গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশের সংবিধান

57
 গণজাতী বাংলােদেশর সংিবধান []  [ িবিমািহর-রমািনর রিহম (দয়াময়, পরম দয়াল, আােহর নােম)/ পরম কণাময় সিকতার নােম।] াবনা আমরা, বাংলােদেশর জনগণ, ১৯৭১ ীাের মাচ মােসর ২৬ তািরেখ াধীনতা ঘাষণা কিরয়া [ জাতীয় মির জ ঐিতহািসক সংােমর] মাধেম াধীন ও সাবেভৗম গণজাতী বাংলােদশ িতিত কিরয়ািছ; [ আমরা অীকার কিরেতিছ য, য সকল মহান আদশ আমােদর বীর জনগণেক জাতীয় মি সংােম আিনেয়াগ ও বীর শহীদিদগেক ােণাৎসগ কিরেত উ কিরয়ািছল -জাতীয়তাবাদ, সমাজত, গণত ও ধমিনরেপতার সই সকল আদশ এই সংিবধােনর মলনীিত হইেব ;] আমরা আরও অীকার কিরেতিছ য, আমােদর রাের অতম মল ল হইেব গণতািক পিতেত এমন এক শাষণম সমাজতািক সমােজর িতা- যখােন সকল নাগিরেকর জ আইেনর শাসন, মৗিলক মানবািধকার এবং রাজৈনিতক, অথৈনিতক ও সামািজক সাম, াধীনতা ও িবচার িনিত হইেব; আমরা দঢ়ভােব ঘাষণা কিরেতিছ য, আমরা যাহােত াধীন সায় সমি লাভ কিরেত পাির এবং মানবজািতর গিতশীল আশা-আকাার সিহত সিত রা কিরয়া আজািতক শাি ও সহেযািগতার ে পণ ভিমকা পালন কিরেত পাির, সইজ বাংলােদেশর জনগেণর অিভােয়র অিভবিপ এই সংিবধােনর াধা অন রাখা এবং ইহার রণ, সমথন ও িনরাপািবধান আমােদর পিব কতব; এতারা আমােদর এই গণপিরষেদ, অদ তর শত ঊনআশী বাের কািতক মােসর আঠােরা তািরখ, মাতােবক ঊিনশ শত বাহার ীাের নেভর মােসর চার তািরেখ, আমরা এই সংিবধান রচনা ও িবিধব কিরয়া সমেবতভােব হণ কিরলাম।

Upload: -

Post on 15-Apr-2016

20 views

Category:

Documents


3 download

DESCRIPTION

গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশের সংবিধান

TRANSCRIPT

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 1/57

    []

    [ -

    (, , )/

    ]

    , , [ ] ;

    [ , -, , ;]

    , - , , , ;

    , - , , ;

    , , ,

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 2/57

    , ,

    () - [ ( ) , - , ; ]

    ()

    [ , , , ]

    ,

    ()

    ()

    () , , - ,

    () - - ,

    [ , , - , , , ,

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 3/57

    ]

    ()

    ()

    [ ()

    () ]

    () ;

    () , ,

    ,,

    [ () -

    () , ;

    () , -

    () () -

    () ;

    () , , -

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 4/57

    ()

    , , , , - , , , ]

    [ () , , - ]

    () - , - , ,

    [ , ]

    [ ]

    , , [ * * *] [ ]

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 5/57

    [

    () ,

    () ,

    () ,

    () ,

    ]

    , - :

    () , ;

    () , ;

    () ,

    - -

    , :

    () , , , ;

    () , ;

    () , ;

    () , , ,

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 6/57

    >

    > , , , -

    () - ;

    () ;

    () ;

    () -

    () -

    [ , -, , ]

    ()

    () , -

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 7/57

    [ () ]

    () , , -

    () , -

    () , ,

    ()

    , ,

    , , -

    [ , , - , ]

    ,

    , ,

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 8/57

    ,

    [ ***] , , -

    () ;

    () , ;

    () ,

    [ ***]

    () , -

    () ,

    [ () ]

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 9/57

    ,

    () , , ,

    ()

    () , , , - , ,

    () -

    -

    () -

    () , , , - -

    () -

    () , - ,

    () - - - ,

    () , ,

    , ,

    [ , , , ]

    -

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 10/57

    , , , ,

    -

    -

    ()

    () )

    () () () ,

    () ,

    () -

    () - , - ,

    () - - :

    , -

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 11/57

    () - () ]

    -

    () - ;

    () ,

    () ;

    ()

    () , - ,

    ()

    ()

    ()

    () ,

    () () ()

    - ,

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 12/57

    -

    [ -

    , , -

    () , ;

    () , , , -, ;

    () ;

    () ] -

    ()

    () , , , -, - -

    () ,

    ()

    - - - - -

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 13/57

    () , -

    () , ;

    () - ,

    () - -

    () - ,, - ,

    [ () () , ; ]

    , , -

    () , ;

    ()

    [ () ()

    () ]

    - -

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 14/57

    -

    , - ,

    () - ( ) , , ,

    () , ;

    () ;

    () , , ( ) , , ;

    () - , , ;

    () , , , -;

    () , , - , ,

    () , ( )

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 15/57

    , , ;

    [ , , ]

    [ () , , [ , ] , - , ]

    [ () () , , () ()

    () , () , ]

    () , -

    ()

    () () () :

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 16/57

    , ,

    () , -

    () ;

    () - ;

    ()

    ()

    , , ,

    -

    () :

    , -

    () -

    ()

    () - , -

    () ,

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 17/57

    ,

    ()

    () ; ;

    () ,

    ()

    () - -

    () , () () ; ()

    () ;

    () - ( ""

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 18/57

    ) ,

    () ,

    ()

    () - -

    ()

    () ( () ) - -

    - -

    ,

    ()

    ,

    () -

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 19/57

    ()

    ()

    () , -

    ()

    () , , -

    () , - :

    , - - - -

    () - ,

    () - () () - ,

    () , -

    () ;

    () -

    () , -

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 20/57

    ,

    ()

    () , -

    () ;

    () - , () ;

    () () ;

    () ()

    ()

    () () (), () () -

    () ; -

    () "" - [] [ ***]

    [ ( ) ,

    ( )- ][ ] ( ) , ( )-

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 21/57

    ()

    () - , () :

    () ;

    () ;

    ()

    ]

    [ ]

    () :

    () ;

    () ;

    () - -;

    () -

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 22/57

    () () ,

    ()

    [ * * *]

    -

    -

    () --

    () -

    () -

    () -

    - () " "

    - - :

    , , ,, -

    () () ; -

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 23/57

    [ () ( ) , [ ] - :

    , () ]

    [ () ( ) , () () - ]()

    () () - -

    () - ,

    () ;

    () ;

    () ;

    () ;

    [ ***]

    [ () ( ) ;

    () ,

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 24/57

    ; ]

    ()

    [ () () () - , -

    () , ;

    () , -

    ]

    [ () , ,, , , , - ]

    () - () - ,

    () () , ,

    () - ,

    () :

    , ;

    () - ;

    () ;

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 25/57

    () () ;

    ()

    () - , - - ,

    -[ ]

    , - [ ], -

    - -

    [ - -

    () ,

    () ,

    , - ]

    - () -

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 26/57

    () () , -

    () , , ;

    () () - , ;

    () - , -

    () - , :

    [ [ () () - ], :

    , ]

    () () -

    () :

    , - ,

    () , ,

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 27/57

    , ,

    [ * * *]

    () () - -- ,

    ()

    () -

    ()

    [ () , - , [ ]

    () "" [ * * *], - ]

    () - , -

    () ,

    () - ;

    () - ;

    () - (

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 28/57

    ) ;

    () ;

    () ;

    () ,

    () [ ] , -- - ; -- -

    () ( ) ()

    ()

    () ()

    -,

    () -

    () -- -- ;

    () , ;

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 29/57

    () , ,

    () - ,

    () [ * * *] - :

    () ;

    () - ;

    () -

    () () -

    () ;

    () ;

    () ;

    ()

    ()

    () , ;

    () ;

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 30/57

    () -

    () , ,

    ()

    ()

    () , , -

    () -

    () , ,

    () - - , - -

    -

    ()

    ()

    () -

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 31/57

    ()

    ()

    [ () ; ]

    () , ; [ ***] ;

    ()

    () ""

    - :

    () , , , ;

    () , - ;

    () , ;

    () ;

    () ,

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 32/57

    , -;

    () - -

    () , - , , , ,

    () , ,

    [ , ] :

    , [ ] -

    () , " "

    ()

    , - - -

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 33/57

    -

    () () , , ;

    () , , ,

    () - - ( " " )

    ()

    () ,

    () , ,

    :

    () - ;

    [ * * *]

    () () ,

    () ,

    () - ,

    () ,

    () ,

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 34/57

    ;

    () , , - , ;

    () , - , - - - - ;

    () , ;

    ()

    () - ,

    () - - - - -

    ()

    () - - :

    () ;

    ()

    () ,

    () -

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 35/57

    - ,

    () - , ,

    () - ,

    , - - ( )

    ,

    () - ,

    () ;

    () - ;

    () - , ;

    ,

    () - , ()

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 36/57

    [ () - , - -

    () ;

    () ,

    , , ]

    [ ]

    [ - ( ) , ( )- ]

    -

    -

    () [ ] , :

    , ,

    () - ;

    () ;

    ()

    () ()

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 37/57

    () - , - ,

    () () ,

    () " "

    () ( " " ) ,

    ()

    () -

    - [ ()

    () ,

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 38/57

    () ;

    () ;

    () ;

    () , ]

    [ ()

    [ () - -

    () ()

    () ]]

    , ,

    [ * * *] - ,

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 39/57

    [ ]:

    , ( )

    [ () ( - ) -

    () () , ]

    [ , , ]

    [ , , ]

    [ ()

    () , ,

    () -

    ()

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 40/57

    , ,

    ()

    ;

    () -

    () , ,

    () ,

    () - , ,

    () () () () -

    () ;

    () - -( ) () () -

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 41/57

    () - , ]

    () , ,

    () , , ,

    () , - ;

    [ () ; ]

    () ;

    - ,

    () , , () ,

    () , ,

    , , ,

    - -

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 42/57

    , , - , ,

    --

    () - -

    [ () ()

    () - , ]

    () () -

    " "

    " " -

    [ ] -

    , - - , ,

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 43/57

    () ;

    () , ( )

    () -

    () - ,

    -

    ,

    [ ]

    [ - (- , ) ]

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 44/57

    [ - ]

    () , -

    () ;

    () , , -;

    () [ ()] ,

    () :

    ,

    -[ ( ) , ( )-

    ][ ] ( ) , ( )-

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 45/57

    [ () ] -

    ()

    () -

    () - , ;

    () ,

    ()

    () - , :

    , ,

    ()

    [ () - ,

    () ;

    () - ;

    () ;

    () - ]

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 46/57

    () - ,

    ,

    - , , - -

    -

    () - [ * * *]

    () - ,

    () ;

    () ;

    [ () ;) ;

    () ( ) ]

    [ * * *] -

    [ () - - :

    ,

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 47/57

    ,

    () , , ]

    [ () -

    () - ;

    () - :

    , () - , - , ]

    () [ :

    , , - , ]

    [ , - ,

    ,

    () , - ;

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 48/57

    () - [ [ * * *]]

    [ () , , , ]

    -

    -

    () - ( " -" )

    () - ,

    -

    () - , , ,, , , , ,

    () () , ,

    () () , -

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 49/57

    () () -

    -

    [ () - - , ]

    () , -

    () -

    () -

    -

    - , - -

    -

    - ,

    -

    -

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 50/57

    - :

    , - -

    () -

    () :

    , ,

    () , , ;

    () , , - - ;

    () ,

    () () , ,

    () - ,

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 51/57

    -

    ,

    -

    ,

    -

    () :

    , ( ) ,

    () - ,

    () - [ ] ,

    () ,

    ()

    ()

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 52/57

    , () -

    () ;

    () ( )

    ()

    () -;

    () () - ;

    ()

    () ( ) - :

    () ;

    () , , - ;

    () , ;

    () ()

    () ,

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 53/57

    () ;

    () , ;

    ,

    () ,

    -

    -

    () , - , , [ ] - [ :

    , - ]

    [ * * *]

    () -

    () ;

    () ;

    () [ ***] :

    , () - , [ , ,]

    ()

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 54/57

    -

    -

    , - - , , , , - ; , , -

    -

    () - [ - ] , - -

    ()

    () ]

    -

    [ , -

    () - , ,

    ,

    () ;

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 55/57

    () - - ;

    () - , ]

    () :

    () ;

    () , ;

    ()

    () -

    -

    , , , -, -

    () ,

    () ,

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 56/57

    [ ,

    , ]

    ""-

    () , , - ,

    () , ;

    () - ,

    () , , ,

    () , , :

    , ,

    () :

    () ,

  • 7/20/2015

    http://bdlaws.minlaw.gov.bd/bangla_all_sections.php?id=957 57/57