...دریسروستايغربشمالدر) الیگوسن(آسماريسازندرسوبیمدلوهارخسارهریز

١

غربشمالدر) گوسنیال(آسماريسازندرسوبیمدلوهارخسارهزیررسوبیطیمحوسنضخامت،سهیمقاو) فارساستانغرب(سیدرروستاي

زاگرسحوضهدرگریدبرشسهبا

4139بهمنرش ی، پذ1394آذرافت یدر

دهیچکروستايغربشمالدر) شاتین-روپلین(الیگوسنسنبهآسماريسازندرسوبیمدلوهارخسارهریزتحقیقایندر

32'26"برشاینجغرافیاییمختصات. استگردیدهتفسیروبررسیزاگرس،حوضهداخلیفارسزوندرواقعدریس، تقسیمنگاريچینهسنگواحد5بهدریسبرشدرآسماريسازندهاينهشته. باشدمیشمالی29°41'59"وشرقی°51میتیدولوبعضاًوايتودهوضخیممتوسط،نازك،خاکستريبهمتمایلکرموخاکستريآهکمتر460شاملکهشوندمیقبیلازاییهویژگیبررسیوفرامینیفرها،غیروزيکففرامینیفرهايهاي-گونهمطالعهبا. باشدمیمارنیهايالیهمیانبا

تغییرات. استشدهمعرفیآسماريسازندبرايرخسارهریز14میکروسکوپی،مقاطعرسوبیبافتواسکلتیعناصراجتماعاین. باشدمیهموکلینالرمپیکدرآسماريسازندرسوباتنشستتهازحاکیهارخسارهریزاینعموديتدریجی

میانیرمپ. شوندمیجداهمازسدمحیطتوسطبخشدواینکهبودهدرونیرمپومیانیرمپشاملهموکلینالرمپترینمهمهمچنین. گرددمیمعرفیاکینوئیدوآکورالیناسهقرمزجلبکزي،کفهیالینفرامینیفرهايفراوانیوحضوربا

بی،رسوهايمحیطوسنضخامت،مقایسهمنظوربه. باشندمیپرسالنوزفرامینیفرهايدرونیرمپاسکلتیهايخرده،)هلراندبرشودیلتاقدیسبرشنااورا،تاقدیسبرش(دیگربرشسهبادریسبرشدرآسماريسازندايناحیهتطابق

رتعمیقهايبخشسمتبهآسماريسازندسنشدنترجوانکنندهبیانتطابقاین. استشدهانجامزاگرسحوضهدر.باشدمیزاگرسفورلندحوضه

.هموکلینالرمپرخساره،ریزالیگوسن،آسماري،سازندداخلی،فارسزاگرس،حوضه: يدیکلمات کل

...دریسروستايغربشمالدر) الیگوسن(آسماريسازندرسوبیمدلوهارخسارهریز

٢

مقدمه.1آننگیسماسهبخشوسازنداینهاي¬کربنات. استمیوسن-الیگوکربناتههايسنگازضخیمیتوالیآسماريسازندصیرفیان،(شودمیمحسوبزاگرسحوضهدرمخزنسنگترینمهمسازنداینکهطوريبهبودهگازونفتحاويبه). 1383آقانباتی،(استشدهاقتباسسلیمانمسجدشهرستانشرقشمالدرواقعآسماري،کوهازسازندایننام). 1386خوردهچینزاگرسمنطقهمقاومهايبخشوارتفاعاتسازنداینآسماري،سازندهايآهکخاصسختیومقاومتعلت

نواحیدراهوازسنگماسهعضوبخشدوبهکاملهايبرشدرسازنداین). 1388زاده،درویش(دهدمیتشکیلراالیگوسنزماندرو) 1372مطیعی،(شودمیتقسیملرستانغربجنوبدرکلهرتبخیريعضوودزفولفروافتادگیجنوبی

می محسوبخوبیمحیطینشانگرهايدارانروزن.)2004علوي،(استشدهتشکیلزاگرسفورلندحوضهدرمیوسن،تابهبودنحساس). 2000گیل،(کرداستفادهدریاآبسطحتغییراتومحیطبازسازيدرهاآنازتوانمیاغلبوشوندغذایی،مواده،توربیدیتونوردما،هیدرولیکی،انرژيهیدروستاتیک،فشارومحیطعمق: قبیلازاکولوژیکیهايکنندهکنترل

کوتاه،زندگیچرخه: نظیرهاییویژگیداشتنهمچنینومحیط،PHوO2گازمیزانرسوبی،حوضهکفماهیتشوري،هايهنشانترینشاخصسنگوارهفرامینیفرهايکهاستشدهموجبرسوباتدرشدگیحفظوباالفراوانیزیاد،تنوع

ووسکوپیمیکرنازكمقاطعدرفرامینیفرهامطالعهبا. شوندمحسوبسنوزوئیککربناتههايپالتفرمدرمحیطی-دیرینه.کردتفسیرمیتوانراکربناتهرسوباتنشستتهزمانمحیطیشرایطها،رخسارهریزشناسایی

روش مطالعه. 2کیلومتري شمال غرب شهرستان کازرون واقع شده و از مسیر جاده کازرون ـ 7برش مطالعه در حوالی روستاي دریس در

غربی تاقدیس سربالش و ). برش دریس در دماغه شمال1دریس ـ قائمیه در غرب استان فارس قابل دسترسی است (شکل باشد. از شمالی، مختصات جغرافیایی این برش می41o29'59"شرقی و 32o51'26"در یال شمالی آن واقع شده است.

ر بهاي رسوبی و وضعیت ساختمانی برش مربوطه در زون فارس داخلی زاگرس قرار دارد.نظر موقعیت جغرافیایی، توالیمتري 2تا 1ها، لیتولوژي، رنگ و آثار فسیلی، نمونه برداري با فواصل توجه به ضخامت الیهاساس مطالعات صحرایی و با

گذاري گردید که از نمونه برداشت و شماره450متر ضخامت سازند آسماري، 460به صورت سیستماتیک انجام شد و از رزهاي تحتانی و فوقانی سازند آسماري به مقطع نازك به منظور مطالعات میکروسکوپی تهیه شد. م272این مقدار تعداد

شود. همچنین نتایج حاصل نگاري تقسیم میچینهواحد سنگ5باشد. سازند آسماري در برش دریس به صورت پوشیده میNummulitesهاي نگاري این برش در مطالعات قبلی منجر به شناسایی بیوزونچینهاز مطالعه زیست vascus-Nummulites

fichteli assemblage zone (Rupelian)وArchaias asmaricus-Archaias hensoni-Miogypsinoides

complanatus assemblage zone (Chattian) ،؛ که بیانگر تشکیل سازند 1394گردیده است (اخزري و همکاران(). مطالعه حاضر 2010و همکاران، بوخم ؛ ون2009باشد (الرسن و همکاران، آسماري در زمان الیگوسن (روپلین ـ شاتین) می

پردازد.ها و چگونگی تشکیل سازند آسماري در پالتفرم کربناته در برش مورد مطالعه میبه ریز رخساره

...دریسروستايغربشمالدر) الیگوسن(آسماريسازندرسوبیمدلوهارخسارهریز

٣

؛ مکلئود و 1384هاي دسترسی و زمین شناسی برش دریس در غرب استان فارس (سازمان جفرافیایی نیروهاي مسلح، : نقشه راه1شکل ).1972ماجدي،

بحث. 3هاریز رخساره-4-1

) و رایت 1971)، امبري و کلوان (1962در این تحقیق مطالعه بافت رسوبی مقاطع میکروسکوپی بر اساس طبقه بندي دانهام (با بررسی ) انجام گردیده است. 2010) و فلوگل (2000ها بر اساس مطالعات گیل () و همچنین تفسیر ریز رخساره1992(

زیر ریز 4ریز رخساره و 14میکروسکوپی و شناسایی عناصر اسکلتی و عناصر غیر اسکلتی، در مجموع بافت رسوبی مقاطع هاي تعیین شده از دریاي باز به سمت ساحل به رخساره رسوبی براي سازند آسماري در برش دریس معرفی گردید. رخساره

شوند:ترتیب شرح داده می

دارالستبایوکرودستون نومولیتیده -فلوتستون -1

...دریسروستايغربشمالدر) الیگوسن(آسماريسازندرسوبیمدلوهارخسارهریز

٤

rudstone-Bioclastic nummulitidae floatstone-1O

Nummulitesتوصیف: عناصر اصلی این ریز رخساره فرامینیفرهاي منفذدار بزرگ از خانواده نومولیتیده ( sp. ،Operculina

sp. وHeterostegina sp.2باشد (شکل ) می-Aد، دندریتینا، تکستوالریستژینا، هاي فرعی الفیدیوم، آمفیدهنده). تشکیلهستند. به دلیل فراوانی آپالنوربولینا، نئوروتالیا، هاپلوفراگمیوم، اسفروژیپسینا، بریوزوئر، اکینوئید و جلبک قرمز کورالیناسه

گردد:رفی میدار معاکینوئید در برخی از مقاطع، زیر ریز رخساره فلوتستون ـ رودستون نومولیتیده و اکینوئید بایوکالست

rudstone-Bioclastic nummulitidae echinoids floatstone-1-1O

متر) بوده و در یک زمینه کربناته میکرایتی حضور دارند.میلی2هاي این ریز رخساره ریز تا درشت (بیشتر از اندازه دانه

نوع فرامینیفرهاي خانواده نومولیتیده با تتفسیر: عدم وجود فرسایش و خردشدگی در پوسته فرامینیفرها و همچنین حضور نشست این ریز رخساره در یک محیط دریاي باز با باال و حفظ شدگی خوب در بافت فلوتستون تا رودستون حاکی از ته

). محدوده این ریز 2000هاي تحتانی رمپ میانی است (گیل، انرژي کم تا متوسط و زیر سطح اساس امواج عادي در بخشNummulitesباشد و به دلیل حضور جنس متر می50قاعده برش مطالعه تا ضخامت رخساره از sp. به زمان روپلین تعلق

). رخساره مشابه این ریز رخساره براي سازند آسماري در منطقه 2010بوخم و همکاران، ؛ ون2009الرسن و همکاران، دارد ().2009همکاران، کازرون به شلف میانی نسبت داده شده است (صادقی و

داررودستون نئوروتالیا، لپیدوسیکلینیده و نومولیتیده بایوکالست-2

Bioclastic nummulitidae lepidocyclinidae Neorotalia rudstone-2O

دهند یل میهاي اصلی این ریز رخساره را تشکتوصیف: نئوروتالیا، فرامینیفرهاي خانواده نومولیتیده و لپیدوسیکلینیده آلوکمNephrolepidinaها شامل ). لپیدوسیکلینیدهB-2(شکل sp. وEulepidina sp.باشد. عناصر فرعی نیز شامل الفیدیوم، می

آ است.ستژینا و جلبک قرمز کورالیناسهپالنوربولینا، آمفی

شیده که اکثراً لپیدوسیکلینیدهاي کدر زمینه میکرایت بوده و به دلیل حضور تفسیر: این ریز رخساره به صورت دانه پشتیبان). همانند 1992؛ رایت، 1971شود (امبري و کلوان، باشند، بافت آن به عنوان رودستون معرفی میتر میمتر بزرگمیلی2از

نشست رسوبات در یک محیط دریاي باز با انرژي متوسط و زیر سطح ریز رخساره قبل، این ریز رخساره نیز بیان کننده تهمتري برش 63-68). این ریز رخساره از ضخامت 2000باشد (گیل، هاي تحتانی رمپ میانی میامواج عادي در بخشاساس

غرب حوضه زاگرس هاي مشابه این ریز رخساره در شمالنشین شده است. رخسارهشاتین تهـمطالعه در حد مرز روپلین ) مطالعه شده است.2015و همکاران، افروز ) و در گچساران (شب2010مقدم و همکاران، (وزیري

داررودستون نومولیتیده و نئوروتالیا بایوکالست-پکستون -3

rudstone-Bioclastic Neorotalia nummulitidae packstone-3O

نوربولینا، ). الفیدیوم، پالC-2باشد (شکل هاي اصلی شامل نئوروتالیا و فرامینیفرهاي خانواده نومولیتیده میتوصیف: آلوکمند. جلبک قرمز باشهاي فرعی این ریز رخساره میآ دانهتکستوالرید، دندریتینا، اکینوئید، بریوزوئر و جلبک قرمز کورالیناسه

...دریسروستايغربشمالدر) الیگوسن(آسماريسازندرسوبیمدلوهارخسارهریز

٥

Lithophyllumشامل sp. وSubterranophyllum thomasiها، زیر ریز است که در برخی از مقاطع به دلیل افزایش آنگردد:دار معرفی میآ بایوکالستنئوروتالیا، نومولیتیده و کورالیناسهرودستون -رخساره پکستون

rudstone-Bioclastic Neorotalia nummulitidae corallinacean packstone-1-3O

هاي متفاوت) به صورت غالب در زمینه میکرایت، هاي اسکلتی (با اندازهتفسـیر: بافت این ریز رخساره به علت حضور دانه ــتون معرفی می به ــتون یا رودس ــورت پکس ــط تا زیاد محیط می ص ــود که حاکی از انرژي متوس ــور ش ــد. به علت حض باش

صورت کشیده تا عدسی شکل، این ریز رخساره متعلق به فرامینیفرهاي معرف شوري نرمال دریایی با دیواره آهک هیالین به). این ریز رخساره نیز 2000) (گیل، Middle ramp(باشدبخش کم عمق دریاي باز در زیر سـطح اسـاس امواج عادي می

Nummulitesهاي جنس ، به دلیل حضور گونه1همانند ریز رخساره شماره sp.الرسن و شود (به زمان روپلین محدود می).2010بوخم و همکاران، ؛ ون2009همکاران،

دارپکستون نئوروتالیا و لپیدوسیکلینید بایوکالست-4

ioclastic Neorotalia lepidocyclinidae packstoneB-4O

ستژینا، هاي غالب و تکستوالرید، الفیدیوم، آمفیلپیدوسیکلیناهاي عدسی شکل کوچک و نئوروتالیا به عنوان آلوکمتوصیف: (شکل شوند وب میمحسآ عناصر فرعی این ریز رخسارهپالنوربولینا، هتروستژینا، اپرکولینا، اکینوئید و جلبک قرمز کورالیناسه

2-D(آ. با افزایش جلبک قرمز در این میکروفاسیس، زیر ریز رخساره پکستون نئوروتالیا، لپیدوسیکلینید و کورالیناسهشود:دار معرفی میبایوکالست

Bioclastic Neorotalia lepidocyclinidae corallinacean packstone-1-4O

متر) به صورت دانه پشتیبان در زمینه گلی حضور دارند.میلی2تر از (غالباً کوچکدر این ریز رخساره عناصر اسکلتی

هاي یدهباشد. رسوبات حاوي لپیدوسیکلینمیدانه پشتیبان بودن این ریز رخساره حاکی از انرژي زیاد محیط رسوبیتفسیر: دهند (باراتلو و تري را نشان میقعمهاي بزرگ و کشیده محیط کمعدسی شکل و گرد نسبت به رسوبات حاوي نمونه

شود که این ریز باشد) با تحدب زیاد، سبب می(که معرف شوري نرمال دریایی می). وجود این تاکسون2007همکاران، ریز رخساره ).2001) در رمپ میانی نسبت دهیم (پومار، Proximal middle rampعمق دریاي باز (رخساره را به بخش کم

).2010مشابه این میکروفاسیس در منطقه فارس در حوضه زاگرس نیز شناسایی شده است (صادقی و همکاران،

دارآ و نئوروتالیا بایوکالستپکستون کورالیناسه-5

Bioclastic Neorotalia corallinacean packstone-5O

ود شهاي اصلی معرفی میآ و نئوروتالیا به عنوان دانهالیناسهاین ریز رخساره به علت همراهی جلبک قرمز کورتوصیف: اشند.بستژینا، هتروستژینا، الفیدیوم، بریوزوئر و اکینوئید می. عناصر فرعی شامل پالنوربولینا، میلیولید، آمفی)E-2(شکل

بان بیان کننده پشتیگلی به صورت دانهآ به صورت خرد شده به مقدار فراوان در زمینه نئوروتالیا و کورالیناسهتفسیر: حضورانرژي متوسط تا زیاد محیط رسوبی با چرخش آب آزاد است. این ریز رخساره مربوط به بخش کم عمق دریاي باز در رمپ

).2001شود (پومار، میانی به سمت سد بایوکالستی در نظر گرفته می

...دریسروستايغربشمالدر) الیگوسن(آسماريسازندرسوبیمدلوهارخسارهریز

٦

داربایوکالستآ و مرجان رودستون نئوروتالیا، کورالیناسه-پکستون -6

rudstone-Bioclastic coral corallinacean Neorotalia packstone-6O

د، آ، مرجان و عناصر فرعی شامل رئوسال، والوولینیهاي اصلی این ریز رخساره نئوروتالیا، جلبک قرمز کورالیناسهتوصیف: دانهضور دارند حصورت دانه پشتیبان در زمینه میکرایتها بهآلوکمباشد. در این ریز رخساره میلیولید، اکینوئید و بریوزوئر می

).F-2(شکل

متر بافت پکستون تا رودستون براي این ریز رخساره معرفی میلی2هاي مرجان با اندازه بیش از به دلیل حضور خردهتفسیر: هاي خرد شده و و سایر بیوکالستآهاي قرمز کورالیناسه). قطعات جلبک1992؛ رایت، 1971امبري و کلوان، شود (می

کند. همچنین عدم وجود فابریک برجا (ریف همچنین عدم ساختار باندستونی، این ریز رخساره را از رخساره ریفی متمایز میاشد. بپشتیبان حاکی از انرژي زیاد و نور در محیط رسوبی میآ و مرجان در یک بافت دانهمرجانی) و حضور کورالیناسه

).1975ترین بخش دریاي باز به سمت سد بایوکالستی تشکیل شده است (ویلسون، عمقبنابراین این ریز رخساره در کم).2015افروز و همکاران، مشابه این ریز رخساره در ناحیه گچساران نیز گزارش شده است (شب

آ و نئوروتالیاگرینستون اکینوئید، کورالیناسه-پکستون -7

Sh- Neorotalia corallinacean echinoids packstone - grainstone

. این ریز باشدهاي خارپوستان میآ و خردهتوصیف: عناصر اصلی این ریز رخساره شامل نئوروتالیا، جلبک قرمز کورالیناسه).G-2شکل شود (رخساره با فابریک دانه پشتیبان با زمینه سیمان و در برخی از مقاطع با زمینه گلی مشاهده می

نشست این ریز رخساره در یک محیط سد ها حاکی از تهبافت دانه پشتیبان، تنوع کم و جورشدگی خوب آلوکمتفسیر: ). مشابه این ریز رخساره از زون فارس نیز گزارش شده است (صادقی و 2010بایوکالستی با انرژي نسبتاً باال است (فلوگل،

).2010همکاران،

زيداران کفرودستون مرجان حاوي روزن-فلوتستون -8

rudstone-Coral benthic foraminifera floatstone-1L

زي از قبیل پنروپلیس، والوولینید، رئوسال، دیسکوربیس، میلیولید، آستروتریلینا، داران کفمرجان به همراه روزنتوصیف: هاي اسکلتی و جلبک شوند. میکرایت، خردهرخساره محسوب میهاي این ریز هاپلوفراگمیوم و روتالیدهاي کوچک آلوکم

.)H-2(شکل دهند آ، زمینه این ریز رخساره را تشکیل میقرمز کورالیناسه

توان این ریز رخساره را به ، به علت عدم وجود فابریک برجا و ساختار باندستونی، نمی6همانند ریز رخساره شماره تفسیر: از چرخش آ، حاکیحضور فرامینیفرهاي با دیواره منفذدار و بدون منفذ و همچنین جلبک کورالیناسهرخساره ریفی نسبت داد.

باشد. این ریز رخساره احتماالً در یک الگون نیمه محصور (در رمپ درونی) به سمت آب و همچنین وجود نور در محیط مینشین شده است.سد بیوکالستی ته

...دریسروستايغربشمالدر) الیگوسن(آسماريسازندرسوبیمدلوهارخسارهریز

٧

زي هیالین و غیرهیالینفداران کپکستون پلوئیدي روزن-9

Benthic foraminifera (perforate and imperforate) peloidal packstone-2L

اجزاي اسکلتی در این ریز رخساره شامل لپیدوسیکلینیده، هتروستژینا، نئوروتالیا، آستریژرینا، میلیولید، الفیدیوم، توصیف: . اجزاي )I-2(شکل باشدآ میبورلیس، والوولینید، دیتروپا و جلبک قرمز کورالیناسهآستروتریلینا، مئاندروپسینا، دندریتینا،

شود.غیراسکلتی شامل پلوئید است که به میزان فراوان در این ریز رخساره یافت می

فذ با آهک نحضور فرامینیفرهاي منفذدار با آهک هیالین (که معرف شوري نرمال دریایی هستند) به همراه انواع بدون متفسیر: رخش محصور با چگذاري در یک محیط الگون نیمهپرسالنوز با تنوع زیاد در این ریز رخساره عالوه براینکه بیانگر رسوب

نشست این رخساره، سد ، نمایانگر آن است که در زمان ته)2002باشد (رومرو و همکاران، متوسط آب در رمپ داخلی میمؤثري وجود نداشته است.

دارداران بدون منفذ بیوکالستآ و روزنپکستون کورالیناسه-10

Bioclastic imperforate foraminifera corallinacean packstone-3L

م، آ و میلیولید اجزاي اسکلتی اصلی و مئاندروپسینا، آرکیاس، آستروتریلینا، والوولینید، الفیدیوتوصیف: جلبک قرمز کورالیناسههاي فرعی این ریز رخساره هستند. این اجزا به صورت اي و بریوزوئر آلوکمهاي دوکفه، اکینوئید و خردهرئوسال، پنروپلیس

).J-2دانه پشتیبان در زمینه میکرایت حضور دارند (شکل

آ و بافت پکستون در این ریزرخساره حاکی از یک محیط با چرخش متوسط تفسیر: قطعات خرد شده جلبک قرمز کورالیناسه). همچنین حضور فرامینیفرهاي با دیواره پرسالنوز از جمله میلیولید در این ریز رخساره، 2000باشد (نبلسیک و باسی، میآب

کند.فرم کربناته) را بیان میگذاري در یک محیط نسبتاً محصور (بخش داخلی پلترسوب

تنوعداران بدون منفذ مدار همراه با روزنگرینستون بیوکالست-پکستون -11

grainstone-High diversity imperforate foraminifera bioclastic packstone-4L

زي با دیواره بدون منفذ از قبیل پنروپلیس، آرکیاس، آستروتریلینا، اسپیرولینا، میلیولید، مئاندروپسینا، داران کفتوصیف: روزنبک قرمز لینا به همراه دیسکوربیس، الفیدیوم، بریوزوئر، استراکود، جلوالوولینید، دندریتینا، پیرگو، تکستوالرید، اسپیرولوکو

اي و گاستروپود در این ریز رخساره حضور دارند. بافت این ریز رخساره به آ، دوکفهکالداسهآ، جلبک سبز داسیکورالیناسهد (شکل ی ضعیف تا متوسط دارنصورت ریز تا درشت بوده و جورشدگها بهصورت پکستون تا گرینستون است. اندازه آلوکم

2-Kمتر تا انتهاي برش 267ترین رخساره در برش دریس است و از ضخامت ). از نظر ضخامت این ریز رخساره فراوانیابد.هاي الگون و تایدال فلت در رمپ درونی) تغییر میهاي مجاور (رخسارهمورد مطالعه به صورت متناوب به رخساره

در یک الگون گذاريپشتیبان و حضور فرامینیفرهاي با دیواره بدون منفذ با تنوع باال، حاکی از رسوبتفسیر: فابریک دانههاي مشابه نیز از بخش رمپ داخلی سازند ). رخساره2000باشد (گیل، عمق نسبتاً محصور و پرنور در رمپ داخلی میکم

؛ سلطانیان 2010؛ صادقی و همکاران، 2010کاران، مقدم و همآسماري در حوضه رسوبی زاگرس معرفی شده است (وزیري).2011و همکاران،

...دریسروستايغربشمالدر) الیگوسن(آسماريسازندرسوبیمدلوهارخسارهریز

٨

دارپکستون میلیولید بیوکالست-وکستون -12

packstone-Bioclastic miliolids wackestone-5L

تر شدن شیباشد. در برخی از مقاطع به دلیل بترین دانه اسکلتی در این ریز رخساره میتوصیف: میلیولید به عنوان فراوان):L-2شود (شکل دار معرفی میپکستون والوولینید و میلیولید بیوکالست-والوولینید زیر ریز رخساره وکستون

packstone-Bioclastic miliolids Valvulinid wackestone-1-5L

باشد.اي میهاي دوکفهها الفیدیوم، آرکیاس، آستروتریلینا، دندریتینا و خردهسایر آلوکم

ا حاکی از ههاي با دیواره ضخیم (به علت شدت زیاد نور) و تنوع کم تاکسونپشتیبان به همراه میلیولیدتفسیر: فابریک گل). مشابه 2010؛ فلوگل، 2000باشد (گیل، عمق با چرخش هیدرولیکی اندك میتشکیل این ریز رخساره در یک الگون کم)2010پور دیل و همکاران، کرمدر شمال گچساران نیز گزارش شده است (اهللاین ریز رخساره در حوضه رسوبی زاگرس

دار حاوي دیسکوربیس و روتالیاهاي کوچکوکستون بیوکالست-13

Discorbis small rotaliids bioclastic wackestone-6L

). همچنین M-2(شکل شود توصیف: این ریز رخساره با فراوانی روتالیاهاي کوچک و جنس دیسکوربیس مشخص میپشتیبان لها به صورت گتر وجود دارند. آلوکمآ به میزان کمرئوسال، میلیولید، الفیدیوم، والوولینید و جلبک قرمز کورالیناسه

هاي بیوکالست، حضور دارند.در یک زمینه میکرایت و خرده

باشد. شرایط با انرژي کم در یک محیط بسته میگذاري در یک کننده رسوبتفسیر: گل پشتیبان بودن این ریز رخساره بیانها در اثر باال رفتن شوري آب و احتماالً درجه حرارت، شرایط محیط محدود با گردش همچنین عدم تنوع و فراوانی تاکسون

ومدي رتواند در بخش الگون روبه پهنه جزکند. این ریز رخساره در یک محیط رسوبی بسته و محدود میآب اندك را تأیید می).2010؛ فلوگل، 2008؛ دانیل و همکاران، 1975العاده شور است تشکیل شده باشد (ویلسون، که آب شور یا فوق

مادستون کوارتزدار-14

T- Sandy mudstone

د که در اثر باشکوارتز در یک زمینه میکرایت میهاي تخریبیاین ریز رخساره فاقد آثار اسکلتی بوده و داراي دانهتوصیف: عدم وجود آثار زیستی احتماال به دلیل شوري باالي .)N-2(شکل فلت تشکیل شده است ورود مواد تخریبی در بخش تایدال

).2010، کرم پور و همکارانباشد. مشابه این ریز رخساره در شمال گچساران نیز مشاهده شده است (اهللاآب در این محیط میها ). رنگ این دولومیت3اي و ضخیم تا متوسط الیه است (شکل متر شامل دولومیت توده221تا 159برش مطالعه از ضخامت

هاي نوع دوم هاي موجود منشأ جانشینی داشته و از نوع دولومیتباشد. دولومیتدر مقاطع نازك سفید میند (آدابی و اطور کامل از بین رفتههاي رسوبی اولیه و آثار فسیلی بهتکه بافباشند به صورتی(دولومیکرواسپارایت) می

شود. اندازه بلورهاي دولومیت، اي معرفی نمی). بنابراین براي این ضخامت از برش مطالعه، ریز رخساره1996همکاران، .)O-2(شکل سازند دار هستند و چهارچوب سنگ را میدرشت تا متوسط بوده و اغلب به صورت شکل

...دریسروستايغربشمالدر) الیگوسن(آسماريسازندرسوبیمدلوهارخسارهریز

٩

هاي سازند آسماري در برش دریس.ریز رخساره-2شکل A: O1- Bioclastic nummulitidae floatstone-rudstone, sample no. B5; B: O2- Bioclastic nummulitidaelepidocyclinidae Neorotalia rudstone, sample no.B56; C: O3- Bioclastic Neorotalia nummulitidae packstone-rudstone, sample no. B17; D: O4- Bioclastic Neorotalia lepidocyclinidae packstone, sample no. B85; E: O5-Bioclastic Neorotalia corallinacean packstone, sample no. B69; F: O6- Bioclastic coral corallinacean Neorotaliapackstone-rudstone, sample no. B135; G: Sh- Neorotalia corallinacean echinoids packstone-grainstone, sampleno. B100; H: L1- Coral benthic foraminifera floatstone-rudstone, sample no. B435; I: L2- Benthic foraminifera(perforate and imperforate) peloidal packstone, sample no. B225; J: L3- Bioclastic imperforate foraminiferacorallinacean packstone, sample no. B437; K: L4- High diversity imperforate foraminifera bioclastic packstone-grainstone, sample no. B454; L: L5-1- Bioclastic miliolids Valvulinid wackestone-packstone, sample no. B365;M: L6- Discorbis small rotaliids bioclastic wackestone, sample no. B252; N: T- Sandy mudstone, sample no.B396; O: Dolomite in xpl light, sample no. B175.

Archaias (A), Austrotrillina (As), bioclast fragment (Bio), Bryozoan (Br), coral fragment (C), Discorbis (D),echinoids (E), Elphidium (El), Heterostegina (H), lepidocyclinids (Lep), miliolids (M), Meandropsina (Me),

...دریسروستايغربشمالدر) الیگوسن(آسماريسازندرسوبیمدلوهارخسارهریز

١٠

Nummulites (N), Operculina (Op), Peneroplis (P), peloid (Pel), Neorotalia (R), corallinacean (Ral), Reussella(Re), textularids (T), Valvulinid (V).

ها، محیط رسوبی و تغییرات سطح آب سازند آسماري در برش دریس (غرب استان فارس).ستون ریز رخساره-3شکل

محیط رسوبی-4-2ماري ها، مدل رسوبی سازند آسها، بافت رسوبی مقاطع میکروسکوپی و تغییرات عمودي ریز رخسارهبر اساس مطالعه تاکسون

دي ها و نیز عدم وجود موارمعرفی گردیده است. به دلیل وجود سد بیوکالستی و تغییرات تدریجی رخسارهدر برش مطالعه رم فهاي آشفته و همچنین عدم وجود ریف گسترده برجا، پلتهمچون آثار ریزش، توربیدایت و رسوبات ناشی از جریان

). این رمپ هموکلینال شامل دو 2000شود (گیل، میکربناته رمپ هموکلینال براي سازند آسماري در برش دریس پیشنهاد

...دریسروستايغربشمالدر) الیگوسن(آسماريسازندرسوبیمدلوهارخسارهریز

١١

هاي محیط عمیق دریایی و فرامینیفرهاي پالنکتون، رمپ بخش رمپ درونی و رمپ میانی است. به دلیل عدم وجود رخسارهشود.عمق تقسیم میمحیط رمپ میانی به دو بخش عمیق و کم).4گردد (شکل بیرونی براي این محیط رسوبی پیشنهاد نمیاست که داراي فرامینیفرهاي هیالین با دیواره کشیده در یک 3Oو 1O ،2Oهاي قسمت عمیق رمپ میانی شامل ریز رخساره

تر یم و عدسیتر رمپ میانی با ضخعمقاند. قسمت کمباشند و در زمان روپلین تشکیل گشتهبافت فلوتستون تا رودستون می). رمپ درونی شامل 6Oو 4O ،5Oهاي شود (ریز رخسارهیدوسیکلینیده مشخص میشدن پوسته فرامینیفرهاي نومولیتیده و لپ

، 1Lهاي باشد. در شرایط الگون باز (ریز رخسارهمحصور، الگون محصور و پهنه جزر و مدي میهاي الگون باز یا نیمهبخش2L 3وLمنفذ آ و مرجان همراه با فرامینیفرهاي بدونهایی از قبیل فرامینیفرهاي منفذدار، جلبک قرمز کورالیناسه) میکروفسیل

محسوب 4Lحضور دارند. تالطم آب در حد اندك، عامل تنوع فرامینیفرهاي پرسالنوز در الگون محصور در ریز رخساره -گلهاي پرسالنوزي کاهش یافته و بافتتر، با شرایط انرژي هیدرولیکی بسیار کم آب تنوع گونهشود. در شرایط بستهمی).6Lو 5Lهاي گردد (ریز رخسارهیبان غالب میپشت

هاي فسیلی در رمپ کربناته الیگوسن سازند آسماري در برش دریس.مدل گسترش گونه-4شکل

A: Discorbis sp., Sample no. B267; B: miliolids, Sample no. B440; C: Valvulinid sp., Sample no. B275; D:Austrotrillina howchini, Sample no., B440, E: Archaias asmaricus, Sample no. B267; F: Peneroplis thomasi,Sample no. B289; G: Elphidium sp.1, Sample no. B249; H: coralline red algae, Sample no. B313, I: Heterosteginasp., Sample no. B225; J: coral particle, Sample no. B297; K: Neorotalia viennoti, Sample no. B71; L: corallinered algae, Sample no. B41; M: Nephrolepidina tournoueri, Sample no. B52; N: Operculina complanata, Sampleno. B27; O: Eulepidina sp., Sample no. B63; P: Nummulites vascus, Sample no. B17; Q: Heterostegina sp.,Sample no. B0.

هاي دریس، تاقدیس نااورا، تاقدیس دیل و تطابق سن و محیط رسوبی سازند آسماري در برش-4-3دهلران

در مناطق مختلف این حوضه، نشست سازند آسماري به منظور درك عمق و شیب نسبی حوضه فورلند زاگرس در زمان ته) و دهلران 2010پور دیل و همکاران، کرم)، دریس، تاقدیس دیل (اهللا2011برش تاقدیس نااورا (سلطانیان و همکاران، 4

هاي ذکر شده در یک امتداد شوند. برشهاي رسوبی با هم مقایسه می) از نظر سن و محیط2010مقدم و همکاران، (وزیري).5کیلومتري نسبت به هم واقع هستند (شکل 100غربی با فواصل حداقل شمال-شرقیجنوب

...دریسروستايغربشمالدر) الیگوسن(آسماريسازندرسوبیمدلوهارخسارهریز

١٢

برش تاقدیس نااورامتر در زون فارس داخلی حوضه زاگرس واقع است (سلطانیان و 270سازند آسماري در برش تاقدیس نااورا با ضخامت

عمق و در لبه حوضه فورلند زاگرس هاي کم). در واقع سازند آسماري در این برش در بخش6) (شکل 2011همکاران، زند آسماري نشست ساصورت پیوسته بوده و تهتشکیل شده است. در این برش مرز زیرین سازند آسماري با سازند پابده به

گون هاي محیط الگیرد. با کاهش عمق آب و تشکیل رخسارههاي عمیق دریایی صورت میدر زمان روپلین با تشکیل رخسارهشست نرسد و به دلیل عمق کم حوضه زاگرس در این ناحیه، تهنشست سازند آسماري به اتمام مین، سرانجام تهدر زمان شاتی

شود.رسوبات سازند گچساران در زمان شاتین شروع میبرش دریس

این ). مرزهاي تحتانی و فوقانی سازند آسماري در6متر در زون فارس داخلی قرار دارد (شکل 460برش دریس با ضخامت ه شاتین) است. همانگونه ک-باشد. سن سازند آسماري در برش دریس معادل الیگوسن (روپلینصورت پوشیده میبرش به

ر باشد، دهاي جنس نومولیتس میها ذکر شده است، رسوبات روپلین سازند آسماري که شامل گونهدر بخش ریز رخسارهد، هاي رمپ میانی، سهش عمق آب، رسوبات شاتین این برش در محیطاند. با کاتر رمپ میانی تشکیل شدههاي عمیقبخش

نشین شده است.محصور، الگون محصور و پهنه جزر و مدي تهالگون نیمهبرش تاقدیس دیل

). در این ناحیه 6) (شکل 2010پور دیل و همکاران، کرممتر در زون ایذه واقع است (اهللا206برش تاقدیس دیل با ضخامت شود. بنابراین این برش در زمان گذاري سازند آسماري از زمان شاتین آغاز میروپلین سازند پابده تشکیل و رسوبدر زمان

هاي تاقدیس نااورا و دریس قرار داشته است. از طرفی تري از حوضه فورلند زاگرس نسبت به برشروپلین در نواحی عمیقش نسبت به تر این برن، تا سن بوردیگالین نیز تأیید کننده عمق بیشنشست رسوبات سازند آسماري در محیط الگوادامه ته

صورت پیوسته است.باشد. مرز فوقانی این برش با سازند گچساران بهدو برش قبلی میبرش دهلران

). این برش در 6) (شکل 2010مقدم و همکاران، باشد (وزیريمتر می180سازند آسماري در برش دهلران داراي ضخامت نشست سازند پابده تا اواخر شاتین حاکی از عمق زیاد محیط رسوبی در این زمان ون لرستان حوضه زاگرس واقع است. تهز

ابد. یتانین شروع شده و تا بوردیگالین ادامه مینشست سازند آسماري در محیط الگون از زمان آکیباشد. در این برش تهمیشود. ضخامت رسوبات ي سازند آسماري در سن بوردیگالن شروع میگذاري سازند گچساران بر روهمچنین رسوب

رین تباشد. احتماالً این برش در عمیقتر میبوردیگالین سازند آسماري در این برش نسبت به برش تاقدیس دیل بیشبه نسبتنشست رسوبات سازند آسماري در این برش که تهطوريهاي حوضه فورلند زاگرس قرار داشته است؛ بهبخشتري اتفاق افتاده است.هاي تاقدیس نااورا، دریس و تاقدیس دیل، در زمان جوانبرش

...دریسروستايغربشمالدر) الیگوسن(آسماريسازندرسوبیمدلوهارخسارهریز

١٣

).2009سائین و همکاران، -پورهاي ساختاري حوضه زاگرس (فرضیهاي مورد تطابق با توجه به زونموقعیت برش-5شکل

يریجه گی. نت5کیلومتري شمال غرب شهرستان کازرون واقع شده است. موقعیت 7برش مورد مطالعه در حوالی روستاي دریس و در

. سازند آسماري در برش دریس داراي ضخامت باشدشمالی می41o29'59''شرقی و 32o51'26''جغرافیایی این برش اي نودوالر همتوسط، ضخیم، ماسیو و بعضاً دولومیتی با میان الیهمتر آهک خاکستري تا کرم متمایل به خاکستري نازك، 460

چینه واحد سنگ5ها، لیتولوژي، رنگ و آثار فسیلی باشد که بر اساس مطالعات صحرایی و با توجه به ضخامت الیهو مارنی میپس اشد. بشاتین) می-لیننگاري براي برش مذکور معرفی گشته است. سن سازند آسماري در این برش معادل الیگوسن (روپ

زیر ریز رخساره رسوبی براي 4ریز رخساره و 14از مطالعات صحرایی و بررسی مقاطع نازك میکروسکوپی، در مجموع ی شود. این محیط رسوبصورت یک رمپ هموکلینال در نظر گرفته میسازند آسماري معرفی، و محیط رسوبی این سازند به

هاي محیط عمیق دریایی، رمپ بیرونی براي این محیط بوده و به دلیل عدم وجود رخسارهشامل رمپ میانی و رمپ درونی برش تاقدیس نااورا، دریس، تاقدیس دیل و دهلران، در 4گردد. همچنین با تطابق سازند آسماري در رسوبی معرفی نمی

تر حوضه فورلندهاي عمیقسمت بخشتر شدن سن قاعده و رأس سازند آسماري به غربی، جوانشمال-شرقی امتداد جنوبشود.زاگرس تأیید می

...دریسروستايغربشمالدر) الیگوسن(آسماريسازندرسوبیمدلوهارخسارهریز

١٤

-شمالشرق به سمتتر شدن سازند آسماري از جنوبهاي مورد تطابق (جوانهاي رسوبی برشمقایسه ضخامت، سن و محیط-6شکل

مراجعه شود.5ها به شکل غرب). براي مشاهده نقشه مأخذ و محل برش

یتشکر و قدردانژوهشپنیايدستاوردهاشبردیپجهتدرسازندهوموثرنظراتخاطربهصفريدکترورحمانیدکترمقاله آقایانداوراناز

ه عمل بتشکراین تحقیق برايالزمامکاناتگذاشتناختیاردرومالیهايحمایتخاطربهاصفهاندانشگاهازو همچنین می آید.

...دریسروستايغربشمالدر) الیگوسن(آسماريسازندرسوبیمدلوهارخسارهریز

١٥

منابع.6غرب روستاي دریس (غرب استان نگاري سازند آسماري در شمالچینه، زیست1394، .ح،مقدموزیريو ،ع.اخزري، س.، صیرفیان، -

.7-11شناسی ایران، ص فارس): نهمین همایش انجمن دیرینهصفحه.586شناسی و اکتشاف معدنی، شناسی ایران: انتشارات سازمان زمین، زمین1383آقانباتی، ع.، -.1:2000000، نقشه کشور جمهوري اسالمی ایران: تهران، مقیاس 1384نیروهاي مسلح، سازمان جغرافیایی -434شناسی، تکتونیک، دگرگونی و ماگماتیسم: تهران، موسسه انتشارات امیرکبیر، شناسی ایران چینه، زمین1388زاده، ع.، درویش-

صفحه.فحه.ص373شناسی نفت: انتشارات سمر، ، زمین1386صیرفیان، ع.، -صفحه.538شناسی، شناسی زاگرس): انتشارات سازمان زمینشناسی ایران (چینه، زمین1372مطیعی، ه.، -

-ADABI, M.H., RAO, C.P., and KITTO, P.A., 1996, The source of hydrothermal fluids responsible forcarbonate alteration, Renison, Tasmania, Australia: 13th Geol. Conv. Australia, (abst.), 41, 7.

-ALAVI, M., 2004, Regional stratigraphy of the Zagros fold-thrust belt of Iran and its proforeland evolution:American Journal of Science, 304, 1-20.

-ALLAHKARAMPOUR DILL, M., SEYRAFIAN, A., and VAZIRI-MOGHADAM, H., 2010, The AsmariFormation, north of the Gachsaran (Dill anticline), southwest Iran, facies analysis, depositional environmentsand sequence stratigraphy: Carbonate and Evaporites, 25(2), 145-160.

-BARATTOLO, F., BASSI, D., and ROMERO, R., 2007, Upper Eocene larger foraminifera coralline algaefacies from the Klokova Mountain (south continental Greece): Facies, 53(3), 361-375.

-DANIEL, J.M., NADER, F., HAMON, J.Y., and CALLOT, J.P., 2008, Asmari Reservoir Modeling-Field ScaleStudy of Gachsaran-Final Report Part1: The international IOR research cooperation for Iranian fields, JointStudy Program, Tehran, Iran.

-DUNHAM, R.J., 1962, Classification of carbonate rocks according to their depositional texture, in W. E., Ham,ed., Classification of carbonate rocks. American Association of Petroleum Geologists Memoir, 1, 108-121.

-EMBRY, A.F., and Klovan, J.E., 1971, Late Devonian reef tract on northeastern Banks Island, Northwestterritories: Bulletin of Canadian Petroleum Geology, 19, 730-781.

-FARZIPOUR-SAEIN, A., YASSAGHI, A., SHERKATI, S., and KOYI, H., 2009, Basin evolution of theLurestan region in the Zagros fold and thrust belt, Iran: Journal of Petroleum Geology, 32, 5-19.

-FLUGEL, E., 2010, Microfacies of Carbonate Rocks. Springer, 984.

-GEEL, H., 2000, Recognition of stratigraphic carbonate platform and slope deposits: empirical models basedon microfacies analysis of paleogene deposits in southeastern Spain: Paleogeography, Paleoclimatology,Paleoecology, 1550, 211-238.

-LAURSEN, G.V., MONIBI, S., ALLAN, T.L., PICKARD, N.A.H., HOSSEINEY, A., VINCENT, B.,HAMON, Y., VAN BUCHEM, F.S.P., MOALLEMI, A., and DRUILLION, G., 2009, The Asmari Formationrevisited: changed stratigraphic allocation and new biozonation: First International Petroleum Conference andExhibition, Shiraz, Iran.

-MACLEOD, J.H., and MAJEDI, M., 1972, Geological compilation map of Kazerun: Tehran, Geological andExploration Division, 25484, 1: 100000, sheet no. 20846 E.

-NEBELSICK, J., and BASSI, D., 2000, Diversity, growthforms and taphonomy: key factors controlling thefabric of coralline algae dominated shelf carbonates.in E. insalaco, P. Skelton, and T, Palmer, eds., Carbonateplatform systems. Compounents and interactions: Geological Society, London, 178, 89-107.

...دریسروستايغربشمالدر) الیگوسن(آسماريسازندرسوبیمدلوهارخسارهریز

١٦

-POMAR, L., 2001, Types of carbonate platforms: A genetic approach, Basin Research, 13, 313-334.

-ROMERO, J., CAUS., E., and ROSSEL, J., 2002, A model for the paleoenvironmental distribiution of largerforaminifera based on late Eocene deposit on the margine of the south Pyrenean basin (SE Spain):Palaeogeography, Palaeoclimetology, Palaeoecology, 179, 43-56.

-SADEGHI, R., VAZIRI-MOGHADDAM, H., and TAHERI, A., 2009, Biostratigraphy and paleoecology ofthe Oligo-Miocene succession in Fars and Khuzestan areas (Zagros Basin, SW Iran): Historical Biology, 21(2),17-31.

-SADEGHI, R., VAZIRI-MOGHADDAM, H., and TAHERI, A., 2010, Microfacies and sedimentaryenvironment of the Oligocene sequence (Asmari Formation) in Fars sub-basin, Zagros Mountains, southwestIran: Facies, 57(3), 431- 446.

-SHABAFROOZ, R., MAHBOUBI, A., VAZIRI-MOGHADDAM, H., MOUSSAVI-HARAMI, R.,GHABEISHAVI, A., and AL-AASM, I.S., 2015, Facies analysis and carbonate ramp evolution of Oligo-Miocene Asmari Formation in the Gachsaran and Bibi-Hakimeh oilfiels and the nearby Mish anticline, ZagrosBasin, Iran: Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie-Abhandlungen, 276(1), 121-146.

-SOLTANIAN, N., SEYRAFIAN A., and VAZIRI-MOGHADDAM, H., 2011, Biostratigraphy and paleo-ecological implications in microfacies of the Asmari Formation (Oligocene), Naura anticline (Interior Fars ofthe Zagros Basin), Iran: Carbonates Evaporites, 26(2), 167- 180.

-VAN BUCHEM, F.S.P., ALLAN, T.L., LAURSEN, G.V., LOTFPUR, M., MOALLEMI, A., MONIBI, S.,MOTIEI, H., PICKARD, N.a.H., TAHMASBI, A.R., VEDRENE, V., and VINCENT, B., 2010, Regionalstratigraphic architecture and reservoir types of the Oligo-Miocene deposits in the Dezful Embayment (Asmariand Pabdeh formations) SW Iran: 329, 219-263.

-VAZIRI-MOGHADDAM, H., SEYRAFIAN, A., TAHERI, A., and MOTIEI, H., 2010, Oligocene-Mioceneramp system (Asmari Formation) in the NW of Zagros Basin, Iran: Microfacies, paleoenvironment anddepositional sequence: Revisita Mexicana de Ciencia Geologicals, 27, 56-71.

-WILSON, J.L., 1975, Carbonate facies in geologic history: Berlin, Heidelberg, New York. Springer, 471.

-WRIGHT, V.P., 1992, A revised classification of limestones, sedimentary: Geology, 76, 177-185.

Oligocene microfacies and sedimentary environment ofthe Asmari Formation at northwest of Deris village, westof Fars province: correlation with three other sections in

Zagros Basin

Received: November 2015, Accepted: Januvary 2016

Abstract

In this disquisition, Oligocene (Rupelian-Chattian) microfacies and sedimentary environmentof the Asmari Formation at the northwest of Deris village, located in interior Fars zone of theZagros Basin have been interpreted. The coordinates of such section are N: 29o 41' 59'', E:51o 32' 26''. The Asmari Formation deposits in this section are divided into 5 lithologicalunits and consist of 460 m thin, medium, thick and massive bedded, gray and cream to graylimestone, slightly dolomitic with nodular and marly interbedded. By study of hyaline benthicforaminifera genera and non-foraminifera, and also recognition of some properties such asskeletal ingredient associations and sedimentary textures of thin sections, 14 microfacieshave been introduced for the Asmari Formation. Gradual perpendicular changes of thesemicrofacies represent that settling the Asmari Formation deposits took place in a homoclinalrapm. This homoclinal ramp consists of middle ramp and inner ramp, that are separated byshoal environment. Middle ramp is recognized by presence and dominition hyaline benthicforaminifera, coralline red algae and echinoids. The most significant skeletal debris of innerramp are porcelainous foraminifera. To compare the thickness, age and sedimentaryenvironment, zonal correlation of the Asmari Formation done in Deris section with threeother sections (Naura anticline, Dill anticline and Dehloran) in the Zagros Basin. Thiscorrelation represent that the age of the Asmari Formation gets younger to the deeper partsof the foreland basin of the Zagros.

Key words: Zagros Basin, Interior Fars, Asmari Formation, Oligocene, Microfacies, Homoclinalramp.