วิธีสร้างบุญบารมี...

48

Upload: chakrit-limmani

Post on 06-Apr-2016

215 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

พระนิพนธ์ เรื่อง "วิธีสร้างบุญบารมี" ฉบับนี้ ท่านเจ้าประคุณสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ทรงพระนิพนธ์ขึ้นเพื่อให้พวกเราทั้งหลาย ได้รู้และศึกษาเพื่อเข้าใจถึงวิธีสร้างบุญบารมี ในทางพระพุทธศาสนา อันได้แก่ การให้ทาน การรักษาศีล และการเจริญภาวนา พระองค์ ได้อธิบายชี้แจงแสดงเหตุและผลอย่างชัดเจนแจ่มแจ้งยิ่งนัก

TRANSCRIPT

Page 1: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 11111

Page 2: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 11111

Page 3: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

22222 ว ธ สร างบ ญบารม

ความหมายของบญและบารมคำวา บญบญบญบญบญ แปลตามศพทวา ชำระ ฟอก ลาง

ทาน แสดงวา แบงเปน ๒ กอน คอ บญทเปนสวนเหตไดแก ความดตาง ๆ เรยกวาเปนบญ เพราะเปนเครองชำระ ฟอกลางความชว ๑ บญทเปนสวนผล คอความสข ดงทพระพทธเจาตรสไววา “ทานทงหลายอยากลวตอบญเลย เพราะคำวาบญนเปนชอของ ความสข”ดงน ๑

คำวา บารมบารมบารมบารมบารม มาจากคำบาลวา “ปารม” มคำแปลทนกภาษาศาสตรไดใหไวหลายอยาง จะแสดงแตบางอยาง คอ แปลวา อยางยง มาจากคำวา “ปรมะ” ทภาษาไทยเรามาใชวา บรม และคำวา บรมทแปลวาอยางยงน กมใชทง ๒ ทาง ดอยางยงกบรม หรอไมดอยางยงกบรม เชนคำวา นพพาน เปนบรมสข คอสขอยางยง สงขารทงหลาย เปนบรมทกข คอทกข อยางยงจงเปนคำกลาง ๆ ใชไดทง ๒ ทาง ดงน คำวา บารมมาจากคำวา ปรมะ แลวมาเปน ปารม ไทยเรยก วา

Page 4: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 33333

บารม แตวามความหมายถงสวนทด เทานน ไมหมายเปนกลาง ๆ เหมอนอยางคำวา ปรมะ

เพราะฉะนน คำวา ปารมปารมปารมปารมปารม จงมความหมายทแปลวา เลศ อยางยง ประเสรฐ หรอแปลอกอยางหนงวาถงฝง อนหมายความวา นำใหถงฝง คอจากฝงนไปสฝงโนน อนหมายความวานำจากฝงนคอ โลก ไปสฝงโนนคอโลกตตระโลกตตระโลกตตระโลกตตระโลกตตระ เหนอโลก พนโลก อนหมายถงนพพาน

บญเปนเหตแหงความสขบญเปนเหตแหงความสขบญเปนเหตแหงความสขบญเปนเหตแหงความสขบญเปนเหตแหงความสข

พระพทธศาสนสภาษตบทหนงกลาวไวแปลความวา

“ผ ใครประโยชน พงศกษาบญนนแล อนมผลเลศตอไปซงมสข เปนกำไร คอ พงเจรญทาน ๑ ความประพฤตสงบ ๑เมตตา จต ๑ บณฑตครนเจรญธรรม ๓ ประการ อนเปนเหตแหง ความสขเหลานแลว ยอมเขาถงโลกอนไมมความเบยดเบยน เปนสข”

พระพทธภาษตทมมาในปญญสตรน ตรสสอนใหทกทานทกบคคล ผใครประโยชนศกษาบญอนเปนสวนเหตใหเกดผลเลศ

Page 5: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

44444 ว ธ สร างบ ญบารม

ตอไป มสขเปนกำไร เปนเหตใหเกดความสข คอ ใหเจรญทานสมจรยา ความประพฤตสงบ และเมตตาจต รวม ๓ ประการ

คำวา “บญ” แปลตามศพทหรอพยญชนะวา ชำระ ฟอกลาง โดยยอหมายถงบญสวนเหต ๑ บญสวนผล ๑

บญสวนเหตนน หมายถงศกษา คอฟง เรยน ใหร และดำรงมน เสพปฏบตเจรญกศลธรรมทงหลาย เชนปฏบตเจรญธรรม ๓ ประการ ดงทกลาวแลวนน และในพระบาลไวยากรณภาษตอกแหงหนง ไดตรสไวตอนหนงแปลความวา“ดกอนภกษทงหลาย เรานนดำรวา บดน เราเปนผมฤทธอยางมากอยางน มอานภาพมากอยางน เพราะผลวบากแหงกรรม ๓ ประการของเรา คอ ทาน ๑ ทมะ (ฝกอนทรยมจกษเปนตน และขมกเลส มราคะเปนตน) ๑ สญญมะ(สำรวมกายและวาจา) ๑”

อนง ไดตรสบญสวนเหตไวในนธกณฑสตรวา “นธ(ขมทรพยคอบญ) เปนสงอนสตรหรอบรษฝงไวดแลว ดวยทาน๑ ศล ๑ สญญมะ ๑ และ ทมะ ๑”

บญสวนเหตทวไป กไดแกกศลเจตนา ดงทไดตรสไววา

Page 6: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 55555

“ดกอนภกษทงหลาย บญกรยาวตถ (ทตงแหงการทำบญ)๓ เหลาน คอ บญกรยาวตถสำเรจดวยทาน ๑ บญกรยาวตถสำเรจ ดวยศล ๑ บญกรยาวตถสำเรจดวยภาวนา ๑

บญสวนผลนน หมายถงผลวบากของบญสวนเหตนนเองดงทตรสไวในปญญสตรตอนตนวา

“ดกอนภกษทงหลาย เธอ ทงหลายอยาไดกลวตอบญเลยคำวาบญนเปนชอแหงความสข อนนาปรารถนา นาใคร นารกนาพอใจ”

ในธรรมบทตรสแสดงบญสวนผลไววา

“ผมบญอนทำแลว ยอมบรรเทงในโลกน ละไปแลวยอมบรรเทง ยอมบรรเทงในโลกทงสอง เขาเหนความบรสทธแหงกรรมของตน ยอมบรรเทงทว”

ในนธกณฑสตร ตรสแสดงผลวบากแหงบญนธโดยพสดารไววา นธคอบญน อนบคคลฝงไวดแลว อนใครชนะไมไดมปกตไปตาม ละไปยอมถอเอาบญนธนนไปในทพงไปทงหลายไมทวไปแกชนเหลาอน บญนธโจรนำไปไมได นธนนใหสงทใครจะไดทงปวงแกเทพและมนษยทงหลาย เทพและมนษยทงหลายปรารถนาสงใด ๆ สงนนทงหมดอนผมบญนธยอมไดดวย

Page 7: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

66666 ว ธ สร างบ ญบารม

บญนธนน ความมผวพรรณงาม ความมเสยงไพเราะ สณฐานทรวดทรงงาม ความมรปงาม ยอมไดดวยบญนธนน ความเปนใหญ บรวาร ยอมไดดวยบญนธนน รชสมบตแหงประเทศความเปนใหญ จกรพรรดสข อนเปนทรก แมรชสมบตแหงเทพในทพยทงหลาย ยอมไดดวยบญนธนน สมบตอนเปนของมนษยความยนดในเทวโลก และนพพานสมบต ยอมไดดวยบญนธนนความทถาเมออาศยความถงพรอมดวยมตรประกอบทวโดยแยบคาย มความชำนาญในวชชาวมตต ยอมไดดวยบญนธนปฏสมภทา (ปญญาแตกฉานเฉพาะ) วโมกข (ความหลดพน)และสาวกบารม ปจเจกโพธ พทธภม ยอมไดดวยบญนธนนสมปทานน คอบญสมปทา (ความถงพรอมดวยบญ) มประโยชนผลทตองการใหญอยางน เพราะเหตนน บณฑตทงหลายผทรงปญญา จงสรรเสรญความเปนผมบญอนทำแลว

กลาวโดยยอ บญสวนเหต ไดแกกศลเจตนา กศลกรรมสจรต กศลธรรม บญกรยาวตถทงปวง ไตรสกขา คอ ศลสมาธ ปญญา

บารม บารม บารม บารม บารม คอ พทธบารม ปจเจกโพธบารม สาวกบารมมรรคมองคแปด และทตรสยกขนไวในปญญสตรตอนท

Page 8: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 77777

เปนไวยากรณภาษตวา ทาน ๑ ทมะ ๑ สญญมะ ๑ และในนคมคาถา วา ทาน สมจรยา เมตตาจต ซงลวนเปนเครองชำระฟอกลาง กเลสาสวะทงปวง

สวนบญสวนผล กสรปเขาในมนษยสมบต เทวสมบตนพพานสมบต สรปเขาอกเปนความสขทนาปรารถนาใคร รกพอใจ ตลอดถงบรมสข คอ นพพาน อนเกดจากกรรมวสทธความ บรสทธแหงกรรมของตน ทำใหบรสทธกาย บรสทธวาจาบรสทธใจ โดยเฉพาะทำใหจตบรสทธจากกเลสาสวะไปโดยลำดบจนถงทงหมด

ในรตนตตยปภาวาภยาจนคาถา พระราชนพนธในรชกาลท ๔ แสดงไววา พระรตนตรย คอพระพทธเจา พระธรรมพระสงฆ บรสทธสงสด ประเสรฐสดในโลก ยอมเปนไปเพอความบรสทธอยางยง แกผเลอมใสแลว ใครปรารถนาความบรสทธแหงตน ปฏบตอยโดยชอบ ความบรสทธจากกเลสทงปวงเปนความดบจากทกขทงหลาย นพพานเปนบรมสญ คอวางอยางยง (จากกเลสสาสวะทงหมด) เปนบรมสข คอสขอยางยง

Page 9: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

88888 ว ธ สร างบ ญบารม

และไดมอกคาถาหนงแสดงอธบายนพพานวา ความบรสทธจากกเลสทงปวง เปนความดบจากทกขทงหลาย ความดบนนเปนสนต คอความสงบแหงใจ เรยกวานพพาน

ในปญญสตร ตรสแสดงบญสวนผลกอนคอ สขพรอมทงสขสมบต แลวตรสบญสวนเหต คอ ทาน ทมะ(ฝกอนทรยมตาเปนตน ขมกเลส) สญญมะ (สำรวมกายและวาจา) สวนในนคมคาถาของพระสตรน แสดงบญสวนเหตคอ ทาน สมจรยา เมตตาจต แมชอธรรมตางกนบางสวนใจความกเปนอนเดยวกน

ทานทานทานทานทาน คอ การใหการบรจาคพสดตาง ๆ มขาวนำเปนตนเกอกลผรบตามทตองการ ตามทควรให พระสคตตรสสรรเสรญการเลอกให ไดม แบงทานเปน ๒ คอ อามสทานอามสทานอามสทานอามสทานอามสทานใหอามสสงของ ธรรมทาน ธรรมทาน ธรรมทาน ธรรมทาน ธรรมทาน ใหธรรม สงสอนหรอสอนแนะนำการต ง โรงเร ยนก จ ดเข าในข อน ทานข อน จดเขาในขอทานมยบญกรยา วตถ

สมจรยา สมจรยา สมจรยา สมจรยา สมจรยา ความประพฤตสงบ ความประพฤตสมควรความประพฤตสมำเสมอ กไดแกศล ความสำรวมระวงกายวาจาดวยความตงใจ งดเวนกรรมทกอภยเวรตาง ๆ เปนตน

Page 10: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 99999

ทควรงดเวน เชนงดเวนตามหลกศล ๕ ขอนจงตรงกบ สญญมะความสำรวมกายวาจาดวยความตงใจ ทหมายถงศล ขอนจดเขาในสลมยบญกรยาวตถ

เมตตาจตเมตตาจตเมตตาจตเมตตาจตเมตตาจต จตมเมตตา รกใครผกเยอใย ปรารถนาใหเจรญสข มความรสกเปนมตร ดงทเรยกวามมตรจต มตรใจเมตตามอนเปนไปในอาการใหประโยชนเกอกลเปนลกษณะมการนำสงทเปนประโยชนเกอกลเปนรส คอ เปนกจหนาทพงทำมการปลดเปลองโทสะพยาบาทอาฆาตเปนเครองปรากฎ มการแสดงความพอใจของสตวทงหลายเปนปทฏฐาน ความสงบพยาบาทเปนสมบตของเมตตา ความมเสนหาราคะเปนวบตของเมตตา เมตตาจตนเปนทมะประการหนง เพราะเปนการฝกจตใหเปนเมตตาจต มใหเปนจตพยาบาท เพราะเปนการขมกเลสมโทสะพยาบาทอาฆาตเปนตน ท งเมตตานเปนเหตใหทำทาน ใหสมาทานศลหรอสมจรยาหรอสญญมะดวย เมตตาจตขอนจดเขาในภาวนามยบญกรยาวตถ

บญสวนเหต ๓ ขอน ใหเกดผลเปนบญสวนผลทงปวงคอความสข ตามทตรสไวในนคมคาถาวา มผลเลศตอไปมสขเปนกำไร เปนเหตแหงสข เขาถงโลกอนไมมความเบยด

Page 11: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

1010101010 ว ธ สร างบ ญบารม

เบยนเปนสข ทงโลกนโลกหนา จงตรสสอนมใหกลวตอบญเพราะบญเปนชอแหงความสข

ทกชวตอาศยบญทกชวตอาศยบญทกชวตอาศยบญทกชวตอาศยบญทกชวตอาศยบญ

ทก ๆ คนทมความสขความเจรญอย ดงเชนทเปนอยเดยวน เพราะไดรบความดจากทานผมความมงดทงหลายเปนตนวา ไดรบการบำรงเลยงดวยความรกทะนถนอมของมารดาบดาหรอของญาตหรอของผรบอปการะตงแตเกดมาโดยลำดบไดรบการสงสอนอบรมศลปวทยาจากครอาจารย ไดรบการปกครองเปนสวนรวมจากประเทศชาต ทานผเกยวของเหลานลวนไดประกอบความดใหแกตวเราทก ๆ คน ทำใหเราทก ๆคน สามารถดำรงชวตเตบโตขนมา มความสขความเจรญจนถงเพยงนได ถาทานเหลานลวนกอความชวรายเสยหายใหหรอแมไมกอให เพยงแตหยดอยเฉย ๆ ไมไดทำความดใหตวเรา ทก ๆ คนเกดมาแลว กคงไมอาจดำรงชวตอยได หรอแมดำรงชวตอยได กคงไมไดรบการศกษาใหไดความรเปนอนขาดทางทจะใหเกดความเจรญ ฉะนน จงกลาวไดอยางเตมทวาทก ๆ คนเปนหนความดของทาน ซงไดประกอบกอเกอ ใหแก

Page 12: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 1111111111

ตนมาโดยลำดบ ความดและความชวทตรงกนขาม จงเปนสงทมอยจรง และความดของคนดทงหลายเปนเครองเกอกลตวเราทก ๆ คน ความชว กเปนเครองตดรอนตวเราทก ๆ คนเฉพาะตวเราเองนแหละสำคญนก ถาทำด กเปนความดเปนศรมงคลแกตว ถาทำชวกเปนความชวเปนกาล เปนอปมงคลแกตวเมอกลาวใหกวางออกไป โลกตองพงความดของคนดทงหลายจงเกดความสขความเจรญ สวนความชวของคนชวทงหลายเปนเครองทำลายโลก

วธสรางบญวธสรางบญวธสรางบญวธสรางบญวธสรางบญ

ความดดงทกลาวมานน คอบญ สวนความชวทตรงกนขาม คอ บาป บญทเปนสวนเหตคอ ความดนน เกดจากการกระทำ ถาอยเฉย ๆ ไมทำกไมเกดเปนบญขน การกระทำบญเรยกวา บญกรยาบญกรยาบญกรยาบญกรยาบญกรยา จำตองมวตถ คอสงเปนทตง หรอเรองของการกระทำ ซงเรยกวา บญกรยาวตถ บญกรยาวตถ บญกรยาวตถ บญกรยาวตถ บญกรยาวตถ แปลวา สงเปนทตงแหงการกระทำบญ หรอเรองแหงการกระทำบญ ทางพระพทธศาสนาทานแสดงไวโดยยอ ๓ อยางคอ

(๑) ทานมย บญสำเรจดวยการบรจาคทาน

Page 13: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

1212121212 ว ธ สร างบ ญบารม

(๒) สลมย บญสำเรจดวยการรกษาศล

(๓) ภาวนามย บญสำเรจดวยการเจรญภาวนา

บญคอความดทง ๓ ขอน เรยกวาเปนบญ เพราะเปนเคร องชำระลางความชว ตลอดถงรากเหงาของความชวรากเหงาของ ความชวนน เรยกวา อกศลมล (รากเหงาของอกศล) ม ๓ อยาง คอ โลภะ อยากได ๑ โทสะ คดประทษรายเขา ๑ โมหะ หลงไมรจรง ๑ ชำระลางไดอยางไรจกแสดงตอไปโดยยอ

สรางบญดวยการใหทานสรางบญดวยการใหทานสรางบญดวยการใหทานสรางบญดวยการใหทานสรางบญดวยการใหทาน

ทาน แปลวา เจตนาเปนเหตใหกได การใหกได สงของทใหกได การใหทานทางพระพทธศาสนา ประสงคใหรจกเลอกใหคอเลอกบคคลผรบวาเปนผสมควร เลอกวตถสงของใหเหมาะสมและตงเจตนาใหดวาเพอบชาหรอเพอสงเคราะหอนเคราะห และใหรจกประมาณใหเกดความสขทงแกผใหทงผรบ มใชวาเมอใหไปแลว ผใหเองกลบขาดแคลนเปนทกข หรอใหสงทมโทษไป ผรบไปใชอาจทำใหเปนทกข เดยวนเมอพดกนวาใหทานมกเขาใจกนวา

Page 14: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 1313131313

คอ ใหแกคนขอทานตาง ๆ เมอใหแกพระหรอแกทางศาสนาหรอ แกวด เรยกวาทำบญ ความจรงกเปนการใหทานทงนนการ ใหทานมความหมายอยางกวาง ๆ วา การสละบรจาคสงอะไร แกใคร ๆ หรอแกองคการอะไร ๆ ดวยการใหเปลามใชเปน การซอขายแลกเปลยนหรอใหเชา และมความหมายตลอด ถงการใหกำลงกาย กำลงวาจา กำลงใจ กำลงความคดความร ชวยในทางตาง ๆ สรปลงแลวกม ๒ อยาง คออามสทาน อามสทาน อามสทาน อามสทาน อามสทาน ใหพสดสงของ อนเปนกำลงทรพยและกำลงภายนอกตาง ๆ ๑ ธรรมทานธรรมทานธรรมทานธรรมทานธรรมทาน ใหธรรม อยางบอกศลปวทยาใหบอกทางของความดความชวตาง ๆ ให ๑ ตามความหมายนทานจงม ครอบคลมอยโดยทว ๆ ไป มารดาบดาไดใหชวตเลอดเนอและ การอปการะเลยงดบตรธดามาโดยลำดบครอาจารยไดใหศลป วทยาแกศษย พระมหากษตรยพรอมทงรฐบาลไดใหการ ปกครองบำบดทกขบำรงสขแกประชาราษฎรพระพทธเจาไดให พระธรรมแกโลก และในทางตอบสนองบตรธดากใหแก มารดาบดา ดวยการปฏบตตอบแทนพระคณทานตาง ๆ ศษยใหแกครอาจารยดวยการตงใจเรยนดประพฤตดและตอบแทนอยางอน ๆ ตามโอกาส ประชาราษฎรกใหภาษอากรถวาย เปนราชพลและประพฤตตนใหชอบดวยหนาท

Page 15: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

1414141414 ว ธ สร างบ ญบารม

ของพลเมองด มความซอสตยสจรต จงรกภกดในพระมหากษตรยและประเทศชาต พทธศาสนกชนกบรจาคอปถมภพระพทธศาสนา และปฏบตพระพทธศาสนาตามสามารถเมอทกฝายตาง ใหแกกนและกนในทางทชอบ จงเกดความสขความเจรญ การใหทานน ขดกบโลภะ ความอยากไดและมจฉรยะความ ตระหนเหนยวแนน เพราะความโลภเปนเหตใหรวบรวมเขามา ความตระหนเปนเหตใหหวงแหนไว ถาทก ๆฝายตาง รวบรวมเขามาและหวงแหนไวแตอยางเดยว กจะเกดความขาดแคลนอยางยงแกผทไมสามารถ ซงมอยเปนอนมาก แตการขาดแคลนนนจกหายไป ในเมอทก ๆ ฝายตางใหทานแกกน และกนตามฐานะ และการใหทานนน กแสดงวาเปนการชนะใจ คอชนะความโลภ ความตระหน ใหทานออกไปคราวหนง กชำระลางความโลภ ความตระหนในสงทใหนนไดคราวหนง

การใหทานทไดบญมากการใหทานทไดบญมากการใหทานทไดบญมากการใหทานทไดบญมากการใหทานทไดบญมาก

ความดทควรทำมอยเปนอนมาก รวมเปนขอใหญได ๓อยาง คอทาน ศล ภาวนา ทานคอการให ไมใชมความ

Page 16: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 1515151515

หมายแคบ ๆ เพยงใหเงนทองขาวของแกภกษสามเณรหรอคนยากไรขาดแคลนเทานน ทานทสำคญทสดคออภยทาน ทานคอการใหอภย การใหทานไมวาจะเปนขาวของเงนทองจดมงหมายทแลเหนชด ๆ คอเพอชวยเหลอผอน แตจดสำคญทควรเขาใจกคอเพอชำระกเลสจากใจ กเลสตวนนคอโลภะผท ใหทานโดยมงชำระกเลสนนแหละถก ใหทานโดยมงผลตอบแทนเปนลาภยศสรรเสรญไมถก ขอใหอยาลมความสำคญประการน มสตระลกรไวใหเสมอวา การใหทานแตละครงไมใชวาเพอชวยทกขผอนอยางเดยว แตตองมงเพอละกเลสกองโลภะดวย อยาคดจะชวยทกขผอนไปพรอมกบทคดวาจะไดรบผลตอบแทนเปนความมลาภยศสรรเสรญสขจากการใหนนดวย แลวดใจวาการใหทานของตนเปนการยงนกทเดยวไดสองตว ไดทงผอนและจะไดลาภยศสรรเสรญสขของตนดวยถาจะดใจวายงนกทเดยวไดสองตว กใหเปนสองตวคนละอยางคอตวหน งเปนการชวยบำบดทกขของผ อ น อกตวหน งเปนการละกเลสในใจตนไปพรอมกนใหดใจ เชนนนบวาใชไดเปนการไมผด

Page 17: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

1616161616 ว ธ สร างบ ญบารม

การใหอภยทานสำคญกวา ใหทานดวยทรพยสงของอภยทานนเปนเครองละกเลสกองโทสะโดยตรง เมอมผทำใหไมถกใจแทนทจะโกรธเกลยดกใหอภยเสย นคออภยทานเมอมเหตมาทำใหโกรธแลวกลบไมโกรธ อภยให เชนนไมใชผใดจะไดรบผลดของอภยทานกอนเจาตวผใหเอง โกรธเกลยดอะไรเหลานทำใหจตใจเรารอนไมแจมใสเปนสข เลกโกรธเกลยดเสยไดเปนอภยทาน เปนเหตใหไมเรารอน ใหแจมใส เปนสขถาผใดไมเคยไดรบรสแหงความสขทเกดจากอภยทาน กลองดไดเพอใหไดรบรสนนได ลองกนไดในทนทนแหละ เพราะคงจะมทนกขดเคองโกรธเกลยดใครอยบางในขณะน พจารณาดใจตนวา เมอรสกเชนนนใจเปนสขแจมใส หรอพจารณาใหเหนจรง กจะเหนวาใจขนมวมากหรอนอยเทานน นอยกเพยงขน ๆ มากกจะถงรอน เมอพจารณาเหนสภาพเชนนนของใจทมความไมชอบใจหรอความโกรธความเกลยดแลว เพอลองรบรสของความสขจากอภยทาน กใหคดใหอภยผทกำลงถกโกรธถกเกลยดอยในขณะนน ตองคดใหอภยจรง ๆ เลกโกรธละ อภยใหจรง ๆละ ถาอภยไดจรง เลกโกรธเกลยดไดจรง แลวใหยอนพจารณาดใจตนเอง จะรสกถงความเบาสบายแจมใส ผดกบเมอครกอนอยางแนนอน อภยทานนจงมคณยงนกแกจตใจ

Page 18: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 1717171717

อยาคดวาคนนนคนนทำผดมาก ตองโกรธ ตองไมใหอภยเรองอะไรจะไปใหอภยในเมอรายกบเราถงเพยงนนเพยงน คดเชนนแลวกไมยอมอภยให มหนำซำกลบหาเหตมาทำใหโกรธมากขนกวาเดม การคดเชนนอยาเขาใจวาเปนการลงโทษผทวามารายกบตนมากจนไมตองการใหอภย ความจรงเปนการทำโทษตวเองตางหาก เมอใจตวเองตองรอนเราเพราะความไมอภย จะเรยกวาเปนการทำโทษผอนจะถกไดอยางไร ตองเรยกวาเปนการทำโทษตวเองนนแหละถก ผมปญญาพงใชปญญาเพยงพอ ใหเหนประจกษแกใจถงคณของอภยทาน และโทษของการไมยอมอภย

รจกใหทำใหความโกรธมลายรจกใหทำใหความโกรธมลายรจกใหทำใหความโกรธมลายรจกใหทำใหความโกรธมลายรจกใหทำใหความโกรธมลายการใหมคณ ผใหสบายใจกวาผรบ แมคนโลภจะอยาก

ไดนนไดนของคนนนคนนอยเสมอ เวลาไดไปกยนดพอใจ แลวกอยากไดตอไป ความสบายใจของคนโลภ หรอผรบยอมไมมอยนาน ประเดยวเดยวทสบายใจในการได แลวกจะรอนใจตอไปอก เพราะความอยากไดอยางอนตอไปอก ความอยากไดของผรบทไมมเวลาหยดนนเองททำใหผรบ ไมเปนสขเหมอนผให

Page 19: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

1818181818 ว ธ สร างบ ญบารม

ผใหโดยเฉพาะผทใหดวยความเตมใจ ยนดทจะอนเคราะหสงเคราะห ยอมมความสบายใจทไดทำสงทปรารถนา

ผใหนนยงมความสบายใจ ยอมมความสขทไดเปนผใหผไมเคยเปนผใหยอมไมเคยรรสของการเปนผให อนนไมไดหมายเพยงการใหทรพยสนเงนทองสงของเทานน การใหอภยทานกรวมอยดวย ทงการใหอภยทานยงใหความสขแกจตใจเปนพเศษอกดวย คนโกรธมความรอน คนไมโกรธไมมความรอนนกดเพยงเทานกพอจะเขาใจวาอภยทานมคณเพยงไร

อภยทาน คอ การทำใจใหหายโกรธ ผใดทำใหโกรธถาใหอภยเสยกหายโกรธ เขาจะรหรอไมร เราผโกรธแลวใหอภยจนหายโกรธนนแหละเปนผรวา จตใจของเราขณะเมอยงไมไดใหอภย กบเมอใหอภยแลวแตกตางกนมาก รอนเยนผดกนมากขนมวแจมใสผดกนมาก

วธทจะทำใหหายโกรธทไดผลแนนอนกคอใหทำใจใหทำใหสงบเปนขนแรก เมอใจสงบ ซงจะตองอาศยวธใหใจถอนจากเรองททำใหโกรธอยกบเรองอน ผปฏบตธรรมทางพทธศาสนาใชวธทองพทโธ หรอธมโม สงโฆ จนใจสงบ เมอใจอยกบพทโธหรอธมโม สงโฆ ถอนจากเรองทเปนเหตใหโกรธ ความไมคดถง

Page 20: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 1919191919

เรองททำใหโกรธกจะเกดขนในขณะนน แมเพยงชวระยะเวลาหนงกยงด เมอใจสงบเชนนนแลว ใหคดเปรยบเทยบดวาเวลาทกำลงโกรธกบเวลาทหยดโกรธแมเพยงชวครช วยามมความเยนใจในเวลาไหน เวลาโกรธหรอเวลาหายโกรธ ยอมจะไดคำตอบทถกตองแนนอน และถาไมดอจนเกนไป กคงจะพยายามรกษาความเยนใจไว อาจจะทองพทโธตอไปใหนานเทาทมเวลาจะทำไดกได หรออาจจะพยายามคดวาความโกรธไมเปนคณอยางใดเลย เปนโทษเทานน และความโกรธจะหายไปไมได ถาไมอภยใหผเปนเหตแหงความโกรธเสย

ทวาความโกรธจะหายไปไมไดนนหมายความวา ความโกรธทจะตองดบไปแนนอนตามธรรมดาของสงทงหลายทงปวงทเมอมเกดตองมดบ แตการทความโกรธดบไปเองตามหลกธรรมดาจะไมหมดไปจากใจ จกฝงอยเปนความมวหมองของใจแมจะสงเกตเหนไมไดในขณะทดบ แตเมอถงเวลาเกดขนอกจะเพมมากขน คนทอะไรนดอะไรหนอยกโกรธนน เปนผทมความโกรธฝงสะสมอยในใจแลวเปนอนมาก ความโกรธนนเกดขนทหนง แมดบไปแลวกจะไมหายไปไหน แตจะฝงอยในใจเปนพนแหงความเศราหมองไมบรสทธผองใส แตถาหาเหตผล

Page 21: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

2020202020 ว ธ สร างบ ญบารม

ใหเกดความรสกไมถอโกรธ คอใหอภยเสยไดในทนท ไมปลอยใหดบไปเองตามหลกธรรมดา นนแหละจงจะทำใหความโกรธในเรองนน ๆ ไมฝงลงเปนพนใจตอไป แตจะหมดสนไปไดเลยเหมอนสทหยดลงพน ถาใชนำมนเชดเสยใหสะอาดหมดจดทนทกจะไมฝงลงในเนอ แตถาไมเชดใหหมดจดทงไวแมจะแหงไมตดมอตดเทา แตกจะเปนรอยมลทนตดอยอยางแนนอนแมจะขดขดในภายหลงกยากทจะสะอาดไดจรง สทำความสะอาดเสยทนทวงทไมได อภยทานเปรยบเหมอนการทำความสะอาดในทนทนนเอง

องคประกอบของทานทสมบรณองคประกอบของทานทสมบรณองคประกอบของทานทสมบรณองคประกอบของทานทสมบรณองคประกอบของทานทสมบรณ

องคสมบตของทานนนตรสไววาม ๓ อยางคอ เจตนาเจตนาเจตนาเจตนาเจตนาสมบต สมบต สมบต สมบต สมบต ถงพรอมดวยเจตนา หมายความวา มเจตนาดในกาลทง๓ คอ กอนให กำลงให และใหแลว วตถสมบตวตถสมบตวตถสมบตวตถสมบตวตถสมบต ถงพรอมดวยวตถ คอมวตถทสมควรจะให อนจะเปนประโยชนแกผรบปฏคาหกสมบต ปฏคาหกสมบต ปฏคาหกสมบต ปฏคาหกสมบต ปฏคาหกสมบต ถงพรอมดวยผรบ คอมผรบทสมควร

เจตนาสมบตขอแรก ถาคดดสกหนอยกจะเหนวามความสำคญเปนประการแรก เพราะถาไมมเจตนาจะมใหเกดขนการใหกเกดขนไมได หรอมเจตนาจะใหเหมอนกน แตมใชให

Page 22: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 2121212121

ในทางเปนบญ ใหในทางเปนสนบนเปนตนกไมเรยกวา เปนเจตนาสมบต เมอมเจตนาทจะสละบรจาค เพอสงเคราะหอนเคราะหบชาแกผทมความสมควรเชนนนจงจะเปนเจตนาสมบต

วตถสมบตกมความสำคญ เพราะจะตองมวตถอนสมควรหมายถง วตถทเปนของตน อนเกดจาการแสวงหาไดมาในทางทชอบ ทงเปนสงทจะเปนประโยชนแกผรบ เชน ถาผรบขาดแคลนอาหาร กใหอาหาร ผรบขาดแคลนยา กใหยาเปนตนสมบตขอนจงไดแกผทมทรพยสงของ ถาไรทรพย กไมอาจจะทำทานได

ฉะนน พระพทธเจาจงทรงสอนใหแสวงหาทรพยกอนดงทมในหลกธรรมวาดวยประโยชนปจจบน และเมอแสวงหาไดทรพยมาแลว ยงทรงสอนใหแบงทรพยออกเปนสวน ๆเชนไดตรสสอนไวในพระสตรหนงวา “พงแบงโภคะออกเปน ๔สวน คอบรโภคใชสอยสวนหนง ประกอบการงานสองสวน เกบไวสวนหนงสำหรบคราวอนตราย” สวนปฏคาหกสมบต ขอทายกมความสำคญ เพราะจะตองไดผทสมควรจะรบ มใชวาจะควรใหโดยไมเลอก

ไดมสภาษตกลาววา

Page 23: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

2222222222 ว ธ สร างบ ญบารม

“ทานทเลอกให ไมใชใหโดยไมเลอก พระสคตทรงสรรเสรญ” ทานท ประกอบดวยองคสมบตทงสามน เปนทานทถกตองในพระพทธ ศาสนา

สรางบญดวยการรกษาศลสรางบญดวยการรกษาศลสรางบญดวยการรกษาศลสรางบญดวยการรกษาศลสรางบญดวยการรกษาศล

ศลศลศลศลศล แปลวา ปกต หมายถง ปกตกาย ปกตวาจาปกตใจ เพราะมใจคดงดเวนจากโทษทางกาย ทางวาจาทควรงดเวน ดงเชนทระบไวในศล ๕ ศลจงสำเรจดวยวรตเจตนาแปลวา เจตนาคดงดเวน คำวา วรต กบคำวา เวรมณ แปลวา งด เวนเหมอนกน วรตโดยทวไปม ๓ คอ

๑. สมปตตวรตสมปตตวรตสมปตตวรตสมปตตวรตสมปตตวรต ความเวนจากวตถทจะพงลวงไดอนมาถงเฉพาะหนา คอไมไดรบถอศลมากอน แตเมอไดพบสตวมชวตทจะฆาได ไปพบทรพยทจะลกได แตกเวนไดไมฆาไมลก เปนตน ความคดงดเวนไดอยางนกเปนศลเหมอนกนแตถางดเวนเพราะไมไดโอกาส ไมจดวาเปนศล

๒. สมาทานวรต สมาทานวรต สมาทานวรต สมาทานวรต สมาทานวรต ความงดเวนดวยอำนาจการถอเปนกจวตร การรบถอศลทเรยกวา สมาทานศล เพราะคำวาสมาทานแปลวาการรบถอ จะสมาทานดวยตนเองคอตงจตวาจะงดเวน

Page 24: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 2323232323

จากโทษขอนน ๆ เองกได จะสมาทานดวยรบจากผอน ซงเปนผมศลเชนจากพระภกษสามเณรกได ถงแมจะรบจากผอนกมใชจะรบแตปาก ตองตงใจรบจงจะไดศล กอนแตรบศลจากผมศลมธรรมเนยมของสรณะและศลดงกลาวแลว

๓. สมจเฉทวรตสมจเฉทวรตสมจเฉทวรตสมจเฉทวรตสมจเฉทวรต ความเวนดวยตดขาดมอนไมทำอยางนนเปนปกตตามภมของคนผปฏบต ทานกลาววาเปนวรตของพระอรยเจา แตเมอจะอธบายใหฟงทว ๆ ไป กอาจอธบายไดวาคอเวนจนเปนปกตของตนจรง ๆ

สรปเบญจศล คอ

๑. เวนจากการฆาสตวมชวต

๒. เวนจากการถอเอาสงของทเจาของไมไดใหดวยจตคดลก

๓. เวนจากการประพฤตผดในกาม

๔. เวนจากการกลาวเทจ

๕. เวนจากการดมนำเมาคอสราเมรย อนเปนทตงแหงความประมาท

Page 25: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

2424242424 ว ธ สร างบ ญบารม

เบญจธรรม แปลวา ธรรม ๕ ประการ คำวา ธรรมธรรมธรรมธรรมธรรมแปลวาทรงไวหรอดำรงรกษาไว ในทนหมายถงสวนทด จงมความหมายวา ทรงคอรกษาไวหรอดำรงรกษาไว ๕ ประการในทนหมายถงธรรมทคกนกบศล ๕ เรยกวา กลยาณธรรมแปลวา ธรรมงาม เปนเครองบำรงจตใจใหงดงาม สรางอธยาศยนสยทด ศลเปนเหตใหงดเวนไมทำสงทเปนโทษถามเพยงศลกมเพยงงดเวนไดจากโทษ แตกยงมไดทำคณความดตอเมอมธรรมอยดวยจงจะเปนเหตใหทำคณความด ยกตวอยางเชน รกษาศล ไมฆาสตวตดชวต เดนไปพบคนนอนหลบอยในทางรถไฟมรถไฟแลนมาแตไกล ควรจะปลกบอกเขาไดแตไมปลกบอก อยางนศลไมขาดเพราะมไดไปฆาเขา แตขาดธรรมคอเมตตา ตอเมอปลกใหเขารบหลกออกเสยจากรางดวยเมตตาจต จงจะชอวามธรรม ฉะนน พระพทธเจาจงตรสทงศลทงธรรมคกนไวในทหลายแหงวา “มศลมกลยาณธรรม” ดงน

๑. เมตตากรณา คกบศลสกขาบทท ๑

๒. สมมาอาชวะ คกบศลสกขาบทท ๒

๓. ความสำรวมในกาม คกบศลสกขาบทท ๓

๔. ความมสจจะ คกบศลสกขาบทท ๔

Page 26: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 2525252525

๕. ความมสตรอบคอบ คกบศลสกขาบทท ๕

เบญจธรรมนไมตองขออยางขอศล ใหปฏบตอบรมบมเพาะปลกใหมขนประจำจตใจดวยตนเอง ไดมพทธภาษตตรสไวทแปลความวา “พงประพฤตสจรตธรรม ไมประพฤตทจรตธรรม ผประพฤตธรรมโดยปกตยอมอยเปนสข ทงโลกนทงในโลกอน”

ศล เปนความดทสงกวาทานขนมาอกชนหนง มความหมายกวาง ๆ วา ความประพฤตงดเวนจากการเบยดเบยนกนและกนใหเดอดรอน เรยกวาอภยทาน แปลวาใหอภย คอใหความไมมเวรมภยแกใคร ๆ เรยกวาเปนบญ เพราะเปนเครองชำระลางโทสะ คอ ความคดประทษราย เพราะศลคอความเวนจากความประทษรายเขา เมอรกษาศลไวได กเปนอนชำระใจในขอน

สรสรสรสรสรางบญดางบญดางบญดางบญดางบญดวยการภาวนาวยการภาวนาวยการภาวนาวยการภาวนาวยการภาวนา

คำวา ภาวนา ภาวนา ภาวนา ภาวนา ภาวนา ไมใชหมายถงการทองบนอะไรเบา ๆในใจอยางไมรเรอง ดงทเขาใจกนอยโดยมาก ตามศพทแปลวาการทำใหมขน ใหเปนขน จงมความหมายถงการปฏบต

Page 27: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

2626262626 ว ธ สร างบ ญบารม

ใหบงเกดผลไดอยางจรงจง เหมอนอยางเรยนมาแลวทำไมไดไมเรยกวา ภาวนา ตอเมอมาปฏบตหรอทำใหมขน ใหเปนขนจงเรยกวา ภาวนา คำวา ภาวนา จงมความหมายแขงแรงเปนภาคปฏบตโดยตรง ในทนหมายถง การอบรมจตใจใหตงมนจดเปนจตตสกขา หรอสมาธ ๑ อบรมความรความเหนทถกชอบใหมขน จดเปนปญญาสกขา ๑ รวมความแลวอบรมใจใหบรสทธสะอาด ใหสวางไสวดวยสมาธและปญญาเรยกวาเปนบญ คอความดทสงกวาศลขนมา เพราะเปนเครองชำระลางโมหะ คอความหลงไมรจรงใหหมดไป

ผลของบญผลของบญผลของบญผลของบญผลของบญ

บญ บญ บญ บญ บญ คอความด อนไดแกทาน ศล และภาวนา ดงกลาวมานเปนบญสวนเหต ใหบงเกดผล คอความสข ซงทานจดเปนบญอกเหมอนกน เรยกวาบญสวนผล ซงเกดจากความบรสทธใจจตใจทกลมรมอยดวยอกศลมลคอ โลภะ โทสะ โมหะเปนจตใจบาป เมอจตใจบาปไมเสยแลว กเปนเหตใหทำบาปตาง ๆ สวนจตใจทชำระ โลภะ โทสะ โมหะ ออกเสยไดหรอจะพดวาเปนจตใจทประกอบดวยอโลภะ ไมอยากได อโทสะ

Page 28: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 2727272727

ไมคดประทษรายเขา อโมหะ ไมหลง กได เปนจตใจบญเมอมจตใจเปนบญ กเปนเหตใหทำบญตาง ๆ อโลภะ อโทสะอโมหะ ทง ๓ น ทานเรยกวา กศลมล แปลวารากเหงาของกศลตรงกนขามกบอกศลมล โดยความคอจตใจบาปและจตใจบญนนเอง กศลกศลกศลกศลกศล แปลวากจของคนฉลาด หมายถงความด เชนเดยวกบบญ อกศลอกศลอกศลอกศลอกศล แปลวา กจของคนไมฉลาด หมายถงความชวเชนเดยวกบบาป สรปความวา ผลของบญคอความดนนคอความสขทเกดจากความบรสทธใจ เพราะการทำบญคอความดโดยตรง มงชำระฟอกลางจตใจใหบรสทธสะอาดจากโลภะโทสะ โมหะ ซงเปนอกศลดงกลาวมาแลว นเรยกวา ทำบญทำบญทำบญทำบญทำบญเพอบญเพอบญเพอบญเพอบญเพอบญ หรอ ทำความด เพอความดทำความด เพอความดทำความด เพอความดทำความด เพอความดทำความด เพอความด แตละคนถาลองหดทำบญเพอบญดงกลาว จะไดความสขอนเกดจากความบรสทธใจ ซงเปนความสขอยางบรสทธในปจจบนททำนเองทางพระพทธศาสนามงผลดทเปนปจจบนเชนน มใชมงผลแกคนทตายไปแลวคอผลในโลกหนา แตความดทงหลายนนยอมใหผลยงยน ดงเชนความดทบรรพบรษบรรพสตรชองชาตไดบำเพญมาแลวในอดต กยงอำนวยผลแกคนรนเราในปจจบนนถาคนรนเราในปจจบนนไมชวยกนทำลายความดททานสรางไวชวยกนสรางความดสบตอไป ไมเอาแต โลภ โกรธ หลง

Page 29: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

2828282828 ว ธ สร างบ ญบารม

ซงเปนอกศลมลขนหนา กจะไดความสขแตละคน และจะสบความสขตอไปถงอนชนภายหนา ไมตองเสยชอวาเสอมสนดยงมความดใหคนรนตอไประลกและนบถอ

ผททำบญทำกศลทำคณงามความดเพราะรวาเปนสงควรทำนนถกตอง จกไมเกดผลไมดอยางใด แตผททำบญทำกศลทำคณงามความดเพราะรวาจะไดรบผลตอบแทนทดตาง ๆเชนนไมถกตองสมบรณ เพราะมทางจะกอใหเกดโทษได ไหนๆจะทำบญทำกศลทำดกนทงท กควรเขาใจ และควรทำใจใหถกตอง เพอจกไดเสวยผลแหงการทำนนเตมบรบรณเปนอานสงส

ถาจะปลอยนกปลอยปลาสกทกขอใหทำใจใหไดวา เพอใหชวตแกสตวไมใชเพอใหตวเองหายเจบหายไข มอายมนขวญยนถาจะใหเงนใหทองคนยากจนเมอใดกขอใหทำใจใหไดวา เพอชวยบรรเทาความลำบากยากไรของเพอมนษยดวยกน ไมใชเพอไมใหตวเองขาดแคลน หรอถาเกดขาดแคลนขนเมอใดขอใหมผมาชวย ถาจะสวดมนตภาวนากขอใหทำใจใหไดวา เพอใหใจเกดสมาธหรอใหใจนอมนกถงคณพระรตนตรย ไมใชเพอใหเกดผลอยางอน

Page 30: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 2929292929

ทยกมาเปนตวอยางนเพยงสวนนอย ยงมการทำบญทำกศลทำความดอกหลายอยางทผทำควรทำใจใหถกตองทำใจเสยใหถกแลวผลทเกดขนจะดเอง จะปราศจากโทษเองเพราะผลดผลรายนนไมไดเกดจากใจมงมาดปรารถนา ผลเกดแตเหตเทานน เหตสมควรแลวผลตองเกดแน การไปมงผลแมทำเหตสมควรแกผลทมงนนกไมถกตองแทจรง

การอจฉารษยา นอยเนอตำใจ ทะเยอทะยาน รวมทงความโลภ โกรธ หลงทงหลาย เกดไดจากการทำใจไมถกเมอทำบญทำกศลทำคณงามความด อธบายเชนนอยาคดผดหนกยงขนไปวา ถาเชนนนกอยาทำบญกศลเสยเลยดกวาการทำบญทำกศลทำคณงามความดเปนส งดแน ดแทควรทำดวยกนทกคน แตเมอทำแลวทงทกควรพยายามทกอยางทจะใหไดผลบรสทธ ปราศจากมลทนเครองเศราหมอง

ขอใหทกคนลองดแตบดน แลวสงเกตดจตใจตนใหเหนผลชดแจง วาเมอทำบญทำกศลทำคณงามความดดวยการทำใหถกดงกลาว จะสบายใจกวาหรอไม จกไดรบผลดเพมขนหรอวานอยลง ขอใหทกคนตงใจไวใหด ทำใจใหถกทกครงทจะทำบญทำกศลทำคณงามความด ซงทกคนมโอกาสทดลอง

Page 31: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

3030303030 ว ธ สร างบ ญบารม

ดวยกนทงนน ออกจากบานไปพบขอทานสกคน หยบเงนออกสงให ทำใจใหถกวาเพอชวยใหเขาขาดแคลนนอยลง ทำใจใหเกดความรสกเชนนนใหไดจรง ๆ พยายามทำใหไดทกครง ไมวาจะใหอะไรใครกตาม แลวจะพบความรสกอยางใหมในใจ เปนความรสกทมคาเกนกวาคาของการบรจาคเปนอนมาก ผทยงบรจาคทำบญทำกศลมากเพยงไร ยงจำเปนตองทำใจใหถกมากเพยงนน ไมเชนนนแลว บญกศลททำโดยตงใจไวไมถกจะพาไปใหตองเปนทกขในภพภมตอไป เพราะจะพาใหตองเกดนนเองบรจาคแลวกวางเสย อยาไปยดมนเอาไว วาไดทำนนบรจาคนมากมายจะมวมาน ในเมองฟาใหญโตมโหฬารยงขนทกท อยาทำไปโดยยดมนไปเปนอนขาด จะไดพนทกขสนเชงในวนหนงความพนทกขสนเชงนเปนทพงปรารถนาอยางยง และกอยาเหนวา การปรารถนาความพนทกขสนเชงเปนโลภะ โลภนนหมายถงปรารถนาตองการในสงทจะพาใหเกดกเลส เชนยดอยหลงอย ปรารถนาตองการความบรสทธหลดพน หาไดเปนโลภะไม

บญกบกศลบญกบกศลบญกบกศลบญกบกศลบญกบกศล

Page 32: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 3131313131

มคำอยสองคำทพดถงกนอยเนอง ๆ โดยเฉพาะผนบถอพระพทธศาสนาจะพดคำทงสองนกนเปนประจำแทบทกคนคำทงสองน กคอคำวา “บญ” กบคำวา “กศล” และปกตกพดคกนไปวาบญกศล เชนทำบญทำกศล แตกคงจะมไมนอยทไมเขาใจคำวาบญและกศลนถกตองเพยงพอ ขออธบายใหฟงพอสงเขป เพอความเขาใจทถกตอง

ทำบญเปนเรองของกาย เชนใหทาน เปนเรองของวตถทหยบยกใหกนได แตทำกศลเปนเรองของใจ เปนการอบรมใจใหงดงามผองใสหางไกลจากกเลสโดยควร บญกศลเปนของคกนไมควรแยกจากกน คอไมควรเลอกทำแตบญ หรอไมควรเลอกทำแตกศล ควรตองทำทงบญและกศลควบคกนไป จงจะสมบรณ เหมอนกนขาวแลวกตองกนนำ ไมเชนนนจะไมรสกวาเพยงพอแลว กนแตขาวไมกนนำเรยกวาบรโภคอาหารอมเรยบรอย ตองกนทงสองอยางเรยบรอยจงจะเรยกวา บรโภคอาหารมอนนเสรจเรยบรอย ทำบญจงตองทำกศลดวย

ทำบญจงตองทำกศลดวยกคอ เมอใหทานทงหลายรวมทงการถวายอาหารพระ ใหอาหารเปนทานแกผตองการหรอใหเงนทองแกผขาดแคลน เหลานเปนตน เมอใหทานดงกลาว

Page 33: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

3232323232 ว ธ สร างบ ญบารม

แลวควรตองทำกศลดวยคอ อบรมใจตนเองใหมกศล กศลหมายถงความฉลาด อบรมใจใหมกศลกคอ อบรมใจใหฉลาดใหมปญญาสามารถพาตนใหพนจากความทกขความเดอดรอนทางใจใหได การอบรมใจใหฉลาดนแหละ คอการทำกศล

อยางไรกตาม บางทบญและกศลกเกยวพนกนอยอยางแยกกนไมออก เชนการทำทาน บางครงกเปนเรองของบญ แตบางครงกเปนเรองของกศล เชนอภยทาน อภยทานนเปนเรองของกศลได เปนเรองของบญกได ถาผใดมโทษตอตน เชนทำใหตนโกรธแคนขดเคอง แมวาจะอภยโทษใหอยางเสยไมไดนนกเรยกวาเปนบญได แตไมเรยกวาเปนกศล แตถาใจมเหตผลมเมตตา แลวอภยโทษให เปนการอภยโทษดวยความเตมใจดวยใจทประกอบดวยเหตผลอนใครครวญแลว นนเปนกศลเปนการทำกศล ทง ๆ ทเปนการอภยโทษหรอเปนอภยทานดวยกน แตกแยกจากกนไดในเรองเปนบญหรอเปนกศล จงเหนไดชดวาเรองของกศล ถาใจสวางขน มปญญาขน นนเปนกศลถาใจไมเกดผลเปนความใสความสวางความมปญญา อยางใดเลย นนกเปนเรองของบญเทานน

Page 34: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 3333333333

ทประณตยงกวานนกคอ แมวาจะไมสามารถใหอภยทานทเปนบญได แตถาใจไมถอโทษเพราะสวางแลวดวยปญญาดวยเหตผล ดวยเมตตา นนกเปนอภยทาน นนกเปนกศล

บญกบกศล ไหนมความสำคญกวากน ยกขอนขนพจารณากนาจะเหนไดวากศลสำคญกวา กศลเปรยบเทยบเหมอนขาว บญเปรยบเหมอนนำ อมขาวแลวไมไดกนนำ แมจะรสกไมอมสมบรณ แตกยงดกวาไมไดกนขาวเลย กนแตนำเทานน อมแบบกนแตขาวกบอมแบบกนแตนำ แตกตางกนอยางไรเขาใจความนแลวกจะเขาใจไดดวยวา ทำแตกศลกบทำแตบญแตกตางกนอยางไร ดงนนแมเมอเปนไปไดแลว ทกคนจงควรทำท งบญและกศลไปพรอมกน แตถาจะตองเลอกระหวางทำบญกบทำกศล คอไมทำทงสองอยางไดพรอมกนกตองเลอกทำกศล กศลเปนสงททำไดเสมอเพราะเปนเรองเฉพาะตวของทกคน ไมเกยวกบผอน อปสรรคอนไมอาจหามการทำกศลของใครไดเลยโดยเดดขาด ตวเองเทานนทจะทำใหตวเองไมไดทำกศล ฉะนน จงควรพจารณาในเรองนใหรอบคอบและอยาปลอยใหตวเองเปนอปสรรคกดขวางตนเองไมใหทำกศล

Page 35: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

3434343434 ว ธ สร างบ ญบารม

คอการอบรมใจใหสวาง สะอาด ฉลาด พรอมดวยสต ปญญาเมตตา กรณา เปนตน

บญกบญกบญกบญกบญกอสขอสขอสขอสขอสข บาปกบาปกบาปกบาปกบาปกอทกขอทกขอทกขอทกขอทกข

ใครเคยเหนหนาตาของความดและความชวบางวาเปนเดกหรอผใหญ หญงหรอชาย มบานเรอนภมลำเนาอยทไหนอนความดความชวนนไมมตวตน แตมคนทำดหรอทำชว และมผลของการทำ เหมอนอยางความรอนความหนาวไมมตวตนความหวกระหายความอมหนำสำราญไมมตวตน แตมคนทรอนหรอหนาว มคนทหวกระหายหรออมหนำสำราญ คนทรอนเพราะมความรอน คนทหนาวเพราะมความหนาว ฉนใดคนดจะเปนเดกชายด เดกหญงด นายด นางดกตาม เพราะมความด คนชวจะเปนเดกชายชว เดกหญงชว นายชว นางชวกตาม เพราะมความชว ฉนนน ฉะนน ผตองการจะเหน หนาตาของความด จะดหนาตาของคนดแทนกได ตองการจะเหน หนาตาของความชว จะดหนาตาของคนชวแทนกได

คนดเพราะมความดนน คอคนททำดตาง ๆ ทงแกตนและสวนรวม สวนคนชวเพราะมความชวนน คอคนททำชว

Page 36: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 3535353535

ตาง ๆ ทงเกยวกบตนเองและสวนรวม ยกตวอยางตวของเราเองทก ๆ คน เมอชวยทำการในบานในโรงเรยนหรอการทเปนประโยชนทวไปตาง ๆ กเปนทสรรเสรญยกยอง เพราะการทำนนกอใหเกดสขประโยชน นคอความดทมอยทตวเราเอง ซงเปนคนดขนเพราะทำด เมออยากจะดหนาตาของความด กจงสองกระจกดหนาของตวเราเอง จะรสกความภาคภมใจทแฝงอยในใบหนาในสายตา อนสองเขาไปถงจตใจทด อาจมความอมใจในความดของตนเปนอยางมากกได แตถา ตวเราเองทก ๆคนทำไมดตาง ๆ ในบานบาง ในโรงเรยนบาง ในทตาง ๆบาง ทำใหเกดความทกขรอนเสยหายแกใคร ๆ ก เปนทตฉนนนทา เพราะการทำนนกอใหเกดโทษ นคอความชวทมอยทตวเราเองซงเปนคนชวขนเพราะทำชว เมออยากจะดหนาตาของความชว กจงสองกระจกดหนาของตวเราเอง จะรสกความอปยศอดสความปดบงซอนเรนทแฝงอยในใบหนา ในสายตาอนสอเขาไปถงจตใจทไมด อาจมความสรอยเศรา ตำหนตนเองรงเกยจตนเอง เปนอยางมาก เพราะรสกสำนก ขนบางกไดสรปความวาการกระทำทกอยางทนานยมชมชอบ กอใหเกดสขประโยชนแกตนเองแกผอน คอความด การกระทำทกอยางทนาตำหนตเตยน กอใหเกดทกขโทษแกตนเองแกผอน คอความชว

Page 37: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

3636363636 ว ธ สร างบ ญบารม

วธการเพอความสขของชวตวธการเพอความสขของชวตวธการเพอความสขของชวตวธการเพอความสขของชวตวธการเพอความสขของชวต

พระพทธศาสนสภาษตบทหนงกลาวไวแปลความวา

“ละ เหตทกขได เปนสขในททงปวง” ความหมายโดยตรงและโดย งายของพทธภาษตนกคอ ไมทำเหตทจะนำใหเกดความทกข กจะไมมทกข กจะเปนสข ไมวาจะอยแหงหนตำบลใดกจะไมมทกข กจะเปนสข ทจรงแลวกไมมอะไรทจะทำใหเกดปญหาขดแยงได เปนสจจะทเหนไดถนดชดเจนแลว ไมทำเรองใหเกดทกข กไมมทกข กมแตสขเหมอนไมใหทองวางกไมหวไมชบผาขาว ลงในนำสดำผากไมดำ การไมปลอยใหทองวางคอการละเหตท จะทำใหทองเปนทกขคอหว การไมชบผาขาวลงในนำสดำ คอ การละเหตทจะทำใหผาเปนสดำ

เหตนมความสำคญยงนกเพราะเปนสงเดยวทจะใหผลผลจะดจะรายกอยทเหต ไมไดอยทอะไรอน และผจะไดรบผลกตองเปนผทำเหต ผไมไดทำเหตจะไมไดรบผล การกลาวเชนนวาทจรงแลวมทางใหเกดปญหาโตแยงไดมากมาย ดงทมปรากฏอยเสมอไมวางเวน เกดมาไมเคยทำบาปทำกรรม ทำไมถงตองมารบทกขอยางนนอยางน นเปนตวอยางทปรารภปรารมยครำครวญกนอยมากมาย ซงคดหรอมองแตเพยงผวเผนก

Page 38: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 3737373737

นาเชอเชนนน คนบางคนทำดใหเหนอยไมเคยทำไมดใหเหนเลยแตกไมปรากฏวาไดรบผลดอยางไร ยากจนแสนสาหสกมทกขรอนดวยเรองรอยแปดกม เหตแหงทกขททานใหละจงไมใชเหตทปรากฏใหเหนในปจจบนเทานน เหตทเหน ๆ อยหรอเปนเหตในภพชาตปจจบน บางครงบางคราวกใหผลใหญยงไมเสมอกบเหตทแลไมเหน หรอเหตทพนไปจากภพชาตปจจบนแลว เหตทไมไดละกนในอดตทแลไมเหนรไมถง กมผลไมใชวาไมม และกมผลมาถงปจจบนไดดวย ไมใชวาไมได และผลกตรงตามเหตเสมอดวย เปนจรงเปนจงดวย ไมมคลาดเคลอนแมเลกนอยเพยงไร

ทกคนอยากเปนสข ยงสามารถเปนสขในททงปวง หรอทกเวลานนเอง ยงจะยนดยงนก จงควรตองเขาใจวา เมออยากเชนนนเปนผล กตองทำเหตใหตรงกบผลเชนนน

เปนสขในททงปวงไมหมายเฉพาะเปนสขในชาตน ภพนหมายถงเปนสขในชาตหนาภพหนาดวย บางทชาตน ภพน เราจะตองเสวยผลของเหตในชาตอดตภพอดตทตามมาทน สขในททงปวงกคอสขทงภพหนาดวย ชาตนเปนสขกตองระวงอยาใหชาตหนาเปนทกข ตองละเหตทจะใหเปนทกขทงหมด

Page 39: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

3838383838 ว ธ สร างบ ญบารม

เหตทกขคอความไมดทกประการ อนความไมดทกประการเกดจากใจ เชนเดยวกบความดทกประการกเกดจากใจทานจงวาความทกขเกดจากใจ ความสขกเกดจากใจ หรออกอยางหนงกวาความทกขเกดจากความคด ความสขกเกดจากความคด ความคดหรอใจจงเปนความสำคญทสดสำหรบทกคนจะมสขหรอทกขกอยทใจ อยทความคดของใจ ใจคดใหละเหตทกข การพดการทำกรรมทงปวงกจะเปนการละเหตทกข ความทกข ยอมไมม ยอมมความสข ยอมเปนสข ละเหตทกขไดเพยงไร ยอมมสขเพยงนน

ความคดใครในสงทนาปรารถนาพอใจ ความอยากมอยากเปน ความอยากไมมไมเปนนเปนความคดทเปนเหตทกขทำความคดนใหเบาบางเพยงไร ความทกขจะลดนอยลงเพยงนนความสขจะมมากเพยงนน แมปรารถนาจะละเหตแหงทกขเพอเปนสขในททงปวง ทงในภพน และในภพหนา ตองละความคดดงกลาว ซงจะสามารถละไดกตอเมอใชสตพจารณาความรสกในใจ ใหเหนความอยากทเกดขนดงกลาว ทงอยากไดสงนาใครนาปรารถนาพอใจ ทงอยากมอยากเปน อยากไมมไมเปน ดใหเหน เหนอยางร วานนเปนเหตทกข ตองการ

Page 40: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 3939393939

ละเหตทกข ตองละความอยากเหลานนใหได ละใหไดทกครงทแลเหน ทรวาเปนความอยาก พยายามดใจตนเองใหเหนดงกลาว พยายามดบสงทเหนเหตทกขดงกลาว ทำไปเรอย ๆจะมสขในททงปวงไดแนนอน

เสบยงเพออนาคตเสบยงเพออนาคตเสบยงเพออนาคตเสบยงเพออนาคตเสบยงเพออนาคต

พระพทธองคทรงสอนไวอยางหนงทเปนคณอยางยงแกผปฏบต คอทรงสอนใหอยกบปจจบน ๑ ไมใหอาลยอดต ๑ไมใหเพอฝนถงอนาคต ๑ ทงสามประการนไมไดหมายถงทเปนโทษ แตหมายถงทเปนคณประโยชนเทานน

ทวาไมใหอาลยถงอดตกมความหมายตรงตว คออะไรทเกดขนแลว ผานไปแลว แมเปนความสข ความชนชอบยนดกอยาไปผกใจอาลยถง อยากใหกลบมาดำรงอยตอไป ซงเปนไปไมได เมอเปนไปไมได แมไปอาลยอาวรณปรารถนาใหเปนไปใหได กยอมจะตองไดรบความทกขเพราะความไมสมหวงถาเปนความทกขความไมชนชอบยนดพอใจ กอยาไปผกใจอาวรณถง แตจงปลอยเสย การนำใจไปผกไวกบเรองราวทเปนทกขเปนความเศราหมอง ยอมทำใหตองเปนทกขเดอดรอน

Page 41: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

4040404040 ว ธ สร างบ ญบารม

ไมสนสด ความทกขรอนควรจะหมดสนไปพรอมกบอดตทลวงไปแลว ผมปญญาพงปฏบตตามทพระพทธองค ทรงสอนไวเมอคดถงอดตใหหยดเสย ใหพยายามลมอดตเสย จะไดพนจากทกขโทษของอดต อยางไรกตาม ทใหวางอดตเสยนน ไมไดหมายความวาใหลมอะไร ๆ ทงหมดทเกดแลว ความลมกบความปลอยวางไมเหมอนกน พระพทธองคไมทรงสอน ใหลมทกสงทกอยาง แตทรงสอนใหมสตจำทควรจำ คอจำสงทเปนคณประโยชน ทไมเปนกเลส แตทรงสอนใหลมสง ทเปนกเลสทกอใหเกดกเลสโทษทกขทกอยาง ไมมยกเวนวาใหอาลยอดตเรองนเพราะมความสำคญเปนพเศษ อดตเปนทกข เปนกเลสทกอยางตองลมใหหมด ปลอยใหหมด วางใหหมด

อนาคตกไมใหเพอฝนถง คอไมใหคาดคะเนวาอนาคตจะไดลาภไดยศอยางนนอยางน เพราะการคาดคะเนลวงหนาเชนนทำใจฟงซานไมสงบสขในปจจบนดวย และในอนาคต ถาไมเปนไปตามคาดคดกจะเสยใจเพราะผดหวง สอยอยางไมคาดคดถงอนาคตอยางมกเลสจะเปนสขสงบกวา อยกบปจจบนไดมากเพยงไรกจะมความสขไดมากเพยงนน แตกไมไดหมายความวาการทำอะไรไมตองตระเตรยมเพออนาคต

Page 42: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 4141414141

การเตรยมอนาคตทสำคญมากอยางหนงกคอการเตรยมอนาคตในภพชาตเบองหนา ทกคนจะมชวตอยในชาตนอยางมากกประมาณรอยขวบปเทานน จะทกขจะสขในภพชาตนกจะชวระยะเวลาทไมนานเทาไร โดยเฉพาะผผานพนวยเดกมาศกษาธรรม อยแลวในขณะนยอมมเวลาในภพชาตนอก ไมนานเลย ไดความมงมศรสขลาภยศสรรเสรญในภพชาตนสก เพยงไรกไมอาจรกษาไวไดนาน แตภพชาตในอนาคตนน นานนกหนานบปนบชาตไมได จงควรเตรยมภพชาตในอนาคตมากกวาททานเรยกวาเตรยมเสบยงเดนทางไวสำหรบ ภพชาตขางหนาคอเตรยมบญกศลไวใหพรอม ใหเพยงพอแกทางทไกลแสนไกลจนประมาณไมได บญกศลทจะเปนเสบยงเดนทางนนตองประกอบดวยทาน ศล ภาวนา การทำจตทำใจใหผองแผวบรสทธจากโลภ โกรธ หลง จำเปนทสด สำคญทสด และกมโอกาสจะทำไดมากทสด เพราะไมตองประกอบดวย อะไรอนเลยใจมอยกบตวเราเองแลว กเลสกอยกบใจนนเอง ถอดถอนออกเสยใหเสมอ ทกเวลานาท ทกอรยาบถ ยอมไดรบผลเปนเสบยงทพงปรารถนาของนกเดนทางทสด

Page 43: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

4242424242 ว ธ สร างบ ญบารม

บารมนำไปสความเปนพระพทธเจาบารมนำไปสความเปนพระพทธเจาบารมนำไปสความเปนพระพทธเจาบารมนำไปสความเปนพระพทธเจาบารมนำไปสความเปนพระพทธเจา

คำวาบารมน ทาน แสดงวาพระโพธสตวไดบำเพญบารมมาโดยลำดบตลอดเวลาชานาน และบารมทพระโพธสตว ทรงบำเพญนน เมอบำเพญ มาก ๆ เขา กเปนบารมทสงขน ๆหรอบรบรณขน เพราะฉะนน จงจดเปน ๓ ชน เรยกวา บารมบารมบารมบารมบารมอปบารม ปรมตถบารมอปบารม ปรมตถบารมอปบารม ปรมตถบารมอปบารม ปรมตถบารมอปบารม ปรมตถบารม ทเรยกวา บารมในเมอแบงเปน ๓ชน ดงน กหมายถงเปนบารม สามญ อปบารมกหมายถงบารมทมากยงขน จนถงใกลทจะตรสร เปนพระพทธเจาปรมตถบารม บารมทเปนปรมตถ คอใหเปนประโยชนอยางยงกหมายถงบารมทสมบรณ นำใหตรสรเปน พระพทธเจา

บารมคอคณธรรมผมงดบารมคอคณธรรมผมงดบารมคอคณธรรมผมงดบารมคอคณธรรมผมงดบารมคอคณธรรมผมงด

คำวา บารม บารม บารม บารม บารม ทแปลวาอยางยง หรอทมความหมายวาเลศ ประเสรฐ กหมายถงธมมะ หรอภมชนของธมมะทเปนคณธรรม ทเปนความดในจตใจ ซงไดสงสมเพมเตมใหยงขน ๆคอ ใหเปนอยางยง คอใหยงขนอยเสมอ จนถงบรบรณเตมทในทสด อยางยงกคอวาคณธรรมทสงสมอบรมใหเปนอยางยงคอ

Page 44: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 4343434343

ยงขน ๆ ดงกลาว และทหมายถงวาเลศหรอประเสรฐ กโดยทคณธรรมทเปนอยางยงนนเปนของเลศ เปนของประเสรฐเปนของดทสด และทแปลวาใหถงฝงนน กหมายถงคณธรรมทนำผปฏบตใหออกจากฝงน จนพนจากฝงนไปถงฝงโนน เปนความหมายทางรปธรรม หมายถงฝง ๒ ฝงทมมหาสมทรมหวงนำลก มทะเลหลวงคนอยกลาง แลวกเปรยบสตวโลกวาเหมอนอยางผทขามจากฝงนคอโลก หรอวาความทกข หรอวากเลส ซงนบวาเปนฝงน เพราะวาทช อวาโลก ๆ นตามความหมายในทางธรรมกหมายถงวาท ๆ เปนทกข มกเลสมทกข สตวโลกอยฝงนกตองประกอบดวยกเลส ประกอบดวยความทกข จะพนจากฝงนไปสฝงโนน อนหมายถง โลกตตระโลกตตระโลกตตระโลกตตระโลกตตระพนโลกคอ นพพานนพพานนพพานนพพานนพพาน กตองอาศยคณธรรมทไดสงสมอบรมยงขน ๆ ทเปนอยางยงนน เหมอนอยางเปนเรอสำหรบโดยสารขามไปจากฝงนไปสฝงโนน แลวกคณธรรมทเหมอนอยางเรอททำใหขามฟากไดนน กคอบารม ทแปลวาใหถงฝงโนน ใหถงฝงกหมายถงคณธรรมนนเอง

บารมสรางไดดวยกรรมบารมสรางไดดวยกรรมบารมสรางไดดวยกรรมบารมสรางไดดวยกรรมบารมสรางไดดวยกรรม

Page 45: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

4444444444 ว ธ สร างบ ญบารม

บารมนกมาจาก กรรม คอการงานทบคคลกระทำทางกาย ทางวาจา ทางใจ ประกอบดวยเจตนาคอความจงใจกรรมทบคคลกระทำนน กรรมดกม กรรมชวกม กรรมดกใหผลดกรรมชวกใหผลชว ดงทมพระพทธภาษตตรสสอนไวทแปลความวา

ดกอนภกษท งหลาย เรากลาวเจตนาวาเปนกรรมเพราะวาบคคลมเจตนาคอความจงใจแลว จงกระทำกรรมทางกายบาง ทางวาจาบาง ทางใจบาง ดงน

เพราะฉะนน กรรมทบคคลกระทำนเอง ถาเปนกรรมดกเปนบญกรรม กศลกรรม ถาเปนกรรมชว กเปนบาปกรรมอกศลกรรม สจรตกจดเขาในกรรมด ทจรตกจดเขาในกรรมชวกรรมททกคนไดกระทำน ยอมใหผลในปจจบนกม ในภายหนากมในเวลาทถดไปจากภายหนานนไปกม เหมอนอยางวาใหผลในวนนใหผลในวนพรงน ใหผลในวนทถดจากวนพรงนไป ใหผลในภพนใหผลในภพหนา ใหผลในภพทถดไปจากภพหนา กรรมยอมใหผลตาง ๆ กนดงน แตวาเมอกรรมใหผลแลว กเปนอโหสกรรมคอวากรรมทไดใหผลเสรจไปแลว เพราะฉะนน กรรมซงเปนตวเหต และผลของกรรมซงเปนตวผล จงมเวลาทเสรจสน

Page 46: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 4545454545

แตวาเมอทำกรรมดไวบอย ๆ กยอมมความคนเคยอยในความดมความดยงตดอย ดงทเรยกวาเปน นสสย เปนอปนสสยเปนวาสนา ยงไมหมดไป ความคนเคยในทางด ความด ทยงเหลออยตดอย ไมหมดสนไปไดเหมอนอยางกรรม นแหละเรยกวา บารม เปนความคนเคยในทางด อนมาจากกรรมดทประกอบกระทำ และความดทเหลอตดอยเปนความคนเคยในทางดดงกลาวน กเปนสงทสงสมเพมเตมขนไดอยเสมอ คอยง ๆ ขนไปอยเสมอ เพราะฉะนน บารมจะหมายถงวา เกบดหรอเกบถกไวกได เกบด เกบถกไวในจตใจ ไมหมดสนไป

ทกคนควรสรางบญบารมทกคนควรสรางบญบารมทกคนควรสรางบญบารมทกคนควรสรางบญบารมทกคนควรสรางบญบารม

หากวาจะสรปเขาใน มชฌมาปฎปทา มชฌมาปฎปทา มชฌมาปฎปทา มชฌมาปฎปทา มชฌมาปฎปทา มรรคมองค ๘กสรปเขาได กมรรคมองค ๘ นนเองคอ บารม ทพระพทธเจาไดทรงปฏบตมาจนถงไดตรสร ปฏบตทแรกกเปนบารม ยงขน ๆ กเปนอปบารม จนถงยงทสดกเปนปรมตถบารม กไดตรสรเปนพระพระพทธเจา

มรรคมองค ๘ ทเปน มชฌมาปฏปทา น ไมใชคำวาบารม แตวาผปฏบตผศกษาธรรมกพงตองเขาใจเอาวา บารม

Page 47: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

4646464646 ว ธ สร างบ ญบารม

นนเองมาเปนมรรคมองค ๘ มรรคมองค ๘ นน กมาจากบารมตาง ๆ ททรงบำเพญมานนเอง มาประกอบกนเขาเปนมรรคมองค ๘ ฉะนน เมอมาเปนมรรคมองค ๘ แลว ทรงปฏบตในมรรคมองค ๘ น บรบรณ จงไดตรสรเปนพระพทธเจานเปนอนวามรรคมองค ๘ นนเอง เปนขอสรปของบารมทง ๑๐น น มาเป นมรรคมองค ๘ เพราะฉะน นเม อจ ดตามภ ม ธรรมท ปฏ บ ต พงเห นได ด งน ขอสรปนกเปนไปตามการวจารณธรรม

ทกคนพงปฏบตในบารมตามควรแกฐานะทกคนพงปฏบตในบารมตามควรแกฐานะทกคนพงปฏบตในบารมตามควรแกฐานะทกคนพงปฏบตในบารมตามควรแกฐานะทกคนพงปฏบตในบารมตามควรแกฐานะ

บารมธรรมน ดงทไดกลาวมาแลววา เปนหลกธรรมททก ๆ คนตองปฏบตดวยกนทงนน จงจะอยดวยกนเปนสขและเมอเปนผนบถอพทธศาสนา แมไมตงความปรารถนาจะเปนพระโพธสตว ไมปรารถนาพระโพธญาณ กพงปฏบตตามหลกบารมเหลาน กจะเปนบญบารม เปนบญนธขมทรพยคอบญ ซงทกคนปฏบตเทาไหรกไดเทานน และชอวาเปนผทปฏบตพระพทธศาสนา เขาถงพระพทธศาสนาดวย

Page 48: วิธีสร้างบุญบารมี (สมเด็จพระญาณสังวร)

ว ธ สร างบ ญบารม 4747474747

เพราะฉะนน เมอวาตามหลกธรรมแลว จงเปนของกลางทวไปซงทกคนควรปฏบตตามควรแกฐานะของตน

Dhammaintrend รวมเผยแพรและแบงปนเปนธรรมทาน