1

يپروژه ها تیریمددر )BIMاطالعات ساختمان( يبر کاربرد مدل ساز يمقدمه ا ساخت

1یدختیستوده ب نیرحسیامپست یعالءالدوله سمنان یآموزش عال هارشد موسس یکارشناس يدانشجو 1

amirsotoodeh111@yahoo.com:کیالکترون

چکیده و کنترل پروژه تیریجهت سهولت در اعمال مد یگوناگون يزارهاپروژه ساخت و ساز از اب کیموفق لیتحو يپروژه برا ریمد

پروژه ، کنترل تداخالت يها یطراح يسه بعد دنیکش ریبا به تصو BIMاطالعات ساختمان يمدل ساز کند،یاستفاده م يکارآمد برا يرابزا تواندیها م نهیهز قیو برآورد دق نیتخم نیو همچن ياز برنامه زمانبند ییاجرا ریتصو کیآنها و ارائه

يازهاین یبه بررس قیتحق نیو کاهش تلفات باشد، در ا يبهره ور شیافزا نیپروژه در جهت کنترل پروژه و همچن رانیمدپرداخته شده ساخت و ساز يدر پروژه ها ازهاین نیا نیجهت تام BIMامکان استفاده از ابزار نیپروژه و همچن ریمد کی

.است

BIMکنترل پروژه، بهره وري،زي اطالعات ساختمان،مدیریت پروژه،مدل ساهاي کلیدي:واژه

2

:مقدمهبرنامـه يبـرا یکلـ تیکه مسـئول يبه طور ستیپروژه ساخت و ساز ضرور کی زیآم تیموفق لیتحو يپروژه برا ریوجود مد

اطالعـات يمـدل سـاز ایـاست کـه آ نیا یسوال اصل نکیا ست.ا تا اتمام برعهده او دهیو کنترل پروژه از ا یهماهنگ ،يزیرکمـک فشیوظـا ریانجام سـا وساز در صنعت ساخت و يور بهره شیافزا يپروژه برا رانیتواند به مد ی) مBIMساختمان(

دو سوال بـا نیجواب ا یبه بررس قیتحق نیشود؟ در ا یفراموش م ياست که به زود دیروند جد کیفقط BIM ایکند؟ و ریشـده مـد فیـتعر يها تیو تطابق آن با مسئول BIM نیا همااطالعات ساختمان يمختلف مدل ساز يکاربردها یبررس .میپردازیم ژهپرو

:خچهیتارمفهوم عدر واق قرارگرفته استمورد توجه شتریب ریاخ يکه در سال ها BIMهمان ایاطالعات ساختمان يساز مدل 1970به سال شودیم دهینام BIMآنچه در حال حاضر به نام هیشب ییمواد و روش ها خچهی. تارستین يدیجد لمد“عنوان به 1980روش در نای گفت نمیتوا نداشت.در آن زمان وجود “ اطالعات ساختمان لمد“اگرچه ، گرددیبرم لاوای در که این دو میشددر اروپا استفاده “ اطالعات محصوالت لمد“عنوان هو ب کایمتحده آمر االتیا رد“ساختمان دیتول ,Eastman, Teicholz, Sacks, & Liston. ( شدندتلفیق BIMساختمان اطالعات يمدل ساز نام با 1990 دهه

2008( :میو مفاه فیتعار يزیچ انیب يبرا یمختلف يوجود ندارد و راه ها BIM از یمشخص فیتعر چیه:(BIM):اناطالعات ساختم يساز مدل

اطالعات مدل سازي یمل داز استاندارکه ریز فیبا توجه به تعر BIM قیتحق نیوجود دارد. در ام مینامی BIM که آن را : ردیگیقرار م یبررس دمورگرفته شده است آمریکا ساختمان

اطالعات يمنبع دانش مشترك برا کی BIMسازه است، کی يو کاربرد یکیزیاز مشخصات ف یتالیجید نمودي باز“از زمان شکل است. (آن تیفعال يدر طول چرخه يریگ میتصم ياعتماد برا يمبنا کیسازه و کی يریمربوط به شکل گ

ينفعان مختلف در مراحل مختلف از چرخه یکمک به ذ BIM يادیبن ي هی). فرضبیمدل مصور تا زمان تخر يریگرا نفعیذ کی فیو انعکاس وظا یبانیپشت BIM است، اصالح اطالعات درون یسازه از زمان نصب، به روز رسان کی تیفعال

(NBIMS, 2007) ".سازد یممکن م تکامل تیبا قابل يمدل ساز کی کایاطالعات ساختمان آمر يمدل ساز یتکامل: استاندارد مل تیبا قابل يساز مدل

(CMM) ترده گس فیط کی ي هیرا بر پا ندهایتا کارها و فرآ سازدیکه کاربر قادر م يمدل ساز کی تیقابل"را به صورت (NBIMS, 2007)“به تعادل برساند. یکیتکن ياز عملکردها يا

آغاز کی ياست که دارا یدوره زمان کیهدف منحصر به فرد در کیبه دنیرس يپروژه: پروژه تعهد برا مو تی پروژه نی. اشودیم لیمختلف تشک يسازمان ها نفعانیپروژه از ذ میسازمان موقت بوده و ت ياست. پروژه ها انیمشخص و پا

پروژه کیاز هیمراحل اول در د،تاثیر گذارنپروژه مدر اتما جزاو به صورت م کنندیدر طول مدت پروژه با هم کار م ذینفعان (NE, 2011) .است قیدق يزیانجام برنامه ر گذاردیم تیبر موفق يا هتاثیر عمدآنچه ها کیتکن ابزارها، مهارتها، دانش، يریبه کارگ" توانیرا مپروژه ریمد پروژه، تیریموسسه مد يپروژه: براساس راهنما ریمد

(PMBOKGuide, 2004) .کرد فیتعر "پروژه يازهایبه ن دنیرس يپروژه برا يها تیدر فعال

3

.جداشده است يزیبرنامه ر ریشده و نقش آن از مد دهیپاسخ گو به کارفرما د کیپروژه به عنوان ریمد قیتحق نیا در :داده شود لیاگر پروژه تحو شودیپروژه موفق در نظر گرفته م کیپروژه، ریمد کیطه نظر نق زموفق: ا پروژه

.شده آن انجام شود نییبا مشخصات تع • .انجام شده باشد يو زمان زمانبند يدر محدوده بودجه بند • .همراه باشد نفعانیکارفرما، کاربران و ذ تیبا رضا • )Antvik & Sjöholm, 2007(د. پروژه انجام شده باش میت کی تبا رضای •

:قیروش تحق یدر دسترس سع ينقاط ضعف در مقاله ها نیموجود و همچن يو توجه به نگرش ها يمقاله با روش مطالعه مرور نیا در

.دیابزار ارائه نما نیرا از ا يپروژه پرداخته و نگرش کاملتر تیریدر مد BIM کاربرد یشده به بررس :اتیادب مرور

:همدیر پروژ يها تیمسئول :است ریآن به شرح ز زیآم تیموفق لیتحو يپروژه برا ریمد کی يها تیمسئول یبرخ

پروژه مرتبط کند. بر میاهداف کارفرما با پروژه را درك آنها را به ت دیپروژه با ری: مدقلمرواهداف و فیتعر • پروژهشامل يزیاست و چه چ لیقابل تحو در پروژه زیکه چه چ شودیم یابیاساس اهداف، قلمرو پروژه ارز

.انجام شود که پروژه به اهدافش برسد دیکه کدام عمل با شفاف کند کارفرما يبرا دیپروژه با رنمیشود. مدی(TenStep, Manage the Scope, 2010a)

لیتکم يالزم برا تیصالح يجذب پرسنل دارا وپروژه میت جادیپروژه مسئول ا ری: مدیمنابع انسان تیریمد • (TenStep, Manage Human Resources, 2010b) .پروژه است يها تیفعال

دیپروژه با راست. مدیپروژه ندیاطالعات در طول فرا افتیپروژه مسئول ارائه و در ری: مدتیریارتباطات مد • آن ارتباط تیپروژه و وضع شرفتیپروژه در مورد پ ریدرگ يطرف ها گریو د میت يبا کارفرما، اعضا نیهمچن

(TenStep, Manage Communication, 2010c).برقرار کنند تیریمد کند،یدر عملکرد پروژه دارد م یمنف ریکه رخ دادن آنها تاث ی: خطر اشاره به اتفاقاتراتخط تیریمد •

ممکن است ریهمه خطرات غ ینیشبیحال پ نیاز خطرات است اما با ا يریو جلوگ ییشناسا يبرا خطر عملیو درست ریپروژه را به مس یاقدامات اصالح ننظر گرفتبا در همدیر پروژ دیآ یم شیپ یمشکل یوقت نیبنابرا (TenStep, Manage Risks, 2010d).خودش برگرداند ریزي شده هبرنام

پروژه در زمان و در بودجه مشخص است. برنامه و کی لیپروژه مسئول تحو ری: مدبرنامه و بودجه تیریمد • مؤلفهدو نیبه طور مداوم به روز شوند. ا دیشود و با یزده م نیتخم اساس اطالعات موجودبر که بودجه پروژه

با هم یکیرابطه نزد کی او عمومد نباش یم ژهپرو تیموفق يارهایمع ازهستند يدیبه عنوان کل لیقابل تحو TenStep, Manage).کردتجاوز خواهد زیعقب بماند معموال از بودجه ن يدارند. اگر پروژه از برنامه زمانبند

the Schedule and Budget, 2010e)

4

:اطالعات ساختمان يمدل ساز يکاربردها )1393و مکنون، ینیآنها (عابد يو کاربردها BIM ي:انواع نرم افزارها1شماره جدول

:پروژه تیریموثر در مد يکاربردها تداخالت کنترل • یهندس يها یتناقضات طراح یمختلف و بررس يوردن اطالعات رشته هااطالعات ساختمان با گردهم آ يساز مدل

باعث میشود که تداخالت مختلف ياطالعات رشته ها يتداخالت در مدل ساز ییشناسا دهد،ی،کنترل تداخالت را آنجام م )Eastman, Teicholz, Sacks, & Liston, 2008(اصالح کرد، طراحی هرا بتوان در مرحل

BIM 360 Glue (Smith, 2013) نترل تداخل در:ک1شکل شماره

تحلیل و تجزیه •انرژي عمل کند که توانایی بررسی یک فمصر تحلیلگراطالعات ساختمان میتواند به عنوان ابزاري براي مدل سازي

ن هایی انرژي میتوان ساختما لبا تحلی .درا دارساختمان را به طور مجزا در طول دوره سرمایش و گرمایش در اوج مصرف )Eastman, Teicholz, Sacks ,& Liston, 2008( .تساخ ساختمانبا مصرف انرژي کمتر در طول چرخه عمر

5

vectorworks )Arboleda Open BIM نرم افزار :مدل سازي ساختمان و تحلیل انرژي آن با2شکل شماره

Project, 2011( .میباشدل نور وصدا در ساختمان مربوط به تحلی BIMنمونه ي دیگري از تجزیه و تحلیل در

)4D( زمان تخمین •اطالعات ساختمان به یک زمان متصل زمان که اغلب به عنوان بعد چهارم نامیده میشود،اشیاء مدل سازي تخمیندر

و چگونگیاتصال برنامه زمان بندي امکان یک دید گرافیکی از زمانبندي پروژه را برقرار میکند و کاربران کارگاه میشوند.پیشبینی و تشخیص امکان سازي کنند،این نوع از شبیه سازي ساخت وساز را در هر مکانی دریک زمان میتوانند شبیه

رخ دادن اشتباهات اجرایی برنامه ریزي در مراحل ساخت و حل مشکالت در .به جايي برنامه ریزي را زودهنگام خطاهاعالوه بر این امکان .در مرحله طراحی حذف کردرقرار میکند و میتوان اشتباه را بکه میتواند بسیار هزینه ساز باشد کارگاهیک راه حل جایگذین براي به عنوانوکات استفاده شود براي بهینه سازي جنبه هاي تامین و تدار دزمان میتوان تخمین

.حل استفاده شودیداکردن مفیدترین راه شبیه سازي روش ساخت و ارزشیابی روش ها درمقابل یکدیگربراي پ)Eastman, Teicholz, Sacks ,& Liston, 2008(

),nawisworks manage )2014Inc :تخمین زمان به وسیله نرم3شکل شماره

6

)5D( هزینه تخمین •یست قیمت براي مواد به ل یشود،اجزا طرح سه بعدي را میتوانکه اغلب به عنوان بعد پنجم نامیده م هزینه تخمیندر

د.لیست قیمتها به طور عمده و هزینه هاي حجمی تهیه میشودو میتواند شامل هزینه کارگرو هزینه تصل کرمختلف مه دقیق در هرنقطه از مرحله تجهیزات و ماشین آالت و جزئیات بیشتربراي تخمین هزینه دقیق باشد.این برآورد هزین

د از منظر اقتصادي نمواد و روشهاي ساخت میتوان طراحی را میدهد.درنتیجه تصمیمات، درکی از پیامد هاي مالی طراحی )Eastman, Teicholz, Sacks ,& Liston, 2008( د.نارزیابی و بررسی شو

)CostOS BIM )nomitech,2014 :قیمت دهی به اجزا و برآورد هزینه در نرم افزار4شکل شماره

BIMتوسعه •که در تعریف میشود است که به صورت یک ماتریس(CMM) قابلیت تکاملبه مدل سازي با هبا توج BIM اما توسعه

در محور .رشته انجام کار میشودداده هایی مانند: چرخه زندگی، ثروت، نقش و منطقه تشکیل میشود شامل 11از Xمحور y شناخته میشود به عنوان باالترین سطح تکامل 10طح به طوري که س سطح از تکامل تعریف میشود 10شامل. )NBIMS, 2007(

)CMM )NBIMS, 2007, p 75 :ماتریس5شکل شماره

ارتباطات مدیریت پروژه •

7

مدیریت اسناد با در مدیریت پروژه انتقال اطالعات را تغییر میدهد، به عنوان یک مثال مدل سازي اطالعات ساختمان در دیکپارچه موثر میتوان موبا سیست.BIMدر محیط از اسناد الکترونیک در پروژه بکارگیري تکنولوژي اطالعات؛ تعداد زیادي

. به این ترتیب فرآیندهاي مربوط به مدیریت اسناد مانند؛ ارسال شود ودر دسترس آنها قرارگیردبه تمام عناصر مربوطه انجام میشود. یک تفاوت اساسی بین مدیریت فرآیند و یا یک BIMبرپایهنسخه ها جو، به روز رسانی، مدیریت و پرس

مانند؛ مدیریت زنجیره تامین، هماهنگی وجود دارد به خصوص در مسائل پیچیده تر BIMاستفاده از روش خاص و یک تغییر تکنولوژیک نیست فقط BIM کهپیمانکار و پیمانکاران جزء، فرآیندهاي حقوقی و تعهدات و قراردادهاي پروژه

.)Baoping, Wei, & Xin, 2010( .تغییر در روشها و مفاهیم را ایجاد میکندآن بلکه

,Baoping( و عدم استفاده از آن BIM :تغییرتبادل اطالعات در پروژه در حالت به کارگیري6شکل شماره

Wei ,& Xin, 2010(

مطالعات کاربردي:استفاده کرده اند مورد بررسی قرارداده که BIMپروژه را که از 32دریک تحقیق جامع دانشگاه استنفورد

رح زیر است:نتایج حاصله به ش درصد کاهش یافت. 40تغییرات تا •

8

درصدي در زمان صرف شده براي برآورد هزینه. 80کاهش • کاهش تداخالت. قدرصد ارزش قرارداد از طری 10صرفه جویی تا • درصدي زمان پروژه. 7کاهش • (Azhar, 2011) و)1393، و مکنون ینیعابد(افزایش کیفیت پروژه. •

بحث و نتیجه گیري:

را پا افتاده شیو پ يتکرار يکارها BIM .افراد شود نیگزیجا تواندینم BIM که میکه در نظر داشته باش است مهمانسان کی کندیکه اطالعات را وارد نرم افزار م يفرد میتوجه کن دیبا اما کند،یو پردازش اطالعات را آسان م دهدیم شکاه

با توجه به و دهدیموضوع احتمال رخ دادن خطا را کاهش م نیا ومیدهد بار رخ کیورود اطالعات فقط با اینحالاست. میتوان به مواردي مانند: مدیریت دانش کامل، 10و نگاه دقیقتر به سطح نهایی تکامل یعنی سطح BIMسطوح تکامل

وژه نشانگر بهینه سازي ،رسیدن به زمان واقعی و...اشاره کرد که همپوشانی این اهداف با تعریف و مسئولیت هاي مدیر پردر جهت کمک به انجام وظایف مدیر پروژه است، از طرف دیگر ایجاد سهولت و سرعت در BIMنرم افزارهاي موثر عملکرد

هماهنگی بین آنها جلوگیري برقراري ارتباط بین عوامل پروژه و ذینفعان باعث بهبود روند کار و از تاخیرات ناشی از عدمو به عنوان یک ابزار کاربردي براي مدیریت پروژه رو به پیشرفت و توسعه خواهد بودبه BIMمیکند که نتیجه میگیریم

نظر می آید که تحلیل هایی همچون پایداري سازه، ساخت و ساز سبز و توسعه پایدار و... از دیگر جنبه هاي قابل توسعه این تکنولوژي باشد.

مراجعAntvik, S., & Sjöholm, H. (2007). Projekt: ledning och metoder. SIS förlag. Arboleda Open BIM Project. (2011). Retrieved 01 20, 2013, from

Vectorworks : http://www.vectorworks.net/bim/project.php?id=7 Azhar, S. (2011). Building information modeling (BIM): Trends, benefits,

risks, and challenges for the AEC industry. Leadership and Management in Engineering, 241-252.

Baoping, C., Wei, W., & Xin, H. (2010). A Research on Construction Project Based on BIM. E-Product E-Service and E-Entertainment (ICEEE), 1-5.

Eastman, C., Teicholz, P., Sacks, R., & Liston, K. (2008). BIM handbook:A Guide to Bulding Information Modelling for Owner,Management,Desiners,Engineers,and contractors. New Jersey: John & Wily.

Inc, M. A. (2014). bim navisworks services. Retrieved 12 20, 2014, from MR AS BUILT: http://www.mrasbuilt.com/MAB_BIM_Navis.html

Inc, M. A. (n.d.). bim navisworks services. Retrieved 12 20, 2014, from MR AS BUILT: http://www.mrasbuilt.com/MAB_BIM_Navis.html

NBIMS. (2007). Natinal Bulding InformaTion Modelling Standards:Owerview. United States: National Institute of Bulding Science.

9

NE. (2011). Nationalencyklopedin. Retrieved 09 03, 2014, from http://www.ne.se/projektledning

nomitech. (2014). BIM software / for structural design. Retrieved 12 20, 2014, from direct industry: http://www.directindustry.com/prod/nomitech/bim-software-structural-design-66495-580275.html

nomitech. (n.d.). BIM software / for structural design. Retrieved 12 20, 2014, from direct industry: http://www.directindustry.com/prod/nomitech/bim-software-structural-design-66495-580275.html

PMBOKGuide. (2004). A Guid to Project Management Body of knowledge (3RD ED). United States: Project Management Institute.

Smith, S. (2013, 05 14). New version of Autodesk BIM 360 Glue provides greater access to project information. Retrieved 12 20, 2014, from aeccafe voice: http://www10.aeccafe.com/blogs/aeccafevoice/2013/05/16/new-version-of-autodesk-bim-360-glue-provides-greater-access-to-project-information/

TenStep. (2010a, 1 19). Manage the Scope. Retrieved 10 22, 2014, from http://www.tensteppm.com/open/3.0ManagetheWork.html

TenStep. (2010b, 1 19). Manage Human Resources. Retrieved 10 22, 2014, from http://www.tensteppm.com/open/3.0ManagetheWork.html

TenStep. (2010c, 1 19). Manage Communication. Retrieved 10 22, 2014, from http://www.tensteppm.com/open/3.0ManagetheWork.html

TenStep. (2010d, 1 19). Manage Risks. Retrieved 10 22, 2014, from http://www.tensteppm.com/open/3.0ManagetheWork.html

TenStep. (2010e, 1 19). Manage the Schedule and Budet. Retrieved 10 22, 2014, from http://www.tensteppm.com/open/3.0ManagetheWork.html

کنفرانس .درساختمان هاي استراتژیک BIMلزوم به کارگیري .(2014) .ر ,مکنون & ,.ب ,عابدینیموسسه بین المللی مطالعات معماري و شهرسازي :مشهد .ملی معماري ومنظر شهري پایدار

.مهراز شهر