1

การกอการราย ภาวะสมยใหม และความรนแรงของระบอบประชาธปไตย

วนท 11 กนยายน 2015 ทผานมา ผมไดไปพดในรายการ Tonight Thailand ในหวขอเกยวกบการ

กอการรายในโลกตะวนตก และเหตการณ 9/11 ซงเปนประเดนคอนขางจะใหญมาก และดวยเวลาท

คอนขางจ ากด ท าใหไดคดเผยแพรบทความนตอ เพอขยายความใหชดเจนมากขน ดวยอยากใหหายงง (แต

อานแลวอาจจะงงกวาเดมได 555) หรอไมเขาใจประเดนทจะสอหลกๆ ผดไป โดยพดกนตามตรงเนอหาทผม

พดเมอวาน รวมถงในนนน อาจจะเรยกไดวาเปน “ดานมด” ของภาวะสมยใหม และระบอบประชาธปไตย

แตผมไมไดมเปาหมายจะ “ปฏเสธ หรอลดทอนความชอบธรรม” อะไร เพยงแตเมอเราตองอยกบมนแลว เรา

กควรอยกบมนอยารเทาทน และเขาใจมนใหรอบดาน เมอเขาใจดาน “มด” ของมนแลว เราจะไดเตรยมการ

รบมอกบมนได และหาวธการจดการกบมนแบบตางออกไป อยางการจดการกบการกอการรายนน สงทผม

พยายามจะน าเสนอเปนอยางยงในรายการกคอ “วธแบบสหรฐอเมรกา ทตอบโต 9/11 มนผด” และน ามาส

ปญหาทเยอะขน คาราคาซงมากขน และหากเรารเทาทนมน เรากอาจจะพอสามารถใชทางออกทดกวา

แบบกรณประเทศนอรเวยได เปนตน นคอจดประสงคหลกทอยากจะบอกนะครบ ไมไดมเปาหมายจะบอก

วา “เราตองไมเอาโลกสมยใหม กลบไปเอาโลกสมยเกาดกวา” อะไรแบบนน

เรมจากภาพคราวๆ ของเหตการณ 9/11 กอน กคอ มการจเครองบนโดยสาร 4 ล า โดยม 2 ล าไปชน

อาคารแฝด World Trade Center อก 1 ล า ไปชนปกตะวนตกของอาคารเพนตากอน และล าสดทาย

ผ โดยสารในเครองชวยการยดเครองคนจากกลมผกอการราย และสดทายเครองไปตกททงแหงหนงในฟลา

เดลเฟย (จากเสนทางบนตอนแรก คาดวาจะพงไปชนสภาคอนเกรส) สรป มผ เสยชวตจากเหตการณราวๆ

3,000 คน ซงนบเปนการเสยชวตจากการกอการรายครงใหญทสดในประวตศาสตร และน ามาซงการ

เปลยนแปลงในโลกในหลายๆ ดาน แตเนองจากเขยนเอา เรามเวลามากกวาการพด ฉะนนผมจะขอเรม

อธบายคนละแบบจากในรายการละกนนะครบ ผมจะพดภาพรวมงานของผมใหฟง โดยอธบายตามล าดบ

“ความคด” ของผมตอนเขยนงาน วาค าถามของผมมนเรมจากจดไหน แลวสดทายเราจะเหนความเชอมโยง

เอง แตคงตองอานจนจบ และขอเตอนเลยวายาวมากๆๆๆๆ

2

กอนอนผมอยากใหเขาใจรวมกนกอนวา เวลามการพดถงเรอง "กอการราย" ในโลกตะวนตกตอนน

(ในนยยะวา เปนโลกยคหลง 9/11 เอาจรงๆ กเปนผลพวงจาก 9/11 โดยตรงนนแหละนะครบ) มนเปนเรองท

คอขาดบาดตายและรายแรงมากทเดยว อาจจะมากทสดเสยดวยซ า มหลายกรณทมการปฏบตตอนกโทษ

ในคดกอการรายแยเสยยงกวานกโทษคดฆาลางเผาพนธ และในองกฤษง คดทเปนคดกอการรายกแทบจะ

เปนไมกคดทเหลออยทใชการพจารณาความแบบลบ และหลายครงนกโทษกถกทรมานมากมาย แนนอน

ความหวาดกลวตอการกอการรายอยางมากเหลานมนมาจาก 9/11 อยางปฏเสธไมไดอย แตความกลวการ

กอการรายในโลกกระแสหลกมนมมานานกอนหนานนแลว มนแคมาโดนจดระเบดตอนเวรดเทรดถลม และ

กลายเปนท าใหประเดนการกอการรายทกลวกนแบบ “เงยบๆ” กลายมาเปนภยทกลวกนแบบ “บาคลง” ไป

โดยในโลกตะวนตกจะมองการกอการรายในฐานะภยคกคามชวต ทไมอาจควบคมได คาดเดาไมได

หลบหนไมได คอ คณจะไมรเลยวามนจะมาเมอไหร และทไหน และนบแต 9/11 เปนตนมา การควบรวมเรอง

"ไรเหตผล ไรความเปนมนษย และมสลมหวรนแรง" กถกเหมารวมเขาไปในกระบวนทศนเรองการกอการราย

กระแสหลกมากขนอยางมากนะครบ เอาเปนวานเปนภาพคราวๆ ตอความ panic (ตนตระหนก) ทโลก

ตะวนตกมตอการกอการรายใหพอเหนภาพกนบาง ซงบอกตรงๆ วามนตางกบบานเราอย ซงผมคดวามนม

ทมาทไป และผมจะอธบายตอไป

ทนไอเดยเรมตนของงานผมนนมนเรมมาจากการตงค าถามขอหนงซงดเผนๆ แลวแทบจะไมเกยว

อะไรกบการกอการรายเลย แตเอาเขาจรงๆ แลว มนเกยวของอยางมาก ค าถามทวากคอ What is the goal

for the goal itself? (อะไรคอเปาหมายของตวเปาหมายเอง?) กลาวคอ ในโลกสมยใหม หรอในกระแสเวลา

ทเราเรยกๆ กนวา Liberal Modernity ทเราอยกนนรฐซงเปนผน า ซงเราจะเรยกจกรวรรด, ชาตมหาอ านาจ,

G-7, หรออะไรกตามแตนนลวนแตเปน “เปาหมาย (goal)” ของรฐอนๆ โดยทวไป แตวาอะไรกนละทเปน

จดหมายของรฐซงเปนเปาหมายใหแกรฐอนๆ แลว โดยเฉพาะอยางยงรฐอยางสหรฐอเมรกา ทอาจจะกลาว

ไดวาเปนผน าโลกยคประชาธปไตยนทงในทางก าลงทหาร เศรษฐกจ และอทธพล ฉะนนค าถามมนกกลบมา

วา “อะไรคอเปาหมายของตวเปาหมายเอง” ในเมอมนไมมแบบอยางอนใหยดถอเอาเปนเปาหมายอกตอไป

3

ทผมไดเรมถามค าถามนขนมา เพราะผมคดวาโลกยคทเราอาศยอยตอนน เปนเรองทปฏเสธ

คอนขางยากวาเราไมไดก าลงอยในยคทถกเรยกรวมอยางหลวมๆ วา Liberal Modernity (ประชาธปไตย

เสร) มนชดเจนแนนอน ถงขนาดทคนอยางฟรานซส ฟกยามะ ถงกบออกมาประกาศกองวา "นคอจดสดทาย

แลว โลกเราไมมอะไรจะเปลยนอกแลว" ในงานของเคาทชอ The End of History and the Last Man หรอ

หญงเหลกอยางแทตเชอรกพาเหรดออกมาบอกในลกษณะเดยวกนวา We have no alternative. หรอ “เรา

ไมมตวเลอกอนอกแลว” (นอกจาก Liberal Capitalism/ทนนยมเสร) แมวาผมเองจะไมไดเหนดวยกบแทต

เชอรวา "เราไมมตวเลอกอนอกแลว" หรอทฟกยามะ เสนอวาเรา "ไมมทางเปลยนเปนแบบอนอก" และ

Liberal Modernity เอง มนกอาจจะไมไดสมบรณ ครอบคลมเตมรอย และอาจจะมแววทจะเรมปรบไปเปน

รปแบบอนบาง แตผมคดวาอยางนอยสงเหลานมนกบอกกบเราไดวา ความจรงทวาเราในตอนนก าลงอยใน

กระแสของยคทเรยกวา Liberal Modernity นนมนชด (obvious) แคไหน

ดวยความทกระแสของ Liberal Modernity มนเปนอะไรทโดดเดนมาก มนจงถกแยงชงจากทกฝาย

ทกส านกคด เพอทจะไดเปนผใหค าอธบายหลก หรอเปนตวแทนอ านาจเหนอ Liberal Modernity จน

บางครงมนกท าใหเราในฐานะผสงเกตการณ (และรวมเปนสวนหนงในขบวนการแยงชงนดวย) อดข าไมได

พวก (Globalised) Capitalist (นกทนนยมโลกาภวตน) กจะอางวาปจจยทส าคญทสดของ Liberal

Modernity กคอ การไหลเวยน หรอหมนเวยนของทนทเปนอสระ ในขณะทเหลานกปฏวตนยม

(Revolutionist) กจะอางวาอสรภาพตางหากทเปนสวนทส าคญสด พอเปนแบบนพวกนกสงคมนยม

(Socialist) กจะออกมาประกาศกราววา ทส าคญทสดนนนะคอความเทาเทยมตางหาก แมแตพวกเผดจการ

อ านาจนยม (Fascist / Hegemon) กออกมาโวยวายจะแยงชงเกาอผน าของ Liberal Modernity กบเคาดวย

โดยการบอกวา Power ตางหากทยงมบทบาทส าคญทสดทพวกกอนหนานพดมานนนะ มนเพอฝน สดทาย

พวกโลกสวยอยางนกสงแวดลอมนยม (Environmentalist) กจะพยายามมาเบรกดวยการเทศนวาโลกเปน

ของทกคน พวกมงอยาเถยงกนเลยมาชวยกนลดโลกรอนเถอะ แนนอนวาไมมใครสนใจฟงมนนกอยแลว

อยางไรกตาม แมวาการถกเถยงมนจะดเดอด รนแรง และนาสงเวชปานใด สงหนงทเราอาจจะพอ

ยอนกลบไปหาไดนนคอจดมงหมายอนเปนเสมอนรากเหงาของยคสมย คนสวนใหญกดจะยอมรบ และเหน

4

ดวย นนคอ ความคดเรอง Perpetual Peace หรอสนตภาพอนถาวร ของคานทนนเอง ซงถกน ามาใชอยาง

แพรหลาย และเปนเสาหลกทางความคดในการพฒนาระบบความคดทางการเมองมากมาย

ฉะนนภายใตการแยงชงอนดเดอดทางอดมการณ เพอใหไดมาซงสนตภาพอนถาวรนเอง ผลตผล

หนงทอาจจะนบไดวาถกยกยอง บชา กนมากทสด (จะท าตามหรอไมนนอกเรอง) จนถกมองเสมอนหนงเปน

ตวแทนของยคกเกดขน และสามารถมชยเหนอทกผลตผลอนของยคได ดวยคณลกษณะทดเสมอนวาจะ

สามารถน าไปสจดหมายตามรากเหงาความคดอยาง Perpetual Peace ได นนกคอ “ประชาธปไตยเสร”

(Liberal Democracy) ดวยการมเงอนไขงายๆ ทฟงดแลวแสนจะประเสรฐของประชาธปไตยเสร ทพยายาม

ใหคนทแตกตางหลากหลาย อยรวมกนอยางแตกตางหลากหลายได โดยไมฆากนตายไปเสยขางหนง ดวย

หลกการทตรงไปตรงมา ดเลศเลอ พดงายแตท าแสนยากน ท าใหมนเปนท “ตองตาตองใจ” ของแทบทกฝาย

บนกระดานความคด (โดยเฉพาะทางการเมอง) และในทางหนงท าใหคนพวกนไมตองมาฆากนอกตอไป

เปนระบบทเปดพอจะมชองใหทกฝายไดแสดงความส าคญ (หรอเบง) ความคดของตน ไมวาจะเปนการ

ไหลเวยนของทน, อสรภาพ, ความเสมอภาค, การตอรองทางอ านาจ ไปจนถงการเสยสละตนเพอสวนรวม

อยางไรกด แมวาประชาธปไตยเสรจะฟงดงดงาม นาโหยหาอยางวามา แตตวมนเองนนกลบซก

ซอน “ความขดแยงในตวเอง” (Paradox) อยอยางส าคญๆ อยางนอยทสด 2 ประการ ประการแรกนนกคอ

"ความยอนแยงภายในตวเอง" (Internal Paradox) กลาวคอ ในสภาวะปกต Liberal Modernity และ Liberal

Democracy (ประชาธปไตยเสร) ในฐานะตวแทนของยคนน มเปาหมายในการจะพฒนาตวเองใหไปส

จดสงสด หรอกคอการ "ตามเปาหมาย" ใหทน หรอ "ไปใหถงเปาหมาย" นนเอง

ดงทผมไดกลาวมาแลวตงแตเรมพด วาปญหาเรมตนทท าใหผมนนเรมตนงานชนนเลย กคอ อะไร

คอเปาหมายของตวเปาหมายเอง หรอ What is the goal for the goal itself? และนแหละครบคอทมาของ

ค าถามดงกลาว คอ ในเมอ Liberal Modernity/Democracy มเปาหมายในการกาวไปส เปาหมายแลวละก

หากเมอไหรทมนไดกลายเปน "เปาหมาย" (goal) แกรฐอนๆ หรอชมชนอนๆ ขนมาจรงๆ ละ แลวมนจะเหลอ

อะไรใหไปตออก?

5

ผมกคดไป อานไปเรอยๆ กบค าถามน จนผมไดมาพบกบงาน 2 ชน ของฌอง โบรดยารด ชนนงกบ

สลาวอย ชเชกอกชนนง ซงพดในลกษณะเดยวกน (จรงๆ คอชเชกน าเอาไอเดยของโบรดยารดเรอง

Simulacra หรอโลกจรงจ าลองมาใช) ฉะนนผมเลยขอยกมาใหดดวยกนเลยตรงนดวยนะครบ

ในงานทมชอวา Welcome to the Dessert of the Real!: Five Essays on September 11 and

Related Dates ชเชกไดกลาวไวอยางนาคดวา

“...poor people around the world dream about becoming Americans - so what do the well-

to-do Americans, immobilised in their well-being, dream about? About the global

catastrophe that would shatter their lives.”

[เหลาผยากไรทวโลกตางเฝาใฝฝนกนหวงวาจะไดมชวตเยยงคนอเมรกน แลวเหลาชนอเมรกนผ ม

อนจะกน และถกกกขงอยในภาพของความสมบรณพนสขของตนนนละเฝาฝนถงสงใด? นนกคงจะ

เปนความลมสลายของโลกทจะมาท าใหชวตของพวกเขาปนปลงได]

ในท านองเดยวกน โบรดยารดกไดกลาวไวในหนงสอของเคาทชอวา The Spirit of Terrorism วา

“We dreamt of this event [9/11]. ... They did it, but we wished for it.”

(พวกเราเฝาฝนถงเหตการณน [9/11]...พวกเขาคอผลงมอ ทวาพวกเราคอผซงปรารถนามน)

และค าตอบในลกษณะเดยวกนน ไมไดเกดขนเฉพาะกบนกคดสายทวนกระแสอยางพวกชเชก หรอ

โบรดยารด แตแมแตนกคด Neo-Conservative ตวพออยาง Irving Kristol (คนนเปนคนพมพงานของฟกยา

มะออกมาดวย และมสมญานามวา Godfather of Neoconservativism) กไดออกมาพดในท านองเดยวกน

6

กอนเกด 9/11 นานเลยนะครบ นนคอ ตอนสงครามเยนจนลง และสหรฐอเมรกาไดขนมาเปน Supreme

Goal ของโลกเรยบรอยแลว Kristol กกลาวโดยพอสรปความไดวา "บดนเมอฝายคอมมวนสตไดจบสนลงไป

แลว อะไรเลาทจะมาเปนเปาหมายของเราตอไป?" ซงในการตอบค าถามของตนเอง ท Irving ไดตงไวเองน

เคาไดเสนอไว ดงน:

"We may have won the Cold War, which is nice - more than nice, it's wonderful. But this

means that now the enemy is us, not them."

เพราะฉะนนส าหรบผมแลว นแหละคอภาพค าตอบตอค าถามทผมไดตงเอาไว และคอค าตอบของ

ความยอนแยงประการแรกของ Liberal Democracy/Modernity ทผมเรยกวา "ความยอนแยงภายใน" คอ

Liberal Modernity มนกลายเปนรปแบบทพยายามพฒนาตวเองไปถงทสด เพอเปาหมายคอการท าลาย

หรอความชบหายของตวมนเอง แตแนนอนการตอบเพยงแตวาเราฝนถงการโดนท าลายจนปนป (shatter)

นนคงเปนอะไรทลอยๆ ไปหนอย และงายไปสกนด และจดนเองทงานของผมเรมพยายามอธบายวามนเกด

อะไรขนบางจาก “เปาหมายของตวเปาหมายเอง” (Goal for the goal itself) ทพยายามจะท าลายตวมนเอง

ลง และ paradox ทวานมนไมใชอะไรทคนจะรสกถงมนไดโดยงาย เพราะเราถกกอราง หลอหลอม และ

ครอบคลมเรอยมา ผาน "ภาพจ าลอง" (Simulation) ตางๆ มากมาย ทงภาพยนตร ละคร การตน นยาย ฯลฯ

จนมนกลายมาเปนสวนหนงของโลกทเราอย หรอกลายเปนโลกทงใบของเราไปโดยปรยายในทสด หรอ

กลาวในอกลกษณะหนงกคอ ประชากรสวนใหญของโลก โดยเฉพาะอยางยงของรฐซงไดกลายไปเปน

เปาหมาย หรอ goal ของรฐอนๆ หรอรฐทยง modernized (ถกท าใหทนสมย เขาสภาวะสมยใหม) มาก

เทาไหรนน ไดถกโยกยายไปอยในอกโลกหนง ไปอยใน Hyperreal World (โลกจรงลนจรง) อยางแยกไมออก

มากยงขนไปอก เพราะม Simulations มาท าหนาทเปนตวเคลอนยายประชากรไปยงโลก Hyperreal (ความ

จรงลนจรง) นนเอง เพราะฉะนนแมเหลาอเมรกนชนจะฝนถงโลกาวนาศดงโบรดยารดวาไว แตพวกเคาไมได

รตวเลยวาก าลงฝนถงมนอย และไมเคยนกเลยวา สงทพวกเขาฝนถงนน มนจะมาถงจรงๆ พวกเขาจง

พยายามเชดชบชา และสนบสนนการขยายตววถประชาธปไตย "ในแบบของพวกเขา" ตอไป จนในทสด มน

กกาวไปถงจดทฝนเคาเปนจรงขนมาจรงๆ

7

ดวยความไมรตวถงฝนทตวเองเฝาใฝหา และเกนกวาจะคาดเดาไดวาฝนนนมนจะมาถงจรงๆ นเอง

ทท าใหเกดความยอนแยงอกประการหนงขน นนคอสงทผมเรยกหลวมๆ วา "ความยอนแยงภายนอก"

(External Paradox) ซงมนเกดมาจากความพยายามผลกดน และขยายประชาธปไตยเสรนแหละ คอ เมอ

ประชาธปไตยเสร ถกมองเปนสงทรงคณคาในตวมนเองแลว และทกฝายตางกเชดชบชา ท าการสนบสนน

อยางเตมท พยายามปกปองอยางสดความสามารถ พยายามจะสงเสรมและขยายแนวคดของเสร

ประชาธปไตยใหแผขยายมากยงขน จงท าใหเกดการ "ฆากนเพอปกปอง และขยายตวของระบอบทสราง

ขนมาเพอใหคนไมตองฆากนตาย" (To fight in the name of democracy) ไมเพยงเทานน เมอจดหมายของ

Liberal Democracy ในกระแส Liberal Modernity มนคอการใหไดมาซง Perpetual Peace หรอสนตภาพ

อนถาวร นนยอมหมายความถงการตองปกปองเสรประชาธปไตยอยางถาวรดวย กลาวอกอยางหนง และถง

ทสดกคอ ความยอนแยงภายนอกนกคอ เสรประชาธปไตยไดกลายเปนระบอบทตองการสรางความสนตสข

อนถาวรดวยการฆากนซ าๆ อยางถาวรนนเอง คงเปนลกษณะเดยวกนกบทจอรจ ออรเวลลไดกลาวไวใน

งานเขยนของเคาทชอ 1984 แตในบรบททแตกตางกนบาง วา "War is Peace. Freedom is Slavery.

Ignorance is Strength." (สงครามคอสนตภาพ, อสรภาพคอการเปนทาส, ความไมรคอพลง) นนเอง

ฉะนน เมอสนตภาพอนถาวร มนเทากบสงครามทไมมวนจบแลว เมอเรามองยอนกลบไป เรากจะ

พอเหนเคาลางของปรากฏการณดงกลาวไดโดยไมยากนก เชน ในทางหนงมนคงเปนการยากทจะปฏเสธ

บทบาทของสงครามเยนในฐานะสงครามเพอปกปองสนตภาพของประเทศตะวนตก นอกจากนยงม

สงครามยาเสพตด หรอพวก Humanitarian Intervention ตางๆ อก จนทายทสดกมาถง "สงครามตอตาน

การกอการราย" ทแมจะถกประกาศขนครงแรกในสมยประธานาธบดโรนล เรแกน แตกเพงจะมาดงเอาจรงๆ

ในสมยรฐบาล George W Bush ดวยอทธพลของเหตการณ 9/11 ยงไปกวานนสงทท าใหสงครามตอตาน

การกอการรายดจะพเศษไปกวาสงครามอนๆ กอนหนานนกดจะอยทวา มนเปนสงครามทพยายามจะระงบ

ความกลวดวยกระบวนการสรางความกลวขนมานนเอง เพราะฉะนนในแงนแลว อาจจะเรยกไดวามนเปน

สงครามทเขาลอกทสด เหมาะสมทสดในการขยายพนธเสรนยมประชาธปไตยกเปนได ในเมอมนท าลาย

ความกลว ดวยการสรางความกลวเอง จงเปนวงวนทไมมวนจบสน ใชงานกบสงครามทไมมวนจบ เพอ

8

สนตภาพอนถาวรไดเปนอยางด ณ จดน เราอาจจะกลาวไดวาเปาหมายของการมสนตภาพอนถาวรกคอ

การไดมาซงความหวาดกลวทไรจดจบนนเอง

และเพอจะใหไปถงเปาหมายในการเกดความหวาดอนไรจดจบน กลไกการดแล และบมเพาะความ

กลวจงตองก าเนดขน เพอรองรบการไปถงเปาหมายดงกลาว โดยเฉพาะในสหรฐอเมรกา ทวางตวเองใน

ฐานะผน าของคายเสรประชาธปไตยแลว ดงเราจะเหนไดจากการวางระบบปองกนภยตางๆ มากมายทเดม

กมากอยแลว แตทวความเขมขนขนเรอยๆ ตงแตเหตการณ 9/11 เปนตนมา เชน การใชระบบเครองสแกน

Iris (ระบบสแกนมานตา), กลอมวงจรปดในแทบทกซอกหลบมมถนน, การดกตรวจขอมลอเมลล, การเฝา

ระวงการใชอนเตอรเนตอยางรนแรง เปนตน ทงหมดนนน กเพอสงทพวกเขาอางวาเปนการ "ปองกน และ

รกษาความปลอดภยใหแกประชาชน จากภยเฉพาะตวจากการกอการราย"

อยางไรกด ปญหาหนงทตามมา และควรตองลองคดนนกคอ หากเราจะมระบบเพอ "ปองกนภย"

อะไรบางอยางแลว อยางนอยทสดสงทพยายามปองกนนนมนตองมอนตรายพอทจะเรยกวาเปนภยได พด

งายๆ คอ การทจะปองกนภยอะไรได มนตองมภยเพอเอามาไวใหปองกนดวยนนเอง แนนอนเมอเราหลงอย

ในโลก Hyperreal เรายอมรสกกนไปวาการกอการรายมนเปนภยคกคามอนนาหวาดหวน มนมตวตน มน

นาหวาดกลว โดยเฉพาะอยางยงกบพวกประเทศตะวนตก เจรญจดอยางสหรฐอเมรกา ทปนงๆ ผลต

Simulations (สอ) เกยวกบการกอการราย และโลกาวนาศมาไมรเทาไหรนนยงแลวใหญ ส าหรบพวกเคา

แลว "สถานะของความเปนภยของการกอการราย" จงกลายเปนสงทไมตองการการพสจนไป แตเมอเราด

จากสถต ซงตองขอบอกไวกอนวาโดยปกตแลวผมไมชอบการใชสถตอะไรพวกนนก เพราะมนขนกบตว

บคคลมากๆ วาอะไรจะนบ (count) วาเปนสงทศกษาอยหรอไมนน มน subjective (อตวสย) มาก

โดยเฉพาะประเดนทเปนนามธรรมมากๆ อยางการกอการราย ทแมแตนยามวาขนาดไหนเรยกวากอการ

รายยงเถยงกนไมเคยจบเลย จะมานบสถตกนไดอยางไร นนคอปญหาส าคญ และท าใหผมไมชอบการใช

วธการสายน แตเพอใหรบไดกนทกฝาย สถตทผมน ามาแสดงในครงนนน โดยมากจะรวบรวมมาจากทาง

ราชการของสหรฐอเมรกาเองเลย กลาวกคอ เปนการนบกรณการกอการราย แลวท าสถตผานสายตา หรอ

เลนสของพวกท "เอะอะกตความวาเปนกอการราย" ไดงายทสดนแหละ และสถตทพบกนาตกใจทเดยวครบ

9

มาดกนวาในระบบโลกจรงๆ การกอการรายมนเปนภยอะไรอยางทกลวกนไหม โดยผมจะเนนไปทอตราการ

ตายจากการกอการราย และเปรยบเทยบกบหลายๆ กรณใหด ตามตารางครบ

10

เปรยบเทยบอตราการเสยชวตจากการกอการราย และกรณอนๆ

อตราการตาย

สาเหตการตาย

1 ใน 236 ตายจากการตกจากทสง (USA)

1 ใน 325 ตายจากการโดนอาวธยง (USA)

1 ใน 80,000 ตายจากการกอการรายระหวางประเทศ (USA)

1 ใน 80,000 ตายจากการโดนอกกาบาตตกใส

จ านวนคนตาย

สาเหตการตาย

3,547 จ านวนคนตายทงโลกจากการกอการรายในป

2001 นอกเขตสงคราม (รวมเหตการณ 9/11 ดวย)

300 - 700 จ านวนการตายโดยเฉลย จากการกอการรายทว

โลกในแตละ (นบแตป 1968 - ปจจบน)

100 โดนกวางฆา (USA)

100 แพถวลสง (USA)

320 จมน าในอางอาบน า (USA)

40,000 จ านวนคนตายทวโลกโดยประมาณตอวนจากความยากจน

3 ลาน จ านวนคนตายทวโลกโดยประมาณตอป จากเชอ HIV

170-200 ลาน

จ านวนคนตายโดยประมาณ อนเกดจากการฆาประชาชน

โดยรฐบาลในชวงศตวรรษท 20 (นอกเขตสงคราม)

17,175 (กรณ)

จ านวนเหตการณ (นบทงทเกดกบคน และเฉพาะสงกอสราง)

11

จากสถตดงทแสดงนะครบ หรอจรงๆ อกตวเลขหนงทผมไมไดแสดงไว คออตราการตายจากการกอ

การรายนใกลเคยงมากนะครบ กบการตายโดยโดนผงตอย หรอฟาผา ซงเรานาจะพอเหนค าตอบเลาๆ แลว

วาไอสงทเรยกวาการกอการรายนน มนไมนาจะถกเรยกวาเปน "ภย" ไดเลย แมแตในทางสถตทมาจากการ

ตความของสหรฐอเมรกาเอง มเชนนนแลว หากจะนบวามนเปนภย และใชมาตราฐานเดยวกนกบการ

จดการปองกนภยแบบเดยวกน เปนสแตนดารดเดยวแลวเนย เราคงตองม War on Bee, War on

Toilet/Slipery Floor, War on Deer, War on Meteor, ฯลฯ ไปดวย แตทงๆ ทมนไมไดเปนภยอะไรเลย แลว

ท าไมมนยงตองมระบบมาปองกนภย สงทมนยากแมแตจะเรยกวาเปนภยดวยละ? ในจดนผมคดวาโบรด

ยารด และนกวชาการดานกอการราย ชาวบาสก แหงมหาวทยาลยเนวาดา ทมชอวา โจเซบา ซไลกา ไดให

ค าตอบไวอยางนาคด และเปนไปในท านองเดยวกนวา "กเพราะแมแตตวเจาหนาทรฐเอง กคดจรงๆ เชอ

จรงๆ นะสวากอการรายมนเปนภยรายแรง" (จรงๆ แอบคดถงเลกเชอรของ อ.ธงชย ตอนมาคาบอาจารย

ฉลอง) และซไลกาเอง กไดพยายามน าเสนออยางยง ในงานทดมากๆ ของเคา ทมชอวา Terrorism: A Self-

Fulfilling Prophesy วา สงครามกอการราย และนโยบายการกอการรายอยางทสหรฐอเมรกาก าลงด าเนน

อยนเอง ทก าลงจะท าใหสงทไมไดแมแตจะเปนภยอะไร กลายมาเปนภยจรงๆ ไป

จากความยอนแยงทงสองระดบทน าเสนอมา ผมคดวาเราคงพอทจะสรปไดประการหนงวา สงท

ชน า หรอน าทางกระบวนการ และเหตการณทเกดขนน ไมใชมนษยคนใดคนหนง รฐบาลใดรฐบาลหนง หรอ

แมแตประเทศใดประเทศหนง แตผมคดวามนคอการท างาน การสงการของภาวะสมยใหม (Modernity at

large) โดยตวมนเอง ซงฝงราก (Implant) อยในตวเรา และท าใหเราตองด าเนนไปตามนน โดยทไมรตวใดๆ

เลย อยางทผมไดบอกไปวาในงานของซไลกา เขาไดไลเรยงหาหลกฐานตางๆ มาแสดงวาแมแตตวรฐบาล

สหรฐอเมรกาเอง กเชอฝงจตฝงใจจรงๆ วาการกอการรายมนเปนภย

ดวยกระบวนการตางๆ เหลานทเกดขน มนท าใหเหลาอเมรกนชนทอาศยอยใน Hyperreality

(ความจรงลนจรง) ตลอดเวลา ไมอาจจะหลด หรอนก (recognise) ไดวาภยทตวเองกลวอยนนมนไมมจรง

มนเปน unreal threat และในทสด ดวยการหลงในวงวนนเอง พวกเขาจะคอยๆ ท าให unreal threat (ภยท

ไมไดเปนภยจรงๆ) ทวาน มนกลายเปนจรงขนมา ท าใหมน real เพอไปถงจดมงหมายของภาวะสมยใหม

12

(modernity at large) หรอกคอการท าลายตวเองลง หรอกคออยใน “กระบวนการการกลายเปนความจรง”

(Process of becoming real)

ฉะนนส าหรบผมแลว เหตการณ 9/11 มนจงเปนเพยงจดเรมตนของจดจบของตวเองท modernity

(ภาวะสมยใหม) ก าลงพยายามสรางขน และสงทตามมาหลงจากนน มนกไดแสดงใหเหนถง "process of

becoming real" หรอกระบวนการในการกลายเปนเรองจรง ตางๆ เชน สงครามตอตานการกอการราย, การ

เพมความเขมขนในระบบตรวจจบตางๆ, หรอการเพมวาทกรรมทลดทอนความมเหตผล และความชอบ

ธรรมของเหลาผตอตานลง สงเหลานเองทสดทายจะท าใหภยทไมเคยมจรง กลายเปนสงซงจรงขนมาได ซง

กคงเปนอยางทซไลกาวาไววา สงครามการกอการรายมนเปนเพยงการเตมเตมความคาดหวงอนไมจรงให

เกดขนจรง (Self-Fulfilling Prophecy) เทานนเอง แตผมอยากจะเสนอตางออกไปจากซไลกาอยบาง ตรงท

ส าหรบผมแลวนไมใช Self-Fulfilling Prophecy (ค าท านายทมขนเพอเตมตวเอง) ของสหรฐอเมรกา หากแต

เปนของ Modernity at large แทน

ทน เรองทงหมดมนจะชดเจนมากยงขน หากเราประกอบเรองน เขากบเรองทผมเคยโฟนอนเขา

รายการ Tonight Thailand รอบกอน ทพดถงการสรางความหวาดกลว ผมเลยขออธบายแบบละเอยดควบ

กนไปเลยนะครบ

เอาจรงๆ ประเดนกเรองเดยวกนนแหละครบ เพยงแตวาผมเนนอธบายจากคนละจด แลวคอยเอา

มารวมกน ในสวนแรก อยางทพดไปคอ ผมเนนการพดถงภาพรวมของโลก และสถานการณปจจบนทเรา

ด ารงอย วา "โลก" ทเราอยนนมนเปนเชนไร มน "ไมจรง" แคไหน ท านองนน

มาในสวนน ผมตงใจจะเนนไปทเรองของตวตนของเราในระบบโลกมากกวา คอ ตอนแรกเปนการ

บอกวาเราโดนโลกลวงตาเราวาตวตนของโลกเองทแทแลวมนเปนอยางไร และในสวนของชวงนจะเปนการ

พดวาเราถกโลกลวงตาเราวาตวตนทแทของเราเองนน มนเปนอยางไร...ท านองนน

13

ในสวนนผมเองกคงจะตองขอเรมตนจากประเดนหลกทพดกนในสวนกอนอกเหมอนเดมนนแหละ

นะครบ นนกคอเรองของ Liberal Democracy คอ เมอเราน าการปรากฏตวของ Liberal Democracy หรอ

ประชาธปไตยเสรเนย มาวางบนเสนเวลาในทางประวตศาสตร เราจะไดเหนถงอทธพลของมนในการ

กอใหเกดผลตผลทส าคญทสดอกอยางหนงของยค Liberal Modernity นนกคอ “การเปลยนแปลงเงอนไข

ของมนษย” (The Transcendence of Human Condition) นะครบ กลาวคอ กอนการก าเนดขนของ

ประชาธปไตยเสร สถานะของมนษยในฐานะ "มนษย" (Human Being) นน ยงไมไดถกบรรจอยในความ

เขาใจของสงคมโดยทวไป มนษยถกมองในฐานะทเปน Human Subject (เบยมนษย) ไมใช Human Being

(มนษย) ซงอยภายใตอ านาจและการเปนเจาของของคนอน อยางในรฐเผดจการ สมบรณาญาสทธราชย

ผน าชนเผา คณาธปไตย มนษยสวนใหญในสงคมนนๆ อยในฐานะชวตทไดรบอนญาตใหมชวตอยได ท

พรอมจะถกรบคนไดทกเมอ พวกเขาเปนทรพยสมบต (Property/Possession) ของผน าในสงคมนนๆ เปน

ชวตซงไรซงสทธของตนเอง หรอพดงายๆ กคอ มนษยเปนสตวปศสตวทางการเมองนนเอง

ดวยการก าเนดขนของประชาธปไตยเสร และอกหนงในผลตผลส าคญของยคสมยใหมนนกคอ

ระบบรฐชาต ไดรวมกนมอบคณคาเหนอกวาการเปนสมบตในครอบครองใหกบมวลเนอและกระดกขยบได

ของ Human Subject และเปลยนพวกเคาจากการเปนทรพยสน ใหมาเปนผ รวมถอครองอ านาจเหนอ

ดนแดนทเรยกวารฐอยางเทาเทยมกน แตคณคาและสทธดงวานไมใชสงทไดมาฟรๆ นะครบ ในทางตรงกน

ขาม รฐชาตและประชาธปไตยท าหนาทเปนเสมอนรานคา ทขายความปลอดภย (Security) สทธ และ

เสรภาพ โดยแลกกบความเชอฟง (Obedience) และอตลกษณ (Identity) ของทาน

กระบวนการแลกเปลยนนแสดงใหเราเหนถงการเปลยนแปลง และเงอนไขระหวางตวประชาชน

และตวรฐวา หากมนษยคนใดเปนสมาชกของรฐ รฐนนมหนาทในการปกปองสมาชกของรฐทกคน ซงตาง

จากแนวคดของระบอบเกาทรฐมขนเพอปกปอง Authoritarian (ผ ถอครองอ านาจสงสด) ของรฐแตเพยงผ

เดยว อยางไรกดในรฐประชาธปไตยตามรปแบบดงวามาน การจะมาเปนสมาชกของรฐไดนน ผซงเขามา

เปนสมาชกรฐจะตองยอมละทง "อตลกษณของตน (แบบทตนเลอกทจะเปนเอง)" ทงไป แลวยอมใหรฐสวม

ทบดวย "อตลกษณแบบทางการของรฐ" หรอ State's official identity เขาไปแทนท และส าคญยงไปกวานน

14

การ "แลกเปลยน" ทเกดขนนในรฐประชาธปไตยเสรนน เปนการแลกเปลยนแบบไมไดมเจตจ านงเสร

(freewill) ในการเลอกทจะแลกเปลยน หากแตเราโดนบงคบผานกระบวนการทถกเรยกวา "ระบบทะเบยน

ราษฏร" ใหท าการแลกเปลยนน เพราะนบแตเราเกดมา กจะตองถกบนทกลงสทะเบยนราษฏรใหเปน

สมาชกของรฐ ผานสมมตฐานของรฐประชาธปไตยทวา ทกคนตองการอยกบก เพราะสงทไดมาจากการ

แลกเปลยนของเรา จงเปนเสรภาพ (Freedom) ทปราศจากเจตจ านงเสร (Freewill) ไป เพราะฉะนนสงนจง

ไดกลายมาเปนอกหนงความยอนแยงในตวเองของประชาธปไตยเสร ทมนพยายามจะสรางเสรภาพ

(Freedom) ขน โดยท าลาย "เจตจ านงเสร" (freewill) ไป โดยเจตจ านงเสรทโดนละทงไปแตแรกเกด กจะถก

สวมทบใหมดวยเจตจ านงเสรตวใหมทรฐจะมอบใหเรา นนกคอ กฏเกณฑของรฐ หรอกฏหมาย

ดวยเหตนประชนชนแหงรฐ (ประชาธปไตย) จงสามารถกลายเปนคน ในความหมายวาเปน

Human Being ได (ไมใช Human Subject) ดวยการละทงตวตน และทางเลอกรากฐานของตนทงไป และม

กฎหมายมาท าหนาทใหมใหทงเปนอตลกษณแทนตวตนของเรา และเปน "เจตจ านงเสรทรฐบงคบให

(State's Given Freewill)" ดวยหนาทของการเปนเจตจ านงเสรฉบบทางการนเอง ท าใหกฎหมายท าหนาท

ในการแบงคนออกเปน 2 กลมคอ ผซงเชอฟง (The Obedience) เจตจ านงเสรฉบบทางการ และผไมเชอฟง

ในเจตจ านงเสรฉบบทางการ (The Disobedience) หรอกคอ เปนคนทยงอยในครรลองของกฎหมายและ

การเมองของรฐ กบคนทอยนอกครรลองของกฎหมายและครรลองของรฐนนเอง

แตวา แมสมาชกรฐจะโดนรฐ (กฎหมาย) ขบไลออกจากความเปนสมาชกรฐไปแลว แตนนกไมได

ท าใหสภาพของการมเสรภาพโดยไรซงเจตจ านงเสรมนหมดไป มนยงคงอยกบเรา ดงท Giorgio Agamben

ไดเสนอไวถงความยอนแยงของอ านาจและหนาทของกฎหมาย คอ เมอมนใชอ านาจในการเอาคนออกจาก

การคมครองทางกฎหมายและการเมอง เปนพวก Out of politics แลวนน สภาพ หรอสถานะดงกลาวของ

คนซงถกไลออกไปนนจะตองอยในสถานะทง "อยใน และอยนอก" อ านาจของกฎหมายในเวลาเดยวกน (In

and out of politics at the same time) ทตองอยในและนอกกฎหมายและการเมองในเวลาเดยวกนนนก

เพราะเมอเราเกดมา เรากถกบงคบใหเขาสระบบทะเบยนราษฎร และกลายเปนสวนหนงของกฎหมายอยาง

หลกเลยงไมได และเมอจะถกใหออกจากกฎหมาย เราจงตองอางองตวเองกบค าสงทางกฎหมาย คอ เราถก

15

สงใหอยนอกการเมองและกฎหมาย โดยอ านาจของกฎหมายเอง ตวเราจะไมอาจออกจากการเมองและ

กฎหมายไดเลยตราบหากเราไมมอ านาจของรฐและกฎหมายมาอางองอย นนแปลวาถงทายทสดแลว หาก

เราไดยางกรายเขามาสเงอมมอของประชาธปไตยแลว (ซงเราจ าเปนตองเขามา เพราะโดนบงคบใหเขาแต

แรกเกด) เราจะไมมวนหนออกไปจากสภาวะของการอยอยางมเสรภาพโดยไรซงเจตจ านงเสรไปไดตลอด

กาล ไมเวนแมแตตอนตายทยงมวายตองมาแจงกบรฐ และกฎหมายผานระบบทะเบยนราษฎรตวดนอกวา

"ตายแลวนะ"

นอกจากนนะครบ ประเดนส าคญอกประการหนงทเชอมโยงประเดนส าคญตางๆ ในงานของผมเขา

ดวยกนกคอ เรองทวา "ใครกนแนทเปนตนตอของความหวาดกลว: การกอการราย หรอ Liberal Modernity"

คอ ในสวนทแลวผมไดอธบายถงภาวะ "ความเปนภยคกคาม" ของการกอการราย โดยอาศยตวเลข หรอ

อตราการตาย เปรยบเทยบกบเหตในการตายแบบอนๆ ทนค าถามคอ ท าไมผมตองเลอกเอาความตายมาช

วดความเปนภยคกคาม นนกเพราะเราจะรสกวาอะไรมนมอนตรายตอเรา มนนาหวาดกลว มนเปนภย ก

ตอเมอมนอาจสงผลเสยใหเราได และผลเสยทส าคญทสดทวากคอความตาย และในสวนนกดงทผมไดวา

ไปนนกคอ "รฐมหนาทในการสรางความมนคง ความปลอดภยใหกบเรา" และการเกดขนของประชาธปไตย

ไดมอบคณคาและสทธใหกบเรา (โดยทมนเปนสทธเสรภาพแบบทรฐก าหนด และไรซงเจตจ านงเสรใดๆ

ทงสน) ซงสทธทส าคญทสด และยงยากทสดทประชาธปไตยไดน ามาใหมนษยนนกคอ "สทธในการมชวต"

(Right to Live a Life) อนเปนหนงในสทธระดบรากฐานทสดของรฐประชาธปไตย ซงนนท าใหทกอยาง

เปลยนไป

เมอประชาธปไตยไดมอบสทธในการมชวตอยใหกบสมาชกของรฐ นนท าใหคณคาของชวต (Virtue

of Life) เปลยนไปหมดชนดหนามอเปนหลงมอ เพราะ "การมชวตอย" ไดกลายมาเปน virtue (คณคา) ใน

ระบบคดของยค Liberal Modernity และนนท าใหการกลวจะสญเสยซงคณคา (virtue) นกลายเปนสงท

ส าคญทสดไป กลาวกคอ ดวยส านกคดแบบประชาธปไตย สงทนาหวาดกลวทสด สงทมนเปนความกลว

สงสด (Supreme Terror) จงเปนการโดนพรากสทธในการมชวตอยไปนนเอง

16

โทมส ฮอบบส (1588 - 1679) หนงในนกปรชญาทมอทธพลทสดในโลกตะวนตก และอาจจะ

เรยกวาบงเอญไดทเกดในชวงการเปลยนผานของยค (Transitional Era) พอด อาจจะเรยกไดวาเปนมนษย

เพยงชวงเดยวทอยในชวงเวลาทเหนเคาลางของการก าเนดขนของประชาธปไตย ซงในจดนเองฮอบบสได

เสนอไวอยางนาสนใจวา:

ความกลวตอความตาย (fear of death) นนเปนผลตผลส าคญของยคสมยใหม ซงเพอนรวมยค

ของเขาไมเคยตระหนกถง เนองจากโดนบงตาอยดวยหลกการผดๆ 3 ประการ นนคอ 1.ความหลง

ผดวาโลกเรานอยกนอยางกลมเกลยวดวยเหตผล และความเปนธรรมจากพระผ เปนเจา, 2. คอ

ความคดเชดชมนษยทเชอวาจะสามารถเปนอมตะไดดวยการกระท าคณงามความด และ 3. การ

สงสอนทท าใหเชอวาการลกขนส และการตอบโตการลกขนสนน เปนการตายอนเปนแบบอยาง

เพอรบใชพระผ เปนเจา อนเปนรปแบบหนงของการเสยสละรางกายอนยงใหญ (Martyrdom) ซง

มนจะรบประกนการพนทกขใหแกผกระท า

กลาวกคอ ส าหรบฮอบบสแลว ความขขลาด (Cowardice) ไมใชสงทนาสมเพช ตรงกนขามมนเปน

สงซงนานบถอ และถกตอง แตความกลาหาญบาบนอยางเพอนรวมยคของเขาตางหากทเปนสงทผดใน

สายตาของฮอบบส เพราะฉะนนและส าหรบฮอบบส การเกดเปนคนของยคสมยใหม มนมาพรอมกบ

เงอนไขในการ "ตองกลว" ... กลวทจะเสยชวต หรอกลาวอกในหนงกคอ มนคอตว Liberal Modernity at

large (ภาวะสมยใหมทงมวล) และเสรประชาธปไตยนเองทมอบสทธในการมชวตอยใหกบเรา พรอมทงเปน

บอเกดของความกลวไปพรอมๆ กน และอาจจะเปนความโชคดของฮอบบสทมชวตในชวงยคเปลยนผาน

และอาจจะพอเรยกไดวาเปนกลมเดยวในประวตศาสตร ทพอจะเลอกไดจรงๆ วาจะเปน Modern Man

หรอไม แตพวกเรานนไมอาจมเจตจ านงเสรทจะเลอกอะไรใดๆ ไดเลย

ความกลวตายนไดกลายมาเปนกลไกหลกในการสรางความกลวของระบอบประชาธปไตย มาก

เสยยงกวาปจจยภายนอกใดๆ พดไปกคอ สงทเปนตนก าเนด หรอผกอสรางความกลวจรงๆ มนไมใชของ

ภายนอกอยางการกอการราย หรอ 9/11 อะไรหรอก แตมนเปนสงทถกปลกสราง (Implant) ในตวเราแตแรก

17

อยแลว นนกคอความกลวทจะตายอนไมอาจจะหลกหนได หากเราไมไดถกปลกสรางขนมาดวยผลตผลของ

ยคสมยใหมอยางการกลวความตายแลวละก ตอใหเกดเหตการณอยางทเรยกๆ กนวาการกอการรายสก

เทาไหร มนกจะไมมความหมายอะไรใดๆ เลย นอกเสยจาก "การลดจ านวนลงของทรพยสมบตใน

ครอบครอง" เทานน เหมอนดงฝงปศสตวทตายเมอเชอแอนแทรกสระบาด คอ อาจจะมความกลวในเชง

เศรษฐกจบาง แตมนจะไมใชความหวาดกลวในเซนสเดยวกบทเรามตอการกอการรายแบบทเปนอยเลย

ไมใชความกลวของการสญเสย หรอเสยงชวต แตเปนความกลวในการสญเสยทรพยสนนนเอง

ผลกระทบของการกลวความตายนน มนไมไดจบลงแความนเปนตนก าเนดของความหวาดกลวท

แทจรงของมนษยยคใหม (Modern Man) เทานน แตมนยงเชอมโยงอยางเหนยวแนนตอ "เปาหมาย" ของ

"ภาวะสมยใหมทอย ณ จดสงสด" (Modernity at its peak) ดวย นนกคอ การท าลายตนเองของภาวะ

สมยใหม ทเราพดถงในสวนกอนหนา กคอ เมอเราเกดมาแลวตองโดนบงคบเขาสระบบการผลตของยค

สมยใหมแลว ท าใหในทสดเราจะมองเหนรฐในฐานะพระเจาองคใหม ทมาแทนพระเจาองคเดมทเราเคย

กราบไหว และพระเจาใหมนกมพนธะสญญาทจะปกปองเราใหปลอดภย (การอธบายเรองรฐในฐานะพระ

เจาใหมน กเปนแนวคดของฮอบบส ทผานการตความของ David Campbell) ... แลวปลอดภยจากอะไรละ

กปลอดภยจากความกลวทจะตองตายนนแหละครบ นนหมายความวา ยงเรามความกลววาจะตายไดสง

เทาไหร รฐกจะยงมอ านาจอนชอบธรรมมากขนเทานนในนามของ "ความมนคงตามพนธะสญญา

(Promised Security)" สงตามไปดวย ฉะนนในแงนแปลวา ความกลวตายนท าหนาทเปนตวกลางในการ

สรางความชอบธรรมใหแกการใชอ านาจในทางความมนคง โดยผานความพรอมใจ (consent) ทถกหลอก

อยในโลก hyperreal ของประชาชนนนเอง คอ เปน Hyperreal Consent (การพรอมใจแบบจรงลนจรง) ท

บอกวาเปน Hyperreal Consent กเพราะวาโดยปกตแลว Consent หรอความพรอมใจน มนมนยยะของการ

มทางเลอกอยบนเจตจ านงเสร (Freewill) แตในเมอเจตจ านงเสรของเราถกรบไปเรยบรอยแลวแตแรกเกด

และถกแทนทดวยเจตจ านงฉบบทางการ นนท าใหทยงคงเหลออยเปนเพยง Unreal reality (ความจรงอนไม

จรง) ทท าใหเราหลงคดไปวาเจตจ านงฉบบทางการนนเปนเจตจ านงเสรทแทจรง กลาวอกอยางกคอ "ความ

พรอมใจ" นมนไดกลายเปนความจรงโดยตวมนเอง ไมใชตวเราท าใหมนเปนจรง

18

เมอคดตามนแลว เราจะพบวาการเพมความเขมขนของระบบปองกนภยตางๆ (Surveillance

System) นนถกสรางขนเพอเพมพลงใหกบความหวาดกลวตอภยทจะท าใหเราตายได และนนหมายถงการ

เสรมพลงใหกบ Hyperreality ไดฝงรากลกลงในสงคมเรอยๆ อยางแยกไมออกอกดวย และผมคดวาควรจะ

เนนอกครงใหเขาใจตรงกนนวาทกสงทเกดขนนผมเสนอวามนคอการกระท าทเหนอกวาระบบของรฐชาตขน

ไปเสยอก มนคอการท างานของความเปนสมยใหมทอย ณ จดสงสด (Modernity at its peak) โดยตวมนเอง

เลย ดงจะเหนไดจากงานของซไลกา ทไดเสนออยางชดเจนวา สงครามการตอตานการกอการรายนน ตว

สหรฐอเมรกาเอง (ในฐานะรฐ และรฐบาล) กเชออยางสนทใมจจรงๆ ถงการมอยของการกอการรายใน

ฐานะภยนนเอง หรอกลาวกคอตวรฐชาตท างานในฐานะกลไก หรอฟนเฟองหนงของ Liberal Modernity

เทานน ไมใชผขบเคลอนกระบวนการเหลานดวยตวมนเอง

อกสงหนงทเราจะเหนไดจากการท างานของรฐในฐานะฟนเฟอง หรอกลไกของยคสมยใหมนนกคอ

การโฆษณาชวนเชออยางเกนจรง ตอการกอการรายในฐานะภย และตนก าเนดแหงความกลวทนา

สยดสยอง และสงคมเองกตอบรบตอการโฆษณาชวนเชอทวานอยางสดก าลงดวย (จรงๆ การขยายตวของ

สาขาวชานในโลกตะวนตก และในวงการสงพมพกเปนหลกฐานในตวมนเองพอสมควรอยแลว) ตวอยาง

หนงทเหนไดคอนขางชดเจนกคอ ในชวงสองปแรกหลงจากเกดเหตการณ 9/11 ทาง Department of State

ของสหรฐอเมรกา ไดมการออกบทสมภาษณ, สปช, และ Press Release มากกวา 6,000 ฉบบ ซงนบวาเปน

ตวเลขทสงอยางนาสยดสยองพองขนกนมากทเดยวนะครบ และพวกสปชตางๆ เหลานเองกไดรบความ

สนใจจากอเมรกนชนอยางมากมหาศาลอยางไมเคยประกฎมากอนเลยทเดยว อยางสปชตว President's

Address to Congress and American People เมอวนท 20 กนยายน 2001 นมยอดชมมากกวา 80 ลาน

วว ซงนบเปนยอดทสงมากๆๆๆๆ ส าหรบสปชทางการเมอง และไมตองพดถงเนอหาในสปชนดวยวามการ

หยามเหยยด ม Hate Speech มการสรางวาทกรรมอยาง "ไรเหตผล, ปาเถอน, มสลมหวรนแรง" เขามาผสม

ใสการกอการรายมากเพยงใด คอ เรยกไดวาตลอดการพดเลยทเดยว

ดวยความหวาดกลวตอความตายทมากขน ผานวาทกรรมการกอการราย ท าใหพลงของโลกจรง

จ าลอง (Simulacra) เขมแขงขนเรอยๆ ดวยการทบซอนทมากขน เขมขนขนของความจรงอนไมจรงวาเราม

19

เจตจ านงอนเสร และความคมครองอยางเตมทจากรฐเมอเราแลกเปลยนดวยการเชอฟง มนท าใหประชากร

มองไมเหน, ถกท าใหไมสนใจ หรอถกท าใหมองไมเหน "เนอหา" (content) ของการกระท า (action) แลว

แทนทมน สวมรอยมนเขาไปใหมดวยเนอสารทถกสรางมาจากครรลองของโลกจรงจ าลอง เชน หากมใครสก

คนหนงบงคบใหคณถอดเสอผาออกใหหมด แลวกเขามาสมผส ลบไล จบตองรางกายคณตามใจชอบ และข

วาหากไมท าตามจะยง หรอจะจองจ าไวแลวนน หากบคคลผนนเปน "ใครบางคนจากรฐทลาหลง" เขาจะถก

ตราหนาทนทวาเปนผกอการราย เปนอาชญากร แตหากผกระท านนอยในชดยนฟอรมของรฐ อยาง

เจาหนาทต ารวจ หรอเจาหนาทตรวจคนเขาเมอง การกระท าแบบเดยวกนไมผดเพยนนจะถกมองทนทวา

เปนการรกษาความปลอดภยตอชวตและทรพยสนของเรา หาใชการพรากมนไปอยางในกรณแรก นน

แปลวาภายใตเงอนไขของการโดนกลอมเกลาโดย Hyperreality และ Modernity at its peak (ภาวะ

สมยใหม ณ จดสงสด) มนท าใหเราเลอกทจะละทง "เนอหา" ของการกระท าใดๆ ลงสน และเหลอไวแตเพยง

"ใครเปนผกระท า" และหาก Agamben เรยก A Man without Content (มนษยซงปราศจากแกนสาร) ใน

ขอเสนอของเขาวา Homo Sacer ผมกคดวาผมคงตองเรยกปรากฏการณนวาเปน "Actio Sacra" หรอ

Action without content เพราะเนอหาของการกระท าใดๆ ไดสญสนความหมาย และมลเหตในการมอยของ

มนลง หลงเหลอเพยงแตวา ใครเปนผกระท ามน (จรงๆ เหตการณในประเทศไทยในชวงหลายปมานก

แสดงออกถงปรากฏการณนคอนขางชด) สรปกคอ ดวยผลผลตของแนวคดเสรประชาธปไตยอยาง "การ

กลวความตาย" ทท าใหประชากรเรยกรองหาการปกปองตามพนธะสญญาจากรฐอยางเขมขนขนนน มนได

ท าใหเกดความเขมขนขนของภาพลวงตาวา "เรากบรฐไดแลกเปลยนกนอยางเทาเทยม และเปนระบบ" (คอ

อตลกษณและการเชอฟง แลกกบสทธเสรภาพ และการคมครอง) และยงภาพลวงตานเขมขนขนเทาไหร ก

ยงยากขนเรอยๆ ทจะมองทะลมนได

จดนเองทยงเปนการตอกย าถงประเดนทผมไดเสนอไปกอนหนาน นนกคอ จดเรมตนของความ

หวาดกลว หรอ Terror นน มนหาไดมาจากปจจยภายนอกใดๆ แตมนมาจากความกลวตาย ทผมบอกวามน

สนบสนนกนกเพราะวาในโลกของ Hyperreality นนการกระท าใดๆ ไดหมดความหมายในเชงเนอหาของมน

ลงไปแลว เราไมรตวหรอกวาตนเหตของความหวาดกลวของเรานน มาจากการเกดขนของแนวคด

ประชาธปไตยเอง เพราะเราอยใน Hyperreality เราจะหลงไปกลว Form of Doers หรอรปลกษณ/ตวตนของ

ผกระท าการไปเสย นนเพราะตวเนอหาของการกระท าภายนอกใดๆ ไมไดมความหมาย และไมใชสงทสราง

20

ความกลวอยแลว แตสงท Hyperreality มนไปผกความกลวไวไดกลายเปน form of doer แทน คอ คนท

กระท า ตองเปนคนน จงคอยกลวนะ หากเปนอกคนท าไมตองกลว แนนอนสงเหลานเกดจากภาพเสมอน

จรง/ภาพเลยนแบบ (Simulations) มากมายนนเอง นนท าใหเรากลวแขกอาหรบ กลวคนด า กลวคนสกลาย

กลามโต ฯลฯ ในท านองเดยวกบการกอการราย การกอการรายในโลกของ Hyperreality จงไมไดขนอยกบ

วา "เหตการณมนคออะไร" แตมนถกสรางใหเปนวา "ใครเปนคนท า" แนนอนวาประชากรสวนใหญไมรตววา

ถกขงอยในโลกจรงจ าลองน และนาจะไมรกระทงวาตวเองนนไมรเสยดวยซ า และนนท าให Liberal

Democracy และ Modernity at its peak สามารถท างานตามใจชอบของพวกมนไดอยางเตมท เพอไปส

เปาหมายของมน...การท าลายตนเอง

เงอนไขของความเปนคนนน มสวนเกยวโยงอยางมากกบการสรางความหวาดกลว และโลกหลง

9/11 นนคอ ผกอการราย ในฐานะทเปนผสรางความหวาดกลวในความเขาใจ หรอในการรบรของประชากร

ทอยในโลกจรงจ าลองนน แทจรงแลวผมมองและอยากเสนอวาเปนเพยงภาพสะทอนและปฏกรยาสะทอน

กลบของภาวะสมยใหม กลาวคอ กลมซงถกจบตามองเปนพเศษในฐานะผกอการราย หรอรฐกอการรายนน

ลวนแตเปนรฐทมภาพของความลาหลง และกอนสมยใหม ซงในทางหนงกเปนเรองจรง แตนนมน

หมายความวา คนกลมน หรอรฐเหลานเทานนทสามารถหลบหนออกจากเงอมมอของภาวะสมยใหม และ

การมเสรภาพโดยปราศจากเจตจ านงเสรไดจรงๆ แบบตามตวอกษร นนคอ หากคดจะหลบหนจากสองสงน

จ าเปนตองหนตงแตจะมโอกาสไดเปนสวนหนงกบมน เพราะเมอไหรกตามทไดเปนสวนหนงของมนแลว ถก

บงคบผานระบบทะเบยนราษฎรแลว เมอนนตอใหคดจะหนออกมา กไมมทางท าไดอก เพราะการจะหนออก

จากกฎหมายและการเมองของรฐเสรประชาธปไตย ตองไดรบการอนญาต และอางองจากอ านาจกฏหมาย

และรฐอยด ท าใหอยในสถานะทงอยใน และนอกกฎหมายและการเมองไปในเวลาเดยวกน ฉะนน หากคด

จะออก ตองออกตงแตยงไมไดเขา และยง Liberal Modernity มลกษณะของการพยายามขยายตวเอง เพอ

Perpetual Peace และไปสจดจบอยแลว ยงท าใหผ ทตองการจะหน ตองหนใหไกลทสด และหนไปเรอยๆ

หากหยดหนเมอไหร กไมพนเงอมมอของ Liberal Modernity ทขยายตวเรอยๆ ในทสด

21

เพราะฉะนนแลว ส าหรบผมนน การจเครองบน และบกชนตกเวรดเทรดเซนเตอรในป 2001 นนจง

ไมใชอะไรอน นอกเสยจากภาพของการพยายามหนออกจากเออมมอของ Liberal Modernity โดยเปนการ

หนออกหางทไกลมาก โดยการเลอกปฏเสธ Liberal Modernity ณ จดศนยกลางของ Modernity at its peak

(จดสงสดของภาวะสมยใหม) เลยทเดยว ยงเมอผกระท าการ (Doer) เปนชาวอฟกน มนษยจากรฐทยงไมได

เปนสวนหนงของ Liberal Modernity ดวยแลว ยงเปนการสะทอนภาพทชดของการพยายามหลบหนออก

จากเงอมมอของภาวะสมยใหม ไมวาผกระท าจะรตวหรอไมกตาม และในทางตรงกนขามมนกเปนการยง

เสรมสรางภาพลวงใหกบ Hyperreality ของ Liberal Modernity ใหเขมแขงขนอยางมหาศาลดวยในเวลา

เดยวกน เพราะฉะนนการสละชพ เอาเครองบนชน หรอพวก Car Bomb อนเปนภาพลกษณทตดตาส าหรบ

วาทกรรมการกอการรายนน จงยงเปนการตอกย าประเดนของผมวานมนคอการปะทะกนของภาวะกอน

สมยใหม และภาวะสมยใหม การขบรถระเบดตวเองตายเพอเปาหมาย หรออดมการณบางอยางมนจงไม

ตางจากการตายเพอแสวงบญ เปน martyrdom อยางหนงเลย นนคอการมองแบบทเราไมชนเทานนเอง มน

คอการมองและการใหคณคาของชวตแบบกอนสมยใหม กอนการเกดขนของประชาธปไตย และความกลว

ความตาย (Fear of Death) ฉะนนในสายตาเราในฐานะมนษยสมยใหม สงนจงเปนสงแปลกปลอมอยางสด

จะทนรบได และท าใหมนดนาหวาดกลว เพราะมนพลกความหมาย ตความกลบขางความหมายของ "ชวต"

ในนยามของ Liberal Modernity ใหมหมด เราจงหวาดกลวมน และคดวามนเปนตนเหตของความ

หวาดกลว โดยไมมทางคดออกไดเลยวาแทจรงแลวสงทเปนตนก าเนดของความหวาดกลวทงปวงนนคอสง

ทประชาธปไตยเสรสวมใสใหตวเราตางหาก มนคอ สทธในการมชวตอย ทน าไปสความกลวตาย และสทธ

และความทรงเกยรตในการเปนคนขขลาด (Right and Virtue to be Cowardice) นนเอง

อกตวอยางหนงทผมอยากจะพดถงนนกคอกรณของประเทศไทย คอตวประเทศไทยนนผจญกบ

วาทกรรม หรอขาวลอเกยวกบการกอการรายมานานแลว ทงกรณ 3 จงหวดชายแดนภาคใต, ขาวลอเรอง

ผกอการรายเขามาอยในไทยตางๆ ไปจนถงการโหนวาทกรรมการกอการรายในระบบโลกในการใสราย

ขบวนการเคลอนไหวของคนเสอแดงวาเปนผกอการราย แตท าไมวาทกรรมเหลานจงดจะใชไมได ขายไม

ออก หรอแทบไมมผลในไทยเลย โดยเฉพาะอยางยงเมอเปรยบเทยบกบสวนอนๆ ของโลก ขอสรปของผม

มนงายๆ กแควา นนกเพราะการกอการรายมนเปนผลผลตของแนวคดแบบประชาธปไตยเสรอยางทผมพด

มาตลอดจนถงตอนน มนจะเปนวาทกรรมทถกใชอยางไดผล และทรงพลงกตอเมอคณกาวเขาสภาวะ

22

สมยใหมแลว และเปนประชาธปไตยจรงๆ เสยกอน เพราะวาทกรรมการกอการราย จะสงผลจรงๆ กตอเมอ

ประชาชนทกคนเชอวาตนเองเปนเจาของรวมกนเหนอดนแดน หรอรฐนนๆ ดวยสทธและเสรภาพทเราโดน

แนวคดของระบอบเสรประชาธปไตยสรางใหเชอเชนนน (ดวยการแลกเปลยนทเราถกท าใหเชอวาเทาเทยม

นน) เพราะฉะนน การท ารายรฐจงหมายถงการท ารายทกๆ คนทรวมแชรอ านาจเหนอรฐภายใตบรบทของ

การเปนความเชอทเราถกท าใหเชอ แตในกรณของไทยมนไมใช เพราะเราเปนรฐกงสมยใหม ทโดย

โครงสรางภายนอก สงปลกสราง หรอกระบวนการในการท างานทางกฎหมายและการเมองดจะเปน

สมยใหม แตระบบความคดของเรานนยงคงถกฟรซไวในยคกอนสมยใหมอย ... ในบางกรณอาจถงขนบรรพ

กาลเลยทเดยว นนท าใหประเทศไทยมคนอยางคณพงษพฒนเยอะ ทมองวา "นคอแผนดนของพอ" ทงๆ ท

ในทางทฤษฎจรงๆ แลวมนไมใชแบบนน คอ หากเราบอกวาประเทศไทยเปนรฐประชาธปไตยเสร เราตองถก

ท าใหเชอวาแผนดนนทกกระเบยดนว เปนของทกคนรวมกน แตเราไมไดเชอเชนนน ฉะนนเมอมการใชวาท

กรรมการกอการรายขน มนจงขายไมออก เพราะมนไมใชการท ารายสมาชกทกๆ คนในรฐอยางเทากนหมด

แตมนเปนการ "ท ารายพอ เพราะนคอแผนดนของพอ" ซงสดทายแลว มนกอารมณเดยวกบกรณของขอหา

อางลมเจา ทคนสวนใหญกจะท าเปนเดอดเปนรอนโมโหโทโส แตสดทายกมกจะไมไดลงมอท าอะไรจรงๆ

จงๆ นอกจากกรนดา ประณาม ขมข มนตางจากกรณวามคนลอบมาทบรถยนตของคณเอง ทคณจะตองรบ

หาทางจดการอยางเปนชนเปนอนใหไดในทนท สรปกคอ เมอมนไมใชเรองของเราแทๆ มนท าใหเราแมจะ

พรอมทจะเกรยวโกรธโมโหแทน แตไมไดท าใหเกดแรงผลกดนทจะท าอะไรเกนไปกวานนนก เราไมไดพรอม

ทจะขยบเสมอนหนงวามนเปนเหตการณทเกดขนกบสมบตของเราเองโดยตรง และนนท าใหความ

กระตอรอรนตอวาทกรรมกอการรายในบานเรามนต ามากโดยเปรยบเทยบ ซงในแงนโดยสวนตวผมคดวา

เปนเรองด เพราะมนท าใหเราไมตกลงไปในหลมพรางของ Liberal Modernity แบบเตมตวนก แตแนนอนสก

วนเราจะตองไดเขาไปอยกบมนเตมตวขนเรอยๆ

จรงๆ ทผมพดอางถงกรณประเทศไทยอะไรมาน มนไมใชเรองขอเสนอลอยๆ อะไรนะครบ คอหาก

คณลองดทมาทไปทางประวตศาสตรของค าวา "การกอการราย" แลวจะพบวามนเกยวพนธอยางแนบแนน

กบการเกดขนของระบอบประชาธปไตยจรงๆ (คอ จรงๆ สวนนจะอยในบทท 5 ของวทยานพนธผม ซงผมไม

คดวามเวลาพดไดเตมๆ กจะขอยกเฉพาะสวนนมาสนๆ) คอ ค าวา "การกอการราย" นนถกเรมใชครงแรกใน

ป 1795 ในประเทศฝรงเศสหลงการปฏวตฝรงเศสไมนาน เพอใชอธบายเหตการณความโหดรายในสมยโร

23

เบสปแอรทกโยตนคนมากมาย ค าถามงายๆ ในจดนคอ ท าไมคนฝรงเศสจงไมสามารถ "คดถง/นกถง" คอน

เซปตเรองการกอการรายนไดเลยกอนหนานน ทงๆ ทมกษตรยฝรงเศสทโหดรายมากมาย โหดรายกวาโรเบส

ปแอรกใชวาจะไมม อยางในยคลาแมมด เปนตน และพฤตกรรมในลกษณะแบบการกอการรายนกมมานาน

แลว นนกดวยเหตผลเดยวกนนแหละครบ นนคอในชวงกอน 1795 นน โลกยงไมรจกกบประชาธปไตย ท าให

มมมองทมตอความหวาดกลว และความตายมนเปนคนละเรอง รวมถงการท าอนตรายตอรฐในชวงกอน

หนานน ไมวาจะยงไง มนหมายถงการท าราย การทาทายตอตว authoritarian เหนอรฐนน คอ การทาทาย

Lords, หรอกษตรยโดยตรง ไมใชการท ารายตวรฐเองในฐานะทเปนสมบตรวมของทกคน ท าใหในกอนป

1795 ทจะเกดแนวคดของประชาธปไตยเสรขนนน คอนเซปตเรองการกอการรายจงเปนอะไรท "ไมมทางคด

ได" (Unthinkable) เลยนนเอง

และดวยเหตนเองจงเปนเหตผลส าคญทสดทท าใหเหลาผซงอยในโลก pre-modern เปนคนเพยง

กลมเดยวจรงๆ ทจะสามารถหลดรอดจาก Hyperreality ของ Liberal Modernity ได เพราะส าหรบพวกเคา

แลวมนเปนสงทไมมทางคดได แตตวตนและการมอยของคนพวกนเองส าหรบ Liberal Modernity at large

นนกลบด ารงตนในสองสถานะไปพรอมๆ กน นนคอ สงแปลกปลอมทตองก าจด และกลไกส าคญทจะ

น าไปสเปาหมายสงสดของมน นนกคอ การท าลายตวเองลงนนเอง...อาจจะหวนไปสกหนอย แตผมกขอจบ

การอธบายลงทจดนแลวกนครบ ขอบคณครบ