Зураг төсөл 9

11

ÇÓÐÀÃ ÒªÑªË-9ÇÓÐÀÃ ÒªÑªË-9

¯íäñýí ä¿ðýì, ñòàíäàðò¯íäñýí ä¿ðýì, ñòàíäàðò

Ãåîìåòð Ãåîìåòð áàéãóóëàëòáàéãóóëàëòÏðîåêö áóóëãàõ çàð÷èì, ïðîåêöèéí Ïðîåêö áóóëãàõ çàð÷èì, ïðîåêöèéí àðãóóäàðãóóäÒýãø ºíöãèéí ïðîåêöÒýãø ºíöãèéí ïðîåêö

Àêñîíîìåòð ïðîåêöÀêñîíîìåòð ïðîåêö

22

ÇÓÐÀÃ ÒªÑªË - 8

Çóðãèéí äýâñãýðòèéí õýìæýý

Çóðãèéí äýâñãýðòèéã àæèëä áýëòãýõÇóðààñíû òºðºë, õýðýãëýýÌàñøòàá

Çóðàã äýýð õýìæýý òàâèõ

33

Çóðãèéí äýâñãýðòÇóðãèéí äýâñãýðò((öààñöààñ))-èéí õýìæýý-èéí õýìæýý

841x118841x11899594x84594x84

11

420x59420x5944297x42297x42

00

210210x297x297Öààñíû Öààñíû òàëóóäûí òàëóóäûí õýìæýýõýìæýý

À0À0À1À1À2À2À3À3À4À4ÄýâñãýðòèÄýâñãýðòèéí éí

òýìäýãëýãýòýìäýãëýãýýý

11891189

841

841

594x841594x841

420x594420x594

420x594420x594

210210x297x297À4À4

À3À3

À2À2

À1À1

44

Çóðãèéí äýâñãýðòèéã àæèëä áýëòãýõ

Õ¿ðýý

Õ¿ñíýãò

25 30 15

8 7

7

20 20145

Òîäîðõîéëîëòûí õ¿ñíýãòèéí õýìæýý

55

Çóðààñíû òºðºë, õýðýãëýý

Çóðààñíû Çóðààñíû ºðãºíèé õýìæýýºðãºíèé õýìæýý

ÇóðààñÇóðààñÇîðèóëàëòÇîðèóëàëòÇóðààñíû Çóðààñíû

íýðíýð

SS\\33Òýãø õýìèéí áîëîí Òýãø õýìèéí áîëîí òîéðîã, íóìûí òýíõëýãòîéðîã, íóìûí òýíõëýã

Öýãòýé Öýãòýé òàñàðõàé òàñàðõàé

çóðààñçóðààñ

SS\\22Í¿äýíä ¿çýãäýõã¿é èðìýã, Í¿äýíä ¿çýãäýõã¿é èðìýã, õºâººã çóðíà.õºâººã çóðíà.

Òàñàðõàé Òàñàðõàé çóðààñçóðààñ

SS\\33Áàéãóóëàëò áîëîí Áàéãóóëàëò áîëîí õýìæýýíèé áà õÿçãààðûí õýìæýýíèé áà õÿçãààðûí


¯ðãýëæèëñýí ¯ðãýëæèëñýí íàðèéí íàðèéí çóðààñçóðààñ

S=0,6…1,5S=0,6…1,5Èë õàðàãäàæ áàéãàà Èë õàðàãäàæ áàéãàà èðìýã, õºâºº, õÿçãààðûã èðìýã, õºâºº, õÿçãààðûã

òîäðóóëàõòîäðóóëàõ

¯íäñýí ¯íäñýí ºðãºí ºðãºí


66

Ìàñøòàá

Áèåò ç¿éëñèéí áîäèò õýìæýýã ò¿¿íèé çóðãèéí

õýìæýýòýé õàðüöóóëñàí õàðüöààã ìàñøòàá ãýíý.

M1:1

M2:1

80

40

20

80

40

20

M1:2

80

40

20

77

Çóðàã äýýð õýìæýý òàâèõ

Çóðàã äýýð õýìæýý òàâèõ äàðààëàë:

1. Õýìæýý òàâèõ òàëóóäààñ õÿçãààðûí çóðààñòàòíà.

2. Õýìæýý òàâèõ òàëòàéãàà ïàðàëëåëü, ò¿¿íýýñ 6- 10ìì çàéòàé õýìæýýíèé çóðààñ

òàòíà.Õýìæýýíèé çóðààñíû õî¸ð òºãñãºëä ñóì õèéíý.

3. Õýìæýýíèé òîîã õýìæýýíèé õýâòýý çóðààñíû äýýä òàëä,

áîñîî çóðààñíû ç¿¿í òàëä òàâèíà.

88


Õýð÷ìèéã òýíö¿¿ õýñýãò õóâààõªíöãèéã òýíö¿¿ õýñýãò õóâààõ

Òîéðãèéã òýíö¿¿ õýñýãò õóâàààõÄºëãººí õîëáîëò

99

Õýð÷ìèéã òýíö¿¿ õýñýãò õóâààõÕýð÷ìèéã òýíö¿¿ õýñýãò õóâààõ

A

1

2

3

4

5

Õýð÷ìèéã ñîíäãîé òîîòîé òýíö¿¿ õýñýãò õóâààõ

A B

Õýð÷ìèéã òýãø òîîòîé

òýíö¿¿ õýñýãò õóâààõ

r

r0

B

1010

ªíöãèéã òýíö¿¿ õýñýãò õóâààõ

0

R

r

r

1

2

A

ªíöãèéã òýíö¿¿ õýñýãò õóâààõ

1111

A

B

C

D

1 2

3 4

1

3

5

7

8

42

6

8 òýíö¿¿ õýñýã

ò õóâààõ


ò õóâààõ

0 0

Òîéðãèéã òýíö¿¿ õýñýãò õóâààõ

1212

0

A

0

A

B

2

3

1


ò õóâààõ


ò õóâààõ

1

2

3

4

5

6


1313

0

A

B


ò õóâààõ

Ñ D

12 1

4

6

8

10 2

3

57

9

11


1414

A

B

C

1

2

34

5

D

5/17/1

A

B

C

1

5 4

3

7 2

6

5 òýíö¿¿ õýñýãò

õóâààõ


ò õóâààõ


0

1515

Òîéðîã òýíö¿¿ õýñýãò õóâààõ áàéãóóëàëòààð çóðàõ Òîéðîã òýíö¿¿ õýñýãò õóâààõ áàéãóóëàëòààð çóðàõ äàðààëàëäàðààëàë

1

2 3

4

5

6

(6 (6 õýñýãò õóâààõõýñýãò õóâààõ))

1616

R

R

0

90°A

Äºëãººí õîëáîëòÄºëãººí õîëáîëò Òîéðîãò ø¿ðãýã÷ øóëóóí

Äºëãººí õîëáîëò áàéãóóëàõäàà õîëáîëòûí ýëåìåíò áîëîõ

-Õîëáîõ íóìûí òºâ, - Õîëáîëòûí öýã-Õîëáîõ íóìûí òºâ, - Õîëáîëòûí öýã çýðãèéã òîäîðõîéëîõ øààðäëàãàòàé

Òîéðîã øóëóóíûã ø¿ðãýõýä ¿¿ñýõ À öýãèéã òîéðãèéí òºâ(0)-òýé õîëáîæ ò¿¿íä ïåðïåíäèêóëÿð øóëóóí òàòíà

1717

Äºëãººí õîëáîëòÄºëãººí õîëáîëò Ø¿ðãýëöñýí 2 òîéðãèéã õîëáîõ

R

R+R1

0

R1

01

A

• R ðàäèóñòàé òîéðîã òàòíà.

• Òîéðãèéí òºâ¿¿äèéã õîëáîñîí øóëóóí äýýð õîëáîëòûí öýã ¿¿ñíý.

• R ðàäèóñ äýýð 2-äàõ òîéðãèéí ðàäèóñûã íýìñýíòýé òýíö¿¿ (R+R1) ðàäèóñààð Î òºâººñ íóì òàòíà. Òýð íóì äýýð R1 ðàäèóñòàé òîéðãèéí òºâ áàéðëàíà.

1818

R

R1

0

B

A

Äºëãººí õîëáîëòÄºëãººí õîëáîëò Ïàðàëëåëü øóëóóíóóäûã õîëáîõ

• Ïàðàëëåëü øóëóóíóóäûí òºãñãºëä ïåðïåíäèêóëÿð øóëóóí òàòíà.

• Õîëáîëòûí öýã¿¿äýýñ èæèë ðàäèóñòàé íóì çóðíà. Îãòëîëöîëä ¿¿ñýõ öýã íü ïåðïåíäèêóëÿð òàòñàí øóëóóíû äóíäàæ öýã áóþó õîëáîëòûí òºâ ¿¿ñíý.

• Î òºâ öýãýýñ õîëáîëòûí öýã¿¿äèéã õîëáîæ äºëãººí õîëáîëò áàéãóóëíà.

1919

R

R1

R1

R1

0

R+R

1

01

Äºëãººí õîëáîëòÄºëãººí õîëáîëò Òîéðîã øóëóóíûã õîëáîõ

• ªãºãäñºí øóëóóíààñ R1 çàéòàé ïàðàëëåëü øóëóóí òàòíà.

• ªãñºí òîéðãèéí òºâººñ R+R1 ðàäèóñòàé íóì òàòàõàä ïàðàëëåëü òàòñàí øóëóóíòàé îãòëîëöîí õîëáîëòûí òºâ ¿¿ñíý.

• Òîéðãèéí òºâèéã õîëáîëòûí òºâòýé øóëóóíààð õîëáîõîä áîëîí õîëáîëòûí òºâººñ ºãñºí øóëóóíä ïåðïåíäèêóëÿð òàòàõàä õîëáîëòûí öýã¿¿ä ¿¿ñíý.

• Õîëáîëòûí òºâººñ R1 ðàäèóñòàé íóìààð õîëáîëòûí öýã¿¿äèéã õîëáîíî.

A

B

2020

R

R

R0

Äºëãººí õîëáîëòÄºëãººí õîëáîëò Îãòëîëöñîí øóëóóíûã õîëáîõ

• Îãòëîëöñîí øóëóóíààñ R çàéòàé ïàðàëëåëü øóëóóí òàòíà.

A

B

• Õîëáîëòûí òºâ öýãýýñ R ðàäèóñòàé íóì òàòíà.

• Õîëáîëòûí òºâ öýãýýñ äºëãººí õîëáîõ øóëóóíä ïåðïåíäèêóëÿð øóëóóí òàòíà. Ýíäýýñ õîëáîëòûí öýã¿¿ä ¿¿ñíý.

• Øóëóóíóóäûí îãòëîëöîëä õîëáîëòûí òºâ öýã ¿¿ñíý.

2121

R+R

1

R1

R20102

R0

A B

R+R2

2323

Ï

Ïðîåêö áóóëãàõ çàð÷èìÏðîåêö áóóëãàõ çàð÷èì

Ïðîåêöûí õàâòãàé

ÁèåòS

Ïðîåêöûí

òºâ öýã

Ïðîåêö

Ïðîåêöûí

øóëóóí

2424

S

Ï

Ïðîåêöûí

òºâ öýã

Ïðîåêöûí õàâòãàé

Ïðîåêö

Áèåò

Ïðîåêöûí

øóëóóí


2525

S

Ï Äýëãýö

Áèåò

Ãýðýë

Ãýðëèéí òóÿà

Ñ¿¿äýð


2626

S

Ï Ïðîåêöûí õàâòãàé

Áèåò

Ïðîåêöûí

òºâ öýãÏðîåêöûí

øóëóóí

Ïðîåêö


2727

Ïðîåêö

2828


2929

Òýãø ºíöºãò ïàðàëëåëü ïðîåêöèéí àðãàÒýãø ºíöºãò ïàðàëëåëü ïðîåêöèéí àðãà

ÏÏðîåêöèéí õàâòãàé

Áèåòèéí ïðîåêö

Áèåò

Ïðîåêöèéí òóÿà

3030

W

y

H

y

Òýãø ºíöãèéí ïðîåêöÒýãø ºíöãèéí ïðîåêö

V

W

H

x

y

z

Ïðîåêöèéíí¿¿ðíèé

õàâòãàé

Ïðîåêöèéí õàæóóãèéí

õàâòãàé

Ïðîåêöèéíõýâòýý

õàâòãàé

3131

H

V W

x

y

y

z

Í¿¿ðíèé ïðîåêö

Õàæóóãèéí

ïðîåêö

Äýýðýýñ

õàðñàí ïðîåêö

Òýãø ºíöãèéí ïðîåêöÒýãø ºíöãèéí ïðîåêö

3232


3333


Z

xy

Z

xy

Ï

Îðîí çàéä áàéãàà áèåòèéã õàðèëöàí ïåðïåíäèêóëÿð 3 òýíõëýãèéí (x,y,z) õàìò õîîðîíäîî ïàðàëëåëü òóÿàíû òóñëàìæòàéãààð íýã õàâòãàéä 3 õýìæèãäýõ¿¿íòýéãýýð ä¿ðñëýõ àðãûã ÀÊÑÎÍÎÌÅÒÐ ÏÐÎÅÊÖ-ûí

àðãà ãýíý.

3434

ÄèìåòðÄèìåòð

z

x

y

900

900

450

z

x

y

1

1

0.50.5


3535

z

x y

ÈçîìåòðÈçîìåòð

z

x y

120

0

1200

1

1 1


3636

Àêñîíîìåòð ïðîåêö çóðàõ àðãà÷ëàëÀêñîíîìåòð ïðîåêö çóðàõ àðãà÷ëàë

z

x

y

z

xy

3737

10

102 3 2

1 11

Äàäëàãà àæèë:Äàäëàãà àæèë: ÄààìÄààì

Зураг төсөл 9

Documents