կորիզի կառուցվածք և քրոմոսոմների կառուցվածք
TRANSCRIPT
![Page 1: կորիզի կառուցվածք և քրոմոսոմների կառուցվածք](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062522/58ac12761a28ab33178b5d83/html5/thumbnails/1.jpg)
{
Կորիզի կառուցվածքը և քրոմոսոսների կառուցվածքը
![Page 2: կորիզի կառուցվածք և քրոմոսոմների կառուցվածք](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062522/58ac12761a28ab33178b5d83/html5/thumbnails/2.jpg)
Բջջակորիզ, որ ունի բուսական և կենդանական բջիջները։ Բջջակորիզ կարող է նկատել, որ կորիզի բջիջները կառուվածքը։
Կորիզների չափերը ձևը կախված են բջիջները չափերն ու ձևերը։Կորիզը կազմում է բջիջ 20%տոկոսը։ Բջիջները մեծ մասն ունի կա մեկ կորիզ դրանք կոչվում են միակորիզ բջիջները, իսկ կան և մեկից ավելի, նույնիսկ շատ կորիզները պարունակող բջիջները հանդիպում են նախակենդանիների, ողնաշարավորների, լյարդի, ոսկրուղեղի, մկանների և շարակցական հյուսվածքներ։Կորիզը ցիտոպլազմայից մեկուսացված է կորիզաթաղանթ նրանց տարբերում են կորիզանյութը, կորիզակը, և քրոմոսոմները։
Կորիզի կառուցվածքը
![Page 3: կորիզի կառուցվածք և քրոմոսոմների կառուցվածք](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062522/58ac12761a28ab33178b5d83/html5/thumbnails/3.jpg)
![Page 4: կորիզի կառուցվածք և քրոմոսոմների կառուցվածք](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062522/58ac12761a28ab33178b5d83/html5/thumbnails/4.jpg)
Կորիզաթաղանթ կազնված է եռաշերտ թաղանթ, որոնց կա ազատ պերինուկլեար տարածություն։ Այդ թաղանթներից յուրաքանչյուրն իր կառուցվածքով նման է պլազմատիկ թաղանթին, իսկ դրանցից արտաքինը անմիջականորեն կապված է էնդոպլազմային ցանցի հետ։ Այդ անցքերը բարդ կազմավորում ունեն և ապահովում են թաղանթի ընտրողական թափանցելիությունը։ Կորիզի ծակոտկենությունը կապ է հաստատում ցիտոպլազմայի և կորիզանյութի կարիոպլազմա միջև։ Արտաքին թաղանթը կապված է ցիտոպլազմայի, իսկ ներքինը՝ կորիզանյութի կարիոպլազմա հետ։ Նրանց միջև եղած տարածությունը լցված է կիսահեղուկ նյութով։
![Page 5: կորիզի կառուցվածք և քրոմոսոմների կառուցվածք](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062522/58ac12761a28ab33178b5d83/html5/thumbnails/5.jpg)
Ներքին թաղանթը հարթ է, դրա դեպի կորիզ ուղղվաշ կողմում գտնվում է խիտ շերտ, որն ամրություն է տալիս այս կառուցվածքը։ Կորիզաթաղանթ կան շատ և հերիք խոշոր բարդ ծակոտիներ, որոնց միջով անցնում են զանազան նյութեր, կորիզի և ցիտոպլազմայի միջև անընդհատ նյութափոխանակություն է կատարվում։ կորիզաթաղանթի ամենաբարակ և նուրբ մասերը ճեղքվում են, որի արդյունքում առաջանում են այն ծակոտիները, որոնցով կորիզահյութը անցնում է ցիտոպլազմայի մեջ և հակառակը։
![Page 6: կորիզի կառուցվածք և քրոմոսոմների կառուցվածք](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062522/58ac12761a28ab33178b5d83/html5/thumbnails/6.jpg)
Կորիզանյութ կենդանի բջիջներ երևում է, որպես անգույն միապաղաղ զանգված։ Չբաժանվող բջիջները ներկված նյութերի վրա կորիզանյութը դիտվում է որպես երկար թելիկներից հյուսված ցանց։ Այդ թելիկները քրոմոսմներ են դրանք չեն բաժանվող բջիջներ։ Կորիզանյութը բարակ թելիկներ ցանց է, որը կազմում է կորիզային կմախք, օղակները ծալքեր տեղավորվել են քրոմատինի և կորիզակներ։ Կորիզանյութը կիսահեղուկ նյութ է, որի կազմի մեջ մտնում են տարբեր սպիտակուցներ, նուկլեոտիդներ, ամինաթթուներ, և այլ նյութեր։
![Page 7: կորիզի կառուցվածք և քրոմոսոմների կառուցվածք](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062522/58ac12761a28ab33178b5d83/html5/thumbnails/7.jpg)
Կորիզակները խիտ գնդաձև գոյացություններ են, չունեն թաղանթ և անմիջականորեն շփվում է կորիզանյութի հետ։ Կորիզակները երևում են միայն չբաժանվող բջիջներ, իսկ բաժանվող բջիջներ քայքայվում են։ Իսկ երբեմն կորիզակը բջջի բաժանման նախապատրաստական՝ ինտերֆազի շրջանում և, ապա անհետանում, երբ սկսվում է բաժանման գործընթաց։ Իսկ բաժանման վերջում կորիզակը նորից ձևավորվում է։ Կորիզում է կորիզակը սովորաբար մեկն է, բայց տեղի ունենում է և մեկից ավելի կորիզակներ։
![Page 8: կորիզի կառուցվածք և քրոմոսոմների կառուցվածք](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062522/58ac12761a28ab33178b5d83/html5/thumbnails/8.jpg)
Երբեմն կորիզակին ամրացած է լինում փոքրիկ քրոմատինային մի մարմնիկ, որն առավել պարզ է արտահայտված կաթնասունների էգերի մարմնի բջիջներ և կոչվում է սեռական քրոմատին։ Այդ երևույթը երբեմն փորձում են օգտագործել կաթնասունների և մարդու սեռը որոշելու համար։
![Page 9: կորիզի կառուցվածք և քրոմոսոմների կառուցվածք](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062522/58ac12761a28ab33178b5d83/html5/thumbnails/9.jpg)
Քրոմոսմներ երկարը թելանման կառուցներ են։ Քրոմոսոմը նյութը կոչվում է քրոմատին։ Քրոմոսոմներն ունեն բարդ կառուցվածք։ Բջջի բաժանման սկզբնական և միջին փուլերում նրանք կազմված են երկու իրար կցված թելանման կամ ձողաձև մարմնիկներից՝ քրոմատիդներից։ Վերջիններս ոլորված են գալարաձև և կախված գալարվածության աստիճանից, քրոմոսոմները փոխում են իրենց չափերը երկարանում կամ կարճանում։ Քրոմատիդները իրենց հերթին կազմված են մեկ կամ մի քանի զույգ թելիկներից՝ քրոմանեմաներից տեսանելի ամենափոքր կառուցվածքներն են։
Քրոմոսոմներ կառուցվածք
![Page 10: կորիզի կառուցվածք և քրոմոսոմների կառուցվածք](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062522/58ac12761a28ab33178b5d83/html5/thumbnails/10.jpg)
Յուրաքանչյուր քրոմանեմա կազմված է քրոմոսոմում զույգերով դասավորված միկրոֆիբրիլների խրձից։ Վերջիններում ամփոփված են ԴՆԹ-ի մոլեկուլի զույգ շղթաները, որոնք, սպիտակուցի հետ միացած, կազմում են դեզոքսինուկլեոպրոտեիդներ։ Քրոմոսոմները տարբերակված են նաև երկարություն։ Նրանք կազմված են ցենտրոմերից և մեկ կամ երկու թևերից։ Ցենտրոմեր կոչվում է առաջնային պրկումը կամ կինետոխորը։ Նրանից կախված է քրոմոսոմի ձևը։ Քրոմոսոմի թևերն իրենց երկարությամբ բաժանված են բարակ, բաց գույնի շերտերով։
![Page 11: կորիզի կառուցվածք և քրոմոսոմների կառուցվածք](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062522/58ac12761a28ab33178b5d83/html5/thumbnails/11.jpg)
Հաճախ քրոմոսոմի վրա հանդես են գալիս կրկնակի պրկումներ, որոնք երբեմն խորը ձևով առանձնացնում են քրոմոսոմի թևի տեղամասը, որը կոչվում է ուղեկից։ Բջջի քրոմոսոմների միակցությունը բնութագրվում է ոչ միայն քանակով, այլև կառուցվածքով։ Նրանք ունեն միանման երկարություն և ձև, նրանց ցենտրոմերները տեղավորված են նույն մասում։ Հոմոլոգ քրոմոսոմներից յուրաքանչյուրի թևը դիրքով, ձևով համապատասխանում է մյուսին։ Եթե կան երկրորդային պրկումներ կամ ուղեկիցներ, ապա նրանք նույնպես հոմոլոգ քրոմոսոմներում գտնվում են նույն տեղամասերում։
![Page 12: կորիզի կառուցվածք և քրոմոսոմների կառուցվածք](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062522/58ac12761a28ab33178b5d83/html5/thumbnails/12.jpg)
Այսպիսով, բույսերի և կենդանիների բջիջներում յուրաքանչյուր քրոմոսոմ ունի իր հոմոլոգ զույգը։
Ոչ հոմոլոգ քրոմոսոմները տարբեր կառուցվածք ունեն։ Յուրաքանչյուրը տարբերվում է իր անհատական կառուցվածքային առանձնահատկություններով։ Հետևապես բջջի քրոմոսոմների միակցությունը իրենից ներկայացնում է կրկնակի հավաք, որը կազմված է յուրաքանչյուր տեսակի համար՝ անհատապես տարբեր քրոմոսոմների զույգերի քանակից։ Այսպիսի կրկնակի հավաքը կոչվում է դիպլորիդ։
![Page 13: կորիզի կառուցվածք և քրոմոսոմների կառուցվածք](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062522/58ac12761a28ab33178b5d83/html5/thumbnails/13.jpg)
Ցանկացած տեսակին պատկանող կենդանի օրգանիզմին և բուսական բնորոշ է քրոմոսոմների որոշակի թիվ կամ հավաքակազմ։ Քրոմոսոմների այդպիսի թիվը չի որոշվում տեսակի կառուցվածքի ունի բարդության աստիճանով, և ոչ միշտ է արտացոլում տարբեր տեսակների միջև։
![Page 14: կորիզի կառուցվածք և քրոմոսոմների կառուցվածք](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062522/58ac12761a28ab33178b5d83/html5/thumbnails/14.jpg)