบปลาเนาทเรากำลงเปน

พอคาประกาศขายทานเสยเองอยเวลาน

ขณะททานกำลงปลอบโยนและขเขญตวเองอยอยางวนวาย

นนเสอกแสดงอาการหวเราะอยดวยเสยงกระหมๆและหยดไป

เปนพกๆราวกบจะเตอนใหทานไดสตยบยงตวเองดวยอบายแหง

ธรรมทกำลงคดคนอยอยางชลมนและเอาจรงเอาจงในเวลานนยง

ไมยอมหนไปไหนงายๆลำดบตอมาทานระลกสตไดมอบาย

ขนมาในเวลานนวาสตวกด เสอกด คนกด เรากด ในธรรมทาน

กสอนไวแลววา เปนเพอนทกขเกดแกเจบตายดวยกนทงสนไมม

ยกเวนแมเสอตวกำลงคำรามเราและเราผกำลงกลวเสอจนจะ

เปนบาอยเวลานเมอตางกมความเกดแกเจบตายดวยกนเชนนเรา

จะกลวหาประโยชนอะไรเรากลวกตองตายไมกลวกตองตายเมอ

ถงเวลาแลวไมมสตวตวใดหลกพนไปได

เรามาบำเพญสมณธรรมอยทนก ไมม เจตนาคดอจฉา

เบยดเบยนใครถาเสอตวนตองการเลอดเนอของเราไปทำประโยชน

เพอประทงชวตของมนพอสบตออายไปเปนวนๆเราควรยนด

ยกใหเปนทานแกมนไปยงจะดกวามามวยนหวงซากผดบอยจน

ตวสนยงไมยอมยกใหมนเลยเปนไหนๆนกบวชคอนกเสยสละ

มใชนกหงหวงหวงชวตจนนาอบอายขายตวและพระศาสนาเราเกด

มาแตเลกจนถงวนนเคยเอาเนอหนงมงสาของสตวทงหลายทธรรม

ทานสอนไววาเปนเพอนเกดแกเจบตายดวยกนมาเปนอาหารจน


ใหญโตมาขนาดนแทบหยกขวนไมรจกเจบเพราะเนอหนงของ

สตวทงหลายหมหออยรอบตวบทเวลาจะควรยอมสละเนอหนง

ของตวเพอเปนทานแกเสอเพยงตวเดยวทำไมจงเหนยวแนนแกคน

ผตระหนหงหวงนกละมหนำยงหวงจนตวสนชนดแกะไมออกบอก

ไมยอมเชอฟงธรรมเสยอกดวยไมเปนการบวชมาเพอเหนแกตว

เพราะกลวกเลสตวอบาทวจนไมมองเหนใครๆในโลกไปแลวหรอ

ถาเชอกเลสยงกวาธรรมจงยนตวสนเฝารางแหงกองทกขอย

ทนถาเชอธรรมของพระพทธเจาจงสละเลอดเนอใหเสอเอาไปเปน

อาหารพอมลมหายใจสบชวตของมนตอไปเดยวนอยาชกชาวา

อยางไรจะไปตามธรรมหรอจะโดดลงหลมอบาทวแหงความตระหน

รบตดสนใจอยาใหเสยเวลาของเสอทกำลงรอฟงนกบวชอนเปนเพศ

แหงบคคลผเสยสละจะประกาศความอาจหาญออกมาดวยปญญา

ทใครครวญดแลววา“จะใหหรอจะหวง”

นบแตสงครามอนเขมขนระหวางเสอกบทานกำลงเปนไปอย

ซงตางฝายตางไมยอมลดราวาศอกใหแกกนเปนเวลาชวโมงเศษๆ

ทานองคนนจงตดสนใจลงไดดวยความเหนภยในความหงหวงแหง

ชวตกลบเปนใจทกลาหาญและเตมเปยมดวยเมตตาสงสารเสอตว

นนเปนกำลงโดยถอธรรมบทวาสตวทงหลายเปนเพอนทกขเกดแก

เจบตายดวยกนหมดสนเปนหลกใจมองเหนภาพเสอตวกำลงเปน

ศตรกลายเปนภาพแหงมตรอยางสนทใจคดอยากลบคลำอวยวะ

ของมนเลนดวยความรกสงสารและสนทสนมในใจจรงๆจงกาว

ออกจากทางจงกรมถอเอาโคมไฟทแขวนอยขางทางเดนตรงไปท

เสออยทนทพรอมดวยจตใจทออนโยนดวยความเมตตาพอไปถงท

ทเขาใจวาเสออยแตไมปรากฏมเสออยทนนเลยจงเดนตามหาเสอ


ตวนนทวทงปาแถบบรเวณนนขณะทเดนตามหาเสอดวยความ

กลาหาญและใจออนโยนดวยเมตตานนกไมเหนเสอตวนนอกเลย

เสอกไมทราบวาหายตวไปทไหนอยางลกลบ

ขณะทเดนตามหาเสอไมพบจนออนใจนนมอะไรผดขน

ภายในใจราวกบคนมาเตอนวา จะตามหามนทำไมกน ความร

กบความหลงกตกอยกบเราคนเดยว มไดอยกบสตวกบเสอ

ตวไหนน ความกลวตายถงกบจะเปนบาไปในขณะนนกคอ

ความหลงของตวผเดยว ความรวาธรรมทานสอนไววา สตว

ทงหลายเปนเพอนทกขเกดแกเจบตายดวยกนทงสน ถงกบ

สละความหงหวงเสยได กลายเปนคนมเมตตาจตออนโยนตอ

เพอนรวมโลกกเปนความรของตวผเดยว ทงสองประโยคนมได

เปนสมบตของใคร แตเปนสมบตของตนโดยเฉพาะ แลวจะ

เทยวหาอะไรอก เมอรกควรมสตอยกบผร เพยรไปกบผร จดวา

เปนความถกตองดงามแลว จะไปตามเอาอะไรกบสตวกบเสอ

ใหกลายเปนความเหนผดไปอกเลา พอความรผดขนเตอนจบลง

กกลบไดสตขนมาทนท

ทานวาขณะทกำลงเดนไปหาเสอนนเปนความแนใจวาเสอ

เปนมตรกบตนอยางสนทสามารถจะลบคลำหลงและอวยวะตางๆ

ของมนไดอยางเตมมอโดยมไดนกคดวามนจะทำอะไรตนไดเลยแต

ความจรงจะเปนอยางไรไมทราบไดจากนนกกลบมาเดนจงกรม

อยางสบายหายหวงไมมความหวาดกลวเหลออยเลยเสยงเสอท

คำรามและหยดไปเปนพกๆนนกหายไปในทนทไมมาปรากฏ

อกเลยทงในคนวนนนและคนตอๆไปจนทานหนจากทนนทาน

วานาอศจรรยทจตกลวแทบตงตวไมอยและจวนจะเปนบาในขณะนน


อยแลวแตพอถกขเขญทรมานดวยอบายตางๆกลบเปนจตท

กลาหาญขนมาสามารถสละเลอดเนอชวตจตใจพลตอเสอได

โดยไมมความสะทกสะทานหวนไหวและอาลยเสยดายเลย

นบแตวนนนมาเวลาเดนจงกรมหรอนงภาวนาถาจต

ไมยอมสงบงายใจคดอยากใหเสอมาหาและกระหมใหฟงบอยๆ

จตจะไดมความตนตวอยางนอยกไดรบความสงบมากกวานนก

เปนใจมเมตตาออนโยนและเปนสขไปกบสตวกบเสอเพราะขณะ

ทใจพลกไปกบเสยงสตวตางๆมเสอเปนตนรสกเปนสขอยาง

ละเอยดทบอกไมถก

ขออภยลมประโยคทอะไรผดขนในใจทานขณะทเดนตาม

หาเสอยงเกบไมหมดจำตองวกเวยนมาอกทานวาอะไรผดขนมา

วาความเมตตาทแสดงเปนความออนโยนนนแล เปนความ

สนทสนมกบสตวทงหลาย ทงทเปนศตรและทว ๆ ไป ตลอด

มนษยมนาเทวดาอนทรพรหมยมยกษทวไตรโลกธาต ไมมอะไร

เปนศตรในเวลานน ใจของพระพทธเจาและพระอรหนต

ทงหลาย เปนใจท เตมไปดวยเมตตาในสตวไมมประมาณ

อยางนนแล ผมเมตตา หลบแลตนยอมเปนสขสงทผดขน

ในเวลานนเหมอนเปนโอวาทสงสอนเราคนเดยวปรากฏแววๆ

ขนมาในจตฟงไดคนเดยวรไดคนเดยวชดถอยชดคำและผดขน

มากมายแตจำไมไดทกประโยคยงรสกเสยดายอยไมหายดงน

การอยปาอยเขาซงเปนทเปลยวๆสำหรบผมงตอธรรม

อยางยงยอมเกดประโยชนผดธรรมดาอยมากดงทานอาจารยองคน

เลาตอนจตออนโยนกบสตวเสอตางๆไมมประมาณคดอยากไป

ลบคลำหลงและอวยวะตางๆของมนเลนดวยความสงสารนน


ผเขยนเชออยางเตมใจเพราะเคยไดประสบมากบตวเองขณะทเกด

ความกลวมากๆจนแทบตงตวไมอยไดพยายามใชอบายวธฝก

ทรมานตนเชนเดยวกบทานจนจตหายพยศปรากฏเปนความ

อาจหาญและออนโยนดวยเมตตาขนมาสามารถเดนเขาหาศตร

ทกชนดไดโดยไมมความหวนเกรงใดๆเลยพอไดยนทานเลาใหฟง

ใจจงรสกซงในความเปนของทานทนทวายงมผทำแบบปาๆ

เถอนๆเชนเราอยเหมอนกนนกวาเปนอะไรไปเฉพาะเราคนเดยว

เพราะเปนเรองทพดไดยากเนองจากเปนเรองนอกบญชแหง

ความนกคดของคนทวไปทจะคดกน

ธดงค๑๓แตละขอมความหมายในการปราบปรามกเลส

ทกประเภทไดอยางอศจรรยยากทจะคาดใหทวถงไดแตไดอธบายไว

ในประวตทานพระอาจารยมนพอสมควรแลวในปฏปทาฯนจงคดวา

จะไมขออธบายมากมายนกทงทพระธดงคบรรดาทเปนศษยทาน

ตางดำเนนตามปฏปทาสายของทานเปนประจำตลอดมาธดงค๑๓

ขอทไดอธบายไวในประวตของทานพระอาจารยมนปรากฏวาม

ดงนถาจำไมลมขออยรกขมลรมไมบณฑบาตเปนวตรฉนในบาตร

ฉนหนเดยวในวนหนงๆถอผาบงสกลขอไมรบอาหารทตามสง

ทหลงทอาจอธบายซำอกบางกเปนเพยงเพมเตมเลกนอย

พอเขยนธดงคนจบลงไปปรกษาหมเพอนวาจะไมเขยนซำ

อกเกรงวาจะซำกบทเขยนไวแลวในประวตทานอาจารยมนแต

โดยมากมความเหนวาอยากใหอธบายธดงคขอทเคยเขยนในประวต

ทานอาจารยแลวซำอกทงนไมแนใจวาทานผอานทงหลายอาจจะ

ไมไดรบหนงสอประวตทานอาจารยมนโดยทวถงกเปนไดจะไมม

โอกาสทราบวาธดงควตรมความสำคญกบการปฏบตธรรมอยางไรบาง


เลยจำตองอธบายไวในทนซำอกเลกนอยขอความกรณาทานทเคย

ไดอานธดงคในประวตทานพระอาจารยมนมาแลวอยาไดรำคาญ

เพราะสำนวนซำซากโปรดคดเสยวาเพออนเคราะหทานทยงไมเคย

ทราบเรองธดงควตร๑๓ขอจะพอมทางทราบจากทนบาง

ธดงคขออยรกขมลคอรมไมนพระพทธเจาทรงบำเพญ

มากอนธดงคทงหลายวนตรสรธรรมแดนโลกธาตหวนไหวทว

ไตรภพกตรสรใตรมไมคอรมพระศรมหาโพธทพทธบรษทถอเปน

ไมศกดสทธเปนคเคยงพระศาสนาและพระศาสดามาจนทกวนน

เวลาปรนพพานกทรงนพพานใตรมไมคอนางรงทงคทเรยกวา

รกขมลแหงธดงคขอนการอยในกฎทมงทบงมดชดปลอดภยจาก

อนตรายตางๆกบการอยใตรมไมมความแตกตางกนมากขอน

จะทราบไดชดจากผทเคยอยทงทมงทบงคอกฎวหารทงเคยอย

รกขมลคอรมไมเปลยวๆมาแลวใจจะรสกและวาเหวตางกนมาก

ยงกฎในปาเปลยวและรมไมในปาเปลยวทเตมไปดวยสตวเสอดวย

แลวจะเหนไดชดวาระหวางกฎกบรมไมมความแปลกตางกนอยมาก

ผทอยกฎในปาเปลยวจะสนกนงสนกนอนมากกวาจะสนก

ภาวนาเสยซำอยางสบายหายระแวงตางๆสวนผทอยใตรมไม

ในปาเปลยวปราศจากเครองอารกขาหาทจะพอหลบซอนนงนอน

ใหสบายมไดจำตองระวงภยอยทกอรยาบถสตกบจตไมมเวลาจาก

กนเพราะกลวจะเสยทาเวลามอนตรายซงอาจเกดไดทกอรยาบถ

ความสขทกขของการอยในทตางกนนนรสกตางกนมากผอยใต

รมไมจะเปนทกขมากแทบทกดานแตทางสมาธภาวนาสำหรบผมง

ตอธรรมแลวผอยรกขมลรมไมมทางเจรญมากกวาเพราะอยในทา

แหงความเพยรทกอรยาบถนอกจากเวลาหลบเทานนความระวง


รกษาสตไมใหพรากจากใจเนองจากความกลวภยเปนเหตนนเปน

ประโยคแหงความเพยรทจะยงจตใหเจรญทางสมาธปญญาไดไมม

ทางสงสย

ดงนนการอยรกขมลในปาเปลยวของนกรบผกลาตาย

จงเปนเหมอนเขาสแนวรบในอรยาบถแมจตทไมเคยสงบไมเคย

รวาสมาธเปนอยางไรปญญาเปนอยางไรหรอมรรคผลนพพาน

เปนอยางไรกตามเมอตงสตเขาใกลชดตดแนบกบใจพยายามรกษา

ไมใหพลงเผลอจะบรกรรมภาวนาดวยธรรมบทตางๆกเปนภาวนา

ขนมาไดโดยถกตองดวยสตจะพจารณาสภาวธรรมเพอความเหน

แจงทางปญญากเปนปญญาขนมาไดดวยสตเครองควบคมสต

จงเปนธรรมจำเปนและสำคญอยางยงเกยวกบกจการตางๆทง

ภายนอกภายใน

ผอยในทเปลยวมรกขมลเปนตนเปนทบำเพญจงมโอกาส

สงเสรมความเพยรไดดกวาททเหนวาปลอดภยไรกงวลทงหลายมกฎ

เปนตนคณสมบตแหงการอยรกขมลรมไมทำใหไมนอนใจมสตอย

กบตวอนเปนทางเจรญแหงสมาธสมาบตมรรคผลนพพานโดย

ลำดบไมชกชาหรอมวสงสยอยเพราะความประมาทนอนใจผทเคย

อยรกขมลในปาเปลยวมาจนเคยชนแลวยอมเปนเหมอนผจดเจนใน

สงครามไมสะทกสะทานตอขาศกอยทไหนกอยไดผดกบผไมเคย

ฝกหดอยมาก

ทานอาจารยมนทานสรรเสรญการอยรกขมลอยางถงใจ

และตดปากตดใจทานตลอดมาจนอวสานแหงชวตและเคยพดเปน

เชงเตอนสตพระลกศษยทงหลายใหสำนกตวเกดความสนใจในการ

อยรกขมลวาพระเราถาอยากทราบเรองหยาบละเอยดของตว


และเชอความสามารถของตนวาเปนพระปฏบตเตมภมหรอไม

เพยงไร จงพากนไปอยรกขมลรมไมในปาเปลยว ทเตมไปดวย

สตวเสอเปนสงเตอนใจและทดลองความสามารถอาจหาญหรอ

ความขขลาดไมเปนทาของตวจนรความลกตนแหงความหมายของ

การอยรกขมลททรงบญญตไวพอทราบความกลวตามนสยดงเดม

และความกลาทเกดจากความเพยรทตนชำระไดศลสมาธปญญา

ตลอดธรรมเบองสงขนไปเปนขนๆยอมเจรญขนตามๆกนและ

รประจกษใจตวเองเปนระยะไปนนแลจะเหนคณของธดงคขอน

อยางถงใจ

พระพทธเจาและสาวกทานทรงถอและถอธดงคขอนเปนค

กบชวตความเพยรไปตลอดสายไมทรงละเลยเพราะเปนทอยของ

บคคลผตนตวตนใจไมประมาทนงนอนความเพยรดานจตใจทานจง

เจรญและเจรญจนสดขดสดแดนไมมอะไรเทยบเทาเสมอไดในโลก

ทงสามจงทรงบญญตไวเพอเปนกรยหมายปายบอกราวกบทาน

ตรสวานนะทางเดนเพอพนภยไรทกขทงมวลเธอทงหลายมว

งมงามตวมเตยมอยทำอะไรกนสถานทนมใชสถานทงมงามทราม

สตปญญาแตเปนสถานทฟนฟสตปญญาความเพยรทกดานใหแก

กลาแหลมคมมาเราตถาคตจะพาไปไมชกชาอยามวพะรงพะรง

แบกภาระหนกโดยสำคญวาตนมกำลงสามารถอยเลย เวลา

คบขนจะไมมอะไรตดตว รบแสวงหาชยสมรภมทบำเพญ

เหมาะ ๆ มรกขมลเปนตน จตจะไดบรรลธรรมทเหมาะกบ

ใจ ไรกเลสกองทกขทงหลายเสยได

สถานทเชนนแลตถาคตปราบปรามกเลสทงมวลใหหมอบ

เสยไดโนนตนพระศรมหาโพธอยางไรละทเปนเครองหมายมหาชย


ของตถาคตถาไมเรยกวารกขมลควรจะเรยกวาอะไรสทธตถราช

กมารอบตตรสเปนพระพทธเจาทโคนตนพระศรมหาโพธนนแล

พวกเธอยงจะสงสยและจะไปแสวงหาธรรมทไหนกนอกถาไมหา

ดงทตถาคตพาหาพารนสถานทเชนนแลคอทอนศกดสทธของผ

เหนภยจะพากนหลงงมงายไปหาทศกดสทธทไหนกน ความ

ศกดสทธในตวเราเปนความศกดสทธทพงปรารถนาอยางยง

เหนอสงใด ๆ จงพากนคนหาใหเจอและคนลงทใจน โดยอาศย

สถานทเหมาะสมเปนสนามขดคนดงน

ทานพระอาจารยมนแสดงทไหนรสกถงใจดงทเขยนผาน

มานเพราะเปนโอวาททออกจากความรจรงเหนจรงของทานจรงๆ

ไมมทนาสงสยวาขอปฏบตมรรคผลนพพานจะมอยในทอนใด

นอกไปจากขอปฏบตของผบำเพญดวยสามจกรรมเลยยงฟง

ตอหนาทานแสดงดวยแลวราวกบทานถอดมรรคผลนพพาน

ออกมาจากใจใหคณะศษยผตาบอดลบคลำกนพอใหเสยดายแลว

ทานกเกบไวทเดมเสยคอขณะทานแสดงกเหมอนทานหยบยก

ออกมาใหดพอจบการแสดงกเหมอนทานเกบไวท เดมคอทใจ

ทานเสยขณะฟงเหมอนจะพากนเหาะเหนเดนเมฆไปทางอากาศ

พอฟงจบแลวเหมอนคนตาบอดตางลบคลำแตหาทางไปไมได

อนนนกสงสยอนนกสงสยอนนนกเขาใจวาดอนนกเขาใจวาเลศ

แลวควาเอาทงเปลอกทงกระพทงรากแกวรากฝอยซงทำประโยชน

อะไรไมไดนนแลพอปลงอนจจ ทกข อนตตาเราดๆนเอง

การอยรกขมลนทานอาจารยทานวาทานเคยไดรบ

ประโยชนประทบใจเรอยมาจงชอบอยในสถานทเชนนนไมจดจาง

การอยปราศจากทมงทบงอนเปนเครองปองกนอนตรายจตใจตอง


หวาดระแวงแนนอนยงตกกลางคนถาเปนคนขขลาดมองเหนอะไร

ตองเหมาวาเปนเสอไปหมดบางรายทมนสยขกลวตอนกลางวน

ตองสงเกตพมไมขางบรเวณทอยไวอยางรอบคอบเพอสงเกตงาย

ในเวลากลางคนไมเชนนนพมไมทอยรอบๆบรเวณทพกนนก

จะกลายเปนเสอขนในมโนภาพความสำคญและหลอกหลอน

ตลอดคนไมเปนอนอยหลบนอนและภาวนาไดผทอยรกขมลม

ความระมดระวงผดกบผอยในทมงทบงอยมากทงดานอรยาบถ

เกยวกบความเปนอยหลบนอนและดานสมาธภาวนาฉะนนจตจง

มกกาวไปเรวกวากน

ทงนมไดมใครบงคบทานใหจำตองทำแตเปนความสมครใจ

ของแตละทานจะหาอบายฝกทรมานตนเปนรายๆไปบางครง

ขณะทานนงทำสมาธภาวนาอยในมงใตรมไมทเรยกวารกขมลเสอ

ยงแอบดอมเขามาดทานอยางเงยบๆจนถงทอยกยงมพอทราบ

วาเปนคนแลวกรบถอยหางออกไปไมมาเกยวของอกเลยทมนแอบ

เขามาดนนเขาใจวามนคงสงสยเพราะไมเคยเหนมากอนแตเสอ

บางตวรสกจะมเจตนาซอนเรนพกลทไมนาไวใจแฝงอยดวยจะ

ทราบไดขณะทพระทานกำลงเดนจงกรมอยทมดๆไมจดไฟมนยง

แอบดอมเขามาจนถงทสดทางเดนจงกรมหางกนประมาณวาเศษ

เทานนและหมอบราบดอยทนนไมยอมหนไปไหนจนพระทาน

ไดยนเสยงนดๆผดสงเกตธรรมดาฉายไฟไปดกเหนมนโดดออก

ไปจากทนนทนทแตวนหลงไมเหนมนกลบมาอกทกลาวนหมายถง

เสอโครงใหญลายพาดกลอนตวขนาดเทามาแขงเราดๆนเอง

มใชเสอดาวซงเปนสตวชอบแอบหากนสนขกบคนทไปเทยวปาตาม

นสยของสตวชนดนนทเคยหากนกบคน


การอยรกขมลของพระธดงคผเปนเจาของเรองตางๆทนา

หวาดกลวซงนำมาลงเพยงเลกนอยนถานกวาดภาพเปลยนใหทาน

ทอยรกขมลและเรองททานประสบมากลายมาเปนเรองของเราเขา

บางทานผอานจะมความรสกอยางไรบางถาทนไดและทรมานได

จนกลายเปนเจาของประวตอนดงามไดกนบวาดเปนคตแกอนชน

ไดยดเปนหลกใจตอไปเผอทนไมไดทรมานไมลงปลงไมตกนากลว

จะเปนประวตทขายหนาตวเองและหมคณะตลอดพระศาสนาอน

เปนหวใจของชาวพทธใหมวหมองชนดไมมอะไรมาลบลางใหหาย

ไดตลอดกาลนานและกลายเปนบคคลทมปมดอยวงกรรมฐานทม

ปมดอยและพระศาสนาทมปมดอยตลอดไปเพราะอาศยเราคน

ไมเปนทาเพยงคนเดยวพาใหสงทมคณคาไมมประมาณทงหลาย

เสยไปดวย

เพยงนกวาดภาพทดลองดขณะเดยวกพอทำใหทราบไดวา

ทานทอตสาหพยายามตะเกยกตะกายดวยวธนนแตขนเรมแรกชวต

แหงธดงคกรรมฐานจนสามารถตงรากฐานมนคงในธรรมทงหลาย

ไดเพราะความเดนตายนนจะเปนความลำบากกายทรมานใจ

มากเพยงไรซงยากจะมผกลาเสยสละอยางทานไดในวงมนษยผ

เหนแกตวกลวทกขมากกวาธรรมเครองนำออกการอยปราศจาก

ทมงทบงโดยประการทงปวงนนยอมเปนเครองสอใหเหนแลววา

เปนนกเสยสละทกอยางไมอาลยเสยดายจะตายไปเพราะเหตใดก

ยอมใหเปนไปตามคตธรรมดาไมคดคานตานทานดวยวธเหนแกตว

จะอดอยากขาดแคลนปจจยสทโลกอาศยและถอกนเปนสำคญก

ยอมอดโดยธรรมไมแสดงความอดอดขดใจอนเปนทางสงเสรมทกข

ใหมากมนจะเปนทกขทรมานเพราะความเพยรกลากยอมทน


เพราะอยากพนทกขดวยความเพยรนนๆแมสตวเสอตวหวโหย

อาหารจะมากดและคาบเอาไปกนกยอมสละใหมนดวยความเปน

นกบวชและนกเสยสละอยางพรอมมลอยแลวภายในใจไมมอะไร

ขดของหงหวง

การเสยสละทกอยางเพอธรรมดวงเลศเปนความอยสบาย

ในททกสถานแมชวตของผอยรกขมลรมไมดวยความเสยสละจะ

ไมมความหมายสำหรบคนทวไปแตใจกลบมความหมายในธรรมอน

มคามากฉะนนแทนทชวตรางกายทานจะหมดความหมายไปตาม

ความเสกสรรของโลกทวๆไปแตกลบเปนสงทมคามากยากจะม

ผสละไดพระพทธเจาทรงเลงเหนความสำคญแหงคณคาในธดงค

ขอนวาเปนธรรมเครองปราบปรามกเลสภายในใจสตวโลกไดเปน

อยางดจงทรงบญญตเปนแนวทางไวโลกจะไดดำเนนตามและ

เผอทานผมใจเปนนกรบเพอการอยจบพรหมจรรยประสงคธรรม

ขอนเปนยานพาหนะขบขขามโลกสงสารจะไดยดเปนหลกชยใน

การออกสงครามตามเสดจใหทนพระองคโดยไมชกชาเนนนาน

เพราะธรรมขอนเปนเครองปลกใจใหผปฏบตเกดความ

อาจหาญตอแดนพนทกขไมมทางสงสยโดยอาศยสงแวดลอม

ชนดตางๆเปนเครองเตอนใจใหประคองความเพยรดวยความ

สมำเสมอจนถงจดทมงหมายไดโดยไมมอปสรรคดงทอธบายมา

พอเปนแนวทางเลกนอยแกทานผสนใจจะไดนำไปเทยบเคยง

ระหวางทานกบเราซงหวงความเจรญดวยกนจะควรปฏบตอยางไร

บางพอมทางเลดลอดปลอดภยทควรเปนไดไมนงนอนคอยรบ

ทกขนอยใหญจากการกระทำของจตผเปนตวการซงมนสยชอบ

ในสงทเลยขอบเขตประจำตนธรรมขอนแมจะเรยกวาเปนหวใจ


กรรมฐานขอหนงกไมนาจะผดเพราะพระธดงคกรรมฐานผมงตอ

อรรถตอธรรมจรงๆทานชอบปฏบตธรรมขอนแทบทงนนผเขยน

เองแมจะไมมความรความฉลาดอะไรเลยแตหวใจมกอดจะชอบ

ธรรมขอนไมไดนอกจากจะเออมไมถงเทานนจงยอมสารภาพตน

อยางไมอาย

ธดงคขอบณฑบาตเปนวตรการบณฑบาตเปนกจจำเปน

ของพระผบวชเปนศากยบตรพทธชโนรสปรากฏในพระพทธศาสนา

โดยทางเพศอยางเปดเผยยอมถอบณฑบาตเปนงานสำคญประจำ

ชวตดงอนศาสนทานสอนไวซงมทงขอรกขมลเสนาสนะและ

ขอบณฑบาตซงเปนเครองพรำสอนทสำคญหลงจากการอปสมบท

แลวพระพทธเจากทรงสนพระทยและทรงถอเปนกจจำเปนประจำ

พระองคตลอดมาจนถงวนเสดจปรนพพานหากจะทรงงดบางกเปน

บางสมยทไมอาจทรงปฏบตไดเชนสมยทรงจำพรรษาทปาเลไลยก

กบชางปาลเลยยกะเปนตนเพราะมใชแดนมนษยทควรจะถวาย

ความสะดวกแกพระองคได

การบณฑบาตเปนกจวตรขอหนงทอำนวยผลแกผบำเพญ

ใหไดรบความสงบสขทางใจคอเวลาเดนไปในละแวกบานกเปน

การบำเพญเพยรไปในตวตลอดทงไปและกลบเชนเดยวกบ

เดนจงกรมอยในสถานทพกหนงเปนการเปลยนอรยาบถในเวลา

นนหน งผบำเพญทางปญญาโดยสมำเสมอแลวเวลาเดน

บณฑบาตขณะทไดเหนหรอไดยนสงตางๆทผานเขามาสมผส

ทางทวารยอมเปนเครองเสรมปญญาและถอเอาประโยชนจากสง

นนๆไดโดยลำดบหนงเพอดดความเกยจครานประจำนสย

มนษยทชอบแตผลอยางเดยวแตขเกยจทำเหตซงเปนคควรแกกน


หนงเพอดดทฐมานะทเขาใจวาตนเปนคนชนสงออกจากตระกล

สงและมนคงสมบรณทกอยางแลวรงเกยจตอการโคจรบณฑบาต

อนเปนลกษณะคนเทยวขอทานทาเดยว

ไดอะไรมาจากบณฑบาตกฉนพอยงอตภาพใหเปนไป

ไมพอกพนสงเสรมกำลงทางกายใหมากอนเปนขาศกตอความเพยร

ทางใจใหกาวไปไดยากการฉนหนเดยวกควรฉนพอประมาณ

ไมมากเกนจนทองอดเฟอยอยไมทนเพราะเหลอกำลงของไฟ

ในกองธาตจะยอยไดความอดความหวถอเปนเรองธรรมดาของ

ผพจารณาธรรมทงหลายเพอความสนทกขโดยไมเหลอนอกจาก

ฉนหนเดยวแลวยงสงเกตอาหารอกดวยวาอาหารชนดใดเปนคณ

แกรางกายไมทำใหทองเสยและเปนคณแกจตภาวนาสะดวกจต

ไมมวหมองเพราะพษอาหารเขาไปทำลาย

เชนเผดมากเกนไปเคมมากเกนไปซงทำใหออกรอน

ภายในทองกอความกงวลแกจตใจไมเปนอนทำความเพยรได

สะดวกเพราะกายกบใจเปนสงเกยวเนองกนและกระเทอนถงกน

ไดเรวทานจงสอนใหเลอกอาหารทเปนสปปายะซงเปนคณแก

รางกายและจตใจถาพอเลอกไดถาเลอกไมไดแตทราบอยวาอาหาร

นไมเปนสปปายะกงดเสยดกวาฝนฉนลงไปแลวเกดโทษแกรางกาย

ทำความทกขกงวลแกจตใจผฉนหนเดยวมกทำความรสกตวไดด

ไมฟงเฟอเหอเหมในรสอาหารชนดตางๆ

การอยรกขมลรมไมเปนวตรกด การบณฑบาตเปนวตร

กด การฉนหนเดยวเปนวตรกด สำหรบพระธดงคกรรมฐาน

ลวนเปนอบายวธฝกทรมานกเลสตวพาดวงจตดนรนกวดแกวงให

ลดกำลงลงไมฮกเหมลำพองออกนอกลนอกทางเหมอนมา


ตวพยศแหวกแนวจากสนามรบฉะนนคณสมบตแหงธดงคเหลาน

ทำใหรางกายจตใจเบาฝกหดงายกวาธรรมดากายกไมมกำลงทบ

จตใจไดมากเหมอนปลอยใหฉนตามตองการและฉนจบๆจบๆ

พรำเพรออนเปนการบำรงมากไปผดกบลกษณะของพระธดงค-

กรรมฐานผศกษาอบรมเพอรจกประมาณในทกสงทเกยวของกบตว

ฉนในบาตรเปนวตร ฉนในภาชนะเดยวนหมายถงการ

ฉนสำรวมในบาตรบรรดาอาหารคาวหวานตางๆนำเขารวมลง

ในบาตรใบเดยวทงสนไมแบงแยกไวในภาชนะใดทอยนอกบาตร

อนเปนความมกมากเหลอเฟอเสยศกดศรของพระธดงคผตงตนอย

ในความมกนอยสนโดษซงเปนความเหมาะสมดแลวไมพะรงพะรง

ทงการเตรยมฉนเตรยมนงเตรยมนอนตางๆคณสมบตทเกดจาก

การฉนในบาตรมมากตามแตกำลงสตปญญาของแตละรายจะขดคน

ขวนขวายขนมาใชสำหรบตว

ธดงคนมอยางตำอยางกลางและอยางเยยมอยางตำ

แมจะนำอาหารลงรวมในบาตรแตกแยกไวคนละดานไดเชน

คาวอยดานหนงหวานอยดานหนงหรอมอาหารชนดทควรกนได

เชนกลวยเปนตนกนไวไมใหคละเคลากนอยางกลางแมนำอาหาร

รวมกนเชนอยางตำแตอาจแยกกนโดยปรยายไมผสมกนทเดยว

อยางเยยมไมวาคาวหรอหวานนำเขาผสมกนไมปรากฏวาคาว

กบหวานอยคนละดานเลยทำใหผสมกนหมดกอนจะลงมอฉนก

รำพงถงปจจเวกขณะกอนคอปฏสงขา โยนโส ปณฑปาต ปฏเส

วาม ฯลฯเปนเครองพจารณาโดยแยบคายในบรรดาอาหารชนด

ตางๆทรวมกนอยในทแหงเดยวตามกำลงสตปญญาทมอย

อยางนอยไมตำกวาหนงนาทเพราะของดทจะเกดจากการพจารณา


ดวยดนนมซอนเรนอยในอาหารผสมอยางลกลบทงจะไดเหนตว

ตณหาทคอยแอบแฝงมากบความหวโหยอยางไมคาดฝนในวนหนง

แนนอน

ตามปกตความหวโหยของธาตขนธทานมไดจดวาเปนตณหา

แตความหวอนเปนตวตณหาทคอยแอบตามมากบธาตขนธนนเปน

ความลกลบอยมากยากจะเหนและจบตวมนไดเพราะมนคอยกลบ

รอยและสอดแทรกไปกบธาตขนธทกำลงหวโหยในเวลานนจนมได

สนใจวาความหวของธาตกมกเลสประเภทบงเงาแฝงมาดวยการ

พจารณากอนฉนหรอกำลงฉนไปตามลำดบแหงการฉนจงมทาง

รเรองของกเลสชนดแอบแฝงนไดดและเหนคณของปฏสงขา

โยนโส ฯวาเปนอาวธเครองประหารกเลสประเภทบงเงาไดอยางด

เยยมแมกจนอกการในใดๆทเกยวของกบตนกจะไมลมธรรมบทน

จนกลายเปนผมธรรมบทนประจำใจอยทกอรยาบถการแยกแยะ

ตางๆทงชนดอาหารและวธพจารณาจะไมขออธบายไวมาก

เกรงจะฟนเฝอเกนไป

ธดงคขอถอผาบงสกลเปนวตรการถอผาบงสกลเปนวตร

เปนการตดทอนกเลสตวทะเยอทะยานชอบสวยชอบงามไดด

กเลสชนดนเปนทนาเบอหนายในวงนกปราชญทงหลายแตเปนท

กระหยมลมตวของพาลชนทงหลายพระธดงคทตองการความ

สวยงามภายในคอใจสะอาดผองใสจำตองฝนกเลสตวชอบ

สวยงามราวกบจะเหาะเหนเดนเมฆไปทางอากาศนเทยวเสาะ

แสวงหาผาบงสกลทเขาทอดทงไวตามปาชาหรอทกองขยะของ

เศษเดนทงหลายมาซกฟอกแลวเยบปะตดปะตอเปนสบงจวรสงฆาฏ

ใชสอยพอปกปดกายและบำเพญสมณธรรมไปตามสมณวสย


อยางหายกงวลไมคดเปนอารมณหวงใยผกพนกบใครและสงใด

นอกไปจากธรรมทกำลงขดคนบำเพญอย

ผาบงสกลในสมยนนรสกจะเปนผาทไรคณคาและความหมาย

จรงๆเชนผาพนศพผาททงอยตามถนนหนทางมใชผาทศรทธา

ตงใจถวายเปนผาบงสกลดงทเปนอยในเมองเราทกวนนผทสามารถ

ชกผาชนดนนไดกตองเปนผตงหนาสละความนยมจากทางโลก

เปลยนใจออกมาเปนความมคณคาและความมงหมายในทางธรรม

นบแตชวตอตภาพรางกายลมหายใจทกสวนมอบเปนพทธทาส

ธรรมทาส สงฆทาสดวยความเทดทนโดยสนเชงการสลดปดทง

ซงความมคณคาและความนยมทงหลายทนบถอกนแทนทจะเปน

ผหมดคณคาและความนยมดงทเขาใจกนแตใจกลบมคณคาขนมา

อยางอศจรรยผดคาดเชนพระพทธเจาขณะทสละราชสมบตออก

ทรงผนวชทเรยกวาหมดคณคาแหงความนยมนบถอของโลกสมยนน

แตผลกลบปรากฏขนอยางผดคาดหมายคอไดเปนศาสดาของโลก

ทงสามมาจนปจจบนนซงหมดทางทจะแยงไดธดงควตรทเปน

เครองพรำสอนพระใหทำตนเปนเหมอนผาขรวกมความมงหมาย

ทำนองนนเหมอนกนคอเพอคณคาทางจตใจ

ธดงคขออยปาเปนวตรการอยปาเปนวตรเปนธรรมเนยม

ของพระธดงคกรรมฐานทเคยปฏบตกนมาในสายตาของทาน

อาจารยมนทานถอเปนธดงคสำคญขอหนงในบรรดาธดงคทงหลาย

ธดงคททานปฏบตกนมากมาเปนประจำคอ ขออยปาเปนวตร

อยรกขมลรมไมเปนวตร ถอการบณฑบาตเปนวตร ฉนหนเดยว

เปนวตร ฉนในบาตรเปนวตร ถอผาบงสกลเปนวตรแตมได

ปฏเสธคหบดจวรททานผมศรทธาถวายสำหรบทานอาจารยมน


ทานไมรบครองจรงๆจนอวสานสดทายแหงชวตขอนไมคอยม

ทานทยดจากทานไดกองคถออยปาชาเปนวตร ถอเนสชช คอ

ไมนอนเปนคนๆไปตามแตจะกำหนดถอหามอาหารทตามสง

ทหลง ฯลฯ

ขอเหลานทานชอบปฏบตมากในสายทานอาจารยมน

สวนขออนๆนอกจากนกปฏบตบางเปนครงคราวแตจะขอผานไป

เพราะไดเคยอธบายไวในประวตทานอาจารยมนบางแลวทาน

ผประสงคอยากทราบโดยละเอยดโปรดดหมวดธดงค๑๓ใน

ธรรมวภาคปรเฉท๒หากจะอธบายบางกขอยกออกมาเปน

ตอนๆทเกยวกบปฏปทาของพระธดงคแตละรายไปสำหรบสาย

ทานอาจารยมนทานชอบปฏบตเปนประจำกมดงทระบมานสวน

ขนธวตร๑๔มเสนาสนวตรเปนตนกจะไมขออธบายเพราะมอย

ในหนงสอทวไปหาดไดงายเชนวนยมขเลม๒เปนตนถา

ประสงคอยากทราบกกรณาหาดตามนน

พระกรรมฐานทานปฏบตตามธดงค๑๓และขนธวตร๑๔

น เปนประจำแมจะมปลกยอยออกไปบางกอย ในหลกใหญท

กลาวแลวมไดปฏบตนอกลนอกทางไปอนแตการปฏบตและ

ประสบเหตการณนนมแปลกตางกนไปบางเปนรายๆตามจรต

นสยทไมเหมอนกนโดยมากรายทชอบอยปาอยเขาเปนนสยมกจะ

ประสบเหตการณมากกวาการอยปาธรรมดาแมทานอาจารยมน

ผเปนตนตระกลของพระธดงคกรรมฐานสายนกชอบอยปาอยถำ

อยเขาเปนนสยและชอบสงสอนพระใหสนใจในการอยปาอยเขา

มากกวาจะสอนใหอยในทธรรมดาฉะนนการประสบเหตการณของ

พระผชอบอยปาเปลยวนนจงมมากและมอยเสมอเชนเกยวกบ


พวกภตผเทวดาอนทรพรหมนาคพวกสตวเสอตางๆบาง

พระสาวกอรหนตมาเยยมและอบรมสงสอนบาง

พดมาถงนกจะขออาราธนาเรองพระเถระผใหญทเปน

ศษยทานอาจารยมนมาลงบางพอทานผอานไดขอคดเลกนอยท

ทานมประสบการณคลายคลงกบทานอาจารยมนวาจะมความจรง

เพยงไรในความรสกของพวกเราผเพยงอานเรองทานผอนไป

กอนมใชเรองของตวประสบเองเมอถงเวลาเราประสบบางถาม

ความสามารถจะมความคดความรสกอยางไรบางจงขอฝากขอคด

ไวพระเถระรปนนปจจบนทานยงมชวตอยทานชอบเทยวอยในปา

ในเขาเปนนสยไมชอบเกยวของดวยหมชนพระเณรทานเหน

ประโยชนในการอยโดยลำพงในปาในเขาลกทงเพอประโยชนทาน

เองและประโยชนผอนทเปนภมลกลบคอพวกเทวบตรเทวดา

อนทรพรหมภตผนาคอสรกายตางๆ

ภพภมเหลาน เปนสตวลกลบในสายตามนษยทงหลาย

คลายกบไมมความหมายและไมมอยในโลกมนษยและในตวใน

สามภพนเลยสตวพเศษเหลานอาราธนาทานขอใหเหนแกพวกเขา

ทมความเชอกรรมดชวบญบาปนรกสวรรคและนพพานเชน

เดยวกบมนษยผเชอกรรมทงหลายเปนแตไมสามารถแสดงตน

และความคดเหนตางๆใหโลกรเหนไดอยางเปดเผยเหมอนโลกท

เปดเผยทงหลายเทานนนานๆจะมทานทมสายตายาวคอ

ความรพเศษไมอคตลำเอยงตอสงทมอยทงหลายมาโปรดสกครง

สตวพ เศษเหลาน ไมอยากย ง เกยวกบมนษยหญงชาย

ผหยาบทงรางกายและจตใจไมคอยมความใหอภยสตวโลกกน

แทรกอยในจตเลยนอกจากมนษยทมศลธรรมในใจแมกายจะ


หยาบกถอวาเปนหลกธรรมชาตของผอยใตกฎของกรรมจะยอมรบ

โดยทวกนเทวดาทงหลายมไดถอมไดรงเกยจแตมนษยจำพวกน

มนอยมากและหาคบไดยากแมเขาจะสามารถใหความรมเยนแก

เราเพราะความดของเขาทสละเพอผอนดวยวธตางๆแตเขาก

ไมสามารถรเรองและตดตอกบเราโดยตรงไดนอกจากความดท

ประสานกนอยเทานน

มนษยพวกนทำความรมเยนแกโลกไดอยางกวางขวางทง

ทางตรงและทางออมทงทแจงแลทลบไมมกาลสถานทไมม

ประมาณแมพวกภตผทมกรรมเบาพอประมาณกไดรบความเยน

จากมนษยจำพวกนแผสวนความดใหเปนประจำพวกกายทพย

พลอยอนโมทนากบเขาอยโดยสมำเสมอขอใหเขามความเจรญ

รงเรองและทำประโยชนแกโลกไดนานๆกวาจะละโลกนไปเสวย

สมบตอนมคาของตนๆสำหรบพระคณเจาเปนมนษยพเศษมทง

ศลทงธรรมงามทงใจสวางไสวดวยความรและคณธรรมนาเคารพ

เลอมใสมากพวกขาพเจาทงหลายขออาราธนาอยทนโปรดสตวไป

นานๆเพออนเคราะหสตวโลกผอาภพความมภพภมตามสายตา

ของมนษยทงหลายจะไดพากนมาฟงโอวาทคำสงสอนแลเพมพน

บญญาบารมใหยงๆขนไปและเปนปจจยแกมรรคผลนพพานอน

เปนธรรมสดโลกดงน

ทานเลาวาเวลาทานพกอยในภเขาลกโดยมากมแตพวก

กายทพยมาเกยวของทงใกลทงไกลทงเบองบนเบองลางตลอด

นาคและภตผทงหลายแทบไมเวนแตละคนการทำความเพยรก

เปนไปตามเวลามไดหยดหยอนการพกผอนรางกายกสะดวกสบาย

การตอนรบแขกลกลบกมไดหยดวนคนหนงๆไมคอยมเวลาวาง


อยเฉยๆแตเปนความสะดวกผดธรรมดาทอยกบผคนพระเณร

มากๆซงหาความสงบไมคอยไดขณะทมาเกยวของกนสวนพวก

กายทพยจะเปนภมใดกตามแมมมาเปนจำนวนมากกเปนเหมอน

ไมมการแสดงธรรมกเปนมาจากใจลวนๆไมไดใชกำลงกาย

ขณะทแสดงธรรมกไมปรากฏวากายมในความรสกมแตความร

กบธรรมทสมผสกนออกมาเทานนความเหนดเหนอยไมปรากฏใน

เวลาแสดงธรรมใหพวกนฟงขณะฟงธรรมจบลงรสกมความยมแยม

แจมใสและพรอมกนสาธการสามครงเสยงสะเทอนไปทวโลกธาต

เชนเดยวกบททานอาจารยมนเคยเลาใหฟง

การสนทนาธรรมกมงความรความเขาใจจรงๆเชนเดยวกบ

ผเดนทางสายทตนยงไมเคยเดนกลวผดทางถามเขาดวยความ

สนใจอยากรทางจรงๆฉะนนบางพวกกสนทนาดวยภาษาใจ

ธรรมดาแตบางพวกสนทนาดวยภาษาบาลเหมอนพทธพจนแตก

ทราบความหมายของบาลนนๆอนอยในความหมายแหงภาษาใจ

อนเดยวกนทานเลาวาเวลาออกจากสมาธแลวทานพยายามจด

บาลปญหาทเทวดาถามไวมากมายสมยทานอาจารยมนยงมชวต

อยกไปเรยนถามใหทานแปลใหฟง

ทานอาจารยมนวาบาลเปนศพทตายตวเวลาสโลกทวๆไป

แตบาลทผดขนมากดเทวดาถามกดเปนคำเฉพาะบคคลกาล

สถานทเทานนจะนำออกไปใชทวไปยอมไมสะดวกแมไดความชด

เจนตามทแปลออกจากบาลทวๆไปกจรงแตบาลทผดขนเฉพาะ

บคคลในความหมายกมงเฉพาะบคคลนนเทานนมกไมทวไปแก

ผอนแมผมแปลใหทานฟงไดแตกอาจไมตรงกบความหมายททาน

เขาใจมากบบาลนนผมจงไมอยากแปลเพราะคำทผดขนมาจากใจ


จะเปนคำบาลกดเปนภาษาใจกดเปนคำหามหรอตกเตอนใดๆ

กดยอมเขาใจและแนนอนเฉพาะผนนผอนจะแยกความหมาย

ทเกดขนเพอผนนไปเปนอนยอมขดตอความมงหมายของธรรมซง

ผดขนเพอผนน

ผมพอเขาใจธรรมทผดขนภายในทงเพอตนเองทงเพอ

เทวบตรเทวดาและเพอผอนใดทมาเกยวของไดพอสมควรเพราะ

ธรรมเหลานเคยเกดกบผมอยเสมอแมจะเรยกวาเกดคเคยงกบ

ปฏบตสมาธภาวนาโดยสมำเสมอกไมผดนอกจากนนเวลาปกต

ธรรมดาธรรมดงกลาวยงเกดไดบางทเดนจงกรมอยกเกดนงอย

ธรรมดากเกดเดนไปบณฑบาตกเกดฉนจงหนอยกเกดพดคยอย

กบหมคณะพอหยดพดกเกดกำลงแสดงธรรมอยพอหยดชวขณะ

เทานนกเกดเกดไมเลอกกาลสถานทและอรยาบถ

ถาจะเรยกวาเกดประจำนสยกไมถนดใจเพราะแตเรมแรก

ปฏบตทยงไมรภาษภาษาอะไรธรรมเหลานกไมเหนเกดเพงเรม

เกดบางกเมอปฏบตพอรอะไรนดๆหนอยๆขนบางจนจตเปน

สมาธและปญญาเรอยมาธรรมเหลานกคอยๆเกดเปนคเคยงกน

มาตามกำลงของจตจนตลอดปจจบนนธรรมเหลาน เกดไมม

ประมาณทงไมเลอกวาอรยาบถใดสถานทใดเกดไดทงนนแตจะ

เกดในอรยาบถใดสถานทใดกตามยอมถอเปนธรรมเฉพาะตว

เขาใจจำเพาะตวไมคดจะใหใครแปลใหฟงนอกจากตองการทราบ

ความหมายจากผอนทแปลจากธรรมบทนนเพอเทยบเคยงกบ

ความเขาใจของตนบางเทานนจงถามทานผอนบางในบางครงแต

มไดถามดวยความอยากรเพราะตนไมรความหมายของธรรมบท

นนมากอน


ททานเลาใหฟงผมเขาใจดทงหมดวาเปนธรรมจำเพาะตว

ใครตวเราฉะนนผมจงไมอยากแปลใหทานฟงแมผมจะเปน

อาจารยทานแตสาระสำคญททานจะพงรพงเขาใจจากธรรมทผดขน

กบทานเปนสงทมคณคามากกวาผมแปลใหฟงแลวทานกไมแปล

ใหฟงเสยแตเรากมไดของใจสงสยอะไรเลยความจรงกเปนดงทาน

พดไมมผดผมยอบรบคำอยางเทดทนไมมทแยง

เทวดามาเยยมฟงธรรมจากพระเถระรปนเสมอ เชนเดยวกบทานอาจารยมน

ทานเลาวาเทวดามาเยยมฟงธรรมทานแตละครงมจำนวน

มากบางนอยบางแตไมมากเหมอนทมาเยยมฟงธรรมทานพระ

อาจารยมนบางครงมาในราว๕๐-๖๐บางครงราว๑๐๐-๒๐๐

บางครงราว๕๐๐-๖๐๐บางครงกเปนพนๆแตหางๆมา

เครองนงหมของเทวดาทงเบองบนเบองลางทมาในบางครงมสขาว

ลวนบางสแดงลวนบางเปนแบบเดยวกนหมดไมกาวกายกน

ทกพวกและทกครงทมาไมมเครองประดบตบแตงใดๆทงสนเวลา

เขามาหาพระผทรงศลทรงธรรมเปนทเคารพมากเทวดาถอกน

หวหนาประกาศหามไมใหใสเครองประดบตบแตงเขาไปหาพระให

นงหมแบบเรยบๆเหมอนพทธมามกะชาวพทธมกรยามารยาท

สวยงามมากตดตาตดใจเหนแลวไมจดไมจางมนษยเรานายดเอา

แบบอยางของเขามาใชเมอเวลาเขาไปหาพระหาสงฆในวดหรอ

ทใดกตามจะนาดไมอจาดบาดตาบาดใจเกดไปเหนแลวทเรศ

ปลงไมตกกลวตกนรกมากกวา


แตใครละจะสามารถนำเรองของเทวบตรเทวดามาเลา

มาสงสอนมนษยใหเชอถอและยอมรบปฏบตตามไดบางใครจะกลา

ยอมรบทำหนาทนเลาเพยงไดยนใครเลาเรองเทวดาเปรตผใหฟง

บางไมทราบวาเลาเลนเลาจรงกจะถกหวเราะเยาะเยยแลวขนเอา

กฎระเบยบของเมองเทพเมองผมาใชในเมองมนษยเขากจะหาวา

บาไมมสตโรงพยาบาลปากคลองสานกจะไมยอบรบเปนคนไขแลว

จะไมตายทงเปลาๆทงทบายงตดตวไปดวยละหรอทานพดแลว

หวเราะกนไปพกหนงผเขยนกปากอยไมเปนสขจงเรยนเลนบาง

จรงบางเปนการหยงเสยงดวาทานจะวาอยางไรกทานอาจารยเอง

จะเปนไรไปโลกเขาไปเหนอะไรในเมองนอกเมองนาเขายงนำ

มาเลากนฟงไดและนำเอากจการจากเมองนอกมาปรบปรงแกไข

ในบานเมองของตนโดยออกกฎเกณฑใหคนในประเทศปฏบต

ตามได

เชนเมองไทยเราการแตงเนอแตงตวเวลานกกำลงจะกลาย

เปนเมองนอกไปหมดแลวทงหญงชายทงหนมสาวเฒาแกเพราะ

คนไทยเราสงสอนงายไมเปนคนหวแขงหวดอรนเหมอนคนเมอง

อนๆยงการแตงเนอแตงตวดวยแลวคนไทยยงชอบและถอดแบบ

ของใครๆมาปฏบตไดอยางถกตองแมนยำหรอยงกวาครเสยอก

ทงจำอะไรๆทแปลกหแปลกตาไดอยางอศจรรยยงการแตงกาย

แบบเมองเทพซงใครๆไมเคยไปเหนแมพวกนกทองเทยวอวกาศ

กไมมหวงจะไดเจอไดชมการแตงกายของพวกเทพพอจะนำมา

อวดโลกไดเลยดวยแลวถามนษยไดรบการแนะนำแนวทางบางแลว

เขาใจวาจะมผสนใจไมนอยเพราะเปนแบบของคนชนสง


พอจบประโยคตางคนตางหวเราะกนพกใหญแลวทานวา

ใหผเขยนวาคำพดของทานมกพสดารเกนไปถาขนทำตามทาน

ผมตองไมไดอยในเมองไทยแนจะตองถกเนรเทศไปอยกบพวกเปรต

พวกผโดยไมตองสงสยเพราะเขาจะหาวาผมเปนเพอนกบพวกนน

แลวจะขบไลใหไปอยกบพวกเปรตพวกผนนแนนอนสวนจะใหไปอย

กบพวกเทพพวกพรหมคงไมมหวงแนๆเพราะภมนเปนภมดม

ศกดสงแตภมเปรตผนนซทเขาจะไลผมไปอยดวยเพราะเปนภมท

ตำตอยดอยศกดศรไมมใครปรารถนาเพอเปนการประณามถา

เรองเปนอยางนทานจะวาอยางไร

ตอนนทงทานทงผเขยนตางหวเราะกนพกหนงแลวทานพด

ตอไปวาทานกรณาอยาหาญคดจะใหผมเอาระเบยบของเทพของ

พรหมมาใชในเมองมนษยเลยแมแตพวกดงกลาวนกยงเคารพ

ศาสนาเคารพพระพทธเจาอยางเทดทนธรรมดงกลาวกอยใน

มนษยเรานเองถาใครจะสนใจปฏบตตามกไมเหนอะไรบกพรองใน

บรรดาธรรมสอนโลกทมอยในแดนมนษยเราถาเราไมโงจนเกนไป

เทาทผมเลาใหฟงกถอเปนกนเองมไดคดจะไปพดไปเลาทไหนแต

พอเลาใหฟงตามเหตการณทปรากฏบางทานกลบขอใหผมนำเอา

ขนบธรรมเนยมของเทวดามาสงสอนมนษยซงเปนเรองซวยทสด

สำหรบผจะเรมคดนำธรรมเนยมลกลบมาสอนโลกผมทำไมลง

แมแตคดกไมเคยคดผเขยนเรยนทานวากระผมกเรยนไปตาม

ภาษาอยางนนเองถาทานอาจารยไมสะดวกกไมควรฝนเราคยกน

สนกตามแบบพระโดยลำพงทถอเปนกนเอง

บรรดาเทวดาหลายพวกทมาเยยมทานในวาระตางๆกน

นนมความคดเหนรกชอบธรรมตางๆกนบางพวกชอบรบศล


กอนฟงธรรมบางพวกขอฟงธรรมเลยทเดยวบางพวกชอบธรรม

สงโยชนเบองบนบางพวกชอบฟงสงโยชนเบองตำแตทชอบฟง

สงโยชนเบองตำมากกวาบางพวกชอบฟงธมมจกกปปวตตนสตร

บางพวกชอบฟงกรณยเมตตสตรบางพวกชอบฟงสงคหธรรม

เกยวกบการสงเคราะหกนชอบแปลกๆตางๆกนตามจำนวน

ของพวกเทพทมานนๆตางมความรกชอบธรรมไปตามนสย

เหมอนมนษยเราบางพวกชอบฟงเมตตาพรหมวหารบางพวก

ชอบฟงสตรทเราไมเคยไดยนไดฟงมากอนเลยกมเราจนใจตอง

บอกกบเขาวาไมเคยรไมเคยเรยนมาเขากขอฟงสตรอนๆทเขา

ชอบตอไป

ทานวาเทวดาเคารพรกทานมากไมอยากใหทานหนไป

ทไหนเลยอยากใหทานพกอยกบเขานานๆขณะททานพกอยท

นนเทวดาวามความสงบเยนใจมากกลางคนกไดยนเสยงทาน

สวดมนตและเจรญธรรมบทเมตตาเขามความซาบซงในธรรมททาน

สวดมากไมอยากใหจบลงงายๆทานวาการสวดมนตกเพยงนก

อยในใจมไดสวดเสยงดงพอจะไดยนถงใครๆแตเวลาเทวดามา

เยยมเขาขอใหสวดมนตสตรนนๆใหมากกวาสตรอนๆเขา

เปนสขใจและชอบฟงมากกวาสตรอนๆขณะทานสวดมนตเขา

สนใจฟงอยางเพลดเพลนดงนทานถามเขาวาทราบไดอยางไรวา

อาตมาสวดมนตสตรนนๆเขาตอบทานทนทวาเสยงสวดมนต

ของพระคณทานสะเทอนไปทวพภพจะไมใหไดยนอยางไรไดธรรม

เปนของละเอยดออนอยแลวเมอยกขนประกาศดวยการสวดหรอ

สงวธยายกตองดงกงวานไปทวพภพใหรทวถงกนทงโลกธาต

บรรดาผควรจะทราบได


พระอรหนตมาแสดงธรรมใหทานฟง

ทานพกอยในถำแหงหนงตอนกลางคนยามดกสงดทาน

กำลงเขาททำสมาธภาวนาอยมพระอรหนตองคหนงชอพระ

ภากละรปรางขาวสงสวยงามมากมองเหนแลวนาเคารพเลอมใส

ทนททานเหาะทางอากาศมาเยยมทานทางสมาธภาวนาตอน

กลางวนของคนวนนนบรขารชนหนงของทานหายหายงไงกไมพบ

พอตกกลางคนนงภาวนาพระอรหนตองคนกเหาะมาเยยมทาน

พอดพอเหาะลงมาถงพนนงเรยบรอยแลวทานกถามขนทนทวา

ทราบวาบรขารชอนนของทานหายเมอตอนกลางวนใชไหมทาน

เรยนตอบวาใชพระอรหนตองคนนกชมอบอกวา“นนอยทนน

มไดหายทานลมทไวตางหาก”พอเชาวนหลงไปดททานชบอกก

เหนจรงๆทานรสกแปลกใจวาทานกมไดบนบานศาลกลาวอะไร

เลยแตทานทำไมทราบไดบรขารนนกไดคนมาจรงๆตามจดท

ทานชบอกจงนาอศจรรยอยมากทานวา

ขณะทพระอรหนตทานเหาะมาเยยมทานอาจารยองคนน

ทานชมเชยและสรรเสรญทานทถอธดงควตรและปฏบตดปฏบต

ชอบนาเคารพเลอมใสจงดลบนดาลใหทานตองมาเยยมถงทอย

จากนนทานกแสดงธรรมเพอความรนเรงแกทานและสอนเนนหนก

ลงในธดงควตรวาจงพยายามรกษาธดงคไวใหมนคงตอไปอยาให

เสอมรวงโรยไปเสยธดงควตรเสอมกเทากบวาศาสนาเสอมแม

คมภรธรรมทงหลายยงมอยกไมอาจทรงคณคาแกผไมสนใจไดเทาท

ควรธดงควตรเปนธรรมขนสงมากผรกษาธดงคไดตองเปนผมจตใจ

สงทานควรทราบวาพระอรยเจาทกประเภทไปจากธดงควตรน

ทงนน เพราะธดงคเปนธรรมเครองทำลายกเลสไดทกประเภท


ธดงควตรจงเปนทางเดนเพออรยธรรมอรยบคคล

คนไมมธดงควตรคอคนวตรรางเชนเดยวกบบานราง

เมองรางอะไรกตามถาลงไดรางแลวไมเปนสงทพงปรารถนาเลย

ทานจงรกษาธดงคอนเปนเครองทำลายกเลสไวใหดและมนคงอยา

ใหเปนพระวตรรางจะเปนทางรวไหลแตกซมแหงมรรคผลนพพาน

ทควรจะไดจะถงพระพทธเจาและสาวกทงหลายบรรดาทเลศแลว

ลวนแตทานรกษาธดงควตรกนทงนนใครประมาทธดงควาไมสำคญ

ผนนคอผหมดสาระสำคญในตวเองทานจงรกษาความสำคญของ

ตนไวดวยธดงควตรผมธดงควตรเปนผมอำนาจทงภายนอกภายใน

อยางลกลบจบใจทบอกใครไมไดเปนผเดนในวงแหงทวยเทพชาว

ไตรภพทงหลายมนษยและเทวดาทกชนทกภมเคารพรกผมธดงค-

วตรประจำตวอยและไปทไหนไมเปนภยแกตวและผอนมแตความ

เยนฉำอยภายในทงกลางวนและกลางคน

ธดงควตรเปนธรรมลกลบยากทจะมองเหนความสำคญทงท

ธดงควตรเปนธรรมสำคญในศาสนามาดงเดมธดงควตรเปนหลก

ใหญแหงพระศาสนาผมธดงคประจำตวคอผรความสำคญของ

ตวและรกษาถกจดแหงความสำคญไดดเปนทนาชมเชยอยางถงใจ

ผมธดงควตรดเปนผมจตใจเมตตาออนโยนในสตวทงหลายถายงม

ผปฏบตรกษาธดงควตรอยตราบใดศาสนากยงทรงดอกทรงผล

อยตราบนนเพราะธดงคเปนทางทไหลมาแหงมรรคและผลทกชน

ไมมสถานทกาลเวลาหรอสงใดๆมาเปนอปสรรคกดขวางทางเดน

เพอมรรคผลนพพานไดถาธดงควตรยงเปนไปอยกบผปฏบต

ทงหลายทานจงจดจำใหถงจตคดไตรตรองใหถงธรรมคอธดงควตร

ดงกลาวมาอยทใดไปทใดจะชมเยนอยกบตวทานเองธดงควตร


นแลคอบอเกดแหงธรรมทงหลายดงน

พอแสดงธรรมจบลงทานกลาจากไปโดยทางอากาศ

หายเงยบไปเลยเมอพระอรหนตทานจากไปแลวทานนำธรรมท

ทานแสดงสงสอนมาคดอานไตรตรองเกดความอศจรรยใจตวเองท

ไมคาดฝนวาจะมพระอรหนตผวเศษแมนพพานแลวยงอตสาหมา

เมตตาอบรมสงสอนเกยวกบธดงควตรและธรรมอนๆมากมาย

เกดความมนใจในธรรมทงหลายวาไมเสยททเกดมาเปนมนษย

ทงชาตไดจอมปราชญมาเมตตาสงสอนซงเปนพระขณาสพทงองค

เหาะมาทางอากาศเราคงมวาสนาบารมอยบางทไดเหนสงทไมนา

จะเหนและไดฟงสงทไมคาดฝนวาจะไดยนไดฟงนบแตเกดมาการ

ดำเนนของเราคงไมเปนโมฆะในวงพระศาสนามฉะนนพระอรหนต

องควเศษคงไมเหาะมาโปรดเมตตาใหเสยเวลา

คนวนนนพอออกจากททำสมาธมาเดนจงกรมราวกบตวจะ

เหาะลอยขนบนอากาศตามพระอรหนตทานไปจนไดทำความเพยร

ไมรสกเหนดเหนอยเมอยลาใดๆเลยมรรคผลนพพานเหมอนกบ

อยชวเออมมอถงทงทจตกยงมกเลสอยในใจนนแลจตใจสงบเยน

กายกเบามองไปในทศทางใดรสกปลอดโปรงโลงไปหมดไมปรากฏ

สงและอารมณใดๆมาเกยวของพวพนจตใจใหลำบากรำคาญ

เหมอนทเคยเปนมารตอกนมาเลยเดนจงกรมจนถงสวางโดยไมรสก

เมอยขบใดๆทงสน

ทเคยไดยนธรรมทานแสดงไววาธมมปต สข เสต ผม

ความปตในธรรมยอมอยหลบนอนเปนสขดงน กเพงมาปรากฏ

ชดกบใจในคนวนนนดงนฟงแลวขนลกซเพราะความปตยนดใน

ประสบการณของทานทมวาสนาบารมบำเพญธรรมจนเหนมรรค


เหนผลอยมภทนตาทงภายนอกมพระอรหนตองควเศษเหาะมา

โปรดเมตตาทงภายในกไดดมธรรมรสปรากฏซาบซานไปทงกาย

ทงใจอนเปนความเยนทหาไดยากฟากฟาแดนดนถนใกลถนไกล

หรอถนไหนๆกไมมใหเจอถาไมเจอจากความเพยรพยายาม

ปฏบตอบรมในธรรมนเทานนทานทเพยรทางนยอมมวนเจอ

เพราะสงทจะใหเจออยกบธรรมและธรรมกอยกบใจไมแยกหรอ

อยหางไกลกนอะไรเลย

ทานอาจารยองคนรสกจะมประวตแปลกอยบางองคหนง

ในบรรดาศษยทานอาจารยมนในการเผชญกบเหตการณตางๆซง

โดยมากกเปนความอดอยากกนดารและสตวเสอทเปนเรองเสยง

ตอชวตทโลกรกสงวนกนอยางยงผลทไดรบกประทบใจทงภายนอก

ภายในคอภายนอกกไดเหนสงลกลบทเกนกวาสายตาและหของ

มนษยทงหลายจะรเหนและไดยนไดแตทานกไดเหนอยเสมอเปน

คเคยงกบปฏปทาตลอดมาและภายในคอธรรมรสกปรากฏอยกบใจ

โดยสมำเสมอตอไปนทานผอานกจะไดนกวาดภาพไปตามความ

เปนไปแหงเรองของทานตอไปอกซงจะขออาราธนาเรองทานมา

ลงไปเรอยๆจนควรแกการยต

คอทานพกทำความเพยรอยในถำแหงภเขาลกหนงทราบวา

หางจากหมบานมากผดท เคยอยมากอนบณฑบาตทงไปและ

กลบกกนเวลาราวสองชวโมงกวาจนเหงอแตกโชกแทบไมมเหลอ

ตดตวกวาจะกลบถงทพกแตละครงแตทานกพอใจทจะอยบำเพญ

ดวยความสมครใจไมคดถงความลำบากกนดารใดๆทงสนการ

ภาวนากเปนไปดวยความดดดมไมจดจางคนวนหนงพอจตสงบ

ตวลงไมนานนกกปรากฏเหนพระอรหนตองคหนงชอทานวา


พระกสสปเถระเหาะลอยมาทางอากาศมงหนามาหาทานและ

คอยๆเหาะลงมาราวกบมเบรกหามลอเหมอนรถยนตเราแลวก

คอยๆหยอนองคทานลงมาจนถงพนเสรจแลวนงพบเพยบ

เรยบรอยทตรงหนาทานดวยสหนายมแยมท เตมไปดวยรศม

แพรวพราวรอบองคมลกษณะทาทางออนโยนดวยเมตตาราวกบ

หมอผมอธยาศยใจเอออารตอคนไขเขามาถามดอาการดวยความ

เปนหวงหวงจะชวยอนเคราะหดวยหยกยาและวธการตางๆ

อยางเตมสตกำลงความสามารถทมอยฉะนน

พระอรหนตองคนนกเชนกนพอนงพบเพยบเรยบรอย

ดวยทงอธยาศยทเตมไปดวยเมตตาหวงธรรมานเคราะหแกทาน

แลวกถามดวยความเออเฟอวาเปนอยางไรขนธปญจกกบใจทเปน

เจาของแหงวฏฏะของทานพอเปนไปอยละหรอจตพอจะเหนโทษ

และเบอหนายตอการเกดตายบางหรอยงผมเปนหวงทานกลววา

จตทเคยนอนไมตนมาเปนอนนตกาลจนนบประมาณมไดจะไม

สนใจอยากตนพอมองเหนทางเดนเพอพระนพพานอนเปนแดน

ลกลบสำหรบสตวโลกผไมสนใจจะตนจากหลบคอความเพลนหลง

ในสงหลอกลวงทงหลายทมประจำอยในแดนของสตวโลกผชอบ

ลมหลงยงกวาความชอบรจรงเหนจรงทงหลายซงมอยในแดน

เดยวกนจงไดมงมาเมอมาถงแลวกนาอนโมทนาในกำลงศรทธา

และขอปฏบตททานบำเพญอยเวลานนเปนประโยคแรกททาน

ทกทายไตถามดวยความเปนหวงและเมตตา

สวนทานอาจารยองคนนทานปรากฏในนมตภาวนาวาทาน

ลกขนกราบไหวทานดวยความตนตนใจทงทใจยงอยในสมาธขณะท

ทานเหาะลงมาถงทแรกทานเรยนตอบพระอรหนตโดยทางสมาธ


ภาวนาวาขนธของเกลากระผมกพอทนกนไปแบบโลกๆเขาทน

กนสวนจตกพยายามตะเกยกตะกายปลกปลำกนไปเพอความเหน

โทษแหงการลมตวมวสมกบสงทเปนพาลภายในซงคอยหลอกหลอน

ใหลมหลงไปตามตลอดเวลาพอไดรบความรมเยนเหนโทษแหง

วฏฏะบางเทาทสตปญญาสามารถ

เมอจบลงทานกเรมแสดงธรรมใหฟงโดยเนนหนกไปทาง

ธดงควตรเชนเดยวกบองคกอนแสดงพระวนยเปนวาระสดทาย

ใจความแหงธรรมทแสดงทานยกเอาธดงควตรทอาจารยองคนน

กำลงปฏบตอยขนแสดงวาททานปฏบตอยทกวนนนนเปนสาม

จกรรมอนชอบแลวพระพทธเจาและพระสาวกทงหลายทเปน

อจฉรยบคคลทานชอบอยในปาเปลยวอยในถำเงอมผารกขมล

รมไมอยในปาชฏอยในปาชาอนเปนสถานทเตอนบอกเรอง

ความตายทกวนเวลาเกยวกบการทประชาชนมาทงผทงผหญง

ผชายผชายหนมผหญงสาวผเดกผคนเฒาคนแกอยทกวนเวลา

ทานอยดวยความมสตปญญาไตรตรองกบเหตการณตางๆซงมอย

ตลอดเวลาเพอสตปญญาจะไดมทางตนตวและหาทางออกทาน

อยอยางททานกำลงอยบำเพญเวลานแล

การอยของทานจงเปนความถกตองไมเกลอนกลนวนวาย

ดวยเรองสงเสรมวฏทกขใหพอกพนหวใจจนหาทปลงวางมไดแต

สตวโลกไมคอยคดหาทปลงวางกนนอกจากตางคนตางคดสงสม

และสงเสรมใหเชอและทกขเพมขนจนเปนมหนตทกขเทานนฉะนน

การเกดตายของสตวโลกจงเกลอนไปทวดนแดนไมมอะไรทไหนจะ

มากกวาปาชาของสตวทตงหนาเกดตายกนแมทเรากำลงนงอย

เวลานกคอปาชาของสตวชนดตางๆทงสนไมมทวางวาไมมปาชา


ของสตวแทรกอยแมในตวเราตวทานกคอปาชาของสตวเราดๆ

นแลกเมอทกหนทกแหงมแตทเกดตายของสตวเชนนเราจะหา

ความสบายทไหนกน

ทานไดพจารณาบางหรอยงวาแมในตวทานเองกเปน

ปาชาทเกดตายของสตวชนดตางๆเชนเดยวกบภายนอกถายง

ไมพจารณากแสดงวาปญญายงไมรอบคอบพอทวฏฏะจะเกรงกลว

และหาทางออกไมมารบกวนชวนใหเกดตายซำๆซากๆทนา

รำคาญของนกปราชญทงหลายคำวาปญญากไดแกความแยบคาย

ของใจเองตองสอดแทรกไปหมดไมมเวนแมขนาดเทาเมดหน

เมดทรายซงลวนเปนสมมตสงทำใหตดของไดดวยกนปราชญทาน

จงพจารณาและรอถอนออกจนหมดสนไมมเหลออยเลย

ทานกเปนผหนงในวงของพระธดงคทมใจมงมนตอแดน

พนทกขและปฏบตตามเยยงอยางปฏปทาของอรยบคคลอนสงสด

จงควรใชสตปญญาแบบทานบางจะเปนความถกตองเหมาะสมตาม

นโยบายของธดงควตรททรงบญญตไวเพอสงเสรมสตปญญาของ

ผดำเนนตามใหเกดความฉลาดรอบรในทกแงทกมมทเกยวกบตน

และถอดถอนออกไดเปนชนเปนอนไมนงเฝานอนเฝาธดงควตร

ตางๆอยโดยไมทราบความมงหมายวาธดงคขอนนๆเพอแก

กเลสบาปธรรมตางกนอยางไรบางและอำนวยประโยชนแกผดำเนน

ตามโดยถกตองในทางใดบางซงความจรงธดงคแตละขอมความ

มงหมายในการแกหรอถอดถอนกเลสอยในตวอยางพรอมมลแลว

ไมวากเลสประเภทใดทมอยในใจสตวโลกธดงคนนๆสามารถ

รอถอนไดโดยสนเชงถาผปฏบตสามารถรทวถงความมงหมาย

ของธดงคไดโดยถกตองเพราะธดงคเหลานเปนเครองกลนกรอง


สามญมนษยใหกลายเปนอจฉรยมนษยมามากตอมากแลว

เทาททานปฏบตอยเวลานกนาชมเชยอยแลวแตทอธบาย

เพมเตมบางกเพอเปนการสงเสรมสตปญญาใหยงๆขนไปสมกบ

ธดงคเปนเครองกลนกรองคนใหฉลาดแหลมคมขนไปโดยลำดบ

ไมตดอยเพยงแคคำวาถอธดงคเทานนซงเปนความโงเขลานอนใจ

ไมคดอานทางปญญาหาความฉลาดใสตนธดงคแตละขอม

ความหมายลกซงมากมายทจะรทวถง จงควรใชสตปญญา

ไตรตรองใหละเอยดถถวนเปนขอ ๆ ไป ทานจะไดรบประโยชน

จากธดงคไมมประมาณ แมความสนสดถงวมตตพระนพพาน ก

ไมนอกเหนอไปจากธดงคดงกลาวเปนเครองสงเสรมเลย

ทานอจฉรยชนทงหลายมความรกชอบธรรมเหลานมาก

และทานฝากชวตจตใจไวกบธรรมเหลานกนทงนนทงชมเชยยกยอง

ทานผสนใจปฏบตธดงควาเปนผจะยงประโยชนตนใหสำเรจไป

ดวยดไมมอปสรรคและดำรงอรยประเพณไวไดเพราะนเปนอรย

ประเพณททานดำเนนมาทกยคทกสมยไมวาพระพทธศาสนาของ

พระพทธเจาพระองคใดมาตรสตรสไวในสมยใดและทใดจำตอง

มธดงควตรอนเปนคเคยงพระศาสนาเสมอมา

อยาเขาใจวาธดงควตรเหลานจะมเฉพาะศาสนาของ

พระพทธเจาองคใดองคหนงเทานนเลยแตมประจำกบทกๆ

ศาสนาของพระพทธเจาองคนนๆตลอดมาจนถงพทธศาสนา

ปจจบนจะเปนพระพทธเจาพระองคใดมาตรสในพระนามของความ

บรสทธหมดจดจากกเลสพระพทธเจานนๆจำตองประกาศสอน

ธดงควตรแกภกษบรษทของพระองคเชนเดยวกนทกๆศาสนา

เพราะธดงควตรเปนปฏปทาทเหมาะสมกบนกบวชอยางยงผหวง


ความหลดพนอยางเตมใจอยแลวจะไดปฏบตตามธดงควตรดวย

ความมงมนกลนกรองกเลสออกจากใจไดทนกบเหตการณไมเนน

ชาลาหลง

ทานอาจารยองคนนเรยนถามขอของใจในระหวาง

พระอรหนตทานหยดชวขณะวามผสงสยวานบแตพระพทธองค

ปรนพพานจนถงสมยนถานบเวลากไดสองพนกวาปแลวถา

เปนผลไมและสงตางๆกจำตองรวงโรยไปตามกฎอนจจงไมม

อะไรเหลออยแมซากแหงลำตนของมนถาเปนบรษทหางราน

ตางๆกเปนผยผงของดนไปหมดแลวไมมอะไรเหลอพอเปน

เครองหมายแหงบรษทและตกรามบางเลยแมแตภเขาแทงทบ

ยงมการเปลยนแปลงไดไมมอะไรเหนออำนาจกฎอนจจงสวน

ธรรมาภสมยทพระพทธเจาและพระสาวกทงหลายตรสรและบรรลใน

สมยนนพอตกมาสมยนนาจะไมมเคาโครงแหงมรรคผลนพพาน

เหลออยพอกลบตรทงหลายไดดมบางดวยปฏปทาขอปฏบตของตน

นาจะคอยๆเสอมสญไปเชนเดยวกบสงทงหลายฉะนน

กระผมเองไมมปญญาสามารถแกไขเหตการณทำนองนให

สงบลงไดแตวนนเปนโอกาสวาสนาสดทจะอศจรรยของกระผม

เองทคาดไมถงซงพระผประเสรฐเลศโลกเหาะลอยลงมาโปรดดวย

ความเมตตาสงสารจงขอประทานกราบเรยนถามขอของใจทเปนมา

วาเรองมรรคผลนพพานในวงพระศาสนาอนเปนทางปฏวตกบสง

สมมตทงหลายยงจะกลบเปนธรรมานวตไปตามโลกแหงอนจจงอย

หรอประการใดคอเมอโลกแปรปรวนธรรมกแปรปรวนโลกเสอม

ธรรมกเสอมโลกสญธรรมกสญสงตางๆหมดความหมายลง

ธรรมกอาจหมดความหมายไปตามและอาจกระเทอนถงมรรคผล


นพพานวาจะตองสนสดกดดวนไปตามกาลสถานทแหงการ

ปรนพพานของพระพทธเจาดวยหรอประการใด

เทาททราบมาการปรนพพานของพระองคนนเปนเรอง

ของพระองคโดยเฉพาะมไดเกยวกบหลกธรรมวนยททรงประกาศ

สอนไวเพอมรรคผลนพพานแตอยางใดแตแลวผทสงสยเกยวกบ

กาลเวลาแหงการปรนพพานของพระองคททำใหมรรคผลนพพาน

กระเทอนไปกยงมอยดงคำวาพระองคปรนพพานไดสองพนกวาป

แลวศาสนาของพระองคยอมจะคอยๆรวงโรยและหมดมรรค

หมดผลไปดวยแมปฏบตกนไปกลำบากเปลาโดยไมมผลตอบแทน

แตอยางใดเลยดงนฟงแลวรสกขดกนกบพทธพจนอยมากทง

เปนการสรางความสะเทอนใจแกวงพระศาสนาและประชาชนพทธ

บรษทใหเกดความสงสยลงเลไดพอดซงความคดเหนเหลานไมเกด

ประโยชนแตอยางใดเลยนอกจากเขยาศาสนาและจตใจประชาชน

ใหขนมวเทานน

พระอรหนตตอบทานวาถาธรรมเปนเหมอนผลไมเปน

เหมอนบรษทหางรานเปนเหมอนสงตางๆในแดนสมมตทตกอย

ในกฎแหงอนจจงธรรมกหายซากไปนานแสนนานแลวไมมใครได

ดมรสแมเพยงผานชวหาประสาทคอใจชวขณะเลยพระพทธเจา

ทงหลายและสาวกของพระพทธเจาแตละองคทมจำนวนมหาศาล

ไมสามารถจะนบจะประมาณกไมมโอกาสปรากฏขนในโลกแหง

อนจจงนไดแมทจะมาตรสรและบรรลขางหนาซงไมมประมาณก

เปนอนดบดนสนอรยชาตอรยวาสนอรยวงศไปตามๆกนเทาท

พระพทธเจาและสาวกทงหลายทงอดตอนาคตยงปรากฏสบเนอง

กนมาเปนลำดบไมขาดมลสญรากยงปรากฏความดและคนดวเศษ


เปนรางเหลออยใหสตวโลกไดกราบไหวบชาเปนขวญตาขวญใจ

สบมาจนทกวนนกเพราะธรรมมไดเปนเหมอนตกรามบานชองท

คอยแตจะลมทบคนตายดวยกฎอนจจงบงคบนนเอง

คำวาธรรมเปนอกาลโกถาไมหมายเอาธรรมฟากแดน

สมมตบรสทธสดสวนแลวจะหมายอะไรเปนธรรมสาระเลาธรรม

สาระทเปนอกาลโกนนแลคอธรรมแทไมอยในขอบเขตแหงกศล

ธรรมและอกศลธรรมเปนตนทมอนจจงเปนทางเดนเชนเดยวกบ

สงทวๆไปเชนธรรมเจรญบางธรรมเสอมบางเปนตนอนเปน

กฎเดยวกนกบโลกทวๆไปซงไมจดเขาในธรรมสาระดงธรรมใน

พระทยของพระพทธเจาและธรรมในใจของพระขณาสพทงหลาย

ทเปนอกาลกธรรมลวนๆไมมกฎใดๆเขาไปอาจเออมทำลายได

ธรรมประเภทนนแลคอธรรมสาระแทเปนธรรมไมมเหตปจจย

ปรงแตงใหเปนตางๆเหมอนสงทงหลาย

อะไรจะหมดความหมายไปมากนอยเพยงไรจะเสอมสญ

ไปไหนกตามแตธรรมสาระนยงเปนธรรมทมความหมายในตวเอง

ทงทใครจะเคารพนบถอหรอไมกตามธรรมนยงสามารถทรงตวอย

ดวยความสมบรณและเปนอกาลกธรรมอยตลอดกาลพระพทธเจา

และสาวกทงหลายทรงกราบไหวและกราบไหวบชากดโลกระลกถง

และกราบไหวบชากนกดกกราบธรรมสาระนแลการปรนพพาน

ของพระพทธเจาทงหลายไมเพยงพระองคใดพระองคหนงม

พระสมณโคดมของเราเปนตนนนเปนเพยงเรอนรางของพทธะ

กาวเดนไปตามสายทางของไตรลกษณทมประจำสตวสงขารทวๆ

ไปเทานนมไดเปนความกระทบกระเทอนถงองคพทธะทบรสทธ

อนเปนธรรมสาระแทใหเสอมคลายหรอขาดสญไปแตอยางใด


พระพทธเจาจะปรนพพานณสถานทใดกาลเวลาใดก

ไมกระทบกระเทอนถงมรรคผลนพพานทจะพงบรรลของทาน

ผปฏบตดวยสามจกรรมคอชอบยงเชนเดยวกนทานผนนจะพง

มหวงในผลอนเกดแตขอปฏบตของตนอยางสมำเสมอเชนเดยวกบ

พระพทธเจายงทรงพระชนมอยไมมอะไรเปลยนแปลงเปนอยางอน

แมปรนพพานไปแลวกพนกหมนปกเปนเพยงเวลานาททโลกถอกน

เทานนสวนธรรมนมไดอยกบกาลสถานทดงทเขาใจกนแตธรรมอย

กบธรรมมไดอยกบอะไรอนเปนการอาศยซงไมเขาในลกษณะของ

ธรรมแทธรรมสาระนแลเปนสงมหศจรรยอยในโลกตลอดมา

ทงนใครจะรหรอไมรคนพบหรอไมคนพบวาธรรมคออะไร

มอยในโลกหรอหาไมกตามธรรมกคอธรรมอยโดยธรรมชาตของ

ตนฉะนนการทใครๆจะพดวาพระพทธเจาปรนพพานไปนาน

แลวตงสองพนปสามพนปมรรคผลนพพานไดรวงโรยหมดเขต

หมดสมยไปตามโดยสนเชงแลวแมจะพากนปฏบตเครงครดหรอ

ดเยยมเพยงไรกเปนความลำบากเปลาโดยไมมผลใดๆเปน

เครองสนองตอบเลยดงนนนมใชพระประสงคของพระพทธเจา

ผทรงประกาศสอนโลกดวยสจธรรมนนมใชทางเดนคอความ

มงหมายของพระศาสนาทพระศาสดาองคสนกเลสถงความประเสรฐ

ของโลกประทานไวนนมใชหลกวชาธรรมในพระพทธศาสนาพอท

ผนบถอพระศาสดาและพระธรรมวนยจะนำมาคดและศกษาให

ถวงเวลาลาสมยและสรางอปสรรคแกตนโดยไมเกดผลดใดๆเลย

นอกจากเปนความคดและศกษาทปดกนทางเดนของตนจนหา

ทางออกไมไดเทานนผเชอพระศาสนาอนเปนธรรมของศาสดาองค

บรสทธประทานไวจงไมควรนำคำพดขวากหนามนนมาเสยบแทง


ตวเองราวกบคนสนทาหาทางออกมไดทงททางออกยงมอยและ

จะกลายเปนบคคลทนาสงเวชหมดหวงทงทชวตความสบตอในราง

ยงมอยซงควรนำไปทำประโยชนอะไรได

พระอรหนตทานสอนซำอยางถงใจอกวาทานทราบหรอ

เปลาวาคนทจะคอยแซงหนาพระศาสนาเพอเปนพระศาสดา

องคเอกของโลกทงทกเลสและความโงเขลายงมในสนดานอยาง

เตมตวยงมอยมากมายในโลกทผสมดวยสงโสมมอนนแลวยงม

ทานอกองคหนงหรอทกระหายรอความเปนสาวกแหงศาสดาองค

โสมมนนอย

พระอาจารยองคนนเรยนตอบทานวาสำหรบกระผมเอง

มไดมความหวนไหวจากหลกธรรมไปตามคำพดเชนนนเลยแมขณะ

จตหนงทกๆขณะจตและอรยาบถตางๆเปนความหมายมน

ปนมอเพอมรรคผลนพพานจากสวากขาตธรรมอยอยางเพลนใจ

เทาทกราบเรยนถามนเหนเปนความจำเปนทตวเองกเปนผหนงซง

มงประโยชนแกโลกอยอยางเตมใจหากแตเพยงกำลงของตวกเกรงวา

จะไมสามารถพอในการชแจงแกทานผของใจในเรองดงกลาวมา

เพราะเปนเรองสะเทอนทงวงพระศาสนาและประชาชนพทธบรษท

ทมสวนเกยวของอยไมเบาเลยเมอเหนเปนกาลอนควรกบเวลาท

พระคณทานผประเสรฐมาโปรดเมตตาซงเปนองคแนนอนในธรรม

ทงหลายยากจะหาพบไดในโลกมนษยจงไดถอโอกาสกราบเรยน

ศกษาเพอเปนประทปดวงไฟอนสวางแกกระผมเองและประชาชน

ไดมหตาสวางบางเพราะความเมตตาทประพรมโสรจสรงไวน

พระอรหนตทานใหโอวาทตอไปวาการถามเพอประชาชน

กถกแตจะใหถกแททานควรดวาระจตทคดเปนภยแกตวเองแมนด


กควรทราบวาเปนภยและมทางกำจดใหสนไปไดเพราะภยภายใน

มพษสงยงกวาภยภายนอกดงกลาวมานนมากปราชญทงหลาย

ทานถอกนเพอความแนใจจงขอยำธรรมบทตนใหทานทราบอกครง

วาไมมผใดและสงใดในสามภพจะมอำนาจมาบงคบธรรมใหไรผล

แกผปฏบตเปนสามจกรรมไมเพยงแตกาลสถานทดงกลาวมา

เทานนแมอะไรๆทงสามโลกธาตจะยกพวกยกพลมาบงคบไมให

ธรรมใหผลแกผปฏบตชอบอยอะไรๆทงสามโลกนนจะไมมหวง

ดงใจหมายเลยธรรมตองเปนธรรมและใหผลโดยธรรมอยตลอดไป

เมอการปฏบตถกตองดงามยงมอย

สงทมอำนาจสามารถปดกนมรรคผลนพพานไดโดยไมเลอก

กาลสถานทและบคคลนนมใชอะไรๆอนทไหนอยาพากนคด

งมตมงมโคลนเหยยบหนามใหเปนทกขทรมานตนซงเปนสงม

คณคามากใหฉบหายไปเปลาดวยอำนาจความโงเขลาบบบงคบ

ฉดลากไปนนคอสจธรรมทมอยในตวเองแตละรายสจธรรม

เบองตนอนเปนฝายผกมด คอ ทกขกบสมทยทงสองนแลท

สตวโลกผไมรจกเปนจกตายเพราะฤทธมนบบคนชอบสงสมกนมาก

ไมมวนอมพอคอตวปดกนมรรคผลนพพานโดยแทไมใหเกดขน

ไดในหวใจสตวเมอยงมความชอบพอและสงเสรมมนอยทกขเวลา

เกดขนในภายในใจสตวยอมทำใหหมดสตปญญาความคดท

เคยเฉลยวฉลาดกกลายเปนความปดตนอนตไปหมดไมมทางออก

นอกจากนงเฝานอนเฝาทกขแสดงความทรนทรายไปตามเรองคน

ไมมทางออกไมสนใจแสวงหาทางออกโดยถกทางเทานน

สมทยคอความคดปรงหรอวาดภาพตางๆเกยวกบตณหา

สามตวคอกามตณหาภวตณหาวภวตณหาเปนผนำและนำให


คดปรงแบบไมมประมาณจนเลยขอบเขตและขนทกขมาเผาลน

จตใจใหกลายเปนไฟชนดทกอแลวดบไมลงหรอไมสนใจจะดบ

นอกจากเสรมใหแสดงเปลวขนจนกลายเปนไฟเผาโลกไปไดไมมทาง

สนสดสมทยไดแกตณหาสามนแลคอเครองปดกนมรรคผล

นพพานไดอยางมดมดปดตายไมมวนมคนหรอความสวางใด

สามารถกำจดไดและกมสจธรรมนเทานนทสามารถรอถอนสมทย

ความมดมนใหสญสนไปไดอยางไมมปญหา

สจธรรมทเปนฝายแกเบองปลายคอนโรธกบมรรคนคอ

เครองมอแมสมทยทกชนดไมมสงใดสามารถเสมอเหมอนไดนโรธ

ยอมทำหนาทดบทกขไปเปนลำดบตามอำนาจของมรรคคอศล

สมาธปญญาทมกำลงเมอมรรคมกำลงพอกเลสยอมหาทซอนตว

อยไมไดกลายเปนความดบทกขไปโดยสนเชงไมมกาลเวลาสถานท

หรอสงใดมาเกยวของดงทเขาใจกนมนโรธกบมรรคนเทานนเปน

ผทำหนาทรอถอนกเลสแตผเดยว

ความเชอสจธรรมของพระพทธเจาทผมอธบายใหฟงอย

ขณะนซงเตมไปดวยธรรมของจรงกบความเชอลมทไมมนำมเนอ

ปรากฏแตเสยงดงกลาวมานนมผลตางกนอยางไรบางควรพจารณา

ดวยปญญาและถอเอาประโยชนจากธรรมอยาใหสมผสแลวผานไป

เปลาทานยงมความสงสยอะไรอยอกกควรแสดงออกเพราะโอกาส

แหงธรรมสากจฉาทเปนมงคลอยางนหายากไมมในกาลทวไป

เมอพระอรหนตทานหยดนงไปชวระยะหนงไมเหนอาจารย

องคนเรยนถามอะไรทานจงอธบายพระวนยตอไปวาพระวนย

เปนเครองประดบสมณะใหสวยงามทางความประพฤต มรรยาท

ผเครงครดในพระวนยคอผมมรรยาทกายวาจาใจงดงามความงาม


ของสมณะคอความประพฤตการแสดงออกทกอาการไมมทตองต

สมณะมพระวนยเปนคชวตความเปนอยคอสมณะทเยนเยนทง

อยคนเดยวเยนทงอยกบหมคณะและสงคมทวไปอยในปาในเขา

หรอเผชญอนตรายตางๆกไมมอะไรกลาทำลายเทวดาอารกขา

ประชาชนรกชอบ

พระวนยเปนทงปยเปนทงรวกนมรรคและผลมใหรวไหล

แตกซมชวตของสมณะคอความเปนผมศลบรสทธเปนชวต

อนสดชนเราเปนสมณศากยบตรทมศลบรสทธไมจำตองเกดทน

พระพทธเจาโดยถายเดยวแมเกดกาลใดสถานทใดหรอเปนลกเตา

เหลาชาตชนวรรณะใดกคอสมณศากยบตรคนหวปคนกลางและ

คนสดทองโดยสมบรณอยนนเองเชนเดยวกบพอแมมลกหลายคน

ซงตางเกดในสถานทและเวลาตางกนแตกเปนลกของพอแมโดย

สมบรณดวยกนฉะนน

พอจบการแสดงธรรมทานพดเปนเชงสงเสยดวยความ

เปนหวงพระศาสนาและทานอาจารยองคนนอยางจบใจวาจากน

ผมจะไดลาทานโดยทางภาพสมมตทานจงเปนผมศาสดาคอ

พระธรรมวนยอยกบใจกายวาจาในทกอรยาบถเถดไมมสงใด

จะแนนอนและตายใจไดในความหลดพนยงกวาพระธรรมวนยอน

เปนนยยานกธรรมนเลยทานอยามองอยาคดเรองอะไรมากไป

กวาการคดเพอธรรมเพอวนยอนเปนพระนามของศาสดานอม

สงเคราะหเขาสตนความบรสทธหลดพนจะเปนสมบตอนลนคา

ของทานแตผเดยวดงน

ขณะจะเคลอนยายองคจากทและเหาะลอยขนบนอากาศ

ทานไดมองดทานอาจารยองคนนดวยความออนโยนดวยเมตตาอย


ครหนงจงคอยๆเหาะลอยขนอยางเชองชาอนเปนเชงเรยกความ

สนใจใฝฝนยดมนเปนอตตารมณไปนานๆแกทานอาจารยองคนง

เพงเลงทานดวยความเลอมใสอาลยเสยดายทางจตตภาวนาราวกบ

ไมกะพรบตาใจเลยในขณะนนจากนนภาพทานกหายไปในทามกลาง

อากาศไมมอะไรเหลออยนอกจากภาพแหงความทรงจำทฝงลก

อยภายในไมมวนลบเลอนตลอดอวสานแหงชวตทานเทานน

อนเปนทนาอศจรรยซงไมคอยปรากฏแกทานบอยนกทานวา

คนนทานกภาวนาจนสวางเชนเดยวกบคนวนพระอรหนต

ภาหละเหาะมาเยยมแสดงธรรมโปรดเชนกนคอพอภาพพระ

อรหนตกสสปะทานจากไปแลวซงนบแตทานมาแสดงธรรมใหฟง

และสนทนากนอย เปนเวลา๓ชวโมงเศษจตถงถอนออกมา

ลำดบตอไปทานไดนำพระธรรมวนยทไดรบเมตตาจากพระอรหนต

ทานมาขบคดอกตอหนงทำใหเกดความซาบซานไปทวสรรพางค

รางกายและจตใจจนลมหลบนอนในคนวนนนเพราะธรรมทไดรบ

จากนมตททานมาแสดงใหฟงรสกดมดำลำคายากทจะพรรณนา

ใหถกตองตามความจรงไดแมเวลาอนๆทไมไดเขาสมาธภาวนาก

ทำใหจตประหวดถงทานไมวางเวนแตละเวลารสกเปนกำลงใจ

ไปนานการประกอบความเพยรกเขมแขงความมงมนในธรรมท

จะพงไดพงถงดงทานเมตตาแสดงใหฟงกรสกจดจอตอเนอง

ผดธรรมดาอยมากราวกบจะไดถงธรรมแดนพนทกขอยทกขณะท

หวนระลกถงคำสงเสยทาน(บางตอนทานเนนคำสำคญๆกบ

ทานอาจารยองคนนโดยเฉพาะกมแตผเขยนไมกลานำลงเกรงจะ

เปนการกระเทอนทานและแสลงใจทานผอานมากไปจงขออภย

ไวดวยทไมไดนำลงใหบางทานไดอานอยางจใจ)


งพษทเคยเปนศตรตอผคน ไดกลายเปนมตรกบพระธดงคกรรมฐาน

เปนท แปลกใจท เ ร องไมน า เปนไปไดแตก เปนไปได

อยางนาอศจรรยอกเรองหนงคอกอนททานจะขนไปพกบำเพญ

สมณธรรมในถำแหงหนงชาวบานแถบนนบอกวามงพษสดำ

ตวหนงใหญขนาดเทาถานไฟฉายชนดใหญยาวประมาณเมตรเศษ

แตดมากเปนพเศษอาศยอยในถำนนเปนประจำมาหลายปงพษ

ตวน เคยทำอนตรายแกคนมาแลวแตใครๆไมกลาทำไมมน

กลววาจะมอะไรอย เบองหลงจนชาวบานขนานนามใหมนวา

“เจาถำ”ใครขนไปพกคางคนทนนไมคอยไดเขาบอกวาถามคน

ขนไปพกคางคนในถำนนตอนเยนตอนกลางคนหรอตอนเชาๆ

งตวนนจะออกมาแผแมเบยขฟอๆถาพอกดไดกกดจรงๆผคน

เคยเสยทใหมนหลายรายแลวจนเขดกนไมมใครกลาไปพกคางคน

ในถำนน

ทานอาจารยองคนคดอยากไปพกถำนนเพอประกอบ

ความเพยรจงวานใหชาวบานไปสงแมเขาบอกวางพษตวนดมาก

และอาจเปนอนตรายไดเพราะมนกไมมใครทราบไดจงไมอยากให

ทานไปพกแตทานกขอใหญาตโยมไปสงจนไดโดยใหเหตผลวา

ถาถงคราวแลวแมนอนอยในบานกตายไมมใครหามไดอาตมาเคย

เหนมาแลวจนเชอกรรมอยางสนทใจการอยถำกเคยอยมาจน

เคยชนรางกายจตใจของอาตมาถาเปนวสยกควรเปนไดกนาจะ

กลายเปนหนเปนเขาไปหมดแลวคงไมทนเปนกายคนใจพระดงท

เปนอยนไดเลยแมอาตมาไปอยในถำนถาไมถงคราวชวตกคงจะ

เปนชวตของพระของอาตมาอยดงทเคยเปนมาไมนาจะเปนอน


ไปไดงเปนสตวเราเปนคนและเปนพระซงถอศลถอธรรมประจำใจ

มไดถอความอจฉาบงเบยดทำลายใครถางจะทำอนตรายกยอมตาย

เพราะกรรมไมดของตนทอาจหาญทำชวไวดกวาการกลบกลวผล

ไมดจะตามสนองในภายหลงเปนไหนๆนกปราชญทานยงจะ

ชมเชยวาเปนผเชอกรรมจรงแมตายเพราะเหตดงกลาวนเสรจแลว

ทานกไปจรงๆโดยใหญาตโยมตามสง

เมอไปพกอยในถำนนไดความสะดวกกายสบายใจเพยง

คนเดยวพอตกวนทสองตอนเยนกเหนงดำตวนนเลอยออกมา

จากซอกหนและคอยๆเลอยตรงมายงทานซงกำลงนงรำพง

อรรถธรรมอยบนแครเลกๆดวยสญชาตญาณทเคยถออำนาจ

ในการทำลายพอเหนมนเลอยตรงเขามาหาอยางไมเกรงกลวและ

ทำทาจะเอาจรงเอาจงกบทานจรงๆทานกระลกคำทชาวบานเลา

ใหฟงไดทนทวาตองเปนงเพชฌฆาตตวทวานนแนๆไมเชนนน

จะไมแสดงอาการอาจหาญถงขนาดนเลย

เรามาบำเพญธรรมอยทนกมไดเบยดเบยนทำลายใคร

แมสตวตวเลกๆยงใหความเมตตาตอเขาเสมอดวยชวตของตน

ไมเคยคดเยอหยงในตววาตนเปนคนเปนพระทมศกดสงกวาสตว

ทงหลายซงเปนเพอนเกดแกเจบตายดวยกนทวไตรภพแมงดำตวน

กเปนสตวทนบเขาในจำนวนเพอนสขเพอนทกขเพอนเกดเพอนตาย

ดวยกนแตเหตไฉนอยๆไมมเรองทะเลาะทบถองตะบองตอะไร

กนเลยงตวนยงอตสาหตงหนาตงตาเลอยเขามาเพอจะทำลายเรา

ซงเปนเพอนทเชอถอในความเปนความตายไดผหนงไมมเพอนใด

ในเขาลกนจะเปนทเชอถอไดยงไปกวา


เมอยอนมาระลกถงศลของตนกบรสทธธรรมมความเมตตา

เปนตนกเปยมในจตใจตามอำนาจของจตของธรรมซงมในตนท

อบรมมาถาสตวตวนยงจะกลาทำอนตรายเราไดลงคอแลวกถอวา

เราเองในอดตชาตตองเปนผทารณโหดรายเหลอประมาณนาจะ

ไมมนรกหลมใดตานทานไวไดใหพนจากผลกรรมอนทารณนนมา

แลวจำตองมาเจอกบความทารณของงพษตวนทตนเคยสราง

ความทารณแกเขามาอยางหลกเลยงไมไดและกไมจำเปนตอง

หลกกรรมของตวเพราะตวเองกลาทำตวกตองกลารบผลจงจะ

สมนามวาเปนผเชอกรรมจรง

พอคดตกกพดกบงตวเลอยมาหยดอยหางองคทานประมาณ

หนงวาและกำลงแผแมเบยคอยโอกาสอยวาเรามาอยทนมได

มาเพอความมงรายหมายโทษใครเลย แตมาบำเพญธรรม

เพอความสขแกตนและเพอนรวมชาต โดยไมนยมประเภทวา

เปนใคร เราแผเมตตาเพอความสขแกสตวทงปวง มเธอดวย

ผหนงทอยในขายควรรบไดถาเธอยงหวงความสขกายสบายใจ

เชนสตวโลกทวๆไปกควรรบเมตตาธรรมทเยนฉำนไปประดบตว

ตอไปดกวามาข เขญทำลายผอนซงไมเกดประโยชนอะไรเปน

ไหนๆแมทำผอนใหเปนอนตรายและตายไปดวยพษสงของเธอ

สวนตวเองกไมเหนไดเลอนคณงามความดเปนความสขความเจรญ

ใหยงขนไปอกนอกจากจะลงไปจมอยในกองทกขมนรกเปนตน

เทานนนเปนผลทไดรบจากการเบยดเบยนทำลายผอน

เราไมเหนดวยไมยนดดวยกบการทำของเธอเพราะ

เปนงานสงเสรมทกขเพอบบบงคบตวเองเราเหนดวยเฉพาะผ

ไมเบยดเบยนทำลายผอนอนเปนงานไมสรางความเดอดรอนให


แกใครตนกเยนผอนกเยนมองเหนกนราวกบมตรทเคยสนทกนมา

ตงพนกปแสนกลปเราเปนเพอนรวมทกขเกดแกเจบตายดวยกน

ไมบงควรทจะทำความทกขรอนแกกนอนเปนการเพมทกขแกตว

อกดวยเรามาอยทนเพอสมานมตรกบเธอและสตวทวไปจงเหนใจ

เราผเปนมตรดวยความซอสตยสจรตเธอรบความเปนมตรและ

เมตตาธรรมจากเราแลวจงไปอยเปนสขๆเมอไปแลวอยากมา

เยยมเยยนเราอกเปนครงคราวกมาไดตามอธยาศย

เรายนดเปนมตรกบเธอตลอดไปไมรงเกยจวาเธอเปนสตว

เราเปนคนและเปนพระเราถอวาเราเปนเพอนเกดเพอนตาย

ดวยกนจงมไดถอวาใครยงหยอนกวาใครตลอดวาสนาบารมก

ตางคนตางมตามกำลงของตนทสรางมาหรอเธออาจมวาสนาบารม

แกกลายงกวาเรากไมอาจทราบไดเพราะตางคนตางมกรรมดและชว

ตดแนบอยกบตวดวยกนบางทเธอละจากชาตเปนสตวนแลว

เลอนฐานะขนมาเกดเปนมนษยบรรลถงความบรสทธหลดพนไป

กอนเราผกำลงกำดำกำขาวกบกเลสตวโสมมอยเวลานกเปนไดถา

เธอไมสรางความชวทบถมตวเขาไปอกดงจะสรางกรรมไมดกบเรา

อยขณะน

พอพดกบงจบลงทานนกอธษฐานจตขออำนาจเมตตาธรรม

ทเคยคำจนโลกมาประจำแผนดนจงดลบนดาลใหงตวนจงกลบใจ

จากความเปนศตรกลายมาเปนมตรสนทสนมกนโดยธรรมเถดดงน

เปนทประหลาดและอศจรรยเกดคาดวาอะไรบนดาลกไมนาจะพดได

ถกตองทำใหงตวกำลงจะทำอนตรายทานอยในไมกวนาทขางหนา

กลบอาการทเปนศตรลงในทนททนใดคองตวนนกลบเอาศรษะลง

หมอบสงบนงอยประมาณ๑๐นาทแลวหนศรษะเลอยกลบไป


และคอยๆเลอยหายเงยบไปในเวลานนวนตอมากมาหาทานอก

และมาแทบทกวนแตมไดแสดงอาการนากลวเหมอนวนแรกเลย

เปนเพยงคอยๆเลอยเขามาถงทเกาแลวทำตวสงบนงอยครหนง

แลวกเลอยกลบไป

ทานวาทานเหนความอศจรรยของเมตตาธรรมประจกษใน

คราวนนอยางถงใจอกครงหนงนบแตวนนนมาทานกบงตวนน

เลยอยรวมกนดวยความสงบสขไมมอะไรเปนทระแวงกนเลยถง

เวลางตวนนอยากออกมาเทยวปวนเปยนอยแถวบรเวณหนาถำท

ทานพกอยกมาในฐานะสตวทคนกบคนดวยดแลวตางไมระวง

ระแวงซงกนและกนเมอคดอยากออกมาเทยวตามภาษาของมน

เวลาใดกออกมาตามสบายไมคอยมเวลำเวลาเหมอนแตกอนเชน

ทชาวบานเลาใหฟง

เรองทำนองนผ เขยนเชอมานานแลวจะวาโงกยอมรบ

เพราะตวเองกเคยพบบางและครบาอาจารยทงหลายมทาน

อาจารยมนเปนตนกเคยเลาใหฟงอยเสมอวาสตวทกจำพวก

ไมคอยกลวพระและชอบมาอยอาศยตามบรเวณททานพกอยเปน

พวกๆฝงๆทงสตวใหญเชนหมกวางอเกงเปนตนทงสตว

ตวเลกเชนกระจอนกระแตอเหนงเปนตนเนองจากสตวสวน

มากรอากปกรยาของผไมเบยดเบยนและทำลายไดดพระไปพกอย

ทไหนนานๆหนอยมกจะมสตวตางๆเขามาอาศยอยดวยทาน

เองกเมตตาชอบเลนกบมนและชอบเอาอาหารใหมนทานเสยดวย

ซงสตวบางชนดชอบทานกลวยผลไมขาวประจำชวตของมน

สวนนำเปนอาหารจำเปนของสตวแทบทกประเภทฉะนนเวลา

พระทานเหนสตวตางๆมาอาศยมากเขาจำตองหาภาชนะใสนำ


ไปตงไวในททควรแกสตวเหลานนจะมาดมกนกนได

เพราะเหตแหงความมเมตตาจตเปนมลฐานทำใหสตวและ

คนมความสนทไวใจกบพระเปนพเศษสมกบเปนเพศทเยนไมเปน

ภยแกใครๆมาแตกาลไหนๆดงนนเรองททานอาจารยองคนน

เลาใหฟงจงเปนความจรงตามเหตการณท เคยเปนมาดงเดม

โดยมากพระธดงคกรรมฐานทปฏบตเดดเดยวอาจหาญมกผจญภย

เสมอแตกเอาตวรอดไปไดไมเปนเหยอแกภยนนๆจงทำใหคด

และมนใจวาผมธรรมในใจและผมงมนตอธรรมอยางยงแมจะ

เผชญกบเหตการณตางๆกมกมชยชนะโดยธรรมเสมอไมคอยม

อะไรทำรายใหลมจมฉบหายเหมอนธรรมดาทวๆไปคลายกบม

ปาฏหารยลกลบอยในตวแบบพดยากๆบอกใครไมไดแตเรองก

เปนอยางนนจรงทงนทราบจากหมเพอนเคยเลาเหตการณทำนอง

นใหฟงเสมอ

ทานอาจารยองคนทานมนสยเดดเดยวและชอบไปและ

อยลำพงคนเดยวไมคอยเกยวของกบเพอนฝงโดยใหเหตผลเปนท

จบใจวาการไปคนเดยวอยคนเดยว ทำใหมสตระลกรตวอย

เสมอ ไมคอยเผลอไผลไปกบเรองตาง ๆ ดงอยกบหมเพอนท

จำตองพดคยกนบางในบางเวลา สวนการอยคนเดยวนนเปน

เรองของคน ๆ เดยวแท ๆ ไมมอารมณเกยวเกาะ อรยาบถ

ตาง ๆ เปนไปกบความเพยร มสตตดตอสบเนองกนไมขาดสาย

คนเราถาสตอยกบตวยอมมทางทราบเรองตาง ๆ ทเกดกบตว

ไดด แมถงคราวจวนตวกไมพะวกพะวนกบใคร มตวคนเดยว

เปนผรบผดชอบในเรองของตว หากจำเปนถงคราวเขาจรง ๆ

ชวตจตใจกมอบไวกบคตธรรมดาไปอยางเปนธรรมไมตองยง


ไมตองหวงไมตองหวงใหเปนภาระหวงใยยอมตายไปกบเหตการณ

นนๆอยางสบายหายหวงเรองศพเรองเมรเมอเจาของหมด

ความหวงใยไรกงวลแลวกเปนเพยงวตถชนหนงทปราศจากราคา

คางวดใดๆทงสนเทานนนอนจมไปกบดนกบหญาเชนวตถ

ทงหลายนนเองไมมอะไรแปลกตางกน

ทานพดนาฟงฟงแลวจบใจไพเราะทงเหมาะกบจรตของ

ผตงหนาเปนศากยบตรพทธชโนรสตามรอยพระบาทแทนานๆ

จะไดเจอสกรายฟงแลวจำไวเพอเปนขวญตาขวญใจระลกไวนานๆ

ประวตทานจะเปนคตตวอยางอนดแกคนรนหลงสบตอกอแขนงกน

ตอไปไมมสนสดธดงควตรทประทานไวเพอหมชนกไมเปนโมฆะ

จมไปกบดนกบหญาเสยหมดเปนทนาสงเวชสลดใจยงมผอตสาห

ดำเนนตามและเกบดอกผลทเกดจากการปฏบตของตนไมขาดสาย

โดยเปนความสงบสขตามลำดบขนภมของจตของธรรมนบแต

ขนสมาธถงขนปญญาจนกลายเปนขนวมตตหลดพนเหนออำนาจ

แหงไตรลกษณคออนจจ ทกข อนตตาทผมกเลสทงหลาย

ตดของอย

พระททานชอบอยปาอยเขาอยถำและเงอมผารสกมเรอง

สะดดใจใหทานผอานไดคดอยมากกวาทพกอย ในทธรรมดา

ดงทานอาจารยองคทกำลงนำลงอยเวลานแมจะถวายนามทานวา

“นกเผชญ”กไมนาจะผดและเสยความเคารพเพราะการเผชญก

เพอบกเบกหาธรรมของจรงการถวายนามกอนวตไปตามปฏปทา

ของทานทหนกไปในทางเปนนกตอสหรอเผชญโดยไมลดละลา

ถอยใหเหตการณนนๆหวเราะเยาะไดการเปนนกตอสในขณะท

กำลงเผชญกบเหตการณนทานยงจะไดอานเรองของทานไป


เรอยๆจนกวาจะยตนกกำลงนำทานผอานชมเหตการณททาน

เผชญมา

คอขณะททานพกอยในถำแหงหนงคนนนเดอนหงาย

ฟาขาวเดอนดาวสวางอากาศปลอดโปรงสบายทานกำลงเดน

จงกรมอยหนาถำขณะนนไดมเสอโครงใหญตวหนงใหญมาก

ทานวาศรษะกลมๆของมนเทาทเหนแลวถาจะใหพดตามความ

ถนดใจแลวอยากพดวาใหญเทาโองนำเราดๆนเองทแรกไดยน

เสยงมนคำรามเปนเชงขใหกลวอยหางจากทานประมาณสบวาพอ

เปลยนจากคำรามกเปนกระหมและกระหมอยางเตมเสยงของมน

จนปรากฏสะเทอนไปทวภเขาตอนมนเรมคำรามมองไปไมเหนตว

ไดยนแตเสยงสกครตอมากไดเหนมนโผลเขามาหาทานดวยทง

เสยงกระหมอยางเตมทและเดนเขามาหยดยนและนงแบบสนขนง

ไมหมอบทำทาจะทำอะไรทานเลยนงอยหางทานประมาณสองวา

มองเหนไดถนดชดเจนตลอดลวดลายของมนเพราะไฟเทยนไขทจด

เดนจงกรมกสวางไสวอยขณะนน

เมอทานเหนมนมานงอยตอหนาทานนกขนมาในใจวา

เสอโครงตวนจะมาทำไมกนดนทงแผนทกวางแสนกวางมนทำไม

ไมไปแตมาคดสรางความสนกบนหวใจคนซงกำลงกลวๆเอา

อะไรกนทานยนดมนทกำลงนงกระหมสนกอยครหนงในใจมรสก

เสยวๆบางเพยงเลกนอยไมแสดงความกลวออกมาอยางเปดเผย

อะไรเลยจงคอยเดนเขาไปหาและพดกบมนวาทนเปนทของพระ

ทานบำเพญสมณธรรมตางหากมใชทำเลเทยวของเธอนนา

ขนมาทำไมกนโนนไปเทยวสนกสนานกบหมเพอนของเธอโนนซ

ไปเสยพระกมใชพระอฐพระปนสงนากลวกตองกลวเหมอนสตว


ทวไปนนแล

พอพดจบกกาวเขาไปหามนทานวาทานเดนเขาไปจวนจะ

ถงตวมนประมาณเมตรเศษเทานนมนจงโดดหนปบเดยวไมทราบ

หายไปไหนและหายไปอยางรวดเรวยงกบปาฏหารยมองดกหนา

ดกหลงทไหนกไมเหนทำใหแปลกใจไมหายแตบดนนเปนตนมา

เพราะสถานททานพกอยและททเสอโครงใหญตวนนมานงอยก

เตยนโลงไมมอะไรปดบงกดขวางพอจะมองไมเหนขณะทมนโดดหน

ไปจงทำใหทานแปลกใจตลอดมาพอมาหาทานอาจารยมนได

โอกาสจงเลาถวายทานและเรยนถามถงเรองเสอทโดดหายตวไป

อยางรวดเรวนนวาเปนเพราะเหตไร

ทานอาจารยมนชแจงใหฟงวานนมใชเสอจรงแตเปน

เสอเทพบนดาลตางหากเพราะพวกเทพมฤทธมากผดมนษยเรา

สามารถจำแลงกายหยาบกายละเอยดหรอนรมตเปนสตวเปนเสอ

หรอเปนคนหญงชายตางๆไดไมตดขดบางครงเวลาเขามาหาเรา

ยงมาในรปตางๆไดในเทพคนเดยวกนเสอตวทมาหาทานนนถา

เปนเสอจรงลงไดตงหนามาขนาดนนตองมความมงหวงจะกนคน

เปนอาหารแนนอนถงไดมาทงทรอยวาคนซงเปนทเกรงขามของ

สตวของเสอทงหลายเสอทเทพบนดาลใจกมเสอทเทพนรมตเอง

กมแตเสอทมาหาทานนนเปนเสอเทพนรมตฉะนนการโดดหนของ

เสอตวนนจงรวดเรวผดธรรมดาจนมองไมทนวาไปยงไงมายงไง

สำหรบผมมนเคยชนกบพวกสตวเสอเทวบตรเทวธดา

มาแลวเวลาไปอยในปาในเขาคนเดยวการอยกอยเพราะธรรม

เนองจากธรรมมอำนาจมากสตวทงหลายเคารพรกใจทมธรรม

ยอมทรงอำนาจในตวเองแตอำนาจทางธรรมไมเหมอนทางโลก


ซงคอยแตจะกำเรบอยเสมอผถกขมขนนกลวจรงในขณะทถกขแต

ใจไมยอมลงตามอำนาจความขมขเมอมโอกาสยงคอยแกแคนจนได

ดงทเหนๆกนอยฉะนนการใชอำนาจทางโลกเพยงอยางเดยว

ไมมธรรมเขาสนบสนนโลกจงหาความสงบเยนไดยากทานจงสอน

ใหปกครองโลกโดยธรรมปกครองกนโดยธรรมโดยอาศยความ

ถกตองดงามเปนอำนาจไมใชเอาอารมณหรอทฐมานะเปนอำนาจ

คำวาธรรมมไดเปนรปเปนรางทมองกนดวยตาเนอ แตธรรม

เปนธรรมชาตทละเอยดสขมสดทจะนำมาเทยบเคยงเปรยบเทยบกบ

สงสมมตทงหลายได ใจเปนความละเอยดฉนใด ธรรมยอมมความ

ละเอยดฉนนน และใจเปนทสถตอยของธรรมทงหลายนอกนนมใช

ทสถตอนถกตองของธรรมธรรมจงเปนเรองพดยากทงทรอยอยาง

เตมใจนอกจากผปฏบตและรธรรมเปนขนๆนนพอพดกนไดและ

รเรองธรรมพอประมาณถารธรรมเตมภมจตภมธรรมโดยสมบรณ

แลวยอมพดธรรมกนเขาใจทกแงทกมมไมมทางสงสยคำวาธรรม

คออะไรและอยทไหนกทราบกนทนทโดยไมตองตอบใหเสยเวลา

การอาศยการถามและการตอบกนอยยงไมเขาในลกษณะของผร

ธรรมอยางเตมภมนแลธรรมแทเปนอยางน

ถาใจปลอมพาใหเกดธรรมปลอมแมถามและตอบกนวน

ยงคำกไดแตตวทฐมานะเตมหวใจไมลงรอยกนไดนนคอธรรมชอ

คอไดแตชอของธรรมไมไดดวงธรรมแทมาครองภายในใจธรรมชอ

ใครเรยนกจำไดเพราะเปนสงทควรจำไดดวยกนแตสำคญท

ดวงธรรมแททมชอในตวเองโดยไมตองเปนกงวลทองบนจดจำให

ลำบากนนปฏบตยากมองเหนไดยากรไดยากธรรมแททถก

กลาวหาวาปฏบตไดยากรไดยากนแลทไมขนอยกบคำถามคำตอบ


เพราะเปนความจรงลวนหมดปญหาโดยประการทงปวงและธรรม

นแลมอยในโลกตลอดอนนตกาลไมเจรญและไมเสอมไปกบอะไร

คำวาอำนาจธรรมกคอธรรมนแลจะเปนอะไรทไหนกนทพดน

กไมแนใจนกวาหมคณะจะเขาใจตามไดทกแงแหงธรรมทพดมา

แตถงกาลทควรพดบางกจำตองพดพอเปนกาเลน ธมมสากจฉา

เอตมมงคลมตตม

ทจบลงนเปนธรรมททานอาจารยมนตอบและอธบายให

ทานอาจารยองคนนกบหมคณะฟงผเขยนกเขยนสมๆเดาๆ

ไปตามทไดยนไดฟงมาอยางนนเองมไดมความเขาใจในคำททาน

สนทนากนทกประโยคอะไรเลยทงทไมเขาใจทกคำแตกยงพยายาม

ถไถมาลงจนไดนนเพราะแนใจวาคนเรามความรความฉลาดและ

ความสามารถตางกนแมตนไมร ไมเขาใจกยงมนใจวาทานผ

สามารถจะรจะเขาใจในคำพดของทานอยางแจมแจงชดเจนคงมอย

จงไดนำมาลงเพอชวยกนขบคดบางหวงจะเกดประโยชนแกพวกเรา

ตามฐานะทควรเปนไดเพราะคำพดดงททานอาจารยมนพดสอง

สามประโยคนเปนธรรมทคอนขางหาฟงไดยากแมไมเขาใจกยง

พอใจฟงและพอใจเขยนเพอทานผอานไดชวยพจารณาตอไปซง

อาจเปนเครองเสรมสตปญญาไดบางคำพดทานอาจารยมนใน

ลกษณะนยงมอกมากผเขยนจะพยายามนำลงเรอยมาตามเรอง

ปฏปทากบเรองทานอาจารยจะเขาสมผสทควรนำลงเปนตอนๆไป

จนกวาปฏปทาจะจบลงดวยด

นเปนอกถำหนงททานอาจารยองคนนพกเปนเวลานานกวา

ทอนๆแตไมเคยปรากฏวามสตวเสออะไรมารบกวนใหลำบากแต

จวนๆทานจะออกจากถำนไปเทยววเวกแสวงธรรมตามอธยาศย


เชาวนหนงจวนเวลาทานจะออกบณฑบาตกไดยนเสยงเสอโครง

ใหญครวญครางกระหมขนมาหาทานจนถงทททานพกอยจรงๆ

ขณะทานมองเหนตวกำลงกระหมขนมาทแรกปรากฏขนลกซาไป

ทงตวรางกายทกสวนชาไปหมดรสกกลวมากแทบหวใจหยด

(ระยะนจตใจทานคงยงไมเขมแขงพอแตการเขยนเรองกไมทราบวา

เหตการณใดเกดกอนแลหลงกนไมไดเรยนถามกาลเวลากบทาน

เปนแตพอทานเลาใหฟงกจดจำมาลงเลยจงไมทราบระยะทเกด

เหตนนๆวาเกดขนเมอไรของการบำเพญกรณาถอเอาใจความ

ในเรองทเดยวจะเปนความสะดวกในการอาน)

เพราะมนเดนตรงมายงทานดวยความตงใจจรงทงทมนก

มองเหนทานอยแลวนบแตขณะทโผลหนาขนมาซงควรจะหยดแค

ระยะทมนมองเหนทานอยแลวแตยงทงเดนทงทำเสยงครวญคราง

เขามาจนถงทานซงหางกนประมาณสองวาเศษเทานนพอเขามา

ถงทนนแลวกหยดนงเหมอนสนขบานนงและจองมองหนาทาน

เขมงแบบไมกะพรบตาเลยแตมไดหมอบทำทาจะทำอะไรทาน

อาการของมนเหมอนตวทมาหาทานคราวทแลวนนไมมอาการวา

จะเอาจรงเอาจงอะไรกบทานแตขนชอวาสตวนากลวแลวแม

ไมแสดงอาการเปนทนากลวกจำตองกลวมนอยนนเอง

พอเหนมนมองทานทานเองกมองมนดวยความกลวอย

พกหนงพอตงสตไดทานกยกมอชบอกมนวาทนมใชทสำหรบ

ทองเทยวของเธอแตเปนทอยของพระทานบำเพญภาวนาตางหาก

จงไปเสยทอนซงมปาและเขามากยงกวาทนแตมนกยงนงมองทาน

อยไมยอมไปทานจงจบไมเทาชบอกมนอกวาจงไปทโนนภเขา

ลกโนนซงมทเทยวถมไปอยามานงดใหพระกลวเรามใชสตวมใช


เนอมใชอาหารของเสอเชนเธอเราเปนพระผทรงศลทรงธรรม

อยามาทำใหเรากลวเดยวเวลาเธอตายไปตกนรกหลมกลวๆนะ

จะวาไมบอกแลวกชไมเทาบอกมนอกวาจงหนไปเดยวนเรากลว

เธอมากตาเธอกตาเสอแหลมคมยงกวาอะไรถาขนมองเรานานๆ

เผอเรากลวมากและตายไปเธอจะตกนรกจรงๆนะ

พอจบคำทานกลกจากทชไมและเดนเขาไปหามนมนจง

โดดหนไปในขณะนนพอมนหนไปแลวนกกลวขนมาอกเพราะคด

วามนอาจตามเราไปเวลาไปบณฑบาตเพราะเปนปาดงพงลกทงสน

แตไมเหนมนตามไปดงทคดไววนนนนกกลวทงวนเกรงวามนอาจ

ขนมาหาเราอกกไดตอนกลางคนกคดแตเรองเสอจะขนมาหา

ทาเดยวเลยไมเปนอนภาวนาใหสนทใจไดจำตองสงสอนตนแทบ

ทงคนใจจงยอมสงบลงไดจากนนกหายกลวอยไดดวยความสงบสข

เสอตวนนกไมเหนกลบมาอกจนกระทงทานจากทนนไปทานวา

เสอตวนใหญและยาวมากนากลวจรงๆคลายกบเปนเสอลกลบ

ไมใชเสอธรรมดาใหญพอๆกนกบตวทมาหาตอนกลางคนวนนน

ลกษณะอาการกคลายคลงกนความรวดเรวกพอๆกนจงทำใหคด

วานาเปนเสอเทพบนดาลดงทานอาจารยมนวาไมผดเหนแลวนา

กลวจนแทบตงสตไวไมอยดงน

ทานพรรณนาคณของการอยปาและคณของจตใจทเผชญ

เหตการณตางๆใหฟงอยางจบใจแตผเขยนจำไมไดมากเพราะ

นสยขลมทานวาเวลาจำเปนดวยเหตการณตาง ๆ บงคบ ใจ

รสกเหมอนมอะไรปองกนอยภายในชอบกลชนดบอกไมถก การ

สรางตวของจตในเวลาจำเปนกงายและรวดเรวผดธรรมดา

อยมาก จงทำใหจำตองชอบอยในทคบขน ทงทปกตเปนคน


ขขลาดหวาดระแวง เวลาเผชญเหตการณแตละครง ใจรสก

เลอนฐานะขนอยางผดสงเกตจนตวเองกแปลกใจ และอยากให

เหตการณมขนเสมอ เพอใจจะไดพยายามสรางตวเองมากขน

โดยอาศยเหตการณเปนเครองสนบสนน การอยปาอยเขามนด

อยางลกลบทบอกใครไมไดทงไมคดอยากพดคยกบใครเกยวกบ

การอยปาดวยเพราะเปนธรรมจำเพาะทเหมาะกบจรตนสยของ

แตละราย

สำหรบทานเองเวลาออกมาอยทหรอปาธรรมดาใจคอยแต

จะขเกยจและประมาทนอนใจไมสนใจชวยตวเองผลเปนทพงใจ

ไมคอยปรากฏฉนกมากกวาอยในทเคยดดสนดานนอนกมาก

ความขเกยจกมากอารมณกอกวนกคอยๆเพมขนทกวนเวลา

สวนสตปญญาคอยแตจะลดลงเสอมลงสรปตามนสยของทานแลว

ทานวาอยในทธรรมดาไมมอะไรดขนนอกจากจะอยคอยวนตาย

แบบเปลาประโยชนเทานนถาไมอยากตายแบบโมฆบรษกควรออก

แสวงธรรมเพอเอาตวรอดพอคดตกลงกตดสนใจเขาปาเขาตาม

เคยใจทเคยประสบความสงบสขและแพรวพราวดวยปญญาเพราะ

ปาเพราะเขาเพราะถำหรอเงอมผามาแลวจะใหมาอยแบบอดๆ

อยากๆไมมธรรมสมผสใจเลยยอมอยไมไดตองเขาปาเขาเขาไป

ตามนสย

เมอเขาไปอยในทเชนนนแลวใจมความสะดวกสบายไปตาม

ทศนยภาพโดยไมตองบงคบขเขญความเพยรกบอรยาบถตางๆ

จะกลมกลนกนไปเองสตปญญาทเคยเปนคเคยงกบความเพยร

กเปนมาเองโดยไมตองรองเรยกขเขญความขเกยจและฉนมาก

นอนมากกลดกนไปเองอะไรๆทเปนอรรถเปนธรรมรสกตามๆ


กนมาสงทไมเปนธรรมซงเคยบงคบขบไลยากๆเวลาอยใน

สถานทธรรมดากคอยๆตามกนออกไปโดยไมจำตองขบไสไลสง

ใหลำบากเหมอนอยทธรรมดาการฉนการนอนหลบการผอน

อารมณการพากเพยรกลายเปนความมประมาณเหมาะสม

ไปตามๆกนผดกบอยในทธรรมดาอยมากเลยทำใหคดวา

การถอดถอนกเลสนนอยในปาในเขาถอดถอนงายกวาอยในท

ธรรมดาอยมาก

อยในทธรรมดาตามความรสกทานวาแทนทจะเปนการ

ถอดถอนกเลสดงทเขาใจแตกลบเปนการสงสมและสงเสรมกเลส

ไปทกๆอรยาบถคอฉนกมากเพราะตณหาแอบมากระซบให

ฉนมากๆบอกวาอาหารถกปากถกทองถกธาตถกอธยาศยและ

ถกกบจรตนสยของกเลสกเลสชอบมากตองฉลองใหมากๆ

การนอนกมากเพราะกเลสแอบมากระซบวาตองพกผอนมากหนอย

ไมงนออนเพลยทำความเพยรไมเตมเมดเตมหนวยพอถงเวลา

ความเพยรจะเตมเมดเตมหนวยเขาจรงแตกลบเปนเวลาพกผอนคอ

นอนเสยอกโดยไมมกำหนดวาจะควรตนเวลาใดกเลสไมกำหนด

ใหตนเอาเลยทวาเตมเมดเตมหนวยเลยไมคอยโผลหนาขนมาให

เหนบางวาไดทำความเพยรกชวโมงในวนและคนหนงๆนอกจาก

กเลสกลอมใหหลบแตพอเรมฉนเสรจจนยนคำไมเหนความเพยรม

อำนาจแทรกความขเกยจเพราะฉนมากไดบางเลย

การคดปรงกมากจนไมมประมาณแตละขณะทคดปรงลวน

เปนเรองของตณหาสมทยนำทางพาทองเทยวชมตามสถานท

ตกรามบานชองและโรงอะไรตางๆของนางและทาวกามตณหา

ภวตณหาวภวตณหาจดแจงไวสำหรบนกทองเทยวทขบฉนอยาง


อมหนำคลำพงแลวเทยวหยอนอารมณพดถงความขเกยจกมาก

ถาศรษะไดลงหมอนแลวเปนหายหวงไปในขณะนนใครหรออะไร

อยามายงมาปลกเปนไมไดผลทานวาการฉนมากการนอนมาก

และความข เกยจมากมนเปนมตรสหายกนมาดงเดมไมมใคร

สามารถแยกออกจากกนได

ความขเกยจนเปนสหายคนสำคญทไดรบการสนบสนน

จากสหายผฉนมากนอนมากสามสหายนถงไหนถงกนไปไหนไป

ดวยกนเปนหรอตายไมยอมพลดพรากจากกนถาไมจบถไถมน

เขาปาเขาเขาใหเสอชวยชำระขบไลและความอดอยากขาดแคลน

ชวยปราบปรามเสยบางเปนตองตายในเงอมมอของมนจนได

ไปไมรอดเพอดดมนใหเหนฤทธกนเสยบางจงฝนใจอย ในท

ทมนไมตองการททมนกลวๆความพากเพยรทกดานจงเปน

ความราบรนสมำเสมออะไรๆเปนอรรถเปนธรรมไปตามๆกน

ไมเปนกเลสตณหาดงอยในทธรรมดาซงเปนทมนปกครองเรางาย

แตเราไมมโอกาสปกครองมนไดเลยทานวาผมเปนคนนสยฝก

ทรมานยากจำตองหาสถานทและสงตางๆชวยบงคบอกทางหนง

จงพอมทางหายใจไดบางไมตบตนอนตโดยถายเดยวการอยปา

อยเขาอยในถำและเงอมผาดงทเคยอยมานนรสกเหมาะกบจรต

นสยผมผมกเลสหนาปญญาทบพอมความสงบสบายใจไดบาง

ทานวาตอนทานยงเปนหนมยงทรมานมากทงอดอาหาร

ผอนอาหารทงเทยวอยในปาในเขาไมออกมาอยทธรรมดาได

สะดวกใจเหมอนพระทงหลายเลยเนองจากสงบงคบใหจำตองอยใน

ทเชนนนมนบงบอกอยอยางชดเจนวาตองทรมานกนอยางหนก

ถายงหวงครองมรรคผลนพพานเปนสมบตแกใจอยถาจะไหล


ไปตามอำนาจของตณหาละกจงอยแบบสตวไมมเจาของไมกวน

กจะเหนผลของมนแสดงฤทธใหดจนไดนแลเปนเหตใหอยอยาง

ธรรมดาๆไมไดเมออตสาหบำเพญไปตามสถานทดงกลาวใจ

กลบเกดความรมเยนสตปญญาทไมเคยปรากฏกปรากฏสงท

ไมเคยรเคยเหนกรเหนไปตามลำดบของการฝกทรมานจงทำใหใจ

ฮกหาญสามารถฟนฝาอปสรรคไปไดเปนพกๆจนกลายเปนความ

พอใจดดดมในสถานททเหนวาเปนทดดสนดานนนวาเปนสถานท

วมานธรรมขนมาอยางไมคาดฝน

ตลอดปจจบนนใจกมความเคารพเทดทนสถานทปาทเขา

เหลานนอยอยางสนทใจอยากไปอยจนสถานทเหลานนกลายเปนท

เผาศพของตนในวาระสดทายปลายแดนแหงชวตไมอยากตายใน

สถานทเกลอนกลนวนวายการตายในทเชนนนเปนการตายทสงบ

รนเรงในธรรมไมมอะไรเขามากอกวนชวนใหยงเหยงวนวายใจมง

ตอธรรมลวนๆโดยมสตปญญาเปนเพอนสองสนกไตรตรองใหถง

เหตถงผลของอรรถของธรรมทมอยภายในจตดวยความรอบคอบ

ขอบชดใจกบธรรมสมผสกนอยางสนทแนบแนนพอธาตขนธหมด

กำลงสบตอลงไปกสละปลอยวางไวตามความจรงของเขาถาเราม

สตปญญารอบคอบในทกสงทงภายในภายนอกเรากเปนเราอยาง

เตมภมไมตองไปหยบยมคำวา“เรา”จากสมมตมาครองใหเปน

บคคลในสมมตเชนโลกสมมตทวๆไป

ภาระคอขนธทเคยตะเกยกตะกายแบกหามกนมากปลอย

ลงไปธาตเดมของเขาเรากปลอยลงในธาตเดมของเขา“อนาลโย”

เปนสมบตของทานผใดทานผนนกครอง“อนาลยสมบต”ไป

ตามเรองกสนเรองกนเพยงเทานจะไปเทยวหาอะไรมาตอให


เกดเรองยงเรองยาวตอไปอกความจรงกเลสสนจากใจเสยอยาง

เดยวเรองทงหลายกสนไปในขณะนนนเปนคำททานพรรณนา

สรรเสรญความดของปาเขาลำเนาไพรสำหรบจรตนสยทานเอง

ทานเคยไดรบความสงบสขทางใจจากปาตลอดมาจนปจจบนไมเคย

เบอหนายปาเขาทงหลายสมกบอนศาสนทพระพทธเจาประทานไว

เพอพระผบวชแลวใหแสวงหาทวเวกสงดเพอบำเพญเพยรในปา

มรกขมลรมไมเปนตน

ทานอาจารยองคนมนสยชอบรสงตางๆจำพวกกายทพย

ทสายตามนษยไมอาจมองเหนไดเชนพวกเปรตผเทวบตร

เทวธดาพญานาคคลายคลงกบทานอาจารยมนเวลามโอกาส

ทานสนทนาธรรมกนกบทานอาจารยมนเกยวกบพวกกายทพย

รสกนาฟงมากทำใหเพลดเพลนไมอยากใหจบลงงายๆเวลาทาน

สนทนาเรองพวกกายทพยมาฟงธรรมและถามปญหายงนาฟงมาก

เพราะตางคนตางรพดไมมขดแยงกนเลยเหมอนคนเรยนวชาแขนง

เดยวกนพดคยกนเรองวชาแขนงนนนนแลทานอาจารยองคนรสก

ชำนาญทางวชากายทพยพอสมควรผเขยนเรยนถามเกยวกบพวก

กายทพยเชนพญานาคเปนตนทานพดไดละเอยดลออนาฟง

ทานวาพวกพญานาคมฤทธมากนรมตกายไดตางๆเวลา

มาเยยมทานทานใหเขานรมตใหทานดเขาเรยนทานวาการนรมต

กายของพวกพญานาคไมเปนของยากลำบากอะไรเลยจะนรมต

ใหเปนอยางไรกไดตามตองการแลวเขากนรมตกายตางๆใหทาน

ดในขณะนนคอเขาเตอนทานใหคอยดขณะทเขาจะนรมตกาย

แลวเขากหายตวจากทนนไปครหนงแลวปรากฏเปนตาปะขาว

เดนมาแตไกลเขามาหาทานบางแลวหายไปครหนงไปปรากฏเปน


นายพรานถออาวธมาแตไกลเขามาหาทานบางแลวหายไปครหนง

ไปปรากฏเปนชางใหญเดนเขามาหาทานบางเปนตนถาตองการ

จะใหเปนอะไรกนรมตกายใหเปนอยางนนไดตามตองการตองการ

จะใหเปนชางเปนคนหรอเปนอะไรในทนนกทำใหเปนขนในทนน

อยางรวดเรวทนใจ

ทวาพญานาคพนพษนนทานเลาวาสมยทานไปเทยววเวก

แถบฝงแมนำโขงกบทานอาจารยมนขณะพกอยในทบางแหงม

บงนำใสสะอาดนาอาบดมใชสอยแตทานอาจารยมนหามไมให

พระลงอาบและตกนำทนนมาดมและใชสอยกลวพญานาคพนพษ

ใสในนำนนไวเวลาตกมาใชและอาบดมจะเกดเจบไขไดปวยกน

ลำบากเพราะพญานาคพวกนยงไมมความเคารพเลอมใสในพวก

เราเขาพยายามแขงดกบเรามาหลายคนแลวแตไมนานทฐมานะ

เขากลงเองสธรรมพระพทธเจาไมไดพญานาคพวกนยงไมเลอมใส

ศาสนาและพวกเราเลยเขายงเขาใจวาพวกเราทมาพกอยทนจะมา

แขงดและขบไลเขาใหหนจากทนเสยฉะนนเขาจงมปฏกรยาทาทาง

ตอสกบเรามาหลายคนแลว

แตเราไมสนใจกบปฏกรยาของเขาเพราะแนใจวาความชว

ไมเคยชนะความดแตไหนแตไรมาพระพทธเจากทรงสอนให

ชนะความชวดวยความดธรรมบทนหรอบทใดกตามไม เคย

เปลยนแปลงตลอดมานบแตเรมประกาศธรรมแกมวลสตวจน

วนเสดจเขาสนพพานเพราะเปนธรรมของจรงอนตายตวโดย

สมบรณแลวไมมทางเปนอนแมทานอาจารยองคนนกทราบโดยนย

ททานอาจารยมนเตอนเพราะทานร เหนเหตการณเกยวกบ

พญานาคเหลานไดดและเลาถวายทานอาจารยมนเชนเดยวกน


ไมนานนกพญานาคเหลานนไดพากนยอมตนถอสรณะกบทาน

อาจารยและถวายอารกขาเพอความสะดวกปลอดภยทกประการ

ดงทานอาจารยมนพดจรงๆ

เมอพญานาคเกดความเลอมใสยอมตนถอสรณะแลว

ทานอาจารยมนจงถามเขาวาทำไมจงพากนพนพษใสนำทเปน

ประโยชนแกคนและสตวทวไปเลาไมกลวบาปกรรมบางหรอเมอ

นำเกดเปนพษแกใครเขาพญานาคเองตองยอมรบบาปโดยไมมทาง

หลกเลยงไดแนนอนตามกฎของกรรมทมมาดงเดมเพราะผลของ

กรรมมอำนาจเหนออำนาจของพญานาคเปนไหนๆถาพญานาค

กลวบาปกลวกรรมและกลวตกนรกกจงไปถอนพษออกจากนำใน

บงนนใหกลายเปนนำบรสทธขนมาเหมอนเดมอาตมาและพระ

ทงหลายมไดไปแตะตองนำทนนเลยเพราะทราบดวาพญานาค

แกลงทำใหอาตมาและพระทงหลายเกดอนตรายอยางใดอยางหนง

เพราะการอาบดมใชสอยนำนน

ตอนนพญานาคยอมตนอยางหมอบราบเลยเพราะตนทำ

อยางนนจรงและมไดบอกทานวาตนพนพษใสนำแตทานอาจารย

มนทราบดวยญาณภายในเธอยอมรบวาไดทำอยางทานวาจรงๆ

แลวรบไปถอนพษจากนำในบงออกหมดจงกลบมาเรยนทาน

และพรอมกนอาราธนาใหทานและพระทงหลายอาบดมใชสอยนำ

ในบงนนตามสบายโดยจะไมมภยใดๆเกดขนเรองพญานาค

ทถอทฐมานะแขงดกบทานอาจารยมนไดกลบยอมตนลงโดยสนเชง

และถวายตวเปนศษยศกษาอรรถธรรมกบทานดวยความสนใจ

เลอมใสอยางยงแตวนนนมาเมอทราบวาพญานาคยอมตนและ

ถอนพษออกจากนำหมดแลวทานจงสงใหพระลงอาบนำและ


ใชสอยนำในบงนนตอไป

การหยงทราบเรองลกลบตางๆดงเรองพญานาคเปนตน

ทานอาจารยมนนบวาทานละเอยดลออมากยากทลกศษยคนใด

จะเสมอเหมอนไดการปฏบตตอพวกกายทพยนนทานอาจารย

กคอยแนะนำพระอยเสมอเชนเวลาไปพกอยสถานทบางแหง

กลางคนยามดกสงดพวกเทพมกพากนมาเยยมฟงธรรมทานเสมอ

ทานตองคอยแนะพระใหพากนสำรวมระวงมารยาทและบอกให

พกนอนเสยตอนหวคำพอตกดกกรบพากนตนนอนและประกอบ

ความเพยรเวลาพวกเทพทงหลายมาเพอใหเขาไดกราบไหวและชม

ความเพยรของพระผปฏบตพากนบำเพญภาวนาในเวลาเขามาเยยม

ไมใหเขาไดพบเหนกรยาแหงการหลบของพระซงปราศจากสตและ

ความสวยงามทางมรรยาทแหงการหลบนอน

พวกเทพเคยนำเรองของพระทนอนไมคอยมมรรยาท

มาฟองทานอาจารยเสมอแมเปนสงทสดวสยจะแกสำหรบคนนอน

หลบไมมสตควบคมมรรยาทในการหลบแตกอยในวสยของพระ

จะควรแกไขไดดวยการไมนอนในระยะเวลาทพวกเทพมาหาทาน

จงแนะใหพกนอนเสยแตยงไมถงเวลาพวกเทพมาพระทานได

พยายามปฏบตตามคำแนะนำของทานการตำหนตเตยนพระ

จากพวกเทพกสงบไปสวนทานทมความสามารถในการรบแขก

จำพวกกายทพยกรบเขาเชนเดยวกบทานอาจารยเคยรบผไมม

นสยในทางนกทำสมาธภาวนาของตนไปในเวลาทเขามาเยยม


พวกเทวดาทงหลายชอบฟงธรรมสตรตาง ๆ กน

ทานอาจารยองคนนกบทานอาจารยมนพดเหมอนกน

เกยวกบพวกเทวดาทงหลายวามนสยตางๆกนเหมอนมนษยเรา

คอบางพวกชอบฟงธมมจกกปปวตตนสตรบางพวกชอบฟง

กรณยเมตตสตรบางพวกชอบฟงพระอภธรรมคอกสลา ธมมา

อกสลา ธมมาทพระพทธเจาทรงโปรดพระมารดาชนดาวดงส

สวรรคบางพวกชอบฟงอปรหานยธรรมสตรบางพวกชอบฟง

เมตตาพรหมวหารแตพวกทชอบเมตตาพรหมวหารมมากกวาท

ชอบสตรอนๆเทวดาตางพวกตางขนตางภมตางชอบสตรตางๆ

กนไปตามนสยของตนๆไมมประมาณในสตรธรรมทงหลายแต

ไมอาจจะนำมากลาวไวในทนใหเตมตามสตรทเขาตองการไดแมแต

ผเขยนเองยงไมรเหนและเขาใจในสตรทเทวดาทงหลายตองการกน

เลยจงไมสามารถคนหาสตรนนๆมาเพอทานผอานไดและ

ขออภยผานไปแบบคนจนตรอกทานอาจารยองคนนไปพกอยใน

ทใดบรรดาทเปนปาเปนเขาเทวดาทงหลายชอบไปเกยวของกบ

ทานเสมอคลายกบทานอาจารยมนผเปนอาจารย

บางครงทานไปพกกบฤาษดาบสทบำเพญอยในถำเปน

แหงๆปราศจากผคนพลกพลานโดยมากกหางจากหมบาน

ประมาณสหากโลเมตรหรอยงกวานนและในเขาลกทไมคอยมผคน

สญจรไปมาเพราะพวกนไมคอยมการโคจรบณฑบาตเหมอน

พระหงตมรบประทานโดยลำพงตนเองเวลาทานไปพกกบเขาซงม

ถำอยใกลเคยงกนกไดอาศยบณฑบาตกบเขาวนนนฤาษแกงถวมา

ถวายทานดวยความปตยนดเปนอนมากทานเลาตอนนนาขบขน

มากแตขอผานไปทานวาทานกกำลงหวมากทงออนเพลยเพราะ


เดนทางขามนำขามเขามาสามวนแลวการขบฉนกเขยมๆมาก

ตลอดมาในระหวางเดนทางเนองจากเดนบกปาบกเขามาพบ

หมบานแหงละสามสหลงคาเรอนซงเปนชาวปาทไมคอยเขาใจเรอง

ศาสนาไดอาศยเขาบางพอประทงชวตมาตามทางทงเดนทางไกล

และขนทสงลงตำรางกายจงออนเพลยมากและตองการอาหาร

มากผดปกต

พอฤาษทำแกงถวมาถวายกฉนเสยจนเกลยงไปทงขาวทงกบ

คอแกงถวไมมอะไรเหลอตดถวยตดจานเลยวนนนพอฉนแลว

แทนทรางกายจะแขงแรงแตกลบออนเพลยเขาไปอกมแตอยาก

หลบนอนทาเดยวประกอบกบอาหารฤาษอรอยมากดวยตวแกเอง

กดใจมากดวยเมอเหนทานฉนไดมากเรองจงเขากนไดอยางสนท

ชนดไมคดหนาคดหลงอะไรเลยพอเหนอาการไมดจงเดนเขาทาง

จงกรมทำความเพยรจนกระทงบายจงไดออกจากทางจงกรมเขา

ทพกภาวนา

ขณะนงทำสมาธภาวนาจตสงบลงปรากฏไดยนเสยงฆอง

เสยงกลองของพวกเทวดาทแสดงความยนดตอผลเมตตาทตนไดรบ

จากทานและยนดในทานของฤาษทไดถวายทานอาจารยองคหว

มากๆนนวาไดบญกศลมหาศาลเหลอทจะประมาณไดพวกเขา

มความปตยนดและอนโมทนาดวยเปนลนพนซงนานๆจะมทาน

ผมศลมธรรมเปนทนายนดและเคารพเลอมใสมาโปรดสกครงหนง

พวกเขามความอมเอบดวยผลทานนนจงไดพากนมาแสดงความ

ยนดอนโมทนาและขอมสวนแหงบญนนจากการอนโมทนาใน

ครงนดวยดงนนคอคำของเทวดาทงหลายทอาศยอยในเขาลกนน

แสดงความยนดตอทานของฤาษตนนนโดยผานมาทางทาน


อาจารยองคหวจดฉนไดมากเพอรบทราบเปนพยานและขอใหชวย

บอกขาวสารการอนโมทนาของพวกเขาแกฤาษนนดวย

พอตกตอนเยนทานจงถอโอกาสสนทนาธรรมกบฤาษตนนน

และพดเปรยบเปรยใหแกทราบโดยปรยายวาวนนตอนบายอาตมา

ฝนไปวาพวกเทวดาจำนวนมากพากนตฆองตกลองมาขอ

อนโมทนาสวนบญทฤาษถวายจงหนแกอาตมาเมอเชาวนนเปน

ลนพนและพวกเขาขอมสวนแหงบญทเกดจากการอนโมทนาดวย

ดงนนบวาคณฤาษไดบญมากจรงๆถงกบเทวดาทงหลายตอง

พากนมาอนโมทนาและขอสวนบญดวยพอฤาษไดทราบกรบยกมอ

ทวมศรษะสาธการแกเทวดาทงหลายอกครงหนงและกลาวชมเชย

ทานอาจารยวาเกงมากเกยวกบญาณวถตางๆแมแตนอนหลบ

กลางวนยงสามารถไดยนเสยงเทวดากลาวคำอนโมทนาสาธการ

ถาเวลาปกตไมหลบทานอาจารยองคนจะเกงแคไหนกระผม

ไมสงสยเลย

กระผมมความเคารพเลอมใสทานอาจารยมากมาแตขณะ

เหนทแรกจงทำอะไรเพอทานดวยความเตมอกเตมใจยงเหนทาน

ฉนไดมากกยงเพมความปตยนดไมมประมาณเอาเลยประการหนง

เทวดาพวกนเขาอยทไหนกนถงไดทราบวากระผมถวายทานแกทาน

แลวพากนมาอนโมทนาและขอมสวนบญจากกระผมดวยสำหรบ

กระผมเองทำไมไมเคยเหนเขามาปรากฏตวเลยนบแตมาอยทนจน

บดนทานตอบวาน เปนพวกรกขเทพเขาอยในทไมหางไกล

พวกเรานกแลตอนอาตมาอนโมทนายถา สพพ ฯลฯเมอเชาน

เขายงไดยนและสาธการดวยแตพวกเราไมทราบเองจงเปนเหมอน

ไมมเขาและอะไรๆอยในแถบบรเวณน


ฤาษมความเพลดเพลนในเรองเทวดามาอนโมทนาทาน

กบตนไดอาราธนาใหทานแสดงใหฟงทานจงหาอบายใหฤาษไดทำ

ภาวนาและทานเองกจะไดมเวลาภาวนาบางไมตองยงกบเรอง

ภายนอกจนเกนไปจงพดกบฤาษวาการดพวกเปรตผเทวบตร

เทวธดาตองดดวยตาในคอตาใจการจะรพวกนดวยตาในไดตอง

ขยนภาวนาพจารณาอาการ๓๒ภายในกายใหละเอยดดวย

ปญญาเวลาทำสมาธกใหจตอยกบลมหายใจหรอบทพทโธเทานน

ไมใหเผลอไปทอนเมอจตสงบดวยภาวนาดงกลาวมากมองเหน

เทวดาไดเองไมตองถามผอนใหลำบากแตถาขเกยจภาวนาก

ไมเหนเทวดาทงใจกไมสงบเยนไดการเหนพวกเทวดาซงเปนพวก

กายทพยตองเหนดวยใจทพย คอสมาธภาวนาเปนเครองมอ ผไมม

เครองมอดงกลาวกไมมทางรเหนพวกนได

พอทานอธบายจบลงเขามความพอใจจะปฏบตตามเพอ

รเหนพวกเทวดาดงทานอธบายใหฟงจากนนทานกลาเขาหลกไป

ทำความเพยรพอตกกลางคนดกๆพวกเทวดากมาเยยมทาน

และถามถงเรองฤาษอยากทราบวาพวกเทวดาอยทไหนและพอใจ

ภาวนาเพอทราบเรองของเทวดาบางโดยทานเปนผชแจงใหเขาฟง

ทานกไดชแจงใหพวกเขาฟงตามทไดสงสอนฤาษแลวนนทานมได

พกอยกบฤาษนานจงตองลาจากเขาไปฤาษตนนนรสกเลอมใสใน

ทานมากมความอาลยเสยดายไมอยากใหทานจากไป

ทานพกบำเพญอยในปาแหงหนงคราวนนมพระไปดวย

สององคในปานนทานทราบทหลงวามชาวบานนำผหญงทตาย

ผดธรรมดาสามญซงชาวบานเรยกวาตายโหงมาฝงไวแถวบรเวณ

ททานพกอยหญงทตายนนมเดกอยในครรภเปนพวกชาวปา


อนามยในการคลอดจงไมสมบรณปลอยใหกนตายทงอยางนาทเรศ

สงสารตามทเขาเลาถวายทานเวลาเขาภาวนาผของหญงนนมา

กวนแทบทกคนทานวาคนกบผมนสยคลายคลงกนในความรสก

(ขออภยเขยนไวเพอพจารณาหามลความจรงตามเรองทเกดขน

กบทาน)ทางราคะตณหาทมในใจสตวโลก

ทเหนไดชดเจนกเวลาทานพกภาวนาอยในปานนกบพระ

สององคพอตกกลางคนเวลาเขาทภาวนาจะเหนหญงตายโหง

คนนนเขามาหาและแสดงเลหกลมารยาแหงราคะตณหาแกทาน

เสมอแตอำนาจจตทานแรงกวาผจงไมสามารถทำอะไรทานได

สำเรจบางครงผตายโหงแสดงอาการรนแรงแกทานผดธรรมดาถง

จะเขามาทำการขมขนทานใหเปนไปตามใจของตนแตกไมมทาง

ทำไดทานแผเมตตาจตใหไมยอมรบมแตจะทำตามอารมณทตน

ปรารถนาอยางเดยวเวลาถามผกบอกตามความจรงไมโกหก

วาตายเพราะเหตนนๆซงเปนความจรงตามชาวบานเลาใหฟง

หลงจากททานประสบเหตการณมาแลวถามดเรองราวกบเขา

คอหญงนนกอนตายสามหยารางไปมใหมเธอเกดความ

เสยใจมากขณะคลอดบตรกไมมใครใหการพยาบาลรกษาและตาย

ในขณะนนซงเดกกยงอยในครรภเวลาผเลากตรงกบทชาวบานเลา

ใหฟงกอนททานจะถามเปรยบเทยบชาวบานเพราะไดปรากฏผนน

มาแสดงความไมดไมงามใหเหนทางสมาธภาวนาอยเสมอเวลา

เขาเลาใหฟงเรองจงตรงกบทผเลาผรายนทานวารายมากเมอทำ

อะไรทานไมสำเรจกไปกวนพระสององคดวยการขมขนทานขณะ

นอนหลบถงกบพระตองตะโกนขนทงหลบจนทานเองไดยนชด

ถอยชดคำวา“กโยมเปนผหญงสวนอาตมาเปนพระจะใหทำแบบ


ฆราวาสไดอยางไรไมเอารบออกไปเดยวตกนรกยงกรรมหนกกวา

นเขาอกทานอาจารยชวยดวยผผหญงกำลงขมขนกระผมอยเวลา

นรบมาเรวชวยกระผมดวยทานอาจารยมาเรว”ดงนเสยงตะโกน

เรยกทานทงทหลบเหมอนเสยงคนตะโกนเรยกกนเราดๆนเอง

ทานอาจารยเองซงกำลงออกจากทภาวนาหลงจากรบกน

ผผหญงเพงผานไปสกครกไดยนเสยงแปลกอยางชดถอยชดคำก

ไดรบไปหาพระองคทเรยกทานใหชวยทนทและปลกใหตนในบด

เดยวนนเมอพระองคนนตนขนมาถามกไดความวามผหญงกำลงม

ทองจะเขามาขมขนบอกเทาไรกไมฟงเลยตองเรยกใหทานอาจารย

มาชวยกพอดทานมาปลกใหตนอยขณะนแลดงนซงเปนเรอง

ประหลาดมากยงไมเคยปรากฏทไหนมากอนเลยทานวาพระทง

สององคนนฝนเหมอนกนแตมไดฝนในคนเดยวกนขณะฝนและ

กลวหญงนนจะทำลายพรหมจรรยกตะโกนเรยกทานอาจารยใหไป

ชวยอยางชดถอยชดคำเชนกนคนหนงองคหนงตะโกนรองเรยก

อกคนหนงองคหนงตะโกนรองเรยกอยเรอยสำหรบทานเองกถกกวน

ทางสมาธภาวนาพระสององคกถกกวนเวลานอนหลบแทบทกคน

ทานวาสำคญทโรคบาพรรคนไมยอมรบสวนกศลผลเมตตา

อะไรทงสนนอกจากสงทมนตองการอนเปนโรคบาไมรจกอายนน

เทานนจงทำใหคดออกไปนอกลนอกทางวาไมวาโลกใดกตามถา

โรคบาโรคหนาดานนไดเขาสงแลวโลกนนจะตองเปนทำนองเดยว

กบผหญงผคนนนมาเปนกบพระนนแล

ผเขยนเรยนถามวาทวาผหญงมาทำทาจะทำไมดไมงามนน

เขาทำอยางไรทานตอบแบบคนโมโหใหผยงไมหายวาจะใหอธบาย

ใหฟงอยางเปดเผยเรอเกยหาดอยางไรอกเพยงฟงกนเทาทเลามาน


กอยากเอาหวมดดนอยแลวจะใหพดชดยงกวาคนแกผาพดนนผม

พดไมไดเพราะเราไมใชผตวหนาดานคนนนทจะพดจนไมรจกคำ

ควรไมควรนกทราบกนอยแลววา“ขมขน”จะใหพดอยางไรอก

ผหรอคนฟงกตองเขาใจกนอยางชดเจนไมมทางสงสย

ผเขยนถามอกวาสวนทานทงสององคนนทานไมทราบ

ดวยสมาธภาวนาบางหรอผจงไปกวนทานในเวลาหลบนอนซง

ไมตองการความสขใดยงไปกวาการหลบสนทในเวลานนทานวา

กทานไมไดบอกวาทานทราบหรอไมทราบเหนแตทานตะโกนลน

ตอนกลางคนดกๆจนเราทนอยไมไดตองรบไปปลกเวลาตน

ขนมาถามไดความวาผมาปลกปลำขมขนเรองกเทานน

ผเขยน:ทานอาจารยพกอยทนนนานเทาไรทานพกอย

หลายเดอนแตเหตทจะไดจากทนนไปกเนองจากทานสององค

ไมชอบอยบอกวาทนผมากวนจะเอาตวไปเปนอะไรไมไหวเลย

จำตองพาทานหนไป

ผเขยน:กผทรบกวนทานอาจารยนนไมนบเขาในจำพวก

เปรตทควรไดรบสวนบญบางหรอทำไมเวลาแผสวนกศลใหจง

ไมยนดรบทานวาจะเปนจำพวกไหนผมกทราบไมไดทราบไดแต

มนจะทำแบบบาของมนทาเดยวโดยไมสนใจกบอะไรทงสนเทานน

พดแลวทานยมนดแลวพดตอไปอกวาผมสงสารพระสององคท

อายยงหนมแนนมากแตทานเปนผปฏบตดมความมงมนในธรรม

อยางยงจะอยไมเปนสขเพราะเรองนนรบกวนทานตอนกลางคน

ทานมอาการไมสดคดทกขคดยากทงสององคในเวลานอนหลบ

กลวผตวนนจะไปทำลายดงทเคยเปนมาทานไมอยากอยทนนจงได

พาหนไป


ผเขยน:เรองทำนองนจะเปนไดเฉพาะหญงเทานนหรอ

ผชายกมทางเปนไดในเวลาตายไปทานฟงแตคำวาราคะตณหาก

แลวกนมนไมเคยไวหนาใครวาเปนหญงเปนชายเปนพระเปนเณร

เปนเปรตเปนผหรอเปนเทวบตรเทวธดามนเปนนายเสยทงนน

ไมเคยยอมเปนบอยใครอยางงายๆเลยจงมไดนยมวาเปนใครท

มนจะเปนนายและบงคบไมไดมนบงคบไดทงนนฉะนนผหญงหรอ

ผชายกตามจงมทางเปนไดดวยกนแตทผมพดนกพดตามเรองท

ปรากฏตางหากมไดตงใจตำหนวาผหญงไมดถาผชายไมดหรอไป

ปรากฏแกหญงหรอแกนกภาวนาหญงเขาบางเขากจำตองพดทำนอง

เดยวกนใครจะวาเราหรอเขาพดเปนเชงตำหนตเตยนวญญาณหญง

หรอวญญาณชายกสดแตผจะคดซงหามไมไดอนราคะตณหานเรา

ไมควรไปสนใจกบพวกเปรตผหรออะไรใหเสยเวลาวาเขาเปน

อยางนนอยางนมนษยเรานซตวเกงและเกงพอๆกนทงหญงทง

ชายดวยแมไมแสดงออกภายนอกกเกงอยภายในอยนนเอง

เชนทกวนนกบแตสมยผมเปนเดกเปนหนมผดกนมาก

ราวฟากบดนเลยทานดเอากแลวกนอยาใหตองพดตองบอก

ทงภายนอกภายในเพราะมนเกลอนไปดวยเรองอนนทงนนแทบ

โลกจะเปนไฟอยแลวเพราะเจาตวนนำหนากลาอวดลวดลายของ

มนและกตางคนตางมตางคนตางอวดโลกจงรอนขนทกวนเพราะ

ไมมอะไรเปนความดความชอบจากการอวดเจาตวนปกตมนกเปน

เหมอนวตถเครองทำลายสงหารอยแลวเมอใครคดสนกคะนองไป

ยกยอมนขนวาดและนำออกอวดโลกทตางคนตางมมนตอง

แผลงฤทธใหโลกแตกทลายไดโดยไมสงสยลองดซถาไมเชอวาเปน

ความจรงตองเหนฤทธเดชของมนประจกษแนนอน


ไมตองพดไปมากและกวางขวางเพยงสงนมอยในหวใจ

ของใครมากนอยกแสดงออกใหเหนความไมดจนไดอยแลวจำเปน

อะไรทจะสงเสรมใหมนเจรญเตบโตมอำนาจมากยงกวาภผาปาไมท

จะทำลายตวเองและโลกใหฉบหายเลาฉะนนปราชญทานจงสอนให

ระวงและระงบดบมนอยางนอยกพอมความสงบเยนใจในกลม

หนงๆพอมทางหายใจไดบางหากทานถามผมกพดใหฟงตาม

เรองอยาหาวาผมตำหนตเตยนใครแมตวผมเองกเคยกบเจาตว

ยแหยกอกวนนมาพอแลวจนไมสงสยวาเจาตวนจะพาเราไปเสวย

สขมหาศาลทไหนอกนอกจากมนกระซบกระซาบและฉดลากเราลง

นรกอเวจทงเปนอยทกวนเวลาเทานนอยาสงสยวามนจะพาไปส

สนตธรรมอนเปนความสงบเยนใจทไหนเลยถาจะเหนโทษของมน

กควรเหนเพราะในตวมนกคอตวโทษลวนๆอยแลวและกอยกบ

หวใจเราทกคนอกดวยจะสงสยมนวาเปนอะไรอก

ทานวาพวกผพวกเทพมมารยาทางราคะตณหามากเชน

มนษยเรานเองแตมไดมทกรายไปผเดนจนแสดงออกใหเหน

อยางชดเจนกมเชนมนษยผหนกในทางนบางทเทพยงแสดง

มารยาและจะจบเอาทานทงเปนกมโดยบอกวารกทานมากทาน

ตองชแจงใหเขาฟงจนเปนทเขาใจแลวเขากหยดไมทำตอไปแตก

พอจบมาเปนขอคดไดนกวาคนละภพละภมจะไมมความรกใคร

ไยดตอกนในทางอารมณไดแตกยงแสดงใหเหนไดวาราคะตณหา

นนไมเลอกหนาคบไดทงนนตามแตโอกาสและกรณขณะนน

กายหยาบเราไมปรากฏในความรสกคงจะเปนกายทพยในความร

ความเหนและความรสกของเทพกเปนไดจงทำใหเกดอะไรขนในใจ

เทวดาถงกบแสดงความรกออกมาอยางเปดเผยไมกระดากอาย


ยงกวามนษยผดมความละอายประจำนสยอก

เรองทำนองนในวงปฏบตมกปรากฏเสมอแตทานไมยอม

เลาใหใครฟงงายๆนอกจากพวกเดยวกนรนสยกนดไวใจกนได

หรอรในทางเดยวกนทานจงพดบางทานทไปอยในเขาลกมกม

เทวดามาคอยอารกขาอยแถวใกลเคยงโดยไมมใครสามารถรเหนได

นอกจากพระองคทเทวดามสวนเกยวของโดยเฉพาะเทานนจะรได

แตมไดมาแสดงอาการเสยหายแบบโลกทเปนกายหยาบเขามาดวย

ความหวงดเคารพเลอมใสหวงบญหวงคณกบทานจรงๆบางครง

ทานอดอาหารหลายวนรางกายออนเพลยไมคอยมกำลงสวนใจม

ความเขมแขงและผองใสเทวดาเหนแลวเกดความสงสารทาน

อยากจะใหทานมกำลงทางกายจงขออนญาตปฏบตรกษาทานดวย

อาหารทพย

อาหารทพยในความรสกของพระนนขณะมองเหนในมอ

ของเทวดาทถอมานนเปนเหมอนดนสอพองสขาวจางๆไมขาวจรง

ดงผาขาวสงนนแลทเทวดาบอกกบทานวาเปนอาหารทพยของ

ทวยเทพทงหลายเทวดาผนำมานนมาขออนญาตทานเอาอาหาร

ทพยนนถไปตามรางกายทานแตเพยงเบาๆเพอโอชารสของ

อาหารทพยจะไดซมซาบเขาสรางกายสวนตางๆโดยรวดเรวและ

มกำลงเชนเดยวกบรบประทานอาหารทวๆไปหรอยงกวานนพระ

ทานไมอาจอนญาตกลวเปนอาบตเพราะตะวนกบายแลวเทวดา

กเปนเพศหญงและมาเพยงคนเดยวเผอบดดลมใครมาเหนเขา

อยางนอยกตำหนแมไมมความเสยหายในทางพระวนยมากกวา

นนเขาอาจเขาใจวาเปนความจรงและตำหนตเตยนแบบโลกๆวา

พระกบผหญงอยดวยกนสองตอสองในถำในเขาเปลยวๆไมม


ผชายอยเปนเพอนแมคนเดยวเทวดาซงเปนกายทพยจะกลาย

เปนเรองหญงผกอกรรมทำเขญกบพระขนมาเรองกจะไปกนใหญ

และกลายเปนความเสอมเสยไปมากมายซงความจรงกไมมอะไร

ตางคนตางบรสทธโดยปกต

ดวยเหตผลทอางนทานจงไมยอมใหเทวดามาแตะตองกาย

ไมเพยงจะนำอาหารทพยมาถกายเลยเทวดาจงขอยนยนตวเอง

ตอทานวาจะไมทำอะไรใหทานเสยหายเพราะการมาเกยวของของ

เทวดาแมแตนอยเพราะกายเทวดากเปนกายทพยอาหารทนำมา

บำรงกเปนอาหารทพยไมมสวนใดทจะกระเทอนถงพระวนยและ

องคทานใหเสยไปทมองเหนนกใจทพยมองเหนกายทพยและ

ใจทพยมองเหนอาหารทพยทฟงการสนทนากนอยเวลานกเปน

หทพยฟงเสยงทพยมไดเกยวกบกายหยาบตาเนอหหนงแตอยางใด

พอจะขดของแกทานและวนยเลยการมาของเทวดากเพออปฏฐาก

บำรงหวงบญหวงกศลกบทานผมความหนกแนนและมงมนตอ

ธรรมอยางยงมไดมาเพอทำลายทานและพระศาสนาใหเสยหาย

ขอทานจงเหนใจและอนญาตเมตตาใหเทวดาไดมสวนกศลทควรจะ

ไดจากทานบางเถดอยาไดสลดปดทงเทวดาผหวงบญเพอเปนปจจย

ตอเตมเสรมภพชาตใหเจรญรงเรองในปจจบนและอนาคตใหยงๆ

ขนไปจากกศลทควรจะไดนเลย

พระพดกบเทวดาวาขณะทเทวดามาอยกบอาตมาอาตมา

หลบตาลงกมองเหนเทวดาลมตาขนมากมองเหนเทวดาเผอ

คนอนเขามตามใชคนตาบอดมาเหนเราสองคนเขาทนงอยดวยกน

เวลานจะวาอยางไรจะเปนความงามตามจารตของผหญงซงอย

ดวยกนสองตอสองไหมละขอจงคดใหดกอนจะทำอะไรลงไป


เทวดาตอบทานวาทเหนนเปนใจทานและตาทานผมธรรมคอ

มสมาธมญาณสามารถมองเหนไดอยางถนดชดเจนแมตาเนอ

ทานมองเหนกเปนมาจากญาณภายในสนบสนนจงทำใหเหนได

ราวกบตาเนอมองเหนจรงๆความจรงกคอตาในทานตางหาก

ทำใหตาเนอมองเหนไปดวยถาทานไมมญาณภายในเปนพนฐาน

อยแลวทานจะไมสามารถมองเหนกายทพยของเทวดาไดเลย

เพอความแนใจททานจะไมตองระแวงสงสยวาจะมใครมา

สอดรสอดเหนเทวดาทมานงอยกบทานเทวดาจะรบรองยนยนวา

นอกจากทานเพยงองคเดยวแลวคนอนแมรอยๆพนๆคนหรอ

มากกวานนมาทนกจะไมใหมองเหนเทวดาไดเลยแมเพยงคนเดยว

เทวดามอำนาจพอจะปดกนสายตาคนธรรมดาไดโดยไมลำบากเลย

เวนแตทานผมธรรมและมญาณหยงทราบเทวดาเคารพและปดกน

ไมไดอกประการหนงเทวดาไมใชผวเศษวโสมาจากทไหนแตกมา

จากแดนมนษยผรกศลรกธรรมยนดในการทำบญสนทานประจำ

นสยนนแลเมอมาพบเหนทานผปฏบตดกเลอมใสศรทธาอยาก

บำรงจะไดมากนอยเพยงไรกเปนบญกศลและเปนนสยปจจยแกตว

เพยงนนทานจงควรเหนใจและเมตตาอนเคราะหใหทำในสงทควร

ทำได

สงใดทผดวสยของสมณะเทวดาจะไมหาญทำเพราะด

และชวกออกจากกรรมคอการทำของตวเองเทวดาเขาใจและ

เคารพไมฝาฝนแตสงทอาราธนาวงวอนขอความเมตตาอนเคราะห

อยเวลานเปนเรองของธรรมลวนๆไมมเรองพระวนยและเรองโลก

เขามาเจอปนเลยเชนเดยวกบททานเคยแสดงธรรมแกเทวดา

มาแลวจะมคนเดยวหรอกคนกไมขดของทางพระธรรมวนยฉะนน


ขณะเทวดากบพระองคนกำลงโตวาทกนอยนนเปนเวลาท

อยในสมาธภาวนามไดเปนเวลาปกตธรรมดาแตททานพดกบ

เทวดาวาเทวดามานงอยกบอาตมาอาตมาหลบตากมองเหน

เทวดาลมตากเหนเทวดานนเปนกาลสถานทและอรยาบถทวๆ

ไปททานพอรไดเหนไดตามวสยฉะนนทเทวดาอางเหตผลเพอ

ขอความอนเคราะหจากทานจงนาจะอยในเกณฑทควรทำได

เพราะเปนเรองของใจลวนๆทในสมาธภาวนาแตทพระทานถาม

เทวดายอกยอนไปมากเปนการแสดงออกทางสมาธโดยธรรมมได

เกยวกบจะเปนอาบตเพราะความฝาฝนพระวนยดวยกรยาททำโดย

ทางสมาธสมาบต

ขณะทานทำสมาธของบายวนนนปรากฏวาเทวดาเอา

อาหารทพยมาถรางกายทานจรงๆกายทเทวดามาถกเปนกายใน

สมาธมไดเปนกายธรรมดาความรสกทางสมาธขณะเทวดานำ

อาหารทพยมาถกายปรากฏวาเบามากผดธรรมดาเมอออกจาก

สมาธแลวรางกายรสกเบาหววและมกำลงผดปกตราวกบไดฉน

จงหนในวนนนทานองคนวาเวลาปกตในบางวนกมองเหนเทวดา

ไดไมเพยงตองเขาสมาธแลวจงจะรจะเหนดงน

แตการเหนเทวดาดวยสมาธหรอดวยตาเนอของผเรมฝกหด

ภาวนาใหม ๆ ยอมมทางหลอกลวงตวเองได ไมจรงเสมอไป

ฉะนนแมผมนสยในทางนและอาจร เหนอะไรตาง ๆ ไดกตาม

อาจารยตองคอยกำชบกำชาไวเสมอ ยงไมปลอยใหออกรตามนสย

ตองรอไปจนกวาสมาธมความชำนาญในการเขาการออก และเขาใจ

วธปฏบตตอสงรเหนตาง ๆ วาอะไรจรงอะไรปลอมพอควรแลว ถง

กาลเวลาทควรปลอยกปลอยบาง แตมใชปลอยแบบปลอยตวไปดวย


โดยไมคำนงสงผดถกชวด ทมาเกยวของกบสมาธประเภทนนผเหน

เทวดาแบบหลอกตนนยอมมแทรกอยในวงคณะปฏบตเชนกนแต

ถาผนนมความมงมนในธรรมไมเผยอเยอหยงในความรทถอวา

พเศษของตนและไมหลงไปตามสงทรเหนกแกไดไมยากนก

สำคญทผมนสยชอบพองๆอยบางแลวพอเจอสงตางๆ

ดงกลาวเขานากลวเปนโรคเรอรงไมสนใจตอยาเอาเลยนอกจากจะ

พยายามแพรเชอใหระบาดลกลามออกไปกอความเสยหายแกผอน

ทไมรไมเขาใจในวธการวธกลนเทานนจงเปนโรคชนดทนาระวง

อยมากผเขยนมใชนกรนกเหนเทวบตรเทวธดาเปรตผอะไรเลย

กตามแตถามผมาคยเรองทำนองนใหฟงแบบเรอรงลกลามไมม

พวงมาลยและเบรกกำกบอยบางกขยาดครนครามเหมอนกน

เพราะปกตเรากอาจมโรคพรรคนตดนสยสนดานอยแลวพอไดเชอ

เพมเขาไปกกลวทางโรงพยาบาลของโรคชนดนไมยอมรบเขาเปน

คนไขยงจะวงเตลดเปดเปงไปใหญ

เพอกนโรคนอยางไดผลคอขอใหผเปนอาจารยเปนผเขาใจ

ในทางนและทางสมาธปญญาอนๆมาดวยดเถดเพยงผใดกตาม

มาพดแยบเรองทำนองนขนตองรทนทวาเปนความจรงหรอปลอม

และสามารถชแจงแกไขไดทนทถาผนนสนใจฟงเพออรรถเพอธรรม

จรงๆกปฏบตตนไดถกตองตามทานไมมทางเสยหายทนากลว

กคอเมออะไรผานเขามากควาเอามาเปนสมบตและเปนของจรง

เสยสนโดยไมคำนงวาผดหรอถกประการใดบางของจรงประเภทน

จงมทางกอความกระเทอนและเสยหายแกตนและผอนไดอยางไมม

ขอบเขตเพราะเปนของจรงทนากลวอยางยงสำหรบทานทเคยผาน

มาแลวนกภาวนาจงควรระวงดวยสตปญญาดวยดอยาใหของจรง


ประเภทนเกดขนไดจดวาเปนผรรอบคอบตอการดำเนนเปนสร

มงคลแกตนและวงพระศาสนา

ทานทม เทวดามาอารกขาทานเลานาฟงผ เขยนรสก

เพลนไปกบทานเวลานนทานไปพกภาวนาอยกบพวกชาวไรซงม

เพยงสองสามครอบครวเวนสหาวนทานไปบณฑบาตกบเขามาฉน

หนหนงแลวกหยดไปเรอยๆแตการภาวนารสกดมดำคบหนาไมม

ถอยนงสมาธทงกลางวนกลางคนสวนผลทไดรบคลายคลงกนแต

เวลากลางวนรสกรอนบางผดกบกลางคนทอากาศเยนสบายจตก

ลงไดสนทเตมฐานของสมาธและลงไดครงละหลายๆชวโมงกวา

จะถอนขนมาถานกสงสารเทวดาจะตอนรบเขาจงถอนจตออกมา

ดบางตอนดกๆถาเหนเขามากตอนรบเสยบางเสรจแลวยอนจต

เขาสสมาธตามอธยาศยจนกวาถงเวลาคอยถอนขนมาจากนนก

พจารณาภาคปญญาตอไปจนเรองจะยตลง

รวมเวลาเขาสมาธแลวแตละครงถาเปนกลางคนกสหา

ชวโมงกลางวนราวสองหรอสามสชวโมงและเดนจงกรมตอไป

หลงจากทำสมาธแลวทำอยางนเปนประจำไมคอยสนใจกบเวลำ

เวลายงกวาความเพยรทกำลงเปนไปอยในธรรมทงหลายทานวา

อาหารจะฉนหรอไมกมไดเกดความหวโหยจะมบางเพยงสวน

รางกายเลกนอยไมถงกบรบกวนใหวนวายไปตามทเทวดาวาหว

นนเปนเรองของเทวดาตางหากองคทานเองมไดเปนอารมณกบ

ความหวโหยอะไรเลยเพราะเพลนในธรรมทสมผสใจอยตลอดเวลา

อนเปนโอชารสทละเอยดออนยงกวาอาหารอนใด

สวนเทวดาทานวาเวลากลางวนบางครงมองไปเหนนง

พบเพยบเรยบรอยคอยดแลทานอยบนกอนหนหางกนประมาณ


เสนสองเสนบางครงกลางวนเงยบๆเทวดายงลงมาหาทาน

ดงวนมาขออนญาตเอาอาหารทพยมาถรางกายทานเปนตน

บางครงมองเหนเทวดาทมานงอยดวยหางกนประมาณสองวาอยาง

ชดเจนราวกบเหนดวยตาเนอจรงๆลมตาขนมากยงเหนชด

เชนเดยวกบหลบตาขณะนนจตสงบเพยงเลกนอยเทานนซงไมนา

จะมองเหนไดปกตของจตทควรรบแขกจำพวกกายทพยตองขยบ

ลงกวานนบางบางครงรสกกระดากพกลถงกบตองถามเทวดาวาน

เทวดานรมตกายใหหยาบเหมอนกายมนษยหรอจงมองเหนได

ชดเจนทงตาใจทงตาเนอเหมอนมองเหนสงตางๆ

เทวดาบอกทานวาเทวดาจะทำใหกายละเอยดกไดหยาบ

กไดไมลำบากยากเยนอะไรเลยขณะนเทวดานรมตกายหยาบหรอ

กายละเอยดทานถามนรมตเปนกายหยาบเขาบอกทานกเวลาม

คนมาทนมองเหนเขาจะทำอยางไรทานถามกทำใหเหนเฉพาะ

ทานเพยงองคเดยวเทานนดงไดเลาถวายแลวอยางไรเลาทาน

ไมตองกลวเทวดาบอกทานแตการสนทนากนมไดสนทนาดวย

ปากแตสนทนาทางใจลวนๆ

เทวดายงสามารถรบพเพนวาสไดเชนเดยวกบพระททานม

นสยในทางนดงเทวดาองคนเลาบพเพนวาสใหพระทานฟงอยาง

ละเอยดลออวาเคยประพฤตตนมาอยางไรบางในอดตแตขอ

ผานไปทงทเสยดายเพราะผเขยนไมสามารถจำไดทกแงทกกระทง

ทนำมาลงบางกเพอทานผอานไดพจารณาวาจตดวงทเขาสวมราง

นนรางนอยตลอดภพตลอดชาตไมมเวลาหยดยงนนไดหมนตวไป

อยางไรทงทบางรายกปฏเสธวาตายแลวสญการสญกบความจรง

ทไมสญและคานกนอย ในบคคลคนเดยวนนฝายไหนจะเปน


ผยอมรบผลและรบความจรงทเปนของตายตวนนนอกจากผปฏเสธ

กบผยอมรบความจรงแลวไมมผใดจะเปนผรบผลคอการเกดตาย

ตองเปนหนาทของสตวโลกเปนกนเองสขและทกขทมในระหวาง

แหงภพชาตนนๆกเปนหนาทของผเกดตายรบเองมใชคำปฏเสธ

วา“ตายสญ”และ“ตายเกด”เปนผรบผลแทนพอจะมแกใจ

ปฏเสธอยางสบายโดยไมคำนงถงความจรงวาเปนอยางไรกนแน

การบำเพญทางจตตภาวนาเปนทางจะรเรองของตวเฉพาะ

อยางยงการเกดกบการตายทมอยกบตวไดดเยยมกวาวธพสจนอน

ใดททำใหเสยเวลาไปเปลาไมพบความจรงเปนเครองยบยงใจไมให

คดคะนองไปตางๆไมเขาเรองเขาราวโดยหาความจรงมไดตวทถก

ยอมรบวาตายแลวเกดอกกคอใจทถกปฏเสธวาตายแลวสญกคอใจ

ซงเปนสงลกลบผดสงทงหลายทควรพสจนไดดวยจตตภาวนาเทานน

อนเปนการพสจนอยางเยยม และเหนผลจากความจรงไดอยาง

แนนอน ขอสำคญ ขอใหจตหยงลงถงฐานเดมของตนเปนลำดบไป

อยางไรตองทราบเรองของตวแนนอน ทงเรองเกดเรองตาย ทงเรอง

ไมเกดไมตายซงอย ในใจดวงเดยวกน ทงเรองตายแลวสญวา

ไมปรากฏมอยในใจดวงทองเทยวนเลย แมในธรรมทานกมไดกลาว

ไววาตายแลวสญมอยในใจดวงน เวลาทำจตตภาวนาไปกไมเคยเจอ

วาจตตายแลวสญ ถาเจอกเจอแตเรองตายกบเกดเทานน ถาจตรตว

อยางเตมทแลวกเจอเอาความไมเกดไมตายในจตนนไปเสย ไมเคย

เจอความตายแลวสญเลยดงทขยนปฏเสธกนในพวกเราผไมสนใจ

คนหาเหตทมอยกบตนและประกาศตวอยางเปดเผยอยตลอดเวลาน

ขอสำคญถาใจซงเปนตวการไมยอมพจารณาตามสาเหตท

ควรรบทราบจากตวเองแลวแมจะมใครสกกรอยกพนคนมาบอก


ความจรงซงเปนสมบตของผนนคนพบเองกไมมทางทำใหเขา

ยอมรบเพอถอเอาความจรงนนมาปรบปรงแกไขตนใหเปนคนมเหต

มผลและถอเอาประโยชนขนมาไดสดทายกคงเปนผเกดและตาย

ทาทายตวเองอยรำไปไมมอะไรจะยงกวาเทาทเปนอยในปจจบน

เชนเดยวกบคนไขหนกทไมสนใจคดเรองของตวมากไปกวาความ

สนใจคดเรองหองในโรงพยาบาลเรองหยกยาเรองหมอและเรอง

นางพยาบาลวาไมดไมถกใจตวเองแลวบนและรองครวญคราง

อยางไมมขอบเขตใหคนอนรำคาญดวยทงทไมเกดประโยชนอะไร

เลยฉะนน

ไดนำเรองพระทมเทวดามาเยยมและเลาถงบพเพนวาส

ทานใหฟงผเขยนไดนำมาประกอบกบเรองตายเกดและตายสญ

พอเปนเครองพสจนแกพวกเราทยงตกอยในวงแหงปญหาทงสองนน

จะควรพสจนตวเองจบลงจากนจะเรมลำดบเรองตอไป

การปฏบตของพระธดงคกรรมฐานสายทานอาจารยมน

โดยมากทานชอบอยในปาในเขาดงกลาวมาเพอหลกเรนอยสบาย

ในการบำเพญสมณธรรมตามเวลาตองการไมทำเวลาใหเสยไปดวย

กจอนๆทไมจำเปนการกอสราง ทานถอเปนขาศกแกสมณธรรม

ดงททานแสดงไวในมหาขนธกวนย เกยวแกการบำเพญของพระ

ผเรมตนฝกหดใหมซงยงไมมหลกจตภมใจ ทานสอนใหหลบหลก

ปลกตวหาอยในทสงดเชนไมควรอยในทใกลทานำทผคนหญงชาย

จอแจไมควรอยในสำนกทกำลงกอสรางหรอซอมแซมเปนตน

คดดเพยงบาดแผลเลกๆทควรจะหายไดดวยยาในเวลาไมนาน

แตเมอถกกระทบกระเทอนจากสงตางๆอยเสมอกยอมกำเรบ

ไดทงทรกษาอยใจกยอมเปนเหมอนแผลซงตองการการรกษา


และมทางกำเรบไดจากสงตาง ๆ สมผสสมพนธอยเสมอเชนกน

ไมวาจตท เพงเรมฝกหดหรอฝกหดมานานแตยงไมได

หลกเกณฑทพอไวใจไดหรอไวใจไดอยางเตมภมแลวยอมมทาง

กำเรบไดเชนเดยวกบแผลใหมและแผลเกานนแลถาไมระวงรกษา

ฉะนนการระวงรกษาจงเปนความไมประมาททงผเรมฝกหดและ

ผฝกหดมานานแลวจะถอวาตนเปนกรรมฐานเกาอบรมมานาน

เขาไหนเขาไดอยางนนไมไดเปนความประมาทหรอจะมใครมาวา

ประมาทจน“ดาน”กนาจะจรงคำเขาเพราะเพยงการฝกเกาหรอ

ใหมไมสำคญเทาความเปนหลกฐานมนคงของใจนนเปนจดมงหมาย

ของธรรมทประทานไวฉะนนในสมยปจจบนทานพระอาจารยมน

จงสอนบรรดาศษยเนนหนกในทางความเพยรในสถานทสงด

สำหรบพระธดงคสายของทาน และไมสอนใหเปนอาจารยใครกอน

สอนใหเปนอาจารยตนในอนดบแรก เพอใจจะไดมหลกฐานมนคง

จนสามารถรกษาตวได ไปทไหนไมมภยแกตนและผอน สวน

ประโยชนเพอผอนจงคอยตามมาเอง เมอนกปฏบตผนนมภมจต

ภมธรรมเทาทควรหรอสมบรณเตมทแลว

เรมแรกทานตองสอนเพอตนกอนอนคลายกบจะไมใหมอง

ดหนาใครเลยนอกจากมองดความผดถกชวดของตนเทานนทง

สอนใหระวงสงทำลายจตใจโดยทางออมคอเรองกอความยงยาก

หรอเครองกงวลใสตนดวยการจดนนสรางนอนเปนงานของโลกเขา

ทำกนมใชงานสำคญของพระธดงคผมงความหลดพนในขนดำเนน

และสอนใหสนใจภาวนาดกเลสความฟงเฟอของตวมากกวาการ

เสรมมนดวยการหาภาระหยาบๆมาเกยวของวนวายจนกลายเปน

ยาเสพยตดขนมาในใจไมไดจดนนสรางนอยไมไดเพราะกเลส


รบกวนตองพามนเทยวดวยทำกจนนงานนพอเปนอารมณเครอง

อาศยไปชวคราวเสรจแลวกกวนอกและกวนอกจนตองพามนเทยว

ประจำแกไมตกทแรกกคดวาทำเพอแกรำคาญไมไดทำอยไมได

สดทายเลยหนกเขาจนกลายเปนเพมรำคาญกลายเปนเรองกวนทง

ตนและผอนใหขนเปนตมเปนโคลนไปตามๆกนเพราะนกปฏบต

ยดทางนเปนทางเดนของการแกกเลสและความสงบสขของตนและ

บานเมองกเลสจงไดใจอยากใหพามนเทยวแบบนจนไมมเวลาพก

ผอนหยอนใจเขาสความสงบเลยยงดวงปฏบตจะไดไมมขอวตร

ปฏบตทเปนหลกเปนเกณฑเหลออย

ขณะทานเนนธรรมลงอยางถงใจทานเองรสกนากลวมาก

เพราะไมถงใจเราทชอบในทางตรงขามกบทานเชนทานเนนลง

วาเอานกปฏบตคนใดอยากแซงไอเฒาผโงเขลาเตาปลากแซงไป

เมอไดธรรมดวงเลศมาดวยวธนนกขอนมนตมาโปรดไอเฒาบาง

พอไดเหนฟาเหนดนกบเขาบางไอเฒาอยแตในปาภาวนาแบบหลบ

หหลบตาไมไดมองดเดอนดาวและโลกสงสารวาเจรญหรอเสอมไป

อยางไรบางผตองการความเจรญกาวหนาแบบทนสมยกจงเอาแบบ

ทนสมยมาใชภกษเฒาไมมปญญาหาแบบทนสมยมาใชกเอาแบบ

ธดงควตรเกาแกทพระพทธเจาประทานใหมาใชไปตามภาษาของตน

แตใครๆกชอบมายงมากวนอยไมวายไมใหอยสบายไดพอชว

ขณะบางเลย

เมอมาแลวแทนทจะใชสตปญญาสอดสองมองขอวตร

ปฏบตเปนเครองยดดำเนนตามแตกลบเปนพระสมยเดนทางลด

ตดกเลสดวยกจนนงานนเพออวดโลกวาตนมความสามารถวาสนา

นนหรอวาสนาเหนแตกเลสมนรอยรดเอาจนหาเวลาอยสงบสข


ไมไดแมแตขณะเดยวมแตอารมณฉดลากไปตรอกนนซอยนจนกน

ไมตดพนนนหรอวาสนาของพระปฏบตผมโงไมทราบวาวาสนา

เปนอยางไรและการสงเสรมวาสนาทถกทางของพระปฏบตสงเสรม

อยางไรกงานของผปฏบตเพอเอาตวรอดเปนยอดตนกบงานทวไป

นนมนผดกนเพยงไรทำไมจงชอบยงไมเขาเรองเขาราวเพยงผมยง

มชวตอยกเหนเปนอยางนอยแลวเวลาผมตายไปแลวจะเปน

อยางไรแมจะโงแสนโงกพอทราบไดจากพฤตการณทกำลงเปนไป

อยในวงปฏบตเวลาน

ประการหนง พอออกไปจากทนแลวกจะเทยวพดอวดโลก

เขาวา ตนเปนลกศษยทานอาจารยมน เปนลกศษยทานอาจารยมน

อยางไมมเวลางบปากจนเขาเบอจะฟง นนซ ทสำคญตอนหนง ทน

อาจารยมนเปนพระปา ๆ แตลกศษยอาจารยมนโดยมากเปนพระท

ทนสมยนนซ ตอนมนจะเนาเฟะไปหมด ดวยศษยอาจารยมน

ประกาศขาย ผมจงวตกกบพระปฏบตเราทจะแสดงตวแผลง ๆ

ออกนอกลนอกทาง โดยอางเอาครอาจารยเปนสนคาหนาราน

ขายกน ประการหนงกทำใหประชาชนหลงเชอวาเปนลกศษย

ทาน แตมไดเขาใจวาเปนประเภทกาฝาก คอยดดเลอดทานและ

ประชาชนอยางลกลบ ประการทสองกทำใหเขาเออมระอาในการ

ประกาศตน การกระทำ และการรบกวนตาง ๆ ทไมมประมาณ ซง

ลวนเปนเรองทำลายตน ทำลายครอาจารย ทำลายวงปฏบตและ

พระศาสนาใหเสยหายไปดวยทงสน

นมตทเคยปรากฏขณะภาวนาวามพระวงแซงหนาแซงหลง

ไปซงเปนการสอแสดงถงความเกงกลาหนาดานของพระปฏบตผ

ไมมหรโอตปปธรรมในใจนนเรมแสดงเปนประจกษพยานขนมา


ทกททงทผมยงไมตายตอนผมตายไปแลวใครมลวดลายแหงเสอ

โครงเสอเหลองอยางไรทซกซอนอยภายในจะตองนำออกแสดง

อยางเตมฝมอโดยไมสงสยการขายตวและขายครอาจารยกเรมขาย

เลกขายนอยไปบางแลวแตบดนดวยวธการตางๆตามลวดลาย

ของแตละคนอนเปนการแสดงความเสยหายในอนาคตใหเหนอยาง

ชดเจนแตบดนเปนตนไป

ทานเนนวามใครบางทอยากเปนคนเกงกลาหนาดานไมม

ยางอายแตขณะนอยแลวทงทอยกบผมเวลานใหบอกมาจะไดยก

ใหเปนศาสตราจารยทางภาคปฏบตเสยแตบดนทงทยงโงเตมตวแต

อยากใหเขาชมวาตนเปนผฉลาดเตมภมใหสมใจทอยากเปนจง

แสดงตวออกมาเดยวนคนเกงหายากเราอยากพบเวลาตายแลวจะ

เสยดายหมดวาสนาไมไดพบจงขอพบขณะนทลมหายใจยงอยดงน

นแลเวลาเดดทานเดดจรงจนผฟงเหงอแตกโชกรอนยงกวา

ถกไฟสวนผฟงดวยความสนใจตออรรถตอธรรมและมงมนตอการ

ปฏบตจรงเดดเทาไรใจยงหมอบยงยอมยงเยนผดกบทานแสดง

ธรรมดาเปนไหนๆ

ทนำมาลงนเพอทานผอานไดรเรองทานทงฝายดฝายเดดและ

อะไรตางๆตลอดฝายลกศษยทงหลายทอาจมผเขาใจวาจะดตาม

ทานไปเสยทกอยางหรอทกรายความจรงกยอมมดชวสบปนกนไป

เชนเดยวกบพอแมมลกหลายคนซงมทงดและไมดผสมกนไปฉะนน

ลกศษยของทานอาจารยกเปนคนมกเลสอาจมดและมทตำหนสบปน

กนไปอยางหลกไมพนการสงเกตพจารณาดวยดทกกรณทงภายใน

ภายนอกแลวดำเนนนนเปนความรอบคอบชอบธรรมและเปน

มงคลแกผนนโดยเฉพาะกอนจะเปนมงคลแกทานผอนทพลอยไดรบ


บางตอนททานแสดงในวงพระปฏบตลวนๆและแสดง

อยางเผดรอนซงเปนธรรมเฉพาะไมควรนำมาลงแตผเขยนเปนคน

นสยไมดกลบไปชอบใจทเผดๆรอนๆมากกวาธรรมดาเพราะ

ถงใจทอยลกและไมชอบโผลหนาขนมารบอรรถรบธรรมงายๆเวลา

โผลขนมารบธรรมบางแมเผดรอนกยอมทนเอาจงไดนำมาลงไว

เพอทานผอานซงมความรสกคลายคลงกนอาจสะดดใจนำไปคด

เพอประโยชนสำหรบตวบางหากเปนการไมสมควรกขออภยตาม

ธรรมดาธรรมกยอมมทงลกทงตนทงหยาบทงละเอยดการแสดง

กควรจะมลกษณะตางๆกนไปตามนยแหงธรรมเพอผฟงซงม

นสยตางๆกนจะไดสนกเลอกเอาตามจรตทชอบทนำมาลงนกคด

ในทำนองนนเหมอนกนตามแตจะเลอกตเลอกชมเพอประโยชน

สำหรบทานเองเฉพาะผเขยนนบวาสดกำลงทอยากใหทานไดรบ

ประโยชนจากหนงสอโดยทวกน

พวกภตผยายครอบครวเชนเดยวกบมนษย

ขอยอนกลบมาดำเนนเรองอาจารยองคทยงคางอยตอไป

คอทานพกอยในถำแหงหนงทจงหวดเชยงใหมการบำเพญธรรม

รสกสะดวกมากรเหนสงตางๆทงภายในและภายนอกมากมาย

กวางขวางผดกบททงหลายอยมากเหนเปนโอกาสดทานจงพก

บำเพญอยทนนเปนเวลาหลายเดอนการพจารณาแจมแจงดทง

กลางวนกลางคนอากาศกดถำกอยเปดเผยรบลมไดดตลอดเวลา

จงไมมปญหากบดนฟาอากาศเยนสบายสมำเสมอแตทนนรสกม

อะไรพเศษอยบางทงภายในภายนอกเกยวกบดานสมาธภาวนา

เวลาพจารณาภายในใจกสงบไดอยางละเอยดมากเวลาออกเดนทาง


ปญญากคลองแคลวไมอดอาดลาชาอนเปนลกษณะเกยจครานเขา

แอบแฝงทานวาทนนเทวดามกมาเยยมเสมอหลายชนหลายภม

ทงเบองบนเบองลางไมคอยขาดเรองเหลานทานถอเปนธรรมดา

ทแปลกอยบางกคอพวกผพากนยายบานเรอนครอบครว

จากแถบบาน...บาน...ฯลฯใกลภเขา...จงหวด...ทางภาคอสาน

ไปอยภเขาทางจงหวดเชยงใหมกนมากมายมทงขมาขววอมลก

หาบกระบงตะกราขนครอบครวผานไปหนาบรเวณททานพกอย

พอไปถงหนาบรเวณนนหวหนาผพาบรษทบรวารเขาไปกราบไหว

ทานทานถามการไปมาของผเหลานนไดรบคำตอบจากเขาวา

กำลงพากนยายครอบครวลกหลานมาจากบานนนๆดงกลาวแลว

มาอยภเขา...จงหวดเชยงใหมโดยพวกผบอกวาทางโนนอดอยาก

กนดารมากผคนไมมศลธรรมมแตฉกลกปลนขโมยและฆาฟน

รนแทงกนไมเวนแตละเวลาผกมนสยคลายกนกบมนษยคอกลาย

เปนผไมมศลธรรมไปตามมนษยเบยดเบยนกนทำลายกนเหมอน

มนษยทำใหเกดความเดอดรอนระสำระสายอยไมเปนสขเหมอน

แตกอนทราบจากญาตๆเขามาเยยมบอกวาทางเชยงใหมนม

ความผาสกมนษยกมศลธรรมดกวาทอนๆสตวจำพวกมนษย

ไมรจกดงพวกผมนทอยเชยงใหมกมและมศลธรรมดมความรมเยน

เปนสขดกวาทอนๆจงไดพากนยายครอบครวมาตามคำญาตเลา

ใหฟง(คำวาญาตกรณาทราบวาเปนผเชนกน)

ทานถามเขาวาคำวาอดอยากกนดารนนอดอยากกนดาร

อยางไรเพราะไมไดอาศยขาวปลาอาหารบานเรอนเสอผาเครองนง

หมใชสอยเหมอนมนษยจะตองปลกสรางขวนขวายใหลำบากและม

การเบยดเบยนแยงชงกนอยกนกนเหมอนมนษยเขาตอบวาขนชอ


วาสตวทมวบากกรรมตดตวอยแลว จะไปเกดไปอยทไหน กมวบาก

กรรมเปนเครองสนบสนนและบบคนราวเหมอนกนหมด จะเกดเปน

รปรางวตถหรอรางใดไมสำคญหรอกทาน มนสำคญอยทกรรมดชว

มอยกบตวเทานน ไปเกดไปอยในกำเนดใดทใดกคอผนนอยนนเอง

สำหรบความสขทกขทจำตองอาศย ฉะนนคำวาอดอยากและ

สมบรณจงมไดในสตวทมกรรมดชวหนกเบาไปตามภมของตน

ทานถาม:ทวาผมศลธรรมและไมมศลธรรมนนเปนอยางไร

ผกรจกศลธรรมเชนมนษยทงหลายเหมอนกนหรอ

เขาตอบ:คำวาศลธรรมนนมอยทวไปไมเพยงแตมนษย

อยางเดยวความดและความสขในหลกธรรมชาตนนสตวรกนทว

โลกแตชอนนอาจรหรอไมรกไดเพราะไมสำคญเทาธรรมชาตทสตว

ทงหลายชอบและจำตองอาศยโดยทวกนความดนนแลคอศลธรรม

สขทเกดจากความดนนแลคอศลธรรมอกเหมอนกน แตเปนฝายเหต

กบฝายผล ตางกนเพยงเทานนทวาผมศลธรรมคอผผดมนสยด

กรยาทแสดงออกตอเพอนผดวยกนดทวาผไมมศลธรรมกคอผผ

ไมดมนสยไมดกรยาทแสดงออกทกอาการตอเพอนผดวยกนไมด

เชนเดยวกบมนษยผดและมนษยผไมดแสดงออกตางกนนนแล

ฉะนนศลธรรมมอยทไหนทนนจงรมเยนขาดศลธรรมทไหนทนน

จงรอน

ทานถาม:คำวาญาตนนหมายความวาอยางไรและเคย

เปนญาตกนมาแตเมอไร

เขาตอบ:ญาตผกบญาตคนกเหมอนกนคอแตเมอครง

เปนมนษยเคยเปนพเปนนองกนอยางสนทตดจมเชนเดยวกบมนษย

เปนกนเวลาตายไปกลบไดมาเกดเปนผดวยกนและตางคนยง


จำกนไดอยางถนดชดเจนจงเปนญาตกนโดยสายโลหตมาแตมนษย

จนปจจบนอยางแยกไมออกนอกจากกรรมจะแยกใหไปเกดในท

ตางกนจงสดวสยทจะจำ

ทานถาม:เวลามาอยเชยงใหมแลวจะไมคดถงบานเกา

ทเคยอยมาเชนมนษยยายบานใหมแลวยงคดถงบานเกาละหรอ

เขาตอบ:ไมมอะไรใหคดถงเพราะผไมมไรนาสาโท

บานชองแบบมนษยมแตสงละเอยดตดตวเทานนจงไมคดถง

ทานถาม:กระบงตะกราทพากนหาบพะรงพะรงมานเอา

มาทำไมกนมาววเหลานนเอามาทำไมทงไวโนนไมไดหรอ

เขาตอบ:กเครองใชของผสมบตของผผตองนำตดตวไป

ดวยหรอจะวาวบากกรรมของผวบากกรรมของคนสมบตของผ

สมบตของคนกไมผดเมอวบากกรรมมอยกบตว

ทานถาม:การอยทางโนนกดการมาอยเชยงใหมกดตอง

มบานเรอนอยและมหมมเพอนอยดวยหรอตางคนตางอย

เขาตอบ:ตองมบานเรอนและมหมเพอนลกหลานเชน

เดยวกบมนษยและสตวอนๆนนแลทานเพราะพวกนกเปนสตว

ประเภทหนงเชนเดยวกบสตวทงหลายเปนแตมรปกายไมปรากฏใน

สายตามนษยและสตวบางจำพวกเทานนแตเปดเผยในจำพวก

กายทพยดวยกนความสขความทกขมเหมอนกนเพราะใจผกบใจ

สตวทงหลายมกรรมและวบากกรรมเหมอนกนจะเกดในภพกำเนด

ใดอยทใดจงมวบากกรรมเปนเครองเสวยเหมอนกน

ทานวาเวลามองพวกผทหอบขนครอบครวผวเมยลก

หลานผานมาเปนจำนวนมากนนไมผดอะไรกบมนษยเรายาย

ครอบครวเหยาเรอนลกษณะการไปทเตมไปดวยภาระแบกหาม


ตางๆยอมแสดงใหเหนความทกขความกงวลหมนหมองเชนเดยว

กบมนษยยายครอบครวและสตวบางจำพวกเชนมดขนไขจากทน

ไปอยทนนนนแลทำใหคดในธรรมบทวากรรมจำแนกแจกสตวให

เปนตางๆกนและเสวยผลตางๆกนตามวบากของตนททำไว

ใครเกดเปนอะไรอยทใดยอมตกอยในอำนาจแหงกรรมดชวสข

ทกขดวยกนไมมพเศษจากกรรมตางกนอะไรเลยผทำดผลทสนอง

ตอบกเปนสขผทำชวผลนนกเปนทกขคำวาสขหรอทกขมไดใน

สตวทวไปไมนยมชาตกำเนดเปนเพยงหยาบละเอยดตางกนเทานน

ทงกายหยาบกายละเอยดสรปแลวกคอเรอนรางแหงความสข

ทกขเราดๆนเองจงไมควรตนเตนในการเกดซงเทากบการตาย

ในขณะเดยวกน ผไมอยากตาย แตยงปรารถนาอยากเกดเปนนน

เปนนอยกเทากบปรารถนาความตายอยนนเอง

ทานวาผมนำเรองของผของเทพทเคยพบเหนมาเทยบกบ

เรองของตวและสตวทวไปจนไดความชดเจนวาลวนตกอยใน

กองทกขดวยกนเชนเดยวกบสตวชนดตางๆทถกขงไวในท

แหงเดยวกนฉะนนทำใหเกดความสลดสงเวชตอความเกดตายทเรา

และสตวทงหลายกำลงตกอยโดยไมมวนเวลาวาจะพนไปไดเมอไร

และทำใหมความขยนทางจตตภาวนาเพอรอถอนกเลสอนเปนตวนำ

ของภพชาตมากขนตามเหตการณทประสบมาคำวาภพหรอชาต

กคอทตงแหงทกขโดยตรงผประสงคความสขอนสมบรณจงไมควร

ปรารถนาความเกด ซงเปนการขดแยงหรอตดรอนความประสงคนน

นอกจากความสนเชอภายในใจนนเปนความสขอนสมบรณแท

ทานวาไมเพยงทราบเรองเปรตผเทวบตรเทวดาเทานน

แมทานอาจารยมนทนพพานแลว ยงเมตตามาเยยมและแสดง


ธรรมโปรดทานเสมอ สวนมากโอวาททานอาจารยมนทแสดง

แกทาน หนกไปในความไมประมาท โดยยกสตขนเปนเครองประกน

ความเพยรวาผมสตในอรยาบถนน ๆ ไมเฉพาะเวลาเขาททำ

สมาธภาวนา หรอเขาทางจงกรมโดยความมสต จงจะเรยกวา

ทำความเพยร สตนนแลคอธรรมรบร ธรรมตานทาน ธรรมตอส

ธรรมหลบฉากในวธการรบ ธรรมคบหนากลาตายในสงคราม

ระหวางกเลสกบจต ถาขาดสตเพยงอยางเดยวกเจง ทานอาจารย

มนสอน นกปฏบตจงควรบำรงสต สตควรมอยกบธรรมทกขน

ทกภมของจตไมวาขนเรมฝกหดไมวาขนจตเปนสมาธไมวาขน

เรมฝกหดทางปญญาไมวาขนปญญาและขนปญญาอนแหลมคม

สตมความจำเปนกบธรรมทกขนไปตลอดสาย

สตไมควรใหอยในวงจำกดวาควรมนอยเพยงนนหรอควรม

มากเพยงนนแตควรใหมจนแกกลาเปนขนมหาสตไดยงดเพราะสต

เปนธรรมสำคญในวงความเพยรทผปฏบตควรสนใจอยางยงไมวา

กจใดทงในและนอกทงหยาบและละเอยดสตเปนธรรมจำเปนท

ควรแทรกอยดวยทกกรณสมาธทกขนปญญาทกภมสตตองเปน

พเลยงใหเปนไปถาขาดสตเปนเรองขาดมากกวางานทกชนทขาดไป

ไมไดทำจะทำงานใดหรอไมแตสตไมควรใหขาดไปจากตวจากใจ

ผพยายามบำรงสตไมลดละ ไมวากเลสจะหนาแนนเพยงไรในหวใจ

จะตองเบกทางใหเดนจนไดคอสมาธทกขนปญญาทกภมจะเกด

และมกำลงไดดวยอำนาจสตเปนเครองบำรงหนไมพนทางเชอมโยง

แตขนเรมแรกจนถงวมตตพระนพพานไดแกสตนแลเปนผสนบสนน

ใครจะเจรญสมถะหรอวปสสนาขนใดกตามถาขาดสตแลวสมถะและ

วปสสนานนไมมทางเจรญไดเลย


นบแตเรมแรกปฏบตมาจนสดทางเดนผมไมมองเหนธรรม

ใดทเดนและฝงลกในใจเทาสตนเลยสตเปนทงพเลยงเปนทงอาหาร

เปนทงยารกษาของสมาธและปญญาทกขนธรรมดงกลาวนจะ

เจรญไดจนสดขนของตนลวนขนอยกบสตเปนผบำรงรกษาโดยจะ

ขาดไมไดทานจงฟงใหถงใจยดไวอยาหลงลมวาสตนแลคอขม

กำลงใหญแหงความเพยรทกดาน ตองผานสตนกอนจะเคลอนไหว

โยกยายความคดเหนไปในทางใด หยาบหรอละเอยดในธรรมขนใด

ตองมสตเปนตวการสำคญในวงความเพยร

ปญญาเมอถงคราวคดคนจงคดคนใหเตมฝมออยาออมแรง

กลวปญญาจะลนฝงถาสตมกำกบปญญาไปทกระยะทพจารณา

คดคนแลวปญญาจะไมลนฝงกลายเปนความเหลวไหลไปไดท

ปญญากลายเปนนำลนฝงจนหาทจอดแวะและยตไมไดนนเพราะ

ขาดสตกำกบปญญาจงกลายเปนสญญาไปจนหาจดความจรง

ไมเจอปญญาทมสตเปนเพอนสองตองกาวขนสหาปญญาโดย

ไมคาดหมายลงใจมมหาสตมหาปญญาเปนเพอนสองแลว กเลส

จะหนาแนนยงกวาภเขาทงลกกไมทนความแตกทลาย เพราะ

อำนาจของมหาสตมหาปญญาไปได การทำความเพยร อยาสนใจ

มองดเวลาสถานทหรอสงใด ยงไปกวาการมองดจตหรอเหตการณท

เกดดบอยภายในจตดวยสต พจารณาดวยปญญา นแลคอทาง

พนทกขทงมวลอยตรงน ไมอยกบสถานทกาลเวลา

แตการแสวงหาทวเวกสงดเพอชยภมอนเหมาะสมนนเปน

ความชอบธรรมแตระวงอยาถอสงนนเปนอารมณจนกลายเปนการ

สรางอปสรรคแกตนเพราะความกงวลแสวงหาสถานทการแสวงหา

สถานทกแสวงจนเปนทพอใจสตกตงปญญากคดไปในขณะเดยวกน


อยาใหเสยเวลาไปเปลาสตปฏฐานสและสจธรรมส นนคอสนามรบ

จงทมเทสตปญญาศรทธาความเพยรลงทนน อยาสงสยวามรรคผล

นพพานจะมอยในทอนใด นอกไปจากวงสตปฏฐานสและสจธรรมส

น ธรรมดงกลาวเปนทยนยนรบรองมรรคผลมาแตดกดำบรรพ

และยงเปนธรรมรบรองมรรคผลเตมภมอยอยางสมบรณไมมอะไร

บกพรอง

การบกพรองไมสามารถถงทประสงคไดขนอยกบสตปญญา

ศรทธาความเพยรของแตละรายมไดขนอยกบธรรมดงกลาวทเปน

ธรรมยนยนรบรองตายตวอยแลวทานจงทำความมนใจตอมรรคผล

ดวยการคยเขยขดคนสตปฏฐานสหรอสจธรรมสใหเตมภมสตปญญา

ทมอยทานจะเปนผหยบยนมรรคผลใหแกทานเองดวยความ

สามารถของตนโดยไมคาดฝนในวนหนงขางหนาแนนอน

ทอธบายนคอทรวมแหงมรรคผลวาไมมอยในทอนใดทาน

จงพยายามตามนจงหายสงสยในองคพระศาสดาองคพระธรรม

และองคพระสงฆตลอดครอาจารยทโลกวาทานเขาสนพพาน

ไปแลว

คำวานพพานมไดอยตามจดทโลกคาดคะเนหรอเดากน

แตอยทโลกไมสามารถคาดเดาไดทานจะเหนนพพานทนนเหน

พระพทธเจาพระธรรมพระสงฆเหนครอาจารยและเหนทานเอง

ทตรงนนแลวหายสงสยโดยประการทงปวงทนนคอทไหนเลา?ก

คอสตปฏฐานสและสจธรรมทงสกบใจทมมหาสตมหาปญญาคย

เขยขดคนอยางละเอยดทวถงจนเปนธรรมของจรงลวนๆขนมา

ทกสวนไมมความรความเหนใดปลอมแปลงแฝงอยในสตปฏฐานส

และสจธรรมทงสนนเลยตางอนตางจรงคอสตปฏฐานสกจรง


สจธรรมทงสกจรงใจกจรงดวยปญญานนแลคอวมตตนนแล

คอนพพานนนแลคอทสถตอยแหงองคศาสดาองคพระธรรมองค

พระสงฆและครอาจารยททานบรสทธจะเปนทไหนกนอกเลา?

นนแลคอทยตความกงวลนนแลทปลอยวางภพชาตทงมวลนนแล

คอทปลอยวางทกขทงปวงทานปลอยวางกนทตรงนน

ทานจงพยายามในขอปฏบตเพอความปลอยวางทจดนน

อยาคาดคะเนอยาเดาใหเสยเวลาและเหนอยเปลาเพราะธรรม

นนมใชธรรมคาดคะเนมใชธรรมเดาแตเปนธรรมจรงใครจรงใน

ขอวตรปฏบตทประทานไวผนนจะเขาถงธรรมจรงปราศจากความ

ดนเดาใดๆทงสนดงน

พอเมตตาสงสอนจบลงทานอาจารยองคนนกมลงกราบ

โดยทางสมาธภาวนาเสรจแลวทานอาจารยมนขยบเคลอนองค

เลกนอยแลวหายลบไปเลยคราวนทานมไดเหาะมาโดยทางอากาศ

เวลาทานจากไปองคทานกหายลบไปเลยทานวาตามนมตสำหรบ

ทานอาจารยมนเอาแนไมคอยไดคอบางททานเหาะลอยมาทาง

อากาศและกลบไปทางอากาศแตบางทกเดนมาอยางธรรมดา

และหายไปอยางธรรมดารปลกษณะทานเปนรางเดมไมมอะไร

เปลยนแปลงทกครงททานเมตตาสงสอนทานมาในรางเดมทาน

วาทานอาจารยมนมาเมตตาสงสอนทานเสมอ

ทานอาจารยองคนมนสยวาสนาแปลกๆอยบางทสำคญ

กคอทานชอบอยในปาในเขาและชอบเทยวคนเดยวแมจะออก

มาเกยวของกบหมคณะบางกเพยงชวคราวและชอบเผชญกบ

เหตการณตางๆมเสอเปนตนแตชวตทานกผานมาไดดวย

ความราบรนปลอดภยครงหนงตอนกลางวนทานพกจำวดอยในกฎ


เลกๆเผอญวนนนโยมมารดาทานไปทวดไมทราบอะไรดลใจ

ใหโยมทานไปรองเรยกทานใหลงไปศาลาอยางรบดวนโดยบอก

วาเวลานมพระนางมทรมาอยทศาลาขอนมนตทานลงไปศาลา

เดยวนๆทงรองเรยกทงยนคอยทานอยหนากฎใหรบลงไปโดย

ดวนจนทานตกใจตนทงหลบและรบลงมาจากกฎทนทมไดคดวา

อะไรเปนอะไรทวาพระนางมทรอยทศาลาจะจรงหรอเทจกยงมได

พจารณารบลกพรวดพราดลงจากกฎเลยในเดยวนน

นาอศจรรยเกนคาดเรองไมคาดฝนกได เรมเกดขนใน

ขณะนนคอพอทานลงจากกฎมาดวยความรบดวนไดประมาณ

สามวาเทานนตนไมใหญหนากฎทานกหกลมลงทบกฎทานใน

ขณะนนจนแหลกละเอยดไมมชนเหลออยเลยถาทานยงนอนหลบ

อยในกฎโดยโยมทานมไดมาปลกอยางกะทนหนแลวอยางไรกคง

หลบเตลดไปเลยจนปานนคงไมมวนตนแนนอนทานวานแลคอ

กรรมทยงสบตออยจงยงไมถงทชวตกยงผานมาไดถงวนนไมงนก

คอขณะนนแนนอนเปนวาระสดทายทานพอเรองผานไปแลวทาน

จงถามโยมมารดาวาเพราะเหตไรอยๆจงมาเรยกปลกทานอยาง

รบดวนจนไมไดตงเนอตงตวรบลกออกมาทงทกำลงเปนบาหลบ

บาตนและเวลาตนขนมาแลวยงงงงนอยเลยแมกระทงไมลมทบกฎ

โยมมารดาบอกวาเหมอนมอะไรบนดาลใจใหตองรบไป

ปลกทานใหลกเพอมาดพระนางมทรประกอบกบขณะนนกปรากฏ

เหนพระนางมทรมานงอยบนศาลาจรงๆดวยโดยพระนางทรง

บอกเองวาตนเปนพระนางมทรจงอยากใหพระลกชายมาตอนรบ

และดพระนางมทรแตกอนเคยไดยนแตชอในพระเวสสนดรชาดก

ไมคาดฝนวาจะไดเหนองคพระนางมทรเองเสดจมาอยทศาลาในปา


เชนนนจงทำใหเกดความตนตนใจอยางบอกไมถกจงรบไปปลก

ลกชายใหตนและรบลงไปศาลาหาพระนางมทรเรองกดงทปรากฏ

นนแลโยมทานวาผมเองกอศจรรยไมเคยคาดคดวาเรองทำนองน

จะเกดขนไมเชนนนผมตองตายแลวแตบดนนทานวา

ขณะฟงทานเลาขนลกซทกททานวากรรมบนดาลจรงๆท

วาพระนางมทรมานงอยทศาลานนนาจะเปนเทวดานมตเพศเปน

พระนางมทรมาชวยชวตทานไวไมเชนนนกคงจบไปแลวในวนนน

มไดเปนทานมาจนบดนเลยฟงโยมทานพดวาเปนผหญงจรงๆนง

อยบนศาลารปรางสวยงามมากไมเคยเหนหญงใดสวยงามเหมอน

หญงทประกาศตนวาเปนพระนางมทรซงนงอยบนศาลานนแตเวลา

พากนกลบมาดอกหลงจากเหตการณผานไปแลวไมเหนมพระนาง

มทรอยทนนเลยเหนแตรปพระเวสสนดรกบรปพระนางมทรทมอย

บนศาลามาดงเดมเทานนใครๆนกประหลาดและอศจรรยไป

ตามๆกนทเหตการณเปลยนไปในทำนองนน

ทานอาจารยองคนรสกหวดหวดตอชวตมาหลายครงคอ

เคยเผชญกบเสอมาหลายครงไมลมทบกฎแหลกละเอยดองคทาน

เทวดาบนดาลใหหนพนไปไดอกครงสดทายนกหวดหวดไปเหมอน

กนคอวนนน เดนทางไปพกในปาใหญนอกบานแห งหน ง

เนองจากเดนทางมาจากเขาพอมาถงทนนคำพอดจงแวะพกในปา

นนพอตกกลางคนราว๓ทมทงฝนทงพายโหมกนมาอยางหนก

ทงลกเหบเมดโตๆกลงพรอมกนหาทหลบหลกไมไดตองยนพง

ตนไมใหญตนหนงดวยความจำเปนตามองไมเหนอะไรฝนกตก

เตมทลกเหบกลงราวกบพงหนลงจากภเขาพายใหญกโหมกนมา

เหมอนตนไมจะถอนไปทงรากทงโคนขณะยนเปยกฝนมอขางหนง


ถอกลดกางไวบาขางหนงสะพายบาตรยนหนาวตวสนอยใตตนไม

เหมอนลกนกถกฝน

ไมนกไมฝนเหตไมคาดฝนกไดเกดขนในขณะนนคอกงไม

ใหญถกพายพดทนไมไหวหกขาดตกลงถกกลดในมอทานแหลก

ละเอยดหมดบาตรหลดบาตกกระเดนไปคนละทศละทางคราวน

เปนอนวายงเหลอแตตวกบลมหายใจทนหนาวอยคอยวาระสดทาย

จะมาถงบรขารชนใดตกไปไหนกไมมทางทราบไดเพราะเปนเวลา

กลางคนฝนกำลงตกหนกพายกำลงแรงเตมทตามองไมเหนอะไร

มแตยนหลบตาดลมหายใจอยเทานนวาจะหยดทำงานกนขณะใด

ยงมตดตวอย เฉพาะสบงกบจวรทนงหมปกปดกายเทานนทง

เปยกปอนไมมดเลยความหนาวเหนบเจบปวดปรากฏวารวดราวไป

ทงรางชนดพดไมออกบอกไมถกนกวาตวเองตายไปครงหนงแลว

เนองจากความทกขทรมานแสนสาหสจนหาอะไรเทยบไมไดเวลา

นนยนนกถงพระพทธเจาผเปนบรมครททรงไดรบความทกขทรมาน

ยงกวาตวทกำลงไดรบอยเวลานนมากมายทานไมเหนเปนอะไรยง

เลดลอดอนตรายทงหลายมาจนไดตรสรเปนศาสดาสอนโลกสวน

เรามทกขบางชวระยะเวลาฝนตกเทานยงทนไมไหวกควรตายไปเสย

อยาเสยดายชวตเลย

พอฝนและพายสงบลงซงเปนเวลานานประมาณ๒ชวโมง

เศษจงพอมลมหายใจคนมาบางทแรกนกวาตายไปกบฝนกบพาย

และลกเหบหมดแลวคนนนไมไดพกหลบนอนทงคนทงยนทงนง

ตวสนอยตลอดสวางขณะทฝนกำลงตกนนกบงเอญมงสามเหลยม

ใหญตวหนงเลอยเขามาหาทานไลกไมยอมหนมนเลอยเฉยดมา

ทเทากมลงดใกลๆจงทราบวาเปนงสามเหลยมทพอมองเหนได


บางกเพราะเปนหนาเดอนหงายแมจะมดดวยอากาศฝนกยงพอ

มองเหนไดงตวนนจากไลไมยอมหนแลวมนยงมาขดตวอยขางๆ

คนอกหางกนประมาณครงเมตรเทานนจงทำใหคดปลงอนจจงวา

คราวนเราเปนทกขเตมทนแตงตวนเวลาฝนตกคงนกสนกจงออก

เทยวหาอาหารกนแทนทจะไปเทยวหาอาหารทำไมจงกลบมา

นอนขดอยขางเราอยางนซงไลกไมยอมหนชะรอยมนคงจะมา

เปนมตรกบเราในยามทกขยากกระมง

พอปลงอนจจงตกกเลยหยดไลปลอยใหมนนอนอยตาม

สบายแตไมแสดงกรยาทาทางนากลวอะไรเลยคงอยตามธรรมดา

ของมนอยางนนเองจวนสวางมนถงไดหนไปสวนทานเองหน

ไปไหนไมไดเพราะตามองไมเหนอะไรไฟกจดไมไดไมขดไฟทเกบไว

ในบาตรกถกกงไมใหญตกลงมาทบหลดมอหายไปไหนกไมมทาง

ทราบไดเทยนไขและโคมไฟทอยในบาตรกเชนกนไมทราบตกหาย

ไปไหนจำตองทนนงลงนอนลงเฝางสามเหลยมอยจนถงสวางเมอ

สวางพอมองเหนอะไรไดบางจงเทยวคนดบรขารตางๆทตกหาย

ไปเฉพาะกลดถกกงไมทบแหลกไมมชนดเลยสวนบาตรถกไมทบ

บบไปหมดแตยงพอแกไขไดจงนำมาทบตทบบๆออกพอได

ใสอาหารฉนในวนตอไป

ตอนเชาชาวบานออกมาดทานตางพากนมาปลงธรรม

สงเวชวาทานมบญมากไมตายไปเสยแตคนนนาสงสารทานเหลอ

ประมาณแตกชวยอะไรไมไดเวลานนเพราะทางบานกหลงคา

ถกพายพดกระเจงไปตามลมกมเยอะเหตการณขนาดนถายง

ไมถงคราวกผานพนไปไดแตใครเลาจะอยากเจอบางเหตการณ

ทำนองน


นแลชวตของพระธดงคกรรมฐานททานพยายามฟนฝา

มาแตละองคกอนจะไดเปนครอาจารยนำธรรมมาสงสอนคณะ

ลกศษยชวตทานเปนมากบความทกขทรมานดงททราบอยขณะน

แมเชนนนทานกไมยอมลดละความเพยรททานนงลงนอนลงทน

หนาวตลอดคนกคอการรบขาศกอกวธหนงวธนเรยกวาวธจนตรอก

ถกขาศกคอฝนตกพายพดลกเหบตกและกงไมหกตกลงมา

ทบบรขารแหลกกระจยกระจายซงเปนขาศกชนดลอมรอบขอบชด

จนหาทางออกไมไดทเรยกวารบขาศกแบบวธจนตรอกตวเอง

แทบตายแตกยงผานพนมาไดนบวายงไมถงคราวและผานมา

จนไดเปนครอาจารยใหอรรถใหธรรมคณะลกศษยยงไดฟงธรรม

เดนตายจากทานถาองคทานไมเหลอเดนมาธรรมกคงไมเหลอ

เปนธรรมเดนมาถงพวกเราเมอคดดแลวคณะลกศษยร สก

ไดเปรยบทานอยมากอยๆกไดฟงไมยากเยนเขญใจเหมอนทาน

ผขวนขวาย

ทานอาจารยองคนทกขกมากทงเปนทกขซำซากนบแตเรม

ปฏบตมาภมธรรมทานกสงนาเคารพบชาเปนขวญตาขวญใจแก

พวกเราแมทกวนนทานมไดลดหยอนความพากเพยรเพราะทาน

เคยไดผลดวยความเพยรจงพยายามเพยรเรอยมาไมเคยเหนผล

จากความเกยจครานออนแอทานจงไมยอมออนแอทานทเคยเหน

ผลในทางใดกมกเพยรในทางนนดงไดกลาวแลวขางตนทานอาจารย

องคนควรเปนทฏฐานคตไดเปนอยางดยากจะมผทำไดอยางทาน

ภมจตภมธรรมทานนาเคารพเลอมใสมากทางสมาธกเกงรได

ทงขางในขางนอกเกยวกบพวกเปรตผเทวดาพญานาคยากจะมผร

เหนไดอยางทานทางปญญาทานกดธดงควตรนบวาทานเปนผรก


ชอบมากและรกษาไวดวยดตลอดมาทานเปนผมคณธรรมสงใน

บรรดาลกศษยทานอาจารยมนดวยกน

สมยทานอาจารยมนยงอยทานไดรบความชมเชยวามนสย

ในการสงเคราะหเทวดาพดเรองเทวดาเปรตผพญานาครเรองกน

เปนผมกนอยสนโดษชอบอยโดดเดยวในปาในเขาคนเดยวมนสย

เดดเดยวอาจหาญดประคองความเพยรดไมคอยตนเตนตามโลก

สงสารทนยมนนๆนๆกนอยางงายดายถอปาเขาถำเงอมผา

เปนทอยเรอยมาตามทางดำเนนของครอาจารยทพาดำเนนไมเปน

คนมนสยกลบกลอกประจบสอพลอทเขานอกออกในวงใตเขาเหนอ

ไดแตยดถอเอาสารประโยชนอะไรไมคอยไดชอบมแตชอไมมตว

จรงถาเปนเงนกมแตบญชไมมตวเงนสวนทาน…นเปนผมคณธรรม

ทนาชมเชยและชมวาเปนผพดนอยแตตอยมากไมคอยมการพด

พลามลมๆแลงๆซงความจรงไมคอยมดงทควรจะเปนแต

ทาน…นชอบพดจรงทำจรงเปนนสยสมเปนพระปฏบตนบแตวน

บวชมาจนบดนดงน

สำหรบอตเรกลาภทานไมคอยมมากแตบรรดาพระและ

คณะศษยทานกทราบไดดถงสาเหตททานไมคอยมสงเหลานมาก

เนองจากทานชอบเทยวอยแตปาแตเขาเปนนสยไมคอยออกมา

บานเมองทมผคนมากและทานอยไมคอยเปนทเปนฐานทผคน

จะพอทราบและเขาถงทานไดงายๆอกประการหนงทานมนสย

ไมชอบเกลอนกลนวนวายกบผคนและเครองไทยทานทงหลาย

ยงกวาการสนใจในธรรมจงทำใหมนสยชอบในทางเปนนกแสวงธรรม

และอยตามสถานททเหนวาการบำเพญเพอธรรมทตนมงหมายจะ

สะดวก


ทานอาจารยองคนปกตชอบเผชญกบเหตการณตางๆ

เกยวกบสตวรายซงนาจะเคยมอรศตรตอกนกบสตวทงหลายมาแต

อดตอยมากมายจงชอบเดนในทางประสบภยบอยทสดในชวตแหง

นกบวชทานแตเมอสงเกตดตามเหตการณตางๆทผานมาไมวา

รายใดมกจะมาเสรมกำลงทางจตใจทานใหเดนขนทกคราวทเผชญ

มไดทำใหเกดความอาภพอบเฉาเศราใจและเปนอนตรายแกชวต

พรหมจรรยทานแตประการใดยงเผชญบอยกยงทำใหทานเชอบญ

เชอกรรมเชอศลเชอธรรมและเชอสมรรถภาพทางจตใจตนเองมาก

ขนกวาปกตธรรมดาทไมประสบพบปะสงใดๆเสยเลย

จงทำใหสนนษฐานหรอคดดนเดาไปตามความรสกของวง

นกปฏบตกรรมฐานดวยกนวาเพราะอำนาจแหงเมตตาจตอำนาจ

แหงจตของผปฏบตและอำนาจแหงธรรมอนเปนธรรมทเคยใหความ

ไววางใจและความรมเยนแกโลกตลอดมากไดจงทำใหแคลวคลาด

ปลอดภยและไดกำลงจตใจไปทกระยะทมเหตการณตางๆเกดขน

ทานอาจารยองคนกนาจะอยในขายแหงความเปนผมเมตตาจตแรง

พอใหเกดความสะดดใจเพอลดความโหดรายทารณของสตวตางๆ

ลงไดจนกลายเปนมตรภาพอนสนทสนมทางภายในแกกนและกน

ไดมฉะนนคงเปนอนตรายแกชวตพรหมจรรยไปนานแลวไมไดมา

เปนเจาของประวตทงทองคทานยงมชวตอยไดเลย

ธรรมจงเปนความมหศจรรยเกนคาดสำหรบผทไดสมผส

รบทราบประจกษดวยตนเองแตเปนสงลกลบสำหรบรายทไมอย

ในวสยจะมทางทราบไดแตอยางไรกตามธรรมตองเปนธรรม

คเคยงกบโลกอยเสมอไปมไดขนอยกบความสมผสรบรหรอไมร

เชอหรอไมเชอของใครๆเพราะธรรมเปนเอกสทธเอกธรรมตาม


หลกธรรมชาตของตนมาดงเดมมไดขนอยกบอะไรพอจะเอนเอยง

หรอคลอยตามไปกบสงนนๆ

ทานอาจารยองคนทานคงเชอคณธรรมทงหลายดงกลาวมา

อยางฝงใจจงชอบบกปาฝาอปสรรคนานาชนดไมมทอถอย

ออนแอแตรสกทานพอใจและดำเนนวธนอยางสนทใจมากขน

เราทราบไดเวลาออกพรรษาแลวทานตองออกเดนธดงคเขาปา

เขาเขาหายเงยบไปเลยทกปไมเหนทานมาอยมวสมคลกคลกบ

ใครๆเหนแตทานเขาปาเขาเขาเรงความเพยรทางใจไมมลดละ

ปลอยวางทานพดเรองปาเรองเขาเรองถำเงอมผาในสถานทตางๆ

ไดอยางคลองปากดวยทาทางอนพอใจจรงๆยงใหทานพรรณนา

ปาพรรณนาเขาพรรณนาถำพรรณนาเงอมผาดวยแลวทำใหผฟง

สนใจในสภาพเชนนนอยแลวเกดความเพลนใจไมอยากใหจบลง

อยางงายๆและวาดมโนภาพไปตามอยางสดซงเพลนใจประหนง

ตนกจะไปปลงภาระอนหนกหนวงคอกเลสทกประเภทจากบนบาคอ

ดวงใจลงโดยสนเชงในทดงกลาวนนจรงๆฟงแลวเกดกำลงใจ

คดอยากไปและอยในทเหมาะๆดงทานเลาใหฟงเปนทบำเพญใจ

จะไดสงบเยอกเยนงายกวาทธรรมดาทเคยอยมาจนจำเจ

ทานเลาวาบางครงจะเปนเวลาเรากำลงนงภาวนาอยหรอ

จะเปนเวลาเรานอนหลบกทราบไมไดตอนกลางคนไมทราบวาเปน

เวลาเทาไหรเสอโครงใหญดอมเขามาจนถงแครเลกๆทเราพกนอน

โดยไมรสกตวเลยตนเชาจงเหนรอยมนเพราะบรเวณทอยอาศย

เราปดกวาดไวอยางเตยนโลงอะไรเดนเขามาตองเหนรอยทนทพอ

เหนรอยมนตอนเชาขางๆบรเวณจงตามดรอยมนเขามาทไหนได

มนเขามาจนถงแครทนอนเราจรงๆไมไดหางกนอะไรเปนเมตรๆ


ศอกๆเลยเรากะดรอยเทาทมนเหยยบไวกบแครทนอนหางกน

เพยงศอกเดยวกไมถงมนคงจะสดดมกลนคนดบดแลวคอยถอย

ออกไปเวลาไปกกลบออกไปทางเกาทมนเขามานนเองไมเทยว

เดนตามบรเวณรอบๆทเราพกอยเลย

พอเหนรอยมนทกลาหาญเขามาจนถงตวคนเรารสกเสยว

นดๆเพราะรอยมนใหญมากผดปกตแตกเหนมาเพยงคนเดยว

เทานนไมเหนมาอกเลยเราเองกพกอยทนนเปนเดอนๆถามน

สนใจจะเอาเราเปนอาหารจรงๆกคงกลบมาอกแตเหนหายเงยบ

ไปเลยไดยนแตเสยงมนรองครวญครางอยตามรอบๆบรเวณ

ธรรมดาเหมอนทเคยไดยนทวๆไป

ผเขยนเปนคนนสยซอกแซกพอไดยนทานเลาใหฟงกรบ

เรยนถามเปนเชงสงเสรมทนทวานนเขาใจวามนเขามาไหวชมบารม

ทานอาจารยตางหากมไดเขามาฐานเปนศตรเพราะมนเปนสตว

บวชบำเพญธรรมไมไดเหมอนมนษยเมอเดนเทยวเปะปะมาเจอ

พระผมเมตตาเขาบางกเกดความเลอมใสศรทธาจะเขามากราบไหว

ชมบารมในเวลาธรรมดากเกรงวาพระทานจะกลวเลยแอบดอม

เขามาในเวลาทานหลบจะไดชมสนทใจทงพระทานกไมรสกตวและ

ไมกลวอนเปนการเขยาขวญโดยผดความมงหมายทมนอตสาหมา

กราบเยยมทงทพอไดไหวอยางสมใจแลวกรบถอยออกไปทนท

กลวทานจะตนและกลวซงอาจแสดงอาการหรอรายมนตวชาคาถา

อาคมอยางใดอยางหนงใสมนกไดพอใหเสยเสนใจทมนเคารพ

เลอมใสกระผมคดวาควรจะเปนอยางนนมากกวาอยางอนไมเชน

นนมนคงไมกลาเขามาจนถงทอยแนๆ


ทานหวเราะเบาๆแลวพดวามนจะไปรความเลอมใส

ศรทธาอะไรกบเรานอกจากมนอาจคดวานเปนอาหารวางของเรา

หรออะไรกนแนเทานนจงแอบเขามาดพอทราบวาเปนคนซง

เปนสงทมนเคยกลวมาแตเกดจงรบหลบหนไปนบแตวนนนแลว

ไมเหนมนมาดอมๆมองๆอกเลยจนกระทงเราหนจากทนน

ทานวาสตวพรรคนกแปลกราวกบมอะไรเขาสงใจใหมนคดอยาก

มาดพระกรรมฐานทกำลงนงทำสมาธภาวนาบางกำลงเดนจงกรม

ทำความเพยรอยบางกำลงนงภาวนาอยภายในมงบางกำลง

นอนหลบอยบางบางทอยๆตอนเชามนคดอยากขนมาหาเรา

กขนมานงแบบสนขนงแลวดเราเอาอยางดอๆโดยไมทำทาให

เรากลวบางทกลางคนกทงเดนทงรองครวญครางขนมาหาเราอยใน

ถำเมอมาถงแลวกนงดเราเฉยๆแบบสนขนงเสรจแลวกลงไปโดย

ไมทำทาทำทางใหเปนทนากลวอะไรเลยแตเรากอดขยาดมนไมได

เพราะเปนสตวทนากลวมาแตไหนแตไรอยแลว

ทแปลกกคอไมวาตวใดมาหาเราณทใดและเวลาใดซงมแต

ชนดลายพาดกลอนตวใหญๆและยาวเหยยดนากลวทงนนแต

มไดแสดงอาการคำรามอยางใดอยางหนงใหเปนทนากลวเลยเพยง

มาดๆเสรจแลวกหนไปไมกลบมาอกเลยไมวาเราพกอยในท

เชนไรเวลาเขามาหาเรากมาในลกษณะเดยวกนคอมไดแสดงตว

เปนศตรและพยายามจะกดฉกเปนอาหารแตมาในลกษณะสตว

บานทมความเชองชนตอคนมาแลวจงมไดแสดงตวเปนศตรตอเรา

แตแสงตาทมนมองมาหาเราแตละครงนนรสกคมกลามากตาม

ธรรมชาตของมนทงทมนมไดใชแสงตาสมปยตไปดวยความ

กรวโกรธหวโหยจะตะครบเรากนเปนอาหารเลยแตกเปนแสงตา


ทคมกลานากลวตามธรรมชาตของมนอยนนเองผเขยนปากอย

ไมเปนสขจงเรยนถามทานวาเวลามนเขามาหาทานอาจารย

อาจารยไดพดอะไรกบมนบางหรอเปลา

ทาน:พดบางเหมอนกนเชนวาจะขนมาทำไมทนเพราะ

ไมใชทำเลหากนของแกเปนทพกภาวนาของพระทานตางหาก

ไปเสยไปเทยวทอนอยาขนมาทนเดยวพระทานกลวแกจะเปน

บาปตกนรกนะทวาเดยวพระทานกลวนนวาเฉยๆความจรงเรา

กลวมนอยแลวแตขณะทมองเหนทแรก

ผถาม:ทานอาจารยเคยเดนเขาไปหามนบางหรอเปลา

ขณะทมนขนมานงดทานอาจารยอยตอหนา

ทาน:บางครงกเดนเขาไปหามนเหมอนกนเวลาบอกใหมน

หนไปแตมนยงไมไปคงนงดเราเฉยอยเรากเดนเขาไปหามนซง

อยหางกนประมาณสามสวาเทานนทงเดนเขาไปทงชไมชมอบอก

มนวาโนนทำเลเทยวของแกไมอดมแตปาแตเขาทงนนจะเทยว

ทไหนกไดตามชอบใจดกวามาเทยวทนใหพระทานกลวไปเดยวน

อยาขนมานงเลนใหพระกลวทานกำลงภาวนาเดยวตกนรกนะ

เวลาจะไปมนโดดปกเดยวแลวกหายเงยบไปเลยมนคงรเรองของ

พระอยบางผมวาถาไมรมนจะขนมาหาอะไรในถำทเราอยเพราะ

ถำบางแหงกโลงโถงไมนาอยและไมนาขนมาสำหรบสตวพรรคน

ซงชอบอยในทกำบงหลบซอนเกบเนอเกบตวตามนสยมนตองร

เรองของพระอยบางจงอตสาหขนมาหาเราในลกษณะคลายคลงกบ

เดกทคดสนกกพากนขนไปหาพระบนถำซงเคยมอยบอยๆใน

เวลากลางวนเงยบๆแตเสอผดกบเดกอยบางทชอบมาหาพระ

ตอนกลางคนหรอตอนเชาๆกอนบณฑบาต


ผถาม:กอนทเสอจะขนมานนทานอาจารยเคยนกอยาก

ใหมนขนมาหาบางหรอเปลา

ทาน:จะคดอยากใหมนขนมาหาประโยชนอะไรเลาแมมน

มาชวขณะเทานนกกลวมนแทบจะตายและเหงอแตกโชกอยแลว

ถามนขนอยทนนนานๆไมยอมลงไปนากลวไขจบสนเลนงาน

ในขณะนนโดยไมตองสงสยใครจะคดคะนองดอดานอยากใหเสอ

ขนมาหาไมเขาเรองเขาราวอยางนนเลาแลวทานหวเราะนดหนง

กเหนทานอาจารยกลาหาญไมนกกลวอะไรอยคนเดยวไมม

เพอนคยแกงวงนกสนกขนมาอยากใหเสอมาเปนเพอนคยบาง

กระผมจงไดเรยนถามอยางนน

ทานยมแลวพดวาหาเรองตายไมเขาทาเขาทอะไรเลย

ใครจะไปหาญคดเชนนนซงเปนความประมาทผดธรรมเผอมน

โผลขนมาทำทาเอาจรงเอาจงจะมโลกไหนใหคนกลาไมรจกตาย

อยละดงน

ปฏปทาของพระกรรมฐานททานปฏบตกนมาถาพจารณา

ตามความคดเหนของคนทวไปกนาจะเรยกวาลอแหลมตออนตราย

แตถาพจารณาไปตามธรรมกรสกเปนเรองธรรมดาทคนเราเคย

ไดประโยชนในทางใดกชอบแสวงหาในทางนนทานท เคยได

ผลจากการปฏบตในทางนกยอมตะเกยกตะกายในทางนแม

ยากลำบากและเสยงตอความทกขและภยตางๆกจำตองอดทน

เอาบางบรรดาทานทพอทรงตวเปนหลกฐานทางจตใจไดจนได

เปนครอาจารยของประชาชนพระเณรโดยมากทานปฏบตกน

แบบนแทบทงนนดงทานอาจารยมนพดวา ธรรมอยฟากตาย

ถาไมรอดตายกไมเหนธรรมดงนกเพราะการเสยงตอชวตจตใจ


ความเปนความตายจรงๆมจตใจมงมนตอธรรมแดนหลดพนเปน

หลกยด

พระกรรมฐานผตงหนาปฏบตจรงๆจงมกเจอกบความ

อดอยากขาดแคลนประจำชวตในคราวเรงความพากเพยรแตจตใจ

อมเอบดวยธรรมมความสงบผองใสเปนเรอนอยของใจไมสายแส

วนวายธดงควตร๑๓ขอเปนธรรมจำเปนสำหรบทานและเปน

ธรรมคชวตในการดำเนนเพอมรรคผลนพพานเชนเดยวกบธดงค-

วตรเปนธรรมจำเปนของพระครงพทธกาลฉะนนบางองคชอบอย

รมไมในหนาแลงจนมงกลดขนราดำๆดางๆไปหมดทงผนเพราะ

นำคางมากและตกลงถกกลดถกมงซงปราศจากทมงทบงในเวลา

กลางคนถาเปนหนาหนาวนำคางกยงมากกลดกบมงตองเปยก

ทกคนตอนเชานำออกตากแดดทกเชาแมเชนนนกไมพนขนราถา

ลงผาไดขนราเปนจดดำเลกๆแลวแมจะซกฟอกเทาไรกไมยอม

ออกตองขาดไปดวยกนแตกเปนเรองสดวสยทจะไมใหขนราไดเมอ

ทนตากนำคางไปนานๆและแหงไปกบตวกวาจะนำออกตากแดด

ใหแหง

การเดนจงกรมทานกเดนจรงๆพอใหเกดผลเปนความ

สงบสขขนมาไดเดนแตละครงเปนเวลาสามสหาชวโมงจนรสก

เมอยจรงๆถงจะออกจากทางจงกรมแลวเปลยนมานงภาวนา

ตอไปเปนเวลาหลายๆชวโมงเชนกนจงจะหยดพกผอนผตงใจ

ปฏบตธดงคกรรมฐานดวยความเอาจรง จงจะเหนคณคาของธดงค

แตละขอวาสามารถอำนวยประโยชนใหมากนอยเพยงไร เพราะ

ธดงคแตละขอลวนเปนเครองสนบสนนเพอธรรมเบองสงขนไปเปน

ลำดบ ไมมแมขอเดยวจะเปนอปสรรคตอการดำเนนเพอมรรคผล


นพพานเปนธรรมเครองฝกใหผปฏบตเกดความอาจหาญราเรง

ในธรรมและเปนนกตอสทกวถทางทจะยงกเลสใหเบาบางและ

หมดสนไปจากใจ

ผท เคยอย แต ในบานไม เคยออกปายอมไมอาจเหน

เหตการณตางๆทจะพงเกดมในปาอาจเหนเพยงเหตการณ

ในบานอนเปนเรองธรรมดาททานๆเราๆเคยประสบกนมาจน

เคยชนแตไมอาจคดเพอเหนโทษจากเหตการณนนๆบางเพอ

ปลดเปลองตนใหพนไปวนแลววนเลากจำตองโดนแตเหตการณท

เคยโดนและไดรบความทกขไมเวนแตละวนเวลาโดยไมสนใจ

คนหาสาเหตพอใหมทางผานไปได

การอยปาทอยใหถกตามความมงหมายของธดงคจรงๆ

ผอยปาตองเปนนกตอสเพอกตนจากอปสรรคตางๆภายในใจ

จรงๆไมสกแตอยแบบสตวปาทเคยกบปามาจนจำเจแตอยเพอ

พจารณาเรองของตวท เกดขนในแงตางๆโดยมธรรมเปนจด

มงหมายอะไรทเปนขาศกตอการอยปาเรองใหญกคอความกลวซง

เปนกเลสประเภทกดขวางถวงใจใหไมอยากอยปาเมอทราบวาเปน

กเลสเครองกดกนทางเดนเพอมรรคผลกจำตองชำระกำจดปดเปา

ออกจากใจจนสนไปเหลอแตความกลาหาญชาญชยไปทไหนไปได

อยทไหนกอยไดนอนทไหนกนอนไดไมกลวตายอนเปนกเลสอก

ประเภทหนงยอมเหนคณคาแหงธดงคขอนประจกษใจวามความ

สำคญเพยงไรพระพทธเจาจงทรงบญญตธดงคขออยปาเปนวตร

นอกจากนนยงเหนคณในการอยปาวาไมเกลอนกลนวน

วายกบสงผสมทงหลายซงโดยมากมกกดถวงจตใจใหจมดงลงไมม

วนฟนฟขนพอเปนตวของตวไดแมชวระยะหนงการชมทศนยภาพ


ตางๆในปาทมอยตามธรรมชาตกไมเปนเครองยแหยกอกวน

จตใจใหวาวนขนมวเหมอนสงทปรงแตงขนทคอยแตจะทำให

สลบไสลขณะทโดนเขาแตละสงละอยางยงโดนอยทงวนทงคน

ตลอดเวลาไปกยงพดไมถกวาจะสามารถประคองตวไปไดกเวลากวา

จะหมดสตลมทงยนเพราะยาพษตางๆทสดดมอยตลอดเวลา

จากสงนนๆทานผคดอานไตรตรองธดงคตามพระประสงคเขาใจ

มากนอยเพยงไรยอมเหนคณคาของธดงคขออยในปาไดมาก

เพยงนนเพราะธดงคยอมเปนธรรมเครองสำอางอนสวยงาม

ประดบพระศาสนาไวอยางนาอศจรรยตลอดไปไมอบเฉาเศราหมอง

ในวงพทธบรษทผรกษาไวไดและไมปลอยใหรวงโรยเสยไปและ

ประดบพระผทรงธดงคขอนไวไดใหเปนสงฆโสภณาในธรรมวนย

ไมมทตองตทงภายในภายนอก

ในถำเงอมผาปาเขาลำเนาไพรปาชาปารกชฏในเขา

นอกเขาทมอยตามธรรมชาตและอยหางไกลจากหมบานเปน

สถานทใหสตปญญาความรความฉลาดแกพระผสนใจในธรรม

เพอเปลองตนไมชอบเกลอนกลนวนวายกบสงใดทเปนขาศกตอ

การดำเนนเพอความพนทกขสถานทดงกลาวนเปนความนยมทาง

พทธศาสนามาดงเดมครงพทธกาลมพระพทธเจาทรงเปนแนวหนา

กลาหาญไมทรงสะทกสะทานกบความเปนความตายทรงบำเพญ

พระองคอยในสถานทเชนนนมากอนจนไดตรสรธรรมดวงเลศและ

สงสอนเวไนย

สาวกทงหลายทไดสดบธรรมและสถานททเหมาะสมตางๆ

จากพระองคตางพากนบำเพญตามรอยพระบาทจนเกดสตปญญา

ความฉลาดทนกลมารยาภายในทเคยหลอกลวงพาใหตกนรกใน


ภพนอยภพใหญมานานแสนนานและสลดปดทงความสกปรก

โสมมภายในใจของตนเสยไดโดยสนเชงในปานนๆบางในเขา

ลกนนๆบางในถำนนๆบางในเงอมผาปาไมแถบนนๆบาง

ในปาชานนๆบางในเรอนรางวางเปลานนๆบางใตรมไมทอย

โดดเดยวในราวปาราวเขานนๆบางทเชงเขานนๆบางสถานท

เหลานนจงเปนทเพาะปลกธรรมภายในใจของผปฏบตใหมหลกฐาน

มนคงภายในไดตลอดมาถงปจจบนสมย

ถ า เ ท ยบตามความน ยม ในสม ยน ก ไ ม ผ ดอะ ไ รก บ

มหาวทยาลยใหญ ๆ ทมชอเสยงซงเปนสถานททำปรญญาตร

ปรญญาโทปรญญาเอกหรอมหาบณฑตอะไรสดแตจะเรยก

สำหรบนกศกษาทงหลายทสนใจเพอเรยนความรจบแลว กลบมา

สภมลำเนาของตน ๆ และทำประโยชนแกประเทศชาตตอไป

สถานทเหลานครงพทธกาลถอเปนสำคญเรอยมาตลอดปจจบน

สำหรบนกศกษาปฏบตธรรมขนตางๆไดบำเพญเตมสตกำลง

ของตนวชาขนตางๆทควรไดควรถงมหาวทยาลยปาเปนตนนน

คอปรญญาตรปรญญาโทปรญญาเอกจนถงขนอครมหาบณฑต

ข นธรรมท เ ร ยนและปฏบต ในสถานท ด งกล าวซ งควร เร ยก

มหาวทยาลยไดแกขนโสดาปตตมรรค-ผลสกทาคามมรรค-ผล

อนาคามมรรค-ผลและอรหตมรรค-ผลแลวบรรลถงนพพานหนง

ในขณะเดยวกนซงควรเทดนามวาอครมหาบณฑตเพราะผ

เรยนจบขนสดทายนแลวเปนปญญกเขตแกตนและผอนโดยสมบรณ

ไมมวชาใดทยงกวานในไตรภพ

ดงนนปาเขาลำเนาไพรเปนตนเพอสอดคลองตองกน

กบโลกทเปนคเคยงกนมาดงเดมจงควรใหนามสถานทเหลานวา


เปนมหาวทยาลยของอครมหาบณฑตคอพระพทธเจาผทรงเปน

เจาของพระศาสนาทรงจดขนนบแตวนเรมประกาศพระศาสนา

และประทานแกภกษบรษทตลอดมาโดยใจความยอวารกขมล

เสนาสนเปนตนลำดบตอมายงประทานธดงคเพมเขาอก๑๓ขอ

ซงมขออยปาและอยรกขมลรมไมอยในธดงคนนดวย

มหาวทยาลยเหลานแลทพระครงพทธกาลทานสนใจอย

เรยนและปฏบตกนเปนลำเปนสนเปนนำเปนเนอจรงๆจนสำเรจ

เปนปรญญาตรโทเอกและอครมหาบณฑตนำธรรมทบรสทธ

เนอแทมาประกาศสงสอนหมชนแทนพระศาสดาพอทรงเบา

พระภาระลงบางพระศาสนากเจรญรงเรองออกไปยงหมชนเหลา

ตางๆไมมประมาณทงนเพราะอาศยมหาวทยาลยปาเขาเปนตน

เปนสถานทอำนวยประโยชนมหาศาลทงแกพระศาสดาและสาวก

ทงหลายใหสำเรจวชาอครมหาบณฑตขนมาใหโลกไดกราบไหว

บชาเปนขวญตาขวญใจตลอดมาถงชาวเราทงหลายไดถอเปน

เสนชวตจตใจและปฏบตตามตลอดมาพอรประสประสาวาเปน

ผเปนคนตามภมมนษยทนยมกน

ธดงควตรเมอเทยบกบสถานททควรตงมหาวทยาลยและ

วชาทควรบรรจเขาในหลกสตรมหาวทยาลยทางโลกธดงควตร๑๓

กบขนธวตร๑๔ของทางศาสนากเปนไดทงสถานทตงมหาวทยาลย

และหลกวชาแหงมหาวทยาลยสงฆโดยแยกออกจากธดงคบางขอ

ทควรเปนสถานทมหาวทยาลยแหงการอยบำเพญศกษาตามกาล

อนควรคอขอถอการอยปาเปนวตรอยรกขมลคอรมไมเปนวตร

อยปาชาเปนวตรการเยยมปาชาเปนวตรการอยเสนาสนะททาน

จดใหอยางไรเปนวตรอยทแจงปราศจากทมงทบงเปนวตรสถานท


ทควรอนโลมเขาในทนกอนโลมไดเชนถำเงอมผาเรอนวางท

ปราศจากคนอยอาศยเปนตน

สวนทควรสงเคราะหเขาในหลกวชาคอภาคปฏบตแหง

มหาวทยาลยสงฆกสงเคราะหเขาตามควรเชนการถอผาบงสกล

เปนวตรการถอเฉพาะผาสามผนเปนวตรการบณฑบาตเปนวตร

การฉนในบาตรเปนวตรการฉนหนเดยวในวนหนงๆเปนวตร

การหามภตรทตามมาทหลงเปนวตรการไมพกนอนเปนคนๆ

ไปเปนวตรกรรมฐาน๔๐หองซงเปนหลกวชาทางภาคปฏบต

กสงเคราะหเขาดวยกนกบธดงคภาควชาการ

สรปแลวพทธศาสนาเปนศาสนาทสมบรณดวยวชา

แขนงตางๆและเปนมหาวทยาลยศาสนามาแตพระศาสดาเรม

ประกาศธรรมสอนโลกสถานทตงมหาวทยาลยและหลกวชาประจำ

มหาวทยาลยกมหลายแหงดวยกนตามแตนกศกษาจะเลอกอย

และศกษาอบรมสถานทสำคญทพระพทธเจาทรงชมเชยวาเปน

มหาวทยาลยชนเยยมคอปาหนงโคนไมหนงปาชาปาชฏหนง

ทแจงหนงทพ เศษออกไปคอถำเงอมผาบนเขาไหลเขา

หบเขาชายปาชายเขาเหลานลวนถอเปนสำคญและทรงชมเชย

เปนคเคยงกนมา

วชาทนบเขาในหลกสตรมหาวทยาลยไดแกธดงควตรภาค

ปฏบตประจำอรยาบถตางๆดงทเขยนผานมาแลวคอถอผา

บงสกลเปนวตรถอไตรจวรเปนวตรถอบณฑบาตเปนวตรถอฉน

ในบาตรเปนวตรถอฉนหนเดยวในวนหนงๆเปนวตรเปนตน

และกรรมฐาน๔๐มอานาปานสตเปนตน(นถามโอกาสจะ

อธบายทหลง)ลวนเปนหลกวชาทผปฏบตตามจะไมผดหวงใน


ปรญญาตรปรญญาโทปรญญาเอกและอครมหาบณฑตซงให

ตำแหนงแกนกศกษาบำเพญผสนใจตามหลกวชาอยแลวทกรนและ

ทกชนแหงปรญญา

สถานทมหาวทยาลยดงกลาวมบร เวณกวางขวางมาก

ไมคบแคบเหมอนมหาวทยาลยทงหลายทโลกเรยนกนและมอย

ทวไปบรรจคนไดเปนจำนวนมากทงหญงทงชายนกบวชและ

ฆราวาสทกชาตชนวรรณะไมกำหนดเพศวยตลอดวทยฐานะ

เปดรบทงหนาแลงหนาฝนทงกลางคนกลางวนทงวนธรรมดาและ

วนเสารวนอาทตยเปดอยตลอดเวลานบแตวนตงมหาวทยาลย

เปนตนมาจนบดนเปนเวลานานรวมสองพนหกรอยปโดย

พระพทธเจาทรงเปนผอำนวยการสรางและเปนศาสตราจารย

สงสอนดวยพระองคเองเรมรบสอนแตขนอนบาลประถมมล

จนถงขนปรญญาอครมหาบณฑตจตเปนธรรมแทงเดยวนกศกษา

ของพระพทธเจาเรยกวาพทธบรษทสคอภกษภกษณอบาสก

อบาสกาเวลานภกษณไมมจงเอาสามเณรเขาแทน

นกศกษาบำเพญจากมหาวทยาลยรนแรกคอเบญจวคคย

ทงหามพระอญญาโกณฑญญะเปนตนรนท๒คอพระยสกลบตร

กบสหาย๖๐คนรนท๓คอชฎลสามพนองท เปนอาจารย

รวมทงบรวารของแตละอาจารยเปนจำนวนพนสามองคดวยกน

ทานเหลานลวนสำเรจการศกษาอบรมจากหลกวชาวมตตแหง

มหาวทยาลยตางๆเปนขนอครมหาบณฑตท งสนและเปน

ศาสตราจารยขนรองพระพทธเจาลงมาโดยฐานะตำแหนงคอ

เปนสาวกอรหนตทำการสงสอนประชาชนชวยพระภาระของ

พระศาสดาใหเบาลงสนนำใจเปนเครองตอบแทนคอผลงานทเกด


แกประชาชนมากนอยนนทานถอเปนทพอใจคมคากบความเมตตา

ทมแกหมชนแลวถาพดแบบโลกนยมเกยวกบคาตอบแทนทานกม

นตยภตเดอนละ๓๐บาทเสมอกนทกองคนบแตพระศาสดาลงมา

ถงสามเณรนอยๆนบวาเปนความเสมอภาคดมากยากจะหา

นำใจใดเสมอดวยนำใจของพระอครมหาบณฑตทงหลายทมเมตตา

ตอโลกเสมอมาไมมลดหยอนผอนคลาย

ฉะนนชาวพทธเราจงกลายนยนไดวามหาวทยาลยกด

หลกสตรตางๆแหงมหาวทยาลยกดของพระพทธศาสนาท

พระพทธเจาทรงอำนวยการสรางและการสอนเองและรบสงพระ

สาวกอรหนตทงหลายใหสงสอนแทนในสมยนนเปนมหาวทยาลย

และหลกวชาท เลศโลกไมมวชาใดเสมอเหมอนในไตรภพแม

เทวบตรเทวดาอนทรพรหมยมยกษนาคครฑท งหลาย

ยงยอมรบนบถอและยกยองพระองคเปนครเอกอครมหาบณฑต

ในสามภพดงมในบทพทธคณวาสตถา เทวมนสสานงเปนตน

แมพระพทธเจาผเปนเจาของแหงศาสนากทรงอบตตรสรขนใน

ทามกลางแหงมหาวทยาลยและวชาวมตตทงหลายดงกลาวมาจง

ทรงยกยองเทดทนสถาบนปาเหลานมาประจำศาสนาของพระองค

เวลากลบตรบวชเปนพระกทรงสอนกรรมฐานหาและ

อนศาสนมการอยรมไมเปนตนใหเปนเขมทศทางเดนของปฏปทา

ขอปฏบตและเปนเครองมอฟาดฟนบกเบกดงหนาปาทบคอกเลส

ชนดตางๆภายในใจทปดกนกนจตไมใหมองเหนทางเดนเพอ

มรรคผลนพพานใหเตยนโลงไปดวยธรรมาวธทประทานใหเวลา

บวชเปนเณรกสอนกรรมฐานหาใหเปนเครองมอตอสกบมารราย

ตางๆใหพนาศขาดสญไปจากใจเปนเพยงไมทรงสอนอนศาสน


เกยวกบการอยปาอยเขาเทานนทงนอาจทรงเหนวายงเลกอยจง

ยงไมสงเขาแนวรบอนเปนชยสมรภมสำคญพระสาวกอรหนต

จำนวนมากในครงพทธกาลแทบพดไดวารอยทงรอยทสำเรจจาก

สถาบนแหงปาดงกลาวมา

พระพทธเจากดพระสาวกทงหลายกดทานเรยนปรญญา

ธรรมจบถงขนอครมหาบณฑตจากปาจากเขาวชาททานสำเรจจาก

มหาวทยาลยดงกลาวลวนเปนวชาประเภทวมตตเวลานำออกมา

ประกาศสงสอนโลกจงเปนวชาทแนนอนและไวใจไดทงองคทาน

ผสำเรจและวชาทสำเรจมาไมมสงแปลงปลอมเคลอบแฝงอยเลย

ผดกบวชาและผศกษาทวไปอยมากแตมหาวทยาลยสงฆดงกลาวน

หาทานผสมครเรยนยากอาจเปนเพราะสถาบนนมอบความเปน

ใหญใหเจาตวซงกำลงเปนนกศกษาปกครองตนเองมากกวาผอน

จะมาปกครองและบงคบบญชาเชนมหาวทยาลยทางโลกเขาทำกน

คอการเขาอยศกษาในสถาบนนแตละแหงกใหเลอกเอาตามใจชอบ

การเรยนวชาตามหลกสตรตางๆทมอยในสถาบนก

มอบใหเปนสทธความสมครใจของแตละทานจะเลอกเรยนเอง

อาจารยกบนกศกษาใหเลอกเอาจากตวเองถาอาจารยกลาหาญม

อบายตางๆสอนศษยคอตวเองบงคบตวเองดวยความแยบคาย

ทงอาจารยและนกศกษาซงอยในคนๆเดยวกนกจะกาวเขาส

ความสงบสขแมเขาไปอยในปากบสตวเสอนานาชนดกไมกลวอย

ดวยความสงบสขเยนใจและสนกรนเรงไปกบเสยงสตวชนดตางๆ

ทมาขบกลอมบรรเลงเพลงปาตามประสาของเขาใหฟงอยางเพลนใจ

ไดคตไมขาดทนสญทรพยเหมอนเพลงมนษยทแสนบาดลกลงขว

หวใจถาใจยงตนเตนอยคอยแตจะโผลหวออกมารบอากาศอาจถก


พายเพลงพดผนใหขาดกระจยกระจายไปอยางไมเปนทานาดเลยกได

และเสยไปทงคนทงทรพยจนยบยงตงตวไมไดและเสยไปจรงๆ

แตเพลงของสตวปาทขบกลอมตามกาลเวลาของเขาฟงแลว

ทำใหเพลนและสงสารอยางจบใจยงพระกรรมฐานไปพกอยทใด

สตวตางๆไมวาสตวสองเทาสตวสเทาสตวมปกไมมปกชนด

ตางๆมกจะรมกนมาอยแถบบรเวณททานพกเสมอพกอยนาน

เทาไรยงพากนมามากเขาทกทเสยงเรยกรองหากนสนนปาไปหมด

ในบางเวลาตามภาษาสตวทมเพอนฝงเชนเดยวกบมนษยเราและ

คดถงกนเปนธรรมดาของสตวทมหวใจเปนเพยงพดภาษามนษยให

เราฟงไมเปนเทานนแตเขากมภาษาประจำชาตของตนทกๆชนด

เชนเดยวกบมนษยเรานเอง

การรองเรยกหรอครำครวญหากนนนแลพระทานเรยกวา

เขารองเพลงและมเปนระยะๆตอนเชาเปนพวกหนงรองตอน

สายพวกหนงรองตอนบายพวกหนงรองตอนเยนพวกหนงรอง

ตอนกลางคนพวกหนงรองตอนดกพวกหนงรองตอนคอนคน

พวกหนงรองตอนจวนสวางพวกหนงรองราวกบผลดเปลยนเปน

เวรกนความจรงกคงเหมอนไกบานเราขนตามเวลาของมนนนเอง

แตสตวมหลายพวกและนยมเทยวหากนและรองในเวลาตางๆกน

จงไมคอยขาดระยะแมเวลากลางคนเพราะสตวทหากนในเวลา

กลางคนกมมากเชนเดยวกบสตวทหากนในเวลากลางวนฉะนน

เสยงรองครางตางๆจงมไมขาดระยะตลอดเวลา๒๔ชวโมง

การอยและศกษาวชาธรรมตามนโยบายทางพทธศาสนา

ในสถาบนดงกลาวจงรสกลำบากผดกบทเรยนตามคมภรอยมาก

แตถาทนเรยนและปฏบตไดหากมผลๆมากมอานสงสมากและ


ทราบประจกษใจตวเองคมคาทอตสาหบกบนแทบเปนแทบตาย

ผไมใจกดใจกลาหนานกรบจรงๆยอมอยไมไดเพราะเปนราวกบ

ถกดดสนดานอยตลอดเวลาสวนจะมใครมาบงคบขเขญนนไมม

นอกจากเจตนาความหวงกาวหนาของตนเปนเครองบงคบไปในตว

เทานนงานทางศาสนานเมอเราไดทำดวยตวเองจนเหนฤทธเดช

ของความลำบากทรมานทกสงทกอยางแลวนนแลจะเหนความ

เกงกาจอาจหาญของพระพทธเจาและสาวกทงหลายวาเปนเลอด

นกรบทเกงจรง

เรองทจะตดความสงสยทงหลายลงไดอยางประจกษกบ

ตวเองคอคนอนกลวถาเรายงไมประสบความกลวแบบนนกยง

ไมเหนเปนของแปลกทนาคดคนอนทกขถาเรายงไมประสบทกข

แบบนนกยงไม เหนเปนของแปลกทนาคดคนอนทรมานตน

ดวยความเพยรโดยวธตางๆทแสนทกขแสนลำบากถาเรายง

ไมประสบความทกขความทรมานแบบนนดวยตวเองกยงไมเหน

เปนของแปลกทนาคดความทกขความทรมานเพราะเหตตางๆท

เกดจากการฝกอบรมดวยความเพยรของผอนถาเรายงไมประสบ

สงนนดวยตวเองกยงไมเหนเปนของแปลกทนาคดตลอดความสข

ทเปนผลนอยมากทเกดจากการฝกทรมานนนๆของผอนถาเรา

ยงไมไดประสบดวยใจตวเองกยงไมเหนเปนของแปลกทนาคด

นาอศจรรยอะไรนกหากจะเปนความเชอวาเปนอยางนนไดจรงตาม

คำบอกเลากยงไมถงใจอยนนเอง

ตอเมอเราไดประสบดวยตวเราเองทงฝายเหตคอการฝก

ทรมานตนดวยวธตางๆและไดรบทกขเวทนารอยแปดพนประการ

จากการนนๆและฝายผลคอความสขทไดรบจากการฝกอบรม


ดวยวธตางๆนบแตขนตำไปถงขนสงสดดวยใจตวเองแลวนนแล

จงจะเหนเปนของแปลกทนาคดมากและอาจพดไดวานาคดอยาง

เตมหวใจเหนทกขโทษกเหนอยางเตมหวใจเหนคณทเกดจากเหตท

ทำกเหนอยางเตมใจหายสงสยทกอยางไมตองไปถามใครอกแลว

เพราะเปนสงประจกษใจทงโทษทงคณทงสขทงทกขทเกดจากตน

ผเดยว

พระพทธเจาผมพระเมตตามหาคณแกโลกมพระประสงค

อยากใหสตวโลกปฏบตและรเหนอะไรหรอสมผสอะไรดวยตวเอง

ไมประสงคใหเชอแบบมงคลตนขาวทคนอนเลาใหฟงแมเปนความ

จรงการปฏบตธรรมทกขนอนเปนวสยของตนจะควรรควรเหนก

อยากใหรเหนดวยใจตวเองดกวาไปฟงจากใครรจากใครทมใชสมบต

ของตนผทำเองแตมพระประสงคใหทำเองรเองเหนเองอนเปน

สมบตของตวแทไมมใครกลามาแบงสวนใหบกพรองไปจากตวได

การเขาปากมประสงคใหผปฏบตเขาอยเองแมจะเจอสตวรายมเสอ

เปนตนกขอใหเจอดวยตวเองขณะเจอกบเสอมความกลวมากนอย

เพยงไรกใหทราบกบตวเองการหลบหลกแกไขดวยอบายตางๆก

ขอใหเปนความฉลาดแหงสตปญญาของตวเอง

ใจทฝกทรมานไดทนกบเหตการณทเกดขนนนๆกขอให

เปนใจของตวเองความสขกายสบายใจทไดรบจากการฝกทรมาน

ไดนนกขอใหเปนใจอนมคาของตวเองดกวาเปนขาวดมคาของผอน

จตบรรลมรรคผลทกขนเพราะการฝกทรมานนนๆกขอใหเปนใจ

ของตวเปนผบรรลการหลดพนจากทกขทางใจกขอใหเปนใจของ

ตวหลดพนไปเองดกวาเปนขาวของผอนหลดพนไปเพราะความ

พากเพยรของเขาสมกบศาสนาเปนสมบตของผสนใจบำรงรกษา


โดยเฉพาะปกตศาสนาเปนสมบตกลางของทกคนทสนใจปฏบต

รกษาแตกลบเปนสมบตของเราอยางสมบรณดวยการบำเพญให

สมบรณในใจเราเองจะเรยกวาเปนผฉลาดใชอบายสตปญญาของ

ตวเองพาขามโลกขามสงสารถงพระนพพานตามความมงหมาย

ของพระศาสดาผเปนเจาของศาสนาทสอนหมชนดวยพระปรชา

สามารถมงความเฉลยวฉลาดแกผมาอาศยรมเงาแหงพระบารมให

ไดบรรลมรรคผลเปนพระอรยบคคลขนสดยอดปลอดภยสนความ

เสนยดจญไรทเคยเปนขาศกมาประจำภพชาต

เมอบรรลถงขนอครมหาบณฑตจอมปราชญแลวกชอวา

เรยนจบหลกวชาในมหาวทยาลยสงฆแหงพระพทธศาสนาโดย

สมบรณไมจำตองไปเรยนทไหนตออกในอตภาพทเปนอยทาน

เรยกวาเรยนจบพรหมจรรยโดยสมบรณทวาพระพทธเจาและสาวก

ทงหลายทานเรยนจบนนทานเรยนจบเรองในพระทยและในใจนแล

มใชจบทไหนอนนอกไปจากใจเพราะใจเปนผพาใหหลงเกดและตาย

เพยงดวงเดยวเทานนเมอเรยนจบทใจแลวกหมดเรองทงมวลโดย

สนเชง

พระธดงคกรรมฐานสายทานอาจารยมนทานพยายาม

เรยนอยแถวกายนครและจตนครทเปนแหลงใหญแหงไตรภพแมจะ

ไปอยในปาในเขาในถำเงอมผาหรอสถานทใดจดใหญกเพอรเรอง

ของจตเปนสำคญแมปจจบนนกปรากฏวามพระกรรมฐานสายทาน

อาจารยมนจำนวนมากจำพรรษาอยในปาในเขาเชนเดยวกบทานพา

ดำเนนมาทงนขนอยกบเรองของจตเปนสำคญการฝกทรมานดวย

วธตางๆตามจรตนสยและสตปญญาความสามารถกเพอรจดจบ

คอใจนเองเปนสำคญทานทมงตอความหลดพนอยางแรงกลาจง


เปนเหมอนผตายไมมปาชาคอยใหคนอนเผาศพเกบซากศพถง

คราวแลวทไหนกไดไมเปนกงวลและนนคอปาชาอนตายตวแลว

เวลาย งครองขนธอยพออย ท ไหนเปนท สะดวกแก

ความเพยรกอยทนนไปประกอบความเพยรไปไมลดละหยดยง

นงอยกเพยรยนอยกเพยรเดนอยกเพยรนอนอยกเพยรเวนแต

หลบไมเชนนนไมทนรองรอยของกเลสตณหาซงมวชาพาสตวตาย

รอบโลกสงสารและรวดเรวยงกวาพายบแคมเพยงขณะเดยว

มนฉดไปไดรอบโลกในสามภพตามไมทนและขนทกขมาใหเจาของ

ผโงเขลาเบาปญญากวามนไดรบเสวยทงเผดทงรอนทงทกข

ทรมานไมมรสแหงทกขใดเสมอกบรสแหงทกขทกเลสชนดตางๆ

ขนมาทบถมหวใจฉะนนผเหนโทษของมนอยางถงใจแลวจำตอง

เพยรละทกเวลานาทไมมคำวาเชาสายบายเยนเพอพกผอน

นอนใจใหกเลสตณหาเหยยบยำทำลายอกตอไปอยางไรจะถงฝง

แหงความปลอดภยไรทกข

แมจะยากลำบากกฝนทนโดยคดประมวลภพชาตตางๆ

ของตนทจำตองหมนไปเพราะแรงของอวชชาตณหาวาทกขตอง

แทรกสงอยไดในภพนนๆถาไมรบแกไขปลดเปลองใหผานพนไป

เสยในชาตทควรแกการอยเวลานเพราะชาตนเปนทแนใจวาตว

เปนมนษยเตมภมและเปนเพศแหงนกบวชทควรจะทำกเลสให

เหอดแหงจากใจไดอยางมนเหมาะไมมชาตใดทจะคาดไดถงใน

อนาคตวาจะเปนชาตทเหมาะสมเหมอนปจจบนทกำลงเปนอย

เวลานกจใดทจะควรรบบำเพญใหเตมภมทมนษยควรไดควรถง

กจนนคอกจทเรากำลงบำเพญอยเวลานควรใหเสรจสนไปภายใน

ขนธยงครองตวอยอยาใหเนนชามวเสยเวลาไปนานเวลาอนธพาล


ตวมอำนาจมากคอความตายเขาถงตวแลวจะลำบากและเสยการไป

ทกอยางทควรไดควรมในเวลาน

เหลานเปนอบายททานปลกปลอบตวเองใหรบเรงความ

พากเพยรในสถานทและอรยาบถตางๆไมนอนใจทานทอย

ขนสมาธกเรงเราใหมกำลงมากขนเผอเวลาพจารณาทางปญญาจะ

ไดมกำลงและรวดเรวตามใจหวงทานทเรมขนปญญาหรออยขน

ปญญากเรงการพจารณาเขาเปนลำดบจนรแจงเหนจรงในธาตขนธ

อายตนะและกเลสประเภทตางๆทแทรกสงอยกบอาการตางๆ

ของกายและจตถอดถอนออกไดเปนชนเปนอนตามวนเวลาทม

ความเพยรประคองตวอยโดยสมำเสมอโดยอาศยปาเขาลำเนาไพร

เปนชยสมรภมชวยอำนวยความสะดวกในการรบฟนหนแหลกกบ

กเลสทงหลายทตงกองพนกองพลซองสมอยภายในใหพนาศปราศ

ไปวนละเทาไรสดแตสตปญญาศรทธาความเพยรมกำลงกลาสามารถ

เพยงไร

บางทานกไดชยชนะเปนขนๆออกมาจากมหาวทยาลย

แหงปาชฏบางแหงเขาบางแหงถำบางแหงเงอมผาบางแหง

ปาชาบางบางททานไดชยชนะออกมาอยางเตมภมยมแยมแจมใส

ใจบรสทธเตมดวงเหมอนพระจนทรในวนเพญฉะนนเวลามาพบปะ

หมคณะและสนทนาถงผลแหงการปฏบตของตนๆสกนฟงเปนท

นาอศจรรยอยางยงทจะหาฟงไดในททงหลายไมวาสงคมใดจะไดฟง

ธรรมบรสทธสดๆรอนๆราวกบสาวกอรหนตในครงพทธกาล

ทานสนทนามรรคผลนพพานทตนบรรลสกนฟงเปนสงทหาฟงยาก

อยางยงในสมยปจจบนแตยงมทานทสามารถฉลาดรถงธรรมนน

พอไดสนทนากนเปนขวญใจในวงพระปฏบตสมยปจจบน


ธรรมของทานเหลานแลเปนธรรมทสามารถทำความ

ตนเตนแกวงปฏบตใหมศรทธากลาแขงมเรยวแรงทางกายทางใจ

ขะมกเขมนเขนฆากเลสของตนๆไมมความออนขอยอหยอน

ทางความเพยรตลอดมาโดยยดปฏปทาทอาจารยมนทานประสทธ

ประสาทใหแตสมยยงมชวตอยปาเขาเปนตนจงเปนทำเล

ทองเทยวบำเพญของพระธดงคกรรมฐานสายของทานเรอยมา

แมปจจบนนกปรากฏวามพระกรรมฐานจำนวนมากจำพรรษาอย

ตามปาตามเขาเชนเดยวกบสมยทานอาจารยมนพาอยพระท

จำพรรษาอยปาเหลานนโดยมากมลกศษยทานอาจารยมนเปน

อาจารยผนำในการปฏบตเปนแหงๆไป

สถานทมพระกรรมฐานสายนจำพรรษาอยมากพอควร

เวลานคอจงหวดหนองคายแถบอำเภอทาบออำเภอศรเชยงใหม

อำเภอโพนพสยอำเภอบงกาฬซงเปนปาเปนเขาโดยมากพระ

กรรมฐานทานชอบทเชนนนเปนทำเลบำเพญทไมมดงหนาปาทบ

และภเขามากทานไมคอยชอบเทยวไปอยางมากกเพยงเดนผาน

หรอพกชวคราวตามคำอาราธนานมนตของชาวบานเพอการ

สงเคราะหกนเปนบางกาลเทานนจงหวดนครพนมแถบอำเภอ

คำชะอและเขตตดตอกบอำเภอเลงนกทาจงหวดอบลฯซงมปา

มเขามากทานชอบพกอยตามแถบน

อำเภอศรสงครามมปามากอำเภอบานแพงมปามเขามาก

อำเภอมกดาหารมปามเขามากแถบนทานชอบพกอยเสมอมา

จนทกวนนจงหวดสกลนครแถบอำเภอสวางแดนดนอำเภอ

พรรณานคมมปามเขาอยทางทศใตของอำเภอจงหวดอดรฯ

แถบอำเภอบานผออำเภอหนองบวลำภอำเภอนากลางอำเภอ


หนองหานอำเภอเมองมปามเขาเปนแถบๆจงหวดเลยแถบ

อำเภอวงสะพงอำเภอเมองมปามเขามากพระกรรมฐานทาน

ชอบพกอยตามอำเภอและจงหวดเหลานมากกวาทกจงหวดทาง

ภาคอสาน

ทานทสนใจปฏบตดวยความมงอรรถมงธรรมอยางยงยงม

อยมากมพระเณรมารวมกนเปนคราวๆเวลามงานเชนงาน

ฌาปนกจศพครอาจารยซงเปนท เคารพนบถอดงงานศพทาน

อาจารยพรหมบานดงเยนอำเภอหนองหานจงหวดอดรฯททาน

ชอบมาในงานเชนนนโดยมงจะไดฟงอรรถธรรมจากครอาจารย

ทงหลายซงเปนทเคารพนบถอทมาในงานนนทานทมปญหาของใจ

เกยวกบจตตภาวนากไดกราบเรยนศกษาทานในเวลานนพอ

เสรจงานตางกกลบเขาปาเขาเขาอนเปนสถานทอยบำเพญ

ของตนๆมองดเวลาพระกรรมฐานทานมารวมกนเปนจำนวนมาก

นนนาเลอมใสและสงสารเณรตวเลกๆทกำลงนารกมากกวา

จะนาเลอมใสทตดตามอาจารยของตนออกมาในงาน

เราพอทราบไดวาทานผ ใดกำลงจตใจสงสงเพยงไรนน

ทราบไดจากเวลาทานมาในงานนนๆและมโอกาสไดสนทนา

จตตภาวนากนบางเวลาทานมาหาโดยเฉพาะในกาลอนบางได

พบกนในทตางๆบางเพราะพระกรรมฐานพบกนโดยมากมแต

สนทนากนเกยวกบธรรมภายในใจไมไดคยเรองอนแมจะสนทนา

กนนานเพยงไรกมแตเรองธรรมภายในใจโดยเฉพาะไมมเรองอน

เขามาสบปนเลยเหนแลวจงนาเลอมใสและสงสารมากในความ

อตสาหของทานแตละองคเรายงแนใจและอบอนอยวาถายง

มทานผสนใจปฏบตธรรมดวยความอตสาหพยายามอยางนอย


ตราบใดผลเปนเครองสนองตอบแทนใหองคทานและประชาชน

ไดรบความชมเยนยงคงสบตอกนไปโดยสมำเสมอตราบนน

ไมขาดทนสญดอกไปอยางแนนอนดงหลกธรรมทวาดกอน

อานนทถาผปฏบตธรรมสมควรแกธรรมยงมอย พระอรหนต

ยอมไมสญไปจากโลกดงน

การปฏบตธรรมสมควรแกธรรมนนปฏบตอยางไรจงเรยกวา

สมควรในขอนเมอถอเอาใจความแลวนาจะไดแกความเหมาะสม

เรานเองความเหมาะสมของธรรมคอพรอมดวยเหตดวยผลจาก

พระโอษฐแหงพระศาสดาตรสเองทเรยกวาสวากขาตธรรมตรสไว

ชอบแลวทกอยางไมมอะไรบกพรองถาเปนทางกตรงแนวตอจด

ทหมายไมมทางปลกทางแวะใหผดสำหรบผเดนตามถาเปนอาหาร

กสมบรณเตมทจากแมครวผมฝมอเยยมทรงรสชาตไวพอเหมาะพอด

ไมเผดไมเคมเกนไปเหมาะกบชวหาประสาทของผรบทวๆไป

ถาเปนเสอกางเกงกเปนชนดทวดจากตวของผสวมใสเองไมคบ

ไมหลวมเกนไปพอดบพอดกบผสวมใสทงหลายไมเหมอนทเขา

ตดเยบเพอคนฟตๆจดจนดไมไดทงหญงทงชายขนดมากไป

ตาแตกโดยไมรตวปลงธรรมสงเวชสามเดอนไมจบสนลงไดเพราะ

พสดารเกนมนษยมนาเทวดาอนทรพรหมแมอยในโลกทพย

ความเหมาะสมแหงธรรมทกบททกบาททควรแกมรรคผล

นพพานโดยถายเดยวไมเปนอนเรยกวาธรรมสมควรคอสมควร

แกมรรคแกผลนนเองสวนคำวาปฏบตธรรมสมควรแกธรรมนนคอ

ปฏบตตามธรรมทเรยกวาสปฏบต อช ญายะ สามจนนแลเปน

ปฏบตสมควรไมออกนอกลนอกทางไมยงกวาธรรมไมหยอนกวา

ธรรมไมปฏบตแบบแผลงๆแฝงๆเอาตามใจชอบราวกบเปน


ศาสดาของธรรมทงหลายเรยกวาปฏบตธรรมสมควรแกธรรม

ถาปฏบตตามแบบสปฏบต อชปฏบต ญายปฏบต สามจปฏบตก

จดวาปฏบตธรรมสมควรแกธรรมแทผลยอมเปนทยอมรบกนอยาง

หนไมพนไมวาสมยพทธกาลหรอสมยใดยอมขนอยกบการปฏบต

เปนสำคญกวาอนเชนเดยวกบการเดนทางราบรนซงถกตองเพอ

ไปสจดทหมายนนๆจะเดนกลางวนกลางคนหรอเดนหนาแลง

หนาฝนเมอไมมปลกแวะจากเสนทางทถกตองกยอมถงจดหมาย

ไดเชนเดยวกน

ฉะนนสำคญทตองเดนใหถกทางไมวาทางทางโลกหรอ

ทางทางธรรมเหมอนกนเพราะธรรมทสมควรดงกลาวยอมเปน

อกาลกธรรมคอตรงแนวตอมรรคผลนพพานอยตลอดเวลาโดย

ไมนยมกาลสถานทนยมเฉพาะการปฏบตถกธรรมเปนสำคญ

ยงกวาเรองอนใดถาปฏบตไมถกธรรมไมวาสมยใดไมมหวงผลทพง

ไดรบเพราะขดตอหลกทวาปฏบตธรรมสมควรแกธรรมการปฏบต

ผดไมเขากบหลกทวาสมควรแกธรรมยอมเปนขาศกตอตนและ

ตอธรรมอกดวยธรรมทตรสไวแลวเหมาะสมกบสภาพทวๆไป

ไมขดแยงกบสงใดในโลกจงเรยกวาตรสไวชอบแลวดงนนผหวงผล

เปนทพงพอใจจงควรคำนงถงเหตทกำลงดำเนนอยวาเขากบหลก

ทวาสมควรแกธรรมหรอไมถาไมเขากชอวาปลกหรอขดแยงตอ

ธรรมและมรรคผลนพพานโดยไมตองสงสย

ขออภยผเขยนมกเพอเสมอพอไปๆเลยไปใหญกวาจะ

รงสตคนมาไดกเลยมมโลกไปแลวจงขอยอนอธบายเรองพระธดงค

ตอไปพระกรรมฐานสายทานอาจารยมนททานปฏบตจรงๆยงม

อยมากโดยมากทานไมคอยออกจากปาจากเขาประชาชนทอยใน


เมองหรอในเมองหลวงจงไมคอยมโอกาสทราบไดวาทานพกอยใน

ทเชนไรและอยจงหวดอะไรกนบางจงจะเรยนใหทราบตามจงหวด

ททานชอบพกอยแตในตวจงหวดจรงๆทานไมคอยชอบอย

ชอบอยตามอำเภอนอกๆซงเปนปาเปนเขาทสงบเงยบหางจาก

อำเภอและตวจงหวดอยมากบางแหงรถเขาไมถงบางแหงรถพอ

เขาไดแตลำบากตองบกปาบกโคลนเขาไปถาหนาฝนกเขาไมได

ปกตพระกรรมฐานทานจะไปไหนมาไหนชอบเดนแบบธดงค

คอเดนเทาเปลาไปเรอยๆขนเขาลกนปนเขาลกนนหาทพก

ภาวนาไปตามวสยไมคอยสนใจจะออกมาบานมาเมองทานปฏบต

กนอยางเงยบๆใครๆไมคอยทราบแตพระกรรมฐานดวยกน

ทานทราบเรองของกนตลอดทงภายในภายนอกวาทานองคใดพก

อยทไหนกนบางอำเภอใดในจงหวดนนๆมพระเณรประมาณ

เทาไรทานทราบกนไดดทกระยะเพราะทานตดตอกนอยเสมอ

ยงครอาจารยผใหญเปนทเคารพนบถอดวยแลวพระกรรมฐาน

ยงชอบมากราบเยยมศกษาอรรถธรรมกบทานเสมอมไดขาด

คณะนนไปคณะนมาผลดเปลยนกนไปมาอย ไมขาด

ทงหนาแลงหนาฝนเวนเฉพาะหนาพรรษาทอยหางไกลกมาลำบาก

จำตองขาดการตดตอไปชวคราวสวนทอยใกลพอไปมาหาสกนได

ทานยอมไปมาหาสกบครอาจารยและหมคณะเสมอเพอศกษา

อรรถธรรมดวยความเคารพนบถอครอาจารยผมคณธรรมและถอ

เปนประเพณของพระกรรมฐานมาดงเดมทตองมากราบเยยมฟง

การอบรมตางๆตามโอกาสทควรฉะนนทานจงทราบการอย

การไปของกนและกนไดดพดถงภมจตภมธรรมของทานทสงๆก

ยงมอยมากแตโดยมากทานเหลานมสมบตไมคอยนำออกจบจาย


เรยราดเหมอนคนมทรพยไมชอบอวดตวเครองอปโภคบรโภค

ตางๆใชอยางคนธรรมดาๆไมฟงเฟอเหอเหมใหวนไปพระท

มงตออรรถธรรมจรงๆทานปฏบตตวแบบนนตางทานตางอย

อยางเงยบๆตามอธยาศยของผหนกในธรรมไมชอบคยโมโออวด

อนเปนลกษณะของโลก

กรรมฐานสายนทานมนสยเงยบๆชอบเงยบทงทางห

เงยบทงทางปากเงยบทงทางตาเงยบทงทางใจถาไมใชพวกกนเอง

จรงๆทานไมคอยพดเกยวกบธรรมภายในของทานใหใครทราบ

เลยฉะนนเมอไดยนใครกตามคยเของๆหนอยโดยหาเหตผลมได

ตามนสยของคนชอบอวดตวทานเหลานจงมกเวยนศรษะคอยแต

จะเปนลมตามนสยพระกรรมฐานสายนทชอบเปนคนธาตออนใน

ทางคยโมโออวดเนองจากทานไมสนทดจดเจนกบสงคมซงมกม

เรองเของๆปะปนอยเสมอเรองอยางนทานมกถอกนมาแตคร

อาจารยทพาดำเนนมาอยางสงบเสงยมถาใครคยเของหนอยทาน

มกทองเสยไปตามๆกนเกดปวดมวนทองขนมาทนททนใดและ

ชอบลกหนไปหาฉนยาแกโรคชนดนทนท

ปกตทานไมเคยเของในวงกรรมฐานดวยกนถาใครคย

เของๆบางทานมกหวเราะอยในลำคอและหนหนาเขาฝาบาง

เขาปาบางกลวเปนลมถาทนฟงไปนานในวงเดยวกนถาองคใด

ชอบคยเของๆเชนนนทานรงเกยจวาสแมวและเสอกไมไดเพราะ

สตวชนดนเขายงรจกซอนเลบซอนเขยวของเขาดกวาพระบานำลาย

ถงเวลากางเลบแยกฟนตามเหตการณทควรเขาจงแสดงออกสวน

เราเปนมนษยและเปนพระกรรมฐานซงเปนเพศทควรใครครวญโดย

ละเอยดสขมกอนจะระบายอะไรออกมาแตยงมาคยโมโออวดได


โดยไมรจกอายตอสถานทบคคลกาลเวลาบางเลยทานจงมกเขาใจ

ผดๆไปวาองคเชนนนเปนกรรมฐานหนาไมรจกอายและทานท

หนกในธรรมทงหลายไมคอยเตมใจคบคาสมาคมดวยโดยถอกนวา

เลยพลเมองดทงหลายไปแลว

ดวยเหตนนอกจากวงปฏบตดวยกนแลวจงยากทจะร

ภมจตภมธรรมทานไดอยางงายๆนอกจากผเของๆซงใครกอาจ

รภมเสยกอนแตยงไมสนใจถามพระททานปฏบตจรงทานไมชอบ

คยนอกจากเกบตวเงยบๆเพอสงสมธรรมภายในใหยงขนไป

เทานนไมชอบใหธรรมทกำลงรกสงวนกระจายออกไปโดยใชเหต

อนเปนลกษณะสกกอนหามและขายกอนซอทโลกกถอกนวาเปน

ความเลวทรามวงปฏบตจงระมดระวงกนมากตลอดมาแตคร

อาจารยโดยมความเหนวาการพดธรรมภายในซงเปนสมบตของ

ตวโดยเฉพาะแกบคคลทไมคนเคยและไวใจกนมากอนเปนความ

ไมรจกความเหมาะสมในตวเองในสงคมและในธรรมทงหลายซง

เปนการขายตวแทนทจะเกดประโยชน

เรองทำนองนไมวาเฉพาะทางธรรมซงเปนความละเอยดเลย

แมแตโลกทมสมบตผดตดตวเขายงรจกถอมตนระวงตวไมคยโม

โออวดอนเปนลกษณะประกาศความลามกของตวใหคนมสมบตผด

เบอรำคาญธรรมยงเปนสมบตลำคาของนกปราชญมาประจำ

แผนดนซงควรระมดระวงสมกบผมภมธรรมในใจไมเปดปลอยให

เรยราดสาดกระจายไปแบบไมรจกประมาณความพอดจนเปนท

นาสลดสงเวชแกวงปฏบตแลพทธบรษทดวยกนราวกบสงไมม

คณคาอะไรเลย


ทวงปฏบตทานสงวนตวสงวนธรรมนนชอบแลวผเขยนแม

ไมมความรทแหลมหลกนกปราชญชาตกวอะไรเลยยงรจกเลอมใส

ทานเพราะเปนปฏปทาทสงบเสงยมเจยมตนไมเผยอเยอหยงอน

เปนลกษณะลงไดแกวแตไมรจกวธใชใหเกดประโยชนพาหอยโหน

โยนตวไปบนกงไมใกลตลงชนๆพอโหนไปไมถงไหนกพาแกวหลน

ตมลงกนเหวลกแหลกละเอยดไปทงตวทงแกวอนมคาและฉบหาย

ไปดวยกนจงพอเปนคตเตอนใจไดทงทางโลกทางธรรมวาไมควร

เอาอยางลงไดแกวมาใชใหเลอะเทอะแกโลกแกธรรมตอไปจะกลาย

เปนโรคเรอรงระบาดทำลายโลกและธรรมใหฉบหายไมมประมาณวา

จะยตลงได

พระกรรมฐานบางองคแมอายพรรษายงนอยแตปฏปทา

คอขอปฏบตทานโดดเดยวอาจหาญดนาเปนคตและประดบ

เกยรตแกวงคณะปฏบต ไดดยงมอยหลายทานบรรดาท เปน

ลกศษยบนปลายของทานอาจารยมนระยะนทานกำลงเรงรบทาง

ความเพยรภายในตอไปจะไดอาศยทานเหลานเปนกำลงพระ

ศาสนาและเปนผนำหมคณะตอไปเมอครอาจารยทเปนลกศษย

ผใหญของทานลวงลบไปอนเปนคตธรรมดาทใครๆจะอดระลกไว

กอนมไดวนนทานองคนลวงไปคนนลวงไปวนหนาทานองคนน

ลวงไปคนนนลวงไปวนหนาเดอนหนาปหนาองคนนลวงไปคนนน

ลวงไปหรอวนนเดอนนปนเราทานอาจลวงไปหรอวนหนาเดอน

หนาปหนาเราทานอาจลวงไปกไดเพราะเปนสงไมแนนอนดวยกน

ทงสนเนองจากตางคนตางเดนเหยยบยำไปมาอยกบโลกอนจจง

ดวยกนตลอดเวลาไมทราบวาเราหรอทานผใดจะเหยยบผดพลาด

อาจตกลงไปในหลมแหงอนจจงคอความสลายตายจากเมอไร


ทานจงสอนไมใหประมาทนอนใจในสงขารคอตวเราตวทานเอง

พระองคทานทเดดเดยวรบเรงตกตวงความเพยรไมหยดยง

นนทานอาจเลงเหน“กฎพนาศ”ทหลกเวนมไดนอยางเตมใจ

กไดจงพยายามแหวกวายดวยวธตางๆมไดลดละปลอยวาง

ความเพยรคราวจำเปนทจะตองปฏบตตอกฎของชาตโดยทาง

บานเมองขออาราธนาทานลงมาจากภเขาชวคราวเพราะเปนแดน

ทไมนาปลอดภยทงทานเองและทานผอนจำนวนมากเกยวกบ

ความสบสนวนวายของบานเมองทกำลงเปนสองฝกสองฝายซง

อาจมทงรายทงดทไมควรนอนใจเมอบานเมองสงบพอเปนทเยนใจ

แลวคอยขนไปพกบำเพญตามอธยาศยทานยงรสกอดอดใจท

จำตองปฏบตตามโดยออกจากปาจากเขาลงมาอยสถานทธรรมดา

แมเปนเสนาสนะปาทมความสงดวเวกอยบางไมวนวายจนเกนไป

ทงนเพราะความสะดวกตอการบำเพญทเคยไดรบผลในสถานท

เชนนนมาเปนประจำและถกกบอธยาศยของผมงหวงอรรถธรรม

อยางแรงกลาภายในใจมาประจำนสยไมอยากพลดพรากจาก

แดนทเคยใหความสขสำราญแกใจเวลาไปอยทอนกไมแนใจนกใน

การบำเพญวาจะไดรบความสะดวกทางใจเพยงไร

ความอดอยากขาดแคลนของพระกรรมฐาน

พระธดงคกรรมฐานทมงหนาตอแดนพนทกขอยางถงใจมก

จะประสบแตความอดอยากกนดารในปจจยทงหลายประจำปฏปทา

ดวยความสมครใจคอทานชอบอยในทอตคดกนดารนอกจาก

ความขาดแคลนตามสภาพของสงเกยวของในทนนๆแลวยงเปน

ความสมครใจทจะทำตนเปนความอดอยากขาดแคลนอกดวย


อาหารบณฑบาตไดมามากแตรบเพยงเลกนอยบางรบเพยงขาว

เปลาๆทงทอาหารมอยบางตงใจไมฉนเสยบางเปนวนๆไป

อดไปทละหลายๆวนสลบกนไปบางทงนทานสงเกตใจเปนสำคญ

ขณะทฝกดวยวธตางๆแตละแบบนนขณะภาวนาจตไดรบผล

แหงความสงบและแยบคายทางสตปญญาตางกนอยางไรบาง

ทำความสงเกตกำหนดวธทเกดผลดกวาวธอนๆไวแลวพยายาม

ทำตามวธนนโดยสมำเสมอบางทกอดไปหลายวนแลวมาฉนดวย

วธผอนบางหรอผอนไปหลายวนแลวหยดฉนเสยบางราวสหาวน

จงฉนและผอนไปพอประมาณ

การสงเกตธาตขนธกบจตใจตองสงเกตไปพรอมๆกนถา

ธาตขนธรสกออนเพลยมากกฉนเพมขนอกพอประมาณแตไมให

พอกบความตองการของธาตทเดยวจะทบจตเกนไปเชนเพมขนจาก

ทเคยผอนอยแลว๕๐%เปน๖๐%ถารสกวาธาตจะวการเพราะ

ขาดอาหารมากไปกงดการผอนและการอดเสยชวระยะหนงจน

ธาตพอตงตวไดแลวคอยผอนหรออดอาหารอกตอไปเฉพาะจตของ

ผถกกบจรตในทางนยอมเจรญกาวหนาขนไปโดยลำดบแมถงกาล

ทควรจะอนโลมผอนผนตามธาตขนธทกำลงวการออนเพลยแตใจก

ไมอยากอนโลมตามยงอยากผอนหรออดอยรำไปเพราะเคย

เหนผลทางใจเพมขนทกระยะทผอนหรออดอาหารหากจำเปนตอง

ผอนผนสนยาวเขาหากนจนพอดทงธาตขนธและจตใจกควรทำ

การดำเนนจงสะดวกตามความประสงคทมงหมาย

ระหวางการผอนอาหารหรออดอาหารไปนานๆรางกาย

ยอมมความหวโหยออนเพลยบางเปนธรรมดาถาจะถอเปน

ความทกขกงวลกบความหวโหยกทำไปไมไดนกเปนความทกข


อยางหนงในการปฏบตธรรมฉะนนกรรมฐานผหวงความสงบสข

ทางใจจงมกทำตนใหอดอยากขาดแคลนเสมอทงทไมอยากทำแต

จรตนสยและความหวงในธรรมนนพาใหจำเปนตองทนตองทำทวา

อดบางอมบางหรอผอนอาหารบางอดอาหารบางนนมใชทำอย

เพยงเดอนสองเดอนแตพยายามทำอยางสมำเสมอไปเรอยๆ

เปนปๆหรอจนเปนทแนใจตวเองวาจะไมตองทำแบบนนอกจตก

ดำเนนตนไปไดดวยความสะดวกราบรนไมขลกขลกกหยดจากวธ

เหลานนไดปฏบตดำเนนไปธรรมดาทงทางกายและทางใจ

แตโดยมากเทาทเคยสงเกตมาขนชอวากเลสไมวาชนดใด

และมมากมนอยเพยงไรตองแสดงตวเปนขาศกตอเราอยเสมอ

ตามฤทธของมนทยงเหลออยในใจมากนอยไมเคยไวหนาใครแต

ไหนแตไรมาฉะนนนกปฏบตทถอวากเลสเคยเปนขาศกแกตนอยาง

ฝงใจยอมไมนอนใจทจะเลยงกเลสไวดวยความนงนอนใจวามนจะ

กลายเปนมตรแกตนไมกอพษภยใหไดรบความทกขรอนใดๆ

อกตอไปแตกลบเหนเสยวาถาไดทำลายใหสนซากลงไปในขณะน

จะเปนทพอใจอยางยงยงกวาจะเลยงไวทำพษแกตนในวนอนตอไป

นแลเปนเหตสำคญททำใหทานไมลดละความพยายามทจะตาม

ตอนกเลสดวยวธตางๆเชนการผอนหรออดอาหารอนเปนวธ

สนบสนนความเพยรทางใจใหสะดวกแกการทำสมาธภาวนายงขน

กวาปกตธรรมดาจงทำใหทานลดละปลอยวางวธทเคยไดผลมา

เสยมไดโดยมากททานพยายามตะเกยกตะกายฝกทรมานดวยวธ

ตางๆทเหนวาไดผลดไมยอมลดละแมเปนเวลาหลายปกเพราะม

เหตบงคบทจำตองใหทานพยายามดงกลาวมา


การผอนและการอดอาหารเพอความเพยรทางใจรสกม

มากองคในสายนนาจะไดผลดกวาวธอนๆเชนอดนอนเปนตน

ทานจงชอบอดกนตลอดมาจนทกวนนการอดนอนถาลงไดผอน

อาหารอดอาหารแลวยอมเปนไปในตวโดยไมจำตองอดนอนดวย

ความตงใจเพราะการผอนและการอดอาหารยอมทำใหไมงวงเหงา

หาวนอนไปเองจะอยตลอดคนไมนอนกไมมการโงกงวงเหมอนรบ

อาหารเปนปกตการพกนอนบางนนเพอเปนกำลงทางกายไมให

ออนเพลยจนเกนไปตางหากมใชเพราะความโงกงวงบงคบใหตอง

หลบนอนในขณะทกำลงผอนหรออดอาหาร

ความจรงทานทผอนหรออดอาหารได สาม สวนลวงไป

แลว ยอมหมดความโงกงวงซงพอจะลดหยอนในการหลบนอน

ไปไดอยางสะดวก โดยไมตองมการบงคบไมใหหลบแตอยางใด

แลวการตงสตกงาย การควบคมจตใจกงาย จตไมคอยผาดโผน

และคกคะนองไปในอารมณตาง ๆ สตไมคอยเผลอตว ร

เหตการณตาง ๆ ทมาสมผสไดเรวกวาเวลาปกตทไมไดผอน

หรออดอาหาร ทำสมาธกลงสความสงบไดงาย เดนทางปญญา

กคลองแคลวรวดเรวผดธรรมดาอยมากเพราะทานเหนคณคา

แหงการผอนหรออดอาหารวาไดรบความสะดวกหลายทางสำหรบ

รายทถกกบจรตจงไดพยายามเรอยมาแมจะลำบากผดธรรมดาบาง

เพราะนสยวาสนาของตวอำนวยไปในทางนนจำตองฝนเอา

บางเพราะอยากไดของดจะทำตามวธงายๆและสะดวกแบบ

สขาปฏปทา ขปปาภญญาทงปฏบตสะดวกทงรไดเรวนนนสยก

ไมอำนวยนาจะอยในขายแหงทกขาปฏปทา ทนธาภญญาทง

ปฏบตลำบากทงรไดชากระมงจงตองขดขนกลนลำบากเอานกหนา


จะกลนความสงบสขคอสมาธและกลนความฉลาดคอสตปญญา

เขาสใจไดแตละครงตองประมวลความทกขเขาสกายสใจอยาง

มากมายกอนแทบทนไมไหวดไมดถาลมหายใจไมยาวอยบางก

นากลวจะตายไปกอนไดรบผลเมอคดถงความเสอกคลานของ

นกปฏบตแตละทานกวาจะไดดมธรรมรสแตละครงละคราวรสก

แสนอดแสนทนทนาสงสารอยางจบใจแตกยงดทยงมทานผพอใจ

ฝนอดฝนทนฝกฝนทรมานตนเรอยมาไมลดละความเพยรพอได

ดมแสงอาทตยแสงจนทรจากกระแสแหงธรรมดวยการปฏบตของ

ตนบางไมทนอดทนหวไปตลอดภพชาตตางๆทจตเทยวจบจองไว

จนไมมประมาณพอนบอานได

ถ าพจารณาตามความจร งท จ ตจำตองยอมรบตาม

เหตการณทตนจะพงประสบในภพชาตตอไปทำใหทอใจตอการ

แบกหามภาระนนๆทตนตองไปเกดและเสวยอยรำไปถาไมรบ

พยายามตดทอนใหสนเขาแตบดนเพอภาระหนกทงหลายจะได

เบาลงหรอสนไปอนเปนการปลดเปลองภาระใหเสรจสนไปในตว

ความเหนโทษในสงสารอยางถงใจทมารวมอยกบตวคนเดยวเปน

ผรบเหมาทงสนนทำใหมแกใจทมเทกำลงทกสวนลงเพอความเพยร

ไมออนขอยอหยอนผอนกำลงวาจะสไมไหวมแตความขะมกเขมน

เดนชดทางการตอสเพอเอาตวรอดเปนยอดคนความเพยรทกดาน

ไมยอมใหจนความอดทนตอหนาทไมยอมใหขาดสตปญญา

ความฉลาดเพอฟาดฟนหนแหลกกบกเลสผลตขนทกเวลานาท

แมทกขแสนทกขกไมยอมหนพยายามอดพยายามทนพยายาม

ตจนทกขแตกแยกตวออกไดไมยอมจนสมกบเปนศษยของ

พระทศพลญาณผแกลวกลาหนานกรบไมยอมหลบไมยอมหลก


ทกขสมทยตวกเลสหมหอดวงใจหนาแนนเพยงไรพยายาม

แกไขกดฉกออกดวยสตปญญาศรทธาความเพยรเครองฟาดฟน

จนปรากฏธรรมอศจรรยเกดขนในดวงจตชนดไมเคยรเคยเหนมาแต

กาลไหนๆเปนความอศจรรยใจตวเองเกนคาดไมมสงใดสามารถ

จะกำไวในอำนาจอกตอไปไดนนแลคอธรรมฟากตายดงทาน

อาจารยมนอทานในวาระสดทายแหงการรบพงชงชยยตลงตามท

เขยนไวในประวตทานแลวธรรมนแลททานนกปฏบตทงหลาย

ตะเกยกตะกายเพอชมอยทกวนเวลาไมลดละความเพยรพยายาม

ดวยวธตางๆซงโดยมากมแตวธเดดๆเผดๆรอนๆดงกลาว

มาไมมวธใดพอไดผอนคลายหายเหนอยบางเลย

ถาพระพทธองคยงทรงพระชนมอยและเสดจมาพบเขา

ขณะททานกำลงหำหนกลนความเพยรตอยทธกบกเลสกองทกข

ทงหลายอยอยางทรหดอดทนนาจะพอพระทยทรงอนโมทนา

พรอมกบลบคลำศรษะปลอบโยนสง เสรมดวยพระวาจาอน

ออนหวานวาดกอนเธอผลกพระตถาคตผปรากฏเดนชดทาง

ความเพยรเพอแดนแหงพระนพพานอนเปนบรมสถานเวลานเธอ

กำลงแสดงความกลาหาญชาญชยตอยทธกบศตรคอรอยอยางเตม

ฝมอเพอรอภพรอชาตใหขาดกระเดนออกจากใจไมลดละเพอ

ชอเสยงเกยรตคณระบอลอลนสนนทวไตรภพกำลงพยายามขดคน

ตนตอแหงจอมขาศกคออวชชาผมหาอำนาจพาใหเกดตายดวย

สตปญญาอนแหลมคมอยหรอ?เราตถาคตขออนโมทนาสาธการ

ขอเธอจงทำใหแจงซงพระนพพานภายในใจอยางเรวไวรบดวนเถด

ธรรมดวงประเสรฐกำลงรอจะตกเขาสเงอมมอของเธอผเกงกาจ

ฉลาดดวยสตปญญาอยแลวเวลาน


ทงทรงปลอบทรงปลกใจใหกลาหาญทงทรงลบทรงคลำ

ศรษะไปมาใหเกดศรทธาเหนยวแนนแกนนกรบดวยพระวาจาอน

ออนหวานทรงขบขานเกลยกลอมใหกำลงใจดวยการทรงอนโมทนา

ในความเพยรของศากยบตรผกำลงจะทรงวมตตธรรมทางใจใน

เรววนนำธรรมอศจรรยมาสโลกเพอหายโศกศลยปนปวนแหง

มวลมนษยทกำลงตกอยในความเดอดรอนวนวายดวยกเลสตณหา

อนฉาบทายาพษชนดแกไมหาย

นอกจากธรรมโอสถโสรจสรงลงทดวงใจจากทานผมธรรม

อศจรรยทางภายในสวนทานทควรจะไดรบชยชนะจากขาศกศตร

เพราะความเพยรกลาแตพระศาสดาไมไดเสดจมาสมโภชโมทนา

ธรรมดวยเสยเพราะปรนพพานไปเสยโดยทางพระกายสวน

พระทยอนบรสทธยอมเปนเครองยนยนไวอยางหนกแนนตายตววา

ผใดเหนธรรมผนนชอวาเหนเราตถาคตดงนทอธบายซำอกบางน

เปนความเพยรเกยวกบการผอนหรออดอาหารของพระปฏบต

ทหนกในทางนผลทพงไดรบกรณาพสจนเอาเองตามนยทเขยน

ผานมาปฏปทาทนำมาลงในนผเขยนแนใจทงฝายเหตและฝาย

ผลวาเปนเครองกลมกลนกนไปเพราะไดนำสงททานเคยดำเนนและ

ไดผลมาแลวมาลงเพอทานผสนใจจะไดนำไปปฏบตบางซงอาจ

เกดผลดงกลาวมา

ทานทชอบทรมานทางอนเชนการนงสมาธภาวนานาน

เปนเวลาหลายชวโมงในบางโอกาสทานกฝกของทานไปตาม

เหตการณการนงนานรสกจะเปนความทกขทรมานมากกวาวธ

อนๆเพราะเกยวกบทกขเวทนาทโหมกนมาในขณะนนถาสต

ปญญาไมทนกบทกขเวทนาทโหมกนมาอยางหนกหนวงแทบไมม


ปลงวางกายวางใจลงไดเวลานนยอมจะฝนทนนงตอไปมไดบลลงก

สมาธทขดไวดวยดในเวลาปกตนาจะแตกจากกนในไมกชวโมง

อยางไมเปนขบวนเพราะความเจบปวดรวดราวเปนไปทกอวยวะ

นอยใหญ หล งมอ หล ง เท า ราวกบถกไฟเผา ทำให รอน

กระวนกระวายทงกายทงใจสวนภายในรางกายเปนเสมอนกระดก

ทกทอนทตอกนจะแตกกระเดนออกคนละชนละอนเพราะ

ความเจบปวดระบมไปทวรางกาย

นอกนนใจยงแสดงความระสำระสายไปดวยเพราะกลว

ตวจะตายในขณะนนจนไดทำใหหวนไปทวรางกายและจตใจกลวจะ

ทนตอไปไมไหวทกขเวทนาทแสดงขนในเวลานนกอนจะถงเวทนา

ใหญทสำคญกวาเพอนมถงสามวาระลวนแตเกดขนแลวตงอย

นานๆกวาจะสงบลงลำพงตวเองโดยไมมการกำจดตานทานดวย

วธตางๆอยางใดพอสงบลงไปสกพกกเรมขนมาอกทำนองนถง

สามครงแตละครงเวทนาเหลานตองตงอยและซาบซานไปตาม

สรรพางครางกายนอยใหญเปนเวลานานคอยสงบลงจนถงวาระทส

ซงเปนวาระของทกขเวทนาใหญหรอกองทพกองทกขใหญเขามาถง

บลลงกทนงขดสมาธอยเวลานนนบแตกองทพกองทกขใหญเขาถง

ตวแลวเทานนรางกายทกสวนเปนเหมอนกองเพลงทงกองเอาเลย

ขางนอกกายเหมอนถกไฟลนขางในกายเหมอนถกทบตดวยคอน

และทมแทงดวยเหลกอนแหลมคมปรากฏวาระบมไปหมดทงราง

ราวกบจะแตกทลายจากกนเปนผยผงไปคนละทศละทางในขณะนน

เพราะอำนาจความทกขทรมานเผาผลาญอยรอบดาน

ทกขเวทนาใหญนนบแตขณะทกาวเขามาถงกายแลวไมม

เวลาขยบขยายตวออกพอไดรบความผอนคลายทางกายบางเลยม


แตบบขยทบตใหแหลกไปทาเดยวตอนนแมจตจะกำลงพจารณากบ

ธรรมแขนงใดอยกจำตองถอยทพกลบยอนสตปญญาและกำลงทก

ดานเขามาพจารณาทดทานกนอยางเอาจรงเอาจงมฉะนนรางกาย

จตใจจะกลายเปนทะเลไฟไปเสยหมดเพราะทกขเวทนากลาสาหส

กำลงเหยยบยำทำลายกายและยงเขยาใจใหสนสะเทอนไปดวย

ความกลวตายวาจะสไมไหวเพราะกายทงรางกลายเปนไฟทงกอง

ในตวเราไมมสวนใดอยเยนใจไดโดยไมถกความกระทบกระเทอน

จากทกขเวทนาประเภทน

นบแตขณะเรมนงจนถงขนเวทนาใหญเกดขนถาผยงไมเคย

ประสบมากอนกนาจะไมทราบวาอนไหนเปนเวทนาเลกอนไหน

เปนเวทนาใหญกลวจะเรมเหมาไปแตเวทนาเลกซงเปนเพยง

ลกหลานของมนเทานนวาเปนเวทนาใหญไปเสยหมดทงทเวทนา

ใหญยงไมตนนอนกเปนไดแตถาผเคยประสบมาแลวกทราบได

ทนทวาเปนเวทนาอะไรเพราะเวทนาใหญจะเรมปรากฏตวนบแต

หาหกชวโมงลวงไปแลวกอนหนานมแตเวทนาเลกซงเปรยบกบ

ลกๆหลานๆเทานนมาเยยมหยอกเลนพอใหรำคาญ

สำหรบผยงไมเคยนงนานและไมเคยพบมากอนนาจะเรม

โดนทงลกหลานทงปยาตายายของทกขเวทนาแตขนแรกคอสอง

สามชวโมงแรกและใหเกดความทกขกระวนกระวายแตบดนเปนตน

ไปถาสตปญญาแกไขเหตการณไมทนอาจจะทนนงตอไปไมไหว

ทงอาจจะรอบลลงกสมาธเสยแตระยะนงไดเพยงสองสามชวโมงแรก

กไดทงทเวทนาใหญยงไมปรากฏเลยแตจะเหมาเอาวาตนไดเผชญ

กบเวทนาใหญจนทนไมไหวเสยแลวความจรงยงไมถงขนแตกหก

กนเลย


เฉพาะผ เคยนงสมาธภาวนาและเคยมความสงบจตมา

พอประมาณตลอดการนงกไดนานพอสมควรราวสองสามส

ชวโมงเปนประจำความเพยรในเวลาหนงๆยอมทราบทกขเวทนา

ตางๆไดพอประมาณทกขเวทนาเลกทเกดขนสองสามวาระ

แลวสงบลงไปเองนนถายงไมเคยเจอเวทนาใหญมากอนกนาจะ

เรยกวาเปนเวทนาใหญไดเหมอนกนแตพอเจอเวทนาใหญจรงๆ

แลวเวทนาเหลานนเลยกลายเปนเรองเลกไปเพราะความรนแรง

ระหวางเวทนาทงสองนผดกนอยมากราวชางกบแมวนนแลเวทนา

ใหญเมอเกดขนเตมทแลวอวยวะสวนตางๆปรากฏวาเจบปวด

รวดราวและระบมไปหมดราวกบจะแตกทลายลงเขาในขณะนน

จรงๆความออกรอนตามหลงมอหลงเทารนแรงมากเหมอนมคน

มากอไฟหงตมแกงอะไรๆในทนนกระดกในอวยวะสวนตางๆ

เหมอนมคนเอาคอนมาทบตใหแตกใหหกไปในขณะนนเพราะ

ความเจบปวดแสบรอนสาหสจนไมมทปลงวางรางกายจตใจลงได

เลยปรากฏเปนกองเพลงไปทงราง

สงทจะสามารถตานทานกนไดเวลานนมแตสตปญญา

ศรทธาความเพยรมความอดความทนเปนเครองหนนหลงไมยอม

ถอยทพกลบแพขาศกทกำลงโหมกนมาอยางเตมทราวกบจะบด

ใหแหลกละเอยดเปนผยผงไปในเวลานนไมยอมปลอยใหชวต

ลมหายใจสบตอกนไปไดอกเลยขณะทกำลงเขาตาจนนนจตจะหา

ทางออกดวยวธอนใดไมไดทงสนนอกจากตองปกหลกตอสกน

ดวยสตปญญาอยางถงเปนถงตายเพอความจรงในกายในจตทควรร

ควรเหนจากความเพยรเทานนความอยากใหเวทนาหายและความ

คดทอใจวาจะทนสไปไมไหวเปนตนนคอสมทยเครองสงเสรมทกข


ใหมกำลงกลายงขนจะปลอยใหคดขนมาในขณะนนไมไดเดดขาด

ถาไมอยากลมละลายแบบไมเปนทามสตกบปญญาเทานนทตอง

ผลตขนมาดวยอบายตางๆเพอใหทนกบเวทนาในเวลานนโดย

แยกแยะกายเวทนาจตออกทดสอบเทยบเคยงกนดจนทราบ

ความจรงของแตละสงอยางชดเจนดวยปญญา

การแยกแยะกายควรถอเอาจดสำคญทวาเปนทกขมากกวา

ทอนใดออกพจารณาเชนกระดกขาหรอกระดกเขาเปนทกขมาก

กกำหนดจตตงสตพจารณาปญญาลงในจดนนวากระดกนเปน

ทกขหรอทกขเปนกระดกกนแนถากระดกเปนทกขจรงดงทเขาใจ

เวลาทกขดบไปแลวทำไมกระดกจงไมดบไปดวยทกขเลาถาเปน

อนเดยวกนดงทเขาใจสงทงสองตองดบไปดวยกนจงจะถกกบ

หลกความจรงอนงเวลาคนตายและหมดทกขในรางกายไปแลว

กระดกยงมอยขณะนำไปเผาไฟกระดกแสดงอาการเปนทกข

อยางไรใหปรากฏหรอไมถาไมแสดงทกขคอความเจบปวดรวดราว

ใหปรากฏเลยกระทงถกไฟเผาจนกลายเปนเถาเปนถานไปเชนนน

การไปเหมาเอาดวยความสำคญวากระดกเปนทกขทงทกระดกมได

เปนทกขดงเขาใจนนจะไมอบอายกระดกและอวยวะสวนตางๆท

มลกษณะเชนเดยวกนซงมไดเปนตวทกขตามคำกลาวหาบางหรอ

และถาทกขเปนกระดกจรงๆกระดกมมาแตวนเกดจน

ถงบดนแตทกขทำไมจงมขนเฉพาะกาลเชนเรมมขนในขณะนง

สมาธนเทานนทำไมจงไมมทกขตดทกขตอกนมาเชนเดยวกบ

กระดกทมตอเนองกนมาแตเรมแรกเกดเลาเมอเปนเชนนจะถอวา

กระดกเปนทกขหรอทกข เปนกระดกกตองเปนความเหนผด

เปนความถอผดจากความจรงซงเปนทนาอบอายความจรงอยางยง


ทมไดเปนไปตามความสำคญมนหมายใดๆเลย

ขณะทกำลงคลคลายแยกแยะกระดกกบเวทนาเพอทราบ

ความจรงนนจตและสตปญญาตองจดจอและทำหนาทดวยความ

สนใจกบงานนนจรงๆจะสงจตไปอนไมไดตองหมนตวอยกบกจ

ทกำลงพจารณาและพจารณายอนหนายอนหลงจนเปนทเขาใจ

ประจกษจะพจารณากเทยวไมสำคญแตพจารณาจนเขาใจอน

เปนจดมงหมายของงานนเมอเขาใจชดเพยงสวนใดสวนหนงแลว

จตยอมซมซาบไปในอวยวะอนๆซงมลกษณะเหมอนกนไปเอง

อนดบตอไปในเวลาเดยวกนกแยกเวทนากบจตออก

ทดสอบเทยบเคยงกนดดวยสตปญญาอยางละเอยดถถวนเชนเดยว

กบการแยกกายกบเวทนาออกพจารณาโดยตงปญหาถามตวเองวา

จตเปนเวทนาหรอเวทนาเปนจตอยางไรกนแนถาจตเปนเวทนาจรง

ดงความสำคญเวลาทกขเวทนาดบไปทำไมจตจงมไดดบไปดวยเลา

และถาเวทนามาเปนจตเมอจตมอยตราบใดทกขเวทนานตองมอย

ตราบนนจะดบไปไมไดแตแลวทกขเวทนาทำไมจงมเกดๆดบๆ

ทงทจตทรงความรความเปนจตอยตลอดเวลาอกาลโกมไดดบไป

ดวยเวทนาเมอเปนเชนนจะถอวาจตกบเวทนาเปนอนเดยวกนนน

ไมฝนความจรงและไมอบอายความจรงบางหรอทคดกลนความจรง

ใหกลายเปนของปลอมไปตามความรความเหนแบบปาๆเถอนๆ

เชนนน

การแยกแยะไมวาแยกแยะกายกบเวทนาหรอแยกแยะจต

กบเวทนาสตกบปญญาตองหมนตวอยในวงงานททำจะสงออกไป

อนไมไดเวลานนทกขเวทนาแสดงตวมากเพยงไรสตปญญายง

พจารณาไมหยดหยอนเพอความรจรงในสงทประสงคอยากร


อยากเหนอยากเขาใจเวทนาจะกำเรบหรอลดตวลงหรอวาจะดบไป

กใหรประจกษในวงการพจารณาเปนสำคญขอสำคญอยาตง

ความหวงใหทกขดบไปโดยทพจารณายงไมเขาใจความจรงของกาย

ของเวทนาและของจตวาตางอนตางเปนความจรงของตนอยางไร

กนแนพจารณาจนเขาใจทงกายทงเวทนาทงจตเมอเขาใจดวยสต

ปญญาจรงๆแลวกายกสกแตวากายไมไดนยมวาตนเปนทกข

เปนเวทนาเวทนากสกแตวาเวทนาอยเทานนไมนยมวาตนเปน

กายเปนจตแมจตกสกแตวาเปนจตอยเทานนไมนยมวาตนเปน

กายเปนเวทนาดงทเคยสำคญแบบสมๆเดาๆมาแตเวลา

ทยงมไดพจารณาใหเขาใจ

พอสตปญญาพจารณารอบแลวทกขเวทนาทงหลายกดบลง

ในขณะนนไมกำเรบตอไปจตกรวมลงอยางสนทชนดไมรบรกนเลย

อกประการหนงแมจตจะไมรวมลงถงขนดบสนทแตกมไดรบความ

กระทบกระเทอนจากเวทนาคอกายกจรงเวทนากจรงจตกจรง

ตางอนตางจรงตางอนตางอยตามความจรงของตนขณะทตางอน

ตางจรงนนจะไดเหนความอศจรรยของจตและเหนความอาจหาญ

ของจตวาสามารถแยกตนออกจากเวทนาทงหลายไดอยางอศจรรย

เกนคาดนอกจากนนยงเกดความอาจหาญตอความเปนความตาย

ทขวางหนาอยอยางไมสะทกสะทานใดๆอกดวยเนองจากไดเหน

หนาตาเวทนาทเคยหลอกลวงใหกลวเปนกลวตายอยางประจกษใจ

แลวในขณะนนคราวตอไปแมเวทนาจะแสดงความกลาสาหส

มากมายขนาดใดใจกสามารถพจารณาไดทำนองทเคยพจารณา

และเขาใจมาแลวการรเหนอยางนแลคอการรเหนสจธรรมดวยสต

ปญญาแทแมจะมใชรเหนขนเดดขาดฟาดกเลสใหจมไปโดยสนเชง


กตามแตกเลสจะจมมดหวไมมฟนไดกตองอาศยวธนเปนเครอง

ดำเนนในวาระตอไป

ทานผใดกลาหาญตอสกบทกขเวทนาดวยการพจารณาตาม

วธนไมยอมถอยทพพบบลลงกแบบสนทาทานผนนตองกำชยชนะ

จากวธนโดยไมมทางสงสยทงยงจะเหนรอยพระบาททพระศาสดา

กบพระสาวกเสดจไปอยางสดๆรอนๆโดยลำดบและอาจลม

คำวาพระองคปรนพพานไปได๒๕๐๐ปเศษแลวซงแสนนานกได

เพราะความจรงกบศาสดาเปนอนเดยวกนศาสดาแทมใชกาล

สถานทบคคลพอจะเปลยนแปลงหางเหนวาไกลกนลบลบกบเรา

ตง๒๕๐๐ปเศษแตควรทราบวาความจรงอยทใดศาสดากอย

ทนนเพราะธรรมเกดจากความจรงทพจารณารเหนอยางเตมภม

ไมนอกเหนอไปจากน

ดงนนทานทสามารถพจารณาทกขเวทนาจนถงความจรง

ของกายของเวทนาของจตยอมเหนธรรมอยางประจกษโดย

ลำดบซงไมนยมกาลสถานทเปนเครองพสจนตดสนเลยดงธรรม

แสดงไววาดกอนอานนทถาการปฏบตธรรมสมควรแกธรรมยงม

อยพระอรหนตยอมไมสญจากโลกดงนซงเปนพระโอวาททตรส

เพงสนพระกระแสเสยงไปเมอสกครนเทานนเพราะธรรมของจรง

ยอมไมขนกบเวลานาทอะไรเลยแตจรงอยอยางสมำเสมอไมม

อะไรจะยงใหญกวาความจรงในโลกทงสาม

การอธบายวธพจารณาทกขเวทนานเปนเพยงโดยยอพอ

เปนคตแกทานผมนสยในทางเปนนกตอสเพอกภพชาตประหยด

ความเกดตายไมปลอยใหเรยราดสาดกระจายไปตามภมกำเนด

ตางๆไมมทสนสดเพอทรงวมตตหลดพนไมกงวลกบกองทกข


นอยใหญทงหลายอกตอไปเปนเวลานานซงแสนนารำคาญและ

กงวลใจนกหนาไดนำไปพจารณาเพอหาทางออกโดยอาศย

กองทกขในขนธเปนหนลบสตปญญาใหคมกลาตามแตอบายจะ

พลกแพลงแกไขตนดวยวธตางๆซงมมากมายเหลอทจะนำกลาว

ไดละเอยดทวถงเพราะการพจารณาธรรมทงหลายเปนเทคนค

ของแตละรายจะผลตมาใชเพอเปลองตน

ใครเปนนกใครครวญไตรตรองผนนจะเจอทางออกจาก

กองทกขในเรอนจำแหงวฏสงสารมพระนพพานเปนทสถตม

ความสงบสขเปนนจนรนดรแตใครกลวทกขไมยอมพจารณาก

เทากบสงวนหวหนามทฝงจมอยในฝาเทาไวใหกำเรบเปนหนอง

และทำความเจบปวดแสบรอนนอนครางไปนานและอาจทำความ

กำเรบจนเทาเสยใชการอะไรไมไดกลายเปนคนพการงอยเปลย

เสยอวยวะไปไดสวนผเหนภยรบถอดถอนหนามออกเสยแมจะ

เจบปวดเพยงไรในขณะนนกยอมทนเอาแผลกนบวนจะหายความ

เจบปวดกไมทรมานไปนานและมวนจะหายกลายเปนผหมดทกข

กงวลในวนขางหนาเพราะกลาเผชญทกขเพอนำสขมาสตนทาน

ผนนบวาสรางความเปนสรมงคลแกตนโดยถกทางทานทกลาหาญ

ตอสพจารณาทกขเวทนาในขนธกเชนกนแมทกขจะมมากนอยก

สามารถพจารณาจนรทวถงความจรงทกสวนไมสงวนไวเพอกอไฟ

เผาตนไปนานคำวา“นพพาน”จะเปนสมบตอนพงพอใจใน

วนหนงแนนอนหนไมพน

ทานวาทกขควรกำหนดรนนกำหนดจนรประจกษใจจรงๆ

ดงทอธบายมานแลชอวากำหนดรและละสจจะทงสองคอทกข

กบสมทยดวยมรรคคอสตกบปญญาททำงานถอดถอนกเลสไป


พรอมๆในขณะเดยวกนทานวาทกขควรกำหนดรสมทยควรละ

นนถาไมนำสตกบปญญาซงเปนองคของมรรคมากำหนดรและ

ละถอนแลวจะเอาอะไรมารและมาละถอนนโรธความดบกเลส

กองทกขทงหลายจงจะมทางดบทกขไดจำตองนำสตกบปญญา

มาทำงานดวยในขณะเดยวกนทกขกจะดบไปโดยลำดบจนดบสนท

ดวยอำนาจของมรรคจงเปนทางแสดงออกได

การเกยวโยงกนระหวางสจธรรมทงสจงแยกกนไมออก

ตองทำงานเกยวเนองกนเหมอนลกโซตลอดไปแตตนจนอวสาน

สตปญญาทเปนองคของมรรคมกำลงมากเพยงไรกเลสชนดตางๆ

กยอมออนกำลงลงเพยงนนแมนโรธความดบแหงกเลสกองทกข

ทงหลายยอมคอยๆดบไปตามกำลงของมรรคจนไมมกเลสกอง

ทกขเหลอหลออยภายในกลายเปนความบรสทธขนมาลวนๆโดย

ไมตองไปหามาจากทไหนแตมอยทใจดวงหมดกเลสโดยสนเชงแลว

นนแลคำวาพทธะแทกหมายอนนธรรมะแทกหมายอนนสงฆะ

แทกหมายความบรสทธนคำวาธรรมคออะไรกคออนนแลทเปน

ธรรมแทซงโลกกราบไหวใฝฝนมานาน

ทานผประสงคอยากพบอยากเหนธรรมแทคออะไรอยาง

ถงใจจงไมควรมองขามการอบรมใจดวงพรอมทจะเปนธรรมทงแทง

อยทกเวลานการแปลชอของธรรมวาคออะไรจะแปลจนจรด

ขอบฝงมหาสมทรทะเลกไมมวนหายสงสยไดแปลไปกวางขวาง

เทาไรความสงสยไมมทางสนสดยตลงไดเชนเดยวกบคนไมเคย

เหนเพชรนลจนดาแมจะถายภาพมาดจนกองเทาภเขากเปนเพยง

ภาพของเพชรนลจนดาอยเทานนมใชตวจรงของเพชรนลแทพอ

จะทำความสงสยใหหายไดดวยการดภาพนนเลยแตจะทำใหหาย


สงสยไดดวยการเหนเพชรนลอนแทจรงฉะนนธรรมจงเปน

ธรรมชาตลกลบเมอยงคนไมพบแมจะอานธรรมเรยนธรรมได

มากมายเพยงไรกเทากบการถายภาพเพชรนลจนดามาใหคนไมเคย

พบเคยเหนดกนนนแลจะไมสามารถตดความสงสยไดเลย

การตดความสงสยในธรรมวาคออะไรเปนตนไดนนจงควร

เรยนเรองของใจซงเปนเรองของธรรมโดยตรงเรยนรมากเพยงไร

ยอมจะทราบเรองตวของธรรมมากเพยงนนจนทราบธรรมโดย

ตลอดทวถงภายในใจตวเองเมอทราบประจกษกบใจโดยสมบรณ

แลวยอมสนสงสยลงในทนททนใดและสนสงสยตลอดกาลคำวา

ธรรมคออะไรกคอสงทรๆเหนๆอยกบใจนเองจะเปนอะไรอน

มาจากไหนแตทงทรอยอยางเตมใจเวลาจะอธบายใหถกตองตาม

ความจรงของธรรมแทนนไมมทางอธบายไดเลยเพยงเปรยบๆ

เปรยๆไปอยางนนเองเหมอนเวลาเกดคนภายในลำคอขนมาไม

ทราบจะเกาอยางไรใหถกกบจดทคนนนไดเกาเทาไรกเกาไดแต

ภายนอกสวนภายในทคนจรงๆเกาไมไดเกาไมถกทงทรจด

ทคนอยอยางเตมใจฉะนน

ดงนนคำวาธรรมจงเปนธรรมชาตละเอยดสขมมากใน

ความรสกทวๆไปและมผสงสยไตถามกนยงตลอดมาแตกไมม

ทานผใดสามารถอธบายใหเปนทเขาใจพอหายสงสยไดตลอดมา

และยงแนใจวาตลอดไปอกเชนกนทานนกปฏบตททรมานตน

ดวยความเดดๆเผดๆรอนๆเชนการนงตอสทกขเวทนา

ดวยสตปญญาไมทอถอยมกเจอธรรมดวงทแปลยากๆอธบาย

ยากๆเรวกวาธรรมดาทควรจะเปนโดยมากครอาจารยทไดธรรม

เดดๆจงๆมาสอนหมชนทานมกไดดวยวธดงกลาวเปนสวนมาก


มากกวาไดโดยทางธรรมดาทคอยเปนคอยไปแมเวลามาสอนผอน

กมกจะสอนตามนสยททานเคยฝกอบรมมาคอสอนชนดเผดๆ

รอนๆทงกรยาอาการและสมเสยงอรรถธรรมมนกลมกลนกน

ไปในขณะเดยวกนดงทานอาจารยมนเปนตวอยางแตผตงใจตอ

อรรถธรรมจรงๆฟงแลวถงใจไดผลผดธรรมดาอยมาก

ผเขยนเปนคนปามนสยหยาบมาดงเดมจงชอบการแสดง

แบบนนมาประจำนสยไมจดจางกเลสคงยงหยาบอยมากจงชอบ

ของแขงๆตเอาๆใจรสกหมอบงายไมกลาลำพองผยองตวยวย

นกเหมอนทเคยเกงกาจฉลาดกวาครตอนทยงไมเคยพบของแขง

ของคมสบเขกทานอาจารยมนทานรนสยคนเกงไมไดเรองไดราว

จงมกมอบแตเครองดดสนดานเจาบอนนใหเสมอมาแทนทจะยน

ผลไมลกหอมหวานใหเมอถกยาขนานสำคญๆหนกๆเขา

เพยงไดยนเสยงและไดยนชอทานเทานนเจาบอนนวงหาทหมอบ

หลบซอนเรวยงกวาลงซงเปนเรองทดเยยมและเหมาะสมเสย

เหลอเกนแมทกวนนเจาบอนนยงกลวทานอยเลยไมหาญโดดกง

นนกงนอยางโลดโผนนกเพยงระลกถงทานกหมอบราบทนท

ทานทชอบเทยวหาทเดดๆเปนทบำเพญหนงทานทชอบ

นงอยในทเปลยวๆนากลวหนงทานทชอบอดอาหารเพอเรง

ความเพยรอยางถงใจหนงทานทชอบนงสมาธนานๆและตอส

กบทกขเวทนาดวยสตปญญาหนงและทานทชอบฝกทรมานตนดวย

วธตางๆเหลานเวลาสนทนาธรรมภายในกบทานรสกอศจรรยใจ

อยางบอกไมถกธรรมททานเลาใหฟงแตละครงเปนธรรมทเกดจาก

จตใจจรงๆทงแปลกทงพสดารทงอศจรรยหาฟงไดยากดกรยา

ทาทางเครงขรมสำรวมเปนทนาขยาดครนครามอยภายในสมกบ


ธรรมททานระบายออกอยางแทจรงและนาเลอมใสอยางลกซง

แตกบบคคลทวๆไปทานทำตวเหมอนคนโงทไมรอรรถรธรรม

อะไรเลยพดนอยไมชอบสงคมกบใครชอบอยลำพงคนเดยวชอบ

ไปคนเดยวไมชอบเทศนชอบสนทนากบใครเหมอนไมรอะไร

เสยจรงๆ

แตกบผสนทสนมเวลาทานพดฟงแทบไมทนธรรม

ไมทราบไปเอามาจากไหนไหลออกมาเหมอนนำเหมอนทาไมมอด

มอนพดไมคอยซำซากวนหนงไดเรองหนงมาพดอกวนหนง

ไดเรองหนงมาสนทนาซงเปนธรรมภายในลวนๆเมอคดเดา

ตามความรสกแลวทานนาจะรธรรมภายในใจเรอยๆในวนเวลา

หนงๆสมกบเปนผมความเพยรกลาไมกลวตายไมหมายปาชาถง

กาลเวลาแหงชวตสงขารทไหนคงสลดทงอยางไมอาลยเสยดายเลย

ผดกบคนทงหลายมากราวฟากบดนการขบฉนกงายอะไรๆได

ทงนนการพกอยหลบนอนกงายการไปกงายไมหวงหนาหวงหลง

กนเบาหไวใจเดดราวกบฝงเพชรไวในใจเวลาเขาทางจงกรมแลว

กชวโมงกไมออกมา

ไมวากลางวนหรอกลางคนประกอบความเพยรเหมอนคน

มราตรเดยวเสมอกนเวลาเขานงสมาธภาวนารางกายเปนเหมอน

หวตอกชวโมงไมยอมลกจากททำแบบใหเกดความอศจรรยแกเรา

ผไดเหนไดชมเสยทกอยางไมมทางตองตและเปนคตตวอยางอนด

ทกๆอรยาบถเมอเปนเชนนนกเลสจะมจำนวนกพนกลานตว

กพลอยถกทำลายดวยความเพยรทาตางๆนอนตายกองกนอยใน

ทตางๆกองเทาภเขาเปนแนถาเปนเหมอนดานวตถคอตายอย

ในทางจงกรมบางตายอยทนงสมาธภาวนาบางตายอยใตรมไม


ชายเขาบางตายอยบนหนดานกลางเขาบางตายอยตามหนผา

หนาถำบางตายอยเงอมผาปาไมบางตายอยตามปาชาปาชฏบาง

ตายอยในทนงทยนทเดนทำความเพยรบางตายอยบนทนอน

หมอนมงบาง

ทวบรเวณสถานททำความเพยรตางๆถากเลสเปนตว

เปนตนเหมอนสตวเหมอนคนกคงเปนปาชาทนากลวมากมทง

ผดบผสดผตายเกาตายใหมและตายดวยการถกทำลายเพราะความ

เพยรวธตางๆจนไมชนะจะเผาจะฝงซากศพนนเลยถกผเปน

นกกลวผไปเจอเขานากลวจะไมมลมหายใจวงกลบไปบานเพราะผ

กเลสชนดตางๆถกสงหารทำลายดวยนำมอของทานผกลาตายใน

สงครามแหงวฏวนมากตอมากรวมทงตายเกาตายใหมตายทบ

ตายถมตายเกลอนกลาดบาดตาสลดใจทไมเคยพบเคยเหนมาใน

ชวตจนประมาณไมถกแตทานผสงหารกเลสชนดตางๆดวย

ความเพยรทานกลบเปนผสบายหายกงวลหมนหมองสนกครอง

มหาสมบตภายในอนประเสรฐแตผเดยวไมมอะไรเขาไปเกยวของ

วนวายผดกบสมบตภายนอกซงมมากมายเพยงไรคอยแตจะหลด

มอหายไปดวยเหตตางๆทงจากตวเองเปนผทำลายสงหารทงจาก

โจรจากมารซงมมากยงกวาตาสบปะรด

นอนกเปนทกขนงกเปนทกขเพราะการคอยระวงรกษา

แมเชนนนยงกลบเปนภยแกเจาของอกดวยดงธรรมทานวาโลโภ

ธมมาน ปรปนโถ ความโลภเปนภยแหงธรรมคอความสงบเยน

ทงหลายดงนผมความโลภเขาครองเปนเจาอำนาจวาสนาบนหวใจ

แลวธรรมคอความสงบสขยอมไมมทางเจรญงอกงามในใจไดตอง

ถกความโลภทำลายหายสญเกลยงไมมเหลอหลออยไดฉะนนผหวง


ความผาสกเจรญใจดวยธรรมเปนทจอดแวะพกพงจำตองสำนกตว

กลวความโลภอนเปนตวมหาวนาศและทำความเขมงวดกวดขน

มนทคอยทำลายธรรมภายในใจอยทกเวลาอยาปลอยใหเปนเจา

อำนาจซงอาจถงขนาดทำเราใหตายทงเปนกไดถาเผลอตวมวสม

กบมนมากนก

ความโลภตวนถาเปนสตวกคอสตวตวคอยทำลายโลก

ไมเคยทำคณใหแกใครแมแตนอยเลยถาเปนเชอโรคกเปนชนดท

โลกขยาดครนครามมากยากจะรกษาใหหายไดถาลงไดเกาะกน

รายใดเขาแลวเปนโรคชนดทผนนตองหมดหวงทงทลมหายใจยงม

อยเพยงรอวนเวลาทวาระสดทายปลายแดนของชวตจะสนลง

เทานนอยางอนทโลกตองการนนไมมหวงจากโรคพรรคนดงนน

ผหวงสารคณเปนเครองหนนเพอความอยรอดปลอดภยหายใจเตม

ปอดทงปจจบนและอนาคตจงควรเรมคดนกตรกตรองเพอเหนโทษ

ของมนทบรรจโทษไวอยางเตมตวยงกวาวตถระเบดเครองทำลาย

เปนไหนๆเพราะวตถเครองทำลายตางๆโดยมากเวลาแสดงตว

ยอมมเสยงสะเทอนสะทานขคำรามใหปรากฏพอโลกไดทราบฤทธ

ของมนและเกดความกลวรบพากนหาทหลบซอนจนสดวสยทจะ

ตะเกยกตะกายเพอหลบภยเอาตวรอดได

สวนความโลภออกแสดงตวมไดทำแบบนนแตชอบวาง

กบดกไวอยางลกลบในหวใจคนทกชาตชนวรรณะแมพระเณรเถรช

กไมเลอกหนาวาจะเกรงขามบางเลยถาหวใจตำทรามพอมนควาได

ตองความาขยมาเปนเครองมอมาเปนคนงานของมนทนทและ

ตงโรงผลตลงทหวใจดวงนนบงคบบญชาใจผทมนฝกอบรมมาจน

เชยวชาญคลองแคลวใหออกทำงานคดหารายไดรำรวยดวยอบาย


วธตางๆจะไดมาดวยวธผดๆพลาดๆฉลาดแกมโกงใดๆ

เปนเอาทงนนขอแตใหไดมากเปนทพอใจของนายผตงรายรบราย

จายไวสงจนใจทมความระลกรบญบาปอยบางบรรดามนษยธรรม

ทวๆไปไมสามารถอาจเออมทำลงได

มนมอบหนาทใหพนกงานตวโปรดสำคญคอใจเปนผดำเนน

งานคดคนและสงเสยกจการตางๆออกทางกายทางวาจาใหเทยว

แสวงหารายไดคนละทศละทางทงใกลและไกลทงในและนอกทง

ทางนำและทางบกทงกลางวนและกลางคนทงยนทงเดนทงนง

ทงนอนเวนแตเวลาหลบตามสถานทตางๆทเหนวาเหยอชกชม

มากทงกอบโกยทงโรยทกขลงบนหวคนไมไวหนาวาเปนใครทงกลา

คดกลาพดกลาทำไดทงทแจงทลบไมมกระดากอายวาใครจะตำหน

ตเตยนและเกลยดขหนาหรอเคยดแคนเพยงไรขอใหไดตามคำสง

ของมหาอำนาจคอโลโภ ธมมาน ปรปนโถกเปนทพงพอใจ

การเกบรกษาไมยอมใหรวไหลไกลมอนนนายโลภตอง

สงเกบแบบไมคดวาโลกกวางแสนกวางจะมท เกบหรอไมแต

เกบสงสมเสยจนลมคดวา“เรานจะฝนเปนคนอยคำฟาทาทาย

ความตายตลอดไปหรอเปนคนมปาชาเหมอนมนษยทวๆไป

หรอเปนคนประเภทไหนกนแน”เพราะมนรายมนตปดหปดตา

และปดใจไวอยางมดชดชนดไมใหมโอกาสเหลอบมองดหนาตา

มนวามความลบลมคมในประการใดบางเลยแมอาการของ

ความโลภทพาใหแสดงตวออกมากไมมทาทางทนาดเลยไมวา

จะพาใหมนษยเพศวยใดแสดงหรอคนชาตชนวรรณะใดมอำนาจ

มากนอยเพยงไรแสดงไมเปนทนาดเอาเลยนอกจากนาเกลยด

นาเออมระอานาโลกจะแตกบรรลยไปถายเดยวเทานนเพราะไฟ


แหงความโลภระบาดเผาผลาญทนหมกตวอยไมได

เพราะเหตดงทรๆเหนๆกนอยอยางเตมตาเตมใจ

ไมปดบงลลบนแลธรรมของพระพทธเจาจงควรไดรบรองยนยน

สงเสรมวาเปนสวากขาตธรรมทตรสไวชอบแทดงความโลภท

ธรรมทานแสดงไววาเปนอนตรายแกความสงบสขของบานเมองท

ทานวาความโลภเปนภยกมไดวาไวเพยงวนนและวานนเทานนแต

ธรรมนเคยปรากฏแกโลกมานานพรอมกบศาสนาทนำออกประกาศ

สอนโลกโลกจงพอทราบหรอพอเดาไดวาความโลภนเคยเปนภย

แกโลกมานานเชนเดยวกบธรรมทสอนไวเปนเวลานานจงควรรสก

โทษของมนบางแมชวขณะฟาแลบกยงจะมความสงบสขชวระยะ

หนงไมมดมดปดตาอยตลอดไป

ภยตวโลภนไมเคยทำคณใหแกผใดแตไหนแตไรมาแมใครจะ

ชมมนวาดทวโลกแตผลจะไมเปนไปตามความคดความคาดหมาย

ของใครทงสนตองเปนไปตามแผนของมนทเคยเปนมาดงเดมอน

ตายตวไมมการเปลยนแปลงนกปราชญทานฆาความโลภตวอบาทว

ไดแลวทานอยเปนสขผดกบพวกเราทตางพากนสงเสรมความโลภ

ใหเจรญและมอำนาจยงขนจนแทบจะไมมโลกใหมนอยถาเปน

วตถเชนกบวตถทงหลายตองลนโลกไมมทเกบเลยเพราะตางคน

ตางผลตตางคนตางนำออกใชอยางออกหนาออกตาจนลมสำนก

ในความกระดากอายภมมนษยของตวทไดรบยกยองวาเปนภมท

สงสงดวยความฉลาดและศลธรรมแมจะแสวงหาทรพยสมบตมา

ไดกองเทาภเขาเพราะอำนาจแหงความโลภทผดทางเปนผบงคบ

ฉดลากใหทำกหาความสขมไดตลอดวนตายกตายไปเปลาๆเฝา

แตกองทกขทความโลภพาขวนขวายสรางไวอยางมากมนความเปน


สงทนาสลดนถงตวเองไมนกกลวคนอนๆกนกกลวแทนเพราะ

มใชเปนสงทควรกลาหาญบทเวลาเผาผลาญมนเผาผลาญจรงๆ

ไมไวหนาใคร

เทาทโลกทงสวนยอยสวนใหญปรากฏเปนความเดอดรอน

ขนทกวนแทบพดไดวาเปนทวคณกเพราะความโลภนนแลเปน

ตวจกรสำคญททกสงจะพงหมนตามอยางยงตวไมไดจะมอะไร

ทไหนมาเปนตวทรงอำนาจราชศกดใหโลกตองหมนตามจนไมเปน

ตวของตวอยตลอดมายงกวาความโลภทไดรบเสกสรรปนยอให

เปนเจาใหญนายโตบนหวใจคนอยเวลานคำวาเจาตวโลภนมนโลภ

ไดทกสงทกอยางไมเลอกหนาวาเปนอะไรขอแตใหมนชอบใจแม

พระจนทรบนฟามนกบงคบใหขนไปจบจองปกธงบงบอกวาเปน

เจาของไดไมเกรงกลวและอายใครจะหวเราะเยาะเอาบางเลยคอ

กเลสกามมนกไมกลววตถกามมนกไมถอยถาลงไดชอบใจแลว

มนโลภอยางไมมเมองพอตายเปนตายสเสมอไมมถอยแมจะม

เครองบำรงบำเรอแวดลอมอยอยางพอกพนทบถมจนมองไมเหน

ตวมนมนกไมกลวหนกถงหลงจะหกมนกสกแบกไมมคำวา

กลววาถอย

คำวาถอยหรอพอทเถอะกบเรองทงหลายพรรคน เปน

ไมปรปากพดเพราะทองมนมไดหมดวยหนงดวยเนอเหมอน

ทองคนทองสตวแตหมดวยความโลภไมมเมองพอดชนดเดยวกน

มนจงอยดวยกนไปดวยกนสดวยกนไดอยางพอตวชนดถงไหน

ถงกนไมกลววาทองจะแตกหลงจะหกตวจะตายและขายหนาไมม

ชนดสงทตองใจมเทาไรมนเทยวเกบกวาดมาไวเตมหวใจถาใจ

เปนเหมอนภาชนะอนๆตองแตกเปนผยผงไปนานแลวแตใจ


เปนนามธรรมอนเหนยวแนนแกนทนทานตอภาวะทงหลายจง

พอทนอยไดไมบรรลยไปกบสงกดถวงทำลายทงหลายซงมอยกบใจ

เปนประจำแมเชนนนเรายงไมสะดดใจคำนงถงความสำคญของจต

ยงกวาคำนงถงสงทำลายทงหลาย

ฉะนนใจแมเปนสงทรบทำประโยชนแกเราอยางมหาศาล

จงมกถกทอดทงใหอยตามยถากรรมไมคอยมผสนใจเหลยวแล

บางเทาทควรแตสงทเปนขาศกตอใจนนมกจะไดรบความยกยอง

ชมเชยจากคนทกชนสงนนจงนบวนเพมความฉลาดแหลมคม

และฉดลากใจใหเกดความชอกชำตำทรามลงไปทกทไมมเวลาเปน

อสระไดแมชวระยะหนงพอใหทราบไดวาขณะนเปนโอกาสของใจ

ทพอมความสงบสขบางจากการกดถวงตางๆสมกบใจเปนใหญ

และมสาระสำคญในตวเราตวทานทวโลกดนแดนแทนทจะเปน

เชนนนบางแตใจกลบเปนผยอมรบเสวยผลทนทกขอยเปนนจทงท

มสมบต เงนทองมากแทบไมมท เกบรกษาซงหามาเพอบำรง

ความสขทางกายทางใจแตไมสามารถนำมาบำบดเยยวยาพอม

ความสขไดบางเทาทควรไมทกขรอนจนไมมวนกำหนดปลดปลอย

เสยบาง

ปฏปทาทพระธดงคกรรมฐานทานพยายามตะเกยกตะกาย

เพอความหลดรอดดวยวธตางๆดงททานกำลงอานอยขณะน

นอกจากเกยวกบกเลสตวอบาทวเหลานเปนเหตใหทานตองทนทกข

ทรมานดวยขอปฏบตเพอกำจดมนแลวกยงมองไมเหนวาทาน

ทำเพออะไรทพอทราบและมาลงนกลวนแตอบายวธทานผหวง

เลดลอดจากบวงมารทกลาวมาทานพยายามเสอกคลานตามสต

กำลงความสามารถของแตละทานดงทเหนความแปลกตางกนใน


วธดำเนนองคหนงหนกไปในทางหนงองคทกำลงพรรณนาเรอง

ทานยงไมจบคอองคชอบนงสมาธนานๆเปนเวลาหลายชวโมง

เพอรแจงทกขเวทนาในกายในใจแตเผอญมเรองกเลสตวโลภเขามา

ยงในวงการจงไดหยบยกขนแสดงพอหายเพอบางตามนสยคน

มกเพอแลวจงไดยอนกลบมาแสดงเรองทานตอไปอกหวงวาทาน

ผอานคงทราบคนมนสยเลยขอบเขตไดดและใหอภยตามเคย

เทาททราบมาในวงปฏบตพระธดงคททานชอบฝกทรมาน

ตนดวยการนงนานๆนนรสกมมากองคเชนเดยวกบวธอนมการ

ผอนอาหารหรออดอาหารเปนตนโดยทานใหเหตผลวาการนง

นานมไดนงเพอตอสกบทกขเวทนาแบบตอทไมใชหวคดปญญาแต

นงดวยการใชหวสดวยหวคอสตปญญาเปนตนหวคดปญญาเพอ

รแจงเวทนาทงหลายอนเปนหลกสจธรรมซงมอยในกายในจตการ

กำหนดทกขเวทนาดวยวธเปลยนอรยาบถตางๆนนทานวาเมอ

พจารณาแลวเปนเรองเรากลวทกขตางหากมใชเรองสเพอรทกข

เพราะอรยาบถปดบงทกขไมสามารถมองเหนทกขไดอยางประจกษ

พอเชอตวเองไดในคราวจำเปน

การรเหนความจรงในสจธรรมมทกขเปนตนนนรเหนดวย

การตอสในเวลานงรสกวารเหนอยางถงเหตถงผลถงจตถงใจจรงๆ

เปนทแนใจและเชอตวเองไดทงปจจบนและอนาคตไมสะทกสะทาน

หวนไหวตอทกขเวทนาแมจะมความกลาสาหสเพยงไรในเวลานน

ตลอดวาระสดทายคอความตายทเคยหวาดกลวมาประจำนสยก

ไมมกลวเพราะการกลวตายกบกลวทกขขนอยในฉากอนเดยวกน

ซงเปนการฝนความจรงอนเกดจากการพจารณาไมรอบคอบตาม

หลกความจรงเมอพจารณารอบคอบจนเหนความจรงในทกขและ


ความจรงในคำวาเกดวาตายอยางถงใจแลวจะกลวลมกลวแลงไป

หาประโยชนอะไร

เพราะตามธรรมชาตของธาตสคอดนนำลมไฟประชม

กนในรางกายและสภาพของใจแลวตางกเปนธาตดงเดมและเปน

ของไมตายดวยกนเปนเพยงเปลยนแปลงไปตามเหตปจจยเทานน

คอธาตสเมอสลายจากสวนผสมแลวกลงไปสธาตเดมของตน

อยเทานนมไดฉบหายไปไหนสวนใจกเปนใจอยตามเดมทงท

อาศยอยในรางคนรางสตวชนดตางๆในสามภพทงทมไดอาศย

อยในรางใดๆเชนใจของพระพทธเจาพระปจเจกพทธเจาและ

พระขณาสพทงหลายทเปนใจบรสทธลวนๆแลวจงไมควรจะกลว

ทหาเหตผลกลไกอะไรมไดซงเปนเรองกอกวนจตใจใหฟงเฟอขนมว

ไปเปลาๆเพราะความคดนนเปนสาเหต

การรเหนสจธรรมในขณะนงพจารณาตอสกนดวยสตปญญา

นนทำใหเกดความรเหนผลรวดเรวผดธรรมดาทควรจะเปนเมอ

ไดรเหนแลวเปนเครองฝงใจและยนยนในตวอยางมนคงตลอดไป

แมจะไมสามารถพจารณาเหนความจรงดงทเคยเหนแลวทกๆครง

ไปกตามแตสงทเคยรเหนแลวยอมไมกลบกลายเปนอนคงเปน

ความจรงอยภายในใจตลอดไปนอกจากจะทำใหชำนชำนาญและ

กวางขวางในความจรงสวนละเอยดยงๆขนไปจนร เทาและ

ปลอยวางไดโดยสนเชงเทานนฉะนนการพจารณาทกขเวทนาท

เกดขนในเวลานงนานๆกดในเวลาเจบไขไดทกขกดจงเปนทาง

ใหรเหนสจธรรมอยางเปดเผยไดโดยไมมปญหาสำหรบทานทเปน

นกตอสดวยสตปญญาจรงๆแตทกขเวทนาทงหลายยอมไมเกด

ประโยชนแกรายททอแทออนแอแบบนใหทกขหายไปตามใจชอบ


โดยมไดพจารณาเพอหาทางออกอะไรเลยทกขยงจะเปนภยแก

ผนนเพมขนโดยลำดบทคดฝนความจรง

ดงนนทกขแมจะเปนของมอยในคนและสตวทวหนากนจง

ไมคอยมใครสามารถถอเอาประโยชนจากทกขนนไดโดยมากกมก

ควาเอาทกขทไมพงปรารถนานนๆมาเผาลนตวเองดวยความคด

ฝนธรรมแทนทจะพจารณาเพอนำทกขสมทยออกจากกายจากใจ

ตามสวนทควรแกฐานะดงทศาสนาสอนไว

พระธดงคกรรมฐานทานมความรความเหนผดกบคน

ทงหลายอยมากดงปฏปทาทนำมาลงเปนเรองเปนแขนงตามททาน

เคยดำเนนมานบวาเปนสงทนาคดอยมากทงนจะวาเปนความคด

เหนและการปฏบตทออกนอกลนอกทางกไมถนดใจเพราะหลก

ปฏบตททานดำเนนนนเขากบหลกความจรงคอสจธรรมไดอยางสนท

ไมมทนาตองตจะวาปฏบตเพอความอวดตวเยอหยงกไมใชเพราะ

ทานมไดมเจตนาเกยวกบเรองภายนอกแตเปนเจตนาเพอฝก

ทรมานตนโดยเฉพาะเทานนแมผลทไดรบกถกตามความมงหมาย

ของธรรมคอรสจธรรมอนเปนหลกใหญของศาสนาทานอาจารย

มนเองซงเปนอาจารยของพระกรรมฐานสายนทานกดำเนนแบบน

และอบรมสงสอนสานศษยตามททานเคยดำเนนมามการสอนให

เปนนกตอสเพอรทกขเวทนาตางๆทเกดขนเปนตน

สำหรบผ เขยนเองไมมสตปญญาสามารถจะนำปฏปทา

แงตางๆของทานมาวนจฉยเปนเพยงคดไปตามประสาวาถาเรา

มความอาจหาญสามารถตอตานกบกเลสกองทกขในขนธใน

จตของตนไดอยางทานปานนนาจะพนทกขไปถงไหนแลวคง

ไมเปนคนงมงามทรามความคดไหวพรบปญญาดงทเปนอยเวลาน


ซงนารำคาญตวเองเหลอประมาณการพดการเขยนเรองของ

ทานผอนนนเมอทราบเรองของทานยอมพอพดพอเขยนไดแต

สำคญทเปนคนจนปญญาของตวแบบพดไมออกเขยนใหใครฟง

ใครอานไมไดจงไดแตนำเรองทานผอนมาเขยนลงใหทานผอาน

ทราบซงอาจเปนประโยชนบางเทานนเพราะคนเราตางมนสย

วาสนาลกลบอยภายในไปคนละแงคนละทางทานจงสอนไมให

ประมาทกน

ทานผอานทงหลายทงหญงทงชายยอมมวาสนาบญญา

ภสมภารมากหรอมากกวาพระธดงคท เปนเจาของเรองและ

ผเขยนราวฟากบดนราวหนกบเพชรแตใครกไมอาจทราบไดเทาท

ตะเกยกตะกายเขยนนกโดยคดไปทำนองมหาเศรษฐมเงนเปน

ลานๆยอมไมอาจแยกตนออกจากคนใชในบานไดจำตองตดตอ

ใชสอยเขาอยเรอยไปในกจการตางๆทงทตนกเปนเศรษฐนก

คดวาคนนนไดเรองหนงคนนไดเรองหนงมาเลาสกนฟงเพอถอเอา

ประโยชนตามทเหนควรเชนเดยวกบเศรษฐถอเอาประโยชนจาก

คนใชในบานฉะนนทานทอานและถอเอาประโยชนจากวธการ

ทพระทานปฏบตตอกเลสของตนกนาจะไดรบประโยชนบางพอควร

เพราะก เลสชนดตางๆทมอยกบพระยอมเปนชนด

เดยวกนกบทมอยในมนษยหญงชายทวไปเราจงพอมทางคด

ดดแปลงแกไขกเลสชนดโลดๆโผนๆชอบโดนเรองนนชอบชน

เรองนอยเสมอใหอยในความพอดงามตาเยนใจไดบางไมเปน

กเลสทแสนงอนเอาใจยากดงทเคยเปนอยซงโดยมากมกคลอยตาม

มนแทบทกกรณจนมนไดใจและกลายเปนกเลสทเอาแตใจตว

และพาประพฤตฝาฝนตางๆโดยไมคำนงถงความเสยหายอนจะ


เกดขนแกตนและครอบครวตลอดวงงานตางๆทอยในความ

รบผดชอบใหกลายเปนความเสยหายจนไมมประมาณพอแกไขได

การฝนกเลสโดยชอบธรรมแมจะนอยเพยงไรยอมไมเปน

ความเสยหายนอกจากจะเกดประโยชนไปโดยลำดบจนกลาย

เปนประโยชนอยางมหาศาลแกตนและบานเมองเทานนผดกบ

กเลสฝนเราและเราคลอยตามกเลสเปนไหนๆมนฝนไดมาก

และคลอยตามมนมากเพยงไรเรายอมตองเปนฝายเสยเปรยบมน

มากเพยงนนการปลอยใหมนฝนมากและปลอยตามใจมนมากไป

ยงนบวนเสยเปรยบมากจนกลายเปนคนหมดคณคาสาระสำคญใน

ตวโดยไมรสกกวาจะรตวกกาวเขาขนสดวสยซงนาเสยดายอยางยง

ท เปนคนทงคนแตยอมปลอยตนเปนสะพานทอดใหกเลสชนด

ตางๆไตขามศรษะเหยยบยำไปมาราวกบสตวทตายแลว

ผเขยนเพยงคดเรองกเลสเอารดเอาเปรยบเราเทานนกนก

โมโหขนมาโดยลมนกไปวาความโมโหกคอกเลสตวหนงซงกำลง

ไตขามศรษะเหยยบยำไปมาอยเชนกนแตการนกโมโหเพอจะเอารด

เอาเปรยบเอาชยชนะกเลสซงเราเคยแพมนมานานนนรสกจะ

ไมเปนกเลสชนดททำคนใหเสยหากความโมโหใหกเลสเพอแกแคน

กเลสของตวกลบเปนการเพมพนกเลสใหมากมนขนแลวกคงไมม

ทานผใดผานพนทกขไปไดเพราะความเปนคนใจจดไมมมานะ

ฮดฮดสกบมนบางเลยตามสญชาตญาณแหงการตอสทวๆไป

ทงคนทงสตวยอมมมานะหรอความโมโหเขาสนบสนนอยเบองหลง

จงมกำลงใจประกอบงานนนๆจนสำเรจลลวงไปไดเพยงเขาเลน

กฬากนยงมมานะหรอความโมโหเขาชวยสนบสนนจนวาระสดทาย

สวนจะแพหรอชนะไมสำคญเพราะเปนคนละเรอง


พระธดงคบางทานเลาวาความโกรธแคนระหวางกเลสกบ

ทานรสกจะไมผดอะไรกบเขาทำสงครามกนมนมานะมนเคยดแคน

จนเหนไดชดจรงๆเวลาสกบกเลสตวสำคญในคราวสำคญจน

ไมยอมลดราวาศอกใหกนเอาเลยกเลสกเกงไปทางหนงทชอบ

เอาชนะเวลาเราเผลอตวเรากเกงไปทางหนงทชอบเผลอตวใหมน

อยเสมอทงทตงทาไมใหเผลอกยงเผลอใหมนจนไดตอนรสกตว

วาเผลอใหกเลสเอาของดไปกนเกอบหมดแลวนแลมานะมนกขน

ความโมโหกเกดความเพยรทไดรบการสนบสนนจากมานะกบความ

โมโหกเรงใหญจนไมรจกเปนจกตายไมรจกสขและทกขอะไรเลย

เวลานนมแตฟาดฟนหนแหลกกนจนสดฝมอของสตปญญาศรทธา

ความเพยรทมอยกวาจะเอาชนะมนไดแตละทอดเราแทบตายไป

กอนใหมนเปนผเผาศพเรากยงมในบางครงเพราะความเพยรกลา

หวงเอาชนะกเลสเปนทอดๆไป

ทานวาผมเองถาไมมมานะความโมโหเขาชวยรสกทำอะไร

ไมคอยเปนชนเปนอนยงการรบกบกเลสความลามกของตวดวย

แลวจะทำเลนๆแบบคนไมมหวใจนนไมไดแมจะเดนจงกรม

เกอบตลอดคนกไมเหนมผลพอเปนทระลกบางเลยแตถาทำแบบ

นกตอสอนมมานะหรอความโมโหอยางใดอยางหนงเขาสนบสนน

แลวความเพยรนนเปนความเพยรทเหนประจกษใจชนดจำไมลม

ในชวตแมความรเหนนนจะไมตดตอกนตลอดไปจงไดอาศยวธน

ชวยตวเองตลอดมาพอธรรมสองขอนหางจากตวบางกเลสขยบตว

เขามาทนทจำตองจบธรรมนแนบกบตวอยตลอดเวลาจนสงคราม

ระหวางเรากบกเลสตดสนกนลงอยางเดดขาดแลวโดยฝายเราเปน

ฝายชนะทกประตนนแลจงจะพอผอนคลายตวลงได


ผเขยนเปนคนมนสยดอจงเรยนถามทานวาเวลานไดตดสน

กนแลวหรอยงฝายไหนเปนฝายชนะทกประตละทานยมและ

ตอบวาการตอสกบกเลสทกชนดดวยวธตางๆนนเราพดกนได

แตการชนะนนเราคอยฟงกนไปกแลวกนผมเชอแนวาลงไดทำงาน

แลวผลตองปรากฏไปตามลำดบของงานททำนบแตสวนเลกไปถง

สวนใหญและใหญสดผมเชอพระพทธเจาวาไมเคยตรสเปนสอง

กบคำหลอกลวงตรสคำใดคำนนตองเปนคำจรงเสมอมาจงเชอ

การกระทำของตววาผลตองเปนของตวแนนอนนบแตหยาบถง

ละเอยดและละเอยดสดวาจะตองไดครองในวนหนงถาไมไดครอง

เวลานผถาม:เวลานทานครองบางหรอยงตอนนทานไมตอบ

เลยมแตยม

เทาททราบมานกพอจบเงอนสาระสำคญไดวาความ

มมานะและความโมโหใหกบกเลสทมอยในตนแลวทำการแกไข

หรอแกแคนกนดวยวธตางตามอบายของมรรคคอสตปญญาธรรม

ทงสองนนาจะกลายเปนธรรมคอทางมรรคอนเปนฝายแกมานะกบ

ความโมโหนกไมเปนกเลสถาเทยบกเทากบหนามยอกเอาหนามบง

ปกตของหนามเวลาปกคนกตองเจบปวดเวลานำมาบงหนามออก

จากเทากเปนประโยชนมานะกบความโมโหถานำไปใชในทางผดก

เปนกเลสและเกดโทษไดตามสวนของมนเมอนำมาใชในทางทถกก

เปนธรรมและเปนคณประโยชนตามสวนเชนเดยวกนดงพระธดงค

ทานใชเปนธรรมโอสถแกกเลสชนดตางๆประจำความเพยรทาน

เสมอมา

ขอนผเขยนเหนดวยอยางจรงใจทงนพอทราบไดจากวธการ

ฝกทรมานของพระพทธเจาททรงสละทกอยางเพอเอาชนะกเลส


ทงมวลแมพระชนมชพกไมทรงอาลยเสยดายและพระสาวกท

ดำเนนตามปฏปทาทประทานไวดวยการฝกทรมานโดยวธตางๆ

กนซงลวนเปนวธทตองมมานะอยางแรงกลาฝาฝนอปสรรคนานา

ประการอนเปนเรองของกเลสชนดตางๆหวานลอมไวซงดไมด

อาจตดกบมนไดไปไมรอดแตทานพยายามฝาฝนจนผานพนไปได

ดวยความมานะซงบางครงอาจมความโมโหใหตวเองหรอกเลส

ของตวแทรกขนมาในวงความเพยรกไดอนเปนเครองสนบสนน

ใหความเพยรกลาเพอความสมใจทมงหมายตลอดครอาจารยเปน

ลำดบมาถงนกปฏบตทงหลายผสนใจในธรรมจำตองนำธรรม

ทงสองนมาใชอยางหลกไมพนเพราะเปนธรรมเพมพลงทางใจไดด

การฝกทรมานตนดวยอบายวธตางๆทเหนวาควรแก

การถอดถอนกเลสบาปธรรมทงหลายไดยอมตองมธรรมทงสองน

เปนเครองสนบสนนไปทกระยะกาลเพอใจจะไดมความอาจหาญ

และตานทานกบสงทเปนขาศกภายในเตมความสามารถไมออนแอ

ทอถอยในเวลาเขาสตาจนซ งมกมอย เสมอในวงความเพยร

เชนเดยวกบการเดนทางเขาดงหนาปาทบจำตองประสบกบ

เหตการณทมอยตามรายทางเปนระยะๆจนกวาจะผานพนไปได

ผปฏบตเพอกำจดกเลสภายในใจกเทากบผกำลงเดนทางไปตาม

ดงหนาปาทบทเตมไปดวยกเลสชนดตางๆทงชนดนากลวทงชนด

นากลาทงชนดนารกทงชนดนาชงนาเกลยดนาโกรธนารองไห

นาหวเราะนาอดหนาระอาใจนากระหยมยมยองจนพรรณนา

ไมจบดงทานวากเลสพนหาตณหารอยแปดซงซองสมเรยงราย

ดาดาษขวางหนาปฏปทาขอปฏบตอนเปนเสนทางผานไปไมมเวน

ระยะทผเดนทางจะพอหายใจไดบางเลย


กเลสทงมวลทพรรณนาไมจบสนลงไดนลวนมอยในตว

สตวโลกเตมไปหมดไมปรากฏรายใดวาจะไมมสงรกรงรงเหลาน

ซองสมอยเลยผเดนทางสายนตองใชสตปญญาศรทธาความเพยร

เปนเครองบกเบกพอผานไปไดเปนระยะๆโดยมความมมานะ

เปนตนชวยสนบสนนถาเปนรถยนตกเทากบเกยรชวยใหรถมกำลง

บกตมบกโคลนจนผานพนไปไดความมมานะนไมวาทางโลก

ทางธรรมผหวงพงตวเองเพอความอยรอดปลอดภยไมประสงค

เปนคนขดสนจนมมเพราะความทกขรอนตางๆอนจะเกดจาก

ความขาดแคลนกนดารหรอเกดเพราะกเลสชนดตางๆทบถม

หวใจจำตองไดนำมาใชในกจการตางๆเพอสำเรจผลตามความ

มงหมายเปนตอนๆไปยงผตงรายรบไวสงกยงทมเทกำลงทกดาน

ลงชนดไมคำนงถงเปนถงตายกนเลยมงจะใหงานนนๆสำเรจ

ตามใจหวงโดยถายเดยว

ดงพระธดงคทานฝกทรมานตนดวยวธตางๆตามทเขยน

ผานมาลวนเปนความหมายมนปนมอเพอมหาสมบตคอมรรคผล

นพพานเปนหลกชยไรทกขความกงวลนอยใหญทงสนจงกลาเสยง

ตอความทกขความเปนความตายไมเสยดายชวตเชนทานเดน

เขาไปหาเสยงเสอทกำลงขคำรามกระหมๆอยอยางนากลวถา

เปนเราๆทานๆกนากลวจะสนลมหายใจเสยกอนทงทเสอ

ยงมไดเขามาถงตวเลยสวนทานผกลาตายเพอธรรมอนเลศยง

อตสาหเดนไปหาเสอไดอยางนาชมเชยซงนบจำนวนเปนรอยๆ

คนจะหาสกคนกนากลวจะหาไมเจอเมอเทยบเราเทยบทานท

ตกอยในสภาพเชนนนทานจงควรเปนผไดรบคำยกยองชมเชยและ

เทดทนอยางถงใจวาเปนเลอดเนอแหงนกรบของศากยบตร


พทธชโนรสผกลาตายในสงครามจรงๆสมกบคำเปลงวาจาถง

พระองควาเปนสรณะนบแตวนเรมบวช

ผกลาตายถวายชวตเพอพทธบชาธรรมบชาและสงฆบชา

ดวยใจจรงเปนบคคลทหาไดยากและเปนพระทหาไดยากสมกบ

ธรรมเปนธรรมชาตทเกดไดยากมาดงเดมผเพาะธรรมเพอใหเกดใน

นสยสนดานชนดประจกษใจนนจงมกเปนผกลาเสยสละทกอยาง

แมชวตกยอมสละไดดงทานทเดนเทยวกลางภเขาในเวลาคำคน

ทานทเดนจงกรมแขงกบเสยงเสอกระหมรอบบรเวณทพกในกลางคน

ทานทไปนงทำสมาธภาวนาอยหนาเหวชนๆลกๆทานทไป

นงภาวนาอยทางเสอเดนขนลงจากถำเสอในเวลากลางคนทานทไป

นงภาวนาอยหนดานกลางภเขาในเวลากลางคนทานทเดนจงกรม

ทงทเสอโครงใหญมานงดอยไมหางไกลเลยทานทกำลงนงภาวนา

อยในมงทงทเสอแอบเขามาดจนถงมงทานทภาวนาแตหวคำจน

สวางทานทอดอาหารภาวนาเปนเวลาหลายๆวนไมฉนทานท

เดนจงกรมแตหวคำจนสวางทานทพยายามภาวนาอยดวยอรยาบถ

สามคอยนเดนนงไมนอนเปนคนๆ

และในบรรดาความเพยรททานพยายามทำอยางเดดๆ

เผดๆรอนๆไมกลวความทกขความตายเหลานถาไมมความ

มมานะแบบเอาชวตเขาแลกจะสามารถฝนความทกขความทรมาน

ไปไดอยางไรตองลมเหลวไปอยางไมเปนทาแนนอนแตเพราะ

ความเพยรแบบมมานะเอาตายสนแลแทนททานจะเปนทกขหรอ

ลมละลายไปแตกเลสเปนฝายลมละลายหายซากไปจากใจไมม

เหลอกลายเปนใจทบรสทธขนมาลวนๆเหนอสงทเคยกดถวง

ใดๆดงนนความมานะกดความโมโหเคยดแคนใหกบกเลสของ


ตวกดจงเปนบาทฐานและกำลงชวยใหงานททำเสรจลงไดโดย

ปราศจากอปสรรคนกปราชญทานจงชมเชยผเอาชนะตนวาเยยม

กวาเอาชนะผอนหรอสงอนเปนไหนๆดงบทธรรมวาอตตา หเว

ชต เสยโย ชำนะตนนนแลประเสรฐสดดวยเหตนความมมานะ

กบความโมโหใหก เลสของตวจงเปนบพพประโยคทจะใหถง

ความเปนผชนะตนโดยสมบรณ

เมอพรรณนาความมมานะและความโมโหมายดยาวกคด

อยากจะนำเรองของพระธดงคกรรมฐานทานหนงซงเปนลกศษย

รนกลางของทานอาจารยมนมาลงใหทานไดอานบางพอเปนเรอง

ประกอบกบธรรมบทวาความมมานะกบความโมโหใหกบกเลส

ของตวเพราะทานอาจารยองคนรสกมนสยหนกไปในธรรมสองบท

นมาประจำปฏปทาจนถงสมยปจจบนคอทกวนนแตขอเรยนให

ทานผอานทราบไวกอนวาทานเปนพระสำคญองคหนงในเวลาน

และยงมชวตอยพอเอยชอทานเทานนใครกทราบกนแทบทว

ประเทศไทยแตขอสงวนนามดงทเคยเรยนแลวเพราะเปนปฏปทา

รวมพระธดงคทงหลายทไมประสงคออกนามทาน

ทานอาจารยองคนมนสยเดดเดยวเอาจรงเอาจงมากมา

ตงแตเปนฆราวาสเวลาบวชจงมนสยนนตดตวมาดวยยงบวชใน

พระพทธศาสนาซงเปนศาสนาจรงและสงสอนคนใหทำจรงในสง

ทควรดวยแลวทานยงรสกซาบซงในหลกธรรมมากขนโดยลำดบ

กอนบวชทราบวาทานเคยมครอบครวมากอนแต เกดความ

เบอหนายในสงสารวฏฏมงจะบำเพญตนใหถงพระนพพานใน

ชาตปจจบนถาไมตายเสยในระหวางฉะนนพอบวชแลวจงเทยว

เสาะแสวงหาครอาจารยผเชยวชาญทางจตตภาวนา


ตอนกอนปฏบตกรรมฐานกทราบวาทานเคยไดรบอารมณ

เขยากอกวนใจนานาประการทจะใหเปนอปสรรคตอการบำเพญจาก

คนทงหลายทงเปนพระทงเปนฆราวาสวาเวลานมรรคผลนพพาน

หมดเขตหมดสมยไปนานแลวใครจะบำเพญถกตองดงามตาม

พระธรรมวนยเพยงไรกไมสามารถบรรลผลสำเรจตามใจหวงได

บางวาการบำเพญภาวนาทำใหคนเปนบาถาใครอยากเปนบาก

ออกบำเพญภาวนาถาใครยงอยากเปนคนดเหมอนชาวบานเขาก

ไมควรออกกรรมฐานเพอความเปนบาบางวาสมยน เขาไมม

พระธดงคกรรมฐานกนหรอกนอกจากพระธดงคกรรมฐานท

จำหนายตะกรดคาถาวชาอาคมของขลงตางๆเชนพวกเสนห

ยาแฝดอยยงคงกระพนชาตรดฤกษงามยามดดชาตาราศเทานน

สวนพระธดงคกรรมฐานทดำเนนตามทางพระธดงคนนไมมแลว

สำหรบทกวนนอยาไปทำใหเสยเวลาและเหนอยเปลาเลยสอย

สบายอยางนไมไดบาง

บรรดาอปสรรคทกดขวางทางออกบำเพญธดงควตรในเวลา

นนรสกมมากมายสำหรบทานเองไมยอมฟงเสยงใครแต

ไมคดคานใหเปนความกระเทอนใจกนเปลาๆไมเกดประโยชน

อะไรทงสองฝายในความรสกทฝงลกอยภายในทานมวาคนเหลาน

และพระอาจารยเหลานมไดเปนเจาของศาสนามไดเปนเจาของ

มรรคผลนพพานและมไดเปนผมอำนาจทำผอนใหเปนบาเปนบอ

ไดพอจะเชอถอไดเราเชอพระพทธเจาพระองคเดยวกบพระธรรม

และพระสงฆสาวกอรหนตเทานนวาเปนผประเสรฐในโลกทงสาม

ทานทพดหวานลอมกดกนไมใหเราออกกรรมฐานดวยอบายตางๆ

นมใชผวเศษวโสอะไรเลยเพยงมองดกรยาทาทางทแสดงออก


กพอทราบไดวาเปนนกปราชญหรอเปนคนพาลมสนดานเปน

อยางไรบางฉะนนคำกดกนหวงหามใดๆทแสดงออกจงไมเปน

สงทเราจะนำมาวนจฉยใหเสยเวลาเราจะตองออกปฏบตกรรมฐาน

โดยถายเดยวในไมชานและจะคนหาของจรงตามหลกธรรมท

ประทานไวจนสดกำลงความสามารถขาดดนสนซากพระกรรมฐาน

คอตวเราเองตายกยอมถวายชวตไวกบพระธรรมดวงเลศ

เมอพรอมแลวทานกออกเดนธดงคในทามกลางประชาชน

และครอาจารยทงหลายทกำลงชมนมกนอยในวดเวลานนเวลาจะ

ไปทานพดสงเสยดวยความจรงใจเพอเปนการแกปญหาตางๆท

คดคานโดยปรยายวาเมอกระผมและอาตมาไปแลวถาสอนตวเอง

ไมไดเตมภมจตภมธรรมตราบใดจะไมมาใหทานทงหลายเหนหนา

ตราบนนจะหวงตายเพอความรความเหนแจงในธรรมเทานน

ไมเปนอยางอนแนนอนกรณาชวยจำคำนไวดวยหากยงมวาสนา

ไดกลบมาพบหนากนอกจะลมไปเสยการทเราจะมโอกาสไดพบเหน

กนในอนาคตจงมอยเพยงอยางเดยวดงทเรยนแลว

ทานวาขณะทผคนสวนมากทงพระอาจารยใหญๆทง

ฆราวาสทชาวบานเคารพนบถอกนวาเปนนกปราชญราชบณฑต

พดคดคานกดกนอยนนใจเราเหมอนจะกดเพชรทงกอนใหแหลก

เปนผยผงไปในนาทเดยวและเหมอนจะเหาะเหนเดนไปทางอากาศ

ใหเขาดในเวลานนรสกมนมานะมนกระหยมยมยองอยภายในใจ

ราวกบจะออกแสงแจมจาพงออกมาใหคนทงหลายเหลานนเหน

เสยทซงเปนลกษณะประกาศตนวา“นไงละแสงเพชรอยในใจ

ขานไงละพากนเหนหรอยงจะพากนมวประมาทขาวาจะไปเปนบา

ลบคลำอะไรตางๆนนหรอใจขากบใจทานทงหลายมนมไดเปนใจ


ดวงเดยวกนพอจะกวาดรวบเขามามวสมชมนมกนตายแบบ

ไมมคณคาราวกบหมาตายอยางไรกนขายงไมพอใจจะตายตาม

แบบททานทงหลายจะพาตายอยเวลานขาประสงคจะตายแบบ

พระพทธเจาพาตายซงไมมเชอแหงภพเหลอหลออยเลยตาย

แบบนขาเคยตายมาแลวจนไมสามารถจะพรรณนาปาชาของตนได

แมไมรดวยญาณขากเชอพระพทธเจาผทรงญาณอนเอกไมมใคร

เสมอเหมอน”

เสรจแลวกลาพระอาจารยนกปราชญทงหลายออกเดนทาง

ทามกลางประชาชนจำนวนมากมงหนาไปทางพระธาตพนมเดน

บกปาฝาดงไปดวยเทาตามทางลอทางเกวยนเพราะสมยนนถนน

ไมมแมแตรปรางนอกจากทางคนเดนเทาและทางเกวยนเทานนใน

ดงใหญนนชางกชมเสอกมากสตวปาชนดตางๆมเตมไปทกหน

ทกแหงเพราะไมมบานผบานคนมากเหมอนสมยทกวนนซงไป

ทไหนมเตมไปดวยผคนบานเรอนปากปาจรงๆถาเดนผดทางก

มหวงอดขาวหรออาจตายไดเนองจากไมพบบานพบเรอนคนทไหน

เลยแมเดนทางตงวนกแทบจะไมเจอบานคน

อตสาหเดนบกปาฝาดงมาจนถงพระธาตพนมลถงอดร

หนองคายเพอตามหาทานอาจารยมนซงทราบวาทานจำพรรษา

อยทอำเภอทาบอไดพกอบรมกบทานชวระยะเทานนทานกหน

จากเราไปทางเชยงใหมหายเงยบไปเลยคราวนนกนบวาเปนคน

สนทาไปพกหนงเพราะไมมครอาจารยใหโอวาทสงสอนพอทราบ

ขาววาทานอาจารยมนไปพกบำเพญเพยรอยทเชยงใหมจงพยายาม

ตามหลงทานไปโดยการเทยวธดงคกรรมฐานไปเรอยๆตามลำ

แมนำโขงจนลถงเชยงใหมและเทยวบำเพญอยตามอำเภอตางๆ


ดวยความสงบสขทททานพกบำเพญแตละแหงนนลวนเปนปา

เปนเขาและหางไกลจากหมบานมากทานอาจารยมนเองกเทยว

อยตามแถบนนเชนกนแตตามทานไมพบอยางงายๆเพราะทาน

ชอบปลกตวจากหมคณะอยเสมอไมยอมใหใครพบอยางงายดาย

ทานกพยายามตามทานอยางไมลดละจนไดพบและไดฟงการอบรม

จากทานจรงๆแตทานไมคอยใหใครอยดวยทานชอบอยเฉพาะ

องคเดยว

ทานวาทานกพยายามไปอยในแถวใกลเคยงทานพอไปมา

หาสเพอรบโอวาทไดในคราวจำเปนเมอเขาไปเรยนศกษาขออรรถ

ขอธรรมทานกเมตตาสงสอนอยางเตมภมไมมปดบงลลบแต

ไมคอยใหใครอยดวยทานวาทานกพอใจททานเมตตาสงสอนใน

เวลาจำเปนเขาไปเรยนถามเมอหมดขอของใจแลวกกราบลาทานไป

บำเพญตามลำพงมการเขาๆออกๆอยเสมอเมออยนานไป

บางปทานกเมตตาใหเขาไปจำพรรษาดวยรสกดใจเหมอนตวจะ

ลอยทพยายามมาหลายปเพงสำเรจจากนนกไดจำพรรษากบทาน

เรอยมา

การบำเพญทางจตตภาวนารสกไดกำลงขนเปนลำดบ

ตอนไปอยท เชยงใหมแลวพรอมกบไดครอาจารยผ เชยวชาญ

คอยแนะนำสงสอนใจจงเหมอนจะเหาะจะบนดวยอำนาจแหง

ความอมเอบในธรรมทปรากฏอยกบใจไมมความอบเฉาเศราใจ

เพราะความเปนลมๆดอนๆของใจเหมอนพกอยทอนๆ

ใจนบวนเจรญขนโดยลำดบท งดานสมาธและดานปญญาม

ความเพลดเพลนในความเพยรท งกลางวนและกลางคนไมม

เวลาอมพอ


ชางใหญเขามาหาทานในเวลากลางคนยามดกสงด

คนวนหนงในพรรษาทราบวาทานจำพรรษาอยดวยกน๒

องคเวลาดกสงดทานกำลงนงภาวนาอยในกฎเลกๆขณะนน

ชางใหญเชอกหนงทเจาของเขาปลอยใหเทยวหากนตามลำพงใน

ปาเขาแถบนนไมทราบวามาจากทไหนเดนตวมเตยมเขามาใน

บรเวณดานหลงกฎทานและเดนตรงเขามาหากฎทานแตเผอญกฎ

ดานหลงมมาหนใหญกอนหนงบงอยชางจงไมสามารถเขามาถงตว

ทานไดพอมนเขามาถงหนกอนนนแลวกเอางวงสอดเขามาในกฎ

จนถงกลดและมงบนศรษะทานทกำลงนงภาวนาอยเสยงสดลม

หายใจดมกลนทานดงฟดฟาดๆจนกลดและมงไหวไกวไปมาและ

เยนไปถงศรษะทาน

องคทานเองกนงภาวนาบรกรรมพทโธๆอยอยางฝากจต

ฝากใจฝากเปนฝากตายกบพทโธจรงๆไมมทอาศยชางใหญ

ตวนนกยนนงอยทนนไมยอมหนไปไหนเปนเวลา๒ชวโมงเศษๆ

และคงยนดกนงอยทำนองนนราวกบจะคอยตะครบทานใหแหลกไป

ในเวลานนนานๆจะไดยนเสยงลมหายใจและสดกลนทานอย

นอกมงครงหนงแลวเงยบไปจากนนกเดนกลบออกไปทางดาน

ตะวนตกกฎแลวเอางวงลวงเขาไปในตะกรามะขามเปรยวทขาง

ตนไมซงโยมเขาเอามาไวเพอขดฝาบาตรออกมากนเสยงเคยว

ดงกรวมๆอยางเอรดอรอยทานจงนกวาทนมะขามสำหรบขด

ฝาบาตรเราคงเกลยงไมมเหลอแนนอนถาลงเจาทองใหญพงหลวง

ไดควาถกมอแลวเมอมนกนมะขามเปรยวในตะกราหมดแลวก

ตองเดนเขามากฎเราคราวนตองเขาถงตวและบดขยเราแหลกไป

อยางแนนอน


อยากระนนเลยเราควรออกไปพดกบมนใหรเรองกนเสยบาง

เพราะสตวพรรคนมนรภาษาคนไดดเนองจากมนเคยอยกบคนมา

นานเวลาเราออกไปพดกบมนดวยดใหรเรองแลวมนคงฟงเสยงเรา

นาจะไมฝนดอทะลงเขามาหากมนฝนทะลงพรวดพราดเขามาจะ

ฆาเรากยอมตายเสยเทานนแมเราไมออกไปพดกบมนแตเวลา

มนกนมะขามหมดแลวกตองเขามาหาเราจนไดถามนจะฆากตอง

ตายหนไมพนแนนอนเพราะเปนเวลาคำคนตากมองไมเหนหน

อะไรดวย

พอตกลงใจแลวทานกออกจากกฎเลกมายนแอบโคนตนไม

หนากฎแลวพดกบมนวาพชายนองขอพดดวยสกคำสองคำขอ

พชายจงฟงคำของนองจะพดเวลานพอไดยนเสยงทานพดขนมนก

หยดนงเงยบราวกบสตวไมมหวใจจากนนทานกเรมมธภาษตกบ

มนวาพชายเปนสตวของมนษยนำมาเลยงไวในบานเปนเวลานาน

จนเปนสตวบานความรสกทกอยางตลอดภาษามนษยทเขาพดกน

และพรำสอนพชายตลอดมานนพชายรไดดทกอยางยงกวามนษย

บางคนเสยอกดงนนพชายควรจะรขนบธรรมเนยมและขอบงคบ

ของมนษยไมควรทำอะไรตามใจชอบ

เพราะการทำบางอยางแมจะถกใจเราแตเปนการขดใจ

มนษยกไมใชของดเมอขดใจมนษยแลวเขาอาจทำอนตรายเราได

ดไมดอาจถงตายกไดเพราะมนษยเปนสตวฉลาดแหลมคมกวา

บรรดาสตวทอยรวมโลกกนสตวทงหลายจงกลวมนษยมากกวาสตว

ดวยกนตวพชายเองกอยในบงคบของมนษยจงควรเคารพมนษย

ผฉลาดกวาเราถาดอดงตอเขาอยางนอยเขากตเขาเอาขอสบลงท

ศรษะพชายใหไดรบความเจบปวดมากกวานนเขาฆาใหตายพชาย


จงจำไวอยาไดลมคำทนองสงสอนดวยความเมตตาอยางยงน

ตอไปนพชายจงรบศลหานองเปนพระจะใหศลหาแกพชาย

จงรกษาใหดเวลาตายไปจะไดไปสความสขอยางตำกมาเกดเปน

มนษยผมบญมคณธรรมในใจยงกวานนกไปเกดบนสวรรคหรอ

พรหมโลกสงขนไปเปนลำดบดกวามาเกดเปนสตวเดยรจฉานเชน

เปนชางเปนมาใหเขาขบข เฆยนตและขนไมขนฟนซงเปน

ความลำบากทรมานจนตลอดวนตายกไมไดปลอยวางภาระหนกดงท

เปนอยเวลาน

พชายจงตงใจฟงและตงใจรบศลดวยเจตนาจรงๆคอ

ขอทหนงปาณาฯอยาฆาคนฆาสตวใหเขาตายดวยกำลง

การกระทำของตนและอยาเบยดเบยนคนเบยดเบยนสตวดวยกน

มนเปนบาป

ขอสองอทนนาฯอยาลกขโมยของทมเจาของหวงแหน

เชนมะขามในตะกราทพชายเคยวกนอยเมอกนซงคนเขาเอามาให

นองขดฝาบาตรแตนองไมใหพชายเปนบาปเปนกรรมอะไรหรอก

เพยงบอกใหทราบวาเปนของมเจาของถาเขาไมใหอยากนอยา

เหยยบยำทำลายมนเปนบาป

ขอสามกาเมฯอยาเสพสตวทเขามเจาของหวงแหนมน

เปนบาปถาจะเสพกควรเสพเฉพาะสตวตวไมมคไมมเจาของจง

ไมเปนบาป

ขอสมสาฯอยาโกหกหลอกลวงกรยาแสดงออกใหตรง

ตอความจรงอยาแสดงเปนกรยาทหลอกลวงใหผอนหลงเชอมน

เปนบาป


ขอหาสราฯอยากนของมนเมามสราเมรยเปนตนกน

แลวเปนบาปตายไปตกนรกทนทกขทรมานเปนเวลานานตงกป

ตงกลปกวาจะหมดกรรมขนจากนรกแมพนจากนรกขนมาแลวยงม

เศษแหงกรรมชวตดตวมาอกมาเสวยชาตเปนเปรตเปนผเปนสตว

เดยรจฉานทรมานตามวบากของตนทเคยทำมากวาจะไดมาเกด

เปนคนจงแสนลำบากเพราะกรรมชวกดถวงไว

พชายจงจำไวใหดและทำตามคำทนองสงสอนนจะได

พนจากกำเนดของสตวไปเกดเปนมนษยเทวบตรเทวดาในชาต

ตอไปโดยไมสงสยเอาละนองสงสอนเพยงเทานหวงวาพชายจะ

ยนดทำตามตอนไปขอใหพชายจงไปเทยวหาอยหากนตามสบาย

เปนสขกายสขใจเถดนองกจะไดเรมบำเพญภาวนาตอไปและอทศ

สวนกศลแผเมตตาใหพชายเปนสขๆทกวนเวลาไมลดละเมตตา

เอาพชายไปไดแลวจากทน

เปนทนาประหลาดใจเหลอจะกลาวขณะททานกำลง

ใหโอวาทสงสอนอยนนชางใหญตวนนยนนงราวกอนหนไม

กระดกกระดกอวยวะสวนใดสวนหนงแมแตนอยเลยยนนงฟง

ทานอธบายจนจบพอทานใหศลใหพรสนสดลงและบอกใหไปได

มนจงเรมเคลอนไหวอวยวะเสยงปงปงๆราวกบฟาดนจะถลมไป

ดวยในขณะทมนเรมหนหลงกลบตวออกจากทนนหนไปและไป

แบบรเรองราวกบคำสงเสยทกอยางจรงๆคดดแลวนาสงสารมากท

กายเปนสตวแตใจเปนมนษยรดรชวในคำสงสอนไมดอดงฝาฝน

สมเปนสตวใหญมกำลงมากแตกลบออนโยนดวยใจทระลกรใน

คำผดถกชวดทกอยางพอพระทานวาทนพชายไปไดแลวเทานน

กหมนตวกลบไปเลยในทนทเวลาฟงคำสงสอนกตงใจฟงเสยจนแทบ


ไมหายใจเหมอนคนฟงเทศนพระดวยความเคารพธรรมฉะนน

จงเปนเรองทนาคดและอศจรรยทงสองฝายคอฝายผ

สงสอนชางกชางมอบายแยบคายเลอกเฟนคำแปลกๆมาสอนได

อยางจบใจไพเราะไมเพยงแตชางเปนสตวจะสนใจฟงแมมนษยเรา

ถาไดฟงในขณะนนกคงเคลบเคลมหลงใหลอยางไมมปญหาเพราะ

เปนคำมธภาษตทหาฟงไดยากไมมใครอาจพดไดอยางนนฝาย

ชางใหญกสนใจฟงดวยความสนทตดใจไมกระดกกระดกอวยวะ

กระทงหหางจนพระทานเทศนจบกณฑและบอกใหไปจงยอมไป

เทยวหากนตามประสาสตวทแสนดหายากจงทำใหคดซงในใจ

เพมเขาไปอกวาไมวาสตววามนษยถาไดประสบสงทตองใจแลว

ยอมทำใหหแจงตาสวางไปไดเหมอนไมมกลางคนใจซาบซาน

ไปดวยปตความพอใจไยดในปยวาจาทแสนมรสชาตซงปรารถนา

มานานแมจะรบประทานไปมากเพยงไรกไมมวนอมวนพอเพราะ

เปนสงทมคณคามากแกจตใจ

ทานอาจารยองคนทานชางพดชางยอพดยอเสยจน

ชางใหญตวนนเคลมหลบไปดวยคำออนหวานทมรสซงฝงอยภายใน

เชนคำวา“พชายพมกำลงมากสวนนองเปนผนอยไมมเรยวแรง

เหมอนพชายนองกลวพชายมาก”ฟงแลวซงสดจะกลาวจน

ชางใหญหลบทงยนลมสนใจเสยทกอยางแมมะขามเปรยวทได

หลงเคยวกลนเขาไปบางแลวกอยากจะคายออกมาใสตะกราใหนอง

ชายผนารกนาสงสารเสยสนไมอยากใหตดปากตดทองไปเสยเลย

จะเสยศกดศรของชางตวใหญมกำลงและแสนรประหนงตมงคล

เคลอนท ไดพอไดรบคำส งสอนเตมพงแลวกไปเทยวหากน

ตามลำพงมไดมาเกยวของรบกวนพระทานอกเลยกระทงทาน


ออกพรรษาแลวเทยวไปทอนกไมปรากฏวามนกลบมารบกวนทาน

อกจงนาอศจรรยใจสตวตวแสนรองคทานเองกออกเทยวไปตาม

อธยาศยเพอบำเพญสมณธรรมใหยงๆขนไป

ทานรสกเปนพระกรรมฐานทอาจหาญเดดเดยวมากประจำ

นสยทำอะไรทำจรงทานพกอยในภเขาไดใหโยมทำทางเดนจงกรม

ไวสามสายสายหนงเพอเดนบชาพระพทธเจาสายทสองเดนบชา

พระธรรมสายทสามเดนบชาพระสงฆสาวกทานทานเดนจงกรม

ทงสามสายนตามเวลาเปนประจำไมใหขาดไดพอฉนเสรจกเรม

เดนจงกรมสายพทธบชาจนถงเทยงวนทานจงหยดพกพอบาย

๒โมงกเรมลงเดนสายธรรมบชาจนบาย๔โมงถงเวลาปดกวาด

สรงนำจงหยดเมอทำขอวตรทกอยางเสรจแลวกเรมลงเดนสาย

สงฆบชาไปจนถง๔-๕ทมจงเขาทพกภาวนาหลงจากนนกพก

จำวดพอตนขนมากเรมเขาททำสมาธภาวนาจนสวางถดจากนน

กลงเดนจงกรมตอไปจนถงเวลาออกบณฑบาตคอยหยดเดน

บางคนทานนงภาวนาจนตลอดสวางโดยไมลกจากทนงเลย

กมคนททานนงภาวนาตลอดรงใจรสกสวางไสวแมออกจากสมาธ

ภาวนามาแลวในเวลาปกตขณะนงภาวนาตลอดรงนนปรากฏวา

โลกธาตไดดบหายไปจากความรสกโดยสนเชงแมกายตวเองก

ไมปรากฏวามอยเลยเวลานนเปนความอศจรรยอยางยงนบแต

ขณะนงพจารณาทกขเวทนาจนดบไปดวยการพจารณาจตไดหยงลง

สความสงบอยางละเอยดแนบแนนขณะนนปรากฏจำเพาะความร

เพยงอนเดยวททรงตวอยดวยความสงบสขละเอยดออนจนบอก

ไมถกไมมอารมณใดแมสวนละเอยดปรากฏขนภายในจตจงเปน

เหมอนโลกธาตดบไปพรอมกบอารมณทดบไปจากจตจนกวา


ถอนขนมาอารมณทเคยปรงจตจงคอยๆปรากฏตวขนกบจต

ทละเลกละนอยจากนนกทำความเพยรตอไปตามธรรมดา

ขณะทจตรวมตวลงสความสงบแมเปนเวลาหลายชวโมงก

ไมรสกวานานตามเวลาทผานไปคงเปนเอกจตเอกธรรมอยจำเพาะ

ใจเพยงดวงเดยวไมมสองกบสงใดเวลาจตถอนขนมาจงรไดวา

จตรวมสงบอยเปนเวลาเทานนชวโมงเทานชวโมงถาคนใดจต

ภาวนาสะดวกสงบลงไดงายคนนนแมจะนงจนตลอดรงกเทากบ

นงราว๒-๓ชวโมงเทานนไมทำการกดถวงเนนนานอะไรเลย

ทานวาทานอาจารยองคนชอบเผชญอนตรายเกยวกบชางมากกวา

อยางอนทานวาพอผานอนตรายจากคราวนนมาแลวไมนานนก

เลยกไปเจอกบชางใหญตวหนงเขาอกทแมปางจงหวดลำปาง

แทบเอาตวไมรอดคราวนตวนเปนชางปาจรงๆมไดเปนชางบาน

ทเขาเลยงไวเหมอนคราวทแลวนนคอตอนกลางคนทานกำลง

เดนจงกรมอยไดยนเสยงมนเดนบกปาฝาดงและเสยงไมหกดง

ปงปงๆมาตลอดทางโฉมหนามงมายงทานและเดนใกลเขามา

ทกทจะหลบหลกปลกหนไปไหนกไมทน

จงตดสนใจวาธรรมดาชางปาทงหลายมกกลวแสงไฟทานจง

รบออกจากทางจงกรมไปเอาเทยนไขในทพกมาจดทละหลายๆ

เลมปกเสยบรอบไวตามสายทางเดนจงกรมยาวเหยยดเชยวคนเรา

มองดแลวสวางไสวงามตาเยนใจแตชางมนจะมองไปในแงไหนนน

เราทราบไมไดพอจดเทยนปกเสยบไวเสรจเทานนชางกเดนมา

ถงทนนพอดขณะนนทานเองไมมทางหลบหลกปลกตวมแต

ตงสตยาธษฐานขอบนดาลคณพระพทธเจาพระธรรมพระสงฆ

จงชวยคมครองปองกนอยาใหชางใหญตวนทำอนตรายแก


ขาพระพทธเจาไดพออธษฐานจบลงชางกเขามาถงทนนพอด

และหยดยนกางหตวผงอยไมกระดกกระดกอวยวะสวนใดๆณ

ขางทางจงกรมหางจากทานประมาณวาเศษทามกลางไฟกำลง

สวางไสวอยรอบตวทานเวลานนซงมองเหนชางไดถนดชดเจน

ทานวาชางตวนนใหญเทาภเขาลกยอมๆนเองทานเอง

กเดนจงกรมไปมาอยอยางไมสนใจกบมนเลยทงทกลวมนอยาง

เตมทใจเหมอนกบขาดลมหายใจไปแลวแตขณะมองเหนมนเดน

เขามาหาอยางผ งผายทแรกม เพยงความรสกท เกยวพนกบ

องคพทโธอยางเหนยวแนนทนอมมาระลกเปนองคประกนชวต

เทานนนอกนนไมคดเหนอะไรเลยแมชางทงตวทใหญเทาภเขา

ทงลกมายนอยขางทางจงกรมกไมยอมสงจตออกไปหามนกลว

จตจะพรากจากพทโธซงเปนองคสรณะอนประเสรฐสดในเวลานน

พทโธกบจตกลมกลนเปนอนหนงอนเดยวกนจนใจหายกลว

เหลอแตความรกบคำบรกรรมพทโธซงกลมกลนเปนอนเดยวกน

ชางกคงยนดทานอยแบบภเขาไมยอมกระดกกระดกตวเลยขณะนน

หกางผงราวกบจะแผเมตตาใหไมยอมรบ

เพราะลกษณะทาทางทมนเดนเขามาหาทานทแรกเหมอน

จะเขามาขยขยำอยางไมมรรอแมชววนาทหนงเลยแตพอมาถงทนน

แลวกลบยนตวแขงทอราวกบสตวไมมหวใจพอจตกบพทโธเขา

เปนอนหนงอนเดยวกนแลวทานกหายกลวมหนำยงกลบเกด

ความกลาหาญขนมาสามารถจะเดนเขาไปหามนไดอยางไมสะทก

สะทานอะไรทงสนแตมาคดอกแงหนงวาการเดนเขาไปหามน

ซงเปนสตวรายอาจเปนฐานะแหงความประมาทอวดดกไดเปนสง

ไมควรทำจงเปนเพยงเดนจงกรมแขงกบการยนของมนอยางองอาจ


กลาหาญราวกบไมมอนตรายใดๆจะเกดขนในทนนนบแตขณะ

ชางตวนนเดนเขามายนอยทนนเปนเวลาชวโมงเศษๆไฟเทยนไข

ชนดดๆยาวๆทจดไวบางเลมกหมดไปบางเลมกจวนจะหมด

มนจงไดกลบหลงหนแลวเดนกลบออกไปทางเกาและเทยวหากน

ในแถบบรเวณนนเสยงหกไมกนเปนอาหารสนนปาไปหมด

ทานไดเหนความอศจรรยของจตและของพทโธประจกษใจ

ในคราวนนเปนครงแรกเพราะเปนคราวจำเปนจรงๆไมสามารถ

จะหลบหลกปลกตวไปทไหนใหพนไดนอกจากตองสดวยวธนน

เทานนแมตายกยอมโดยไมมทางเลอกไดนบแตขณะนนมาแลว

ทำใหเกดความมนใจวาเปนเรองอะไรกตามถา“จต กบ พทโธ”

เปนตน ไดเขากนสนทสนมกลมกลนเปนอนหนงอนเดยวกน

โดยหลกธรรมชาตแลว ไมสามารถทำอนตรายไดอยางแนนอน

นเปนความเชออยางสนทใจตลอดมาทานวาชางตวนนกเปนสตว

ทแปลกอยมากเวลาเขามาถงทนนแลวแทนทจะแสดงอาการ

อยางไรกไมแสดงคงยนนงหกางอยอยางสงบแลดทานเดนจงกรม

กลบไปกลบมาอยางไมเบอพอดเตมตาแลวกกลบหลงหนคน

ทางเกาแลวเทยวหากนไปเรอยๆแบบทองไมร รอนแลว

หายเงยบไปเลยซงเปนสตวทนารกอกตวหนงไมดอยกวาตวท

ผานมาแลวซงเปนสตวบานทรภาษาคนไดด

สำหรบตวหลงนเปนสตวปามาแตกำเนดซงมอายไมตำ

กวารอยปไมอาจรภาษาคนไดทานจงไมไดพดอะไรกบมนเปนแต

เดนจงกรมเฉยอยเทานนตวหลงนไมมลกพรวนแขวนคอเหมอน

ตวนนทงชาวบานกบอกวาเปนชางปาและเคยเปนนายโขลง

มานานเฉพาะคราวนทำไมจงมาเทยวตวเดยวกไมทราบอาจจะ


พรากจากโขลงมาชวคราวกไดดงน

แมชางตวนนหนไปแลวทานยงเดนจงกรมตอไปดวย

ความอศจรรยใจและเหนคณของชางตวนนทมาชวยใหจตทานได

เหนความอศจรรยในธรรมเกยวกบความกลวความกลาแตคราวน

ชางมาชวยเสรมใหรเรองนไดอยางประจกษใจหมดทางสงสยชาง

ตวนนจงเปนเหมอนชางเทวบตรหรอชางเทพบนดาลกนาจะไมผด

เพราะธรรมดาชางในปาซงไมคนเคยและใหอภยแกผใดนอกจาก

จะสไมไหวจรงๆแลวจงรบวงหนเอาตวรอดเทานนแตชางตวน

ตงหนาตงตาเดนมาหาเราอยางอสระมไดถกบงคบขบไลดวยวธ

ใดๆจากผใดและเดนมาหาเราทงทไฟกตามสวางอยรอบดาน

แทนทมนจะตรงเขาขยขยำเราใหแหลกเปนจณวจณไปดวยกำลงก

ไมทำหรอจะตนตกใจกลวไฟรบวงหวซกหวปำเขาปาไปกไมไปเมอ

เดนองอาจชาตอาชาไนยเขามาถงทเราอยแลวยงกลบยนทอดเรา

อยเปนเวลาตงชวโมงเศษๆจงหนไปแบบธรรมดามไดกลามได

กลวอะไรทงสนจงเปนสตวทนาคดพศวงงงงนอยไมลมจนบดน

จากคราวนนมาแลวจะไปเทยวหรอพกอยในทเชนไรก

ไมคดกลวเพราะเชอธรรมอยางถงใจแตบดนนเปนตนมาสมกบ

ธรรมบทวา“พระธรรมยอมรกษาผปฏบตไมปลอยใหตายจมดน

จมนำแบบขอนซงแนนอน”

ความรเรองของจตของธรรมอยางถงใจยอมรกนในเวลา

คบขนถาไมคบขนจตมกเลนตวยวเราดวยกเลสชนดตางๆไมม

ประมาณจนตามแกไมทนยอมใหมนขามศรษะไปตอหนาตอตา

ประหนงไมมความสามารถหกหามตามแกมนใหหลดไปไดเลยพอ

เวลาเขาทคบขนจนมมจรงๆกำลงของจตของธรรมไมทราบวามา


จากไหนใจกหมอบและยอมเชอเราเชอธรรมไมฝาฝนกำหนด

บงคบใหอยอยางไรหรอกบธรรมบทใดกอยอยางนนไมฝาฝน

คงจะเปนเพราะความกลวตายกเปนไดถาฝาฝนจงกลายเปนจตท

วานอนสอนงายไมดอดงในเวลาเชนนนนาจะเปนเพราะเหตนทพระ

ธดงคกรรมฐานทานชอบเขาแตปาแตเขาทงทกลวตายและใจหนง

ไมอยากเขาสำหรบจตผมเปนเชนนสวนจตของทานผอนนน

ไมทราบไดแตถาตงใจฝกใหถงเหตถงผลจรงๆกนาจะเหมอนๆกน

เพราะจตเปนทสถตอยแหงธรรมและกเลสททำใหมความ

รสกกลารสกกลวรสกดชวตางๆเชนเดยวกนการฝกฝนทถก

กบเหตผลซงเปนจดมงหมายของธรรมจงสามารถทำใหกเลสชนด

ตางๆยอมจำนนและสนสญไปจนไมเหลอเปนเชออกตอไปผม

เองซงมนสยหยาบจงมกเชอตอการทรมานชนดหยาบๆเพอให

ทนกบกเลสซงเปนธรรมชาตหยาบทมอยในตนดงคราวชางใหญ

เดนเขามาหาขณะกำลงเดนจงกรมอยเปนขณะทไดเหนกเลส

และธรรมของพระพทธเจาอยางชดเจนภายในใจเพราะปกตจตท

มกเลสเปนเจาอำนาจครองใจรสกฝกทรมานยากดไมดเราผ

จะฆามนใหฉบหายสนซากไปแตกลบจะตายกอนมนเพราะความ

เหนยวแนนแกนอาสวะทเกาะกนเรามานานเสยดวยซำ

แตพอเขาตาจนและไดชางใหญมาชวยเทานนกเลสตว

ดอดานตานทานความเพยรเกงๆไมทราบหายหนาไปไหนใจก

บอกงายสงใหอยอยางไรและใหอยกบธรรมบทใดกยอมรบทนท

ทนใดราวกบนำมนเครองหลอลนไมฝาฝนดงทเคยเปนมาเลย

พอกเลสขยายตวออกจากใจธรรมทเตรยมพรอมอยแลวในขณะ

เดยวกนกแสดงความสวางไสวและความองอาจกลาหาญตอทกสง


ขนมาภายในใจทนทใหไดเหนไดชมอยางเตมใจทกระหายมานาน

ความกลวตายไมทราบหายหนาไปไหนจงทำใหเหนไดชดวา

ความกลวกคอกเลสตวเคยออกหนาออกตามานานเราดๆนเอง

พอความกลวซงเปนเครองกดถวงลวงใจดบลงไปแลวแมจะ

ไมดบไปโดยสนเชงแตกทำใหเหนโทษของมนอยางประจกษใน

ขณะนนวาระตอไปถงจะเกดขนมาอกตามความมอยของมนกยง

พอใหเราระลกรไดบางวา“ความกลวนมใชหนามตรมงคลของเรา

แตเปนหนาศตรทเคยมาในรปรางแหงมตรตางหาก”จงไมทำให

ใจเชอชนดตดจมในมนเหมอนทแลวๆมาและพยายามกำจด

มนออกทกวาระแหงความเพยรจนสภาพแหงศตรทมาในสภาพ

แหงมตรเหลานสญสนไปจากใจนนแลจงจะนอนใจและอยเปนสข

หายกงวลโดยประการทงปวงได

ตามความรสกของผมวาคนเราถาหวงพงธรรมสนใจ

ในธรรมรกใครใฝใจในธรรมปฏบตตามธรรมจรงตามทพระองค

ประทานไวดวยความแนพระทยและพระเมตตาจรงๆคำวารธรรม

เหนธรรมขนตาง ๆ ดงพทธบรษทครงพทธกาลรเหนกน จะไม

เปนปญหาทสดเออมตามความคาดคดอะไรเลย จำตองรเหน

กนไดธรรมดา ๆ เหมอนทานทรเหนกนมาแลวในครงพทธกาล

นนแล ทกาลสถานทและบคคลสมยนขดกบครงพทธกาลโดย

ทางมรรคทางผลอยเวลาน กเพราะเราเองทำตวใหขดกบทาง

ดำเนนของตวเองโดยตองการผลแตมไดสนใจกบเหตคอวธ

ดำเนนวาถกหรอผดประการใดบางจะควรดดแปลงกายวาจาใจ

ใหตรงตอธรรมคอทางดำเนนเพอมรรคผลนพพานอยางไรบางถา

มการทดสอบตนกบธรรมอยเสมอเพอความมงหมายจะสำเรจ


ตามใจบางอยางไรตองสำเรจในขนใดขนหนงแนนอนตามกำลงสต

ปญญาของตนเพราะครงพทธกาลกบสมยนกเปนสมยทกเลส

จะพงแกดวยธรรมและหายไดดวยธรรมเชนเดยวกนดงโรคนานา

ชนดในสมยตางๆทหายไดดวยยาทถกกบโรคตลอดมาฉะนน

ผมเองเชออยางนมานานแลวยงปฏบตมานานเพยงไรกยง

เชออยางฝงใจถอนไมขนเพยงนนและยงไดฟงคำททานอาจารยมน

สงสอนอยางถงใจสมยทอยกบทานความเชอมนกยงฝงใจลกลงจน

กลายเปนอนหนงอนเดยวกนกบใจโดยทานสอนวาการดกเลส

และแสวงธรรม ทานทงหลายอยามองขามใจซงเปนทอยของ

กเลส และเปนทสถตอยแหงธรรมทงหลาย กเลสกด ธรรมกด

มไดอยกบกาลสถานทใด ๆ ทงสน แตอยทใจ คอเกดขนทใจ

เจรญขนทใจ และดบลงทใจดวงร ๆ นเทานน การแกกเลสท

อนและแสวงธรรมทอน แมจนวนตายกไมพบสงดงกลาว ตาย

แลวเกดเลากจะพบแตกเลสทเกดจากใจ ซงกำลงเสวยทกข

เพราะมนนเทานน แมธรรมถาแสวงหาทใจกจะมวนพบโดย

ลำดบของความพยายาม สถานทกาลเวลานนเปนเพยง

เครองสงเสรมและเครองกดถวงกเลส และธรรมใหเจรญขน

และเสอมไปเทานน

เชนรปเสยงเปนตนเปนเครองสงเสรมกเลสทมอยในใจ

ใหเจรญยงขนและการเขาบำเพญในปาในเขากเพอสงเสรมธรรม

ทมอยในใจใหเจรญยงขนเทานนกเลสแทธรรมแทอยทใจสวนเครอง

สงเสรมและกดถวงและธรรมนนมอยทวไปทงภายในภายนอก

ฉะนนทานจงสอนใหหลบหลกปลกตวจากสงยวยวนกวนใจอนจะ

ทำใหกเลสทมอยภายในกำเรบลำพองมรปเสยงเปนตนและ


สอนใหเทยวอยในทวเวกสงดเพอกำจดกเลสชนดตางๆดวย

ความเพยรไดงายขนอนเปนการยนวฏฏะภายในใจใหสนเขา

ดวยเหตนการแสวงหาทอยอนเหมาะสมเพอความเพยร

สำหรบนกบวชผหวงความพนทกขภายในใจจงเปนความชอบยง

ตามหลกธรรมทพระพทธเจาผทรงเหนภยประจกษพระทยประทาน

ไวเพอหมชนเพราะการอยในทธรรมดากบการอยในทแปลกๆ

เปลยวๆความรสกในใจดวงเดยวนนมการเปลยนแปลงไปตาม

สถานทอยเสมอไมแนนอนยงพอทราบวาจตมอาการชนชาตอ

สถานทเทานนผเปนนกสงเกตตวเองจะทราบไดทนทและรบ

เปลยนแปลงโยกยายสถานทเพอความเหมาะสมไมนงนอนใจอน

เปนการเปดโอกาสใหกเลสสงสมกำลงเพอทำลายตนโดยไมรสกการ

แกเหตการณดวยความไมประมาทไดทนทวงทกเลสยอมไมม

โอกาสกอตวและสงสมกำลงขนทำลายจตและธรรมซงมอยภายใน

ใจดวงเดยวกนไดและมทางกาวหนาไมเสอมคลาย

ผปฏบตเพอความเหนภยตองเปนผมสตระลกรอยกบใจ

ตลอดเวลาไมพลงเผลอไดเปนการดความไมพลงเผลอนนแลคอ

ทำนบเครองปองกนกเลสตางๆทยงไมเกดไมใหมโอกาสเกดขนได

ทมอยซงยงแกไมหมดกไมกำเรบลำพองและทำความพยายาม

กำจดปดเปาดวยสตปญญาศรทธาความเพยรไมลดละทอถอย

สถานทใดจตกลวและมสตระวงตวดสถานทนนคอปาชาเผาผลาญ

กเลสทงมวลดวยตปธรรมคอความเพยรมสตปญญาเปนเครองมอ

เผาผลาญทำลาย

คำวาฌานกดสมาธกดปญญากดวมตตหลดพนกดและ

คำวากเลสเสอมอำนาจกดกเลสตายไปโดยลำดบไมกำหนดสถานท


เวลานาทกดหรอกเลสตายไปจนหมดสนภายในใจกดจะปรากฏ

ประจกษกบใจในสถานทบำเพญอนถกตองเหมาะสมของผม

ความเพยรเปนไปดวยความรอบคอบนนแลไมมทอนเปนทเกดและ

ดบของกเลสทงมวลโปรดทราบไวอยางถงใจวาธรรมเจรญ ณ ทใด

กเลสยอมเสอมและดบสญไป ณ ทนนคำวา“ทใด”นกปฏบต

ทงหลายพงทราบวาคอทใจดวงเดยวเทานนฉะนนจงพากนหำหน

ฟนฝาฆากเลสดวยความกลาตายในสนามรบคอทใจโดยอาศย

สถานทเหมาะสมเปนเครองหนนกำลงเพอชยชนะเอาตวรอดเปน

ยอดคนดวยประโยคแหงความเพยรของตนเถดอยาหนเหเรรวนวา

กเลสกองทกขจะมอยในทอนใดนอกจากมอยในใจดวงเดยวน

เทานน

เทาทปฏบตมาแตขนเรมแรกซงเปนไปดวยความตะเกยก

ตะกายและลบๆคลำๆเพราะขาดครอาจารยผอบรมสงสอน

โดยถกตองจนไดมาเปนครอาจารยสงสอนหมคณะ กมไดเหน

กองทกขและความแปลกประหลาดพรอมกบความอศจรรยเกนคาด

ท งหลายท ไม เคยร เคยเหนมากอนแสดงขน ณ ทแหงใดเลย

นอกจากแสดงขนทใจดวงเดยวซงเปนทสถตอยแหงธรรมและ

กเลสทงหลายนเทานน และมทกขกบสมทยทมอยในใจของเรา

ของทานแตละรายนเทานน เปนสงทมอำนาจมากเหนอสงใด ๆ

ในโลกทงสาม ทสามารถปดกนทางเดนเพอมรรคผลนพพานได

อยางมดชด แมเครองมอทำการขดคนบกเบกทกข สมทย เพอ

มรรคผลนพพานใหปรากฏขนอยางเปดเผย กไมมอะไรในสามโลกท

สามารถยงไปกวานโรธกบมรรคซงมอยในใจดวงเดยวกนน เรองม

อย เพยงเทาน อยาไปสนใจคดถงกาลสถานทหรอบคคลใด ๆ


วาเปนภยและเปนคณใหเสยเวลาและลาชาไปเปลาโดยไมเกด

ประโยชนอะไร ยงกวาการคดเรองกเลสกบธรรมซงมอยทใจ จะผด

พระประสงคความมงหมายของศาสดาผประทานธรรมสอนโลก

ดวยความถกตองแมนยำตลอดมานเปนใจความโอวาทททาน

อาจารยมนสงสอนอยางถงเหตถงผลสมยอยกบทานทเชยงใหม

จำไดอยางฝงใจไมเคยหลงลมจนบดนทานวา

บางคร งทานอาจารยองคน เกดความสงสยเรยนถาม

ทานอาจารยมนทานยงดเอาโดยทานวาถามเอาตามความใจชอบ

ของตนมไดเลงดหลกธรรมคอความจรงควรจะเปนอยางไรบาง

ความสงสยทเรยนถามนนมวาในครงพทธกาลตามประวตวาม

ผสำเรจมรรคผลนพพานมากและรวดเรวกวาสมยนซงไมคอยม

ทานผใดสำเรจกนแมไมมากเหมอนครงโนนหากมการสำเรจไดก

รสกจะชากวากนมากทานยอนถามทนทวาทานทราบไดอยางไร

วาสมยนไมคอยมทานผไดสำเรจมรรคผลกนแมสำเรจไดกชากวา

กนมากดงนทานเรยนตอบทานวากไมคอยไดยนวาใครสำเรจ

เหมอนครงโนนซงเขยนไวในตำราวาสำเรจกนครงละมากๆแตละ

ครงทพระพทธเจาทรงแสดงธรรมโปรดตลอดการบำเพญโดยลำพง

ในทตางๆกทราบวาทานสำเรจโดยรวดเรวและงายดายจรงๆ

นาเพลนใจดวยผลททานไดรบแตมาสมยทกวนนทำแทบลม

แทบตายกไมคอยปรากฏผลเทาทควรแกเหตบางเลยอนเปน

สาเหตใหผบำเพญทอใจและออนแอตอความเพยร

ทานอาจารยมนถามทานวาครงโนนในตำราทานแสดงไว

ดวยหรอวาผบำเพญลวนเปนผสำเรจอยางรวดเรวและงายดาย

ทนใจทกรายไปหรอมทงผปฏบตลำบากทงรไดชาผปฏบตลำบาก


แตรไดเรวผปฏบตสะดวกแตรไดชาและผปฏบตสะดวกทงรไดเรว

อนเปนไปตามประเภทของบคคลทมภมอปนสยวาสนายงหยอน

ตางกนทานเรยนตอบวามแบงภาคไวตางๆกนเหมอนกนมได

มแตผสำเรจอยางรวดเรวและงายดายอยางเดยวสวนผปฏบต

ลำบากทงสำเรจไดชาและปฏบตลำบากแตรไดเรวกมแตรสกผดกบ

สมยทกวนนอยมากแมจะมแบงประเภทบคคลไวตางกนเชนเดยว

กบสมยนทานอาจารยอธบายวาขอนขนอยกบผแนะนำถกตอง

แมนยำผดกนตลอดอำนาจวาสนาระหวางพระพทธเจากบพระสาวก

และพวกเราผดกนอยมากจนเทยบกนไมไดอกประการหนงความ

สนใจธรรมตางกนมากสำหรบในสมยนกบสมยพทธกาลแมพนเพ

นสยกผดกนกบครงนนมากเมออะไรๆกผดกนผลจะใหเปน

เหมอนกนยอมเปนไปไมได

เราไมตองพดถง เรองผอนสมยอนให เยนเยอไปมาก

แมตวเราเองยงแสดงความหยาบกระทบกระเทอนตวเองอย

ตลอดเวลาท งท เปนนกบวชและนกปฏบตซ งกำลงเขาใจวา

ตวประกอบความเพยรอย เวลานนดวยวธเดนจงกรมอยบาง

นงสมาธภาวนาอยบางแตนนเปนเพยงกรยาแหงความเพยร

ทางกายสวนใจมไดเปนความเพยรไปตามกรยาเลยมแตความคด

สงสมกเลสความกระเทอนใจอยตลอดเวลาในขณะทเขาใจวาตน

กำลงทำความเพยรดวยวธนนๆดงนนผลจงเปนความกระทบ

กระเทอนใจโดยไมเลอกกาลสถานทแลวกมาเหมาเอาวาตน

ทำความเพยรรอดตายไมไดรบผลเทาทควรความจรงตนเดนจงกรม

นงสมาธสงสมยาพษทำลายตนโดยไมรสกตวตางหากมไดตรง

ความจรงตามหลกแหงความเพยรเลย


ฉะนนครงพทธกาลททานทำความเพยรดวยความจรงจง

หวงพนทกขจรงๆกบสมยทพวกเราทำเลนราวเดกกบตกตาจงนำ

มาเทยบกนไมไดขนเทยบไปมากเทาไรยงเปนการขายกเลสความ

ไมเปนทาของตวมากเพยงนนผมแมเปนคนในสมยทำเลนๆ

ลวงๆตวเองกไมเหนดวยคำพดดถกศาสนาและดถกตวเองดงท

ทานวามานนถาทานยงเหนวาตวยงพอมสารคณอยบางทานลอง

ทำตามแบบทพระพทธเจาทรงสอนไวโดยถกตองดซอยาทำตาม

แบบทกเลสพาฉดลากไปอยทกวทกวนทกเวลาแมขณะกำลงเขาใจวา

ตนกำลงทำความเพยรอยมรรคผลนพพานทพระพทธเจาทรงสอน

ไวเปนสมบตกลางจะเปนสมบตอนพงใจทานในวนหนงแนนอน

โดยไมมคำวายากลำบากและสำเรจไดชามาเปนอปสรรคไดเลย

ขนาดทพวกเราทำความเพยรแบบกระดกจะหลดออก

จากกนเพราะความขเกยจออนแออยเวลานผมเขาใจวาเหมอนคน

ทแสนโงและขเกยจเอาสงอนเลกๆเทานวมอไปเจาะภเขาทงลก

แตหวงใหภเขานนทะลในวนเวลาเดยวซงเปนทนาหวเราะของทาน

ผฉลาดปราดเปรองดวยปญญาและมความเพยรกลาเปนไหนๆ

พวกเราลองคดดประโยคแหงความเพยรของทานผเปนศากยบตร

พทธสาวกในครงพทธกาลทานทำกนกบความเพยรของพวกเราท

ทำแบบเอาฝามอไปแตะแมนำมหาสมทรซงสดทนาสมเพชเวทนา

เหลอประมาณแตหวงพระนพพานดวยความเพยรเทาฝามอนน

ลองคดดกเลสเทามหาสมทรแตความเพยรเทาฝามอนนมนหางไกล

กนขนาดไหน

คนสมยฝามอแตะมหาสมทรทำความเพยรเพยงเลกนอย

แตความหมายมนปนมอวาจะขามโลกสงสารเมอไมไดตามใจหวง


กหาเรองตำหนศาสนาและกาลสถานทตลอดคนสมยนนสมยน

ไมละอายการประกาศความไม เปนทาของตวใหนกปราชญ

ทานหวเราะดวยความออนใจวาเราเปนผหมดความสามารถ

โดยประการทงปวงการลงทนแตเพยงเลกนอยดวยความเสยดาย

เรยวแรงแตตองการผลกำไรลนโลกลนสงสารนนเปนทางเดนของ

โมฆบรษสตรผเตรยมสรางปาชาไวเผาตวและนอนจมอยใน

กองทกขไมมวนลดหยอนผอนวฏฏะวาจะผานพนไปไดเมอไร

คำถามของทานทถามผมเปนเชงชมเชยศาสนธรรมชมเชย

กาลสถานทและบคคลในครงพทธกาลแตตำหนศาสนธรรมตำหน

กาลสถานทและบคคลในสมยนจงเปนคำชมเชยและตเตยนของ

โมฆบรษสตรทปดกนทางเดนของตนจนหาทางเลดลอดปลอดจาก

ภยไปไมไดและเปนคำถามของคนสนทาเปนคำถามของคนผตด

หนามกนทางเดนของตวมไดเปนคำถามเพอชวยบกเบกทางเดนให

เตยนโลงพอมทางปลอดโปรงโลงใจเพราะความสนใจปลดเปลอง

ตนจากกเลสดวยสวากขาตธรรมอนเปนมชฌมาทเคยใหความ

เสมอภาคแกสตวโลกผสนใจปฏบตตามโดยถกตองตลอดมาแต

อยางใดเลย

ถาทานจะมสตปญญาเปลองตนพอเปนทชมเชยบางแม

โดยการเทยบเคยงวาโรคทกชนดไมวาชนดรายแรงหรอชนด

ธรรมดาเมอสนใจรกษาและโรคถกกบยายอมมทางสงบและ

หายไดดวยกนแตถามไดสนใจรกษาโรคยอมกำเรบและเปน

อนตรายไดนอกจากโรคหวดหรอโรคเลกๆนอยๆตามผวหนง

ซงบางชนดไมรกษากมทางหายไดตามกาลของมนโรคกเลสซง

มใชโรคหดโรคเหาโรคกลากโรคเกลอนพอจะหายไปเองตองรกษา


ดวยยาคอธรรมในทางความเพยรตามแบบของศากยบตร

พทธสาวกททานทำกนจะเปนกเลสชนดรายแรงหรอไมเพยงไร

กจำตองสงบและหายไดไมมทางสงสย

ทานคดเพยงเทานผมกพอเบาใจและชมเชยวาทานกเปน

ผมความคดแยบคายบางผหนงทจะพอเชอความสามารถของตว

ไดวาจะเปนผขามโลกสงสารไดและเชอความสามารถของ

พระพทธเจาและศาสนธรรมวาเปนผตรสรธรรมดวยพระปรชา

สามารถทรงประกาศศาสนธรรมไวโดยชอบและเปนนยยานก-

ธรรมนำสตวใหขามพนไดจรงไมตำหนตเตยนตนวามกเลสหนา

ทำใหรธรรมไดชาโดยไมสนใจแกไขไมตเตยนพระพทธเจาวา

ทรงประกาศสอนธรรมไมเสมอตนเสมอปลายไมตเตยนพระธรรม

วาไรสมรรถภาพหรอเรยวแหลมไมสามารถแกกเลสของสตวใน

สมยนไดเหมอนครงพทธกาล

ทานอาจารยมนวาทานมไดปฏเสธเกยวกบกเลสของ

คนทมหนาบางตางกนและยอมรบวาคนในพทธสมยมความ

เบาบางมากกวาสมยปจจบนแมการอบรมสงสอนกงายผดกบ

สมยนอยมากประกอบกบผสงสอนในสมยนนกเปนผรยงเหนจรง

เปนสวนมากมพระศาสดาเปนพระประมขประธานแหงพระสาวก

ในการประกาศสอนธรรมแกหมชนการสอนจงไมคอยผดพลาด

คลาดเคลอนจากความจรงทรงถอดออกมาจากพระทยและ

ใจทบรสทธลวนๆหยบยนใหผฟงอยางสดๆรอนๆไมมธรรม

แปลกปลอมเคลอบแฝงออกมาดวยเลยผฟงกเปนผมงตอความจรง

อยางเตมใจซงเปนความเหมาะสมทงสองฝายผลทปรากฏเปน

ขนๆตามความคาดหมายของผมงความจรง


จงไมมปญหาทควรขดแยงไดวาสมยนนคนสำเรจมรรคผล

กนทละมากๆจากการแสดงธรรมแตละครงของพระศาสดาและ

พระสาวกสวนสมยนไมคอยมใครสำเรจไดคลายกบคนไมใชคน

ธรรมไมใชธรรมผลจงไมมความจรงคนกคอคนธรรมกคอธรรม

อยนนเองแตคนไมสนใจธรรมธรรมกเขาไมถงใจจงกลายเปนวา

คนกสกวาคนธรรมกสกวาธรรมไมอาจยงประโยชนใหสำเรจได

แมคนจะมจำนวนมากและแสดงใหฟงทงพระไตรปฎกจงเปน

เหมอนเทนำใสหลงหมามนสลดออกเกลยงไมมเหลอธรรมจงไมม

ความหมายในใจของคนเหมอนนำไมมความหมายบนหลงหมาฉะนน

ทานถามอาจารยองคนนวาทานเลาเวลานใจเปนเหมอน

หลงหมาหรออยางไรกนแนจงมวตำหนแตธรรมโดยถายเดยววา

ไมยงผลใหเกดขนแกตนเพอสำเรจมรรคผลนพพานงายๆเหมอน

ครงพทธกาลโดยไมคำนงใจตวบางซงกำลงสลดปดธรรมออก

จากใจยงกวาหมาสลดนำออกจากหลงของมนถายอนมาคดถง

ความบกพรองของตนบางผมเขาใจวาธรรมจะมทซมซาบและสถต

อยในใจไดบางไมไหลผานไปๆราวกบลำคลองไมมแองเกบนำ

ดงทเปนอยเวลานคนสมยพทธกาลมกเลสบางหรอหนากเปน

คณและโทษของคนสมยนนโดยเฉพาะมไดมาทำความลำบาก

หนกใจใหแกคนคนสมยนซงมกเลสชนดใดกกอความเดอดรอน

ใหแกกนเองแทบจะไมมโลกใหอยถาไมสนใจแกไขพอใหโลกวาง

จากการวางเพลงเผากนบาง

การตำหนตชมใครและสมยใดกตามยอมไมเกดประโยชน

ทงสนถาไมสนใจตำหนตชมตวเองผกำลงกอไฟเผาตวและผอนให

เดอดรอนอยดวยเวลานอนเปนการพรากไฟราคะโทสะโมหะ


ออกจากกนและกนท เกยวเนองกนอยพอมทางกาวเดนเขาส

ความสงบสขไดบางไมรอนระอดวยไฟเหลานจนเกนตวสมกบ

โลกมนษยอนเปนแดนของสตวผฉลาดกวาสตวอนๆบรรดาทอย

รวมโลกกนดงน

ทานวาทานอาจารยมนเขนใหญเกยวกบปญหาโลกแตก

ของเราทเรยนถามแมไมเรยนมากมายนกแตเวลาทานหยบยก

ออกมาคลายกบปญหานเปนเสยนหนามแกพระศาสนาและทาน

ตลอดตวเราเองแบบจะเยยวยาไมไดเรารสกเหนโทษของตวและ

เกดความไมสบายใจหลายวนทงทความจรงเรากมไดสงสยวาสมยน

จะไมมผสามารถบรรลธรรมไดทานเลยสบเขกเอาเสยนบวาพอด

กบคนปากไวอยไมสขแตกดอยางหนงทไดฟงธรรมทานอยางถงใจ

เทาทผมเลามานยงไมถงเสยวหนงแหงธรรมลกซงและเผดรอน

ททานแสดงนนเลยนนยงลกซงและเผดรอนยงกวามหาสมทร

สดสาครและไฟในนรก

แมเรองผานไปแลวทานยงใสปญหาผมอยางเหนบแนม

เรอยมาบางครงยงยกปญหานนมาประจานผมตอหนาทประชม

อกดวยไมใหเสรจสนลงงายๆวามจฉาทฐบางเทวทตทำลาย

ศาสนาบางแหลกไปหมดไมมชนดเลยจนทำใหหมเพอนสงสย

มาถามกมวาเปนดงททานวาจรงๆหรอผมตองไดชแจงใหทาน

ทราบวาผมมไดเปนไปตามปญหาทเรยนถามทานเปนแตอบาย

เพอฟงธรรมทานเทานนปกตถาไมมอบายแปลกๆขนเรยนถาม

ทานไมเทศนใหฟงแตการยกอบายขนเรยนถามนนผมเองกโงไป

โดดไปควาเอาคอนมาใหทานตหวเอาแทนทจะยกอบายอนราบรน

ดงามขนเรยนถามและฟงทานอธบายพอหอมปากหอมคอ


ตามปกตกเปนดงทานอาจารยองคนเลาใหฟงถาไมมอะไร

แปลกๆเรยนถามทานกพดไปธรรมดาแมเปนธรรมกเปนไปอยาง

เรยบๆไมคอยถงใจนกเมอเรยนถามปญหาชนดแปลกๆรสก

ทานคกคกและเนอธรรมทแสดงออกเวลานนกเหมาะกบความ

ตองการดงทเคยเรยนแลวในประวตทานความจรงทานกมไดสงสย

ทานอาจารยองคนวาเหนผดไปตางๆดงททานดดาขเขญแตเปน

อบายของทานผฉลาดในการแสดงธรรมยอมมการพลกแพลง

เปลยนแปลงไปตางๆเพอปลกประสาทผฟงใหไดขอคดเปนคต

เตอนใจไปนานๆบางไมเชนนนกจะพากนนอนกอดความโง

ไมสนใจคดอะไรกนบางเลยและจะกลายเปนกบเฝากอบวอย

เปลาๆพอถกทานสบเขกเสยบางดเหมอนหตงตาสวางขนไดบาง

นสยพระธดงคกรรมฐานสายทานอาจารยมนชอบขเขญ

สบเขกอยเสมอจงพอไดสตปญญาขบคดบางถาแสดงไปเรยบๆ

ฟงไปเงยบๆไมมทสะดดฉดใจใหตนเตนตกใจและกลวบาง

ใจคอยแตจะหลบในไมคอยไดอบายพอเปนเครองสงเสรมสต

ปญญาบางเลยกเลสชนดตางๆทคอยจะแซงหนาอยแลวมก

ไดโอกาสออกเพนพานกอกวนและรงควานใจเพราะอบายไมทน

กบความฉลาดของมนเมอไดรบอบายแปลกๆจากทานเพราะ

การเรยนถามปญหาเปนสาเหตสตปญญากรสกคกคกแพรวพราว

ขนบางดงนนททานอาจารยองคนเรยนถามทานอาจารยมนแมจะ

ผดบางถกบางจงอยในขายทควรไดรบประโยชนจากปญหาธรรม

นนๆตามสมควรดงทเคยไดรบเสมอมา

ทานวาปจำพรรษากบทานอาจารยมนปแรกทเชยงใหม

เกดความปตยนดอยางบอกไมถกสมทพยายามตดตามทานมา


หลายปแมจะไดฟงโอวาททานบางในทตางๆกเพยงชวระยะ

ไมจใจเดยวกถกทานขบไลหนไปคนละทศละทางเมอสบโอกาส

วาสนาชวยไดจำพรรษากบทานจรงๆในพรรษานนจงดใจมาก

และเรงความเพยรใหญแทบไมไดหลบนอนบางคนประกอบ

ความเพยรตลอดรงคนวนหนงจตสงบรวมลงอยางเตมทไปพกใหญ

จงถอนขนมาเกดความอศจรรยในความสวางไสวของใจซงไมเคย

เปนถงขนาดนนมากอนทำใหเพลดเพลนในธรรมจนสวางคาตา

ไมไดหลบนอนเลยในคนวนนน

พอตนเชาไดเวลาเขาไปทำขอวตรอปฏฐากทานอาจารยมน

และขนบรขารทานลงมาทฉนพอทานออกจากทภาวนาตาทาน

จบจองมองดทานอาจารยองคนจนผดสงเกตทานเองรสกกระดาก

อายและกลวทานวาตนทำผดอะไรไปหรออยางไรสกประเดยวทาน

กพดออกมาวาทานขาวนภาวนาอยางไรคนนจตจงสวางไสวมาก

ผดกบทเคยเปนมาทกๆคนนบแตมาอยกบผมตองอยางนซจง

สมกบผมาแสวงธรรมทนทานทราบหรอยงวาธรรมอยทไหนคนน

สวางไสวอยทไหนละทานสวางอยทใจครบผมทานเรยนตอบทง

กลวทงอายแทบตวสนทไมเคยไดรบคำชมเชยแกมคำซกถามเชนนน

แตกอนธรรมไปอยทไหนเลาทานจงไมเหนนนแลธรรม

ทานจงทราบเสยแตบดนเปนตนไปธรรมอยทใจนนแลตอไปทาน

จงรกษาระดบจตระดบความเพยรไวใหดอยาใหเสอมไดนนแลคอ

ฐานของจตฐานของธรรมฐานของความเชอมนในธรรมและฐาน

แหงมรรคผลนพพานอยทนนแลจงมนใจและเขมแขงตอความเพยร

ถาอยากพนทกขการพนทกขตองพนทนนแนนอนไมมทอนเปน

ทหลดพนอยาลบคลำใหเสยเวลาเรามใชคนตาบอดพอจะลบคลำ


คนนผมสงกระแสจตไปดทานเหนจตสวางไสวทวบรเวณกำหนด

จตสงกระแสไปทไรเหนเปนอยางนนอยตลอดจนสวางเพราะคนน

ผมมไดพกนอนเลยเขาสมาธภาวนาไปบางตอนรบแขกเทพบาง

กำหนดจตดทานบางเรอยมาจนสวางโดยไมรสกพอออกจากท

จงตองมาถามทานเพราะอยากทราบเรองของหมคณะมานาน

สบายไหม.อศจรรยไหมทนทานถามทานเลาวาทานนงไมกลา

เรยนตอบทานเพราะทานดตบดปอดเราจนหมดแลวจะเรยนตอบ

เพอประโยชนอะไรนบแตวนนนมายงกลวและระวงทานมากขน

แมแตกอนกเชอทานวารจตใจคนอยางเตมใจไมมทางสงสยอยแลว

ยงมาโดนเขาคนนนกยงเชอยงกลวทานมากจนพดไมถก

นบแตวนนนเปนตนมาทานตงหลกใจไดอยางมนคงและ

เจรญยงขนโดยลำดบไมมเสอมถอยเลยทานอาจารยมนกจใจเรา

อยเสมอเผลอตวไมไดเปนโดนทานดทนทและดเรวยงกวาแตกอน

การททานชวยจชวยเตอนเรอยมานนความจรงทานชวยรกษาจต

รกษาธรรมใหเรากลวจะเสอมไปเสยนบแตนนมากไดจำพรรษา

กบทานเรอยมาพอออกพรรษาแลวกออกเทยวบำเพญในทตางๆ

ทเหนวาสะดวกแกความเพยรทานอาจารยเองกไปอกทางหนง

โดยลำพงทานไมชอบใหพระตดตามตางองคตางแยกกนไปตาม

อธยาศยเมอเกดขอของใจคอยไปเรยนถามเพอทานชแจงแกไข

ใหเปนพกๆไป

ความเพยรทางใจทานอาจารยองคนนบวนเจรญกาวหนา

สตปญญาคอยแตกแขนงออกไปโดยสมำเสมอจนกลมกลนเปน

อนหนงอนเดยวกนกบใจอรยาบถตางๆเปนอยดวยความเพยร

มสตกบปญญาเปนเพอนสองในการประกอบความเพยรจตใจรสก


อาจหาญชาญชยไมหวนเกรงตออารมณทเคยเปนขาศกและแนใจ

ตอทางพนทกขไมสงสยแมยงไมหลดพน

เยนวนหนง เมอปดกวาดเสรจ ทานออกจากทพกไปสรงนำ

ไดเหนขาวในไรชาวเขา กำลงสกเหลองอราม ทำใหเกดปญหาขนมา

ในขณะนนวา ขาวมนงอกขนมาเพราะมอะไรเปนเชอพาใหเกด

ใจทพาใหเกดตายอยไมหยด กนาจะมอะไรเปนเชออยภายใน

เชนเดยวกบเมลดขาว เชอนนถาไมถกทำลายเสยทใจใหสนไป

จะตองพาใหเกดตายอยไมหยด กอะไรเปนเชอของใจเลา ถาไมใช

กเลสอวชชา ตณหา อปาทาน คดทบทวนไปมาโดยถออวชชา

เปนเปาหมายแหงการวพากษวจารณ พจารณายอนหนาถอยหลง

อนโลมปฏโลมดวยความสนใจอยากรตวจรงแหงอวชชา นบแต

หวคำจนดกไมลดละการพจารณาระหวางอวชชากบใจ จวนสวางจง

ตดสนใจกนลงไดดวยปญญา อวชชาขาดกระเดนออกจากใจไมม

อะไรเหลอ การพจารณาขาวกมายตกนทขาวสกหมดการงอกอก

ตอไป การพจารณาจตกมายตกนทอวชชาดบ กลายเปนจตสก

ขนมาเชนเดยวกบขาวสก จตหมดการกอกำเนดเกดในภพตาง ๆ

อยางประจกษใจ สงทเหลอใหชมอยางสมใจคอความบรสทธแหงจต

ลวน ๆ ในกระทอมกลางเขา มชาวปาเปนผอปฏฐากดแล ขณะท

จตผานดงหนาปากเลสวฏฏไปไดแลว เกดความอศจรรยอยคนเดยว

ตอนสวาง พระอาทตยกเรมสวางบนฟา ใจกเรมสวางจากอวชชา

ขนสธรรมอศจรรย ถงวมตตหลดพนในเวลาเดยวกนกบพระอาทตย

อทย ชางเปนฤกษงามยามวเศษเอาเสยจรง ๆ

พอฤกษงามยามมหาอดมมงคลผานไปแลวกไดเวลาออก

บณฑบาตทานเรมออกจากทมหามงคลมองดกระทอมเลกทให


ความสขความอศจรรยและมองดทศทางตางๆขณะนนปรากฏ

อะไรๆกกลายเปนมหาอดมมงคลไปกบใจดวงอศจรรยโดยสนเชง

ทงทสงทงหลายกเปนอยโดยธรรมดาของตนๆนนแลขณะไป

บณฑบาตใจกอมธรรมมองเหนชาวปาชาวเขาทเคยอปฏฐากดแล

ทานมาราวกบเปนชาวฟามาจากบนสวรรคกนทงสนจตระลกถง

บญถงคณทเขาเคยมแกตนอยางเหลอลนพนทจะพรรณนาคณให

จบสนลงไดเกดความเมตตาสงสารชาวปาแดนสวรรคเปนประมาณ

อดทจะแผเมตตาจตอทศสวนกศลแกเขามได

ตลอดสายทางทผานมาจนถงบรเวณทพกอนแสนสำราญ

ขณะจดอาหารทพยของชาวเขาลงในบาตรใจกอมธรรมไมคด

สมผสกบอาหารทเคยดำรงและใหความผาสกแกอตภาพมาแต

อยางใดแตกฉนไปตามธรรมเนยมทธาตกบอาหารเคยอาศยกนมา

ทานเลาวานบแตวนเกดมากเพงมาเหนชวตธาตขนธกบจตใจ

ปรองดองสดชนตอกนเหลอจะพรรณนาใหถกตองกบความจรงไดใน

เชาวนนนเองเปนความอศจรรยและพเศษผดคาดผดหมายและ

กลายเปนประวตสำคญของชวตอยางประทบใจตลอดมา

นบแตขณะโลกธาตไหวฟาดนถลมวฏจกรภายในจตจมหาย

ไปแลวธาตขนธและจตใจทกสวนตางอนตางเปนอสระไปตาม

ธรรมชาตของตนไมถกจบจองกดถวงจากฝายใดอนทรยหา

อายตนะหกทำงานตามหนาทของตนจนกวาธาตขนธจะหาไมโดย

ไมมการทะเลาะววาทกระทบกระเทอนกนดงทเคยเปนมา(การ

ทะเลาะทานหมายถงความไมลงรอยระหวางสงภายในกบภายนอก

สมผสกนทำใหเกดความยนดยนรายกลายเปนความสขทกขขนมา

และเกยวโยงกนไปเหมอนลกโซไมมวนจบสนลงได)คดตางๆ


ภายในจตทมมากและวนวายยงกวาคดใดๆในโลกไดยตลงอยาง

ราบคาบนบแตขณะศาลสถตยตธรรมไดสรางขนภายในใจโดย

สมบรณแลวเรองกอกวนลวนลามตางๆไมมประมาณซงเคยยด

จตเปนสนามเตนรำและทะเลาะววาทบาดหมางไมมเวลาสงบลงได

เพราะอวชชาตณหาเปนหวหนาบงการบญชางานใหโกลาหลวนวาย

รอยแปดพนประการนนไดสงบลงอยางราบรนชนใจกลายเปนโลก

รางวางเปลาภายในจตทผลตวชาธรรมอนบวรขนเสวยเมองจตราช

แทนอธรรม

กจนอกการภายในไดเปนไปโดยธรรมความสมำเสมอ

ไมมอรขาศกศตรมากอกวนวนวายตาเหนหไดยนจมกดมกลน

ลนลมรสกายสมผสเยนรอนออนแขงใจรบทราบอารมณตางๆ

เปนไปโดยธรรมชาตไมอาจเออมปนเกลยวยแหยแปรรปคดใหผด

เปนถกผกเปนแกแยเปนดผเปนคนพระเปนเปรตเปรตกลบ

เปนคนดดงทเจาอธรรมมอำนาจบญชางานมาแตเกากอนนงอย

สบายแมเปนหรอตายกมความสขนคอทานผนรทกขนรภยแท

ปราศจากเครองรอยรดโดยประการทงปวงซงเปนคำทานอทานใน

ใจทานเวลานน

ทานอาจารยองคนกเปนอกองคหนงทเปนลกศษยทาน

อาจารยมนซงเปลองทกขสนภยออกจากใจไดทจงหวดเชยงใหม

ทานเลาวาสถานทบำเพญจนถงความสนทกขภายในกดกระทอม

กฎเลกๆพอหมกตวทำความเพยรและพกผอนกายกดสถานท

เดนจงกรมกดสถานทนงสมาธภาวนาในกลางวนและกลางคนกด

หมบานเปนทโคจรบณฑบาตพอยงอตภาพใหเปนไปในละแวก

นนกดรสกเปนทซาบซงประทบใจผดททงหลายอยางบอกไมถก


และฝงใจตลอดมาจนทกวนนมไดจดจางรางเลอนไปเลย

นบแตขณะทวฏจกรไดถกควำลงจากใจเพราะความเพยร

สงหารแลวสถานทนนไดกลายเปนทบรมสขในอรยาบถทงหลาย

ตลอดมาราวไดเขาเฝาพระศาสดาในสถานทตรสรและททรงบำเพญ

เพยรในทตางๆโดยตลอดทวถงฉะนนหายสงสยในพระพทธเจา

แมทรงปรนพพานไปนานตามกาลของสมมตประหนงประทบอย

บนดวงใจเราทกขณะมไดทรงจากไปตามกาลแหงปรนพพาน

เลยหายสงสยในพระธรรมวามากนอยลกตนหยาบละเอยด

ทประทานไวแกมวลสตวปรากฏวาพระธรรมเหลานนสถตอยในใจ

ดวงเดยวและใจดวงเดยวบรรจธรรมไวอยางพรอมมลไมมอะไร

บกพรองหายสงสยในพระสงฆสาวกองคสปฏปนโนผบรสทธ

ทงสามรตนะนไดเกยวเนองเชอมโยงเปนอนหนงอนเดยวกน

ภายในใจมความเปนอยดวยพทธะธรรมะและสงฆะองค

บรสทธรวมกนเปนธรรมแทงเดยวมความสบายหายหวงนบแตบดนน

เปนตนมาไมมเครองกดถวงลวงใจอยในอรยาบถใดกเปนตวของ

ตวไปตามอรยาบถนนๆไมมสงกดขหรอแอบแทรกขอแบงกนแบง

ใชเหมอนแตกอนทอยกบนกขอทานโดยไมรสกตวเดยวขอนนเดยว

ขอนอยทกอรยาบถคำวาขอนนขอนนนทานหมายถงกเลสตว

บกพรองขาดแคลนไมมเวลาอมพอประจำนสยของมนเมอมอำนาจ

ตงบานเรอนบนหวใจคนและสตวแลวจงตองทำการบงคบหรอขอ

อยไมถอยซงเปนงานประจำนสยของมนโดยขอใหคดอยางนนขอให

พดอยางนขอใหทำอยางโนนตามอำนาจของมนอยไมหยด

ถาไมมธรรมไวปดกนความรวไหลจากการบงคบและการขอ

เอาอยางดอดานของเหลากเลสจงมกแบงหรอเสยใหมนเอาไปกน


จนหมดตวไมมความดตดตวพอเปนเครองสบภพตอชาตเปนคนด

มศลธรรมตอไปไดเกดภพใดชาตใดกลวนแตเกดผดทผดฐาน

ไมมความสำราญบานใจไดบางพอควรแกภพกำเนดทอตสาหเกดกบ

เขาทงชาตททานเรยกวาขาดทงทนสญทงดอกนนกคอผประมาท

นอนใจแบงใหแตกเลสเปนเจาบานครองจตใจไมมการปองกนฝาฝน

มนบางเลยมนจงบงคบเอาแบงเอาจนไมมอะไรเหลอตดตวดงกลาว

แลวทานผหมดหนสนความพะรงพะรงทางใจแลวจงอย เปน

สขทกๆอรยาบถในขนธทกำลงครองตวอยเมอถงเวลาแลวก

ปลอยวางภาระในขนธเหลอแตความบรสทธพทโธเปนสมบต

ทงดวงนนแลคอความสนทกขโดยสนเชงตลอดกาลซงเปนความสน

อยางอศจรรยและเปนกาลอนมคณคามหาศาลไมมสงใดเสมอ

เหมอนในไตรภพ

ผดกบความเปนของสมมตท งหลายทตางปรารถนา

ความเกดเปนสวนมากและออกหนาออกตามไดสนใจในทกขทจะ

ตดตามมาพรอมกบความเกดนนๆบางเลยความจรงการเกดกบ

ความทกขนนแยกกนไมออกแมไมมากกจำตองมจนไดนกปราชญ

ทานจงกลวความเกดมากกวาความตายผดกบพวกเราทกลว

ความตายซงเปนผลมากกวากลวความเกดทเปนตนเหตอนเปน

ความกลวทฝนคตธรรมดาอยมากทงน เพราะไมสนใจตดตาม

รองรอยแหงความจรงจงฝนและเปนทกขกนอยตลอดมาถา

ปราชญทานมกเลสประเภทพาคนใหหวเราะเยาะกนแลวทานคงอด

ไมไดอาจปลอยออกมาอยางเตมทสมใจทานทไดเหนคนแทบ

ทวโลกตงหนาตงตาฝนความจรงกนอยางไมมองหนามองหลงเพอ

หาหลกฐานความจรงกนบางเลยแตทานเปนปราชญสมชอสมนาม


จงมไดทำแบบโลกๆททำกนนอกจากทานเมตตาสงสารและชวย

อนเคราะหสงสอนสวนทสดวสยกปลอยไปดวยความหมดหวงจะ

ชวยได

ทานอาจารยองคนเปนผผานพนภยพบตสารพดทเคยม

ในสงสารบดนทานถงสอปาทเสสนพพานในสถานทมนามวา

“โรงขอด”แหงอำเภอพราวจงหวดเชยงใหมในราวพรรษาท๑๖

หรอ๑๗ผ เขยนจำไมถนดจำไดแตเปนฤดเรมเกบเกยวตอน

ออกพรรษาแลวใหมๆทานเลาใหฟงอยางถงใจในเวลาสนทนา

ธรรมกนซงเรมแต๒ทมถง๖ทมเศษไมมใครมาเกยวของ

รบกวนใหเสยเวลาในขณะนนการสนทนาธรรมจงเปนไปดวย

ความราบรนทงสองฝายจนถงจดสดทายแหงธรรมซงเปนผลทเกด

จากการปฏบตโดยเรมสนทนาแตตนจากแมก.ไกก.กาสระอะ

สระอาคอการฝกหดขนเรมแรกทคละเคลาไปดวยทงความลมลก

คลกคลานทงความลมความเหลวทงความดความเลวสบปนกนไป

ทงความดใจเสยใจอนเปนผลมาจากความเปนลมๆดอนๆของ

การปฏบตทเพงฝกหดในเบองตนจนถงสดทายปลายแดนแหงจต

แหงธรรมของแตละฝายผลแหงการสนทนาจากทานเปนทพอใจ

อยางยง

เมอไดโอกาสจงไดอาราธนานำลงในปฏปทาของพระธดงค-

กรรมฐานสายทานอาจารยมนเพอทานผอานทสนใจใครธรรมจะ

ไดนำมาพจารณาไตรตรองและคดเลอกเอาเทาทควรแกจรตนสย

ของตนๆผลอนพงหวงจากการเลอกเฟนคงเปนความราบรนดงาม

ตามความพยายามของแตละทานเพราะพระอาจารยองคนทาน

เปนพระทพรอมจะยงประโยชนใหเกดแกโลกผเขาไปเกยวของอย


เสมอไมมความบกพรองทงมารยาทการแสดงออกทางอาการ

ทงความรทางภายในทฝงเพชรนำหนงไวอยางลกลบยากจะคนพบ

ไดอยางงายดายถาไมรอดตายกไมอาจรไดเฉพาะองคทานผเขยน

ลอบขโมยถวายนามทานวา“เพชรนำหนง”ในวงกรรมฐานสาย

ทานอาจารยมนมาเกอบ๓๐ปแลวโดยไมกระดากอายคนจะหา

วาบาเลยเพราะเกดจากศรทธาของตวเอง

เวลานทานยงมชวตอยและใหความเมตตาอบอนแกพระเณร

จำนวนมากตลอดประชาชนในภาคตางๆแหงประเทศไทย

พากนไปกราบไหวบชาฟงการอบรมกบทานเสมอมไดขาดทางวด

เหนความลำบากในองคทานเพราะเขาวยชราแลวจำตองจดใหม

กาลเวลาทควรเขากราบเยยมรบการอบรมและเวลาพกผอนพอ

สมควรเพอทำประโยชนแกโลกไปนานไมหกขาดสะบนลงใน

ระหวางทอายยงไมถงกาลทควรจะเปนโดยมากการตอนรบขบสกน

ระหวางพระผเปนครอาจารยกบประชาชนจำนวนมากทมาจากท

ตางๆประกอบนานาจตตงดวยแลวพระอาจารยองคนนๆมน

จะเปนฝายบอบชำอยเสมอทกเวลานาททมผไปเกยวของซงสวน

มากกหวงใหไดอยางใจของตวไมคำนงถงความลำบากและหนาท

การงานของทานททำประจำวนเวลาบางเลยจงมกถกรบกวนยงกวา

นำบงนำบอเสยอก

หากไมสมใจหวงบางกทำใหเกดความขนมวภายในวา

ทานรงเกยจถอตวไมใหการตอนรบขบสสมกบเพศทบวชมาเพอ

ชำระกเลสประเภทถอตวและขดใจคนนอกจากนนกตงขอรงเกยจ

ขนภายในและระบายออกในทตางๆอนเปนทางใหเกดความ

เสอมเสยตามๆกนมาไมมสนสดพระทควรเคารพเลอมใสและ


เปนประโยชนแกประชาชนกอาจกลายเปนพระทมคดตดตวโดย

ไมมศาลใดกลาตดสนลงไดความจรงพระบวชมากเพอทำประโยชน

แกตนและแกโลกเตมความสามารถไมนงนอนใจเวลาหนงทำงาน

อยางหนงอกเวลาหนงทำงานอยางหนงไมคอยมเวลาวางใน

วนคนหนงๆทงจะเจยดเวลาไวสำหรบโลกทงจะเจยดไวสำหรบ

พระเณรในปกครองและทวไปทมาเกยวของทงจะเจยดไวสำหรบ

ธาตขนธและจตใจใหจรงไปนานเพอทำประโยชนแกโลกสบไป

วนคนหนงๆกายกบใจหมนตวเปนกงจกรไมมเวลา

พกผอนหยอนกายหยอนใจบางเลยคดดแลวแมแตเครองใชสอย

ตางๆเชนรถยนตเปนตนยงมเวลาพกเครองหรอเขาโรงซอมแกไข

สวนบกพรองใหสมบรณเพอทำประโยชนตอไปไมเชนนนกฉบหาย

บรรลยไปในไมชาพระกมใชพระอฐพระปนทตองถกโยนขนบนตก

นนรานนเพอการกอสรางอาคารบานเรอนตางๆสดแตนายชาง

เหนสมควรจะโยนขนณทแหงใดเมอเปนเชนนจำตองมเมอย

หวออนเพลยและมการพกผอนหยอนภาระทตงเครยดมาตลอด

เวลาพอไดมเวลาเบากายสบายจตบาง

โดยมากญาตโยมเขาหาพระมกจะนำนสยและอารมณ

ตามชอบใจเขาไปทบถมรบกวนพระใหทานอนโลมทำตามโดยมได

คดคำนงวาผดหรอถกประการใดเพราะนสยเดมมไดเคยสนใจใน

เหตผลผดถกดชวเทาทควรมากอนเมอเกดความตองการประสงค

ในแงใดและจะใหทานชวยเหลอในแงใดจงไมคอยคดนกวาพระ

กบฆราวาสมจารตประเพณตางกนคอพระทานมหลกธรรมวนย

เปนเครองประพฤตดำเนนจารตประเพณของพระกคอพระธรรม

วนยเปนเครองแสดงออกซงจำตองคำนงความผดถกชวดอย


ตลอดเวลาวาสงนควรหรอไมควรเปนตนสวนฆราวาสไมคอยม

ธรรมวนยประจำตวเปนหลกปฏบตโดยมากจงมกถอความชอบเปน

ความประพฤตเมอนำเขาไปเกยวของกบพระฝายพระจงมกถก

รบกวนและทำลายโดยไมมเจตนาหรอถกทำลายทางออมอยเสมอ

เชนไปขอใหทานบอกเบอรซงเปนการขดตอพระธรรมวนย

ของพระไปขอใหทานทำเสนหยาแฝดอนเปนการทำใหหญงกบ

ชายรกชอบกนไปขอใหทานบอกฤกษงามยามดเพอโชคลาภรำรวย

หรอเพออะไรรอยแปดพรรณนาไมจบใหทานดดวงชาตาราศ

ทำนายทายทกใหทานบอกคาถาอาคมเพออยยงคงกระพนชาตร

ยงฟนไมออกแทงไมเขาทบตไมแตกไปขอใหทานรดนำมนต

เพอสะเดาะเคราะหเขญเวรภยรายดตางๆเหลานซงเปนการขด

ตอจารตประเพณคอพระธรรมวนยของพระทจะอนโลมไดยงคร

อาจารยทประชาชนเคารพนบถอกยงไดรบความกระทบกระเทอน

ดวยเรองดงกลาวและเรองอนๆในทำนองเดยวกนมากมายจน

ไมอาจพรรณนาไดในวนหนงๆ

เฉพาะพระธดงคททานมงอรรถมงธรรมมงความหลดพน

ในสายทานอาจารยมนทานมไดสนใจกบสงพรรคนทานถอวาเปน

ขาศกตอการดำเนนโดยชอบธรรมและเปนการสงเสรมคนให

หลงทางผดมากขนหนกเขาอาจเปนการทำลายพระและพระศาสนา

อยางออกหนาออกตากไดเชนเขาใหนามวาพระบตรพระเบอร

ศาสนาบตรเบอรพระเสนหยาแฝดศาสนาเสนหยาแฝดเปนตน

ซงทำใหพระและศาสนามวหมองและเสอมคณภาพลงโดยลำดบ

อยางหลกไมพนทผลนนสบเนองมาจากการกระทำดงกลาวการ

กลาวทงนมไดคดตำหนทานสาธชนทวๆไปและมไดคดตำหน


ทานผเขาหาพระโดยชอบธรรมเปนเพยงเรยนเผดยงเพอทราบวธ

ปฏบตตอกนระหวางพระกบประชาชนซงแยกกนไมออกแตไหน

แตไรมาจะไดปฏบตตอกนโดยสะดวกราบรนสมกบตางฝายตาง

หวงดและพงเปนพงตายกนตลอดมาและตางฝายตางหวงเชดช

พระศาสนาดวยกน

สงทชาวพทธเราควรทราบอยางยงคอวดเปนสถานท

สำคญในวงพทธศาสนาและพทธบรษทซงนาจะอดคดเปนสรมงคล

อยางใดอยางหนงขนมาภายในใจไมไดขณะทเดนเขาวดหรอเดน

ผานวดเพราะคำวา“วด”เปนสถานทศกดสทธมาแตโบราณกาล

โดยไมนยมวาเปนวดบานหรอวดปาเนองจากวดเปนทรวมจตใจ

และสงศกดสทธทงหลายตลอดเจตนาดสงสงของพทธบรษท

ไมมประมาณไวโดยไมมทางรวไหลแมวดจะชำรดทรดโทรมหรอ

สวยงามเพยงไรใจทานผนบถอพระพทธศาสนาทวๆไปยอมม

ความเคารพอยอยางสมำเสมอดวยเหตนชาวพทธผกาวเขาไปใน

วดใดจะเปนกรณใดกตามจงควรระวงสำรวมอนทรยดวยดใหอย

ในความดงามพอสมควรตลอดการนงหมตางๆควรสนใจเปน

พเศษสมกบเราเปนลกชาวพทธกาวเขาไปในสถานทอนสงศกดท

ไดรบสถาปนายกยองมาจากพระพทธเจาผเปนศาสดาแหงโลก

ทงสาม

เฉพาะวดปาตางๆพระทานเปนเหมอนพระลงพระคาง

ไมคอยมโอกาสวาสนาไดเหนไดชมบานเมองทเจรญแลวดวยวตถ

และวฒนธรรมนำสมยเมอเหนทานผนำยคแตงตวทนสมยเขาไป

ในวดทานรสกหวาดเสยวใจพกลคลายจะเวยนศรษะและเปนไขใน

เวลานนทงนอาจเปนความตนตกใจทไมเคยพบเหนเพราะความ


เปนปากสนนษฐานยากเพราะปกตทานกเปนปาอยแลวแตพอ

มาเจอสงแปลกตาลาธรรมเขาจงแสดงความวปรตจตแปรปรวนชวน

ใหสลดสงเวชขนมาโดยมากพระธดงคปาๆทานพดในทำนอง

เดยวกนซงนาเหนใจสงสารแมจะมผอธบายเรองความเจรญของ

บานเมองทงดานวตถและวฒนธรรมใหทานฟงวาเปนสงเจรญ

ทดเทยมกนหมดเวลานทงนอกและในประเทศทงในเมองและ

บานนอกทงวดบานและวดปาทงในทธรรมดาและในปาในเขา

แตทานไมยอมเชอมแตความขยะแขยงและหวาดกลวสลดสงเวช

เอาทาเดยวจนผชแจงใหฟงหมดปญญาไมมทางทำใหทาน

หายตกใจหวาดเสยวไดจงนาสงสารททานเปนปาเถอนและหาง

ความเจรญเอาเสยจรงๆ

วดทานอาจารยองคนอยในปาในภเขาเปนทำเลบำเพญ

ภาวนาดมากเตมไปดวยหนผาปาไมนารนรมยทราบวาทาน

พยายามหลบหลกบรรดาสงดงกลาวมากถาจะวาทานเปนปาเถอน

เหมอนพระธดงคทงหลายกไมอาจตำหนไดลงคอเพราะทานม

คณธรรมสงมากพนทางทนาตำหนเสยแลวในความรสกของผเขยน

จงเพยงสนนษฐานวาทานอาจมนสยระวงตวกลวภยในปาตดตวมา

แมมคณธรรมสงสดแลวกยงละนสยนนไมขาดอาจเปนตามธรรม

ททานแสดงไววานสยดงเดมพระสาวกทงหลายละไมขาดนอกจาก

พระพทธเจาเพยงพระองคเดยวททรงละพระนสยพรอมกบวาสนา

ไดโดยเดดขาดสนเชง

ทานอาจารยองคนเวลามคนเขาไปพลกพลานไมเขาเรอง

เขาราวมากๆทานจะปลกตวหนไปอยตามปาตามซอกหนบน

ภเขาโนนจนกวาเรองสงบลงตอนเยนๆหรอคำมดถงจะกลบ


ลงมาทพกเมอถกถามวาทำไมทานจงหลบหลกปลกตวออกไป

อยในทเชนนนเลา?ทานกใหเหตผลวาธรรมเรามนอยสกำลง

ของโลกทเชยวจดไมไหวจำตองหลบหลกไปขนอยตอไปธรรมตอง

แตกทลายทไหนจะพอประคองตวไดกควรคดเพอตวเองแมไมม

วาสนาพอจะเพอผอนไดดงนแตเทาททราบมาทานมความเมตตา

อนเคราะหประชาชนอยมากตามปกตนสยททานปลกตวหลบหลก

ไปในบางกรณนนนาจะเหลออดเหลอทนดงทานวาทฝายทำลาย

โดยไมมเจตนาหรอมกไมอาจทราบไดซงมจำนวนมากและโดน

อยเสมอแตฝายพยายามประคองรกษาศลธรรมความดงามไวม

จำนวนนอยตานทานนำหนกไมไหวกจำตองไดรบความลำบาก

เปนธรรมดา

สวนมากประชาชนเปนฝายสงเกตพระมากกวาจะสงเกต

ตวเองเวลาเขาไปในสถานทควรเคารพนบถอจงมกสะดดหสะดดตา

นาคดสำหรบทานผมความสงเกตเกยวกบการปลอยตวไมปลอยตว

ไมสำรวมทเคยเปนนสยมาโดยมไดสนใจวาใครจะสงเกตหรอมอะไร

กบตนเองบางจงลำบาก

เวลาทานไมสบายอยในปาอยในเขาทานไมคอยสนใจกบ

หยกยาอะไรเลยยงไปกวาการระงบดวยธรรมโอสถซงไดผลทงทาง

รางกายและจตใจไปพรอมๆกนและยดเปนหลกใจระลกไวได

นานกวาธรรมดาทานเคยระงบไขดวยวธภาวนามาหลายครงจน

เปนทมนใจตอการพจารณาเวลาไมสบายเรมแตจตเปนสมาธคอ

มความสงบเยนใจเวลาเปนไขทไรทานตองตงหนาสตายกบการ

ภาวนาดวยความมนใจทเคยเหนผลประจกษมาแลวแรกๆได

อาศยทานอาจารยมนคอยใหอบายเสมอในเวลาเปนไขโดยยกเรอง


ทานขนเปนพยานวาทานจะไดกำลงใจสำคญๆทไรตองได

จากการเจบปวยแทบทงสนเจบหนกปวยหนกเทาไรสตปญญา

ยงหมนตวดและรวดเรวไปกบเหตการณนนๆทเกดขนในเวลา

เจบปวยโดยไมตองถกบงคบใหพจารณาและไมสนใจกบความหาย

หรอความตายอะไรเลยนอกจากจะพยายามใหรความจรงของ

ทกขเวทนาทงหลายทเกดขนและโหมเขามาในเวลานนดวยสต

ปญญาทเคยฝกหดอยเปนประจำจนชำนชำนาญ

บางครงทานอาจารยมนมาเตอนขณะเปนไขเปนเชงปญหา

เหนบๆวาทานเคยคดไหมวาทานเคยทกขกอนจะตายทกขมาก

ยงกวาทกขทกำลงเปนอยในขณะนในภพชาตทผานๆมาเพยง

ทกขในเวลาเปนไขธรรมดาซงโลกๆเขามไดเรยนธรรมเขายงพออด

พอทนไดบางรายเขายงมสตดมมรรยาทงามกวาพระเราเสยอกคอ

เขาไมแสดงอาการทรนทรายกระสบกระสายรองครางทงเนอทงตว

เหมอนพระบางองคทแยๆซงไมนาจะมในวงพทธศาสนาเลยและ

ไมนาจะมจะทำศาสนาใหเปอนเปรอะไปดวยแมเจบมากทกขมาก

เขายงมสตควบคมมรรยาทใหอยในความพอดงามตาไดอยางนาชม

ผมเคยเหนฆราวาสปวยมาแลวโดยลกๆเขามานมนต

ผมเขาไปเยยมพอเขาเวลาจวนตวจะไปไมรอดพอเขาอยากพบเหน

และกราบไหวในวาระสดทายพอเปนขวญใจระลกไดเวลาจะแตกดบ

จรงๆขณะเราเขาถงบานพอเขาพอมองเหนเรากำลงกาวเขาไปท

เตยงนอนเทานนทงทกำลงปวยหนกปกตลกนงคนเดยวไมไดตอง

ชวยพยงกนแตขณะนนเขายงสามารถพรวดพราดลกขนคนเดยวได

ดวยสหนาทยมแยมแจมใสเตมทไมมอาการไขและปวยหนกใดๆ

ปรากฏเหลออยพอใหทราบไดวาเขาปวยหนกเลยทงกราบทงไหว


ดวยความรนเรงบนเทงใจในจตใจและมรรยาททออนนอมสวยงาม

จนใครๆในบานเกดพศวงงงงนไปตามๆกนวาเขาลกขนมาโดย

ลำพงคนเดยวไดอยางไรเมอปกตแมจะพลกตวเปลยนการนอนทา

ตางๆกไดชวยกนอยางเตมไมเตมมอเพราะความระมดระวงกลว

จะถกกระทบกระเทอนมากและอาจสลบหรอตายไปเสยในขณะนน

แตพอเหนทานเขามากลบเปนคนใหมขนมาจากคนไขทจวนจะตาย

อยแลวจงอศจรรยไมเคยเหนดงน

และชาวบานพดกบผมวาเขาตายไปหลงจากเวลาทผม

ออกมาไมนานนกเลยดวยความมสตตลอดเวลาสนลมหายใจ

และไปอยางสงบประสบสคโตไมผดพลาดสวนทานเองไมเหนเปน

ไขหนกถงขนาดนนทำไมนอนใจไมพจารณาหรอมนหนกดวยความ

ออนแอทบถมจตใจจงทำใหรางกายออนเปยกไปดวยพระกรรมฐาน

ถาขนเปนกนลกษณะนมากๆศาสนาตองถกตำหนกรรมฐานตอง

ลมจมไมมใครสามารถทรงไวไดเพราะมแตคนออนแอกรรมฐาน

ออนแอคอยแตขนเขยงใหกเลสมนสบเอายำเอาสตปญญา

พระพทธเจาทานมไดประทานไวสำหรบคนขเกยจออนแอโดยนอน

เฝานงเฝาไขอยเฉยๆไมคดคนพจารณาดวยธรรมดงกลาวเลย

การหายไขหรอการตายของผออนแอไมเปนประโยชนอะไรเลยส

หนตายตวเดยวกไมไดทานอยานำลทธและวชาหมนอนคอยเขยง

อยเฉยๆมาใชในวงศาสนาและวงพระกรรมฐานผมอายฆราวาส

ผเขาดกวาพระและอายหนตวทตายแบบเรยบๆซงดกวาพระท

เปนไขแลวออนแอและตายไปดวยความไมมสตปญญารกษาตว

ทานลองพจารณาดซวาสจธรรมมทกขสจเปนตนทปราชญ

ทานวาเปนธรรมของจรงสดสวนนนจรงอยางไรบางและจรงอย


ท ไหนกนแนหรอจรงอยทความประมาทออนแอดงทพากน

เสรมสรางอยเวลานนนคอการเสรมสรางสมทยทบถมจตใจใหโงหว

ไมขนตางหากมไดเปนทางมรรคเครองนำใหหลดพนแตอยางใดเลย

ผมทกลายนยนวาเคยไดกำลงใจในเวลาปวยหนกนนผมพจารณา

ทกขทเกดกบตวจนเหนสถานทเกดขนตงอยและดบไปของมนอยาง

ชดเจนดวยสตปญญาจรงๆจตทรความจรงของทกขแลวกสงบตว

ลงไมแสดงการสายแสแปรสภาพไปเปนอนนอกจากดำรงตนอย

ในความจรงและเปนหนงอยเพยงดวงเดยวไมมอะไรมารบกวน

ลวนลามเทานนไมเหนความแปลกปลอมใดๆเขามาเคลอบแฝง

ไดเลยทกขเวทนากดบสนทลงในเวลานนแมไมดบกไมสามารถทบ

จตใจเราไดคงตางอนตางจรงอยเพยงเทานนนแลทวาสจธรรม

เปนของจรงสดสวนจรงอยางนเองทานคอทานอยทจตดวงมสต

ปญญารอบตวเพราะการพจารณามใชเพราะออนแอเพราะนงทบ

นอนทบสตปญญาเครองมอททนกนกบการแกกเลสอยเฉยๆ

ผมจะเปรยบเทยบใหทานฟงหนนนปาหวคนกแตกทบ

หวคนกตายไดแตนำมาทำประโยชนเชนเปนหนลบมดหรออะไรๆ

กไดตามแตคนโงจะนำมาทำลายสงหารตนหรอคนฉลาดจะนำมา

ทำเปนหนลบมดหรออนๆเพอประโยชนแกตนตามตองการสต

ปญญากเชนกนจะนำไปใชในทางผดคดไตรตรองในทางไมชอบ

ฉลาดประกอบอาชพในทางผดเชนฉลาดหาอบายฉกลกปลนจ

เขาเรวยงกวาลงจนตามไมทนกยอมเกดโทษเพราะนำสตปญญา

ไปใชในทางทผดจะนำสตปญญามาใชเปนการอาชพในทางทถก

เชนคดปลกบานสรางเรอนเปนชางไมชางเขยนชางแกะลวดลาย

ตางๆเปนตนหรอจะนำมาใชแกกเลสตณหาตวเหนยวแนน


แกนวฏฏะทพาใหเวยนเกดเวยนตายอยไมหยดจนหมดสนไป

จากใจกลายเปนความบรสทธถงวมตตพระนพพานทงเปนในวนน

เดอนนปนชาตนกไมเหลอวสยของมนษยจะทำไดดงททาน

ผฉลาดทำไดกนมาแลวแตตนพทธกาลจนถงปจจบนคอวนน

ปญญายอมอำนวยประโยชนใหแกผสนใจใครครวญไมมทาง

สนสดเพราะสตกบปญญาไมเคยจนตรอกหลอกตวเองแตไหน

แตไรมาพอจะทำใหกลววาตนจะมสตปญญามากเกนไปจะ

กลายเปนคนดซานผลาญธรรมประคองตวไมรอดและจอดจมใน

กลางคนสตปญญานปราชญทานชมวาเปนสงทเยยมยอดอยาง

ออกหนาออกตาแตดกดำบรรพมาไมเคยลาสมยทานจงควรคดคน

สตปญญาขนมาเปนเครองปองกนและทำลายขาศกอยภายในให

สนซากไปจะเหนใจดวงประเสรฐวามอยกบตวแตไหนแตไรมา

การสอนทานดวยธรรมเหลานลวนเปนธรรมทผมเคย

พจารณาและไดผลมาแลวมไดสอนแบบสมเดาเกาหาทคนไมถก

แตสอนตามทรทเหนทเคยเปนมาไมสงสยใครทอยากพนทกขแต

กลวทกขทเกดขนกบตนไมยอมพจารณาผนนไมมวนพนทกขไปได

เพราะทางไปนพพานตองอาศยทกขกบสมทยเปนทเหยยบยางไป

ดวยมรรคเครองดำเนนพระพทธเจาและพระสาวกอรหนตทกๆ

พระองคทานสำเรจมรรคผลนพพานดวยสจธรรมสกนทงนน

ไมยกเวนแมองคเดยววาไมไดผานสจธรรมสโดยสมบรณ

กเวลานมสจจะใดบางทกำลงประกาศความจรงของตนอย

ในกายในใจทานอยางเปดเผยทานจงพจารณาสจจะนนดวยสต

ปญญาใหรแจงตามความจรงของสจจะนนๆอยานงเฝานอนเฝา

กนอยเฉยๆจะกลายเปนโมฆบรษในวงสจธรรมซงเคยเปนของจรง


มาดงเดมถาพระธดงคกรรมฐานเราไมสามารถอาจรความจรงท

ประกาศอยกบตนอยางเปดเผยไดกไมมใครจะสามารถอาจรได

เพราะวงพระกรรมฐานเปนวงทใกลชดสนทกบสจธรรมอยมากกวา

วงอนๆทควรจะรจะเหนไดกอนใครหมดวงนอกจากนแมจะม

สจธรรมประจำกายประจำใจดวยกนกจรงแตยงหางเหนตอการ

พจารณาอนเปนทางรแจงผดกนเนองจากเพศและโอกาสทจะ

อำนวยตางกนเฉพาะพระธดงคกรรมฐานซงพรอมทกอยางแลว

ในการดำเนนและเดนกาวเขาสความจรงทประกาศอยกบตวทกเวลา

ถาทานเปนเลอดนกรบสมนามทศาสดาทรงขนานใหวา

ศากยบตรพทธชโนรสจรงๆแลวทานจงพยายามพจารณาให

รแจงสจจะคอทกขเวทนาทกำลงประกาศตวอยอยางโจงแจงเปดเผย

ในกายในใจทานเวลานอยาใหทกขเวทนาและกาลเวลาผานไปเปลา

ขอใหยดความจรงจากทกขเวทนาขนสสตปญญาและตตราประกาศ

ฝงใจลงอยางแนนหนาแตบดนเปนตนไปวาความจรงสอยางท

พระพทธเจาทรงประกาศไวตลอดมานนบดนทกขสจไดแจงประจกษ

กบสตปญญาเราแลวไมมทางสงสยนอกจากจะพยายามเจรญให

ความจรงนนๆเจรญยงขนโดยลำดบจนหายสงสยโดยสนเชง

เทานน

ถาทานพยายามดงทผมสงสอนนแมไขในกายทานจะกำเรบ

รนแรงเพยงไรทานเองจะเปนเหมอนคนมไดเปนอะไรคอใจทาน

มไดไหวหวนสนสะเทอนไปตามอาการแหงความสขความทกขท

เกดขนในกายนนเลยมแตความภาคภมใจทสมผสสมพนธกบความ

ทไดรแลวเหนแลวโดยสมำเสมอไมแสดงอาการลมๆดอนๆ

เพราะไขกำเรบหรอไขสงบตวลงแตอยางใดนแลคอการเรยนธรรม


เพอความจรงปราชญทานเรยนกนอยางนทานมไดไปปรงแตง

เวทนาตางๆใหเปนไปตามความตองการเชนอยากใหเปนอยาง

นนอยากใหเปนอยางนตามชอบใจซงเปนการสงสมสมทยให

กำเรบรนแรงยงขนแทนทจะเปนไปตามใจชอบ

ทานจงจำไวใหถงใจพจารณาใหถงอรรถถงธรรม คอความจรง

ทมอยกบทานเองซงเปนฐานะทควรรไดดวยตนเองแตละรายๆ

ผมเปนเพยงผแนะอบายใหเทานนสวนความเกงกาจอาจหาญหรอ

ความลมเหลวใดๆนนขนอยกบผพจารณาโดยเฉพาะผอนไมม

สวนเกยวของดวยเอานะทานจงทำใหสมหนาสมตาทเปนลกศษย

มครสงสอนอยานอนเปนทเชดเทาใหกเลสขนยำยตแผไดจะแย

และเดอดรอนในภายหลงจะวาผมไมบอก

ทานเลาวาพอทานเทศนใหเราแบบพายบแคมอยพกใหญ

แลวกหนไปเราเองรสกตวจะลอยเพราะความปตยนดและตนตน

ในโอวาททฉลาดแหลมคมและออกมาจากความเมตตาทานลวนๆ

ไมมอะไรจะมคณคาเสมอเหมอนไดในเวลานนพอทานไปแลว

เทานนเราเองกนอมอบายททานเมตตาสงสอนเขาพจารณาแก

ทกขเวทนาทกำลงแสดงตวอยเตมความสามารถโดยไมมความ

ยอทอออนแอแตอยางใดเลยขณะพจารณาทกขเวทนาหลงจาก

ทานไปแลวราวกบทานนงคอยดและคอยใหอบายชวยเราอยตลอด

เวลายงทำใหมกำลงใจทจะตอสกบทกขมากขน

ขณะพจารณานน ไดพยายามแยกทกขออกเปนขนธ ๆ คอ

แยกกายและอาการตาง ๆ ของกายออกเปนขนธหนง แยกสญญา

ทคอยมนหมายหลอกลวงเราออกเปนขนธหนง แยกสงขารคอ

ความคดปรงตาง ๆ ออกเปนขนธหนง และแยกจตออกเปนพเศษ


สวนหนง แลวพจารณาเทยบเคยงหาเหตผลตนปลายของตวทกข

ทกำลงแสดงอยในกายอยางชลมนวนวาย โดยมไดมกำหนดวาทกข

จะดบเราจะหายหรอทกขจะกำเรบเราจะตาย แตสงทหมายมนปน

มอจะใหรตามความมงหมายเวลานน คอ ความจรงของสงทงหลาย

เหลานน

เฉพาะทอยากรมากในเวลานนคอทกขสจวาเปนอะไรกนแน

ทำไมจงมอำนาจมากสามารถทำจตใจของสตวโลกใหสะเทอน

หวนไหวไดทกตวสตวไมยกเวนวาเปนใครเอาเลยทงเวลาทกข

แสดงขนธรรมดาเพราะความกระทบกระเทอนจากเหตตางๆทง

แสดงขนในวาระสดทายตอนจะโยกยายภพภมไปสโลกใหมภมใหม

สตวทกถวนหนารสกหวนเกรงกนนกหนาไมมรายใดหาญสหนา

กลาเผชญนอกจากทนอยดวยความหมดหนทางเทานนถา

สามารถหลบหลกไดกนาจะหลบไปอยคนละมมโลกเพราะความ

กลวทกขตวเดยวนเทานนเราเองกนบเขาในจำนวนสตวโลกผ

ขขลาดหวาดกลวทกขจะปฏบตตวอยางไรกบทกขทกำลงแสดงอยน

จงจะเปนผองอาจกลาหาญดวยความจรงเปนพยานเอาละเราตอง

สกบทกขดวยสตปญญาตามทางศาสดาและครอาจารยสงสอนไว

เมอสกครนทานอาจารยมนทานกไดเมตตาสงสอนอยาง

ถงใจไมมทางสงสยทานสอนวาใหสดวยสตปญญาโดยแยกแยะ

ขนธนนๆออกดอยางชดเจนกเวลานทกขเวทนาเปนขนธอะไร

เปนรปเปนสญญาเปนสงขารเปนวญญาณและเปนจตไดไหม?

ถาเปนไมไดทำไมเราจงเหมาเอาทกขเวทนาวาเปนเราเปนเราทกข

เราจรงๆคอทกขเวทนานละหรอหรออะไรกนแนตองใหทราบ

ความจรงกนในวนนถาเวทนาไมดบและเราไมรแจงทกขเวทนา


ดวยสตปญญาอยางจรงใจแมจะตายไปกบทนงภาวนานเรากยอม

แตจะไมยอมลกจากทใหทกขเวทนาหวเราะเยยหยนเปนอนขาด

นบแตขณะนนสตปญญาทำการแยกแยะหำหนกน

อยางเอาเปนเอาตายเขาวาระหวางสงครามของจตกบทกขเวทนา

ตอสกนอยเวลานนกนเวลาหาชวโมงจงไดรความจรงจากขนธ

แตละขนธไดเฉพาะอยางยงรเวทนาขนธอยางชดเจนดวยปญญา

ทกขเวทนาดบลงในทนททพจารณารอบตวเตมท ทานวาทานได

เรมเชอสจธรรมมทกขสจ เปนตน วาเปนของจรงแตบดนนมาอยาง

ไมหวนไหวแตนนมาเวลาเกดเจบไขไดปวยตางๆขนมาใจมทาง

ตอสกนเพอชนะทางสตปญญาไมออนแอปวกเปยกใจมกไดกำลง

ในเวลาเจบปวยเพราะเปนเวลาเอาจรงเอาจงเอาเปนเอาตายกน

จรงๆธรรมทเคยถอเปนของเลนโดยไมรสกตวมาประจำนสย

ปถชนในเวลาธรรมดาไมจนตรอกกแสดงความจรงใหเหนชดใน

เวลานนขณะพจารณาทกขเวทนารอบแลวทกขดบไปใจกรวมลง

ถงฐานของสมาธหมดปญหาตางๆทางกายทางใจไปพกหนง

จนกวาจตถอนขนมาซงกนเวลาหลายชวโมงมอะไรคอยพจารณา

กนตอไปอกดวยความอาจหาญตอความจรงทเคยเหนมาแลว

ทานวาเมอจตรวมลงถงฐานสมาธ เพราะอำนาจการ

พจารณาแลวไขไดหายไปแตบดนนไมกลบมาเปนอกเลยจงเปน

ทนาประหลาดใจวาเปนไปไดอยางไรขอนสำหรบผเขยนเชอทงรอย

ไมคดคานเพราะเคยพจารณาแบบเดยวกนนมาบางแลวผลกเปน

แบบเดยวกบททานพดใหฟงไมมผดกนเลยจงทำใหสนทใจตลอดมา

วาธรรมโอสถสามารถรกษาโรคไดอยางลกลบและประจกษกบทาน

ผปฏบตทมนสยในทางนโดยมากพระธดงคกรรมฐานทานชอบ


พจารณาเยยวยาธาตขนธของทานเวลาเกดโรคเกดภยไขเจบ

อยางเงยบๆโดยลำพงไมคอยระบายใหใครฟงงายๆนอกจาก

วงปฏบตดวยกนและมนสยคลายคลงกนทานจงสนทนากน

อยางสนทใจ

ทวาทานบำบดโรคดวยวธภาวนานนมไดหมายความ

วาบำบดไดทกชนดไปแมทานเองกไมแนใจวาโรคชนดใดบำบดได

และโรคชนดใดบำบดไมไดแตทานไมประมาทในเหตการณทเกด

ขนกบตวทานถงรางกายจะตายไปเพราะโรคในกายแตโรคในจต

คอกเลสอาสวะตาง ๆ กตองใหตายไปดวยอำนาจธรรมโอสถ

ทานบางเหมอนกนฉะนนการพจารณาโรคตางๆทงโรคในกาย

และโรคในใจทานจงมไดลดละทงสองทางโดยถอวาเปนกจจำเปน

ระหวางขนธกบจตจำตองพจารณาและรบผดชอบกนจนวาระ

สดทาย

พระอาจารยองคนทานชอบรกษาไขดวยธรรมโอสถ

ตลอดมาครงหนงทานพกอยภเขาแถบจงหวดสกลนครซงเปน

ทชมชมดวยไขมาลาเรยหลงจากฉนเสรจวนนนกเรมไขจบสน

ขนในทนททนใดผาหมกผนกมแตหนกตวเปลาๆหาความอน

ไมมเลยทานจงสงใหงดการบำบดหนาวทางภายนอกจะบำบด

ทางภายในดวยธรรมดงท เคยไดผลมาแลวและสงใหพระหลก

จากทานไปใหหมดและใหรอจนกวามองเหนบานประตกระตอบ

กฎเลกๆเปดเมอไรคอยมาหาทานเมอพระไปกนหมดแลว

ทานกเรมภาวนาพจารณาทกขเวทนาดงทเคยพจารณามาทราบวา

เรมแตเกานาฬกาคอสามโมงเชาจนถงบายสามโมงจงลงกนได

ไขกสรางและหายไปแตบดนนจตกรวมลงถงฐานและพกอยราว


สองชวโมงเศษจนรวมหกโมงเยนจงออกจากทสมาธภาวนาดวย

ความเบากายเบาใจไมมอะไรมารบกวนอกเลยไขกหายขาดจต

กปราดเปรองลอเลองในองคทานและอยดวยวหารธรรมเรอยมา

จนปจจบน

ทานเปนพระทอาจหาญเฉยบขาดทางความเพยรมาก

ยากจะหาผเสมอไดองคหนงแมอายจะกาวเขาวยชราภาพแลวแต

การทำความเพยรยงเกงกลาสามารถเสมอมามไดลดละเดนจงกรม

แตละครงตงหาหกชวโมงจงหยดพกแมแตพระหนมๆยงสทาน

ไมไดนแลความเพยรของปราชญทานตางกบพวกเราอยมากซง

คอยแตจะควาหาหมอนเอาทาเดยวประหนงหมอนเปนสงประเสรฐ

เลศกวามรรคผลนพพานเปนไหนๆคดดแลวนาอบอายตวเองท

เกงในทางไมเปนสาระ

ทแปลกอยอยางหนงคอเวลาทานนกถงอะไรสงนนมกจะ

มาตามความรำพงนกคดทานเสมอเชนนกถงชางวาหายหนาไป

ไหนเปนปๆแลวไมเหนผานมาทางนบางเลยหรอถกนายพราน

ยงตายเสยแลวพอตกกลางคนดกๆชางตวนนกมาหาจรงๆ

และเดนตรงเขามายงกฏททานพกอยมายนลบคลำสงตางๆใน

บรเวณกฏทานพอใหทราบวาเขามาหาแลวกกลบเขาปาเขาเขาและ

หายเงยบไปเลยไมกลบมาอกเวลารำพงนกถงเสอกเหมอนกน

วาเสอทเคยเดนผานมาทนบอยๆบดนหายหนาไปไหนนานแลว

ไมเหนมาอกหรอถกเขาฆาตายกนหมดแลวเพยงนกถงเสอตอน

กลางวนแตพอตกตอนกลางคนเสอกมาเทยวเพนพานภายในวด

และบรเวณททานพกอยจรงๆพอเปนนมตใหทานทราบวาเขา

ยงอยยงไมตายดงทวตกถงแลวกหนไปไมมาซำๆซากๆอกเลย


ทานเลาวาตอนนกถงสตวตางๆรสกแปลกอยมากผด

ธรรมดาพอนกถงทไรถงสตวชนดไรสตวชนดนนมกจะมาหา

ทานแทบทกครงทนกถงเขาคลายกบมอะไรไปบอกขาวใหสตว

นนๆทราบและใหมาหาทานพระวเศษทางภายในอยางทานคง

มเทพาอารกษคอยใหอารกขาและคอยอำนวยความสะดวก

ตามความคดเหนตางๆอย เสมอพอคดอะไรขนมาจงมกม

เครองสนองตอบทางความคดเสมอมาถาไมมทำไมจะมอะไรมาหา

ทานตรงตามความคดเสยทกครงเชนนนอยางเราๆทานๆคด

คนละกพนเรองและกรอยกพนหนกไมเหนมอะไรมาตอบสนอง

ความนกคดความตองการบางเลยพอใหทราบวาเรากมอะไรดๆ

พอตวผหนงทควรไดรบความเทดทนอยางทานนอกจากคดลมๆ

แลงๆไปพอใหกวนใจไดรบความลำบากทรมานเปลาๆเทานน

ไมเหนมอะไรพอเปนชนดแฝงมาบางเลยจงนาอบอายความคด

ของตวทขนแตกองทกขมาใหวนละกรอยกพนเรองจนสมองทอ

หมดกำลงทจะทำงานตอไป

พระอาจารยองคนทานมลกศษยมากมายทงพระเณร

และฆราวาสจากภาคตางๆของเมองไทยมาศกษาอบรมศลธรรม

กบทานเสมอมไดขาดแตทกวนนทานพยายามรกษาความสงบ

เฉพาะองคทานมากกวาปกตทเคยเปนมาเพอวบากขนธจะได

สบตอกนไปเทาทควรและเพอทำประโยชนแกโลกทควรไดรบ

ซงมอยมากมายปกตหลงจากฉนเสรจแลวทานเรมเขาทางจงกรม

ทำความเพยรราวหนงถงสองชวโมงแลวออกจากทางจงกรม

เขาหองพกและทำภาวนาตอไปจนถงบายสองโมงถาไมมธระ

อนๆกเขาทางจงกรมทำความเพยรตอไปจนถงเวลาปดกวาด


ลานวดทานถงจะออกมาจากททำความเพยร

หลงจากสรงนำเสรจก เขาทางจงกรมและเดนจงกรม

ทำความเพยรตอไปถงสหรอหาทมจงหยดแลวเขาทสวดมนต

ภาวนาตอไปจนถงเวลาจำวดแลวพกผอนรางกายราวสามนาฬกา

คอเกาทมเปนเวลาตนจากจำวดและทำความเพยรตอไปจนถง

เวลาโคจรบณฑบาตจงออกบณฑบาตมาฉนเพอบำบดกายตาม

วบากทยงครองอยนเปนกจวตรประจำวนททานจำตองทำมใหขาด

ไดนอกจากมธระจำเปนอยางอนเชนถกนมนตไปในทตางๆกม

ขาดไปบาง

ทานผมคณธรรมสงขนาดนแลวทานไมหวงความสขรนเรง

จากอะไรยงกวาความสขรนเรงในธรรมภายในใจโดยเฉพาะทานม

ความเปนอยอนสมบรณดวยธรรมภายในอยในทาอรยาบถใดใจ

กมความสขเสมอตวไมเจรญขนและเสอมลงอนเปนลกษณะ

ของโลกทมความเจรญกบความเสอมเปนของคกนทงนเพราะ

ทานมใจดวงเดยวทบรสทธสดสวนมธรรมแทงเดยวเปนเอกภาพ

ไมมสองกบอะไรพอจะเปนคแขงดแขงเดนจงเปนความสงบสข

ทหาอะไรเปรยบมไดจตทมความบรสทธ เตมภมเปนจตทม

ความสงบสขอยางพอตวไมตองการอะไรมาเพมเตมสงเสรมให

เปนความกระเพอมกงวลเปลาๆไมเกดประโยชนแกจตดวงนนเลย

แมแตนอย

ทานทครองจตดวงนจงชอบอยคนเดยวไมชอบความ

เกลอนกลนวนวายเพราะสงเหลานเปนเครองรบกวนความสงบสข

ในหลกธรรมชาตท เปนอยอยางพอตวใหกระเพอมรบทราบ

ทางทวารตางๆทานจงชอบหลกเรนอยตามอธยาศยซงเปน


การเหมาะกบจรตนสยทสดแตผไมเขาใจตามความจรงของทาน

กมกคดไปตางๆวาทานไมตอนรบแขกบางทานรงเกยจผคนบาง

ทานหลบหลกเอาตวรอดแตผเดยวไมสนใจอบรมสงสอนประชาชน

บางความจรงกเปนดงทเรยนมานนเองการอบรมสงสอนคนจะหา

ใครทอบรมดวยความบรสทธใจและเตมไปดวยความเมตตาไมสนใจ

กบอามสหรอสงตอบแทนใดๆเหมอนทานรสกจะหายากมาก

เพราะการอบรมส งสอนคนทกชนทกเพศทกวยทาน

สอนดวยความรจรงเหนจรงจรงๆและมงประโยชนแกผรบดวย

ความเมตตาหาทตำหนมไดนอกจากทไปรบกวนทานแบบนอกล

นอกทางดงทเขยนผานมาแลวเทานนจงไมอาจตอนรบและสงสอน

ไดทกรายไปเพราะสดวสยของพระจะทำไปนอกลนอกทางตาม

คำขอรองเสยทกอยางของผไมมขอบเขตความพอดทานเองก

พลอยไดรบความลำบากและเสยหายไปดวยทนาสงสาร

การจำพรรษาบางปทานจำทภเขาองคเดยวโดยอาศยชาวไร

เพยงสองสามครอบครวเปนทโคจรบณฑบาตทานวาเปนความผาสก

เยนใจอยางยงในชวตของนกบวชเพอปฏบตธรรมวนคนหนงๆ

เตมไปดวยความเพยรไมมภารกจการใดๆเปนเครองกงวลเวลา

เปนของตวความเพยรเปนของตวทกๆอรยาบถจตใจกบธรรม

เปนของตวในอรยาบถทงปวงไมมอะไรมาแบงสนปนสวนพอให

เบาบางลงไปจากปกตเดมวนคนเดอนปของนกบวชผมราตร

เดยวไมยงเกยวกบอะไรนเปนสงทมคณคามากจนหาอะไรเทยบ

มไดทานวาตอนทานจำพรรษาองคเดยวทภเขาแหงหนงเขตจงหวด

สกลนครกบกาฬสนธตอกนซงอยหางจากหมบานราวสามสรอย

เสนทนนมสตวปาชกชมมากเชนเสอชางกระทงววแดงอเกง


หมกวางตางๆเวลากลางคนจะไดยนเสยงสตวเหลานรองกงวาน

ปาและเทยวหากนมาใกลๆบรเวณททานพกอยแทบทกคน

บางครงแทบมองเหนตวมนเพราะมาใกลๆทอยทานมากทาน

เองรสกเพลดเพลนไปกบสตวเหลานดวยความเมตตาสงสารเขา

ปทานเขาไปจำพรรษาอยองคเดยวในภเขาลกนแตจำไมแน

วาเปนพ.ศ.เทาไรจำไดแตเพยงวาทานจำพรรษาทนนหลงจาก

ทานอาจารยมนมรณภาพแลวไมนานนกทานวาในพรรษานน

เวลาทำสมาธภาวนาปรากฏวาทานอาจารยมนมาเยยมและแสดง

สมโมทนยธรรมใหฟงเสมอตลอดพรรษาการทำขอวตรในบรเวณ

ถำทพกจำพรรษาตลอดการจดบรขารตางๆไมถกตองประการใด

ทานไดตกเตอนอยเสมอพรรษานนจงเปนเหมอนอยกบองคทาน

อาจารยมนตลอดเวลา

ทานมาแสดงประเพณของพระธดงคผมงตอความหลดพน

ใหฟงวาธดงควตรตางๆควรรกษาใหถกตองตามทพระพทธองค

ประทานไวอยาใหเคลอนคลาดและยกธดงควตรสมยททานพา

หมคณะปฏบตเวลามชวตอยขนแสดงซำอกเพอความแนใจวาท

ผมพาหมคณะดำเนนตลอดวนสนอายของผมกเปนธดงควตรท

แนใจอยแลวไมมสงสยจงควรเปนทลงใจและปฏบตตามดวยความ

เอาใจใสและอยาพงเขาใจวาศาสนาเปนสมบตของพระพทธเจาและ

เปนสมบตของพระสาวกองคหนงองคใดแตเปนสมบตของผรกใคร

สนใจปฏบตทกๆคนทมงประโยชนจากศาสนาพระพทธเจาและ

พระสาวกทงหลายทานไมทรงมสวนอะไรกบศาสนาทประทานไว

สำหรบโลกเลยอยาไปเขาใจวาพระองคและสาวกทงหลายจะพลอย

มสวนดและมวหมองไปดวยจะปฏบตผดหรอถกประการใดกเปน


เรองของเราเปนรายๆไปมไดเกยวกบพระพทธเจาและสาวก

ทงหลาย

ทานมาปฏบตอยทนกเปนความมงหมายของทานโดยเฉพาะ

การปฏบตผดหรอถกจงเปนเรองของทานเองโดยเฉพาะเชนกน

ฉะนนจงทำความระมดระวงการปฏบตเพอความอยสบายใน

ทฏฐธรรมทานเองกกำลงจะเปนอาจารยของคนจำนวนมากจง

ควรทำกรยหมายทถกตองดงามไวเพอเปนสรมงคลแกกลบตร

สดทายภายหลงผดำเนนตามจะไมผดหวงความเปนอาจารย

คนนนสำคญมากจงควรพจารณาดวยดอาจารยผดเพยงคนเดยว

อาจพาใหคนอนๆผดไปดวยเปนจำนวนมากมายอาจารยทำถก

เพยงคนเดยวกสามารถนำผอนใหถกดวยไมมประมาณเชนเดยวกน

ทานควรพจารณาเกยวกบความเปนอาจารยหมมากใหรอบคอบเพอ

คนอนจะมทางเดนโดยสะดวกราบรนไมผดพลาดเพราะความยด

เราเปนอาจารยสงสอน

คำวา“อาจารย”กคอผฝกสอนหรออบรมกรยาความ

เคลอนไหวทแสดงออกแตละอาการควรใหผอาศยยดเปนหลก

ดำเนนไดไมเปนกรยาทแสดงออกจากความผดพลาดเพราะขาด

การพจารณาไตรตรองกอนแสดงออกมาพระพทธเจาท ว า

ทรงเปนศาสดาสอนโลกนนมไดเปนศาสดาเพยงเวลาแสดงธรรม

ใหพทธบรษทฟงเทานนแตทรงเปนศาสดาอยทกอรยาบถทรง

สหไสยาสนคอนอนตะแคงขางขวากดประทบนงกดประทบยน

กดเสดจไปในทตางๆแมทสดเสดจภายในวดกดลวนเปนศาสดา

ประจำพระอาการทกอยทกๆอรยาบถพระองคไมทรงทำให

ผดพลาดจากความเปนศาสดาเลยผมสตปญญาชอบวนจฉย


ไตรตรองอยแลวยอมยดเปนคตตวอยางเครองพรำสอนตนได

ทกๆพระอาการททรงเคลอนไหว

อยาเขาใจวาพระองคจะทรงปลอยปละมรรยาทเหมอนโลก

ทงหลายทชอบทำกรยาตางๆจากคนๆเดยวในสถานทตางๆ

อยทหนงประพฤตตวอยางหนงไปอยทหนงประพฤตตวอกอยาง

หนงไปอยในทอกแหงหนงแสดงกรยาอาการอยางหนงเปน

ลกษณะเปรตผทงเปนคนดทงเปนคนชวทวทกทศไมมประมาณให

พอยดเปนหลกไดทงตวเองและผอนสวนพระพทธเจามไดเปนอยาง

โลกดงกลาวมาแตทรงเปนศาสดาอยทกพระอรยาบถตลอดวน

นพพานแตละพระอาการทแสดงออกทรงมศาสดาประจำมได

บกพรองเลยใครจะยดเปนสรณะคอหลกพงพงเพอดำเนนตาม

เมอไรกไดเมอนนโดยไมเลอกวาเปนพระอรยาบถหรอพระอาการ

ใดจงสมพระนามวาเปนศาสดาของโลกทงสาม

แมขณะจะเสดจนพพานกทรงสหไสยาสนนพพานมได

นอนทงเนอทงตวกลวความตายรายมนตบนเพอไปตางๆดงท

โลกเปนกนมาประจำแผนดนแตทรงสหไสยาสนนพพานสวน

พระทยกทรงทำหนาทนพพานอยางองอาจกลาหาญราวกบจะ

ทรงพระชนมอยกบโลกตงกปตงกลปความจรงคอทรงประกาศ

ความเปนศาสดาในวาระสดทายดวยการเขาฌานและนโรธสมาบต

ทรงถอยเขาถอยออกจนควรแกกาลแลวจงเสดจปรนพพาน

ไปแบบศาสดาโดยสมบรณไมทรงเยอใยกบสงใดๆในสามภพ

นนแลศาสดาของโลกทงสามทานทรงทำตวอยางเปนแบบฉบบ

ของโลกตลอดมาแตขณะตรสรจนวนเสดจปรนพพานไมทรงลดละ

พระอาการใดๆจากความเปนศาสดาใหเปนกรยาอยางคนสามญ


ธรรมดาทำกนทรงปฏบตหนาทโดยสมบรณจนวาระสดทายจงควร

นอมนำตวอยางของศาสดามาปฏบตดำเนนแมไมสมบรณตาม

แบบศาสดาทกๆกระเบยดแตกยงอยในเกณฑของลกศษยทม

ครสงสอนบางไมเควงควางเหมอนเรอทลอยลำอยกลางทะเลซงม

พายจดไมไดทอดสมอ

การปฏบตของนกบวชทไมมหลกยดอยางถกตองตายตว

นนยอมไมมจดหมายวาจะถงฝงแหงความปลอดภยหรอจะเปน

อนตรายดวยภยตางๆไมมอะไรเปนเครองตดสนไดเชนเดยวกบ

เรอไมมหางเสอบงคบยอมไมสามารถแลนไปถงทหมายไดและยง

อาจลอยไปตามกระแสนำและเปนอนตรายไดอยางงายดายฉะนน

หลกธรรมวนยมธดงควตรเปนตนคอหางเสอของการปฏบตเพอให

ถงทปลอดภยจงยดใหมนคงอยาโยกคลอนหวนไหวผคอยดำเนน

ตามซงมจำนวนมากทยดเราเปนเยยงอยางจะเหลวไหลไปตาม

ธดงควตรคอปฏปทาอนตรงแนวไปสจดหมายโดยไมม

ปฏปทาใดเสมอเหมอนขอแตผปฏบตจงใชสตปญญาศรทธา

ความเพยรพยายามดำเนนตามเถดธรรมทมงหวงยอมอยในวสย

ของธดงคทประทานไวจะพาใหเขาถงอยางไมมปญหาแลอปสรรค

ใดๆกดขวางไดเพราะธดงควตรเปนทางเดยวทพาใหพนทกข

ไมเปนอยางอนจงไมควรทำความเคลอบแคลงสงสยและธรรมน

เปนทรวมปฏปทาเครองดำเนนเขาสความดบทกขทงหลายดวย

พระทมความรกชอบในธดงควตรคอผมความรกชอบ

และจงรกภกดตอพระศาสดาผเปนบรมครพระผมธดงควตรเปน

เครองดำเนนคอผมฝงมฝามศาสดาเปนสรณะในอรยาบถทงปวง

อยทใดไปทใดมธรรมคอยคมครองรกษาแทนศาสดาไมวาเหว


เรรอนคลอนแคลนมหลกใจเปนหลกธรรมมหลกธรรมเปนดวงใจ

หายใจเขาหายใจออกเปนธรรมและกลมกลนเปนอนหนงอนเดยว

กนกบใจผนคอผมราตรอยกบธรรมไมหวนไหวเอนเอยงสำหรบ

ทานเองไมมอะไรวตกกจรงแตผเกยวเนองกบทานมมากมายจง

ควรเปนหวงหมคณะและประชาชนทคอยเดนตามหลงบางเขาจะ

ไดมความอบอนในปฏปทาทยดจากทานไปเปนเครองดำเนนวา

เปนความถกตองแมนยำไมมผดพลาดดงนทานสอนผม

ทานเลาวาเพยงนอนตนผดเวลาบางเลกนอยทานยง

มาเตอนวาอยาเชอตวเองยงกวาธรรมตวเองคอวฏฏะธาตขนธ

เปนผลของวฏฏะมาดงเดมควรอนโลมใหเขาเทาทอนโลมไดอยา

ปลอยตามขนธจนเกนไปผดวสยของพระทเปนเพศไมนงนอนใจ

การหลบนอนของนกปราชญทานเพยงเพอบรรเทาธาตขนธไป

ชวระยะเทานนไมไดหวงความสขความสำราญอะไรจากการระงบ

ความออนเพลยทางธาตขนธนนเลยพระนอนตามแบบพระจรงๆ

ตองระวงตวเพอจะตนเหมอนแมเนอนอนซงมสตระวงตวดกวา

ปกตเวลาเทยวหากนคำวาจำวดกคอความระวงตงสตหมายใจ

จะลกตามเวลาทกำหนดไวตอนกอนนอนมไดนอนแบบขาย

ทอดตลาดดงสนคาทหมดราคาแลวตามแตลกคาจะใหในราคา

เทาไรตามความชอบใจของตนพระทนอนปลอยตวตามใจชอบมใช

พระศากยบตรพทธบรษทผรกษาศาสนาใหเจรญในตนและผอน

แตเปนพระประเภทขายทอดตลาดตามยถากรรมจะตราคาเอาเอง

การจำวดของพระทมศลวตรธรรมวตรตองมกำหนดกฎ

เกณฑบงคบตวในเวลากอนหลบและระวงตวอยตามวสยของพระผ

กำลงจำวดคอหลบนอนพอรสกตวตองรบลกขนทนทไมซำซาก


อนเปนลกษณะคนขเกยจนอนตนสายและตายจมอยในความ

ประมาทไมมวนรสกตวการนอนแบบน เปนลทธของสตวตว

ไมมความหมายในชวตของตวและเปนนสยของคนเกยจคราน

ผลาญสมบตไมมงอกเงยขนมาไดไมใชทางของศาสนาจงไมควร

สงเสรมจะกลายเปนกาฝากขนมาในวงศาสนาและพระธดงค

ทงหลายซงเปนเรองทำลายตวเองดงกาฝากทำลายตนไมทมน

อาศยนนแลทานควรขบคดคำวาจำวดกบคำวานอนซงเปนคำ

ทวๆไปเทยบกนดจะเหนวาผดกนและมความหมายตางกน

อยมากระหวางคำวาจำวดของพระศากยบตรกบคำวานอน

ของคนและสตวทวไป

ดงนนความรสกของพระศากยบตรทจะปลงใจจำวดแตละ

ครงจงควรมความสำคญตดตวในขณะนนและเวลาอนๆจะสมชอ

วาผประคองสตผมปญญาคดอานไตรตรองในทกกรณไมสกวาคด

สกวาพดสกวาทำสกวานอนสกวาตนสกวาฉนสกวาอมสกวา

ยนสกวาเดนสกวานงซงเปนอาการปลอยตวเกนเพศเกนภม

ของพระศากยบตรทไมสมควรอยางยงในวงปฏบตโดยมากมกเขาใจ

กนวาพระพทธเจาและสาวกอรหนตทงหลายนพพานไปแลว

สาบสญไปแลวไมมความหมายอะไรเกยวกบทานและตนเอง

เสยแลว

กพระธรรมอนเปนฝายเหตทสอนกนใหปฏบตอยเวลาน

เปนธรรมของทานผใดขดคนขนมาใหโลกไดเหนและไดปฏบต

ตามเลา?และพระธรรมตงตวอยไดอยางไรทำไมจงไมสาบสญไป

ดวยเลา?ความจรงพทธะกบสงฆะกคอใจดวงบรสทธทพนวสยแหง

ความตายและความสาบสญอยแลวโดยธรรมชาตจะใหตายให


สาบสญใหหมดความหมายไปไดอยางไรเมอธรรมชาตนนมได

เปนไปกบสมมตมไดอยใตอำนาจแหงความตายมไดอยใตอำนาจ

แหงความสาบสญมไดอยใตอำนาจแหงการหมดความหมายใดๆ

พทธะจงคอพทธะอยโดยดธรรมะจงคอธรรมะอยโดยดและสงฆะ

จงคอสงฆะอยโดยดมไดสนสะเทอนไปกบความสำคญใดๆแหง

สมมตทเสกสรรทำลายใหเปนไปตามอำนาจของตนฉะนนการ

ปฏบตดวยธรรมานธรรมะจงเปนเหมอนเขาเฝาพระพทธเจาพระ

ธรรมพระสงฆอยตลอดเวลาทมธรรมานธรรมะภายในใจเพราะ

การรพทธะธรรมะสงฆะโดยหลกธรรมชาตจำตองรขนทใจซง

เปนทสถตแหงธรรมอยางเหมาะสมสดสวนไมมภาชนะใดยงไปกวา

ดงน

นเปนโอวาทททานอาจารยมนมาเตอนทานในสมาธภาวนา

ในเวลาทานเหนวาทานอาจารยองคนอาจทำอะไรผดพลาดไป

บางเชนการปฏบตธดงควตรไมถกเปนบางขอหรอบางประการ

และการจำวดตนผดเวลาความจรงทานวาทานอาจารยมนมได

เตอนดวยความมนใจวาทานทำผดโดยถายเดยวแตทานเตอน

โดยเหนวาทานอาจารยองคนจะมสวนเกยวของกบหมคณะทง

พระเณรและประชาชนจำนวนมากในวาระตอไปทานจงเตอนไว

เพอทานอาจารยองคนจะไดตระหนกในขอวตรตางๆตอไปดวย

ความเขมแขงเพอถายทอดแกบรรดาประชาชนพระเณรทมาอาศย

พงรมเงาจะไดของดไปประดบตวดงองคทานอาจารยมนเคยพา

หมคณะดำเนนมาแลว

ทานวาการวางบรขารเชนบาตรกานำสบงจวรหรอ

บรขารอนๆทใชในสำนกตองวางหรอเกบใหเปนระเบยบเรยบรอย


เชนผาเชดเทาเปนตนถาเหนไมสะอาดควรแกการใชสอยตอง

เกบไปซกฟอกใหสะอาดจงนำมาใชอกหลงจากใชแลวตองพบเกบไว

เปนทเปนฐานไมทงระเกะระกะถาวนใดเกดเผลอขนมาเพราะธระ

อยางอนมาแทรกพอตกกลางคนเวลาทำสมาธภาวนาจะปรากฏ

เหนทานอาจารยมนมาเตอนและแสดงธรรมใหฟงจนไดทานพกอย

ถำดงกลาวในพรรษานนเพยงองคเดยวกลางคนจะปรากฏทาน

อาจารยมนมาเยยมเสมอโดยทางนมตภาวนาแมกลางวนเงยบๆ

เวลานงภาวนาในบางวนยงเหนทานมาเยยมเชนเดยวกบกลางคน

ทานวาทานสนกเรยนถามปญหาตางๆกบทานจนเปนทเขาใจ

แจมแจงเพราะทานอธบายแกปญหาไดคลองแคลววองไวมากและ

ไดความชดเจนหายสงสยทกๆขอไป

ปญหาบางอยางเพยงแตรำพงสงสยตามลำพงโดยมไดนกถง

ทานเลยพอตกกลางคนเขาทภาวนาทานกมาอธบายใหฟงเสย

แลวโดยยกขอทเราสงสยขนอธบายใหเราฟงราวกบไดเรยนทานไว

แลวทานวาแปลกและอศจรรยมากแตพดใหใครฟงไมไดเดยวเขา

หาวาเปนกรรมฐานบาแตธรรมเครองแกกเลสชนดตางๆโดยมาก

ยอมเกดจากทางสมาธภาวนาโดยลำพงและเกดจากทางนมตมทาน

อาจารยมนเปนตนมาเตอนใหอบายและแสดงธรรมสงสอนโดย

สมำเสมออนเปนการสงเสรมสตปญญาใหคดอานไตรตรองมให

ประมาท

ทานวาพรรษาทจำอยในถำแหงดงหนาปาเปลยวนทำให

เกดอบายตางๆทแสดงขนทงภายในภายนอกมากมายตลอดเวลา

ทงกลางวนกลางคนผดททงหลายอยมากเปนผมราตรเดยว

ดวยความรนเรงอยกบธรรมในอรยาบถตางๆยนเดนนงนอน


เตมไปดวยธรรมปตระหวางสนตธรรมทมเปนฐานเดมประจำ

ความบรสทธและธรรมประเภทตางๆทผานเขามาสมผสกบใจ

แลวแสดงความหมายไปในแงตางๆกนทำใหกายและจตชมชน

รนเรงเหมอนตนไมทไดรบการหลอเลยงดวยปยและนำมอากาศ

เปนทเหมาะสมคอยชโลมใหลำตนกงกานสาขาดอกใบของมน

สดชนอยตลอดเวลาฉะนน

ทานวาคนเราเมอจตมราตรเดยวกบธรรมความสงบรมเยน

ไมวาวนขนมวมวสมกบสงใดแลวกมความสขอยในโลกแหงขนธเรา

นเองไมจำตองดนรนหาความสขในทอนภพอนซงเปนการวาดภาพ

หลอกตวเองใหเกดความทะเยอทะยานเสรมตณหาสมทยอนเปน

เชอแหงทกขเขามาเผาลนตวเองใหเกดความทกขลำบากไปเปลาๆ

เพราะความสขทรอยเหนอยเปนอยกบใจนนเปนความสขทพอกบ

ตวแลวโลกนทงโลกและโลกอนๆไมมประมาณในสงสารราวกบ

ไมมอยสงทมและเดนชดประจกษกคอใจกบธรรมทปรากฏครอบ

โลกธาตไมมขอบเขตเหตผลพอจะนำมาเทยบมาวดไดเพราะจต

กบอจฉรยธรรมทครอบกนอยมใชสมมตจงไมเปนฐานะจะนำมา

เทยบกน

พอออกพรรษาแลวคณะศรทธาญาตโยมทเคยอปฏฐาก

รกษาทานกพากนไปอาราธนานมนตทานลงมาและอาราธนาทาน

ใหโปรดเมตตาสงสอนตามหมบานแถบอำเภอสวางแดนดนจงหวด

สกลนครทานจำตองลงมาทงทอาลยเสยดายสถานทแหงนนไมคด

จะจากไปไหนงายๆเมอลงมาอบรมสงสอนชาวบานพอสมควร

แลวไดโอกาสทานกออกเทยวธดงคกรรมฐานไปตามอธยาศย

โดยขามไปทางฝงแมนำโขงของประเทศลาวบางขามมาฝงไทย


เราบางแลวเทยวบำเพญอยแถบอำเภอบงกาฬอำเภอโพนพสย

ซงมปามเขามากทนนเรยกวาดงหมอทองและมทำเลดเหมาะกบ

การบำเพญอยหลายแหงมหมบานทไปตงใหมอยไมกหลงคาเรอน

เขาอาราธนาทานใหอยจำพรรษาเพอโปรดเขาซงเปนสถานทสบกบ

อธยาศยทานจงตกลงจำพรรษาทนน

ตอนทานพกบำเพญธรรมอยในภเขาเขตอำเภอโพนพสยนน

ทานวาทานเพลดเพลนรนเรงไปกบสตวปาชนดตางๆดวยความ

เมตตาเขามากมไกปาไกฟานกนานาชนดมนกเงอกนกยง

เปนตนและเมนอเหนอเกงหมกวางลงคางบางชะน

หมาปาเสอโครงเสอดาวชางกระทงววแดงซงแตละชนดม

มากมายผดกบททงหลายเทยวมาเปนฝงๆโขลงๆทงกลางวน

กลางคนจะไดยนเสยงสตวเหลานนสงเสยงรองลนสนนปาตามวาระ

ของเขาอยเสมอบางวนเวลาออกไปบณฑบาตกยงพบเสอโครงใหญ

เดนฉากหนาทานไปอยางสวยงามนาดโดยไมหางไกลทานเลยดวย

ความองอาจและสงาผาเผยตามนสยของมน

ทานวาขณะทมนเดนฉากหนาทานไปซงเปนทโลงพอสมควร

ดการกาวเดนของมนรสกสวยงามมากขณะทพบกนทแรกมน

ชำเลองดทานนดเดยวกเดนตอไปโดยไมมองกลบมาดทานอกเลย

ดลกษณะทาทางมนกไมกลวทานนกแตอาจระวงตวอยภายใน

ตามนสยของสตวทมสตดและมความระวงตวไมคอยพลงเผลอให

กบอะไรงายๆเฉพาะทานเองกไมนกกลวมนเพราะเคยไดเหนมน

มาบางและเคยไดยนเสยงมนอยเสมอจนชนชาไปเสยแลวเวลาพก

อยในทตางๆเรอยมาซงโดยมากมกมสตวพรรคนประจำอยเสมอ

ในทบำเพญนนๆจงไมนกกลว


คนวนหน งทานกำลงน งอบรมกรรมฐานแกพระทจำ

พรรษาดวยกนราวสามสองคทานวาไดยนเสยงนกเลงโตสามตว

ลายพาดกลอนดงกระหมๆขนขางๆบรเวณทพกแหงละตว

จากนนกไดยนเสยงคำรามขเขญกนบางเสยงกดกนบางแลวก

เงยบหายไปเดยวกไดยนเสยงขเขญและกดกนขนอกขางๆทพก

นนแลทแรกไดยนเสยงมนเลนและกดกนอยขางนอกบรเวณทพก

นกวาจะพากนหนไปทอนหายเงยบไปแลวเพราะเสยงสงบเงยบไป

พกหน งแตท ไหนไดจากการหายเงยบไปไดพกหน ง เทานน

ประมาณสามทมกชกชวนกนเขามาอยใตถนบรรณศาลาเลกๆท

พระกำลงนงสมาธฟงการอบรมธรรมอยซงสงประมาณเมตรกวานด

หนอยเทานนและสงเสยงกระหมคำรามและกดกนอยใตถนศาลา

เลกๆนนจนทานตองตะโกนบอกวาเฮยสามสหายอยาพากน

สงเสยงออองนกซพระทานกำลงเทศนและฟงธรรมกนเดยวเปน

บาปตกนรกหลมฉบหายกนหมดนะจะวาไมบอกเพราะทนไมใชท

เอดตะโรโฮเฮกนนนาจงพากนไปเทยวรองครางทอนทนเปนวด

ของพระททานชอบความสงบไมเหมอนพวกแกไปเสยพากนไป

รองทอนตามสบายไมมใครไปยงกบพวกแกหรอกทนเปนทพระ

ทานอยบำเพญธรรมทานจงหามไมใหพวกแกสงเสยงออองนก

พอไดยนเสยงพระทานรองบอกกพากนสงบอารมณไปพก

หนงแตยงพอไดยนเสยงเกยวพาราสกนซบซบออเบาๆอยใตถน

ศาลาอนเปนลกษณะบอกกนวาพวกเราอยาสงเสยงดงกนนกซ

พระทานรำคาญและรองบอกมานนไงละทำเสยงเบาๆหนอย

เถอะเพอนเดยวเปนบาปขกลากขนหวเบาไปพกหนงตอไปกม

เสยงครวญครางขเขญและกดกนขนอกไมยอมหนไปทอนตามคำ


ทานบอกและพากนเหมาใตถนบรรณศาลาเปนทเลนสนกกนตง

แตหวคำจนสองยามคอหกทมจงพากนหนไปพระนงทำสมาธ

ภาวนากนบนศาลาหลงจากฟงการอบรมธรรมแลวเสอโครงใหญ

สามตวกสงเสยงขเขญคำรามและกดกนอยใตถนศาลาจนถงหกทมจง

เลกจากกนไปพระกลงไปทพกของตนเสอกเขาปาไป

คนนนเปนความประหลาดเปนพเศษนบแตเทยวธดงค-

กรรมฐานมาหลายปและเคยเทยวไปสถานทตางๆหลายแหงหน

ตำบลหมบานและปาเขาตางๆแตไมเคยมสตวเสอมาตสนท

มตรรกกบพระราวกบเคยเปนเพอนสนทมตรสหายผฝากเปน

ฝากตายกนมานานเพงมาพบในคนวนนนเองตามปกตเสอเปนสตว

กลวคนตามสญชาตญาณแมจะเปนสตวทมอำนาจทำใหคนขยาด

ครนครามอยบางกวาสตวอนๆแตเสอยอมกลวและหลบซอนคน

มากกวาคนจะกลวเสอและหาทหลบซอนแตเสอสามตวนนอกจาก

ไมกลวคนแลวยงพากนมาแอบยดเอาใตถนศาลาหลงเลกทพระ

ยงชมนมกนอยขางบนเปนทเลนสนกโดยไมคดกลวพระซงเปนคน

เหมอนมนษยทงหลายเลย

จงเปนเรองอศจรรยทสตวไมเคยรเรองกบศลธรรมเหมอน

มนษยทงหลายแตกรยาทเขามาตสนทสนมกบพระนนราวกบเขา

กเปนผหนงททราบศลธรรมดและปฏบตศลธรรมเชนเดยวกบ

มนษยทงหลายดวยจงไมแสดงทาทางใหพระทานกลวนอกจากเขา

แสดงตอพวกเขาเองซงกทราบกรยาทาทางของกนและกนอยแลว

ทานวาฟงทานเลาแลวขนลกกลวบาอยคนเดยวทงทเรองกผานไป

นานแลวเรองของคนไมเปนทากเปนอยางนเองแมทานแสดงเรอง

ตางๆอนเปนคตธรรมใหฟงกตามแตคนไมเปนทายอมไมยอมฟง


เพอยดเปนคตไดเลยแตจะดนไปเฉพาะเสนทางสายไมเปนทา

ของตนนนแลดงผ เขยนแสดงความกลวทนาอบอายตอหนา

ทานในเวลาฟงคำบอกเลานนแลนอกจากนนยงมาประกาศขาย

ความขขลาดของตวในหนงสอใหทานผอานหวเราะเขาอกซงนบวา

เลวพอใชอานแลวกรณาระวงอยาใหเรองทำนองนแทรกสงเขาไป

สจตใจไดจะกลายเปนคนขขลาดไมเปนทาไปอกหลายคน

ทานเลาวาคนวนนนพระทนงฟงการอบรมและทำสมาธ

ภาวนาตอไปหลงจากการอบรมแลวตางมความตนเตนตกใจ

และตาตงหกางไปตามๆกนทไดยนอาจารยใหญทงสามตวมาให

การอบรมชวยทานอาจารยอยทใตถนในลกษณะแผลงฤทธเจอกบ

ความสนกของเขาทำเอาพระนงภาวนากลวตวแขงไปตามๆกน

จตไมอาจสงไปนอกลนอกทางไดเพราะกลวอาจารยใหญทงสาม

จะพากนโดดขนมาใหโอวาทบนศาลาเลกดวยทาทางตางๆแตกด

และนาชมสตวสามตวทไมแสดงโลดโผนเกนกวาเหตอตรโดดขน

บนศาลาในเวลานนยงรจกฐานะของตวของทานบางไมกาวกาย

หนาทอนควรแกภาวะของตนแสดงเพยงเบาะๆพอหอมปาก

หอมคอแลวกเลกรากนไป

นบแตวนนนผานไปแลวกไมเหนเขากลบมาอกเลยสวน

สถานทและบรเวณทพระอาศยอยนนกคอทำเลเทยวของสตว

จำพวกนและสตวอนๆเราดๆนเองไมเวนแตละคนตองม

จำพวกใดจำพวกหนงเขามาจนไดเพราะทนนเปนทอยอาศยของ

สตวปาทกจำพวกเนองจากปาและเขาแถบนนกวางขวางมาก

คนเดนผานเปนวนๆกไมพนสตวชนดตางๆดงทเขยนผานมา

จงมมากพวกชางเปนโขลงๆหมปาเปนฝงๆซงแตละโขลง


ละฝงมจำนวนมากมายและไมสจะกลวผคนมากนก

ปทานจำพรรษาทนนอบายตางๆเกดขนโดยสมำเสมอ

และตองคอยเตอนพระเสมอไมใหประมาทในการรกษาธดงควตร

เพราะอยในทามกลางสงทควรระวงหลายอยางตางๆกนโดย

อาศยธดงควตรเปนเสนชวตจตใจมธรรมวนยเปนทฝากเปนฝากตาย

ใจจงอยเปนสขไมหวาดเสยวสะดงกลวตางๆการขบฉนกนอย

เพยงเยยวยาธาตขนธไปวนๆเทานนเพราะศรทธาญาตโยม

มนอยและเปนบานเพงตงใหมมไมกหลงคาเรอนยงไมเปนหลกฐาน

มนคงและเปนความมงหมายของทานผหนกแนนในธรรมจะพง

ฝกฝนอดทนเพอธรรมความอยสบายทางภายในจงไมกงวล

กบทอยอาศยอาหารบณฑบาตใหมากไปอนจะเปนอปสรรคตอ

ความเพยร

ยาแกไขกถอความอดทนตอสดวยความเพยรทางสมาธ

ภาวนาโดยถอเอาสตวปาชนดตางๆเปนเพอนและสกขพยาน

วาเขากมไดเกดมากบหยกยาชนดตางๆและคลอดทโรงพยาบาล

มหมอและนางพยาบาลคอยรกษาผดงครรภแตเขายงเปนสตว

ชนดตางๆสบตอกนมาไดเตมปาเตมเขาโดยไมแสดงความโศก

เศราเสยใจวาตนขาดการบำรงรกษาดวยหมอดวยยาและนาง

พยาบาลตลอดเครองบำรงตางๆสวนพระเปนมนษยชาตและ

เปนศากยบตรพทธชาตศาสดาองคลอพระนามสะเทอนทวไตรภพ

วาเปนผทรงเรยนจบคมภรไตรภมดวยพระขนตวรยะพระปญญา

ปรชาสามารถในทกทางไมมคำวาจนตรอกออนแอทอถอยแตพระ

เราจะมาถอยหลงหลงนำตาเพราะความทกขลำบากเพยงการเจบไข

ไดปวยอนเปนของธรรมดาแหงขนธเทานกตองเปนผขาดทนลมจม


จะนำตนและศาสนาไปไมตลอดนอกจากตองเปนผอาจหาญอดทน

ตอสภาพความมความเปนความสมผสทงหลายดวยสตปญญา

หยงทราบไปตามเหตการณทมาเกยวของเทานนไมมทางเพอ

เอาตวรอดหวงจอดในทปลอดภยได

จตเมอไดรบการอบรมในทางทถกยอมมความรนเรงในธรรม

พอใจประคองตนไปตามวถแหงมรรคและผลไมมการปลกแวะ

ไมสรางความอบจนไวทบถมตวเองปฏปทากสมำเสมอไมทอถอย

นอยใจวาตนขาดทพงทงภายนอกภายในมใจกบธรรมเปนเครอง

ชโลมหลอเลยงใหเกดความอบอนเยนใจอยทใดไปทใดกเปนสคโต

แบบลกศษยตถาคตไมแสดงความอดอยากขาดแคลนในทางใจ

พระธดงคกรรมฐานทมงตอธรรมทานไปและอยโดยอาการอยางน

ทานจงอยไดไปไดยอมอดยอมทนความลำบากหวโหยไดอยาง

สบายหายหวงกบสงทงปวงมธรรมเปนอารมณของใจ

เรองสตวตางๆทชอบมาอาศยพระทานผอานกรณา

คดวาจะเปนความจรงไดเพยงไรบางแตกอนคดเรองสตวปากรณา

คดเรองสตวบานกอนทชอบเขาไปอาศยอยในบานของทานผม

เมตตาจตและเขาไปอาศยวดพออยรอดปลอดภยไปในวนหนงๆ

สนขและนกเปนตนทชอบเขาไปอาศยวดบางวดจนแทบไมมท

และตนไมใหสตวเหลานอาศยเพราะมมามากดวยกนอนดบตอไป

คอยคดไปถงสตวปาชนดตางๆทมกเขาไปเทยวปวนเปยนและ

อาศยอยตามสถานทและวดทพระธดงคทานพกอยดงทเขยน

ผานมามากพอดทงประวตทานอาจารยมนและปฏปทาพระธดงค

สายของทานอาจารยมนซงมเรองสตวมาอาศยพระลงแฝงมา

เสมอๆตามประสบการณทไดรบทราบมาเปนความจรง


จงเปนเรองนาคดในแงธรรมอนเปนหลกธรรมชาตให

ความรมเยนและเปนธรรมแกสตวโลกทกชาตทกภาษาโดยท

สตวทกๆจำพวกไมจำเปนตองทราบวาธรรมคออะไรกตามแต

สงทแสดงออกใหสตวยนดรบกนทวโลกไมมใครรงเกยจนนคอธรรม

โดยธรรมชาตธรรมนนแสดงอาการความสงบสขความรมเยน

ความไววางใจความมแกใจความเมตตาความเอนดสงสาร

ความมาเถดอยเถดไมเปนภยแนนอนเปนตนการแสดงออกแหง

กระแสธรรมเพยงเทานสตวทกจำพวกชอบและยอมรบกนทนท

โดยไมตองมโรงเรยนไวสอนเขาเลยเพราะจตใจกบกระแสธรรม

เปนของคควรกนยงกวาอำนาจราชศกดใดๆซงเปนสงปรงแตงและ

เสรมกนขนยอมสลายไปตามเหตการณไมแนนอน

ดงนนสตวแมจะไมเคยทราบวาธรรมคออะไรกตามแตสงท

ชอบและยอมรบโดยธรรมชาตสตวยอมแสวงหาเองดงสนขเขาไป

อาศยวดสตวปาเขาไปอาศยพระธดงคเพราะธรรมคอความเยน

ความไววางใจเปนตนทสตวเขาใจวามอยในทนนจงเสาะแสวงหา

ไปตามประสาแมแตผไมเคยสนใจกบธรรมเลยยงรจกสถานทท

ไมมภยและชอบไปเทยวสนกเฮฮาในทเชนนนแตโบราณกาลมาถง

ปจจบนเพราะไปทำทอนไมปลอดภยเหมอนทเชนนน

เพยงเทานกพอทราบไดวาธรรมและสถานทผบำเพญธรรม

เปนทไวใจแกสตวและมนษยทวไปจงไมคอยระแวงระวงกนและ

บางรายบางพวกไมระวงเสยจนปลอยตวเลยเถดโดยไมคดถงหวใจ

มนษยดวยกนและพระศาสนาซงเปนสมบตของประเทศบางเลย

แมผปฏบตธรรมเหลานนกยอมทราบความดความชวคนดคนชว

สตวดสตวชวไดเชนมนษยทวไปจงควรคดและเหนใจผอนทรก


สงวนสมบตของตนบางไมปลอยรอยเปอรเซนตไปเสยทเดยวในท

ทกสถานยงจะพอมเขตแดนแหงมนษยและสตวเปนทอยอาศย

คนละวรรคละตอนบางไมคละเคลากนไปเสยหมดจนไมอาจทราบ

ไดวาใครเปนใครเพราะอะไรๆกแบบเดยวกนเสยสน

ทานอาจารยองคนชอบเทยวหาทวเวกและเปลยนททำ

ความเพยรอยเสมอปกตกชอบเทยวธดงคไปตามปาตามเขาอยแลว

แลวยงชอบเทยวเปลยนททำความเพยรอยเรอยๆเชนไปพกอย

ทนนเปนปกตแลวแตเวลาเชาไปทำความเพยรอยทหนงตอน

บายๆหรอเยนกเปลยนไปทำอกแหงหนงกลางคนกเทยวไป

ทำความเพยรอยอกแหงหนงในแถบททานพกอยนนแลเปลยน

ทศทางบางไปใกลบางไกลบางไปอยในถำอนจากถำเดมบาง

ขนไปอยบนหลงเขาบางตามหนดานบางดกๆจงกลบทพก

ทานใหเหตผลสำหรบนสยทานวาเวลากำลงชลมนวนวาย

กบการแกกเลสการเปลยนอบายตางๆเชนนนปญญามกเกดขน

เสมอกเลสตงตวไมตดเพราะถกอบายของสตปญญาตตอนใน

ทาตางๆใหหลดลอยไปเปนพกๆถาอยในทแหงเดยวทำให

ชนตอสถานทแตกเลสมไดชนกบเรามนสงสมตวขนเสมอไมวา

เราจะชนกบอะไรหรอไมกตามเราจำตองพลกแพลงเปลยนแปลง

อบายและสถานทอยเสมอเพอทนกบกลมารยาของกเลสทปกหลก

สงสมตวเองและตอสกบเราไมมเวลาพกผอนตวตลอดเวลาถา

เวนบางกเพยงเวลาหลบสนทเทานนนอกนนเปนเวลาทำงานของ

มนเสยสนดงนนการทำความเพยรจะลดหยอนออนขอและ

ผดเพยนเลอนเวลาอยจงทำใหกเลสตวขยนหวเราะเอาการเปลยน

สถานทและอบายอยเสมอจงพอมองเหนความแพความชนะกบ


กเลสบางไมปลอยใหมนรบเหมาเปนเจาของแตผเดยวดงน

เหตผลของทานกนาฟงและเปนคตไดดสำหรบผไมนอนใจ

ใหกเลสขนเหยยบยำทำลายเอาทกๆกรณทจตไหวตวทานชอบ

เทยวไปทางภสงหภววภลงกาและดงหมอทองเขตอำเภอเซกา

อำเภอโพนพสยจงหวดหนองคายและอำเภอบานแพงจงหวด

นครพนมแถบนนมเขามากเชนภสงหภววและภลงกาซงลวน

เปนทำเลดๆเหมาะแกการบำเพญธรรมอยางยงแตหางไกล

หมบานมากบณฑบาตไมถงตองมคนผลดเปลยนกนขนสงอาหาร

ทดงกลาวเหลานเปนทชมนมของสตวปานานาชนดมเสอ

ชางกระทงววแดงเปนตนพอตกบายๆและเยนจะไดยนเสยง

สตวเหลานรองสนนหวนไหวไปทวทงปาผไมสละตายจรงๆยาก

จะอยไดเพราะเสอชมมากเปนพเศษและไมคอยกลวคนดวย

บางคนพระทานเดนจงกรมทำความเพยรไปมาอยมนยงแอบมา

หมอบดทานไดโดยไมกลวทานเลยแตไมทำอะไรมนอาจสงสยแลว

แอบดอมเขามาดกไดพอทานไดยนเสยงผดสงเกตนกประหลาดใจ

สองไฟฉายไปดยงเหนเสอโครงใหญโดดออกไปตอหนาตอตากยงม

แมเชนนนทานกยงเดนจงกรมทำความเพยรตอไปไดไมคดกลววา

เสอจะโดดมาคาบเอาไปกนเลยทงนเพราะความเชอธรรมมากกวา

ความกลวเสอจงพออดทนทำความเพยรตอไปได

บางวนพอตกเยนพระทานกขนบนไหลเขาแลวมองลงไปด

โขลงชางใหญซงกำลงพากนออกเทยวตามหนดานอนกวางยาวเปน

กโลๆสามารถมองเหนชางทงโขลงไดอยางชดเจนทงตวเลกๆ

และตวใหญซงกำลงเรมจะพากนออกเทยวหากนทานวาเวลาด

ชางทงโขลงใหญๆทกำลงหยอกเลนกนอยางเพลดเพลนเชนนน


ทำใหเพลนดมนจนคำไมรตวกมเพราะสตวพรรคนชอบหยอกเลน

กนเหมอนมนษยเรานเอง

ทานอาจารยองคนมความเดดเดยวมากดงทเขยนผานมา

แลวการนงภาวนาตลอดสวางทานทำไดอยางสบายไมมอะไรเปน

อปสรรคกการนงภาวนาแตหวคำยนสวางนนมใชเปนงานเลกนอย

ถาไมเปนผมใจกลาหาญกดเหลกกดเพชรจรงๆจะทำไมไดจง

ขอชมเชยอนโมทนาทานอยางถงใจดงนนทานจงสามารถเปน

อาจารยสงสอนคณะสานศษยใหไดรบความรมเยนเรอยมาจน

ปจจบนนทานเปนทแนใจในองคทานเองรอยเปอรเซนตวาเปนผ

สนภพสนชาตอยางประจกษใจทงทยงครองขนธอยปลอยขนธ

เมอไรกเปนปรม สขลวนๆเมอนนหมดความรบผดชอบกงวล

โดยสนเชง

การเขยนประวตยอของทานอาจารยองคสำคญองคหนง

ในบรรดาลกศษยของทานอาจารยมนกขอยตลงกรณาสงเกตตาม

ทเขยนมานวาคอองคใดแนปจจบนทานยงมชวตอยและเปนท

เคารพเลอมใสของประชาชนพระเณรจำนวนมากแตผเขยนไมอาจ

ระบนามทานเกรงจะเปนการกระทบกระเทอนในองคทานเพราะ

ทานพนจากโลกามสใดๆทงสนแลวครองแตธรรมทบรสทธกบ

ขนธหาเครองกอกวนวนวายอยตลอดเวลาเทานนไมมทางสงสย

ทานวาจะเปนอนขอความสวสดมงคลจงเกดมแดทานผอานประวต

ของทานผอศจรรยโดยทวกนถาไมลดละความเพยรพยายามใน

การบำเพญตนวนหนงเราทานตองไดชมธรรมสมบตบรสทธทพงใจ

อยางทานแนนอนภายในใจทานเองสมกบธรรมเปนสมบตของ

ทกคนผปฏบตเปนสามจกรรม

ปฎิปทาของพระธุดงคกรรมฐาน...

Documents