แผนการจั�ดการเร�ยนร �ที่�� 8

วิ�ชา วิ�ที่ยาศาสตร� หน�วิยที่�� 5 แรงและการเคล��อนที่��เร��อง แรงเส�ยดที่าน จั!านวิน 1

ช��วิโมงช�$นม�ธยมศ&กษาปี)ที่�� 1 ภาคเร�ยนที่�� 2

ปี)การศ&กษา 2552

ผ �สอน นางสาวิวิราภรณ์� โที่พิ�ลา โรงเร�ยนวิ�ดเขาปี.� นที่อง.......................................................................................................................................................................

1. มาตรฐานการเร�ยนร � วิ 4.1เข้�าใจธรรมชาติ ข้องแรงแม�เหล็�กไฟฟ�า แรงโน้�มถ่�วง แล็ะแรง

น้ วเคล็�ยร! ม�กระบวน้การสื$บเสืาะหาความร% �แล็ะจ ติว ทยาศาสืติร! สื$(อสืารสื (งท�(เร�ยน้ร% �แล็ะน้)าความร% �ไปใช�ประโยชน้!อย�างถ่%กติ�องแล็ะม�ค+ณธรรม

2. ผลการเร�ยนร �ที่��คาดหวิ�งอธ บายความหมายแรงเสื�ยดทาน้ แล็ะบอกประโยชน้!จากการล็ดแล็ะ

เพิ่ (มแรงเสื�ยดทาน้

3. จั0ดปีระสงค�การเร�ยนร �1. อธ บายความหมายข้องแรงเสื�ยดทาน้ได�2. เสืน้อแน้ะว ธ�การเพิ่ (มหร$อล็ดแรงชน้ ดติ�างๆ เพิ่$(อการใช�ประโยชน้!

อย�างเหมาะสืมได�

4. สาระการเร�ยนร �

แรงเส�ยดที่าน ค$อ แรงติ�าน้การเคล็$( อน้ท�(แล็ะม�ท ศทางติรงข้�ามก0บการเคล็$(อน้ท�( แรงเสื�ยดทาน้จะมากหร$อน้�อยข้12น้อย%�ก0บน้)2าหน้0กข้องว0ติถ่+ แล็ะชน้ ดหร$อประเภทข้องผิ วสื0มผิ0สืข้องว0ติถ่+

5. กระบวินการจั�ดการเร�ยนร �5.1 ข�$นน!าเข�าส �บที่เร�ยน 1. คร%ทบทวน้ความร% �เด มข้องน้0กเร�ยน้เร$(อง แรงแล็ะชน้ ดข้องแรง 2. คร%แจ�งจ+ดประสืงค!การเร�ยน้ร% �

5.2 ข�$นสอน 1. คร%แบ�งกล็+�มน้0กเร�ยน้ กล็+�มล็ะ 4 คน้ โดยคล็ะเพิ่ศแล็ะความ

สืามารถ่แล็�วก)าหน้ดให�ม�ห0วหน้�ากล็+�ม แล็ะรองห0วหน้�ากล็+�ม 2. คร%ให�น้0กเร�ยน้แติ�ล็ะกล็+�มศ1กษา เร$(อง แรงเสื�ยดทาน้ จาก

หน้0งสื$อเร�ยน้ว ชาว ทยาศาสืติร! ระด0บ ช02น้ม0ธยมศ1กษาป6ท�( 1 หน้�วยการเร�ยน้ร% �ท�( 5 เร$(อง แรงแล็ะแรงเสื�ยดทาน้

3. น้0กเร�ยน้ศ1กษาใบความร% �ท�( 1 เร$(อง แรงเสื�ยดทาน้ จากน้02น้ท)าใบงาน้ท�( 1 เร$(อง แรงเสื�ยดทาน้

4.น้0กเร�ยน้แติ�ล็ะกล็+�มอภ ปราย เพิ่$(อสืร+ปผิล็การทดล็องติามใบงาน้ท�( 1 โดยคร%แน้ะแน้วทางใน้การสืร+ป

5.3 ข�$นสร0ปี 1. คร%แล็ะน้0กเร�ยน้ร�วมก0น้สืร+ปเร$(อง แรงเสื�ยดทาน้

แนวิสร0ปี แรงเส�ยดที่าน ค$อ แรงติ�าน้การเคล็$(อน้ท�(แล็ะม�ท ศทางติรงข้�ามก0บการเคล็$(อน้ท�( แรงเสื�ยดทาน้จะมากหร$อน้�อยข้12น้อย%�ก0บน้)2าหน้0กข้องว0ติถ่+ แล็ะชน้ ดหร$อประเภทข้องผิ วสื0มผิ0สืข้องว0ติถ่+

2. คร%เป7ดโอกาสืให�น้0กเร�ยน้ซั0กถ่ามข้�อสืงสื0ย

6. ส��อ / แหล�งการเร�ยนร �6.1 ส��อการเร�ยนร � 1. หน้0งสื$อเร�ยน้ว ชาว ทยาศาสืติร! ระด0บช02น้ม0ธยมศ1กษาป6ท�( 1

หน้�วยการเร�ยน้ร% �ท�( 5 เร$(อง แรงแล็ะแรงเสื�ยดทาน้

2. ใบความร% �ท�( 1 เร$(อง แรงเสื�ยดทาน้ 3. ใบงาน้ท�( 1 เร$(อง แรงเสื�ยดทาน้ 6.2 แหล�งการเร�ยนร �

-

7. การวิ�ดผลและการปีระเม�นผล7.1 วิ�ธ�การวิ�ดและปีระเม�นผล ติรวจใบงาน้ท�( 1 เร$(อง แรงเสื�ยดทาน้ 7.2 เคร��องม�อวิ�ดและปีระเม�นผล ใบงาน้ท�( 1 เร$(อง แรงเสื�ยดทาน้7.3 เกณ์ฑ์�การวิ�ดผลปีระเม�นผล ใบงาน้ ติ�องได�คะแน้น้ไม�น้�อยกว�าร�อยล็ะ 60 จ1งจะถ่$อว�าผิ�าน้

เกณฑ์!

8. บ�นที่&กผลหล�งสอน8.1 ผลการสอน

........................................................................................

........................................................................................

........................................................................................

........................................................8.2 ปี3ญหา / อ0ปีสรรค

........................................................................................

........................................................................................

........................................................................................

....................................................8.3 ข�อเสนอแนะ / แนวิที่างแก�ไข

........................................................................................

........................................................................................

........................................................................................

........................................................

ล็งช$(อ ..................................................ผิ%�สือน้

(..................................................)

ว0น้ท�(.......เด$อน้.....................พิ่.ศ. ............

แรงเส�ยดที่าน (frictional force) ค$อ ความติ�าน้ทาน้หร$อแรงติ�าน้ทาน้การเคล็$(อน้ท�(ระหว�างว0ติถ่+ 2 ช 2น้ท�(สื0มผิ0สืก0น้ต�วิอย�าง วางหน้0งสื$อบน้โติ:ะ 1 เล็�ม ออกแรงด0น้หน้0งสื$อ ซั1(งจะติ�อง

ออกแรงจ)าน้วน้หน้1(ง เพิ่$(อด0น้หน้0งสื$อให�เคล็$(อน้ท�(ไปให�ได� น้0(น้ค$อแรงท�(ใช�ไปม�มากกว�าแรงติ�าน้ หร$อ ความฝื<ด

ใบควิามร �ที่�� 1 แรงเส�ยดที่าน

ถ่�าให� F ค$อ แรงท�(ใช�ใน้การด0น้หน้0งสื$อให�เคล็$(อน้ท�( f ค$อ แรงติ�าน้ทาน้หร$อความฝื<ด

ด0งน้02น้ F ติ�องมากกว�า f หน้0งสื$อจ1งจะเคล็$(อน้ท�(ได�ท)า น้องเด�ยวก0น้ถ่�าม�หน้0งสื$อซั�อน้ก0น้สืองเล็�ม เราจะติ�องใช�แรง

มากกว�าเด มใน้การด0น้ให�หน้0งสื$อท02งสืองเล็�มเคล็$(อน้ท�(ไปพิ่ร�อมก0น้ สืาเหติ+เพิ่ราะแรงติ�าน้ทาน้หร$อความฝื<ดเพิ่ (มข้12น้ ด0งน้02น้น้)2า หน้0กย (งมาก แรงติ�าน้ทาน้หร$อแรงเสื�ยดทาน้ย (งมากข้12น้ด�วย

แรงเสื�ยดทาน้ ม�อย%� 2 ชน้ ด ค$อ1. แรงเส�ยดที่านสถิ�ต (static friction) ค$อแรงเสื�ยดทาน้ท�(เก ด

จากผิ วว0ติถ่+ 2 ชน้ ดมาสื0มผิ0สืก0น้ โดยท�(ว0ติถ่+น้02น้ย0งไม�ม�การเคล็$( อน้ท�( ติ0วอย�างแรงเสื�ยดทาน้สืถ่ ติ ค$อ แรงเสื�ยดทาน้ระหว�างหน้0งสื$อก0บพิ่$2น้โติ:ะ ข้ณะท�(ย0งไม�ม�การเคล็$(อน้ท�(ถ่1งแม�จะออกแรงด0น้ กล็�าวค$อ แรงน้�2จะม�ค�าไม�คงท�( พิ่บว�าแรงเสื�ยดทาน้ท�(เก ดข้12น้จะม�ข้น้าดเท�าก0บแรงท�(มากระท)า แล็ะจะม�ค�าสื%งสื+ดเม$(อว0ติถ่+เร (มเคล็$(อน้ท�(

2. แรงเส�ยดที่านจัลน� (kinetic friction) ค$อแรงเสื�ยดทาน้ท�(เก ดก0บผิ วข้องว0ติถ่+ท02ง 2 ชน้ ด ใน้ข้ณะท�(ว0ติถ่+น้02น้ก)าล็0งเคล็$(อน้ท�(อย%�

แรงเสื�ยดทาน้ไม�ได�ข้12น้อย%�ก0บข้น้าดข้องว0ติถ่+ท�(สื0มผิ0สืก0บผิ วข้องพิ่$2น้ แรงเสื�ยดทาน้ไม�ได�ข้12น้อย%�ก0บข้น้าดกว�างยาวข้องหน้0งสื$อสื�วน้ท�(สื0มผิ0สืก0บพิ่$2น้โติ:ะ แติ�ข้12น้อย%�ก0บน้)2าหน้0กข้องหน้0งสื$อ แล็ะข้12น้อย%�ก0บความเร�ยบข้องพิ่$2น้โติ:ะท�(สื0มผิ0สืก0บหน้0งสื$อ ถ่�าผิ วเร�ยบแรงเสื�ยดทาน้น้�อย ถ่�าผิ วข้ร+ข้ระแรงเสื�ยดทาน้มาก ด0งน้02น้ข้น้าดข้องแรงเสื�ยดทาน้ข้12น้อย%�ก0บป=จจ0ย 2 อย�าง ด0งติ�อไปน้�2

- แรงใน้แน้วติ02งฉากท�(กดล็งติรงผิ วท�(สื0มผิ0สืก0น้ ซั1(งก�ค$อ น้)2าหน้0กข้องว0ติถ่+น้0(น้เอง

- ชน้ ดข้องผิ วสื0มผิ0สืข้12น้อย%�ก0บความเร�ยบแล็ะความข้ร+ข้ระข้องผิ วสื0มผิ0สื เช�น้ เราติ�องออกแรงถ่1ง 3 เท�า ใน้การผิล็0กว0ติถ่+ชน้ ดเด�ยวก0น้ข้น้าดเท�าก0น้ไปบน้พิ่$2น้ไม� เม$(อเท�ยบก0บการผิล็0กไปบน้พิ่$2น้เหล็�กเร�ยบ

การเพิ��มและลดแรงเส�ยดที่านเพิ��อการใช�ปีระโยชน�1. การเพิ่ (มแรงเสื�ยดทาน้เพิ่$(อการใช�ประโยชน้!1.1 การผิล็ ติน้อติ แล็ะติะป%ควงให�ม�เกล็�ยว เพิ่$(อเพิ่ (มแรงเสื�ยด

ทาน้ท)าให�ม�แรงย1ดเหน้�(ยวได�ด�1.2 ยางรถ่โดยท0(วไปจะม�ล็วดล็าย เร�ยกว�า ดอกยาง ประกอบ

ด�วยรอยเป?น้ร�องแคบๆ แล็ะคดหย0กเป?น้ร%ปฟ=น้ปล็า เพิ่$(อช�วยให�เกาะถ่น้น้ด�ข้12น้เวล็าแล็�น้ไปบน้ถ่น้น้ท�(เป6ยก ถ่�าถ่น้น้ท�(แห�งสืน้ ท ดอกยางก�ไม�จ)าเป?น้ เช�น้ ยางรถ่แข้�งจะไม�ม�ดอกเม$(อแข้�งบน้ถ่น้น้ท�(แห�ง แติ�ถ่�าถ่น้น้เป6ยกติ�องใช�ยางม�ดอก

ดอกยางรถ่ช�วยให�รถ่ย1ดเกาะถ่น้น้ได�ด�

1.3 เราจะร% �สื1กว�าเวล็าเด น้บน้พิ่$2น้ท�(ข้ร+ข้ระจะเด น้แล็ะทรงติ0วได�ด�กว�าเด น้บน้พิ่$2น้ท�(เร�ยบแล็ะข้0ดม0น้ แติ�ถ่�าพิ่$2น้ไม�ม�แรงเสื�ยดทาน้เล็ยเราจะเด น้ไม�ได�

1.4 พิ่$2น้รองเท�าผิล็ ติโดยใช�ว0สืด+ท�(เพิ่ (มแรงเสื�ยดทาน้ระหว�างพิ่$2น้ก0บรองเท�า เพิ่$(อการทรงติ0วแล็ะเคล็$(อน้ไหวได�สืะดวกข้12น้

2. การล็ดแรงเสื�ยดทาน้เพิ่$(อการใช�ประโยชน้!2.1 ข้�อติ�อกระด%กข้องคน้เราจะเสื�ยดสื�ก0น้ติล็อดเวล็าข้ณะเรา

ท)างาน้ การล็ดการเสื�ยดสื�โดยม�สืารหล็�อล็$(น้ ค$อ เล็$อด

2.2 ล็%กสื%บแล็ะกระบอกสื%บข้องเคร$(องจ0กรกล็ จะเสื�ยดสื�ก0น้ติล็อดเวล็า จ1งติ�องใช�สืารท�(ท)าหน้�าท�(ช�วยล็ดการเสื�ยดสื� เช�น้ น้)2าม0น้เคร$(อง ถ่1งแม�จะไร�สืารหล็�อล็$( น้ก�ย0งม�การสื%ญเสื�ยพิ่ล็0งงาน้ไปก0บแรงเสื�ยดทาน้ประมาณ 25 เปอร!เซั�น้ติ!

2.3 การผิล็ ติสืารฉาบบน้ภาชน้ะ เพิ่$(อให�เก ดความล็$(น้ สืารน้�2ค$อ พิ่�ท�เอฟอ� (PTFE = Poly Tetrafluoro Ethylene) ม�ช$(อทางการค�าว�า เทฟล็อน้ ใช�ก0บกระทะ ถ่าดอบ หม�อห+งข้�าว ป=จจ+บ0น้ม�การน้)า ไปใช�ก0บเคร$(องยน้ติ! ยาน้พิ่าหน้ะ ท�(ไม�ติ�องท)าการอ0ดฉ�ดด�วยสืารหล็�อล็$(น้

การเคล��อนที่��ของวิ�ตถิ0ก�บแรงเส�ยดที่านการออกแรงด0น้เบาๆ ท)าให�รถ่เคล็$(อน้ท�(ได� แล็�วท)าไมรถ่จ1งหย+ด ข้ณะท�(

ว0ติถ่+เคล็$(อน้ท�( ไปติามพิ่$2น้ แรงเสื�ยดทาน้จะท)าให�ว0ติถ่+เคล็$(อน้ท�(ช�าล็ง ติ0วอย�างเช�น้ รถ่ยน้ติ! เม$( อรถ่ยน้ติ!เคล็$( อน้ท�( แรงเสื�ยดทาน้จะเก ดจากการท�(ยางรถ่ยน้ติ!ถ่%ไปติามพิ่$2น้ แรงเสื�ยดทาน้เป?น้แรงท�(ติ�อติ�าน้การเคล็$(อน้ท�(

ป=ญหาน้�าค ดค$อ ใน้การด0น้ห�บหน้0กไปติามพิ่$2น้ ถ่�าน้0กเร�ยน้ออกแรงด0น้น้�อยกว�าแรงเสื�ยดทาน้ ห�บจะไม�เคล็$(อน้ท�( ถ่�าใช�แรงด0น้เท�าก0บแรงเสื�ยดทาน้ห�บจะเคล็$(อน้ท�(ไปช�าๆ ด�วยความเร�วคงท�( แติ�ถ่�าใช�แรงด0น้มากกว�าแรงเสื�ยดทาน้ ห�บจะเคล็$(อน้ท�(ไปเร�วข้12น้ แล็ะเร�วข้12น้เร$(อยๆ เร�ยกว�า การเคล��อนที่��ด�วิยควิามเร�ง

จั0ดปีระสงค�การเร�ยนร � อธ บายความหมายข้องแรงเสื�ยดทาน้แล็ะเสืน้อแน้ะว ธ�การเพิ่ (มหร$อล็ดแรงเสื�ยดทาน้เพิ่$(อใช�ประโยชน้!อย�างเหมาะสืมได�

ค!าช�$แจัง ให�น�กเร�ยนที่!าก�จักรรม และตอบค!าถิามต�อไปีน�$ค!าส��ง เล็$อกภาพิ่มา 2 ภาพิ่ เข้�ยน้รายล็ะเอ�ยดว�าม�อะไรเก ดข้12น้ใน้แติ�ล็ะภาพิ่

……………………………………………….………………………………………………

……………………………………………….………………………………………………

……………………………………………….………………………………………………

……………………………………………….………………………………………………

……………………………………………….………………………………………………

……………………………………………….………………………………………………

ใบงานที่�� 1แรงเส�ยด

ก. ข.

ค. ง.

จั.

……………………………………………….……………………………………………….………………………………………………

1.จากภาพิ่จะพิ่บว�า แรงเสื�ยดทาน้ม�ประโยชน้!ก. ป=2 น้ร%ปติ�างๆ ได�ข้. การซั�อมทางท)าให�เพิ่ (มแรงเสื�ยดทาน้ เวล็ารถ่ติกหล็�มสืามารถ่

ข้12น้ได�ค. ป%น้ข้าวท)าให�ม$อไม�ล็$(น้เวล็าเกาะหร$อจ0บสื (งข้องติ�างๆ น้0กก�ฬาจ1ง

น้ ยมใช�ง. การใช�ผิ�าจ0บฝืาข้วดเป7ด ท)าให�เป7ดข้วดได�ง�ายข้12น้จ. การใช�ก (งไม�มาถ่%หร$อท)าให�เก ดการเสื�ยดสื� จะเก ดความร�อน้แล็ะ

ประกายไฟข้12น้ได�

เฉลยใบงานที่�� 1