ԲՋՋԻ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԸ

Երևանի Անանիա Շիրակացու ա նվանճեմարան

Ըստ .Մ Օհանյանի

Ամ . 11.16.2016սաթիվ ՝

Բջիջներիբազմազանությունը

Սովորականամեոբա

Հողաթափիկինֆուզորիա

Մարդու արյան բջիջներ

Հիդրայիխայթողբջիջը

. Աղբյուր ՝http://www.microscopy-uk.org.uk/mag/imgsep01/amoebaproteus450.jpg

. Աղբյուր ՝http://protist.i.hosei.ac.jp/pdb/images/ciliophora/paramecium/caudatum/intactcells/sp_04.jpg

. http://Աղբյուր ՝www.ykassd.com/wp-content/uploads/2014/05/Blood-Cells.jpg

. http://universe-Աղբյուր ՝review.ca/I10-82-hydra.jpg

Բջիջներիչափսերը

10 :Ջայլամի ձվաբջիջը սմ է

5 ` , Մալարիայի պլազմոդիումը մկմ է այնքան փոքր որ :մակաբուծում է էրիթրոցիտի մեջ

25 :Էուկարիոտ բջիջների միջին չափսը մկմ է

1-5 :Պրոկարիոտ բջիջների միջին չափսը մկմ է

10 000 :Էուկարիոտ բջջի մեջ կտեղավորվեր բակտերիա

Բակտերիայի մեջ կտեղափորվեն հազարավոր, 20-300 :վիրուսներ որոնցից յուրաքանչյուրը նմ է

Էուկարիոտ բջջիկառուցվածքը

Բջջաթաղանթ

Կազմված է ներքին

թաղանթից( պլազմային

)թաղանթ ևարտաքին

, թաղանթից որը տարբեր է

բուսական և կենդաբնակն

բջիջների մոտ:Բ ուսական

բջիջների մոտ բջջապատ է

Կ ենդանական բջիջների մոտ

:գլիկոկալիքսն է

Ցիտոպլազմա

.Կազմված է1.հ , իալոպլազմայից

որը բջջի կիսահեղուկ ներքին միջավայրն է,

2.օրգանոիդներից,3.ներառուկներից,4.միկրոխողովակներից:

.Կազմված է1. կ րկնակի

մեմբրանով ծակոտկենկորիզաթաղանթից,2. կորիզահյութից( )կարիոպլազմա ,3. քրոմոսոմներից,4. կորիզակից:

Կորիզ

Էուկարիոտ բջջիկառուցվածքը

ցիտոպլազմապերոքսիսոմլիզոսոմ

ցենտրիոլ

միտոքոնդրիում

Հ արթ էնդոպլազմատիկ ցանց

կորիզակ

կորիզռիբոսոմ

բշտիկ

Հ ատիկավոր էնդոպլազմատիկ

ցանց

Գոլջիիհամալիր

Բջջակմախք

ԿորիզԿառուցվածքը

1. կրկնակի մեմբրանով ծակոտնեն կորիզաթաղանթ 2. ( )կորիզահյութ կարիոպլազմա3. քրոմոսոմներ4. կորիզակ

, Կորիզահյութում գտնվում են սպիտակուցներ ՌՆԹ:

Գործառույթները

1. Գենետիկական ինֆորմացիայի պահպանում և:վերարտադրում

2. Բջջում ընթա ցող նյութափոխանակային գործընթացների:կարգավորում

3. ( ):Ռիբոսոմների ենթամիավորների առաջացում կորիզակ

Պլազմայինթաղանթ

Կառուցվածքը

2 , Կազմված է կանոնանոր դասավորված լիպիդների շարքից 1 որոնք կազմում են հոծ շերտ և նրանց մեջ անկանոն

: տեղադրված սպիտակուցի մոլեկուլներից Լիպիդներն ունեն բևեռացված «գլխիկներ» ( ) հիդրոֆիլ մակերես և չբևեռացված

«պոչիկներ» ( ): հիդրոֆոբ մակերես

Գործառույթները1. , Ունի ընտրողական թափանցելիություն կարգավորում է

:նյութերի տեղաշարժը դեպի բջիջ և բջջից դեպի դուրս2. :Ապահովում է բջիջների կապի իրար հետ4. Շրջափակում է բջիջը և սահմանազատում այն արտաքին

:աշխարհից5. :Իրականացնում է ֆագոցիտոզ և պինոցիտոզ

Բջջաթաղանթիկառուցվածքը

1. Ֆ ոսֆոլիպիդայիներկշերտ2. խոլեստերին3. ֆոսֆոլիպիդ4. գլիկոլիպիդ5. Ի նտեգրալ կամ ներկառուցվածսպիտակուց6. 8. ևգլիկոպրոտեիններ7.ծայրամասային/

/պերիֆերիկ սպիտակուց

. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cell_membrane_scheme.pngԱղբյուր ՝

Բջջաթաղանթ

. http://preview.turbosquid.com/Preview/2014/07/06__21_31_46/cellMembrane.jpgd9884a78-6395-4194-Աղբյուրը ՝893a-2329fbf1e8f2Large.jpg

Թաղանթային փոխադրում

ԱԿՏԻՎ ՊԱՍԻՎ

սիմպորտ անտիպորտ դիֆուզիա

օսմոս

հեշտացվածդիֆուզիա

1. Փ ոխադրում սպիտակուցային

պոմպերով կոնցենտրացիոն

գրադիոնտին հակառակ և էներգիայի ծախսով

/օ . րինակ ՝ ն -ատրիում կալիումական պոմպը/

2. Էկզոցիտոզ3. Էնդոցիտոզ 3.1 ֆագոցիտոզ 3.2 պինոցիտոզ

Ե րկու նյութեր շարժվում են թաղանթով միևնույն ուղղությամբ

Ե րկու նյութեր շարժվում են թաղանթով տարբեր

ուղղություններով

Թաղանթայինփոխադրում

1. Պասիվ դիֆուզիա- կատարվում է կոնցենտրացիայի , վեկտորի ուղղությամբ առանց էներգիայի ծախսի և

առանց տեղափոխիչների:2. Ակտիվ փոխադրում - կատարվում է կոնցենտրացիայի

վեկտորին հակառակ ուղղությամբ, էներգիայի ծախսով ևտեղափոխիչների միջոցով:

3. Հեշտացված դիֆուզիա – պասիվ փոխադրման ձև է և կատարվում է կոնցենտրացիոն , վեկտորի ուղղությամբ

էներգիայի ծախսով և տեղափոխիչների/ / :սպիտակուվային խողովակների միջոցով

4. Ֆագոցիտոզ և պինոցիտոզ- ֆագոցիտոզը ( հին. հունարեն ՝ φαγεῖν - խժռել և κύτος - ), բջիջ կենդանի

բջիջների և անկենդան մասնիկների ակտիվ հափշտակումն ու խժռումն է միաբջիջ օրգանիզմներով

կամ բազմաբջիջ կենդանիների հատուկ բջիջներով՝ֆագոցիտներով։

Պինոցիտոզը :հեղուկ կաթիլների կլանումն է

ԴիֆուզիաԴիֆուզիա (լատ. ՝ diffusio— , ), տարածում ընդարձակում շփվող նյութերի

փոխադարձ ներթափանցումն է կոնցենտրացիոն վեկտորի ուղղությամբ , մասնիկների ջերմային շարժման հետևանքով։ Հատուկ է գազերին :հեղուկներին և պինդ մասնիկներին

Պ արզագույն դիֆուզիա

. http://www.lionden.com/graphics/AP/diffan.gifԱղբյուր ՝

Օսմոս

Ջ րի մոլեկուլ

Կ իսաթափանցիկ թաղանթ

Խ իտլուծույթ

Օսմոսը կիսաթափանցիկ թաղանթով լուծիչի միակողմանի :ինքնաբերաբար անցումն է նոսր լուծույթից դեպի խիտ լուծույթ

. http://leavingbio.net/OSMOSIS%20AND%20DIFFUSION_files/image005.gifԱղբյուր ՝

ֆագոցիտոզ

. Աղբյուր ՝http://animatedhealthcare.com/medical-images/3d-medical-stills-slideshow/

Ֆագոցիտոզի երևույթը բացահայտել է ԻլյաՄեչնիկովը, որը պարզել է նշված , գործընթացի դերը մարդու ու բարձրակարգ կենդանիների պաշտպանական

հատկապես բորբոքային և իմունիտետի ռեակցիաներում։

Պինոցիտոզ և էկզոցիտոզ

. http://www.freethought-forum.com/forum/showthread.php?t=11575&garpg=29Աղբյուր ՝

Պինոցիտոզը : հեղուկ կաթիլների կլանումն է Էկզոցիտոզը նյութերի արտազատումնէ, որի ընթացքում ներբջջային բշտիկները ձուլվում են բջջաթաղանթի հետ և

արտազատում իրենց պարունակությունը դեպի արտաբջջային տարածություն:

պինոցիտոզ

էկզոցիտոզ

Ակտիվ փոխադրում

Ա րտաբջջային տարածություն

ցիտոպլազմա

Կատարվում է կոնցենտրացիոն

գրադիենտին հակառակ, ուղղությամբ

էներգիայի ծախսով և տեղափոխիչների

միջոցով

ԱԵՖ

- նատրիում կալիումական պոմպ

ԱԿՖ 40 Կջոուլ40 Կջոուլէներգիաէներգիա

ՕրգանոիդներՕրգանոիդներ ( . լատ ՝ organella, . հունարեն ՝ opvavov - ) գործարան կոչվում են

, ցիտոպլազմայի մասնագիտացված մասերը որոնք ունեն որոշակի կառուցվածք :և կատարում են բջջի այս կամ այն գործառնությունը

1.Կորիզակ2.Կորիզ3. Ռիբողոմ4. Պերոքսիսոմ5. Հ ատիկավոր ԷՑ6. Գոլջիի համալիր7. Բջջակմախք8. Ո ղորկ ԷՑ9. Միտոքոնդրիումներ10. Վակուոլներ11. Ցիտոպլազմա12. Լիզոսոմ13. Ցետրիոլներ14. Բջջաթաղանթ

Էնդոպլազմայինցանց

Կառուցվածքը

Մեմբրանային կառուցվածք ունեցող խոռոչների և , խողովակների համակարգ է որոնք կապված են բոլոր :օրգանոիդների հետ

2 `Լինում են տեսակ1. / /,հարթ ողորկ2. ( ):հատիկավոր պարունակում է ռիբոսոմներ

Գործառույթները

1. Մեծացնում է նյութափոխանակային մակերեսը և պայմաններ են ստեղծվում ֆերմենտային ռեակցիաների

:մեկուսացված ընթացքի համար2. - :Հարթ ԷՑ ի վրա սինթեզվում են ածխաջրեր և լիպիդներ3. - :Հատիկավոր ԷՑ ի վրա սինթեզվում են սպիտակուցներ4. , Կապված է բոլոր օրգանոիդների և կորիզաթողանթի հետ

:կապ է հաստատում նրանց միջև

ծակոտիներ

կորիզաթաղանթ

հարթ Է նդոպլազմատիկ ցանց

միջխորշիկայի ն

տարածություն

ռիբոսոմներ

խորշիկներ հատիկավոր էնդոպլազմատիկցանց

Էնդոպլազմային ցանցիկառուցվածքը

Գոլջիի ապարատ/ /համալիր

Կառուցվածքը

( ), Կազմված է ենթամիավորներից դիկտոսոմ որոնցից 5-8- յուրաքանչյուրը պարունակում է ականխրձերով

դասավորված և իրարից թաղանթներով սահմանազատված , թաղանթային կառուցվածք ունեցող խողովակներ որոնք

:ճյուղավորվում են և ծայրերում առաջացնում բշտիկներ

Գործառույթները

1. :Այստեղ կուտակվում են բջջում սինթեզված նյութերը2. Կուտակված նյութերը ենթարկվում են քիմիական

:փոփոխությունների3. Առաջացած և կուտակված նյութերը բաշխվում են դեպի բջջի

:տարբեր մասեր4. :Առաջանում են լիզոսոմները5. , Այստեղ առաջանում են պոլիսախարիդները սինթեզվում են

:որոշ լիպիդներ

. https://ajweinmann.files.wordpress.com/2010/02/Աղբյուր ՝golgi-apparatus.jpg

. Աղբյուր ՝http://xarquon.jcu.cz/edu/zbb/prednasky/04organels/043golgi/images/golgikomplex2.jpg

http://www.lifesci.sussex.ac.uk/home/Julian_Thorpe/golgi.jpg

Միտոքոնդրիումներ

Կառուցվածքը

: , Կազմցված է կրկնակի թաղանթից Արտաքինը հարթ է ներքինն առաջացնում է դեպի ներս ուղղված

`կատարներ կրիստներ: Ներքին խոռոչը լցված է մատրիքսով, , : , պարունակում է ԴՆԹ և ՌՆԹ ռիբոսոմներ Կիսաավտոնոմ

:ինքնավերարտադրվող օրգանոիդներ են

Գործառույթները

Բջջի « էներգետիկ կայաններն» , - են իրականացնում են ԱԵՖ ի:սինթեզ

. Աղբյուր ՝https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3c/%C3%9Cberseemuseum_Bremen_2009_237.JPG

. Աղբյուր ՝http://www.sportunterricht.de/lksport/mito1.jpg

. Աղբյուր ՝http://static.scholaris.pl/resource_imp/104/104423/PLIKI_1/mitochondrium.jpg

Պլաստիդներ

1. - Քլորոպլաստներ , կանաչ պլաստիդներ են որոնք :իրականացնում են ֆոտոսինթեզ

2. Քրոմոպլաստեր- , գունավոր պլաստիդներ են , , : որոնք լինում են կարմիր դեղին նարնջագույն

, Սրանցով են պայմանավորված պտուղների, :մրգերի բույսերի բազմաթիվ մասերի գույները

3. Լեյկոպլաստներ- , անգույն պլաստիդներ են :որտեղ կուտակվում է օսլա

Քլորոպլաստներ

Կառուցվածքը 2 . Կազմված է թաղանթներից

1. , արտաքինը հարթ է2. ներքինն առաջացնում է թաղանթային

` , պարկեր տիլակոիդներ որոնք սկավառակի նման իրար վրա

դասավորվելով կազմում են սյունանման` գոյացություններ գրաններ:

Տիլակոիդային թաղանթը պարունակում է: քլորոֆիլ Քլորոպլաստի ներքին

`միջավայրը ստրոման պարունակում է, , ԴՆԹ ՌՆԹ

:ռիբոսոմներ

Գործառույթները :Այստեղ տեղի է ունենում ֆոտոսինթեզ

. http://www.vivetechnologies.com/gdl/downloads/Աղբյուր ՝chloroplast_800x600.jpg

Գրաններ

ԼիզոսոմներԿառուցվածքը

` , Փոքր չափսերի օրգանոիդներ են թաղանթային պարկեր որոնք

, , պարունակում են սպիտակուցներ ճարպեր ածխաջրեր և :նուկլեինաթթուներ ճեղքող ֆերմենտներ

3 ` Բջջում գոյություն ունեն վիճակներով1. ( , նախալիզոսոմ այն վիճակն է որը ձևավորվում է Գոլջիի

), ապարատում2. ( ),իսկական լիզոսոմ մարսողական վակուոլ3. ( , հետլիզոսոմ այն ինչ մնում է քայքայման ռեակցիան

):իրականացնելուց հետո

1. :Իրականացնում են օրգանական նյութերի ճեղքում .

2. Նպաստում են օրգանիզմի և բջջի մահացած մասերի:հեռացմանը

Գործառույթները

Լիզոսոմներ

Ֆ ոսֆոլիպիդայինթաղանթ

Լիպիդայի ն երկշերտ

ճարպաթթուՀիդրոլիտիկ ֆերմենտների խառնուրդ

Փ ոխադրիչսպիտակուցներ

Վակուոլներ

Կառուցվածքը

` Թաղանթային պարկեր են լցված ջրով և ջրում : - լուծված նյութերով Բուսական բջջի մոտ ն են: , կազմում Կենդանական բջիջներում կամ չկան

` 5կամ քիչ են և փոքր մոտ %- :ը

Գործառույթները

1. :Ապահովում են տուրգորային ճնշումը2. :Ջրի համար շտեմարան են3. Պահեստավորում են բջջի համար պիտանի և ոչ

:պիտանի նյութեր

Ռիբոսոմներ

Կառուցվածքը : Ոչ թաղանթային օրգանոիդներ են Քիմիական բաղադրությամբ

50% - 50% : 2 կազմված են ՌՆԹ ից և սպիտակուցից Կազմված են ` :սկավառակաձև ենթամիավորներից մեծ և փոքր

Գործառույթը

:Իրականացնում են սպիտակուցի կենսասինթեզը

Ռիբոսոմներ

. Աղբյուր ՝http://www.yourarticlelibrary.com/wp-content/uploads/2013/12/a583.jpg

. Աղբյուր ՝http://rna.ucsc.edu/rnacenter/images/50s_30s_labels_med.jpg

. Աղբյուր ՝http://www.anatomybox.com/wp-content/uploads/2012/01/Rough_endoplasmic_reticulum_TEM-SPL.jpg

Կառուցվածքը Մեծ ենթամիավոր

Փոքրենթամիավոր

տեղամաստեղամաս

Ի- - ՌՆԹ իամրացմա

ն վայրը

A

Մեծ ենթամիավոր

Փոքրենթամիավոր

. Աղբյուր ՝https://online.science.psu.edu/sites/default/files/biol011/Fig-7-14-Ribosome-Structure.jpg

E տեղամաս

Բջջակենտրոն

Կառուցվածքը : 2 Ոչ թաղանթային օրգանորդ է Կազմված է փոխուղղահայաց

` , դասավորված գլանաձև գոյացություններից ցենտրիոլներից որոնցից յուրաքանչյուրը կազմված է սպիտակուցային թելերի:խրձերից

Գործառույթները

1. Բջջի բաժանման ժամանակ մասնակցում է բաժանման իլիկի:ձևավորմանը

2. , :Ընկած է թարթիչների մտրակների կառուցվածքի հիմքում

Բջջակենտրոն

. Աղբյուր ՝http://2.bp.blogspot.com/-R0IChiVN7VQ/T8j5LioxAtI/AAAAAAAAALE/glh4SC_15tA/s1600/centrosoma.png

Ս պիտակուցային թելեր կամ խրձեր

. Աղբյուր ՝https://www.stolaf.edu/people/giannini/cell/cent/Bronchio21.jpg

Ցիտված գրականություն

1. Alberts, Bruce, et al. Molecular Biology of the Cell, 4th ed. New York: Garland Publishing, 2000. 2. Lodish, Harvey, et al. Molecular Cell Biology, 4th ed. New York: W. H. Freeman and Company, 2000.3. "Cellular Organelles Structure and Function - A-Level Science - Marked by Teachers.com." A-Level Science - Marked by Teachers.com. N.p., n.d. Web. 17 Nov. 2016.4. "Cell Functions." Cell Functions. N.p., n.d. Web. 17 Nov. 2016.ScienceDaily. ScienceDaily, n.d. Web. 17 Nov. 2016.5. "Chloroplasts." A Tourists Guide to Cellville. N.p., 2010. Web. 17 Nov. 2016. 6. "Essential Biochemistry - Membrane Transport." Essential Biochemistry - Membrane Transport. N.p., n.d. Web. 17 Nov. 2016.7. "Membrane Transport." Membrane Transport - Biology Encyclopedia - Cells, Body, Human, Animal, System, Different, Blood, Cycle, Hormone. N.p., n.d. Web. 17 Nov. 2016. 8. "Membrane Transport." Wikipedia. Wikimedia Foundation, n.d. Web. 17 Nov. 2016. 9. "Copy of Untitled Prezi by Ernest Ofori-Attah on Prezi." N.p., n.d. Web. 17 Nov. 2016.