台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

52
1 台台“台 (á)” 台台台台台 梁梁梁 E-mail: [email protected]

Upload: jatin

Post on 19-Mar-2016

69 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音. 梁淑慧 E-mail: [email protected]. 本單元課程大綱. 第一節 : 台語的聲調複習 第二節 : “仔 ( á ) ” 前再變調的規則掌握 第三節 : “仔 ( á ) ” 的 跨音節子音濁化 現象 結論. 第一節 : 台語的聲調複習 本調 一般變調規則 第二節 第三節 結論. 台語本調表. 台語本調練習 ( 一 ). 台語本調練習 ( 二 ). 聲調的口訣(一). 聲調的口訣(二). 台語變調規則連鎖圖. T詞典調   t變調. - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

1

台語“仔 (á)” 字詞的語音梁淑慧

E-mail: [email protected]

Page 2: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

2

本單元課程大綱•第一節:台語的聲調複習•第二節:“仔 (á)” 前再變調的規則掌握•第三節:“仔 (á)” 的跨音節子音濁化現象•結論

Page 3: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

3

• 第一節: 台語的聲調複習– 本調– 一般變調規則

• 第二節• 第三節• 結論

Page 4: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

4

台語本調表平 上 去 入

陰 陰平第一聲a

上第二聲á

陰去第三聲à

陰入第四聲ah

陽 陽平第五聲â

陽去第七聲ä

陽入第八聲ãh

Page 5: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

5

台語本調練習 ( 一 )

調名 1 2 3 4 5 6=2 7 8調值 55 53 21 2 13 53 33 5 調值高低例一 to

ngtóng

tòng

tok tông

tóng

töng

tõk

例二 kun

kún kùn kut kûn kún kün kýt

例三 kim kím kìm kip kîm kím k„m k…p

Page 6: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

6

台語本調練習 ( 二 )

調名 1 2 3 4 5 6=2 7 8調值 55 53 21 2 13 53 33 5 調值高低例四 si sí sì sih sî sí s„ s…h 例五 un ún ùn ut ûn ún ün ýt例六 teng té

ngtèng

tek têng

téng

tëng

tçk

Page 7: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

7

聲調的口訣(一)1 2 3 4 5 6=2 7 8

san té khò. khoah

lâng é ph„

n t…t

Page 8: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

8

聲調的口訣(二)

1 2 3 4 5 6=2 7 8

sai hó. pà pih kâu káu chhiün lõk

Page 9: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

9

台語變調規則連鎖圖 1 7, 8(-h) 8(-p,-t,-k)

5

2 3, 4(-h) 4(-p,-t,-k)

台南

台北

T詞典調   t變調san-khò.

ph„n-chúi

khò.-toà

té-té

lâng-kheh

chiõh-thâu

khoah-khoah

kut-thâu

t…t-

t…t

Page 10: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

10

tin → tin - tin﹝tin > 7- tin﹞ sio → sio-sio﹝sio > 7-sio﹞

1→7

1 7

2 3 一般變調規則(一)

Page 11: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

11

n¡g → n¡g-n¡g n¡g﹝ >1-n¡g﹞ té → té-té té﹝ > 1 - té﹞

2→1

1 7

2 3 一般變調規則(二)

Page 12: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

12

chhàu →chhàu-

chhàu chhàu﹝ > 2-chhàu﹞

thiàn → thiàn- thiàn thià﹝ n> 2- thiàn﹞

3→2

1 7

2 3 一般變調規則(三)

Page 13: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

13

bah → bah-bah bah﹝ > 2 - bah﹞

khoah → khoah-khoah khoah﹝ >2-khoah﹞

4(-h)→2

1 7, 8(-h)

2 3, 4(-h)

一般變調規則(四)

Page 14: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

14

sip → sip-sip sip﹝

> 8-sip﹞ chiok → chiok-chiok

﹝chiok > 8-chiok﹞

4(-p,-t,-k) →8

8(-p,-t,-k)

4(-p,-t,-k)

一般變調規則(五)

Page 15: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

15

5→7( 台南 ), 3( 台北 )1         7 台南   5

    台北2        3

一般變調規則(六)

Page 16: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

16

t£g → t£g-t£g t£g﹝ > 7-t£g﹞âng → âng-âng âng﹝ >7-âng﹞

5→7( 台南 )

1         7 台南   5

    2         3

Page 17: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

17

t£g → t£g-t£g t£g﹝ > 3-t£g﹞âng → âng-âng âng﹝ >3-âng﹞

5→3( 台北 )

1         7    5

    台北2        

3

Page 18: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

18

täng → täng-täng täng﹝ >3-täng﹞

bän → bän-bän   ﹝ bän >3-bän﹞

7→3

1 7

2 3 一般變調規則(七)

Page 19: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

19

pçh → pçh-pçh pçh﹝ >3-pçh﹞

oãh → oãh- oãh oãh﹝ >3-oãh﹞

8(-h)→3

1 7, 8(-h)

2 3, 4(-h) 一般變調規則(八)

Page 20: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

20

kýt → kýt-kýt kýt﹝ >4-kýt﹞ t…t → t…t-t…t  ﹝ t…t >4- t…

t﹞

8(-p,-t,-k) →4

8(-p,-t,-k)

4(-p,-t,-k) 一般變調規則(九)

Page 21: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

21

台語變調規則連鎖圖 1 7, 8(-h) 8(-p,-t,-k)

5

2 3, 4(-h) 4(-p,-t,-k)

台南

台北

T詞典調   t變調

變調了後的 4 kap 8 差別 khah 大, khah 好分別。

Page 22: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

22

• 第一節• 第二節:“仔 (á)” 前再變調的規則掌握• 第三節• 結論

Page 23: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

23

“仔” 字是高降調, kap頭前的音節接倚真近。若頭前的音節變調了後是降調抑是低調,就需要 koh 再變做平調, khah 好連接。

“仔 (á)”前再變調規則

調名 1 2 3 4 5 7 8本調調值一般變調

-h

-h

á 前再變調

Page 24: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

24

Toh-téng ch…t-ki to-á,ch…t-liãp thô-á, giãh to-á chhiat thô-á,

˜-thang chhiat-tiõh toh-á.

“ 仔 (á)” 前再變調 ( 一 )

Chhiat Thô-á

Page 25: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

25

Ch…t-chiah kâu-á chhöa ch…t-koá kâu-á khì kau-á, ch…t-koá kâu-á poãh lõh-khì kau-á,

ch…t-chiah kâu-á t¡g-khì thçh kau-á lâi kau kâu-á.

“ 仔 (á)” 前再變調 ( 二 )

Ch…t-chiah Kâu-á

Page 26: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

26

- → to-á [to > 7 á] niau-á [niau > 7 á ] ti-á [ti > 7 á ]

“仔” kap 頭前的音節接真倚,所以 kui-ê 詞會變 khah 短。

“ 仔 (á)” 前再變調 ( 三 )

第 1 聲 + 仔 (á)

Page 27: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

27

- →í-á [í > 1 á]

bé-á [bé > 1 á] káu-á [káu > 1 á]

“ 仔 (á)” 前再變調 ( 四 )

第 2 聲 + 仔 (á)

Page 28: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

28

- →

thô-á [thô > 7 á ] iûn-á [iûn > 7 á ]

hî-á [hî > 7 á ] “ 仔 (á)” 前再變調 ( 五 )

第 5 聲 + 仔 (á)

Page 29: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

29

Thò .-á chiãh täu-á

Ch…t-chiah thò.-á ài chiãh täu-á.

kiat-kó chhia-tó kè-á, kui-poân täu-á soah lak j…p-

khì i ê h„n-á.“ 仔 (á)” 前再變調 ( 六 )

Page 30: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

30

- → → thò.-á [thò. > 1 á ] kè-á [kè > 1 á] kù-á [kù > 1 á]

“仔” 字是高降調,若頭前的音節變調了後 是降調抑是低調,就需要再變做平調, khah 好連接。

第 3 聲 + 仔 (á

“ 仔 (á)” 前再變調 ( 七 )

Page 31: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

31

h„n-á [h„n> 7 á ] chhiü-á [chhiü > 7 á ] biö-á [biö >7 á ]

第 7 聲 + 仔 (á)

- → →

“ 仔 (á)” 前再變調 ( 八 )

Page 32: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

32

thiap-á [thiab > 8 bá] that-á [thal > 8 lá] tek-á [teg> 8 gá]

- → →

“ 仔 (á)” 前再變調 ( 九 )

第 4 聲 (-p, -t, -k) + 仔(á)

Page 33: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

33

toh-á [toh > 1 á ]keh-á [keh > 1 á ]

- → →

“ 仔 (á)” 前再變調 ( 十 )

第 4 聲 (-h) + 仔 (á)

Page 34: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

34

liãp-á [liãb > 4 bá] chhãt-á [chhãl> 4 lá] gçk-á [gçg > 4 gá]

第 8 聲 (-p, -t, -k ) + 仔(á)

- → →

“ 仔 (á)” 前再變調 ( 十一 )

Page 35: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

35

hiõh-á [hiõh > 7 á] chiõh-á [chiõh >7 á]

第 8 聲 (-h) + 仔 (á)

- → →

“ 仔 (á)” 前再變調 ( 十二 )

Page 36: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

36

“仔 (á)”前變調規則例字 龜姑 鼓椅 鋸炮 桌竹 糊姨 舅簿 蓆姪 本調 一 二 三 四 五 七 八

一般變調

7 1 2 8 7 3 4非高( 中 )

高 高 高 非高( 中 )

非高( 低 )

非高 平 平 降 降 平 降 降 長 長 長 短 長 長 短

á前變調

1 1 7 7高 高 非高 非高 平 平 平 平 長 短 長 短

請注意“仔”前的聲調攏是平調。

Page 37: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

37

一般變調 kap“仔 (á)”前變調的比較 (一 ) 本調 一般變調 仔前變調第三聲 3 2 1 粗布 chho.-pò. 布料 pò.-liäu 布仔 pò.-á 魚刺 hî-chhì 刺探 chhì-thàm 刺仔 chhì-

á

第七聲 7 3 7 開會 khui-hoë 會員 hoë-oân 會仔 hoë-á 紅豆 âng-täu 豆沙 täu-se 豆仔 täu-á

Page 38: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

38

一般變調 kap“仔 (á)”前變調的比較 (二 ) 本調 一般變調 仔前變調第四聲 4 2(-h),8 1(-h),8 辦桌 pän-toh 桌布 toh-pò. 桌仔 toh-á 新竹 Sin-tek 竹筍 tek-sún 竹仔 tek-á

第八聲 8 3(-h),4 7(-h),4 西藥 se-iõh 藥房 iõh-pâng 藥仔 iõh-á 兩粒 n¤g-liãp 粒積 liãp-chek 粒仔liãp-á

Page 39: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

39

• 第一節• 第二節• 第三節:“仔 (á)” 的跨音節子音濁化現象• 結論

Page 40: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

40

“仔 (á)” 的跨音節子音濁化現象( 一 )1.“仔 (á)” 前的音節若有 -m 、 -n 、 -ng 鼻音韻尾, á 的發音就變做﹝ má 、 ná 、 ngá﹞ ,  但是標音的時,猶是標本音 á。2.“ 仔 (á)” 前的音節若有 -p 、 -t 、 -k 塞音韻尾,  á 的發音就變做﹝ bá 、 lá 、 gá﹞ , 但是標音的時,猶是標本音 á。 而且“仔 (á)”會影響頭前音節的韻尾變化,  -p 、 -t 、 -k 會變做﹝ -b 、 -l 、 -g﹞ 但是標音的時,猶是標本音 -p 、 -t 、 -k 。

Page 41: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

41

3. 以上的現象是因為  “仔” kap頭前的音節接真倚,  音節的分界不清楚,  造成“仔”本身的語音變化,  而且影響頭前音節的韻尾濁化的現象。

“仔 (á)” 的跨音節子音濁化現象( 一 ) 續

Page 42: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

42

~m-á[~mmá]

“ 仔 (á)” 的跨音節子音濁化現象 ( 二 )

Goá khì tiàm-á bé chhiám-á , [tiàm > 1 má] [chhiám > 1 má] tú-tiõh goán k„m-á [k„m > 7 má] khì bé chîm-á kap kam-á . [chîm > 7 má] [kam > 7 má]

Page 43: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

43

Ch…t-ê gín-á thçh kan-á [gín > 1 ná] [kan > 7 ná] khì ó. sún-á , [sún > 1 ná]

kiat-kó choäin-tiõh äm-kún-á . [äm > 3-kún > 1 ná]

~n-á[~nná]

“ 仔 (á)” 的跨音節子音濁化現象( 三 )

Page 44: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

44

Ch…t-ê a-kong-á thçh teng-á [a > 7-kong > 7 ngá] [teng > 7

ngá] beh khì tèng thang-á . [thang > 7

ngá]

~ng-á[~ngngá]

“ 仔 (á)” 的跨音節子音濁化現象( 四 )

Page 45: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

45

Chit-ê ãp-á läi-té [ãb > 4 bá] té chin-chë iönggiap-á

[giab > 8 bá] giap--khì-lâi ê âng-thiap-á 。

[âng > 7-thiab > 8 bá]

~p-á[~bbá]

“ 仔 (á)” 的跨音節子音濁化現象( 五 )

Page 46: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

46

Ch…t-ê chhiãt-á beh thau-bán kiat-á ,

[chhiãl > 4 lá] [kial > 8 lá] kiat-kó poãh-lõh-khì khut-á . [khul > 8 lá ]

~t-á[~lla]

“ 仔 (á)” 的跨音節子音濁化現象 ( 六 )

Page 47: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

47

Chit-ê a-tok-á thçh kúi-nä-ê gîn-kak-á

[a > 7-thog > 8 gá] [gîn > 7-kag > 8 gá]

beh khì bé chúi-khok-á

. [chúi > 1-khog > 8 gá]

~k-á[~ggá]

“ 仔 (á)” 的跨音節子音濁化現象 ( 七 )

Page 48: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

48

其他跨音節子音濁化的現象 T„ 講話的時,因為速度 khah 緊,常用的單位詞“個” 嘛有跨音節子音隨前濁化的現象。 逐個 tãk-ê [tãg>4 gê] 一個 ch…t-ê

[ch…l>4 lê] 這個 chit-ê [chil>8 lê] 兩個 n¤g-ê [n¤g>3 ngê] 彼個 hit-ê [hil>8 lê] 六個 lãk-ê [lãg>4 gê] 十個 chãp-ê [chãb>4 bê]

Page 49: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

49

音節分界的問題• 請注意以下的分別

拭仔chhit-á

vs.

七盒 chhit-ãh

vs.

雞仔 ke-á 雞鴨 ke-ah賊仔

chhãt-á擦盒仔 chhat ãh-á

挾仔giãp-á 挾肉 giãp bah 挾盒仔 giãp

ãh-á

Page 50: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

50

• 第一節• 第二節• 第三節• 結論

Page 51: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

51

結論 ( 一 ) “仔”頭前的音節有特殊的變調,所以寫羅馬字的時 tiän- tiän 會寫 -˜ tiõh 去, ài 特別注意。 秘訣:先將語詞的逐音節個別唸,就會當寫出正確的羅馬字本調。例: 「炮仔」的「炮」→  「袋仔」的「袋」→  「石仔」的「石」→  「竹仔」的「竹」→  「粒仔」的「粒」→  「拭仔」的「拭」→ 

phàutë

chiõhtek

l…apchhit

Page 52: 台語 “仔 ( á ) ” 字詞 的語音

52

結論 ( 二 ) 台語一般來講,兩個音節中央的界線真分明,但是“仔”、 “個”等常用

詞kap頭前的音節分界不清楚,是一種例外的現象。 雖然講話的時陣真自然會kä “仔”、 “個”唸做隨前濁化的音,但是寫漢字抑是羅馬字的時一定ài 寫原本的字kap音“仔 (á)”、 “個 (ê)”。 “仔”、 “個”頭前的音節照教過的秘訣個別唸,就會當寫出正確的羅馬字。