92استانداردحسابرسی شماره

اجرای روشهای توافقی رسیدگی به اطالعات مالی

مقدمه

در اجرای روشهای توافقی ، حسابرس تنها یافته های عینی بر مبنای روشهای •توافقی

شود. را گزارش می کند و هیچ اطمینانی اظهار نمیاستفاده کنندگان از گزارش، باید رسیدگیها و یافته های گزارش شده توسط •

حسابرس

7 ارزیابی و برمبنای آن، نتیجه گیری کنند. را راسا7 به اشخاصی داده می• شود که در مورد اجرای گزارش یافته های عینی منحصرا

روشهای

مزبور توافق کرده اند؛ زیرا، اشخاص دیگر ممکن است به دلیل عدم آگاهی از دالیل

انتخاب روشهای توافقی، نتایج نادرستی از آن گزارش بگیرند.

تعریف

گزارش یافته های عینی اجرای روشهای توافقی.•ناشی از اجرای روشهای

با ماهیت حسابرسی است که مورد توافق حسابرس، واحد مورد رسیدگی و یا

هر شخص ثالث ذیربطی قرار گرفته است.گزارش یافته های عینی، تنها در اختیار کسانی قرار می •

گیردکه در مورد روشهای مزبور توافق کرده اند.

خالصه استاندارد اجرای روشهای توافقی

حسابرس می تواند درخواست اجرای روشهای توافقی رسیدگی به اطالعات • استانداردهای حسابرسی بپذیرد، اگر:92مالی یا غیر مالی را طبق بخش

الف. حسابرس مستقل باشد. ب. حسابرس و اشخاص مورد نظر، در مورد شرایط کار و اجرای روشهای

رسیدگی توافق نمایند. پ. حسابرس به طور مستقیم یا غیر مستقیم، نظر مساعد اشخاص مربوط

مبنی بر توافق آنان در مورد روشها را، دریافت نماید.

ت. انتظار می رود اجرای رسیدگیها منجر به یافته های منطقی منسجمی گردد. )روشها بیش از

اندازه ذهنی نیست.( ث. انتظار می رود شواهد مرتبط با اجرای روشهای رسیدگی به اطالعات مالی

و غیر مالی، مبنایی را برای بیان یافته ها در گزارش حسابرس فراهم نماید.

7 به اشخاص ثالث محدود شود. ج. توزیع گزارش، منحصرا

اصول کلی اجرای روشهای توافقی

ای را رعایت کند. حسابرس باید آیین رفتار حرفه•

92حسابرس باید روشهای توافقی را بر اساس بخش •استانداردهای حسابرسی

و شرایط مندرج در قرارداد اجرا کند.

ای در اجرای روشهای توافقی اصول آیین رفتار حرفه

ای حاکم بر اجرای روشهای توافقی اصول آیین رفتار حرفه•به شرح زیر است:

الف. استقالل ب. درستکاری

پ. بیطرفیای ت. صالحیت و مراقبت حرفه

ث. رازداریای ج. رفتار حرفه

ای مربوط چ. اصول و ضوابط حرفه

نکات اساسی قرارداد

حسابرس باید اطمینان یابد که واحد مورد •رسیدگی و همچنین، هر شخص ثالث ذیربطی که

گزارش یافته های عینی را دریافت می کند شناخت روشنی از روشهای توافقی و شرایط

قرارداد دارد.

برنامه ریزی

حسابرس باید اجرای روشهای توافقی را چنان •برنامه ریزی کند که از اعمال اثربخش آن

اطمینان یابد.

مستندسازی

حسابرس باید موضوعاتی را که در فراهم کردن •شواهد الزم برای پشتیبانی از گزارش یافته های عینی

92و شواهد مربوط به انجام شدن کار، طبق بخش استانداردهای حسابرسی و شرایط قرارداد با اهمیت

است، مستند کند.

روشهای رسیدگی و کسب شواهد

حسابرس باید روشهای توافقی رسیدگی را اجرا •و از شواهد کسب شده، به عنوان مبنای گزارش

یافته های عینی استفاده کند.

گزارشگری

گزارش یافته های عینی باید موارد زیر را دربرگیرد:•

•• عنوان حسابرس مستقل.

7 شخصی که حسابرس را برای •• مخاطب گزارش – معموالاجرای روشهای توافقی

دعوت به کار کرده است.

•• مشخص کردن اطالعات مالی یا اطالعات غیر مالی که روشهای توافقی در باره

آنها اجرا شده است.

•• تصریح اینکه روشهای اجرا شده، همان روشهای توافق شده با مخاطب گزارش

است.

•• تصریح اینکه کار، طبق استاندارد حسابرسی مربوط ) اجرای روشهای توافقی

رسیدگی به اطالعات مالی( انجام شده است.

•• هدف از رسیدگی.

•• فهرست روشهای رسیدگی اجرا شده.

گزارشگری

•• توصیف یافته های عینی، شامل جزئیات هر گونه ایراد یا اشتباه کشف شده.•• تصریح اینکه روشهای رسیدگی اجرا شده، حسابرسی یا بررسی اجمالی

نیست وشود. بنابراین، اطمینانی نیز ارائه نمی

•• بیان اینکه اگرحسابرس روشهای اضافی )یعنی حسابرسی یا بررسی اجمالی ( را

اجرا می کرد ، ممکن بود موارد دیگری کشف می شد که گزارش آنها ضرورت

می یافت.7 به اشخاصی داده شود که درمورد اجرای •• تصریح اینکه گزارش باید منحصرا

روشهای رسیدگی توافق کرده اند.

•• در صورت لزوم ، بیان این موضوع که گزارش،تنها به عناصر،حسابها، اقالم اطالعات

مالی و غیر مالی مشخص شده، مربوط است و صورتهای مالی واحد مورد رسیدگی

را به عنوان یک مجموعه دربرنمی گیرد.•• تاریخ گزارش.

•• نشانی حسابرس.•• امضای حسابرس.

موضوعاتی که باید مورد توافق قرار گیرد

در ارتباط با موضوعات زیر باید تفاهم آشکاری میان حسابرس، واحد مورد •رسیدگی

و اشخاص ثالث دریافت کننده گزارش وجود داشته باشد:الف. نوع وماهیت کار)شامل تصریح این واقعیت که اجرای روشهای

توافقی،حسابرسیشود و بنابر این هیچ اطمینانی نیز اظهار نخواهد یا بررسی اجمالی محسوب نمی

شد.( ب. هدف مشخص شده برای انجام کار.

پ. مشخص کردن هر گونه اطالعات مالی یا غیر مالی که روشهای توافقی درباره آن اجرا خواهد شد.

ت. ماهیت، زمان بندی اجرا و حدود روشهای رسیدگی مورد نظر که باید اجرا شود. ث. شکل مورد انتظار برای گزارش یافته های عینی.

ج. هر گونه محدودیت در توزیع گزارش یافته های عینی.• در صورتی که محدودیت در توزیع گزارش با الزامات قانونی مغایر باشد،

حسابرس نباید کار را بپذیرد.

قرارداد

موضوعاتی که می تواند در مستندسازی شرایط اصلی قرارداد اجرای •روشهای توافقی کاربرد داشته باشد، شامل موارد زیر است:

الف. فهرست روشهای رسیدگی توافق شده.

ب. تصریح این که گزارش یافته های عینی، تنها باید بین اشخاصی توزیع شود که

در مورد روشهای مزبور تواقق کرده اند.

• حسابرس به عنوان راهکاری مناسب ممکن است نمونه ای از گزارش یافته های عینی

را که ارائه خواهد کرد، نیز به قرارداد پیوست کند.

نمونه قرارداد اجرای روشهای توافقی

قرارداد اجرای روشهای توافقی رسیدگی به اطالعات مالی

عطف به درخواست . . . )نام درخواست کننده( . . . از این . . . )حسابرس( . . . برای اجرای روشهای توافقی، در باره . . .)موضوع

مورد رسیدگی( . . .که مورد پذیرش این . . . )حسابرس( . . . قرار گرفته است، این قرارداد بین . . . و . . .که از این پس به ترتیب

”حسابرس“ و ”واحد مورد رسیدگی/ واحد درخواست کننده“ نامیده می شوند با شرایط زیر منعقد می گردد.موضوع قرارداد

. اجرای روشهای توافقی وگزارش یافته های عینی حاصل از اجرای آنها با هدف . . . )برای مثال، ارائه به مراجع 1ذیصالح( . . .

شود. تبصره: این روشها تنها برای کمک در رسیدن به هدف مزبور اجرا میتعهدات حسابرس

. اجرای روشهای توافقی به شرح زیر، بر اساس استاندارد حسابرسی ”اجرای روشهای توافقی رسیدگی به اطالعات 2مالی“ :

)توصیف نوع و ماهیت، زمان بندی اجرا و حدود روشهایی که باید اجرا شود، شامل اشاره روشن به مدارک و مستنداتی

7 باید مورد رسیدگی قرار گیرد، افرادی که باید با آنان تماس گرفته شود و اشخاصی که باید از آنان تاییدیه که مشخصا دریافت گردد(.

باال، به منزله حسابرسی یا بررسی اجمالی نیست و بنابراین، هیچ اطمینانی نیز 2. اجرای روشهای یاد شده در بند 3اظهار

نخواهد شد. شود و صورتهای مالی شرکت را قرارداد مربوط می1. گزارش یافته های عینی، تنها به رسیدگیهای مندرج در بند 4

به عنوان یک مجموعه واحد دربرنمی گیرد.

سربرگ موسسه حسابرسی )حاوی نشانی(

نمونه قرارداد اجرای روشهای توافقی

تعهدات واحد مورد رسیدگی

. ارائه کلیه اطالعات ، اسناد، مدارک و دفاتر )دستی و یا کامپیوتری( مورد نیاز برای اجرای روشهای توافقی.5 باال، و توزیع گزارش 1. عدم استفاده از گزارش )یافته های عینی( برای مقاصدی غیر از هدف یاد شده در بند 6

7 مزبور، منحصرا بین اشخاصی که در مورد روشهای باال توافق کرده اند.

. تامین محل کار، امکانات و تسهیالت مناسب و همچنین، همکاری کارکنان واحد مورد رسیدگی در تهیه و ارائه 7صورت ریز و

جداول تفصیلی مورد نیاز برای انجام هر چه بهتر موضوع قرارداد.. پرداخت به موقع صورتحسابهای حق الزحمه.8

حق الزحمه

. مبنای تعیین حق الزحمه، مدت کارکرد حسابرسان مامور انجام کار است که متناسب با پیشرفت کار، صورتحساب 9شود. می

حق الزحمه ساعتی هریک از حسابرسان بر حسب تجربه و مهارت و در نتیجه ، میزان مسئولیتی که به عهده دارند، متفاوت

است. طبق بررسیهای به عمل آمده، حق الزحمه، شامل حق الزحمه ساعات کار مستقیم، سایر هزینه های مستقیم )از قبیل

هزینه های فوق العاده ماموریت خارج از مرکز و ایاب و ذهاب( و سربار قابل تخصیص ، در مجموع به میزان . . . ریال برآورد

شود. می

نمونه قرارداد اجرای روشهای توافقی

سایر موارد

. این قرارداد از تاریخ مبادله تا . . . اعتبار دارد.10. هرگونه اختالف طرفین قرارداد در اجرای مفاد آن ، از طریق هیاتی سه نفره متشکل از نماینده 11

واحد مورد رسیدگی/واحد درخواست کننده، نماینده حسابرس و یک شخص مورد قبول دو طرف، حل و فصل خواهد شد.

نسخه که هر دو نسخه در حکم واحد است، تنظیم و 2 ماده و یک تبصره و در 12. این قرارداد در 12در تاریخ . . . به امضای

طرفین قرارداد رسیده است.

حسابرسواحد مورد رسیدگی/ واحد درخواست کننده

اطالعاتی که روشهای توافقی رسیدگی، درمورد آنها کاربرد دارد

استانداردهای حسابرسی بر اطالعات 92اگرچه تاکید بخش •مالی است ، اما می تواند برای رسیدگی به اطالعات غیر مالی

نیز سودمند واقع شود، مشروط به آن که حسابرس از موضوع و معیارهای منطقی برای سنجش یافته های خود، شناخت کافی

داشته باشد.

نمونه گزارش اجرای روشهای توافقی

گزارش یافته های عینیبه: . . . )اشخاصی که حسابرس را دعوت به کار کرده اند( . . .

مهرماه 30این موسسه روشهای توافق شده زیر را در مورد حسابهای پرداختنی شرکت نمونه درتاریخ xx13به شرح صورت ریز ،

پیوست، اجرا کرده است. روشهای زیر که بر اساس استانداردهای حسابرسی ”اجرای روشهای توافقی رسیدگی به اطالعات مالی“ انجام شده، تنها به منظور کمک به شما در ارزیابی اعتبار

حسابهای پرداختنی صورت گرفته است. تهیه شده توسط شرکت نمونه، دریافت، درستی xx13مهر 30. تراز حسابهای پرداختنی درتاریخ 1

جمعهای آن آزمون و مانده آن با حساب مربوط در دفتر کل ، مطابقت شد.

، به شرح xx13 مهر 30. فهرست تامین کنندگان عمده مواد و کاال و مبالغ بستانکاری آنان در تاریخ 2پیوست، با اسامی و مبالغ

مندرج در تراز حسابهای پرداختنی مقایسه شد. دریافت یا از xx13 مهر 30. صورت وضعیت مربوط به تامین کنندگان عمده مواد و کاال به تاریخ 3

تامین کنندگان مزبوردرخواست شد مانده طلب خود را در تاریخ یاد شده ، تایید کنند.

سربرگ موسسه حسابرسی )حاوی نشانی(

نمونه گزارش اجرای روشهای توافقی

باال مقایسه شد. برای اقالمی که مغایرت2. صورت وضعیتها یا تاییدیه های مزبور با مبالغ مندرج در فهرست موضوع بند 4 داشت، از شرکت نمونه صورت تطبیق دریافت شد. صورتحسابها، برگه های بستانکار و چکهای در راه با مبالغ بیش

از . . . . ریال مندرج در صورتهای تطبیق، شناسایی و فهرست شد. دریافت این صورتحسابها و برگه های بستانکار پس از تاریخ

30 و تحویل چکهای در راه مزبور پس از آن تاریخ، مشخص و رسیدگی، و ا ز ضرورت درج آنها در صورتهای تطبیق xx13 مهر

ا طمینان حاصل شد.شود: یافته های این موسسه به شرح زیر اعالم می

، جمعهای تراز، درست بود و مانده آن با دفتر کل مطابقت داشت.1 الف. در مورد بند ، مبالغ مورد مقایسه مطابقت داشت.2 ب. در مورد بند موجود بود.xx13 مهر 30، صورت وضعیت کلیه تامین کنندگان عمده مواد و کاال در تاریخ 3 پ. در مورد بند ، مبالغ موضوع این بند مطابقت داشت یا برای مبالغ مورد اختالف، شرکت نمونه، صورتهای تطبیق 4 ت. در مورد بند

تهیه کرده بود که در آن برگه های بستانکار، صورتحسابها و چکهای در راه با مبالغ بیش از . . . ريال ، به استثنای موارد

زیر، به گونه ای مناسب منظور شده بود:

)مشخص کردن موارد استثنا(

از آنجا که روشهای رسیدگی باال، حسابرسی یا بررسی اجمالی نیست، این موسسه نیز اطمینانی درباره حسابهای پرداختنی به تاریخ

اظهار نمیکند.xx13 مهر 30 چنانچه این موسسه روشهای رسیدگی بیشتری را اجرا می کرد یا حسابرسی یا بررسی اجمالی منطبق با استانداردهای

7 با موارد دیگری برخورد می کرد که گزارش آنها ضرورت می یافت. حسابرسی را انجام می داد، احتماال

نمونه گزارش اجرای روشهای توافقی

7 برای دستیابی به هدف مندرج در ابتدای گزارش و به منظور اطالع شما این گزارش منحصراتهیه شده است و نباید برای هدف

دیگر یا ارائه به سایرین استفاده شود. این گزارش، تنها به حسابها و اقالم مشخص شده در باال شود و صورتهای مالی مربوط می

شرکت را به عنوان یک مجموعه واحد، دربرنمی گیرد.

موسسه حسابرسی . . .

تاریخ: