ای بحران جزاير مورد مناقشه در جنوب شرق آسيا و تاثير آن بر ثبات منطقه

2نسب اکرم محمدي 1علیرضا کوهکن

22/6/1931تاریخ دریافت:

12/2/1931تاریخ پذیرش: چکيده

وب شرق له اختالفات ارضي و مرزی است. در جنأيکي از مسائل بحث برانگيز در تماميت ارضي کشورهای جهان، مس

آسيا، بيشتر کشورها با چين بر سر مجموعه جزاير گوناگوني اختالف دارند. از جمله اين کشورها، کره جنوبي و ژاپن

باقي مانده است. از آنجا که نافرجامها تاکنون ها برای حل اين تنش تالش ،هستند. با کشف نفت و گاز در محدوده جزاير

لذا با کمک گرفتن از آمريکا، باعث شدند نفوذ اين کشور در ؛بله با چين را ندارندکشورهايي مثل کره جنوبي توانايي مقا

ثباتي در منطقه شده است. با اين ين امر باعث افزايش بيهم و شدت باال بگيرد های تسليحاتي به وده شده و رقابتمنطقه افز

و چين و کره جنوبي بر سر جزاير مورد ال اصلي مطرح شده در مقاله اين است که تنش در روابط ژاپن ؤتوضيحات، س

رسد تنش در روابط اين کشورها بر سر جزاير مورد مناقشه مناقشه چه تاثيری به ثبات در شرق آسيا داشته است؟ به نظر مي

از جمله آمريکا در منطقه شده ؛های بزرگ باعث نفوذ قدرت ،ثباتي و از طرف ديگر باعث افزايش مسابقات تسليحاتي و بي

ها، شيوه تاريخي و اسنادی و از نظر تجزيه و تحليل، شيوه تبييني ـ آوری داده از حيث جمع کار رفته در مقاله،ه. روش باست

تحليلي است.

دوکدو، آمريکا ديائويو، جزاير تاکيشيما / / سنکاکو چين، ژاپن، کره جنوبي، جزايرکليدی: هایهواژ

koohkan@atu.ac.irاستادیار روابط بین الملل دانشگاه عالمه طباطبایی .1

اي دانشگاه عالمه طباطبایی کارشناسی ارشد مطالعات منطقه دانشجوي .2

المللی فصلنامه تحقیقات سیاسی بین دانشگاه آزاد اسالمی واحد شهرضا

161 - 186/ صص 1931 تابستان - بیست و هفتمشماره

2315 تابستان 12شماره المللی / فصلنامه تحقیقات سیاسی بین 261

مقدمه

ر گوناگونی وجود دارد که بر سر حاکمیت آنها بین در منطقه شرق آسیا مجموعه جزای

کشورهاي منطقه اختالف وجود دارد. در چند سال اخیر، در شرق آسیا، خبرها حکایت از

تشدید اختالفات بین کشورهاي چین، کره جنوبی و ژاپن بر سر تعدادي از جزایر دارد.

ها یرمسکونی که ژاپنیاختالف چین و ژاپن در دریاي چین شرقی بر سر حاکمیت جزایر غ

گویند و حاکمیت کنونی ( میDiaoyuها به آن دیائویو ) ( و چینیSankakuبه آن سنکاکو)

این جزایر با ژاپن است؛ از طرف دیگر، اختالف بین کره جنوبی و ژاپن در دریاي ژاپن

نامد و ژاپن به آن ( میDokdoبرسر حاکمیت جزایري که کره جنوبی آن را دوکدو )

گوید و حاکمیت کنونی آن با کره جنوبی است، باعث بروز ( میTakeshimaیما )تاکیش

هیچ یک از کشورها از مواضع ،هایی در منطقه شرق آسیا شده است. در حال حاضر تنش

با دانند. اند و مالکیت و حاکمیت جزایر نامبرده را حق قانونی خود می خود کوتاه نیامده

شرق آسیا هر یک از کشورها به دنبال افزایش تسلیحات هایی در منطقه وجود چنین تنش

این امر به و هاي نظامی هستند نظامی خود از طریق خرید تسلیحات و برگزاري رزمایش

ثباتی در منطقه افزوده است. تهدیدات نظامی مطرح شده از سوي سه کشور از وقوع بی

توان ر شدن بحران را نمیت دهد. نقش آمریکا در پیچیده بحرانی بزرگ درآینده خبر می

یعنی ژاپن و کره جنوبی علیه رقیب ؛ن خودانادیده گرفت. تالش براي حمایت از متحد

چین به اشکال مختلف دیده شده است. ،اصلی خود

از آنجا که چین، ژاپن و کره جنوبی به ترتیب دومین، سومین و پانزدهمین اقتصاد

اهمیت است طور بالقوه بسیار با به اي ا هستند، این مناقشه منطقهبزرگ در دنی

(Chakravorty,2013:1-38و به همین جهت )، ضروري است ادبیات علمی به زبان فارسی

نیز در این باره ایجاد شود.

263/ ای بحران جزاير مورد مناقشه در جنوب شرق آسیا و تاثیر آن بر ثبات منطقه

ها در سطوح باعث افزایش نگرانی هم اکنونله مربوط به امور دریاها، أمتاسفانه، مس

ثباتی در سیستم بین المللی س به منبع بیالمللی شده است. از جنگ جهانی دوم، اقیانو بین

(.Yee, 2011:166تبدیل شده است)

هاي احتمالی مناقشه، تالش شده است راه حل در این مقاله پس از بررسی وضعیت

رسد مقاالت در نظر می با بررسی منابع فارسی موجود، به حل بحران نیز مطرح شود.

ه شاید و باید در داخل وجود ندارد و کت ارضی کشورهاي شرق آسیا چنانموضوع مناقشا

بیشتر موضوعات مقاالت در مورد اقتصاد چین و ژاپن و کره جنوبی است. با توجه به

آوردن بخش پیشینه موضوع در این مقاله ضرورت خود را از دست ،همین موضوع

در خصوص وضعیت مناقشات ارضی در شرق آسیا مطالب انگلیسی وجود ،دهد. البته می

ولی تالش این مقاله ؛درباره مقوله امنیت در شرق آسیا نیز تحقیقاتی انجام شده است دارد.

ال اصلی مطرح شده در ؤبنابر آنچه بیان شد، س ایجاد ارتباط بین این دو موضوع است.

مقاله آن است که تنش در روابط ژاپن، چین و کره جنوبی بر سر جزایر مورد مناقشه چه

ا داشته است؟ پاسخ احتمالی این مقاله که در حقیقت فرضیه این تاثیري در ثبات شرق آسی

رسد تنش در روابط این کشورها نظر می عبارت است از اینکه به ،دهد تحقیق را شکل می

ثباتی از یک طرف و باعث افزایش مسابقات تسلیحاتی و بی ،درباره جزایر مورد مناقشه

در دو قسمت دیگر در منطقه شده است.از جمله آمریکا از طرف ؛هاي بزرگ نفوذ قدرت

در قسمت اول پس از ارائه پیشینه تحقیق و :به توضیح این مناقشات پرداخته شده است

چارچوب نظري، به بررسی مناقشات سه کشور و موقعیت جزایر پرداخته شده و در بخش

اده این زا در منطقه به طور دقیق توضیح داده شده است. روش مورد استف دوم موارد تنش

هاي تاریخی، اسنادي و آماري و از نظر تجزیه و ها شامل داده از حیث جنس داده مقاله،

.استتحلیل از شیوه تبیینی ـ تحلیلی

2315 تابستان 12شماره المللی / فصلنامه تحقیقات سیاسی بین 261

چارچوب نظری -1

از دهه آخر قرن بیستم موضوع امنیت در ارتباط با مناطق خاص مورد توجه قرار گرفته

ها روابط امنیتی خود را در یک که اکثر دولتاست. موضوع تاریخ و جغرافیا بدان معناست

ترین مسائلی که امنیت نه در چارچوب جهانی. یکی از عمده ؛دهند منطقه خاص انجام می

شود، الملل می کند و باعث بروز تعارض و جنگ در سیستم بین المللی را مختل می بین

در جهان توزیع شده دسترسی به منابع طبیعی است. از آنجا که منابع به صورت نابرابر

-962: 1932هایی را براي دسترسی به آن به همراه دارد )قوام، له کشمکشأاست، این مس

کنون نشان داده، کشورهاي واقع در تحقیقات و اکتشافات انجام شده تاطور که همان (.966

ت و از زمانی که منابع نف ،جنوب شرق آسیا از نظر منابع نفت و گاز غنی نیستند؛ بنابراین

طور ها به ها و کشمکش ف شده است، تنشگاز در جزایر مورد مناقشه در این منطقه کش

چشمگیري تشدید شده است. این امر باعث شده تا هر یک از کشورهاي مدعی این جزایر

براي دستیابی به این مناطق، به دنبال افزایش قدرت خود از جهات مختلف برآیند.

گرایی و در تکمیل آن، رسد نظریه نوواقع نظر می به ،با توجه به این توضیحات

اي، بهتر بتواند حوادث رخ داده درجنوب شرق آسیا را موازنه تهدید و هژمونی منطقه

شود. از منظر المللی محسوب می اي کالن در سطح بین گرایی، نظریه نوواقع توضیح دهد.

اي جز قرار دادن کسب قدرت هاگر کشوري بخواهد پیروز و موفق باشد، چار ،گرایی نوواقع

(. 91: 1988درصدر اهداف فوري و ضروري خود ندارد )شیهان،

الملل آنارشیک نظام بین واقعگرا بسیار حائز اهمیت است، ساختارآنچه در نظریه نو

اعتماد بوده شود کشورها نسبت به یکدیگر بی الملل باعث می است. آنارشیک بودن نظام بین

در تالش براي کسب حداکثر قدرت در ،بنابراین و نگ نگران باشندو همواره از خطر ج

هرچه قدرت نظامی یک کشور بیشتر باشد، ضریب امنیتی بیشتر زیرانظام بوده و برآیند؛

265/ ای بحران جزاير مورد مناقشه در جنوب شرق آسیا و تاثیر آن بر ثبات منطقه

هاي این کشور در پیشرفت اکنون، همست و بود. چین، قدرت بزرگ در شرق آسیاخواهد

وضوح مشاهده کرد. توان به ا میتصادي و تسلیحاتی، راق ویژه ؛ بهها برخی حوزه

شود: ها به دو دسته تبدیل می مساعی دولت ،گرایی در چارچوب نظریه نوواقع

هاي اقتصادي، نظامی و توسعه استراتژي مساعی داخلی، در راستاي افزایش توانایی

و مساعی خارجی که به تقویت اتحادهاي خودي و یا تضعیف اتحادهاي طرف ،هوشمندانه

تنها قدرت »اي، یک هژمون در نظریه هژمونی منطقه (.88:1932انجامد )قوام، مقابل می

ایاالت متحده آمریکا، تنها قدرت بزرگ در نیمکره ،از این منظر«. بزرگ در نظام است

الملل ایاالت متحده قدرت هژمون باشد، موضوعی اما اینکه در عرصه نظام بین ؛غربی است

قدرت دیگري نیست هم اکنون ،فراوانی دارد. با این همهچالش برانگیز است که مخالفان

هاي متعددي در مناطق گوناگون اما قدرت ؛که بتواند ادعاي هژمونی جهانی داشته باشد

هاي آمریکا تالش (.Mearsheimer,2001:368ند)هستاي هستند که مدعی هژمونی منطقه

د چین در این مناقشه پیروز در مناقشه شرق آسیا ناشی از همین اصل است که اجازه نده

تبع آن تبدیل شدن به قدرت هژمون چین، افزایش قدرت این کشور و به پیروزي زیرا ؛شود

د با ایجاد موازنه قوا از طریق حمایت وشک آمریکا می ،منطقه را به دنبال دارد. به این منظور

؛ود در منطقهیابی رقیب اصلی خ ن خود در شرق آسیا، جلوي قدرتاو پشتیبانی از متحد

یعنی چین را بگیرد.

منافع ملی خود وله مالکیت بر جزایر را جزأاز طرف دیگر، هر یک از کشورها، مس

دانند. در اصل ریشه منافع ملی را باید در بقا و امنیت ملی جستجو کرد. حفظ تمامیت می

ین هدف هاي سیاسی تابع ا رود و سایر اولویت هاي نخست به شمار می ارضی از اولویت

متوسل به زور براي حفظ آن باید ،ند که در بسیاري از موارد اگر ضرورت ایجاب کندهست

این امر در روابط سه کشور نامبرده با یکدیگر، دیده ،(. در حال حاضر916:1932شد)قوام،

معناي دیگر این .در نظریه موازنه تهدید، محرک رفتاري کشورها، تهدید است شود. می

2315 تابستان 12شماره المللی / فصلنامه تحقیقات سیاسی بین 266

در شود. محسوب می هاي یک کشور که تهدید عامل اصلی اتحادها و کنشسخن این است

که این سه عامل در خصوص شود نظریه موازنه تهدید، سه عامل باعث ایجاد تهدید می

د:شو موضوع مورد بحث بررسی می

چه فاصله مرزي کشورهاي متخاصم نسبت به یکدیگر نزدیکی جغرافیایی: هر -الف

د نیز بیشتر خواهد بود. هر سه کشور کره جنوبی، ژاپن و چین، از کمتر باشد، احساس تهدی

سه کشور این شود که و این امر باعث می ندمحدوده جغرافیایی تقریبا یکسانی برخوردار

بیشتر از ناحیه جغرافیایی یکدیگر احساس تهدید کنند.

مهم در نیات عاملنیات تهاجمی: مناقشات مرزي و عوامل تاریخی، دو -ب

د. نده را نسبت به هم تحت تاثیر قرار میهاجمی هستند که نحوه درک و تصور بازیگران ت

افزایش تسلیحات نظامی و :چون ،مختلفی هاي راهوضوح از در حال حاضر، سه کشور به

له مناقشه مرزي، أهاي متعدد، نیات تهاجمی خود را در مورد مس با بیان سخنرانی ،همچنین

.(19: 1932 ده،زا نشان دادند)چگنی

له دستیابی به درک أتوانایی عمومی و کلی کشور: همواره از گذشته تاکنون، مس -ج

هاي طرف مقابل بیشتر باشد، چه توانایین متقابل بسیار مهم بوده است. هرهاي دشم توانایی

کشورهاي درگیر در این پژوهش، از نظر احساس تهدید نیز بیشتر خواهد بود. هر یک از

هر سه کشور در ،شوند. عالوه بر این ها در جهان محسوب می و برتریناقتصادي جز

هاي هاي نظامی قرار دارند و از نظر نظامی نیز به پیشرفت فهرست دارا بودن باالترین بودجه

اند. چشمگیري دست یافته

از ،بندي این بخش باید گفت که مقاله حاضر به عنوان چارچوب نظري در جمع

جوید. نظریه نوواقع الملل بهره می ه مطرح در عرصه نظري روابط بینترکیبی از سه نظری

گرایی و در تکمیل آن، نظریه موازنه تهدید به درک چرایی رفتار سه کشور چین، ژاپن و

کره جنوبی در افزایش قدرت داخلی و ورود به اتحادهاي خارجی به منظور افزایش

262/ ای بحران جزاير مورد مناقشه در جنوب شرق آسیا و تاثیر آن بر ثبات منطقه

اي نیز به کمک تحلیل رفتار هژمون منطقه توانایی در مقابل رقبایشان کمک کرده و نظریه

توان در ادامه آید. توضیحات بیشتر در این خصوص را می ایاالت متحده در این منطقه می

مقاله و در توضیحات هر بخش مشاهده کرد.

ماهيت اختالف ارضي در آسيای شرقي -2

ت ارضی سه کشور ژاپن و چین و کره در این بخش از مقاله به بررسی ماهیت اختالفا

ابتدا تاریخچه اختالفات ارضی چین و ژاپن درباره ،پردازیم. به همین منظور جنوبی می

کننده بحران بین این دو کشور اشاره دمجموعه جزایر بررسی و پس از آن به عوامل تشدی

ود.ش شود. در بخش بعدي، اختالفات ارضی میان ژاپن و کره جنوبی بررسی می می

چین و ژاپن اختالفات ارضی متعددي دارند که در حال : . اختالفات ارضي چين و ژاپن2-1

دیائویو است و در این ترین این اختالفات مربوط به مجموعه جزایر سنکاکو/ مهم ،حاضر

بخش از مقاله به این اختالفات اشاره خواهد شد.

اختالفات ارضی چین و ژاپن بر : . تاریخچه و ماهيت اختالفات ارضي چين و ژاپن2-1-1

سر مالکیت جزایر سنکاکو )به زبان ژاپنی( یا دیائویو )به زبان چینی( در چارچوب منافع

المللی و اقتصادي، شرایط داخلی، مسائل مربوط به هویت ملی، الزامات قوانین بین

(1)قابل مشاهده در نقشه (.Drifte, 2013:32نارضایتی تاریخی قابل تشریح است )

2315 تابستان 12شماره المللی / فصلنامه تحقیقات سیاسی بین 261

: موقعیت جزایر1نقشه

چندي است که اختالفات ارضی چین و ژاپن در حال تشدید شدن و رسیدن به

مسکونی در دریاي جنوبی چین که هم اکنون تحت حله تهدید نظامی است. جزایري غیرمر

مالکیت ژاپن است و چین نیز مدعی است که این جزایر متعلق به این کشور است،

دور جدید این اختالفات و تنش سیاسی همزمان با ه این اختالفات است.ترین نمون مهم

هاي یک سیاستمدار دست گفته و 1391 سالگرد اشغال بنادر چین توسط ژاپن در سال

سایت رشیدي،پور)آغاز شد 2119نها به ژاپن در سال راستی ژاپنی براي انضمام آ

شود ین یکی از نقاط مهم قلمداد میاز پایان جنگ سرد، دریاي جنوبی چ پس (.1931،تبیان

که در جزایر آن منابع طبیعی مثل نفت، هیدروکربن، منگنز و ماهی وجود دارد و از نظر

261/ ای بحران جزاير مورد مناقشه در جنوب شرق آسیا و تاثیر آن بر ثبات منطقه

شود آمد در آسیاي جنوب شرقی قلمداد میو استراتژیک، دومین دریاي پررفت

(Boonpriwan,2012:1-2.)

، 2، توشوجیما1ادیائویو، شامل پنج جزیره غیرمسکونی کوباجیم جزایرسنکاکو/

-، اوکینو مینومی6سنگ اوکینوکیتایوا و سه تخته 1و کیتاکوجیما 1، آستریجیما9مینامیکوجیما

است که در مجاورت سرزمین چین، جزیره اوکیناواي ژاپن و ساحل تایوان 8و توبیس 7آیوا

قرار دارد.

نظر اند. از م این جزایر در قسمت وسیع منبع نفتی دریاي چین شرقی واقع شده

دیائویو داراي دو جنبه است: نخست، جنبه حوزه له جزایر سنکاکو/أکشور ژاپن، مس

دوم: جنبه ؛استحفاظی است که اساسا با چین بر سر حاکمیت جزایر اختالف نظر دارد

کنند ناحیه اي که ادعا می بر سر چگونگی ایجاد خط مرزبندي در ناحیه که اقتصادي است،

(. Tasumi , 2013 :107با یکدیگر اختالف نظر دارند ) ،اقتصادي اختصاصی آنهاست

ژاپن ادعا ؛ امااگرچه هم چین و هم تایوان، فورا نسبت به این جزایر مدعی شدند

این جزایر متعلق به این کشور بوده است. در مقابل، چین نیز ادعا 1811کند که از سال می

هرچند حاکمیت مطلق چین بر ؛استکند که این منطقه، منطقه اقتصاديِ انحصاري چین می

این جزایر، به این کشور اجازه خواهد داد تا منطقه اقتصادي انحصاري خود را بر فراز

(.Chakravorty, 2013:1-38دریاي سرزمینی ژاپن، توسعه دهد )

1. Kuba Jima

2. Taisho Jima

3. Minami Kojima

4. Uosturi Jima

5. Kita Kojima

6. Okino Kita iwa

7. Okino Minami- iwa

8. Tobise

2315 تابستان 12شماره المللی / فصلنامه تحقیقات سیاسی بین 221

، ژاپن این جزایر را اشغال و 1831طی جنگ نخست میان چین و ژاپن در سال

بدون سکنه بودن آنها، هیچ شواهد مستندي مبنی بر تعلق مالکیت تأکید کرد که با توجه به

)تایوان( « فورموسا»ها موافقت کردند که جزیره پس از جنگ چینی آن به چین وجود ندارد.

و همه جزایري را که به نوعی مرتبط با این جزیره یا متعلق به آن هستند، به ژاپن واگذار

کنند.

فرانسیسکو میان اپن، بر اساس معاهده سانپس از جنگ جهانی دوم و شکست ژ

ها هم بر جزیره مسلط شدند و سلطه ن، موافقتنامه پیشین لغو شد. آمریکاییاژاپن و متحد

که اشغال اوکیناوا را پایان دادند، ادامه یافت. در این سال، حاکمیت بر 1372آنها تا سال

(.9: 1931)عباسی، ژاپن واگذار شدالجزایر ریوکیو، از جمله جزایر سنکاکو به تمام مجمع

شمار ات تهاجمی یکی از عوامل تهدید بهنی ،بیان کرده است 1طور که والت همان

رسد هم اکنون روابط کشورهاي چین و ژاپن متاثر از نیات تهاجمی دو آید. به نظر می می

کشور است. در موضوع نیات تهاجمی دو عامل وجود دارد که نحوه درک و برداشت

دهد: اول مناقشات مرزي است و دوم عوامل تاریخی ورها از هم را تحت تاثیر قرار میکش

شود که این دو عامل در خصوص (. با توضیحات پیشین مشخص می11:1932زاده، )چگنی

این جزایر به وضوح قابل مشاهده است.

و ماهیت در کنار سابقه تاریخی : کننده اختالفات ارضي چين و ژاپن. عوامل تشدید2-1-2

حقوقی مناقشات ارضی چین و ژاپن، بسیاري از عوامل بر تشدید مناقشات افزوده است که

شود: تر از آنها اشاره می در ادامه به چند مورد مهم

زنی گارد قایق گشت دو، کشتی ماهیگیري چینی با 2111سپتامبر سال 7در روز

کرد و کاپیتان کشتی توسط دیائویو برخورد ساحلی ژاپن در نزدیکی جزایر سنکاکو/

هاي ژاپنی را با اتهامات جویانه، توریست ملوانان ژاپنی دستگیر شد. چین در اقدامی تالفی

1. Stephan Martin Walt

222/ ای بحران جزاير مورد مناقشه در جنوب شرق آسیا و تاثیر آن بر ثبات منطقه

هایی درخصوص صادرات فلزات کمیاب که براي صنعت کاذب دستگیر کرد و محدودیت

نوان شدت اعتماد ژاپن به چین را به ع تی هستند، وضع کرد. این اقدام بهپیشرفته ژاپن حیا

، 2112در سپتامبر (.Chakravorty,2013: 1-38)دار کرد ک شریک قابل اعتماد خدشهی

اي را صورت داده است که طی نخست وزیر ژاپن، یوشیهیکو نودا، اعالم کرد که توافقنامه

( را به مبلغ 9کوجیما-، مینامی2، کیتا کوجیما1جیما ريتسوآن، سه جزیره از پنج جزیره )او

ها ین اقدام ژاپن خشم چینییون یورو از مالک خصوصی آن خریده است. امیل 21بیش از

(.Tatsumi,2013:117دنبال داشت ) را به

ی، معبد کونسویاآفرین شده است. معبد لنیز جنجا 1یکونبه نام یاسو يوجود معبد

شدگان ارتش امپراتوري ژاپن در جنگ جهانی دوم است که در توکیو ساخته یادبود کشته

در (1)ست. این معبد، مقبره حدود دو و نیم میلیون قربانی ارتش ژاپن از جنگ بوشینشده ا

آید. چهارده مقام ژاپن که جنایتکاران رده شمار می تا پایان جنگ جهانی دوم به 1867 سال

شدند و اعدام شده یا در زمان حبس جان اول جنگی در جنگ جهانی دوم محسوب می

، 1. شینزو آبه(Okuyama, 2009: 236)اند ین مکان دفن شدهخود را از دست دادند، در ا

براي چندمین بار قصد بازدید از این معبد را داشت 1939ی ژاپن، در سال لنخست وزیر فع

آن رو شد. چین این اقدام ژاپن را تکرار اشتباه تاریخیهکه با هشدار شدید چین روب

(.21/11/1939دانست )خبرگزاري فارس،

ها، رابطه ژاپن با چین و کره به دلیل عذرخواهی نکردن ژاپن از کشمکشبا همه این

زیرا دولتمردان ژاپنی ؛رفتارهایش در طول جنگ دوم جهانی، هنوز بهبود نیافته است

1. Uotsuri-jima

2. Kita-Kojima

3. Minami-Kojima

4. Yasukuni Shrine

5. Shinzo Abe

2315 تابستان 12شماره المللی / فصلنامه تحقیقات سیاسی بین 221

کنند. اگرچه چنین رفتاري مثابه پذیرش خطاهاي خود تلقی می ز چین را بهعذرخواهی ا

اما ؛مرزي هر دو کشور به همراه داشته باشد د آثار مثبتی در صحنه روابط برونتوان می

هاي ژاپنی که والن سیاسی ژاپن معتقدند چنین عملی آثار منفی در بین اقوام و اقلیتؤمس

(.187:1931هارتمن،گذارد ) مخالف چین هستند، باقی می

توان الف را نمینکته اخر در این بخش اینکه، نقش ایاالت متحده آمریکا در این اخت

اما چندي بعد به ؛طرف اعالم کرد چند آمریکا در ابتدا موضع خود را بیگرفت. هر نادیده

و طور آشکار از ژاپن در برابر چین حمایت کرد. چین رقیب اصلی آمریکا در منطقه است

، آمریکا با برقراري سیستم موازنه قوا در منطقه، با 1نوعی با توجه به نظریات مرشایمر به

دارد و جلوي رقیب خود را در سطح کنونی نگهود، سعی دارد ن خاطرفداري از متحد

افزایش برتري تسلیحاتی چین و سایر اقدماتی که منافع آمریکا را در منطقه با خطر و

شد است و سرعت در حال ر تفاده از این شیوه بگیرد. چین بهکند، با اس رو میهتهدید روب

، خطر بزرگی شدن در منطقه هژمون زیرات؛ شدن چین در منطقه اس نگرانی آمریکا از هژمون

آید. شمار می براي هژمون جهانی به

بر چرخش استراتژیک به سمت 2112ایاالت متحده در راهبرد اعالمی در سال

عنوان دي، مقابله با قدرت گرفتن چین بهشرق آسیا تاکید کرد. علت این تغییر نگاه راهبر

وان شده است. بهترین مکان براي مقابله با این ترین رقیب جهانی ایاالت متحده عن اصلی

له، منطقه آسیاي شرقی است. اگر بتوان چین را در منطقه خودش مهار کرد، دیگر نیاز أمس

u.s defense secretery)شود هاي جهانی پکن کمتر احساس می به مقابله با سیاست

official site, 2012 :2.)

طور که در مقدمه بیان شد، ژاپن و کره همان: ي. اختالفات ارضي ژاپن و کره جنوب2-2

اي( و تاکیشیما )به زبان ژاپنی(، واقع در دریاي جنوبی بر سر جزایر دوکدو )به زبان کره

1 . John Mearsheimer

223/ ای بحران جزاير مورد مناقشه در جنوب شرق آسیا و تاثیر آن بر ثبات منطقه

ژاپن، اختالف دارند. حاکمیت کنونی این جزایر با کره جنوبی است؛ اما ژاپن نیز مدعی

(2نقشه رک.)مالکیت آنهاست

ژاپن و کره جنوبی نسبت به( تاکیشیما )جزایر دوکدوایی موقعیت جغرافی: 2نقشه

جزیره کره یخی ناشی از حکمرانی ژاپن به شبهگرفته از مسائل تار این مناقشه نشأت

مساحت است. 1311و 1391میالدي و نیز جنگ ژاپن با چین در 1311-1311هاي در سال

211که با فاصله تقریبی است واقع اي هکتار است و در منطقه 13این جزایر حدود

کیلومتر هم از کره و هم از ژاپن وجود دارد. تنش بین کره جنوبی و ژاپن که بیش از

، رییس جمهور 1به اوج خود رسید. لی میونگ باک 2112در اوت ،چندین سال نهفته بود

ین امر موجبات هم کند وبازدید از جزایر تصمیم گرفتاي بود که ین رهبر کرهنخستکره،

جزیره کره ه جنوبی از ژاپن خواست تا از شبهکر ،نارضایتی ژاپن را فراهم کرد. در ادامه

1. Lee Myung-bak

2315 تابستان 12شماره المللی / فصلنامه تحقیقات سیاسی بین 221

له بردگی جنسی زنان کره در أاما ژاپن مس ؛وري ژاپن عذرخواهی کندتهاي امپرا بابت ستم

ها افزایش یافت. جنگ را انکار کرد و تنش

اي را در این جزایر ریزي شده در همین راستا، کره جنوبی تمرینات نظامی برنامه

مقدس دانسته و براي یانجام داد و مقامات این کشور اعالم کردند این جزایر را مکان

ها تنش (.Chakravorty,2013:1-16) اي را پرداخت خواهند کرد محافظت از آن هر هزینه

تا آنجا پیش رفت که کره جنوبی قرارداد مبادله ارز با ژاپن را لغو کرد.

حتی نام دریاي ؛در کره جنوبی است 1عنوان روز جشن دوکدو ال، بهاکتبر هر س 21

تا جایی که سرود ملی کره جنوبی نیز به ؛ژاپن براي دریا، بین دو کشور مملو از تنش است

در مقابل این اقدامات کره جنوبی، اوسامو (.Chakravorty,2013:18-38دارد )اشاره دریا

واکنش به سفر لی اعالم کرد:، دبیرکل کابینه ژاپن در 2فوجیمورابه کره جنوبی ،توکیو نسبت به این جزایر و ادعاهایی که برسر آن وجود دارد

ایم تا سفر لی را به این جزایر هشدار داده شده است. ما پیشتر از سئول خواسته

لغو کند.

نطقه بارز هاي کره اعالم کردند که این سفر اهمیت وجود منابع و ذخایر طبیعی را در م مقام

کند و این کشور قصد ندارد با انجام این سفر باعث بروز تنش میان سئول و و مشخص می

، ژاپن اعالم کرد که قصد 2111در سال (.1:1931دیپلماسی ایرانی، سایت توکیو شود )

دارد مالکیت خود بر جزایر تاکیشیما در دریاي ژاپن را در کتب درسی مدارس کشورش

ره شد ر باعث اعتراض شدید کره جنوبی و احضار سفیر ژاپن توسط کبگنجاند و این ام

ثبات رسد مسائل ارضی در شرق آسیا، به عامل بی نظر می (. به1939)خبرگزاري فارس،

1. Dokdo

2. Osamu Fujimori

225/ ای بحران جزاير مورد مناقشه در جنوب شرق آسیا و تاثیر آن بر ثبات منطقه

تاریخ طوالنی این دهنده ، نشانشده است. آنچه تاکنون رخ داده تبدیل اي در منطقه کننده

تی بر پیچیدگی حل آن افزوده است. هاي ناسسیونالیس اختالفات است که نشانه

منطقه متاثر از مناقشات ارضي . وضعيت امنيتي3

در این بخش از مقاله به سه موضوع مهم متاثر از مناقشات ارضی در آسیاي شرقی و

هاي تسلیحاتی شود: در ابتدا تاثیر این مناقشات بر افزایش رقابت جنوب شرقی پرداخته می

سپس به حضور و نقش ایاالت متحده در واین سه کشور بررسی و اقدامات امنیتی میان

هاي افکار عمومی سه شود و در انتها نیز تاثیر مناقشات در خواسته این مناقشات اشاره می

د.گرد کشور بررسی می

چین، ژاپن و کره جنوبی : سه کشورافزایش مسابقات تسليحاتي بين های امنيتي و رقابت. 3-1

ت خود از طریق افزایش دنبال کسب حداکثر قدر به ،ها در منطقه تنشاز شدت گرفتن پس

مقابل هستند. چین در چند هاي ا هرگونه تهدید از ناحیه طرف، براي مقابله بقواي نظامی

زنی خود در اطراف جزایر مورد مناقشه کرده خیر اقدام به فرستادن ناوهاي گشتسال ا

شد. این مسائل که منجر زنی و ناوهاي گشتین گارد ساحلی ژاپن است که به درگیري ب

حتی اقدام چین ؛شود هر روز بر دامنه آن افزوده می ،عنوان تهدید از آن یاد کرد توان به می

به ،شود در ایجاد منطقه دفاع هوایی در قسمت دریاي چین شرقی که شامل جزایر نیز می

(.Los Angeles time,2015: cloud)آمیز منطقه افزوده استتحرکات تهدید

نشینی از این کشورها از مواضع خود عقب طور که بیان شد، هیچ کدام همان

هاي انتخاباتی به مردم قول داده کنند. شیزو آبه، نخست وزیر کنونی ژاپن، در رقابت نمی

پس از انتخاب شدن، تمرکز خود را بر ،له جزایر را حل کند. به همین منظورأبود که مس

این ،نظامی و دفاعی و امنیتی ژاپن قرار داده است. در حال حاضر هاي افزایش بودجه

هاي فراوانی به اقتصاد چین و ژاپن و کره جنوبی زده است. بحران لطمه

2315 تابستان 12شماره المللی / فصلنامه تحقیقات سیاسی بین 226

هاي دریایی و هوایی مشترک توسط ایاالت متحده آمریکا و کره جنوبی در تمرین

-Yee,2011:165افزود ) ها در این منطقه به افزایش تنش 2111دریاي زرد در ژوئیه و اوت

تحت فرماندهی مستقیم و اکنون همپاسخ چین به اختالفات جزایر سنکاکو، (.193

رهبري شی جین به ،هماهنگی نیروهاي اجرایی در سطح باالیی از حزب کمونیست چین

اعالم کرده که 1مرجع اطالعات نظامی آساهی شانبون .(9:1939)خوشروزاده، پینگ است

؛اند هاي جنگی خود با یکدیگر درگیر شده با جت 2119ژوئیه 13دو کشور چندین بار در

11-گفته این منابع دو جنگنده جیان ومی در این زمینه اعالم نکرد. بههر چند هیچ اخبار عم

ي دهنده و هواپیماها انگهاي در تعقیب هوابردهاي هشدارش1از یک پایگاه هوایی خارج از

در فاصله ،کنترل آمریکایی که یک سیستم نظارت براي ردیابی هواپیماهاي دیگر است

(.Minemura, 2013:22)ل جزایر سنکاکو به پرواز درآمدندنزدیک در شما

هاي بین تایوان و کره جنوبی و منطقه مورد ایجاد منطقه هوایی دفاعی چین در آب

گتن را دربرداشته است. همزمان با ایجاد مناقشه با ژاپن، اعتراض توکیو، سئول و واشن

اي را وضع کرده است وزارت دفاع چین نیز قوانین ویژه ،منطقه دفاعی بر فراز این جزایر

باید قوانین مربوط به ،کنند که از این پس کلیه هواپیماهایی که بر فراز این منطقه پرواز می

کلیه هواپیماهایی که ،ن قوانینشناسایی و اعالم هویت خود را رعایت کنند. بر اساس ای

تا نندباید ملیت و مقصد پرواز خود را اعالم ک ،دارند را قصد پرواز بر فراز این منطقه

هاي چینی اجازه پرواز بر فراز این منطقه را به آنان بدهند. این منطقه دفاعی هوایی مقام

ایر مورد ادعاي شامل مناطقی در دریاي شرق چین بین کره جنوبی و تایوان است و جز

شود. وزارت دفاع چین هشدار داده است که نیروهاي مسلح این ژاپن را نیز شامل می

کشور در برابر هواپیماهایی که همکاري الزم را نداشته باشند و از این مقررات تبعیت

سرعت به این رد. به دنبال آن، مقامات ژاپن بهتدابیر الزم دفاعی را اتخاذ خواهد ک ،نکنند

1.Asahi Shionbun

222/ ای بحران جزاير مورد مناقشه در جنوب شرق آسیا و تاثیر آن بر ثبات منطقه

و افزایش تنش در منطقه ثباتی ح دفاعی چین واکنش نشان دادند و آن را عامل بیطر

(.11/13/1932)خبرگزاري فارس،خواندند

گران نظامی، مانورهاي نظامی چین با هدف حمله و به دست به عقیده برخی تحلیل

گرفتن کنترل جزایر مورد مناقشه این کشور با ژاپن طراحی شده و در حال انجام است

(Dyer, 2014:5.) :یک مقام ارشد ارتش آمریکا در همین زمینه گفت

بخش خلق چین در حال انجام مانورهایی برای متوجه شدیم که ارتش آزادیما

انجام یک جنگ کوتاه و سریع علیه ژاپن است تا این جزایر مورد مناقشه را بار

ه ریوکیو در ها شود یا حتی به جزیر دیگر از دست توکیو درآورد و مالک آن

جنوب حمله کند و کنترل آن را به دست آورد)خبرگزاری

(.30/11/1032ایسنا،

دهد ارتش چین براي آمادگی رزمی تدابیري را آغاز کرده هاي خبري نشان می گزارش

اند هاي چین در جنوب شرق این کشور مستقر شده است. به دستور رهبران ارتش، جنگنده

ها فروند جنگنده و ناو عمل شوند. این در حالی است که ده تا در صورت لزوم فوري وارد

اند. به دستور شی جین چینی نیز در دریاي شرقی تمرینات آمادگی رزمی را آغاز کرده

ریزي براي پینگ، فرمانده کل قوا و دبیرکل حزب حاکم چین، چندین نهاد مامور برنامه

با ژاپن، فیلیپین و ویتنام بر سر مالکیت اند که چین نبردهاي احتمالی در این دو منطقه شده

بر جزایر آن اختالف گسترده دارد.

کار ژاپن وزیر محافظه نخست ،ست که شینزو آبها حالیتر شدن شرایط منطقه در تیره

دست گرفتن قدرت از کشورهاي همسایه چین هنخستین سفر خارجی خود را پس از ب

هریک از سه ،بنابراین (.19/11/1932سنا،مانند ویتنام شروع کرده است )خبرگزاري ای

این امر باعث نگرانی کشورهاي منطقه شده . دنبال افزایش تسلیحات خود برآمدند کشور به

.وجود داردالوقوع در شرق آسیا است و با توجه به عمق اختالفات، احتمال جنگی قریب

2315 تابستان 12شماره المللی / فصلنامه تحقیقات سیاسی بین 221

مشاهده کرد: 1دول توان در ج ر اثر این بحران را میبوضیعت سه کشور ،خالصه طوربه

نظامی سه کشور چین، ژاپن و کره وضعیت :1جدول اقدامات نظامی کشور

میلیارد دالر. 129افزایش بودجه نظامی به چین افزار کرده است. رصد نسبت به سال گذشته هزینه جنگد 1116حدود 2119در سال شدت گسترش به و صنایع تسلیحاتی خود رامیزان خرید تسلیحات از خارج را کاهش

داده است. هاي دریایی و نیروي هوایی. افزایش ناوگان

از آمریکا. 91فروند جنگنده اِف 11خرید بیش از ژاپن کوپتر بَر. استقرار دو فروند ناو سنگین هلی میلیارد دالر بوده است. 11حدود 2119هزینه تسلیحاتی ژاپن در سال

کره جنوبی

میلیارد دالر. 7به ارزش 91ف فروند جنگنده اِ 11خرید میلیارد دالر. 7کا ساخت آمریکا با ارزش -11فروند هواپیماي اِف 61خرید و ارتقاي آن با کمک شرکت 16فروند اِف 161گانی نزدیک به ناوBAE انگلستان و یا

الکهید آمریکا. در اختیار داشتن تانکK-2 سته تانک آبرامز آمریکاکه بسیار شبی. دریایی آلمانی.ش زیرسطحی، خرید زیردر بخ اما رادار مورد استفاده ؛اند هاي بلندي برداشته در بخش ناوشکن نیروهاي کره جنوبی گام

در این سامانه سیستم معروف آمریکایی ایجیس است.

(11/30/1030)پایگاه تحلیلی آی پرس:

. افزایش نفوذ آمریکا در منطقه3-2

؛اند خنان خود چندین مرتبه دو طرف را به آرامش دعوت کردهمقامات ایاالت متحده، در س

کنند. آنها اعالم کردند که آمریکا از مواضع ژاپن و کره جنوبی حمایت می ،اما با این حال

دفاعی، از ژاپن در مقابل هرگونه تهدید دفاع کند که -موظف است طبق توافقنامه امنیتی

رسد که آمریکا نظر می به (.McCurry,2014:11)دشو له شامل جزایر سنکاکو نیز میأاین مس

داند و از طریق حمایت اي براي خود در برابر پیشرفت چین می این موقعیت را برگ برنده

خواهد توازن قوایی را در مقابل چین به عنوان رقیب اصلی از سایر کشورهاي منطقه می

221/ ای بحران جزاير مورد مناقشه در جنوب شرق آسیا و تاثیر آن بر ثبات منطقه

نش ژاپن و کره جنوبی بسیار هاي مقامات آمریکا در قبال ت گیري موضع خود، برقرار کند.

شوند و اگر ن آمریکا در منطقه محسوب میاهر دو کشور از متحد زیراقابل توجه است؛

آمریکا خواهد بود. زیاناختالف چین و ژاپن به نفع آمریکا باشد، اختالف کره و ژاپن به

تاکید کرده سریع این اختالف آمریکا در بسیاري از دیدارهاي خود بر لزوم حلّ ،بنابراین

.چین است است. تمام تمرکز آمریکا در منطقه، جلوگیري از قدرت یافتن بیش از حدّ

از ژاپن و کره جنوبی در برابر چین دفاع کرده و قراردادهاي نظامی و ،دنبال این امر به

ها در شرق آسیا تنشله باعث افزایش أامنیتی با دو کشور به امضا رسانده است. این مس

رسد با توجه به راهبرد امنیتی جدید ایاالت متحده در دوره دوم نظر می به شده است و

ها در این اوباما، جهان در آینده شاهد حضور جدي آمریکا در شرق آسیا و تمرکز بر تنش

ر نظ الملل براي تحلیل این بحران به نهاي روابط بی بر اساس نظریه منطقه خواهد بود.

مختلف هاي راهتواند سودمند باشد. قدرت هژمون از میي ا رسد نظریه هژمونی منطقه می

شود و مداخله مانع از هژمون شدن کشور دیگر در منطقه می ،ستکه یکی از آنها توازن قوا

تواند تبعات مهمی در بر داشته باشد. آمریکا در مورد این تنش می

باید عوامل زا در منطقه، با وجود تمامی عوامل تنش: شدن اعتراضات . مردمي3-3

مثبت براي دولتمردان این یله را عاملأ. شاید بتوان این مسافزودناسیونالیستی را نیز به آن

جنوبی با منطقه، مردم چین، ژاپن و کرهها در وجود آمدن تنش کشورها دانست. با به

ن مالکیت جزایر را حق کشور خود دانستند. مردم ژاپن علیه چی ،برگزاري تظاهرات خیابانی

ر خسارت زیادي براي دو طرف در این ام و و مردم چین علیه ژاپن دست به اعتراض زدند

هاي یکدیگر پرچم ،هاي مقابل حمله کرده هاي طرف مردم دو کشور به مکان زیراداشت؛ بر

حتی خودروي حامل سفیر آمریکا در چین نیز از حمله معترضان ؛را نیز به آتش کشیدند

تظاهرات آنها علیه ادعاهاي ژاپن در مورد جزایر مورد مناقشه در خشمگین چینی به دنبال

(.23/16/1931)خبرگزاري ایسنا، نماند و به آن نیز آسیب وارد شد امان

2315 تابستان 12شماره المللی / فصلنامه تحقیقات سیاسی بین 211

اند و داشته گرایشبرداري از احساسات ناسیونالیستی مردم ها همواره به بهره دولت

اند علیه خود دولت تو کت میاما این حر ؛نبوده است امستثن وضوعدولت چین نیز از این م

، هنگامی که وزارت 2112داشته باشد. براي نمونه، درآغاز سال نیز نتایجی درپی

اي درمورد تمامیت گونه مطالبه اینکه کشورش هیچامورخارجه چین خواست با توضیح

دریاي چین جنوبی ندارد، وضعیت را آرام کند، این اقدام وي موجب نارضایتی شدید افکار

می شد که درچند دهه گذشته خالف این امر به آنها گفته شده بود. شمار زیادي از عمو

کاربران اینترنتی با مدیریت حزب کمونیست تماس گرفتند و آن را به تبدیل شدن به

منافع ملی چین »و « کنند برداري می خون و عرق مردم بهره از »ي که «فاسدان»و « خائنان»

ردند. رهبران چین از این بیم دارند که چنین خشمی موجب متهم ک« برند را از بین می

رسد مردم نظر می به (.1:1932)کالین،هایی شود که بتواند به ثبات کشور صدمه بزند ناآرامی

مردمی شدن دانند. آن را جزیی از خاک ملی خود می ،نیز مالکیت جزایر را حق خود دانسته

د تا مصالحه درباره آنها و حل و فصل هاي سیاسی سبب خواهد ش اعتراضات و خواسته

فقط میز مذاکره محل نزاع نخواهد بود و زیرا ؛تر شود سیاسی این مشکالت بسیار سخت

(.Pan,2009: 140)خواهند شدمردم کوچه و بازار نیز در نزاع سیاسی درگیر

های احتمالي حل بحران . شيوه4

قه شرق آسیا چند شیوه احتمالی را این نوشتار علمی پس از بررسی وضعیت بحران در منط

ثر باشد.ؤتواند در کاربردي سازي این دانش م براي حل تنش در نظر گرفته است که می

گونه که در چین و کره جنوبی، آن سه کشور ژاپن، :له به سازمان ملل متحدأ. ارجاع مس4-1

ه کشور رخ داده چه تاکنون در این سآیند. آن از مواضع خود کوتاه نمیمقاله اشاره شد،

اي گونه بحران حیثیتی تبدیل شده است؛ به له به یکأنشان از این امر دارد که این مس ،است

دانند؛ تا جایی که بسیاري از آنها که حتی مردم نیز این جزایر را متعلق به کشور خود می

212/ ای بحران جزاير مورد مناقشه در جنوب شرق آسیا و تاثیر آن بر ثبات منطقه

حاضرند جان خود را براي از دست ندادن جزایر فدا کنند.

این است که سازمان ملل متحد قوانین ،لهأحل این مس هاي یکی از بهترین راه

گونه تر و بدون هیچ عادالنه تر، تر، دقیق مربوط به امور دریاها را به صورت شفاف

اي که اگر کشوري گونه آور باشد؛ به قوانین باید الزام تر بیان کرده و از همه مهم ورزي غرض

اده شود. این اختالفات نه تنها در شرق از شیوه تنبیه علیه آن استف ،خالف آن عمل کند

خورد و متاسفانه تالش چشمگیري در این زمینه چشم می ها به بلکه در تمامی قاره ؛آسیا

(.Weissmann, 2010: 38)انجام نشده است

توانند با استفاده در این مناقشات هر یک از طرفین می :جانبه. مذاکرات دوجانبه و چند4-2

ي از بروز بحران و جنگ جلوگیري کنند. برگزاري مانورهاي مشترک از یک دیپلماسی قو

افزاید. این امر بلکه به دامنه بحران می ؛کند یا خرید سالح، نه تنها تنش در منطقه را کم نمی

براي هیچ کدام از سه کشور عواقب خوبی به دنبال ندارد؛ مخصوصا براي چین، که در حال

شود ن است و کوچکترین حرکت اشتباه آن باعث میتبدیل شدن به قدرت بزرگ در جها

که کشورها و مردم جهان دیدي منفی از چین داشته باشند و این خدشه بزرگی در راه

توانند با برگزاري جلسات مذاکره مختلف با می ،بنابراین ؛رسیدن به این مهم خواهد بود

ا بپردازند.ه استفاده از گفتگوهاي سازنده به حل بحران و رفع سوء تفاهم

له اختالف ارضی و مرزي براي سه کشور بسیار حیاتی و مهم أاز آنجا که حل مس

ضمن کسب اعتماد ،توانند با برگزاري جلسات متعدد طرف دعوا می، کشورهاي است

خطر براي حل و فصل مناسب هزینه و کم هاي کم مرحله اول، به بررسی راه طرف مقابل در

بت به ادراکات و ارچوب برگزاري چنین جلساتی، کشورها نس. در چبپردازنداین بحران

سازي و گفتگوهاي سازنده پیش کمتري پیدا کرده و به سمت اعتمادظن نیات یکدیگر سوء

سازي تبدیل هاي واگرایانه را به همگرایی، همکاري و یکپارچه پویش سرانجامبروند و

سازند.

2315 تابستان 12شماره المللی / فصلنامه تحقیقات سیاسی بین 211

طرف در ید بتوان از کشور یا کشورهاي بیاش: طرف . ارجاع به کشور یا کشورهای بي4-3

تواند تا حدودي به این مناقشه یاري طلبید. این امر نیز تنها در صورت توافق سه کشور می

الملل از طریق هاي مهم در تاریخ روابط بین آرام کردن اوضاع کمک کند. بسیاري از بحران

سه رتلفیقی از ه د اگررس به نظر می ، حل شده است.طرف ورود کشور یا کشورهاي بی

؛در حل مناقشه، نه تنها در کشورهاي شرق آسیاتواند می ،مورد ذکر شده به کار گرفته شود

بلکه بسیاري از کشورهاي دیگر در جهان که مشابه چنین مشکلی را دارند، کمک بزرگی

هاي هرهچ ،ها و تلویزیون و همچنین هاي محلی، سایت باید به نقش روزنامه پایان،در کند.

این عناصر نقش بسزایی در تعیین و زیرا ؛ثر ملی براي اقناع افکار عمومی اشاره کردؤم

ثر آنها نیاز است.ؤتغییر افکار عمومی دارند و در این بحران به حضور م

گيری . نتيجه5

ر بعضی همواره برخی کشورها در مورد مسایل ارضی با همسایگان خود دچار اختالف و د

دلیل شفاف نبودن قوانین هخصوص اختالف بر سر جزایر که ب اند؛ به نگ شدهاز موارد ج

هایی از سوي مدعیان اصلی جزایر ها همواره باعث درگیري المللی در مورد قوانین آب بین

نبوده و یکی از مشکالت اصلی اژاپن، چین و کره جنوبی نیز از این امر مستثن شده است.

سه کشور جزو کشورهاي قدرتمند در این ا توجه به اینکهله است. بأمیان آنها همین مس

هاي مکرر سرعت در حال افزایش تسلیحات و تمرین و هریک به بودههاي مختلف زمینه

حاتی در شرق آسیا شدت گرفته نیروهاي نظامی خود هستند، در حال حاضر مسابقات تسلی

هاي گوناگون بررسی ز جنبهمقاله حاضر، شرایط جزایر و بحران میان سه کشور را ا است.

جا مانده از جنگ دوم جهانی و سابقه درگیري اهیت تاریخی منازعه، اختالفات بهکرد. م

المللی، مقررات مناسب بین طوالنی در نیمه اول قرن بیستم میان هر سه کشور و عدم

ترین دالیل تشدید این بحران شناخته شد. مهم

213/ ای بحران جزاير مورد مناقشه در جنوب شرق آسیا و تاثیر آن بر ثبات منطقه

هاي متعدد در منطقه و برگزاري رزمایشحضور آمریکا به عنوان یک قدرت بزرگ

کشف نفت و گاز در محدوده جزایر مورد ،این کشور با ژاپن و کره جنوبی و همچنین

احساسات ناسیونالیستی مردم ،اختالف و کمبود منابع نفتی در شرق آسیا و از طرف دیگر

لم است که تر کرده است؛ مس ها پیچیده هر یک از سه کشور، شرایط را براي حل درگیري

باري چون جنگ حل این تنش و اختالف بسیار دشوار خواهد بود و چه بسا نتایج خشونت

دي در هاي بزرگ اقتصا سه کشور کره جنوبی، ژاپن و چین از قدرت در بر داشته باشد.

بار به اقتصاد جهان نیز لطمه وارد خواهد آیند و هرگونه نتیجه خشونت جهان به شمار می

ها چون آمریکا از این موقعیت به سود خود استفاده کرده و اقدام به قدرتکرد. برخی از

هاي آمریکا شرسد تال اند. به نظر می فروش تسلیحات نظامی به ژاپن و کره جنوبی کرده

ن ااین امر از طریق کمک به متحد .قدرت رسیدن چین در منطقه است براي جلوگیري از به

له به بحرانی جدي در جنوب شرق آسیا أاین، این مس. بنابراستآمریکا در منطقه میسر

تبدیل شده است و احتمال تغییراتی بزرگ در زمینه اقتصادي و امنیتی نیز در جهان به این

واسطه وجود خواهد داشت.

از بررسی شرایط و تاثیرات امنیتی آن در منطقه با توجه به شرایط، پسمقاله حاضر

حران را نیز مطرح کرد. با توجه به اهمیت موضوع، چند راهکار ممکن براي خاتمه ب

آن را با ،له حساس بودهأدستگاه سیاست خارجی جمهوري اسالمی ایران نیز باید به مس

.دقت پیگیري کند

نوشت پي

–1863در جنگ داخلی( یک 戊辰戦争 Boshin Sensō: ژاپنی)به جنگ بُوشین -1

و طرفداران بازگشت قدرت سیاسی به ساالري توکوگاوا شوگانمیان نیروهاي حاکم 1868

بود. ژاپندر دربار امپراتور در کیوتو

2315 تابستان 12شماره المللی / فصلنامه تحقیقات سیاسی بین 211

منابع

ها به کره جنوبی، دیپلماسی ایرانی، قابل دسترسی در: هشدار ژاپنی .(1931).نا بی

http://irdiplomacy.ir/fa/page/1905319 ،21/11 /1931.

، داد هشدار یاسوکُنی یجنجال معبد از آبه نزویش دیبازد به نسبت نیچ .(1939).نا بی

قابل دسترسی در: .ي فارسخبرگزار

http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13930524000165، مراجعه در

11/9/1931.

پایگاه ، ایآس شرق در یحاتیتسل رقابت از لیاسرائ و غرب هنگفت سود .(1939).نا بی

.1/2/1931، تاریخ مراجعه http://ipress.ir/6129قابل دسترسی در .آي پرس تحلیلی

-الملل سرویس بین خبرگزاري ایسنا ، .استچین در اندیشه حمله به ژاپن .(1932).بی نا

،تاریخ /http://isna.ir/fa/news/92120300968قابل دسترسی در : خاورمیانه، آسیا،

9/12/1932.

شرق آسیا درگیر مناقشه چین و ژاپن ، بخش سیاست تبیان، .(1931).هاتف پور رشیدي،

قابل دسترسی در:

http://www.tebyan.net/newmobile.aspx/Comment/index.aspx?pid=222518 ، دانشگاه الملل جزوه درسی سیاست بینلملل، ا سیاست بین .(1932).زاده، غالمعلی چگنی

عالمه طباطبایی.

.مناقشه ارضی چین با کشورهاي آسیایی در یک نگاه .(1939).خوشروزاده، جعفر

.1939مرداد 9در جنوب شرق آسیا، مایندگی صدا و سیمان

هران: انتشارات میزان، ت الملل )الف و ب(، اصول روابط بین .(1983).حسین زاده، سید سیف

چاپ ششم.

، ترجمه سیدجالل دهقانی فیروزآبادي، تهران: الملل امنیت بین .(1988).شیهان، مایکل

انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردي.

215/ ای بحران جزاير مورد مناقشه در جنوب شرق آسیا و تاثیر آن بر ثبات منطقه

ارزش اقتصادي دریاها؛ نگاهی به مناقشه چین و ژاپن بر سر .(1931).عباسی، مهدي

قابل دسترسی در ،شهریور 13مرکز مطالعات ژاپن، .جزایر سنکاکو

http://japanstudies.ir/post/2496/ 1931/ 21/2، تاریخ مراجعه.

، تهران: سمت، چاپ هفتم.ها و رویکردها نظریه الملل، روابط بین .(1932).قوام، عبدالعلی

در دریاي چین: تنش بین چین، ژاپن، کره جنگ ناسیونالیسم .(1932).کالین، استفان ترجمه شهباز نخعی، بخش چین و آسیاي شمال شرقی، جنوبی، ویتنام و فیلیپین،

المللی در پکن، قابل دسترسی در هاي بین گروه بحران

http://anthropology.ir/node/15667:9/2/1931 ، تاریخ مراجعه

، امنیت سازي در جهانی نوین-اي هاي منطقه نظم .(1932).لیک، دیوید و مورگان، پاتریک

ترجمه سیدجالل دهقانی فیروزآبادي، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردي،

چاپ دوم.

.الملل، ترجمه جواد قدسی، تهران: سمت روابط بین .(1931).هارتمن، یورگن

Boonpriwan, Lalita .(2012). “The South China Sea dispute: Evolution, Conflict

Management and Resolution”, ICIRD, pp.1-17

Chakravorty, Sandeep .(2013). “China-Japan- Korea: Tangled Relationships”,

ORF OCCASIONAL PAPER, No.39, MARCH.

Cloud, David .(2015). “U.S. publicly challenges China's moves in disputed

islands”, Los Angeles Times, 2015.5.21.

Drifte, Reinhard .(2013). “The Senkaku/Diaoyu Islands Territorial Dispute

between Japan and China: between the Materialization of the"China

Threat" and Japan "Reversing the Ooutcome of World War II?”, UNISCI

Discussion Papers, No. 32, May.

Dyer, Geoff .(2014). “China training for ‘short, sharp war’, says senior US

naval officer”, Financial Time, from: http://www.ft.com/cms/s/0/687e31a2-

99e4-11e3-91cd-00144feab7de.html#axzz3latH94qS, retrived at:

2015.3.13.

McCurry, Justin .(2014). "Japan: Teachers to Call Senkaku and Takeshima

Islands Japanese Territory", Guardian, from: http ://www.

2315 تابستان 12شماره المللی / فصلنامه تحقیقات سیاسی بین 216

theguardian.com/ world/2014/jan/28/japan-teachers-call-senkaku-

takeshima-island-japanese-territory, Retrieved at 2015.3.2.

Mearshimer, John .(2001). The Tragedy of Great Power Politics, New York:

Norton Company.

Minemura, Kenji .(2013). “China’s Senkakus Operations Overseen by Party

Task Force Led by Xi“, Asahi Shimbun, 4 February 2013, from: at

http://ajw.asahi.com/article/asia/china/AJ201302040089, retrived at:

2015.3.17

N, n (2012) “2012 Defense Strategic Guidance for U.S.”, U.S. defense secretery

official site, from:

http://archive.defense.gov/news/Defense_Strategic_Guidance.pdf, retrived

at: 2015.3.10.

Okuyama, Michiaki .(2009). "THE Yasukuni Shrine Problem in the East Asian

Context: Religion and Politcs in Modern Japan: Foundation", Politics and

Religion from:

http://www.politicsandreligionjournal.com/images/pdf_files/srpski/godina3

_broj2/Analiza%201.pdf, Retrieved at: 2015.3.15.

Pan, Junwu .(2009). Toward a New Framework for Peaceful Settlement of

China's Territorial and Boundary Disputes, NewYork: Martinus Nijhoff

Publishers.

Rozman, Gilbert .(2011). “Chinese Strategic Thinking on Multilateral Regional

Security in Northeast Asia”, North East Asia. Tatsumi, Yaki .(2013). “Senkaku Island/East China Sea Disputes-a Japanese

Perspective”, Can Maritime Asia Project Workshop three Japans

Territorial Disputes.

Weissmann, Mikael .(2010). "The South China Sea Conflict and Sino-ASEAN

Relations: A Study in Conflict Prevention and Peace Building", Asian

Perspectives 34 (3).

Yee, Andy .(2011). "Maritime Territorial Disputes in East Asia: A Comparative

Analysis of the South China Sea and the East China Sea", Journal of

Current Chinese Affairs,40, 2.