Κ Υ Ρ Ι Ο Α Ρ Θ Ρ Ο

ΛΕΥΚΩΣΙΑ, Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2016 • Eτος 8ο • Aρ. φύλλου 416 Κυπριακή Πολιτική και Oικονομική Eφημερίδα www.kathimerini.com.cy | €2,00 (Βασική) €3,90 (Πλήρης)

ΤΗΣ ΚΥ ΡΙΑΚΗΣ

Των άκρων Ήταν αναμενόμενο πως ορισμένοι θαέδρατταν της ευκαιρίας ν’ αποδείξουνότι η επικράτηση της λογικής δεν πρέ-πει να θεωρείται δεδομένη και πωςείμαστε των άκρων. Πρόκειται γιασυμπεριφορές που είναι επιλεκτικέςκαι παρατηρούνται σε διαφορετικάμεταξύ τους θέματα, από τους πρω-ταγωνιστές τους, είτε μιλάμε για τηνκατάρρευση της οικονομίας είτε μιλάμεγια το Κυπριακό. Για το μεν πρώτο θέ-μα, η λέξη ακινησία, συνεπικουρούμενηαπό τη σιωπή ορισμένων, δεν αρκείγια να περιγράψει το κλίμα, εφόσονκαι ό,τι κινείται δεν είναι προς το συμ-φέρον της χώρας και του λαού. Για τοΚυπριακό δεσπόζουν εκείνοι που βιά-ζονται να προκαταλάβουν και φωνα-σκούν για τα όποια αποτελέσματα,προφητεύοντας δυσοίωνα. Επιδίωξηπρέπει να είναι το εφικτό του αποτε-λέσματος σε όλες τις υποθέσεις, προςτο συμφέρον πρωτίστως της κοινωνίας.Σιωπή ή φωνασκίες δεν συμπλέουνούτε με το περί δικαίου αίσθημα ούτεμε το μέλλον της χώρας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟ ΕΝΘΕΤΟ «ΖΩΗ»

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Στο Βεάκειο του Πειραιάκαι η ΚύπροςΣτο ανακαινισμένο Θέατρο Πειραιά ο σπου-δαίος συνθέτης Γιάννης Μαρκόπουλος έδω-σε μία εξαιρετική συναυλία με έργα του. Σεαυτή τη μουσική γιορτή συμμετείχε και η νέαΚύπρια ερμηνεύτρια Κατερίνα Παράσχου.

ΜΟΥΣΙΚΗ

Στη συναυλίατων RadioheadΟ ήχος του βρετανικού συγκρο-τήματος Radiohead είναι καθα-ρός και κρυστάλλινος και οιενορχηστρώσεις τους στιβαρέςκαι αψεγάδιαστες.

ΚΡΙΤΙΚΗ Θέατρο, μουσική, βιβλίο, τηλεόραση, κινηματογράφος

ΙΣΤΟΡΙΑ

Τα ψηφιδωτά της ΣυρίαςΗ συμβολή του Ευρωπαϊκού Κέντρου Βυζαντινώνκαι Μεταβυζαντινών Μνημείων Θεσσαλονίκης εί-ναι εξαιρετικά σημαντική στη διάσωση του πολιτι-στικού πλούτου της ανατολικής Μεσογείου.

Ο ΔΗΣΥ ετοιμάζειψηφοδέλτιοΓια τις δημοτικές εκλογές

Κάθε δήμος αποτελεί και γρίφο για τονΔΗΣΥ, καθώς το κόμμα θα έχει να αν-τιμετωπίσει όχι μόνο το σε πολλούςδήμους μέτωπο των αντιπολιτευόμενωνκομμάτων εναντίον του, αλλά και τονσυνωστισμό στελεχών που διεκδικούνδημαρχία. Την Τρίτη, το κόμμα αναμέ-νεται να ανακοινώσει τους εκλεκτούςτου ανά δήμο. Σελ. 10

Σε μπούμερανγκ εναντίον τους κινδυνεύεινα εξελιχθεί τελικά η πίεση που άσκησανοι τράπεζες για να συμπεριληφθούν στηνομοθεσία για τις εκποιήσεις και παλιέςυποθέσεις για τις οποίες είχε ήδη εκδοθείδικαστική απόφαση. Μετά την απόφασητου Επαρχιακού Δικαστηρίου Λάρνακας,

η μεγάλη ανησυχία των τραπεζών δεν έγ-κειται τόσο στο πώς θα αντιδράσουν καιάλλοι δανειολήπτες, αλλά κυρίως στο πώςθα αντιδράσει ο Ενιαίος Εποπτικός Μη-χανισμός στο ενδεχόμενο ο χρόνος εκποί-ησης για τερματισμένα δάνεια μερικώνδισεκατομμυρίων να αυξηθεί. Σελ. 4

Ελπίδες τραπεζών για εκποιήσεις Σε Βουλή και Ανώτατο - Ενδεχομένως να αυξήσουν τις προβλέψεις τους

Σε ένα πλοίο που διέσχιζετον Δούναβη έγινε την Παρα-σκευή το μεσημέρι η πρώτησυζήτηση για το μέλλον τηςΕ.Ε. μετά το βρετανικό δημο-ψήφισμα, σε μια προσπά-θεια να ξεπεραστούν τα βα-θιά ρήγματα που έχουν δημι-ουργηθεί ανάμεσα στα κρά-τη-μέλη και οι 27 ηγέτες νασυμφωνήσουν σε έναν οδικόχάρτη που θα έχει τα επόμε-να βήματα μιας Ενωσης πουφαίνεται πιο αδύναμη απόποτέ. Σελ. 20

ΘΕΣΕΙΣ

Νίκος Κατσουρίδης Σελ. 4Ενημέρωση, Δημοκρατία,Εμπιστοσύνη

Πέτρος Ζαρούνας Σελ. 2Κίνδυνος να γίνουμε τουρκικόπροτεκτοράτο

Ζητείται επόμενη μέρα για την Ε.Ε.

Σ H M E PA

ΦΩΤΗΣ ΦΩΤΙΟΥ

Στην Ελλάδαοι πεσόντες του ΝΙΚΗ 4Με τις πρέπουσες τιμές η Κύπροςετοιμάζεται να αποχαιρετήσει τα λεί-ψανα των 15 πεσόντων του ΝΙΚΗ 4που εντοπίσθηκαν στον Τύμβο τηςΜακεδονίτισσας. Η τελετή παράδο-σης θα γίνει στις 4 Οκτωβρίου στηνπαρουσία της πολιτειακής και πολιτι-κής ηγεσίας. Σελ. 11

ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΓΙΑΛΗΣ

Κατοχυρώνεταιτο κυπριακό χαλούμιΣτο τελικό στάδιο βρίσκεται η διαδι-κασία κατοχύρωσης της ΠροστασίαςΟνομασίας Προέλευσης του χαλου-μιού, δήλωσε σε συνέντευξή τουστην «Κ» ο υπουργός Γεωργίας ΝίκοςΚούγιαλης. Σελ. 16

ΜΑΡΙΝΟΣ ΣΙΖΟΠΟΥΛΟΣ

Η ΕΔΕΚ είναιη πρώτη που θέλειλύση του Κυπριακού

Ο πρόεδρος των Σοσια-λιστών κρούει τον κώ-δωνα του κινδύνου γιατις ενδεχόμενες παγί-δες σε ό,τι αφορά μίαενδιάμεση λύση ή την

αποδοχή οδικού χάρτη και υπογραμμί-ζει την ανάγκη αποφυγής ενόςΜπούργκενστοκ. Μιλάει, επίσης, γιατη συμπόρευσή του με τον Νικόλα Πα-παδόπουλο και τους λόγους που απο-χώρησε από το Προεδρικό. Σελ. 8

ΑναδίπλωσηΝομικής ΥπηρεσίαςΣτον πάγο δύο εντάλματα

Η αναστολή εκτέλεσης των δύο ενταλ-μάτων σύλληψης Μπουλούτα και Φόρουείναι το πρώτο σημάδι που αφήνει ηαπόφαση του Διαιτητικού Δικαστηρίουσε ποινικές υποθέσεις ενώπιον της δι-καιοσύνης. Στο ίδιο μοτίβο αναμένεταιότι θα εξελιχθεί και η περίπτωση τωνΒγενόπουλου και Μάγειρα. Σελ. 9

Η πορεία του Κυπριακού μέσω της ΓενικήςΣυνέλευσης του ΟΗΕ περνάει και από τιςσυναντήσεις αξιωματούχων αλλά και απότην πορεία εξομάλυνσης των σχέσεων Τουρ-κίας-ΗΠΑ. Την ίδια ώρα, οι ενεργειακοί σχε-διασμοί στην ανατολική Μεσόγειο κι η πι-θανότητα χωρίς τη λύση του Κυπριακού η

Τουρκία να μείνει εκτός νυμφώνος, παρα-μένει για την Ουάσιγκτον το ισχυρότεροκίνητρο για την Άγκυρα. Ιδίως όταν οι Αμε-ρικανοί δηλώνουν ότι δεν θα βρεθούν διε-θνείς πετρελαϊκές εταιρείες που θα παρα-βιάσουν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυ-πριακής Δημοκρατίας στα χωρικά της ύδατα,

για να περάσουν αγωγοί προς την Τουρκία.Παράλληλα, στο ζήτημα της ασφάλειας ηαμερικανική διπλωματία έδωσε μηνύματα,ενώ στο κάδρο δεσπόζει η Μόρφου, το τιθα συνεισφέρουν οι ΗΠΑ στα οικονομικάτης λύσης αλλά και ημερομηνίες που φτάνουνμέχρι και τη διεθνή διάσκεψη. Σελ. 4

ΕΣΠΕΝ ΜΠΑΡΘ ΑΪΝΤΕ

Εφικτή η λύσημέσα στο πρώτοεξάμηνο του ’17

Συγκρατημένα αισιόδοξοςγια λύση, η οποία στηρίζεταιστη διαπίστωση ότι έχουνσημειωθεί σημαντικές συγ-κλίσεις σε πολλά ζητήματα,διαφαίνεται μέσω της «Κ»

ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ για τοΚυπριακό, Εσπεν Μπαρθ Αϊντε. Μιλάειγια όλα τα μεγάλα θέματα και τονίζειπως αυτό που εισπράττει από το νησίείναι «ότι πιθανώς να μην ξαναβρεθούμεσε καλύτερη φάση». Σελ. 7

ΑΤΖEΝΤΑ ΑΚΙΝΤΖI

Πολυμερής και οικονομικά λύσης Με λίστα προτεραιοτήτων και πυρετώδειςδιαβουλεύσεις ετοιμάζονται η ηγεσίατου Μουσταφά Ακιντζί και η τουρκικήδιπλωματία για τις επικείμενες συναν-τήσεις στη Νέα Υόρκη. Ποια η στρατηγικήτου για πολυμερή διάσκεψη και τι λέειγια τα οικονομικά της λύσης. Σελ. 6

ΑΤΖEΝΤΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙAΔΗ

Στην Κύπρο θαλυθεί το εδαφικό Παρά τις επιδιώξεις της τ/κ πλευράς γιαδιάσκεψη και μετέπειτα συνέχιση τωνσυνομιλιών, αρμόδιες πηγές τονίζουν τομεγάλο θέμα του εδαφικού που συνδέεταιμε το περιουσιακό, θα συζητηθούν στηνΚύπρο. Σελ. 6

Σοβαρό σφάλμα τακτικής αποδείχθηκε η απόφαση της Χίλαρι Κλίντον, το περασμένο Σαββατοκύριακο, να μη δημοσιοποιήσει αμέσως το γεγο-νός ότι προσβλήθηκε από πνευμονία. Ο επικοινωνιακός χειρισμός της αδιαθεσίας, την οποία αισθάνθηκε η κ. Κλίντον κατά τη διάρκεια της τελε-τής μνήμης για τα 15 χρόνια από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου και την υποχρέωσε να εγκαταλείψει εσπευσμένα το Διεθνές Κέντρο Εμπο-ρίου, απασχόλησε τα μέσα ενημέρωσης όλου του κόσμου και τροφοδότησε την εκστρατεία Τραμπ με νέα επιχειρήματα. Σελ. 22

Tο επικοινωνιακό λάθος της Χίλαρι

ΑSSO

CIAT

ED P

RESS

Με το φυσικό αέριο βάζουνπίεση οι ΗΠΑ στην Τουρκία Κλειδί η ασφάλεια, τα οικονομικά και πιθανές ημερομηνίες για διεθνή διάσκεψη

Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την εφημερίδα

ψηφιακά στο ipad με μόνο €0,89

01- KATHI_18-9_KATHI NEW 17/09/16 00:04 Page 1

KΥΡΙΑΚH 18 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2016

Cyprus Annual Review 2016www.pwc.com.cy

You can download the report at:www.pwcannualreview.com.cy

ΔΙΑΒΑΣΤΕ

Αυξημένες οφειλές για φόρο ακινήτωνΟ οφειλόμενος φόρος ακινήτων για ταέτη 2013, 2014 και 2015 ανήλθε στα 53,4εκατ. ευρώ από το συνολικό ποσό 397,8εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με στοιχεία που ζή-τησε ο Γ. Περδίκης από το YΠΟΙΚ, από τοποσό των 53,4 εκατ. ευρώ, τα 21,5 εκατ.ευρώ τα όφειλαν ιδιοκτήτες με ακίνητη πε-ριουσία πέραν των 3 εκατ. ευρώ. Σελ. 12

ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ ΛΑΪΚΗΣ

Στη Νέα Υόρκη μεκατηγορίες για ξέπλυμαΌ,τι χειρότερο ήταν οι αναφορές της ρωσι-κής Κεντρικής Τράπεζας για μη συμμόρφω-ση της θυγατρικής της Λαϊκής, της Rosprom-bank, στους κανόνες περί ξεπλύματος βρώ-μικου χρήματος, μερικές μόνο μέρες πρινμεταβεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στηΝέα Υόρκη, όπου θα πραγματοποιηθεί συ-νέδριο για προσέλκυση επενδυτών. Σελ. 3

ΓΕΝΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ

Διεργασίες για αλλαγή των λογιστικών μεθόδωνΑρκετό δρόμο έχει να διανύσει η κεντρικήκυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας γιανα αλλάξει τις λογιστικές μεθόδους πουχρησιμοποιεί, όπως διαπιστώνεται από τηνPwC Βελγίου. Έχει ληφθεί απόφαση γιαμετάβαση στη λογιστική βάση των δεδου-λευμένων εσόδων και εξόδων. Σελ. 6

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Πνευματικά δικαιώματακαι για το διαδίκτυο Περισσότερα χρήματα θα πρέπει να πλη-ρώνουν οι υπηρεσίες αναπαραγωγής βίν-τεο μέσω διαδικτύου, όπως η YouTube,Spotify κ.ά., στους κατόχους πνευματικώνδικαιωμάτων, σύμφωνα με το νέο θεσμικόπλαίσιο που ετοιμάζει η Κομισιόν. Σελ. 11

-1,21%

Dow JonesΜεταβολές εβδομάδας

X.A.0,40% 0,22%

Nasdaq

-0,92%

Nikkei

-1,52%

Dax

0,09%

FTSE 100

-7,30%

Πετρέλαιο

-0,60%

€ /$ΔΙΕΘΝΗ

Αχρείαστεςπλέον οιεκθέσειςαυτοκινήτων

Σελ. 11

X.A.K.0,01%

Κύπρος 3.61% -0.03%

Γερμανία 0.01% +0.10%

Γαλλία 0.33% +0.11%

Ιταλία 1.33% +0.18%

Ισπανία 1.06% +0.08%

Ιρλανδία 0.48% +0.09%

Ελλάδα 8.44% +0.36%

Ην. Βασίλειο 0.89% +0.13%

Απόδοση δεκαετών ομολόγων

Βαθμολογία από οίκους αξιολόγησης

Οίκος Μακρο- Βραχυ-Αξιολόγησης πρόθεσμο πρόθεσμο

Χρέος Χρέος

DBRS B R-4Fitch B+ BMoody’s B1 NPS&P BB B

Σε μπούμερανγκ εναντίον τους κιν-δυνεύει να εξελιχθεί τελικά η πίεσηπου είχαν άσκησαν οι τράπεζες γιανα συμπεριληφθούν στη νομοθεσίαγια τις εκποιήσεις και παλιές υπο-θέσεις για τις οποίες είχε ήδη εκ-δοθεί δικαστική απόφαση. Μετάτην απόφαση του Επαρχιακού Δι-καστηρίου Λάρνακας, η μεγάληανησυχία των τραπεζών δεν έγκει-ται τόσο στο πως θα αντιδράσουνκαι άλλοι δανειολήπτες αλλά κυρίωςστο πώς θα αντιδράσει ο ΕνιαίοςΕποπτικός Μηχανισμός στο ενδε-χόμενο ο χρόνος εκποίησης καιανάκτησης οφειλομένων για τερ-

ματισμένα δάνεια μερικών δισε-κατομμυρίων να αυξηθεί. Την ίδιαώρα, όμως, δεν αποκλείεται να ει-σέλθουν σε διαδικασία ταχύτερηςεκποίησης νέων υποθέσεων ακι-νήτων. Ειδικά αν η προσφυγή γιατη συγκεκριμένη απόφαση, πουφαίνεται πως θα κάνει στο ΑνώτατοΔικαστήριο η Τράπεζα Κύπρου,απορριφθεί. Παράλληλα, έχουν ήδηγίνει επαφές με Κεντρική Τράπεζααλλά και Υπ. Οικονομικών, καθώςφαίνεται πως οι τράπεζες θεωρούνπως με κάποιες τροποποιήσεις σταεπίμαχα άρθρα της νομοθεσίας, θαεπιλυθεί το σχετικό ζήτημα. Σελ. 4

Κυκλοφόρησαν στη Βρετανία τα νέα χαρτονομίσματα των πέντε λιρών, στην πίσω όψη των οποίωναπεικονίζεται ο Ουίνστον Τσόρτσιλ. Βέβαια, η λέξη χαρτονόμισμα δεν είναι απολύτως ακριβής στησυγκεκριμένη περίπτωση, διότι τα νέα πεντόλιρα είναι κατασκευασμένα από πλαστικό προκειμένουνα είναι ανθεκτικότερα στη χρήση. Ο διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας Μαρκ Κάρνεϊ προσπαθεί νααποδείξει του λόγου το αληθές.

Σε Βουλή και Ανώτατοελπίζουν οι τράπεζεςΚίνδυνος για νέες προβλέψεις από τη δικαστική απόφαση για παλιές εκποιήσεις

Πεντόλιρα από πλαστικό στη Βρετανία

Την πρώτη θέση παγκοσμίως κατέχειη Κύπρος, μαζί με Γρενάδα και ΆγιοΔομίνικο, σε θέματα που άπτονταιτης πολιτογράφησης πολιτών απότην οπτική γωνία των επενδυτών,μετά και από τα νέα κίνητρα πουέχουν ανακοινωθεί και, ιδίως, τημείωση του ύψους της απαιτούμενης

επένδυσης από τα 5 εκατ. ευρώ πουίσχυε προηγουμένως, για κάθε άτομο,στα 2,5 εκατ. Η κατάταξη αυτή αφοράσε δείκτη της εταιρείας Arton Capital,ο οποίος οργανισμός ασχολείταιαποκλειστικά με υπηρεσίες που συν-δέονται με πολιτογραφήσεις μέσαστα πλαίσια επενδύσεων. Σελ. 5

Απόδοση Εβδομαδιαία αλλαγή

A Π Ο Ψ Η / Tου ΑΝΤΩΝΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

Το ότι η γη γενικότερακαι η ακίνητη περιουσίακατέχουν ένα ξεχωρι-στό ρόλο στις ζωές μας,το έχουμε αποδείξει και

με το παραπάνω. Όλοι έχουμε ακίνητηπεριουσία, όλοι χρωστάμε επειδήαποκτήσαμε ακίνητη περιουσία, όλοιείμαστε εγγυητές σε κάποιον. Όσοιαπό εσάς ανήκετε και στις τρεις πιοπάνω κατηγορίες έχετε τη συμπάθειάμου. Όσοι από εσάς δεν ανήκετε σεκαμία από τις πιο πάνω κατηγορίες,τότε μάλλον δεν είστε Κύπριοι καινα κοιτάξετε το γενεαλογικό σας δέν-τρο.

Βέβαια, η σχέση λατρείας με ταακίνητα, είναι ακόμα πιο έντονη στοκυπριακό επιχειρείν. Αν δεν έχειςιδιόκτητα, μεγαλοπρεπή κεντρικάγραφεία, τότε δεν είσαι εταιρεία πε-ριωπής, ήταν το σύνθημα που κυ-ριαρχούσε στα τζάκια της πρωτεύου-

σας τις τελευταίες δεκαετίες. Γι’ αυτόκαι όλοι αγόραζαν γη, έκτιζαν γραφείαμερικών χιλιάδων τετραγωνικών, εκτων οποίων τα περισσότερα ήταν βι-τρίνες ή αποθήκες και τα τελευταίαχρόνια παρακαλούν τις τράπεζες νατους τα πάρουν μπας και μειωθεί κά-πως το χρέος τους και μπορέσουν ναανασάνουν. Ταυτόχρονα, μέχρι πριναπό μερικά χρόνια, η θεωρία έλεγεπως όλοι οι ξένοι θέλουν να έρθουνστην Κύπρο. Όσα ακίνητα κι αν κτί-ζονταν, θα πωλούνταν. Ώσπου μίαμέρα, η σχέση κόστους – ποιότηταςπήγε σε τόσο δυσθεώρητα ύψη πουοι ξένοι σταμάτησαν να αγοράζουν.Λίγο οι ισοτιμίες, λίγο οι φθηνότεροιανταγωνιστικοί προορισμοί, μείναμεμε χωράφια και σχέδια στο χέρι. Κά-ποιοι έχουν και μακέτες.

Τα τελευταία χρόνια ανακαλύψαμετο φρούτο των πολιτογραφήσεωνεπενδυτών. Ένα σχέδιο που βοήθησε

σημαντικά και τα δημόσια οικονομικάμέσω των επενδύσεων σε ομόλογαόσο και των τομέα ανάπτυξης γης.Η κυβέρνηση εν τη σοφία της και μετις παραινέσεις επαγγελματιών τουκλάδου ακινήτων και όχι μόνο απο-φάσισε να κάνει πιο ελκυστικά τασυγκεκριμένα κίνητρα για πλούσιουςαλλοδαπούς που επιδιώκουν και θέ-λουν να έχουν μία ευρωπαϊκή ταυ-τότητα.

Την ίδια ώρα, οι άδειες οικοδομήςπου εκδίδονται, προδίδουν μία στρο-φή προς οικιστικές κατασκευές με-γαλύτερου εμβαδού, όπως προτάσσειη νέα μόδα. Από τη μία είναι θετικό

γιατί απ’ ό,τι φαίνεται δεν θα πουλάμεσπίτια των 250 χιλ. έναντι 500 χιλ.ευρώ ή σπίτια των 500 χιλ. ευρώ για1,5εκατ. ευρώ και στο τέλος να μαςπάρουν είδηση και να μην ξαναπα-τήσουν όπως πάθαμε με τους Βρε-τανούς πριν από μερικά χρόνια. Απότην άλλη είναι επικίνδυνο γιατί πολύεύκολα μπορεί να δημιουργηθεί μίανέα φούσκα, μεγαλύτερη από τηνπαλιά, με δεκάδες ακίνητα πολυτε-λείας, η οποία να σπάσει με μία καιμόνο ευρωπαϊκή οδηγία, ένα γεωπο-λιτικό γεγονός στην περιοχή ή ακόμακαι λόγω ανταγωνισμού.

Παρά τα στοιχεία που δημοσιεύειτο Κτηματολόγιο και δείχνουν μίαμεγάλη αύξηση στις αγοραπωλησίες,είναι ευρέως παραδεκτό πως μεγάλομέρος των πωλητηρίων εγγράφωναφορούν ακίνητα που περνούν στηνιδιοκτησία των τραπεζών και επειδήπρέπει να υποβάλουν στοιχεία για

να τύχουν των σχετικών φορολογικώνυποχρεώσεων, συντάσσονται πωλη-τήρια έγγραφα έστω κι αν σε συν-τριπτικό βαθμό πρόκειται για μετα-βιβάσεις. Αυτό, άλλωστε, δείχνουνκαι τα κρατικά έσοδα, όπου συγκε-κριμένες κατηγορίες εσόδων πουεπηρεάζονται από τις πράξεις σε ακί-νητα, δεν καταγράφουν την αντί-στοιχη αύξηση.

Άρα, μιλάμε ουσιαστικά για μίααγορά που σε μεγάλο βαθμό παρα-μένει τεχνητή και στηρίζεται σε θε-μέλια μη στερεά. Όντας η μεγάληπλειοψηφία των εξασφαλίσεων πουέχουν οι τράπεζες και με εμφανείςτις επιπτώσεις που μπορεί να έχουντυχόν αυξομειώσεις στις αξίες τους,μία δεύτερη φούσκα στον κλάδο θαήταν καταστροφική.

Γι’ αυτό, σύνεση και προσεκτικέςκινήσεις για να μη βρεθούμε ξανάστην ίδια δεινή θέση.

Προσοχή από τις φούσκες πολυτελείας<<<<<<<

Τα θεμέλια της κτηματα-γοράς δεν σηκώνουνυπερβολικές επενδύσεις.

Τα καλύτερα κίνητρα γιαπολιτογραφήσεις η ΚύπροςΑκόμα πιο ελκυστική για τους επενδυτές

01-OIKONOMIA NEW_Master_cy 16/09/16 20:17 Page 1

ΖΩΗΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ • ΕΠΙΣΤΗΜΗ • ΤHΛΕΟΡΑΣΗ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η 1 8 Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ 2 0 1 6

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑΟ εικαστικόςτης περιφέρειαςΟ Κώστας Οικονόμου ήταν ένας από τους σημαν-τικότερους καλλιτέχνες της δεύτερης γενιάς τηςΚύπρου και ένας από τους σημαντικότερουςακουαρελίστες. Ασχολήθηκε και με τα κοινά, βά-ζοντας την Πάφο στο επίκεντρο. Σελ. 5

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣΚυπριακό αηδόνιστο ΒεάκειοΗ Κατερίνα Παράσχου συμμετείχε στημεγάλη συναυλία του μεγάλου συνθέτηΓιάννη Μαρκόπουλου στο Βεάκειο Δημο-τικό Θέατρο του Πειραιά και άφησε τις κα-λύτερες εντυπώσεις. Σελ. 3

ΜΟΥΣΙΚΗ

Στη συναυλίατων Radiohead

στο ΒερολίνοΣελ. 4

ΒΙΒΛΟ

Η «Κ» σαςπροτείνει τρία

καινούργια βιβλία Σελ. 8

«Ζωή» σε ψηφιδωτά της ΣυρίαςΗλεκτρονική βάση δεδομένων με 365 αποσπασμένα δάπεδα από την εμπόλεμη χώρα βρίσκεται στα αρχεία του ΕΚΒΜΜ

Της ΓΙΩΤΑΣ ΜΥΡΤΣΙΩΤΗ

Εχει περάσει σχεδόν μία δεκαετία απότις ειρηνικές ημέρες της πολύπαθης,σήμερα, Συρίας. Τότε που μεταπτυχιακοίφοιτητές με αυτοπεποίθηση, ηρεμία καιαξιοζήλευτο μεράκι μελετούσαν και κα-τέγραφαν τα πολύχρωμα ψηφιδωτά δά-πεδα της Παλαιοχριστιανικής περιόδου,στο Μουσείο της Δαμασκού. Η εκπαί-δευσή τους, θεωρητική και πρακτική,στην αρχαιολογική και ιστορική τεκ-μηρίωση των αποσπασμένων ψηφιδω-τών δαπέδων από Ελληνες επιστήμονεςστα πρώτα προγράμματα που διοργά-νωσε στη Συρία το Ευρωπαϊκό ΚέντροΒυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνη-μείων Θεσσαλονίκης (ΕΚΒΜΜ) είχε ολο-κληρωθεί και ένας τεράστιος αριθμόςέργων τέχνης με ελληνικές επιγραφές,

από τα ωραιότερα της Ανατολικής Με-σογείου, περίμενε τη φροντίδα και τηνκαταγραφή τους με τις πιο σύγχρονεςεπιστημονικές μεθόδους. Εκείνη τηνπερίοδο, η εξειδίκευση στη συντήρησηψηφιδωτών δαπέδων και η επιστημονικήτεκμηρίωση τόσο στο πανεπιστήμιοόσο και στα μουσεία της Συρίας βρί-σκονταν ακόμη στα σπάργανα. Η ψη-φιακή αρχειοθέτηση με τον ηλεκτρονικόεξοπλισμό –δωρεά του ΕΚΒΜΜ– αντι-καθιστούσε σταδιακά τις απαρχαιωμένεςκαρτέλες. Ενα φιλόδοξο πρόγραμμα είχεξεκινήσει. Η τεκμηρίωση, υπό την κα-θοδήγηση των Ελλήνων επιστημόνων,προχωρούσε με γοργούς ρυθμούς ότανοι σειρήνες του πολέμου, το 2011, νέ-κρωσαν τα πάντα. Τα εκπαιδευτικά προ-γράμματα του ΕΚΒΜΜ διακόπηκαν, αρ-χαιολόγοι και συντηρητές σκορπίστηκανστην εμπόλεμη χώρα ή στην Ευρώπη.

Εικόνες καταστροφήςΟι εικόνες και οι πληροφορίες που

έκαναν τον γύρο του κόσμου στο Δια-

δίκτυο από διεθνείς οργανισμούς απο-κτούσαν τραγικές διαστάσεις: μνημείακαι αρχαιολογικοί χώροι ισοπεδώθηκαναπό ανελέητους στοχευμένους βομβαρ-δισμούς, μουσεία –μεταξύ αυτών τηςΧάμα και της Απάμειας– λεηλατήθηκαν,έργα τέχνης εκλάπησαν. Το μουσείο ψη-φιδωτών του Maarat al-Nouman, πουφιλοξενούσε μια πλούσια πινακοθήκηψηφιδωτών στις πολυάριθμες αίθουσέςτου, ακόμη και στους εξωτερικούς τουτοίχους, χρησιμοποιήθηκε από τον στρα-τό της Συρίας ως στρατιωτική βάση. Ημεγάλη κεντρική αυλή του, γεμάτη μπάζααπό τους πολύμηνους βομβαρδισμούς,ήταν μία από τις πιο ζοφερές εικόνες,παρά τις ελπιδοφόρες πληροφορίες –ανεξέλεγκτες βεβαίως– για μεταφοράδεκάδων χιλιάδων αριστουργημάτωντέχνης σε ειδικές αποθήκες προκειμένουνα μη λεηλατηθούν.

Το ακριβές μέγεθος της καταστροφήςείναι αδύνατον να υπολογιστεί. Σίγουραόμως την επομένη του πολέμου η Συρίαδεν θα μετράει μόνο χιλιάδες θύματακαι τον ξεριζωμό εκατομμυρίων ανθρώ-πων, αλλά και την απώλεια της πολιτι-στικής της κληρονομιάς. Και να που ηΕλλάδα, πέρα από χώρα υποδοχής χι-λιάδων προσφύγων, μπορεί να διαθέσειχρήσιμες πληροφορίες για ένα κομμάτιτου αρχαιολογικού θησαυρού της Συ-ρίας.

Μια ηλεκτρονική βάση δεδομένων με365 αποσπασμένα ψηφιδωτά δάπεδαβρίσκεται στα αρχεία του ΕυρωπαϊκούΚέντρου Βυζαντινών και Μεταβυζαντι-νών Μνημείων της Θεσσαλονίκης. Οκατάλογος μπορεί να μην περιλαμβάνειτο σύνολο των ψηφιδωτών έργων – οπόλεμος σταμάτησε βίαια την ψηφιακήκαταγραφή στο συριακό πανεπιστήμιο,η ψηφιακή βάση δεδομένων ενδεχομένωςέχει καταστραφεί. Σώζεται ωστόσο στααρχεία του ΕΚΒΜΜ και αποτελεί πολύ-τιμο εργαλείο όχι μόνο για τις διεθνείςδιωκτικές αρχές στην πάταξη της πα-ράνομης διακίνησης αρχαίων αντικει-μένων αλλά και στην ανασυγκρότησητης πολιτιστικής κληρονομιάς της χώραςμετά τον πόλεμο. Περιλαμβάνει απο-

κλειστικά ψηφιδωτά αριστουργήματατης Παλαιοχριστιανικής περιόδου (4ος-7ος αιώνας) από το τεράστιο συνολικόαπόθεμα των 3.000 τετραγωνικών μέτρωναποσπασμένων ψηφιδωτών δαπέδωνπου φυλάσσονταν σε αποθήκες ή σεμουσεία της χώρας. Πώς όμως βρέθηκεένας ελληνικός πολιτιστικός φορέας τηςΘεσσαλονίκης στη Συρία; Ολα ξεκίνησανπριν από μια εικοσαετία όταν ο καθη-γητής του Πανεπιστημίου Αθηνών ΝίκοςΖίας, πρόεδρος του ΕΚΒΜΜ έως πρό-σφατα, είχε την ιδέα της ίδρυσης ενόςμη κρατικού φορέα, διοικητικά ανεξάρ-τητου και οικονομικά ευέλικτου, με δια-χειριστική δυνατότητα αξιοποίησης πό-ρων από ποικίλες πηγές (επιχορηγήσεις,χορηγίες, δωρεές, ευρωπαϊκές χρημα-τοδοτήσεις). Αφορμή για την ίδρυσήτου αποτέλεσαν «τα αγωνιώδη αιτήματαπρος το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμούγια παροχή βοήθειας οικονομικής και

σε τεχνογνωσία για θέματα συντήρησηςκαι διαχείρισης των βυζαντινών και με-ταβυζαντινών μνημείων και φορητώνέργων, τα οποία διαχειρίζονταν κρατικοίφορείς και ιδρύματα τόσο της ΜέσηςΑνατολής όσο της βαλκανικής και τηςπαρευξείνιας ζώνης, οι οποίες, στα μέσατης δεκαετίας του ’90, διέρχονταν μιαεπώδυνη περίοδο προσαρμογών σε νέεςπολιτικές και οικονομικές δομές», εξηγείη κ. Αναστασία Τούρτα, διευθύντρια τουΕΚΒΜΜ και μία από τις ιδρυτικές διευ-θύντριες του Μουσείου Βυζαντινού Πο-λιτισμού Θεσσαλονίκης, του μοναδικούμέχρι τώρα βραβευμένου μουσείου απότο Συμβούλιο της Ευρώπης.

Με ένα ευέλικτο οργανωτικό σχήμακαι εξειδικευμένους συνεργάτες στηναναστήλωση, συντήρηση και μουσειακήτεκμηρίωση, οι διμερείς συνεργασίεςμε χώρες της Ανατολικής Μεσογείουκαι των Βαλκανίων (Συρία, Ιορδανία,

Ισραήλ, Αλβανία, Βουλγαρία, Σερβία,Τουρκία, Ιταλία) μετρούν πολυάριθμεςδράσεις (μελέτη, αποκατάσταση, συν-τήρηση, ανάδειξη και διαχείριση βυ-ζαντινών και μεταβυζαντινών μνημείωνκαι φορητών έργων) από την ίδρυσήτου έως σήμερα.

Το πρόγραμμα στη ΣυρίαΜία από τις πρώτες χώρες στις οποίες

το ΕΚΒΜΜ παρείχε τεχνογνωσία ήτανη Συρία. Το αίτημα προς το ΕΚΒΜΜ γιαπαροχή βοήθειας στον εκσυγχρονισμότων μεθόδων καταλογογράφησης καισυντήρησης των ψηφιδωτών δαπέδωνείχαν θέσει το 2003 η Γενική ΔιεύθυνσηΑρχαιοτήτων και Μουσείων της Συρίαςκαι το Τμήμα Αρχαιολογίας του Πανε-πιστήμιου της Δαμασκού. Το Syrian Mo-saic Pavemet Documetation, που υπο-γράφηκε το 2005, απέβλεπε στη δημι-ουργία μιας ηλεκτρονικής βάσης δεδο-μένων για την πλήρη τεκμηρίωση τωνψηφιδωτών δαπέδων και στην επιμόρ-φωση Σύρων μεταπτυχιακών φοιτητώνσε ετήσια βάση πάνω στις σύγχρονεςμεθόδους τεκμηρίωσης. «Τελικός στόχοςτου προγράμματος ήταν η δημιουργίαενός corpus που θα αποτελούσε τη βάσηγια μελλοντικές αναλύσεις και μελέτες»,

επισημαίνει η κ. Τούρτα. Βασική προ-ϋπόθεση ήταν και εκπαίδευση συντη-ρητών από τη Βόρεια Συρία. Το ΕΚΒΜΜοργάνωσε γι’ αυτό ειδικό εξοπλισμένοεργαστήριο συντήρησης ψηφιδωτώνστο Μουσείο της Χάμα στην ΚεντρικήΣυρία. Η συμμετοχή ξεπέρασε κάθεπροσδοκία. Ενα αποσπασμένο ψηφιδωτόδάπεδο από τη βασιλική του Abou Ro-ubeiss, 40 χιλιόμετρα δυτικά της Χάμα,με δωδεκάστιχη ελληνική επιγραφή,ήταν το πρώτο έργο με το οποίο ξεκί-νησαν η συντήρηση, η μελέτη και η κα-ταλογογράφηση των 365 αποσπασμένωνψηφιδωτών δαπέδων της Παλαιοχρι-στιανικής περιόδου.

«Το ΕΚΒΜΜ επιτελεί ουσιαστικά πο-λιτιστική διπλωματία», σημειώνει η κ.Τούρτα. «Το έργο του είναι πολύπλοκοκαι με ιδιαίτερες απαιτήσεις, καθώςπραγματοποιείται σε περιοχές δύσκολεςκαι με συνθήκες συχνά επικίνδυνες.Απαιτεί γνώση των ιστορικών και πο-λιτικών συνθηκών της περιοχής, τουχαρακτήρα και της γλώσσας των αν-θρώπων της, ισορροπίες, λεπτούς χει-ρισμούς, υπομονή και επιμονή. Το όραμα,η δημιουργία και η εθελοντική σχεδόνδουλειά των μελών και συνεργατών ξε-περνούν κάθε δυσκολία. Ελπίζω ότι θαβάλουμε ένα λιθαράκι στη διατήρησητης μνήμης από την πληγωμένη, ελπίζωόχι ανεπανόρθωτα, φιλτάτη Συρία».

Ανεκτίμητος αρχαιολογικός θησαυρόςΤα ψηφιδωτά δάπεδα της Συρίας συμπεριλαμβάνονται στα υψηλότερα δείγματαπου έχουν διασωθεί στην Ανατολική Μεσόγειο, διευκρίνισε στην «Κ» η ομότιμηκαθηγήτρια Αρχαιολογίας του ΑΠΘ Γιώτα Ασημακοπούλου-Ατζακά, καθώς ξεφύλ-λιζε το ψηφιακό φωτογραφικό άλμπουμ με τα συριακά ψηφιδωτά αριστουργήμα-τα. «Ενας τεράστιος αριθμός που έχει αποκαλυφθεί στο έδαφος της Συρίας είχεγεμίσει τα αρχαιολογικά μουσεία της Δαμασκού, της Απάμειας, της Χάμα, του Χα-λεπιού, του Maarat al-Nouman με μια ασύλληπτη πινακοθήκη έργων, άγνωστωνακόμη στη βιβλιογραφία. Αν προσθέσουμε και τα ψηφιδωτά που βρίσκονται κατάχώραν στο συριακό έδαφος και συνιστούν αρχαιολογικούς χώρους (π.χ. της λεγό-μενης εκκλησίας των Μαρτύρων στο Tayba al-Imam των μέσων περίπου του 5ουαι. μ.Χ.), τότε μιλάμε για ανεκτίμητο αρχαιολογικό θησαυρό». Η ελληνική μυθολο-γία κυριαρχεί στα ψηφιδωτά της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορικής περιόδου έως τα μέ-σα του 4ου αι. μ.Χ. Πολύχρωμες και πολύμορφες γεωμετρικές συνθέσεις κο-σμούν δάπεδα κτιρίων και ναών σε μεγάλες επιφάνειες από τα μέσα του 4ου αι.μ.Χ. μέχρι τα μέσα του 5ου αι. –όταν πλέον έχει επικρατήσει η χριστιανική θρη-σκεία–, ενώ το φυτικό και το ζωικό βασίλειο, προσωποποιήσεις εννοιών ηθικούκύρους εναρμονισμένες με τις αρχές της χριστιανικής ιδεολογίας εμπλουτίζουντην ψηφιδωτή διακόσμηση από τα μέσα του 5ου αιώνα έως τα τέλη της ύστερηςαρχαιότητας. «Κοιτάζοντας αυτές τις φωτογραφίες, πίσω από τα χρώματα, πίσωαπό τις απαλές αρμονικές γραμμές και τις παραστάσεις που υμνούν τη ζωή, δενμπόρεσα να αποφύγω τη θλίψη, το σκοτεινό πέπλο της άλογης βαρβαρότητας πουεδώ και χρόνια καταστρέφει τα δημιουργήματα της τέχνης και τις ανθρώπινεςζωές. Θέλω να πιστεύω ότι οι πληροφορίες για καταστροφές και λεηλασίες δενείναι απόλυτα ελεγμένες και να ελπίζω ότι η κατάσταση δεν είναι τόσο ζοφερή».

“Η πολιτιστική διπλωματία του Ευ-ρωπαϊκού Κέντρου Βυζαντινώνκαι Μεταβυζαντινών ΜνημείωνΘεσσαλονίκης και η παροχή βοή-θειας και τεχνογνωσίας σε χώρεςτης Ανατολικής Μεσογείου.

Αντιόχεια, ψηφιδωτό από τη λεγόμενη «οικία τηςIφιγένειας»: η Kλυταιμνήστρα παρακαλεί τον Aγα-μέμνονα να λυπηθεί την κόρη τους και να μην τηθυσιάσει. Τέλη 2ου - αρχές 3ου αι. μ.Χ.

Γυναικείο πορτρέτο από το Ζεύγμα,γνωστό με τον τίτλο «Η τσιγγάνα». Πραγ-ματικό έργο τέχνης, στο οποίο διατηρεί-ται ζωντανή και ακμαία η ελληνιστικήπαράδοση. Τέλη 2ου - αρχές 3ου αι. μ.Χ.

Ψηφιδωτό από το Mariamin που εκτίθεται στο μουσείο της αρχαίας πόλης Επιφάνεια (Χάμα). Είναι γνωστό ως το ψηφιδωτό των γυναι-κών μουσικών ή ψηφιδωτό του κοντσέρτου. Τέλος 4ου αι. μ.Χ.

01-TEXNES NEW_Master_cy 16/09/16 15:10 Page 1