آن کاربرد و آو�ری تاب� مف�هوماقلی�می تغییر�ات مباحث در

شهر�ی

رجبی آزیتا دکتر�

: آوری تاب شناسی واژه ( تاب‌آوری مفهوم( resilienceواژه به اغلب ،

ریشة از که می‌رود کار به گذشته به »بازگشتعقب resilioالتین» به »برگشت معنای به »

. دراصل کلمه این که حوزه‌ای است شده گرفته : است بحث مورد هم هنوز شده استفاده آن ازبه آنرا دیگر برخی شناسی، بوم به آنرا برخیتاب مطالعه كه معتقدند هم ای عده و فیزیکدر روانپزشکی و روانشناسی قوانین از آوری

. 1940دهه است؛ شده گرفته میالدی

( واژهResilience )،لغات فرهنگ در سریع بهبود یا بازیابی ،توانایی تغییر؛ شناوری کشسانی ، ارتجاعی و فنری خاصیت همچنین

. بوم از چه آوری تاب ریشه توصیف این با است شده ترجمهاخذ دیگر علوم یا فیزیک روانپزشکی، روانشناختی، شناختی،

باشد، شدهآنرا توان می

توسعه در ای شده پذیرفته واژه. دانست بحران مدیریت و پایدار

آوری تاب : انواع اقتصادی بآوری تا نهادی آوری تاب

و اقتصادی بآوری تا های شاخص عملیاتی تعریفنهادی

به نسبت بآوری تا افزایش و تحلیل سوانح امروزهشده طبیعی تبدیل ه گسترد و مهم ای حوزه به

همزمان حرکت از حاضر حال در که ی طور به استسمت به سوانح مدیریت و پایدار ی توسعه متقابل و

. میشود بحث آوری ب تا افزایش: آوری ب تا افزایش و تحلیل ،اساس این بر

برابر در محیطی� و انسانی مهار سیاستسوانح

از طبیعی پایدار ی توسعه آرمان به نیل مسیر دراست شده برخوردار ای ه ویژ اهمیت

آوري تاب عنوان به تحمل ظرفيتعبارست از:شهری

ميزان سنجش براي معياريبرای شهري سيستم تواناييسازماندهي و تغييرات جذب

اختالالت، از حاصل تغييرات مجددو سازي ظرفيت پايداري، قلمرو

. باشد مي يادگيري

در آوری تاب اجرای دالیلاقلیم های بحران با مقابله

شهری :سطح“ دو در شهری اقلیمی های بحران معموال

گیرند می قرار شهری متخصصین بررسی مورد:

شهری اقلیم برنامه )میکرو نگاه معموال سطح این دراقلیمی های بحران مباحث به ادواری و تداومی شکل به ریزان

محیطی زیست های بحران مثال طور به شود می معطوفها شهر کالن حرارتی (درجزایرشهری های اقلیم “ ) ماکرو هستند مقطعی عموما که

از ناشی های بحران نمونه یا خشکسالی یا آبی مثل) برف سنگین بارشهای

آسیب کنار در� شهری های فرایند در مسائل عمده از ، خرداقلیم‌ها تعادل خور�دن برهم و بوم‌ها ز�یست‌ دیدگیاتخاذ لزوم بر که است طبیعی بالیای از ناشی مخاطرات

. دارند تاکید شهرها نمودن تاب‌آور به مربوط سیاست‌های آوری تاب برای کمپینی و جهانی کار دستور راستا این در�

به ” که دارد وجود جوامع و ها هیوگو ملت جهانی چارچوبسال” در که است عضو 2005معروف های کشور توسطکه شده تهیه ملل مالحظه سازمان قابل کاهش به منجر

. است شده طبیعی حوادث از ناشی خسارات “ هاي سازمان دولتها، نقش به عمدتا و بوده جامع چارچوب این

( که پردازد می ها آسیب اثر کاهش در المللی بین و اي اجالس منطقهاین در تات هبی ملل سازمان بشر اسکان سازمان اقلیمی ات تغییر مثل جهانی های

است گردیده برگزار (راستا

،ها دانشگاه مدنی، جامعه کار دستور اینبه را بخشخصوصی و داوطلب سازمانهاي

. خواند می فرا ها تالش این به پیوستن است آن هیوگو چارچوب از انتظار مورد نتیجه

به منجر جانی که تلفات و کاهشاساسیاقتصادي عمومی اموال به زیست و خسارات

جوامع .محیطی گردد کشورها و

از عبارتند هیوگو اجرایی چارچوب پنجگانه هاي اولویت1 . نهادي ظرفیت بالیا: ایجاد کاهشخطرپذیري شویدکه مطمئن

است . قدرتمند اجرایی چارچوب با محلی و ملی اولویتی2 . ) بشناسید ) را خود احتمالی هاي ریسک شناسایی، خطرپذیري ،

،هشدار سیستم تقویت و بالیا خطرپذیري بر نظارت و ارزیابی. هنگام زود

3. آگاهی و درك وآموزش: ایجاد نوآوري ازدانش، استفاده. سطوح درتمام آوري تاب و ایمنی فرهنگ ایجاد براي وپرورش

4 . کاهشدهید را از: خطرپذیري را آفرین خطر اساسی عواملمحیط تدابیر و اقدامات و اراضی کاربري ریزي برنامه طریق

. دهید کاهش اجتماعی و اقتصادي زیستی،5 . باشید عمل مهیاي و شوید در: آماده واکنشموثر براي آمادگی

. کنید تقویت را سطوح تمام

: معتقدند متخصصین امروزه .. ” و “ ندارد وجود طبیعی بالیاي عنوان تحت چیزي

واژه از بیشتر دهند می طبیعی ترجیح هاي رخدادو رانشزمین لرزه، زمین سیل، مانند مواردی برای

کنند استفاده نتیجه : طوفان در طبیعی بالیاي ومعتقدندتوان می و شوند می فاجعه به تبدیل اجتماعی هاي پذیري آسیب

ذي فعال مشارکت و اقدامات و تدابیر ها، سیاست اتخاذ با . سرمایه بالیا کاهشخطرپذیري کرد مقابله آنها با محلی نفعان

جوامع معیشت مال، و ازجان که است پشیمانی بدون اي گذاري (”. اوت چنگدو اجرایی اعالمیه از کند می (2011محافظت

می را رفته کار به دنیا در که های روش یا ها مولفه ، ابعاد جدولنمود : ارائه گونه این توان

تاب آوري

و توسعهپايدار

نهادي – سیاسیکاهش

بالیا خطرپذیریپذیرينهادي ظرفیت ایجاد

منابع تخصیص وشهري توسعه تنظیم

با محلی واصول کاهشخطرپذیري

محیطی زیستو مرمت حفاظت،اکوسیستمها، تقویتحوزه

هاي دامنه آبریز، هايزیست ناپایدار،ریسکبوم

به محورتعهدکاهشآلودگی

و ضایعات مدیریت کاهش

ای گلخانه گازهاياجتماعی

خدمات به دسترسی تضمیناساسی

حمایتی خدمات تأمین و همه برايایمن تخصیصزمینهاي بالیا از پسو استراتژیک هاي تمامفعالیت برايذینفعان تشویق سازي مسکندر شرکت براي مختلفهمبستگی تقویت و تماممراحل

اجتماعی هاي وشبکه

اقتصاديهاي فعالیت بخشیدن تنوع

اقدامات اجراي و محلی اقتصاديفقرزدایی

و کسب تداوم براي ریزي برنامهکار

در اختالل از جلوگیري جهتو ها مشوق وضع بالیا بروز صورت

آوري تاب افزایش جهت جرایمرعایت میزان بهبود و

ایمنی استانداردهاي