ООППТТИИЧЧККИИ Л ЛЕЕЌЌИИ

Привидно тело,заградено со две Привидно тело,заградено со две мазни сверни површини или една мазни сверни површини или една

сферна,а друга рамна,се вика сферна,а друга рамна,се вика

оптичка леќаоптичка леќа. . *Леќите кои на сердината се подебели,се нерекуваат собирни леќи.

*Леќите коисе подебели на краевите се нарекуваат растурни леќи.

Елементи на собирна леќа:Елементи на собирна леќа:*Правата линија која минува низ *Правата линија која минува низ

центарот на леќата е главна оптичка центарот на леќата е главна оптичка оска,а точката О е оптички центар на оска,а точката О е оптички центар на леќата. леќата.

Паралелни светлински зраци кои се Паралелни светлински зраци кои се прекршуваат низ леќата и се прекршуваат низ леќата и се собираат во една точкасобираат во една точка F F-таа -таа точка е фокусна леќа.точка е фокусна леќа.

*Растојанието од оптички центар до *Растојанието од оптички центар до фокусот на леќата е фокусно фокусот на леќата е фокусно растојание-растојание-ff

Оптичка јачина се мери во единица диоптер-D

Реципрочната вредност на фокусна далечина ја определува јачина н оптичка леќа J

J=1/f

Прекршување на светлина Прекршување на светлина низ собирна и растурна леќаниз собирна и растурна леќа

Односот меѓу фокусното растојание -Односот меѓу фокусното растојание -ff,растојанието-,растојанието-pp на предметот од на предметот од леќата и растојанието-леќата и растојанието-ll на ликот од на ликот од леќата се изразува со релацијата-леќата се изразува со релацијата-позната како равенка на леќата:позната како равенка на леќата:

1ff=1=1pp+1+1ll

За геометриско конструирање на ликови За геометриско конструирање на ликови кај леќите,се користат кај леќите,се користат каректеристични знаци:каректеристични знаци:

Знакот паралелен со оптичка оска,по Знакот паралелен со оптичка оска,по прекршувањето поминува низ фокусот;прекршувањето поминува низ фокусот;

Знакот кој поминува низ оптичкиот Знакот кој поминува низ оптичкиот центар не го менува првобитниот центар не го менува првобитниот правец;правец;

Знакот кој поминува низ фокусот или Знакот кој поминува низ фокусот или тргнува од него,по прекршувањето низ тргнува од него,по прекршувањето низ леќата продолжува паралелно со леќата продолжува паралелно со оптичка оска;оптичка оска;

Карактеристични Карактеристични конструкции на редметот конструкции на редметот ABAB

ОПТИЧКИ АПАРАТИОПТИЧКИ АПАРАТИ**Фотографски апарат е всушност теџничка Фотографски апарат е всушност теџничка

копија на окото.Најважен негов дел е копија на окото.Најважен негов дел е објективот кој се состои од повеќе собирни објективот кој се состои од повеќе собирни леќи,кои заедно дејствуваат како собирни леќи,кои заедно дејствуваат како собирни леќи.Дијафрагмата на апаратот е составена леќи.Дијафрагмата на апаратот е составена од прстен со повеќе тенки метални плочи и од прстен со повеќе тенки метални плочи и ја има улогата на зеницата кај окото.ја има улогата на зеницата кај окото.

КИНОКАМЕРА И КИНОКАМЕРА И ТЕЛИВИЗИСКА КАМЕРАТЕЛИВИЗИСКА КАМЕРА

Тие ги имаат сите освојства на Тие ги имаат сите освојства на фотографскиот апарат.фотографскиот апарат.

*Кинокамерата користи филм,но за *Кинокамерата користи филм,но за разлика од фотографскиот апарат,кај разлика од фотографскиот апарат,кај неа е вграден посебен механизам кој неа е вграден посебен механизам кој служи за движење на филмот.служи за движење на филмот.

*Во телевизиската камера се користи *Во телевизиската камера се користи фотокатода во која светлинската фотокатода во која светлинската енергија се претвара во електрична и енергија се претвара во електрична и во вид на електронски зраци се во вид на електронски зраци се пренесува понатаму. пренесува понатаму.

ПРОЕКЦИОНИ АПАРАТИПРОЕКЦИОНИ АПАРАТИСе користатза прикажување на големени ликови Се користатза прикажување на големени ликови

на предмети,слики,цртежи,шеми и на предмети,слики,цртежи,шеми и филмови.Дијапроекторотслужи за филмови.Дијапроекторотслужи за прикажување дијапозитиви и дијафилмови.Се прикажување дијапозитиви и дијафилмови.Се состои од јак светлински извор(светилка),кој е состои од јак светлински извор(светилка),кој е претставен пред сферно огледало кое претставен пред сферно огледало кое светлинските зраци ги упатува кон светлинските зраци ги упатува кон екранот.Зраците поминуваат низ две собирни екранот.Зраците поминуваат низ две собирни леќи кои имаат задача да ги соберат леќи кои имаат задача да ги соберат светлинските зраци.светлинските зраци.

ЕПИДИЈАСКОПЕПИДИЈАСКОПЕпидијаскоп служи за прикажување на Епидијаскоп служи за прикажување на

слики и цртежи дирекно од слики и цртежи дирекно од книгата.Светлосниот извор е многу јака книгата.Светлосниот извор е многу јака светилка,од неа светлинските зраци светилка,од неа светлинските зраци паѓаат врз сликата од кој дифузно се паѓаат врз сликата од кој дифузно се одбиваат.Одбиените зраци од сликата одбиваат.Одбиените зраци од сликата паѓаат на рамно огледало,поставено паѓаат на рамно огледало,поставено така да зраците ги одбиваат во така да зраците ги одбиваат во хоризонтален правец.хоризонтален правец.

ОПТИЧКИ МИКРОСКОПОПТИЧКИ МИКРОСКОП

За набљудување на многу ситни За набљудување на многу ситни елементи се користи микроскопот.Тој елементи се користи микроскопот.Тој се состои од метална цевка,на чии се состои од метална цевка,на чии краеви се поставени собирни краеви се поставени собирни леќи.Леќата поставена на долниот крај леќи.Леќата поставена на долниот крај на цевката е на цевката е објективобјектив,а леќта ,а леќта поставена на горниот крај,преку која се поставена на горниот крај,преку која се врши набљудување е врши набљудување е окуларокулар..

Објективот има мало фокусно Објективот има мало фокусно растојание,односно голема јачина и растојание,односно голема јачина и дава зголемен лик на предметот,а дава зголемен лик на предметот,а окуларот е лупа која што окуларот е лупа која што дополнително го зголемува добиениот дополнително го зголемува добиениот лик.лик.

*Денес се употребуваат многу моќни *Денес се употребуваат многу моќни микроскопи кои можат да зголемуваат микроскопи кои можат да зголемуваат 1000пати пречник од 11000пати пречник од 1mm.mm.

ОПТИЧКИ АПАРАТИ ЗА ОПТИЧКИ АПАРАТИ ЗА НАБЉУДУВАЊЕ ДАЛЕЧИНАНАБЉУДУВАЊЕ ДАЛЕЧИНА

*Дурбинот е оптички елемент со кој се гледаат *Дурбинот е оптички елемент со кој се гледаат оддалечени предмети.Преку него,предметите оддалечени предмети.Преку него,предметите се гледаат „приближени“ односно под се гледаат „приближени“ односно под зголемен виден агол отколку со зголемен виден агол отколку со окото.Фокусното растојание на објективот е окото.Фокусното растојание на објективот е значително поголема од фокусното растојание значително поголема од фокусното растојание на окуларот,што овозможува да се добие на окуларот,што овозможува да се добие многу пати зголемен лик.многу пати зголемен лик.За набљудување на многу оддалечени За набљудување на многу оддалечени

предмети,како што се небеските теле,се предмети,како што се небеските теле,се користи користи телескоп.телескоп.Кај ниб објективот може да Кај ниб објективот може да биде собирна леќа или вдлабнато сферно биде собирна леќа или вдлабнато сферно огледало,и тие се изработуваат во големи огледало,и тие се изработуваат во големи размери,така што леќите може да бидат со размери,така што леќите може да бидат со пречник од 1пречник од 1mm,а огледалата од 6,а огледалата од 6m.m.

ОКО КАКО ОПТИЧИ ОКО КАКО ОПТИЧИ АПАРАТАПАРАТ

Окото е природен и многу осетлив оптички инструмент.Тоа има Окото е природен и многу осетлив оптички инструмент.Тоа има топчеста форма,а функцијата му е слична со фотографскиот топчеста форма,а функцијата му е слична со фотографскиот апарат.Светлинските зраци кои доаѓаат од предметот апарат.Светлинските зраци кои доаѓаат од предметот минувајќи низ рожницата(А),леќата(Б) и стакловидна маса со минувајќи низ рожницата(А),леќата(Б) и стакловидна маса со која е исполнето окото,се прекршуваат и на мрежницата која која е исполнето окото,се прекршуваат и на мрежницата која ја игра улога на екран,даваат реален,намален и првртен лик ја игра улога на екран,даваат реален,намален и првртен лик на предметот.Ликот на предметот паѓа на најосетливиот дел на предметот.Ликот на предметот паѓа на најосетливиот дел на мрежницата што се наоѓа на жолтопто петно(Г),поставено на мрежницата што се наоѓа на жолтопто петно(Г),поставено спроти заницата(В),каде се наоѓаат и нервните завршетоци.спроти заницата(В),каде се наоѓаат и нервните завршетоци.

Телата што ги гледаме околу нас се Телата што ги гледаме околу нас се наоѓаат на различни далечини околу наоѓаат на различни далечини околу нас кои окото треба да ги нас кои окото треба да ги фокусира.Таа функција ја имаат фокусира.Таа функција ја имаат очните мускули,кои очната леќа можат очните мускули,кои очната леќа можат да ја затегнуваат или олабавуваат.да ја затегнуваат или олабавуваат.

Кај кратковидоста се употребуваат Кај кратковидоста се употребуваат очила од растурни леќи(-2,5очила од растурни леќи(-2,5DD) а кај ) а кај далекувидоста далекувидоста ccобирни леќи(+2обирни леќи(+2DD).).