ژمارە ١٥٩ی دنیای منداڵان بڵاو بۆوە
DESCRIPTION
ژمارە ١٥٩ی دنیای منداڵان بڵاو بۆوەTRANSCRIPT
24ژمارە ١٥٩ _ خەرمانانی ١٣٩٤
23ژمارە ١٥٩ -سێپتامبری ٢٠١٥
22ژمارە ١٥٩ _ خەرمانانی ١٣٩٤
چەند دیمەنێک لە کردنەوەی قوتابخانەکانی مندااڵنی دێموکراتی کوردستان
21ژمارە ١٥٩ -سێپتامبری ٢٠١٥
ئایا دەزانن کامە لە ئاژەڵەکان گەورەرین مێشکیان هەیە؟
بطری( بینی دلفین قوتویی) لوت دۆلفینی -کێشی‌مێشکی١کیلۆ‌و٥٠٠گرام
نەهەنگی‌عەنبەر‌‌کێشی‌مێشکی٧کیلۆ‌و -٥٠٠گرام
فیل‌کێشی‌مێشکی٦کیلۆگرام -
وشتر‌کێشی‌مێشکی٥٦٧گرام -
ئەسپی‌ئاوی‌کێشی‌مێشکی٥٨٥گڕام -
20ژمارە ١٥٩ _ خەرمانانی ١٣٩٤
بۆ زانیاری ئێوە!
*ئەگەر‌گەورەیی‌رۆژ‌بە‌قەدەر‌تۆپێكی‌باله‌‌دابنێین،زەوی)عەرز(لە‌ئاست‌داینابێت. كاغەزێك لەسەر قەڵەمێك كە بچووكە قەدرایی‌خاڵێكی بە تۆپە ئەو
بارستایی‌پشتوێندی‌خۆر١/4میلیۆن‌كیلۆمیترە.*هەتاو‌تۆپێكی‌گەورەی‌ئاورینە‌كە‌لەچەندین‌گازی‌یەكجار‌زۆر‌گەرم‌پێك‌هاتوە.دوو‌گازی‌هیدرۆژین‌و‌هێلیۆم‌كە‌دەبنە‌هۆی‌وزەی‌گەرما‌و‌رووناكیی
هەتاو،گرنگترین‌پێكهاتەی‌خۆرەن.*پلەی‌گەرمای‌بەشی‌دەرەوەی‌هەتاو‌كە‌ساردترین‌بەشی‌هەتاوە‌دەگاتە‌دەرەجەی میلیۆن ١٥ دەگاتە هەتاو ناوەوەی گەرمای سانتیگراد. پلەی ٦٠٠٠
سانتیگراد.*رۆشنایی‌هەتاو‌هەر‌ئەوەندە‌زۆرە‌كە‌لە‌مەودای‌چەندین‌میلیۆن‌كیلۆمیتر‌هەتاو راستەوخۆی كردنی بكا.سەیر كوێر دەتوانێ‌چاوی‌مرۆڤ دوورترەوە‌سەیری بۆیە هەر بستێنێ. مرۆڤ لە بینین توانای هاسانی بە زۆر دەتوانێ
راستەوخۆی‌هەتاو‌لە‌هیچ‌كات‌دەمێكی‌رۆژدا‌باش‌نیە.
19ژمارە ١٥٩ -سێپتامبری ٢٠١٥
18ژمارە ١٥٩ _ خەرمانانی ١٣٩٤
قسەی خۆش بۆ پێکەنین!
قازی‌بە‌دزەکە‌دەڵێ:ئەرێ‌شەرم‌ناکەی‌ئەوە‌دووهەمین‌جارە‌دەتهێننەوە‌ئێرە؟!
دزە:نەخێر!تۆ‌دەبێ‌شەرم‌بکەی‌هەموو‌رۆژێ‌لێرەی!
***مامۆستا:بەهێزترین‌پیاوی‌جیهان‌کێێە؟!
قوتابی:وەڵاڵ‌سێحەب‌ماڵەکەمان،چونکە‌بە‌کوتە‌کاغەزێك‌هەموو‌کەل‌و‌پەلی‌ماڵەکەمانی‌فڕێ‌دایە
کۆاڵن!***
مامۆستا:چۆن‌دەتوانین‌پاک‌و‌خاوێنی‌قوتابخانە‌بپارێزین؟!قوتابی:بە‌نەهاتنەوەمان‌بۆ‌قوتابخانە!
***تاقیکردنەوەی لە چاوت بۆچی مامۆستا:هاوڕێکەت‌کردو‌لە‌رووی‌ئەو‌واڵمی‌پرسیارەکەت
دایەوە؟!قوتابی:ماڵتە‌مامۆستا‌تۆ‌لەکوێ‌ئاگات‌لێبوو؟!
مامۆستا:ئاخر‌ئەو‌نووسیویەتی‌من‌واڵمی‌ئەم‌پرسیارە‌نازانم،تۆش‌هەر‌ئەوەت‌نووسیوە!
دیاریی نارین کەنکاش بۆ دنیای مندااڵن
17ژمارە ١٥٩ -سێپتامبری ٢٠١٥
چۆن‌دەتوانین‌بە‌خواردن‌كێشمان‌دابەزێنین؟یەكێك‌لە‌باشترین‌شێوەی‌پێشگرتن‌بە‌ئیشتیا‌و‌كەم‌كردنی‌كێش،زیاد‌كردنی‌جەمی‌خواردنی‌رۆژانەیە‌لە3جەمەوە‌بۆ٥جەم‌و‌بەكارهێنانی‌مادەی‌خواردنی
كەم‌كالێری‌و‌پڕ‌لە‌فیبر‌و‌سەوزی.خۆبواردن‌لە‌بەكارهێنانی‌قەند،شەكر،ئاردی‌سپی‌و‌هەروەها‌كەم‌كردنەوەی
خوێ،قاوە‌و‌چایی‌بۆ‌پێشگرتن‌بە‌قەڵەوی‌و‌كەم‌بوونەوەی‌كێش.كە ئاو لیوانێك خواردنەوەی كە بڕوایەن ئەو لەسەر لێكۆڵەران لە هێندێك‌خواردنەكان جەمی لەگەڵ بكرێ‌و تێ سێو سركەی ئاشخۆری كەوچكی سێ‌‌بخورێتەوە،هەم‌خواردنەكە‌هەزم‌دەكا‌و‌هەم‌پێش‌بە‌چوونەسەری‌كێشی‌لەش‌دەگرێ.هەروەها‌خواردنەوەی‌لیوانێك‌ئاوی‌لیمۆ‌ترش‌و‌ئاوی‌پرتەقاڵ‌بەیانیان
زۆر‌كاریگەرە‌بۆ‌ئەوەی‌كە‌زوو‌لە‌قەڵەوی‌رزگارمان‌بێ.
دابه زاندنی کێشی مندااڵنی قه ڵه و بە خواردن
16ژمارە ١٥٩ _ خەرمانانی ١٣٩٤
وێنەی چەند ئاژەڵێکی تایبەت
15ژمارە ١٥٩ -سێپتامبری ٢٠١٥
نەمان.ئەوڕۆ‌کە‌خەریکی‌شفتە‌لە زۆر بووم، کردن دروست‌ناکاو‌بیرێکم‌بە‌مێشک‌دا‌هات.ناکا‌ئەو‌شەوە‌باپیرت‌گوێی‌لە‌قسەکانی‌من‌و‌بابت‌بووبێت؟!نانیان بووبێت ئەوە لەبەر ناکا‌لەوانە بیرم کە نەخواردبێت؟!و بڕا لێ هێزم دەکردەوە‌ئازارێکی‌سەیر‌بە‌دڵم‌دا‌هات.دەرهێناو تاوە لە شفتەکەم‌شفتە چوار بەڕاستی گوتم:ـ‌زۆر ئازارێکی دەهێنا؟! ئەوەی‌ئەوەی لەبەر داگرتوە. ناخمی‌پێ هەست کەس زۆر بایەخی‌بایەخ ئەوەی لەبەر و ناکەین‌دەدەین نرخ بێ شتی زۆر بە‌و‌لەبەر‌ئەوەی‌گرینگی‌بە‌زۆر
شتی‌بچووک‌دەدەین‌و‌لەبەر‌ئەوەی‌دەرک‌بە‌هێندێک‌شتی‌گرینگ‌ناکەین.........زۆر‌بیریان‌دەکەم،خۆزگە‌ئێستا‌دایکم‌و‌باوکم‌لە‌دەرگاکە‌دەهاتنە‌ژوورەوە،بۆنی ئێستا نا، یان هەیە میوەمان نا، یان خاوێنە ماڵەکەمان گرینگە کوا ئیدی‌تازەمان نانی دەکردو ماچ باوکم میهرەبانی دەستی و دەکرد دایکم شاڵەکەی‌پێکەوە‌دەخوارد.ئێستا‌دەتوانم‌هەرچەندی‌بمهەوێت‌شفتە‌دروست‌بکەم‌بەاڵم‌ئیدی‌کەس‌لە‌دەرگای‌ماڵەکەمان‌نادات‌و.....کچم.هێندێک‌شت‌هەن‌مرۆڤ‌تا
لەدەستیان‌نەدات‌قەدریان‌نازانێتهانا وریا
14ژمارە ١٥٩ _ خەرمانانی ١٣٩٤
دایکم بینیم گەڕامەوە، خوێندنگە لە‌کورسییەکە لەسەر ناڕەحەتی بە‌و بوومەوە نزیک لێی دانیشتتووە.بێهێزی بە زۆر پێداکرد، باوەشم‌بەخێرهاتنی‌کردم.لێم‌پرسی‌بۆچی‌ئاوا‌فرمێسکی دایکم خەمبارە. و بێتاقەت
هاتە‌خوارەوە‌و‌گوتی:ـ‌قەت‌ئەو‌ڕۆژەم‌لەبیر‌ناچێتەوە‌کە‌خەریکی‌ساز‌کردنی‌شفتە‌بووم،گوێم‌نانی بوو باوکم بوو. دەرگا زەنگی لە‌هەموو باوکم هێنابووین، بۆ تازەی‌ڕۆژێ‌لە‌سەر‌ڕێگای‌خۆی‌نانی‌تازەی‌بۆ‌ئێمەش‌دێناوە.باوکم‌دەیگوت‌زۆر‌گرینگە‌ئەو‌نانەی‌دەیخۆی‌باش‌و‌تازە‌لە‌دەرگای‌دەدا‌و بێت.هەموو‌ڕۆژی‌نانەکەی‌بۆ‌دێناین‌و‌دەڕۆیشت،قەتیش‌باوکت ڕۆژە ئەو ژوورێ. نەدەهاتە‌الی هەاڵتە پەلە بە کردەوە، دەرگای‌هێنابووین، بۆ نانی باوکم پلیکانەکان،زۆری باوکت بوو. لەگەڵ دایکیشمی‌لەگەڵ‌هەوڵ‌دان‌کە‌بێنە‌ژوورێ‌و‌بۆ‌جێی لە کردن. بانگهێشتی ئێوارە نانی‌خۆم‌وشک‌بووم،چ‌بکەم‌ماڵەکە‌شپرزە‌بوو،ماندوو‌بووم،تازەش‌لەسەر‌کار‌هاتبوومەوە،میوەشمان‌هیچ‌لە‌ماڵێ‌دا‌نەبوو.باوکت‌هاتە‌چێشتخانەکە‌بۆوەی
لێم ناڕەحەتی بە تێبکات، بۆ چایان‌پرسی:
ـ‌بۆ‌زۆریت‌لێ‌دەکردن؟!باوکیشت‌گوتی:
ـ‌وەڵاڵ‌گوتم‌شفتەمان‌هەیە‌با‌پێکەوە‌بیخۆین،ئەمنیش‌گوتم:
بۆ بۆوەی کرد دروست خۆراکم ـ‌باوکت بمێنێتەوە. نیوەڕۆش سبەینێ
گوتی:ـ‌دەی‌قەیدی‌چ‌دەکا‌ماڵتە،ئێستا‌چی‌ڕووی‌داوە‌ئاوا‌خۆت‌ناڕەحەت‌کردوە؟!هیچ گوتم:ـ ناڕەحەتییەوە بە ئەمنیش‌ڕووی‌نەداوە.باوکم‌لە‌قەراغ‌دەرگای
چێشتخانەکەوە‌ڕاواستابوو‌و‌گوتی:ـ‌کچم‌ماندوو‌نەبی.وەبیرم‌هاتەوە‌نەکردبوون. لێ کە‌خۆ‌هەر‌ساڵویشم‌ئەوشەوە‌دایکم‌و‌باوکم‌زۆر‌بە‌ماتی‌کاتی لە دانیشتبوون. مۆبڵەکان لەسەر‌نان‌خواردنیش‌دا‌بابم‌تەنیا‌شفتەیەکی‌خوارد‌و‌دایکیشم‌بە‌بیانووی‌ئەوەی‌کە‌ساالدی کەوچک چەند دەگرێت ڕێژیم‌خوارد.بڕێک‌دواتر‌خوداحافیزییان‌لێ‌کردین‌و‌ڕۆیشتن.کچم‌چەند‌ساڵ‌دوایە‌ماوەیەکی دوای و بووی لەدایک تۆ‌هەردووکیان باوکم و دایکم کورت‌دا ژیان لە و لێ‌کرد دوواییان کۆچی
13ژمارە ١٥٩ -سێپتامبری ٢٠١٥
جیاوازی‌نێوان‌خوارنە‌خاوێن‌و‌پیسەکان‌چییە؟
وەڵاڵ‌کێشە‌ئەوەیە‌کە‌مندااڵن‌حەزیان‌لە‌خواردنی
خاوێن‌نییە!
ئەرێ‌وەرە‌کێبرکێیەک‌بکەین،هەر‌کاممان‌زووتر‌گەیشتینەوە
ماڵێ،سەردەکەوێ!دەی‌باشە‌قبووڵمە
کە!ئەوە‌چی‌وەی‌باوبوو؟!!!
12ژمارە ١٥٩ _ خەرمانانی ١٣٩٤
باوکە‌ئەمڕۆ‌لە‌قوتابخانە‌فاڵن‌کەس‌لێیدام!
گیان؟! رۆڵە کێیە فالن‌کەس‌بنەماڵەکەی لەگەڵ قسە من با
بکەم.
کم‌هەبوو‌لە‌شەیەکی‌بچوو
ە‌گیان‌من‌کێباوک
ش‌چەکەکەت،ەرم‌کرد،ئەوە
ابخانە‌چارەسقوت
بۆم‌هێنایەوە!
وەڵاڵ‌‌مامۆستامە‌باوکە!
11ژمارە ١٥٩ -سێپتامبری ٢٠١٥
Heisswimming.
ئه‌و‌پیاوە‌خه‌ریکی‌مه‌له‌‌کردنه.
Sheiswalking.
ئه‌و)ژنه(خه‌ریکی‌قه‌ده‌م‌لێدانه.
Heisrunning.
ئه‌و)پیاوه(خه‌ریکه‌هه‌ڵ‌دێ.
TheyarewatchingTV.
ئه‌وانه‌خه‌ریکن‌چاو‌له‌تیڤی
ده‌که‌ن.
Sheiscooking.
ئه‌و)ژنه(خه‌ریکی‌خواردن‌ساز
ده‌کات.
کاوە ئاهەنگەری
Hi every body کان س�و مندا�ه Now, at the(ين که ريکين قسه ده دا که خه م کاته واته ئ�ستا له می کار له ئ�ستادانجا ئه و کردهته به مان تايبه مجاره ی ئه وانه
moment, as we speak(
What ’s the dog doing? ؟ ريکی چيه گه خه و سه ئه
The dog is sleeping. .وتووه خه که گه سه
He is eating. .ريکی نان خواردنه خه) کوڕه(و ئه
He is drinking. .يه وه ريکی خواردنه و خه ئه
She is reading. .يه وه ريکی خو�ندنه خه) کچه(و ئه
The fox is singing. .ريکی گۆرانی وتنه ر�و�که خه
He is swimming. .کردنه له ريکی مه و خه ئه
She is walking. .م ل�دانه ده ريکی قه خه) ژنه(و ئه
He is running. .دێ ڵ ريکه هه خه) پياوه(و ئه
They are watching TV. .ن که ريکن چاو له تيڤی ده وانه خه ئه
She is cooking. .کات ريکی خواردن ساز ده خه) ژنه( و ئه
Taking a shower
Cutting Speaking Painting Listening Shaving Cleaning Brushing
خۆ شووشتن
مسوا� ل�دان وه کردنه خاو�ن تاشين)ريش( رد�ن دان گوێ کردن قاشی نه کردن قسه وه بڕينه
ری نگه کاوه ئاهه
10ژمارە ١٥٩ _ خەرمانانی ١٣٩٤
Hieverybody!ساڵو‌منداڵه‌کان
وانه‌ی‌ئه‌مجاره‌مان‌تایبه‌ته‌به‌کرده‌‌و‌ئه‌نجامی‌کار‌له‌ئێستادا،واته
ئێستا‌له‌م‌کاته‌دا‌که‌خه‌ریکین‌قسه‌ده‌که‌ین
Now,atthemoment,aswe(
)speak
What’sthedogdoing?
ئه‌و‌سه‌گه‌خه‌ریکی‌چیه؟
Thedogissleeping.
سه‌گه‌که‌خه‌وتووه.
Heiseating.
ئه‌و)کوڕه(خه‌ریکی‌نان‌خواردنه.
Heisdrinking.
ئه‌و‌خه‌ریکی‌خواردنه‌وه‌یه.
Sheisreading.
ئه‌و)کچه(خه‌ریکی‌خوێندنه‌وه‌یه.
Thefoxissinging.
رێوێکه‌خه‌ریکی‌گۆرانی‌وتنه.
ئینگلیزیەی زمانی
فێرگ
9ژمارە ١٥٩ _ خەرمانانی ١٣٩٤
لە‌شارێکی‌بچووکی‌ئەم‌جیهانە‌ژیانی پائۆلۆ بەناوی پیاوێک پیرە‌بەستەنیی پائۆلۆ دەبرد، بەسەر‌رۆژێ هەموو و دەفرۆشت‌داشقەیەک دەخستە بەستەنییەکانی‌و دەسووڕایەوە شاردا لە و‌ڕۆژێک دەفرۆشت. بەستەنییەکانی‌خەڵکەکەی کە گەڕەکێک چووە‌بە منداڵەکانی و بوون فەقیر زۆر
حەسرەتەوە‌دەیانڕوانییە‌داشقەی‌پائۆلۆ‌و‌پارەیان‌نەبوو‌بەستەنیی‌لێ‌بکڕن.پائۆلۆ‌کە‌دیتی‌لە خۆڕایی بە بەستەنییەکانی هەموو بکڕن بەستەنی نییە پارەیان گەڕەکە ئەو منداڵەکانی‌نێو‌منداڵەکان‌دا‌دابەش‌کرد‌و‌رۆیشتەوە‌بۆ‌ماڵێ،بەاڵم‌دەترسا‌بچێتەوە‌ئەو‌کارخانەیەی
بەستەنییەکانی‌لێ‌هێنابوو،چونکە‌پارەی‌بەستەنییەکانی‌بە‌سێحەبی‌کارخانەکە‌نەدابوو.لەو‌کاتەدا‌فریشتەی‌میهرەبان‌هات‌و‌داشقەکەی‌پائۆلۆی‌پڕ‌کرد‌لە‌بەستەنی‌و‌لەو‌کاتەوە‌پائۆلۆ‌هەر‌کات‌بەستەنی‌ویستبا‌دەیگوت»داشقەنازدارەکەمخێرابەستەنیسازبکە،و
داشقەکەی‌پڕ‌دەبوو‌لە‌بەستەنی.جادووگەرە، پائۆلۆ داشقەکەی زانی کە و بوو چاوچنۆک پیاوێکی کارخانەکە سێحەبی‌لێی‌دزی‌و‌خۆی‌کرد‌بە‌پائۆلۆو‌پێی‌دەگوت»داشقەنازدارەکەمخێرابەستەنیسازبکە«داشقەی‌بێچارەش‌دەستی‌دەکرد‌بە‌سازکردنی‌بەستەنی‌و‌‌بەو‌شێوەیە‌هەموو‌داشقەکانی‌پڕ‌بوون‌لە‌بەستەنی.سێحەبی‌کارخانە‌کە‌هەموو‌کارخانەکەی‌پڕ‌بوو‌لە‌بەستەنی،ئەوجار‌بەستەنییەکان و بەستەنی لە بوون پڕ ئەو‌شەقامانە هەموو و پێ‌بگرێ پێشی دەیویست‌تووانەوە،پائۆلۆ‌دەترسا‌خەڵکی‌ئەو‌شارە‌لەنێو‌بەستەنی‌دا‌بخنکێن،هەر‌بۆیە‌بە‌مەلەکردن‌بۆ ئەوە دوای نەکا‌و بەستەنی‌ساز تا‌چیدیکە پێ‌گرت پێشی و داشقەکەی گەیاندە خۆی
هەمیشە‌ئەو‌شارەی‌بەجێ‌هێشت‌تا‌خەڵک‌نەزانن‌ئەو‌داشقەیە‌هی‌ئەو‌بووە.
بەڵێ‌منداڵە‌خۆشەویستەکان!ئەو‌پیرە‌پیاوە‌بەخشندە‌بوو،بەاڵم‌سێحەبی‌کارخانەکە‌بە‌چاوچنۆکی‌خۆی‌شارەکەی‌وێران‌کرد.
داڕشتنەوەی: دایکی نارین
بەستەنی سێحراویی!
8ژمارە ١٥٩ _ خەرمانانی ١٣٩٤
خنجیلەکان! جیاوازییەکانم بدۆزنەوەو بمڕەنگێنن!
7ژمارە ١٥٩ -سێپتامبری ٢٠١٥
قوتابخانە زۆرخۆشە مەڵبەندی بیر و هۆشە دەیپارێزم باخچەکەی دەرگاو شوشە و پەنجەرەی
قوتابخانە گشت کاتێ رووناکیمان دەداتێ فێرمان دەکا وریا بین بۆ تەنگانە ئازا بین
قوتابخانە زۆر خۆشە مەڵبەندی بیر و هۆشەلەتیف هەڵمەت
قوتابخانە
6ژمارە ١٥٩ _ خەرمانانی ١٣٩٤
و دەبێت بێهێز تووشبوو مێشکی -تووشی‌لەبیرچوونەوە‌دەبێت.
-لە‌زمان‌و‌قسەکردنی‌دا‌دەردەکەوێت‌دەرکی‌وشەکانی و دەربڕین توانای و
نامێنێت،-کەموکوڕی‌لە‌نووسین،خوێندنەوە
و‌ژماردن.و هەڵسەنگاندن لە توانایی بێ -بڕیاردان،بیرکردنەوە‌و‌سەرنج‌دان.
-بێ‌توانایی‌لە‌دۆزینەوەی‌شوێن‌و‌دیاریکردنی‌کات.
-بە‌ئاسانی‌توانای‌فێربوونی‌نابێت.لە‌ڕووی‌دەروونیشەوە‌تووشی‌ئەمانە‌دەبێت:
پێکەنین‌و‌گریان‌لەناکاو‌و‌لەخۆڕا.بێ‌خەوی‌و‌ئاڵۆزی‌لە‌خەودا،ناڕەحەتی،بێ‌باوەڕی‌و‌ڕەشبینی،هەست‌و‌سۆزی‌ناتوانێت‌بە‌ئاسانی‌و‌لە‌کاتی‌خۆی‌دا‌دەرببڕێت،ئاڵۆزی‌و‌تەنانەت‌لەبیرکردنی‌ئەو‌شتانەی‌کە‌لە‌ڕابردوودا‌حەزی‌لێبوون‌و‌پێی‌خۆش
بوون‌یان‌لەبیرکردنی‌ئەو‌کەسانەی‌کە‌خۆشی‌ویستوون.کەسی‌تووشبوو‌هێندێک‌ڕەفتاری‌سەیر‌لەخۆی‌نیشان‌دەدات‌کە‌پێشبینی‌ناکرێن‌وەکو‌پیاسە‌کردن‌لەخۆڕا‌یان‌دانیشتن‌و‌نەجوواڵن‌لە‌شوێنێک‌ئەوان‌زۆر‌جار‌لە‌بەردەوامیش و دان بەرگری حاڵەتی لە زۆربەیان دەبن ون و دەرەوە دەچنە ماڵ‌هێرش‌دەکەن.هەمیشە‌پێیان‌خۆشە‌کەسانێک‌هەبن‌پارێزگارییان‌لێبکەن،هێندێکیان‌وەسواسن‌و‌لە‌کاتی‌خۆرئاوابوون‌دا‌نیگەران‌دەبن‌و‌ناتوانن‌ئارامی‌خۆیان‌ڕابگرن.هێندێک‌ڕەفتارو‌هێندێک‌وشە‌بەردەوام‌دووبارە‌و‌چەندبارە‌دەکەنەوە.کەلوپەلی‌کەسانی‌تر‌هەڵدەگرن‌و‌لەڕووی‌جەستەییەوە‌زۆر‌کەموکوڕییان‌دەبێت‌و‌کەسایەتییان‌ئاڵوگۆڕی‌بەسەردا‌دێت.کەلوپەل‌و‌خواردنەکانیان‌کۆ‌دەکەنەوە‌و‌دەیانشارنەوە.لە‌ڕووی‌فیزیاییشەوە‌کەموکووڕی‌لە‌جەستەیان‌دا‌دەردەکەوێت‌وەک‌بە‌ڕێگادا‌ڕۆیشتن،نان‌خواردن‌و‌تەنانەت‌شێوەی‌جلوبەرگ‌لەبەرکردنیشیان‌دەگۆڕێت‌و‌خۆشتنیشیان
ئاڵوگۆڕی‌بەسەردا‌دێت
هانا وریا
5ژمارە ١٥٩ -سێپتامبری ٢٠١٥
جیهانی ڕۆژی بە سێپتامبر ٢١ی‌ئالزایمێر)لەبیرچوونە(ناودێر‌کراوە.
ناوەمان ئەو هەموومان ڕەنگە‌زانیاری هێندێک با بەاڵم بیستبێت،
لەسەر‌ئەو‌نەخۆشییە‌بزانین:بەهۆی کە نەخۆشییەکە ئالزایمێر‌مرۆڤ مێشکی خانەکانی ئەوەوە‌دووچاری‌لەناوچوون‌دەبن‌و‌هێندێک‌دا مێشک فرمانەکانی لە کەموکوڕی‌ڕوودەدەن،ئەمەش‌دەبێتە‌هۆی‌ئەوەی‌لەبیرچوونەوە دووچاری نەخۆش کە‌دواتریش و ببێت فەرامۆشی و
تواناییەکانی‌مێشکی‌کەم‌ببێتەوە.ئەوەی دوای نەخۆشییە ئەم‌بەردەم لە دەبێت دروست ڕێگرییەک‌مێشکی خانەکانی نێوان پەیوەندی‌دواتریش و سەرهەڵدەدات مرۆڤ
قەبارەی بوونەوەی بچووک سەرەنجام و داڕووخانیان و لەناوچوون هۆی دەبێتە‌مێشکی‌مرۆڤی‌تووشبوو.
ئەم‌نەخۆشییە‌بەو‌پشکنینانەی‌کە‌پزیشک‌لەڕووی‌جەستەیی‌و‌دەروونییەوە‌بۆ‌مرۆڤەکەی‌دەکات‌و‌بە‌لەبەرچاو‌گرتنی‌رابردووی‌تەندرووستیی‌مرۆڤەکە،دەردەکەوێت.هەرچەندە‌بەشێوەیەکی‌ورد‌دیاری‌نەکراون،بەاڵم‌دەتوانین‌بڵێین‌هێندێک‌هۆکار‌هەن‌کە‌ڕۆڵیان‌هەیە‌لە‌زیاتر‌تەشەنە‌کردنی‌نەخۆشییەکە،وەک:تەمەنی‌زیاتری‌لە٦٥ساڵی،کەمی‌چاالکییە‌مێشکییەکان،جەڵدەی‌دەماخ،بەرکەوتی‌بەهێزو‌پتەو‌بە‌سەردا،کەمی‌ڤیتامینەکانی‌وەکA.C.B١.E.B١٢و‌ئەسید‌فۆلیک،کەمی‌چاالکییە‌جەستییەکان‌و‌وەرزش،ناڕەحەتیی‌درێژخایەن،زۆربوونی‌کۆلێسترۆڵی‌خوێن،کێشانی
سیگار،بوونی‌ماددەی‌ژەهراوی‌لە‌ژینگەداو.....تووشی کورت ماوەیەکی بۆ لەسەرەتاوە تووشبوو مرۆڤی گشتی بەشێوەیەکی‌لەبیرچوونەوە‌دەبێت‌و‌دواتر‌کاریگەری‌دیکەشی‌دەبێت‌کە‌دەتوانین‌لەم‌چەند‌خاڵەدا
کورتیان‌بکەینەوە:ـ
4ژمارە ١٥٩ _ خەرمانانی ١٣٩٤
خانمە‌هونەرمەند‌مەرزیە‌فەریقی‌ساڵی١٩٥٨ی‌زایینی‌لە‌شاری‌مەریوانی‌رۆژهەاڵتی‌کوردستان‌لە‌دایک‌بووە‌و‌خوێندنی‌سەرەتایی‌و‌ناوەندی‌هەر‌لەو‌شارە‌تەواو‌دەکا‌و
دواتر‌بۆ‌درێژەدان‌بە‌خوێندن‌دەچێتە‌شاری‌سنە‌و‌لەوێ‌خوێندن‌تەواو‌دەکا.مەرزیە‌هەر‌لە‌تەمەنی‌منداڵیەوە‌حەزی‌لە‌کاری‌هونەری‌و‌گۆرانی‌گوتن‌بووە،یەکەم‌کاری‌هونەریی‌لە‌تەمەنی٩ساڵی‌دابووە‌کە‌بەشداری‌لە‌شانۆیەک‌دا‌بووە.
هاندەری‌سەرەکیشی‌بۆ‌پەرەپێدانی‌هونەرەکەی‌باوکی‌بوو.خاتوو‌مەرزیە‌جیا‌لە‌کاری‌هونەری‌و‌گۆرانی‌گوتن‌خەباتکارێکی‌رێگای‌ئازادیی‌کوردستان‌بوو‌و‌بۆ‌ماوەی‌چەند‌ساڵ‌پێشمەرگە‌بووە‌و‌چەندین‌گۆرانی‌و‌سروودی
شۆڕشگێرانەی‌هەیە.ساڵی١٩٨٥دەچێتە‌واڵتی‌سوئێد‌و‌لەوێ‌درێژە‌بە‌کارە‌هونەرییەکانی‌دەداو‌هەر‌لە‌رێی‌هونەرەکەیەوە‌خزمەتێکی‌زۆر‌بە‌گەلەکەی‌دەکا،بە‌داخەوە‌ئەو‌خانمە‌هونەرمەندە‌لە‌ساڵی٢٠٠٥ی‌زایینی‌لە‌یەکێک‌لە‌نەخۆشخانەکانی‌واڵتی‌سوئێد‌ماڵئاوایی‌لە‌ژیان
دەکا.ئا. مەتین
مەرزیە فەریقی
3ژمارە ١٥٩ -سێپتامبری ٢٠١٥
منداڵە‌خۆشەویستەکان‌ساڵو!ئەمن‌زۆر‌خۆشحاڵم‌دەزانن‌بۆ؟!ئەی‌لەبەر‌ئەوەی‌قوتابخانەکان‌کرانەوە!ئەدی
ئێوە‌دڵتان‌خۆش‌نییە‌بە‌کرانەوەی‌قوتابخانە‌و‌دیتنەوەی‌دووبارەی‌هاوڕێ‌و‌هاوپۆلەکانتان؟!بێگومان‌ئێوەش‌خۆشحاڵن‌کە‌قوتابخانەکان‌کراونەتەوەو‌دەچنە‌پۆلێکی‌دیکە‌و‌وانەی‌نوێتر‌فێر‌دەبن‌و‌لەوانەیە‌هێندێک‌هاوڕێی‌نوێ‌بناسن‌و
لەگەڵیان‌ئاشنا‌بن.دەزانم‌هەمووتان‌دەزانن‌خوێندن‌و‌زانست‌لە‌سەردەمی‌ئێستادا‌بۆ‌ئێوە‌چەندە‌پێویستە‌و‌بێگومان‌ئێوەش‌هەوڵ‌دەدەن‌رۆژ‌لە‌دوای‌رۆژ‌شتی‌زیاتر‌و‌باشتر‌فێر‌بن،چونکە‌زانست‌و‌تێگەیشتن‌رێگەچارەی‌گەیشتن‌بە‌داهاتوویەکی‌گەشە‌و
دەتوانین‌بە‌یارمەتیی‌زانست‌بە‌مافەکانمان‌بگەین.ئەرێ‌منداڵەکان‌ئێوە‌لە‌قوتابخانەکانتان‌رازین؟دەبێ‌پاک‌و‌خاوێنی
قوتابخانەکانتان‌بپارێزن،چونکە‌قوتابخانە‌ماڵی‌دووهەمی‌ئێوەیە.هەروەها‌دەبێ‌مامۆستاکانتان‌خۆش‌بوێ‌و‌رێزیان‌لێ‌بگرن،چونکە‌ئەوان‌کاتی‌خۆیان‌بۆ‌ئێوە
تەرخان‌کردوەو‌وانەکانتان‌فێر‌دەکەن.ئەدی‌دەزانن‌دەبێ‌لە‌پەڕینەوەی‌شەقام‌زۆر‌وشیار‌بن‌و‌کاتێک‌دەتانهەوێ‌بەرەو‌قوتابخانە‌بڕۆن‌و‌لە‌شەقام‌بپەڕنەوە،لەپێشدا
بە‌جوانی‌سەیری‌ئەم‌الو‌ئەوالی‌شەقامەکە‌بکەن‌و‌ئەگەر‌هیچ‌ئوتومبێلێک‌دیار‌نەبوو‌بپەڕنەوە.
چاوگەشەکانی‌داهاتوو!دنیای‌مندااڵن‌هیوادارە‌ئەمساڵیش‌سەرکەوتن‌بەدەست‌بێنن‌و‌هەر‌وەک‌سااڵنی‌رابردوو‌بەباشی‌وانەکانتان‌بخوێنن.
هەر‌شاد‌و‌سەرکەوتوو‌بن‌و‌چێژ‌لە‌قوتابخانە‌و‌فێربوون‌و‌زانست‌وەرگرن.مینا‌سوڵتانزادە
ەمجارەمانوتەی ئ
2ژمارە ١٥٩ _ خەرمانانی ١٣٩٤
سه‌رنووسه‌ر:شیالن‌قوربانی‌فه‌ر
دەستەی‌نووسەران:کاوه‌‌ئاهه‌نگه‌ری،هانا‌وریا،نێعمه‌ت‌مه‌ال،مینا‌سوڵتانزادە
دیزاین:دایکی‌نارین
په‌یوه‌ندی:www.facebook.com/nawendy.mndal.paryzy.kurdistan
www.Kurdistanukurd.com
مندااڵن دنیای گۆڤارێکی مانگانه ی مندااڵنه، ناوەندی
منداڵپارێزیی رۆژهەاڵتی كوردستان دەری دەكا
چیرۆک
شێعر
جۆراوجۆر
قسەی خۆش
فێرگەی وێنەکێشان
کاردەستی
زانیاری
1ژمارە ١٥٩ _ خەرمانانی ١٣٩٤
١٥٩