Ганч 7 1 - geoportal-tj.orggeoportal-tj.org/ru/images/news/news_papers_7_july_2012.pdf ·...

8
7. 29 июли соли 2012 . www. gst. tj Аз моњи июни соли 1966 нашр мешавад (Давомаш дар с.2) Саридораи геология дар нимсолаи аввали соли 2012 аз њисоби буљети давлатї аз рўи 37 лоиња ба маблаѓи 2 270181,0 сомонї ва корњои шарт - номавиро аз рўи 95 лоиња дар њаљми 3 505004,0 сомонї ба сомон расонид. Корњои пудратї ба маблаѓи 25 366,0 сомонї иљро шуданд. Дар маљмўъ бо усули хољагидорї ба маблаѓи 5 749819,0 сомонї ё нисбати њамин давраи соли гузашта ба маблаѓи 6297,0 сомонї зиёд корњоро анљом дод, ки суръати афзоиш ба 100 % баробар шуд. Музди миёнаи мењнат дар Саридораи геология тамоюли болоравї дорад ва айни замон 481 сомониро ташкил медињад. Ин нисбати њамин давраи соли гузашта 57 сомонї зиёд мебо- шад. Дар ифодањои воќеї ни - шондодњои истењсолї чуни- нанд: Бо усули механикї-колон- кавї 2831 метри тўлонї ё нис- бати соли гузашта 211 метр кам парма карда шудааст. Бо усули механикї-роторї 984 метри тўлонї ё нисбати со- ли гузашта 331 метр кам корњои пармакунии чоњњо ба анљом ра- сид. Бо усули зарбазании тано- бї 801 метри тўлонї ё нисбати соли гузашта 45 метр кам кор- 10 июли соли љорї маљлиси њайати мушовараи Саридораи геологияи назди Њукумати Љумњурии Тољикистон баргузор гардид, ки дар он фаъолияти нимсолаи Саридора ва корхонањои зертобеи он мавриди баррассї ќарор гирифтанд. Сардори Саридораи геология Азим Иброњим њозиринро бо рўзномаи љаласа шинос намуд. Доир ба љамъбасти фаъолияти Саридораи геологияи назди Њукумати Љумњурии Тољикистон дар шаш моњи соли 2012 муовини сардори Саридораи геология Мањмадалиев Абдусалом Ѓуломович маърўза кард. Дар суханронї оид ба дастовардњо ва камбудињои дар фаъолияти Саридора ва экспедитсияњои зертобеъ љойдошта дар зарфи шаш моњ ахбори муфассал пешкаши иштирокчиёни љаласа гардид. Маљлиси њайати мушовараи Саридораи геологияи назди Њукумати Љумњурии Тољикистон ќарори дахлдор ќабул намуд. Дар љаласа Насимов Сулаймон Султонович, ки пештар иљрокунандаи вазифаи сардори Корхонаи воњиди Экспедитсияи копмплексии геологии Ќайроќќумшуда кор мекард, сардори корхона таъин гардид. Инчунин ба фаъолияти нимсолаи њафтавори «Ганљ», ки нашрияи Саридораи геологияи назди Њукумати Љумњурии Тољикистон ба шумор меравад, бањои баланд дода шуд. Ќайд гардид, ки имрўз њафтавор дар сатњи рўзномањои љумњуриявї ќадрдонї мегардад ва барои ин кор ба роњбарияти нашрия ташаккури зиёд эълом гардид. Дар машварат нишондодњои рушди иљтимоию иќтисодї ва иљрои амру фармонњои Президент ва ќарорњои Њукумати Љумњурии Тољикистон, барномањои давлатї ва дигар санадњо дар шашмоњаи якуми соли равон дар шањру ноњияњои тобеи љумњурї мавриди баррасї ќарор гирифт ва вазифањо барои оянда мушаххас карда шуд. Таваљљуњи асосї ба истифо- даи пурсамари заминњои корам, хусусан заминњои обї, рўёнидани ду ва зиёда њосил , таъмини фаровонию арзонї дар бозори истеъмолї, захира кардани маводи Эмомалї РАЊМОН: « Фаровонию арзонї дар бозори истеъмолї таъмин карда шавад ѓизої, сўзишворї ва хўроки чорво барои зимистон зоњир карда шуд. Дастур дода шуд, ки «аз соли оянда дар заминњои обї танњо тухмињои хушсифати ѓалла кишт карда шавад, то ки аз њар гектар на кам аз 50 сентнер њосил ба даст ояд». Таъкид гардид, ки «дар сура- ти кишти ѓалла дар 200 њазор гектар замини обї ва ба њисоби миёна рўёндани 50 сентнерї њосил 1 мил- лион тонна ѓалладона љамъоварї мешавад, ки ин ба 90 фоизи тала- боти бозори дохилї баробар аст ва ин бе назардошти њосил аз замин- њои лалмї». -Васеъ ба роњ мондани кишти такрорї ва рўёндани 2-3 њосил аз заминњои обї омили муњими таъ- мини амнияти озуќавории кишвар аст, - таъкид дошт Сарвари давлат Эмомалї Рањмон ва ба масъулини соња доир ба тезондани корњо дар ин самт ва босамар истифода бур- дани ваќти барои ин кор боќимонда супоришњои мушаххас дод. Ба масъулини давлатї дастур дода шуд, ки ташаббусњои ибрат- бахшу судманди соњибкорон, хусу- сан соњибкорони истењсолиро ња- маљониба дастгирї намуда, ба бунёди љойњои нави корї мусоидат намоянд. Супоришњои мушаххас њам- чунин доир ба бунёди корхонањои нави коркарди мањсулоти кишо- варзї ва афзун намудани иќтидори содиротии кишвар дода шуд. Президенти кишвар Эмомалї Рањмон бо ёдоварї аз хисороти зиёди офатњои табии имсола ва та- лаф ёфтани 12 кас ба масъулин барои вусъат додани корњои соњил- мустањкамкунї ва босамар исти- фода бурдани маблаѓњо ва техни- каю механизмњои људошуда дасту- ру њидоятњо дод. Аз роњбарони шањру ноњияњо бори дигар талаб карда шуд , ки ќабули шањр - вандонро дуруст ба роњ монда, ар- зу шикояти онњоро шунаванд ва ба додашон бирасанд. Президенти кишвар Эмомалй Рањмон аз афзоиши љинояту ќонун- шиканї дар миёни љавонону нав- расон изњори нигаронї карда, доир ба таќвият додани таълиму тарбияи насли наврас супоришхои мушах- хас дод ва њамчунин падару мода- ронро ба эњсоси масъулияти баланд дар парвариши фарзандон њидоят намуд. Нигаронї, њамчунин аз кам на- шудани ќонуншиканї дар таќси- моти замин барои сохтмони ман- зили истикоматї изњор карда шуд. Сарвари давлат Эмомалї Рахмон бори дигар ањли нишаст ва кулли мардуми кишварро бо фарорасии моњи шарифи Рамазон табрику тањният гуфта, нафарони сарватманду саховатпешаро ба кўмаку дастгирии мискинон , ятимону бепарасторон, маъюбон, пирону барљомондагон, мусо- фирон ва дигар табаќањои ниёз- манди ањолї хидоят кард. Сарвари давлат Эмомалї Рањмон њамчунин њисоботи раи- сони шањру нохияњо ва масъулини дахлдори љумњуриявиро шунида, барои ислоњикамбудињои љойдош- та супоришхои мушаххас дод. Аз љумла дастур дода шуд, ки тавас- сути таъмини бозор бо молхои арзону фаровон аз болоравии сунъии нархи мањсулоти ѓизої дар моњи шарифи Рамазон пешгирї карда шавад. Аз роњбарияти Кумитаи оид ба корхои дин ва Шўрои уламои љум- њурї талаб карда шуд, ки дар ми- ёни ањли тиљорат корњои фањ- мондадињиро васеъ ба роњ монанд, тибќи онњо дар ин моњи шариф нархњоро на ќимат, балки арзон бояд кунанд. www.prezident. tj Нимаи дуюми рўзи 19 июли соли 2012 Президенти кишвар Эмомалї Рањмон дар шањри Вањдат бо роњбарону мутахассисон ва фаъолони шањру ноњияњои тобеи љумњурї машварати корї доир намуд. АЗ ФАЪОЛИЯТИ САРИДОРАИ ГЕОЛОГИЯ ДАР НИМАИ АВВАЛИ СОЛИ 2012 њои пармакунии чоњњо иљро гардид. Наќбгузарї дар давраи њи- соботї иљро нагардидааст. Саридораи геология ба маблаѓи 1 558 619,0 сомонї ба буља андоз супорида, аз буља њамагї 1 645 460,0 сомонї маблаѓ гирифтааст. Нишондодњои истењсолии корхонањои зертобеъ: Экспедитсияи комплексии геологии Ќайроќќум дар 6 объекти аз њисоби буљет маблаѓгузоришаванда ва 19 объекти шартномавї корњои геологиро ба сомон расонид. Аз љумла , дар к орњои љустуљўї - арзёбии тиллои Даштї њоло корњои сањрої оѓоз шуда, 6 хандаќ тоза ва барои

Upload: others

Post on 04-Nov-2019

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Ганч 7 1 - geoportal-tj.orggeoportal-tj.org/ru/images/news/news_papers_7_july_2012.pdf · Дар љаласа Насимов Сулаймон Султонович, ки пештар

1

 

  

№ 7. 29 июли соли 2012 . www. gst. tj Аз моњи июни соли 1966 нашр мешавад

(Давомаш дар с.2)

Саридораи геология дарнимсолаи аввали соли 2012 азњисоби буљети давлатї аз рўи37 лоиња ба маблаѓи 2 270181,0сомонї ва корњои шарт-

номавиро аз рўи 95 лоиња дарњаљми 3 505004,0 сомонї басомон расонид. Корњои пудратїба маблаѓи 25 366,0 сомонїиљро шуданд.

Дар маљмўъ бо усулихољагидорї ба маблаѓи 5749819,0 сомонї ё нисбатињамин давраи соли гузашта бамаблаѓи 6297,0 сомонї зиёд

корњоро анљом дод, ки суръатиафзоиш ба 100 % баробаршуд. Музди миёнаи мењнат дарСаридораи геология тамоюлиболоравї дорад ва айни замон481 сомониро ташкил медињад.Ин нисбати њамин давраи солигузашта 57 сомонї зиёд мебо-шад.

Дар ифодањои воќеї ни-шондодњои истењсолї чуни-нанд:

Бо усули механикї-колон-кавї 2831 метри тўлонї ё нис-бати соли гузашта 211 метр кампарма карда шудааст.

Бо усули механикї-роторї984 метри тўлонї ё нисбати со-ли гузашта 331 метр кам корњоипармакунии чоњњо ба анљом ра-сид.

Бо усули зарбазании тано-бї 801 метри тўлонї ё нисбатисоли гузашта 45 метр кам кор-

10 июли соли љорї маљлиси њайати мушовараи Саридораи геологияи назди ЊукуматиЉумњурии Тољикистон баргузор гардид, ки дар он фаъолияти нимсолаи Саридора ва корхонањоизертобеи он мавриди баррассї ќарор гирифтанд.

Сардори Саридораи геология Азим Иброњим њозиринро бо рўзномаи љаласа шинос намуд.Доир ба љамъбасти фаъолияти Саридораи геологияи назди Њукумати Љумњурии Тољикистондар шаш моњи соли 2012 муовини сардори Саридораи геология Мањмадалиев АбдусаломЃуломович маърўза кард. Дар суханронї оид ба дастовардњо ва камбудињои дар фаъолиятиСаридора ва экспедитсияњои зертобеъ љойдошта дар зарфи шаш моњ ахбори муфассалпешкаши иштирокчиёни љаласа гардид.

Маљлиси њайати мушовараи Саридораи геологияи назди Њукумати Љумњурии Тољикистонќарори дахлдор ќабул намуд.

Дар љаласа Насимов Сулаймон Султонович, ки пештар иљрокунандаи вазифаи сардориКорхонаи воњиди “Экспедитсияи копмплексии геологии Ќайроќќум” шуда кор мекард, сардорикорхона таъин гардид.

Инчунин ба фаъолияти нимсолаи њафтавори «Ганљ», ки нашрияи Саридораи геологияиназди Њукумати Љумњурии Тољикистон ба шумор меравад, бањои баланд дода шуд. Ќайд гардид,ки имрўз њафтавор дар сатњи рўзномањои љумњуриявї ќадрдонї мегардад ва барои ин кор бароњбарияти нашрия ташаккури зиёд эълом гардид.

Дар машварат нишондодњоирушди иљтимоию иќтисодї ваиљрои амру фармонњои Президентва ќарорњои Њукумати ЉумњурииТољикистон, барномањои давлатїва дигар санадњо дар шашмоњаиякуми соли равон дар шањруноњияњои тобеи љумњурї мавридибаррасї ќарор гирифт ва вазифањобарои оянда мушаххас карда шуд.

Таваљљуњи асосї ба истифо-даи пурсамари заминњои корам,хусусан заминњои обї, рўёниданиду ва зиёда њосил, таъминифаровонию арзонї дар бозориистеъмолї, захира кардани маводи

Эмомалї РАЊМОН:

«Фаровонию арзонї дар бозори истеъмолї таъмин карда шавад!»

ѓизої, сўзишворї ва хўроки чорвобарои зимистон зоњир карда шуд.

Дастур дода шуд, ки «аз солиоянда дар заминњои обї танњотухмињои хушсифати ѓалла кишткарда шавад, то ки аз њар гектар накам аз 50 сентнер њосил ба дастояд». Таъкид гардид, ки «дар сура-ти кишти ѓалла дар 200 њазор гектарзамини обї ва ба њисоби миёнарўёндани 50 сентнерї њосил 1 мил-лион тонна ѓалладона љамъоварїмешавад, ки ин ба 90 фоизи тала-боти бозори дохилї баробар аст ваин бе назардошти њосил аз замин-њои лалмї».

-Васеъ ба роњ мондани киштитакрорї ва рўёндани 2-3 њосил аззаминњои обї омили муњими таъ-мини амнияти озуќавории кишвараст, - таъкид дошт Сарвари давлатЭмомалї Рањмон ва ба масъулинисоња доир ба тезондани корњо дарин самт ва босамар истифода бур-дани ваќти барои ин кор боќимондасупоришњои мушаххас дод.

Ба масъулини давлатї дастурдода шуд, ки ташаббусњои ибрат-бахшу судманди соњибкорон, хусу-сан соњибкорони истењсолиро ња-маљониба дастгирї намуда, бабунёди љойњои нави корї мусоидатнамоянд.

Супоришњои мушаххас њам-чунин доир ба бунёди корхонањоинави коркарди мањсулоти кишо-варзї ва афзун намудани иќтидорисодиротии кишвар дода шуд.

Президенти кишвар ЭмомалїРањмон бо ёдоварї аз хисоротизиёди офатњои табии имсола ва та-лаф ёфтани 12 кас ба масъулинбарои вусъат додани корњои соњил-мустањкамкунї ва босамар исти-фода бурдани маблаѓњо ва техни-каю механизмњои људошуда дасту-ру њидоятњо дод. Аз роњбаронишањру ноњияњо бори дигар талабкарда шуд, ки ќабули шањр-вандонро дуруст ба роњ монда, ар-зу шикояти онњоро шунаванд ва бадодашон бирасанд.

Президенти кишвар ЭмомалйРањмон аз афзоиши љинояту ќонун-шиканї дар миёни љавонону нав-расон изњори нигаронї карда, доирба таќвият додани таълиму тарбияинасли наврас супоришхои мушах-хас дод ва њамчунин падару мода-ронро ба эњсоси масъулияти

баланд дар парвариши фарзандонњидоят намуд.

Нигаронї, њамчунин аз кам на-шудани ќонуншиканї дар таќси-моти замин барои сохтмони ман-зили истикоматї изњор карда шуд.

Сарвари давлат ЭмомалїРахмон бори дигар ањли нишаст вакулли мардуми кишварро бофарорасии моњи шарифи Рамазонтабрику тањният гуфта, нафаронисарватманду саховатпешаро бакўмаку дастгирии мискинон,ятимону бепарасторон, маъюбон,пирону барљомондагон, мусо-фирон ва дигар табаќањои ниёз-манди ањолї хидоят кард.

Сарвари давлат ЭмомалїРањмон њамчунин њисоботи раи-сони шањру нохияњо ва масъулинидахлдори љумњуриявиро шунида,барои ислоњикамбудињои љойдош-та супоришхои мушаххас дод. Азљумла дастур дода шуд, ки тавас-сути таъмини бозор бо молхоиарзону фаровон аз болоравиисунъии нархи мањсулоти ѓизої дармоњи шарифи Рамазон пешгирїкарда шавад.

Аз роњбарияти Кумитаи оид бакорхои дин ва Шўрои уламои љум-њурї талаб карда шуд, ки дар ми-ёни ањли тиљорат корњои фањ-мондадињиро васеъ ба роњ монанд,тибќи онњо дар ин моњи шарифнархњоро на ќимат, балки арзонбояд кунанд.

www.prezident. tj

Нимаи дуюми рўзи 19 июли соли 2012 Президентикишвар Эмомалї Рањмон дар шањри Вањдат бо роњбаронумутахассисон ва фаъолони шањру ноњияњои тобеиљумњурї машварати корї доир намуд.

АЗ ФАЪОЛИЯТИ САРИДОРАИ ГЕОЛОГИЯ ДАР НИМАИ АВВАЛИ СОЛИ 2012њои пармакунии чоњњо иљрогардид.

Наќбгузарї дар давраи њи-соботї иљро нагардидааст.

Саридораи геология бамаблаѓи 1 558 619,0 сомонї бабуља андоз супорида, аз буљањамагї 1 645 460,0 сомонїмаблаѓ гирифтааст.

Нишондодњоиистењсолии корхонањои

зертобеъ:Экспедитсияи комплексии

геологии Ќайроќќум дар 6объекти аз њисоби буљетмаблаѓгузоришаванда ва 19объекти шартномавї корњоигеологиро ба сомон расонид.Аз љумла, дар корњоиљустуљўї-арзёбии тиллоиДаштї њоло корњои сањрої оѓозшуда, 6 хандаќ тоза ва барои

Page 2: Ганч 7 1 - geoportal-tj.orggeoportal-tj.org/ru/images/news/news_papers_7_july_2012.pdf · Дар љаласа Насимов Сулаймон Султонович, ки пештар

2Ганљ

№ 7, июли 2012ДАСТОВАРД

тарконидан шпурњо пармакарда шудаанд. Дар хусусиИктишофи даќиќи ќисматиљанубу ѓарбии кониЗарнисори Шимолї лоињаомода аст ва корњои Шарт-номавї оѓоз карда мешаванд.

Оид ба љустуљўи даќиќитилло дар майдони маъданииОшоба» ба маблаѓи 5 њазорсомонї ќисми геологї- методиилоиња ба итмом расидааст ватањияи дигар ќисмњои лоињадавом дорад.

Пешбурди кадастридавлатии об дар обанборњоиСирдарё ва Зарафшон дардавраи солњои 2012-2016 дарљараён буда, ченкунии сатњиобњои зеризаминї – 653 дар482 чоњ иљро карда шуда, азин чоњњо 89 намуна гирифташудааст. Дар 10 чоњ мушо-њидаи такрорї гузаронидашудааст;

Дар объекти Хадамотидавлатии мушоњида аз рўиравандњои хатарноки геологїдар вилояти Суѓд дар солњои2010 – 2012 мушоњидаи реви-зионии объектњои хољагии халќаз рўи дархостњо -7 дархост,мушоњидаи нишонањо – 144ченкунї, мушоњидаи даќиќимуњандисї-геологї дар миќёси1:25000 – 5,1 км2, аксбардориитопографии мањал (1:2000) –5,0 км2, , љойгиркунии нишонањо– 35 нишона, намунабардорїаз шурфњо – 18 адад ба сомонрасонида шудааст.

Нисбати омўзишигеоэкологии махлутнокшавиимуњити табиии шањрњоиХуљанд, Чкаловск, Ѓафуров ваЌайроќќум дар миќёси1:50000 корњои намунагириибиохимиявии растанињо,намунагирии хок оид ба мављу-дияти моддањои органикї,намунагирии тањшинњо,намунагирии гидрохимиявииобњои зеризаминиву рўи-заминї иљро шудаанд.

Корњои сањроиишартномавии иктишофиќаблии зуњуроти гаљсанги Кимва конњои регу шаѓали Регис-тон давом доранд. Иктишофиќаблии регу шаѓал ва гилхокиМукурсой аз сабабимаблаѓгузорї нашудани корњобоз дошта шудаанд.

Корњои пармакунї бо усулироторї – 735 м. тулї ва бо усулизарбазанї-танобї – 384 м. тулїиљро карда шудаанд. Дар сехисангмайдакунии корхона 1795намуна коркард карда шудааст.Дар Лабора-тория бошадташхиси 165 мазњаки обгузаронида шудааст,

Экспедитсияи иктишофигеологии Моѓиён дар 3объекти аз њисоби буљетмаблаѓгузоришаванда ва 5объекти шартномавї корњоигеологиро ба сомон расо-нидааст. Аз љумла, љустуљўидаќиќи тилло дар њудудимайдони маъдании «Пастиф»ба маблаѓи 8 њазор сомонїкоркарди маводњои сањрої,омодасозии харитањои геологїва воќеии миќёси 1:10000,гузаштани хандаќњо вахатсайрњои љустуљўи кофтуко-

вии миќёсњои – 1:10000 иљрокарда шудаанд. Љустуљўидаќиќи тилло дар ќисмиаллохтонии рўйпўшиминтаќавии Зарафшон бамаблаѓи 14 њазор сомонїкоркарди маводњои бойгонї,тартиб додани намунањоигурўњї, корњои тањлилї ваомодасозии наќшаи намуна-бардории рўизаминї иљрогардиданд. Дар хати иктишофиХХ – ХХ пармачоњи № 20 божарфи 135 м ва дар хати ХIХ -ХIХ пармачоњи № 21 бо жарфи140 м. парма карда шудааст.Дар натиља минтаќаи маъданииѓафсиаш 55,5 м бо файзнокии1,6 г/т тилло муайян гардид, кибо брекчияњои таѓирёфтаалоќаманд мебошад.

Дар нимсолаи якум даробъект корњои хатсайрњоикофтуковї – 15 км., гузаштанихандаќњо – 200 м3. , гузаштанипармачоњњо –275 м. тулї,бурришњои механикї–400 м3 ,гирифтани намунањои бороз-давї – 200 адад ва намунањоаз пармачоњ– 200 м. анљомёфтаад.

Њамчунин корњоиљустуљўї-арзёбї дар майдонимаъдани флюорити Ќазнокдар љараён аст. Дар ин объектба маблаѓи 29 њазор сомонїкорњои лоињакаширо ба анљомрасонида, аз моњи апрели солиљорї ба корњои сањрої оѓознамудаанд ва айни замон 3км.т. хатсайрњои кофтуковї баиљро расидаанд

Корњои омўзишии геологїдар наќби Шањристон. Дармўњлати њисоботимутахассисони корхона корњоизеринро ба иљро расониданд.Њуљљатгузории наќб аз самтишимол – 162,0 м; аз љануб – 60м, њамагї 222 м. Аз наќб 74 ададнамунањои геохимиявї гириф-та шудааст. Аз моњи июн гурўњигеологии наќби «Шањристон»ба тартиб додани њисобот оѓознамудааст. Корњои шартномавїдар объектњои зерине, ки бамаблаѓи 339,5 њазор сомонїиљро гардида, ба анљомрасидаанд. Бо КМ «Зараф-шон» дар ним-солаи аввалкорњои парма-кунии чоњњо -1760 м., омо-дасозии май-

донњои пар-мачоњњо –917м3- ба анљомр а с и д а а н д .Њ а м ч у н и н ,лабораторияиэкспедитсия бамаблаѓи 10,2њазор сомонї,бо ЉДММ«Ширкати Сохт-мон-100» бамаблаѓи 11,3њазор сомонїва Идораидавлатии хоља-гии оби шањриПанљакент бамаблаѓи 9,8њазор сомонїкорњоро иљронамудааст.

Экспедитсияии к т и ш о ф иг е о л о г и иЉ а н у б и

Тољикис-тондар 3 объекти азњисоби буљетмаблаѓгузоришаванда ва 8объекти шартномавї корњоигеологиро ба сомон расони-дааст. Корњои буљавї даробъектњои зерин, ки ба маблаѓи113 њазор сомонї иљро гар-дидаанд ва асосан корњоикамералиро дар бар мегиранд,ба анљом расидаанд. Аз љумла,корњои љустуљўї-арзёбї дарзуњуроти сурбу рўњи Ёкунљ бамаблаѓи 66 њазор сомонїкорњои камералї гузаронида,айни њол корхона роњи байнидењаи Помдара ва зуњуротиЁкунљро барќарор кардаистодааст.

Гузаронидани корњоиљустуљўию харитасозии наќбиЧормаѓзак аз ќисмати шимолї– 1632м. ва аз љанубї – 1554м.њуљљатгузорї шудааст. Наму-нањои гирифташудаи геохи-миявї дар КВ «Лабораторияимарказї» барои тањлилиспектралї супорида шудаанд

Дар мавзеи љустуљўитиллои обрўфт дар фосилаибайни дарёњои Чашмаи Латифва Шоњкамон 7 хандаќ боњаљми 300 м.3, 3 шурф (10 м.)кофта шуда, 19 адад шлих, 68адад намунаи бороздавї ва 3адад нуќтавї гирифта шудаанд.Ба маблаѓи 17 њазор сомонїтартиб додани харитањои гео-логии гуногунмиќёс, навиштанибахшњои сохти геологииминтаќа, тањлил ва љамъбастикорњои пешина давом ёфтаистодааст.

Аз рўи корњои шартномавїдар давоми шаш моњи солиљорї экспедитсия дар иншоотиНБО-и Роѓун кофтани парма-чоњњо бо усули колонкавиро дарњаљми 620 метри тулї бамаблаѓи 497 830 сомонї баиљро расонидааст. Корњоиљустуљўї геологї ва љус-туљўї-арзёбї дар зуњуротивараќсангњои сўзандаиКангурт ва Гаровутї аз сабабимаблаѓгузорї нашуданбоздошт шудаанд. Фармоиш-гар КВД «Нафтугаз ва ангишт»мебошад. Дар иншооти НБО-иБойѓозї мутахассисоникорхона корњои вобаста бамушохидањои экзогении

равандњои геологиро аз соли2011 то њоло бурда истодаанд.

Лоињаи Иктишофи ќаблиитиллои пошхўрда дарзуњуроти Сангвори Боло ваКорњои љустљўї-арзёбї дарбайни дењањои Лољирк ваАрзинг дар Шўрои илмї-техникии Саридора баррасїшуда, мувофиќа шудааст. Азсабаби људо нашудани маблаѓкорњо дар ин объектњо оѓозкарда нашудаанд.

Њисобот аз натиљаи корњоиИктишофи ќаблии зуњуротирегу шаѓали Дењќонобод-4барои баррасї ба ШИТ-иСаридора пешнињод шудааст.Корњои пармагарї дар мавзеисохтмони пули автомобилгардидарёи Панљ дар њудуди ноњияиШўрообод бо усули зарбазанїтанобї 75 м. тулии иљро кардашуд а а н д .Эк сп еди т с и яииктишофи геологии Помирдар 2 объекти аз њисоби буљетмаблаѓгузоришаванда ва 3объекти шартномавї корњоигеологиро ба сомонрасонидааст.

Аз љумла, љустуљўи даќиќифулузоти камёфт (тантал)дар Помир ба маблаѓи 15њазор сомонї лоињаигузаронидани корњои љустуљўидаќиќи фулузоти камёфт(тантал) тартиб дода шуда, дарШИТ-и Саридора њимоягардид. Корњои ташкилї бароихариди мавод ва сафар-баркунии кормандон ба мавзеиНамадгут ба сомон расиданд.Дар ин объект гузаштанихандаќ, гирифтани намуна вааксбардории геологии миќёси1:2000 дар назар дошташудааст..

Корњои љустуљўию арзёбииашёи аллюминийдор дарњудуди пањншавии љинсњоикристалии серияи боршит бамаблаѓи 1,8 њазор сомонї вагирифтани намунаи технологиинимсаноатии барнома тартибдода шуд.

Мукотиба бо институтиВАМИ (ш. Санкт – ПетербургиРоссия) баргузор гардид. Азтарафи институт сметаи корњопешнињод карда шуд, ки бамаблаѓи људогардида дар соли2012 баробар наомад.

Њоло дар мавзеи Курговадбо маќсади гузаронданиташхиси технологии лабора-торї намуна дар њаљми 1500 кгљамъоварї карда шуд ва даррўзњои наздик ба шањриДушанбе ба КВ « Лабораторияимарказї» оварда мешавад.Нигоњдории осорхонаигеологї ба маблаѓи 12,5 њазорсомонї харљ шудааст.

Аз љумла корњоишартномавї,корњои иктишофигеологї дар зуњуроти маъ-дани ќалъагии Пасируд айнизамон тартиб додани њисоботифосилавї бо њисобї намуданизахирањои маъдани ќалъагї вадигар металлњои дар ин объектмављуд буда, аз рўикатегорияњои С

1 ва С

2 идома

дорад. Натиљањои ташхисихимиявии намунањоибороздавї, карни (азпармачоњњо) ва технологї, кибарои тањлил гузаронидан ба

Чин ирсол гардида буданд, бакорхона пешнињод кардашудаанд.

Љустуљўи даќиќ дарзуњуроти сурмаи Сулистиккорњои камералї гузаронидашудаанд. Намунањо бамиќдори 227 адад аз ташхисилабораторї гузаронидашуданд. Натиљањои зерин бадаст омаданд: -сурма - 0.2-2 %,тилло 7г/т.

Иктишофи ќаблиизуњуроти никели Хукаскорњои камералї аз натиљаикорњои гузаронида шудаи соли2011 ба итмом расонидашуданд. Дар Иктишофи ќаб-лии пањлўи Шимолии минта-ќаи Сидеритии зуњуротиЯкљилва корњо аз сабабинабудани маблаѓ муваќќатанбоздошт гардидаанд. Даробъекти «Иктишофи ќаблииашёи сементии Чакагї бошад,як ќатор корњо аз ќабилигузаштани хандаќњо – 35м.,пармакунии колонкавї– 70м.,гирифтани намунањои бороз-давї– 10 мањак, гирифтанинамунањои карнї – 20 мањак,гирифтани намунаи технологї– 1 мањак, иљро карда шудаанд.

Иктишофи ќаблиизуњуроти зардхоки ТеппаиСамарќандии корњо аз сабабимаблаѓгузорї нашуданмуваќќатан боздошт гарди-даанд. Дар объекти љустуљўидаќиќ дар кони мармардориЛангар бо ширкати ЉДММ«Лангар» ќарордод дар хусуситартиб додани лоињаю сметаикорњои геологї ба имзо расид.Лоиња дар Шўрои илми-тех-никии Саридора њимоя кардашуд.

Экспедитсияи гидро-геологии Љанубї дар 3объекти аз њисоби буљетмаблаѓгузоришаванда ва 3объекти шартномавї корњоигеологиро ба сомонрасонидааст.

Аз љумла, Кадастридавлатии об дар мўњлатињисоботи коркарди маводњоиљамъшудаи сањроии соли 2011идома дода шуд. Дар ин муддат89 намунаи об бароигузаронидани тањлили химиявїба КВ «Лабораторияи мар-казї» фиристода шуд.

Дар хадамоти давлатиимушоњида аз рўи равандіоихатарноки экзогенї геологїмутобиќи супоришњои ЊЉТ ваСИГ ва дархостњо мушоњи-дањои муњандисиву геологї дар32 дењаи НТЉ, ВМКБ,вилоятиХатлон гузаронида шуд вахулосањо пешнињод шуданд.

Тибќи омўзиши башорат-дињандањои заминљунбїњамчун усули пешгўї мушоњи-дањои рељавии башорат-дињандањои заминљунбї даробъектњои Мўъминобод, Яврозва Тавилдара мутобиќиталаботи лоиња идома доранд.

Љустуљўи обњоизеризаминї барои бо обинўшокї таъмин намуданимуассисањои соњаи маориф,тандурусти ва иљтимої дарвилояти Хатлон ва НТЉ (2007-

АЗ ФАЪОЛИЯТИ САРИДОРАИ ГЕОЛОГИЯ ДАР НИМАИ АВВАЛИ СОЛИ 2012(Аввалаш дар сах 1)

Page 3: Ганч 7 1 - geoportal-tj.orggeoportal-tj.org/ru/images/news/news_papers_7_july_2012.pdf · Дар љаласа Насимов Сулаймон Султонович, ки пештар

3Ганљ

№ 7, июли 2012

2015) як пармачоњ дар ноњияиВосеъ парма карда шудааст.

Корњои шартномавиитад›и›оти муіандисї-геологїва гидрогеологї дар мавзеикўли Сарез бо корфармо оидба иљро ва њаљми корњои сањроїбарои соли 2012 гуфтушунидрафта истодааст.

Экспедитсияи љустуљўигеологї ва аксбардорї дар 3объекти аз њисоби буљетмаблаѓгузоришаванда ва 6объекти шартномавї корњоигеологиро ба сомон расо-нидааст. Корњои љустуљўїбањодињии тилло дармайдони Варзоб-Ромит,минтаќаи Харангони Болољараён дорад. Коркардимаълумотњои љустуљўию геохи-миявї, тартиб додани харитањова ороишоти наќшавї ба ичрорасонида шудаанд. Дар натиљаду чисми тиллодор људо кардашудааст. Файзнокии миёнаитилло дар зуіурот 3.09г/т –ро(таілили тиллоспектралї)ташкил медињад.

Дар мавсими имсолагузаштани 1 пармачоњ божарфи 160 м. дар назар аст.Њамагї дар зуњурот 3 пармачоњдар назар дошта шудааст.

Љустуљўи кони тилло дарконгломератњои тиллодоридавраи юраи ТољикистониМарказї ва Љанубу ѓарбї дарин муддат корњои зериникамералї сохтани колонкањоистратиграфї аз руи натиљаимаълумотњои хандаќњои ќитъаиШинг ва Тошќутан ба иљро раси-даанд. Тартибдињии наќшањоинамунабардории ќитъањоиномбаршуда, тањияи њисоботиахбороти доир ба натиљањоикорњои иљро шуда оѓозгардидааст.

Оид ба корњои љустуљўиюарзёбї дар зуњуроти оњаниКуњандара лоиња дар ШИТ-иСаридора њимоя карда шуд.Гурўњи мазкур пас аз боздидиобъект бо намояндагони Сари-дора ба кор сафарбар кардамешавад.

Сохти геологї ва канда-нињои фоиданоки ЉумњурииТочикистон дар давраињисоботї хулосабарории ма-водњои геологї оид ба мавзўњои«Стратиграфияи палеозоиДарвоз ва Помир»,«Стратиграфияи палеозой вамезо-кайнозоии Ќаромазор вамавзеи Мевагул (Моѓолтау)»,«Пайдоишњои интрузивииПомир» идома ёфта истодаанд.Дар боби канданињоифоиданок бошад фаслиметаллњои сиёњи Тољикистон,аз љумла, титан ва ванадийроомодаи чоп намуда истодаанд.

Маркази додањои улумизамин корњои зеринро баанљом расонидааст. Раќами-кунии 34 адад харитањоимиќёси гуногун ва даровардонитаѓйирот дар 2-адад харитањоиШимоли Тољикистон миќёси1:100000 ва 1:200000.Коркарди 63 адад харита ва550 адад маводњои гуногунидигари геологї.

Тибќи корњои шартномавїиктишофи ќаблии ќитъаиШарќии кони ангишти Зиддї

дар нимсолаи аввали соли2012-ум корњои коркард ва сох-тани харитаи геологии ќитъаиШарќии кони ангишти Зиддї бобуришњои геологї дар миќёси1:2000 (50%) ва тасвирихаритаи накбіои кўіи дар шаклиэлектронї ба анљомрасидаанд:

Корњои љустуљўї-арзёбїдар зуњуроти соњили чапикони мармари Кабутї пас азнавиштани таќриз њисоботбарои баррасї дар ШИТ-и Са-ридора пешнињод кардамешавад.

Корњои шартномавї боЉДММ «Саљљодаи Анзоб»,«Вањдат Хуалун», «Хишти ав-вал» , «Зароб», «Бунёдгар-2010», «Ганљи Вахш»,«ХокиВањдат»,«Сангреза-плюс»,«Бунёдгар», «Регу шаѓалиРегар» ва «РР» доир баомузиши захираи маводисохтмонї корњо ба иљрорасидаанд.

Экспедитсияи геофизикииљанубї дар 4 объекти азњисоби буљет маблаѓ-гузоришаванда корњоро басомон расонид. Корњои буљавї

ба маблаѓи 37,5 њазор сомонїиљро гардида, асосан корњоикамералиро дар бар мегиранд.

Омўзиши алоќаи байнитаѓйирёбии параметрњоигеофизикї вобаста азљунбишњои ќишри замин(љустуљўи нишонањои пеш аззаминљунбї) дар машќгоњипрогнозии Ѓусѓарф, даробъекти зикршуда корњоиомўзишї бо асбобњоисейсмикии СМ-3, ОСП-2М ваССР-3М давом дода шуданд.

Фењристи маълумотњоисейсмикии љоњњоипармашуда дар ЉанубииЃарбии Тољикистон дарсолњои 2008-2011 љой доданимаълумоти корњои сейсмикїдар хотираи компютер давомдорад. Сохти геологииминтаќаи Њисор дар миќёси1:50000 аз рўи маълумотњоигеофизикї, тањлилињисоботњои геофизикї вагеологї идома дорад. Бобњоиомўзиши геологї-геофизикї ватањлили стратиграфї-литологї

омода ва ба хотираи компютерљой дода шудааст.

Љамъбасти маълумотњоигеологї ва геофизикї оид бакорњои геофизикї гузаронидашуда дар ќисми љанубииминтаќаи Вахш дармиќёси1:50000» маълумоти 9њисобот тањлил шуд. Боби«Омўзиши геологї-геофизикї»ба анљом расид ва дар хотираикомпютер љой дода шуд. Дартавсифи петрофизикииљинсњои кўњї ва комплексњоистратиграфии ќисми Љанубуѓарбии Тољикистон Омўзиш ватањлили њисоботњои геофизикїоѓоз шудааст.

Экспедитсияи иктишофигеологии сангњои ќиматбањова ороишї дар 4 объекти азњисоби буљет маблаѓгузо-ришаванда корњои геологироба сомон расонидааст.

Дар иктишофи пешакї даруфуќњои поёнии корундиаълои кони Барфї ва корњоиљустуљўї дар самти ЉанубуШарќї дар солњои 2010-2015корњои омодагї гирифтанбарои иљрои корњои сањроїрафта истодаанд. Тамоми

таљњизотњои корњои кўњї баминтаќа расонида шуданд ваминтаќа бо маводњои лозимиииљроиши корњо таъминшудааст.Аз сабаби номусоидиибоду њаво дар ин минтаќакорњои ба наќша гирифташудаба пуррагї оѓоз нашудаанд.

Корњои љустуљўї ваљустуљўи даќиќи сангњоихудљилло дар Љанубу-ЃарбиПомир хатсайрњои љустуљўї бомушоњидаи радиометрї-70км т,кандани хандаќ -40м3 ,намунагирии штуфї (лахтимаъдандор) -8адад иљрошудаанд.

Љамоварии маълумот оидба зуњуротњои сангњоиќиматбањо ва орооишї дармавзеи Помири гарбї вахулосабарорї нисбатиобъектњои ояндадор бамаќсади гузоштани корњоидаќиќи геологї дар ин муддатба маблаѓи 8800 сомонї корњоидаќиќи геологї ба иљрорасонида шудааст. Дар рўзњоиназдик барои гузаронидани

корњои ревизионї геологњо басањро сафарбар кардамешаванд.

Корњои сањрої љустуљўииарзёбї оид ба сангњои рангадар ноњияи Њисор аз рўилоиња дар нимаи дуюми моњииюн оѓоз ёфтанд ва дардавраи њисоботи хатсайрњоиљустуљўї бо мушоњидаирадиометрї - 1 8 км , к орњоит опомар кшейдерї - 1 , 4 г а ,аксбардориигеологї-0,003км2,кандани хандаќ -78м3

,гузаштани бурриш -11м3 иљрокарда шудааст.

Экспедитсияи иктишофигеологии ашёи радиоактивїдар объекти аз њисоби буљетм а б л а ѓ г у з о р иш а в а н д а ииктишофи ќаблии кони Хонаќова Паридан корњои геологироба сомон расонидааст. Айнизамон барќарорсозии роњ васохтмони анбори маводитарканда идома дорад.

Лабораторияи марказї дардавраи њисоботи 17 коритањлили лабораториро бароикорхонањои гуногун тариќишартномавї ба маблаѓи 23,1

њазор сомонї ба сомонрасонидааст.

Дар Комиссияи давлатиизахирањо корњои буљавї бамаблаѓи 30 њазор сомонї вашартномавї – 34,8 њазорсомонї ба анљом расидаанд.КДЗ 17 њисоботи иктишофигеологї ва бозњисобкуниизахирањои канданињоифоиданокро аз экспертизаидавлатї гузаронидааст.

Дар давраи њисоботї корњооид ба муњофизати мењнат ватехникаи бехатарї даркорхонањои воњидї тибќитартиби муќарраршуда ванаќшањои пешбурди корњо ваталаботи бехатарии корњоииктишофи геологї ба роњмонда шудааст.Аз аввали солиљорї дар системаи Саридораигеология ягон њодисаи нохуш,риоя накардани талаботињифзи мењнат ва ќоидањоидохилии корхонањо ба ќайдгирифта нашудааст. Корњоииктишофи геологї, пармакунїва наќбгузарї тибќи талаботисистемаи идоракунии муњо-

физати мењнат (СИММ),стандартњои бехатарї васанадњои меъёрию њуќуќиидигари амалкунанда бароњмонда шудаанд.

Корхонањои воњидї дар 6моњи соли 2012 маљмўичорабинињо оид таъмирї-барќарорсозї, њифзи мењнат,техникаи бехатарї ва ќоидањоибехатарии зиддисўхторротањия карда, барои гузаро-нидани ин чорабинињо дарњаљми умумї 348 298 сомонїмаблаѓ харољот кардаанд.

Боиси таассуф аст, ки дар 6моњаи соли 2012 фоизи пастикоршоямї ва истифодабариитаљњизоту дастгоњњо вавоситањои наќлиётї ба чашммерасад. Аз 139 адад восита-њои наќлиётї њамагї 62 ададкоршоям буда, санљишитехникиро гузаштаанд. Аз 13адад техникаи заминковї 10адад коршоям мебошад. Аздастгоњњои пармакунї њамагї29 ададаш коршоям буданд.Яъне њамагї 58,3 %-и дастгоњ-њои мављуда истифодамешаванду халос. Дар баъзекорхонањо истифодабариисамараноки дастгоњњои парма-кунї ба роњ монда нашудааст.Бояд ќайд намуд,ки дар Экспе-дитсияи иктишофи геологииПомир аз 6 адад дастгоњи пар-магарї њамагї 2-тоаш коршояммебошад,ки онњо низ дардавоми сол пурра истифодабурда намешаванд ин њолатхело ташвишовар мебошад.Дар экспедитсия дар давоми 6мох њамагї 77 м. корњои пар-макуни иљро гардидаст,ки инќобили ќабул буда наме-тавонад. Инчунин дар КВ«ЭИГМ» дастгоњи пармакунииУКС-22 зиёда аз як сол дарњолати бекорї ќарор дошт.Чунин њолатњо дар дигаркорхонањо низ ба назармерасанд.

Ба вазъи мушкили молиявїнигоњ накарда, корхонањои во-њидї дар давраи сипаришудабарои корњои таъмирї-барќарорсозии техникавутаљњизоти иктишофи геологїмаблаѓњои муайянро људонамудаанд

Бо супориши ЊукуматиЉумњурии Тољикистон дархамаи корхонахои Саридоранаќшаи азнавтаљњизониивоситањои наќлиётї бароиистифода бурдани гази моеътартиб дода шудааст вагузариш ба ин навъисўзишвори аз рўи наќшаи та-њияшуда амалї гардида исто-дааст.

Саридора аз њисобимаблаѓњои асосии мутамарказ,ки аз Буљети давлатї људо кардамешаванд, техника ва таљњи-зотњои зеринро аз ќабилидастгоњњои барќтавлидкунанда,компрессорњо, перфораторњо,таљњизот барои бор намуданиљинсњои кўњї ва таљњизот бароибаровардани љинсњои кўњї бамаблаѓи 369,4 њазор сомонїхаридорї намуда, бакорхонањо барои

(Давомаш дар с.4)

АЗ ФАЪОЛИЯТИ САРИДОРАИ ГЕОЛОГИЯ ДАР НИМАИ АВВАЛИ СОЛИ 2012

ДАСТОВАРД

Page 4: Ганч 7 1 - geoportal-tj.orggeoportal-tj.org/ru/images/news/news_papers_7_july_2012.pdf · Дар љаласа Насимов Сулаймон Султонович, ки пештар

4Ганљ

№ 7, июли 2012

истифодабарї пешнињод намуд.Дар назди Саридора Муассисаи

давлатии «Маркази таълимї, бозомўзїва такмили ихтисоси кадрњои Саридораигеологияи назди Њукумати ЉумњурииТољикистон» фаъолият дорад, ки аз рўи14 намуд касбу њунар мутахассис омодаменамояд, дар 6 моњи соли љорї њамагї14 нафар хонандагон соњиби касби«Мошинисти дастгоњи пармагарї»шуданд. Дар аксарияти корхонањонорасоии мутаххасисони таркиш-гар,пармагар,мушоњида карда меша-ванд. Сардорони корхонањоро зарур астбарои тайёр намудани чунин мутахас-сисон бо муассисаи мазкур њамкорїнамоянд.

Дар шашмоњаи аввали соли 2012барои такмили ихтисос ва омўзишикурсњо 2 нафар кормандони љавониСаридора дар мамлакати Финляндия вадар курсњои омўзиши GIS 6 нафар бомаблаѓгузории Хадамоти геологииФинляндия дар Љумњурии Ќазоќистоништирок доштанд.

Саридораи геология бо супоришиЊукумати Љумњурии Тољикистон бо сеширкати хориљї, ки хоњиши гуза-ронидани омўзиши геологии зуњуротњоигуногуни сарватњои таббииро бо љалбимутахассисони тањљої доранд,гуфтушунидњо гузаронидааст. Айнизамон лоињаи фармоиши ЊукуматиЉумњурии Тољикистон барои доданииљозатнома ба ЉДММ «Кони Нур» оидба омўзиши геологии зуњуроти тиллоиУќобхона ва Пиндари ноњияи Айнї дарбаррасии вазоратњои дахлдор ќарордорад ва лоињаи фармоиши ЊукуматиЉумњурии Тољикистон барои доданииљозатнома ба ЉСК «Њашт њолатифосфоритњо» оид ба омўзиши геологиизуњуроти фосфорити Ѓузн ва Боѓчечакиноњияи Исфара ва барои доданииљозатнома ба ЉДММ «АМР» оид баомўзиши геологии зуњуроти ангиштиДаштиљуми ноњияи Шўрообод дарбаррасии Њукумати Љумњурии Тољикис-тон ќарор дорад.

Дар марњилаи њисоботї Саридораигеология ба баррасии ЊукуматиЉумњурии Тољикистон тариќи Вазоратикорњои хориљї лоињаи Ёддошти тафоњумоид ба њамдигарфањми байни Вазоратињифзи муњити зисти табиии Украина ваСаридораи геологияи назди ЊукуматиЉумњурии Тољикистонро пешнињоднамуд, ки он маъќул дониста шуд. Боширкати австралиягии «Макромайн»шартномаи њамкорї ба имзо расондашуд, ки дар натиља 8 адад иљозатномаи

барномаи Макромайн дастрас шуда ба20 нафар кормандони Саридораигеология курси омўзиши барномаиМакромайн аз љониби ширкати мазкурташкил карда шуд.

Дар давраи њисоботї инчунинЁддошти тафоњум байни Саридораигеологияи назди Њукумати ЉумњурииТољикистон ва Идораи геологияиангишти музофоти Хэнани ЉумњурииХалќии Хитой њангоми сафари расмииПрезиденти Љумњурии ТољикистонЭмомалї Рањмон ба Љумњурии ХалќииХитой ба имзо расид.

Инчунин Саридораи геология дарасоси Ёддошти тафоњум байниСаридораи геологияи назди ЊукуматиЉумњурии Тољикистон ва ИнститутиФедералии илмњои геологї ва захирањоитабиии Љумњурии Федеративии Олмон, кидар сафари расмии ПрезидентиЉумњурии Тољикистон, Љаноби Олї,мўњтарам Эмомалї Рањмон баЉумњурии Федеративии Олмон имзо шудабуд, бо намояндагони ИнститутиФедералии илмњои геологї ва захирањоитабиии Љумњурии Федеративии Олмонвохўри гузаронида, Протокол ба имзорасонид.

Барои такмили ихтиссос ва омўзишикурсњо 2 нафар кормандони љавониСаридора дар мамлакати Финляндия вадар курсњои омўзиши GIS 6 нафар бомаблаѓгузории Хадамоти геологииФинляндия дар Љумњурии Ќазоќистон ва1 нафар дар Љумњурии Халќии Хитойиштирок доштанд.

Саридораи геология дар нимсолаиаввали соли 2012 ба хона-интернатњои

пиронсолону маъюбону кўдакон,муассисањои махсуси иљтимої бамаблаѓи умумии 15 652 сомонїїкўмакњои якваќта расонидааст.

Ќарориљаласаи њайати мушовараиСаридораи геологияи назди

Њукумати Љумњурии Тољикистон

аз 13 июли соли 2012 ш. Душанбе

Њайати мушовараи Саридораигеологияи назди Њукумати ЉумњурииТољикистон маърўзаи муовинисардори Саридора МањмадалиевАбдусалом Ѓуломовичро, ки азтањлили маводњои аз сохторњоизертобеъ ва шўъбањои Саридораигеология барои давраи њисоботїпешнињод шудаанд ва мулоњизањоимузокирачиёнро ба инобат гирифта,ќарор мекунад:

1 Фаъолияти Саридораи геологияиназди Њукумати Љумњурии Тољикистондар нимаи аввали соли 2012ќаноъатбахш њисобида шавад.

2.. Ба њамаи роњбарони корхонањоизертобеъ супориш дода шавад, кипешнињоди лоињањоро барои баррасїдар ШИТ-и Саридора тибќи талаботидастурамал оид ба тањияи лоињањоииктишофи геологї ба роњ монда,ќисми геологию методии лоињаро азќисмати истењсоли техникии он танњодар марњилањои иктишофи ќаблї вадаќиќ људо намоянд

3.Ба сардорони КВ «ЭИГП»,«ЭКГЌ», «ЭИГЉТ», «ЭИГСЌО»,супориш дода шавад, ки барои ташкилнамудани шўъбаи истењсолиютехникї ва таъмин намудани ин шўъбабо мутахассисон чорањои фаврїандешанд.

4.Ба сардори КВ «ЭГФЉ» СоњибовТ.С. супориш дода шавад, ки таљњизотигеофизикии барои гузарониданикорњои санљишии инклометрї дарпармачоњњо пешбинишударо пурраомодаи кор намуда, бароигузаронидани санљишњоиинклинометрї бо корхонањо шартномабандад.

5.Ба сардори КВ«ЭИГП»Маруфшоев Ш.М супориш додашавад, ки барои дарёфти њаљмикорњои пармакунї ва таъмиридастгоњњои пармакунї чорањоитаъхирнопазири фаврї андешида,дастгоњњои пармакунї самаранокистифода бурда шаванд.

6.Роњбарони њамаи коррхонањоивоњидї вазифадор карда шаванд, кикорњои сањроиро дар объектњо дарсатњи баланд гузаронида, њар моњмаълумоти муфассалро ба Саридораирсол намоянд.

7. Сардорони корхонањовазифадор карда шаванд, ки корњоиаз њисоби шартномањои дуљонибаиљрошавандаро пурзўр намоянд.

8.Сардорони экспедитсияњо бароисариваќт пардохт намудани муздимењнати кормандон, андозњо ванигоњдории ташкилоти болої (ВСО)чорањои амалї ва зарурироандешанд.

9. Сардорони экспедитсияњовазифадор карда шаванд, киистифодаи маќсадноки маблаѓњои азбуљет људошавандаро таъминнамоянд.

10.Роњбарони корхонањои воњидївазифадор карда шаванд, ки иљроишиќарору супоришњо ва фармоишњоиСаридораро, ки аз натиљаи љаласаињайати мушовара баромаданд,таъмин намуда, аз натиљаи онњо батаври хаттї њисобот пешнињоднамоянд.

11.Назорати иљрои бандњои Ќароримазкур ба ўњдаи муовинони СардориСаридора вогузор карда шавад.

АЗ ФАЪОЛИЯТИ САРИДОРАИ ГЕОЛОГИЯ ДАР НИМАИ АВВАЛИ СОЛИ 2012(Аввалаш дар сах 1,2,3)

Бањри дастгирї ва љалбисоњибкорони ватанї дарсамти истифодабарии ќаъризамин дар нимсолаи аввалисоли 2012 дар Шўрои илмиитехникии Саридораи гео-логия 13 њисобот, яъне дукони оњаксанг, панљ кони гилухок ва шаш кони регу шаѓалбаррасї гардид. Истифодаибосамари ин канданињоифоиданок боиси пешрафтисаноат ва бо љойи кор таъ-мин гардидани зиёда аз ду-сад нафар коргарони ин со-ња мегардад.

Албатта, барои пешраф-ти соњаи геологї таљњизотинавтарини технологї сањмимуњим доранд. Дар ин мав-рид Саридораи геология аз

ЉУСТУЉЎВУ ИКТИШОФМУТАХАССИСОНИ КАСБИРО ТАЌОЗО МЕНАМОЯД

Саридораи геологияи назди Њукумати ЉумњурииТољикистон дар нимсолаи аввали соли 2012 аз рўйи37 лоиња ба маблаѓи 1270181 сомонї ва корњоишартвомавиро аз рўйи 95 лоиња дар њаљми 3505004сомонї иљро намудааст, -гуфт зимни нишастиматбуотї сарвари идора Азим Иброњим

њисоби маблаѓњои асосиимутамарказдар нимсолаиаввали соли 2012 таљњизотбарои бор намудани љинс-њои кўњии LBZ30A, бароикандани љинсњои кўњии 7Y-1150 D - 3 адад ва дастгоњибарќтавлидкунандаи ДЭС-100-ро харидорї намуда, бакорхонањои зертобеи худтаќсим намудааст.

-Тайёр намудан ва даристењсолот кор кардани му-тахассисони соњаи геологиямасъалаи раќами якуммебошад, - иброз намудАзим Иброњим.

Саридораи геология бодонишљўёни фаъоли факул-тети геологияи Донишгоњимиллї мукотибаи доимї

дошта, дар тањсилоти онњоаз љињати моддї кўмакимолиявї мерасонад.

Ба хотири омўзишитехнологияи нави корї 14нафар кормандони Саридо-раи геологї аз курсњои омў-зишї гузаштанд. Бо даст-гирии Хадамоти геологииФинляндия њафт нафар му-тахассисони љавон дар Љум-њурии Ќазоќистон ва ду на-фар дар Финляндия ба омў-зиш фаро гирифта шуданд.

Мутахассисони ин соњањамчун фидоии касби худметавонанд моњњо дур азањли байт дар паи љустуљўигеологї бошанд. Аз ин н рў,дастгирии њаматарафаисоња боиси пешрафт ватараќќии корњои љустуљўйиканданињои фоиданокиљумњурї мегардад.

Б.МИРЗО,«Садои мардум»

№ 93-94 аз 21 июлисоли 2012

Њамзамон сарвариСаридора посух дод, киСаридораи геологиямутобиќи Ќарори Хуку-мати Љумњурии Тољикис-тон, "Дар бораи њисоботидиректори Агентии назо-рати давлатии молиявї вамубориза бо коррупсиядар Љумњурии Тољикистоноид ба рафти иљроиСтратегия мубориза бокоррупсия дар ЉумњурииТољикистон барои солњои2008-2012" аз 29 майисоли 2010, № 267 љињати

КОРРУПСИЯЯКЕ АЗ ХАТАРЊОИ АСОСИИ ЧОМЕА

иљрои бандњои дахлдори"Стратегияи мубориза бокоррупсия дар ЉумњурииТољикистон барои солњои2008-2012" чорањои суд-бахшро анљом додааст.

Мавриди зикр аст, китибќи фармоиши сардориСаридоа аз 6 июли соли2010, № 18-ф БарномаиСаридора оид ба пешгирїва мубориза ба коррупсиябарои солњои 2008-2012ва Наќшаи чорабинињобарои иљрои Стратегияимубориза бо коррупсия

Зимни љамъомади баргузоргардида 26 июлисоли 2012 Азим Иброњим Сардори Саридораигеология, иброз намуд, ки "коррупсия яке азхатарњои асосии љомеа буда, ба пешрафтисоњањои мухталифи њаёти давлату љамъиятхалали љиддї месозад," омадааст дар ПаёмиПрезиденди Љумњурии Тољикистон ЭмомалїРањмон ба Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон.

дар Љумњурии Тољикистонбарои солњои 2008-2012,тартиб дода шуда, аз рўионњо 8 нафар аъзоёникомиссияи доимамалку-нанда љињати мубориза боин падидаи номатлубтаблиѓот мебаранд.

Роњбари СаридораАзим Иброњим тамомироњбарону кормадонимасъули дастгоњи марка-зї ва корхонањои тобеионро вазифадор намуд, кибори дигар санадњоимеъёрии њуќуќиро омўхта,муборизаро бар зиддїамалњои коррупсионї бозњам таќвият бахшанд.

Дар фарљомиљамъомад роњбариСаридора ба саволупосуњои њозирин ба тавримушаххас љавоб гардонд.Љамъомад таъсирбахшуманфиатовар паси саршуд.

Сомони ШОДМОН,рўзномаи “Ганљ”

ДАСТОВАРД

Page 5: Ганч 7 1 - geoportal-tj.orggeoportal-tj.org/ru/images/news/news_papers_7_july_2012.pdf · Дар љаласа Насимов Сулаймон Султонович, ки пештар

5Ганљ

№ 7, июли 2012 УНСУРИ КИМИЁВЇ

(Давомаш. Аввалаш даршуморањои гузашта).

Дар бекигарињои Бухоро«тиллопулї» ном андози махсусситонида мешуд. Хусусан,мардуми дењањои наздикидарёњо маљбур буданд, ки њар якоила соле дар њаљми як мисќолтилло андоз супоранд. Маълумнабуд, ки ин андозро кї љорїнамудааст, худи амир, ёамалдорони мањаллї. Вале њарсол аз моњи июн то сентябр азањолї ин андоз рўёнида мешуд.Маълум, ки дар дењањои дарминтаќањои тиллодор воќеъ-гашта, на њама оилањо ба тилло-шўї машѓул буданд. Чунин оила-њо маљбур буданд, ки ваќти ан-дозгирї тиллоро аз бозор хари-да супоранд, ки он баъзан бабаланд шудани нархи тилло са-баб мегашт.

Дар бекигарии Балљувоншумораи дењањое, ки аксариањолиашон ба тиллошўї шуѓлдоштанд, зиёд буданд. Аз љумла,дар тумани Ховалинг ќад-ќади

дарёи Яхсу ва шохобњои он дарќатори дењаи Талбар ва Шуѓновзиёда аз 30 дењањое мављудбуданд, ки сокинонашон ба тил-лошўї машѓул буданд. М. Буб-нова навиштааст, ки «соли 1895дар ду бекигарї-Балљувону Кў-лоб 64 њазор нафар одам батил-лошўї машѓул буданд», киин аз њаќиќат дур аст, зеро аввалин ки њуљљатњои бойгонї ва бар-хе аз муњаќќиќон шумораи куллитиллокорони Бухорои Шарќиродар охири асри XIX 8 њазорнишон медињанд. Сониян, агарба ин раќам бовар кардан мумкинбошад, пас, ба чунин хулоса ома-дан мумкин аст, ки ба њисобимиё-на аз се ду њиссаи ањолииин ду бекигарї ба тиллошўїмашѓул будаанд, ки ин, албатта,ба њаќиќат рост намеояд.

Дигаре аз манотиќи тилло-дори Бухорои Шарќї бои-гарињои Дарвозу Ќаротегин бу-данд. Аз љумла, мувофиќи ни-шондоди мутахассисон Дарвозаз ќадимтарин ноњияњои тилло-шўии Осиёи Миёна мебошад.Дар охири асри XIX ва ибтидоиасри XX низ ањолии бекигарииДарвоз ба тиллошўї машѓулбуданд. Азбаски заршўен боусулњои хеле кўњнаву оддї кормекунанд, даромади якрўзаионњо аз 3 сум зиёд набуда, хелеќашшоќона зиндагї мекарданд.Њатто баъзеи онњо њамагї яклибоси такпўш доштанд ва дардавоми сол танњо як маротибагўшт мехўрданду халос, ки инбешак муболиѓа аст.

Бекигарии Ќаротегин аззамонњои ќадим њамчун сарза-мини пурганљ маълум буд. Бењу-да нест, ки калонтарин дар Шарќпорчаи худрўи тиллои холис даряке аз дарањои кўњистони РаштуЌаротегин ёфт шудааст ва вазнион 32,480 грамм буда, дар бораион њанўз Муњаммад АбурайњониБерунї (973-1048) маълумотдода буд.

Дар охири асри XIX ваибтидои асри XX њам Ќаротегиняке аз минтаќањои асосии тил-лоистењсолкунии аморат ба њи-соб рафта, таъминкунандаи асо-сии бозорњои Фарѓона бо тилломањсуб мегардид. Дар бораиамиќ кардани њаљми умумииистењсоли тилло дар инбекигарї низ чизе ќазоват кар-дан душвор аст, зеро маълумотидаќиќе дар даст надорем.

А.Ш.РОЗИЌЗОДА, Азим ИБРОЊИМ

Тиллошўї, ки дар байнимардуми кўњистон «корисангов» номида мешуд, дартамоми Бухорои Шарќї соњаиёрирасони зироаткорї буд. Баон бештар мардуми безаминукамзамин машѓул мешудандва барои ќисме аз онњо тил-лошўї касби асосї гашта буд.Чунончї, сокинони дењаиСарипули бекигарии Балљувонтанњо аз њисоби тиллошўїзиндагї мекарданд. Дар ин љотиллошўї њар сол ба њисобимиёна 100-150 рўз давоммекард.

Дар байни тиллошўёншахсоне буданд, ки аз минта-ќањои тиллодор ва техникаишустани он огоњї пайдо кардабуданд. Таљрибаву малакаињосилшудаи онњо сол аз солтакмил меёфт ва аз насл банасл мегузашт.

Мавсими кор аз аввалњоибањор, яъне моњи март, њан-гоми аз барф тоза шуданисоњилњои дарё оѓоз мегардид.Тиллошўён асосан аз

гурўњњои алоњидаи 3-5 нафараиборат буданд. Баъзангурўњњои 10-20 - нафара низвомехўрданд, ки ба иљорако-рони алоњида тааллуќ дош-танд. Вале чунин гурўњњо камбуданд. Асбобњои кории зар-шўён, чї тавре ки дар болоишора рафт, хеле соддаву од-дї ва на чандон зиёд буданд.Онњо асосан аз пўстак ё намад,аркана, табаќ, ѓалбер, каф-лесњои дастадарози аз кадуиобнўшї сохташуда ва каландиборат буданд. Заршўён пўстибуз ё гўсфандро махсус тайёркарда, пашми онро танњо то 1см мононда ќайчї мекарданд.Табаќњои заршўиро низ ду-редгарон махсус месохтанд.Кор бештар дар наздикињоидењаи худ ва дењањои њамсоясурат мегирифт. Агартиллошўён дар масофаинињоят дур аз зодгоњашон кормекарданд, шабро дар мас-љиди дењаи наздиктарин мегу-зарониданд.

Тиллошўї кори душворумиёншикан ва хатарнок будуаз заршўен босуботию пур-тоќатиро талаб мекард. Баъ-зан тиллошўен хеле саргармикор мешуданд ва онњое, ки дар«мўрињо»-и зеризаминї кормекарданд, њатто зери хокмемонданд. Ин мењнатипурмашаќќат на њама ваќт на-тиљаи дилхоњ медод. Аз рўимаълумоти сарчашмањоњисоби миёнаи даромади як-рўзаи як коргарро аз 30-40 тинто 4-5 сўм муќаррар карданмумкин аст. Вале тиллошўенаксар ваќт њаќќи њалоли худрогирифта наметавонистанд.Ќисми зиёди тиллои шуста-шуда ба ихтиёри њокимонимањаллї медаромад. Тилло-шўёнро њукумати мањаллиюамирї ба љорї намудани њаргуна андозу љаримањо сахтистисмор мекарданд. Иловабар ин, дар охири асри XIX ваибтидои асри XX бисёриљоракорони тиллољаллобидохилию хориљї пайдошуданд, ки заршўенро сариќадам фиреб медоданд. Инбошад, аксар ваќт боиси сарзадании норозигињои тилло-шўён мегардид.

(Давом дорад)

Унсури алюминиум яке аз манбањои даромади иќтисодиётиЉумњурии Tољикистон мебошад. Дар Тољикистон яке азкалонтарин истењсолкунандаи унсури алюминиум заводиалюминиум фаъолият дорад. Мањсулоти асосии бароиистењсоли ин филиз заруриро хокаи алюминиумдореро, ки азхориљи кишвар ворид мешавад, бо номњои "гилхок", "хокаиалюминий", "гиломез" ишора менамоянд. Бо маќсади равшанїандохтан ин истилоњот ва умуман ба таърихи саноати соњаиалюминиумистењсолкунанда мо маќолаи корманди шўъбаиилм ва њуљљатњои меъёрии Саридораи геология МуродиллоЉанобиловро зери салавхаи "Дар бораи алюминиум ва ..."пешкаши хонандагон менамоем.

(Давомаш. Аввалаш дар шуморањои гузашта).

(Аввалаш даршуморањои гузашта)

Алюминиум дар таркибинамудњои гуногуни сангњо ва бамиќдори гуногун дучор меояд вааз ин нигоњ на њамаи онњоромаъдани алюминиумшуморидан мумкин аст. Бароиба гурўњи маъданњо шомилшуморидани сангњоиалюминиумдор на танњомиќдори Аl

2O

3-ро, балки боз

дигар хусусиятњои онњоро вадар навбати аввал, модулисилитсиумии онњоро (Al

2O

3/

SiO2), миќдори ишќорњоро

(омили мусбї), миќдорисулфур, калсиум, сидеритро(омилњои манфї) дар таркибионњо ба инобат гирифтан лозимаст. Њамчунин фаромўш карданнашояд, ки омили иќтисодї низдар ин маврид роли асосиромебозад.

Бо назардошти њамаимеъёрњо, то ба имрўз яке азмаъданњои (конисангњои)асосї барои истењсолиалюминиум - бокситњо башумор мераванд васазоворанд, ки онњоромуфассал шарњ бидињем.

Бокситњо (аз номи дењаи Ле-Бо, Lex Boux, дар ЉанубиФронса) - конисангиалюминиум мебошанд, китаркибашон асосан азњидрооксидњои алюминиум ваоксиду њидрооксидњои оњан,минералњои гилї ва ѓ. иборатаст. Бокситњо таркибиминералии мураккаб доранд.Дар таркиби бокситњоминералњои диаспор, бёмит,гиббсит, гётит, њидрогётит,каолинит, шамозит, хлоритњо,рутил, анатаз, илменит,алюмогётит, сидерит, калсит,микоњо ва ѓайра муайян кардашудаанд. Бокситњо намудизоњирии гуногун доранд. Онњобештар ранги сурх, сурхисиёњтоб, баъзан хокистарї,сафед, зард, њатто сиёњ;анбўњањои сахт, масомадор,ковок, пўкка, заминї, хока,гилмонанд доранд. Аз љињатисохторї бокситњои оворї(пелитї, регї, шанї,конгломератї), санголї(оолитї, пизолитї, лўбиёї),лоядор ва яклухтро фарќменамоянд. Бофтањоиколломорфї (ягонасохт, лоядорва ѓ.) доранд. Аз сабабимасоманокї ва таркиби гуногундоштанашон, вазни њаљмиибокситњо аз 1800 (бокситњоиковок) то 3200 кг/ м3 (бокситњоикаммасома ва бештар оњандор)таѓйир ёфта метавонад.Вобаста ба таркибиминералиашон бокситњоимоноњидрооксидї (диаспорї,бёмитї), сењидрооксидї(гиббситї) ва бокситњоиомехтаро (диаспор-бёмитї,бёмит-гиббситї) тамизменамоянд.

Бокситњо дар шароитииќлими намноки тропикї, дарнатиљаи фарсоишёбии сангњоиаз алюминиум бои(алюмосиликатњои) нисбатанњамворхобида ва дар натиљаиаз минтаќаи фарсоиш хориљшудани компонентњоиосонњалшаванда ва ба инвасила аз компонентњоидушворњалшаванда бойшавиимаводи фарсуда ба вуљудмеоянд. Бинобар ин дараљаифарсоишёбии сангњои азалюминиум бой, ѓафсии ќабати

бокситї пеш аз њама, аздавомнокии ваќти фарсоишёбїва релефи барои хориљшавиимаводи њалшуда мусоидимањал вобаста мебошад.Маводи фарсуда ва дар љои худбоќимондаро бокситњоилатеритї ё устувормонда,маводи фарсудаи тавассутиљараёнњои обї интиќолёфта вадар њавзањои мусоидтањшиншударо бокситњоирусубї меноманд. Вобаста башароити тектонї бокситњоро баплатформавї, геосинклиналї,ва бокситњои љазирањоиуќёнусї таќсим менамоянд.Бокситњо дар табиат љисмњоилояшакл, линзанамуд, дарнаќша ќадкашида ва майдонї(изометрї) доранд. Яке азмуайянкунандањои сифатисангњои бокситдор таносубиSiO

2 бар Al

2O

3 мебошад, ки

онро модули силитсиумїменоманд. Вобаста ба Al

2O

3/

SiO2 бокситњо, аллитњо ва

сиаллитњоро фарќ менамоянд,ки мувофиќан модулисилитсиумии > 2; 0,85- 2; ва < 2доранд.

Сифати бокситњо бостандартњои соњавї (ГОСТ-6912-74 Глинозём, ГОСТ- 972-82 Бокситы, марки) муайянкарда мешавад. Одатан,вобаста ба модули силитсиумї8 намуди бокситњоро фарќменамоянд. Масалан, намудикамсифати бокситњо (Б-6 -навъи II) бояд модулисилитсиумии на кам аз 2 вамиќдори AI

2O

3 на кам аз 37%

дошта бошад. Бокситибаландсифат (Б-О, Б-ОО) боядбеш аз 50% AI

2O

3 модули

силитсиумии беш аз 10 доштабошад. Њар як намуди (навъи)боксит соњаи истифодабариихудро дорад. Дар бокситњомиќдори Al

2O

3 аз 37% то 63%

(баъзан то 70%) таѓйир ёфтаметавонад. Миќдори оксидисилитсиум (SiO

2) аз 4 то ба 10%

(баъзан то ба 10-15%)меафзояд. Адади модулисилитсиумии Б. одатан аз 3,4-4,0 то 6,0 - 8,0 баъзан, то ба

10,0-15,0 мерасад. Бокситњоимодули силитсиумии беш аз 7,0дошта аълосифат шуморидамешаванд. Бокситњои беш аз15% Fe

2O

3 - дорро сероњан ва

то 10% Fe2O

3 доштаро камоњан

меноманд. Дар замони мо таќрибан

95% металли алюминиум азњисоби бокситњо истењсол кардамешавад. Истењсоли металиалюминиум аз бокситњо дар думарњила сурат мегирад. Дармарњилаи аввалия бо усуликимиёвї (усули Байер) азбокситњо маводи сунъииасосан аз Al

2O

3 иборатбуда, ки

онро алумин меномандистењсол менамоянд, дармарњилаи сония бо усулиэлектролиз дар заводњоиалюминиумистењсолкунанда азалумин метали алюминиумитоза истењсол менамоянд.Маъдани боксит, њамчунин басифати масолењи соё (абразив,электрокорунд), модаигудозвар дар металлургияисиёњ, истењсоли маводибаоташтобовар, саноатисементбарорї ва ѓ. низ бамиќдори зиёд корбастмешавад.

Бокситњо ашёи минералиикомплексї мебошанд; дартаркиби онњо ба љуз унсурњоикимиёвии бокситсоз бозунсурњои каммиќдориањамиятнок: Li, Cu, Ag, Be, Zn,Sr, Cd, Ba, Sc, Pb, P, V, Nb, Sb,Bi, Cr, Mo, Mn, Ni, Co, U дучоромада метавонанд, ки баъзанонњоро истењсол намуданимкон дорад. Захирањоикалонтарини бокситњо дарГвинея (Боке, Фрио, Дебелее ваѓ.), Австралия ( Уэйла, Гов),Россия (Вислав, Тихвин, УралиШимолї ва ѓ.) ва дигар љойњомављуданд. Сангњоиалюминиумдори ба бокситњоназдик (сиаллит, аллитњо) дараксари минтаќањои Тољикистондучор меоянд, вале сифат вазахирањои онњо ба талабот бапуррагї љавобгў нестанд.

(Давом дорад)

Page 6: Ганч 7 1 - geoportal-tj.orggeoportal-tj.org/ru/images/news/news_papers_7_july_2012.pdf · Дар љаласа Насимов Сулаймон Султонович, ки пештар

6Ганљ

№ 7, июли 2012ЊАМКОРЇ

Тавре, ки ба њамагонмаълум аст, сол то сол соњаигеология дар Љумњурии Тољи-кистон рушд меёбад ва бои-гарињои ќаъри замини он кашфкарда шуда, ганљњои ќимат-бањояш дастраси тамоми мар-думи љомеа мегарданд.Тољикис-тони азизро њамчунузви СММ, манбаи захирањоитабии дар тамоми љањонмедонанд ва эътирофменамоянд.

Њоло бо супоришу дастуриРоњбари давлат ва ќонунњоимуќарраргардидаи љумњурїтамоми конњои мављуда бароиљустуљуй ва коркард намудан басармоягузорони хориљїпешкаш карда мешаванд.Иброз намудан мумкин аст, кихоњишмандони сармоягузо-рони хориљї имрўз дарсарзамини кишвар хеле зиёдшудаанд. Мунтазам ширкатукорхонањои хориљї ба воситаиЊукумати Љумњурии Тољикистон,Вазорати корњои хориљииљумњурї ба Саидораи геологиямурољиат менамоянд, ки бањриљустуљўи боигарињои ќаъризамини љумњурї мусоидатнамояд.

Рохбарияти Саридораигеолгия њамеша ба маќсадибаланд гардидани самтикорњои геологї талаботињамкорони хориљиро љониб-дорї менамоянд. Мутахас-сисони хориљї бо њамкориимутахассисони тољик дар љусту-љўи боигарињои зеризаминїзањмат кашида, натиљаи дилхоњба даст меоранд. Чунинњамкорї имрўз оид ба кашфнамудани гази табиї аз тарафиЉамъияти сањомии кушодаи

Муминов Бахтиёр Ахмедович,сардори шўъбаи захирахои сузишвори ва радиоактивии Саридораи геология

«Газпром» дар майдони оян-дадори Сариќамиши ноњияиШањринав амалї шуда истода-аст.

Бояд тазаккур дод,ки тибќиБарномаи ташриф оварданињайати ЉСК «Газпром», «Газп-ром Э П Интернешнл Б. В» дардоираи амалї намудани лоињаоид ба љустуљўй ва иктишофїкарбогидратњо дар ЉумњурииТољикистон, аз 13 то 15 июнисоли 2012, њайати зерин аз ЉСК«Газпром» Д.Г. Белский, сардо-ри идораи пармакунии чоњњоигаз ва конденсат, А.Н. Рибяков,муовини сардори шўъбаиИдораи иктишофи геологї,литсензионї ва истифода-барии замин, аз ЉСП «Газпромзарубежнефтгаз» Ю.А. Скокиљрокунандаи вазифаидиректор; аз «Газпром Э.П.Ин-тернешнл Б.В.» В.В.Рибалчекомуовини сардор, саргеологифилиали Москва; И.О. Шата-

“Тољикистони азизи мо бињишти воќеии рўи замин,кишвари ганљњои нокшодаву табиати худод аст.МовуШумо, бе муболиѓа дар болои ганљ ќарор дорем ва љоизнест, ки минбаъд мўњтољу дастнигари дигарон бошем”.

Эмомалї Рањмон

лов, сардори шўъбаи корњоииктишофи геологї ва њисобкардани захирањои филиалиМосква; аз Вазорати энергетикава саноати ЉумњурииТољикистон З.Ќ.Файзуллоев-

муовини вазир; аз Саридораигеологияи назди ЊукуматиЧумњурии Тољикистон АзимИброњим- садори Саридора; азЉММ «Оренбургская буроваякомпания» В.Н Степанов- ди-ректории генералї; аз Намо-яндагї ЧСК «Газпром зарубеж-нефтегаз» дар ЉТ. Н.Б. Шуку-ров- муовини директор ба кор-њои њуќуќї; аз НамояндагииЉММ «Оренбургская буроваякомпания» дар ЉТ Ю.Н.Краев,директор; аз «Primedrill» А.В.Копанев- роњбари лоињаимушоиати техникї 14 июнисоли 2012 бо намояндагониЉамъияти сањомии кушодаи«Газпром» аз майдони оянда-дори Сариќамиши ноњияиШањринав дидан намуда, азнатиљаи он машваратгузарониданд. Онњо доир бакамбудию норасогињоиљойдошта ба кормадон вамутахассисони ЉСК «Газпром»

маслињату дастурњои муфиддоданд.

Кормадону мутахассисондар майдони ояндадориСариќамиш корњои иктишофїсейсмикиро бо усули инъикосимављњои жарфї ( МОГТ 3Д)гузаронида, њоло бапармакунии чоњи љустуљўйимашѓул мебошанд. Мутобиќилоиња чоњи љустуљуи жарфї6300 метро дорад. Корњоипармакунї аз тарафи Љамъи-яти сањомии кушодаи «Газп-ром» аз санаи 7 декабри соли2010 оѓоз гардида, мутахас-сисони варзида механизмииљрои онро бо технологияинавтарини байналмилалї басомон расонида истодаанд.Гуфтан ба маврид аст, кижарфи пармачоњ дар санаи 14.27. 07. 2012сол ба 4709 м.баробар аст. Кормандонширкати зикргардида тамомиќувваю ѓайрати худро ба онравона кардаанд, ки бо зудїпармакунии љоњро ба анљомрасониданд.

Паёми навбатии Президен-ти Љумњурии ТољикистонЭмомалї Рањмон ба МаљлисиОлии Љумњурии Тољикистонњамчун њуљљати муњимибарномавии моњияти тањлил-дошта ва аз љињати илмїасоснок дар маљмўъ бозгўйивазъи рушдёбандаи

муносибатњои дохилиюхориљии кишварамон мебошад.Дар Паём омадааст: «Иловабар ин, сохтору маќомотидахлдор-ро зарур аст, ки љињатитаъмини талаботи ањолї вакорхонањои саноатии кишварбо сўзиш-ворї бо љалбисармояи дохилию хориљїкорњои љустуљўиву иктишофиродар майдонњои ояндадоринафту газ вусъат бахшанд.»Љињати иљрои супоришиРоњбари давлат њоло дарсарзамини Тољикистон дарсамти кашф, пармакунї, истих-рољ ва коркарди нафту газкормадону мутахассисониширкатњои зиёди ватанивухориљї пањлу ба пањлу истода,аз ќалби пок барои рушдиватанамон фаъолият кардаистодаанд.

Бале, њангоми бо гази табиитаъмин кардани мардум,корхонањои саноатї, масъалаизиндагии осудањолонаи халќамалї мегардад ва љараёнимуътадили фаъолияти корхо-нањои саноатї ба роњ мондамешавад. Боварии комилдорем, ки масъалаи мазкур бохубї ба сомон расонида меша-вад ва ањолии кишвар њаётиосудањолона ба сар мебаранд.

.

.

Page 7: Ганч 7 1 - geoportal-tj.orggeoportal-tj.org/ru/images/news/news_papers_7_july_2012.pdf · Дар љаласа Насимов Сулаймон Султонович, ки пештар

7Ганљ

№ 7, июли 2012 ЭКСПЕРТИЗАИ ДАВЛАТЇ

Новостигеологии

Японцы пробурили рекорднуюподводную скважину, что быпонять причину землетрясенийЯпонские специалисты по глубоководному бурению

пробурили скважину в океане глубиной 7,74 км нижеуровня моря. Исследования японцы проводят с цельюизучения природы прошлогоднего землетрясения ипоследовавшего за ним цунами.

Работы по бурению ведутся научно-исследовательским судномChikyu. Бурение земной коры ведется непосредственно в зонесейсмического разлома вблизи эпицентра землетрясения наглубине 6,88 км. Если реализация проекта будет удачной, этостанет первым случаем, когда ученые смогут изучить недра врайоне эпицентра землетрясения вскоре после того, как онопроизошло. В пробуренную скважину, глубина которой составит1 км, в соответствии с проектом, будут опущены специальныедатчики, что даст возможность определить трение литосферныхплит в месте разлома и понять причину возникновенияземлетрясений. Предыдущий рекорд бурения морского днапоставили американцы. Они достигли отметки 7,05 км ниже уровняморя в районе Марианской впадины.

http://www.geonews.ru/doc6608.html

Четверть мировыхзапасов урана сосредоточена

в КазахстанеВ недрах Казахстана сосредоточен 21% все мировых

запасов урана, в т.ч. 67% из них пригодны для обработкинаиболее прогрессивным, экологически безопасным иэкономически выгодным методом подземноговыщелачивания.

Именно таким способом и ведется добыча уранапредприятиями “Казатомпрома”. На сегодняшний день Казахстанведет активные переговоры об укреплении партнерства сяпонскими, китайскими, американскими и европейскимикомпаниями - лидерами атомной отрасли. “Казатомпром”рассчитывает стать транснациональной вертикальноинтегрированной компанией, занимающей ключевые позиции нарынке мировой атомной энергетики, которая будет участвоватьво всех стадиях ядерного топливного цикла.

http://www.geonews.ru/doc6484.html

Греция собираетсяактивизировать

разведку углеводородов нашельфе

В ближайшее время Греция намерена проявитьбольше активности в разведке нефтегазовыхместорождений на своем шельфе, сообщил министрокружающей среды, энергетики и климатическихизменений в Афинах Йоргос Папаконстантину.Предположительно в конце 2012 - начале 2013 года будутобъявлены тендеры на проведение разведки и пробногобурения в 15 районах в различных частях страны.

Более того, уже объявленные конкурсы на разведку нефтяныхместорождений в Ионическом море и южнее Крита имелибольшой успех: поступило восемь заявок от различных компанийна проведение подготовительных сейсмических исследований вэтих районах. Государство планирует получить до 40% доходов,полученных в процессе эксплуатации месторождений. Сейчас,когда страна активно борется с экономическим кризисом, онарассматривает все потенциальные возможности пополнитьгосударственный бюджет. Так же, по словам министра, в концемарта Греция собирается подписать меморандум обэнергетическом сотрудничестве с Кипром и Израилем, которыенедавно объявили об обнаружении крупных месторожденийприродного газа в своих зонах Средиземного моря. Со временему Греции появится возможность диверсифицировать поставки ина европейский рынок, на сегодняшний день, всецело зависящийот импорта из России и бассейна Каспийского моря, считаетминистр энергетики.

http://www.geonews.ru/doc6496.html

Аз ин лињоз Њукумат бояддонад ва ба ин њам њуќуќ дорад,ки дар ќитъаи ба исти-фодабаранда пешнињодшудачї миќдор ва бо кадом сифаткандании фоиданок мављуд аст,инчунин њаракати захирањоибалансии канданињои фоида-нокро дар раванди истихрољион назорат менамояд.

Ба маќсади ташкил доданишароитњои мусоид бароињаматарафа сарфакоронаистифода бурдани бойгарињоиќаъри замин, муайян карданињудуди ќитъаи ќаъри замин, кибарои истифода пешнињодмешавад, захирањои кандани-њои фоиданоки конњоииктишофшуда, бояд аз экспер-тизаи давлатї гузаранд.

Хулосаи мусбии органњоиэкспертизаи давлатї оид баэътимоднок будан ва аз љињатииќтисодї ањамият доштанизахирањои канданињои фоида-нок, барои дар тарози давлатїгузоштани онњо яке аз шартимуњими азхудкунии саноатииконњо, њисоб мешавад.

Экспертизаи давлатиизахирањои канданињои фоида-нок метавонад дар њар кадоммарњилаи омўзиши геологиикон гузаронида шавад, бошарте, ки агар маводњоигеологии барои экспертизапешнињодшаванда, имконибањодињии объективии миќдорва сифати захирањои канда-нињои фоиданок, ањамиятисаноатї доштани онњо, шаро-итњои кўњї-техникї, гидро-

минералї њамасола алоњидагузаронида шавад.

Формаи асосии њисобот оидба таѓйирот дар тарозињаракати кандании фоиданокин формаи № 5-кг мебошад.Ин намуди њисобот нисбатизахирањое, ки аз экспертизаидавлатї гузаштаанд аз тарафиистифодабарандагони сарват-њои зеризаминї њамасолапешнињод карда мешаванд.Дар он бояд маълумот оид бањолати захирањо дар аввалисол, таѓйирот нисбати захирањодар давоми сол ва боќимондаизахирањо дар охири сол нишондода шаванд. Таќсимотитаѓйиротњо дар захирањоитарозї инњоянд: таѓйирот азњисоби истихрољ; таѓйирот азњисоби талафот дар равандиистихрољ; аз њисоб баровар-дани захирањо; таѓйиротисарњадбандии ќаблї ваиктишофї

Се намуди таѓйиротиохирон (аз њисоб бароварданизахирањо, таѓйироти сарњад-бандии ќаблї ва иктишофї) низбояд аз экспертизаи давлатїгузаронида шаванд. Яънедаровардани таѓйирот тарозидавлатї бе гузарониданиэкспертизаи давлатїѓайриимкон мебошад.

Иљозатнома барои истих-рољи кандании фоиданокиќитъаи ќаъри замин баъдигузаронидани экспертизаидавлатї дода мешавад.

Аз ин хулоса бароварданмумкин аст, ки гузарониданиэкспертизаи давлатї яке азшартњои муњим ва асосї бароитањия намудани лоињаи истих-рољ ва азхудкунии ояндаиќитъаи ќаъри замин ба њисобмеравад.

Баъди ба охир расидаиэкспертизаи давлатї хулосањоиэкспертї барои баррасї ватасдиќ ба Комиссияи давлатииЉумњурии Тољикистон оид базахирањои канданињои фои-данок (КДЗ) пешнињод кардамешавад. Ќарори КДЗ даршакли протокол ба расмиятдароварда шуда ба Фондидавлатии иттилоотї-геологїравона карда мешавад ва индар навбати худ бароидаровардани таѓйирот тарозидавлатии захирањо асос шудаметавонад.

ДАВЛАТИИ ЗАХИРАЊОИ КАНДАНИЊОИФОИДАНОК

Зарурати гузаронидани экспертизаи давлатиизахирањои канданињои фоиданок дар чист?

Тибќи ќонунњои амалкунандаи Љумњурии Тољикистонсоњибмулки захирањои канданињои фоиданоки ќаъризамини Њукумати Љумњурии Тољикистон мебошад.Истифодабарандаи сарватњои ќаъри замин фаќат ќитъаиба вай људогардидаи ќаъри заминро дар асоси шартњоимуќарраргардида, ки дар созишномаи тарафайн оид баистифодабарии ќаъри замин омадааст, истифодамебарад.

геологї, экологї ва дигарнишондодњоро дар бар гиранд:

-дар баъзе њолатњоэкспертизаи давлатии захира-њои канданњои фоиданоктакроран гузаронида мешавад.Экспертизаи такрорї боташаббуси органњои давлатїва ё истифодабарандаи ќаъризамин дар чунин њолатњогузаронида мешавад;

-афзун гаштани захирањоитарозї ба миќдори зиёда аз50% захирањои ќаблан тасдиќ-шуда дар натиљаи омўзиши кондар раванди истихрољ;

-талаф ёфтани арзишисаноатии захирањои тарозиикандании фоиданок дарљараёни истихрољ ба андозаиаз меъёрњои муќаррарии азњисоб баровардани захирањоаз тарози корхонаи кўњїбарзиёд;

-таѓйиротњои омилњоитаббиї ва иќтисодї дарљараёни омўзиши иловагї ваистихрољи конњо, ки бабањодињии иќтисодї – геологїтаъсир расонида боиси тањияинави кондитсияњо ва аз навдида баромадани иљозатномамегарданд;

-њангоми баландшавииназарраси нархи љањонї баашёи минералї.Дар натиља батарози давлатии канданињоифоиданок таѓйиротњо воридкарда мешаванд. Таѓйирот батарози давлатии захирањоиканданињои фоиданок боядбарои њар як навъи ашёи

Юунус БОБИЕВ, раиси Комиссияи

давлатии ЧумњурииТољикистон оидба захирањои

канданињои фоиданок

Ёдовар мешавем, ки кўлиСарез 18 феврали соли 1911њангоми бо ярч баста шуданимаљрои дарёи Мурѓоб пайдо шуда,дар натиља сарбанди баландиаш567 м. ба вуљуд омадааст.

Оби кўл то соли 1914 љорина-шаванда буд. Соли 1967 дар соњилирости кўл ќитъаи ярч муайян кардашуд.

Кўл иншооти нодир мебошадва мушоњидаи доимии геолог,омўзиш ва тањлилро талабменамояд. Саридораи геологияидоракунї ва мутобиќкунии корњодар соњаи омўзиши геологии ќаъризамин, инчунин мувофиќкунонииарзёбии маљмўї пешгўикунии

ЭКСПЕДИТСИЯИ ГЕОЛОГЇ БА САРЕЗ ОМАДЧанде пеш бо ташаббуси Саридораи геологияи назди

Њукумати Љумњурии Тољикистон ва дастггрии молиявииШиркати «Газпром интернешнал»-и Федератсияи Россияташкил ва гузаронидани экспедитсияи геологї ба кўлиСарези Тољикистон имконпазир гардид.

њолатњои муњандисї-геологироамалї менамояд. Бо њамин сабабташкили экспедитсияи номбурдааз љониби Саридораи геологияиназди Њукумати ЉумњурииТољикистон мантиќї мебошад.

Ба њайати экспедитсиямутахассисони дастгоњи марказииСаридораи геология, экспедит-

сияхои љанубии гидрогеологї,геофизикї ва љустуљўї-аксбардорї, геологњои «Газпроминтернешнал», мутахассисиКумитаи њолатњои фавќулодда вамудофиаи граждании наздиЊукумати Љумњурии Тољикистон,

инчунин мудири шўъбаи экологиява њолатњои фавќулоддаиДастгоњи иљроияи ПрезидентиЉумњурии Тољикистон шомилбуданд.

Хадамоти матбуотииСаридораи геологияи назди

Њукумати ЉумњурииТољикистон

Page 8: Ганч 7 1 - geoportal-tj.orggeoportal-tj.org/ru/images/news/news_papers_7_july_2012.pdf · Дар љаласа Насимов Сулаймон Султонович, ки пештар

8

Нашрияи “Ганљ” дар матбааи“Ориён-Ганч”бо теъдоди 1000нусха чоп шудааст

 

 

Сармуњаррир Њ.КАРИМОВ

Њайати тањририяБахтдавлатов Р.Д.Љанобилов М.Љ.Шоева Т.В.Шарипова М,Ф.

МУАССИС:Саридораи Геологияи

назди ЊукуматиЉумњурии Тољикистон

Њайати мушовара:Оќил Оќилов,Азим Иброњим,Юнус Мамадљонов,Амирхон Катаев

Нашрия дар Вазорати фарњанги Љумњурии Тољикистон аз 10.02.2012 сол тањти раќами 0134/рз ба ќайд гирифта шудааст.

Нишонии нашрия:шањри Душанбе, кўчаи МирзоТурсунзода, 27. Тел: 227-11-31

Ба хотири озодандешїмаводи хилофи назаринашрияро низ ба табъмерасонем. Дурустии аснодудалели маќолањо ба дўшимуаллифон вогузор аст.

Ганљ

№ 7, июли 2012Бо мо бошед

Дар бораи механизми таъ-сири физиологї, табобатии обулой, гилу баъзе сангњои ќим-матбањо ба организми одам ваистифодаи онњоро дар тиб боусули литотерапия ба таваљљўњихонандаи азиз пешкаш мена-моем.

Санг маънои љинси кўњї ваминералро дорад. Минералмафњуми «луќмаи маъдан» - роифода мекунад,

Дар асри биринљї аз гил вамаъдан истифода бурданро ёдгирифтанд, алалусус аз шифо-бахшии гил ба организми одамбохабар буданд. Чунончї, мис-риёни ќадим гили ќулмакњоисоњили рўди Нилро гирифта,дар баданашон молида дарофтоб худро обутоб медоданд.Ин анъана то имрўз идомадошта, њамчун муолиља бо лоймаълум аст. Табибони Тибетбарои паст кардани њарорат«кулча» - и аз гили хом сохтародар рўи ноф мемонданд, валебарои узви «шамолхурда»«кулча» - и хишти пўхтароњамчун гармбандї (компресс)тавсия медоданд. АбурайњониБерунї гилњои симиганї, чиниигуногунранг ва ѓайраро њамчунгили табобатї тавсия дода буд.Ин тавсияњо дар солњоибаъдина бомуваффаќият исти-фода мешуданд. Вале на њамагилњо истифода мешаванд.Асосан гилњое истифода меша-ванд, ки аз маълумотњои гео-логї (таркиби кимиёвї, макон,дараљаи радиоактивии гил ваљинсњои мудохила) пурра бо-шанд. Ба ин гуна гилњокаолинит ва монтмориллонит,бетонитњо, ки соњаиистифодабарии васеъ доранд,дохил мешаванд, ба гурўњиалюмосиликатњои обдорикалсиї, магниї ва оњан тааллуќдоранд. Ин гилњоро дар арзњоигуногуни сайёра ќарнњо боз дарѓизо омехта истеъмол мекар-данд. Дар замони њозира дарљазирањои Гвинея, АњмадободиЊиндустон. Туркия, Ирон, Чин,Австралиё, Бирма, Узбакистон,Туркманистон, Сибир ва

Амрикову Аврупо дар ѓизоонњоро истифода мебаранд.Онњоро дар Чин хўроки сангинменоманд. Дар Италия аликаном хўрокворие машњўр буд, киаз омехтаи гандум ва мерпел(карбонати калсий ваалюмосиликат) дар Непалистењсол мешуд. Дар Љопон якшухи баландкўњ аз амбўњихўрданибоби «нони Тенгун»(Тенгу - рўњи кўњии ба одамоннекхоњ), дар Ќрим кўњи«Собунгора» машњуранд.

Табиби машњури ќадимГален хусусиятњои табииву та-бобатии гилњоро омўхта бахулосае омада буд, ки агар гилбо дору омехта карда шавад,онро мулоим ва мўњлати таъ-сирбахшиашро дарозтар ме-кунад. Дар тибби њозира дартавсияномањои бисёре аз до-руњо номгўи микроунсурњои ки-миёвй ва минералњо, аз љумлаталк, ки аз магний ва алюмо-силикатњо бой мебошад, ёдо-вар аст. Аз гили сафед (као-линит) доруи захми пўст, хокабарои њифзи пўсти кўдакон,моддањои хамира ва молиданїтайёр мекунанд, ба касалињоимеъдаю рўда (колит, энтерит ваинтоксикатсия) шифо мебах-шад. Ин санг (минерал) боз дарсаноати ќоѓазбарорї, бофан-

дагї , кулолбарорї, резину со-бунпазї ва тайёр карданиасбобњои эпектротехникї, хиштва хокаю хамираи дандоншўїмањсулоти бебањост.Бентонитњо низ гилњоеанд, кибарои тоза кардани об,мањсулоти нафтї њамчунадсорбент ва дар тиб бароикасалињои занона истифодамешаванд. Захираи бои гилњодар ќисмати љануби ѓарбиТољикисгон ва шимоли он

(кўњњои Муѓул) ва манотиќиЗиддї дида мешаванд.

Ањамияти намаки ош бањамагон маълум аст. Папулсњонамакро аз чубчањои соњилибањру уќёнусњои шўр ба дастмеоварданд, Алалхусус,чўбчањои шўри соњилро љамьоварда, дар оби ширининушокї онњоро мељўшонданд,об мешуд ва барои тайёрнамудани ѓизо омода мешуд.Чинињо аз намак пули намакинтайёр карда, дар бозорњо боонњо хариду фурўш мекарданд.Њангоми дарди гўшу гулў«шамолхўрї», фарингит бо обинамакин ва ѓарѓара кардан ё баљойи шамолхурда намаки гармгузоштан аз ќарнњои пешмаълум аст. Намаки ош бароињазми ѓизо дар организми одамањамияти калон дорад. Бенамак хўрок лаззат намегирад.Карпатињо бо саунаи намакинтарбод, русњо шукуфа варехтани мўйи сарро табобатмекарданд. Њоло ба ќатори онбарои пўсти сар молидани обишунгит - «шабнам» ва хамираишунгит- «онега» тавсия додамешавад. Шунгит намуди амор-фии графит (карбон) буда,сабўсаки сарро гум карда, бамўй љило мебахшад

Дар Полша касалињои зиќќинафасро дар «ѓорњои намакин»муолиља менамоянд ё дарсанаторияњо деворњои њуљра-њои алоњидаро бо ќабатинамак пўшида, касалињоротабобат мекунанд Лойњои на-мак барои касалињои пайвандїбеарзиш мебошанд. Ии гуналойќањо дар Оќсуќон (н.Ашт)маълум ва истифода мешавандЛойќаи гили сиёњи гарми дењаиГармчашмаи ноњияи Ванљ, ки азчашмањои мураккабтаркиби

карбонат - сулфат – хлорї,гидроген-сулфурї ва радонїташаккул ёфтааст, бароитабобати касалињои буѓумдард,радикулит ва пўст истифодамешавад. Ии хусусиятњоробишофит (минерал аз гурўњинамакњо) низ дорад. Азминералњо рангубори устувор(антимонит, пољвард), маводњоистратегї (ангимонит, булўрикўњї унсурњои нодир) ва дањњономгўйи дигар мебошанд.

Обњои минералї њам дартиб ва њамчуи талассотерапиямаш-њуранд, барои организмбебањост. Ванаи бањрї, ки бабадани тар молидани намакидона - дона ва дар зери душшустани бадан барои саломатїањамият дорад Намакиглауберї (минерли мирабилит),ё сулфати натрий дар тибхамчун рафъкунандаи намак-њои зањролуди ќурѓошимидаруни бадани одам бо муваф-фаќият истифода мешавад. Дарсаноати шишасозї, собунпазї,бофандагї мавриди истифодаќарор дорад. Намакњои ишќо-рии сезий низ соњаи истифода-барии васеъ доранд, дарусулњои људокунии ДНК, меха-низмњои инфрасурх (датчикњо),асбобњои рўшанидињандаишабона, панљарањои фото-

Дар асри биринљї аз гил ва маъдан истифода бурданроёд гирифтанд, алалусус аз шифобахшии гил ба организмиодам бохабар буданд. Чунончї, мисриёни ќадим гилиќулмакњои соњили рўди Нилро гирифта дар баданашонмолида дар офтоб худро обутоб медоданд. Ин анъана тоимрўз идома дошта, њамчун муолиља бо лой маълум аст.Табибони Тибет барои паст кардани њарорат «кулча» - иаз гили хом сохтаро дар рўи ноф мемонданд, вале бароиузви «шамолхурда» «кулча» - и хишти пўхтаро њамчунгармбандї (компресс) тавсия медоданд. АбурайњониБерунї гилњои симиганї, чинии гуногунранг ва ѓайрароњамчун гили табобатї тавсия дода буд. Ин тавсияњо дарсолњои баъдина бомувафаќќият истифода мешуданд.

электрикї ва дар заминаи инметал соатњои атомї, теле-фонњои дастї, системаи идора-кунии мушакњо (балистикї…)истифода мешаванд. ИзотопиCg137 барои реакторњо,асбобњои геофизикї, безараргардонидани озуќаворї, обњоиравон, васоити љарроњї ваизотопи Сs131 барои табобатибеморони гирифтори саратонистифода мешаванд. Аз ќарн-њои гузашта то ба имрўз мепин-доранд, ки сангњои ќимматбахотанзимкунандаи кори аъзоибадани одам мебошанд ба«соњибони худ» тандурустї,шодї, рўњияи баланд, ишќумуњаббат, љасурї ва фирўзињомебахшанд, касро ба некукорїдаъват мекунанд, аз ѓаму ѓўса,зањри мор, чашми бад, раъду

барќ бесаранљомї ва хотир-парешонї эмин медоранд. Азин рў, њар як шахс ба худашбояд сангеро интихоб намояд,ки ба чењрааш мутобиќ ва баон муњаббат дошта бошад.Сангњои ќиматбањо ва љавоњирїаз рўи зебої ва дилрабої вахусусиятњои физикиашон сангидўстдошта гаштанд. Аз ин рў,онњо бояд њифз шаванд ваонњоро парасторї кунем. Доирба нишонањои бевоситаипарастиши санг дар ќадимифодае (аќида) мављудмебошад, ки гўё Худованд дарботини санг зиндагї муљассамгардонидааст ва ба ин хотирсангро бахшоянда мешумо-риданд. Парастиши санг аз рўидинњои гуногуни сайёра маф-њуми гуногун дошт. Масалан,санги муќаддаси мусалмонон –Ќаъба асосан шињобпораест,ба девори масљиди Макка васлшудааст, то замонњои исломїпарастиш меёфт.

Хулоса, сангњо дар ќаторимаъданњои саноатии метал-лургияи сиёњ, ранга, саноатикимиёвї, кишоварзї ва ѓайраистифодаи васеъ доранд.

К.ВАЗИРОВ, дотсенти кафедраи

минералогия вапетрографияи ДМТ

АФОРИЗМЫ И ЦИТАТЫ ВЕЛИКИХ ЛЮДЕЙ

Не было еще ни одного великого ума без примеси безумия.Аристотель

***Неблагодарность - род слабости. Выдающиеся людиникогда не бывают неблагодарными.

Иоганн Вольфганг Гете***

Об английском критике Максе Бирбоме: Боги наделилиМакса даром вечной старости.

Оскар Уайльд***

Поразительный факт, что у большинства гениальных людейбыли замечательные матери, что они гораздо большеприобрели от своих матерей, чем от отцов.

Генри Томас Бокль