ประวตความเปนมาของหมบาน บานดงอนตา หมท 6 ต าบลบานเหลา ในอดตประชากร สวนใหญอพยพมาจาก บานกว อ าเภอแมทะ จงหวดล าปาง เมอปพ.ศ. 2470 โดยการน าของพออยอนตา อตตะมะ การอพยพครงแรกไดตงบานเรอนอยทบานสนคอกมา ปจจบนเปนฌาปนสถานบานดงอนตา จ านวน 30 ครวเรอน ตอมามผ อพยพตามมาอย เ รอยๆ จ านวนผ คน มมากขน และประชากรสวนใหญไดมา ประกอบอาชพเกษตรกรรม บรเวณบานดงอนตา (ในปจจบน) ส าหรบพออยอนตา อตตะมะ ไดเสยชวตดวยโรคชราในป พ.ศ. 2505 ประชาชนทยายถนฐาน มาใหมจงไดตงชอหมบานเพอเปนอนสรณใหพออยอนตา อตตะมะ วา บานดงอนตา หม ท 6 และเมอมประชากรมากขน จงแยกหมบานออกเปนบานดงอนตา หมท 9 และบานดงอนตาเหนอ หมท 11 ต าบลบานเหลา อ าเภอแมใจ จงหวดพะเยา ตามล าดบ ปจจบน มนายสนน สายเครอวงศ เปนผใหญบาน

จ านวนประชากร/จ านวนครวเรอน บานดงอนตา หมท 6 ต.บานเหลา มจ านวนครวเรอนทงหมด จ านวน 211 ครวเรอน มประชากรทงสน 815 คน แยกเปน ชาย 421 คน หญง 394 คน

การประกอบอาชพของคนในหมบาน ประชากรบานดงอนตา หมท 6 ต.บานเหลา สวนใหญประกอบอาชพดานเกษตรกรรม เชน การท านา ท าไร ท าสวนรบจาง คาขาย โดยสามารถจ าแนกการประกอบอาชพของราษฎร ในหมบานไดดงน - อาชพหลก คอ เกษตรกรรม จ านวน 123 ครวเรอน คดเปน 58.30 %

- อาชพรองลงมา คอ คาขาย จ านวน 25 ครวเรอน คดเปน 11.84 % ชาง จ านวน 4 ครวเรอน คดเปน 1.90 % อตสาหกรรมในครวเรอน จ านวน 5 ครวเรอน คดเปน 2.36 %

ขาราชการ จ านวน 6 ครวเรอน คดเปน 2.85 % รบจาง/บรการ จ านวน 48 ครวเรอน คดเปน 22.75 %

รายไดประชากร (ตามขอมล จปฐ. ป 2553) - รายไดรวมทงหมดทงหมบาน 26,550,290 บาท / ป

- รายไดเฉลยตอครวเรอน 162,885 บาท / ครวเรอน / ป - รายไดเฉลยตอคน 43,171 บาท / คน / ป

- 2 -

กลม/กจกรรมตาง ๆ ทมอยในหมบาน บานดงอนตา หมท 6 ต.บานเหลา เปนหมบานทมการด าเนนงานของกลมตาง ๆ ทคอนขางทจะหลากหลายและเหนเปนรปธรรมทชดเจนและมกจกรรมตางจ านวนมาก ดงน (รายละเอยดจะน าเสนอในหวขอตอไป) กลมตาง ๆ ทมและด าเนนการในหมบาน 1. กลมผผลตปยหมก/ปยอนทรย/ชวภาพ 2. กลมธนาคารขาวชมชน 3. กลมผผลตน าดมดงอนตา 4. กลมอาชพผลตดอกไมแหง 5. กลมจกสาน 6. กลมผอบสมนไพร 7. กลมออมทรพยเพอการผลต 8. กองทนหมบาน กจกรรมในหมบานทปฏบตรวมกนเปนประจ าทกป มดงน กจกรรมทเกยวกบศาสนา วฒนธรรมและประเพณ 1. กจกรรมการแหเทยนเขาพรรษา 2. กจกรรมการเขาวดเพอฟงเทศนและปฏบตธรรม 3. กจกรรมการแหไมค าศร 4. กจกรรมการลอยกระทง 5. กจกรรมการลดน าด าหวผสงอายเนองในวนสงกรานต 6. กจกรรมการตานตอด 7. กจกรรมประเพณแตงงาน ขนบานใหม งานศพ 8. กจกรรมการตานขาวใหม ฯลฯ กจกรรมดานความเชอ - กจกรรมการเลยงผชาวบาน(หรอผป ยา) กจกรรมดานกฬาและศลปะ 1. การจดการแขงขนกฬาประจ าปภายในหมบาน 2. การฟอนเจง 1. สภาพทางสงคมในหมบาน - ราษฎรในหมบานทงหมดนบถอศาสนาพทธ โดยมวดดงอนตาเปนสถานทหลอหลอมจตใจเขาดวยกนและอยรวมกนดวยความโอบออมอารย - ใชภาษาทองถน (ค าเมอง) - มความสมพนธฉนทพนอง นบถอผ เฒา ผสงอาย มความสมครสมานสามคค เอออาทร มกจกรรมชมชนในการแสดงออกถงการเอออาทร เคารพผสงอายและดแลใหความอบอน เชน การรดน าด าหวในวนสงกรานต การดแลและชวยเหลอผสงอายทขาดแคลนเรองปจจย การด ารงชพแ

- 3 -

ละผดแล เชน การตานตอดซงจะจดขนชวงเดอนพฤศจกายนของทกป การตานตอด 2.ระบบการศกษาในหมบาน ประชากรสวนใหญมการศกษาอยในระดบชนประถมศกษา ผสงอายสวนมาก อานออกเขยนได โดย กศน.อ าเภอแมใจไดเปดศนยการเรยนรชมชนและใหการศกษานอกระบบโรงเรยนแกราษฎรในหมบาน สวนประชากรในระดบวยเรยนไดรบการศกษาตามระบบทกคน โดยมโรงเรยนบานดงอนตา ซงอยในพนทหมท 9 เปนสถานทใหการศกษาถงระดบชนมธยมศกษาปท 3 (ม.3) 3. ขนบธรรมเนยมประเพณ ในหมบานมขนบธรรมเนยมประเพณทปฏบตสบทอด กนมา ดงน - ประเพณรดน าด าหวผสงอาย (วนปใหมเมองของทกป) - ประเพณบวงสรวงล าน าปม (เลยงผฝาย) (เดอนมถนายนของทกป) - ตานกวยสลาก (เดอนตลาคมของทกป) -ประเพณลอยกระทง (เดอนยเปงของทกป) - ประเพณงานแตงงาน/งานบวช/งานขนบานใหม

- ประเพณตานตอด(เดอนพฤศจกายนของทกป)

- 4 -

ความเชอ มการไหวบรรพบรษ (เลยงผ ป ยา ผเจาบาน )

เดอนกมภาพนธ-มถนายนของทกป สวดเบก เดอนเมษายนของทกป , สงเคราะหหมบาน ทกเดอนมถนายน ของทกปและสบชะตา ล าน าหวย เพอใหอยรมเยนเปนสข

การมสวนรวมของชมชน ผน าชมชนมการสงเสรมระบอบประชาธปไตย โดยมการจดเวทชมชนอยางตอเนอง สม าเสมอ เพอด าเนนกจกรรมการพฒนาตาง ๆ รวมทงมการปรบปรงแผนชมชนเปนประจ าทกป โดยแตละครงจะไดรบความรวมมอจากราษฎรในหมบานและเจาหนาทจากหนวยงานตาง ๆ เขารวมอยางอนหนาฝาครง

- 5 -

ศนยการเรยนรชมชนบานดงอนตา ศนยการเรยนรชมชนบานดงอนตา หม 6 เปนองคการทเปนแกนหลกในการพฒนาหมบาน โดย ศนยการเรยนรชมชน จะเปนศนยกลางรวบรวมขอมล ขาวสาร ความรของชมชน ทจะน าไปสการสงเสรมกระบวนการเรยนรส าหรบประชาชนในชมชน เปนแหลงเสรมสรางโอกาสในการเรยนร การถายทอด การแลกเปลยนประสบการณ การสบทอดภมปญญา วฒนธรรม คานยมและเอกลกษณของชมชน อกทงเปนแหลงบรการชมชนดานตาง ๆ เชน การจดกจกรรมทสอดคลองกบความตองการการเรยนรของชมชน โดยเนนกระบวนการเรยนรเพอวถชวตของคนในชมชน เพอใหทนกบการเปลยนแปลงทางสงคม กอใหเกดชมชนแหงการเรยนรและมงพฒนาแบบพงตนเอง เปนศนยการเรยนรของประชาชนทด าเนนการโดยประชาชนและเพอประชาชน ทจะกอใหเกดความเขมแขงของชมชนอยางย งยน

ประวตของศนยการเรยนชมชนบานดงอนตา หมท 6 ศนยการเรยนชมชนบานดงอนตาหม 6 ไดจดต งเมอป 2541 โดยจดตงอยในหมบาน ดงอนตา เปนอาคารเอนกประสงค ตงอยในพนทประมาณ 1 งาน สรางโดยงบประมาณขององคการบรหารสวนต าบลบานเหลาในอาคารมกลม องคกร ทมทท าการอยในอาคารเอนกประสงคดงน 1.ทท าการศนยการเรยนรชมชน เปนสถานทตงของส านกงานและเกบรวบรวมเอกสารตลอดจนขอมล ขาวสารของกลมองคกรตาง ๆ และเปนสถานทจดประชม พบปะ ของกลม องคกรตาง ๆ ภายในหมบาน 2. กลมผสงอายชายเปนกลมจกสานตาง ๆ เชนไมกวาดกานมะพราว , ชะลอม , ตะกรา บงก ,ไหขาว , ไซทจบปลา ฯ 3. กลมผสงอายหญงเปนกลมประดษฐดอกไม เชน ประดษฐดอกไมจดท าเปนพวงหรด ดอกไม ตงโตะหมบชา , จดดอกไมตามงานตาง ๆ ฯ 4.ศนยพพธภณฑพนบาน เปนแหลงรวบรวมและรกษาสงของเครองใชตางในอดต

- 6 -

ซงปจจบนเลกใชแลว มาเกบรกษาไวเพอเปนแหลงศกษาและจารกไวใหแกลกหลานบานดงอนตาในอนาคต 5.ทท าการกองทนหมบาน เปนสถานทเกบรวบรวมเอกสาร บญช และเปนทท าการของคณะกรรมการกองทนหมบาน

ระเบยบของศนยการเรยนรชมชนบานดงอนตา เปนศนยการเรยนรททกคนทอยอาศยอยในหมบาน สามารถเปนสมาชกของศนยการ

เรยนรชมชนของหมบาน โดยมระเบยบขอบงคบดงน 1. ศนยจะเปดใหบรการทกวนจนทร – วนศกร เวลา 8.30 น. – 16.40 น. 2. ผทมาใชบรการศนยเรยนรจะตองลงทะเบยนลายมอชอไวทกครงทใชบรการ 3. เดกทมอายต ากวา 7 ป ตองมผปกครองมาดวย 4. ทกคนทมาใชบรการศนยฯ ตองชวยกนรกษาความสะอาดภายในบรเวณศนยฯ 5. หามน าเครองดมประเภทแอลกอฮอลเขามาดมในบรเวณศนยฯ อยางเดดขาด ถาคณะกรรมการฯเหนหรอเจอเขาจะตองปรบ 6. หามสบบหรภายในบรเวณศนยฯอยางเดดขาด 7. ผทน าเอกสารออกจากศนยฯจะตองได การอนญาตจากคณะกรรมการศนยฯกอน

กจกรรมการเรยนร เนอหาสาระขาวสาร ความร ของศนยฯ - แผนชมชน - ขอมล จปฐ./กชช.2ค. - ผลตภณฑชมชน - ขอมลสารสนเทศ - ประวตหมบาน - แผนทหมบาน - ขอมลกลมอาชพ - ขอมลคณะกรรมการหมบาน - ศนยการเรยนรชมชน (กศน.) - ขาวสารเพอการพฒนาหมบาน - ขาวสาร บนเทง อนๆ - ความรขาวสารจากภายนอก ศนยการเรยนรชมชนมงเนนการบรหารทรพยากร เพราะศนยการเรยนรชมชนมทรพยากรทคอยใหบรการแกประชาชนทตองการศกษา คนควาหาความรเกยวกบขอมลเพอจะน าไปใชประโยชนในดานตาง ๆ โดยคนควาไดจาก สอสงพมพ วดโอ โทรทศน ฯลฯ โดยน าความรทไดจากการศกษาคนควาไปเผยแพรใหกบกลมสมาชกในการจดสรรหารายไดเขากลม นอกจากนศนยการเรยนรชมชนยงเปนศนยกลางในการพฒนาการเรยนรของคนในหมบาน โดยเปนองคกรหลกของกลมอาชพตาง ๆ ในหมบาน

- 7 -

การเชอมโยงกบกลมองคกรภายในหมบาน

ศนยพพธภณฑพนบาน

กลมอบสมนไพร

กลมจกสาน

กลมผลตน าดม

กลมประดษฐดอกไมแหง

กลมกองทนหมบาน

กลมธนาคารขาว

กลมผลตป ยอนทรย

พพธภณฑพนบาน

ศนยการเรยนรชมชน

- 8 -

พพธภณฑบานดงอนตาเปนแหลงรวบรวมวถชวตของคนในชมชน โดยไดรวบรวมอปกรณ เครองมอการท ามาหากนของคนในหมบานในอดต น ามาเกบรวบรวมไวใหในพพธภณฑแหงน โดยเรมเปดด าเนนการ ในป2551 กจกรรมและประโยชนทไดรบ 1. เปนแหลงเรยนรของคนในชมชน เกยวกบวถชวตของคนในสมยกอน 2. เปนพพธภณฑทเกบรวบรวมเครองมอท ามาหากนของคนในชมชน เพอในคนรนหลงไดมาดและไดทราบถงวฒนธรรมของคนรนหลง

ดานเศรษฐกจชมชน มกลมทด าเนนการดานเศรษฐกจดงน 1. กลมผลตภณฑน าดมดงอนตา จดต งขนเมอ ป 2552 โดยไดรบงบประมาณสนบสนนจาก โครงการชมชนพอเพยง เปนเงนจ านวน 250,000 บาท เพอเปนแหลงผลตน าดมทสะอาดไวใหคนในชมชนใชบรโภคในหมบาน

- 9 -

สรปผลการด าเนนงานทผานมา การด าเนนงานในชวงทผานมาปรากฏวาไดรบความนยมจากผบรโภคเปนอยางด โดยมยอดจ าหนายตงแตเรมเปดด าเนนการ รวมเปนเงน 93,790 บาท

2. กลมผผลตปยหมก/ปยอนทรยและปยชวภาพ จดตงขนเมอป พ.ศ.2547 โดยไดรบงบประมาณจาก SML เปนจ านวนเงน 100,000 บาท เพอ ผลตปยใหกลมสมาชกน าไปใชในการเกษตรเพอเปนการลดรายจายในการซอปยจากทอน มสมาชกทรวมกนด าเนนการทงหมด 76 คน

- 10 -

- 11 -

สรปผลการด าเนนงานทผานมา กลมผใชไดรวมกนจดท าปยหมก เพอใชท าการเกษตรในครวเรอนโดยไดรวมกนจดหาวสดตามธรรมชาต เชนมลวว ผกตบชวา ปยน าอนทรย กากน าตาล และเศษวสดเหลอใชในครวเรอน ท าเปนปยหมกหลงจากผานกระบวนการตางๆ แลวกน ามาแบงปนกนในหมสมาชกเพอใชในการเกษตร

3. กลมธนาคารขาว จดตงขนเมอป พ.ศ.2550 โดยจดตงเพอชวยเหลอและปองกนการขาดแคลนขาวของคน ในชมชน โดยไดรบเงนสนบสนนจาก โครงการพฒนาหมบานแนวทางเศรษฐกจพอเพยง (พพพ.)คณะกรรมการหมบานในการกอสรางธนาคารขาว ในป 2551 เปนจ านวนเงน 250,000 บาท และไดน าเงนในสวนนน าไปใชในการกอสรางธนาคารขาว เปนจ านวนเงน 84,246 บาทซอขาวเปลอกเกบไวในธนาคารขาว เปนจ านวนเงน 163,404 บาท ธนาคารขาวจะมการใหยมขาวแกคนในชมชนในระยะเวลาตนปและกลางป และในระยะเวลา 1 ปทผานมาทางธนาคารขาวไดมการใหบรการยมขาวและยงใหบรการยมเงนแกสมาชก โดยคดดอกเบยรอยละ 1 บาทตอเดอนใหแกคนในชมชน โดยมสมาชกทยมเงนไปทงหมด 44 ราย เปนเงนจ านวน 222,500 บาท

- 12 -

สรปผลการด าเนนงานทผานมา มสมาชกกลมกยมขาวไปใชในการบรโภคยามขาดแคลน และเมอวนท 19 มกราคม 2552 ไดรบเงนสนบสนนจากโครงการ SML เปนจ านวนเงน 250,000 บาท ซงปจจบนมเงนทใหสมาชกยม 222,500 บาท ผยมมจ านวน 44 ราย มขาวอยในธนาคารประมาณ 10 ตน หรอ 906.2 ตาง

4. กลมประดษฐดอกไมแหง จดตงเมอปพ.ศ.2545 เพอใหกลมผสงอายหญงไดมรายไดเสรมและใชเวลาวางใหเปนประโยชนดวยการประดษฐดอกไมแหงจ าหนายใหกบผทสนใจเพอน าไปใชในงานตาง

- 13 -

สรปผลการด าเนนงานทผานมา กลมผลตดอกไมจ าหนายในงานตางๆ ไดมยอดขายประมาณปละ 30,000 บาท

5. กลมจกสาน จดตงขนเมอปพ.ศ.2548 เพอใหกลมผสงอายชายไดมรายไดเสรมและใชเวลาวางใหเปนประโยชนดวยการจกสานเครองใชตาง ๆ จ าหนายใหกบผทสนใจ สรปผลการด าเนนงานทผานมา กลมไดผลตงานจกสาน เชน ตะกรา ไมกวาด ฆอง ไซ สม ฯลฯ เพอจ าหนายใหคนในหมบานและใชในครวเรอน

6. กลมอบสมนไพร จดตงขนเมอปพ.ศ.2551 เพอใหกลมสมาชกใชเวลาวางใหเกดประโยชนและรจกน าสมนไพรพนบานมาใชใหเกดประโยชน โดยการน าสมนไพรพนบานทไดจากการปลกโดยสมาชกในกลมและยงเปนการสงเสรมใหคนในชมชนรจกปลกพชสมนไพรไวใชในบาน เพอเปนการลดคาใชจายและยงเปนการเพมรายไดโดยการน าพชสมนไพรไปขายอกดวย กจกรรมการใหบรการ อบสมนไพรใหคนในหมบาน ซงจะใหบรการในวนศกร อาทตยละ1 วน และมการปลกสมนไพรพชบาน เชน ขมน, ไพล, ตะไคร, ใบเตย เพอจ าหนายใหแกใหกบคนในหมบานทมความตองการ สรปผลการด าเนนการทผานมา มชาวบานทมความสนใจมาใชบรการเปนประจ า ซงจะมวนละ 17 คน และมรายไดจากการด าเนนงาน เปนเงน ประมาณ 5,000 บาท

- 14 -

7. กลมกองทนหมบาน

ไดเ รมจดต ง ขนครงแรกเมอป 2544 โดยไดรบการสนบสนนจากรฐบาล จ านวน 1,000,000 บาท การด าเนนการไดด าเนนกจกรรมในการเปนแหลงเงนทนในหมบาน ปจจบนกองทนหมบานมเงนกองทนทด าเนนการประมาณ 1,500,000 บาท มสมาชกทงหมด 192 คน มคณะกรรมการ จ านวน 10 คน ดงน 5. สภาพปญหาภายในหมบานและแนวทางการแกไขปญหา

1.การบรหารงานในหมบานยงไมเขมแขงเทาทควร ไมวาจะเปนในรปแบบของคณะกรรมการหมบาน (กม.) การแบงงานใหปกครอง เปนคม ๆ หรอการด าเนนงานของกลมตาง ๆ ในหมบาน ยงขาดการประสานงานทด การจดท าเอกสารตาง ๆ ยงไมดเทาทควร

2.การใหความรวมมอในกจกรรมของหมบาน ยงมบางสวนทยงไมใหความรวมมอเทาทควร เนองจากมภารกจสวนตวมาก

3.การมวสมของเยาวชนตามศาลาภายในหมบาน เนองจากบานดงอนตา หมท 6 เปนหมบานทมพนทเปนจดกงกลาง ระหวางหมท 9 กบ หมท 11 ดงนนจงมเยาวชนมกมามวสมตามศาลาขางทางในหมบานในยามวกาล

4.การทงขยะลงขางทางและทสาธารณะ ในหมบาน ปญหานกเกดจากเดกและเยาวชนทงในหมบาน และหมบางขางเคยงดวยเชนกน

5.วสดอปกรณในการด าเนนงานกลมผลตน าดม ยงไมเพยงพอตอความตองการ จากการด าเนนงานของกลมผลตน าดมชมชนบานดงอนตา ซงเรมด าเนนการมาตงแตป 2552 ปรากฏวา ไดรบความนยมจากราษฎรในหมบานและหมบานขางเคยงเปนอยางด จนบางครงผลตไดไมเพยงพอตอความตองการ ดงนนจงควรเพมก าลงการผลตโดยเพมวสด อปกรณ เชนถงเกบน า และขวดส าหรบบรรจน า

- 15 -

7.ความตอเนองในการด าเนนการของกลมปยอนทรย จากการทหมบานไดจดตงและด าเนนการของกลมผลตปยอนทรย ซงไดงบประมาณสนบสนนจากโครงการ SML ป 2547 จ านวน 100,000 บาท นน การด าเนนการผลตกยงมการด าเนนการอยางตอเนอง โดยมคณะกรรมการในการบรหารงานแตกจกรรมยงไมตอเนองและขยายตวเทาทควร ดงนนควรมการสงเสรมใหมการด าเนนการใหตอเนองมากยงขน จนถงระดบทสามารถผลตจ าหนาย หารายไดเขากลมใหได

6. การแกไขปญหาเพอใหเกดการพฒนาอยางยงยน

1.การจดประชมคณะกรรมการหมบาน หวหนาคม และผน าในหมบานทเปนทางการโดยมวตถประสงคเพอ

1.1 สรางความเขาใจถงบทบาทหนาทของแตละคนแตละฝาย 1.2 เพอใหทกคนรวมกนวเคราะหถงสภาพปญหาภายในหมบานดานตาง ๆ ตามสภาพปญหาทไดศกษาในเบองตน และปญหาอน ๆ ตามมตทประชมมความเหนรวมกน 1.3 เพอก าหนดแนวทางและวธแกไขปญหา โดนไดน าปญหาทไดจากการวเคราะหและศกษารวมกนมาก าหนดแนวทางและวธการแกไขปญหา 1.4 ก าหนดแผนการปฏบตและลงมอปฏบตตามแผน โดยมการแบงงานกนปฏบตอยางชดเจน โดยเรมจาการประชมราษฎรในหมบาน และรวมกนด าเนนการตามแผนงานตาง ๆ 2. การปรบปรงการบรหารงานในคม โดยไดใหหวหนาคมแตละคมไปประชมกนเองและด าเนนการพฒนาในแตละคม เชน การปรบปรงปายคม การปลกพชผกสวนครวและรวกนไดทกครวเรอน 3. การสงเสรมกจกรรมตาง ๆ ภายในหมบานซงไดมการด าเนนการอยแลวแตตองมการปรบปรงและพฒนาใหมการด าเนนการทตอเนองและไดผลเปนรปธรรมทชดเจนยงขน เชน การด าเนนการของกลมผลตปยหมก ปยอนทรยและปยน าชวภาพ ตองด าเนนการผลตและสงเสรมใหใชในหมบานทดแทนการใชปยเคมไดอยางแทจรงและกวางขวาง การปลกพชผกสวนครวรวกนไดกตองด าเนนการอยางตอเนองเพอลดรายจายและความปลอดภยจากสารพษตกคาง การปลกขาวอนทรยโดยไมใชปยเคมและสารเคม เชน ยาปราบศตรพชกตองท าและพฒนาอยางตอเนองและขยายผลใหเปนรปธรรมอยางชดเจน

- 16 -

คณะกรรมการหมบาน

อาจารยแสงอรณ นดดากล อาจารยโรงเรยนบานดงอนตา เขารวมประชมคณะกรรมการหมบาน

สาธารณสขอ าเภอ พฒนาการอ าเภอและผอ านวยการ กศน.อ.แมใจ เขารวมในการจดเวทชาวบาน บานดงอนตา

- 17 -

- 18 -