บทท�� บทท�� 77 โครงสร�างของโครงสร�างของตลาดและการก�าหนดราคาตลาดและการก�าหนดราคา

โครงสร�างตลาด (Market Structure)สามารถแบ่�งได้�เป็�น 2 ป็ระเภทหลั�ก

1. ตลัาด้แข่�งข่�นสมบ่�รณ์� 2. ตลัาด้แข่�งข่�นไม�สมบ่�รณ์�ตลัาด้ผู�กข่าด้ตลัาด้ผู��ข่ายน�อยรายตลัาด้ก!"งแข่�งข่�นก!"งผู�กข่าด้

โครงสร�างตลาด (ต�อ)เกณฑ์�ท��ใช้�ในการแบ�งช้น�ดของตลาด

จำ$านวนผู��ข่ายในตลัาด้ความแตกต�างข่องส(นค�าความยากง�ายในการเข่�าส��ตลัาด้

โครงสร�างตลาด (ต�อ)เกณฑ์�ท��ใช้�ในการแบ�งช้น�ดของตลาด

ช้น�ดของตลาด

จำ�านวนผู้#�ขายในตลาด

ความแตกต�างของส�นค�า

ความยากง�ายในการเข�าส#�ตลาด

1.ตลัาด้แข่�งข่�นสมบ่�รณ์�

มากราย เหม&อนก'นท(กประการ

ไม�ม�ข�อก�ดขวาง

2.ตลัาด้ผู�กข่าด้ หน+�งราย - ม�ข�อก�ดขวาง

3.ตลัาด้ผู��ข่ายน�อยราย

2-3 ราย แตกต�างก'นแต�ใช้�แทนก'นได�ด�

ยากและม�การรวมกล(�มผู้#�ขาย

4.ตลัาด้ก!"งแข่�งข่�นก!"งผู�กข่าด้

มากราย (แต�น�อยกว�าแข�งข'นสมบ#รณ�)

แตกต�างก'นแต�ใช้�แทนก'นได�บ�าง

ไม�ม�ข�อก�ดขวาง

โครงสร�างตลาด (ต�อ)ตย ตลัาด้

1. ตลาดแข�งข'นสมบ#รณ� (Perfectly Competitive Market)ล'กษณะของตลาดแข�งข'นสมบ#รณ�ผู��ซื้*+อแลัะผู��ข่ายม,จำ$านวนมากส(นค�าม,ลั�กษณ์ะแลัะค.ณ์ภาพใกลั�เค,ยงก�นมากผู��ผูลั(ตรายใหม�ๆ สามารถเข่�าส��ตลัาด้ได้�โด้ยง�ายสามารถเคลั*"อนย�ายส(นค�าไป็ย�งท,"ต�างๆ ได้�โด้ยสะด้วก

แลัะเส,ยค�าใช้�จำ�ายต$"าผู��ซื้*+อแลัะผู��ข่ายสามารถเข่�าถ!งข่�อม�ลัเก,"ยวก�บ่ตลัาด้ได้�

โด้ยสมบ่�รณ์�

1. ตลาดแข�งข'นสมบ#รณ� (ต�อ)เส�นอ.ป็สงค�ท,"ผู��ผูลั(ตแต�ลัะรายเผูช้(ญเส�นอ.ป็สงค�ต�องข่นานก�บ่แกนนอนเสมอ (ความย*ด้หย.�น

ข่องอ.ป็สงค�เท�าก�บ่อ(นฟิ5น(ต,+: Ed=∞)

P

0Q

ปร�มาณผู้ลผู้ล�ต

ราคา

D = AR = MR = P

1. ตลาดแข�งข'นสมบ#รณ� (ต�อ)การก$าหนด้ราคาข่ายแลัะเส�นอ.ป็สงค�ท,"ผู��ผูลั(ตแต�ลัะรายเผูช้(ญผู��ผูลั(ตต�องก$าหนด้ราคาข่ายตามตลัาด้ (Price Taker)

P

Sตลัาด้

Dตลัาด้

P

0 0Q Q

ปร�มาณผู้ลผู้ล�ต ปร�มาณผู้ลผู้ล�ต

ราคา ราคา

D = AR = MR = P

1. ตลาดแข�งข'นสมบ#รณ� (ต�อ)ทบ่ทวนโครงสร�างข่องต�นท.นในการผูลั(ต

AC

AVC

รายร�บ่, ต�นท.น, ราคา

ป็ร(มาณ์ส(นค�า0

MC

ACmin

AVCmin ต�นท.นคงท,"เฉลั,"ย (Fixed Average Cost)

ต�นท.นแป็รผู�นเฉลั,"ย (Average Variable Cost)

1. ตลาดแข�งข'นสมบ#รณ� (ต�อ)

ด(ลยภาพระยะส'/นของผู้#�ผู้ล�ต

ผู��ผูลั(ตจำะผูลั(ตส(นค�าในระด้�บ่ท,"ท$าให�ได้�ร�บ่ก$าไรส�งส.ด้ (ผูลั(ตท," MC = MR)

ผู��ผูลั(ตสามารถได้� “ก$าไรเก(นป็กต(” หร*อ “ก$าไรป็กต(” หร*อ “ข่าด้ท.น”

1. ตลาดแข�งข'นสมบ#รณ� (ต�อ)ผู��ผูลั(ตได้�ก�าไรเก�นปกต�ในด้.ลัยภาพระยะส�+น [P > AC]

D = AR = MR = P

ACMC

PC

a

b

Q0

ก$าไรเก(นป็กต( = พ*+นท," PabC

ปร�มาณผู้ลผู้ล�ต

ต�นท(น,รายได�

1. ตลาดแข�งข'นสมบ#รณ� (ต�อ)ผู��ผูลั(ตได้�ก�าไรปกต�ในด้.ลัยภาพระยะส�+น [P = AC]

AC

AVC

รายร�บ่, ต�นท.น, ราคา

ป็ร(มาณ์ส(นค�า0

MR = AR = P = D

Q* = 80

15

จำ.ด้ค.�มท.น (Break even point)MC = MR AR = AC

E

MC

1. ตลาดแข�งข'นสมบ#รณ� (ต�อ)ผู��ผูลั(ตขาดท(นในด้.ลัยภาพระยะส�+น [ราคา P < AC]แบ่�งได้�เป็�น 2 ลั�กษณ์ะ ค*อ

1. AVC ≤ P < ACผู��ผูลั(ตจำะผูลั(ตต�อไป็เน*"องจำากรายได้�ย�งคงส�งกว�าต�นท.นแป็รผู�น (AVC) เข่าจำะน$ารายได้�ส�วนท,"มากกว�าต�นท.นแป็รผู�นมาช้ด้เช้ยต�นท.นคงท,"

2. P < AVCผู��ผูลั(ตจำะหย.ด้การผูลั(ตเน*"องจำากรายร�บ่ท,"ได้�ไม�เพ,ยงพอท,"จำะช้ด้เช้ยต�นท.นคงท,"

ACAVC

รายร�บ่, ต�นท.น, ราคา

ป็ร(มาณ์ส(นค�า0

MR = AR = P = D

MC

P

ACAVC

รายร�บ่, ต�นท.น, ราคา

ป็ร(มาณ์ส(นค�า0

MR = AR = P = D

MC

P

Shut down point

1. ตลาดแข�งข'นสมบ#รณ� (ต�อ)

AC

AVC

รายร�บ่, ต�นท.น, ราคา

ป็ร(มาณ์ส(นค�า0

MR2 = AR2 = D2

MC

P2

Shut down point: P=AVC

MR1 = AR1 = D1

MR3 = AR3 = D3

MR4 = AR4 = D4

P1

P3

P4

ก$าไรเก(นป็กต(, P>AC

ก$าไรป็กต(, P=AC

ข่าด้ท.นแต�ย�งผูลั(ต, AVC<P<AC

ข่าด้ท.นแลัะไม�ผูลั(ต, P<AVC

Break Even point: P=AC

1. ตลาดแข�งข'นสมบ#รณ� (ต�อ)ด(ลยภาพระยะยาวของผู้#�ผู้ล�ต

ผู��ผูลั(ตใช้�การว(เคราะห�ต�นท.นแบ่บ่ระยะยาวผู��ผูลั(ตจำะผูลั(ตส(นค�าในระด้�บ่ท,"ท$าให�ได้�ร�บ่ก$าไรส�งส.ด้

(ผูลั(ตท," LMC = MR)ผู��ผูลั(ตสามารถได้�ร�บ่เพ,ยง “ก$าไรป็กต(” เท�าน�+น (ราคา

P ต�องเท�าก�บ่จำ.ด้ต$"าส.ด้ข่อง LAC)

อธิ(บ่ายท$าไมถ!งได้�เพ,ยงก$าไรป็กต(

1. ตลาดแข�งข'นสมบ#รณ� (ต�อ)ในระยะยาว ราคาจำะต�องเท�าก�บ่ต�นท.นเฉลั,"ยต$"าส.ด้

(min.LAC) เสมอLMC

LAC

MR = AR = D =PPe

Qe

E

รายร�บ่, ต�นท.น, ราคา

ป็ร(มาณ์ส(นค�า

1. ตลาดแข�งข'นสมบ#รณ� (ต�อ)

สร(ปในระยะส�+น

ผู��ผูลั(ตอาจำได้�ร�บ่ก$าไรเก(นป็กต( หร*อก$าไรป็กต( หร*อข่าด้ท.นก8ได้� ท�+งน,+ข่!+นอย��ก�บ่ต�นท.นข่องผู��ผูลั(ต

ในระยาวผู��ผูลั(ตจำะได้�ร�บ่เฉพาะก$าไรป็กต(เท�าน�+น

อธิ(บ่าย

1. ตลาดแข�งข'นสมบ#รณ� (ต�อ)Ex. ให�ตลัาด้ส�มบ่างมด้เป็�นตลัาด้แข่�งข่�นสมบ่�รณ์� ราคา

ตลัาด้ข่องส�มอย��ท," 50 บ่าท/ก(โลักร�ม สมมต(ให�ผู��ผูลั(ตส�มแต�ลัะรายม,ต�นท.นคงท,"เท�าก�บ่ 400 บ่าท แลัะม,ต�นท.นแป็รผู�นเท�าก�บ่ผูลัผูลั(ตส�มยกก$าลั�งสอง (VC=Q^2) จำงหาว�าผู��ผูลั(ตส�มบ่างมด้แต�ลัะรายจำะผูลั(ตส�มออกส��ตลัาด้ก,"ก(โลักร�มจำ!งจำะได้�ก$าไรส�งส.ด้ (แลัะเป็�นก$าไรช้น(ด้ใด้ หร*อว�าข่าด้ท.น ) แลัะราคาข่ายต�อก(โลักร�มควรจำะเป็�นเท�าใด้

ตอบ่ Q*=20 กก., P=50 บ่าท/กก., ACmin=20, Profit=180 บ่าท

2. ตลาดผู้#กขาด (Pure Monopoly Market) ลั�กษณ์ะข่องตลัาด้ผู�กข่าด้ม,ผู��ผูลั(ตหร*อผู��ข่ายเพ,ยงรายเด้,ยว เร,ยกว�าผู��ผู�กข่าด้

(monopolist)ส(นค�าม,ค.ณ์ลั�กษณ์ะพ(เศษไม�เหม*อนใคร ไม�สามารถหา

ส(นค�าอ*"นมาทด้แทนได้�ผู��ผูลั(ตสามารถก,ด้ก�นผู��อ*"นไม�ให�เข่�ามาผูลั(ตแข่�งข่�นด้�วย

สาเหต.ใด้ๆ ก8ตาม

2. ตลาดผู้#กขาด (ต�อ)เส�นอ.ป็สงค�ท,"ผู��ผูลั(ตเผูช้(ญค*อ เส�นอ.ป็สงค�ตลัาด้เส�นอ.ป็สงค�จำะม,ความช้�นเป็�นลับ่เพราะว�าผู��ผูลั(ตสามารถ

ควบ่ค.มราคาตลัาด้ “หร*อ” ควบ่ค.มจำ$านวนผูลัผูลั(ตในตลัาด้ได้�เพ,ยงอย�างใด้อย�างหน!"ง เส�นอ.ป็สงค�ตลัาด้จำ!งเป็�นไป็ตามกฎข่องอ.ป็สงค� (Law of Demand)

D = AR

MR

ราคา , ต�นท(น

ปร�มาณผู้ลผู้ล�ต0

2. ตลาดผู้#กขาด (ต�อ)ผู��ผูลั(ตต�องการก$าไรส�งส.ด้โด้ย:1. ก$าหนด้ป็ร(มาณ์ผูลัผูลั(ตท,"จำะผูลั(ต (Q*) ท," MC=MR2. ใช้�ป็ร(มาณ์ผูลัผูลั(ตท,"ได้� (Q*) ก$าหนด้ราคาข่าย (P) ให�อย��

บ่นเส�นอ.ป็สงค�

MC

AC

D = AR

MR

ก�าไรเก�นปกต�

ราคา , ต�นท(น

ปร�มาณผู้ลผู้ล�ต

P

C

Q0

E

Fด(ลยภาพในระยะส'/น

2. ตลาดผู้#กขาด (ต�อ)ลั�กษณ์ะส$าค�ญบ่างป็ระการข่องตลัาด้ผู�กข่าด้1. เป็�นการจำ�ด้สรรทร�พยากรอย�างไม�ม,ป็ระส(ทธิ(ภาพ

(P>MC)2. ส�วนมาก ผู��ผูลั(ตในตลัาด้ผู�กข่าด้จำะได้�ก$าไรเก(นป็กต(

(ยกเว�นต�นท.นเฉลั,"ยข่องผู��ผูลั(ตส�งมากๆ)3. บ่างคร�+ง การผู�กข่าด้อาจำก�อให�เก(ด้ผูลัด้,ก�บ่ส�งคม (เก(ด้

การป็ระหย�ด้จำากข่นาด้, ควบ่ค.มส(นค�าบ่างอย�างท,"จำะกระทบ่ก�บ่ป็ระช้าช้น ฯลัฯ)

2. ตลาดผู้#กขาด (ต�อ)Ex. สมมต(ให�ผู��ผูลั(ตส�มบ่างมด้ม,อย��เพ,ยงเจำ�าเด้,ยว ด้�งน�+น

อ.ป็สงค�ส�มบ่างมด้ข่องท�+งตลัาด้จำะเป็�นอ.ป็สงค�ข่องผู��ผูลั(ตส�มรายน,+ด้�วย โด้ยให�อ.ป็สงค�ตลัาด้สามารถแทนได้�ด้�วยสมการ Q=200-P แลัะสมมต(ให�ผู��ผูลั(ตส�มม,ต�นท.นคงท,"เท�าก�บ่ 400 บ่าท แลัะม,ต�นท.นแป็รผู�นเท�าก�บ่ผูลัผูลั(ตส�มยกก$าลั�งสอง (VC=Q^2) จำงหาว�าผู��ผูลั(ตส�มบ่างมด้รายน,+จำะผูลั(ตส�มออกส��ตลัาด้ก,"ก(โลักร�มจำ!งจำะได้�ก$าไรส�งส.ด้ (แลัะเป็�นก$าไรช้น(ด้ใด้ หร*อว�าข่าด้ท.น ) แลัะราคาข่ายต�อก(โลักร�มควรจำะเป็�นเท�าใด้

ตอบ่ Q*=50 กก., P=150 บ่าท/กก., ก$าไร=4,600 บ่าท

3. ตลาดก+�งแข�งข'นก+�งผู้#กขาดลั�กษณ์ะหลัายป็ระการเหม*อนตลัาด้แข่�งข่�นสมบ่�รณ์�ม,หน�วยผูลั(ตจำ$านวนมากผู��ผูลั(ตรายใหม�สามารถเข่�าส��ตลัาด้ได้�ง�าย

ความแตกต�างม,เพ,ยงป็ระการเด้,ยวส(นค�าข่องผู��ผูลั(ตแต�ลัะรายม,ความแตกต�างก�นเน*"องจำาก ร�ป็

ลั�กษณ์�ข่องส(นค�า หร*อความร� �ส!กน!กค(ด้ข่องผู��บ่ร(โภคอ�นเก(ด้จำากอ(ทธิ(พลัข่องการโฆษณ์า

3. ตลาดก+�งแข�งข'นก+�งผู้#กขาด (ต�อ)ตย

3. ตลาดก+�งแข�งข'นก+�งผู้#กขาด (ต�อ)เส�นอ.ป็สงค�ท,"ผู��ผูลั(ตแต�ลัะรายเผูช้(ญเส�นอ.ป็สงค�จำะม,ความช้�นเป็�นลับ่เหม*อนตลัาด้ผู�กข่าด้ แต�ม,

ความย*ด้หย.�นมากกว�าเพราะส(นค�าสามารถถ�กทด้แทนได้�ด้�วยส(นค�าข่องผู��ผูลั(ตรายอ*"นๆ แต�ม,ความย*ด้หย.�นน�อยกว�าตลัาด้สมบ่�รณ์�เพราะส(นค�าข่องผู��ผูลั(ตแต�ลัะรายย�งคงม,ความแตกต�างก�น

D = AR

MR

ราคา , ต�นท(น

ปร�มาณผู้ลผู้ล�ต0

3. ตลาดก+�งแข�งข'นก+�งผู้#กขาด (ต�อ)ผู��ผูลั(ตต�องการก$าไรส�งส.ด้โด้ย:1. ก$าหนด้ป็ร(มาณ์ผูลัผูลั(ตท,"จำะผูลั(ต (Q*) ท," MC=MR2. ใช้�ป็ร(มาณ์ผูลัผูลั(ตท,"ได้� (Q*) ก$าหนด้ราคาข่าย (P) ให�อย��

บ่นเส�นอ.ป็สงค�

MC

AC

D = AR

MR

ก�าไรเก�นปกต�

ราคา , ต�นท(น

ปร�มาณผู้ลผู้ล�ต

P

C

Q0

E

Fด(ลยภาพในระยะส'/น

3. ตลาดก+�งแข�งข'นก+�งผู้#กขาด (ต�อ)ลั�กษณ์ะส$าค�ญบ่างป็ระการข่องตลัาด้ก!"งแข่�งข่�นก!"งผู�กข่าด้1. เป็�นการจำ�ด้สรรทร�พยากรอย�างไม�ม,ป็ระส(ทธิ(ภาพ

(P>MC)2. ส�วนมาก ผู��ผูลั(ตในตลัาด้ผู�กข่าด้จำะได้�ก$าไรเก(นป็กต( (ยกเว�

นต�นท.นเฉลั,"ยข่องผู��ผูลั(ตส�งมากๆ)

4. ตลาดผู้#�ขายน�อยรายลั�กษณ์ะท,"ส$าค�ญข่องตลัาด้ผู��ข่ายน�อยรายตลัาด้ท,"ป็ระกอบ่ด้�วยผู��ข่าย 2 รายข่!+นไป็ในตลัาด้เม*"อผู��ผูลั(ตรายใด้รายหน!"งเป็ลั,"ยนแป็ลังราคาแลัะ

จำ$านวนผูลัผูลั(ตท,"ข่าย จำะกระทบ่กระเท*อนถ!งค��แข่�งแลัะม,การตอบ่โต�จำากค��แข่�ง

ส(นค�าในตลัาด้น,+แบ่�งได้� 2 ลั�กษณ์ะผู��ผูลั(ตแต�ลัะรายผูลั(ตส(นค�าเหม*อนก�นท.กป็ระการผู��ผูลั(ตแต�ลัะรายผูลั(ตส(นค�าแตกต�างก�นแต�ใช้�ทด้แทน

ก�นได้�

4. ตลาดผู้#�ขายน�อยราย (ต�อ)การโต�ตอบ่ก�นข่องผู��ผูลั(ตสามารถแบ่�งได้�เป็�น 2

แบ่บ่

1. ใช้�กลัย.ทธิด้�านราคา (ต�ด้ราคาก�น)2. ใช้�กลัย.ทธิด้�านอ*"นๆ เช้�น

- พ�ฒนาส(นค�าให�แตกต�างจำากข่องคนอ*"น (เช้�น การบ่ร(การ, ค.ณ์ภาพ, ภาพลั�กษณ์�, ฯลัฯ)- รวมห�วก�นก$าหนด้ราคาหร*อป็ร(มาณ์ส(นค�าท,"จำะน$าออกข่าย (Collusion)- ฯลัฯ