เอกสารเตร ยมสอบ พ ฒนากร 57

1

108 1009

เอกสารเตรยมสอบ

ต าแหนง นกวชาการพฒนาชมชน ป 2557

กรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย

2

สารบญ

หนา

1. ประวต/ยทธศาสตรประเทศ/กระทรวง/กรม 3 - 11

2. การพฒนาชมชน/งานกรมการพฒนาชมชน 12 - 62

3. กองทนพฒนาบทบาทสตร 63 – 74

4. กลมออมทรพยเพอการผลต 75 – 82

5. การด าเนนงานโครงการแกไขปญหาความยากจน (กขคจ.) 83 – 91

6. กองทนหมบานและชมชนเมอง 92 - 95

7. สรปเนอหาเตรยมสอบ 96 – 140

3

สรปภาระกจและงานกรมการพฒนาชมชน

ประวตกรมการพฒนาชมชน

กรมการพฒนาชมชนเปนหนวยราชการระดบกรม ของกระทรวงมหาดไทย กอตงขนเมอวนท1ตลาคม2505 ตามพระราชบญญตปรบปรงกระทรวงทบวงกรมฉบบท10พ.ศ.2505โดยโอนกจการ บรหารของสวนพฒนาการ ทองถนกรมมหาดไทยเดมเปนกจการ บรหารของกรมการพฒนาชมชน ในขณะทกจการบรหารของกรมมหาดไทย ไดโอนเปนกรมการปกครอง ในปจจบนตามพระราชบญญตโอนกจการบรหาร ของกระทรวงมหาดไทย ซงปรบปรงใหมพ.ศ.2505 และเนองจากกรมการพฒนาชมชนและกรมการปกครอง มรากฐานมาจากกรมมหาดไทย เหมอนกนมความ สมพนธกนในทางจตใจ ในทางการงานทตองปฏบตใหบรรลผลตามนโยบายของกระทรวงรวมกน กระทรวงมหาดไทยจงม หนงสอดวนมากท1890/2505 ลงวนท12พฤศจกายน2505สงการไปยงผวาราชการจงหวด ทกจงหวดใหรบทราบค าสงท1358/2505 เรองระเบยบวา ดวยความสมพนธและปฏบตงานรวมกนของกรมการปก ครองและกรมการพฒนาชมชน สรปไดวา "การพฒนาชมชนเปนนโยบายส าคญของรฐบาล ในยคนนทจะปรบปรงความเปนอยและมาตรฐาน การครองชพของประชาชน ในชนบทใหดยงขนในระดบอ าเภอ มนายอ าเภอเปนผประสานงานระหวาง เจาหนาท วชาการของกระทรวง ทบวงกรมตางๆ กบพฒนากร ใหปฏบตงานรวมกนตาม หลกการ ระเบยบและวธการ ในระดบจงหวด ผวาราชการจงหวด เปนผรบผดชอบ ในการบรหารงานพฒนาชมชน โดยอาศยการประสานงาน อยางใกลชด ระหวางสวนราชการ ตาง ๆ ของจงหวด กระทรวงมหาดไทยมนโยบายใหขาราชการของทงสองกรม นไดมโอกาสศกษา ประชม สมมนาและรวมกนปฏบตงาน พฒนาชมชน ใหมากทสดเทาทจะท าได และมหลกการสบเปลยนโอน หรอยมตวหมนเวยนกนไปปฏบตงานไดตามความจ า เปน และเหมาะสม ในการสอบคดเลอกเพอเลอนขนของขาราชการของกรมการปกครอง กรมการพฒนาชมชน ส านกงานเลขานการรฐมนตร และส านกงานปลดกระทรวงมหาดไทย สามารถสอบรวมกนได "

4

ความหมายของโลโกกรมการพฒนาชมชน :

วงกลมภายในเปนรปโครงสรางของบานชนบท มตวอกษร พช. อยใตรปบาน มลายกนก แบบเครองหมาย ๖ และ ๙ บนตวอกษร พ. และอกษร ช. ขอบวงกลมลอมรอบวงกลมภายในม 4 ส 4 ชวง หมายถงหลกการท างาน 4 ป.

หมายถง ประชาชน

หมายถง ประชาธปไตย

หมายถง ประสานงาน

หมายถง ประหยด

5

โครงสรางกรมการพฒนาชมชน

การแบงสวนราชการ กฎกระทรวงแบงสวนราชการกรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย พ.ศ. 2552ให

แบงสวนราชการกรมการพฒนาชมชน ดงตอไปน

ก. ราชการบรหารสวนกลาง

(1) ส านกงานเลขานการกรม (2) กองการเจาหนาท (3) กองคลง (4) กองแผนงาน (5) ศนยสารสนเทศเพอการพฒนาชมชน (6) สถาบนการพฒนาชมชน (7) ส านกพฒนาทนและองคกรการเงนชมชน (8) ส านกสงเสรมภมปญญาทองถนและวสาหกจชมชน (9) ส านกเสรมสรางความเขมแขงชมชน

ข. ราชการบรหารสวนภมภาค

(1) ส านกงานพฒนาชมชนจงหวด 76 จงหวด

(2) ส านกงานพฒนาชมชนอ าเภอ 878 อ าเภอ

หลกการท างานกบประชาชน

1. พจารณาภาวการณทเปนอยในชมชนเปนหลกเรมงาน

2. ใหประชาชนไดมสวนรวมและรเหนตงแตเรมตน

3. โครงการและกจกรรมพฒนาชมชนตองคอยเปนคอยไป ไมเรงรบ รวบรด

4. แสวงหาความตองการทแทจรงของประชาชนใหพบ

5. ใชวธด าเนนงานแบบประชาธปไตย

6. การวางโครงการตองยดหยนออนตวไดตามสถานการณ

7. ท าความเขาใจในวฒนธรรมของชมชน

8. แสวงหาผน าทองถนและผน าชมชนเปนมตรคงาน

9. ใชองคกรทมอยในทองถนใหเปนประโยชน

6

10. อาศยนกวชาการหรอผช านาญเฉพาะสาขา

11. ท างานกบสมาชกทกคนในสถาบนครอบครว

12. โครงการตองมลกษณะกวาง เพอสนองความตองการของประชาชนได ครอบคลมปญหาดานตาง ดวย

13. ท าการประเมนงานเปนระยะๆ

14. ท างานกบคนทกชนของสงคม

15. สอดคลองเปนแนวทางเดยวกบกรอบนโยบายของชาต

16. อาศยหลกการเขาถงชมชน

17. ใชทรพยากรทองถนใหเปนประโยชน

ยทธศาสตรประเทศ พ.ศ. 2556 – 2561

.

7

3.1 วสยทศนประเทศไทย

ประเทศไทยมขดความสามารถในการแขงขน คนไทยอยดกนด มความเสมอภาคและเปนธรรม 3.2 หลกการของยทธศาสตร

ตอยอดรายไดจากฐานเดม สรางรายไดจากโอกาสใหม เพอความสมดล และการพฒนาอยางยงยน 3.3 วตถประสงค 3.3.1 รกษาฐานรายไดเดม และสรางรายไดใหม

3.3.2 เพมประสทธภาพของระบบการผลต (ตองผลตสนคาไดเรวกวาปจจบน) 3.3.3 ลดตนทนใหกบธรกจ (ดวยการลดตนทนคาขนสงและโลจสตกส)

ภารกจส าคญของกระทรวงมหาดไทย พ.ศ. 2555 - 2558 ภารกจส าคญของกระทรวงมหาดไทยม ๑๒ ขอ ดงน 1) สรางความปรองดองสมานฉนทของคนในชาตในระดบพนท มเปา ประสงคเชงนโยบาย ดงน 1.๑) สงคมไทยมความสมานฉนทประชาชนในชาตมความรกสมครสมานสามคคเปนอนหนงอนเดยวกน ๑.๒) ประชาชนมความเชอมนในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข 2) ปองกนและแกไขปญหายาเสพตดโดยพลงแผนดน มเปาประสงคเชงนโยบาย คอ ปญหายาเสพตดลดลงและไมสงผลกระทบตอความสงบสขของสงคม 3) การบรณาการแกไขปญหาภยธรรมชาตและการเรงรดชวยเหลอ ฟนฟผประสบภย มเปาประสงคเชงนโยบาย คอ มภมคมกนและพรอมรองรบผลกระทบจาก สาธารณภย 4) สนบสนนการน าสนตสขและความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชนกลบมาสพนทจงหวดชายแดนใต มเปาประสงคเชงนโยบาย ดงน ๔.๑) ประชาชนในพนทจงหวดชายแดนภาคใตมความปลอดภยในชวตและทรพยสน ยาเสพตด และภาครฐสามารถปองกนและขจดปจจยสนบสนนการกอความไมสงบในพนทได ๔.2) ประชาชนไดรบการพฒนาศกยภาพใหสามารถพงตนเอง มรายไดพอเพยงตอการด ารงชวต และมการกระจายรายไดทเปนธรรม และมคณภาพชวตทด ๔.3) ภาคประชาชนและภาคประชาสงคมมสวนรวมภาครฐในกระบวนการแกไขและพฒนาพนทจงหวดชายแดนภาคใตอยางเปนรปธรรม 4.๔) เพมประสทธภาพการบรหารจดการนโยบายและการปฏบตตามนโยบายมการบรณาการและประสานสอดคลองกนในทกระดบ 5) ด าเนนการจายเบยยงชพผสงอายอยางมประสทธภาพ มเปาประสงคเชงนโยบาย คอ สรางหลกประกนรายได เพอเสรมสรางความมนคงส าหรบผสงอายทสอดคลองกบกลมอายอยางทวถง

8

6) สงเสรมใหประชาชนเขาถงแหลงเงนทน และสนบสนนการด าเนนโครงการพฒนาศกยภาพของหมบานและชมชน (SML) ตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในพนท มเปาประสงคเชงนโยบายคอ ๖.๑) ประชาชนสามารถเขาถงแหลงทนในชมชนเพอพฒนาอาชพ ๖.2) หมบาน/ชมชนบรหารจดการงบประมาณเพอพฒนาชมชนดวยตนเอง 7) ยกระดบสนคาหนงต าบลหนงผลตภณฑ (OTOP) และเพมชองทางการตลาดเชงรกภายในประเทศและประเทศเพอนบาน มเปาประสงคเชงนโยบาย คอ ยกระดบคณภาพและมาตรฐานสนคาหนงต าบลหนงผลตภณฑ (OTOP) 8) เพมขดความสามารถและบทบาทฝายปกครองในการรกษา ความสงบเรยบรอย ความมนคงภายใน และการอ านวยความเปนธรรมในสงคม มเปาประสงคเชงนโยบาย คอ หมบาน/ชมชนเขมแขง สงคมมความสงบสข 9) เรงออกเอกสารสทธทดนใหครอบคลมทวประเทศและสรางความเปนธรรมลดความเหลอมล าในการใชประโยชนทดนของรฐ มเปาประสงคเชงนโยบาย ดงน ๙.1) พฒนาระบบการบรหารจดการขอมลทดนและแผนทรปแปลงทดนในระบบภมสารสนเทศ (GIS) ๙.2) สามารถดาเนนการเพอใหเกดการกระจายการถอครองทดนทเปนธรรมและยงยน และมการใชประโยชนทดนของรฐอยางเหมาะสม 10) เสรมสรางระบบคณธรรมและน าบรการทดสประชาชน ดวยการปรบปรงระบบบรการประชาชนใหเปนเชงรกมากขน โดยใชเทคโนโลยสารสนเทศ มเปาประสงคเชงนโยบาย ค อ ระบบการบรหารภาครฐมประสทธภาพ มคณภาพ และม ธรรมาภบาล ไดรบความเชอมนศรทธาจากประชาชน 11) สนบสนนการด าเนนงานขององคกรปกครองสวนทองถนใหมระบบทมประสทธภาพ โปรงใส มเปาประสงคเชงนโยบาย คอ ระบบการบรหารภาครฐมประสทธภาพ มคณภาพ และมธรรมาภบาล ไดรบความเชอมนศรทธาจากประชาชน 12) สงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการบรหารราชการแผนดนในทกระดบ มเปาประสงคเชงนโยบาย คอ ประชาชนมสวนรวมในการบรหารราชการแผนดนเพมขน

แผนยทธศาสตรกระทรวงมหาดไทย พ.ศ. ๒๕๕๖ – ๒๕๖๑ วสยทศน เปนกระทรวงหลกในการบรหารจดการและบรณาการทกภาคสวนเพอบ าบดทกข บ ารงสขประชาชน พนธกจ 1) ก ากบดแล จดระบบการบรหารการปกครองสวนภมภาค การปกครองทองทและการปกครองสวนทองถน และสงเสรม พฒนาการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

9

2) รกษาความสงบเรยบรอย ความมนคงภายใน และเสรมสรางความสมพนธอนดกบตางประเทศ 3) อ านวยความเปนธรรมและแกไขปญหาความเดอดรอนของประชาชนในระดบพนท 4) สงเสรมการพฒนาเมอง โครงสรางกายภาพ การใชประโยชนทดนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 5) เสรมสรางความเขมแขงของชมชน และสนบสนนการมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาและแกไขปญหาตามแนวทางปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 6) ปองกนและบรรเทาสาธารณภยเชงบรณาการ 7) ใหบรการประชาชนอยางมประสทธภาพและจดเกบขอมลพนฐานเพอการบรหารและพฒนาประเทศ ประเดนยทธศาสตรกระทรวงมหาดไทย 1) การเสรมสรางเศรษฐกจฐานรากชมชนทเขมแขง 2) การพฒนาเมอง โครงสรางพนฐาน และการบรหารจดการทดนเพอเชอมโอกาสสประชาคมอาเซยน 3) การเสรมสรางความเขมแขงของชมชนและสงเสรมการมสวนรวมของเครอขายอยางยงยน ภายใตวถชวตแบบประชาธปไตยและปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 4) การสรางเสรมความสงบเรยบรอย ความมนคงภายใน การอ านวยความเปนธรรมและการพฒนากฎหมาย/บงคบใชกฎหมายอยางยตธรรมในสงคม 5) การจดการทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอมและพบตภย (ภยพบต) โดยสรางความพรอมรบการเปลยนแปลงอยางยงยน 6) การพฒนาขดความสามารถขององคกรในการบรหารจดการ แบบบรณาการโดยมประชาชนเปนศนยกลาง ภารกจและอ านาจหนาทของกรมการพฒนาชมชน กรมการพฒนาชมชน มภารกจเกยวกบการสงเสรมกระบวนการเรยนร และการมสวนรวมของประชาชน สงเสรมและพฒนาเศรษฐกจชมชนฐานรากใหมความมนคงและมเสถยรภาพ โดยสนบสนนใหมการจดท าและใชประโยชนจากขอมลสารสนเทศ ศกษา วเคราะห วจย จดท ายทธศาสตรชมชน ตลอดจนการฝกอบรมและพฒนาบคลากรทเกยวของ ในการพฒนาชมชน เพอใหชมชนเขมแขงอยางยงยน โดยมอ านาจหนาทดงตอไปน ๑) ก าหนดนโยบาย ยทธศาสตร มาตรการ และแนวทางในการพฒนาชมชนระดบชาตเพอใหหนวยงานของรฐ เอกชน และผมสวนเกยวของดานการพฒนาชมชน ไดใชเปนกรอบแนวทางในการด าเนนงานเพอเสรมสรางความสามารถและความเขมแขงของชมชน

10

2) จดท าและพฒนาระบบมาตรฐานการพฒนาชมชน เพอใชเปนเครองมอส าหรบประเมนความกาวหนาและมาตรฐานการพฒนาของชมชน ๓) พฒนาระบบและกลไกในการสงเสรมกระบวนการเรยนร การจดการความร การอาชพ การออม และการบรหารจดการเงนทนของชมชน เพอเสรมสรางขดความสามารถของประชาชนชมชน ผน าชมชน องคการชมชน และเครอขายองคการชมชน ๔) สนบสนนและพฒนาระบบขอมลสารสนเทศชมชน สงเสรมการใชประโยชนและการใหบรการขอมลสารสนเทศชมชน เพอใชในการวางแผนบรหารการพฒนาไดอยางมประสทธภาพ ๕) ศกษา วเคราะห วจย พฒนา และสรางองคความรเพอใชในงานพฒนาชมชน และการจดท ายทธศาสตรชมชน ๖) ฝกอบรมและพฒนาขาราชการ เจาหนาททเกยวของ ผน าชมชน องคการชมชน และเครอขายองคการชมชนใหมความร ทกษะ ทศนคต และสมรรถนะในการท างาน รวมทงใหความรวมมอทางวชาการดานการพฒนาชมชนแกหนวยงานทงในประเทศและตางประเทศ ๗) ปฏบตการอนใดตามทกฎหมายก าหนดใหเปนอ านาจหนาทของกรม หรอตามทกระทรวงหรอคณะรฐมนตรมอบหมาย 1. วสยทศนกรมการพฒนาชมชน

กรมการพฒนาชมชน เปนหนวยงานทขบเคลอนกจกรรมสประชาชน การขบเคลอนภารกจในชวง

พ.ศ. ๒๕๕๕-๒๕๕๙ มวสยทศน คอ ชมชนเขมแขง เศรษฐกจ ฐานรากมนคง

2. พนธกจกรมการพฒนาชมชน

2.1 พฒนาระบบและกลไกสงเสรมการมสวนรวมและการเรยนรของชมชน

2.2 สงเสรม สนบสนน และพฒนาการบรหารจดการชมชน

2.3 สงเสรมการพฒนาระบบกลไกและกจกรรมทางเศรษฐกจของชมชนตามปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยง

2.4 พฒนาสมรรถนะองคกรในการท างานเชงบรณาการ

3 ยทธศาสตรของกรมการพฒนาชมชน

๑ ประเดนยทธศาสตรท 1 สรางสรรคชมชนอยเยนเปนสข

เปาประสงค ประชาชนมคณภาพชวตดมความสข

.๒ ประเดนยทธศาสตรท 2 เสรมสรางขดความสามารถการบรหารงานชมชน

11

เปาประสงค ชมชนมขดความสามารถในการบรหารจดการแบบบรณาการ

๓ ประเดนยทธศาสตรท 3 สงเสรมเศรษฐกจสรางสรรค

เปาประสงค ภมปญญาทองถนยกระดบไปสเศรษฐกจสรางสรรค

4 ประเดนยทธศาสตรท 4 เสรมสรางธรรมาภบาลและความมนคงของทนชมชน

เปาประสงค ชมชนมธรรมาภบาลและความมนคง

5 ประเดนยทธศาสตรท 5 เสรมสรางองคกรใหมขดสมรรถนะสง

เปาประสงค องคกรมสมรรถนะสงเกดประโยชนสขตอประชาชน

4. คานยมองคการ

A : Appreciation ชนชม

B : Bravery กลาหาญ

C : Creativity สรางสรรค

D : Discovery ใฝร

E : Empathy เขาใจ

F : Facilitation เอออ านวย

S : Simplify ท าใหงาย

P : Practical ปฏบตไดจรง

12

การพฒนาชมชน

กรมการพฒนาชมชน เปนหนวยงานทท างานดานการพฒนาชมชนรวมกบประชาชน ตลอดระยะเวลา 51 ป โดยมความมงมนทจะเปนหนวยงานหลกในการสงเสรมการบรหารจดการชมชนใหเขมแขงอยางยงยน และมเปาหมายสชมชนเขมแขง ประชาชนพงตนเองได คอบครวมคณภาพชวตด มความสข

บทบาทหนาทของกรมการพฒนาชมชน

ตามกฎกระทรวงแบงสวนราชการกรมการพฒนาชมชนกระทรวงมหาดไทย พ.ศ. 2552 ใหกรมการพฒนาชมชน มภารกจเกยวกบการสงเสรมกระบวนการเรยนร แลการมสวนรวมของประชาชน สงเสรมและพฒนาเศรษฐกจชมชนฐานรากใหมความมนคงและมเสถยรภาพโดยสนบสนนใหมการจดท าและใชประโยชนจากขอมลสารสนเทศ ศกษา วเคราะห วจย จดท ายทธศาสตรชมชนตลอดจนการฝกอบรมและพฒนาบคลากรทเกยวของในการพฒนาชมชน เพอใหเปนชมชนเขมแขงอยางยงยนโดยมอ านาจหนาทดงตอไปน

1. ก าหนดนโยบาย ยทธศาสตร มาตรการ และแนวทางในการพฒนาชมชนระดบชาตเพอใหหนวยงานของรฐ เอกชน และผมสวนเกยวของดานการพฒนาชมชน ไดใชเปนกรอบแนวทางในการด าเนนงานเพอเสรมสรางความสามารถและความเขมแขงของชมชน

2. จดท าและพฒนาระบบมาตรฐานการพฒนาชมชน เพอใชเปนเครองมอส าหรบประเมน ความกาวหนาและมาตรฐานการพฒนาของชมชน

3. พฒนาระบบและกลไกในการสงเสรมกระบวนการเรยนร การจดการความร การอาชพ การออม

และการบรหารจดการเงนทนของชมชน เพอเสรมสรางขดความสามารถของประชาชน ชมชน ผน าชมชน องคการชมชน และเครอขายองคการชมชน

4. สนบสนนและพฒนาระบบขอมลสารสนเทศชมชน สงเสรมการใชประโยชนและการใหบรการขอมลสารสนเทศชมชน เพอใชในการวางแผนบรหารการพฒนาไดอยางมประสทธภาพ

5. ศกษา วเคราะห วจย พฒนา และสรางองคความรเพอใชในงานพฒนาชมชน และการจดท า ยทธศาสตรชมชน

6. ฝกอบรมและพฒนาขาราชการ เจาหนาททเกยวของ ผน าชมชน องคการชมชน และเครอขาย องคการชมชนใหมความร ทกษะ ทศนคต และสมรรถนะในการท างาน รวมทงใหความรวมมอทางวชาการ ดานการพฒนาชมชนแกหนวยงานทงในประเทศและตางประเทศ

7. ปฏบตการอนใดตามทกฎหมายก าหนดใหเปนอ านาจหนาทของกรม หรอตามทกระทรวง หรอคณะรฐมนตรมอบหมาย

1.การพฒนาชมชนโดยใหประชาชนมสวนรวม

1.1 แนวคดการพฒนาชมชน

13

1.1.1 ความหมายการพฒนาชมชน การพฒนาชมชน ประกอบดวย 2 ค า คอ การพฒนา และชมชน การพฒนา หมายถง ท าใหเจรญ การเปลยนแปลง เปลยนสภาพ ปรบปรงใหตางจากเดม

ชมชน หมายถง การรวมตวของบคคล กลม/องคกรชมชน เครอขายองคกรชมชน และ ประชาชนทอาศยอยในขอบเขตพนทหนง ๆ ซงมปฏสมพนธซงกนและกน ระดบพนฐานทสด คอหมบาน หรอชมชนในรปแบบอน ๆ ทมมารวมตวกนเพอแกไขปญหาเดยวกน เชน ชมชนลมน า ชมชนวฒนธรรม เปนตน

การพฒนาชมชน (Community Development) ตามหลกการพนฐานเปนกระบวนกให การศกษา (educational process) แกประชาชนเพอใหสามารถพงตนเองได (self – reliance) หรอชวย ตนเองได (self – help) ในการคด ตดสนใจ และด าเนนการแกปญหา ตลอดจนตอบสนองความตองการของ ตนเอง และสวนรวม 1.1.2 ปรชญาการพฒนาชมชน ปรชญาพนฐานเบองตนของนกพฒนาชมชน คอ ความเชอมนและศรทธาในมนษยชาตวา มนษยทกชวต มคณคา มความหมาย มศกดศร มศกยภาพ และ สามารถพฒนาไดถามโอกาส 1.1.3 หลกการพฒนาชมชน คอ หลกประชาชน กลาวคอ 1. เรมตนทประชาชน ยนจดเดยวกบประชาชน มองโลก มองชวต มองปญหา จากทศนะของ ประชาชน เพอใหเขาใจปญหา ความตองการของประชาชน เพอใหเขาถงชวต จตใจ ของประชาชน 2. ท างานรวมกบประชาชน (ไมใชท างานใหแกประชาชน เพราะจะท าใหเกดความคดมาทวง บญทวงคณจากประชาชนในภายหลง) การทจะท าใหประชาชนเขาใจปญหาของตนเอง และมก าลงใจลกขน ตอสกบปญหา ชวยกนคด ชวยกนแกไขปญหา นน ยอมมหนทางทจะกระท าไดโดยไมยากหากเขาใจปญหา และเขาถงจตใจประชาชน 3. ยดประชาชนเปนพระเอก ประชาชนตองเปนผกระท าการพฒนาดวยตนเอง ไมใช เปน ผถกกระท า หรอฝายรองรบขางเดยว เพราะผลของการกระท าการพฒนานน ตกอยทประชาชนโดยตรง ประชาชน เปนผรบโชค หรอ เคราะหจากการพฒนา นน 1.1.4 วธการพฒนาชมชน เปนวธการพนฐานของการพฒนาชมชน คอ 1. การรวมกลม หรอ จดตงองคกรประชาชน เพอสงเสรมและสนบสนนใหประชาชน ซงเปน สมาชก มบทบาท และ มสวนรวม ในกจกรรมของกลม/องคกร ซงจะสงผลกระทบไปถงสวนรวมดวย 2. การสงเสรม/สรางสรรคผน าและอาสาสมคร เพอเปดโอกาสและสนบสนนใหประชาชน ม ความพรอมจะ เปนผน า และ เปนผเสยสละ ไดอทศตน ไดแสดงบทบาท มสวนรวมในกระบวนการพฒนา ชมชน โดยสวนรวม 1.1.5 กระบวนการพฒนาชมชน การปฏบตงานพฒนาชมชนเปนงานทตองท าอยางตอเนองเปน กระบวนการ และตองอาศยหลกการมสวนรวมในการพฒนาซงเปนหวใจส าคญของการพฒนาในทกระดบเปน การเปดโอกาสใหประชาชนรวมคด วเคราะห ตดสนใจ การวางแผน การปฏบตตามแผน การตดตาม ประเมนผลในกจกรรม/โครงการของชมชน เปนการสราง/ปลกฝงจตส านกในความเปนเจาของกจกรรม/

14

โครงการ นน โดยกระบวนการพฒนาชมชนทประชาชนมสวนรวมทกขนตอนมดงน 1. การศกษาชมชน เปนการเสาะแสวงหาขอมลตาง ๆ ในชมชน เชน ขอมลดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง การปกครอง และสภาพความเปนอยของคนในชมชน เพอทราบปญหาและความตองการของชมชนท แทจรง วธการในการศกษาชมชนอาจตองใชหลายวธประกอบกนทงการสมภาษณ การสงเกต การส ารวจ และ การศกษาขอมลจากเอกสารตาง ๆ ทมอยในชมชนดวย เพอใหไดขอมลทตรงกบความเปนจรงมากทสด กลวธท ส าคญทนกพฒนาตองใชในขนตอนน คอ การสรางความสมพนธกบคนในชมชน เพราะถาหากปราศจาก

สมพนธภาพทดระหวางพฒนากรกบชาวบาน แลวเปนการยากทจะไดร และเขาใจปญหาความตองการจรง ๆของชาวบาน ความสมพนธอนด จนถงขนความสนทสนม รกใคร ศรทธา จงเปนสงทจ าเปนทจะตองปลกฝงให เกดขนกบคนในชมชน 2. การใหการศกษาแกชมชน เปนการสนทนา วเคราะหปญหารวมกบประชาชนเปนการน า ขอมลตาง ๆ ทไดจากขนตอนการศกษาชมชน มาวเคราะหถงปญหาความตองการและสภาพทเปนจรง ผลกระทบ ความรนแรง และความเสยหายตอชมชน กลวธทส าคญในขนตอนน คอ การกระตนใหประชาชนไดรเขาใจ และตระหนกในปญหาของชมชน ซงในปจจบนกคอ การจดเวทประชาคม เพอคนหาปญหารวมกนของชมชน 3.การวางแผน / โครงการ เปนขนตอนใหประชาชนรวมตดสนใจ และก าหนดโครงการ เปนการน าเอา ปญหาทประชาชนตระหนก และยอมรบวาเปนปญหาของชมชนมารวมกนหาสาเหต แนวทางแกไข และจดล าดบความส าคญของปญหา และใหประชาชนเปนผตดสนใจทจะแกไขภายใตขดความสามารถของประชาชน และการแสวงหาความชวยเหลอจากภายนอก กลวธทส าคญในขนตอนน คอ การใหความรเกยวกบกระบวนการแกไขปญหา วธการวางแผน การเขยนโครงการ โดยใชเทคนคการวางแผนแบบใหประชาชนมสวนรวม 4.การด าเนนงานตามแผนและโครงการ โดยมผรบผดชอบในการด าเนนการตามแผนและ โครงการทไดตกลงกนไว กลวธทส าคญในขนตอนน คอ การเปนผชวยเหลอสนบสนนใน 2 ลกษณะ คอ 4.1เปนผปฏบตงานทางวชาการ เชน แนะน าการปฏบตงาน ใหค าปรกษาหารอในการ แกไขปญหาทเกดขนจากการปฏบตงาน 4.2 เปนผสงเสรมใหชาวบานเขามามสวนรวมในการปฏบตงาน 5. การตดตามประเมนผล เปนการตดตามความกาวหนาของงานทด าเนนการตามโครงการ เพอการปรบปรงแกไขปญหา อปสรรคทพบไดอยางทนทวงท กลวธทส าคญในขนตอนน คอ การตดตามดแล การท างานทประชาชนท า เพอทราบผลความกาวหนาและปญหาอปสรรค แลวน าผลการปฏบตงานตาม โครงการ หรอกจกรรมไปเผยแพรเพอใหผเกยวของไดทราบ 1.2 การพฒนาแบบมสวนรวม

กระบวนการมสวนรวม นบเปนหวใจส าคญของการพฒนาในทกระดบเปนการเปดโอกาสให ประชาชนรวมคด วเคราะห ตดสนใจ การวางแผน การปฏบตตามแผน การตดตามประเมนผลในกจกรรม/

15

โครงการของชมชน เปนการสราง/ปลกฝงจตส านกในความเปนเจาของกจกรรม/โครงการ นน ปจจบน แนวคดการมสวนรวมของประชาชนในงานพฒนา (People Paticipation for

Development) ไดรบการยอมรบและใชเปนแนวทางปฏบตในงานพฒนาทกภาคสวนหรอในลกษณะเบญจภาค ไดแก หนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน องคกรพฒนาเอกชน นกวชาการ และประชาชน รวมพลงกนแกไขปญหาทเกดขน

ขนตอนการมสวนรวม ม 5 ขนตอน ดงน ขนตอนท 1 การมสวนรวมในขนการรเรมการพฒนา เปนขนตอนทประชาชนเขามามสวน

รวมในการคนหาปญหา/สาเหตของปญหาภายในชมชน ตลอดจนมสวนรวมในการตดสนใจก าหนดความ ตองการของชมชน และจดล าดบความส าคญของความตองการของชมชน

ขนตอนท 2 การมสวนรวมในขนการวางแผนในการพฒนาซงเปนขนตอนของการก าหนด นโยบาย วตถประสงคของโครงการ วธการตลอดจนแนวทางการด าเนนงานและทรพยากรทจะใช

ขนตอนท 3 การมสวนรวมในขนตอนการด าเนนการพฒนา เปนสวนทประชาชนมสวนรวม ในการสรางประโยชนใหกบชมชน โดยไดรบการสนบสนนดานงบประมาณ เทคโนโลย ฯลฯ จากองคกรภาคพฒนา

ขนตอนท 4 การมสวนรวมในขนตอนรบผลประโยชนจากการพฒนา ซงเปนทงการไดรบ ผลประโยชนทางดานวตถและทางดานจตใจ

ขนตอนท 5 การมสวนรวมในขนประเมนผลการพฒนา เปนการประเมนวา การทประชาชนเขารวมพฒนา ไดด าเนนการส าเรจตามวตถประสงคเพยงใด การประเมนอาจประเมนแบบยอย(Formative Evaluation) เปนการประเมนผลความกาวหนาเปนระยะๆ หรออาจประเมนผลรวม (Summative Evaluation) ซงเปนการประเมนผลสรปรวมยอด

1.2.1 ปจจยสงเสรมการมสวนรวมของประชาชน การทจะใหประชาชนมสวนรวม นอกจากการปลกฝงจตส านกแลวจะตองมการสงเสรมและกระตนใหเกดการมสวนรวมอยางกวางขวางซงควรพจารณาถงปจจยตางๆ ดงน

1. ปจจยเกยวกบกลไกของภาครฐ ทงในระดบนโยบายมาตรการ และการปฏบตท เอออ านวย รวมทงการสรางชองทางการมสวนรวมของประชาชน จ าเปนทจะตองท าใหการพฒนาเปนระบบ เปดมความเปนประชาธปไตย มความโปรงใส รบฟงความคดเหนของประชาชน และมการตรวจสอบได 2. ปจจยดานประชาชน ทมส านกตอปญหาและประโยชนรวมมส านกตอความสามารถและ ภมปญญาในการจดการปญหาซงเกดจากประสบการณและการเรยนร ซงรวมถงการสรางพลงเชอมโยงในรป กลมองคกร เครอขายและประชาสงคม 3.ปจจยดานนกพฒนาและองคกรพฒนา ซงเปนผทมบทบาทในการสงเสรมกระตน สราง จตส านก เอออ านวยกระบวนการพฒนาสนบสนนขอมลขาวสารและทรพยากรและรวมเรยนรกบสมาชกชมชน 1.2.2 ปญหาอปสรรคทมตอการมสวนรวมของประชาชน

1. อปสรรคดานการเมอง เกดจากการไมไดกระจายอ านาจหนาทความรบผดชอบใหแก

16

ประชาชน โครงสรางอ านาจทางการเมอง การปกครอง การบรหาร เศรษฐกจ ถกควบคมโดยคนกลมนอย ทหาร นายทน และขาราชการ ขาดกลไกทมประสทธภาพในการแจกแจงทรพยากร

2. อปสรรคดานเศรษฐกจ เกดจากการขาดความสามารถในการพงตนเอง อ านาจการตอรองม นอย กระบวนการผลต ปจจยการผลตอยภายใตระบบอปถมภ ความแตกตางในสงคม ดานรายได อ านาจ และ ฐานะทางเศรษฐกจ 3. อปสรรคดานวฒนธรรม ขนบประเพณในแตละพนททท าใหประชาชนไมสามารถเขามาม สวนรวมไดเนองจากขดตอขนบธรรมเนยงประเพณของชมชน/เผา

1.3 การด าเนนการโครงการกจกรรมของกรมการพฒนาชมชน โครงการหรอกจกรรมการพฒนาชมชน หมายถง การกระท าใดๆ กตามทเกดจากความคดรเรมของ ประชาชน จากปญหา/ความตองการของประชาชน โดยการชวยกนคด รวมกนตดสนใจ ชวยกนวางแผน และ รวมกนด าเนนการของประชาชน เพอแกปญหาและสนองความตองการของประชาชนทงชมชน หรอของ ประชาชนสวนหนงหรอกลมหนง โดยมพฒนากรเปนผเอออ านวยใหประชาชนเปนผรเรมหรอเปนเจาของ โครงการโดยมตวอยางโครงการกจกรรมทกรมการพฒนาชมชนด าเนนการ ดงน 1.3.1 การพฒนาผน าชมชนและอาสาสมคร

วตถประสงค เพอใหประชาชนมโอกาสเสยสละอทศตนเพอสวนรวม มบทบาทและสวนรวมใน การแกปญหาและการด าเนนกจกรรมพฒนาของชมชน มงเนนใหเกดความตอเนองในการรวมกลม การพฒนา ศกยภาพ และการด าเนนกจกรรมใหเกดผลงานอยางเปนรปธรรม

1.3.2 พฒนากลม/องคกร/เครอขาย วตถประสงค เพอสนบสนนใหประชาชนรวมตวกนท ากจกรรมรวมกนในลกษณะกลม/

องคกรชมชน เชน คณะกรรมการพฒนาสตร กลมออมทรพยเพอการผลต กลมอาชพ ฯลฯ รวมทงสนบสนนให กลม/องคกรชมชน รวมตวกนในลกษณะเครอขายตางๆ เชน สมาพนธองคการพฒนาชมชนแหงประเทศไทย สมาคมผน าอาสาพฒนาชมชนไทย สมาคมผน าสตรพฒนาชมชนไทย สมาคมผน าอาชพกาวหนา (สงหทอง) 4 ภาค ศนยประสานงานองคการชมชน (ศอช.) 1.3.3 การพฒนาแผนชมชน

วตถประสงค เพอพฒนากระบวนการเรยนรของชมชน ใหคนในชมชนชวยกนคด รวมกน ตดสนใจ ชวยกนวางแผน รวมกนด าเนนการเพอแกปญหาและสนองความตองการของประชาชนทงชมชน ซง จะท าใหชมชนไดท าความรจกและประเมนศกยภาพของชมชน และก าหนดอนาคตทศทางของชมชน ท าให ชมชนสามารถพงตนเองไดและสรางชมชนใหเขมแขงได

1.3.4 สงเสรมการออมทรพยเพอการผลต วตถประสงค เพอกระตนและสงเสรมใหประชาชนรวมตวกนระดมเงนออมเพอเปนทนของ

ชมชน สนบสนนการพฒนาดานการบรหารและจดการเงนทนในเชงธรกจ เพอพฒนาอาชพและคณภาพชวต โดยยดหลกคณธรรมและการพงตนเองเปนฐานไปสสถาบนนตบคคล

17

1.3.5 สงเสรมการจดตงสถาบนจดการเงนทนชมชน โดยการบรณาการ เชอมโยงกลมองคกรกองทน การเงนตาง ๆ รวมกนบรหารจดการเงนทนในชมชน เพอใหเกดการใชเงนทนในชมชนอยางคมคา เกดประโยชนสงสด

วตถประสงค เพอใหการจดการเงนทนชมชนเปนระบบมความเปนเอกภาพสามารถแกไข ปญหาพฒนาเศรษฐกจและพฒนาสงคมใหชมชน เพอเปนแหลงเงนออม แหลงทน สวสดการของชมชน และ เพอเปนศนยแลกเปลยนเรยนรของชมชน 1.3.6 ศนยเรยนรชมชน วตถประสงค เพอรวบรวมองคความรทกระจดกระจายอยในชมชนใหเปนระบบ สามารถเปนแหลงเรยนรของคนในชมชน และคนภายนอกชมชน ในการพฒนาความคด พฒนาอาชพ และ รายได รวมทงแกไขปญหาอน ๆ ของคนในชมชน

2.การพฒนาของภาครฐรวมกบองคกรพฒนาเอกชน และภาคประชาสงคม

"ประชาสงคม" มาจากภาษาองกฤษวา Civil Society และมผใชค าภาษาไทยเทยบเคยงกนหลายค า อาท "สงคมประชาธรรม" (ไพบลย วฒนศรธรรม) "สงคมราษฎร" (เสนห จามรก) "วถประชา"(ชยอนนต สมท วณช ใชค านโดยมนยยะของค าวา Civic movement) "อารยสงคม" (อเนก เหลาธรรมทศน) และ"สงคม เขมแขง"(ธรยทธ บญม) เปนตน ทงน นกคดส าคญ ๆ ของสงคมไทยไดอธบายขยายความค าวา "ประชาสงคม" หรอ Civil Society นในบรบทเงอนไขและการใหน าหนกทแตกตางกน ดงน ศ.ดร.ชยอนนต สมทวณช มองวา "ประชาสงคม" หมายถง ทก ๆ สวนของสงคมโดยรวมถงภาครฐ ภาค ประชาชนดวย ถอวาทงหมด เปน Civil Society ซงแตกตางจากความหมายแบบตะวนตกทแยกออกมาจาก ภาครฐ หรอนอกภาครฐ แตหมายถงทกฝายเขามาเปน partnership กน (ชยอนนต สมทวณช 2539) โดยนยยะ น ศ.ดร.ชยอนนต สมทวณช ใหความส าคญกบ Civic movement หรอ "วถประชา" ทเปนการด าเนนกจกรรม ของกลมองคกรตาง ๆ โดยเอาตวกจกรรมเปนศนยกลางปราศจากการจดตง ดงขอเสนอทส าคญในเชง ยทธศาสตการพฒนา ในชวงของการจดท าแผน พฒนาฯ ฉบบท 8 คอ Area-Function-Participation - AFP กลาวคอจะตองเนนทกระบวนการมสวนรวม ในการด าเนนกจกรรมการพฒนาของ ทกฝายรวมกนในระดบ พนท (ยอย ๆ) ซงในทน อาจเปนพนทจงหวด อ าเภอ ต าบล หมบาน หรอพนทในเชงเศรษฐกจ เชน เขตพนท ชายฝงทะเล ภาคตะวนออก เปนตน (ชยอนนต สมทวณช 2539)

ไพบลย วฒนศรธรรม ไดใหความหมายของ "ประชาสงคม" วาหมายถง "สงคมทประชาชนทวไป ตางม บทบาทส าคญในการจดการเรองตาง ๆ ทเกยวกบวถชวต ของประชาชน โดยอาศยองคกร กลไก กระบวนการ และกจกรรมอนหลากหลาย ทประชาชนจดขน" โดยนยยะของความหลากหลาย ขององคกรนไมวา จะเปน

18

กลม องคกร ชมรม สมาคม ซงลวนแตมบทบาทส าคญตอการผลกดนการเปลยนแปลงทางสงคมทงสน จงเปน เสมอน "สงคม" ของ "ประชา" หรอ Society ของ Civil นนเอง อยางไรกด คณไพบลย วฒนศรธรรม ยงเสนอตอ อกดวยวา "ประชาสงคม" นนเปนสวนของสงคม ทไมใชภาครฐ ซง ด าเนนงานโดยอาศยอ านาจตามกฎหมาย และกไมใชภาคธรกจ ซงด าเนนงานโดยมงหวงผลก าไรเปนส าคญ

ส าหรบปจจบน ไดมการพฒนาภาคประชาสงคมใหเขมแขง ผานการพฒนา ผน า กลม องคกร เครอขาย ตาง ๆ รวมทงรปแบบการประชาคม ทมงเนนใหทกภาคสวนมสวนรวมในการตดสนใจในการ แกไขปญหา หรอก าหนดทศทางการพฒนาชมชนของตนเอง

การสรางมาตรฐานของการชวดผลการพฒนา 3.1 แนวคดตวชวดการพฒนาชมชน การก าหนดตวชวดการพฒนาประเทศเรมใชตงแตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม ฉบบท 1 พ.ศ.2504 เปนตนมา โดยใชเปนเครองมอตดตามผลการพฒนา และไดมการพฒนาตอมาเรอย ๆ โดยหนวยงานทมหนาท ดแลรบผดชอบผลของการพฒนาแตละดานมกเปนผสรางเครองมอเอง โดยมตวอยางเครองชวดการพฒนา ประเทศ ดงน 1. เครองชวดทางเศรษฐกจ เชน การวดอตราการเจรญหรอการขยายตวทางเศรษฐกจ การวดขด ความสามารถในการแขงขนของประเทศ การกระจายรายได เสนความยากจน (proverty line) การวดรายได คาใชจายและหนสนของครวเรอน เปนตน

2. เครองชวดทางสงคม เชน เครองชวดความจ าเปนพนฐาน (จปฐ) เครองชภาวะสงคม ดชน ทางการศกษา ตวชวดสขภาพดถวนหนา ดชนความอยดมสขของคนไทย เปนตน 3. เครองชวดทางสงแวดลอม เชน ดชนชวดคณภาพสงแวดลอม เปนตน

3.2 เครองชวดความจ าเปนพนฐาน (จปฐ) เครองชวดความจ าเปนพนฐาน (จปฐ) ของครวเรอน ถอไดวาเปนเครองชวดทมการพฒนาอยาง ตอเนองและน าไปใชประโยชนเปนอยางมาก โดยเรมใชตงแต พ.ศ. 2528 ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและ สงคมแหงชาตฉบบท 5 มการปรบปรงมาเปนระยะจนปจจบนเปนการจดเกบขอมลความจ าเปนพนฐาน ชวง แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (ป 2555-2559)

1. ความหมายของขอมลความจ าเปนพนฐาน (จปฐ.) เปนขอมลทแสดงถงลกษณะของสงคมไทยทพง ประสงค ตามเกณฑมาตรฐานขนต าของเครองชวดวา อยางนอยคนไทยควรจะมระดบความเปนอยไมต ากวา ระดบไหน ในชวงระยะเวลาหนง ๆ และท าใหประชาชนสามารถทราบไดดวยตนเองวา ในขณะนคณภาพชวต ของตนเอง ครอบครว รวมไปถงหมบานอยในระดบใด มปญหาทจะตองแกไขในเรองใดบาง เปนการสงเสรมให ประชาชนเขามามสวนรวมในการพฒนาตนเอง ครอบครว และสงคม อนเปนนโยบายส าคญในการพฒนา ชนบทของประเทศขอมลความจ าเปนพนฐาน (จปฐ.) คอ ขอมลในระดบครวเรอนทแสดงถงสภาพความจ าเปน พนฐานของคนในครวเรอนในดานตาง ๆ เกยวกบคณภาพชวตทไดก าหนดมาตรฐานขนต าเอาไววา คนควรจะ

19

มคณภาพชวตในแตละเรองอยางไรในชวงระยะเวลาหนง ๆ 2. หลกการของขอมลความจ าเปนพนฐาน (จปฐ.) ไดแก 2.1 ใชเครองชวดความจ าเปนพนฐาน (จปฐ.) เปนเครองมอของกระบวนการเรยนรของประชาชนใน หมบาน/ชมชน เพอใหประชาชนในหมบาน/ชมชน ทราบถงสภาพความเปนอยของตนเองและชมชนวา บรรล ตามเกณฑความจ าเปนพนฐานแลวหรอไม

2.2 สงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการพฒนาโดยผานกระบวนการ จปฐ. นบตงแตการก าหนด ปญหาความตองการทแทจรงของชมชน ตลอดจนคนหาและหาแนวทางแกไขปญหา โดยใชขอมล จปฐ. ทมอย ตลอดจนการประเมนผลการด าเนนงานทผานมา

2.3 ใชขอมล จปฐ. เปนแนวทางในการคดเลอกโครงการตาง ๆ ของรฐใหสอดคลองกบสภาพปญหา ทแทจรงของชมชน สามารถใชทรพยากรทมอยอยางจ ากดไดอยางทวถงและมประสทธภาพ รวมทงมการ ประสานระหวางสาขาในดานการปฏบตมากขน 3. วตถประสงค เพอใหประชาชนสามารถพฒนาชวตความเปนอยของตนเอง และครอบครวใหม คณภาพชวตทดอยางนอยผานเกณฑความจ าเปนพนฐาน โดยมเครองชวด จปฐ. เปนเครองมอ 4. การก าหนดเครองชวดความจ าเปนพนฐาน ก าหนดขนเพอใชในการชวดวาคนในแตละครวเรอน ควรมคณภาพชวตขนต า ในเรองนน ๆ ในชวง ระยะเวลาหนง ๆ (ปกตจะก าหนด 5 ป ตามระยะเวลาของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต) ตามเกณฑ ทก าหนด จงจะถอวา “มคณภาพชวตตามเกณฑความจ าเปนพนฐาน” 5. หวใจของขอมลพนฐาน คออะไร หวใจของการจดเกบขอมลพนฐานแทจรงแลวอยท “ประชาชน” ทสามารถทราบปญหาของ “ตนเอง” เวลาทจดเกบขอมล ประชาชนจะทราบทนทวา “เขามคณภาพชวต เปนอยางไร ขาดขอใด” โดย จปฐ. เปนเสมอนวฎจกรทสามารถชวยในการปรบปรงตนเอง ค าวา “ตนเอง” ในทนยงหมายรวมถง “ชมชน/หมบาน ต าบล อ าเภอ และจงหวด” อกดวย เพราะการจดเกบและประมวลผลขอมล จะมการน าขอมล มาสรปภาพรวมในแตละระดบ ตงแตชมชน/หมบานเรอยไปจนถงระดบจงหวด และประเทศ 6. ประโยชนของขอมลพนฐาน 6.1 ประชาชนสามารถทราบวา ตนเองมคณภาพชวตเปนอยางไรบาง ผานเกณฑหรอไมผานเกณฑ ใดบาง ทงนไมจ าเปนเสมอไปวาคนรวยหรอคนทอยในเมองใหญ จะมคณภาพชวตทด เพราะคณภาพชวต ทดนนมไดวดทรายไดเพยงอยางเดยว 6.2 ภาคราชการ หรอภาครฐ สามารถทราบถงปญหาทแทจรงของประชาชนวาครอบครว ครวเรอน หมบาน ต าบล จงหวดใด มปญหาในเรองอะไร เพอสามารถวางแผนการพฒนาในดานตาง ๆ ไดตรงกบปญหาทชาวบานตองการ 6.3 ภาคเอกชน สามารถน าขอมลมาใชในการตดสนใจและวางแผนในการบรหารจดการเพอลงทน ทางธรกจ

20

7. เครองชวดขอมลพนฐาน ชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ( พ.ศ. 2555 - 2559) เครองชวดขอมลความจ าเปนพนฐาน ทใชในการจดเกบขอมลชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม แหงชาต ฉบบท 11 ( พ.ศ. 2555 - 2559) ม 5 หมวด 30 ตวชวด ดงน

หมวดท 1 สขภาพด ม 7 ตวชวด หมวดท 2 มบานอาศย ม 8 ตวชวด หมวดท 3 ฝกใฝการศกษา ม 5 ตวชวด หมวดท 4 รายไดกาวหนา ม 4 ตวชวด หมวดท 5 ปลกฝงคานยมไทย ม 6 ตวชวด

3.3 เครองชวดการพฒนาแบบบรณาการทมชมชนเปนศนยกลาง (ระบบมาตรฐานงานชมชน) ระบบการพฒนาประเทศทผานมาไดมความพยายามของหนวยงานภาครฐในการวด ประเมนผลของ

การพฒนา ซงสวนใหญเปนการวดผลเพอบอกถงผลสมฤทธของหนวยงาน หรอเปนการวดประเมนผลใน ภาพรวมของประเทศ โดยหนวยงานเปนผก าหนดตวชวด แตยงไมมการจดท าระบบการวดและประเมนทชมชน เปนผก าหนดและน าไปสกระบวนการเรยนรและพฒนาตนเองโดยชมชนไดอยางแทจรง กรมการพฒนาชมชน จงไดจดท า “เครองชวดการพฒนาแบบบรณาการทมชมชนเปนศนยกลาง” คอ “ระบบมาตรฐานงาน ชมชน หรอเรยกชอยอวา “มชช.” 3.3.1 ความหมาย

ระบบมาตรฐานงานชมชน หมายถง เครองมอในการสรางกระบวนการเรยนรและพฒนา ตนเองของผน าชมชน, กลม/องคกรชมชน,เครอขายองคกรชมชน และชมชน ไปสขอก าหนดและตวชวดท กอใหเกดการพฒนาอนพงปรารถนารวมกนกบภาคทเกยวของ บนพนฐานของความสมครใจ 3.3.2 หลกการของระบบมาตรฐานงานชมชน

1. การประสานความรวมมอจากภาคการพฒนา ทงภาครฐ เอกชน และภาคประชาชน 2. การมสวนรวมของชมชน ชมชนเปนเจาของ ประชาชนเปนผไดรบประโยชน 3. ยดหยน สอดคลองเหมาะสมกบชมชน 4. เปนทยอมรบของทกภาคสวน 5. ความสมครใจของชมชน ในการเขาสระบบมาตรฐานชมชน 6. กระบวนการเรยนรในการพฒนาตนเอง 3.3.3 วตถประสงคของระบบมาตรฐานงานชมชน 1. เพอใหผน าชมชน กลม/องคกร เครอขาย และชมชน ใชเปนเครองมอและแนวทางสราง

กระบวนการเรยนร ในการประเมนและพฒนาตนเองไปสความเขมแขงทไดรบการยอมรบ

21

2. เพอสงเสรมสนบสนนใหกลมเปาหมาย เกดกระบวนการเรยนรในการพฒนาตนเองไปส คณภาพ และความส าเรจทไดรบการยอมรบรวมกนระหวางชมชนและภาคทเกยวของ

3. เพอ บรณาการการท างานระหวางภาคการพฒนาและชมชนใหมเปาหมายและทศทางการ ท างานทชดเจนรวมกน ลดความซ าซอน เพมประสทธภาพ และความคมคาในการพฒนาไป สความเขมเขงของชมช

3.3.5 ประเภทมาตรฐานงานชมชน ม 4 ประเภท ประเภทท 1 มาตรฐานผน าชมชน ประกอบดวยภาวะผน า 3 ดาน 15 องคประกอบ ประเภทท 2 มาตรฐานกลม/องคกรชมชน ประกอบดวยลกษณะความเขมแขง 4 ดาน 14

องคประกอบ ประเภทท 3 มาตรฐานเครอขายองคกรชมชน ประกอบดวยลกษณะความเขมแขง 4 ดาน 17

องคประกอบ ประเภทท 4 มาตรฐานชมชน ประกอบดวย ลกษณะความเขมแขง 7 ดาน 21 องคประกอบ

ผลกระทบการพฒนาประเทศทผานมาและปญหาอปสรรค ผลการสมมนาทางวชาการเหลยวหลงแลหนายสบปเศรษฐกจสงคมไทยซงจดโดยสถาบนวจยเพอการ

พฒนาประเทศไทย (TDRI) สรปได ดงน การเปลยนแปลงของคนไทย 1. ดานโครงสรางประชากร อตราการเกดการตายของทารกลดลง อายขยเฉลยของ ประชากรเพมขน ประชากรวยท างานอาย 23 – 45 ป มากขน อก 6 ป ขางหนาสดสวนประชากรวยท างาน เพมขนหลงจากนนจะลดลงประเทศไทยจะเขาสสงคมผสงอาย ปญหาแรงงานตางดาวจะสงผลตอสภาพความ เปนอยของคนไทย

2. ดานสขภาพ ประชาชนเขาถงบรการมากขนแตยงมความเหลอมล าระหวางคนในเมองกบ ชนบทแตปญหาสขภาพจตและพฤตกรรมเสยงตอสขภาพมมากขน มความพยายามในการปฏรประบบสขภาพ เนนการปองกนมากกวารกษา แนวโนมในอนาคตสขภาวะคนไทยจะดขน ประเทศไทยจะเปนศนยกลาง ทางดานสขภาพแตกตองเผชญกบปญหาการปองกนโรคทมาจากการทองเทยว เชน โรค SARS ไขหวดนก

3. ดานศลธรรมและจตใจ สงคมไทยเขาสลทธบรโภคนยมเตมขน วตถนยม ละเลยดาน ศลธรรม ขาดจตส านกสาธารณะ บทบาทสถาบนสงฆออนแอ และมขอจ ากดในการพฒนา ศลธรรม แนวโนม ในอนาคต ระบบคณคาจรยธรรม ศลธรรมจะไมดขน คณคาดานวตถนยม บรโภคนยมยงไมชดเจนวาจะ เปลยนไปในทางทดขน

4. ดานการศกษา จ านวนปการศกษาของคนไทย เฉลยเพมขนเปน 7 – 8 ป จ านวนนกเรยน สายอาชวะลดลงจะท าใหขาดแคลนแรงงานระดบกลางคณภาพการศกษาดอยลงความรทางคณต-วทย และ ภาษาองกฤษและ IT อยในระดบต า คนไทยเลอกเรยนสายสงคมมากกวาสายวทยาศาสตรและเทคโนโลย แนวโนมในอนาคต จ านวนปการศกษาจะเพมขนคณภาพการศกษาจะดขน การศกษาดานวทยาศาสตรและ เทคโนโลยมแนวโนมสงขนโอกาสการเรยนรดขน แตจะมความเหลอมล าจากการใชเทคโนโลยเพอการเรยนร

22

การเปลยนแปลงทางสงคมและแนวโนมสงคมไทยใน 20 ป ขางหนา - โลภาภวตน และการขยายตวทางเศรษฐกจจะกระทบตอชมชน - ประชากรสวนใหญอยในสงคมเมอง - ชนชนกลางกลายเปนประชาชนกลมใหญของประเทศ - ประชาชนใชเทคโนโลยสารสนเทศ (ICT) อยางกวางขวาง - สงแวดลอมถกท าลาย เปลยนบรบทของภมปญญาชมชน - คนมแนวโนมเปนปจเจกเพมขน กจกรรม/พนทสวนรวม (Public Space) นอยลง - ตองมนวตกรรมทางสงคมเพมขนเพอการตดตอสมพนธ เชน นวตกรรมการมสวนรวม (ประชาพจารณ ประชามต) นวตกรรมระบบยตธรรมชมชน และยตธรรมเชงสมานฉนท การเปลยนแปลงสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจ - บทเรยนจากอดต ผลกระทบจากภายนอก เชน วกฤตการณน ามน วกฤตเศรษฐกจ ท าให

ตองหนมาใหความสนใจในการบรหารจดการความเสยงทมปจจยมาจากภายนอก มการปรบโครงสรางทาง เศรษฐกจ แรงงานภาคเกษตรเคลอนยายไปสภาคอตสาหกรรม

- แนวโนมในอนาคต ระบบเศรษฐกจจะขยายตวในระดบปานกลางรอยละ 5 – 7 แตจะม ควาความเสยงจากตางประเทศ ไดแก ความไมสมดลของระบบการเงนโลกและอตราแลกเปลยน การเชอมโยงและ การแขงขนทางการคาอยางรนแรงทงในระบบทวภาค ภมภาคและพหภาค และจะสงผลตอราคาน ามนและ เศรษฐกจไทย ภาคเกษตรจะมแรงงานนอยลงอายมากขน ความเหลอมล าทางสงคมลดลง ความขดแยงใน สงคมทบานปลายจะมผลกระทบตอระบบเศรษฐกจ เทคโนโลยจะชวยสาขาเศรษฐกจไทยใหมศกยภาพ เชน อาหาร ยา การทองเทยว

แนวโนมการพฒนาชมชนในอนาคต ทศทางการพฒนาชนบทในอนาคต ซงตองมงเนนการพฒนาเพอใหเกดความสมดลและยงยน โดยการ กระจายอ านาจ การสงเสรมใหภาคประชาชนเขามามสวนรวม จดท าระบบฐานขอมล มการประสานงาน ระหวางรฐและทองถน สรางองคความรดานการพฒนาพนทใหแกประชาชน เพมศกยภาพใหแกองคกร ปกครองสวนทองถน พฒนาพนทตามศกยภาพทไมเหมอนกน โครงการพฒนาขนาดใหญทประชาชนไดรบ ผลกระทบประชาชนตองมสวนรวมในการตดสนใจ โดยมทศทางการพฒนาชนบทในอนาคต ในมตตางๆ ดงน

การพฒนาเศรษฐกจบนพนฐานแนวคดเศรษฐกจพอเพยง เศรษฐกจพอเพยง คอ การวางรากฐานอนมนคงและยงยนของชวตเมอวนเฉลมพระชนมพรรษา ป

2541 ไดทรงมพระมหากรณาธคณอธบายเพมเตมถงค าวา “พอเพยง” หมายถง “พอมพอกน” “...พอมพอกนกแปลวา เศรษฐกจพอเพยงนนเองถาแตละคนมพอกนกใชได ยงถาทงประเทศพอมพอกนกยงด...” “...ฉะนนความพอเพยงนกแปลวา ความพอประมาณและความมเหตผล...”

เศรษฐกจพอเพยง หมายถง เศรษฐกจทสามารถอมชตวเอง(Relative Lilf - Sufficiency) อยได โดยมตองเดอดรอน โดยตองสรางพนฐานทางเศรษฐกจของตนเองใหดเสยกอน คอตงตวใหมความพอกนพอใช

23

ไมมงหวงแตจะทมสรางความเจรญยกเศรษฐกจใหรวดเรวแตเพยงอยางเดยว เพราะผทมอาชพและฐานะเพยง พอทจะพงตนเองการพฒนาเศรษฐกจพอเพยง ส าหรบเกษตรกรนนมการปฏบตตามขนตอน “ทฤษฎใหม” ของ พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ซงประกอบดวย 3 ขน คอ

ขนท 1 ผลตเพอใชบรโภคในครวเรอน ในระดบชวตทประหยด ทงนตองมความสามคคในทองถน ขนท 2 รวมกลม เพอการผลต การตลาด ความเปนอย สรางสวสดการ การศกษา สงคมและศาสนา ขนท 3 รวมมอกบองคกรภายนอกในการท าธรกจและพฒนาคณภาพชวต ทงนทกฝายตองไดรบ

ประโยชน การพฒนาชนบทในลกษณะเศรษฐกจพอเพยง จงเปนการใช “คน” เปนเปาหมายและเนน “การพฒนาแบบองครวม” หรอ “การพฒนาแบบบรณาการ” ทงดานเศรษฐกจ จตใจ สงคม วฒนธรรมสงแวดลอม การเมอง ฯลฯ โดยใช “พลงทางสงคม” ขบเคลอนกระบวนการพฒนาในรปของกลม เครอขายหรอประชาสงคม กลาวคอเปนการผนกก าลงทกฝายในลกษณะ “พหภาค” ประกอบดวยภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน__

***************************

ศนยเรยนรชมชน

แนวคด

จากการทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ทรงประกอบพระราชกรณยกจมากมายทวทกภาคของ

ประเทศไทยและมโครงการในพระราชด ารจ านวนมากทแสดงใหเหนถงการเปน " กษตรยนกพฒนา " กรมการพฒนาชมชน

กระทรวงมหาดไทย พรอมทจะด าเนนรอยตามแนวพระราชด ารอยางเปนรปธรรม ดวยการจดตงโครงการ ..." ศนยเรยนร

ชมชนตามแนวพระราชด าร เพอเฉลมฉลองในโอกาสทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงเจรญพระชนมพรรษา 80

พรรษา " ซงเปนหนงในนโยบายการสรางกระบวนการเรยนรของชมชน และยงเปนแนวทางการขบเคลอนงานพฒนาชมชน

ในป 2551 ตามยทธศาสตรอยด มสขอกดวย

ความหมาย ศนยเรยนรชมชน เปนศนยกลางรวบรวมขอมล ขาวสารและความรของชมชนทจะน าไปสการสงเสรมกระบวนการเรยนร ส าหรบประชาชนในชมชน เปนแหลงเสรมสรางโอกาสในการเรยนร การถายทอด การแลกเปลยนประสบการณ การสบทอดภมปญญา วฒนธรรม คานยม และเอกลกษณของชมชน อกทงเปนแหลงบรการชมชนดานตางๆ เชน การจดกจกรรมทสอดคลองกบความตองการเรยนรของชมชน โดยเนนการกระบวนการเรยนรเพอวถชวตของคนในชมชน เพอใหทนกบการเปลยนแปลงของสงคม กอใหเกดชมชนแหง

24

เรยนร และมงการพฒนาแบบพงตนเอง เปนศนยเรยนรของประชาชน ทด าเนนการโดยประชาชนและเพอประชาชน ทจะกอใหเกดความเขมแขงของชมชนอยางยงยน

หลกการส าคญของศนยเรยนรชมชน v เปนแหลงเรยนรทกดาน ทกรปแบบ ไมเนนการเรยนการสอนในหองเรยน v เปนศนยกลางทประชาชนทกคนสามารถเขามาเรยนร คนควาหาความร แลกเปลยนความรและประสบการณ รวมทงการพบปะสงสรรค เพอสรางความเขาใจ ความรวมมอในการพฒนาตนเองและชมชน v เปนศนยกลางการเรยนรตลอดชวตของประชาชน โดยประชาชนและเพอประชาชน

ภารกจของศนยเรยนรชมชน 1. จดใหมกจกรรมการเรยนร การถายทอด การแลกเปลยนประสบการณ ตลอดจนการสบทอดภมปญญาทองถนและการเรยนรดานตางๆของประชาชนในชมชน 2. เปนศนยรวมของขอมล เชน ขอมล จปฐ. กชช. ๒ ค. แหลงน ากลมอาชพ รวมทงขาวสาร สาระความรทเออตอการเรยนรเทาทนสถานการณโลก 3.รวบรวมภมปญญาทองถน องคความรของปราชญชาวบานองคความรทมอยกระจดกระจายในชมชน และจดการใหเปนหมวดหม มความชดเจน เปนรปธรรม ทประชาชนสามารถเขาไปสบคนศกษาและ เรยนรไดทกเวลา 4.เปนศนยกลางในการจดการความร ทด าเนนการโดยประชาชนและเพอประชาชน

5. เปนศนยประสานและบรณาการการท า งานของทกภาคสวนภาคประชาชน ไดแก ผน า กลม/องคกร เครอขาย ภาคเอกชน และภาคการพฒนาภาครฐ

6.เปนสถานทแลกเปลยนองคความรของปราชญชาวบานเปนสถานททมโครงสรางเปนอาคาร หรอสถานทใดๆ กไดทมองคความร สามารถใหการเรยนรแกประชาชนทตองการความร และสามารถเขาถงได วตถประสงค

1. เพอกระตนใหชมชนตนตวเขามามบทบาท และมสวนรวมในการแกไขปญหาของชมชนอยางจรงจง โดยการ

รวมกนก าหนดแผนชมชน

2. เพอเปนแหลงขอมล ขาวสาร ภมปญญาทองถน และองคความร ใหชมชนเกดการเรยนร และสามารถปรบตว

ใหเขากบโลกยคใหม

3. เพอใหชมชนเขาถงขอมล ขาวสารตาง ๆ รวมทงเหนความส าคญของการพฒนาชมชน การพฒนาเศรษฐกจ

และสงคมของประเทศ

4. เปนแหลงจดการความร ถายทอดความร ประสบการณของบคคล กลม/องคกร เครอขาย หรอชมชน ทไดรบ

การสนบสนน จากหนวยงานภาคการพฒนาทงภาครฐ ภาคเอกชนและภาคประชาชน จนสามารถพฒนาและกาวไปส

25

ความส าเรจ เพอเปนตวอยาง แกกลมเปาหมาย รวมถง การถายทอดองคความรตาง ๆ จากเจาหนาท ผเชยวชาญของภาค

การพฒนาไปสกลมเปาหมาย เพอน าไปใชในการด าเนนชวต และการประกอบอาชพ

โครงสราง / องคประกอบของศนยเรยนรชมชน

โครงสรางของศนยเรยนรชมชน ประกอบดวย คณะกรรมการ ทปรกษาระเบยบขอบงคบ สถานท การบรหารจดการ งบประมาณ ฯลฯ

คณะกรรมการ ประกอบดวยผแทนจากผน าชมชน กลม/องคกรเครอขายองคการชมชน ปราชญชาวบาน อาสาสมคร ฯลฯ โดยมาจากการคดเลอกของชาวบาน และชาวบานใหการยอมรบ ซงคณะกรรมการจะรวมมอ กนวางแผน และด าเนนตามแผนยทธศาสตรทไดรวมกนก าหนด เพอระดมพลงใหเกดการเรยนร และบรหารจดการในศนยเรยนรชมชนใหสามารถด าเนนการไดอยางมประสทธภาพ

ทปรกษา เปนภาคการพฒนาภาครฐ เชน พฒนาชมชน การศกษานอกโรงเรยน เกษตร สาธารณสข และองคกรปกครองสวนทองถน

ระเบยบขอบงคบ ซงคณะกรรมการฯ ไดจดท าขนทเปนลายลกษณอกษร เพอเปนแนวทางในการบรหารศนยเรยนรชมชน

สถานท เลกใหญไมส าคญ อาจจะอยในหองของอาคาร อบต. บานผใหญบาน บานผน าชมชน บานปราชญชาวบาน ศาลาวด ใตตนไม ศาลากลางบาน ซงเปนสถานทพบปะ ประชม ท างานกนไดตลอดเวลา เปนสถานททเปน สญลกษณของการรวมตวกน เพอการเรยนร ไมจ าเปนตองหางบประมาณมา กอสรางศนยใหม

การบรหารจดการศนยฯ คณะกรรมการฯ ทไดรบการคดเลอก มการบรหารจดการเพอใหศนยฯ สามารถบรหารจดการไดอยางเปนรปธรรม

งบประมาณ เพอพฒนาคณะกรรมการของศนยเรยนรชมชน ใหสามารถท างานไดอยางมประสทธภาพ และจดซอวสด อปกรณ ทเปนในการพฒนาศนยฯ ประชาชนไดรบประโยชนอะไร จากศนยเรยนรชมชน

1. ท าใหชมชนเหนศกยภาพของชมชน รกชมชน รกทองถนและภมใจในวฒนธรรม ประเพณ วถชวต

และความเปนชมชนของตนเอง

2. เปนวาระของชมชนทจะกระตนประชาชนใหตนตวพฒนาตนเอง ครอบครว ชมชน และพฒนาอยาง

ตอเนองยงยน

3. ไดพบปะ เรยนร แลกเปลยนความคดเหน ความรและประสบการณซงกนและกน

4. มแหลงเรยนร และรบการถายทอดวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ฯลฯ

26

5. ไดแนวทาง วธคด และน าไปปรบใชในการด าเนนชวต และการประกอบอาชพ

6. เกดเครอขายการท างานภายในชมชน และกบภาคการพฒนาภาคเอกชน และภาครฐ

7. มแหลงขอมล ขาวสารทเปนประโยชนในการแกไขปญหา และด าเนนงานตามความตองการและ

ความจ าเปนของตน ครอบครว และชมชน

ศนยเรยนรชมชนสนบสนนบทบาทพฒนากรอยางไร

1. พฒนากร มบทบาทเปนผจดการความร ไดชดเจนเปนรปธรรม

2. ศนยเรยนรชมชนเปนเครองมอสงเสรมการเปนนกวชาการพฒนาชมชนของพฒนากร

3. เปนแหลงประสาน และบรณาการงานพฒนาชมชนกบหนวยงานภาคทกภาคสวนเพอพฒนา

ประชาชน ครอบครว และชมชน ใหพงตนเองได อยางตอเนอง และยงยน

4. ใชศนยเรยนรชมชน ในการพฒนาผน า กลมองคกร เครอขาย ประชาชน และสรางอาสาสมครใน

ชมชน

5. ชวย พฒนากร ในการสงเสรมกระบวนการเรยนรแบบมสวนรวมในชมชน

ศนยเรยนรชมชนสนบสนนแผนชมชนอยางไร

ศนยเรยนรชมชน สนบสนนบทบาทของทมงานแผนชมชน ดงน

1. ใชขบเคลอนแผนชมชนอยางตอเนองและยงยน

2. สนบสนนขอมลทจ าเปน และเปนประโยชนตอบคคล ครอบครว และชมชน เชน ขอมล จปฐ. ขอมล

กชช.2ค. ความรในการประกอบอาชพตางๆ ภมปญญาทองถน ฯลฯ

3. เปนเวทแลกเปลยนเรยนรเพอจดท าแผนชมชน

4. เปนเวท/สถานทจดกจกรรมตามแผนชมชน และตดตามผลการด าเนนงาน

5. เปนเวทบรณาการการสนบสนน การจดท าแผนชมชน และด าเนนกจกรรมตามแผนของภาคการ

พฒนาทกภาคสวน

27

สรปสาระส าคญ

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๑

(พ.ศ. ๒๕๕๕ - ๒๕๕๙) ๑. ความน า ประเทศไทยเผชญกบกระแสการเปลยนแปลงทส าคญ ทงภายนอกและภายในประเทศทปรบเปลยน เรวและซบซอนมากยงขน เปนทงโอกาสและความเสยงตอการพฒนาประเทศ โดยเฉพาะขอผกพนทจะเปน ประชาคมอาเซยนในป ๒๕๕๘ จงจ าเปนตองน าภมคมกนทมอย พรอมทงเรงสรางภมคมกนในประเทศให เขมแขงขนมาใชในการเตรยมความพรอมใหแกคน สงคมและระบบเศรษฐกจของประเทศ แผนพฒนาเศรษฐกจ และสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๕๕ - ๒๕๕๙) จงใหความส าคญกบการพฒนาคณภาพคนและสงคม ๒. วสยทศน พนธกจ วตถประสงคและเปาหมาย

๒.๑ วสยทศน “สงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรมและมภมคมกน ตอการการเปลยนแปลง”

๒.๒ พนธกจ ๑) สรางสงคมเปนธรรมและเปนสงคมทมคณภาพ ทกคนมความมนคง ๒) พฒนาคณภาพคนไทยใหมคณธรรม เรยนรตลอดชวต มทกษะ ๓) พฒนาฐานการผลตและบรณาการใหเขมแขงและมคณภาพบนฐานความร ๔) สรางความมนคงของฐานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

๒.๓ วตถประสงค ๑) เพอเสรมสรางสงคมทเปนธรรมและเปนสงคมสนตสข ๒) เพอพฒนาคนไทยทกกลมวยอยางเปนองครวมทงทางกาย ใจ ๓) เพอพฒนาเศรษฐกจใหเตบโตอยางมเสถยรภาพ คณภาพ และยงยน ๔) เพอบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหเพยงพอ

๒.๔ เปาหมายหลก ๑) ความอยเยนเปนสขและความสงบสขของสงคมไทยเพมขน ความเหลอมล าในสงคมลดลง ๒) คนไทยมการเรยนรอยางตอเนอง มสขภาวะดขน มคณธรรม จรยธรรมและสถาบนทางสงคมมความเขมแขงมากขน ๓) เศรษฐกจเตบโตในอตราทเหมาะสมตามศกยภาพของประเทศ ๔) คณภาพสงแวดลอมอยในเกณฑมาตรฐาน ๓. ยทธศาสตรการพฒนาในแผนพฒนาฯ ฉบบท ๑๑ ก าหนดไว ๖ ยทธศาสตร คอ

28

๓.๑ ยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมในสงคม ใหความส าคญกบ ๑) การสรางความมนคงทางเศรษฐกจและสงคมใหทกคนในสงคมไทย ๒) การจดบรการทางสงคมใหทกคนตามสทธขนพนฐาน ๓) การเสรมสรางพลงใหทกภาคสวนสามารถเพมทางเลอกการใชชวตในสงคม ๔) การสานสรางความสมพนธะของคนในสงคม ๓.๒ ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน ใหความส าคญกบ

๑) การปรบโครงสรางและการกระจายตวประชากรใหเหมาะสม ๒) การพฒนาคณภาพคนไทยใหมภมคมกนตอการเปลยนแปลง ๓) การสงเสรมการลดปจจยเสยงดานสขภาพอยางเปนองครวม ๔) การสงเสรมการเรยนรตลอดชวต มงสรางกระแสสงคมใหการเรยนรเปนหนาทของ คนไทยทกคน ๕) การเสรมสรางความเขมแขงของสถาบนทางสงคม ๓.๓ ยทธศาสตรความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน ใหความส าคญกบ ๑) การพฒนาทรพยากรธรรมชาตทเปนฐานการผลตภาคเกษตรใหเขมแขงและย งยน ๒) การเพมประสทธภาพและศกยภาพการผลตภาคเกษตร ภาครฐ ๓) การสรางมลคาเพมผลผลตทางการเกษตรตลอดหวงโซการผลต ๔) การสรางความมนคงในอาชพและรายไดใหแกเกษตรกร ๕) การสรางความมนคงดานอาหารและพฒนาพลงงานชวภาพในระดบครวเรอนและชมชน ๖) การสรางความมนคงดานพลงงานชวภาพ เพอสนบสนนการพฒนาประเทศและความเขมแขงภาคเกษตร ๗) การปรบระบบบรหารจดการภาครฐ เพอเสรมสรางความมนคงดานอาหารและพลงงาน ๓.๔ ยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน ใหความส าคญกบ ๑) การปรบโครงสรางเศรษฐกจสการพฒนาทมคณภาพและย งยน โดยสรางความเขมแขงใหกบผประกอบการ ๒) การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรม ใหเปนพลงขบเคลอน การปรบโครงสรางเศรษฐกจใหเตบโตอยางมคณภาพและย งยน ๓) การพฒนาขดความสามารถในการแขงขนทมประสทธภาพเทาเทยมและเปนธรรม ๔) การบรหารจดการเศรษฐกจสวนรวมอยางมเสถยรภาพ ๓.๕ ยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคเพอความมนคง ทางเศรษฐกจ และสงคม ใหความส าคญกบ ๑) การพฒนาความเชอมโยงดานการขนสงและระบบโลจสตกสภายใตกรอบความรวมมอในอนภมภาคตาง ๆ ๒) การพฒนาฐานลงทนโดยเพมขดความสามารถในการแขงขนระดบอนภมภาค

29

๓) การสรางความพรอมในการเขาสประชาคมอาเซยน ๔) การเขารวมเปนภาคความรวมมอระหวางประเทศและภมภาคภายใตบทบาททสรางสรรค ๕) การสรางความเปนหนสวนทางเศรษฐกจในภมภาคดานการพฒนาทรพยากรมนษย การเคลอนยายแรงงานและ การสงเสรมแรงงานไทยในตางประเทศ ๖) การมสวนรวมอยางส าคญในการสรางสงคมนานาชาตทมคณภาพชวต ปองกนภยจากการกอการรายและอาชญากรรม ยาเสพตด ภยพบต และการแพรระบาดของโรคภย ๗) การเสรมสรางความรวมมอทดระหวางประเทศในการสนบสนนการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยางมจรยธรรมและไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม ๘) การเรงรดการใชประโยชนจากขอตกลงการคาเสร ทมผลบงคบใชแลว ๙) การสงเสรมใหประเทศไทยเปนฐานการลงทนและการประกอบธรกจในเอเชย ๑๐) การปรบปรงและเสรมสรางความเขมแขงของภาคการพฒนาภายในประเทศ ๓.๖ ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ใหความส าคญกบ ๑) การอนรกษ ฟนฟ และสรางความมนคงของฐานทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม ๒) การปรบกระบวนทศนการพฒนา และขบเคลอนประเทศเพอเตรยมพรอมไปสการเปนเศรษฐกจและสงคมคารบอนต าและเปนมตรกบสงแวดลอม ๓) การยกระดบขดความสามารถในการรองรบและปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ๔) การเตรยมความพรอมรองรบกบภยพบตทางธรรมชาต ดวยการจดท าแผนทและ จดล าดบพนทเสยงภยทงในระดบประเทศ ภมภาคและจงหวด ๕) การสรางภมคมกนดานการคาจากเงอนไขดานสงแวดลอมและวกฤตจากการ เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ๖) การเพมบทบาทประเทศไทยในเวทประชาคมโลกทเกยวของกบกรอบความตกลง และ พนธกรณดานสงแวดลอมระหวางประเทศ ๗) การควบคมและลดมลพษ มงลดปรมาณมลพษทางอากาศ ๘) การพฒนาระบบการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหม ประสทธภาพ โปรงใสและเปนธรรมอยางบรณาการ

30

การด าเนนงาน OTOP ป 2555

1. การลงทะเบยน OTOP ป 2555 2. วตถประสงคของการลงทะเบยน

2.1 เพอจดท าฐานขอมลผผลต ผประกอบการ OTOP ใหเปนปจจบน

2.2 เพอประโยชนในการก าหนดแผนการสงเสรมและการพฒนา

3. ผผลต ผประกอบการ OTOP จ าแนกเปน 3 ลกษณะ คอ

1. กลมผผลตชมชน 2. ผผลตชมชนทเปนเจาของรายเดยว

3. ผผลตทเปนวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม

4. ภมปญญาไทย หมายถง องคความร ความสามารถและทกษะของคนไทยอนเกดจาการสงสม

ประสบการณทผานกระบวนการเรยนร เลอกสรร ปรงแตงพฒนาและถายทอดสบตอกนมา

5. ภมปญญาไทย ม 9 ดาน

1. ดานเกษตรกรรม 2. ดานอตสาหกรรมและหตถกรรม

3. ดานการแพทยแผนไทย 4. ดานการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

5. ดานกองทนและธรกจชมชน 6. ดานศลปกรรม 7. ดานภาษาและนวตกรรม

8. ดานปรชญา ศาสนาและประเพณ 9. ดานโภชนาการ

6. ประเภทผลตภณฑทน ามาลงทะเบยน ม 5 ประเภท คอ

1. ประเภทอาหาร 2.ประเภทเครองดม 3. ประเภทผาเครองแตงกาย

4. ประเภทของใช/ของตกแตง/ของทระลก 5. ประเภทสมนไพรทไมใชอาหาร

7. ผลตภณฑประเภทใด ตองไดรบรองมาตรฐานกอน จงจะน ามาลงทะเบยนได

ตอบ อาหาร

8. การแยกประเภทผลตภณฑ ค านงถงเรองตอไปน

1. วตถประสงคของการผลต

2. ประโยชนในการใชสอย

3. อยในดลยพนจของคณะอนกรรมการ นตผ.จงหวด

9. อาหารสตว น ายาลางจาน น าหมกชวภาพ น าสมควนไม ปยชวภาพ ยาก าจดแมลง เครองส าอาง

เปนผลตภณฑประเภทสมนไพรทไมใชอาหาร

10. สนคา OTOP ทสงตางประเทศใหใชภาษาองกฤษทแสดงวา ผลตโดยประเทศไทยวา

“Product Of Thailand(สนคาภมปญญาของไทย)

11. ผผลต/ผประกอบการทลงทะเบยน ตองมสถานทผลตหลกในอ าเภอทขอลงทะเบยน โดยผานการรบรอง

จากประธานเครอขาย OTOP ของอ าเภอ

31

12. ผลตภณฑทไมสามารถรบลงทะเบยนได คอ พนธพช พนธสตว

13. ขนตอนสดทายของการลงทะเบยน คอ คณะกรรมการทจงหวดแตงตง รบรองการลงทะเบยนและ

ประกาศผลผผลต/ผประกอบการ ทไดรบการขนทะเบยน

14. ผไมผานการลงทะเบยน สามารถอทธรณ ตอผวาราชการจงหวดได ภายใน 5 วน นบแตวนแจงผล

15. การคดสรรสดยอดหนงต าบล หนงผลตภณฑไทย ป 2555 (OTOP Product Champion :OPC)

มวตถประสงค ดงน

1. เพอจดระดบผลตภณฑทจะน าไปสการพฒนาผลตภณฑ

2. เพอจดระบบฐานขอมลผลตภณฑ

3. เพอเสรมสรางคณคาของผลตภณฑ

4. เพอกระตนใหเกดกระบวนการมสวนรวมของผผลต/ผประกอบการ ในการพฒนาผลตภณฑ

16. กรอบการคดสรรสดยอด OTOP ไทย คอ

1. สามารถสงออกได 2. ผลตอยางตอเนองและคณภาพคงเดม

3. ความมมาตรฐาน 4. มประวตความเปนมาของผลตภณฑ

17. คณสมบตของผผลต/ผประกอบการ ทสมครเขารบการคดสรรฯ

1. ลงทะเบยนOTOP ในป 2555

2. ผลตภณฑผานการรบรองมาตรฐานตามทกฎหมายก าหนด

3. ผผลต/ผประกอบการ 1 ราย สงผลตภณฑเขาคดสรรฯ 1 ผลตภณฑ

18. เกณฑการคดสรรฯ ประกอบดวย 3 สวน ไดแก

สวน ก ดานผลตภณฑและความเขมแขงของชมชน 30 คะแนน

สวน ข ดานความเปนไปไดทางการตลาด 25 คะแนน

สวน ค ดานคณภาพผลตภณฑ 45 คะแนน

19. ผลตภณฑของผผลต/ผประกอบการ OTOP รายเกา ใบรบรองมาตรฐานหมดอายสามารถใชสมคร

คดสรรได หากไดรบการรบรองมาตรฐานผลตภณฑใหมทนในหวงพจารณาจะน าผลคะแนนทได

คณดวย 1 แตหากไมไดรบการรบรองมาตรฐานผลตภณฑใหมทนในหวงเวลาพจารณาผลคะแนนทได

จะคณดวย 0.75

20. มาตรฐานผลตภณฑ OTOP ทสงเขารวมการคดสรรฯ ไดแก อย.,มผช.,มอก.,ฮาลาล,คว(Qmark),GAP

GMP,HACCPและมาตรฐานเกษตรอนทรย

21. การสงตวอยางผลตภณฑ เขาคดสรรฯระดบประเทศ

1. ประเภทอาหาร จ านวน 6 ตวอยาง (ชน/ชด)

32

2. ประเภทเครองดม จ านวน 4 ตวอยาง (ชน/ชด)

3. ประเภทผา เครองแตงกาย จ านวน 1 ตวอยาง (ชน/ชด)

4. ประเภทของใช/ของตกแตง/ของทระลก จ านวน 1 ตวอยาง (ชน/ชด)

5. ประเภทสมนไพรทไมใชอาหาร จ านวน 5 ตวอยาง (ชน/ชด)

22. การจดระดบผลตภณฑ

1. ระดบ 5 ดาว ไดคะแนนตงแต 90 คะแนนขนไป

(เปนสนคาทมคณภาพมาตรฐานหรอมศกยภาพในการสงออก)

2. ระดบ 4 ดาว ไดคะแนนตงแต 80 -89 คะแนน

(เปนสนคาทมศกยภาพเปนทยอมรบระดบประเทศและสามารถพฒนาสสากล)

3. ระดบ 3 ดาว ไดคะแนนตงแต 70 – 79 คะแนน

(เปนสนคาทมคณภาพระดบกลางทสามารถพฒนาสระดบ 4 ดาวได)


(เปนสนคาทมสามารถพฒนาสระดบ 3 ดาว มการประเมนศกยภาพเปนระยะ)

5. ระดบ 1 ดาว ไดคะแนนต ากวา 50 คะแนน

(เปนสนคาทไมสามารถพฒนาสระดบ 2 ดาวได เนองจากมจดออนมากและพฒนายาก)

เกณฑ KBO กรมการพฒนาชมชน ไดสนบสนนใหมการดาเนนงานโครงการเสรมสรางความเขมแขงแกเครอขาย

องคความร (Knowledge - Based OTOP : KBO) ตงแตป ๒๕๔๙ เพอใหมแหลงความรเกยวกบการประกอบ

ธรกจ การบรหารจดการกลม เทคโนโลยการผลตหรอความรเฉพาะดานของผลตภณฑทสามารถถายทอดองค

ความ ร ใหแกกลมผผลต OTOP ในการพฒนาผลตภณฑใหมคณภาพ มาตรฐานเปนตองการของตลาด

สามารถจาหนาย ไดทงในและตางประเทศ โดยดาเนนการใน ๗๕ จงหวด ในการน จงหวดตางๆ ไดดาเนนการ

สรปผลการดาเนนของ เครอขายองคความร KBO จงหวด ในการพฒนาขดความสามารถแกกลมผผลต

ผประกอบการ OTOP ในการพฒนา คณภาพผลตภณฑ ใหกรมฯ เพอเผยแพรตอไป

หลกการพนฐาน 1. ภมปญญาทองถนสสากล (Local yet Global) ผลตสนคาและบรการทใชภมปญญาและวฒนธรรมทองถนใหเปนทยอมรบในระดบสากล 2. พงตนเองและคดอยางสรางสรรค (Self - Reliance – Creativity) สรางกจกรรมทอาศยศกยภาพของทองถน คดคนพฒนาผลตภณฑใหไดสงทดทสด เปนเอกลกษณเฉพาะของชมชนไมซาแบบกนและเปนทยอมรบทวไป

33

3. การสรางทรพยากรมนษย (Human Resource Development) สรางบคลากรทมความคดกวางไกลม

ความร ทกษะ ความสามารถในการผลตและบรการมจตวญญาณแหงการสรางสรรค

23. การคดสรรสดยอดหนงต าบล หนงผลตภณฑไทย ป 2555 (OTOP Product Champion :OPC)

มวตถประสงค ดงน

1. เพอจดระดบผลตภณฑทจะน าไปสการพฒนาผลตภณฑ

2. เพอจดระบบฐานขอมลผลตภณฑ

3. เพอเสรมสรางคณคาของผลตภณฑ

4. เพอกระตนใหเกดกระบวนการมสวนรวมของผผลต/ผประกอบการ ในการพฒนาผลตภณฑ

24. กรอบการคดสรรสดยอด OTOP ไทย คอ

1. สามารถสงออกได 2. ผลตอยางตอเนองและคณภาพคงเดม

3. ความมมาตรฐาน 4. มประวตความเปนมาของผลตภณฑ

25. คณสมบตของผผลต/ผประกอบการ ทสมครเขารบการคดสรรฯ

1. ลงทะเบยนOTOP ในป 2555

2. ผลตภณฑผานการรบรองมาตรฐานตามทกฎหมายก าหนด

3. ผผลต/ผประกอบการ 1 ราย สงผลตภณฑเขาคดสรรฯ 1 ผลตภณฑ

26. เกณฑการคดสรรฯ ประกอบดวย 3 สวน ไดแก

สวน ก ดานผลตภณฑและความเขมแขงของชมชน 30 คะแนน

สวน ข ดานความเปนไปไดทางการตลาด 25 คะแนน

สวน ค ดานคณภาพผลตภณฑ 45 คะแนน

27. ผลตภณฑของผผลต/ผประกอบการ OTOP รายเกา ใบรบรองมาตรฐานหมดอายสามารถใชสมคร

คดสรรได หากไดรบการรบรองมาตรฐานผลตภณฑใหมทนในหวงพจารณาจะน าผลคะแนนทได

คณดวย 1 แตหากไมไดรบการรบรองมาตรฐานผลตภณฑใหมทนในหวงเวลาพจารณาผลคะแนนทได

จะคณดวย 0.75

28. มาตรฐานผลตภณฑ OTOP ทสงเขารวมการคดสรรฯ ไดแก อย.,มผช.,มอก.,ฮาลาล,คว(Qmark),GAP

GMP,HACCPและมาตรฐานเกษตรอนทรย

29. การสงตวอยางผลตภณฑ เขาคดสรรฯระดบประเทศ

1. ประเภทอาหาร จ านวน 6 ตวอยาง (ชน/ชด)

2. ประเภทเครองดม จ านวน 4 ตวอยาง (ชน/ชด)

3. ประเภทผา เครองแตงกาย จ านวน 1 ตวอยาง (ชน/ชด)

34

4. ประเภทของใช/ของตกแตง/ของทระลก จ านวน 1 ตวอยาง (ชน/ชด)

5. ประเภทสมนไพรทไมใชอาหาร จ านวน 5 ตวอยาง (ชน/ชด)

30. การจดระดบผลตภณฑ

1. ระดบ 5 ดาว ไดคะแนนตงแต 90 คะแนนขนไป

(เปนสนคาทมคณภาพมาตรฐานหรอมศกยภาพในการสงออก)

2. ระดบ 4 ดาว ไดคะแนนตงแต 80 -89 คะแนน

(เปนสนคาทมศกยภาพเปนทยอมรบระดบประเทศและสามารถพฒนาสสากล)


(เปนสนคาทมคณภาพระดบกลางทสามารถพฒนาสระดบ 4 ดาวได)


(เปนสนคาทมสามารถพฒนาสระดบ 3 ดาว มการประเมนศกยภาพเปนระยะ)

5. ระดบ 1 ดาว ไดคะแนนต ากวา 50 คะแนน

(เปนสนคาทไมสามารถพฒนาสระดบ 2 ดาวได เนองจากมจดออนมากและพฒนายาก)

เกณฑ KBO กรมการพฒนาชมชน ไดสนบสนนใหมการดาเนนงานโครงการเสรมสรางความเขมแขงแกเครอขาย องคความร

(Knowledge - Based OTOP : KBO) ตงแตป ๒๕๔๙ เพอใหมแหลงความรเกยวกบการประกอบธรกจ การ

บรหารจดการกลม เทคโนโลยการผลตหรอความรเฉพาะดานของผลตภณฑทสามารถถายทอดองคความ ร

ใหแกกลมผผลต OTOP ในการพฒนาผลตภณฑใหมคณภาพ มาตรฐานเปนตองการของตลาด สามารถจา

หนาย ไดทงในและตางประเทศ โดยดาเนนการใน ๗๕ จงหวด ในการน จงหวดตางๆ ไดดาเนนการสรปผลการ

ดาเนนของ เครอขายองคความร KBO จงหวด ในการพฒนาขดความสามารถแกกลมผผลต ผประกอบการ

OTOP ในการพฒนา คณภาพผลตภณฑ ใหกรมฯ เพอเผยแพรตอไป

หลกการพนฐาน 1. ภมปญญาทองถนสสากล (Local yet Global) ผลตสนคาและบรการทใชภมปญญาและวฒนธรรมทองถนใหเปนทยอมรบในระดบสากล 2. พงตนเองและคดอยางสรางสรรค (Self - Reliance – Creativity) สรางกจกรรมทอาศยศกยภาพของทองถน คดคนพฒนาผลตภณฑใหไดสงทดทสด เปนเอกลกษณเฉพาะของชมชนไมซาแบบกนและเปนทยอมรบทวไป 3. การสรางทรพยากรมนษย (Human Resource Development) สรางบคลากรทมความคดกวางไกลม

ความร ทกษะ ความสามารถในการผลตและบรการมจตวญญาณแหงการสรางสรรค

35

รวมงานพฒนาชมชน ขอมลความจ าเปนพนฐาน (จปฐ.)

๑. จปฐ. คอ ขอมลทแสดงถงลกษณะของสงคมไทยทพงประสงคตามเกณฑมาตรฐานขนต าของเครองชวด

๒. หลกการของขอมล จปฐ. ๒.๑ เปนเครองมอกระบวนการเรยนรของประชาชน ๒.๒ สงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการพฒนา ๒.๓ เปนแนวทางในการคดเลอกโครงการตางๆ ของรฐ

๓. วตถประสงคของขอมล จปฐ. : เพอใหประชาชนสามารถพฒนาชวตความเปนอยของตนเองและครอบครว ใหมคณภาพชวตทด อยางนอยผานความจ าเปนพนฐาน โดยมเครองชวด จปฐ.เปนเครองมอ ๔. แนวคดและความเปนมา จปฐ. ๔.๑ ป ๒๕๒๕ เรมตน ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ก าหนดรปแบบสงคมไทยและคนไทยพงประสงคในอนาคต สรป “การมคณภาพชวตจะตองผานเกณฑ จปฐ.ทกตวชวเ” ๔.๒ ป ๒๕๒๘ ครม.เหนชอบอนมต ๒๐ สค. ๒๘ ประกาศเปน “ปรณรงคคณภาพชวตของประชาชนในชาต” (ปรช.)(๒๐ สค. ๒๘ - ๓๑ ธค. ๓๐) ตวชวด จปฐ. ๘ หมวด ๓๒ ตวชวด ๔.๓ ป ๒๕๓๑ คณะกรรมการพฒนาชนบทแหงชาต (กชช.) มอบโครงการปรณรงคใหกระทรวงมหาดไทยโดย กรมพช. รบผดชอบด าเนนการ ชอ “งานพฒนาคณภาพชวตของประชาชน” (พชช.) ๔.๔ ป ๒๕๓๒ คณะกรรมการพฒนาชนบทแหงชาต (กชช.) มมต ๑๕ กย. ๓๒ ให กรม พช. จดเกบขอมล จปฐ.ทกป ตงแตป ๒๕๓๓ โดยใหปรบปรงทก ๕ ป ใหสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ๔.๕ ป ๒๕๓๕ ปรบปรงเครองชวด จปฐ. ชวงแผนฯ ฉบบท ๗ (๒๕๓๕-๒๕๓๙) เปน ๙ หมวด ๓๗ ตวชวด ๔.๖ ป ๒๕๓๖ ครม. มมต ๒๑ กย. ๒๕๓๖ ใหทกหนวยงานทเกยวของกบการพฒนาชนบท น าขอมล กชช.๒ ค.และ ขอมล จปฐ. ไปใชในการวางแผนพฒนา ๔.๗ ป ๒๕๔๐ ปรบปรงเครองชวดขอมล จปฐ. ชวงแผนฯ ฉบบท ๘ (๒๕๔๐ – ๒๕๔๔) เปน ๘ หมวด ๓๙ ตวชวด ๔.๘ ป ๒๕๔๔ ปรบปรงเครองชวดขอมล จปฐ. ชวงแผนฯ ฉบบท ๙ (๒๕๔๕ – ๒๕๔๙) เปน ๖ หมวด ๓๗ ตวชวด ๔.๙ ป ๒๕๔๙ ปรบปรงเครองชวดขอมล จปฐ. ชวงแผนฯ ฉบบท ๑๐ (๒๕๕๐ – ๒๕๕๔) เปน ๖ หมวด ๔๒ ตวชวด ๔.๑๐ ป ๒๕๕๕ ปรบปรงเครองชวดขอมล จปฐ. ชวงแผนฯ ฉบบท ๑๑ (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) เปน ๕ หมวด ๓๐ ตวชวด

36

๔.๑๑ คณะกรรมการอ านวยการงานพฒนาคณภาพชวตของประชาชน (พชช.) มมต ๙ กพ. ๒๕๔๔ ให กรม.พช.รบผดชอบประสานการจดเกบขอมล จปฐ. ในเขตเมองโดยใหใชเครองชวดเชนเดยวกบเขตชนบท (มต ๓๑ พค.๔๕) ๕.หวใจของขอมล จปฐ. อยท ประชาชน คอ ประชาชนสามารถทราบปญหาของตนเอง (ค าวา ตนเอง หมายถง หมบาน ต าบล อ าเภอ จงหวด) ๖.ขนตอนการน า จปฐ.ไปใชในการพฒนา ๑) การส ารวจขอมล ๒) รปญหา ๓) วเคราะหปญหา ๔) จดล าดบปญหาและวางแผนแกไข ๕) ด าเนนการตามแผน ๖) ประเมนผล ส ารวจ จปฐ.ซ า ๗) สอนชมชนอนๆ ๗.ประโยชน ขอมล จปฐ. ๑) ประชาชนสามารถทราบวา ตนเองมคณภาพชวตเปนอยางไร ๒) ภาคราชการ สามารถทราบถงปญหาทแทจรงของประชาชน ๓) ภาคเอกชน สามารถน าขอมล มาใชในการวางแผนพฒนา ๘. องคกรบรหารการจดเกบขอมล จปฐ. ๑) คณะกรรมการอ านวยการงานพฒนาคณภาพชวตของประชาชน (พชช.) ปลดกระทรวงมหาดไทย : ประธาน ๒) คณะท างานปรบปรงและจดท าเครองชวดคณภาพชวตของประชาชน(พชช.) รองเลขาธการสภาพฒน : หว ๓) กรมการพฒนาชมชน เลขานการ ๔) คณะท างานบรหารการจดเกบขอมลฯ ระดบจงหวด : รอง ผวจ. ; หวหนาฯ ๕) คณะท างานบรหารการจดเกบขอมลฯ ระดบอ าเภอ : นอภ. ; หวหนาฯ ๖) คณะท างานบรหารการจดเกบขอมลฯ ระดบต าบล : นายก อบต/ทศ. ; หวหนาฯ ๗) ผจดเกบขอมลในระดบครวเรอน : กรรมการหมบาน ,สมาชกสภา อบต., ผน าชมชน ,หวหนาคม ,อาสาสมคร ๙. ตวชวดทควรไดรบการแกไข ๑๐ ล าดบแรก และจงหวดทตกเกณฑมากทสด ๓ ล าดบ ๑) เดกจบการศกษาภาคบงคบ 9 ปไมไดเรยนตอ ไมไดรบการฝกอบรมอาชพ ๒) เดกแรกเกดไมไดกนนมแมอยางเดยวอยางนอย 6 เดอนตดตอกน ๓) คนในครวเรอนไมสบบร ๔) คนอายมากกวา 60ป ขนไป ไมมอาชพแลพไมมรายไดตว ๕) คนในครวเรอนดมสรา ๖) คนอาย 35 ป ขนไปไมไดรบการตรวจสขภาพประจ าป ๗) เดกจบ ม3 แลวไมไดเรยนตอ ม 4 ๘) ครวเรอนไมมการเกบออมเงน ๙) คนอาย 15 – 60 ป ไมมอาชพและไมมรายได

37

๑๐) คนในตรวเรอนกนอาหารไมถกสขลกษณะปลอดภย

การด าเนนงานโครงการหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ

โครงการพฒนาหมบานตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ เปนการจดกจกรรมการพฒนาหมบาน เพอให เกดระบบบร หารจดการช มชน ซงหมายถง กระบวนการในการท ำหนาทตางๆ ทมงสเปาหมายของชมชนทก าหนด ไวอยางมประสทธภาพ ดวยการใชทรพยากรไดอยางเฉลยวฉลาดและคมคา การตดสนใจไดอยางถกตอง ปฏบตการส าเรจ ตามแผนทก าหนดไว จากการท างานรวมกน โดยใชบคคล กลมคน ทรพยากร รวมทงการออกแบบและรกษาบรรยากาศ แวดลอมในชมชน ใหทกคนในชมชนรวมกนท างานไดบรรลเปาหมาย ซงประกอบดวยความสมพนธขององคประกอบ ภายในชมชน คอ การมกลมคน หรอ องคกรของชมชนเปนผรบผดชอบเคลอนไหว ผลกดนกจกรรมการพฒนาทงปวง

โดยจดใหม และใช ระบบข อม ลใชขอมลเปนฐานในการจดประช มคดวเคราะห จดท ำแผนเพอการพฒนาหมบ าน ด าเน นการกจกรรมตามแผนพฒนา และบรณาการเงนทนทงภายในชมชนและนอกชมชนเพอสนบสนนการด าเนนกจกรรมตาม แผนทวางไว ซงระบบการท างานเชนนของชมชนจะท าใหมกจกรรมเกดขนและมการเคลอนไหว เปลยนแปลงยกระดบ เพมขนตลอดเวลา

การจดโครงการพฒนาตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ จงเปนการน าหมบานทมความพรอม มผลการ ปฏบตทส าเรจ ชดเจนอยแลว มาเพมเตมความสามารถในการเปนตนแบบ ส าหรบการขยายผลแนวทาง/วธปฏบตในการ พ ฒนาตนเอง ครอบคร วและช มชน เพ อใชเปนสถานท เร ยนรส าค ญใหก บหมบานอ นๆ ท ยงไมไดเร มตนในการ พฒนาตาม แนวทางปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง การแยกประเภทหมบานเปน ๓ ระดบ ประกอบดวย “พออย พอกน” “อยด กน ด” และ “มงม ศรสข” กเพอใชเปนตนแบบในการเรยนรใหกบหมบานทมจดเรม หรอมพนฐาน สถานการณของหมบาน ใกลเคยงกน สามารถเรยนร เลยนแบบได โดยไมตองใชความรความช านาญทตางกนมากนก

การจดกจกรรมในหมบานตนแบบ จงมขนตอนทเรมจากการพฒนา สงเสรม สนบสนน บทบาทของผน า ใหเปนแกนน าหรอหวเรยวหวแรงหลก ในการน าประชาชนในหมบานใหลกขนท ากจกรรมเพอจดการแกไขปญหาทเกดขน หรออาจจะเกดขนในอนาคต สงเสรมใหผน ำจดกระบวนการท าแผนชมชน สรางใหเกดการมสวนรวมของประชาชนใน การคด ตดสนใจ ก าหนดเปาหมายการท างานโดยคนในชมชนเอง ผลกดนสรางความรบผดชอบใหเกดกบบคคลในชมชน ในการด าเนนการ บรหารจดการในกจกรรมตามแผนงานการพฒนา ซงสามารถบรณาการกจกรรมตางๆ จากทกหนวยงาน โดยมแผนชมชนเป นเคร องก าก บการพ ฒนา เม อได ด าเน นการม ประสบการณ ม ความรจ ดท าเปนชดความรม หลกส ตร ส าหรบการถายทอดความร จดเปนแหลงเรยนร หรอศนยเรยนร เพอการขยายผลในฐานะหมบานตนแบบตอไป ซง ผลการจดโครงการตางๆ นอกจากจะจดขนเพอปองกน แกปญหา อนรกษ เพมมลคาใหกบชมชนแลว ยงสามารถ สรางภาวะผน า ทกษะการจดการ สรางและพฒนากลมตางๆ ในชมชนใหเขมแขงยงขน ขณะเดยวกนการท างานใน หมบาน

38

ดวยคนคณะเดยว กลมเดยวอาจเกดขอจ ากดในการปฏบต เชน ขาดทรพยากร ความรประสบการณ ความ เชยวชาญยงไมมาก จงตองอาศยจากผทมประสบการณ ความช านาญหรอแมกระทงการพงพา แลกเปลยนทรพยากร จากภายนอก ซงสามารถสรางความสมพนธเปนเครอขายระหวางกนทงกบหนวยงาน กบองคกร กบหมบานอนๆ กยง เปนการยกระดบการท างานทกวางออกไป และท างานทยากและทาทาย เปนประโยชนมากยงขนได เพราะมการชวย

เหลอเกอกลกน

ขนตอนในการสงเสรมและพฒนาหมบานตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง

๑. จงหวดด าเนนการประเมนผลหมบาน จดท าทะเบยน/บญชหมบาน ทผานเกณฑตามตวชวดทก าหนดและเสนอผล การประเมน ใหศนยอ านวยการปฏบตการขจดความยากจนและพฒนาชนบทตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงจงหวด (ศจพ.จ.) ตรวจสอบ จดล าดบและก าหนดเปนหมบานหรอชมชนเปาหมาย ๓ ลกษณะดงน คอ ๑.๑ ระดบพออย พอกน ๑.๒ ระดบอยด กนด ๑.๓ ระดบมงม ศรสข ๒. สรางแกนน าการพฒนาหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ วตถประสงค เพอใหแกนน าหมบาน มความรความเขาใจในหลกการและแนวทางการพฒนาหมบานตามแนวปรชญา

ของเศรษฐกจพอเพยง

วธการ/ขนตอนการด าเนนงาน/เงอนไขของกจกรรม ๑) ส านกงานพฒนาชมชนจงหวด ด าเนนการเพมขดความสามารถแกนน าหมบานทมคณสมบต ม

ความพรอม และตงใจจะท างานพฒนาชมชน ซงตองน าความร ความสามารถ ทกษะการจดกระบวนการพฒนาบคคลผดอยโอกาส พฒนากลมและหมบาน สรางการมสวนรวมและกระบวนการเรยนร เปนกลมผน าในการด าเนนงานการพฒนาหมบาน เพอเปนหมบานตนแบบอยางยงยน เชน ผน าอช. กรรมการกลมตางๆ ในชมชน ผทรงคณวฒหรอผน าอนๆ ตามหลกสตร ฝกอบรม

๒) ส านกงานพฒนาชมชนจงหวด จดกจกรรมตดตาม นเทศ แกนน าชมชน ในการด าเนนงานโครงการประเมน ผลแบบมสวนรวม และชวยการจดการความรประสบการณการท างานแกนน าชมชน

ขยายผลหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ (บานนอง) “พออย พอกน” “อยด กนด” “ มงม ศรสข” วตถประสงค

๑) สรางกระบวนการพฒนาชมชนในหมบานดวยหลก “การพงตนเอง” ในการแกปญหาความยากจนของ ประชาชนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

39

๒) จดระบบการบรหารจดการชมชนและพฒนาเศรษฐกจชมชน วธการ/ขนตอนการด าเนนงาน/เงอนไขของกจกรรม กระบวนการ/ขนตอน/วธการท างาน

๑) จงหวดด าเนนการประเมนผลหมบาน จดท าทะเบยน/บญช หมบาน ทผานเกณฑตามตวชวดทก าหนดและ เสนอผลการประเมน ใหศนยอ านวยการปฏบตการขจดความยากจนและพฒนาชนบทตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จงหวด (ศจพ.จ.) ตรวจสอบ จดล าดบและก าหนดเปนหมบานหรอชมชนเปาหมาย ๓ ลกษณะดงน คอ

๑.๑) ระดบ พออย พอกน ๑.๒) ระดบ อยด กนด ๑.๓) ระดบ มงม ศรสข ๒) อ าเภอพจารณาเลอกหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ ป ๒๕๕๒ - ๒๕๕๖ ส าหรบเปนบานพ

จ านวน

๑-๒ หมบาน เพอขยายผลการพฒนา/เปนตนแบบ ใหกบหมบานนอง ๓) อ าเภอด าเนนการพฒนาหมบาน (บานนอง) ตามแตลกษณะ ดวยกจกรรมดงน

หมบานระดบ พออย พอกน

๑. กจกรรมสงเสรมครอบครวพฒนาในหมบานเศรษฐกจพอเพยง “พออย พอกน” กลมเปาหมาย เปนผแทน ครอบครวพฒนาอยางนอย ๓๐ ครวเรอน โดยคดเลอกจากครอบครวทสมาชกในครอบครวมคณสมบต และมกจกรรม สมควรเปนแบบยาง และสมครใจเขารวมโครงการ สามารถขยายผลสครอบครวอนๆ ได ดวยการจดเปนจดเรยนรของ ชมชนได

๑.๑ สมมนาการเรยนรวถชวตเศรษฐกจพอเพยง ๑.๒ ศกษาดงานประสบการณการพฒนาวถชวตเศรษฐกจพอเพยงจากแหลงเรยนรตนแบบ (บานพ)\

๒. การเสรมสรางระบบการบรหารจดการชมชนเพอพฒนาตนเอง ครอบครวและชมชน ๒.๑ การเรยนรการบรหารจดการชมชน กลมเปาหมาย เปนผแทนครอบครวพฒนา แกนน าหมบาน

และ ผมสวนเกยวของ อยางนอย ๓๐ คน วธการ จดประชมเชงปฏบตการ เพอสรางกระบวนการเรยนร สรางความตระหนก ในสภาพของครอบครวและหมบาน

จดใหมการประเมนเพอตรวจสอบสภาพของหม บานตามเกณฑ ประเมนหมบานเศรษฐก จพอเพยง ตนแบบ ของกระทรวงมหาดไทย (๔ ดาน ๒๓ ตวชวด)

จดใหมการประเมนความ “อยเยน เปนสข”อยเยน เปนสข หรอ ความสขมวลรวมของหมบาน/ ชมชน กอนการพฒนาหมบาน (ครงท 1) โดยคณะกรรมการหมบาน รวมกบคณะทงานระดบ ตบล จดการ

ประเมน และกรอกขอมลหมบาน ตามแนวทางทกรมฯกำ าหนด คณะทำ างานระดบ อำ าเภอ รบรองผลการ

40

ประเมน จดททะเบยนคณะ ทำ างานระดบจงหวดรบรองผล จดทำ าทะเบยน หมบาน ซงจะนำ าไปใชเปนขอมลในการเปรยบเทยบผลกบขอมลหลงการพฒนา

จดใหมการวเคราะหขอมลของครอบครว เพอทำ าแผนชวตของครอบครว วเคราะหขอมล

ของชมชน เพอจดทำ าหรอทบทวนปรบแผนชมชน สำ าหรบนำ าไปเปนเครองมอในการกำ ากบทศทางการพฒนา หมบานตอไป

หมบานระดบ อยด กนด

๑. กจกรรมสงเสรมครอบครวพฒนาในหมบานเศรษฐกจพอเพยง “อยด กนด” กลมเปาหมาย เปนผแทนครอบครวพฒนาอยางนอย ๓๐ ครวเรอน โดยคดเลอกจากครอบครวทสมาชก ในครอบครวมคณสมบต และมกจกรรมสมควรเปนแบบยาง และสมครใจเขารวมโครงการ สามารถขยายผลสครอบครว อนๆ ได ดวยการจดเปนจดเรยนรของชมชนได วธการ

๑.๑ สมมนาการ เรยนรวถชวตเศรษฐกจพอเพยง เพอสรางความเขาใจและการยอมรบปรชญาของเศรษฐกจ พอเพยงทถกตอง ในทศทางเดยวกน ทงแนวคดหลกการและแนวทางปฏบต

๑.๒ ศกษาดงานประสบการณการพฒนาวถชวตเศรษฐกจพอเพยงจากแหลงเรยนรตนแบบ (บานพ)

๒. การเสรมสรางระบบการบรหารจดการชมชน ๒.๑ การเรยนรการบรหารจดการชมชน กลมเปาหมาย เปนผแทนครอบครวพฒนา แกนน า

หมบาน และ ผม สวนเก ยวของ อยางนอย ๓๐ คน ว ธการ จ ดประชมเชงปฏบ ต การ เพอสรางกระบวนการเร ยนรสรางความตระหนก ในสภาพของครอบครวและหมบาน

จดใหมการประเมนเพอตรวจสอบสภาพของหมบานตามเกณฑประเมนหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ ของกระทรวงมหาดไทย (๔ ดาน ๒๓ ตวชวด) จดใหมการประเมนความ “อยเยน เปนสข”อยเยน เปนสข หรอ ความสขมวลรวมของ

หมบาน/ชมชน กอนการพฒนาหมบาน (ครงท ๑) โดยคณะกรรมการหมบาน รวมกบคณะท างานระดบต าบล จดการ ประเมน และกรอกขอมลหมบาน ตามแนวทางทกรมฯก าหนด คณะท างานระดบอ าเภอ รบรองผล การประเมน จดท าทะเบยนคณะท างานระดบจงหวดรบรองผล จดท าทะเบยนหมบาน ซงจะน าไปใช เปนขอมลในการเปรยบเทยบผลกบขอมลหลงการพฒนา

จดใหมการวเคราะหขอมลของครอบครว เพอท าแผนชวตของครอบครว วเคราะหขอมลของ

ชมชน เพอจดท า หรอทบทวนปรบแผนชมชน ส ำหรบน าไปเปนเครองมอในการก ากบทศทางการพฒนาหมบาน

หมบานระดบมงม ศรสข

41

๑. กจกรรมสงเสรมครอบครวพฒนาในหมบานเศรษฐกจพอเพยง “มงม ศรสข” ๑.๑สมมนาการเรยนรวถชวตเศรษฐกจเพยงและคนหาศกยภาพชมชน ในดานเศรษฐกจ เพอ

เชอมโยง เครอขายกจกรรมดานเศรษฐกจ ๑.๒ ศกษาดงานประสบการณการพฒนาวถชวตเศรษฐกจพอเพยงและเครอขายกจกรรมดาน

เศรษฐกจจาก

แหลงเรยนรตนแบบ (บานพ)

๒. การเสรมสรางระบบการบรหารจดการชมชน ๒.๑ การเรยนรการบรหารจดการชมชน กลมเปาหมาย เปนผแทนครอบครวพฒนา แกนน าหมบาน

และ ผม สวนเก ยวของ อยางนอย ๓๐ คน วธการ จ ดประชมเชงปฏบต การ เพอสรางกระบวนการเรยนรสรางความตระหนก ในสภาพของครอบครวและหมบาน

จดใหมการประเมนเพอตรวจสอบสภาพของหมบานตามเกณฑประเมนหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ ของกระทรวงมหาดไทย (๔ ดาน ๒๓ ตวชวด

จดใหมการประเมนความ “อยเยน เปนสข”อยเยน เปนสข หรอ ความสขมวลรวมของหมบาน/

ชมชน กอนการพฒนาหมบาน (ครงท ๑) โดยคณะกรรมการหมบาน รวมกบคณะทำ างานระดบตำ าบล

จดการ ประเมน และกรอกขอมลหมบาน ตามแนวทางทกรมฯกำ าหนด คณะทำ างานระดบอำ าเภอ รบรอง

ผล การประเมน จดทำ าทะเบยนคณะทำ างานระดบจงหวดรบรองผล จดทำ าทะเบยนหมบาน ซงจะ

นำ าไปใช เปนขอมลในการเปรยบเทยบผลกบขอมลหลงการพฒนา

จดใหมการวเคราะหขอมลของครอบครว เพอทำ าแผนชวตของครอบครว วเคราะหขอมลของ

ชมชน เพอ จดทำ าหรอทบทวนปรบแผนชมชน สำ าหรบนำ าไปเปนเครองมอในการกำ ากบทศทางการพฒนาหมบาน ตอไป

๒.๒ กจกรรมสงเสรมทกษะดานการจดสวสดการชมชนหรอการเสรมสรางเครอขายภายใน/ภายนอก กจกรรมการด ารงชวตตามแนววถชวตเศรษฐกจพอเพยง กลมเปาหมาย เปนผน า/ผน ากลม สมาชกกลมและ ผแทน ครอบครวพฒนา จ านวนอยางนอย 30 คน เลอกกจกรรมอยางนอย 1 ประเภท ตวอยางเชน กจกรรมการเรยนรเพอเสรม สรางทกษะดานการจดการสวสดการชมชน หรอเสรมสรางเครอขายภายในชมชนหรอนอกชมชน กจกรรมการใชพลงงาน ทดแทน กจกรรมการเรยนรการบรการจดการเครอขาย กจกรรมการบรหารจดการหมบานทองเทยวเชงอนรกษ เปนตน ทงนตองเปนความตองการทมาจากแผนชมชน

๓. การเตรยมการเปนหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ กลมเปาหมายเปนผแทนครอบครวพฒนา แกนน าหมบาน อยางนอย ๓๐ คน วธการ จดเวทแลกเปลยนเรยนร เพอใหประชาชนในหมบานไดมสวนรวมในการถอดองคความรทได จากการพฒนา ประเมนระดบการพฒนาของหมบานตามเกณฑของกระทรวงมหาดไทย (๔ ดาน ๒๓ ต วช ว ด) และประเม นความ “อยเยน เปนสข” หรอ ความสขมวลรวมของหมบาน/ชมชน (GVH) ครงท ๒ (หลงการพฒนา) เปรยบเทยบผลของ ความสขมวลรวม กบ ครงท ๑ เกณฑการจดระดบหมบาน

42

ระดบพออย พอกน หมายถง หมบานทมผลการด าเนนงานอยในระดบ พออย พอกน เงอนไขคอ ด าเนนการ ครบทง ๒ ขอ ๑) มตวชวดผานจ านวน ๑๐- ๑๖ ตวชวด

๒) และตองผานตวชวดหลกจ านวน ๑๐ ตวชวด (ไดแกตวชวดเฉพาะเครองหมาย ô ในขอ๑,๒,๔,๘,๑๐,๑๓,๑๖,๑๗,๒๐,๒๑) ระดบอยด กนด หมายถง หมบานทมผลการด าเนนงานอยในระดบ อยด กนด เงอนไขคอ ด าเนนการ

ครบ

ทง ๒ ขอ ๑) มตวชวดผาน ๑๗-๒๒ ตวชวด ๒) และตองผานตวชวดหลก ๑๗ ตวชวด (ไดแกตวชวดทมเครองหมาย และในขอ

๑,๒,๓,๔,๕,๘,๙,๑๐,๑๑,๑๓๑๔,๑๖,๑๗,๑๙,๒๐,๒๑,๒๒) ระดบมงม ศรสข หมายถง หมบานทมผลการด าเนนงานอยในระดบมงม ศรสข ตองผานการประเมน

ครบ ๔ ดาน ๒๓ ตวชวด หากหมบานใดไมสามารถจดระดบได จะอยในระดบผานเกณฑ ๖ X ๒ เปนหมบานทมวถชวตตาม

ปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยง เมอด ำเนนการจดระดบหมบานเศรษฐกจพอเพยงแลว ใหคณะกรรมการหมบาน/ผน ำชมชนลงนามรบรอง และ ใหผรวมประเมนหมบาน ( ศจพ.ต าบล) ลงนามรบรอง เพอสงผลการประเมนใหอ าเภอและจงหวดด าเนนการตาม

กระบวนการประเมนตอไป

การประเมน ความ“อยเยน เปนสข”หรอความสขมวลรวมของหมบาน/ชมชน (Gross Village Happiness : GVH) แบบมสวนรวม

จากการท กรมการพฒนาชมชน ด าเนนการสงเสรมและสนบสนนการพฒนาหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ ตงแตป ๒๕๕๒ เปนตนมา ท าใหอยากทราบวา นอกจากผลส าเรจจากการท ากจกรรม ดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และอนๆ ตามเปาหมายทตองการแลว กจกรรมเหลานนจะสงผลท าใหประชาชนในหมบานมความ “อยเยน เปนสข” หรอไม.ในปงบประมาณ ๒๕๕๓-๒๕๕๔ กรมฯ จงไดศกษาแนวคด/ตวชวด ทเกยวของในการวด ความ “อยเยน เปนสข” เชน วสยทศนประเทศไทยในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๐ ก าหนดวาประเทศไทยจะ มงส “สงคมอยเยนเปนสข” แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๑ ทมเปาหมายเพอความอยเยน เปนสข และความสงบสขของสงคมไทย แนวคดดชนความสขแหงชาต (Gross National Happiness : GNH) ของประเทศภฏาน เปนตน จากหลากหลายแนวคด/ตวชวด ทกรมฯ ไดศกษา จงน ามาสการพฒนาตวชวด ความ “อยเยน เปนสข” หรอ ความสขมวลรวมของหมบาน/ชมชน (Gross Village Happiness : GVH) ขน ประกอบดวย เกณฑการประเมน ๖ องคประกอบ ๒๒ ตวชวด

43

วตถประสงค เพอใชประเมนผลการด าเนนงาน ทกรมการพฒนาชมชนไดสงเสรม สนบสนนใหเกดกจกรรม สราง

ความ เปลยนแปลงในชมชน เกดการอนรกษ เพมมลคา และแกไขปญหา ซงเปนเปาหมายของการพฒนา โดยใชดชนชวด ความ “อยเยน เปนสข” หรอความสขมวลรวมของหมบาน/ชมชน เปนเปาหมายสดทาย

ขนตอน/แนวทางในการขบเคลอน

กรมการพฒนาชมชน ใชการประเมน ความ “อยเยน เปนสข” หรอ ความสขมวลรวมของหมบาน/ชมชน (Gross Village Happiness : GVH) วดเปาหมายสดทายของการพฒนาหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ ทกรมฯ สง เสรมและสนบสนนการด าเนนงานอยางเปนระบบ ตงแตป ๒๕๕๒ – ปจจบน โดยใช กระบวนการมสวนรวมของ ประชาชนในหมบาน ผลจากการวด หมบาน/ชมชน สามารถน าไปใชเปนตวก าหนดทศทางในการพฒนาไดตอไป

เครองมอทใช คอ ดชนชวด ๖ องคประกอบ ๒๒ ตวชวด วธการประเมนฯ ประเมนแบบมสวนรวม โดยหมบาน/ชมชน จดเวท/จดประชม

ประโยชนทครอบครว/ชมชนไดรบ จากการประเมนความสขมวลรวมของหมบาน/ชมชน

๑) ไดทบทวนผลการพฒนาตางๆ ของหมบาน ๒) ไดรบรความเปนหวง ความกงวล ทยงมอย ๓) ไดรวมคด รวมท า รวมตดสนใจ รวมด าเนนการ ดแลรกษา พฒนาสงทท าใหมความสข ใหคงอย และ รวมหาแนวทาง/ วธการในการปองกน หรอแกไข เพอใหเกดความสขอยางยงยน

ความอยเยน เปนสข หมายถง สภาวะทคนมคณภาพชวตทด ด ารงชวตอยางคนมดลยภาพทงจต กาน ปญญา ทเชอมโยงกกบเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอมอยางเปนองครวมและสมพนธกนอยางถกตองดงาม น าไปสการอยรวมกนอยางสนตระหวางคนกบคน และคนกกบสงแวดลอม

การประเมนความยเยน เปนสข หรอความสขมวลรวมของชมชน เปนการประเมนแบบมสวนรวม เปนการ

ประเมนความสมดลของความรสกของประชาชน ม 6 องคประกอบดงน ๑. การมสขภาวะ ๑.๑ สรางสขภาพด ๑.๒ จตใจดมคณธรรม ๑.๓ บคคลมทกษะการใชชวต ๒. เศรษฐกจชมชนเขมแขง/เปนธรรม ๒.๑ ครอบครวมนคง ๒.๒ ชมชนมการกระจายรายได ๒.๓ ชมชนสรางความมนคงเศรษฐกจฐานราก ๓. ครอบครวอบอน ๓.๑ สมพนธภาพดตอกน ๓.๒ ครอบครวอบรมเลยงดสมาชกวยเยาว ๓.๓ ครอบครวชมชนเลยงด

44

ผสงอาย ๔. ชมชนบรหารจดการชมชนด ๔.๑ ประชาชน กลม มความสมพนธ ๔.๒ ชมชนบรหารจดการทด ม/ใชแผน ๔.๓ ชมชนภาคพฒนาเกอหนนกน ๔.๔ ภมปญญาชมชน มระบบสอสาร กระบวนการเรยนร ๔.๕ ชมชนธ ารงคณคาประเพณวฒนธรรม ๕. สภาพแวดลอมดระบบนเวศสมบรณ ๕.๑ ครอบครวมนคง ๕.๒ ชมชนมความปลอดภย ๕.๓ สาธารณปโภคพอเพยง ๕.๔ ทรพยากรธรรมชาตสมบรณ ๖. ชมชนประชาธปไตย ๖.๑ มศกดศรเสรภาพประชาธปไตย ๖.๒ บคคลปฏบตหนาท กตกา ประชาธปไตย ๖.๓ ชมชนมธรรมมาภบาล ๖.๔ ชมชนแกไขปญหาความขดแยง เกณฑประเมน ระดบ. ๕ =. ๘๑ - ๑๐๐ คะแนน : อยเยน เปนสข ๔ =. ๖๑ - ๘๐ คะแนน : อยด มสข ๓ =. ๔๑ - ๖๐. คะแนน : อยอม นอนอน ๒ =. ๒๑ - ๔๐. คะแนน : อยได คลายทกข ๑ =. ๐. - ๒๐. คะแนน : อยรอน นอนทกข การด าเนนงานอาสาพฒนาชมชน 1. การด าเนนงานอาสาพฒนาชมชนใชระเบยบใด ใครเปนผรกษาการ ตอบ ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการอาสาพฒนาชมชน พ.ศ.๒๕๔๗ ปลดกระทรวงมหาดไทยเปนผรกษาการ ตามระเบยบ 2. “อช.” ยอมาจากอะไร หมายถงใคร ตอบ “อาสาพฒนาชมชน” หมายถงบคคลทไดรบการคดเลอกจากเวทประชาคมหมบาน

ใหปฏบตหนาทอาสาสมครหมบานละไมนอยกวา ๔ คน โดยค านงถงจ านวนชาย หญงในสดสวนทใกลเคยงกน

3. “ผน า อช.” ยอมาจากอะไร หมายถงใคร ตอบ “ผน าอาสาพฒนาชมชน” หมายถงอาสาพฒนาชมชนทไดรบการคดเลอกจากเวทประชาคมอาสา

พฒนาชมชนรวมกบ อบต. เพอใหปฏบตงานอาสาสมครในต าบล

45

4. งวดการปฏบตงานของ อช./ผน า อช.เปนอยางไร ตอบ นบตงแตวนท ๑ ตลาคม และสนสดวนท ๓๐ กนยายน รวม ๔ งวดตอป

บทบาท ภารกจ อช. ม ๙ ขอ ๑. ดานการจดเกบขอมล จปฐ. ๒. ดานการสงเสรมสนบสนสการจดท าแผนชมชน ๓. ดานการสงเสรมการแกไขปญหายาเสพตด ๔. ดานการสงเสรมสนบสนนวถชวตประชาธปไตย ๕. ดานการสนบสนนการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ๖. ดานการสงเสรมกจกรรมศนยเรยนรชมชน ๗. ดานการขบเคลอนปรชญาเศรษฐกจชมชน ๘. การแกไขปญหาความยากจนของครวเรอนตกเกณฑ ๙. การสงเสรมใหมทนชมชนและจดสวสดการชมชน การแกไขปญหาความยากจน

กรอบแนวคด ๑.ความยากจนเกดจากการบรหารจดการชวตทไมเหมาะสม สามารถรแกไขดวยการบรหารจดการชวต ๒.ปญหาความยากจน เปนปญหาเชงซอน ไมใชปญหาเชงเดยว ตองแกไขเปนรายครวเรอน ๓.ปญหาความยากจน ตองแกไขเปนกระบวนการบรณาการ และใชเวลาในการดาเนนการ -กระบวนการ การบรหารจดการชวตครวเรอนยากจนแบบบรณาการ ๔ กระบวนงาน คอ 1.-ชเปาชวตครวเรอนยากจน สรางทมปฏบตการจากการบรณาการภารกจ บทบาทจากหลายภาคสวนทเกยวของ ทาการศกษาขอมล จปฐ. เพอคนหา ระบครวเรอนเปาหมาย 2.-จดทาเขมทศชวต หรอแผนชวต ทมงานผเกยวของในชมชน รวมกนจดการเรยนร สรางความเขาใจทงในทมงาน และการคนหาชองทาง วธการทเหมาะสม เพอใหครวเรอนเปาหมาย มทศทางทชดเจนในการพฒนาใหพนจน 3.-บรหารจดการชวต การนาเอาแผนชวต ในการพฒนาคณภาพชวตใหพนจน ของครวเรอนเปาหมายทจดทาไว ไปปฏบตใหเหนผล โดยครวเรอนยากจนดาเนนการในสวนทดาเนนการเองได สวนทมปฏบตการชวยกนนาแผน ทชวตเสนอใหบรรจไวในแผนชมชน แผนพฒนาทองถนของ อบต. แผนพฒนาอาเภอ แผนพฒนาจงหวด รวมทง การบรณาการการปฏบตใหเปนไปตามบทบาทภารกจ

46

4.-ดแลชวต ทมปฏบตการและผนาชมชน ผทเกยวของไดรวมกนตดตามความกาวหนา การบรหารจดการชวต ของครวเรอนยากจน ใหการสนบสนนดแล ประคบประคอง ปรบปรงแผนชวตใหเหมาะสม สมบรณขน รวมทง คนหาครวเรอนยากจนเปาหมายใหม ทตองใหมการบรหารจดการพฒนาคณภาพชวตในปตอไป

ถาม-ตอบ

1. ความยากจน เกดจากอะไร ตอบ เกดจากการบรหารจดการชวตทไมเหมาะสมและเปนปญหาเชงซอน ตองแกไขเปนรายครวเรอน 2. เปาหมายครวเรอนยากจน ทกรมฯ ตองแกไขในป 2555 จานวนเทาไร ตอบ จานวน 64,973 ครวเรอน โดยใหผานเกณฑรายได 23,00 บาท/คน/ป ในป 2555 3. กระทรวงมหาดไทย มอบใหกรมฯ ดาเนนการแกไขปญหาความยากจน เพอเฉลมฉลองเนองในโอกาสอะไร ตอบ ป 2555 กระทรวงมหาดไทย ครบรอบการกอตง 120 ปและเทดพระเกยรต สมเดจพระเจาบรมวงศ เธอกรมพระยาดารงราชานภาพครบ 150 ป (วนประสต) และครบ 50 ป ทองคการศกษาวทยาศาสตรและ วฒนธรรมแหงสหประชาชาต (UNESCO) ถวายพระเกยรตใหเปนบคคลส าคญของโลก 4. กระทรวงมหาดไทย ใหกรมฯ ดาเนนการแกไขปญหาความยากจนรปแบบใด ตอบ แกไขปญหาความยากจนแบบบรณาการ 5. กลไกในการขบเคลอนแกไขปญหาความยากจนคออะไร ตอบ ศจพ.จ. ศจพ.อ/กงอ. ศจพ.ต./ศจพ.ม./ชช.ทต. (ชมชน/เทศบาลตาบล) 6. ศจพ. คออะไร ตอบ ศนยอานวยการ จดการความยากจนและพฒนาชนบทตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทกระดบ 7. ขนตอนการดาเนนงานแกไขปญหาความยากจนแบบบรณาการมกขนตอนอะไรบาง ตอบ 5 ขนตอน ประกอบดวย ขนตอนท 1 : ชเปาชวต ขนตอนท 2: จดทาเขมทศชวต (แผนทชวต) ขนตอนท 3: บรหารจดการชวต ขนตอนท 4 : ดแลชวต ขนตอนท 5 : การตดตามและประเมนผล 8. การปฏบตการเคาะประต บานโดยชดปฏบตการอยในขนตอนใดของการแกไขปญหาความยากจน ตอบ ชเปาชวต 9. ปฏบตการ 4 ท. อยในขนตอนใดของการแกไขปญหาความยากจน ตอบ ชเปาชวต 10. ปฏบตการ 4 ท. มอะไรบาง ตอบ 1. ทศนะ 2. ทกษะ 3. ทรพยากร 4. ทางออก

11. การจดการท าสมดบนทกการแกไขปญหาความยากจนรายครวเรอน (Family Folder) อยในขนตอนใดใน

การแกจน

47

ตอบ ชเปาชวต

12. 3 พ. คออะไร และอยในขนตอนใดของการแกจน ตอบ 3 พ. คอ 1. มวถชวตเศรษฐกจพอเพยง 2.มความสขพอเพยง 3. ครอบครวอบอนพอเพยง อยใน ขนตอนจดเขมทศชวต (แผนชวต) 13. การทสนบสนนใหครวเรอนยากจน ลด ละ เลก อบายมข รจกใชเงนอยางมเหตมผล อยในขนตอนใดใน การแกจน ตอบ การบรหารจดการชวต 14. การดแลชวต ก าหนดใหผน า 1 คนดแลกครวเรอน ตอบ 3 ครวเรอน 15. จงหวด/อาเภอ มหนาทตองรายงานผลความกาวหนาในการแกไขปญหาความยากจนให กระทรวงมหาดไทยทราบทกวนทเทาไหร ของเดอน ตอบ ทกวนท 20 ของเดอน 16. การบรราการแผนชวตใหอยในแผนพฒนา อปท. แตละประเภท อยในขนตอนใด ตอบ การบรหารจดการชวต 17. คลนคหรอทมงานพฒนาชวต มหนาทอยางไร ตอบ ดแลชวต 18. การประสานกจกรรม/บรณาการโครงการ เพอบรรจในแผนพฒนาทกระดบ อยในขนตอนใดของการแกจน ตอบ การบรหารจดการชวต

การด าเนนงาน ศอช. 22. การดาเนนงานศนยประสานงานองคการชมชน (ศอช.) เปนการดาเนนงานลกษณะใด ตอบ เปนการสนบสนนใหผนา กลม องคกรตางๆ ในชมชนไดผนกกาลงทางานรวมกนในรปแบบของ เครอขายภาคประชาชน 23. การดาเนนงาน ศอช. ดาเนนการภายใตระเบยบอะไร ตอบ ระเบยกระทรวงมหาดไทย วาดวยการดาเนนงานศนยประสานองคการชมชน พ.ศ. 2551 24. การดาเนนงาน ศอช. มวตถประสงคอยางไร ตอบ เพอใหองคกรชมชนทมอยจานวนมากในแตระพนทเกดการเชอมโยงเกอหนน และองคและเออ ประโยชนซงกนและกน 25. กลไกในการดาเนนงาน ศอช. มอะไรบาง ตอบ 1. คณะกรรมการ ศอช. มปลดกระทรวงมหาดไทยเปนประธาน 2. คณะกรมการบรหาร ศอช. ระดบตาบล (ศอช.ต) ระดบอาเภอ (ศอช.อ) และระดบจงหวด (ศอช.จ) 3. คณะทางานสงเสรม ศอช. ระดบตาบล/อาเภอและจงหวด 26. สานกงานในการขบเคลอนการดาเนนงาน ศอช. ใหบงเกดผลอยางเปนรปแบบ ไดแก ตอบ 1. สานกงานอานวยการคณะกรรมการกลาง ศอช. 2. สานกงานกลาง ศอช.

48

27. คณะกรรมการบรหาร ศอช. ในแตระดบ มภารกจอะไรบาง ตอบ 1. สนบสนนนการจดทาระบบฐานขอมล 2. บรณาการจดทาแผนชมชน 3. ประสานงานระหวางองคการชมชน 4. สนบสนนกระบวนการประชาธปไต 5. สงเสรมธรรมภบาล 6. การดาเนนงานตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

7. สนบสนนใหมกองทนและสวสดการในชมชน 8. การจดการความรภมปญญาทองถน 9. เสรมสรางภมคมกนของสงคม 10. ปองกนและแกไขปญหายาเสพตด 11. อนรกษและบารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 12. ประสานหนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ ปกครองสวนทองถนและภาคประชาชนในการดาเนนงาน ศอช.

28. การจดตงสานกงานกลาง ศอช. มวตถประสงคเพออะไร ตอบ 1. เปนศนยกลางในการพฒนาความเขมแขงของคณะกรมการ ศอช. 2. สงเสรมและพฒนาสวสดภาพและสวสดการใหแกคณะกรรมการ ศอช. 3. เปนสอกลางในการประสานความรวมมอระหวาง ศอช. ทกระดบ 4. จกหาทนสนบสนนการดาเนนกจการของสานกงานกลาง 5. สงเสรมสนบสนนและประสานการดาเนนกจการของ ศอช. 29. การดาเนนงาน ศอช. ไดกาหนดวสยทศน ไวอยางไร ตอบ “ศอช. ทกระดบมความเขมแขงอยางยงยน” 30. ยทศาสตรการดาเนนงาน ศอช. มอะไรบาง ตอบ 1. การบรณาการทางานรวมกบภาคการพฒนาชมชนทกภาคสวน 2. การจดการความรเพอปฏรปชมชน 3. การเสอสารและประชาสมพนธ 4. การพฒนาองคกรชมชนเพอการจดการตนเอง 5 การสรางผน าเปลยนแปลง

กองทนแมของแผนดน

33. กองทนแมของแผนดน คออะไร ตอบ กองทนแมของแผนดน คอ เงนขวญถงพระราชทานซงเปนพระราชทรพยสวนพระองคสมเดจพระนาง เจาฯ พระบรมราชนนาถใหนาไปใชประโยชนในการปองกนและแกไขปญหายาเสพตดอยางยงยน

49

34. องคประกอบของกองทนแมของแผนดนม 3 สวนอะไรบาง ตอบ 1. เงนขวญถงพระราชทาน 2. ทนศรทธา 3. ทนปญญา 35. กองทนแมของแผนดน คอ กองทนทรวมจตใจของผคนเพอชวยเหลอคนททกขยาก ควรใหนามเรยกวา อยางไร ตอบ ทนเรมตนแหงความดงาม 36. กองทนแมของแผนดน แตกตางจากกองทนอน ๆ ในหมบานอยางไร ตอบ 1. เปนกองทนทมจดเรมตนจากสมเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถ (กองทนพระราชทาน) 2. เปนกองทนทกระจายในหมบาน/ชมชนเทานนไมมทสวนกลาง

3. เปนกองทนในการแกไขปญหายาเสพตด 4. เปนกองทนทคนในหมบาน/ชมชนรวมกนระดมทน

37. วตถประสงคสาคญของกองทนแมของแผนดนคออะไร ตอบ 1. เพอขยายพลงแหงความด 2. เพอใหเกดการรวมกลมและตนตวเพอรวมกนแกไขปญหาของชมชน

3. เพอสนบสนนคาใชจายใหคนทาดละเสยสละเพอหมบาน/ชมชน 4. เพอสนบสนนกจกรรมเศรษฐกจแบบพอเพยง 1 5. เพอสนบสนนกจกรรมแกไขปญหายาเสพตดในหมบาน/ชมชนอยางยงยน

38. กระทรวงมหาดไทย มอบใหใครรบผดชอบดาเนนการเรองกองทนแมของแผนดน ตอบ กรมการพฒนาชมชน

39. กรมฯ กาหนดแนวทางการดาเนนงานไวอยางไรบาง ตอบ 1. สรางความรความเขาใจในแนวทางการดาเนนงานกองทนแมของแผนดน

2. สรางเครอขายกองทนแมของแผนดนระดบอาเภอ 40. กรมฯ ไดกาหนดกลยทธการสรางความเขมแขงกองทนแมของแผนดนไวอยางไรบาง ตอบ 1. การตรวจสขภาพกองทนแมของแผนดน

2. สงเสรมตนเกลากองทนแมของแผนดน 3. สงเสรมศนยเรยนรกองทนแมของแผนดน

41. เงนประเดมเรมกองทนแมของแผนดน จานวนเทาใด ตอบ กองทนละ 8,000 บาท

42. ตนกลากองทนแมฯ มขนตอนอยางไร ตอบ 1. คดเลอกชมชนเปาหมาย 2. ขยายความคด3. พชตปญหายาเสพตด 4. รกษาชวตชมชน

เขมแขง 43. กฎหลกของชมชนเขมแขงในทางพทธศาสนาเรยกวาอยางไร

ตอบ หลกอปรหานยธรรม

50

44. กฎหลกของชมชนเขมแขง ม 7 ประการ กาหนดใหสมาชกตองปฏบตประกอบดวยอะไรบาง ตอบ 1. รวมประชมเปนนตย 2. ทากจทพงกระทาโดยพรอมเพยงกน3. ยอมรบมตสวนใหญ 4.

ยอมรบและ เคารพผอาวโส 5. สงเคราะหและชวยเหลอผดอยโอกาสทางสงคม 6. สงเสรมและรกษา

วฒนธรรม ประเพณทดงาม 7. ชวยกนทานบารงศาสนา

45. การใชจายเงนกองทนแมของแผนดน กาหนดกรอบไว 4 กรอบใหญ ๆ ไดแกอะไรบาง ตอบ 1. จดหาธงสญลกษณเพอรบรองครวเรอนปลอดภย

2. สนบสนนกจกรรมปองกนและแกไขปญหายาเสพตด 3. เพอรกษากฎชมชนเขมแขง 4. จดกจกรรมแสดงความจงรกภกดตอสถาบนพระมหากษตรย

46. กลมเปาหมายในการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด ตามแนวทางกองทนแมของแผนดน มกกลมอะไรบาง

ตอบ 1. ผคายาเสพตด 2. ผเสพ 3. ผตองสงสย 4. ครอบครวของกลมเปาหมายทง 3 กลมขางตน 47. กจกรรมของคณะกรรมการกองทนแมของแผนดน มอะไรบาง

ตอบ 1. ใหกาลงใจ 2. ใหการสงเคราะหกลมปญหาและครอบครว 3. พบปะเยยมเยยนอยางใกลชดและตอเนอง 4. บาบดรกษาและฟนฟ 48. แนวทางการปฏบตของหมบานกองทนแมของแผนดน มกาหนดไวอยางไรบาง

ตอบ 1. กจกรรมเฝาระวงยาเสพตด 2. กจกรรมปองกนกลมเสยง 3. กจกรรมเสรมสรางความดในหมบาน/ชมชนเพอเปนแบบอยาง 4. กจกรรมศนยเรยนร 5. กจกรรมพฒนาเศรษฐกจแบบพอเพยง 6. กจกรมการสงเคราะหผเดอนรอนหรอตกทกขไดยาก

49. ศนยเรยนรกองทนแมของแผนดน มภารกจอะไรบาง

ตอบ คอศนยกลางรวบรวมขอมลขาวสารทจะนาไปสกระบวนการเรยนรในชมชน 50. ศนยเรยนรกองทนแมของแผนดน มภารกจอะไรบาง

ตอบ 1. เปนศนยจดกจกรรมการเรยนร 2. เปนศนยรวมของขอมลทเออตอการเรยนร 3. ศนยรวบรวมภมปญญาทองถน 4. เปนศนยกลางการจดการความร 51. โครงสรางศนยเรยนรชมชนของกองทนแมของแผนดน มอะไรบาง

ตอบ 1. คณะกรรมการบรหารศนยฯ 2. ทปรกษา 3. ระเบยบขอบงคบ 4. สถานท 5. การบรหารจดการศนยฯ 6. งบประมาณ 52. การสงเสรมตนเกลากองทนแมของแผนดน คออะไร

51

ตอบ คอการคดเลอกและเตรยมความพรอมหมบานเพอรบเงนพระราชทานกองทนแมฯ 53. การตรวจสขภาพกองทนแมของแผนดน มวตถประสงคอยางไร

ตอบ 1. เพอจดเกบขอมลการดาเนนงาน ปญหาอปสรรค 2. เพอทราบสถานะความเขมแขงของกองทนแมฯ 3. เพอเปนขอมลประกอบการวางแผนพฒนากองทนฯ 54. แบบประเมนสถานะเพอพฒนากองทนแมฯ ม 4 ประเดนอะไรบาง

ตอบ 1. การบรหารจดการ 2. การบรหารเงน 3. การดาเนนงานดานยาเสพตด 4. การเสรมสรางความเขมแขงกองทนแมฯ 55. การพชตปญหายาเสพตด มแนวทางอยางไรบาง

ตอบ 1. จดตงกฎชมชนเขมแขง 2. ใหความรความเขาใจเรองยาเสพตด 3. จดตงกองทนแกไขปญหายาเสพตด 4. ประชาคมคดแยกดวยสนตวธ 56. รกษาชวตชมชนเขมแขง มแนวทางอยางไรบาง

ตอบ 1. จดกจกรรมปองกนและแกไขปญหายาเสพตดรวมกนของสมาชก 2. รบรองครวเรอนปลอดภย 3. รกษาสถานะของชมชนเขมแขง 57. โครงการบาบดทกข บารงสข แบบ ABC ยอมาจากอะไร

ตอบ Area Based Collaborative Researchซงเปนรปแบบใหมของการจดการงานวจยเพอสรางสรรค

การเปลยนแปลงในพนท

การพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA)

PMQA - ยอมาจาก Public Sector Management Quality Award - แปลเปนภาษาไทยวา รางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ

- ประเทศสหรฐอเมรกาไดรเรมพฒนามาตรฐานและคณภาพของการบรหารจดการ - ประเทศไทยไดเรมนาเกณฑคณภาพการบรหารจดการมาใชเปนครงแรกกบภาคเอกชน - ไดมการมอบรางวลคณภาพแหงชาต (Thailand Quality Award) ใหแกองคกรทมวธปฏบตและผล

การดาเนนการตามเกณฑมาตรฐานตงแตป พ.ศ. 2545 เปนตนมา - สานกงาน ก.พ.ร.รวมมอกบสถาบนเพมผลผลตแหงชาต จดทาโครงการพฒนาคณภาพการบรหาร

จดการภาครฐ โดย สรางหลกเกณฑและวธปฏบตเพอยกระดบและพฒนาขดความสามารถและมาตรฐาน การบรหารจดการของสวนราชการใหเทยบเทามาตรฐานสากลในระดบโลก จากแนวคดและเกณฑรางวลคณภาพแหงชาตทตางประเทศใชไดผลด นามาปรบแตงใหสอดคลองกบแนวทางการบรหารกจการบานเมองทดและ

52

แผนยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทย กาหนดเปน เกณฑรางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (Public Sector Management Quality Award : PMQA)

- สานกงาน ก.พ.ร กาหนดเปนประเดนการประเมนผลและตวชวดในกรอบการประเมนผลสวนราชการซงจะตองมการจดทาคารบรองการปฏบตราชการประจาป ตงแตปงบประมาณ พ.ศ. 2549

- กรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย ไดดาเนนการตามหลกเกณฑการพฒนาคณภาพ การบรหารจดการภาครฐ (PMQA) และ ไดรบการประเมนผลการดาเนนงานตามตวชวดระดบความสาเรจของการพฒาคณภาพการบรหารและไดรบางวลดงน 1.PMQA หมวด 5 รางวลความเปนเลศดานการบรหารทรพยากรบคคล ประจ าป พ.ศ. 255 2.PMQA หมวด 4 รางวลความเปนเลศดานการวด การวเคราะหและจดการความร ประจ าป พ.ศ. 255 3. ไดรบโลหประกาศเกยรตคณ หนวยงานตนแบบในการจดตงศนยขอม,ขาวสารของทางราชการ ประจ าปงบประมาณ พศ.2555

ความหมายของค าทควรเรยนร

กระบวนการ ( process ) หมายถง ชดกจกรรม การด าเนนงาน การเปลยนแปลง การพฒนา

หรอหนาททตอเนองอนกอใหเกดผลลพธ เชน กระบวนการในการท าบตรประชาชน กระบวนการผลต

รถยนต กระบวนการสรางจตส านก หรอหมายถงขนตอนทตอเนอง ระยะเวลาด าเนนการ เชน

กระบวนการพจารณารางวลยงไมเสรจสนกระบวนทางการกฎหมายอกหลายขนตอน ( ไมควรสบสนระหวาง

ค าวากระบวนการ ( process ) กบกระบวนการ ( movement )

ผลลพธ (output ) ผลผลตสดทาย สงทเปนผลรปธรรมทสมผสได ผลตภณฑจ านวนหนง ผลอน

เปนปรมาณทผลตไดในระยะเวลาหนง ผลผลตทางปญญา ผลผลตทางศลปะ ผลผลตงานสรางสรรค

พลงงานทผลตไดในระบบหนง เชน โรงงานแหงนวางเปาหมายใหผลตรถยนตไดปละ 5,000 คน นคอ

ผลลพธ ตามแผนการด าเนนงานในทางคอมพวเตอร ผลผลตเกดจากโปรแกรมเมอใส ( input )ขอมลหรอบาง

สงเขาไป

ผลสมฤทธ ( outcome ) หรอผลกระทบ หรอผลสดทายทเกดขน ผลทเกดจากเหตการณหนงหรอ

ชดหนง เชน การคนพบทางวทยาศาสตรกอใหเกดการปฏวตอตสาหกรรม สงทเกดขนเนองมาจากสงทเกดขน

กอนหนานน ผลกระทบทเกดจากเหตการณหนง เชนโครงการนท าใหคนตนตวเรองการดแลสขภาพของ

ตวเองมากขน

53

กระบวนทศน ( paradigm ) หมายถง วธคด วธปฏบต วธใหคณคา ซงตงอยบนฐานการมองโลก

ความเปนจรงแบบหนง บางคนแปลวา ทศนะแมบท เพราะเปนทศนะพนฐานทเปนตวก าหนดวธคด วธปฏบต

วธใหคณคาและวถชวตทงหมดของผคน ตวอยาง การแพทยแผนไทยและการแพทยแผนปจจบนมาจาก

กระบวนทศนทแตกตางกน การแพทยแผนไทยมองโลกมองชวตอยางเปนองครวมแบบหนง เปนเรองของธาตส

ดน น า ลม ไฟ อธบายความเจบไขไดปวยเปนเรองของการขาดความสมดล ขณะทการแพทยแผนปจจบนมา

จากฐานคดเรองโรคจากทฤษฎวาดวยเชอโรค วาดวยเนอเยอ และมองชวตเปนกลไก แยกสวน ดวยกระบวน

ทศนแตกตางกนเชนน การดแลรกษาโรคจงแตกตางกน

ค านมาจากหนงสอ Structure of Scientific Revolution ของ Thomas Kuhn ทเขยนขนเมอ

กลางศตวรรษทแลว เขาบอกวาเมอใดกตามทมการเปลยนแปลงกระบวนทศน (paradigm shift) กจะเกด

ปฏวตวทยาศาสตร เชนทเกดขนอยางชดเจนในยคของนวตนในยคของไอนสไตน “มองโลกดวยกระบวนทศน

ใหม”

ในหนงสอจดเปลยนแหงศตวรรษ ฟรตจอฟ คาปรา พดเรองการเปลยนกระบวนทศนไวอยางละเอยด

วเคราะหใหเหนดานลบของกระบวนทศนตะวนตกทครอบง าโลกในปจจบน ทคดแบแยกสวน แบบลดทอน

ท าลายสงแวดลอม ความสมพนธของคนกบธรรมชาต คนกบคน การเสอมสลายของชมชนและสงคม คาปรา

เขยนเรองเตาแหงฟสกสเพอชใหเหนคณคาของแนวคดแบบตะวนออกทควรเปนฐานกระบวนทศนใหมของ

สงคมใหมเพราะเนนทความสมพนธ ความสมดลและองครวมคลายกบฟสกสสมยใหม

การพฒนายงยน ( sustainable development )หมายถง การพฒนาทตอบสนองความ

ตองการของปจจบนโดยไมท าใหผคนในอนาคตเกดปญหาในการตอบสนองความตองการของตนเอง” (นยาม

ของคณะกรรมการโลกวาดวยสงแวดลอมและการพฒนา World Commission on Environment and

Development ในรายงาน Our Common Future 1987 หรอ Brundtland Report )

การพฒนายงยนรวมความถง 3 ดาน คอ เศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอม ซงเชอมโยงและสมพนธกน

โครงการพฒนาใดๆตองค านงถงองคประกอบทงสามดานน

การพฒนายงยนเปนอะไรทไกลกวาเพยงการอนรกษสงแวดลอม เปนการเปลยนโครงสรางระบบ

เศรษฐกจและสงคมเพอลดการบรโภคทรพยากรและสงแวดลอมลงไปในระดบทยงรกษาความสมดลทด ท าให

คนอยรวมกบธรรมชาตโดยไมท าลายลางอยางทผานมาและท ากนอยหลายแหง ใหอยรวมกนเปนชมชนอยดกน

ดและอยเยนเปนสข “การพฒนายงยน” เปนค าทถกใชคไปกบค าวา “ ธรรมมาภบาล” ( good

54

govemance ) ถอวาเปนสองค าทสมพนธเกอหนนกนอยาแยกจากกนมได โดยโครงการพฒนาแหง

สหประชาชาต (UNDP) เหนวาการพฒนาจะยงยนไดถาหากมธรรมภบาลกอใหเกดการพฒนายงยน

การพฒนามนษย (human development) หมายถงการเปดทางเลอกมากมายผคนในสงคม

หมายถงวาการใหถอเอาผชายผหญง โดยเฉพาะคนจนและคนทอยในภาวะอยากล าบากเสยงอนตรายเปน

ศนยกลางของกระบวนการพฒนา

รายงานของ (UNDP) 1996 ไดแสดงใหเหนวา การเตบโตทางเศรษฐกจไมไดเปนหลกประกนการ

พฒนายงยนและไมไดขจดปญหาความยากจนใหหมดไป เชน บางประเทศมรายไดใหประชาชาตตอหวสงกลบ

อยในระดบต าของการพฒนามนษย มปญหาความเหลอมล าแตกตางระหวางประเทศร ารวยและประเทศ

ยากจนระหวางคนรวย กบคนจนในประเทศเดยวกน ชองวางทถางออกไปเรอยๆการพฒนามนษยมอย 5

ลกษณะคอ

1. การสรางความเขมแขง (empowerment) คอการเพมขดความสามารถในการเลอกทางและ

ทางเลอกใหผคนไดเปนอสระจากความหว จากสงทพวกเขาขาดแคลน และใหพวกเขามสวนรวมในการ

ตดสนใจในเรองทมผลกระทบตอชวตของพวกเขา

2. ความรวมมอ (co-operation ) ผคนสมพนธกนชวยเหลอเกอกลกน

3. ความเทาเทยม (equity) คนมโอกาสเขาถงทรพยากรการศกษาการดแลสขภาพ การจดการชวต

ทรพยากร ชมชนของตนเอง

4. ความยงยน (sustainability) การพฒนาวนนไมท าลายทรพยากรและโอกาสของคนรนตอไปแต

สรางหลกประกนใหคนในอนาคตเปนอสระจากความยากจนและไดใชความสามารถขนพนฐานของตวเอง

5. ความมนคงปลอดภยอนตราย (security) ในชวตทรพยสนการคกคามจากโรคและภยอนตราย

การพงตนเอง (self-reliance) การพงตนเองเปนสภาวะอสระ หมายถง ความสามารถของคนทจะ

ชวยเหลอตนเองใหไดมากทสด โดยไมเปนภาระคนอนมากเกนไป มความสมดล ความพอดในชวตทเปนอยม

สงจ าเปนปจจยสพอเพยง เปนความพรอมของชวตทงรางกายและจตใจ

“การพงตนเอง หมายถง การจดชวตใหสมพนธกบสงตางๆอยางเหมาะสมกบคน กบสงคม กบ

ธรรมชาตรอบๆ ตวเรา การพงตนเองหมายถงการมสวสดการและความมนคงในชวตในปจจบนถงอนาคต

55

สวสดการทพรอมตอบสนองเราทนทโดยทเราไมตองไปเรยกใหใครมาจดสวสดการให หรอใหใครมาชวยเหลอ

(จากชวตและแนวคดของผใหญวบลย เขมเฉลม

เศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชด ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเปนรากฐานของการ

พงตนเองทงระดบครอบครวระดบชมชน และระดบสงคมโดยรวม ดงททรงมพระราชกระแสรบสงเมอ วนท 18

กรกฎาคม 2517 ทมหาวทยาลยเกษตรศาสตรวา “การพฒนาประเทศจ าเปนตองท าตามล าดบขน

ตองสรางพนฐาน คอ ความพอมพอกนพอใชของประชาชนสวนใหญเบองตนกอนโดยใชวธการและอปกรณท

ประหยด แตถกตองตามหลกวชาการ เมอไดพฒนาบนความมนคงพอสมควรและปฏบตไดแลว คอยสรางความ

เจรญและฐานะเศรษฐกจขนสงในล าดบตอไป”

การมสวนรวมของประชาชน (people’s participation) การมสวนรวมของประชาชนเปนค าท

เรมใชกนเมอประมาณ 30 ปทผานมา เพอแสดงวาโครงการพฒนาตางๆ ทน าไปใหชาวบานในชมชนตางๆนน

ประชาชนในพนทมสวนรวม บางกบอกวามสวนรวมในการด าเนนงาน โดยชมชนมสวนสมทบงบประมาณ 5-

10% ถาไมมเงนกคดจากมลคาแรงงาน วสดสงของหรอวสดแรงงาน หรออะไรกไดทมาจากชมชน

งบประมาณเกอบทงหมด รวมทงการคดและวางแผนมาจากขางบน (top down) คอมาจาก

หนวยงานภายนอกทงหนวยงานราชการหรอองคกรเอกชน

บางกบอกวามสวนรวมในทกขนตอน คอ การเกบขอมลวางแผน การปฏบต และประเมนผล

และอางวานคอกระบวนการทมาจากขางลาง (bottom up) รวมทงอางวาไดมการท าประชาพจารณ(public

hearing) แลวซงหมายถงวาไดรบการ รบรอง จากชมชนมสวนรวมในการตดสนใจ ในการก าหนดนโยบาย การ

บรหารจดการทรพยากร การบรหารจกการชมชน คน ทนของชมชน จงตองมการแยกแยะเนอหาและรปแบบ

ของ “การมสวนรวมของประชาชน” ใหเหมาะสมกบในแตละเรองพรอมกบวธการและกระบวนการท

เหมาะสม

การมสวนรวมของประชาชนจงไมใชแตเพยงรปแบบ เชนการเลอกตงในทกระดบ แลวก

ปลอยใหผไดรบเลอกตงไปด าเนนการทกอยางทกเรองการมสวนรวมของประชาชนหมายความวา หลงการ

ด าเนนงานของผทไดรบเลอกตงเขาไปท าหนาทแทนประชาชน

การมสวนรวมของประชาชนจงไมใชเพยงไปหา 5-10%มาสมทบโครงการทองคกรจากภายนอกน าเขา

ไปให ไมใชการเขาไปเกบขอมลใหขาราชการทบอกวาจะเอาไปท าโครงการพฒนาทองถน ไมใชแคการไปรวม

56

ประชมรบฟงการเสนอโครงการแลวยกมอรบรองแลวอางวาเปนประชาพจารณการมสวนรวมของประชาชนคอ

การแสดงออกถงสทธขนพนฐานของชมชนในการจดการทนชมชน จดการชวตของตนเอง

เครอขาย (network) ค าวา เครอขาย มกหมายถงโทรทศนสถานทถายทอดเปนแมขาย

และสถาน ยอยๆ ทเปนลกขายหรอถกเชอมโยงเขาดวยกนกระจายไปทวประเทศทวโลก

ค าวา เครอขาย (network-networking) ในค าธรกจเปนค าทบอบอกถงวฒนธรรมองคกรใหมการ

ท างานแบบใหมทเนนการสรางความสมพนธทงภายนอกและองคกรเองระหวางผบรหารและพนกงานกบ

องคกรอนและบคคลอนและกบลกคาเครอขายเปนวฒนธรรมองคกรทแตกตางจากวฒนธรรมเดมแบบสงการ

แบบบนลาง แบบล าดบขน (top down .vertical .hierarchical)เครอขายเนนความสมพนธแบบแนวนอน

(horizontal)ผน าในองคกรเชนนไมใชคนสงการ ไมใชอ านาจ ท าใหลกนองไมเกรงกลว ( intimidate) แตเปน

ผสรางแรงบนดาลใจเปนโคชท าใหคนเขมแขง (empowerment)สรางความเชอมนและความไวใจกน( trust)

ค าวา เครอขายทางสงคม (social network) โดยทวไปหมายถงกลมบคคลหรอกลมองคกรซงสมครใจ

สมพนธกนเพอแลกเปลยนขอมลขาวสาร ด าเนนกจกรรมบางอยางรวมกน โดยทแตละคนแตละองคกรยงคง

เปนอสระไมขนตอกน

เครอขายทางสงคมกอใหเกดกระบวนการทางสงคมและประชาสงคมในรปแบบหลากหลาย เชน

ชมชนเสมอนจรง(virtual community)ซงเปนเครอขายทางอนเตอรเนต จส.100 ซงสมาชกสมพนธกนทาง

โทรศพท โทรเขาไปทสถานเพอแจงสภาพการจราจรในกรงเทพฯและตางจงหวดและบางครงกจดกจกรรม

ตางๆรวมกน

เครอขายองคกรพฒนาเอกชน เครอขายองคกรชมชน เชน เครอขายอนแปงทพพาน เครอขายยมนาท

นครศรธรรมราชและอนๆเปนตวอยางของการรวมตวกนในทงแบบหลวมๆ และแบบทมการจดการเหมอนเปน

องคกรเดยวกนแตอยตางถนตางทเพอและเปลยนขอมลขาวสารจดกจกรรมการเรยนรหรอกจกรรมทาง

เศรษฐกจสงคมการเมองและวฒนธรรมรวมกน

องคกรพฒนาเอกชน ( Non – government Organizations : NGOs ) บางครงเรยก

สนๆ วา องคกรเอกชนหรอเอนจโอ หรอทสหรฐอเมรกาเรยกกนวา Public Voluntary Organizations :

PVOs และทเรยกรวมๆกนวา องคกรสาธารณประโยชน เปนองคกรทจดตงขนเพอท างานเพอสวนรวมใน

ประเดนเฉพาะบางประเดนหรอหลายประเดน เชน การพฒนาชนบท การพฒนาชมชนเมอง การพฒนาเดก

การพฒนาสตร สทธเดก สทธสตร อนรกษสงแวดลอม สขภาพ การท างานเกยวกบโรคเอดส เปนตน

57

คนท างานในองคกรเหลานปกตเปนคนทตองการเหนความยตธรรมในสงคม หรอตองการชวยเหลอ

เพอนมนษยและสงคมสวนใหญเคยรวมกจกรรมเพอสงคมมาตงแตยงเปนเดก เยาวชน นกเรยน นกศกษา บาง

คนท างานเตมเวลา และเปนอาชพหรอท าตลอดชวต บางคนมอาชพหลกอยแลวมารวมงานแบบอาสาสมคร

เชน อาจารย คร แพทย นกกฎหมาย นกธรกจ เปนตน

เอนจโอมกจะท างานในเรองและประเดนทหนวยงานของรฐมกจะท าไดยากเนองจากขอจ ากดของ

ระบบ สถาบน รวมทงเปนงานทตองท าดวยชวตจตใจ ดวยความเสยสละ เชนงานชวยเหลอเดกเรรอน เดกทถก

ละเมด ผดอยโอกาส ผตดเชอเอชไอว ผอพยพ แรงงานตางชาต ฯลฯ

องคกรเหลานสวนใหญจดทะเบยนเปนสมาคม มลนธแลวแตกฎหมายในแตละประเทศ ในบาง

ประเทศหลายกลมไมไดจดทะเบยนกด าเนนงานได ท างานเลกๆ เปนโครงการพฒนาหรอโครงการเฉพาะ

ประเดน องคกรเหลานเปนองคกรทไมแสวงหาก าไร ( non – profit organization )

เอนจโอวนนมอยทกประเทศ ยงพฒนากยงมองคกรเหลานมาก ซงเปนเครองหมายของการมสวนรวม

ในการด าเนนการทางสงคมเศษฐกจและการเมอง เปนกลไกของการเมองภาคประชาชนเพอคานอ านาจรฐและ

ภาคธรกจ เพอธรรมาภบาล (good governance) ความโปรงใสตรวจสอบไดและกระจายอ านาจ

เอนจโอรวมตวกนเปนเครอขายในประเทศและระหวางประเทศสวนใหญรวมตวกนตามประเดนเฉพาะ

ตางๆ เชน สทธมนษยชน สงแวดลอม เดก สตร เปนตน เมอมเรองทตองการแรงสนบสนนกจะรวมกนรณรงค

พรอมเพรยงกนทวโลก (solidarity) กดดนรฐบาลหรอองคกรทเกยวของในรปแบบตางๆ บางครงกไป

ชวยเหลอโดยตรงในประเทศนนๆ เชน กรณสงแวดลอม

ทนชมชน (social capital)เปนค าทยมค าวา “ทน” มาจากเศรษฐศาสตรเพอบอกถงทงสงทเปนขอ

มลคาและคณคาทนบเปนเงนมได แตมความหมายตอชวตของผคนเปนอยางยง หมายถงทนทรพยากรรวมทง

ทรพยากรทชมชนกอใหเกดหรอผลตขน เชน ปจจยส รวมถงเงนและสนทรพยอนๆ ความรถมปญญา

ประสบการณชวตของผคนทนทางสงคมและวฒนธรรม

ทนทางสงคม (social capital) เปนค าทมคนใหความหมายหลากหลาย หมายถง สถาบน

ความสมพนธ กฎเกณฑตางๆ ทก าหนดการอยรวมกนของผคนในสงคม (ธนาคารโลก) หรอหมายถง กฎเกณฑ

ระเบยบขอบงคบความไวใจกน ซงอยในความสมพนธทางสงคม โครงสรางทางสงคมและสถาบนทางสงคมซง

ชวยใหสมาชกบรรลวตถประสงคของตนเองและของชมชน (นารายน) หรอ ลกษณะขององคกรทางสงคม เชน

ความไวใจกน ระเบยบกฎเกณฑและเครอขายซงชวยใหสงคมมประสทธภาพและท าใหประสานการด าเนนงาน

58

ตางๆได (พตนม) หรอ อาจจะกลาวสนๆวา ทนทางสงคมคอระเบยบ กฎเกณฑ วถทรอยรดผคนใหอยรวมกน

เปนชมชน เปนเครอขาย เปนสงคม ทไวใจกนพงพาอาศย ชวยเหลอเกอกลกน ดวยวธการและรปแบบทงเกา

และประยกตสรางสรรคใหม

ทนทางวฒนธรรม (cultural capital) หมายถง คณคาคานยมของสงคมทแสดงออกทางจารต

ประเพณ วถชมชนทมรากฐานจากความรภมปญญาทองถน รวมถงความรและภมหลงของบคคล ซงเปนทมา

จาก ตระกล เผาพนธ สถานภาพทางสงคม (ชนชน) เชนนามสกลของบางคน ต าแหนง สถานภาพทางสงคมทม

ดกรทางการศกษากท าใหคนนนไดรบการยอมรบจากคนทวไปตงแตตนแลว

การเปนฝรงในสายตาคนไทยหลายคนถอวาเปน ทนทางวฒนธรรม สตรไทยจ านวนไมนอยอยาก

แตงงานกบฝรงคนตางจงหวดเขามาท างานในกรงเทพฯมกจะท างานทมคนบานเดยวกนท างานอยกอนแลว

อาศยเปนทนเพอใหนายจางรบเขาท างานคนบานเดยวกนแนะน าหรอรบรองเชนคนขบรถเทกซมากกวา

ครงหนงในกรงเทพฯมาจากรอยเอดคนจนไปอยทไหนกชวยเหลอกนการเปนคนจนจงเปนทนทางวฒนธรรมท

ส าคญ

ความรในเรองการท าอาหารไทย ความรเกยวกบสมนไพร การนวดแผนโบราณ งานหตถกรรมตางๆ

เปนทนทางวฒนธรรมทกอใหเกดผลทางเศรษฐกจ

ทนเฉพาะบคคล (individual capital)คอคณสมบตเฉพาะของบคคล เชน ทกษะ ความคด

สรางสรรค ความกลาหารคณธรรมตางๆ บารม สตปญญา การคนคดประดษฐ ความสามารถเฉพาะตวในการ

ท างาน ความเปนผน า เหลานเปนอะไรทมกจะถายทอดไปสคนอนโดยตรงไมได ถาหากถายทอดไดเปน

รปธรรมอาจจะเรยกวาทนทางปญญา ( Intellectual Capital ) หรอทนความร

( Knowledge Capital)ซงกอใหเกดผลงาน สงสรางสรรคหรอนวตกรรมตางๆ กลายเปน “ยหอ” “แบ

รนด” กลายเปนทนทางวฒนธรรมและทนหรอมลคาทางเศรษฐกจ ทนทงหลายทเกยวของกบบคคลอาจ

เรยกโดยรวมวา ทนมนษย( Human Capital )

สญญาประชาคม ( Social Contract ) หมายถง ขอตกลงภายในรฐทวาดวยสทธและความ

รบผดชอบของรฐและพลเมอง หรอ ในความ หมายทวไปหมายถงขอตกลงวาดวยสทธและความรบผดชอบ

ระหวางกลมและสมาชก โดยปกตถอกนวาสมาชกทกคนในสงคมยอมยอมรบกฎเกณฑตางๆ ในลกษณะของ

สญญาประชาคมโดยปรยายเมอตนเองอยในสงคมนนๆ

59

ค าวาสญญาประชาคมมาจากปรชญาตะวนตกในยคใหมมหลายคนทพดถงค านและเปนพนฐานของ

กฎหมายมหาชน เชนโธมส ฮอบส จอหน ลอค ชาวองกฤษ และทมอทธพลมากทสดคอ ฌอง ฌค รสโซ

นกปรชญาชาวฝรงเศสซงเขยนหนงสอเรอง สญญาประชาคม เมอกลางศตวรรษท 18 ตอมามการน าค าวา

สญญาประชาคมไปใชอยางสบสน โดยมกใชแทน “ค าสญญา” ทนกการเมองผบรหารใหไวกบประชาชนบาง

หรอเปนพนธกจทนกการเมองประกาศไว เปนตน

การทองเทยวเชงนเวศ ( Ecotourism ) หมายถง การทองเทยวทไปกบสงแวดลอม ธรรมชาต อน

เปนทอาศยของสงมชวตและไมมชวตทอยรวมกนและสมพนธกนอยาเปนระบบ การจดการทองเทยวในท

เหลานจงตองค านงถงการอนรกษสภาพหรอระบบชวตหรอระบบนเวศไมใหไดรบการกระทบกระเทอนจนเสย

ความสมดลและเสอมสลายไป

การทองเทยวแหงประเทศไทยใหนยามการทองเทยวเชงนเวศวา การเดนทางไปยงสถานททองเทยว

แหงใดแหงหนง โดยมวตถประสงคเพอการศกษา ชนชม และเพลดเพลนไปกบทศนยภาพ ธรรมชาต สภาพ

สงคม วฒนธรรม และชวตคนในทองถน บนพนฐานความรและรบผดชอบในระบบนเวศ

ค าวานเวศ มาจากภาษาสนสกฤต หมายถงทอยอาศย เชน เดยวกบค าวา eco ทมาจากกรกวา oikos

ซงแปลวาบาน ทอยอาศย (หรอ habitat ในภาษาลาตน) หมายถงทอาศยของสงมชวตและไมมชวตทสมพนธ

กนคน สตว พช แราต

นอกจากการทองเทยวเชงนเวศยงมอกหลายค าทใกลเคยงและเกยวของกน เชนการทองเทยวสเขยว

(green tourism)การทองเทยวเนนสถานทธรรมชาต การทองเทยวเชงชวภาพ (biotourism)การทองเทยวท

เนนศกษาชวตตามธรรมชาตการทองเทยวเชงเกษตร (agorotourism) การทองเทยวท เนนดานการ

เกษตรกรรมในไรนาสวนและวถชวตของเกษตรกร

การทองเทยวเชงนเวศและการทองเทยวเหลานพยายามเรยกตวเองวาการทองเทยวแบบยงยน

(sustainable tourism) เพราะตงอยบนฐานคดดานการพฒนาอยางยงยน(sustainable development)โดย

พยายามดแลทรพยากรใหสามารถใชประโยชนไดชวลกชวหลาน (มใชเอาของลกหลานมาใชกอนจนหมด)จง

ตองลดการใชทรพยากรอยางสนเปลองลดปรมาณของเสยทเปนอนตรายตอสงแวดลอมกระจายรายไดและ

ผลประโยชนใหชมชนในทองถนทมสวนรวมอยาส าคญในการจดการและการบรการนกทองเทยว

ตวอยางของการทองเทยวเชงนเวศ เชน การเดนเสนทางธรรมชาต บรเวณปาไมในอทยาน เขต

อนรกษพนธสตวปาปาชายเลน ปาพร การสองสตวสองนก การส ารวจถ าน าตก การปนเขาไตเขา การลองแกง

60

การนงเรอแพชมถมประเทศ การขมานงชาง การขจกรยานชมภมประเทศ การไปกางเตนนอนพกแรมการด า

น าในทะเลเปนตน

บรบท (context) หมายถง สภาพแวดลอมและเงอนไขตางๆ ทรายลอมเหตการณหนง เรองหนง

ประเดนหนง เชน การศกษาวรรณกรรมยคตนรตนโกสนทรกควรศกษาประวตศาสตรบรบททางสงคม

วฒนธรรมไทยในยคนนเพอจะไดเขาใจเหตการณตางๆทเกดขนในยคนนหรอการศกษาเรองเศรษฐกจหรอ

ประเดนอะไรกไดในยคสมยหนงกควรเขาใจบรบททางสงคมวฒนธรรม ซงมสวนเกยวของอย างส าคญกบ

เศรษฐกจและประเดนนนๆ

การศกษาบรบททางสงคมวฒนธรรมในยคทหนงสอเลมหนงถกเขยนขนเปนปจจยส าคญเพอเขาใจ

สาระส าคญของหนงสอเลมนนซงสมพนธกบวถของสงคม วธคด วธปฏบตตางๆ เชน เกยวกนกบความการต

หลกธรรมค าสอนทางศาสนากด ลวนตองเขาใจบรบทหรอสภาพแวดลอมของสงคมวฒนธรรมและเหตการณ

ตางๆของยคสมยทหลกธรรมค าสอนนนมสวนส าพนธกบโลกทศนชวทศนและชวตของผคนในยคสมยนน

ในวชาการสอสารและภาษาศาสตร บรบทเปนความหมายของสาร (message) (เชน ประโยคหนง)

ความสมพนธของมนกบสวนอนๆของสาร (เชน หนงสอเลมนน) สงแวดลอมทตองการสอสารนนเกดขนรวมทง

ภาพลกษณ (perception) ตางๆทอาจสมพนธกบการสอสารหรอสาระของภาษาจงตองการการตความอนเปน

กระบวนการและวธการทตองวเคราะหบรบทหรอปจจยรายลอมภาษาทตองอออกมานน

วสยทศน (vision) คอภาพแหงอนาคตในอดมคตทจนตนาการไวเปนเปาหมายใหบรรลวสยทศนเปน

ภาทมองคประกอบทชดเจนไมใชความคดลอยๆหรอความพอฝน วสยทศนทดเปนจตนาการทบรรจงวาดไว

อยางประณตสวยงามมพลงแรงบนดาลใจใหผคนอยากใหเปนจรง

วสยทศนทดและมพลงเกดจากความรความเขาใจในอดตและปจจบน เปนหลกฐานสามารถสรางและ

ฉายภาพอนาคตทโดนใจผคน ตอบสนองความรสกนกคดและจตวญญาณนของสงคมความปรารถนาและความ

ใฝฝนความตองการมชวตทดกวา

วสยทศนทดขององคกรกอใหเกดประสทธภาพในการท างานของพนกงานวสยทศนทดทางการเมองท า

ใหผคนเกดความเชอมนเชอวาจะเกดชมชนมงคง สงคมมนคง

ค าวาวสยทศน (vision) มทมาจากค าภรทางศาสนาตางๆและค าสอนของผบญทลวนแตเสนอภาพ

สดทายหรอนมต ภาพในจตนาการแหงสงคมในอดมคตทเรยกกนวาสงคมพระศรอารย (messianic society)

และยคพระศรอารย (messianic Age)

61

ศกยภาพ (potential) หมายถง ความสามารถทยงไมพฒนา หรอยงไมพฒนาเตมท ศกยภาพเปน

พลงภายใน พลงทซอนไวหรอพลงแฝงทยงไมไดแสดงออกมาใหปรากฏ หรอออกมาบางแตไมหมด เชน เมลด

มะมวงทมศกยภาพทจะเตบโตเปนตนมะมวงถาหากไดดนด น แดดด ปยด เดกจ านวนมากมศกยภาพทจะเปน

ผใหญทดและเกงถาหากไดรบการเรยนรทด การศกษาทด สงแวดลอมทด

ทางปรชญา ศกยภาพ (potential-potentiality)ตรงกนขามกบค าวากรรตภาพ หรอภาวะทเปนจรง

(actual-actuality)หรอเรยกกนภาษางายๆวาภาวะแฝง(potential)กบภาวะเปนจรง (actuality)ซงใชใน

ปรชญาตะวนตกตงแตอรสโตเตลพดถงความสมบรณ(perfection)วาเปนภาวะความเปนจรงทบรสทธactus

purus (pureaction)เปลยนแปลงไมได

สวสดการชมชน(community security) หมายถง กจกรรมหรอระบบทชมชนรวมกนคดคนขน

และรวมกนจดการ เพอเปนหลกประกนความมนคงปลอดภยในชวตความเปนอยวนนและวนหนา ระบบน

น าเอาทนของชมชนมาใชอยางฉลาดกอใหเกดผลแบบยงยนส าหรบตนเองและลกหลานวนหนา ทงทรพยากร

ความรภมปญญา เงน ผลผลตรวมทงทนทางสงคมและทนวฒนธรรมการจดระบบสวสดการเกดจากการ

อนรกษ การออมทนทรพยากรของชมชน แลวเอาผลจากการออมและการบรหารจดการมาใชตอบสนองความ

จ าเปนของชวต เชน การน าผลก าไรจากการออมทรพยากรของชมชนมาเปนคารกษาพยาบาลชวยสมาชกเมอ

ไดรบภยพบต เชน บานเรอนไรนาเสยหายจากพาย น าทวม ไฟไหม เปนทนการศกษาบตรหลาน เปนทนฉกน

เปนบ าเหนจน านาญใหสมาชกโดยเฉพาะคนทเคยเปนกรรมการและท างานเพอสวนรวมเปนตน

การจดระบบสวสดการยงรวมความไปถงการจดการวสหกจชมชนตางๆ แลวน าผลก าไรสวนหนงมา

จดเปนสวสดการใหสมาชกและชมชน รวมทงการจดการทรพยากรดน น า ปาสงแวดลอมใหเปนสวสดการคอ

ใหตอบเสนองความจ าเปนพนฐานจดการใหเปนสวสดการไมใชใหเปนธรกจ

บางชมชนอยางบานนาหวา อ าเภอจะนะ จงหวดสงขลาจดระบบสวสดการชมชนโดยการท ากลมออม

ทรพยและจดตงกองทนสวสดการเกอบ100กองทนเพออ านวยความสะดวกและตอบเสนองความจ าเปนของ

ชวตใหชมชน กองทนเหลานมตงแตกองทนตะ เกาอ ถวยชาม ชอนสอม เครองครว ไปจนถงอปกรณในงาน

แตงงาน งานบวช งานศพ รานคา โรงส กองทนสวสดการเดก สตร คนชรา ฯลฯ ใหสมาชกน าสงของเหลานไป

ใชโดยเสยคาเชาแตเพยงเลกนอยเพยงเพอบ ารงรกษาและซอใหมมาทดแทนของเกาใหสมาชกไดรบการ

อดหนนเพอด าเนนกจกรรมบางอยาง เชนอดหนนการเกษตรใหคนชราเปนแรงจงใจใหปลกพรกปลกผกไวกน

ในครอบครวเปนตน

62

อตลกษณ (identity) หมายถง ส านกวาเราเปนใคร และเราแตกตางจากคนอนอยางไร ม

ลกษณะเฉพาะอะไรบาง รวมทงคนอนมองวาเราเปนใคร ซงนกวชาการบางคนอธบายวาเปนการสราง

ขอบเขตของบคคล เพอการแสดงออกถงอ านาจหรอการไดมาซงอ านาจ

ความหมายของค าวาลกษณมมากมาย ขนอยกบส านกปรชญา(Existen-tialism)ทเกดขนระยะรอยป

เศษทผานมาเนนการคนหาตวตนการเปนตวของตวเอง การเปนอสระจากสงทประเพณก าหนดคนเปนใครไมได

อยในค าภร ไมไดอยในนยามของนกปรชญา(คนคอสตวทมเหตผล คนคอบตรของพระเจาฯลฯ)คณเปนใครคอ

การตดสนใจของคณการเลอกของคณเองตางหากซงเปนเรองยากคณเปนอะไรทสอมวนชนก าหนดคณคณ

กลายเปนเหมอนสนคาทถกสงไปตามสายพานโรงงานอตสาหกรรม (สายพานชวตโดยผใหญวบลยเขมเฉลม)

นทเช(1994-1900) นกปรชญาชาวเยอรมนประกาศวาพระเจาตายแลวนกปรชญาชดหลงทนสมยหรอ

ทเรยกกนวาโพสตโมเดรนบางคนพดถงคน ตวตน อตลกษณวาไมมจรงในตวมนเอง คลายจะประกาศวา มนษย

ตายแลว ตวตนตายแลว อตลกษณเปนความสมพนธกบคนอน คณเปนใครไมไดอยในต วคณแตอยท

ความสมพนธกบคนอนอยทวา คณเปนลกหลานใคร มาจากบานไหน เมองไหน เชอสายอะไร สญชาตอะไร

เรยนทไหน รนไหน มลกกคน ท างานทไหน บานอยแถวไหน ไปวดท าบญทไหน สงกดศาสนาไหน

ปรชญานถอวาอตลกษณไมใชอะไรทเกดมาพรอมกบคนแตเปนสงทสงคมสรางขนมา สรางภาษาใหคน

พด ฉน ซงเปนอะไรทไมใชภาววสย(objective)เปนอะไรทสมพนธกบวฒนธรรม ไมมบคคลไมมปจเจกบคคล

หรอตวตน มแตอตลกษณหลากหลายของคนซงสมพนธกบบทบาททางสงคม เชน ผมเปนอาจารย เปนพอ เปน

แฟนฟตบอล แตละบทบาทเปนอตลกษณแตตางกนทสงคมก าหนดใหผมเปนผมทแตกตางกนในแตละบทบาท

นยามเหลานทถกเถยงกนในระหวางคด นกปรชญา นกวชาการเปนเสรภาพทแตละคนสามารถคนหา

ค าตอบทตนเองพอใจและเหนวาน ามาอธบายหรอสรางความเขาใจในชวตแกผคนในยคสมยทมความสบสน ท

มผคนตางกคนหาตวตน หรอ อตลกษณไมวาจะรบหรอปฏเสธวามนมอยหรอไมมมอยอยางไรและท าไม

ในทางสงคมวฒนธรรม อตลกษณและลกษณะเฉพาะทางวฒนธรรมของคนและชมชนซงสบทอดกน

มาจากบรรพบรษถกครอบง าโดยวฒนธรรมกระแสหลกของผมอ านาจมากกวาการพฒนาแนววฒนธรรมชมชน

หรอทองถนนยมพดถงการพฒนาวาเปนกระบวนการ คนสรากเหงา สบคนหาตวตนและ อตลกษณทถกลม ถก

ครอบง า ใหฟนคนมาเปนพลงในการเปลยนแปลงไปสการพงตนเองใหคนความเชอมนและการเคารพตนเอง

ความรภมปญญาและจารตประเพณอนดงาม

333333333333333333333

63

การด าเนนงานกองทนพฒนาบทบาทสตร ความเปนมา

ปจจบนประเทศไทย มประชากรทเปนสตรมากกวาบรษเลกนอย และมแนวโนมทจะเพมขน แต

การ

ทจ านวนประชากรสตรทมมากขนอยางตอเนอง ไมไดหมายความถงการทสตรจะไดรบโอกาสทางสงคม

การศกษาและการเขาไปมสวนรวมทางการเมองเทาเทยมกบบรษแตอยางใด ในทางตรงกนขามสตรยงตกเปน

เหยอความรนแรง และเผชญกบปญหาความไมเสมอภาคระหวางหญงชาย

จากปญหาทเกดขนตอสตรในวนนไมวาจะเปนปญหาการถกกระท าความรนแรงในครอบครว การขาดโอกาสในสงคม ปญหาการถกเลอกปฏบตและทส าคญโอกาสในการดงศกยภาพของสตรมนอย ซงตองสงเสรมและพฒนาอกมาก ดงนน“กองทนพฒนาบทบาทสตร”จงถกจดเปนนโยบายของรฐบาลโดยมวตถประสงคเพอยกระดบและเสรมศกยภาพสตรในทกมตดวยการน าศกยภาพและความแตกตางระหวางหญงชายซงนบวาเปนพลงสงคม อยางหนงทยงไมไดรบการพฒนาอยางเปนระบบ มาใชอยางสรางสรรครวมทงเพอพฒนาและขยายศกยภาพบทบาทสตรใหเปนพลงทางสงคมทเขมแขงสามารถชวยน าพาและรวมสรางสงคม ไปสความเสมอภาคอยางสรางสรรคและมสนตสขอยางเคยงบาเคยงไหลกบผชาย ส าหรบการด าเนนงานดงกลาว รฐบาลจะท างานรวมกบองคกรสตรตงแตระดบทองถนจนถงระดบประเทศ เพอใหโอกาสสตรในทกพนททกชมชนไดมสวนรวมในการรวมคด รวมท า รวมพฒนา เพอสตรทกคน โดยความรวมมอของหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชนและองคกรสตรตางๆ ในการขบเคลอนกองทน เพอใหสตรทกคนไดใชประโยชนจากกองทนพฒนาบทบาทสตร ในการมสวนรวมสรางสรรคพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ หมวด ๓ สวนท ๒ มาตรา ๓๐ ก าหนด

ไววา “บคคลยอมเสมอกนในกฎหมายและไดรบความคมครองตามกฎหมายเทาเทยมกน ชายและหญงมสทธเทา

เทยมกน” ประกอบกบแผนพฒนาสตรในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๑ (พ.ศ.๒๕๕๕-

๒๕๕๙) ไดก าหนดยทธศาสตรการพฒนาสตรไว ๕ ยทธศาสตร ดงน

ยทธศาสตรท ๑ เสรมสรางเจตคตและการยอมรบดานความเสมอภาคระหวางหญงชาย

64

ยทธศาสตรท ๒ การพฒนาศกยภาพและเพมโอกาสทางเศรษฐกจและสงคมของสตรไทย

ยทธศาสตรท ๓ การพฒนาสขภาวะ คณภาพชวต และเสรมสรางความมนคงในชวต

ยทธศาสตรท ๔ พฒนาศกยภาพสตรเพอเพมโอกาสในการเขารวมทางการเมอง การบรหาร

และการตดสนใจในระดบตาง ๆ

ยทธศาสตรท ๕ การเสรมสรางและพฒนาศกยภาพกลไกและองคกรสตรทกระดบ

รฐบาลมนโยบายตองการยกระดบและพฒนาศกยภาพสตรและองคกรสตร โดยก าหนดเปนวาระ

เรงดวนในการจดตง “กองทนพฒนาบทบาทสตร”ซงเรมด าเนนการในป ๒๕๕๕โดยจดสรรเงนใหกองทนเฉลย

จงหวดละ ๑๐๐ ลานบาท มระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยกองทนพฒนาบทบาทสตร พ.ศ. ๒๕๕๕ ลง

วนท 17 กมภาพนธ 2555 เปนตวขบเคลอนกองทนฯ ซงไดก าหนดการด าเนนงานกองทนพฒนาบทบาทสตร

ไวดงน

วตถประสงคของกองทนพฒนาบทบาทสตร

๑. เปนแหลงเงนทนหมนเวยนดอกเบยต าหรอปลอดดอกเบย ในการสรางโอกาสใหสตรเขาถง แหลงทนส าหรบการลงทน เพอพฒนาอาชพ สรางงาน สรางรายได หรอส าหรบการสงเสรมและพฒนาไปสการสรางสวสดภาพ หรอสวสดการใหแกสตร

๒. เปนแหลงเงนทนเพอการพฒนาศกยภาพสตรและเครอขายสตร การเฝาระวงและดแล ปญหาของสตร ตลอดจนการชวยเหลอเยยวยาสตรทประสบปญหาในทกรปแบบ การรณรงคใหสงคมเขาใจปญหาสตรทกมต และการคมครองและพทกษสตร

๓. เปนแหลงเงนทนเพอการสงเสรม สนบสนนการจดกจกรรมในการพฒนาบทบาทสตรและ แกไขปญหาสตรขององคกรตางๆ การสรางภาวะผน า การพฒนาองคความร คณภาพชวต รวมทงเสรมสรางความเขมแขงทางดานเศรษฐกจและสงคมของสตร

๔. เปนแหลงเงนทนเพอการสนบสนนโครงการอนๆ ทเปนการแกไขปญหาและพฒนาสตร ตามทคณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรแหงชาตพจารณาเหนสมควร

การบรหารกองทนพฒนาบทบาทสตร สามารถแยกได 2 สวน คอ สวนกลาง และสวนภมภาค

สวนกลาง มดงน

65

๑. คณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรแหงชาต (คกส.)จ านวน ๓๗ คน ประกอบดวย

๑.๑ นายกรฐมนตรหรอผทนายกรฐมนตรมอบหมาย เปนประธานกรรมการ

๑.๒ กรรมการโดยต าแหนง จ านวน ๑๔ คน

๑.๓ กรรมการผทรงคณวฒ จ านวน ๒๐ คน

๑.๔ ผอ านวยการส านกงานฯ และผอ านวยการส านกงานกจการสตรและสถาบนครอบครว เปน

กรรมการและเลขานการรวม

มหนาท : ๑. ก าหนดนโยบาย ยทธศาสตร มาตรการ แผนงานและแนวทางการด าเนนงาน

๒. ออกระเบยบทเกยวของ

๓. แตงตงผทรงคณวฒหรอทปรกษาในคณะกรรมการกองทนฯ จงหวด/กรงเทพฯ

๔. พจารณาและอนมตจายเพอสนบสนนโครงการทอยนอกเหนออ านาจหนาทคณะกรรมการ

กองทนฯ ต าบล จงหวดและกรงเทพฯ

๕. แตงตงคณะกรรมการบรหารกองทน คณะกรรมการประเมนผล คณะกรรมการตดตาม

และสนบสนนการด าเนนงานจงหวดและคณะอนกรรมการหรอคณะท างานฯ

๒. ส านกงานคณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรแหงชาต

(อยในส านกงานเลขาธการนายกรฐมนตร) มหนาท : เปนส านกงานเลขานการคณะกรรมการ

สถานทปฏบตงาน :สกพส. ตงอยท อาคารส านกงาน ก.พ. ชน ๑ ถนนพษณโลก

เขตดสต กรงเทพฯ รหสไปรษณย ๑๐๓๐๐

โทร. ๐๒ ๒๘๒๙๓๐๖ และ ๐๒ ๒๙๒๙๓๑๐ โทรสาร ๐๒ ๒๘๒๙๓๐๕

ศนยประสานงาน สกพส. ตงอยท ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ

66

ถนนแจงวฒนะ อาคารรฐประศาสนภกด ชน ๓ กรมการพฒนาชมชน

(ส านกพฒนาทนและองคกรการเงนชมชน) รหสไปรษณย๑๐๒๑๐ โทร. ๐๒-๑๔๑๖๕๔๒ โทรสาร ๐๒-๑๔๓๘๙๐๘ - ๙ Websiteกองทนพฒนาบทบาทสตร : www.womenfund.in.th

สายดวน Hotline : ๑๑๑๑ กด ๖

๓. คณะกรรมการบรหารกองทน ประกอบดวยกรรมการซงคณะกรรมการแตงตงจ านวนไมเกน ๑๐

คน

ปจจบนมจ านวน 9 คน ตามค าสง คกส. ท 4/2555 ลว 1 ตลาคม 2555 โดยมปลดกระทรวงมหาดไทยเปนประธาน และมผอ านวยการคณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรเปนกรรมการและเลขานการ

มหนาท :

๑. สนบสนนการด าเนนงานตามนโยบายคณะกรรมการ ๒. บรหารกองทนและพจารณาอนมตการจายเงนสนบสนนกองทนในระดบตาง ๆ

๔. คณะกรรมการประเมนผล ประกอบดวย กรรมการซงคณะกรรมการแตงตงไมเกน ๑๐ คน

ปจจบนมจ านวน 8 คน ตามค าสง คกส. ท 5/2555 ลว 1 ต.ค. 2555 โดยมปลดส านกนายกรฐมนตรเปนประธาน และรองเลขาธการคณะกรรมการพฒนาระบบราชการทเลขาธการคณะกรรมการพฒนาระบบราชการมอบหมายเปนกรรมการและเลขานการ

มหนาท : ตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลการด าเนนงานกองทนฯ

สวนภมภาค มดงน

๑. คณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรจงหวด(คกส.จ.) ประกอบดวยผแทนคณะกรรมการกองทน

พฒนาบทบาทสตรต าบล อ าเภอละ ๑ คน รวมกบผทรงคณวฒ ๕ คน ทคณะกรรมการแตงตง โดยมผวาราชการจงหวดและนายก อบจ.เปนทปรกษา ปจจบนมทงหมด ๗๖ คณะ จ านวน ๑,๒๕๘ ราย

มหนาท :

๑. บรหารกองทน ๒. จดหาสถานทท างานของกองทนฯ

http://www.womenfund.in.th/

67

๓. พจารณาจดสรรเงนใหคณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรต าบล ๔. พจารณาและอนมตจายเงนสนบสนนโครงการ ๕. แตงตงผทรงคณวฒในคณะกรรมการกองทนฯ ต าบล ๖. รายงานผลการด าเนนงาน อยางนอยปละ ๑ ครง

๒. คณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรกรงเทพมหานคร(คกส.กทม.) ประกอบดวยผแทนสมาชกในกรงเทพฯ เลอกกนเอง จ านวน ๑๒ คน รวมกบผทรงคณวฒ ๕ คน ทคณะกรรมการแตงตง ปจจบนม ๑๗ คน มผวาราชการกรงเทพมหานคร เปนทปรกษา

มหนาท : เชนเดยวกบคณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรจงหวด

๓. คณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรต าบล(คกส.ต.) ประกอบดวย ผแทนสมาชกหมบาน

หรอชมชนละ ๑ คน รวมกบผทรงคณวฒ ๕ คน ทคณะกรรมการกองทนฯ จงหวดแตงตง

ปจจบนมคณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรต าบล จ านวน ๗,๒๒๑ คณะ จ านวน ๑๑๑.๔๙๐ ราย(ขอมล ณ ๑๕ กนยายน ๒๕๕๖) มหนาท : ภายในเขตทองทต าบล ดงน

๑. บรหารกองทน ตรวจสอบ ก ากบ ดแล และจดสรรผลประโยชนทเกดในทองทต าบล ๒. จดหาสถานทท างานของกองทนฯ ๓. จดหาทนหรอรายไดเขากองทนฯ ๔. พจารณาโครงการของสมาชกทมายนขอกยมเงน หรอขอรบการสนบสนนจากกองทนฯ ๕. ส ารวจและจดท าขอมลรายละเอยดเกยวกบจ านวนสมาชก โครงการทยนค าขอ เสนอตอ

คกส.จ. ๖. รายงานผลการด าเนนงานตอ คกส.จ. อยางนอยปละ ๑ ครง

๔. คณะกรรมการตดตามและสนบสนนการด าเนนงานจงหวด ประกอบดวย

- ผวาราชการจงหวด เปนประธาน - ผแทนภาคราชการ ภาคเอกชนและผทรงคณวฒ ๑๕ คน เปนกรรมการ - พฒนาสงคมฯ จงหวด เปนกรรมการและเลขานการ

มหนาท :

๑. เสนอแผนการตดตามและสนบสนน

๒. ก ากบ ดแลและสนบสนนการด าเนนงานของคณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรจงหวด/ต าบล

68

๓. รายงานผลการด าเนนงานตอคณะกรรมการประเมนผลอยางนอยเดอนละ ๑ ครง

สมาชกกองทนพฒนาบทบาทสตร

ม ๒ ประเภท ไดแก

๑. สมาชกประเภทบคคลธรรมดาตองมคณสมบต ดงน

๑.๑ สตรผมสญชาตไทย

๑.๒ มอายตงแต ๑๕ ปบรบรณ ขนไป

๑.๓ มภมล าเนาอยในหมบานหรอชมชน ไมนอยกวา ๖ เดอน

๒. สมาชกประเภทองคกรสตร ตองมคณสมบต ดงน

๒.๑ เปนมลนธหรอสมาคม

๒.๒ มทตงอยในทองทไมนอยกวา ๖ เดอน

๒.๓ มผลงานเปนทประจกษ

การขอรบการสนบสนนจากกองทน สมาชกทมสทธขอรบการสนบสนน ไดแก

๑. ประเภทบคคลธรรมดา รวมตวกนตงแต ๕ คนขนไป ๒. ประเภทองคกรสตร

ประเภทโครงการทเสนอขอรบการสนบสนน

๑. ประเภททเปนการกยมเงน (เงนทนหมนเวยน) จดสรรไวรอยละ ๘๐ สมาชกเสนอโครงการไดไมเกน โครงการละ ๒๐๐,๐๐๐ บาท

๒. ประเภททสงเสรม (เงนอดหนน) จดสรรไวรอยละ ๒๐ สมาชกเสนอโครงการไดไมเกนโครงการละ ๒๐๐,๐๐๐ บาท

69

การรายงานผล

สมาชกตองรายงานผลการปฏบตงานและรายงานการใชจายเงนทไดรบการสนบสนนตามแบบท

กองทนก าหนด ภายใน ๓๐ วน นบแตวนสนเดอนมนาคม และวนสนเดอนกนยายน ของทกป

เวนแตระยะเวลาด าเนนโครงการไมเกน ๑๘๐ วน ใหรายงานภายใน ๓๐ วน นบแตวนสนสดโครงการ

ยทธศาสตรกองทนพฒนาบทบาทสตร

วสยทศน

“สรางสรรคพลงสตร ใหเปนพลงส าคญในการพฒนาประเทศ”

ยทธศาสตร

๑. พฒนาศกยภาพสตร

๒. พฒนาอาชพสตร สรางงาน สรางรายไดตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

๓. พฒนาคณภาพชวตของสตรและผดอยโอกาส

๔. พฒนาศกยภาพกองทนพฒนาบทบาทสตร

ขบเคลอนยทธศาสตรกองทน โดยคณะอนกรรมการด าเนนงานตามนโยบายและยทธศาสตรกองทนพฒนาบทบาทสตร รวม ๕ คณะประกอบดวย

๑. คณะอนกรรมการพฒนาศกยภาพสตร ประกอบดวย ทปรกษาคณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาท

สตรแหงชาต(นางสาวศนสนย นาคพงศ) เปนประธานอนกรรมการ และผอ านวยการส านกเสรมสรางความเขมแขงชมชน กรมการพฒนาชมชน เปนอนกรรมการและเลขานการ

๒. คณะอนกรรมการพฒนาอาชพ สรางงาน สรางรายได ตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ประกอบดวย รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย เปนประธานอนกรรมการ และรองอธบดกรมการพฒนาชมชนทไดรบมอบหมาย เปนอนกรรมการและเลขานการ

๓. คณะอนกรรมการพฒนาคณภาพชวตของสตรและผดอยโอกาส ประกอบดวย รฐมนตรวาการ

70

กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย เปนประธานอนกรรมการ และผอ านวยการส านกงานกจการสตรและสถาบนครอบครว เปนอนกรรมการและเลขานการ

๔. คณะอนกรรมการพฒนาศกยภาพกองทนพฒนาบทบาทสตร ประกอบดวย รฐมนตรประจ าส านก

นายกรฐมนตร (นายสนต พรอมพฒน) ทไดรบมอบหมาย เปนประธานคณะอนกรรมการ และผอ านวยการส านกงานกจการสตรและสถาบนครอบครว เปนอนกรรมการและเลขานการ

๕. คณะอนกรรมการดานกฎหมายและระเบยบ ประกอบดวย ปลดส านกนายกรฐมนตร เปนประธาน

คณะอนกรรมการ และหวหนากลมงานนตการ ส านกงานเลขานการกรม กรมการพฒนาชมชน เปนอนกรรมการและเลขานการ

หลกเกณฑและวธการในการเขาถงกองทน

จากระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยกองทนพฒนาบทบาทสตร พ.ศ. ๒๕๕๕ ก าหนดหลกเกณฑการด าเนนงานดงน

๑) คณสมบตของผขอรบการสนบสนนเงนจากกองทน

๑. เปนสมาชกของกองทนเทานน ซงสมาชกของกองทนแบงเปน ๒ ประเภท คอ ประเภทบคคล

ธรรมดา และประเภทสมาชกองคกรสตร โดยในกรณทเปนสมาชกประเภทบคคลธรรมดา ตองมการรวมตวกนตงแต ๕ คนขนไป

๒. ภมล าเนาหรอถนทอย หรอสถานทท างาน หรอส านกงานตงอยในทองททขอยนค าขอไมนอยกวาหกเดอน

๓. บคลากรหรออาสาสมครในการปฏบตงานประจ า หรอมทปรกษาทมความรเกยวกบการชวยเหลอ

การคมครอง และพทกษสตร

๔. ด าเนนการและมผลงานเกยวกบการท างานหรอฝกอาชพ การพฒนา การชวยเหลอคมครองและ

พทกษสทธสตร หรอมผลงานทเปนประโยชนตอสงคมหรอชมชนทเกยวของกบสตร

๕. ไมด าเนนกจการทอาจกอใหเกดความวนวายหรอขดตอความสงบเรยบรอยของประชาชน

71

หลกเกณฑโครงการทจะไดรบการสนบสนนเงนกองทน

๑. โครงการทเปนการกยม ตองมวตถประสงคและเปาหมายในการใชเงนอยางชดเจน ซงมผลตอ การท างานการพฒนาอาชพ การสรางงาน หรอการสรางรายไดเปนส าคญ (ประเภทเงนทนหมนเวยน)

๒. เปนโครงการทสงเสรมการมสวนรวมของสตร องคกรสตร หรอชมชนในการพฒนาศกยภาพบทบาท

สตรและเครอขายสตร การเฝาระวงและดแลปญหาของสตร การชวยเหลอเยยวยาสตรทประสบปญหาในทกรปแบบ การคมครองและพทกษสทธสตร ตลอดจนการรงณรงคใหสงคมเขาใจปญหาสตรในทกมต (ประเภทอดหนน)

๓. เปนโครงการทสงเสรมสนบสนนการจดกจกรรมในการพฒนาบทบาทและแกไขปญหาสตรของ

องคกรตางๆ การสรางภาวะผน า การพฒนาองคความร คณภาพชวต การสรางสวสดภาพหรอสวสดการใหแกสตร รวมทงสงเสรมความเขมแขงทางดานเศรษฐกจและสงคมของสตร (ประเภทอดหนน) ทงน มเงอนไขก าหนดวาโครงการทจะขอรบการสนบสนนตองไมเปนโครงการทไดรบการสนบสนนงบประมาณจากสวนราชการและแหลงเงนทนอน เวนแตกรณไดรบแตไมเพยงพอ

วธการขอรบการสนบสนนเงนจากกองทน ๑. สวนภมภาคใหสมาชกกองทนฯ ยนค าขอพรอมเอกสารหลกฐานตามแบบทคณะกรรมการ

บรหาร

กองทนก าหนดตอคณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรต าบล และคณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรจงหวด ตามล าดบ

๒. กรงเทพมหานครใหสมาชกกองทนฯ ยนค าขอพรอมเอกสารหลกฐานตามแบบทคณะกรรมการ

บรหารกองทนก าหนดตอคณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรกรงเทพมหานคร

ขนตอนการอนมตโครงการ

๑. สมาชกประเภทบคคลธรรมดา/ประเภทกลมองคกรสตร จดท าโครงการ แผนการใชจายเงน และหลกฐานประกอบการน าเสนอโครงการ ยนตอคณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรต าบล(คกส.ต)

๒. คณะกรรมการกองทนพฒนากองทนพฒนาบทบาทสตรต าบล (คกส.ต) ตรวจสอบความครบถวนของหลกฐานประกอบ และพจารณาเหนชอบโครงการ

๓. คณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรต าบล (คกส.ต) น าสงโครงการพรอมหลกฐานประกอบใหส านกงานพฒนาชมชนจงหวด เพอรวบรวมเสนอคณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรจงหวด (คกส.จ)

72

๔. คณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรจงหวด (คกส.จ) พจารณาอนมตโครงการ ๕. คณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรจงหวด (คกส.จ) แจงผลการพจารณาอนมต ตอ

ส านกงานพฒนาชมชนจงหวด และแจงการอนมตโครงการพรอมโอนเงนใหคณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรต าบล (คกส.ต) และมอบอ านาจใหจดท าสญญากบสมาชก หมายเหต กรณกองทนบทบาทสตรกรงเทพมหานคร ใหสมาชกยนขออนมตโครงการกบคณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรกรงเทพมหานคร

วงเงนทไดรบการจดสรรใหจงหวด ซงแยกตามขนาดจ านวนประชากร ดงน

จงหวดขนาดใหญ ประชากรทงหมด ๑,๐๐๐,๐๐๐ คนขนไป จ านวน ๒๐ จงหวด จงหวดขนาดกลาง ประชากรทงหมด ๖๐๐,๐๐๑-๑,๐๐๐,๐๐๐ คน จ านวน ๒๒ จงหวด จงหวดขนาดเลก ประชากรทงหมด ไมเกน ๖๐๐,๐๐๐ คน จ านวน ๓๕ จงหวด

โดยจดสรรใหจงหวด จ านวน 7,250,000,000 บาท โดยแยก เปน ๒ ครง ดงน ๑. ปงบประมาณ ๒๕๕๕ จงหวดละ 20,000,000 บาท เปนเงน 1,540,000,000 บาท 2. ปงบประมาณ 2556 จ านวน 5,710,000,000 บาท (จดสรรตามขนาดของจงหวดละ 50/80/110ลานบาท)

ท ขนาดจงหวด วงเงนไดรบจดสรร(บาท)

แยกเปน

งบอดหนน 20 % งบทนหมนเวยน 80 % งบบรหาร 3% อดหนนสมาชก 97%

1 ขนาดใหญ 130,000,000 780,000 25,220,000 104,000,000

2 ขนาดกลาง 100,000,000 600,000 19,400,000 80,000,000

3 ขนาดเลก 70,000,000 420,000 13,580,000 56,000,000

รวมเงนจดสรรใหจงหวด 7,250,000,000 43,500,000 1,406,500,000 5,800,000,000

การสนบสนนการด าเนนงาน

๑. มการสรางความร ความเขาใจเกยวกบการด าเนนงานกองทนพฒนาบทบาทสตร แกคณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรจงหวด กรงเทพมหานคร ต าบล ทกคณะ

73

๒. มการจดท าสอ และประชาสมพนธเกยวกบการด าเนนงานกองทนฯ ไดแก สอโทรทศน วทยชมชน วทยกระจายเสยงแหงประเทศไทย แผนพบ บวบอรด ไวนล และมการจดนทรรศการในเวทตาง ๆ ทงในสวนกลางและแตละจงหวด

๓. ใหเจาหนาทพฒนาชมชนในจงหวด คกส.จ. คกส.ต. ประชมชแจงการด าเนนงานกองทนพฒนาบทบาทสตรใหกบสมาชกในทกหมบาน ทกชมชน อยางทวถง และในปงบประมาณ 2557 ใหทกจงหวดรณรงคใหมการรบสมครสมาชกเพมขน โดยมเปาหมายในภาพรวมของประเทศใหไดสมาชก จ านวน 13 ลานคน หรอ รอยละ 50 ของสตรทมคณสมบตตามฐานขอมลของกรมการปกครอง

๔. สนบสนนคณะกรรมการกองทนพฒนาบทบาทสตรจงหวด ในการด าเนนงานของกองทน ๕. มการจดท ากจกรรมตามนโยบายการขบเคลอนกองทนพฒนาบทบาทสตร ซงประกอบดวย

5.1 การจดตงศนย OSCC ศนยชวยเหลอสงคม เปนศนยรบเรองราวรองทกข เพอเปนการชวยเหลอปญหาสงคม ใน ๔ เรองหลก คอ การตงครรภไมพรอม(คณแมวยใส) การคามนษย การใชแรงงานเดก การใชความรนแรงตอเดก สตร ผสงอาย และคนพการ โดยมกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยเปนเจาภาพ 5.2 โครงการ “พฒนาสตรไทยสขภาพด”(Healthy women) ซงเปนเรองการตรวจมะเรงเตานม ป 56 จ านวน หนงลานคน ป 57 ขยายผล ๑ตอ ๑๐ เปน สบลานคน โดยมกระทรวงสาธารณสขเปนเจาภาพ 5.3 โครงการ Modern women เปนกจกรรมจดท าเพอใหสตรไทยรอบรทนการเปลยนแปลงของโลก มเปาหมายจดตงศนยการเรยนรทวประเทศผานระบบ IPTV และขายสนคา online ภายใตเวบไซต Thailand Mall.net โดยสตรอยางนอย ๑,๐๐๐,๐๐๐ คน โดยมกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ICT เปนเจาภาพ 5.4 โครงการ Smart women เปนการจดตงศนยภาษาอาเซยน เพอเพมขดความสามารถสตรดานภาษาสอาเซยน ดวยกจกรรมการจดการเรยนการสอนภาษาให แกสมาชกกองทนพฒนาบทบาทสตร ประชาชน นกเรยน นกศกษา เพอเปนการเตรยมความพรอมสประชาคมอาเซยน โดยม ส านกงาน กศน. และ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เปนเจาภาพ 5.5 Banks for women เปนการด าเนนงานตามความรวมมอของธนาคาร กรงไทย ออมสน ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) โดยมวตถประสงค เพอเพมประสทธภาพการบรหารงานและการด าเนนกจการของกองทนพฒนาบทบาทสตร ใหเกดความเขมแขงและสรางการเตบโตอยางยงยนใหแกเศรษฐกจฐานราก และเศรษฐกจชมชน 5.6 การด าเนนกจกรรมโครงการ SMARTLADY Thailand “ผหญงสวย...ดวยความคด” ซงไดด าเนนการเสรจเรยบรอยแลวในป 2557 ใหทกจงหวดสนบสนนการด าเนนงาน SMARTLADY Thailand ทเปนทตของกองทนทง 12 คน และใหจงหวดด าเนนงานกจกรรม PSL

๖. ชองทางการประชาสมพนธงานกองทนพฒนาสตร ไดแก - ทางเวบไซต http://www.womenfund.in.th/ - ทางสถานวทยกระจายเสยงแหงประเทศไทย

http://www.womenfund.in.th/

74

- วทยชมชน - ทวชมชน (IPTV) - หอกระจายขาวประจ าหมบาน - การจดนทรรศการในงานส าคญตาง ๆ เชน งานวนสตรสากล วนสตรไทย ฯลฯ - การออกบธกจกรรมกองทนสตรใน การจดอ าเภอเคลอนท จงหวดเคลอนท - การฝกอบรมเพมศกยภาพของคณะกรรมการกองทนบทบาทสตรในแตละระดบ และสมาชก

………………………………..

75

กลมออมทรพยเพอการผลต

ความเปนมา กรมการพฒนาชมชน ด าเนนการสงเสรม สนบสนนการจดตงกลมออมทรพยเพอการผลต มาตงแต พ.ศ.๒๕๑๗ โดยศาสตราจารย ดร.ยวฒน วฒเมธ อดตอธบดกรมการพฒนาชมชน ไดเรมทดลองด าเนนการครงแรก ๒ แหง คอ ทต าบลขวมง อ าเภอสารภ จงหวดเชยงใหม และต าบลละง อ าเภอละง จงหวดสตล

กลมออมทรพยเพอการผลต เปนการผสมผสานระหวางแนวคดของสหกรณการเกษตร เครดตยเนยน และสนเชอเพอการเกษตร โดยใช “เงนเปนเครองมอในการพฒนาคน” ท าใหคนมคณธรรม มการชวยเหลอเกอกล เอออาทร แบงปนซงกนและกน เกดกระบวนการเรยนรการท างานรวมกน ตามวถทางประชาธปไตย มการยอมรบฟงความคดเหนของเสยงสวนใหญ เคารพในกฎกตกาทมาจากขอตกลงรวมกน เกดการเรยนรการบรหารจดการเงนทนของตนเองเพอจดสรรผลประโยชน และจดเปนสวสดการใหกบสมาชก ท าใหชมชนมแหลงทนในการประกอบอาชพเปนของตนเอง ลดการพงพงแหลงทนจากภายนอกชมชน และทส าคญทสดคอ เปนการฝกคนใหมความอดทน มสจจะ มระเบยบวนยในการใชเงน รจกใชจายเงนอยางมเหตมผล มความเหมาะสม พอประมาณกบตนเองและครอบครวเปนการสรางภมคมกนใหกบครอบครวและชมชนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ

ความหมาย กลมออมทรพยเพอการผลต หมายถง การรวมตวของประชาชน เพอชวยเหลอตนเอง และชวยเหลอซงกนและกน โดยการประหยดทรพยแลวน ามาสะสมทละเลกทละนอย เปนประจ าสม าเสมอ เรยกวา “เงนสจจะสะสม” เพอใชเปนทนใหสมาชกทมความจ าเปนเดอดรอนกยมไปใช ในการลงทนประกอบอาชพหรอเพอสวสดการของตนเอง และครอบครว

แนวคด การด าเนนงานกลมออมทรพยเพอการผลต เกดจากแนวคดทเปนการผสมผสานระหวาง

แนวคดของสหกรณการเกษตร เครดตยเนยน และสนเชอเพอการเกษตร ประกอบดวย ๔ แนวคด ดงน

76

แนวคดท ๑ การรวมคนในหมบาน ใหชวยเหลอซงกนและกน โดยรวมคน ทมฐานะแตกตางกนใหชวยเหลอกน เปนการยกฐานะความยากจนอยบนพนฐานความเชอทวา “จนเงนแตไมจนน าใจ” แนวคดท ๒ การแกไขปญหาการขาดแคลนเงนทนโดยการรวมกลมออมเงน แลวใหสมาชกกยมเปนทนในการประกอบอาชพ

แนวคดท ๓ การน าเงนทนไปใชด าเนนการ ดวยความขยน ประหยด ถกตองเพอใหไดทนคนและมก าไรเปนการสรางรายไดใหกบสมาชก

แนวคดท ๔ การลดตนทนในการครองชพ โดยใหสมาชกมการจดตง ศนยสาธตการตลาดเปนการรวมตวกนซอรวมตวกนขาย สามารถลดตนทนในการซอสนคาอปโภค บรโภค และปจจยการผลตได

หลกการ การด าเนนงานกลมออมทรพยเพอการผลตเปนการรวมตวของประชาชน บรหารจดการ

โดยประชาชน และเพอประโยชนของสมาชกและหมบาน มหลกการด าเนนงาน ดงน ๑. ความรสกเปนเจาของ เปนการสรางความรสกการเปนเจาของ

ใหกบสมาชกทกคน ท า ใหเกดความรบผดชอบ และชวยกนดแลเอาใจใสในการด าเนนงานของกลม

๒. การพงตนเอง ฝกนสยการประหยด และอดออม โดยน าเอาคณสมบตพเศษ ประการของชาวชนบท คอ ความซอสตย ความทนอด และความอดทน มารวมกนในรปกลมท าใหมการรวมเงนทนชมชนเปนของตนเอง ลดการพงพาแหลงทนจากภายนอกหมบาน

๓. หลกคณธรรม ใชการออมทรพยเปนเครองมอในการพฒนาคน เพอใหคนมคณธรรม ๕ ประการ คอ ความซอสตย ความเสยสละ ความรบผดชอบ ความเหนอกเหนใจ และความไววางใจ

๔. หลกการควบคมกนเอง สมาชกกลม ฯ ทกคนจะตองใหความสนใจดแลความเคลอนไหวและตรวจสอบซงกนและกน

วตถประสงค ๑. เพอพฒนาคน โดยใชหลกการกลมออมทรพยฯ เปนเครองมอในการพฒนา

ตนเอง และเพอนสมาชกใหมคณธรรม ๗ ประการ

77

๒. เพอพฒนาเศรษฐกจชมชน โดยการระดมเงนออม จดตงเปนกองทนท าใหชมชนมแหลงเงนทนในการกยมเงนไปประกอบอาชพ ใชตามความจ าเปนของครอบครว และเรยนรกจกรรมเชงธรกจ สามารถเพมรายไดใหกบครอบครว

๒. เพอพฒนาสงคม โดยการปลกฝงคณธรรม ๕ ประการ ปลกฝงวถประชาธปไตยกอใหเกดความสามคค การชวยเหลอเอออาทรตอกน ความรวมมอรวมใจ ความเปนอนหนงอนเดยวกน ความเทาเทยมกนของสมาชก

เงนทนด าเนนการของกลม

เงนทนของกลมออมทรพยเพอการผลต อาจไดมาจากเงนตางๆ ดงน 1. เงนคาสมครเขาเปนสมาชก เงนคาปรบกรณผดสญญา 2. เงนสจจะสะสม เปนเงนทไดจากการออมของสมาชกจ านวนเทาๆกนทกเดอน ซงจะจายเงนคนเมอขาดจากการเปนสมาชกภาพเทานน โดยกลมจะจายผลตอบแทนใหสมาชกในรปของเงนปนผล และเงนสจจะสะสมพเศษ เปนเงนรบฝากจากสมาชกทมเหลอและประสงคจะฝากไวกบกลม ซงสามารถถอนไปใชไดตามความจ าเปน และจายผลตอบแทนเปนดอกเบยหรอเงนปนผลตามระเบยบของกลม 3. เงนอดหนน กลมอาจไดรบเงนอดหนนจากสวนราชการ องคกรปกครองสวนทองถน และองคกรอนๆ

4. เงนกยมจากแหลงเงนทน เชน ธนาคาร หรอสถาบนการเงนอนๆ 5. รายไดอน ๆ เชน ดอกเบย เงนบรจาค

สมาชก สมาชกกลมออมทรพยเพอการผลต ม ๓ ประเภท คอ

๑.สมาชกสามญ ไดแก บคคลธรรมดาในหมบานหรอต าบลทกเพศ ทกวย ทสมครเขามาเปนสมาชกกลม ตามระเบยบขอบงคบของกลม

๒. สมาชกวสามญ ไดแก กลม องคกร ภายในหมบานหรอต าบล ททางราชการสนบสนนและรบรองฐานะทสมครเขามาเปนสมาชกกลม ตามระเบยบขอบงคบของกลม

๓. สมาชกกตตมศกด ไดแก ขาราชการ คหบด ภกษ สามเณร บคคลทมความสนใจ และใหการสนบสนนกลมโดยไมหวงผลตอบแทนตามทคณะกรรมการมมตเหนชอบ

78

คณะกรรมการกลม คณะกรรมการกลมออมทรพยเพอการผลต ประกอบดวยคณะกรรมการ ๔ คณะ แตละคณะ มจ านวนไมนอยกวา ๓ คน ประกอบดวย

๑.คณะกรรมการอ านวยการ มหนาท ก าหนดระเบยบขอบงคบ จดท าบญช/ทะเบยนเอกสาร บรหารงานตางๆของกลม

๒.คณะกรรมการเงนก มหนาท พจารณาค ารองขอกเงนของสมาชก ตดตามการใชจาย

เงนกใหเปนไปตามวตถประสงค เรงรดการสงคนเงนก กรณสมาชกผดสญญา เยยมเยยน/

ชวยเหลอใหค าแนะน าแกสมาชก

๓.คณะกรรมการตรวจสอบ ท าหนาท ตรวจสอบบญช/ทะเบยนเอกสาร ตรวจสอบการ

ด าเนนงานของกรรมการและกจการของกลม

๔.คณะกรรมการสงเสรม มหนาท ชกชวนผสนใจสมครเปนสมาชกกลม เสรมสรางความ

เขาใจในหลกการกลม เผยแพรผลการด าเนนงาน

วาระการด ารงต าแหนง คณะกรรมการกลมออมทรพยเพอการผลต มวาระการด ารงต าแหนง คราวละ 4 ป กจกรรมของกลมออมทรพยเพอการผลต 1.การใหเงนกแกสมาชก เพอเปนทนในการประกอบอาชพและสวสดการของครอบครว 2. การด าเนนงานศนยสาธตการตลาด เพอรวมกนซอ รวมกนขายวสดอปกรณทเปนปจจยการผลต และสนคาอปโภค บรโภค ใหไดในราคาถกและมคณภาพ เชน ขายปย ขายเมลดพนธพช พนธสตว ขาวสาร น ามน เปนตน 3. การด าเนนงานยงฉาง เพอรวมกนขายขาว หรอผลผลตทางการเกษตรเพอใหไดราคาทสง และลดการถกเอาเปรยบจากพอคาคนกลาง 4. การด าเนนงานธนาคารขาว เปนการรวบรวมหรอรบบรจาคขาว เพอใหการสงเคราะหแกผยากไร ขาดแคลน 5. กจกรรมอนๆ ตามระเบยบขอบงคบทกลมก าหนด เชน จดสวสดการแกสมาชก การลงทนธรกจทเปนประโยชนและสามารถชวยเหลอแกไขปญหาความเดอดรอนแกสมาชก ปมน ามน โรงสขาว โรงงานน าดม ลานตากผลผลต แปรรปผลตภณฑ การพฒนากรรมการและสมาชก เปนตน

การเกบรกษาเงนของกลม

79

การเกบรกษา เง น ให กล มออมทรพย เพ อการผลต น า เง นฝากธนาคาร เชน ธนาคารกรงไทย ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร ธนาคารออมสน หรอธนาคารอนๆตามทกลมเหนสมควร และการเปดบญชเงนฝาก ใหประธาน รองประธาน เหรญญก การถอนเงนจะตองลงลายมอชออยางนอย ๒ ใน ๓ โดยใหประธานลงนามดวยทกครง การจดท าทะเบยนเอกสารของกลม

การด าเนนงานกลมออมทรพยเพอการผลต ตองมการจดท าเอกสารทะเบยนตางๆ เพอใชควบคมตรวจสอบการด าเนนงานของกลม ประกอบดวย ทะเบยนรายชอสมาชก ทะเบยนคมเงนสจจะสะสม / เงนสจจะสะสมพเศษ ทะเบยนคมหนงสอเงนก ทะเบยนคมลกหนเงนก ทะเบยนคณะกรรมการ สมดบนทกการประชม เอกสารหลกฐานอนๆ ตามความเหมาะสม

การจดท าบญชของกลม การด าเนนงานกลมออมทรพยเพอการผลต เปนการด าเนนงานเกยวกบเรองเงน จงม

ความจ าเปนตองมการจดท าบญชทเปนเอกสารหลกฐานส าหรบใชควบคม ตรวจสอบการด าเนนงานของกลม ท าใหทราบสถานะการเงนของกลมวามก าไรหรอขาดทน ในการด าเนนงานจ าเปนตองจดท าบญชกลมออมทรพยเพอการผลต ทส าคญประกอบดวย ๑.บญชเงนสด – เงนฝากธนาคาร (ส.) ๒.บญชรายไดและหน สน (ร.) ๓.บญชรายจายและทรพยสน (จ.) ๔.งบก าไร – ขาดทน ๕.งบดล ขอหามการด าเนนงานกลมออมทรพยเพอการผลต

กลมออมทรพยเพอการผลต เปนการระดมเงนออมทรเรมโดยประชาชน ปจจบนจงไมมกฎหมายทบงคบใชโดยตรง ดงนน เพอไมใหกลมออมทรพยเพอการผลตเปนองคกรการเงนนอกระบบ ทไมถกตองตามกฎหมาย พ.ร.บ.การธนาคารพาณชย พ.ศ. ๒๕๐๕ และ พ.ร.บ.การประกอบธรกจเงนทน ธรกจหลกทรพย ธรกจเครดตฟองซเอร พ.ศ. ๒๕๒๒ พ.ร.บ ธรกจสถาบนการเงน พ.ศ. ๒๕๕๑ ดงนน กรมการพฒนาชมชน จงไดท าความตกลงกบธนาคารแหงประเทศไทยโดยมขอหาม ดงน 1. หามรบฝากเงนจากบคคลภายนอกทไมไดเปนสมาชกกลม

2. หามไมใหบคคลภายนอกทมใชสมาชกกลมกเงน 3. หามคดดอกเบยเงนกเกดกวาทกฎหมายก าหนด (รอยละ ๑๕ ตอป)

80

การสงเสรมการจดตงกลมออมทรพยเพอการผลต การจดตงกลมออมทรพยเพอการผลตใหประสบความส าเรจและกลมสามารถด าเนนงานไดอยางเขมแขงยงยนนน พฒนากรควรศกษาแนวคด หลกการและแนวทางการจดตงกลมใหเขาใจอยางชดเจนถองแท ซงในการจดตงกลมม ๓ ขนตอน ขนตอนท ๑ กอนการจดตงกลม เปนการเตรยมความพรอมการจดตง พฒนากรตองศกษาขอมลของหมบาน/ชมชน ทงทางดานเศรษฐกจ สงคมและสภาพปญหา และน าขอมลเขาสเวทพดคยกบผน าชมชนหรอผทสนใจรวมกนวเคราะห เพอใหเหนความส าคญในการออมเงน โดย พฒนากรเปนผกระตน และเปนผเผยแพรแนวคด หลกการ วตถประสงค ตลอดจนวธการด าเนนงานกลมออมทรพยเพอการผลต และคนหาแกนน าหรอกลมเปาหมายทมความสนใจเขารวมในการจดตงกลม ขนตอนท ๒ การจดตงกลม สรางความเขาใจในแนวคด หลกการ วตถประสงค วธการด าเนนงาน แกแกนน าและกลมเปาหมายทจะเขารวมใหมความชดจนยงขน และเปดรบสมาชก เลอกคณะกรรมการ รางระเบยบขอตกลงเบองตน จดท าสมดสจจะสะสม เอกสารทะเบยน/บญช และวางแผนการด าเนนงาน ในการจดตงตองมสมาชกกอตงไมนอยกวา ๑๕ คน ขนตอนท ๓ หลงการจดตงกลม พฒนากรตองตดตาม/สนบสนนการด าเนนงานอยางสม าเสมอ เชน เขารวมประชม ใหค าปรกษาแนะน าดานการบรหารจดการ จดกจกรรมเพมศกยภาพกรรมการ/สมาชก ตดตามผลความกาวหนา เปนตน

การพฒนากลมออมทรพยเพอการผลต การพฒนากลมออมทรพยเพอการผลตไปสความเขมแขง เปนเปาหมายทกรมการพฒนา

ชมชนใหส าคญเปนอยางยง จงไดจดท าเกณฑชวดเพอใชเปนเครองมอในการพฒนากลมออมทรพยเพอการผลตขน เพอใหคณะกรรมการกลมน ามาวางแผนและพฒนาปรบปรงใหดยงขน ปจจบนมเครองมอส าหรบใชในการพฒนากลมออมทรพยเพอการผลต ดงน

๑.การประเมนจดระดบการพฒนากลมออมทรพยเพอการผลต เปนเกณฑทใชประเมนผลการด าเนนงานของกลมออมทรพยเพอการผลต เพอประเมนวากลมมผลการด าเนนงานในแตละดานอยใดระดบใด และมผลในภาพรวมอยในระดบไหน เพอใชในการวางแผนปรบปรง/พฒนากลม ประกอบดวย ๔ ดาน ๓๒ ตวชวด ดงน

๑.ดานโครงสรางและกระบวนการท างาน จ านวน ๑๕ ตวชวด ๒.ดานการบรหารเงนทนและทรพยากร จ านวน ๗ ตวชวด

81

๓.ดานการพฒนาขดความสามารถขององคกร จ านวน ๗ ตวชวด ๔.ดานผลประโยชนตอสมาชกและชมชน จ านวน ๓ ตวชวด เกณฑการจดระดบการพฒนากลม ระดบ ๓ หมายถง กลมทมผลงานด เงอนไขคอ ตองไดคะแนนรวมตงแต ๗๗ คะแนน

ขนไป และตวชวดหลกได ๓ คะแนน จ านวน ๘ ตว ขนไป (ถาไมเปนไปตามเงอนไขทง ๒ อยาง เปนระดบ ๒)

ระดบ ๒ หมายถง กลมทมผลงานพอใช เงอนไขคอ ตองไดคะแนนรวมตงแต ๕๘-๗๖ คะแนน และตวชวดหลกได ๓ คะแนน จ านวน ๖ ตว ขนไป (ถาไมเปนไปตามเงอนไข ทง ๒ อยาง เปนระดบ ๑)

ระดบ ๑ หมายถง กลมทมผลงานตองปรบปรงและพฒนา เงอนไขคอ ไดคะแนนรวมต ากวา ๕๘ คะแนน

๒. การประเมนสขภาพกลมออมทรพยเพอการผลต ผลการประเมนการด าเนนงานมกลมออมทรพยเพอการผลตทผานมา พบวามกลมออม

ทรพยเพอการผลตทมความเสยงในการบรหารจดการ ในปงบประมาณ พ.ศ.๒๕๕๕ กรมฯ จงไดจดท าโครงการสงเสรมสขภาพกองทนชมชนดานธรรมาภบาลขน และจดท าเกณฑตรวจประเมนสขภาพกลมออมทรพยเพอการผลต เพอใหกลมออมทรพยฯมการบรหารจดการเปนไปตามหลก ธรรมาภบาล ด าเนนการตรวจสขภาพทางการเงนกลมออมทรพยเพอการผลต ประกอบดวยเกณฑการประเมน ๔ ดาน ๑๙ ขอ ดงน

๑) ดานการจดท าบญชและทะเบยน จ านวน ๔ ขอ ๒) ดานการบรหารจดการ จ านวน ๑๐ ขอ ๓) ดานระเบยบขอบงคบ จ านวน ๑ ขอ ๔) ดานผลประโยชนของสมาชกและชมชน จ านวน ๔ ขอ

เกณฑการพจารณาผลการปะเมน ๏ ประเมนขอใดได ๑ ถอวา “ไมผาน” หมายถง สขภาพออนแอ และตอง

ด าเนนการแกไขปรบปรงอยางเรงดวน ๏ ประเมนขอใดได ๒ ถอวา “ไมผาน” หมายถง สขภาพพอใช และตอง

ด าเนนการแกไขปรบปรง ๏ ประเมนขอใดได ๓ ใหถอวา“ผาน”หมายถง สขภาพแขงแรง

82

การพฒนาตามเกณฑ หากกลมออมทรพยเพอการผลตทท าการประเมนแลว ผลปรากฏวา “ไมผาน” ในเกณฑการประเมนขอใด ใหจดท าแนวทางการพฒนา และพฒนาตอไปจนกวาจะผาน

นอกจากการพฒนาตามเกณฑดงกลาวแลว ในปงบประมาณ พ.ศ.๒๕๕๗ กรมฯ มกจกรรม/โครงการส าคญ ทใชขบเคลอนและพฒนาการด าเนนงานกลมออมทรพยเพ อการผลต เชน ประชมเชงปฏบตการเพมทกษะดานบญชกลมออมทรพยเพอการผลต สงเสรมกลมออมทรพยเพอการผลตจดสวสดการ มหกรรมรวมพลคนออมทรพยฯ การฝกอบรมตามหลกสตรของโรงเรยนกลมออมทรพยเพอการผลต เปนตน

ระเบยบทเกยวของ ปจจบนการสงเสรมการด าเนนงานกลมออมทรพยเพอการผลต ด าเนนการภายใตระเบยบ

กรมการพฒนาชมชน วาดวยการสงเสรมการด าเนนงานกลมออมทรพยเพอการผลต พ.ศ.๒๕๕๕

สรปไดวากลมออมทรพยเพอการผลตเปนกลไกส าคญในกระบวนการเสรมสรางชมชนใหเขมแขง ท าใหเกดการพฒนาชมชนครอบคลมในหลาย ๆ มต ทงดานเศรษฐกจ สงคม การสงเสรมประชาธปไตยการพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ตลอดจนการสงเสรมวฒนธรรมวถการด ารงชวตของคนในชมชน ซงเปนรากฐาน ในการพฒนาชมชนใหเขมแขงไดอยางยงยนในทสด

83

การด าเนนงานโครงการแกไขปญหาความยากจน(กข.คจ.)

ความเปนมา

ในชวง ป พ.ศ. ๒๕๓๓ พบวาปญหาความยากจนของประชาชนในชนบทไทยมจ านวนมาก โดยผลจากการส ารวจรายไดของครวเรอนทวประเทศของส านกงานสถตแหงชาต และสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศ พบวา คนจนมรายไดต ากวาเสนความยากจน ไดเพมขนคอนขางมากในเขตชนบท และจากขอมลพนฐานระดบหมบาน (กชช.๒ ค) ยงบงบอกวามหมบานลาหลง หรอหมบานเรงรดพฒนาอนดบ ๑ อยจ านวน ๑๑,๖๐๘ หมบาน กระทรวงมหาดไทยจงไดก าหนดด าเนนงานโครงการแกไขปญหาความยากจนขน โดยคณะรฐมนตรมมตเมอวนท ๑๗สงหาคม ๒๕๓๖เหนชอบใหกระทรวงมหาดไทยด าเนนงานโครงการ กข .คจ. ระยะท ๑ระหวางป ๒๕๓๖- ๒๕๔๐ อนมตจดสรรเงน จ านวน ๑๑,๖๐๘ หมบาน และคณะรฐมนตรมมตเมอวนท ๑๗ มถนายน ๒๕๔๐ เหนชอบในหลกการโครงการ กข.คจ. ระยะท ๒ (ป ๒๕๔๐-๒๕๔๔) อนมตจดสรรเงน จ านวน ๑๗,๖๒๗ หมบาน โดยด าเนนการในหมบานทมครวเรอนยากจนมรายไดเฉลยต ากวาเกณฑ ๑๕,๐๐๐ บาท/คน/ป ตามขอมลความจ าเปนพนฐาน (จปฐ.) ปพ.ศ. ๒๕๓๙ เพอขยายการด าเนนงานใหครอบคลมทกหมบานทยงไมไดด าเนนการในระยะท ๑ เมอสนสดระยะเวลาด าเนนงาน ในป ๒๕๔๔ ด าเนนการไดทงสนจ านวน ๒๙,๒๓๔ หมบาน

หลกการ เปนการสนบสนนเงนทนใหในระดบหมบาน แลวมอบอ านาจและหนาทความรบผดชอบให

องคกรประชาชนในหมบานเปนผบรหารจดการเงนทนใหหมนเวยนอยในหมบานตลอดไปภายใตหลกการ ดงน

๑. การมสวนรวมขององคกรประชาชนและประชาชนในหมบานเปาหมายในการรวมคด รวมตดสนใจ รวมท า รวมรบผดชอบและรวมรบผลประโยชน

๒. การใชขอมลครวเรอนเปาหมายจากการจดเกบขอมลและตรวจสอบขององคกรประชาชนในหมบาน

๓. การมอบอ านาจและหนาท ความรบผดชอบใหองคกรประชาชนในหมบานเปาหมาย คอ คณะกรรมการ กข.คจ.หมบาน เปนผบรหารจดการเงนทนใหหมนเวยนคงอยในหมบานตลอดไป โดยมเจาหนาทพฒนาชมชนเปนผสงเสรมสนบสนน ตรวจสอบ และตดตามการด าเนนงานโครงการ กข.คจ. ใหมประสทธภาพ

84

๔. สนบสนนเงนทนเพอประกอบอาชพแกครวเรอนเปาหมาย หมบานละ ๒๘๐,๐๐๐ บาท

วตถประสงค เพอใหครวเรอนยากจนเปาหมายทมรายไดต ากวาเกณฑความจ าเปนพนฐาน (จปฐ.) ไดมแหลงเงนทนในระดบหมบาน ส าหรบยมไปประกอบอาชพ หรอขยายกจการอาชพของตน เพอเพมรายไดและพฒนาคณภาพชวตใหดขน

การด าเนนงานโครงการแกไขปญหาความยากจน(กข.คจ.)

โครงการแกไขปญหาความยากจน ด าเนนงานภายใตระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวย

การบรหารและการใชจายเงนโครงการแกไขปญหาความยากจน พ.ศ.๒๕๓๖ และฉบบท ๒พ.ศ.

๒๕๓๙ซงไดยกเลกไปแลว ปจจบนด าเนนงานตามระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการบรหาร

และการใชจายเงนโครงการแกไขปญหาความยากจน พ.ศ.๒๕๕๓และแนวทางการด าเนนงานท

กรมการพฒนาชมชนก าหนด

โครงสรางการบรหารและบทบาทหนาท

๑. กรมการพฒนาชมชน อ านาจหนาท ควบคมดแลและตรวจสอบการใชเงนโครงการ กข.คจ.ใหเปนไปตาม

วตถประสงคของการตงงบประมาณและระเบยบของทางราชการ

๒. ส านกงานพฒนาชมชนจงหวด/อ าเภอ อ านาจหนาท (๑) สงเสรมความเขมแขงของเครอขายหมบาน กข.คจ. (๒) สนบสนนและประสานงาน (๓) ก ากบดแล ตดตาม ประเมนผล และรายงานผลการด าเนนงาน (๔) ปฏบตหนาทอนตามทอธบดกรมการพฒนาชมชนมอบหมาย

๓. คณะกรรมการอ านวยการแกไขปญหาความยากจนจงหวดจ านวน ไมเกน ๑๑ คน(ผวาราชการจงหวดเปนผลงนามแตงตง) ประกอบดวย (๑) รองผวาราชการจงหวด ทรบผดชอบงานพฒนาชมชนเปนประธาน (๒) ผแทนของหนวยงานราชการทเกยวของเปนกรรมการ (๓) ผแทนองคกรปกครองสวนทองถนระดบจงหวด เปนกรรมการ

85

(๔) ผทรงคณวฒภายในจงหวดทมความรความสามารถดานการ บรหารจดการเงนทนชมชน เปนกรรมการ (๕) พฒนาการจงหวด เปนกรรมการและเลขานการ (๖) หวหนากลมงานทรบผดชอบงานโครงการ กข.คจ. เปนกรรมการและผชวยเลขานการ อ านาจหนาท

(๑) สงเสรมความเขมแขงของเครอขายหมบาน กข.คจ. (๒) สนบสนนและประสานงาน

(๓) ก ากบดแล ตดตาม ประเมนผล และรายงานผลการด าเนนงาน (๔) ปฏบตหนาทอนตามทไดรบมอบหมาย

๕.คณะกรรมการอ านวยการแกไขปญหาความยากจนอ าเภอจ านวน ไมเกน ๙ คน (นายอ าเภอเปนผลงนามแตงตง) ประกอบดวย (๑) นายอ าเภอ/ปลดอ าเภอผเปนหวหนากงประจ ากงอ าเภอ เปนประธาน (๒) ผแทนของหนวยงานราชการทเกยวของ เปนกรรมการ (๓) ผแทนองคกรปกครองสวนทองถนในอ าเภอ เปนกรรมการ (๔) ผทรงคณวฒในอ าเภอทมความรความสามารถดานการบรหารจดการเงนทนชมชน เปนกรรมการ (๕) พฒนาการอ าเภอ/กงอ าเภอ เปนกรรมการและเลขานการ (๖) นกวชาการพฒนาชมชนผรบผดชอบโครงการ กข.คจ. เปนกรรมการและผชวยเลขานการ อ านาจหนาท

(๑) สงเสรมความเขมแขงของเครอขายหมบาน กข.คจ. (๒) สนบสนนและประสานงาน (๓) บรหารจดการเงนทนโครงการ กข.คจ.อ าเภอ (๔) ก ากบดแล ตดตาม ประเมนผล และรายงานผลการด าเนนงาน

(๕) ปฏบตหนาทอนตามทไดรบมอบหมาย ๕.คณะกรรมการอ านวยการแกไขปญหาความยากจนระดบต าบลจ านวนไมเกน ๗ คน (นายอ าเภอเปนผลงนามแตงตง) ประกอบดวย (๑) ปลดอ าเภอผประสานงานประจ าต าบลเปนประธาน (๒) ผแทนหนวยงานราชการทเกยวของ เปนกรรมการ

86

(๓) ผแทนองคกรปกครองสวนทองถนในต าบล เปนกรรมการ (๔) ประธานคณะกรรมการ กข.คจ.หมบานเปนกรรมการ (๕) ผทรงคณวฒภายในต าบลทมความรความสามารถดานการบรหารจดการเงนทนชมชนเปนกรรมการ (๖) พฒนากรผรบผดชอบประจ าต าบล เปนกรรมการและเลขานการ อ านาจหนาท

(๑) สงเสรมความเขมแขงของเครอขายหมบาน กข.คจ.ภายในต าบล (๒) สนบสนนและประสานงาน

(๓) ก ากบดแล ตดตาม ประเมนผล และรายงานผลการด าเนนงาน (๔) ปฏบตหนาทอนตามทไดรบมอบหมาย

๖.คณะกรรมการ กข.คจ.หมบาน

คณะกรรมการ กข.คจ.หมบานมจ านวน ๗ - ๙ คน มวาระคราวละ ๔ ป(ตามระเบยบฯ พ.ศ.๒๕๕๓ ขอ ๙) โดยนายอ าเภอเปนผลงนามแตงตง ประกอบดวย

(๑) ประธานคณะกรรมการหมบาน (กม.) จ านวน ๑ คน (๒) ผแทนคณะกรรมการหมบาน (กม.) จ านวน ๑ คน (๓) ผแทนสมาชกสภาองคกรปกครองสวนทองถน จ านวน ๑ คน (๔) อาสาพฒนาชมชน จ านวน ๑ คน (๕) ผแทนกลมออมทรพยเพอการผลตหรอกลมอาชพ จ านวน๑ คน (๖) ผแทนคณะกรรมการพฒนาสตรหมบาน ไมเกน ๒ คน (๗) ผแทนองคกรชมชนอนหรอผทรงคณวฒในหมบาน ไมเกน ๒ คน

โดยใหหวหนาครวเรอนเปาหมายประชมเพอคดเลอกผแทนฯ ตามขอ (๗) อ านาจหนาท(ตามระเบยบฯ พ.ศ.๒๕๕๓ ขอ ๑๐)

(๑) บรหารจดการเงนโครงการ กข.คจ.หมบาน (๒)พจารณาอนมตโครงการและเงนยมแกครวเรอนเปาหมาย

(๓) ตดตาม สงเสรม สนบสนนการประกอบอาชพของครวเรอนเปาหมาย (๔) จดท าระบบขอมล จดท าเอกสาร บญช ทะเบยนตามโครงการ กข.คจ. (๕) รายงานผลการด าเนนงานตามโครงการ กข.คจ. (๖) แกไขปญหาทเกดขนจากการด าเนนงานตามโครงการ กข.คจ

87

ครวเรอนเปาหมาย

“ ครวเรอนเปาหมาย ”หมายถง ครวเรอนในหมบานเปาหมายตามโครงการ กข.คจ. ทมรายไดเฉลยตอคนตอปต ากวาเกณฑความจ าเปนพนฐาน (จปฐ.) แนวทางการคดเลอกและจดท าบญชทะเบยนครวเรอนเปาหมาย ดงน

๑. ใหคณะกรรมการ กข.คจ.หมบาน คดเลอกครวเรอนยากจนทมรายไดเฉลยต ากวาเกณฑ (จปฐ.)ตามขอมล (จปฐ.)ปทไดรบงบประมาณด าเนนการ โดยจดท าบญชทะเบยนครวเรอนเปาหมายเรยงล าดบไว และใหเปนครวเรอนเปาหมายผมสทธยมเงนทนตามโครงการ กข.คจ. (๑) กรณทมครวเรอนมรายไดต ากวาเกณฑ (จปฐ.) เพมขนภายหลงใหถอเปนครวเรอนเปาหมายผมสทธยมเงนทน กข.คจ.เพมเตม (๒) ใหปรบปรงบญชทะเบยนครวเรอนเปาหมายใหเปนปจจบนทกป โดยยดครวเรอนเปาหมายเดมเปนหลก และใหน ารายชอครวเรอนเปาหมายทเกดขนใหม ตาม(๑) ตอทายในบญชทะเบยนครวเรอนเปาหมายเดม โดยใหครวเรอนเปาหมายตามบญชทะเบยนครวเรอนเปาหมายทจดไวครงแรกไดยมจนครบถวนกอน จงใหครวเรอนเปาหมายทเกดขนภายหลงไดยมในล าดบถดไป ๒.กรณครวเรอนเปาหมาย ในหมบาน กข.คจ. มรายไดเฉลยผานเกณฑ (จปฐ.) ครบทกครวเรอน แตครวเรอนเปาหมายยงไมบรรลวตถประสงคดานการพฒนาคณภาพชวต ใหคณะกรรมการ กข.คจ.หมบาน บรหารเงนทนโครงการ กข.คจ. ใหครวเรอนเปาหมายใชเปนเงนทนในการประกอบอาชพ เพอพฒนาคณภาพชวตครวเรอนเปาหมายใหบรรลวตถประสงคดงกลาว

เงนทนโครงการ กข.คจ.(ตามระเบยบฯ พ.ศ.๒๕๕๓ ขอ ๑๒) ประกอบดวย

๑. เงนอดหนนจากรฐบาล

๒. เงนอดหนนจากองคกรปกครองสวนทองถน

88

๓. ดอกผลหรอผลประโยชนอนใดทเกดจากเงนโครงการ กข.คจ.

๔. เงนบรจาคหรอเงนชวยเหลออนใดทใหโดยไมมเงอนไขหรอขอผกพน

๕. เงนกตามโครงการ กข.คจ.

๖. เงนอนใดทหนวยงานอนหรอองคกรอนสนบสนนใหเปนเงนโครงการ กข.คจ.

การบรหารเงนทนโครงการ กข.คจ. การด าเนนงานโครงการ กข.คจ. ภายใตระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการบรหารและการใชจายเงนโครงการแกไขปญหาความยากจน พ.ศ.๒๕๕๓ มแนวทางการบรหารเงนทน กข.คจ. ดงน ๑.การพจารณาอนมตโครงการและเงนยม ใหคณะกรรมการ กข.คจ. หมบาน พจารณาอนมตโครงการและเงนยมตามล าดบบญชทะเบยนครวเรอนเปาหมาย และตองไดรบความเหนชอบจากพฒนากรผรบผดชอบประจ าต าบล(ตามระเบยบฯ พ.ศ.๒๕๕๓ ขอ ๑๗)มแนวทางปฏบต ดงน ๑) ใหพจารณาอนมตโครงการและเงนยมแกครวเรอนเปาหมาย ตามบญชทะเบยนครวเรอนเปาหมาย ทไดจดท าไวครงแรกไดยมจนครบถวนกอน จงใหครวเรอนเปาหมายทเกดขนใหมภายหลง ไดยมในล าดบถดไป ๒) กรณหมบานทครวเรอนมรายไดผานเกณฑ (จปฐ.) ครบทกครวเรอนใหคณะกรรมการ กข.คจ.หมบาน พจารณาอนมตโครงการและเงนยมแกครวเรอนเปาหมาย ทยงไมบรรลวตถประสงคดานการพฒนาคณภาพชวตใชเปนเงนทนในการประกอบอาชพเพอสรางรายได ส าหรบพฒนาคณภาพชวตตอไป ๓) ประเภทอาชพทครวเรอนเปาหมายสามารถเสนอขอยมเงนไดแก ๑) อตสาหกรรมในครวเรอน๒) คาขาย๓) งานชาง๔) เกษตรกรรม๕) อาชพอนๆ ตามทคณะกรรมการ กข.คจ.เหนชอบ ๔) การพจารณาจ านวนเงนยมของครวเรอนเปาหมาย โดยพจารณาจากความสามารถในการสงใชเงนยมประเภทอาชพตามความเหมาะสมและเปนไปได ระยะเวลาทจะกอใหเกดรายไดเปนตน ๕) เงอนไขในการใชเงนยมของครวเรอนเปาหมาย คอ ใหน าไปใชประกอบอาชพตามโครงการทเสนอขอยมมขอหาม ดงน ๕.๑ หามน าไปใชหนสนเดม

89

๕.๒ หามน าไปบรณะ ซอมแซมทอยอาศย ๕.๓ หามน าไปใชจายในครอบครว

๒.อนมตเงนยมของคณะกรรมการ กข.คจ.หมบาน ๑) คณะกรรมการ กข.คจ.หมบาน พจารณาอนมตเงนยมใหแกครวเรอนเปาหมาย ใหพจารณาตามล าดบตามบญชทะเบยนครวเรอนเปาหมาย ๒) การพจารณาอนมตเงนยมตองไดรบความเหนชอบจากพฒนากรผรบผดชอบประจ าต าบลและไมควรใชวธการหารเฉลยเงนทน ควรพจารณาตามความจ าเปน ความเหมาะสมของแตละโครงการและค านงถงผลตอบแทนทจะไดรบ ๓.การท าสญญายมเงนตามโครงการ กข.คจ.

การท าสญญายมเงนทน กข.คจ. ด าเนนการ ดงน ๑) แจงใหหวหนาครวเรอนเปาหมายหรอผแทนทไดรบอนมตโครงการและเงนยม

ใหท าสญญายมเงน ภายใน ๓ วน นบแตวนทรบแจงการอนมตโครงการและเงนยม ๒)รายงานผลการอนมตเงนยมใหอ าเภอทราบ และปดประกาศใหทราบโดยทวกน ณ ศนย

ปฏบตการหมบานโครงการ กข.คจ. หรอในทเปดเผยของชมชน ๓) การท าสญญายมเงน ใหประธานคณะกรรมการ กข.คจ.หมบาน และหวหนาครวเรอน

เปาหมายหรอผแทน เปนคสญญาและเปนผมอ านาจลงนามในสญญา ในกรณทประธานคณะกรรมการ กข.คจ.หมบาน ไมอยหรอไมสามารถปฏบตหนาทได ใหรองประธานคณะกรรมการ กข.คจ.หมบาน หรอกรรมการทคณะกรรมการ กข.คจ.หมบานมอบหมาย เปนผลงนามในสญญายมเงนแทน

๔) ใหท าสญญายมเงนทน กข.คจ. (ตามแบบทแนบทายระเบยบฯ)จ านวน ๓ ชด เกบทหวหนาครวเรอนเปาหมายผยมเงน ๑ ชด คณะกรรมการ กข.คจ.หมบาน ๑ ชดและส านกงานพฒนาชมชนอ าเภอ ๑ ชด

๔.การเบกจายเงนใหครวเรอนทไดรบอนมตใหยมเงน การเบกจายเงนกองทน กข.คจ. ใหแกครวเรอนทไดรบอนมตใหยมเงน ใหคณะกรรมการ

กองทน กข.คจ. หมบาน โอนเงนเขาบญชเงนฝากของหวหนาครวเรอนเปาหมายเตมจ านวนทไดรบอนมตใหยม และออกใบรบเงนยมของครวเรอนเปาหมาย ตามแบบทก าหนด ๕.การช าระคนเงนยมของครวเรอนเปาหมาย

90

ใหคณะกรรมการ กข.คจ.หมบาน ก าหนดระยะเวลาการช าระคนเงนยม ทงน ตองไมเกน ๓ ป นบแตวนท าสญญาและเมอสมาชกช าระคนเงนกแลวคณะกรรมการตองน าฝากธนาคารภายใน ๓ วนท าการ

๖.การผอนผนการช าระคนเงนยม กรณมเหตสดวสย ภยพบต ภยธรรมชาต หรอเหตจ าเปนอนใดใหหวหนาครวเรอนเปาหมายหรอผแทน ยนค ารองพรอมเหตผลความจ าเปนเพอขอผอนผนระยะเวลาการสงใชคนเงนยมตอคณะกรรมการ กข.คจ.หมบาน และใหพจารณาเปนรายกรณ

๗.การรายงานผลการด าเนนงานและการจดท าเอกสารบญช ๑) คณะกรรมการ กข.คจ.หมบาน แจงผลการพจารณาอนมตโครงการและอนมตเงนยม

แกครวเรอนเปาหมายใหอ าเภอทราบทกครง เมอมการพจารณาอนมตโครงการและอนมตเงนยม ๒) คณะกรรมการ กข.คจ.หมบาน จดท าเอกสารบญช ตามแบบทก าหนด ไดแก

๑) สมดบญชทะเบยนครวเรอนเปาหมาย (เลมสมวง) ๒) บญชคมเงนฝากธนาคาร โครงการ กข.คจ. (เลมสเขยว) ๓) บญชคมลกหน โครงการ กข.คจ. (เลมสเหลอง) ๓) เมอมการ รบเงนยม – สงใชคนเงนยม ของครวเรอนเปาหมายใหมหลกฐานการรบเงนยม การสงใชคนเงนยม พรอมจดท าบญชและลงทะเบยนรายการขอมลใหถกตองเปนปจจบน

๘.การตดตามและสนบสนนครวเรอนเปาหมายทยมเงนของคณะกรรมการ กข.คจ.หมบาน

คณะกรรมการ กข.คจ.หมบาน จะตองตดตามสนบสนนการประกอบอาชพของครวเรอนเปาหมายภายหลงจากทไดรบเงนยมเพอทราบผลวาเงนยมไปประกอบอาชพตามทระบไวในโครงการจรงหรอไมผลการประกอบอาชพเปนอยางไร มปญหาหรอตองชวยเหลอแกไขอยางไร และมความพรอมในการคนเงนยมตามจ านวนและระยะเวลาทก าหนดในสญญาหรอไม

บทบาทของเจาหนาทพฒนาชมชน ๑.๑ พฒนากรผรบผดชอบหมบานเปาหมาย ท าหนาทสงเสรม สนบสนน การด าเนนงาน

โครงการ กข.คจ. ดงน

91

๑) สงเสรมกระบวนการเรยนรในการบรหารจดการแกคณะกรรมการ กข.คจ.หมบาน ๒) สงเสรม สนบสนน การประกอบอาชพของครวเรอนเปาหมาย

๓) สนบสนนการจดท าระบบขอมลและเอกสาร บญชคมตางๆ ๔) ตดตาม ตรวจสอบ ก ากบ ดแลเงนทน กข.คจ. ๕) รายงานผลการด าเนนงานตามโครงการ กข.คจ.

๖)ปฏบตงานอนๆ ตามทพฒนาการอ าเภอมอบหมาย

………………………………..

92

การด าเนนงานกองทนหมบานและชมชนเมอง

1. หลกการส าคญ

กองทนหมบานและชมชนเมอง เปนนโยบายทส าคญของรฐบาล ส าหรบมงแกไขปญหาความยากจนของประชาชน โดยรฐบาลไดจดตงกองทนหมบานและชมชนเมอง แหงละ 1 ลานบาท เพอเปนแหลงเงนทนส าหรบประชาชน ในการสรางงาน สรางอาชพ สรางรายได ลดรายจาย และบรรเทาเหตฉกเฉนและความจ าเปนเรงดวน ดวยการใหเงนทน 1 ลานบาท เปนทนหมนเวยนอยในหมบาน และชมชนเมอง โดยใหประชาชนในหมบานและชมชนเมอง บรหารจดการกนเอง ซงนโยบายดงกลาว จงเปนเสมอนเครองมอในการพฒนา “คน” และ”การเรยนร” เพอน าไปสการเสรมสราง “ความเขมแขง” ของหมบานและชมชน

2. ปรชญา กองทนหมบานและชมชนเมอง มปรชญาในการด าเนนงาน ดงน

1. เสรมสรางส านกความเปนชมชนและทองถน 2. ชมชนเปนผก าหนดอนาคต และจดการหมบานและชมชนดวยคณคาและภมปญญา

ของตนเอง 3. เกอกลประโยชนตอผดอยโอกาสในหมบานและชมชน 4. เชอมโยงกระบวนการเรยนรรวมกนระหวางชมชน ราชการ เอกชนและ

ประชาสงคม 5. กระจายอ านาจใหทองถน และพฒนาประชาธปไตยพนฐาน

3. วตถประสงค 1. เปนแหลงเงนทนหมนเวยน ส าหรบการลงทนเพอการพฒนาอาชพ สรางงาน สรางรายได หรอ

เพมรายได ลดรายจาย และบรรเทาเหตฉกเฉน/ความจ าเปนเรงดวน 2. สงเสรมและพฒนาหมบานและชมชนเมอง ใหมขดความสามารถ ใหเกดการจดระบบ

เงนกองทน และบรหารจดการเงนกองทน 3. เสรมสรางกระบวนการ “พงพาตนเอง” ของหมบานและชมชนเมอง ใหเกดการเรยนร

การสรางและพฒนาความคดรเรม และเสรมสรางศกยภาพและสงเสรมเศรษฐกจพอเพยง 4. กระตนเศรษฐกจในระดบฐานราก ใหเกดการเสรมสรางภมคมกนทางเศรษฐกจและ

สงคมในอนาคต 5. เกดศกยภาพ/ความเขมแขงของประชาชนในหมบาน/ชมชนเมอง ในดานเศรษฐกจและสงคม

4. กลไกการบรหารและจดการ

93

กองทนหมบานและชมชนเมอง มกลไกการบรหารจดการแบงออกเปน 4 ระดบ คอ 4.1 ระดบชาต 4.1.1 คณะกรรมการกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต(กทบ.) ประธาน คอ นายกรฐมนตร หรอ รองนายกรฐมนตร หรอ รฐมนตร ทนายกรฐมนตร มอบหมาย เลขานการ คอ ผอ านวยการกองทนหมบานและชมชนเมอง มหนาท - ก าหนดนโยบายการจดตงและแนวทางการบรหาร กทบ. - ก าหนดแผนการจดหาเงนและแผนการจดสรรเงนแกกองทน - จดท ารางกฎหมาย ออกระเบยบ ขอบงคบ ค าสง เกยวกบ การบรหารงานกองทน 4.1.2 ส านกงานกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต (สทบ.) ผอ านวยการ คอ นายสนต อทยพนธ มหนาท เปนส านกเลขานการของคณะกรรมการกองทนหมบานและชมชนเมอง แหงชาต (กทบ.) 4.2 ระดบจงหวด มคณะอนกรรมการสนบสนนและตดตามการด าเนนงานกองทนหมบานระดบจงหวด

ประธาน คอ ผวาราชการจงหวด เลขานการ คอ พฒนาการจงหวด

มหนาท - รบขนทะเบยนกองทน ใหความเหนผลการประเมนความพรอม ของกองทน - ตดตามตรวจสอบการด าเนนงานกกองทนในจงหวดใหเปนไปตามระเบยบ

เกดความโปรงใส บรรลตามเปาหมายและวตถประสงค - ประสานความรวมมอเพอสนบสนนดานวชาการและการจดการของกองทน - จดท าระบบขอมล ประชาสมพนธ รายงานผลการด าเนนงานของกองทน

4.3 ระดบอ าเภอ มคณะอนกรรมการสนบสนนและตดตามการด าเนนงานกองทนหมบานระดบอ าเภอ ประธาน คอ นายอ าเภอ เลขานการ คอ พฒนาการอ าเภอ มหนาท - ประเมนความพรอมกองทนหมบานและชมชนเมอง - สนบสนนการเตรยมความพรอม - สรางความเขมแขงของหมบานและชมชนเมอง - สนบสนนและตดตามการด าเนนกจกรรมของกองทน

- ปฏบตหนาทตามท คณะอนกรรมการสนบสนนและตดตาม การด าเนนงานกองทนหมบานระดบจงหวดมอบหมาย

94

4. ระดบหมบานหรอชมชนเมอง มคณะกรรมการกองทน 9-15 คน มาจากการคดเลอกกนเองโดยเวทชาวบาน (สมาชก) โดยควรค านงถงจ านวนกรรมการชายและหญงในสดสวนทใกลเคยงกน มหนาท - บรหารจดการ ตรวจสอบ ก ากบ ดแล จดสรรผลประโยชน ของเงนกองทน - ออกระเบยบขอบงคบเกยวกบการบรหารกองทน และตองไดรบ ความเหนชอบจากทประชมสมาชก

- รบสมาชกและจดท าทะเบยนสมาชก ส ารวจและจดท าขอมล เกยวกบอาชพ - พจารณาใหสมาชกกเงนตามระเบยบทก าหนด ท านตกรรมกบสมาชก - จดหรอเรยกประชมสมาชก จดท าบญช

5. บทบาทกรมการพฒนาชมชนกบการด าเนนงานกองทนหมบาน 1. สนบสนน ใหค าแนะน า และเปนทปรกษา ในกระบวนการจดเวทประชาคมของทกกองทน เพอสรางความรความเขาใจการด าเนนงานกองทน การสรางจตส านกรวม การเลอกกรรมการกองทน การรางระเบยบกองทน และการแกปญหาและอปสรรคตางๆ ทเกดขนกบกองทน 2. พฒนาศกยภาพคณะกรรมการกองทน 3. ใหค าแนะน าการพฒนาอาชพ การจดท าบญช กระบวนการบรหารจดการกองทน และการแกปญหาสมาชกไมคนเงนโดยใชมาตรการทางสงคมและทางกฎหมาย 4. สนบสนนใหมการสรางและพฒนาเครอขายระดบต าบล อ าเภอ และจงหวด 5. ประสานหนวยงานภาครฐ เอกชน องคกรเครอขาย องคกรปกครองสวนทองถน สนบสนนการด าเนนงานกองทนหมบาน 6. ตดตามเยยมเยยน ใหค าปรกษา ใหค าแนะน า ใหก าลงใจ ทงแกกรรมการและสมาชกกองทนทกหมบาน 7. จดตงคลนกกองทนหมบานและชมชนเมองระดบอ าเภอ จงหวด เขต และกรมฯ เพอใหค าแนะน า ค าปรกษา ตอบปญหาขอของใจ เกยวกบการด าเนนงานกองทนหมบานในทตงโดยตรง และทาง INTERNET

8. สนบสนนกองทนหมบานและชมชนเมองจดทะเบยนเปนนตบคคล

6. กระบวนการทด าเนนการใหกองทนฯ ไดเกดการจดการความร 1. ประชม/อบรมสมาชกกองทนและกรรมการกองทน ทงในระดบหมบานและระดบอ าเภออยางตอเนอง เพอพฒนาความรความสามารถใหกรรมการกองทน สรางความรความเขาใจแนวทาง การด าเนนงาน และปลกฝงจตส านกใหรกและหวงแหนเงนกองทนหมบาน ตามปรชญากองทนหมบาน 2. เปนทปรกษาในการแกปญหาทเกดขนกบกองทนหมบานทกกองทนใหเกดความเรยบรอย ทงเรองทเกยวกบกรรมการกองทน สมาชกกองทน กระบวนการบรหารกองทน ระบบบญช ระเบยบขอบงคบกองทน การตรวจสอบ และเรองรองเรยนปญหาการด าเนนงาน

95

3. พฒนากระบวนการเรยนร ใหความรความเขาใจ และสรางขวญก าลงใจใหกรรมการกองทน เพอใหสามารถบรหารงานไดอยางมประสทธภาพ

7. ผลทเกดขนกบกองทน สงคม ชมชน 1. กองทน ท าใหเกดการกระตนเศรษฐกจฐานราก เมดเงนลงสเปาหมายโดยตรง คมคาสมประโยชน มการกระจายเงนกลงสผดอยโอกาสในสงคม และบคคลทวไปอยางทวถง เปนแนวทางในการแกปญหาความยากจน 2. ดานสงคม ประชาชนสามารถเขามามสวนรวมในการบรหารจดการเงนดวยตนเอง ท าใหมความรสกเปนเจาของ สมาชกสามารถกเงนประกอบอาชพไดโดยตรง และประชาชนม สวนรวมในงานนโยบายของทางราชการมากขน เกดกระบวนการเรยนร และจดการในชมชนจากการใชเวทประชาคม สามารถพฒนาไปสการพฒนาในเรองอน ๆ ได 3. ดานชมชน เกดการกระจายอ านาจ กระจายโอกาสใหชมชนก าหนดอนาคต และบรหารจดการชมชนเอง เกดการเรยนรในชมชนอยางเปนระบบ โดยการแลกเปลยนเรยนร มความสมครสมานสามคค เปนพลงขบเคลอนใหชมชนเขมแขง มเงนทนหมนเวยนในหมบาน เกดกจกรรมในชมชนมากขน

ระดบปานกลาง 47,899 กองทน (65.06%)กองทนระดบตองปรบปรง 4,734 กองทน (6.43%) 11. มเครอขายต าบล ครบทกต าบล

9. ปญหาอปสรรคการด าเนนงานกองทนหมบานฯ 1. ดานอนกรรมการ ขาดการวเคราะหภาพรวม และวางแผนการปฏบตงานทเปนรปธรรม ไมมเวลารวมประชม/มงานประจ าเยอะ สวนมากสงตวแทนเขารวมประชม และขาดการตดตามประเมนผลอยางตอเนอง 2. ดานกรรมการ ไมเขาใจบทบาทหนาท และขาดความรดานการท าบญช การประชาสมพนธ ขอมลขาวสารใหม ๆ ยงไมทวถง ท าใหประชาชนไดรบขอมลผด/คลาดเคลอน และกรรมการบางคนไมโปรงใส ขาดความรบผดชอบ 3. ดานสมาชก ผกไมไดน าเงนไปใชตามวตถประสงค ขาดความเขาใจในปรชญา วตถประสงค ขอบงคบและแนวทางปฏบต และขาดความเชอมนจตส านกความรสกเปนเจาของ ขาดอดมการณในการพงตนเอง 4. ดานเครอขาย การบรณาการกจกรรม/การเชอมโยงองคกรของหนวยงานตาง ๆ ไมรบทบาท และมการแลกเปลยนระหวางเครอขายนอย และเครอขายยงไมไดรบการพฒนาเทาทควร 5. ดานกองทน แนวทางปฏบต ระเบยบไมชดเจนเปลยนแปลงบอยชาวบานตามไมทน ระยะเวลาการสงคนเงนกจ ากด และงบประมาณคาใชจายในการบรหารจดการ การพฒนาศกยภาพกองทนฯ นอย

………………………..

96

สรปเนอหาเตรยมสอบ

หมวด ๑ ใชชอวา ต านานการพฒนาชมชน ไมเกน ๑๐% ของขอสอบ

1. กรมการพฒนาชมชน เปนหนวยงานราชการสวนกลาง สงกดกระทรวงมหาดไทย

2. อธบดกรมการพฒนาชมชน คนแรกชอ นายสาย หตะเจรญ

3. อธบดกรมการพฒนาชมชน คนปจจบนชอ นายขวญชย วงศนตกร คนท 25

4. ปลดกระทรวงมหาดไทย คนปจจบนชอ นายวบลย สงวนพงศ

5. รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย คนปจจบนชอ นายจารพงศ เรองสวรรณ

6. บคคลส าคญของกระทรวงมหาดไทย คอ กรมพระยาด ารงราชานภาพ

7. 1 ธนวาคม ของทกปคอ วนกรมพระยาด ารงราชานภาพ

8. 1 ตลาคม 2556 กรมการพฒนาชมชนมอายครบ 51 ป

9. ชอเวบไซดกรมการพฒนาชมชน คอ www.cdd.go.th

10. กรมการพฒนาชมชน เดมเปนเพยงสวนพฒนาการทองถน สงกดกรมมหาดไทย กระทรวงมหาดไทย

11. ยกฐานะเปนกรมการพฒนาชมชน เมอวนท 1 ตลาคม 2505 แหงแรกคอ ศนยชวยเหลอทางวชาการพฒนาชมชน เขตท

3 (เดม) ปจจบน ศนยศกษาและพฒนาชมชนอบลราชธาน

12. ความหมายของกรมการพฒนาชมชน คอ ความรวมมอและความคดรเรมของประชาชนในการพฒนา

ชมชนของตนเองดวยตนเอง

13. แกนแทของกรมการพฒนาชมชน คอ กระบวนการสงเสรมสนบสนนประชาชนใหสามารถพฒนา

ชมชนของตนเองโดยการกระท ารวมกนของคนในชมชน

14. ปรชญาในการท างานพฒนาชมชน “เชอวาคนเปนทรพยากรมนษยทมความสามารถและพลงอนซอน

เรนแฝงอย และพรอมทจะแสดงออกมา เมอไดโอกาสและการเรยนร”

http://www.cdd.go.th/

97

15. หลกการพฒนาชมชน

1. ยดความตองการของประชาชน

2. ยดการมสวนรวมของประชาชน

3. ยดหลกการพงตนเอง

4. ยดหลกประชาธปไตย

5. ยดหลกการใชทรพยากรในถองถนใหเกดประโยชนสงสด

6. ยดหลกการตดตามและประเมนผลรวมกน

16. เปาหมายในงานพฒนาชมชน

1. ชมชนเขมแขง

2. ประชาชนพงตนเองได

3. ครอบครวมคณภาพชวตด มความสข

17. การพฒนาชมชน เปน 1. กระบวนการ 2. วธการ 3. ขบวนการ

มหลกการทมจดหมาย 3 เชงในการพฒนาทรพยากรมนษยและชมชน ดงน

1. จดหมายเชงกระบวนการ (Process Goal)

2. จดหมายเชงสมพนธภาพ (Relationship Goal)

3. จดหมายเชงการงาน (Task Goal)

18. วธการพฒนาชมชน

1. จดตงและพฒนากลม

2. สรางผน าและอาสาสมคร

3. ใหการศกษาเพอพฒนา

19. กระบวนการพฒนาชมชน ม 5 ขนตอน

1. การศกษาชมชน - การจดเกบขอมล สรางความสมพนธ

98

2. การใหการศกษาชมชน - การวเคราะหปญหา หาสาเหต

3. การใหการศกษาเพอพฒนา - การวางแผน/โครงการเพอแกไขปญหา

4. การด าเนนการ - การด าเนนงานรวมกน

5. การตดตามประเมนผล - การตดตาม/ประเมนผล

20. แนวคดในการพฒนาชมชน “สรางพลงชมชน ใชพลงชมชน ในการพฒนาชมชน”

21. พลงการพฒนาชมชน คอ

1. พลงความคด เกดจากกระบวนการเรยนร

2. พลงการกระท า เกดจากกระบวนการรวมกลม

3. พลงจตส านกตอสวนรวม เกดจากกระบวนการอาสาสมคร

22. พนธกจในการพฒนาชมชน “กระบวนการสรางความเขมแขงชมชน”

23. กลวธในการท างานพฒนาชมชน ของนกพฒนาชมชน

1. การสะทอนปญหาใหกบชมชน (เปนกระจกเงาสะทอนปญหา)

2. การกระตนความคดใหกบชมชน (ใหก าลงใจประชาชนใหรจกคด)

26. ศพช.เขต ทตงเปนเขตแรก คอ ศพช.เขตท 3 เดมเรยกวา ส านกงานพฒนาชมชนเขต 3 ตงเมอป 2504

27. เครองหมายทเปนสญลกษณกรมการพฒนาชมชน เปนรปบานทรงไทยภายในวงกลมลอมรอบดวย

- สแดง หมายถง ประชาธปไตย

- สขาว หมายถง ประชาชน

- สน าเงน หมายถง ประหยด

- สเทา หมายถง ประสานงาน/การท างาน

28. อดมการณในงานพฒนาชมชนของอดตอธบดฯ ทส าคญ

99

- นายสาย หตะเจรญ “รกชนบท อดทน ประสานงานคออดมการณของงานพฒนาชมชน”

- นายพฒน บณยรตพนธ “สรางพลงชมชน ใชพลงชมชน ในการพฒนาชมชน”

- นายสวนย ทองนพ “สรางพลงหมบาน ใชพลงหมบาน ในการพฒนาหมบาน”

- นายจเดจ อนสวาง “คดด พดด ท าด ไปในทางทด”

อธบดฯ ทวางรากฐานในงานพฒนาชมชนใหนกพฒนาชมชนยดถอเปนแนวทางปฏบตมากทสด

คอ นายพฒน บณยรตพนธ

29. อธบดฯ นายนรต ไชยกล ใหหลกการปฏบตงานพฒนาชมชน 4 ป. คอ

1. ประชาชน 2. ประสานงาน 3. ประหยด 4. ประชาธปไตย

ซงใชเปนเครองหมายของกรมการพฒนาชมชนมาจนถงปจจบน

95. การพฒนาชมชน ด าเนนการไปเพอใหเกดผลอยางไร

- เพอใหประชาชนเขาใจและสามารถท างานรวมกนได

96. ลกษณะส าคญทสดของการมสวนรวมของประชาชนในงานพฒนาชมชน คอ รวมตดสนใจและ

รวมรบผดชอบ

97. ในความหมายของงานพฒนาชมชน ค าวา “ชมชน” หมายถง การทประชาชนมความรสกเปนเจาของ

ชมชนรวมกน มความสมพนธและเอออาทรตอกน

98. หลกการส าคญทสดทนกพฒนาชมชน จะตองไมท าในการท างานกบประชาชน คอ การคดและ

ตดสนใจแทนชาวบาน

99. หลกการส าคญในงานพฒนาชมชน ทไมสามารถน าไปใชในพนทชมชนเมองได คอ หลกการมสวนรวม

เนองจากสภาพปญหาแตกตางจากพนทชนบท

100. วทยากรกระบวนการ (Facilitator) มหนาทเปนผเอออ านวยใหผรวมประชม ไดมสวนรวมในการคด

ตดสนใจ และเรยนรรวมกน

101. มนษยสมพนธ คอ การทบคคลเขาใจในพฤตกรรมมนษยและน ามาใชในการท างาน

100

102. เหตทตองใหพฒนากรสงเสรมการจดตงและพฒนากลม/องคกรประชาชนในระดบตางๆ กเพอเปนการ

สรางพลงชมชน ใชพลงชมชน ในการพฒนาชมชน

103. วธการทจะท าใหประชาชนเขามามสวนรวมในการพฒนาชมชนอยางยงยน คอ การใหชมชนและ

ประชาชนเขามามสวนรวมในการวางแผน

104. บทบาทของพฒนากร ในชวงป 2505-2515 ท าหนาทเชอมประสานระหวางประชาชนกบรฐบาล

และ ศ.ดย. (ทมงานในเรองสตร เดก เยาวชน) ในระยะแรก

ระยะทสอง ปรบเปลยนไปส

1. เปนผรวมกลม 2. ผประสานงาน 3. ผใหการศกษา

105. บทบาทของพฒนากร ในชวงป 2516-2527 ม 3 ประการ คอ

1. ผเชอมประสาน 2. ผรวมปฏบตการ 3. ผรวมใหค าปรกษา

106. ปจจบนพฒนากร คอ นกจดการในการพฒนาชมชน

107. การเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมบรหารกจกรรมพฒนาชมชนดวยการ “กระตน” ใหด าเนนงาน

ตามหลกการพฒนาชมชนของพฒนากร เปนบทบาทการปฏบตงานของพฒนากรในสวนของ

การสงเสรม

108. การท างานเชงรก หมายถง การประชาสมพนธใหประชาชนเขาใจการบรการของหนวยงาน

109. เจตนารมณหลกทตองการใหพฒนากรมบทบาทในเวทประชาคม คอ เปนผกระตนใหเกดการ

แลกเปลยนเรยนร

110. องคกรเครอขายในงานพฒนาชมชน มดงน

1. สมาคมผน าอาชพกาวหนา(สงหทอง) 2. สมาคมผน าสตรพฒนาชมชนไทย

3. สมาคมผน าอาสาพฒนาชมชนไทย 4. สมาคมกลมออมทรพยเพอการผลต

5. สมาพนธองคการพฒนาชมชน 6. มลนธรมเกลาเยาวชน

111. พลงชมชน หมายถง การรวมความคด ปญหา และแรงงานของคนในชมชน เพอรวมกนตดสนใจ

101

มงเปาหมายไปทการพฒนา และแกไขปญหาของชมชน

113. เปาหมายส าคญในการพฒนาชมชน อนดบแรกในงานพฒนาชมชน คอ การพฒนาคน

114. การพฒนาความคดและความสามารถของประชาชนในงานพฒนาชมชน คอ “การพฒนาใหคนคดได

ท าเปน แกปญหาเปน”

115. ค าขวญพระราชทาน “พฒนาคอสรางสรรค” พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงโปรดเกลาฯ

พระราชทานเพอเปนแนวทางในการปฏบตตวและปฏบตหนาทของนกพฒนา เนองในโอกาส

“วนพฒนา”

116. องคประกอบของชมชน ประกอบดวย

1. คน 2. อาณาบรเวณ 3. ความสนใจรวมกน 4. ความสมพนธของสมาชก 5. ผน า

38. กระทรวงมหาดไทยมอบใหกรมการพฒนาชมชน เปนเจาภาพหลกในการแกปญหาความยากจน

ดวยกจกรรมตาม “ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง”

46. เศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงชแนะมากวา 25 ป เปนการด าเนน

ชวตแบบทางสายกลาง

47. พระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ทรงเปรยบเศรษฐกจพอเพยงเสมอนเสาเขม

48. ความพอเพยง ประกอบดวย 3 หวง 2 เงอนไข ไดแก

- 3 หวง คอ พอประมาณ ความมเหตมผล การมภมคมกนในตวทด

- 2 เงอนไข คอ เงอนไขความร เงอนไขคณธรรม

49. พอประมาณ คอ ความพอดไมนอยหรอมากเกนไป

50. ความมเหตผล คอ การตดสนใจเกยวกบความพอเพยง

51. การมภมคมกนในตวทด คอ การเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและการเปลยนแปลง

52. เงอนไขความร คอ การรอบร รอบคอบ ระมดระวง

53. เงอนไขคณธรรม คอ ซอสตย สจรต ขยน อดทน แบงปน

102

54. เปาหมายของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง คอ สรางชวต เศรษฐกจ สงคมของชมชนใหกาวหนาอยาง

สมดล มนคงและยงยน

55. การขบเคลอนปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใหยงยนของกรมการพฒนาชมชน คอ การปลกฝงปรชญา

เศรษฐกจพอเพยงใหเปนรากฐานของชวตประชาชนในหมบาน

59. กรมการพฒนาชมชนด าเนนการในรปแบบ “หมบานเศรษฐกจพอเพยง อยเยน เปนสข”

หมวดท ๒ ใชชอวา การบรหารราชการแผนดน

30. แผนการพฒนาประเทศ คอ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ.2555-2559)

35. นโยบายกระทรวงมหาดไทย “เนนการบ าบดทกข บ ารงสข” ม 4 ประการ คอ

1. นโยบายการปฏรปการเมอง การปกครองและการบรหาร

2. นโยบายการเสรมสรางเศรษฐกจรากฐาน

3. นโยบายการเสรมสรางสงคมอยเยน เปนสข

4. นโยบายการรกษาความมนคงของรฐ

37. นายกรฐมนตร (นางสาวยงลกษณ ชนวตร) เปนนายกฯ คนท 28

132. การบรหารราชการแผนดน เปนไปตาม พ.ร.บ.ระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ.2534 และแกไข

เพมเตมฉบบท 5 พ.ศ.2545 และ พ.ร.บ.ปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม ป 2545

133. การบรหารราชการแผนดน แบงเปน 3 สวน ไดแก

1. สวนกลาง 2. สวนภมภาค 3. สวนทองถน

134. ระเบยบบรหารราชการสวนกลาง ประกอบดวย

1. ส านกนายกรฐมนตร มฐานะเทยบเทากระทรวง 2. กระทรวง 3. ทบวง

4. กรมหรอสวนราชการทเรยกชออนทมฐานะเปนกรม

ราชการสวนกลางทกระดบ มฐานะเปนนตบคคล

103

135. การบรหารราชการสวนภมภาค ประกอบดวย

1. จงหวด จงหวดมฐานะเปนนตบคคล

2. อ าเภอ อ าเภอไมมฐานะเปนนตบคคล

136. การบรหารราชการสวนทองถนประกอบดวย

1. องคการบรหารสวนจงหวด 2. เทศบาล 3. องคการบรการสวนต าบล

4. กรงเทพมหานคร 5. เมองพทยา

137. องคกรปกครองสวนทองถน ทถกยกเลกไดแก สขาภบาล

138. มาตรา 3/1 แหง พ.ร.บ. ดงกลาว เปนการก าหนดเพอสงเสรมการพฒนาระบบราชการไทย ดงน

การบรหารราชการตองเปนไปเพอ

1. ประโยชนสขของประชาชน 2. เกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ

3. มประสทธภาพ 4. คมคา

5. ลดขนตอนการปฏบตงาน 6. ลดภารกจและยบเลกหนวยงานทไมจ าเปน

7. กระจายทรพยากรและภารกจในทองถน 8. กระจายอ านาจการตดสนใจ

9. ตอบสนองความตองการของประชาชน

139. การปฏบตหนาทของสวนราชการ ใหใชวธการบรหารกจการบานเมองทด

140. การบรหารราชการ เนนสการบรหารราชการแบบมงผลสมฤทธ (Result Based management :RBM)

โดยใช KPI เปนตวชวด (Key Permanence Indicator)

141. การบรหารราชการยคใหม ประกอบดวย

1. ก าหนดวสยทศน (Vision) 2. พนธกจ (Mission) 3. เปาหมาย (Goals)

4. ยทธศาสตร (Strategy) 5. สมรรถนะ (Competency) 6. การประเมนผล (Evaluation)

142. คณะกรรมการทดแลการพฒนาระบบราชการ คอ คณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.)

104

143. ตาม พ.ร.บ.ปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม ท าใหปจจบนมกระทรวงทงสน 20 กระทรวง

(1 ส านกนายกรฐมนตร 19 กระทรวง)

144. กระทรวงมหาดไทย ม 2 ส านกงาน 6 กรม ดงน

1. ส านกงานรฐมนตร 2. ส านกงานปลดกระทรวง 3. กรมการปกครอง

4. กรมการพฒนาชมชน 5. กรมทดน 6. กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย

7. กรมโยธาธการและผงเมอง 8. กรมสงเสรมการปกครองทองถน

145. สวนราชการทไมสงกดส านกนายกรฐมนตร กระทรวง ทบวง

1. ส านกราชเลขาธการ

2. ส านกพระราชวง

3. ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต

4. ส านกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชด าร

5. ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

6. ราชบณฑตยสถาน

7. ส านกงานต ารวจแหงชาต

8. ส านกงานปองกนและปราบปรามการฟอกเงน

9. ส านกงานอยการสงสด

สวนราชการ 1-7 มฐานะเปนกรมอยในบงคบบญชาของนายกรฐมนตร

สวนราชการ 8-9 มฐานะเปนกรมอยในบงคบบญชาของรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรม

146. การกระจายอ านาจใหองคกรปกครองสวนทองถน เปนไปตาม พ.ร.บ. ก าหนดแผนและขนตอนการ

กระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2542

147. คณะกรรมการกระจายอ านาจใหองคกรปกครองสวนทองถน มทงหมด 36 คน ประกอบดวย

105

1. นายกฯ หรอ รองนายกฯ ทไดรบมอบหมาย เปนประธาน

2. สวนราชการระดบกระทรวง กรม 11 คน

3. ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน 12 คน

4. ผทรงคณวฒ 12 คน

148. กรรมการผทรงคณวฒ ตองไมด ารงต าแหนงทางการเมอง มวาระ 4 ป

149. ตาม พ.ร.บ. ก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจฯ ก าหนด

ป 2544 รฐตองจดสรรเงนอดหนนใหทองถน ไมนอยกวา 20%

ป 2549 รฐตองจดสรรเงนอดหนนใหทองถน ไมนอยกวา 35%

150. นายกรฐมนตรไดออกกฎกระทรวงวาดวยกลมภารกจ พ.ศ.2545 ไดแบงกลมภารกจของ

กระทรวงมหาดไทย ดงน

1. กลมภารกจดานกจการความมนคงภายใน

1.1 กรมการปกครอง

1.2 กรมทดน

2. กลมภารกจดานพฒนาชมชนและสงเสรมการปกครองสวนทองถน

2.1 กรมการพฒนาชมชน

2.2 กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน

3. กลมภารกจดานสาธารณภยและพฒนาเมอง

3.1 กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย

3.2 กรมโยธาธการและผงเมอง

269. คณะรฐมนตร ประกอบดวย นายกรฐมนตรคนหนงและรฐมนตรอนอก จ านวนไมเกน 35 คน

รวมทงสนไมเกน 36 คน

270. บรรดากฎหมายใดทขดตอรฐธรรมนญ ใหเปนอ านาจของคณะตลาการรฐธรรมนญ

106

เปนผพจารณาตดสน

274. รฐบาลก าหนดใหจงหวดชายแดนภาคใต เปนพนทพฒนาพเศษไดแก

1. นราธวาส 2. ปตตาน 3. ยะลา 4. สตล 5. สงขลา

277. ตนไมประจ าชาต คอ ตนราชพฤกษ

278. วนท 14 พฤศจกายน ของทกป เปนวนพระบดาแหงฝนหลวง

279. สปดาหตอตานยาเสพตดแหงชาต ตรงกบวนท 26 มถนายน – 2 กรกฎาคม

280. สปดาหรณรงคซอมสรางภาชนะเกบน าสะอาด ตรงกบวนท 7 – 14 มกราคม ของทกป

281. วนเทคโนโลยไทย ตรงกบวนท 19 ตลาคม ของทกป พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงเปนบดา

แหงเทคโนโลยของไทย

282. สภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต เรมด าเนนงานมาตงแตปใด และมจ านวนทงสนกคน

ตอบ เรมด าเนนงานมาตงแตป 2543 มจ านวนทงสน 99 คน

283. ประธานสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตคนแรก คอใคร

ตอบ นายอนนท ปนยารชน

286. วนวสาขบชา ของทกป คอ วนตนไมแหงชาต

107

หมวดท ๓ ใชชอวา ระเบยบในการปฏบตราชการ

151. พ.ร.บ. ระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ.2551 แบงขาราชการเปน 2 ประเภท คอ

1. ขาราชการพลเรอนสามญ

2. ขาราชการพลเรอนในพระองค

152. พ.ร.บ.ระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. 2551 ม 139 มาตรา ใหไว ณ วนท 23 มกราคม 2551 ประกาศในราชกจจานเบกษา

เมอ 25 มกราคม 2551 มผลบงคบใช 26 มกราคม 2551 โดยมนายกรฐมนตรเปนผรกษาการตาม พ.ร.บ. น

153. คณะกรรมการพทกษระบบคณธรรม (ก.พ.ค.) ประกอบดวยกรรมการ จ านวน 7 คน มเลขาธการ ก.พ. เปนเลขา

154. กรรมการ ก.พ.ค. มอายไมต ากวา 45 ป มหนาท

1. เสนอแนะตอ ก.พ. ในการปรบปรงนโยบายการบรหารทรพยากรบคคล

2. พจารณาวนจฉยอทธรณ

3. พจารณาวนจฉยเรองรองทกข

4. พจารณาเรองการคมครองระบบคณธรรม

5. ออกกฎ ก.พ.ค. ระเบยบ หลกเกณฑ และวธการเพอปฏบตตาม พ.ร.บ. น

155. การก าหนดต าแหนงขาราชการพลเรอนสามญ ม 4 ประเภท

1. ต าแหนงประเภทบรหาร 2. ต าแหนงประเภทอ านวยการ

3. ต าแหนงประเภทวชาการ 4. ต าแหนงประเภททวไป

156. การบรรจแตงตงตามมาตรา 53 และการยายตามมาตรา 63 ใหด ารงต าแหนงซงไมใชต าแหนงประเภททวไประดบทกษะ

พเศษในสวนภมภาคใหผวาราชการจงหวด เปนผมอ านาจสงบรรจและแตงตง

157. จรรยาขาราชการ มงประสงคใหเปนขาราชการทด มเกยรตและศกดศร โดยเฉพาะในเรอง

1. การยดมนและยนหยดในสงทถกตอง 2. ความซอสตยสจรต และความรบผดชอบ

3. การปฏบตหนาทดวยความโปรงใสและสามารถตรวจสอบได

4. การปฏบตหนาทโดยไมเลอกปฏบตอยางไมเปนธรรม 5. การมงผลสมฤทธของงาน

157. จรรยาขาราชการกรมการพฒนาชมชน ประกาศใชเมอ 27 สงหาคม 2552 (นายไพรตน สกลพนธ)

108

1. พงรบฟงความคดเหนของผอน เคารพในสทธ เสรภาพ ยดหลกความเสมอภาคและใหเกยรตประชาชน

2. พงปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรตและมความรบผดชอบตอประชาชนและชมชน

3. พงมจตสาธารณะ มงมน เสยสละ อทศตนเพอสงคมและชมชน

4. พงปฏบตหนาทโดยมงผลสมฤทธของงาน

5. พงปฏบตหนาทโดยยดมนในคณธรรม จรยธรรม กลายนหยดในสงทถกตองและเปนธรรม

6. พงด ารงชวตและปฏบตงานโดยยดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

7. พงเปนผมมนษยสมพนธอนดตอประชาชนและเครอขาย

8. พงใฝร มความคดรเรมสรางสรรค พฒนางานและทมงานอยางตอเนอง

9. พงมจตส านกและแสดงออกซงความศรทธาและชอมนตอองคกร

158. การกระท าผดวนยรายแรง

มาตรา ๘๕ การกระท าผดวนยในลกษณะดงตอไปน เปนความผดวนยอยางรายแรง

(๑) ปฏบตหรอละเวนการปฏบตหนาทราชการโดยมชอบเพอใหเกดความเสยหายอยางรายแรง

แกผหนงผใด หรอปฏบตหรอละเวนการปฏบตหนาทราชการโดยทจรต

(๒) ละทงหรอทอดทงหนาทราชการโดยไมมเหตผลอนสมควรเปนเหตใหเสยหายแกราชการ

อยางรายแรง

(๓) ละทงหนาทราชการตดตอในคราวเดยวกนเปนเวลาเกนสบหาวนโดยไมมเหตอนสมควร

หรอโดยมพฤตการณอนแสดงถงความจงใจไมปฏบตตามระเบยบของทางราชการ

(๔) กระท าการอนไดชอวาเปนผประพฤตชวอยางรายแรง

(๕) ดหมน เหยยดหยาม กดข ขมเหง หรอท ารายประชาชนผตดตอราชการอยางรายแรง

(๖) กระท าความผดอาญาจนไดรบโทษจ าคกหรอโทษทหนกกวาโทษจ าคกโดยค าพพากษา

ถงทสดใหจ าคกหรอใหรบโทษทหนกกวาโทษจ าคก เวนแตเปนโทษส าหรบความผดทไดกระท า

109

โดยประมาทหรอความผดลหโทษ

(๗) ละเวนการกระท าหรอกระท าการใด ๆ อนเปนการไมปฏบตตามมาตรา ๘๒ หรอฝาฝน

ขอหามตามมาตรา ๘๓ อนเปนเหตใหเสยหายแกราชการอยางรายแรง

(๘) ละเวนการกระท าหรอกระท าการใด ๆ อนเปนการไมปฏบตตามมาตรา ๘๐ วรรคสอง

และมาตรา ๘๒ (๑๑) หรอฝาฝนขอหามตามมาตรา ๘๓ (๑๐) ทมกฎ ก.พ. ก าหนดใหเปนความผดวนยอยางรายแรง__

159. โทษทางวนย โทษทางวนยม ๕ สถาน ดงตอไปน

(๑) ภาคทณฑ (๒) ตดเงนเดอน (๓) ลดเงนเดอน (๔) ปลดออก (๕) ไลออก

160. ตามมาตรา 52 ผวาราชการจงหวด มอ านาจสงบรรจขาราชการตงแตระดบ 7 ลงมา แทนต าแหนงท

วางลง ชอไมใชหวหนาสวนราชการประจ าจงหวด

161. วนยขาราชการพลเรอนสามญ มดงน

1. ตองสนบสนนการปกครองระบอบประชาธปไตย

2. ตองปฏบตหนาทดวยความซอสตย สจรตและเทยงธรรม

3. ตองตงใจปฏบตหนาทดวยความอตสาหะ

4. ตองไมประมาทเลนเลอ

5. ตองรกษาความลบของทางราชการ

6. ตองปฏบตตามค าสงผบงคบบญชา โดยชอบดวยกฎหมาย

7. ตองไมกระท าการขามผบงคบบญชาเหนอตน

8. ตองไมรายงานเทจตอผบงคบบญชา

9. ตองอทศเวลา จะละทงหรอทอดทงหนาทมได

10. ตองไมดหมน เหยยดหยาม กดขหรอขมเหงประชาชน

11. ตองไมใชต าแหนงหนาทหาผลประโยชน

12. ตองรกษาชอเสยงของตนและเกยรตศกดของต าแหนงหนาท

110

มาตรา ๘๒ ขาราชการพลเรอนสามญตองกระท าการอนเปนขอปฏบตดงตอไปน

(๑) ตองปฏบตหนาทราชการดวยความซอสตย สจรต และเทยงธรรม

(๒) ตองปฏบตหนาทราชการใหเปนไปตามกฎหมาย กฎ ระเบยบของทางราชการ มตของ

คณะรฐมนตร นโยบายของรฐบาล และปฏบตตามระเบยบแบบแผนของทางราชการ

(๓) ตองปฏบตหนาทราชการใหเกดผลดหรอความกาวหนาแกราชการดวยความตงใจ

อตสาหะ เอาใจใส และรกษาประโยชนของทางราชการ

(๔) ตองปฏบตตามค าสงของผบงคบบญชาซงสงในหนาทราชการโดยชอบดวยกฎหมายและ

ระเบยบของทางราชการ โดยไมขดขนหรอหลกเลยง แตถาเหนวาการปฏบตตามค าสงนนจะท าใหเสยหาย

แกราชการ หรอจะเปนการไมรกษาประโยชนของทางราชการจะตองเสนอความเหนเปนหนงสอทนท

หนา ๓๐ เลม ๑๒๕ ตอนท ๒๒ ก ราชกจจานเบกษา ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑

เพอใหผบงคบบญชาทบทวนค าสงนน และเมอไดเสนอความเหนแลว ถาผบงคบบญชายนยนใหปฏบต

ตามค าสงเดม ผอยใตบงคบบญชาตองปฏบตตาม

(๕) ตองอทศเวลาของตนใหแกราชการ จะละทงหรอทอดทงหนาทราชการมได

(๖) ตองรกษาความลบของทางราชการ

(๗) ตองสภาพเรยบรอย รกษาความสามคคและตองชวยเหลอกนในการปฏบตราชการ

ระหวางขาราชการดวยกนและผรวมปฏบตราชการ

(๘) ตองตอนรบ ใหความสะดวก ใหความเปนธรรม และใหการสงเคราะหแกประชาชน

ผตดตอราชการเกยวกบหนาทของตน

(๙) ตองวางตนเปนกลางทางการเมองในการปฏบตหนาทราชการและในการปฏบตการอน

ทเกยวของกบประชาชน กบจะตองปฏบตตามระเบยบของทางราชการวาดวยมารยาททางการเมอง

ของขาราชการดวย

(๑๐) ตองรกษาชอเสยงของตน และรกษาเกยรตศกดของต าแหนงหนาทราชการของตนมใหเสอมเสย

111

(๑๑) กระท าการอนใดตามทก าหนดในกฎ ก.พ.

161. ขอหามของขาราชการ

มาตรา ๘๓ ขาราชการพลเรอนสามญตองไมกระท าการใดอนเปนขอหาม ดงตอไปน

(๑) ตองไมรายงานเทจตอผบงคบบญชา การรายงานโดยปกปดขอความซงควรตองแจง

ถอวาเปนการรายงานเทจดวย

(๒) ตองไมปฏบตราชการอนเปนการกระท าการขามผบงคบบญชาเหนอตน เวนแต

ผบงคบบญชาเหนอตนขนไปเปนผสงใหกระท าหรอไดรบอนญาตเปนพเศษชวครงคราว

(๓) ตองไมอาศยหรอยอมใหผอนอาศยต าแหนงหนาทราชการของตนหาประโยชนใหแก

ตนเองหรอผอน

(๔) ตองไมประมาทเลนเลอในหนาทราชการ

(๕) ตองไมกระท าการหรอยอมใหผอนกระท าการหาผลประโยชนอนอาจท าใหเสยความเทยงธรรมหรอเสอมเสยเกยรตศกดของ

ต าแหนงหนาทราชการของตน

(๖) ตองไมเปนกรรมการผจดการ หรอผจดการ หรอด ารงต าแหนงอนใดทมลกษณะงาน

คลายคลงกนนนในหางหนสวนหรอบรษท

(๗) ตองไมกระท าการอยางใดทเปนการกลนแกลง กดข หรอขมเหงกนในการปฏบตราชการ

(๘) ตองไมกระท าการอนเปนการลวงละเมดหรอคกคามทางเพศตามทก าหนดในกฎ ก.พ.

(๙) ตองไมดหมน เหยยดหยาม กดข หรอขมเหงประชาชนผตดตอราชการ

(๑๐) ไมกระท าการอนใดตามทก าหนดในกฎ ก.พ.

162. ขาราชการพลเรอน ตองไมเปนโรคตองหามตามกฎ ก.พ. ฉบบท 3 ประกอบดวย

1. โรคเรอน 2. วณโรค 3. โรคเทาชาง 4. ยาเสพตด 5. โรคพษสราเรอรง

163. การลา ตามระเบยบฯ วาดวยการลาของขาราชการ พ.ศ.2535 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2539

ม 9 ประเภทไดแก

1. ลาปวย 2. ลากจสวนตว 3. ลาคลอดบตร 4. ลาพกผอน

112

5. ลาอปสมบท 6. ลาตรวจเลอก/ระดมพลทหาร 7. ลาศกษา ฝกอบรม ดงาน

8. ลาไปปฏบตงานองคการระหวางประเทศ 9. ลาตดตามคสมรส

164. การลาปวย ลาไดดงน

1. ลาไดไมเกน 120 วนท าการ เวนแตอนตรายจากปฏบตหนาท

2. ลา 30 วนขนไป ตองมใบรบรองแพทย (ไมถง 30 วน ขนอยกบผบงคบบญชา)

165. การลากจสวนตว ลาไดดงน

1. ลาไดไมเกน 45 วนท าการ

2. ลากจสวนตวเลยงดบตรใหลาตอเนองจากการลาคลอดไดไมเกน 150 วนท าการ โดยไมไดรบ

เงนเดอน

166. การลาคลอดบตร

- ลาไดไมเกน 90 วน(นบจากวนเรมลาทกวนแมวนหยด)

167. การลาคลอดบตร

- ลาไดไมเกน 90 วน(นบจากวนเรมลาทกวนแมวนหยด) 168. การลาอปสมบท/พธฮจย

- ไมเกน 120 วน สงใบลากอนวนบวช/วนไป ไมนอยกวา 60 วน ตอปลดกระทรวง

169. การลาศกษาตอ ฝกอบรม ดงาน/ลาไปปฏบตงานองคการระหวางประเทศ/ลาตดตามคสมรส

- ลาไดไมเกน 4 ป 170. พฒนาการอ าเภอหวหนาฝาย(ระดบ 7) มอ านาจอนญาตใหขาราชการทกต าแหนงในฝาย ลาปวยครง

ทหนงไมเกน 30 วน ลากจสวนตวครงหนงไมเกน 15 วน

171. นายอ าเภอ/ปลดอ าเภอผเปนหวหนาประจ ากงอ าเภอ มอ านาจใหขาราชการทกต าแหนงในสวน

ราชการ ลาไดดงน

1. ลาปวยครงหนงไมเกน 60 วน ลากจสวนตวครงหนงไมเกน 30 วน

2. ลาคลอดบตร

113

3. ลาพกผอน

172. ผวาราชการจงหวด มอ านาจใหขาราชการในสงกด ลาได ดงน

1. ลาปวย 120 วน , ลากจ 45 วน 2. ลาคลอดบตร

3. ลาพกผอน 4. ลาเขารบการระดมพล

173. การลาพกผอนมแนวทางการด าเนนการ ดงน

1. ตองเขารบราชการแลว ครบ 6 เดอน 2. ลาได 10 วน/ป

3. ลาสะสมไดไมเกน 20 วน/ป เวนแตรบราชการ 10 ป มวนลาสะสมไดไมเกน 30 วน

174. การนบวนลาตามระเบยบน ใหนบตามปงบประมาณ

175. การลากจสวนตว,ลาพกผอน และลาปวย ทมใชลาปวยตามกฎหมายวาดวยการสงเคราะห

ขาราชการผไดรบอนตราย หรอการเจบปวยเพราะเหตปฏบตราชการ ใหนบเฉพาะวนท าการ

176. การขออนญาตไปตางประเทศซงอยตดเขตแดนประเทศไทย ใหผวาราชการจงหวดและนายอ าเภอ

ในทองททมอาณาเขตตดตอกบประเทศใด มอ านาจอนญาตใหขาราชการในราชการบรหารสวน

ภมภาคในสงกดจงหวด หรออ าเภอนนๆ ไปประเทศนนได โดยผวาราชการจงหวดมอ านาจ

อนญาตไดครงหนงไมเกน 7 วน นายอ าเภอมอ านาจอนญาตไดครงหนงไมเกน 3 วน

177. การลาอปสมบทหรอการลาไปประกอบพธฮจย โดยปกตใหเสนอหรอจดสงใบลาตอผบงคบบญชา

ตามล าดบ จนถงผมอ านาจพจารณาหรออนญาตกอนวนลาอปสมบทหรอกอนวนเดนทางไปประกอบ

พธฮจยไมนอยกวา 60 วน แตถามเหตพเศษไมอาจเสนอหรอจดสงใบลาได ใหชแจงเหตผลความ

จ าเปนประกอบการลา และใหอยในดลยพนจของผมอ านาจทจะพจารณาใหลาหรอไมกได

178. ขาราชการทไดรบหมายเรยกเขารบการตรวจเลอกใหรายงานการตอผบงคบบญชากอนวนเขารบการ

ตรวจเลอกไมนอยกวา 48 ชวโมง

179. ขาราชการทไดรบหมายเรยกเขารบการเตรยมพล ใหรายงานตอผบงคบบญชาภายใน 48 ชวโมง

นบแตเวลารบหมายเรยกเปนตนไป

180. การลาตามขอ 191-192 ขาราชการผนนใหเขาไปรบการตรวจเลอก หรอเขารบการเตรยมพลตามวน

114

เวลา ในหมายเรยกนน โดยไมตองรารบค าสงอนญาต

181. การลาตดตามคสมรส ขาราชการซงประสงคจะลาใหเสนอหรอจดสงใบลาตอผบงคบบญชาตามล าดบ

จนถงปลดกระทรวง หรอหวหนาสวนราชการชนตรงแลวแตกรณ เพอพจารณาอนญาตใหลาไดไม

เกน 2 ป ถาเกน 4 ป ใหลาออกจากราชการ

182. ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ.2535 แกไขเพมเตม ฉบบท 6 พ.ศ.2544

“การพสด” หมายความวา การจดท าเอง การซอ การจาง การจาทปรกษา การจางออกแบบและควบคมงาน

การแลกเปลยน การเชา การควบคม การจ าหนาย การด าเนนการอนทก าหนดไวในระเบยบ

183. “พสด” หมายความ วสด ครภณฑ ทดนและสงกอสราง

184. “หวหนาสวนราชการ” หมายถง

- ส าหรบราชการบรหารสวนกลาง หมายถง อธบดหรอหวหนาสวนราชการทเรยกชออยางอนและ

มฐานะเปนนตบคคล

- ส าหรบราชการสวนภมภาค หมายถง ผวาราชการจงหวด

185. “หวหนาเจาหนาทพสด” หมายถง หวหนาหนวยงานระดบกองหรอทมฐานะเทยบเทากอง

ซงปฏบตงานในสายงานทเกยวกบพสด ตามองคกรกลางบรหารงานบคคลก าหนด หรอขาราชการอน

ซงไดรบการแตงตงจากหวหนาสวนราชการใหเปนหวหนาเจาหนาทพสด แลวแตกรณ

186. “เจาหนาทพสด” หมายถง เจาหนาทซงด ารงต าแหนงทมหนาทเกยวกบการพสด หรอผไดรบ

แตงตงจากหวหนาสวนราชการใหมหนาทหรอปฏบตงานเกยวกบการพสด

187. การซอหรอการจางกระท าได 6 วธ คอ

1) วธตกลงราคา คอการซอหรอการจางครงหนงซงมราคาไมเกน 100,000 บาท

2) วธสอบราคา คอการซอหรอการจางครงหนงซงมราคาเกน 100,000 บาท แตไมเกน 2,000,000 บาท

3) วธประกวดราคา คอการซอหรอการจางครงหนงซงมราคาเกน 2,000,000 บาท

4) วธพเศษ

115

5) วธกรณพเศษ

6) วธประมลดวยระบบอเลกทรอนกสตามหลกเกณฑทกระทรวงการคลงก าหนด

188. โดยปกตคณะกรรมการทด าเนนการตามระเบยบฯ ประกอบดวยประธานกรรมการ 1 คน และ

กรรมการอยางนอย 2 คน โดยปกตใหแตงตงจากขาราชการระดบ 3 หรอเทยบเทาขนไป ในกรณ

จ าเปนหรอเพอประโยชนของทางราชการ จะแตงตงบคคลทมใชขาราชการรวมเปนกรรมการกได

189. การซอหรอการจางในวงเงนไมเกน 10,000 บาท จะแตงตงขาราชการหรอลกจางประจ าคนหนง

ซงไมใชผจดซอหรอจดจางเปนผตรวจรบพสดหรองานจาง โดยใหปฏบตหนาทเชนเดยวกบ

คณะกรรมการตรวจรบพสด

190. การซอหรอการจางโดยวธตกลงราคา ในกรณจ าเปนและเรงดวนถาเกดขนโดยไมไดคาดหมายไว

กอนและไมอาจด าเนนการตามปกตไดทน ใหเจาหนาทพสดหรอเจาหนาทผรบผดชอบในการปฏบต

ราชการนนด าเนนการไปกอนแลวรบรายงานของความเปนชอบตอหวหนาสวนราชการ และเมอ

หวหนาสวนราชการใหความเปนชอบแลว ใหถอวารายงานดงกลาวเปนหลกฐานการตรวจรบโดย

อนโลม

191. การซอหรอการจางโดยวธสอบราคา กอนวนเปดซองสอบราคาไมนอยกวา ๑๐ วน ส าหรบการสอบ

ราคาในประเทศ หรอไมนอยกวา ๔๕ วน ส าหรบการสอบราคานานาชาต ใหเจาหนาทพสดสง

ประกาศเผยแพรการสอบราคาและเอกสารสอบราคาไปยงผมอาชพขายหรอรบจางท างานนน

โดยตรง หรอโดยทางไปรษณยลงทะเบยนใหมากทสดเทาทจะท าไดกบปดประกาศไวโดยเปดเผย

ณ สวนราชการนน

192. ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. 2535 แกไขเพมเตมถงฉบบ 6 พ.ศ. 2544

193. ผรกษาการตามระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. 2535 คอ ปลดกระทรวงการคลง

194. หวหนาเจาหนาทพสดและเจาหนาทพสด ผวาราชการจงหวดเปนผแตงตงในระดบภมภาค

195. คณะกรรมการวาดวยการพสด (กวพ.) ประกอบดวย ปลดกระทรวงการคลง เปนประธานกรรมการ

116

ผทรงคณวฒ ไมเกน 5 คน มวาระคราวละ 2 ป

196. การตรวจสอบพสดประจ าป ด าเนนการ กอนสนเดอนกนยายนทกป ใหหวหนาสวนราชการหรอ

หวหนาหนวยงานแตงตงเจาหนาทในสวนราชการ ซงไมใชเจาหนาทพสดคนหนง หรอหลายคนตาม

ความจ าเปน เพอตรวจสอบการจายพสด งวดตงแตวนท 1 ตลาคม ปกอน จนถงวนท 30 กนยายน

ปปจจบน

197. เหตผลทไมใหสทธขาราชการทกระท าผดในการอทธรณคอ ความผดปรากฏชดแจง

198. ผบงคบบญชาสามารถพฒนาผใตบงคบบญชาไดโดยวธการ

1. สอนแนะงาน 2. การฝกอบรม 3. การมอบหมายงาน

199. การยมเงนทดรองไปราชการ ตองสงหลกฐานใชคนเงนยมภายใน 15 วน หลงจากกลบจากราชการแลว

200. ขาราชการ ซ 5 และพนกงานขบรถยนตไปราชการดวยกน ระหวางทางแบตเตอรเสย และไดจดซอ

เปลยนใหม เมอกลบมา ใคร เปนผตรวจรบ

ตอบ ไมตองตรวจรบ โดยใหจดท าเปนบนทกรายงานผบงคบบญชาทราบเสมอนการตรวจรบ และแนบ

เบกจายพรอมรายงานการเดนทาง

201. พ.ร.บ. ขอมลขาวสารของทางราชการ พ.ศ.2540

ขอมลขาวสารของทางราชการ หมายถง ขอมลขาวสารทอยในความครอบครองหรอควบคมดแลของหนวยงาน

ของรฐ ไมวาจะเปนขอมลขาวสารเกยวกบการด าเนนงานของรฐหรอขอมลขาวสารเกยวกบเอกชน

202. หนวยงานของรฐ ตองจดใหมขอมลขาวสารของทางราชการอยางนอยตอไปน

ไวใหประชาชนเขาตรวจดได

1. ผลการพจารณาหรอค าวนจฉยทมผลโดยตรงตอเอกชน

2. นโยบายหรอการตความ

3. แผนงานโครงการและงบประมาณรายจายประจ าป

4. คมอหรอค าสงทเกยวของกบวธปฏบตงานของเจาหนาทรฐทมผลกระทบถงสทธหนาทของเอกชน

และประชาชน

117

5. สงพมพ กฎ มต ครม. หนงสอเวยน ระเบยบ แบบแผน

203. คณะกรรมการขอมลขาวสารของราชการ ประกอบดวย

1. รฐมนตร ซงนายกฯ มอบหมายเปนประธาน

2. ผทรงคณวฒ 9 คน เปนกรรมการ

3. สวนราชการ

4. ปลดส านกนายกฯ แตงตงขาราชการในสงกด เปนเลขาฯ

204. คณะกรรมการขอมลขาวสารมหนาทของราชการ มหนาท

1. สอดสองดแลแนะน าการด าเนนงานของเจาหนาทของรฐ

2. ใหค าปรกษาเจาหนาทของรฐ ในการปฏบตตาม พ.ร.บ.

3. พจารณาและใหความเหนเรองรองเรยน

205. การพจารณาวนจฉยอธรณ ค าสงมใหเปดเผยขอมลขาวสาร เปนหนาทของคณะกรรมการวนจฉย

เปดเผยขอมลขาวสาร

206. ขอมลขาวสารของราชการทกอใหเกดความเสยหายตอสถาบนพระมหากษตรยจะเปดเผยมได

207. ขอมลขาวสารของราชการทมลกษณะอยางหนงอยางใดดงตอไปน หนวยงานของรฐหรอเจาหนาท

ของรฐ อาจมค าสงมใหเปดเผยกได โดยค านงถงการปฏบตหนาทตามกฎหมายของหนวยงานของ

รฐ ประโยชนสาธารณะและประโยชนของเอกชนทเกยวของประกอบกน คอ

1) การเปดเผยจะกอใหเกดความเสยหายตอความมนคงของประเทศ ความสมพนธระหวาง

ประเทศ หรอความมนคงในทางเศรษฐกจหรอการคลงของประเทศ

2) การเปดเผยจะท าใหการบงคบใหกฎหมายเสอมประสทธภาพ หรอไมอาจส าเรจตาม

วตถประสงคได ไมวาจะเกยวกบการฟองคด การปองกน การปราบปราม การทดสอบ การ

ตรวจสอบหรอการรแหลงทมาของขอมลขาวสารหรอไมกตาม

3) ความเหนหรอค าแนะน าภายในหนวยงานองรฐในการด าเนนการเรองใด แตทงนไมรวมถง

รายงานทางวชาการ รายงานขอเทจจรง หรอขอมลขาวสารทน ามาใชในการน าความเหนหรอ

การแนะน าภายในดงกลาว

118

4) การเปดเผย จะกอใหเกดอนตรายตอชวต หรอความปลอดภยของบคคลหนงบคคลใด

5) รายงานการแพทยหรอขอมลขาวสารสวนบคคล ซงการเปดเผยจะเปนการรกล าสทธสวนบคคล

โดยไมสมควร

6) ขอมลขาวสารของราชการทมกฎหมายคมครองมใหเปดเผย หรอขอมลขาวสารทมผใหมาโดย

ไมประสงคใหทางราชการน ามาเปดเผยตอผอน

208. “บคคล” ตาม พรบ. ขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 หมายความวาบคคลธรรมดาทม

สญชาตไทยและบคคลธรรมดาทไมมสญชาตไทย แตมถนอยในประเทศไทย

209. เอกสารประวตศาสตร ใหหนวยงานของรฐสงมอบใหแกหอจดหมายเหตแหงชาต กรมศลปากรหรอ

หนวยงานชนของรฐตามทก าหนด เพอคดเลอกไวใหประชาชนไดศกษาคนควา

210. หนวยงานของรฐ ตองรวบรวมและจดใหมขอมลขาวสารตามจ านวนพอสมควรไวเผยแพร

เพอจ าหนายจายแจกหรอขาย ณ ทท าการของหนวยงานของรฐแหงนน

211. ระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยการรกษาความลบของทางราชการ พ.ศ.2544 ก าหนดชน ความลบ

ของขอมลขาวสารลบ แบงเปน 4 ชน คอ

1. ลบทสด (TOP SECRET)

2. ลบมาก (SECRET)

3. ลบ (CONFIDENTIAL)

4. ปกต (PESTRICTED)

212. ลบทสด หมายถง ขอมลขาวสารทลบ หากเปดเผยทงหมดหรอบางสวนจะกอใหเกดความเสยหายแก

ประโยชนแหงรฐอยางรายแรงทสด

213. ลบมาก หมายถง ขอมลขาวสารลบ หากเปดเผยทงหมดหรอบางสวนจะกอใหเกดความเสยหายแก

ประโยชนแหงรฐอยางรายแรง

214. ลบ หมายถง ขอมลขาวสารลบ หากเปดเผยทงหมดหรอบางสวนจะกอใหเกดความเสยหายแก

ประโยชนแหงรฐ

119

215. ปกต หมายถง ความลบซงไมพงเปดเผยใหผไมมหนาทไดทราบ โดยสงวนไวใหทราบเฉพาะบคคล

ทมหนาทตองทราบ เพอประโยชนในการปฏบตราชการเทานน

216. องคการรกษาความปลอดภยตามระเบยบนไดแก

1. ส านกงานขาวกรองแหงชาต ส านกนายกฯ รกษาความปลอดภยฝายพลเรอน

2. ศนยรกษาความปลอดภย กองบญชาการทหารสงสด รกษาความปลอดภยฝายทหาร กระทรวงกลาโหม

217. ผมอ านาจก าหนดชนความลบ คอ หวหนาหนวยงานของรฐทมหนาทรบผดชอบ

218. เจาหนาทควบคมและรบผดชอบ เรยกวา “นายทะเบยนขอมลขาวสารลบ” แตงตงโดยหวหนา

หนวยงาน

219. การก าหนดใหขอมลขาวสารลบอยในชนความลบใด ใหพจารณาถงองคประกอบดงน

1. ความส าคญของเนอหา 2. แหลงทมาของขอมลฯ

3. วธการน าไปใชประโยชน 4. จ านวนบคคลทควรทราบ

5. ผลกระทบหากมการเปดเผย 6. หนวยงานรฐเจาของเรองหรอผอนมต

220. ระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยงานสารบรรณ พ.ศ.2526 เปนระเบยบทใชอยในปจจบน

221. “งานสารบรรณ” หมายความวา งานทเกยวกบการบรหารเอกสารเรมตงแต (6 ขนตอน)

- การจดท า การรบ การสง การเกบรกษา การยม

การท าลาย

222. หนงสอราชการ ม 6 ชนด คอ

1) หนงสอภายนอก (ใชกระดาษครฑตดตอระหวางหนวยงานราชการหรอบคคลภายนอก)

2) หนงสอภายใน (ใชกระดาษบนทก)

3) หนงสอประทบตรา คอใชหนงสอประทบตราแทนการลงชอของหวหนาสวนระดบกรมขนไป

4) หนงสอสงการ

5) หนงสอประชาสมพนธ

120

6) หนงสอทเจาหนาทท าขนหรอ รบไวเพอเปนหลกฐานในราชการ

223. หนงสอสงการ ม 3 ชนด คอ ค าสง ระเบยบ และขอบงคบ

224. หนงสอประชาสมพนธ ม 3 ชนด คอ ประกาศ แถลงการณ และขาว

225. ชนความเรวของหนงสอ ม 3 ประเภท คอ

ดวนทสด ใหเจาหนาทปฏบตในทนททไดรบหนงสอนน

ดวนมาก ใหเจาหนาทปฏบตโดยเรว

ดวน ใหเจาหนาทปฏบตเรวกวาปกตเทาทจะท าได

โดยระบชนความเรวดวยตวอกษรสแดงขนาดไมเลกกวาตวพมพโปง 32 พอยท

226. หนงสอทจดท าขน โดยปกตใหมส าเนาคฉบบเกบไวทตนเรอง 1 ฉบบ และใหมส าเนาเกบไวทหนวยงาน

สารบรรณกลาง 1 ฉบบ โดยส าเนาคฉบบใหผลงชอลงลายมอชอ หรอลายมอชอยอ และใหผราง ผพมพ

และผตรวจลงลายมอชอหรอลายมอชอยอไวทขางทายขอบลางดานขวามอของหนงสอ

227. การจดท าส าเนาหนงสอใหมค ารบรองวา “ส าเนาถกตอง” โดยใหเจาหนาทตงแตระดบ 2 หรอเทยบเทาขนไป

ซงเปนเจาของเรองลงลายมอชอรบรอง พรอมทงลงชอตวบรรจง และต าแหนงท ขอบลางของหนงสอ

228. หนงสอเวยน คอหนงสอทมถงผรบจ านวนมาก มใจความอยางเดยวกน เพมรหสตวพยญชนะ “ว”

หนาเลขทะเบยนหนงสอสง การออกเลขสงใหใชปปฏทน

229. การเกบหนงสอ แบงออกเปน

1) การเกบระหวางปฏบต

2) การเกบเมอปฏบตแลวเสรจ

3) การเกบไวเพอใชในการตรวจสอบ

230. การเกบหนงสอระหวางปฏบต คอการเกบหนงสอทปฏบตยงไมเสรจ ใหอยในความรบผดชอบของ

เจาของเรอง โดยใหก าหนดวธการเกบใหเหมาะสม

231. การเกบเมอปฏบตแลวเสรจ คอการเกบหนงสอทปฏบตแลวเสรจเรยบรอยแลว และไมมอะไรท

121

จะตองปฏบตตอไปอก

232. การเกบไวเพอใชในการตรวจสอบ คอ การเกบหนงสอทปฏบตเสรจเรยบรอยแลว แตจ าเปนจะตอง

ใชในการตรวจสอบเปนประจ า

233. โดยปกตอายการเกบหนงสอใหเกบไวไมนอยกวา 10 ป

234. หนงสอทตองสงวนเปนความลบ การเกบใหปฏบตตามกฎหมายหรอระเบยบวาดวยการรกษา

ความปลอดภยแหงชาต

235. หนงสอทเกยวกบประวตศาสตร ขนบธรรมเนยม จารตประเพณ สถต หลกฐาน หรอเรองทตองใชส าหรบ

ศกษาคนควา หรอหนงสออนในลกษณะเดยวกน ใหเกบไวเปนหลกฐานทางราชการตลอดไป

หรอตามทกองจดหมายเหตแหงชาต กรมศลปากรก าหนด

236. หนงสอทไดปฏบตงานเสรจสนแลว และเปนคส าเนาทมตนเรองจะไดคนไดจากทอน ใหเกบไว

ไมนอยกวา 5 ป

237. หนงสอทเปนเรองธรรมดาสามญ ซงไมมความส าคญ และเปนเรองทเกดขนเปนประจ า

เมอด าเนนการแลวเสรจ ใหเกบไวไมนอยกวา 1 ป

238. หนงสอเกยวกบการเงน ซงมใชเอกสารสทธ หากเหนวาไมมความจ าเปนตองเกบไวถง 10 ป

ใหท าความตกลงกบกระทรวงการคลงเพอขอท าลายได

239. ภายใน 60 วนหลงจากวนสนปปฏทน ใหเจาหนาทผรบผดชอบในการเกบหนงสอ ส ารวจหนงสอ

ทครบก าหนดอายการเกบในปนน ไมวาจะเปนหนงสอทเกบไวเอง หรอทฝากเกบไวทกองจดหมายเหต

แหงชาต กรมศลปากร จดท าบญชขอท าลาย เสนอหวหนาสวนระดบกรม เพอพจารณาแตงตงคณะกรรมการ

ท าลายหนงสอ

240. ครฑ ม 2 ขนาด คอ

1) ขนาดครฑสง 3 ซ.ม. (ใชกบหนงสอราชการ)

2) ขนาดครฑสง 1.5 ซ.ม. (ใชกบบนทก)

241. กระดาษขนาด เอ 4 ขนาด 201 มม.x297มม.

122

242. ซองขนาด c4 ขนาด 229 มม.x324 มม. ใชส าหรบบรรจหนงสอไมตองพบ

243. “ บคคลในครอบครว” ตามพระราชกฤษฎกาคาใชจายในการเดนทางไปราชการ พ.ศ.2526

หมายถง 1) คสมรส 2) บตร

3) บดา มารดาของผเดนทางและหรอบดามารดาของคสมรส

4) ผตดตาม

244. “ภมล าเนาเดม” หมายความวา ทองททเรมรบราชการ กลบเขารบราชการใหม หรอไดรบการบรรจ

เปนลกจางครงแรกหรอครงสดทายแลวแตกรณ

245. การเดนทางไปราชการชวคราวไดแก

1) การปฏบตราชการชวคราวนอกสถานทตงส านกงานซงปฏบตราชการปกตตามค าสง

ผบงคบบญชา หรอตามหนาททปฏบตราชการ

2) การไปสอบคดเลอก หรอรบการคดเลอก ตามทไดรบอนมตจากผบงคบบญชา

3) การไปชวยราชการ ไปรกษาการในต าแหนง หรอไปรกษาราชการแทน

4) การเดนทางไปราชการเฉพาะระหวางเวลาทอยในราชอาณาจกรของผซงรบราชการประจ า

ในตางประเทศ

5) การเดนทางขามแดนชวคราว เพอไปปฏบตราชการในดนแดนตางประเทศ ตามขอตกลง

ระหวางประเทศ

246. คาใชจายในการเดนทางไปราชการไดแก

1) คาเบยเลยง

2) คาเชาทพก

3) คาพาหนะ รวมถงการเชายานพาหนะ หรอพลงงานส าหรบยานพาหนะ คาระวางบรรทก

คาจางคนหาบหามและอน ๆ ท านองเดยวกน

4) คาใชจายอนตามทจ าเปนตองจายเพอในการเดนทางไปราชการ

123

247. การนบเวลาเดนทางไปราชการ เพอค านวณเบยเลยงเดนทางใหนบตงแตเวลาออกจากสถานทอย

หรอสถานทปฏบตราชการตามปกตจนถงกลบสถานทอยหรอสถานทปฏบตราชการแลวแตกรณ

เวลาเดนทางไปราชการใหนบ 24ชวโมง เปนหนงวน ถาไมถง 24 ชวโมง หรอเกน 24 ชวโมง

และสวนทไมถงหรอเกน 24 ชวโมง ถานบไดเกน 12 ชวโมง ใหนบเปนหนงวน

248. การเดนทางไปราชการเปนหมคณะ เบกคาเชาทพกไดดงน

ผด ารงต าแหนงระดบ 8 ลงมาหรอต าแหนงทเทยบเทาใหพกแรมรวมกน 2 คนตอหอง โดยเบกคาเชาทพกได

เทาทจายจรงในอตราคาเชาหองพกคคนละไมเกนรอยละ 70 ของอตราคาเชาหองพกคนเดยว

เวนแตกรณทไมเหมาะสมจะพกรวมกน หรอมเหตจ าเปนทไมอาจพกรวมกบผอนได

ใหเบกไดเทาทจายจรงในอตราคาเชาหองพกคนเดยว

249. ในกรณทเบกคาเชาทพกในลกษณะเหมาจายวนละไมเกน 1,000 บาท

250. การเดนทางไปสอบคดเลอกหรอรบการคดเลอก หรอการเดนทางไปราชการในกรณน าบคคลไมม

สทธไปดวย ผเดนทางไปราชการจะเบกคาพาหนะรบจางไป กลบ ระหวางสถานทพกไมได

251. ระเบยบกระทรวงการคลง วาดวยคาใชจายใยการฝกอบรม ใชระเบยบ พ.ศ.2549 โดยยกเลก

ระเบยบเดมทงหมด

252. การฝกอบรมระดบตน หมายถง การฝกอบรมทผเขารบการฝกอบรมเกนกงหนงเปนบคลกรของรฐ

ซงเปนขาราชการระดบ 1 ถงระดบ 2 หรอมระดบต าแหนงเทยบเทาขาราชการระดบ 1 และ 2

253. การฝกอบรมระดบกลาง หมายถง การฝกอบรมทผเขารบการฝกอบรมเกนกงหนงเปนบคลกรของรฐ

ซงเปนขาราชการระดบ 3 ถงระดบ 8

254. บคคลทจะเบกจายคาใชจายในการฝกอบรม ตามระเบยบฯ ไดแก

1) ประธานในพธเปดหรอพธปดการฝกอบรม แขกผมเกยรตและผตดตาม

2) เจาหนาท 3) วทยากร 4) ผเขารบการฝกอบรม 5) ผสงเกตการณ

255. หลกเกณฑการจายคาสมนาคณวทยากรเปนดงน

124

1) ชวโมงฝกอบรมทมลกษณะเปนการบรรยาย ใหจายคาสมนาคณวทยากรไมเกน 1 คน

2) ชวโมงการฝกอบรมทมลกษณะเปนการอภปราย หรอสมมนาเปนหมคณะ ใหจายคาสมนาคณ

วทยากรไดไมเกน 5 คน โดยรวมถงผด าเนนการอภปราย

256. การนบชวโมงการฝกอบรมใหนบตามเวลาทก าหนดในตารางการฝกอบรม โดยไมตองหกเวลาทพก

รบประทานอาหารวางและเครองดม แตละชวโมงของการฝกอบรมตองมก าหนดเวลาการฝกอบรม

ไมนอยกวา 50 นาท กรณก าหนดเวลาการฝกอบรมไมถง 50 นาท แตไมนอยกวา 25 นาทใหเบก

คาสมนาคณวทยากรไดครงหนง

257. อตราคาสมนาคณวทยากร

1) วทยากรทเปนบคคลของรฐ ใหไดรบคาสมนาคณวทยากรส าหรบการฝกอบรม ระดบตน

ระดบกลางและบคคลภายนอก ไมเกน ชวโมงละ 600 บาท ส าหรบการฝกอบรมระดบสง

ไมเกนชวโมงละ 800 บาท

2) วทยากรทไมใชบคคลตามขอ 1 ใหไดรบคาสมนาคณวทยากรในการฝกอบรมระดบตน

ระดบกลาง และบคคลภายนอก ไมเกนชวโมงละ 1,200 บาท ส าหรบการฝกอบรมระดบสง

ไมเกนชวโมงละ 1,600 บาท

258. การจดฝกอบรมบคคลภายนอก

1) การจดฝกอบรมทไมจดอาหารทง 3 มอ ใหเบกคาเบยเลยงไดไมเกนคนละ 120 บาท/วน

2) การฝกอบรมมจดอาหารให 2 มอ ใหเบกจายคาเบยเลยงไดไมเกนคนละ 80 บาท/วน

3) การฝกอบรมทจดอาหารให 1 มอ ใหเบกจายคาเบยเลยงไดไมเกนคนละ 40 บาท/วน

259. อตราคาอาหารในการฝกอบรม

1) การฝกอบรมระดบตน ระดบกลางและการฝกอบรมบคคลภายนอก

- ถาจดอาหารครบทกมอไมเกน 500 บาท - ถาจดไมครบทกมอไมเกน 300 บาท

2) การฝกอบรมระดบสง

125

- ถาจดอาหารครบทกมอไมเกน 700 บาท - ถาจดไมครบทกมอไมเกน 500 บาท

260. ตามระเบยบของทางราชการ “รถยนตราชการ” มกประเภท และหมายถงรถยนตในลกษณะใด

ตอบ 4 ประเภท รถประจ าต าแหนง รถสวนกลาง รถรบรอง และรถอารกขา

261. จรยธรรมนกพฒนาชมชน

อคต 4 ประการ คอ

1. ฉนทาคต ความล าเอยงเพราะชอบ

2. โทสาคต ความล าเอยงเพราะชว

3. โมหะคต ความล าเอยงเพราะหลง

4. ภยาคต ความล าเอยงเพราะกลว

สงคหวตถ 4 ประการ คอ

1. ทาน คอ การให

2. ปยวาจา คอ การพดจาดวยถอยค าไพเราะออนหวาน

3. อตถจรยา คอ ท าตวใหเปนประโยชนแกผอน

4. สมานตตตา คอ การปฏบตตนอยางเสมอตนเสมอปลาย วางตวสม าเสมอ

พรหมวหาร 4 ประการ คอ

1. เมตตา ปรารถนาใหผอนมสข

2. กรณา ความสงสารชวยใหผอนพนทกข

3. มทตา ความยนดเมอผอนมความสข

4. อเบกขา ความมใจเปนกลาง การวางเฉย

262. ทศพธราชธรรม คอ ธรรมส าหรบพระราชา มดงน

1. ทานง.....การให 2. สลง......การปฏบตเพอใหเกดภาวะปกต

3. ปะรจจาคง.....การใหทางจตใจ 4. อาชชะวง.....ความซอตรง

126

5. มททะวง.....ออนโยน 6. กะปง.....ความวรยะ

7. อกโกธง.....ไมโกรธ 8. อะวหงสา......ไมเบยดเบยนผอน

9. ขนต.....อดทน 10. อะวโรธะนง.....ความถกตอง

263. Thailand International P.S.O. คอ ระบบมาตรฐานสากลของประเทศไทยดานการจดการและสมฤทธผลของงานภาครฐ

264. Thailand International P.S.O. ม 10 ระบบ คอ

1. ระบบขอมล 2. ระบบการสอสาร 3. ระบบการตดสนใจ 4. ระบบการพฒนาบคลากร

5. ระบบการตรวจสอบถวงดล 6. ระบบการมสวนรวม 7. ระบบการบรการภาคเอกชน ประชาชน

8. ระบบการประเมนผล 9. ระบบการคาดคะเนและแกไขวกฤต 10.ระบบวฒนธรรมและจรรยาวชาชพ

265. P.S.O. และ I,S.O. แตกตางกน ดงน P.S.O. เนนสมฤทธผลของภาคราชการทงระบบ I.S.O.

เนนองคกรภาคเอกชนเฉพาะองคการ

266. ครม. มมตเหนชอบให ก.พ. ด าเนนการระบบ P.S.O. เมอวนท 27 ต.ค. 2541

267. กรมฯ ไดท าขอตกลงกบสถาบนพฒนามาตรฐานสากลภาครฐแหงประเทศไทย

ในเรอง P.S.O.1101:ระบบขอมล และ P.S.O.1106 :ระบบการมสวนรวม

ระบบบรหารจดการงบประมาณ มดงน 1. ระบบ GFMIS 2. ระบบ PART

1. ระบบ GFMIS (Government Fiscal Management Information System) คอ

ตอบ โครงการเปลยนระบบการบรหารงานการเงน การคลงภาครฐใหมความทนสมยและมประสทธภาพ

โดยน าเทคโนโลยสารสนเทศมาประยกตใช เพอปรบการด าเนนงาน ดานงบการบญช การพสดและการบรหารทรพยากร

บคคล 2 ระบบ GFMIS มประโยชน ดงน

ตอบ 1. เปนเครองมอส าหรบ CFO ในการบรหารขอมลดานการเงน การคลง

2. ลดเวลาในการจดท ารายงานฯ การปดบญชประจ าวน/เดอน/ป

3. เพมประสทธภาพในการวางแผน บรหารและตดตามการรบจายเงน

4. รองรบการปฏบตงานในระบบบญชแบบเกณฑคงคางและการบรหารตนทนการผลต

5. เกดความโปรงใสในการจดซอจดจาง

127

6. ลดเอกสารและระยะเวลาในการรบจายเงน

7. มขอมลการเงน การคลง เพอตดตามตรวจสอบทงลกษณะและขอมลสะสมยอนหลง

หมวดท ๔ ใชชอวา กรมการพฒนาชมชน

24. โครงสรางการบรหารงานพฒนาชมชน

1. สวนกลาง ประกอบดวย

1.1 ส านกสงเสรมภมปญญาทองถนและวสาหกจชมชน

1.2 ส านกเสรมสรางความเขมแขงชมชน

1.3 ส านกพฒนาทนและองคกรการเงนชมชน

1.4 สถาบนการพฒนาชมชน

1.5 ศนยสารสนเทศเพอการพฒนาชมชน

1.6 กองการเจาหนาท

1.7 กองคลง

1.8 กองแผนงาน

1.9 กองประชาสมพนธ

1.10 กลมพฒนาระบบบรหาร

1.11 หนวยตรวจสอบภายใน

1.12 ส านกงานเลขานการกรมฯ

1.13 ศนยศกษาและพฒนาชมชน

2. สวนภมภาค

2.1 ส านกงานพฒนาชมชนจงหวด มพฒนาการจงหวด เปนผบงคบบญชา ซงเปนหวหนาสวนระดบจงหวด

2.2 ส านกงานพฒนาชมชนอ าเภอ มพฒนาการอ าเภอ เปนผบงคบบญชา ซงเปนหวหนาสวนระดบอ าเภอ โดยม

พฒนากร ปฏบตงานรบผดชอบระดบต าบล

128

ศนยศกษาและพฒนาชมชน ม 11 แหง ไดแก

1. ศนยศกษาและพฒนาชมชนนครนายก

2. ศนยศกษาและพฒนาชมชนสระบร 3. ศนยศกษาและพฒนาชมชนชลบร

4. ศนยศกษาและพฒนาชมชนนครราชสมา

5. ศนยศกษาและพฒนาชมชนอบลราชธาน 6. ศนยศกษาและพฒนาชมชนอดรธาน 7. ศนยศกษาและพฒนาชมชนล าปาง

8. ศนยศกษาและพฒนาชมชนพษณโลก

9. ศนยศกษาและพฒนาชมชนเพชรบร 10. ศนยศกษาและพฒนาชมชนนครศรธรรมราช

11. ศนยศกษาและพฒนาชมชนยะลา 31. หลกธรรมาภบาลของการบรหารกจการบานเมองทด ม 10 ขอ อะไรบาง

การมสวนรวม (หญง/ชาย มสทธในการตดสนใจ) ความโปรงใส (เปดเผยขอมลขาวสาร) การตอบสนอง (เอาใจใสลกคา) ภาระรบผดชอบ (รบผดชอบตอสาธารณะและผมสวนไดเสย) ประสทธผล (สรางผลสมฤทธ) ประสทธภาพ (สรางผลสมฤทธ) การกระจายอ านาจ

นตธรรม (กฎหมายเปนธรรม ไมเลอกปฏบต) ความเสมอภาคและเทยงธรรม (ชายและหญงมโอกาสในการปรบปรงสถานะ) การมงเนนฉนทามต

19. ยเนสโก ประกาศใหคนไทย 3 ทานเปนบคคลส าคญของโลก คอ กรมพระยาด ารงราชานภาพ

ม.ร.ว ศกฤทธ ปราโมทย และสนทราภรณ (เออ สนทรสนาน)

23. โครงสรางกรมฯ ใหม เปนไปตามกฎกระทรวงแบงสวนราชการกรมการพฒนาชมชนกระทรวงมหาดไทย

พ.ศ. 2552 ประกาศในราชกจจานเบกษา เมอ 8 เมษายน 2552

26. ในการแกไขปญหาความยากจนกระทรวงมหาดไทย มอบใหกรมฯ ด าเนนการโดยผานกลไก ศจพ.จ. และ ศจพ.อ.

27. Cross Functional คอ การสรางทมงาน โดยเอาความเกงศกยภาพทแตกตางของแตละคนมาหลอมรวมกน

129

เพอสรางการท างาน

41. วตถประสงคของ OG คอ

1. เพอสงเสรมธรรมาภบาลในการด าเนนงานของหนวยงานภาครฐใหเกดขนอยางเปนรปธรรม

2. เพอเปนกรอบการด าเนนงานตามหลกธรรมาภบาลและคานยมขององคการ

3. เพอใหการด าเนนงานของภาครฐเปนทศรทธาจากประชาชนและผมสวนไดเสย รวมทงเปนทยอมรบใน

ระดบสากล

43. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 มาตรา 74 และ 78 มสาระส าคญ คอ

มาตรา 74 “บคคลผเปนเจาหนาทของรฐ มหนาทอ านวยความสะดวกและใหบรการแกประชาชนตามหลกธรรมาภบาล

ของการบรหารกจการบานเมองทด”

มาตรา 78 (4) พฒนาระบบงานของรฐ โดยมงเนนการพฒนาคณภาพ คณธรรมและจรยธรรมของเจาหนาทของรฐ

ควบคไปกบการปรบปรงรปแบบและวธการท างานและสงเสรมใหหนวยงานของรฐใชหลกการบรหาร

กจการบานเมองทดเปนแนวทางในการปฏบตราชการ

(5) จดระบบงานราชการ เพอใหการบรการสาธารณะทรวดเรว มประสทธภาพ โปรงใสและ

ตรวจสอบได โดยค านงถงการมสวนรวมของประชาชน

3. ผผลต ผประกอบการ OTOP จ าแนกเปน 3 ลกษณะ คอ

1. กลมผผลตชมชน 2. ผผลตชมชนทเปนเจาของรายเดยว

3. ผผลตทเปนวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม

4. ภมปญญาไทย หมายถง องคความร ความสามารถและทกษะของคนไทยอนเกดจาการสงสม

ประสบการณทผานกระบวนการเรยนร เลอกสรร ปรงแตงพฒนาและถายทอดสบตอกนมา

5. ภมปญญาไทย ม 9 ดาน

การขบเคลอนโครงการหนงต าบล หนงผลตภณฑ (OTOP)

130

1. ดานเกษตรกรรม 2. ดานอตสาหกรรมและหตถกรรม

3. ดานการแพทยแผนไทย 4. ดานการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

5. ดานกองทนและธรกจชมชน 6. ดานศลปกรรม 7. ดานภาษาและนวตกรรม

8. ดานปรชญา ศาสนาและประเพณ 9. ดานโภชนาการ

6. ประเภทผลตภณฑทน ามาลงทะเบยน ม 5 ประเภท คอ

1. ประเภทอาหาร 2.ประเภทเครองดม 3. ประเภทผาเครองแตงกาย

4. ประเภทของใช/ของตกแตง/ของทระลก 5. ประเภทสมนไพรทไมใชอาหาร

7. ผลตภณฑประเภทใด ตองไดรบรองมาตรฐานกอน จงจะน ามาลงทะเบยนได

ตอบ อาหาร

8. การแยกประเภทผลตภณฑ ค านงถงเรองตอไปน

1. วตถประสงคของการผลต

2. ประโยชนในการใชสอย

3. อยในดลยพนจของคณะอนกรรมการ นตผ.จงหวด

9. อาหารสตว น ายาลางจาน น าหมกชวภาพ น าสมควนไม ปยชวภาพ ยาก าจดแมลง เครองส าอาง

เปนผลตภณฑประเภทสมนไพรทไมใชอาหาร

10. สนคา OTOP ทสงตางประเทศใหใชภาษาองกฤษทแสดงวา ผลตโดยประเทศไทยวา

“Product Of Thailand( สนคาภมปญญาของไทย)

11. ผผลต/ผประกอบการทลงทะเบยน ตองมสถานทผลตหลกในอ าเภอทขอลงทะเบยน โดยผานการรบรอง

จากประธานเครอขาย OTOP ของอ าเภอ

12. ผลตภณฑทไมสามารถรบลงทะเบยนได คอ พนธพช พนธสตว

13. ขนตอนสดทายของการลงทะเบยน คอ คณะกรรมการทจงหวดแตงตง รบรองการลงทะเบยนและ

131

ประกาศผลผผลต/ผประกอบการ ทไดรบการขนทะเบยน

14. งาน OTOP CITY 2013 จดขนระหวางวนท 29 ม.ค.- 6 ก.พ.2557 ณ ศนยแสดงและจ าหนายสนคา อมแพค

เมองทองธาน อ าเภอปากเกรด จงหวดนนทบร

1. ระเบยบการเบกจายเงนจากคลง การเกบรกษาเงนและการน าเงนสงคลงปจจบนใชป พ.ศ.ใด ตอบ พ.ศ.2551

2. ระบบ GFMIS ยอมาจาก ตอบ Government Fiscal Management Information System และหมายถงระบบใด ตอบ ระบบการบรหารการเงนการคลงภาครฐดวยระบบอเลกทรอนกส

3. การยมเงนส าหรบการปฏบตราชการอน ๆ ทตดตอคาบเกยวจากปงบประมาณปจจบนไปถงปงบประมาณถดไปปจจบนสามารถยมเพอใชจายไดภายในกวน ตอบ ใชจายไดไมเกน 30 วนนบแตวนเรมตนปงบประมาณใหม

4. การฝกอบรมระดบกลาง ตามระเบยบกระทรวงการคลง วาดวยคาใชจายในการฝกอบรม การจดงาน และการประชมระหวางประเทศ พ.ศ.2549 เปนการฝกอบรมทมผเขารบการฝกอบรมเกนกงหนงเปนขาราชการระดบใด ตอบ ระดบ 3 ถงระดบ 8 หรอเทยบเทา

5. ผรกษาการตามระเบยบกระทรวงการคลง วาดวยคาใชจายในการฝกอบรม การจดงาน และการประชมระหวางประเทศ พ.ศ.2549 คอ ปลดกระทรวงการคลง

1. ขอมลความจ าเปนพนฐาน (จปฐ.) คออะไร

ตอบ คอ ขอมลในระดบครวเรอนทแสดงถงสภาพความจ าเปนพนฐานของคนในครวเรอนใน

ดานตาง ๆเกยวกบคณภาพชวตทไดก าหนดมาตรฐานขนต าเอาไว คนควรจะมคณภาพ

ชวตในแตละเรองอยางไร ในชวงระยะเวลาหนง ๆ

2. วตถประสงคของขอมลความจ าเปนพนฐาน (จปฐ.) เปนอยางไร

ตอบ เพอใหประชาชนสามารถพฒนาชวตความเปนอยของตนเองและครอบครวใหมคณภาพ

ชวตทดอยางนอยผานเกณฑความจ าเปนพนฐาน โดยมเครองชวด จปฐ.เปนเครองมอ

การเงน

ขอมล จปฐ. และขอมล กชช. 2 ค

132

3. คณะกรรมการพฒนาชนบทแหงชาต (กชช.) มมตเมอใด ใหกรมการพฒนาชมชนจดเกบขอมล จปฐ.

เปนประจ าทกป

ตอบ กชช. มมตเมอวนท 15 กนยายน 2532 ใหกรมการพฒนาชมชน จดเกบขอมล จปฐ.เปนประจ าทกป

ตงแตป 2533 จนถงปจจบน โดยมการปรบปรงเครองชวดขอมล จปฐ.ทก 5 ป ใหสอดคลองกบ

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 (ป 2550-2554) เครองชวด

จปฐ. มจ านวน 6 หมวด 42 ตวชวด

4. ครม.มมตใหทกหนวยงานทเกยวของทงภาครฐ และภาคเอกชนน าขอมล จปฐ./กชช. 2 ค.ไปใชประโยชนเมอใด

ตอบ วนท 21 กนยายน 2536

5. ขอมล จปฐ.และขอมล กชช. 2 ค. มความส าคญอยางไร

ตอบ 1. ใชประโยชนในการวางแผนทกระดบ

2. อยในความสนพระทยของสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ ทรงใชประโยชนจากขอมลน

6. พชช. ยอมาจากอะไร

ตอบ คณะกรรมการอ านวยการงานพฒนาคณภาพชวตของประชาชน

7. การจดเกบขอมล จปฐ. ในเขตเมอง พชช. มมตใหด าเนนการเมอใด

ตอบ มต พชช. เมอวนท 9 กมภาพนธ 2544 และมต พชช. เมอวนท 31 พฤษภาคม 2545

ใหใชเครองชวดเหมอนเขตชนบท

8. ตวชวดขอมล จปฐ.ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 – 2559) มจ านวนเทาใด

ตอบ 5 หมวด 30 ตวชวด (เดม 6 หมวด 42 ตวชวด)

10. หวใจของขอมลความจ าเปนพนฐาน (จปฐ.)คออะไร

ตอบ หวใจของการจดเกบขอมล จปฐ.ทแทจรงอยท “ประชาชน” ทสามารถทราบ “ปญหา”ของตนเอง

133

12. หมวดท 4 รายไดกาวหนา เกณฑเรองรายไดเปนอยางไร

ตอบ ขอ 23 คนในครวเรอนมรายไดเฉลยไมต ากวา 30,000 บาท/คน/ป เปาหมาย

13. ใครคอประธานและเลขานการคณะกรรมการอ านวยการงานพฒนาคณภาพชวตของประชาชน (พชช.)

ตอบ ประธาน คอ ปลดกระทรวงมหาดไทย และเลขานการ คอ อธบดกรมการพฒนาชมชน

14. หนวยงานทท าหนาทในการประสานการด าเนนการจดเกบ บนทก ประมวลผลและวเคราะหขอมล

คอหนวยงานใด

ตอบ กรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย

15. ผจดเกบ จปฐ.ตามแบบ จปฐ.๑ ทกครวเรอน คอใคร

ตอบ กม./หวหนาคม/อาสาสมคร

16. การเกบรกษาแบบสอบถามขอมล จปฐ. ควรเกบไวทใด

ตอบ ทองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) หรอในททปลอดภย

1. ขอมล กชช. 2 ค. คออะไร

ตอบ คอขอมลหมบานทแสดงใหเหนสภาพทวไปและปญหาของหมบานชนบทดานตาง ๆ

6. น ากน ในแบบส ารวจขอมล กชช 2 ค. จดมงหมายของตวชวด คออะไร

ตอบ เพอบงบอกถงคณภาพของน าและความพอเพยงของน าเพอการบรโภค

ในอตรา 5 ลตร/คน/วน (ใชส าหรบดม 2 ลตร อน ๆ จ านวน 3 ลตร)

7. น าสะอาด มความหมายอยางไร

ตอบ หมายถง น าฝน น าประปา น าบาดาล ทผานเกณฑมาตรฐานน าสะอาดขององคกร

ปกครองสวนทองถน (อปท.) หรอกรมอนามยทสาธารณสขต าบลตรวจสอบแลววา

กชช.2 ค

134

ใชดมได ถาเปนน าจากแหลงน าธรรมชาตตองน ามาตมเสยกอน หรอแกวงสารสม

แลวเตมคลอรน หรอน าทผานเครองกรองน าทไดมาตรฐาน หรอน าบรรจขวด (ตองม อย.)

1. วงจรของการบรหารความเสยง (Risk Management) มกขนตอน อะไรบาง ตอบ 5 ขนตอน (1) ระบปจจยเสยง 2) วเคราะหความเสยง 3) ก าหนดมาตรการจดการความเสยง

4) ตดตาม รายงาน ประเมนผล 5) ทบทวนการบรหารความเสยง 2. ระเบยบกรมการพฒนาชมชน วาดวยมาตรการการควบคมการใชงานระบบคอมพวเตอรและ

เครอขายกรมการพฒนาชมชน ประกาศใชเมอป พ.ศ. ใด เพออะไร ตอบ ประกาศ ณ วนท 27 สงหาคม พ.ศ. 2552 เพอการแกไขปญหาปจจยเสยงดานเทคโนโลยสารสนเทศ และการรกษาความปลอดภยการใชงานผานระบบเครอขาย

3.ชองทางในการเขาใช E-mail กรมการพฒนาชมชน คอ ตอบ http://mail.cdd.go.th

4. ชองทางในการเขาประชมทางไกลผานระบบ web conference กรมการพฒนาชมชน คอ ตอบ http://conference.cdd.go.th/

5. ระบบ OA (Office Automation) มชอเรยกเปนภาษาไทย วาอะไร ตอบ ระบบส านกงานอตโนมต

6. พระราชบญญต วาดวยการกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอร ประกาศใชเมอป พ.ศ. ใด ตอบ ป พ.ศ. 2550

7. ชองทางในการเขาถง คลงวดโอกรมการพฒนาชมชน คอ ตอบ http://video.cdd.go.th/

8. เครองคอมพวเตอร ตาม “ระเบยบกรมการพฒนาชมชนวาดวย มาตรการการควบคมการใชระบบคอมพวเตอร และเครอขาย กรมการพฒนาชมชน พ.ศ. 2552 ” หมายถง...

ตอบ “เครองคอมพวเตอร” หมายความวา อปกรณประมวลผลขอมลทท างานดวยระบบอเลกทรอนคสทมความเรว

สง โดยท างานตามค าสงผานทางซอฟตแวรใหไดผลตามทตองการ ซงไดแกคอมพวเตอรแมขาย (Server) คอมพวเตอร

สวนบคคล (Personal Computer) และคอมพวเตอรแบบพกพา(Notebook Computer)

ค าถามทนาสนใจ

http://mail.cdd.go.th/

http://conference.cdd.go.th/

http://video.cdd.go.th/

135

9. “ระเบยบกรมการพฒนาชมชนวาดวย มาตรการการควบคมการใชระบบคอมพวเตอรและเครอขาย กรมการพฒนาชมชน พ.ศ. 2552 ” มใครเปนผรกษาการตามระเบยบ

ตอบ ผอ านวยการศนยสารสนเทศเพอการพฒนาชมชน

10. “ระบบคอมพวเตอร” วาดวยการกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอรฯ หมายความวา

ตอบ อปกรณหรอชดอปกรณของคอมพวเตอรทเชอมการท างานเขาดวยกน โดยไดมการก าหนดค าสง ชดค าสง หรอ

สงอนใด และแนวทางปฏบตงานใหอปกรณ หรอชดอปกรณท าหนาทประมวลผลขอมลโดยอตโนมต

11. ผบรหารเทคโนโลยสารสนเทศระดบสง มชอเปนภาษาองกฤษวาอะไร

ตอบ Chief Information Officer :CIO

12. พระราชกฤษฎกาวาดวยการบรหารงานจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณาการ ประกาศในราชกจจานเบกษาเมอใด ตอบ ประกาศในราชกจจานเบกษา เมอวนท ๓๐ ธนวาคม ๒๕๕๑

13. ส านกงานบรหารยทธศาสตรกลมจงหวด (OSM) มชอเปนภาษาองกฤษวาอะไร

ตอบ The Office of Strategy Management

14. กรอบนโยบายการก ากบดแลองคการทดมองคประกอบของนโยบายหลกกดาน อะไรบาง

ตอบ ๔ ดาน ( ไดแก ๑) นโยบายดานรฐ สงคมและสงแวดลอม ๒) นโยบายดานผรบบรการและผมสวนได

สวนเสย ๓) นโยบายดานองคการ ๔) นโยบายดานผปฏบตงาน)

15. “ศตส.มท.” มชอเตมวาอะไร

ตอบ ศนยปฏบตการตอสเพอเอาชนะยาเสพตดกระทรวงมหาดไทย

16. ยทธศาสตร ๕ รวปองกนด าเนนการในหวงระยะเวลาใด

ตอบ ๑ เมษายน - ๓๐ กนยายน ๒๕๕๒

17. ค าวา “IDP” ในดานการพฒนาทรพยากรบคคลของกรมการพฒนาชมชนมชอเตมวาอะไร

ตอบ Individual Development Plan : แผนพฒนารายบคคล

18. หนวยงานทเขารวมโครงการน ารองเรองการก ากบดแลองคการทด (OG) ในระดบสวนกลาง และสวนภมภาคจ านวนกหนวย

ตอบ หนวยงานสวนกลางจ านวน ๗ หนวย และสวนภมภาค ๓ หนวย

19. หนวยงานระดบจงหวดทเขารวมโครงการน ารองเรองการก ากบดแลองคการทด (OG) มจงหวดใดบาง

ตอบ จงหวดชลบร จงหวดชยนาท และจงหวดนครราชสมา

20. หนวยงานสวนกลางทเขารวมโครงการน ารองเรองการก ากบดแลองคการทด (OG) มหนวยงานใดบาง

136

ตอบ ๑) กรมตรวจบญชสหกรณ ๒) ส านกงานประกนสงคม ๓) กรมการขนสงทางบก ๔) กรมการพฒนา

ชมชน ๔) กรมราชทณฑ ๕) ส านกงานปลดกระทรวงอตสาหกรรม และ ๖) กรมพนจและคมครองเดกและ

เยาวชน

21. การก ากบดแลองคการทด หรอ OG มชอเตมภาษาองกฤษวาอะไร

ตอบ Organization Governance

22. เรองการก ากบดแลองคการทด (OG) อยในประเดนยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทยท..... ตอบ ประเดนยทธศาสตรท ๔

23. ยทธศาสตร ๕ รวปองกน ตามนโยบายการปองกนและแกไขปญหายาเสพตดของรฐบาลมกรวปองกน และมหนวยงานใดรบผดชอบในแตละรวปองกนบาง

ตอบ ๑) รวชายแดน เจาภาพ กองบญชาการกองทพไทย กอ.รมน.

๒) รวชมชน เจาภาพ กระทรวงมหาดไทย ๓) รวสงคม เจาภาพ กระทรวงมหาดไทย

๔) รวโรงเรยน เจาภาพ กระทรวงศกษาธการ

๕) รวครอบครว เจาภาพ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

137

เหตการส าคญ

1. พระราชกฤษฎกายบสภาผแทนราษฎร. วนท ๙ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๕๖ และก าหนดใหมการเลอกตงทวไปในวนท 2 กมภาพนธ 2556

2. พระราชด ารสพระบาทสมเดจพระเจาอยหว วนท 5 ธนวาคม 2556 ทรงเนนใหทกฝายสนบสนนซงกนและกน

3. การแขงขนกฬาซเกมส ครงท 27 ณ กรงเนปดอร ประเทศพมา ม 11 ประเทศ ไทยเปนเจาเหรยญทองทงหมด

107 ทอง 94 เงน 81 ทองแดง

3. นายเนสน เมดาลา ประธานาธบดประเทศอาฟรกาใต เสยชวตวนท 5 ตลาคม 2556 วย 95 ป 4. องคการอาหารและยา( FAO) แหงองคการสหประชาชาต ประกาศให วนท 5 ธนวาคม ของทกปเปนวน “ดนโลก”

5 .เมอ ป พ.ศ. ๒๕๕๑ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงซอทดนจากราษฎรบรเวณอางเกบน า หนองเสอ

ประมาณ ๑๒๐ ไร และตอมา ป พ.ศ. ๒๕๕๒ ทรงซอแปลงตดกนเพมอก ๑๓๐ ไร รวมเนอททงหมด ๒๕๐ ไร โดย

มพระราชด ารใหท าเปนโครงการตวอยางดานการเกษตร รวบรวมพนธพชเศรษฐกจในพนท อ.ทา ยาง

จ.เพชรบร และพนทใกลเคยงมาปลกไวทน โดยเรมด าเนนการตงแตวนท ๑๓ กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๕๒ เปนตน

มา และพระราชทานพนธมนเทศซงออกมาจากหวมนทตงโชวไวบนตาชงในหอง ทรงงานทวงไกลกงวลใหน ามาปลก

ไวทน พระราชทานชอโครงการวา “โครงการชงหวมน ตามพระราชด าร”

6. องคการ การศกษา วทยาศาสตร และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (ยเนสโก) ครงท 37 ณ ส านกงานใหญ UNESCO

กรงปารส ประเทศฝรงเศส ไดประกาศยกยองบคคลส าคญของโลกและรวมเฉลมฉลองประจ าป 2556 ซงในสวนของประเทศไทยไดรบการยกยองบคคลส าคญของโลกและรวมเฉลมฉลองตามทมหนวยงานเสนอพระปรมาภไธย พระนามาภไธย และเสนอชอผทมผลงานดเดนใหยเนสโก ดงน 1.พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาประชาธปกฯ พระปกเกลาเจาอยหว รชกาลท 7 2.สมเดจพระศรพชรนทรา บรมราชนนาถ 3.หมอมงามจตต บรฉตร

7. โรงพยาบาลจฬาลงกรณ สภากาชาดไทย ออกแถลงการณฉบบท 9 สมเดจพระสงฆราช ไดสนพระชนมลงแลว เมอ 24 ตลาคม 2556เวลา 19:30 นาฬกา ของวนน สาเหตเนองจากการตดเชอในกระแสพระโลหต

8. สมเดจพระมหารชมงคลาจารย เจาอาวาสวดปากน าภาษเจรญ กรรมการมส. เปน ผปฏบตหนาทสมเดจพระสงฆราช จากการทสมเดจพระมหารชมงคลาจารย ไดใหสตยาบนวาการออกพระบญชา ค าสงตงแตวนท 25 ตลาคมทผานมา นนจะมผลถกตองตามกฎหมายทกประการ และสงผลใหต าแหนงผปฏบตหนาทสมเดจพระสงฆราช โดยจะมผลตงแตบดนเปนตนไป (3 มค.2557)

138

9. "นองเมย" รชนก อนทนนท สรางประวตศาตรเปนนกกฬาหญงไทยคนแรกทไดแชมปศกแบดมนตนโลก "การแขงขนแบดมนตนชงแชมปโลก เวลด แชมเปยนชพส 2013 ทเมองกวางโจว ประเทศจน เมอวนท 11 สงหาคม 2556

วนส าคญ

1. 14 มกราคม วนอนรกษทรพยากรปาไมของชาต 2. 18 มกราคม วนยทธหตถ/วนสมเดจพระนเรศวรมหาราช/วนกองกองพพไทย

3. 3 กมภาพนธ วนทหารผานศก

4. 8 มนาคม วนสตรสากล

5. 13 มนาคม วนชางไทย

6. 1 เมษายน วนขาราขการพลเรอน

7. 2 เมษายน วนอนรกษมรดกไทย

8. 14 เมษายน วนครอบครว

9. 22 เมษายน วนคมครองโลก

10. 31 พฤษภาคม วนงดสบบหรโลก

11. 5 มถนายน วนสงแวดลอมโลก

12. 26 มถนายน วนตตานยาเสพตด/วนสนทรภ 13. 1 สงหาคม วนสตรไทย

14. 20 กนยาน วนเยาวชนแหงชาต 15. 24 ตลาตม วนสหประชาชาต 16. 1 ธนวาคม วนด ารงคราชานภาพ/วนเอดสโลก

17. 4 ธนวาคม วนสงแวดลอมไทย

18. 16 ธนวาคม วนกฬาแหงชาต

งานพฒนาสตร

1.คณะกรรมการพฒนาสตรมกระดบ อะไรบาง

ตอบ ๔ ระดบ ระดบหมบาน ระดบต าบล ระดบอ าเภอ ระดบจงหวด

2.คณะกรรมการพฒนาสตรหมบาน เรยกโดยยอวาอยางไร ประกอบดวยใครบาง

ตอบ “ กพสม.” ประกอบดวยสตรทไดรบการคดเลอกจากประชาชนในหมบาน

มอยางนอย ๙ คน แตไมเกน ๑๕ คน นายอ าเภอหรอปลดอ าเภอผเปนหวหนาประจ า

139

กงอ าเภอเปนผแตงตง

3.คณะกรรมการพฒนาสตรต าบล เรยกโดยยอวาอยางไร ประกอบดวยใครบาง

ตอบ “กพสต.” ประกอยดวยประธานและกรรมการพฒนาสตรหมบาน ๆละ ๒ คน

โดยนายอ าเภอหรอปลดอ าเภอผเปนหวหนาประจ ากงอ าเภอ เปนผแตงตง

. 4.คณะกรรมการพฒนาสตรอ าเภอ เรยกโดยยอวาอยางไร ประกอบดวยใครบาง

ตอบ “กพสอ.” ประกอบดวยประธานและกรรมการพฒนาสตรต าบล ๆละ ๒ คน และสตรทท าประโยชน

ในดานการพฒนาสตรของอ าเภออก จ านวน ๕ – ๑๐ คน ผวาราชการจงหวด เปนผแตงตง

5.คณะกรรมการพฒนาสตรจงหวด เรยกโดยยอวาอยางไร ประกอบดวยใครบาง

ตอบ “กพสอ.” ประกอบดวยประธานและกรรมการพฒนาสตอ าเภอ ๆละ ๒ คน และสตรทท าประโยชน

ในดานกากรพฒนาสตรของจงหวด อกจ านวน ๕ – ๒๐ คน ผวาราชการจงหวด เปนผแตงตง

6.วาระการด ารงต าแหนงของคณะกรรมการพฒนาสตรในแตละระดบเปนอยางไร

ตอบ ด ารงต าแหนงไดคราวละ ๔ ป นบแตวนทแตงตงเปนตนไป และอาจไดรบการคดเลอกให

ปฏบตงานตอไปอก

7.กจกรรมวนสตรไทย ตรงกบวนทเทาไร

ตอบ วนท ๑ สงหาคม ของทกป และวนท ๘ มนาคมของทกป เปนวนสตรสากล

8.เครองหมายในการพฒนาสตร “รวงขาว” หมายถงอะไร

ตอบ หมายถง ความเจรญงอกงาม ความกาวหนาและความสามคค

…………………………………..

เอกสารเตร ยมสอบ พ ฒนากร 57

Documents