บทที่ 9...

บทท 9 บทบาทของภาครฐบาลบทท 9 บทบาทของภาครฐบาล

และนโยบายการคลงและนโยบายการคลง

• การแลกเปลยนในระบบเศรษฐกจแบบตางๆรฐบาลกบ การแลกเปลยนในระบบเศรษฐกจแบบตางๆ

How?What? For Whom?

รฐบาลกบ

ระบบHow?What? For Whom?

เศรษฐกจ

ทนนยม สงคมนยม แบบผสม (Capitalism or

Market Economy)

(Socialism or

Command Economy )

แบบผสม (Mixed Economy)

ชมชน(Community-based

Economy )

• สาเหตทตองมรฐบาลในระบบเศรษฐกจแบบผสมรฐบาลกบ ฐ ฐ(Mixed Economy)

• “ความลมเหลวของตลาด” (Market Failure)


ระบบความลมเหลวของตลาด (Market Failure)

1) ผลตอะไร (What?)• เปนไปไดยากทจะเกดตลาดสาหรบสนคาและบรการ


บางอยางโดยภาคเอกชน• เชน กองกาลงปองกนประเทศ

2) ผลตอยางไร (How?)• ควบคมผลกระทบภายนอก (Externalities)

ใ • เชน การใชแรงงานเดก ปญหามลภาวะและสงแวดลอม

3) ผลตเพอใคร (For Whom?)3) ผลตเพอใคร (For Whom?)• เปาหมายในเรองความเปนธรรมในการกระจาย

รายได• คนจนและคนพการ?

บทบาทของรฐบาลในระบบเศรษฐกจบทบาทของรฐบาลในระบบเศรษฐกจ

แบบจาลองระบบเศรษฐกจอยางซบซอน (Complex Circular-flow diagram)

ภาคตางประเทศสงออก

นาเขา

สงออก

นาเขา

ขายสนคาและบรการ

เกษตร

ส ซอสนคาและบรการ

กเงน

นาเขา

กเงนอตสาหกรรม

บรการ

ภาคครวเรอน

(ผบรโภค)

ภาคการผลต

(ผผลต)ภาคการเงน

กเงน ออม

กเงนลงทนลงทน

ขายปจจยการผลตเกบภาษ เกบภาษ

ซอปจจยการผลต

ออม

กเงน

ขายปจจยการผลต

ซอสนคาและบรการ ซอปจจยการผลต

เกบภาษ เกบภาษลงทน

5ภาครฐบาลจดสรรบรการสาธารณะ จดสรรบรการสาธารณะ

“Everyone’s expenditures go somewhere.”

• รฐบาลสามารถใชนโยบายตางๆเพออดฉด หรอดงใหเกดรฐบาลกบ ฐ

การรวไหลจากระบบเศรษฐกจไดรฐบาลกบ

ระบบ

ภาษ ผลผลต


นโยบายการคลงการใชจาย

ของรฐระดบราคา

นโยบายการเงน

ฐ

อตราดอกเบยระบบเศรษฐกจ

ปรมาณเงนฐ

นโยบายการคาโควตา

ภาษการคา การจาง

อตราแลกเปลยนงาน

• เครองมอทางการคลง (Fiscal Policy) รฐบาลกบ y

มอย 3 ประเภท

•


ระบบ• รายจายของรฐบาล

• รายรบของรฐบาล


• การกอหนสาธารณะ

เครองมอโครงสรางรายจายของรฐบาลแบงออกไดเปน 2 ประเภทใหญ

เครองมอ

ดานรายจาย1. งบประจา (Current Expenditure):

• คาใชจายทรฐบาลตองจายตอเนองเปนประจาในการของรฐบาล(Government

ฐ

ดาเนนภารกจหลกซงดาเนนอยางตอเนองทกป เชน• การจายเงนเดอนใหกบขาราชการและเจาหนาท

expenditure)การจายเงนเดอนใหกบขาราชการและเจาหนาท

• รายจายในการซอสนคาและบรการ (Exhausive

Expenditure) เพอซอสนคาเขาหนวยงานรฐ รวมถงการExpenditure) เพอซอสนคาเขาหนวยงานรฐ รวมถงการ

ซอบรการ เชน การจางทปรกษา การจดฝกอบรม การศกษา

ดงานดงาน

• รายจายเงนโอน (Transfer Expenditure): คาใชจายท

รฐบาลตองจายเพอใหแกบคคลหรอหนวยงานโดยไมไดรฐบาลตองจายเพอใหแกบคคลหรอหนวยงานโดยไมได

ผลผลตกลบคนมา ไดแก เงนบานาญ เบยสงเคราะห

ผสงอาย เงนชวยเหลอผประสบภยผสงอาย เงนชวยเหลอผประสบภย

เครองมอโครงสรางรายจายของรฐบาลแบงออกไดเปน 2 ประเภทใหญ


ดานรายจาย2. งบลงทน (Investment Expenditure):

• คาใชจายทรฐบาลตองจายในโครงการลงทนตางๆ เชน ของรฐบาล(Government

ฐ ๆ

การลงทนในโครงการขนาดใหญ (Mega Project) เชน

การกอสรางสนามบน รถไฟฟา ทางหลวง เขอนexpenditure)

การกอสรางสนามบน รถไฟฟา ทางหลวง เขอน

• เกดรายจายขนเฉพาะในชวงระหวางโครงการเรมตน-

สนสด

โครงสรางรายจายของรฐบาล ป 2532 2554โครงสรางรายจายของรฐบาล ป 2532-2554

โครงสรางงบประมาณรายจายของรฐบาล ป 2557โครงสรางงบประมาณรายจายของรฐบาล ป 2557

เครองมอรายจายของรฐบาลแบงตามยทธศาสตร


ดานรายจายยทธศาสตร งบประมาณ (แสนลานบาท)

การศกษา คณธรรม จรยธรรม คณภาพชวต และ 8.5ของรฐบาล(Government

ความเทาเทยมกนในสงคม

การบรการกจการบานเมองทด 3.51

expenditure) การสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยางม

เสถยรภาพและยงยน3.43

ความมนคงแหงรฐ 2.11

เรงรดการพฒนาประเทศและเตรยมความพรอมส 1 45

ประชาคมอาเซยน1.45

จดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 1.12.

การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย การวจย และ

นวตกรรม0.21

การตางประเทศและเศรษฐกจระหวางประเทศ 0.09

งบประมาณรายจายจาแนกตามกระทรวง

เครองมอ รายไดของรฐบาล (Government revenue)เครองมอ

ดานรายรบ

ฐ

สามารถจาแนกออกไดเปน

1 รายไดจากการเกบภาษ (Tax revenue)ของรฐบาล(Government

1. รายไดจากการเกบภาษ (Tax revenue)

ภาษเงนไดประเภทตางๆ, ภาษศลกากร, ภาษ

ส ส revenue)

สรรพสามตร

2. รายไดทมใชภาษ (Non-Tax revenue)

รายไดจากคาธรรมเนยมประเภทตางๆ, รายไดจาก

การขายหลกทรพยและอสงหารมทรพย, รายได

จากรฐพาณชย

เครองมอ ภาษอากร (Tax)เครองมอ

ดานรายรบคอ เงนทรฐเรยกเกบจากประชาชน หรอหนวยธรกจ

โดยมวตถประสงคตางๆ อาทเชน ของรฐบาล(Government

โดยมวตถประสงคตางๆ อาทเชน

• เพอเปนการหารายไดของรฐ

• ป โ ส ใชrevenue)

• เพอเปนการควบคมการบรโภคหรอจดสรรการใช

ทรพยากรของประเทศในทศทางทรฐตองการ

• เพอเปาหมายในการกระจายรายได

• เพอการชาระหนของภาครฐฐ

• เพอเปนการดาเนนนโยบายของรฐบาล

เครองมอ ประเดนในการวเคราะหเรองภาษเครองมอ

ดานรายรบ1. ฐานภาษ (Tax base)

2 อตราภาษ (Tax rate)ของรฐบาล(Government

2. อตราภาษ (Tax rate)

3. ภาระภาษ (Tax incidence)

revenue)

เครองมอฐานภาษ (Tax base) คอการบงชวาภาษแตละประเภทนนเกบจากอะไร?เครองมอ

ดานรายรบ คอการบงชวาภาษแตละประเภทนนเกบจากอะไร?• ฐานรายได

การเกบภาษจากผมเงนไดจากการประกอบอาชพของรฐบาล(Government

การเกบภาษจากผมเงนไดจากการประกอบอาชพ

เปนภาษทางตรง เชน ภาษเงนไดบคคลธรรมดา ภาษเงน

ไ ปโ revenue) ไดนตบคคล ภาษปโตรเลยม• ฐานการบรโภค

การเกบภาษจากการขายสนคาและบรการ ทงทเปนการ

ทวไปและการเฉพาะ เ ชน ภาษ มลคา เพ ม ภาษธ ร กจ

เฉพาะ (เชนจากกจการธนาคาร ประกน) อากรแสตมป

ภาษสรรพสามต ภาษทรพยากรธรรมชาตภาษสรรพสามต ภาษทรพยากรธรรมชาต

เครองมอภาษมลคาเพม (Value Added Tax หรอ VAT) • เปนภาษทางออมประเภทหนงทเรยกเกบจากบคคลทซอเครองมอ


เปนภาษทางออมประเภทหนงทเรยกเกบจากบคคลทซอสนคาหรอรบบรการ โดยจดเกบเฉพาะจากมลคาสวนทเพมขนในแตละขนตอนของการผลต การจาหนายหรอการ

ของรฐบาล(Government

เพมขนในแตละขนตอนของการผลต การจาหนายหรอการใหบรการ • ตวอยางเชน

revenue) ตวอยางเชน

• สมมตวาอตราภาษมลคาเพมเปนรอยละ 10 ซอวตถดบ วสดอปกรณมา 100 บาท และมภาษซอ 10 บาท วสดอปกรณมา 100 บาท และมภาษซอ 10 บาท • เมอผลตเปนสนคาขายในราคา 150 บาท ตอนขายไปจะตองคดภาษขาย 15 บาท จะตองคดภาษขาย 15 บาท • ดงนน กจะเสยภาษมลคาเพมเฉพาะผลตางจานวน 15 10 5 บาท เทานน ถาการซอ และขายเกดขน15-10 = 5 บาท เทานน ถาการซอ และขายเกดขนภายในรอบการจายภาษเดยวกน

เครองมออตราภาษ (Tax rate) 1 อตราภาษแบบกาวหนา (Progressive tax rate):เครองมอ


1. อตราภาษแบบกาวหนา (Progressive tax rate):อตราภาษเพมเมอฐานภาษเพมขนเชน ภาษเงนไดบคคลธรรมดา


เชน ภาษเงนไดบคคลธรรมดา2. อตราภาษแบบคงท (Proportional tax rate):

อตราภาษคงทเมอฐานภาษเพมขนrevenue)

อตราภาษคงทเมอฐานภาษเพมขนภาษมลคาเพม (7%) , ภาษเงนไดนตบคคล (20%)

3 อตราภาษแบบถดถอย (Regressive tax rate):3. อตราภาษแบบถดถอย (Regressive tax rate):อตราภาษลดลงเมอฐานภาษเพมขน

ตวอยางโครงสรางอตราภาษ (Tax rate) แบบตางๆ

P i t t P ti l t t R i t t

ฐานภาษ

( )

Progressive tax rate Proportional tax rate Regressive tax rate

อตรา

(Y) อตราภาษ

(รอยละ)

จานวน

ภาษ (T)

อตราภาษ

(รอยละ)

จานวนภาษ

(T)ภาษ

(รอยละ)

จานวน

ภาษ (T)

1000 7 70 7 70 15 150

2000 10 200 7 140 10 200

3000 15 450 7 210 7 2103000 15 450 7 210 7 210

อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดา ป พ.ศ. 2556อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดา ป พ.ศ. 2556

อตราภาษเงนไดนตบคคลอตราภาษเงนไดนตบคคล

ทมา: สานกขาวไทยพบลกา

เครองมอ ภาระภาษ (Tax incidence): ทาใหจาแนกประเภทของภาษเครองมอ

ดานรายรบไดเปน

1) ภาษทางตรง (Direct Tax)ของรฐบาล(Government

1) ภาษทางตรง (Direct Tax)

- ภาษทจดเกบจากผมภาระตองเสยภาษ

ซ ไ ส โ ไป ไ revenue)

- ซงภาระภาษไมสามารถโอนไปยงผอนได

ไดแก ภาษเงนไดบคคลธรรมดา ภาษเงนไดนตบคคล

ภาษมรดก และภาษทดน

2) ภาษทางออม (Indirect Tax)

- ภาษทจดเกบแลวสามารถโอนภาระภาษไปยงผอนได ภาษทจดเกบแลวสามารถโอนภาระภาษไปยงผอนได

ไดแ ก ภาษสรรพสามต ( เ ชน ภาษน า มน ภาษ

เครองดม) ภาษศลกากร (เชน อากรขาเขา) ภาษมลคาเพมเครองดม) ภาษศลกากร (เชน อากรขาเขา) ภาษมลคาเพม

โครงสรางรายไดของรฐบาลไทย 2533 2554 โครงสรางรายไดของรฐบาลไทย 2533-2554

สดสวนรายไดรฐจากภาษประเภทตางๆ ป ค ศ 2010สดสวนรายไดรฐจากภาษประเภทตางๆ ป ค.ศ. 2010

เครองมอ หนวยงานทเกยวของกบการจดเกบภาษเครองมอ

ดานรายรบ1) กรมสรรพากร• มหนาทจดเกบภาษและอากร 8 ประเภท คอ ภาษเงนไดบคคลธรรมดา


มหนาทจดเกบภาษและอากร 8 ประเภท คอ ภาษเงนไดบคคลธรรมดา

ภาษเงนไดนตบคคล ภาษมลคาเพม ภาษธรกจเฉพาะ ภาษเงนได

ปโตรเลยม ภาษการคา อากรแสตมป และอนๆ revenue)

ปโตรเลยม ภาษการคา อากรแสตมป และอนๆ

• กฎหมายทใหอานาจจดเกบทสาคญคอ ประมวลรษฎากร


ดานรายรบ2) กรมสรรพสามต • ภาษสรรพาสามต เลอกเกบจากสนคาเฉพาะอยาง เชน สนคาทบรโภค


ภาษสรรพาสามต เลอกเกบจากสนคาเฉพาะอยาง เชน สนคาทบรโภค

แลวมผลเสยตอสขภาพ สนคาฟมเฟอย สนคาทกอใหเกดมลพษและ

ปญหาสงแวดลอม และสนคาทใชทใชบรการของภาครฐมากกวาสนคาrevenue)

ปญหาสงแวดลอม และสนคาทใชทใชบรการของภาครฐมากกวาสนคา

เกรดอน จงมผลในการปรามการบรโภคไปในตว

•ภาษสรรพสามต 18 ประเภท คอภาษสรรพสามต 18 ประเภท คอ

• ภาษนามนและผลตภณฑนามน

• ภาษยาสบ ภาษสรา ภาษเบยร ภาษเครองดม ภาษไพ ภาษยาสบ ภาษสรา ภาษเบยร ภาษเครองดม ภาษไพ

• ภาษเครองใชไฟฟา ภาษรถยนต ภาษรถจกรยานยนต ภาษแบ

ตเตอร

• แกว (เลคครสตล) เครองหอม เรอยอชท สนามมา สนามกอลฟ

พรม และหนออน

• สารทาลายชนบรรยากาศโอโซน

รฐบาลขนภาษเหลา เบยร ไวน 7-15 เปอรเซนต – สรานาเขาโดนหนก

วนท 3 ก.ย. นายสมชาย พลสวสด อธบดกรมสรรพสามต ระบวา วนท 4 กนยายน

ป ใ 2556 น กระทรวงการคลงจะออกประกาศกระทรวงการคลงเกยวกบอตราภาษใหมของ

ภาษสรา เบยร ไวน และประกาศในพระราชกจจานเบกษาเพอใหมผลบงคบใชทนท เพอ

ป ใ โ ใ ไ ไ ป 2 000ปองกนการกกตนสนคาราคาใหม โดยอตราภาษใหมไมไดมการปรบขนชนเพดาน 2,000

บาทตอลตรแหงแอลกอฮอลบรสทธตามทพ.ร.ก.แกไขพ.ร.บ.สราฯ กาหนด แตจะยดหลก

ป ใ โ ป 7 8% ป ทยอยปรบขนในอนาคต โดยครงนมการปรบเฉลย 7-8% แตบางรายการอาจปรบขน

10-15% แตไมไดสงผลใหราคาขายปลกมการปรบขนมากนกอยางเบยรมการปรบขน

2 3 ป โเพยง 2-3 บาทตอกระปองเทานนแตบางรายการกสงกวาน เชน เหลา โดยเฉพาะสรา

นาเขา

วนท 03 กนยายน พ.ศ. 2556 เวลา 19:20 น. ขาวสดออนไลน


ดานรายรบ3) กรมศลกากร • มหนาทจดเกบภาษ 3 ประเภท คอ อากรขาเขา อากรขาออก และ


มหนาทจดเกบภาษ 3 ประเภท คอ อากรขาเขา อากรขาออก และ

บรรดาคาปรบตางๆ

• ภาษศลกากรคมครองอตสาหกรรมในประเทศสาหรบการจดเกบอากรrevenue)

ภาษศลกากรคมครองอตสาหกรรมในประเทศสาหรบการจดเกบอากร

ขาเขาจากสนคาทนาเขาจากตางประเทศ และเปนแหลงรายไดสาหรบ

การจดเกบอากรขาออกจากสนคาทสงออกไปตางประเทศการจดเกบอากรขาออกจากสนคาทสงออกไปตางประเทศ

กระบวนการ ดลงบประมาณกระบวนการ

งบประมาณ

• ผลตางระหวางรายไดกบวงเงนงบประมาณ ตามทกาหนดไว

ในเอกสารงบประมาณและดล


ในเอกสารงบประมาณ

• มวตถประสงคเพอกาหนดทศทางการดาเนนนโยบายการคลง

ไ ส ส ศ งบประมาณ แตมไดสะทอนกจกรรมทางการคลงทสงผลตอเศรษฐกจอยาง

แทจรง

รายรบ

รายจาย

- ภาษอากร

/ - รฐวสาหกจ/กจการ

รฐ/สมปทาน

- คาธรรมเนยม/คาปรบ- รายจาย G

โ

เงนคงคลง คาธรรมเนยม/คาปรบ

- การกอหนสาธารณะ- เงนโอน

- การชาระคนหนสาธารณะ

กระบวนการ ดลงบประมาณกระบวนการ


• งบประมาณสมดล (Balanced Budget)

และดล


รายรบ = รายจาย

• งบประมาณไมสมดล (Unbalanced Budget)งบประมาณ g

– แบงเปน

• งบประมาณเกนดล (Surplus Budget)

รายรบ > รายจายรายรบ > รายจาย

• งบประมาณขาดดล (Deficit Budget)

รายรบ < รายจายรายรบ < รายจาย

ดลงบประมาณของไทย ป 2532-2554

กระบวนการ งบประมาณแผนดนกระบวนการ

งบประมาณ • หมายถง แผนเกยวกบการใชจายของรฐบาลและการ

จดหารายรบใหเพยงพอกบการใชจายในรอบระยะเวลาและดล


จดหารายรบใหเพยงพอกบการใชจายในรอบระยะเวลา

หนง งบประมาณ

• โดยปกตมระยะเวลา 1 ป ดงนน จงเรยกวา งบประมาณ

แผนดนประจาป ซงจะเรมตนในวนท 1 ตลาคมของปไป

จนถงวนท 30 กนยายนของปถดไป

ป ป • สานกงบประมาณเปนหนวยงานทรบผดชอบจดทา

งบประมาณแผนดนและนาเสนอเพอพจารณา เมอไดรบ

อนมตแลวจงตราออกมาเปนพระราชบญญตงบประมาณ

ประจาปเพอใชบงคบตอไป

กระบวนการ กระบวนการงบประมาณกระบวนการ

งบประมาณ • กค. ธปท. สศช. และ สงป. รวมพจารณากาหนดนโยบาย

งบประมาณใหสอดคลองกบ 1) สภาวการณทางเศรษฐกจและดล


งบประมาณใหสอดคลองกบ 1) สภาวการณทางเศรษฐกจ

การเงน 2) เปาหมายยทธศาสตรของรฐบาล และ 3) ประมาณ

ป ป ไ 3 งบประมาณ การงบประมาณรายจายลวงหนาระยะปานกลางไมนอยกวา 3

ป

• เสนอ ครม. เพออนมตกรอบการจดทางบประมาณรายจาย

ประจาป ของกระทรวง ทบวง กรม และหนวยงานภาครฐอนๆ ฐ

ตอไป

• กรณทเปนงบประมาณขาดดล และกเงนภายในประเทศ ก กรณทเปนงบประมาณขาดดล และกเงนภายในประเทศ ก

เงนไดไมเกนกวารอยละ 20 ของงบประมาณรายจายประจาป

รอยละ 80 ของวงเงนงบประมาณทตงไวเพอชาระตนเงนก+ รอยละ 80 ของวงเงนงบประมาณทตงไวเพอชาระตนเงนก

กระบวนการ กระบวนการงบประมาณกระบวนการ

งบประมาณ • ครม. พจารณาใหความเหนชอบงบประมาณรายจายประจาป

สงใหรฐสภากอนประมาณ 4 เดอนและดล


สงใหรฐสภากอนประมาณ 4 เดอน

• สภาผแทนราษฎร พจารณาราง พ.ร.บ.งบประมาณ ใน 3

ป งบประมาณ วาระ มการพจารณารายละเอยด เปาหมาย ผลผลตการดาเนน

การ คาใชจายของแตละงาน/โครงการ แผนงานของสวน

ราชการและรฐวสาหกจ และอภปราย

• วฒสภา พจารณาราง พ.ร.บ.งบประมาณ ใหความเหนชอบ

ภายใน 20 วน

• นายกรฐมนตร นาราง พ ร บ ฯ ทลเกลาถวายเพอลงพระ นายกรฐมนตร นาราง พ.ร.บ. ฯ ทลเกลาถวายเพอลงพระ

ปรมาภไธย

• ประกาศในราชกจจานเบกษา มผลใชบงคบเปนกฎหมาย ให• ประกาศในราชกจจานเบกษา มผลใชบงคบเปนกฎหมาย ให

ทนปงบประมาณ (1 ตลาคม ของทกป)

รายจายนอกงบประมาณ

กระบวนการ • บรรดาเงนทงปวงทสวนรายการไดรบและมกฎหมาย

อนญาตใหเกบไวใชจายไดตามวตถประสงคโดยไมตอง

กระบวนการ

งบประมาณ ญ

ผานกระบวนการงบประมาณแผนดน

• ม 3 ประเภท

และดล

งบประมาณ ม 3 ประเภท

1) กองทนและเงนทนหมนเวยน

ใ โ


• เงนทตงขนเพอดาเนนการการใดโดยกฎหมาย

อนญาตใหนารายรบไวใชจายไดโดยไมตองสงคลงเปน

รายไดแผนดน ซงอาจตงขนตามกฎหมายวาดวยวธการ

งบประมาณหรอกฎหมายพเศษอนกได ฎ

• กองทนประกนสงคม

รายจายนอกงบประมาณกระบวนการ • ม 3 ประเภท

2) เงนกและเงนชวยเหลอตางประเทศ



• เงนกทรฐบาลกลางกจากตางประเทศ

• เงนตามโครงการความชวยเหลอจากรฐบาล

และดล

งบประมาณ • เงนตามโครงการความชวยเหลอจากรฐบาล

ตางประเทศ

ไปใ ป ไ


• นาไปใชจายตามวตถประสงคหรอเงอนไขตาม

สญญากเงนหรอผใหความชวยเหลอกาหนด

รายจายนอกงบประมาณกระบวนการ • ม 3 ประเภท

3) เงนรายรบของสถานศกษา สถานพยาบาล และเงน



รายไดของมหาวทยาลย

• เงนทไดจากการจดบรการการศกษาและ

และดล

งบประมาณ • เงนทไดจากการจดบรการการศกษาและ

สถานพยาบาล

ไ ใ


• เงนรายไดของมหาวทยาลยจากการใหบรการ

จดการเรยนการสอนหรอการใชทรพยสนของมหาวทยาลย

เงนคงคลง (Treasury reserve) กระบวนการ • เปนเงนรายรบทเหลอจากการใชจายซงรฐบาลเกบสะสม

ไวในแตละขณะ



• เปนหนงในเครองมอสาคญในการบรหารจดการสภาพ

คลองของรฐบาล

และดล

งบประมาณ คลองของรฐบาล

• การมเงนคงคลงในระดบทเพยงพอ สรางเสรมความ

ใ ไ ไ ใ


มนใจไดวารฐบาลยงมเครองมอไวดแลในกรณทมเหตการณ

จาเปนเรงดวนใหตองใชจายเงน อนรวมถงความสามารถ

ในการหลกเลยงการผดนดชาระหนของหนวยงานภาครฐ

เงนคงคลง (Treasury reserve)

กระบวนการ • เงนคงคลงของไทยอาจจบสนปงบประมาณ 2555 ดวย

ระดบใกลเคยง 5 แสนลานบาท หรอคดเปนสดสวนราว



รอยละ 20-21 ของรายจายรวม

• เทยบกบลาสดในเดอนสงหาคม 2555 ทเงนคงคลงอยท

และดล

งบประมาณ เทยบกบลาสดในเดอนสงหาคม 2555 ทเงนคงคลงอยท

ราว 4.64 แสนลานบาท

• ป ป


•เงนคงคลงมทศทางทปรบตวเพมขน เมอเปรยบเทยบกบ

ในชวงกวา 10 ปงบประมาณกอนหนา หรอในชวง

ปงบประมาณ 2543-2554 ทระดบเงนคงคลงเฉลยอยท

ประมาณ 2 แสนลานบาท และสดสวนตอรายจายเฉลยอย

ทประมาณรอยละ 13.3

เครองมอหนสาธารณะ

ใ ใ เครองมอ

การสรางหน• หนสนทรฐบาลกอขนเพอนามาใชจายในกจการของ

รฐบาลและทอยในรปของสญญาใชเงนทรฐบาลใหไวแกผท

สาธารณะ(Public debt)

รฐบาลกยมวารฐบาลจะจายเงนตนทกมาพรอมทงดอกเบย

จานวนหนงเมอครบกาหนดเวลาตามสญญาญญ

• เปนการจดหาเงนทนของรฐบาลเนองจากความไมสมดล

ของงบประมาณของงบประมาณ

เครองมอสาเหตของการกอหนสาธารณะ เชน


การสรางหน• งบประมาณรฐบาลขาดดล รฐบาลจาเปนตองกเงนเพอให

กจกรรมของรฐบาลดาเนนตอไปอยางราบรนสาธารณะ(Public debt)

ฐ

• เปน คาใช จ ายในโครงการลงทนขนาดใหญ (Mega

projects) ซงเปนโครงการทเอกชนจะไมลงทน เนองจากเปนprojects) ซงเปนโครงการทเอกชนจะไมลงทน เนองจากเปน

โครงการทใชเงนทนจานวนมาก ใหผลตอบแทนตา หรอ

ระยะเวลาคนทนนาน ระยะเวลาคนทนนาน

• เพอพยงเสถยรภาพของระบบเศรษฐกจ เชน ในชวงภาวะ

เงนฝด ระดบราคาสนคาโดยทวไปลดลง การผลตและการจางเงนฝด ระดบราคาสนคาโดยทวไปลดลง การผลตและการจาง

งานลดลง รฐบาลกเงนเพอเพมการใชจายของภาครฐบาลให

มากขน มากขน

• เพอใชจายในยามฉกเฉน เชน การประสบภยพบตธรรมชาต

ใ ไ รฐบาลมความจาเปนตองใชเงนอยางเรงดวน ไมสามารถหามา

ไดจากรายรบประเภทอนๆ

เครองมอทมาของหนสาธารณะ


การสรางหน 1. หนจากการกยมภายในประเทศ ไดแก


• การขอกจากธนาคารพาณชยของรฐ เชน ธนาคารออม

สน ธกส. ธนาคารกรงไทย

• การขอกธนาคารแหงประเทศไทย

• การออกเครองมอทางการเงนเพอระดมทนการออกเครองมอทางการเงนเพอระดมทน

• หนระยะสน (ไมเกน 1 ป): ออก “ตวเงนคลง” (Treasury

bill)

• หนระยะกลาง-ยาว (1 ปขนไป): ออก “พนธบตรรฐบาล”

(Government bond)

• เปรยบเสมอนสญญากยมของรฐตอประชาชนผซอ โดย

กาหนดระยะเวลากยม และมลคาทจะไดรบคนในอนาคต

เอาไว เพอชดเชยคาเสยโอกาสของเงน

เครองมอทมาของหนสาธารณะ


การสรางหน 2. หนจากการกยมตางประเทศ

• เมอวงเงนทรฐบาลตองการสงจนไมอาจหาแหลงเงนกสาธารณะ(Public debt)

• เมอวงเงนทรฐบาลตองการสงจนไมอาจหาแหลงเงนก

ภายในประเทศได อาจมการก ยมสถาบนการเงน

ตางประเทศ เชน ธนาคารโลก (World Bank) กองทนตางประเทศ เชน ธนาคารโลก (World Bank), กองทน

การเงนระหวางประเทศ (International Monetary

Fund: IMF) รฐบาลของประเทศตางๆFund: IMF), รฐบาลของประเทศตางๆ

• ขอด:

• หลายสถาบนคดอตราดอกเบยตา เนองจากเปนการ

ชวยเหลอประเทศกาลงพฒนา

• ไมเบยดเบยนการจดสรรทรพยากรในประเทศ

• ไมสงผลกระทบตออตราดอกเบยจนเกนไปไมสงผลกระทบตออตราดอกเบยจนเกนไป

• ขอเสย: กระทบระดบความนาเชอถอของประเทศ

เครองมอผลกระทบของหนสาธารณะ


การสรางหน• จะทาใหเกดการขยายตวทางเศรษฐกจ หากเปนการกเพอ

ลงทน (ยกเวนการกเพอชาระหน)


• อาจเกดการแยงเงนกจากเอกชนได หรอไปลดการบรโภค

ของภาคครวเรอนลง

• ผลกระทบตอปรมาณเงนในระบบ อตราดอกเบย และ

อตราแลกเปลยน

• หากรฐบาลไมสามารถชาระหนได

• ช • อาจตองมการเกบภาษเพมขนเพอชาระคนเงนกและ

ดอกเบย สรางภาระใหแกประชาชนทมรายไดนอย

ป ช ช ไ โ มากกวาประชาชนทมรายไดมาก ภาระหนมแนวโนม

วาจะตกอยกบคนรนถดไป

ใ • อาจขาดความเชอถอในการกเงนจากตางประเทศ

(bail-out) ครงตอไป

หนสาธารณะคงคาง ป 2539-2554

gเฉลเฉลย 70,000 บาทตอคน

หนสาธารณะ (ในประเทศ vs. ตางประเทศ)

ส ใ ส เฉพาะหนของรฐบาลและรฐวสาหกจทมใชสถาบนการเงน

หนสาธารณะตอ GDP ป 2011

นโยบายรฐบาลสามารถใชเครองมอการคลงเพอแกปญหาเศรษฐกจมหภาคได

นโยบาย

การคลง • ปญหาการวางงาน (ตองการกระตนเศรษฐกจ)• ใชนโยบายการคลงแบบขยายตว (Expansionary Fiscal

(Fiscal

policy)

• ใชนโยบายการคลงแบบขยายตว (Expansionary Fiscal Policy)

• ปญหาเงนเฟอ (ตองการชะลอการเตบโตของเศรษฐกจ) policy) ปญหาเงนเฟอ (ตองการชะลอการเตบโตของเศรษฐกจ) • ใชนโยบายการคลงแบบหดตว (ContractionaryFiscal

Policy)y

ประเภทของนโยบายการคลง จาแนกตามลกษณะการทางานของนโยบาย

1. นโยบายการคลงแบบอตโนมต (Non-Discretionary Policy or Built-in Stabilizer)2. นโยบายการคลงแบบตงใจหรอ แบบดลพนจ(Discretionary Policy)Policy)

นโยบายนโยบายการคลงแบบอตโนมต (Automatic หรอ Built-in

Stabilizer)นโยบาย

การคลง

Stabilizer)

• นโยบายการคลงทมกลไกการปรบตวตามสภาวะเศรษฐกจโดยธรรมชาต ไมตองอาศยการตดสนใจจากรฐบาล

(Fiscal

policy)

ธรรมชาต ไมตองอาศยการตดสนใจจากรฐบาล

• ทสาคญม 2 อยาง

1) ระบบโครงสรางอตราภาษแบบกาวหนาpolicy) 1) ระบบโครงสรางอตราภาษแบบกาวหนา

• ดงไมใหระบบเศรษฐกจโตเรวจนเกนไป (นโยบายการคลงแบบหดตว)หดตว)

• T ทเกบจะลด C โดยอตโนมตเมอระบบเศรษฐกจโตขน

2) โ 2) กองทนเงนโอนตางๆของรฐบาล

• ในชวงเศรษฐกจตกตา รายไดประชาชาตลด รฐบาลจะนาเงนในกองทนมาใช จะทาให C เพมขน (นโยบายการคลงแบบในกองทนมาใช จะทาให C เพมขน (นโยบายการคลงแบบขยายตว)

• เมอเศรษฐกจดขนเงนโอนจานวนนกจะถกระงบ แตมการออม• เมอเศรษฐกจดขนเงนโอนจานวนนกจะถกระงบ แตมการออมไวในกองทนตอไป (นโยบายการคลงแบบหดตว)

นโยบายนโยบายการคลงแบบตงใจ (Discretionary Fiscal Policy)

นโยบาย

การคลงไดแก

(Fiscal

policy)

• การเปลยนแปลงอตราภาษ (T)

• การเปลยนแปลงระดบงบประมาณรายจาย (G)policy)


นโยบาย

การคลง1. นโยบายการคลงแบบขยายตว (Expansionary fiscal

policy)(Fiscal

policy)

policy)

• เมอเกดปญหาการวางงาน ตองการกระตนเศรษฐกจ

policy) • รฐบาลใชนโยบายการคลงแบบตงงบประมาณขาดดล

(รายจาย > รายรบ)

• คอ เพมรายจาย (G) และ/หรอ ลดภาษ (T)

1. นโยบายการคลงแบบขยายตว DAE

DAE1

B1. นโยบายการคลงแบบขยายตว

(Expansionary fiscal

policy)

DAE0BDAE1

policy) ADAE0

GDP = C + I + G + (X-M)45° Y

Y1e Y2

eG GDP

ระดบราคาAS

1 2ตลาดผลผลตหรอ T C GDP

BP2

Md ADAD2

AP1

MdReal GDP

AD1

Y1e Y2

e


นโยบาย

การคลง2. นโยบายการคลงแบบหดตว (Contractionary fiscal

policy)(Fiscal

policy)

policy)

• เมอเกดปญหาเงนเฟอ ตองการชะลอการเตบโตของเศรษฐกจ

policy) • รฐบาลใชนโยบายการคลงแบบตงงบประมาณเกนดล

(รายจาย < รายรบ)

• คอ ลดรายจาย (G) และ/หรอ เพมภาษ (T)

2. นโยบายการคลงแบบหดตว DAE

DAE

DAE0

A2. นโยบายการคลงแบบหดตว

(Contractionary fiscal

policy)

DAE1A

policy)B

DAE0

DAE1GDP = C + I + G + (X M)45° Y

Y1eY2

e

1

G GDP

GDP = C + I + G + (X-M)

ระดบราคาAS

ตลาดผลผลตหรอ T C GDP

AP1

AD1AD

BP2

Real GDP1AD2

Y1eY2

e

นโยบายนโยบายกงการคลง (Quasi-Fiscal Policy)

นโยบาย

การคลง• กจกรรมทอาจดาเนนการโดยรฐบาลหรอหนวยงานทไม

สงกดรฐบาลโดยตรงเชน รฐวสาหกจ หรอธนาคารกลาง(Fiscal

policy)

สงกดรฐบาลโดยตรงเชน รฐวสาหกจ หรอธนาคารกลาง

ของประเทศ หรอแมแตกองทนตางๆ ทมการจดการ

ป policy) การเงนนอกเหนอจากระบบงบประมาณของรฐบาล

• มวตถประสงค เชน เพอสนองรบกจกรรมกระตนเศรษฐกจ ฐ

ของรฐบาล


นโยบาย

การคลง• ตวอยาง

• โ ป โ(Fiscal

policy)

• โครงการบานเอออาทร เพอประชาชนกซอบาน โดย

ธนาคารออมสนและธนาคารอาคารสงเคราะห (ธอส.)policy) • กองทนรวมวายภกษ 1

• โครงการสนเชอสาหรบกจการ SMEs โดยธนาคาร• โครงการสนเชอสาหรบกจการ SMEs โดยธนาคาร

พฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม

• โครงการธนาคารประชาชน โดยธนาคารออมสน

• โครงการจาหนายสลากพเศษเลขทาย 2 และ 3 ตว โครงการจาหนายสลากพเศษเลขทาย 2 และ 3 ตว

โดยสานกงานสลากกนแบงฯ


นโยบาย

การคลงขอด

• เปดโอกาสใหรฐบาลมความยดหยนในการดาเนนนโยบาย(Fiscal

policy)

เปดโอกาสใหรฐบาลมความยดหยนในการดาเนนนโยบายการคลง โดยเฉพาะในชวงทรฐบาลมขอจากดในการสรางรายไดจากภาษpolicy) รายไดจากภาษ

• สามารถกาหนดกลมเปาหมายทตองการอดหนนไดชดเจน

ขอเสย

• เนองจากจะไมผานกระบวนการงบประมาณ และไมผานการพจารณาจากรฐสภา ทาใหขดกบหลกการเรองความโปรงใสทางการคลง

• อาจสร างภาระทางการคลงผ านการเพมของหนไดสาธารณะสาธารณะ

บทที่ 9...

Documents