77فصل فصل طبقه بندي عمليات در بودجه طبقه بندي عمليات در بودجه

ايرانايرانسجاد هدايتي شريفسجاد هدايتي شريف

طبقه بندي عمليات در بودجه ايرانطبقه بندي عمليات در بودجه ايرانطبقه بندي عمليات در كشور ما از طبقه بندي عمليات در كشور ما از

پس از به وجود آمدن پس از به وجود آمدن 13431343سال سال بودجه برنامه اي و عملياتي مرسوم بودجه برنامه اي و عملياتي مرسوم

شده و در حال حاضر كليه جوانبي كه شده و در حال حاضر كليه جوانبي كه بايد در يك طبقه بندي عملياتي رعايت بايد در يك طبقه بندي عملياتي رعايت

شود مورد توجه قرار گرفته است. شود مورد توجه قرار گرفته است. اصول اساسي طبقه بندي عمليات در اصول اساسي طبقه بندي عمليات در

بودجه ايران به شرح زير است:بودجه ايران به شرح زير است:طبقه بندي عمليات در بودجه فقط طبقه بندي عمليات در بودجه فقط

در برگيرنده آن دسته از وظايف و در برگيرنده آن دسته از وظايف و عمليات و اعتبارات دولت است كه به عمليات و اعتبارات دولت است كه به طور مستقيم يا غير مستقيم توسط طور مستقيم يا غير مستقيم توسط

وزارتخانه ها و موسسات دولتي انجام وزارتخانه ها و موسسات دولتي انجام ساير موسسات جدا از اين طبقه بندي ساير موسسات جدا از اين طبقه بندي

در بودجه منعكس مي شوند.در بودجه منعكس مي شوند.

طبقه بندي عمليات در بودجه ايرانطبقه بندي عمليات در بودجه ايران پس پس 13431343طبقه بندي عمليات در كشور ما از سال طبقه بندي عمليات در كشور ما از سال

از به وجود آمدن بودجه برنامه اي و عملياتي از به وجود آمدن بودجه برنامه اي و عملياتي مرسوم شده و در حال حاضر كليه جوانبي كه بايد مرسوم شده و در حال حاضر كليه جوانبي كه بايد

در يك طبقه بندي عملياتي رعايت شود مورد توجه در يك طبقه بندي عملياتي رعايت شود مورد توجه قرار گرفته است. اصول اساسي طبقه بندي قرار گرفته است. اصول اساسي طبقه بندي

عمليات در بودجه ايران به شرح زير است:عمليات در بودجه ايران به شرح زير است: طبقه بندي عمليات در بودجه فقط در برگيرنده آن طبقه بندي عمليات در بودجه فقط در برگيرنده آن

دسته از وظايف و عمليات و اعتبارات دولت است دسته از وظايف و عمليات و اعتبارات دولت است كه به طور مستقيم يا غير مستقيم توسط وزارتخانه كه به طور مستقيم يا غير مستقيم توسط وزارتخانه

ها و موسسات دولتي انجام ساير موسسات جدا از ها و موسسات دولتي انجام ساير موسسات جدا از اين طبقه بندي در بودجه منعكس مي شوند.اين طبقه بندي در بودجه منعكس مي شوند.

طبقه بندي عمليات در بودجه ايرانطبقه بندي عمليات در بودجه ايران پس از پس از 13431343طبقه بندي عمليات در كشور ما از سال طبقه بندي عمليات در كشور ما از سال

به وجود آمدن بودجه برنامه اي و عملياتي مرسوم شده به وجود آمدن بودجه برنامه اي و عملياتي مرسوم شده و در حال حاضر كليه جوانبي كه بايد در يك طبقه بندي و در حال حاضر كليه جوانبي كه بايد در يك طبقه بندي

عملياتي رعايت شود مورد توجه قرار گرفته است. عملياتي رعايت شود مورد توجه قرار گرفته است. اصول اساسي طبقه بندي عمليات در بودجه ايران به اصول اساسي طبقه بندي عمليات در بودجه ايران به

شرح زير است:شرح زير است: طبقه بندي عمليات در بودجه فقط در برگيرنده آن طبقه بندي عمليات در بودجه فقط در برگيرنده آن

دسته از وظايف و عمليات و اعتبارات دولت است كه دسته از وظايف و عمليات و اعتبارات دولت است كه به طور مستقيم يا غير مستقيم توسط وزارتخانه ها و به طور مستقيم يا غير مستقيم توسط وزارتخانه ها و

موسسات دولتي انجام ساير موسسات جدا از اين موسسات دولتي انجام ساير موسسات جدا از اين طبقه بندي در بودجه منعكس مي شوند.طبقه بندي در بودجه منعكس مي شوند.

در طبقه بندي فعلي دولت ايران كليه عمليات و وظايف دولت -در طبقه بندي فعلي دولت ايران كليه عمليات و وظايف دولت-به چند امور و هر يك از امور به چند فصل و هر فصل به چند به چند امور و هر يك از امور به چند فصل و هر فصل به چند برنامه و هر برنامه به چندين فعاليت يا طرح و پروژه تقسيم برنامه و هر برنامه به چندين فعاليت يا طرح و پروژه تقسيم

شده است.شده است. امور: امور اولين بخش از طبقه بندي كارهاي دولت مي باشد و امور: امور اولين بخش از طبقه بندي كارهاي دولت مي باشد و

عارت از مجموع چند فصل مرتبط از وظايف عمومي دولت عارت از مجموع چند فصل مرتبط از وظايف عمومي دولت است و يا امور مجموعه اي از كوشش هاي سازمان يافته است و يا امور مجموعه اي از كوشش هاي سازمان يافته

همگن است كه بخش عمده و قابل مالحظه اي از وظايف همگن است كه بخش عمده و قابل مالحظه اي از وظايف امور دفاعي، امور امور دفاعي، امور ‌‌دولت را در بر مي گيرند مانند امور عمومي،دولت را در بر مي گيرند مانند امور عمومي،

امور اقتصادي. امور بزرگترين تقسيم بندي مجموعه امور اقتصادي. امور بزرگترين تقسيم بندي مجموعه ‌‌اجتماعي،اجتماعي،وظايف همگن و مشابه دولت است كه نشانگر بخش قابل وظايف همگن و مشابه دولت است كه نشانگر بخش قابل

توجهي از هدفهايي است كه دولت مكلف به تحقق آنهاست.توجهي از هدفهايي است كه دولت مكلف به تحقق آنهاست.

:مجموعه اي از وظايف نخستين و عمومي دولت مجموعه اي از وظايف نخستين و عمومي دولت ‌‌امور عمومي: امور عمومي ‌‌حفظ نظم و امنيت داخلي،حفظ نظم و امنيت داخلي،‌‌است كه موجب برقراري عدالت،است كه موجب برقراري عدالت،

تنظيم روابط خارجي وضع قوانين و مقررات و اعمال حاكميت تنظيم روابط خارجي وضع قوانين و مقررات و اعمال حاكميت دولت را در تنظيم روابط دستگاه هاي دولتي با يكديگر و با دولت را در تنظيم روابط دستگاه هاي دولتي با يكديگر و با

مردم و همچنين تنظيم روابط مردم با مردم را در برابر مردم و همچنين تنظيم روابط مردم با مردم را در برابر قانون در قالب امور عمومي تعيين مي كند. مانند تنظيم روابط قانون در قالب امور عمومي تعيين مي كند. مانند تنظيم روابط

اداره امور عمومي كشور.اداره امور عمومي كشور.‌‌قانون گذاري ،قانون گذاري ،‌‌قواي سه گانه ،قواي سه گانه ، :مجموعه اي از وظايف دولت است كه به منظور مجموعه اي از وظايف دولت است كه به منظور ‌‌امور دفاعي: امور دفاعي

حراست از مرزها و حفظ استقالل و تماميت ارضي كشور از حراست از مرزها و حفظ استقالل و تماميت ارضي كشور از طريق دفاع نظامي و غير نظامي به عمل مي آيد.طريق دفاع نظامي و غير نظامي به عمل مي آيد.

امور اجتماعي: مجموعه اي از وظايف دولت است كه در امور اجتماعي: مجموعه اي از وظايف دولت است كه درزمينه فراهم كردن امكانات زندگي بهتر براي انسان در شرايط زمينه فراهم كردن امكانات زندگي بهتر براي انسان در شرايط مختلف جهت برقراري تعادل هاي اجتماعي را شامل مي شود. مختلف جهت برقراري تعادل هاي اجتماعي را شامل مي شود.

فرهنگ و هنر و بهداشت و فرهنگ و هنر و بهداشت و ‌‌مانند آموزش و پرورش عمومي ،مانند آموزش و پرورش عمومي ،درمان و ...درمان و ...

:مجموعه اي از وظايف دولت در زمينه ايجاد مجموعه اي از وظايف دولت در زمينه ايجاد ‌‌امور اقتصادي:امور اقتصادي توزيع و مصرف كه از طريق ايجاد وتوسعه توزيع و مصرف كه از طريق ايجاد وتوسعه ‌‌امكانات توليد،امكانات توليد،

ظرفيت هاي اقتصادي كشور در جهت تحقق تعادل هاي ظرفيت هاي اقتصادي كشور در جهت تحقق تعادل هاي اقتصادي در جامعه را شامل مي شود. مانند كشاورزي و اقتصادي در جامعه را شامل مي شود. مانند كشاورزي و

صنايع و معادن و ...صنايع و معادن و ...‌‌آب و برق،آب و برق،‌‌منابع طبيعي،منابع طبيعي، فصل: فصل عبارت از مجموعه وظايف مشخصي است كه فصل: فصل عبارت از مجموعه وظايف مشخصي است كه

حاوي برنامه هاي مرتبط با هم بوده و برنامه ريزي دراز مدت حاوي برنامه هاي مرتبط با هم بوده و برنامه ريزي دراز مدت و ميان مدت براي نيل به اهداف اساسي در قالب آن انجام و ميان مدت براي نيل به اهداف اساسي در قالب آن انجام

مي گيرد و يا مجموعه اي از كوشش هاي سازمان يافته مي گيرد و يا مجموعه اي از كوشش هاي سازمان يافته دولت است كه خدمات معيني را براي جامعه انجام مي دولت است كه خدمات معيني را براي جامعه انجام مي دهد. مانند فصل آمار و خدمات عمومي ، فصل فرهنگ و دهد. مانند فصل آمار و خدمات عمومي ، فصل فرهنگ و

هنر و ...هنر و ...

برنامه: گروه كلي عماليت در داخل هر فصل كه داراي حاصل كار مشخص است و برنامه: گروه كلي عماليت در داخل هر فصل كه داراي حاصل كار مشخص است وبوسيله يك وزارتخانه يا موسسه دولتي انجام مي يابد برنامه ناميده مي شدو. برنامه بوسيله يك وزارتخانه يا موسسه دولتي انجام مي يابد برنامه ناميده مي شدو. برنامه

باالترين سطح طبقه بندي كارهاي اجرايي يك دستگاه براي انجام مسووليت هايي باالترين سطح طبقه بندي كارهاي اجرايي يك دستگاه براي انجام مسووليت هايي است كه در داخل يك وظيفه به آن محول شده است. هر برنامه حدود كارهايي را است كه در داخل يك وظيفه به آن محول شده است. هر برنامه حدود كارهايي را

كه به منظور نيل به اهداف دستگاه صورت گرفته و منجر به توليد كاال يا ارائه كه به منظور نيل به اهداف دستگاه صورت گرفته و منجر به توليد كاال يا ارائه برنامه آموزش قبل از برنامه آموزش قبل از ‌‌خدمات مي شود معين مي كند . مانند برنامه هواشناسي ،خدمات مي شود معين مي كند . مانند برنامه هواشناسي ،

برنامه گسترش فرهنگ و هنر. كمال مطلوب در تعيين و انتخاب يك برنامه برنامه گسترش فرهنگ و هنر. كمال مطلوب در تعيين و انتخاب يك برنامه ‌‌دبستان،دبستان،آن است كه حاصل كا رقابل تشخيص و اندازه گيري باشد. بديهي است كه حاصل و آن است كه حاصل كا رقابل تشخيص و اندازه گيري باشد. بديهي است كه حاصل و

نتيجه كار بعضي از برنامه ها به روشني قابل تشخيص و اندازه گيري است. در نتيجه كار بعضي از برنامه ها به روشني قابل تشخيص و اندازه گيري است. در حاليكه نتيجه كار در برنامه اي ديگر ممكن است به سادگي قابل ارزيابي و حاليكه نتيجه كار در برنامه اي ديگر ممكن است به سادگي قابل ارزيابي و

e حاصل كار يك برنامه آموزش ابتدايي با توجه به ميزان كار انجام e حاصل كار يك برنامه آموزش ابتدايي با توجه به ميزان كار انجام تشخيص نباشد. مثال تشخيص نباشد. مثالشده يعني تعداد دانش آموزاني كه آموزش اين دوره را به پايان رسانيده اند مي شده يعني تعداد دانش آموزاني كه آموزش اين دوره را به پايان رسانيده اند مي تواند مورد ارزيابي و اندازه گيري قرار گيرد در حاليكه انجام اين امر در برنامه تواند مورد ارزيابي و اندازه گيري قرار گيرد در حاليكه انجام اين امر در برنامه

گسترش فرهنگ و هنر به سادگي امكان پذير نبوده و در مواردي غير ممكن است . گسترش فرهنگ و هنر به سادگي امكان پذير نبوده و در مواردي غير ممكن است . اين امر نمي تواند دليلي بر عدم طبقه بندي عمليات بر حسب برنامه باشد چرا كه اين امر نمي تواند دليلي بر عدم طبقه بندي عمليات بر حسب برنامه باشد چرا كه وجود برنامه به خودي خود امكانات الزم را در جهت تهيه و تنظيم تصويب اجرا و وجود برنامه به خودي خود امكانات الزم را در جهت تهيه و تنظيم تصويب اجرا و

نظارت بر اجراي بودجه فراهم مي سازد.نظارت بر اجراي بودجه فراهم مي سازد.

:فعاليت عبارتست از بخشي از كارهاي يكسان و فعاليت عبارتست از بخشي از كارهاي يكسان و ‌‌فعاليت: فعاليتهمگن در هر برنامه كه بوسيله واحدهاي اجرايي رد داخل همگن در هر برنامه كه بوسيله واحدهاي اجرايي رد داخل يك وزارتخانه يا موسسه دولتي انجام مي شود و يا برابر يك وزارتخانه يا موسسه دولتي انجام مي شود و يا برابر

قانون برنامه و بودجه فعاليت يك قانون برنامه و بودجه فعاليت يك 11 ماده ماده 99تعريف بند تعريف بند سلسله عمليات و خدمات مشخصي است كه براي تحقق سلسله عمليات و خدمات مشخصي است كه براي تحقق

بخشيدن به هدف هاي برنامه ساالنه طي يك سال اجرا مي بخشيدن به هدف هاي برنامه ساالنه طي يك سال اجرا مي شود و هزينه آن از محل اعتبارات جاري تأمين مي شود شود و هزينه آن از محل اعتبارات جاري تأمين مي شود

فعاليت تشخيص فعاليت تشخيص ‌‌ فعاليت تداركات، فعاليت تداركات،‌‌مانند فعاليت كارگزيني،مانند فعاليت كارگزيني،فعاليت نگهداري راه ها. به طور يقين فعاليت نگهداري راه ها. به طور يقين ‌‌و وصول ماليات ها ،و وصول ماليات ها ،

تفكيك بنرامه به طبقاتي فرعي تر و دسته بندي كردن اين تفكيك بنرامه به طبقاتي فرعي تر و دسته بندي كردن اين طبقات موجب مي شود كه ضمن اجراي به موقع و درست طبقات موجب مي شود كه ضمن اجراي به موقع و درست

امكان تدوين بودجه اي منظم و باهدف و عملياتي امكان تدوين بودجه اي منظم و باهدف و عملياتي ‌‌عمليات،عمليات،خاص فراهم شده و مكانيزم الزم به منظور برقراري يك خاص فراهم شده و مكانيزم الزم به منظور برقراري يك

سيستم حسابداري كار آمد كه بتواند نتايج عمليات را مورد سيستم حسابداري كار آمد كه بتواند نتايج عمليات را مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار دهد مهيا شود.بررسي و تجزيه و تحليل قرار دهد مهيا شود.

طرح: بررسي مسايل مربوط به طبقه بندي بودجه اي در طرح: بررسي مسايل مربوط به طبقه بندي بودجه اي درسالهاي سالهاي

طرح: بررسي مسايل مربوط به طبقه بندي بودجه اي در طرح: بررسي مسايل مربوط به طبقه بندي بودجه اي درسالهاي اخير نشان داد كه بايد ميان بخشي از عمليات كه سالهاي اخير نشان داد كه بايد ميان بخشي از عمليات كه براي توليد خدمت انجام مي شوند با آن بخش از عمليات براي توليد خدمت انجام مي شوند با آن بخش از عمليات سرمايه گذاري كه منجر به توليد كاالهاي سرمايه اي مي سرمايه گذاري كه منجر به توليد كاالهاي سرمايه اي مي

گردند تفكيك قائل شد. با قبول اين مسأله مي توانيم بگوييم گردند تفكيك قائل شد. با قبول اين مسأله مي توانيم بگوييم كه طرح بخشي از فعاليت است كه نتيجه اش به صورت كه طرح بخشي از فعاليت است كه نتيجه اش به صورت سرمايه گذاري ظاهر مي شود . به عبارت ديگر منظور از سرمايه گذاري ظاهر مي شود . به عبارت ديگر منظور از

طرح يا طرح عمراني مجموعه عمليات و خدمات مشخصي طرح يا طرح عمراني مجموعه عمليات و خدمات مشخصي است كه بر اساس مطالعات توجيهي فني و اقتصادي و يا است كه بر اساس مطالعات توجيهي فني و اقتصادي و يا

اجتماعي كه توسط دستگاه اجرايي انجام مي شود طي اجتماعي كه توسط دستگاه اجرايي انجام مي شود طي مدت معين و با اعتبار معين براي تحقق بخشيدن به هدفهاي مدت معين و با اعتبار معين براي تحقق بخشيدن به هدفهاي

برنامه عمراني پنجساله به صورت سرمايه گذاري ثابت برنامه عمراني پنجساله به صورت سرمايه گذاري ثابت شامل هزينه هاي غير ثابت وابسته در دوره مطالعه و اجرا و شامل هزينه هاي غير ثابت وابسته در دوره مطالعه و اجرا و يا مطالعات اجرا مي شود و تمام يا قسمتي از هزينه هاي يا مطالعات اجرا مي شود و تمام يا قسمتي از هزينه هاي

اجراي آن از محل اعتبارات عمراني تأمين مي شود. طرح اجراي آن از محل اعتبارات عمراني تأمين مي شود. طرح غير انتفاعي و مطالعاتي تقسيم غير انتفاعي و مطالعاتي تقسيم ‌‌عمراني به سه نوع انتفاعي،عمراني به سه نوع انتفاعي،

مي شود:مي شود:

طرح عمراني غير انتفاعي: منظور طرحي است كه براي انجام برنامه هاي رفاه طرح عمراني غير انتفاعي: منظور طرحي است كه براي انجام برنامه هاي رفاهاجتماعي و عمليات زيربنايي و يا احداث ساختمان و تأسيسات جهت تسهيل كليه وظايف اجتماعي و عمليات زيربنايي و يا احداث ساختمان و تأسيسات جهت تسهيل كليه وظايف

دولت اجرا مي شود و هدف اصلي آن حصول درآمد نمي باشد.دولت اجرا مي شود و هدف اصلي آن حصول درآمد نمي باشد. طرح عمراني انتفاعي: منظور طرحي است كه در مدت معقول پس از شروع به بهره طرح عمراني انتفاعي: منظور طرحي است كه در مدت معقول پس از شروع به بهره

برداري عالوه بر تأمين هزينه هاي جاري و استهالك سرمايه به تبعيت از سياست دولت برداري عالوه بر تأمين هزينه هاي جاري و استهالك سرمايه به تبعيت از سياست دولت سود مناسبي را نيز عايد نمايد.سود مناسبي را نيز عايد نمايد.

طرح مطالعاتي: منظور طرحي است كه بر اساس قرار داد بين سازمان مديريت و طرح مطالعاتي: منظور طرحي است كه بر اساس قرار داد بين سازمان مديريت وبرنامه ريزي و يا ساير دستگاههاي اجرايي با موسسات علمي و مطالعاتي متخصص برنامه ريزي و يا ساير دستگاههاي اجرايي با موسسات علمي و مطالعاتي متخصص

براي بررسي خاصي اجرا مي شود.براي بررسي خاصي اجرا مي شود. عالوه بر تقسيم بندي هاي فوق در قانون بودجه طرح هاي عمراني به صورت طرح هاي عالوه بر تقسيم بندي هاي فوق در قانون بودجه طرح هاي عمراني به صورت طرح هاي

e به صورت ‌‌ادامه دار،ادامه دار،‌‌دوساله، مهم و عمده ،دوساله، مهم و عمده ،‌‌يك ساله، يك ساله، e به صورت ضروري و اضطراري كه غالبا ضروري و اضطراري كه غالبااستاني مي باشند تقسيم گرديده اند كه تعاريف قانوني مشخصي ندارند و در حد عرف استاني مي باشند تقسيم گرديده اند كه تعاريف قانوني مشخصي ندارند و در حد عرف

كارشناسي قابل تفكيك مي باشند. در سالهاي اخير طرح ها به صورت شهري و كارشناسي قابل تفكيك مي باشند. در سالهاي اخير طرح ها به صورت شهري و روستايي نيز مرود توجه مجلس شوراي اسالمي قرار گرفته كه تعاريف اجمالي از آنها روستايي نيز مرود توجه مجلس شوراي اسالمي قرار گرفته كه تعاريف اجمالي از آنها

ذكر مي گردد:ذكر مي گردد: طرح يكساله: طرحي است كه در سالجاري يا سالهاي قبل شروع شده باشد ليكن سال طرح يكساله: طرحي است كه در سالجاري يا سالهاي قبل شروع شده باشد ليكن سال

خاتمه طرح در پايان سال جاري باشد.خاتمه طرح در پايان سال جاري باشد.

طرح دو ساله: طرحي است كه در سال جاري يا سالهاي قبل طرح دو ساله: طرحي است كه در سال جاري يا سالهاي قبلشروع شده باشد ليكن سال خاتمه طرح يكسال پس از پايان شروع شده باشد ليكن سال خاتمه طرح يكسال پس از پايان

سال جاري باشد.سال جاري باشد. طرح ادامه دار: طرحي است كه در سال جاري يا سالهاي طرح ادامه دار: طرحي است كه در سال جاري يا سالهاي

قبل شروع شده باشد ليكن در سال خاتمه طرح پيش از قبل شروع شده باشد ليكن در سال خاتمه طرح پيش از يكسال پس از پايان سال جاري باشد.يكسال پس از پايان سال جاري باشد.

:طرحي است كه از ابعاد استراتژيك طرحي است كه از ابعاد استراتژيك ‌‌طرح مهم و عمده:طرح مهم و عمدهبرخوردار باشد و يا عدم النفع آن موجب زيان دولت گردد.برخوردار باشد و يا عدم النفع آن موجب زيان دولت گردد.

طرح ضروري: طرحي است كه در صورت اجرا موجبات رفاه طرح ضروري: طرحي است كه در صورت اجرا موجبات رفاهe به e به اجتماعي يا اقتصادي در منطقه را فراهم مي آورد و غالبا اجتماعي يا اقتصادي در منطقه را فراهم مي آورد و غالبا

صورت طرح هاي استاني ارائه مي گردد.صورت طرح هاي استاني ارائه مي گردد. طرح اضطراري: طرحي است كه از امكانات زيست در طرح اضطراري: طرحي است كه از امكانات زيست در

e eمنطقه را در صورت عدم اجرا مختل مي سازد و غالبا به به ‌‌منطقه را در صورت عدم اجرا مختل مي سازد و غالباصورت ضربتي به مرحله اجرا در مي آيد. مانند حوادث غير صورت ضربتي به مرحله اجرا در مي آيد. مانند حوادث غير

‌‌مترقبهمترقبه

پروژه: پروژه مجموعه اي از عمليات هم جنس است كه بر اساس مطالعات پروژه: پروژه مجموعه اي از عمليات هم جنس است كه بر اساس مطالعات فني – اجتماعي طي مدت معيني و با اعتبار مشخص فني – اجتماعي طي مدت معيني و با اعتبار مشخص ‌‌توجيهي فني – اقتصادي،توجيهي فني – اقتصادي،

يكي يا چند هدف از هدفهاي يك طرح را زير پوشش قرار دهد. براي مثال در يكي يا چند هدف از هدفهاي يك طرح را زير پوشش قرار دهد. براي مثال در 22طرح واحدهاي مسكوني مي توان به عناوين پروژه مانند واحدهاي آپارتماني طرح واحدهاي مسكوني مي توان به عناوين پروژه مانند واحدهاي آپارتماني

‌‌جدول بندي ها،جدول بندي ها،‌‌ خوابه ، واحدهاي پيش ساخته بتوني، خوابه ، واحدهاي پيش ساخته بتوني،33واحد هاي آپارتماني واحد هاي آپارتماني ‌‌خوابه ،خوابه ،خيابان بندي ها و ... تقسيم شود.خيابان بندي ها و ... تقسيم شود.

كدگذاري در طبقه بندي عملياتكدگذاري در طبقه بندي عمليات براي سهولت و شناسايي هر يك از موضوع ها و عنوان ها شماره مشخصي داده براي سهولت و شناسايي هر يك از موضوع ها و عنوان ها شماره مشخصي داده

مي شود. به طور كلي طبقه بندي عمليات در بودجه كشور از پنج بخش به مي شود. به طور كلي طبقه بندي عمليات در بودجه كشور از پنج بخش به 88شرح زير تشكيل شده كه به هر يك از آنها امور گفته مي شود و داراي يك كد شرح زير تشكيل شده كه به هر يك از آنها امور گفته مي شود و داراي يك كد

رقمي مي باشد.رقمي مي باشد.بخش اول- امور عموميبخش اول- امور عموميبخش دوم- امور دفاع مليبخش دوم- امور دفاع مليبخش سوم- امور اجتماعيبخش سوم- امور اجتماعيبخش چهارم- امور اقتصاديبخش چهارم- امور اقتصادي

يك قلم يك قلم وجود دارند كه به صورتوجود دارند كه به صورت اعتباراتياعتباراتي عالوه بر طبقه بندي فوق در بودجهعالوه بر طبقه بندي فوق در بودجهe eمنظور گرديده اند و اصطالحا رديف هاي بودجه يا بخش پنجم ناميده مي شود. رديف رديف هاي بودجه يا بخش پنجم ناميده مي شود. رديف ‌‌منظور گرديده اند و اصطالحا

كارمزد و سود تضمين شده وام ها بازپرداختكارمزد و سود تضمين شده وام ها بازپرداخت شامل هزينه هاي متفرقهشامل هزينه هاي متفرقه هاي بودجههاي بودجهوام ها وام ها

و پرداخت ديون و سرمايه گذاري در خارج از كشور پرداخت وام و كمك به كشورها و و پرداخت ديون و سرمايه گذاري در خارج از كشور پرداخت وام و كمك به كشورها ومؤسسات خارجي بين المللي است.مؤسسات خارجي بين المللي است.

:نحوه كد گذاري به صورت خالصه به شرح زير است:نحوه كد گذاري به صورت خالصه به شرح زير است امور اقتصادي امور اقتصادي 44اولي عدد از سمت چپ نشان دهنده امور است براي مثال عدد اولي عدد از سمت چپ نشان دهنده امور است براي مثال عدد

مورد نظر است.مورد نظر است. در امور اقتصادي در امور اقتصادي 0606دومين وسومين اعداد از سمت چپ معرف فصل است . عدد دومين وسومين اعداد از سمت چپ معرف فصل است . عدد

اشاره به بخش گاز دارد.اشاره به بخش گاز دارد. در بخش گاز در بخش گاز 0505چهارمين و پنجمين اعداد از سمت چپ معرف برنامه است. عدد چهارمين و پنجمين اعداد از سمت چپ معرف برنامه است. عدد

اشاره به برنامه توزيع گاز است.اشاره به برنامه توزيع گاز است. نشان دهنده طرح عمراني نشان دهنده طرح عمراني 22ششمين عدد نشانگر نوع فعاليت يا طرح است. عدد ششمين عدد نشانگر نوع فعاليت يا طرح است. عدد

است.است..اعداد هفتم و هشتم نشان دهنده شماره رديف فعاليت يا طرح مي باشد.اعداد هفتم و هشتم نشان دهنده شماره رديف فعاليت يا طرح مي باشد

طبقه بندي سازمانيطبقه بندي سازماني در تمامي كشورها از آغاز بودجه ريزي پيوسته هزينه ها را به سازمانهاي در تمامي كشورها از آغاز بودجه ريزي پيوسته هزينه ها را به سازمانهاي

دولتي تخصيص داده اند. منظور از سازمان هاي دولتي دستگاههاي اجرايي دولتي تخصيص داده اند. منظور از سازمان هاي دولتي دستگاههاي اجرايي دولت وزارتخانه ها و ديگر موسسات دولتي هستند كه هر كدام به نحوي دولت وزارتخانه ها و ديگر موسسات دولتي هستند كه هر كدام به نحوي

اجراي وظايف كالسيك يا مدرن دولت رابر عهده دارند.اجراي وظايف كالسيك يا مدرن دولت رابر عهده دارند. منظور از اين طبقه بندي توزيع اعتبارات ميان دستگاه هاي اجرايي است و منظور از اين طبقه بندي توزيع اعتبارات ميان دستگاه هاي اجرايي است و

بر اساس آن سهم هر يك از سازمان هاي دولتي مشخص مي شود. بودجه بر اساس آن سهم هر يك از سازمان هاي دولتي مشخص مي شود. بودجه دولت بر اساس وظايف هر يك از دستگاهها تهيه تنظيم و تصويب مي شود. دولت بر اساس وظايف هر يك از دستگاهها تهيه تنظيم و تصويب مي شود.

در مرحله دوم يعني تصويب بودجه مجلس به دستگاههاي اجرايي اجازه در مرحله دوم يعني تصويب بودجه مجلس به دستگاههاي اجرايي اجازه مصرف اعتبارات د رحدود بودجه مصوب را اعطا مي كند. در گام سوم مصرف اعتبارات د رحدود بودجه مصوب را اعطا مي كند. در گام سوم

نيز اجراي بودجه نظارت و كنترل آن هم در قالب دستگاه هاي مجري نيز اجراي بودجه نظارت و كنترل آن هم در قالب دستگاه هاي مجري انجام مي شود. در حقيقت طبقه بندي سازماني سازمان هاي مختلفي را انجام مي شود. در حقيقت طبقه بندي سازماني سازمان هاي مختلفي را كه از بودجه دولت استفاده مي كنند بر حسب نوع وماهيت آنها تفكيك و كه از بودجه دولت استفاده مي كنند بر حسب نوع وماهيت آنها تفكيك و

دسته بندي مي كند.دسته بندي مي كند.

فعاليت هاي دولت از نظر ماهيت به دو دسته تقسيم مي فعاليت هاي دولت از نظر ماهيت به دو دسته تقسيم ميشوند:شوند:

فعاليتهايي كه اعمال حاكميت دولت را تحقق مي بخشند فعاليتهايي كه اعمال حاكميت دولت را تحقق مي بخشندو در واقع جزء وظايف اصلي و جاري دولت مي باشند. و در واقع جزء وظايف اصلي و جاري دولت مي باشند.

اين فعاليت ها به وسيله وزارتخانه ها و موسسات دولتي اين فعاليت ها به وسيله وزارتخانه ها و موسسات دولتي انجام مي شود.انجام مي شود.

فعاليت هايي كه اعمال تصدي دولت را فراهم مي فعاليت هايي كه اعمال تصدي دولت را فراهم ميسازند. اين گروه از وظايف شركت هاي دولتي بانكها سازند. اين گروه از وظايف شركت هاي دولتي بانكها

و موسسات انتفاعي وابسته به دولت محسوب مي و موسسات انتفاعي وابسته به دولت محسوب مي گردد. لذا با توجه به ماهيت وظايف بودجه دولت به سه گردد. لذا با توجه به ماهيت وظايف بودجه دولت به سه

قسمت تفكيك شده است:قسمت تفكيك شده است:

الف- بودجه عمومي دولتالف- بودجه عمومي دولتب- بودجه شركت هاي دولتي و بانك هاب- بودجه شركت هاي دولتي و بانك هاج- بودجه موسسات انتفاعي وابسته به دولتج- بودجه موسسات انتفاعي وابسته به دولت با اين نوع طبقه بندي دولت اين اجازه را مي يابد كه در امر بودجه ريزي بتواند سياست با اين نوع طبقه بندي دولت اين اجازه را مي يابد كه در امر بودجه ريزي بتواند سياست

هاي خود را در بخشهاي مختلف اعمال نموده و از وضعيت فعاليت هاي خود در هاي خود را در بخشهاي مختلف اعمال نموده و از وضعيت فعاليت هاي خود در قسمتهاي مختلف آگاه شود.قسمتهاي مختلف آگاه شود.

در طبقه بندي سازماني اعتبارات و هزينه ها ب رحسب برنامه هاي پيشنهادي در طبقه بندي سازماني اعتبارات و هزينه ها ب رحسب برنامه هاي پيشنهاديe وظايف و عمليات اصلي دولت به e وظايف و عمليات اصلي دولت به دستگاههاي اجرايي پيش بيني مي شود. معموال دستگاههاي اجرايي پيش بيني مي شود. معموال

نوعي گروه بندي شده و مسووليت اجراي هر يك از آنها به يك يا چند سازمان دولت ها نوعي گروه بندي شده و مسووليت اجراي هر يك از آنها به يك يا چند سازمان دولت ها محول مي گردد. بنابراين نيل به اهداف و مقاصد كلي دولت از طريق نيل به اهداف و محول مي گردد. بنابراين نيل به اهداف و مقاصد كلي دولت از طريق نيل به اهداف و مقاصد دستگاههاي دولتي تحقق مي يابد. براي انجام مديريت و كنترل هاي صحيح مالي مقاصد دستگاههاي دولتي تحقق مي يابد. براي انجام مديريت و كنترل هاي صحيح مالي

الزم است طبقه بندي هزينه ها بر اساس واحدهاي سازماني صورت پذيرد. زيرا در الزم است طبقه بندي هزينه ها بر اساس واحدهاي سازماني صورت پذيرد. زيرا در تشكيالت سازماني دستگاههاي اجرايي مسووليت ها اختيارات و وظايف قسمت هاي تشكيالت سازماني دستگاههاي اجرايي مسووليت ها اختيارات و وظايف قسمت هاي

مختلف تفكيك و تعيين مي گردند. بنابراين الزم است اعتبارات هر يك دستگاههاي مختلف تفكيك و تعيين مي گردند. بنابراين الزم است اعتبارات هر يك دستگاههاي اجرايي مجري طرح در بودجه دولت پيش بيني شود تا تعيين ميزان مسووليت واقعي اجرايي مجري طرح در بودجه دولت پيش بيني شود تا تعيين ميزان مسووليت واقعي

و مقايسه عمليات انجام شده با وظايف و اهداف مصوب سازمانهاي مذكور امكان پذير و مقايسه عمليات انجام شده با وظايف و اهداف مصوب سازمانهاي مذكور امكان پذير گردد.گردد.

اهداف و نتايج طبقه بندي سازمانياهداف و نتايج طبقه بندي سازماني تركيب دستگاههاي اجرايي: اعتبارات دستگاههاي اجرايي با توجه به تركيب دستگاههاي اجرايي: اعتبارات دستگاههاي اجرايي با توجه به

مسئوليت هاي محوله به آنها تفكيك مي گردد و با انجحام اين نوع طبقه مسئوليت هاي محوله به آنها تفكيك مي گردد و با انجحام اين نوع طبقه بندي چگونگي تركيب وزارتخانه ها و دستگاه دولتي در داخل يك دولت بندي چگونگي تركيب وزارتخانه ها و دستگاه دولتي در داخل يك دولت

تعيين و مشخص مي شود.تعيين و مشخص مي شود. گروه بندي در قالب وظايف هدفها: واحدهاي سازماني دولتي بر اساس گروه بندي در قالب وظايف هدفها: واحدهاي سازماني دولتي بر اساس

مشخصات هدف ها و مقررات خاص مربوط به خود تأسيس و اداره آنها مشخصات هدف ها و مقررات خاص مربوط به خود تأسيس و اداره آنها گروه بندي مي شوند و در قالب اين گروه بندي مي توان آنها را از گروه بندي مي شوند و در قالب اين گروه بندي مي توان آنها را از

لحاظ وظايف اختيارات نحوه تأمين در آمدها و انجام هزينه ها و عمليات از لحاظ وظايف اختيارات نحوه تأمين در آمدها و انجام هزينه ها و عمليات از يكديگر متمايز ساخت.براي مثال مؤسسات دولتي كه براي كسب سود يكديگر متمايز ساخت.براي مثال مؤسسات دولتي كه براي كسب سود

به وجود آمده اند بايك موسسه دولتي كه براي ايجاد امنيت داخلي به وجود به وجود آمده اند بايك موسسه دولتي كه براي ايجاد امنيت داخلي به وجود آمده اند متفاوت است. موسسات بازرگاني دولتي بايد با تغييرات آمده اند متفاوت است. موسسات بازرگاني دولتي بايد با تغييرات

شرايط بازار خود را انطباق دهد. بنابراين بايد داراي سرمايه در گردش شرايط بازار خود را انطباق دهد. بنابراين بايد داراي سرمايه در گردش باشند اما نيروي انتظامي نيازي به داشتن شرايط انطباق با بازار ندارد.باشند اما نيروي انتظامي نيازي به داشتن شرايط انطباق با بازار ندارد.

:با طبقه بندي سازماني قوه قانونگذاري اين با طبقه بندي سازماني قوه قانونگذاري اين ‌‌تسهيل تصميم گيري:تسهيل تصميم گيري امكان را مي يابد تا در هنگام بررسي و تصويب بودجه با ديد امكان را مي يابد تا در هنگام بررسي و تصويب بودجه با ديد

روشن تري به مسايل بودجه اي دستگاه هاي اجرايي مواجه شده روشن تري به مسايل بودجه اي دستگاه هاي اجرايي مواجه شده و با توجه به وظايف هر يك از دستگاههاي اجرايي اهداف و و با توجه به وظايف هر يك از دستگاههاي اجرايي اهداف و

سياست هاي دولت واقع بينانه اقدام به تصميم گيري نهايي كند.سياست هاي دولت واقع بينانه اقدام به تصميم گيري نهايي كند.:وزارتخانه ها و موسسات دولتي وزارتخانه ها و موسسات دولتي ‌‌طبقه بندي نيازهاي عوامل اجرايي:طبقه بندي نيازهاي عوامل اجرايي

در دولت نقش عامل را دارند عاملي كه برنامه مي چيند طرح مي در دولت نقش عامل را دارند عاملي كه برنامه مي چيند طرح مي سازد و سپس آن را اجرا مي كند. پس نيازهاي اين عامل جدا از سازد و سپس آن را اجرا مي كند. پس نيازهاي اين عامل جدا از

بايد در چارچوب سازماني نيز طبق بندي شوند. بايد در چارچوب سازماني نيز طبق بندي شوند. ‌‌ساير طبقه بندي ها،ساير طبقه بندي ها،تهيه بودجه از يك واحد سازماني )وزارتخانه موسسه تهيه بودجه از يك واحد سازماني )وزارتخانه موسسه

در داخل دولت آغاز مي شود و ساير مراحل در داخل دولت آغاز مي شود و ساير مراحل ‌‌شركت دولتي(شركت دولتي(‌‌دولتي،دولتي،بودجه يعني بررسي در هيأت دولت و قوه مقننه تصويب اجرا و بودجه يعني بررسي در هيأت دولت و قوه مقننه تصويب اجرا و

نظارت بر آن نيز در قالب سازمان انجاممي پذيردنظارت بر آن نيز در قالب سازمان انجاممي پذيرد

اصول طبقه بندي سازمانياصول طبقه بندي سازماني:در طبقه بندي سازماني رعايت اصول زير ضروري به نظر مي رسد:در طبقه بندي سازماني رعايت اصول زير ضروري به نظر مي رسد تفكيك و جداسازي دستگاههاي اجرايي باتوجه به ماهيت وظايف و فعاليت تفكيك و جداسازي دستگاههاي اجرايي باتوجه به ماهيت وظايف و فعاليت

ها . تفكيك دستگاههاي اجرايي دولتي مانند شركت هاي دولتي كه به ارائه ها . تفكيك دستگاههاي اجرايي دولتي مانند شركت هاي دولتي كه به ارائه خدمات بازرگاني و انتفاعي اشتغال دارند. دولتي از دستگاه هاي اجرايي خدمات بازرگاني و انتفاعي اشتغال دارند. دولتي از دستگاه هاي اجرايي

مانند وزارتخانه ها كه وظيفه دستيابي به اهداف اصلي دولت را به عهده مانند وزارتخانه ها كه وظيفه دستيابي به اهداف اصلي دولت را به عهده دارند رعايت اين اصل در طبقه بندي سازماني است.دارند رعايت اين اصل در طبقه بندي سازماني است.

رعايت چارچوب سازماني و تشكيالت مصوب و رسمي دستگاه اجرايي رعايت چارچوب سازماني و تشكيالت مصوب و رسمي دستگاه اجراييوتوجه به سلسله مراتب سازمان ها از نظر تابعيت.وتوجه به سلسله مراتب سازمان ها از نظر تابعيت.

دسته بندي نمودن سازمان ها موسسات و واحدهاي تابعه هر وزارتخانه و دسته بندي نمودن سازمان ها موسسات و واحدهاي تابعه هر وزارتخانه وموسسه دولتي در ذيل همان وزارتخانه و موسسهموسسه دولتي در ذيل همان وزارتخانه و موسسه

تعميم طبقه بندي سازماني به كليه دستگاه هايي كه به نحوي از بودجه تعميم طبقه بندي سازماني به كليه دستگاه هايي كه به نحوي از بودجهدولت بهره شوند اعم از دستگاه هاي تحت پوشش قوه مجريه قوه قضاييه دولت بهره شوند اعم از دستگاه هاي تحت پوشش قوه مجريه قوه قضاييه

و يا قوه مقننه.و يا قوه مقننه.

طبقه بندي سازماني در ايرانطبقه بندي سازماني در ايران با افزايش وظايف و مسووليت هاي دولت در قبال افراد جامعه تعداد دستگاههاي با افزايش وظايف و مسووليت هاي دولت در قبال افراد جامعه تعداد دستگاههاي

اجرايي افزايش يافته است. براي روشن شدن هدف و مأموريت هر دستگاه اجرايي اجرايي افزايش يافته است. براي روشن شدن هدف و مأموريت هر دستگاه اجرايي نسبت به ساير دستگاههاي اجرايي طبقه بندي دستگاهي يا سازماني بودجه به وجود نسبت به ساير دستگاههاي اجرايي طبقه بندي دستگاهي يا سازماني بودجه به وجود

آمد. در كشور ما قبل از انقالب اسالمي طبقه بندي دستگاهي يا سازماني به پنج دسته آمد. در كشور ما قبل از انقالب اسالمي طبقه بندي دستگاهي يا سازماني به پنج دسته عمده زير تقسيم بندي شدند:عمده زير تقسيم بندي شدند:

وزارتخانه ها و موسسات دولتي وابسته به آنهاوزارتخانه ها و موسسات دولتي وابسته به آنهاشركتهاي دولتيشركتهاي دولتيموسسات انتفاعيموسسات انتفاعيموسسات غير انتفاعيموسسات غير انتفاعيشهرداري ها و ساير موسسات عام المنفعهشهرداري ها و ساير موسسات عام المنفعه:بعد از انقالب اسالمي اين طبقه بندي در سه دسته زير خالصه شد:بعد از انقالب اسالمي اين طبقه بندي در سه دسته زير خالصه شدوزارتخانه ها و موسسات دولتي وابسته به آنهاوزارتخانه ها و موسسات دولتي وابسته به آنهاشركت هاي دولتي و بانك هاشركت هاي دولتي و بانك هاموسسات انتفاعي و غير انتفاعيموسسات انتفاعي و غير انتفاعي

اكنون به شرح واحدهاي سازماني منظور شده در بودجه كل اكنون به شرح واحدهاي سازماني منظور شده در بودجه كلكشور پرداخته مي شود.كشور پرداخته مي شود.

وزارتخانهوزارتخانه قانون محاسبات عمومي كشور وزارتخانه ، قانون محاسبات عمومي كشور وزارتخانه ، 22بر اساس ماده بر اساس ماده

واحد سازماني مشخصي است كه به موجب قانون به اين واحد سازماني مشخصي است كه به موجب قانون به اين e وظيفه e وظيفه عنوان شناخته مي شود. وزارتخانه ها عموما عنوان شناخته مي شود. وزارتخانه ها عموما

هدايت ، رهبري و هدايت ، رهبري و ‌‌ضابطه گذاري،ضابطه گذاري،‌‌قانونمندي ،قانونمندي ،‌‌سياستگذاري ،سياستگذاري ،اعمال حاكميت دولت را به عهده دارند.اعمال حاكميت دولت را به عهده دارند.

وزارتخانه مهمترين واحد سازماني در تشكيالت همه دولت وزارتخانه مهمترين واحد سازماني در تشكيالت همه دولتهاست. وزارتخانه عاليترين ارگان اجرايي كشور است كه با هاست. وزارتخانه عاليترين ارگان اجرايي كشور است كه با

قصد تحقق يك يا چند هدف دولت به وجود مي آيد و در راس قصد تحقق يك يا چند هدف دولت به وجود مي آيد و در راس آن وزير قرار مي گيرد.آن وزير قرار مي گيرد.

موسسه دولتيموسسه دولتي موسسه موسسه 13661366 قانون محاسبات عمومي كشور مصوب سال قانون محاسبات عمومي كشور مصوب سال 33طبق ماده طبق ماده

دولتي واحد سازماني مشخصي است كه به موجب قانون ايجاد و زير دولتي واحد سازماني مشخصي است كه به موجب قانون ايجاد و زير نظر يكي از قواي سه گانه اداره مي شود و عنوان وزارتخانه ندارد. مانند نظر يكي از قواي سه گانه اداره مي شود و عنوان وزارتخانه ندارد. مانند

سازمان مديريت و برنامه ريزي و نهاد رياست جمهوري. سازمان مديريت و برنامه ريزي و نهاد رياست جمهوري. ‌‌ديوان محاسبات ،ديوان محاسبات ، نوع زير هستند: نوع زير هستند:22موسسات دولتي در ايران داراي موسسات دولتي در ايران داراي :منظور موسساتي است كه وظايف و مأموريت منظور موسساتي است كه وظايف و مأموريت ‌‌-موسسه دولتي مستقل:-موسسه دولتي مستقل

هاي محوله آنان با هيچ كدام از وزارتخانه ها ارتباط و وابستگي ندارند و هاي محوله آنان با هيچ كدام از وزارتخانه ها ارتباط و وابستگي ندارند و از طرفي به دليل ماهيت ستادي و مديريتي آنها قابل تشكل و از طرفي به دليل ماهيت ستادي و مديريتي آنها قابل تشكل و

سازماندهي در وزارتخانه نيست و يا به دليل پاره اي مالحظات قانون سازماندهي در وزارتخانه نيست و يا به دليل پاره اي مالحظات قانون اساسي و يا بين المللي شايسته است زير نظر عاليترين مقام اجرايي اساسي و يا بين المللي شايسته است زير نظر عاليترين مقام اجرايي كشور اداره شود. سازمان مديريت و برنامه ريزي سازمان تربيت بدني كشور اداره شود. سازمان مديريت و برنامه ريزي سازمان تربيت بدني

سازمان انرژي اتمي از جمله اين موسسات مي باشد.سازمان انرژي اتمي از جمله اين موسسات مي باشد.

موسسه دولتي وابسته: موسساتي كه وظايف هر يك از -موسسه دولتي وابسته: موسساتي كه وظايف هر يك از-آنها بخشي از وظايف يك وزارتخانه محسوب مي شود كه بنا آنها بخشي از وظايف يك وزارتخانه محسوب مي شود كه بنا به داليل و شرايطي از وزارتخانه يا موسسه دولتي مستقل به داليل و شرايطي از وزارتخانه يا موسسه دولتي مستقل

جدا شده و در قالب ساختاري جداگانه سازماندهي و جدا شده و در قالب ساختاري جداگانه سازماندهي و اداره مي شود. مانند سازمان آموزش فني وحرفه اي اداره مي شود. مانند سازمان آموزش فني وحرفه اي

سازمان سنجش آموزش كشور به ترتيب وابسته به سازمان سنجش آموزش كشور به ترتيب وابسته به وزاتخانه هاي كار و امور اجتماعي و علوم تحقيقات و وزاتخانه هاي كار و امور اجتماعي و علوم تحقيقات و فناوري هستند. اين موسسات در عين حال كه داراي فناوري هستند. اين موسسات در عين حال كه داراي استقالل مالي و اداري اند به دليل انتخاب روساي آن استقالل مالي و اداري اند به دليل انتخاب روساي آن

توسط وزير وزارتخانه يا رييس موسسه دولتي مستقل به توسط وزير وزارتخانه يا رييس موسسه دولتي مستقل به طور غير مستقيم تحت نظارت عاليه آنان قرار داشته و طور غير مستقيم تحت نظارت عاليه آنان قرار داشته و

نوعي وابستگي دارند.نوعي وابستگي دارند.

شركت دولتيشركت دولتي شركت به طور كلي واحد سازماني است كه امكان و فرصت تجمع و به كارگيري سرمايه شركت به طور كلي واحد سازماني است كه امكان و فرصت تجمع و به كارگيري سرمايه

اشخاص حقيقي و حقوقي مختلف را به منظور انجام اقدامات توليدي و تجاري و تحقق اشخاص حقيقي و حقوقي مختلف را به منظور انجام اقدامات توليدي و تجاري و تحقق فراهم مي آورد. همه دولت ها متناسب با ايدئولوژي سياسي- فراهم مي آورد. همه دولت ها متناسب با ايدئولوژي سياسي- ‌‌هدف معيني )كسب سود(هدف معيني )كسب سود(

اقتصادي خود و شرايط جامعه تحت اداره خود داراي شركت بوده و بخشي از توليد اقتصادي خود و شرايط جامعه تحت اداره خود داراي شركت بوده و بخشي از توليد ناخالص ملي خود را از اين طريق توليد مي كنند.ناخالص ملي خود را از اين طريق توليد مي كنند.

قانون محاسبات عمومي كشور شركت دولتي واحد سازماني مشخصي قانون محاسبات عمومي كشور شركت دولتي واحد سازماني مشخصي 44بر اساس ماده بر اساس ماده است كه با اجازه قانون به صورت شركت ايجاد شود و يا به حكم قانون و يا دادگاه صالح است كه با اجازه قانون به صورت شركت ايجاد شود و يا به حكم قانون و يا دادگاه صالح

ملي شده و يا مصادره شده و به عنوان شركت دولتي شناخته شده باشد و بيش از ملي شده و يا مصادره شده و به عنوان شركت دولتي شناخته شده باشد و بيش از % سرمايه آن متعلق به دولت باشد. هر شركت تجاري كه از طريق سرمايه گذاري % سرمايه آن متعلق به دولت باشد. هر شركت تجاري كه از طريق سرمايه گذاري 5050

سهام آن متعلق به شركتهاي دولتي سهام آن متعلق به شركتهاي دولتي ‌‌%%5050شركتهاي دولتي ايجاد شود مادام كه بيش از شركتهاي دولتي ايجاد شود مادام كه بيش از است شركت دولتي تلقي مي شود. دولت در شرايطي اقدام به تأسيس و تشكيل است شركت دولتي تلقي مي شود. دولت در شرايطي اقدام به تأسيس و تشكيل

شركت مي كند كه وظايف و مأموريت هاي مورد نظر ماهيت تجاري و سود آور داشته شركت مي كند كه وظايف و مأموريت هاي مورد نظر ماهيت تجاري و سود آور داشته باشد و مستلزم رقابت در بازارهاي ملي و بين المللي باشد.باشد و مستلزم رقابت در بازارهاي ملي و بين المللي باشد.

بر اساس تبصره ماده فوق شركت هايي كه از طريق مضاربه و مزارعه و امثال اينها به بر اساس تبصره ماده فوق شركت هايي كه از طريق مضاربه و مزارعه و امثال اينها بهمنظور به كار انداختن سپرده هاي اشخاص نزد بانكها و موسسات اعتباري و شركتهاي منظور به كار انداختن سپرده هاي اشخاص نزد بانكها و موسسات اعتباري و شركتهاي

بيمه ايجاد شده يا مي شوند از نظر اين قانون شركت دولتي شناخته نمي شوند.بيمه ايجاد شده يا مي شوند از نظر اين قانون شركت دولتي شناخته نمي شوند.

موسسات و نهادهاي عمومي غير دولتيموسسات و نهادهاي عمومي غير دولتي قانون فوق الذكر موسسات و نهادهاي عمومي غير قانون فوق الذكر موسسات و نهادهاي عمومي غير 55بر اساس ماده بر اساس ماده

دولتي از نظر اين قانون واحدهاي سازماني مشخصي هستند كه با اجازه دولتي از نظر اين قانون واحدهاي سازماني مشخصي هستند كه با اجازه قانون به منظور انجام وظايف و خدماتي كه جنبه عمومي دارد تشكيل قانون به منظور انجام وظايف و خدماتي كه جنبه عمومي دارد تشكيل

شده يا مي شوند.شده يا مي شوند.:فهرست اين قبيل مؤسسات و نهادها باتوجه به قوانين و مقررات فهرست اين قبيل مؤسسات و نهادها باتوجه به قوانين و مقررات ‌‌تبصره:تبصره

مربوط از طرف دولت پيشنهاد و به تصويب مجلس شوراي اسالمي خواهد مربوط از طرف دولت پيشنهاد و به تصويب مجلس شوراي اسالمي خواهد رسيد.رسيد.

:اين تعريف دو گروه از دستگاه ها را شامل مي شود:اين تعريف دو گروه از دستگاه ها را شامل مي شود اول: دستگاه هايي كه به صورت موسسه اداره مي شوند كه به اين گروه اول: دستگاه هايي كه به صورت موسسه اداره مي شوند كه به اين گروه

موسسات عمومي غير دولتي اطالق مي شود.موسسات عمومي غير دولتي اطالق مي شود. جمعيت هالل احمر جمهوري اسالمي سازمان تأمين اجتماعي، كميته ملي جمعيت هالل احمر جمهوري اسالمي سازمان تأمين اجتماعي، كميته ملي

المپيك جمهوري اسالمي ايران از جمله موسسات عومي غير دولتي در المپيك جمهوري اسالمي ايران از جمله موسسات عومي غير دولتي در كشور محسوب مي شوند.كشور محسوب مي شوند.

دوم: سازمان ها و نهادهايي كه بنا بر ضرورت پس از دوم: سازمان ها و نهادهايي كه بنا بر ضرورت پس ازانقالب اسالمي به وجود آمدند و از نظر قانوني هيچ يك انقالب اسالمي به وجود آمدند و از نظر قانوني هيچ يك

از تعريف هاي فوق شامل آنان نمي شد بنابراين در از تعريف هاي فوق شامل آنان نمي شد بنابراين در تعريف تعريف 13661366قانون محاسبات عمومي مصوب سال قانون محاسبات عمومي مصوب سال

جديدي براي اينگونه دستگاهها پيش بيني گرديد. بنياد جديدي براي اينگونه دستگاهها پيش بيني گرديد. بنياد مستضعفان و جانبازان انقالب اسالمي كميته امداد مستضعفان و جانبازان انقالب اسالمي كميته امداد

امام خميني بنياد شهيد انقالب اسالمي در زمره اين امام خميني بنياد شهيد انقالب اسالمي در زمره اين گروه قرار مي گيرند. تأسيس هر يك از اين نهادها از گروه قرار مي گيرند. تأسيس هر يك از اين نهادها از بطن انقالب نشأت گرفته و داراي قانون تأسيس به بطن انقالب نشأت گرفته و داراي قانون تأسيس به

خود بوده و زير نظر يكي از وزرا قرار داشته مگر آن خود بوده و زير نظر يكي از وزرا قرار داشته مگر آن دسته از موسسات و نهادهايي كه تحت نظر مقام دسته از موسسات و نهادهايي كه تحت نظر مقام

‌‌واليت فقيه هستندواليت فقيه هستند

موسسات انتفاعي و بازرگاني وابسته به دولتموسسات انتفاعي و بازرگاني وابسته به دولت اين موسسات مانند شركت هاي دولتي به اين موسسات مانند شركت هاي دولتي به

صورت بازرگاني اداره شده ولي حساب صورت بازرگاني اداره شده ولي حساب تقسيم سود ندراند و مازاد در آمدهاي آنها تقسيم سود ندراند و مازاد در آمدهاي آنها پس از تأمين هزينه ها و كسر ذخاير فني پس از تأمين هزينه ها و كسر ذخاير فني

مازاد آن به حساب درآمد عمومي واريز مي مازاد آن به حساب درآمد عمومي واريز مي شود و در صورت زيان از محل ذخاير قانوني شود و در صورت زيان از محل ذخاير قانوني با تصويب قانونگذار تأمين مي گردد. سازمان با تصويب قانونگذار تأمين مي گردد. سازمان

بنادر و كشتيراني جمهوري اسالمي ايران بنادر و كشتيراني جمهوري اسالمي ايران سازمان صنايع دفاع و سازمان صنايع ملي از سازمان صنايع دفاع و سازمان صنايع ملي از

جمله اين سازمان ها مي باشند.جمله اين سازمان ها مي باشند.

طبقه بندي اقتصاديطبقه بندي اقتصادي طبقه بندي هاي مختلفي كه تا كنون مورد بررسي قرار داده طبقه بندي هاي مختلفي كه تا كنون مورد بررسي قرار داده

هيچ يك به تجزيه و تحليل آثار و پيامدهاي اقتصادي ناشي از هيچ يك به تجزيه و تحليل آثار و پيامدهاي اقتصادي ناشي از اجراي بودجه نمي پردازد. طبقه بندي اقتصادي نقش دولت اجراي بودجه نمي پردازد. طبقه بندي اقتصادي نقش دولت را در اقتصاد يك كشور مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار را در اقتصاد يك كشور مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار

مي دهد. حجم عظيم هزينه هاي دولت بر درآمد ملي در مي دهد. حجم عظيم هزينه هاي دولت بر درآمد ملي در آمد سرانه تورم اشتغال رشد توسعه اقتصادي عدالت آمد سرانه تورم اشتغال رشد توسعه اقتصادي عدالت

اجتماعي تأثير مي گذارد. به منظور استفاده صحيح از اجتماعي تأثير مي گذارد. به منظور استفاده صحيح از بودجه در جهت تحقق اهداف اقتصادي دولت اين طبقه بندي بودجه در جهت تحقق اهداف اقتصادي دولت اين طبقه بندي به برنامه ريزان جامعه در اكثر كشورها كمك شايان توجهي به برنامه ريزان جامعه در اكثر كشورها كمك شايان توجهي

مي كند. بدون شك اطالعات به دست آمده از طبقه بندي مي كند. بدون شك اطالعات به دست آمده از طبقه بندي اقتصادي به دولت هايي كه وظايف متنوع و بيشتري به آنها اقتصادي به دولت هايي كه وظايف متنوع و بيشتري به آنها محول شده اهميت بيشتري مي يابد. غالب كشورهاي در محول شده اهميت بيشتري مي يابد. غالب كشورهاي در حال توسعه در اين گروه قرار دارند. بيشتر اطالعات اين حال توسعه در اين گروه قرار دارند. بيشتر اطالعات اين

طبقه بندي از طريق حسابداري اقتصادي تهيه و تنظيم مي طبقه بندي از طريق حسابداري اقتصادي تهيه و تنظيم مي شود. برخي از مهمترين عناوين مورد بحث در حسابدراي شود. برخي از مهمترين عناوين مورد بحث در حسابدراي

اقتصادي اقتصادي

،درآمد ملي و درآمد ملي و ‌‌محصول ناخالص داخلي،محصول ناخالص داخلي،‌‌عبارتند از: توليد محصول ناخالص ملي،عبارتند از: توليد محصول ناخالص مليدرآمد سرانه. الزم به ذكر است كه طبقه بندي اقتصادي فقط براي برنامه درآمد سرانه. الزم به ذكر است كه طبقه بندي اقتصادي فقط براي برنامه

ريزي و تصميم گيري در سطوح عالي سياسي و اقتصادي مفيد بوده و براي ريزي و تصميم گيري در سطوح عالي سياسي و اقتصادي مفيد بوده و براي تهيه تنظيم بودجه و نقشهاي اجرايي آن در سطوح پايين تر كاربردي ندارد. تهيه تنظيم بودجه و نقشهاي اجرايي آن در سطوح پايين تر كاربردي ندارد.

زيرا در سطوح عالي تصميم گيري و خط مشي گذاري است كه مباحث زيرا در سطوح عالي تصميم گيري و خط مشي گذاري است كه مباحث بهبود اشتغال و مسايلي مشابه در سطح كالن مطرح بهبود اشتغال و مسايلي مشابه در سطح كالن مطرح ‌‌ركود،ركود،‌‌جلوگيري از تورم،جلوگيري از تورم،

مي شود.سياست بودجه اي كشور براي توسعه و تثبيت اقتصادي بدون مي شود.سياست بودجه اي كشور براي توسعه و تثبيت اقتصادي بدون امكان دسترسي به آمار و اطالعات مورد نياز در باره تأثير فعاليت هاي امكان دسترسي به آمار و اطالعات مورد نياز در باره تأثير فعاليت هاي

اقتصادي دولت بر جامعه ميسر نيست. در اينجاست كه طبقه بندي اقتصادي اقتصادي دولت بر جامعه ميسر نيست. در اينجاست كه طبقه بندي اقتصادي مي تواند اين اطالعات مفيد را در مورد نتيجه فعاليت هاي اقتصادي دولت مي تواند اين اطالعات مفيد را در مورد نتيجه فعاليت هاي اقتصادي دولت

را در اختيار قرار دهد به طوري كه برنامه ريزان حسابهاي ملي بتوانند سهم را در اختيار قرار دهد به طوري كه برنامه ريزان حسابهاي ملي بتوانند سهم دولت را در توليد ناخالص ملي در يابند. در طبقه بندي اقتصادي هزينه هاي دولت را در توليد ناخالص ملي در يابند. در طبقه بندي اقتصادي هزينه هاي

جاري دولت بايد از هزينه هاي سرمايه اي و نيز خريد كاالها از خدمات و جاري دولت بايد از هزينه هاي سرمايه اي و نيز خريد كاالها از خدمات و پرداختهاي انتقالي دولت تفكيك شود. براي اين منظور شناخت و طبقه بندي پرداختهاي انتقالي دولت تفكيك شود. براي اين منظور شناخت و طبقه بندي

حسابهاي زير ضرورت پيدا مي كند:حسابهاي زير ضرورت پيدا مي كند:

حساب هاي سرمايه ايحساب هاي سرمايه ايحساب هاي جاريحساب هاي جاريحساب هاي موسسات بازرگاني دولتحساب هاي موسسات بازرگاني دولتساير حساب هاساير حساب ها هدف اصلي طبقه بندي اقتصادي اين است اطالعات الزم و مفيدي هدف اصلي طبقه بندي اقتصادي اين است اطالعات الزم و مفيدي

را كه در مورد اوضاع اقتصادي كشور و آنچه كه در اتخاذ تصميمات را كه در مورد اوضاع اقتصادي كشور و آنچه كه در اتخاذ تصميمات مقامات مسئول مؤثر است جمع آوري نمايد. اين نوع طبقه بندي مقامات مسئول مؤثر است جمع آوري نمايد. اين نوع طبقه بندي

نموداري از هزينه ها و دريافت هاي طبقه بندي شده دولتي را در نموداري از هزينه ها و دريافت هاي طبقه بندي شده دولتي را در قالبهاي اقتصادي در اختيار سازمان بودجه بندي براي سنجش قالبهاي اقتصادي در اختيار سازمان بودجه بندي براي سنجش تأثير عمليات دولت را در اقتصاد عمومي ضرورت دارد قرار مي تأثير عمليات دولت را در اقتصاد عمومي ضرورت دارد قرار مي

دهد. طبقه بندي اقتصادي حاصل بودجه برنامه اي پيشرفته بوده و دهد. طبقه بندي اقتصادي حاصل بودجه برنامه اي پيشرفته بوده و ارتباط بين سياستهاي پولي مالي و فعاليتهاي اقتصادي دولت در ارتباط بين سياستهاي پولي مالي و فعاليتهاي اقتصادي دولت در توليد ناخالص ملي را نشان ميدهد. با چنين طبقه بندي مي توان توليد ناخالص ملي را نشان ميدهد. با چنين طبقه بندي مي توان سهم دولت را در بخش هاي مختلف و اثرات سياستهاي پولي و سهم دولت را در بخش هاي مختلف و اثرات سياستهاي پولي و

مالي او را كه از طريق بودجه اعمال مي گردد بر اقتصاد جامعه مالي او را كه از طريق بودجه اعمال مي گردد بر اقتصاد جامعه مورد بررسي قرار داد.مورد بررسي قرار داد.

اصول طبقه بندي اقتصادياصول طبقه بندي اقتصادي اطالعات طبقه بندي اقتصادي نه تنها اطالعات طبقه بندي اقتصادي نه تنها

براي بودجه نويسي ضرورت دارد بلكه براي بودجه نويسي ضرورت دارد بلكه از مهمترين ابزار برنامه ريزي كشور نيز از مهمترين ابزار برنامه ريزي كشور نيز

محسوب مي شود. مهم ترين اصول محسوب مي شود. مهم ترين اصول طبقه بندي اقتصادي به شرح زير است:طبقه بندي اقتصادي به شرح زير است:

:كليه عمليات دولت بايد مورد كليه عمليات دولت بايد مورد ‌‌جامعيت:جامعيتتوجه قرار گيرد به عبارت ديگر تمام توجه قرار گيرد به عبارت ديگر تمام

عملياتي كه از طريق بودجه دولت صورت عملياتي كه از طريق بودجه دولت صورت مي گيرد اعم از هزينه هاي جاري سرمايه مي گيرد اعم از هزينه هاي جاري سرمايه

اي و انتقالي در اين طبقه بندي لحاظ اي و انتقالي در اين طبقه بندي لحاظ شود.شود.

صورت مي گيرد اعم از هزينه هاي جاري سرمايه اي و انتقالي در اين صورت مي گيرد اعم از هزينه هاي جاري سرمايه اي و انتقالي در اينطبقه بندي لحاظ شود.طبقه بندي لحاظ شود.

دوره هاي مالي : اين طبقه بندي بايد بر اساس حسابهاي دولتي و در واحد دوره هاي مالي : اين طبقه بندي بايد بر اساس حسابهاي دولتي و در واحدسال مالي تنظيم شده شامل ستون هايي براي سال بودجه سال جاري و سال مالي تنظيم شده شامل ستون هايي براي سال بودجه سال جاري و

سال گذشته باشد تا امكان مقايسه و كنترل اطالعات تسهيل شودسال گذشته باشد تا امكان مقايسه و كنترل اطالعات تسهيل شودهاي جاري از هاي جاري از ‌‌ها: با توجه به اهميت جداسازي هزينهها: با توجه به اهميت جداسازي هزينه‌‌تفكيك و شناخت هزينهتفكيك و شناخت هزينه

بايد از يكديگر تفكيك شود. بايد از يكديگر تفكيك شود. ‌‌اي، اين دو گروه هزينهاي، اين دو گروه هزينه‌‌هاي سرمايههاي سرمايه‌‌هزينههزينهاهميت اين مطلب در كشورهاي در حال توسعه كه يكي از مهمترين اهميت اين مطلب در كشورهاي در حال توسعه كه يكي از مهمترين

وظايف دولتهايشان كمك به تشكيل سرمايه است بيشتر مي شود. تشكيل وظايف دولتهايشان كمك به تشكيل سرمايه است بيشتر مي شود. تشكيل سرمايه از ديدگاه اقتصادي بر خالف موسسات تجاري در موسسات سرمايه از ديدگاه اقتصادي بر خالف موسسات تجاري در موسسات دولتي به دليل كمبود اطالعات آسان نيست. براي مثال هزينه هايي كه دولتي به دليل كمبود اطالعات آسان نيست. براي مثال هزينه هايي كه

براي تعمير اساسي و قابل استفاده نگاه داشتن دارايي هاي ثابت صرف براي تعمير اساسي و قابل استفاده نگاه داشتن دارايي هاي ثابت صرف مي شود هزينه هاي سرمايه اي است ولي هزينه هاي تعميرات روزمره مي شود هزينه هاي سرمايه اي است ولي هزينه هاي تعميرات روزمره و نگاهداري اين نوع دارايي ها جز هزينه هاي جاري محسوب مي شود. و نگاهداري اين نوع دارايي ها جز هزينه هاي جاري محسوب مي شود. مهمترين معيارهاي تشخيص هزينه هاي جاري از سرمايه اي را از يك ديد مهمترين معيارهاي تشخيص هزينه هاي جاري از سرمايه اي را از يك ديد

مولد يا غير مولد بدون هزينه و از ديد ديگر عمر مفيد آن تشكيل مي مولد يا غير مولد بدون هزينه و از ديد ديگر عمر مفيد آن تشكيل مي دهد. هزينه هاي مولد در آمد در مجموع هزينه هاي دولتي بسيار محدودند دهد. هزينه هاي مولد در آمد در مجموع هزينه هاي دولتي بسيار محدودند

زيرا غالب هزينه هاي دولتي به صورت مستقيم موجب افزايش درآمد زيرا غالب هزينه هاي دولتي به صورت مستقيم موجب افزايش درآمد دولت نمي شود. عالوه بر آن بسياري از دارايي ها كه بصورت مستقيم دولت نمي شود. عالوه بر آن بسياري از دارايي ها كه بصورت مستقيم

موجب افزايش درآمد دولت نمي شود. عالوه بر آن بسياري از دارايي ها موجب افزايش درآمد دولت نمي شود. عالوه بر آن بسياري از دارايي ها كه به صورت مستقيم مولد به نظر نمي رسند ممكن است به صورت غير كه به صورت مستقيم مولد به نظر نمي رسند ممكن است به صورت غير

مستقيم مولد باشند. براي مثال ايجاد يك بزرگراه در يك منطقه شهري در مستقيم مولد باشند. براي مثال ايجاد يك بزرگراه در يك منطقه شهري در مقايسه با عوارض دريافتي از بزرگراهي در محل ديگر ممكن است كمك مقايسه با عوارض دريافتي از بزرگراهي در محل ديگر ممكن است كمك

بيشتري به رشد اقتصادي كرده ميزان وصولي ماليات هاي آتي را بيشتري به رشد اقتصادي كرده ميزان وصولي ماليات هاي آتي را افزايش دهد.افزايش دهد.

طبقه بندي بر مبناي عمر مفيد بر اساس زماني كه طبقه بندي بر مبناي عمر مفيد بر اساس زماني كهداراي ها عمر كرده مورد استفاده قرار مي گيرد انجام داراي ها عمر كرده مورد استفاده قرار مي گيرد انجام مي شود. هزينه هاي جزيي اگر چه ماهيت سرمايه اي مي شود. هزينه هاي جزيي اگر چه ماهيت سرمايه اي داشته باشند جاري تلقي مي شوند و براي اقالم بزرگتر داشته باشند جاري تلقي مي شوند و براي اقالم بزرگتر

حداقل عمر مفيد سه سال و بيشتر مالك قرار مي حداقل عمر مفيد سه سال و بيشتر مالك قرار مي گيرد . هزينه هاي دفاعي كشور اگر چه ممكن است به گيرد . هزينه هاي دفاعي كشور اگر چه ممكن است به مصرف ايجاد ساختمان يا خريد ماشين آالت و تجهيزات مصرف ايجاد ساختمان يا خريد ماشين آالت و تجهيزات

هم برسد ولي از آنجا كه اينگونه هزينه ها اغلب مولد هم برسد ولي از آنجا كه اينگونه هزينه ها اغلب مولد نيستند عمر مفيد آنها مالك نبوده و جز هزينه هاي نيستند عمر مفيد آنها مالك نبوده و جز هزينه هاي

جاري طبقه بندي مي شوند.جاري طبقه بندي مي شوند.

تفاوت ميان انواع سرمايه گذاري ها: پس از شناخت حسابهاي تفاوت ميان انواع سرمايه گذاري ها: پس از شناخت حسابهايسرمايه اي مي بايست ميان سرمايه گذاري مستقيم و سرمايه سرمايه اي مي بايست ميان سرمايه گذاري مستقيم و سرمايه گذاري غير مستقيم تفاوت قائل شد. سرمايه گذاري مستقيم گذاري غير مستقيم تفاوت قائل شد. سرمايه گذاري مستقيم

توسط خود دولت و از طريق خريد دارايي هاي جديد صورت مي توسط خود دولت و از طريق خريد دارايي هاي جديد صورت مي گيرد در حالي كه سرمايه گذاري غير مستقيم از طريق پرداخت گيرد در حالي كه سرمايه گذاري غير مستقيم از طريق پرداخت وام و كمك به موسسات بخش خصوصي صورت مي گيرد. در وام و كمك به موسسات بخش خصوصي صورت مي گيرد. در

حالت اول نظارت دولت بيشتر از حالت دوم است. سرمايه حالت اول نظارت دولت بيشتر از حالت دوم است. سرمايه گذاري مستقيم و غير مستقيم دولت در نهايت با هدف تشكيل گذاري مستقيم و غير مستقيم دولت در نهايت با هدف تشكيل سرمايه انجام مي شود. اما بايد به تفاوت هاي سرمايه گذاري سرمايه انجام مي شود. اما بايد به تفاوت هاي سرمايه گذاري

حقيقي و انتقاالت سرمايه نيز توجه داشت. سرمايه گذاري حقيقي و انتقاالت سرمايه نيز توجه داشت. سرمايه گذاري حقيقي تمام ويژگي هاي هزينه هاي سرمايه اي را داراست ولي حقيقي تمام ويژگي هاي هزينه هاي سرمايه اي را داراست ولي

در انتقاالت سرمايه در حقيقت دارايي هاي موجد خريداري مي در انتقاالت سرمايه در حقيقت دارايي هاي موجد خريداري مي شود كه به صورت مستقيم در افزايش در آمد ملي تأثير ندارد. شود كه به صورت مستقيم در افزايش در آمد ملي تأثير ندارد.

در هر حال در بسياري از موارد تشخيص ميان هزينه هاي در هر حال در بسياري از موارد تشخيص ميان هزينه هاي سرمايه اي و جاري به سختي صورت مي گيرد. براي مثال هزينه سرمايه اي و جاري به سختي صورت مي گيرد. براي مثال هزينه هاي آموزش و پرورش اگر چه مشخص شده كه ماهيتي سرمايه هاي آموزش و پرورش اگر چه مشخص شده كه ماهيتي سرمايه

اي دارد هنوز هم جز هزينه هاي جاري طبقه بندي مي شود.اي دارد هنوز هم جز هزينه هاي جاري طبقه بندي مي شود.

حساب هاي جاري: هزينه ها در حسابهاي جاري به سه حساب هاي جاري: هزينه ها در حسابهاي جاري به سهگروه اصلي كاالها و خدمات پرداخت هاي انتقالي و گروه اصلي كاالها و خدمات پرداخت هاي انتقالي و

كمك ها تقسيم مي شوند. مشخصات و انواع هزينه هاي كمك ها تقسيم مي شوند. مشخصات و انواع هزينه هاي مذكور در بخش طبقه بندي هزينه ها مورد بررسي قرار مذكور در بخش طبقه بندي هزينه ها مورد بررسي قرار

گرفته است.گرفته است. حساب هاي موسسات بازرگاني دولت: هزينه هاي عملياتي حساب هاي موسسات بازرگاني دولت: هزينه هاي عملياتي

كه در موسسات بازرگاني وابسته به دولت كه به صورتي كه در موسسات بازرگاني وابسته به دولت كه به صورتي مستقل عمل مي كنند نيز جداگانه در اين طبقه بندي مستقل عمل مي كنند نيز جداگانه در اين طبقه بندي

منعكس مي شود تا امكان بررسي و تجزيه و تحليل بهتر منعكس مي شود تا امكان بررسي و تجزيه و تحليل بهتر اطالعات و آمار فراهم شود. عمليات بانك ها بخصوص اطالعات و آمار فراهم شود. عمليات بانك ها بخصوص

بانك مركزي نيز بايد مورد توجه قرار گيرد. انعكاس بانك مركزي نيز بايد مورد توجه قرار گيرد. انعكاس عمليات بانك مركزي با توجه به آثار اقتصادي اين عماليت عمليات بانك مركزي با توجه به آثار اقتصادي اين عماليت e ترجيح داده مي شود كه طبقه e ترجيح داده مي شود كه طبقه مورد بحث است و ظاهرا مورد بحث است و ظاهرا

بندي اقتصادي از محدوده آثار اقتصادي بودجه خارج نشود.بندي اقتصادي از محدوده آثار اقتصادي بودجه خارج نشود.

ساير حساب ها: با توجه به اهميمت دريافت و باز پرداخت وام هاي ساير حساب ها: با توجه به اهميمت دريافت و باز پرداخت وام هايخارجي توصيه مي شود كه در صورت قابل توجه بودن حجم وام هاي خارجي توصيه مي شود كه در صورت قابل توجه بودن حجم وام هاي دريافتي آنها را به دو گروه داخلي و خارجي تقسيم و حساب دريافت ها دريافتي آنها را به دو گروه داخلي و خارجي تقسيم و حساب دريافت ها

پرداخت هاي هر يك را جداگانه نگاهداري كرد. پرداخت هاي هر يك را جداگانه نگاهداري كرد. تعيين مبناي حسابداري عمليات: در طبقه بندي اقتصادي و به منظور تعيين مبناي حسابداري عمليات: در طبقه بندي اقتصادي و به منظور

رفع مشكالت حسابداري مي بايست مبناي حسابداري عمليات رفع مشكالت حسابداري مي بايست مبناي حسابداري عمليات عمومي دولت را مشخص كرد. در اغلب كشورهاي مبناي مناسب عمومي دولت را مشخص كرد. در اغلب كشورهاي مبناي مناسب

حسابداري يكي از سه روش حسابداري نقدي يا تعهدي يا تلفيقي از حسابداري يكي از سه روش حسابداري نقدي يا تعهدي يا تلفيقي از اين دو روش است. در حسابداري نقدي مبناي ثبت عمليات مالي اين دو روش است. در حسابداري نقدي مبناي ثبت عمليات مالي

دريافت و پرداخت نقدي است. اين روش در دستگاه هاي دولتي كه دريافت و پرداخت نقدي است. اين روش در دستگاه هاي دولتي كه محاسبه سود يا زيان اهميت چنداني ندارد كاربرد دارد. در حسابداري محاسبه سود يا زيان اهميت چنداني ندارد كاربرد دارد. در حسابداري

تعهدي مبناي ثبت عمليات مالي بر تحقق فعاليت هاي استوار است تعهدي مبناي ثبت عمليات مالي بر تحقق فعاليت هاي استوار است حتي اگر هنوز دريافت يا پرداختي صورت نگرفته باشد. اين روش در حتي اگر هنوز دريافت يا پرداختي صورت نگرفته باشد. اين روش در موسسات تجاري كاربرد بيشتري دارد زيرا امكان محاسبه دقيق سود موسسات تجاري كاربرد بيشتري دارد زيرا امكان محاسبه دقيق سود يا زيان را فراهم مي سازد. از تلفيق اين دو روش روش سوم نقدي يا زيان را فراهم مي سازد. از تلفيق اين دو روش روش سوم نقدي تعهدي به وجود آمده استكه در آن دستگا ههاي دولتي و وصولي هاي تعهدي به وجود آمده استكه در آن دستگا ههاي دولتي و وصولي هاي خود را بر اساس حسابداري نقدي و پرداخت هاي خود را بر اساس خود را بر اساس حسابداري نقدي و پرداخت هاي خود را بر اساس

حسابداري تعهدي عمل مي كنند.حسابداري تعهدي عمل مي كنند.