≈£î düts¡øÏå‘·yÓtÆq |üsê´es¡d≤ìï n+~+#ê*‡q u≤

Prin

ted

at: C

axto

n O

ffset

Pvt

. Ltd

., H

yd.

dü+|ü⁄Ï: 1 dü+∫ø£: 5 ù|J\T: 64 yÓ\: s¡÷. 20/-

Stanika Palana JUNE-2009 pHé 2009

pHé 5q Á|ü|ü+#· |üsê´es¡D ~q+

uÛ≤$‘·sê\≈£îdüTs¡øÏå‘·yÓTÆq |üsê´es¡D≤ìï

n+~+#ê*‡q u≤<Ûä´‘· eTq<˚


n+~+#ê*‡q u≤<Ûä´‘· eTq<˚


n+~+#ê*‡q u≤<Ûä´‘· eTq<˚

stanikaCov_jun09.indd 1 06/06/09 4:18 PM

sêh Á>±MTD≤_Ûeè~Δ XÊU≤ eT+Á‹>± Á|üe÷D d”«ø±s¡+ #˚dæq

l eÏº edü+‘·≈£îe÷sYsêh |ü+#êsTTrsêCŸ XÊU≤ eT+Á‹>± Á|üe÷D d”«ø±s¡+ #˚dæq

l u§‘·‡ dü‘·´Hêsêj·TD


m&ç≥sY

|òüDÏ ≈£îe÷sY

dü+|ü⁄Ï: 1 dü+∫ø£: 5

pHé, 2009

m&çÀ]j·T Ÿ uÀs¡T¶

&ç. sêeTø£èwüí, ◊[email protected]. (]f…ÆsY¶)

¬ø. n+ãØwt, ◊[email protected]. (]f…ÆsY¶)

ôdu≤dæºj·THé sêE m.|æ[email protected]. (]f…ÆsY¶)

Á_π>&çj·TsY &ç.$. sêe⁄

eTVü≤eTà<é ‘·ø°j·TTB›Hé

myéT.m. ≈£îe÷s¡ sêC≤

ôV≤#Y. ≈£Lsêàsêe⁄

&Üø£ºsY ÄsY. ns¡TD CÀ´‹

mHé. $»j·T ≈£îe÷sY

_. qπs+Á<äHê<∏é sêe⁄

ÄsY. dü÷s¡ Hêsêj·TD ¬s&ç¶

&Üø£ºsY $.mdt.mdt. Á|ükÕ<é

&Üø£ºsY dæ. ø£èwüí yÓ÷Vü≤qsêe⁄

ø±HÓ‡|tº, bÕ¢ì+>¥,

m&çÏ+>¥, &çC…’ì+>¥

e÷düºsY eT©ºMT&çj·÷, ôV’≤<äsêu≤<é

Á|ü#·Ts¡D

m.m+.ÄsY. nbÕsY¶

sêCÒ+Á<äq>∑sY

ôV’≤<äsêu≤<é 500 030

Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ, Ç+&çj·÷

bò Hé bòÕ´ø‡ : 040`24080656

E-mail ID : [email protected]

$wüj·T dü÷∫ø£

dü+bÕ<äø°j·T+ ......................................................................2

Á|ü|ü+#· düeTdü ≈£î kÕúìø£ |ü]cÕÿs¡+ .........................................3

düTdæús¡yÓTÆq JeH√bÕ~Ûì kÕ~Û+#·&É+ m˝≤? ...............................9

yÓ÷Vü≤q+... eTH√àVü≤q+ ......................................................... 12

ù|<ä Á|ü»\≈£î es¡+ ................................................................. 16

13e sêh XÊdüqdüuÛÑ≈£î mìï¬ø’q düuÛÑT´\T .................................... 17

¬s+&ÉekÕ] eTTK´eT+Á‹>± &Üø£ºsY yÓ’.j·Tdt. sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ ...........32

eTq eT+Á‘·T\T ` yê] J$‘· $X‚cÕ\T ......................................36

ObÕ~Û ≈£L©\≈£î Çø£ ø£ dü y˚‘·q+ s√EøÏ s¡÷. 100 .................42

kÕúìø£ dü+düú\≈£î n~Ûø±sê\ ã~©ô|’ ‘·«s¡ À ìs¡íj·T+ .................44

˝Àø˘düuÛÑ kÕúHê˝À¢... .................................................................46

\øå± ns¡yÓ’ y˚\ >∑fi≤\ nqïeTj·T´ düTdü«sês¡Ãq ..........................49

Á>±e÷˝À¢ eT+∫˙Ï düs¡|òüsêøÏ yÓTfi¯≈£îe\T .................................53

ªnuÛÑj·TVü≤düÔ+μ .......................................................................56

|ü …¢yêdüT\qT OÁs¡÷‘·\÷–+∫q ª∫+<äT uÛ≤>∑e‘·+μ .....................58

ls¡eTD ù|s¡&û\T ...................................................................62

eTVü≤˙j·TT\ #·‘·Ts√≈£îÔ\T .......................................................64

Á>±MTD $ø±dü e÷dü|üÁ‹ø£

New_RuralDevTelJune09_090609Final.pmd 6/9/2009, 1:43 PM20

dü+bÕ<äø°j·T+..

Á|ü‹ eTìwæøÏ ˇø£ yÓTTø£ÿ Hê≥T<ë+!

dü÷s¡ ≈£î≥T+ã+˝À uÛÑ÷$T ˇø£ n+<äyÓTÆq Á>∑Vü≤+. á ns¡T<Ó’q, n‹ düT+<äs¡yÓTÆq Á>∑Vü≤+ n#·Ã+>± eTq<˚.

Á>∑Vü≤+ô|’ mìï \ø£å\ C≤‘·T\ Je⁄\THêï, mìï \ø£å\ C≤‘·T\ eèø£åC≤‘·T\THêï uÛÑ÷$Tô|’ Ä~Û|ü‘·´+ eVæ≤düTÔqï~

eTqy˚T. eTq≈£î ÁbÕD+ Ç∫Ã, nìï dü<äTbÕj·÷\q÷ n+~+∫q uÛÑ÷>√fi≤ìï eTq+ eTq düs¡«düTU≤\≈£î

O|üjÓ÷–+#·Tø√e≥+˝À ‘·|ü Ò<äT. ø±ì uÛÑ÷>√fi¯+ô|’ Oqï eqs¡T\qT n‹>± O|üjÓ÷–+#·Tø√e≥+‘√H˚ ndü\T

∫ø=ÿ∫Ã |ü&ÉT‘√+~.

uÛÑ÷>√fi¯+ô|’ Oqï eqs¡T\qT, |üsêés¡D≤ìï eTq+ bÕ&ÉT#˚dü÷Ô, eTT+<äT ‘·sê\ yê]øÏ ìyêdü jÓ÷>∑ + ø±≈£î+&Ü

#˚düTÔHêï+. á |üì ≈£L&Ü n‹y˚>∑+>± »s¡T>∑T‘√+~. n+<äTπø pHé 5q »]ù| Á|ü|ü+#· |üsêés¡D ~q+ dü+<äs¡“¤+>±

◊ø£ sê»´dü$T‹øÏ #Ó+~q |üsêés¡D ø±s¡ Áø£eT dü+düú (j·TTmHéÇ|æ) á kÕ] ˇø£ dü]ø=‘·Ô B∏yéTì m+|æø£ #˚dæ+~.

ªªMT Á>∑Vü‰ìøÏ MTs¡T ø±yê* ` yê‘êes¡D e÷s¡TŒ\qT m<äTs√ÿe≤ìøÏ @ø£+ø£+&çμμ nH˚ B∏yéT dü÷Œ¤]Ô>± á @&Ü~

bı&Ée⁄Hê uÛÑ÷>√fi≤ìï ø±bÕ&˚ |ü\T #·s¡´\qT #˚|ü≥ºqTHêïs¡T. eTs√ Äs¡THÓ\\˝À¢ ø√ô|HéùV≤>∑Hé˝À »s¡>∑qTqï

n‘· +‘· ø°\ø£yÓTÆq yê‘êes¡D dü<ädüT‡˝À ≈£î<äTs¡TÃ≈£îH˚ q÷‘·q ˇ|üŒ+<ëìøÏ nìï <˚XÊ\q÷ n+^ø£]+|ü#˚j·T≤ìøÏ

≈£L&Ü á B∏yéT düHêïVü≤ø£ #·s¡ >± O|üø£]düTÔ+~.

j·TTmHéÇ|æ Ä<Ûä«s¡ +˝À á @&Ü~ Á|ü|ü+#· |üsêés¡D ~H√‘·‡yêìï yÓTøÏ‡ø√˝À ìs¡«Væ≤düTÔHêïs¡T. j·TTmHéÇ|æ

Á|ü|ü+#·yê|üÔ+>± ª_*j·THé (100ø√≥T¢) yÓTTø£ÿ\T HêfÒ ø±s¡´Áø£eT+˝À ≈£L&Ü yÓTøÏ‡ø√ Á|ü<Ûëq uÛ≤>∑kÕ«$T. nø£ÿ&ç

Á|ü»\T, Hêj·T≈£î\ düVü≤ø±s¡+‘√ Ä <˚X¯+ 25 XÊ‘·+, n+fÒ 25 ø√≥¢ yÓTTø£ÿ\qT HêÏq≥T¢ n+#·Hê.

_*j·THé yÓTTø£ÿ\ ø±s¡´Áø£eT+ $»j·Te+‘·+ ø±e≥+‘√ @&ÉT _*j·THé (700 ø√≥T¢) yÓTTø£ÿ\T Hê≥&ÉeTH˚

eT]+‘· ãèVü≤‘·Ôs¡ ø±s¡´Áø£e÷ìï j·TTmHéÇ|æ #˚|üÏº+~. ø√ô|Hé ùV≤>∑Hé˝À Äs¡T HÓ\˝À¢ yê‘êes¡D e÷s¡TŒ\ô|’

»s¡>∑qTqï düe÷y˚X¯+ HêÏøÏ á ø±s¡ Áø£eT+ |üP]Ô #˚j·÷\ì \ø£å +.

uÛÑ÷>√fi¯+ô|’ 700 ø√≥¢ »HêuÛ≤ OHêïs¡T. uÛÑ÷$Tô|’ ìe•+#˚ Á|ü‹ ˇø£ÿ eTìwæ ø√dü+ ˇø£ #Ó≥Tº O+&Ü\H˚

\ø£å +‘√ yÓTT‘·Ô+ 700 ø√≥¢ yÓTTø£ÿ\T Hê≤\H˚ ø±s¡ Áø£e÷ìï j·TTmHéÇ|æ #˚|üÏº+~. á …ø£ÿÁ|üø±s¡+ eTq <˚X¯+˝Àì

düTe÷s¡T 115 ø√≥¢ eT+~ »HêuÛ≤ ø√dü+ eTq+ 115 ø√≥¢ yÓTTø£ÿ\T Hê≤\qïe÷≥. Ç<˚ \øå±´ìï dü÷Œ¤]Ô>±

rdüTø=ì eTq eTq Á>±e÷\˝À m+‘· eT+~ »HêuÛ≤ OHêïs√ nìï yÓTTø£ÿ\T Hê≥T<ë+.

‘·<ë«sê eTq+ ìe•+#˚ ÁbÕ+‘êìï ìyêdü jÓ÷>∑ + #˚düTø√e≥+‘√ bÕ≥T, uÛ≤$‘·sê\øÏ düTs¡øÏå‘·yÓTÆq uÛÑ÷>√fi≤ìï

n+~<ë›+!

pHé, 2009

kÕúìø£ bÕ\q,


5

∫‘·Ô&ç H\\˝À \eD°j·T‘· ô|s¡>∑≤ìøÏ neø±X+ ñqï~.

düeTTÁ<ä rs¡ ÁbÕ+‘ê\˝Àì uÛÑ÷>∑s¡“¤ »\eqs¡T\T

ø£\Twæ‘·yÓTÆ ñ|ü˙Ï>± e÷]b˛‘êsTT. Ç|üŒÏπø »HêuÛ≤

nedüsê\ <äècÕº´ uÛÑ÷>∑s¡“¤»˝≤\qT $#·ø£åD≤ s¡Væ≤‘·+>±

‘√&çy˚j·T≥+ e\¢ >∑T»sê‘Y, ‘·$Tfi¯Hê&ÉT, Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ

˝Àì düeTTÁ<ä rs¡ ÁbÕ+‘ê\˝Àì uÛÑ÷>∑s¡“ »\eqs¡T\˝ÀøÏ

düeTTÁ<ä|ü⁄ ˙s¡T #=#·TÃø=ì sêe≥+‘√ ìs¡T|üjÓ÷>∑+>±

e÷sêsTT. düeTTÁ<äeT≥º+ ô|s¡T>∑T<ä\ e\¢ rs¡ÁbÕ+‘·+˝Àì

uÛ Ñ÷> ∑s ¡ “ ¤+˝Àì sê‹bıs¡\˝À ø=<√ ›>=b˛Œ $T–*q

eT+∫˙s¡T ≈£L&Ü ñ|ü ˙s¡T>± e÷]b˛jT Á|üe÷<ä+ ñ

qï~.

o‘√wüídæú‹ e÷s¡TŒ‘√ |ü•ÃeT Væ≤e÷\j·T |üs¡«‘ê\˝Àì

Væ≤e÷˙ q<äT\T ø£s¡>∑≥+ e\¢ >∑+>±qB &Ó ≤º ÁbÕ+‘·+˝ÀìøÏ

e#˚Ã ˙Ï |ü]e÷D+ ô|s¡T>∑T‘·T+~. ˝À‘·≥Tº ÁbÕ+‘ê\˝À ìedæ+#˚

»HêuÛ≤ ‘·s¡#·T>± es¡<ä\ ‘êøÏ&çøÏ >∑Ts¡efy˚T ø±ø£ JeH√bÕ<ÛäT\˝À

dæús¡‘ê«ìï ø√˝ÀŒ‘ês¡T. n+‘˚>±ø£ |ü•ÃeT u…+>±˝Ÿ düT+<äs¡ãHé˝Àì

eT&É n&Ée⁄\˝À ô|]π> eèø£å C≤‘·T\ $düÔè‹ô|’ ≈£L&Ü Á|ü‹≈£L\ Á|üuÛ≤e+

|ü&ÉT‘·T+~. πøe\+ ‘·≈£îÿe \eD°j·T‘·>∑\ ˙Ï À e÷Á‘·yT eTq>∑*π>

eèø£å C≤‘·T\T e÷Á‘·y˚T düT+<äs¡ãHé À ô|]π> neø±X¯+ ñ+≥T+~.

yê‘êes¡D e÷s¡TŒqT m<äTs√ÿe≥+ m˝≤?

yê‘êes¡D e÷s¡TŒ @ ˇø£ÿ <XÊìø√ |ü]$T‘·yÓTÆq düeTdü ø±<äT.

yê‘êes¡D e÷s¡TŒ\ e\¢ dü+uÛ Ñ$+#˚ Á| ü‹≈£L\ |ò ü*‘ê\qT

düeTs¡Δe+‘·+>± m<äTs√ÿyê\+fÒ Á|ü|ü+#· <XÊ\˙ï dü+|òüTÏ‘·+>± ø£èwæ

#˚j·÷*. n+<äTπø düVü≤ÁkÕ_› n_Ûeè~Δ \øå±´\˝À 7e \ø£å´+ <ë«sê

düTdæús¡ |üsêés¡D kÕ<Ûäq≈£î q&ÉT+ _–+#ê\ì 191 ◊ø£ sê»´dü$T‹

düuÛÑ´<˚XÊ\T ˇ|üŒ+<ä+ #˚düTø=HêïsTT. Bì˝À uÛ≤>∑+>± |üsêés¡D

ø°åD‘·≈£î eTTK´+>± >√¢ã˝Ÿ yê]à+>¥≈£î ø±s¡ø± …’q ø±s¡“Hé &Ó’ Ä¬ø‡Ì&é ñ

<ëZs¡+, zCÀHé bıs¡≈£î qwüº+ ø£\T>∑#˚düTÔqï ø√¢s√|òüP¢s√ ø±s¡“Hé $&ÉT<ä\,

•˝≤» Ç+<Ûäq $ìjÓ÷>∑+, |òüTq Ç+<Ûäq eqs¡T\T $ìjÓ÷–+# »HêuÛ≤

XÊ‘·+ ‘·~‘·s¡ n+XÊ\ô|’ dü÷∫ø£\qT s¡÷bı+~+∫ <˚XÊ\ yêØ>±

C≤rj·T, n+‘·sê®rj·T kÕúsTT˝À ‘·s¡#·T>± düMTøÏådü÷Ô ‘·–q #·s¡´\T

rdüTø=q≤ìøÏ ◊ø£ sê»´dü$T‹ ø£èwæ #düTÔ+~. 1997 ø√´À Áb˛Àø± Ÿ

Á|üø±s¡+ 2012 HêÏøÏ n_Ûeè~Δ #Ó+~q <˚XÊ\T á yêj·TTe⁄\

$&ÉT<ä\qT 1990\ HêÏ kÕúsTT n+fÒ 5.2 XÊ‘êìøÏ ‘·–Z+#ê\H~

\ø£å +>± ìsêΔ]+#ês¡T. nyÓT]ø± 2020 HêÏøÏ Á^Hé Vü≤Ödt yêj·TTe⁄\

$&ÉT<ä\qT 1990 kÕúsTTøÏ rdüT≈£îsêyê\qT≈£î+À+~. j·T÷s√|æj·THé

j·T÷ìj·THé 2020 HêÏøÏ Á^Hé Vü≤Ödt yêj·TTe⁄\ $&ÉT<ä\qT 20

XÊ‘·+ j·TTHÓ ’f …& é ø Ï+>¥&Éy éT 26 XÊ‘·+, d”«&ÉH é 35 XÊ‘·+

‘·–Z+#·Tø√e≤ìøÏ Á|üD≤[ø£\qT dæ<äΔ+ #˚düT≈£îHêïsTT.

yê‘êes¡D e÷s¡TŒqT m<äTs√ÿe≤ìøÏ #·‘·Ts¡TàK eP´Vü≤+>± 1)

e÷s¡TŒ≈£î düs¡T›≈£îb˛e≥+ 2) yê‘êes¡D e÷s¡TŒ Á|üuÛ≤yêìï ‘·–Z+#·≥+

3) ‘·–q kÕ+πø‹ø£ |ü]C≤„Hêìï ø£qT>=q≥+ 4) o‘√wüídæú‹ô|’ Á|üuÛ≤e+

‘·–Z+#˚ |ü]ÁX¯eT\≈£î, Ç‘·s¡ Á|üj·T‘êï\≈£î Ä]úø£ düVü‰j·T+ #˚j·T≥+

nqï n+XÊ\qT Á|ü|ü+#· <XÊ\T neT\T |üs¡TdüTÔHêïsTT.

uÛ≤s¡‘·<X+ @+ #·s¡ \T rdüT≈£î+À+~?

Á|ü|ü+#·yê´|üÔ+>± kÕ©Hê dü>∑≥Tq 4 ≥qTï\ Á^Hé Vü≤Ödt yêj·TTe⁄\T

$&ÉT<ä\ ne⁄‘·T+&É>± eTq<X+˝À $&ÉT<ä\ njT´ ‘·\dü] Á^Hé Vü≤Ödt

yêj·TTe⁄\ kÕ©Hê 1.3 ≥qTï\T e÷Á‘·y˚T. Ç<˚ n_Ûeè~Δ #Ó+~q

nyÓT]ø±, j·T÷s√|t <XÊ\˝À dü>∑≥Tq kÕ©Hê 12 ≥qTï\T $&ÉT<ä\

ne⁄‘·THêïsTT. 1994˝À yj·Tã&çq n+#·Hê\ Á|üø±s¡+ <Xyê´|üÔ+>±

kÕ©Hê 8,17,023 –.Á>± Á^Hé Vü≤Ödt yêj·TTe⁄\T $&ÉT<ä ·\

ne⁄‘·T+&É>±, 23,353 –.Á>± düVü≤»dæ<ä Δ+>± |üsêés¡D+˝À

ø£*‡b˛‘·T+&É>± 7,93,490 –.Á>± Á^Hé Vü≤Öd t yêj·TTe⁄\T

yê‘êes¡D+˝À n~Ûø£+>± $&ÉT<ä\ ne⁄‘·Tqï≥T¢ ø£qT>=Hêïs¡T.

eTq<X+˝À $&ÉT<ä\ njT´ Á^HéVü≤Ödt yêj·TTe⁄\T Á|ü<Ûëq+>± Ç+<Ûäq

s¡+>∑+˝À 61%, eékÕj·T s¡+>∑+˝À 28% bÕ]ÁXÊ$Tø£ s¡+>∑+˝À

8% e´s¡Δ |ü<ësêΔ\ <ë«sê 2%, uÛÑ÷$ìjÓ÷>∑+, n&Ée⁄\ <ë«sê 1%

y˚Ts¡ »ìdüTÔHêïsTT.

Ç+#·T$T+#·T 7500øÏ.MT düeTTÁ<ä rs¡ÁbÕ+‘·+ ø£*Zq uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À

rs¡ÁbÕ+‘·+˝À 15 XÊ‘·+ »HêuÛ≤ ìedædüTÔHêïs¡T. uÛ≤s¡‘· uÛÑ÷uÛ≤>∑+˝À

pHé, 2009 kÕúìø£ bÕ\q


12e |ü+#·es¡¸ Á|üD≤[ø£\ ø±\+˝À nedüs¡eTsTTq #·s¡´\qT

#|ü≥ºe\dæq ÄeX´ø£‘· ñqï~.

kÕúìø£+>± |ü+#êj·TrsêCŸ dü+düú\T @+ #Ój·Té#·TÃ?

>√¢ã Ÿ yê]à+>∑T düeTdü eT÷\ ø±s¡D+ mø£ÿ&É ñqï|üŒÏø° <ëì

Á|üuÛ≤e+ Á|ü|ü+#·yê´|üÔ+>± ñqï~. düeTdü´qT düèwæ º+∫q yêπs

|ü]wüÿ]+#ê* nì eT&çø£≥Tº≈£î ≈£Ls¡TÃ+fÒ <ëì Á|üuÛ≤e+ ‘·>∑Z≤ìøÏ

ã<äT\T ¬s+&ç+‘·\T ne⁄‘·T+~. n+<äTπø á Á|ü|ü+#· düeTdü´≈£î

kÕúìø£+>± |ü]cÕÿsê\T yÓ<äø£≥+ ˝Ò<ë düeTdü´qT m<äTs=ÿH˚+<äT≈£î

‘·–q eP´Vü‰\qT ne\+_+#·e\dæq u≤<Ûä´‘·qT @ <˚X¯ìø±<˚X¯+

rdüTø√yê*. |üsêés¡D |ü]s¡ø£åD≈£î πø+Á<ä sêh Á|üuÛÑT‘ê«\T mìï

#·s¡´\T #˚|üÏºq|üŒÏø° kÕúìø£+>± |ü+#êj·TrsêCŸ dü+düú\T á

ãèVü≤Á‘·Œj·T‘·ï+˝À bÕ\T|ü+#·Tø√q≥¢sTT‘˚ \øå±´\qT kÕ~Û+#·≥+

ø£wüº‘·s¡eTe⁄‘·T+~. Ç+<äT≈£î kÕúìø£ dü+düú\T ≈£L&Ü ‘·eT e+‘·T bÕÁ‘·qT

kÕúìø£ ÁbÕ+‘ê\˝À b˛wæ+#ê*. á $wüj·T+˝À |ü+#êj·TrsêCŸ dü+düú\T

á ÁøÏ+~ ø±s¡ Áø£e÷\T #|ü≥ºe#·TÃ.

◊.|æ.dæ.dæ. ìy˚~ø£ Á|üø±s¡+ Væ≤+<ä÷ eTVü‰düeTTÁ<ä+˝Àì

1192 ø√s¡˝Ÿ Ø|òt B«bÕ\‘√ >∑\ e÷©›e⁄\T düeTTÁ<ä

eT≤ºìøÏ πøe\+ 1.5`4.0 MT≥s¡¢ m‘·TÔ˝À e÷Á‘·y˚T ñ

HêïsTT. 1961`2003 dü+.\ eT<Û ä´ø±\+˝À düeTTÁ<ä

eT≥º+˝À ô|s¡T>∑T<ä\ dü>∑≥Tq kÕ©Hê 1.8 $T.MT. ñ+&É>±

1993`2003 eT<Ûä´ 3.1 $T.MT>± ñqï~. ñc˛íÁ>∑‘·\T

ô|s¡>∑≥+ e\¢ düeTTÁ<ä eT≥º+˝À ô|s¡T>∑T<ä\ sêuÀj˚T

X‘êã›ø±\+˝À 18`59 ôd+.MT >± ñ+&Ée#·TÃ. ô|s¡T>∑T‘·Tqï

düeTTÁ<äeT≥º+ e\¢ e÷©›e⁄\ ñìπø uÛÑ$wü ‘·TÔ À Á|üXÊïs¡Δø£+>±

e÷s¡uÀ‘√+~. yÓTT‘·Ô+ 3,80,000\ »HêuÛ≤qT Çø£ÿ&ç qT+&ç

ys=ø£ düTs¡øÏå‘·yÓTÆq Á|ü<XÊìøÏ ‘·s¡*+#·e\dæq nedüs¡+ ñ

qï~. n+<äTπø á <X+ Ç|üŒÏqT+& eTT+<äT#·÷|ü⁄‘√ <X

n<ëj·T+˝À ø=+‘·uÛ≤>±ìï bı<äT|ü⁄ #˚dæ y˚πs Á|ü<˚X¯+˝À

düú˝≤ìï ø=qT>√\T #˚j·T≤ìøÏ Çq÷‡¬sqT‡ ø£+ô|˙\‘√

ˇ|üŒ+<ä+ ≈£î<äTs¡TÃø=+~.

düeTTÁ<äeT≥º+ ô|s¡T>∑T<ä\ e\¢ eTVü‰sêh, >√yê, >∑T»sê‘Y

sêÁcÕº\T rÁe+>± qwºüb˛‘êsTT. >√yê ÁbÕ+‘·+˝À 1MT.

düeTTÁ<ä eT≥º+ ô|]–‘˚ 8100 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ qwüº+‘√

bÕ≥T 7 XÊ‘·+ >√yê »HêuÛ≤ Á|üuÛ≤$‘·+ ne⁄‘ês¡ì,

eTVü‰sêh˝À 13 \ø£å\ »HêuÛ≤ Á|üuÛ≤$‘·+ ne≥+‘√ bÕ≥T

eTT+ãsTT ÁbÕ+‘·+˝À s¡÷. 2,28,700 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\

ÄdæΔ qwüº+ dü+uÛÑ$+#·qTqï<äì n+#·Hê.

kÕ< Û ës ¡D ã\T“\ kÕ úq+˝À d æ .m| ò t .m˝ Ÿ ã\T“\T

$ìjÓ÷–+#·≥+ e\¢ 4 ¬s≥T¢ $<äT´‘·TÔ Ä<ë #˚j·Te#·TÃ.

d æ.m|ò t .m˝Ÿ ã\T“\ J$‘·ø±\+ kÕ<Ûës ¡D ã\T“\

J$‘·ø±\+ ø£+fÒ 8 ¬s≥T¢ m≈£îÿe. Bìe\¢ $<äT´‘·TÔ _\T¢

‘·≈£îÿe ø±e≥y˚T ø±ø£ $<äT´‘·TÔ ã\T“\ ø=qT>√\Tô|’ #˚ùd

nqedüs¡ e´j·÷ìï ‘·–Z+#·e#·TÃ.

100 yê≥¢ kÕ<Ûës¡D ã\T“ Ç#Ã yÓ\T>∑T 20 yê≥¢ dæ.m|òt.m Ÿ.

ã\T“≈£î, 60 yê≥¢ kÕ<Ûës¡D ã\T“ 15 yê≥¢ dæ.m|òt.m˝Ÿ

ã\T“≈£î, 40 yê≥¢ kÕ<Ûës¡D ã\T“ 11 yê≥¢ dæ. m|òt.m Ÿ

ã\T“≈£î düe÷q+. kÕ<Ûës¡D Ï.12 ≥÷úŸ˝…’Ÿ 52 yê≥¢

$<äT´‘·TÔqT $ìjÓ÷–ùdÔ Ï.5. ≥÷úŸ …’Ÿ 29 yê≥¢ $<äT´‘·TÔqT

$ìjÓ÷–düTÔ+~.

ã÷´s√ Ä|òt mqØ® m|òæwæj·T˙‡ yês¡T <ÛäèMø£]+∫q 1 qT+&ç

5 qø £ å Á‘ · e÷s ¡T ÿ\T > ∑* Zq $<äT´‘ · T Ô ñ| üø £s ¡D≤\T

$ìjÓ÷–+#·≥+ e\¢ $<äT´‘·T ÔqT Ä<ë#˚j·Te#·TÃ. á

$<ÛäeTsTTq qø£åÁ‘· >∑Ts¡TÔ >∑*Zq $<äT´‘·TÔ |ü]ø£sê\T kÕ<Ûës¡D

$<äT´‘·TÔ |ü]ø£sê\ø£Hêï 2`10 ¬s≥T¢ ‘·≈£îÿe $<äT´‘·TÔqT

$ìjÓ÷–+#·Tø=+≤sTT. eTq<˚X¯+˝À Á|üdüTÔ‘·+ Ï.$.\T,

Á|òæCŸ\T, msTTsY ø£+&ûwüqs¡T¢ e÷¬sÿÀ¢ \uÛÑéTe⁄‘·THêïsTT.

á |ü]ø£sê\ô|’ 1`5 eT<Ûä ˝À mìï m≈£îÿe qø£åÁ‘· e÷s¡Tÿ\T

ñ+fÒ n+‘· $<äT´‘·TÔqT Ä<ë #ùd kÕeTs¡Δ + ñ+≥T+<äqï

e÷≥.

ø±s¡T¢ / dü÷ÿ≥s¡T¢ ‘·~‘·s¡ yêVü≤Hê\ f…Æs¡¢ À ‘·–q+‘· >±*

ì+|üø£b˛sTTq≥¢sTT‘ ô|ÁÀ\T n~Ûø£+>± Ks¡TÃ ne⁄‘·T+~.

ˇø£ ©≥s¡T ô|ÁÀ\T Ä<ë#j·T≥+ e\¢ 2.5 øÏ À\ ø±s¡“Hé

&Ó’ Ä¬ø‡Ì&é yê‘êes¡D+˝ÀøÏ $&ÉT<ä\ ø±≈£î+&Ü Ä|ü>∑\+.

πs&çj·T Ÿ f…Æs¡¢ e\¢ 3`7 XÊ‘·+ Ç+<Ûäq+ Ä<ë ne⁄‘·T+~.

$<äT´‘·TÔ‘√ |üì#ùd ˙Ï V”≤≥s¡¢ kÕúq+˝À kÂs¡ XøÏÔ‘√ |üì#ùd

V”≤≥s¡T¢ $ìjÓ÷–+#·≥+ ñ‘·ÔeT+. 100 ©≥s¡¢ kÕeTs¡Δ´+

>∑\ k˛˝≤sY yê≥sY V”≤≥sY $ìjÓ÷>∑+e\¢ kÕ©Hê düTe÷s¡T

1500 j·T÷ì≥¢ $<äT´‘·TÔqT n<ë #Ój·Té#·TÃ. n+fÒ

düTe÷s¡T 1.5 ≥qTï\ ø±s¡“Hé &Ó ’ Ä¬ø‡Ì&é $&ÉT<ä\qT

‘·–Z+#·e#·TÃ.

ˇø£ÿ ô|<ä› eèø£å+ <ëì J$‘· ø±\+˝À 1 ≥qTï ø±s¡“Hé &Ó’

Ä¬ø‡Ì&éqT $ìjÓ÷–+#·T≈£î+≥T+~.

Ï.$., dæ.&ç./ &ç.$.&ç. ù|¢j·TsY, yÓTÆÁø√y˚yé zyÓHé\ e+Ï

$<äT´‘Y ñ|üø£s¡D≤\qT ]yÓ÷Ÿ‘√ ø±≈£î+&Ü yÓTsTTHé dæ«#Y

n|æq≥¢sTT‘ 5`7 % $<äT´‘·TÔqT Ä<ë #j·Te#·TÃ.

ÁbòÕdtº Á|ò” ]Á|òæõπs≥s¡T¢, m Ÿ.dæ.&ç. ø£+|üP´≥sY yÓ÷ì≥sY/ Ï.$.,

˝≤´|t≤|t ø£+|üP´≥sY\T kÕ<Ûës¡D ñ|üø£s¡D≤\ ø£+fÒ

25`50% ‘·≈£îÿe $<äT´‘·TÔqT $ìjÓ÷–+#·Tø=+≤sTT.

MT≈£î ‘Ó\TkÕ !



8

yê‘êes¡D e÷s¡TŒ eTq<˚X¯+˝Àì Á>±MTD ÁbÕ+‘ê\˝Àì Á|ü»\

Jeq Á|üe÷D≤\ô|’ rÁe Á|üuÛ≤yêìï #·÷|ü⁄‘·T+~ Ç|üŒÏ πø

yê‘êes¡D+˝À e∫Ãq e÷s¡TŒ e\¢ d üø±\+˝À esê¸\T

|ü&Éø£b˛e≥+, ydü$ ñc íÁ>∑‘·\T 40 &çÁ^ ôd+. $T+∫ ñ+&É≥+,

uÛÑ÷ ñ|ü]‘·\ ˙Ï eqs¡T\T \uÛÑ + ø±ø£b˛e≥+, uÛÑ÷>∑s¡“»˝≤\T

Ç+øÏb˛e≥+, $<äT´‘·TÔ X¯øÏÔ ø=s¡‘· @s¡Œ&É≥+ e+Ï ø±s¡D≤\

e\¢ eékÕj·T+ ˝≤u Û ÑkÕ Ï>± ñ+&É≥+˝Ò< ä T . Á>±MTD

ÁbÕ+‘ê\˝Àì Á|ü»\T ‘·eT JeH√bÕ~Û¬ø’ eékÕj·T+, nqTã+<Ûä

s¡+>±\ô|’ Ä<Ûës¡|ü&ç ñHêïs¡T. yê‘êes¡D e÷s¡TŒ\‘√ rÁeyÓTÆq

ø£s¡Te⁄ ø±≥ø±\T dü+uÛÑ$+∫q|ü⁄&ÉT Á|ü»\T e\dü\T b˛≈£î+&Ü

kÕúìø£+>± ñbÕ~Û #·÷|üe\dæq >∑Ts¡T‘·s¡ u≤<Ûä ‘· |ü+#êsTTrsêCŸ

dü+düú\ô|’ ñqï~. BìøÏ Á>±MTD ñbÕ~Û Vü‰MT |ü<∏äÛäø£+, yê≥sY

ôw&é |ü<∏äø£+ e+Ï yêÏì kÕ<ÛäHê\T>± ñ|üjÓ÷–+#·Tø=ì Á|ü»\≈£î

kÕúìø£+>± |üì ø£*Œ+#·≥+‘√ bÕ≥T düVü≤»eqs¡T\qT ≈£L&Ü

dü+s¡øÏå+#·Tø=qe#·TÃqT.

e÷s¡T‘·Tqï yê‘êes¡D |ü]dæú‘·T\ø£qT>∑TD+>± X¯ówüÿ o‘√wüídæú‹

|ü]dæú‘·T\˝À ôd’‘·+ eTq>∑*π> e+>∑&Ü\qT/|ü+≥\ô|’ ¬s’‘·T\≈£î

ne>±Vü≤q ø£\T>∑#˚j·T≥˝À |ü+#êj·TrsêCŸ dü+düú\T ø°\ø£bÕÁ‘·

b˛wæ+#ê*‡ ñ+≥T+~. düeTTÁ<ä eT≥º+ ô|s¡T>∑T<ä\ e\¢

rs¡ ÁbÕ+‘·+˝Àì kÕs¡e+‘·eTsTTq eékÕj·T πø å Á‘ê\˝À

\eD°j·T‘· ô|]–b˛‘·T+~. á ÁbÕ+‘ê\˝À m≈£îÿe \eD°j·T‘·>∑\

H\˝À ôd’‘·+ eTq>∑*π> $‘·ÔHê\qT $ìjÓ÷–+#·≤ìøÏ ¬s’‘·T\≈£î

düqï<äΔ+ #j·T≥+˝À |ü+#êj·TrsêCŸ dü+düú\T bÕÁ‘· b˛wæ+#ê*‡

ñ+≥T+~. ÄVü≤s¡ uÛÑÁ<ä‘·qT kÕ~Û+#·≤ìøÏ á #·s¡ \T ‘·|üŒìdü].

l e] ˝≤+Ï Ä< Û ä THê‘ ·q eékÕj·T $< Û ëHê\qT

ne\+_+#˚+<äT≈£î ¬s’‘·T\qT dü+dæ<äΔ|üs¡#ê*.

‘·Tb ò ÕqT\T, es ¡< ä\T d ü+u Û Ñ$+∫q|ü ⁄& É T ìsê«d æ‘ · T\qT

Ä<äTø=q≥+˝À Ç‘·s¡ Á|üuÛÑT‘·« XÊK\qT düeTq«j·T |ü]∫ düVü‰j·T

|ü⁄qsêyêdü ø±s¡ Áø£e÷\˝À bÕ˝§Zq≥+ |ü+#êsTTr sêCŸ dü+düú\

u≤< Û ä ´‘ · . ‘ · Tb ò ÕqT ôw\ ºs ¡ TqT

ì]à+#·≥+, ìs¡«Væ≤+#·≥+ e+Ï$

#Ój·Té#·TÃ.

eq dü+s¡ø£åD ø±s¡´Áø£e÷\T #˚|üÏº

Á>±eT |ü+#êj·Tr |ü]~Û˝À >∑\

kÕe÷õø£ u Û Ñ÷eTT\˝À y Ó TTø £ ÿ\

ô|+|üø±\qT Áb˛‘·‡Væ≤+#·≥+ e+Ï

ø±s¡´Áø£e÷\T #˚j·Te#·TÃqT.

Je Ç+<Û äHê\T>± ñ|üjÓ÷>∑|ü&˚

»ÁÀbòÕ, >±qT>∑ yÓTTø£ÿ\ ô|+|üø±ìøÏ

¬s’‘·T\qT Áb˛‘·‡Væ≤+#·e#·TÃqT.

<˚X¯+˝À ñ‘·Œ‹Ô nj˚T´ $<äT´‘·TÔ˝À

u§>∑TZ qT+&ç ñ‘·Œ‹Ô #˚ùd $<äT´‘·TÔ

eT÷&ç+≥ ¬s+&ÉT e+‘·T\T ñ+~.

$<äT´‘Y ñ‘êŒ<äq˝À u§>∑TZqT eT+&ç+#·≥+ e\¢ ≥qTï\ ø=B›

u§>∑TZ|ü⁄\TdüT yêj·TTe⁄ yê‘êes¡D+˝ÀøÏ $&ÉT<ä\ ne⁄‘·T+~. u§>∑TZ/

•˝≤» Ç+<ÛäHê\qT $ìjÓ÷–+# ã<äT\T neø±X+ ñqï+‘· yTs¡

kÕ+Á|ü<ëjT‘·s¡ Ç+<Ûäq eqs¡T\qT $ìjÓ÷–+#·≤ìøÏ Á|ü»\qT

düe÷j·T‘·Ô+ #j·T≥+˝À |ü+#êj·TrsêCŸ dü+düú\T ø£èwæ #j·Te#·TÃ.

kÂs¡X¯øÏÔ‘√ yÓ*π> ã\T“\T, M~ÛBbÕ\ @sêŒ≥T, ãjÓ÷>±´dt‘√

|üì#ùd bısTT´ $ìjÓ÷>∑+ e+Ï$ Áb˛‘·‡Væ≤+#·e#·TÃ. kÕ<Ûës¡D

ã\T“\ kÕúq+˝À dæ.m|òt.m˝Ÿ. ã\T“\T $ìjÓ÷>∑+ô|’ Á|ü»\≈£î

ne>±Vü≤q ø£*Z+#·≥+ ≈£L&Ü |ü+#êj·TrsêCŸ dü+düú\T #j·Te#·TÃ.

eTq sêÁwü º+˝À á n+XÊ\ô|’ ne>±Vü≤q ø£\>∑#˚j·T≤ìøÏ

HÓ&éø±´|tqT H√&É Ÿ @»˙‡>± sêh Á|üuÛÑT‘·«+ >∑T]Ô+∫+~. eT]ìï

$esê\ ø√dü+ Á|ü‹ õ˝≤¢˝À >∑\ á XÊK õ˝≤¢ y˚TH˚»s¡T

dü+Á|ü~+#·e#·TÃ.

ªªeTq <ä>∑Zs¡ ì<ÛäT\T, ‘·–q kÕ+πø‹ø£ |ü]C≤„q+ Òø£ ø±<äT, nsTT‘˚

#˚j·÷\H˚ <Ûäè&ÛÉ dü+ø£\Œ+ ˝Òø£b˛e≥+ e\¢H˚ Ç≥Te+Ï $|üØ‘·

|ü]D≤e÷\qT m<äTs=ÿq Òø£b˛‘·THêïeTTμμ nì ◊ø£ sê»´dü$T‹ e÷qe

n_Ûeè~Δ ìy~ø£ 2007`08 n_ÛÁbÕj·T |ü&ç+~. |üsêés¡D |ü]s¡ø£åD≈£î

πø+Á<ä sêh Á|üuÛÑT‘ê«\T #˚düTÔqï ø£èwæøÏ |ü+#êj·TrsêCŸ dü+düú\T ≈£L&Ü

‘·eTe+‘·T düVü≤ø±sêìï n+<ä#dæ kÕúìø£ ÁbÕ+‘ê\ n_Ûeè~ΔøÏ Á|üD≤[ø£\T

‘·j·÷s¡T #j·T≥+˝À Á|ü»\qT uÛ≤>∑kÕ«eTT\qT #dü÷Ô düVü≤»eqs¡T\qT

ø±bÕ&ÉT≈£î+≥÷ Á>±MTD JeH√bÕ<ÛäT\qT düTdæús¡+ #˚düTø=q≤ìøÏ

<√Vü≤<äø±]>± eT]j·TT kÕúìø£ Á|üuÛÑT‘ê«\T>± ‘·eTu≤<Ûä ‘·qT ìs¡«]ÔùdÔ

| üsêés ¡D≤ìï d ü+s ¡ø Ï å+# ·≥+˝À eTs√ n&ÉT> ∑ T eTT+< ä T≈ £ î

y˚dæq≥¢e⁄‘·T+~.

` &Ü. $.•eX+ø£s¡Á|ükÕ<é,

pìj·TsY bòÕ´ø£©º

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á>±MTD≤_Ûeè~Δ




düTdæΔs¡yÓTÆq JeH√bÕ~Ûì

kÕ~Û+#·&É+ m˝≤ ?

q <˚X¯+ eékÕj·T Ä<Ûë]‘· <˚X¯+. Çø£ÿ&É 70% Á|ü»\T

Á>±e÷\˝À ìedædü÷Ô, eékÕj·T, eékÕj·T nqTã+<Ûä s¡+>±\ô|’

Ä<Ûës¡|ü&ç J$düTÔHêïs¡T. ø±ì Ç°e\ yê‘êes¡D+˝À dü+uÛÑ$+∫q

e÷s¡TŒ\ e\q dü¬s’q düeTj·T+˝À esê¸\T |ü&Éø£, |ü+≥\T |ü+&Éø£

Á>±MTD Á|ü»\≈£î ñbÕ~Û Òø£ |ü≥ºD≤\≈£î e\dü u≤≥q |ü&ç <äTs¡“¤s¡yÓTÆq

JeHêìï >∑&ÉT|ü⁄‘·THêïs¡T. (Ç°e\ Á|üyX ô|Ïºq C≤rj·T ñbÕ~Û Vü‰MT

<ë«sê e\dü\T ø=+‘· es¡≈£î ‘·–Zqeì n+#·Hê).

ø±ì XÊÅdüÔ kÕ+πø‹ø£ s¡+>∑+˝À eTT+<äT≈£î <ä÷düT≈£îb˛‘·Tqï eTq≈£î

ù|<ä]ø£+ n&ÉT¶ø±≈£L&É<äT, ù|<ä]ø±ìï s¡÷|ü⁄ e÷|üe\dæq u≤<Ûä´‘·

eTq+<ä]ô|’q ñ+~.

Bì˝À uÛ≤>∑+>± ` JeH√bÕ~Û n+fÒ @$TÏ? düTdæ ús¡yÓT Æq

JeH√bÕ~ÛøÏ m˝≤+Ï eqs¡T\T nedüs¡+? <ëì <ë«sê düTdæús¡yÓTÆq

JeHêìï m˝≤ bı+<äe#·TÃH√ á yê´dü+ <ë«sê ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.

JeH√bÕ~Û ` ìs¡«#·q+

Á|ü‹ e´øÏÔ/ ≈£î≥T+ã+ J$+#·≤ìøÏ ø=ìï edüTÔe⁄\T, ùde\T

nedüs¡eTe⁄‘êsTT. á nedüsê\T rsê* n+fÒ Ä<ëj·T+ ø±yê*.

Ä<ëj·T+ <ë«sê edüTÔ, ùde\qT bı+<äe#·TÃ. Ä<ëj·T+ |üì#˚ùdÔH˚

\_ÛdüTÔ+~. n≥Te+Ï |üìH eè‹Ô n+≤+. nq>± eè‹Ô <ë«sê q>∑÷&Ó

|üìì ñbÕ~Û n+≤+. ø±ãÏº JeH√bÕ~Û nq>± e´øÏÔ >±ì ≈£î≥T+ã+

>±ì yês¡T J$+#·≤ìøÏ m+#·T≈£îqï Ä<ëj·T e÷s¡Z+ nì #Ó|üŒe#·TÃ.

á JeH√bÕ~Û düTdæ ús¡+>± ñ+&Ü* n+fÒ m˝≤+Ï |ü<ä ú‘·T\qT

ne\+_+#ê˝À Çø£ÿ&É #·÷<ë›+.

eTq sêh+˝À 3 \ø£å\ô|’ ∫\T≈£î eTVæ≤fi≤ dü+|òü÷\T Áø£eT+

‘·|üŒ≈£î+&Ü #düT≈£î+≥THêïs¡T. M]øÏ u≤´+≈£î\T, Á|üuÛÑT‘·«+, $$<Ûä dü+düú\T

Ä]úø£ kÕj·T+ #˚düTÔHêïsTT. Á|ü‹ Á>∑÷|ü⁄ <ä>∑Zs¡ <ë<ë|ü⁄>± s¡÷. 19,000/

` ñqï≥T¢ n+#·Hê. ø±ì yês¡T Ä &ÉãT“\‘√ m˝≤+Ï ø±s¡ Áø£e÷\T

#|ü≤º*, JeH√bÕ~Ûì m˝≤ yÓTs¡T>∑T|üs¡T#·Tø√yê˝À ‘Ó*j·Tø£ á eTVæ≤fi≤

dü+|òüT düuÛÑT´\T düTdæús¡yÓTÆq JeH√bÕ~Ûì kÕ~Û+#· Òø£b˛‘·THêïs¡T. BìøÏ

eTTKýÓTÆq ø±s¡D+ dü¬s’q Á|üD≤[ø£ Òø£b˛e≥+.

JeH√bÕ<ÛäT\ n_Ûeè~Δ À Hê\T>∑T kÕqT≈£L\‘ê ø±s¡D≤\T Á|ü<Ûëq

eT

dü«| ü]bÕ\q˝À Äs ¡ T < äXÊu≤ ›\T

|ü⁄s√>∑$T+∫q|üŒÏø°, eTq<˚X¯+˝À ù|<ä]ø£+

Ç+ø£q÷ $\j·T ‘ê+&Ée+ #düTÔqï~. ù|<ä]ø±ìï

ìs¡÷à*+#·˝Òø£ b˛e≤ìøÏ nH˚ø£ ø±s¡D≤\T,

ìs¡ø£åsêdü´‘·, dü¬s’q Á|üD≤[ø£ ˝Òø£b˛e≥+,

eT]j·TT düVü≤» eqs¡T\qT |üP]Ô kÕΔsTT˝À

$ìjÓ÷–+#·Tø√˝Òø£ b˛e≥+ eTTKýÓTÆq$>±

#Ó|üŒe#·TÃqT. ù|<ä]ø£ ìs¡÷à\q nH~ ø=+‘·

eT+~ Hêj·T≈£î\ ìHê<ë\πø |ü]$T‘·yÓTÆq< >±ì

#Ó|ü⁄Œø√<ä–q+‘· Á|ü>∑‹ì kÕ~Û+#·≥+˝À eTq+

$|òü\eTj·÷éTì #Ó|üŒe#·TÃ.


e∫Ãq~.ø±ãÏº nìï ø√D≤\˝À Ä˝À∫+∫ ø±s¡´Áø£e÷ìï yÓTT<ä\T

ô|≥º≥+ eT+∫~.

4) nqTdü+|òæTø£ ùde\T (düb˛sYº düØ«ôddt)

nqTdü+|òæTø£ ùde\T ≈£L&Ü düTdæús¡yÓTÆq JeH√bÕ~Û˝À Á|ü<Ûëq

uÛÑ÷$Tø£qT b˛wækÕÔsTT. @<Ó’Hê JeH√bÕ<ÛäT\ ø±s¡ Áø£e÷ìï yÓTT<ä\Tô|fÒº

eTT+<äT <ëìøÏ m˝≤+Ï nqTdü+|òæTø£ ùde\T nedüs¡eTe⁄‘êsTT? n$

eTq <ä>∑Zs¡ À ñqïyê? Òyê? nì #·÷dæ ø±s¡ Áø£e÷ìï yÓTT<ä\T ô|≤º*.

Á|ü‹ ø±s¡ Áø£e÷ìøÏ nqTdü+|òæTø£ ùde\T nedüs¡+.

ñ<ë : ø£&É|ü õ˝≤¢ sêe÷|ü⁄s¡+ eT+&É\+˝À JeH√bÕ<Û äT\

n_Ûeè~Δ˝À uÛ≤>∑+>± Á|üuÛÑT‘·«+ yês¡T eT+ps¡T #˚dæq &ÉãT“\‘√

u…+>∑TfiSs¡T≈£î <ä>∑Zs¡ À ñqï ∫ø£ÿã˝≤¢|üPsY qT+&ç @&ÉT C…]‡ Äe⁄\qT

‘˚e≥+ »]–+~. yêÏøÏ sêe÷|ü⁄s¡+ eT+&É\+ yê‘êes¡D+

nqT≈£L*+#·ø£ bıe&É+e\¢ n$ e∫Ãq HÓ\ s√E\≈£î düTdæÔ #j·T&É+

»]–+~. yêÏøÏ yÓ’<ä + n+~+#·≤ìøÏ dü¬s’q ùde\T Òø£ @&ÉT Äe⁄\T

#·ìb˛e≥+ »]–+~. ø£qTø£ nqTdü+|ò æTø£ ùde\ bÕÁ‘· #ê˝≤

eTTKýÓTÆq~.

ø±ãÏº eTq Á>±eT+˝À m+‘· eT+~ »HêuÛ≤ ñHêïs¡T? yê]

nedüsê\T @$TÏ? yês¡T nedüsê\T rs¡TÃø√yê\+fÒ m+‘· <ä÷s¡+

yÓfifle\dæ edüTÔ+~? eTq Á>±eT+˝À <=]πø düVü≤» eqs¡T\T @$TÏ?

n$ @ $<Û ä+>± eTq Jeq Á| üe÷D≤\qT ô|+# ·≥+˝À

ñ|üjÓ÷>∑|ü&É‘êsTT nì |ü]o*+∫ ‘·–q ø±s¡´Áø£eT+ #˚|ü&ç‘˚ n~

düTdæús¡+>±qT, eTq Jeq Á|üe÷D≤\T ô|+#˚ $<Ûä+>± ñ+≥T+~. Ä

$<Ûä+>± Ä˝À∫+∫ ‘·–q ìs¡íj·T+ rdüTø√yê*.

uÛÑ÷$Tø£qT b˛wækÕÔsTT. n$ 1) ô|≥Tºã&ç 2) HÓ’|ü⁄D´+ (dæÿ˝Ÿ‡), 3)

eTT&çdüs¡T≈£î (sê`yÓT°]j·T Ÿ), 4) nqTdü+|òæTø£ ùde\T (düb˛sYº düØ«ôddt)

e÷¬sÿŸ ≈£L&Ü eTTKýÓTÆq<˚.

1) ô|≥Tºã&ç (ô|ò’Hêdt‡)

@<Ó ’Hê ˇø£ ø±s ¡´ Áø £e÷ìï

m+#·T≈£îqï ‘·s¡Tyê‘· <ëìøÏ

m+‘· ô|≥Tºã&ç nedüs¡+,

n+‘· &ÉãT“\T eTq <ä>∑Zs¡ ñ

qïyê, ˝Òø£b˛‘˚ ø±e\dæq

s ¡ TD≤ìï me] qT+& ç

bı+<ë* nì Ä˝À∫+∫

‘·–q ìs¡íj·T+ rdüTø√yê*.

n+‘˚>±ì eTq <ä>∑Zs¡ ndü\T ˝Ò≈£î+fÒ ø±e\dæq &ÉãT“qT n|ü⁄Œ\

s¡÷|ü+˝À u≤´+≈£î\ qT+&ç, Ç‘·s¡T\ qT+&ç rdüTø=ì yê]øÏ e&û¶\

s¡÷|ü+˝À &ÉãT“\T #Ó*¢dü÷Ô ñ+fÒ Ä ø±s¡ Áø£eTeTT eTT+<äT≈£î b˛ø£b˛>±

Ç+ø± n|ü\ _˝À eTTì– b˛e≤ìøÏ neø±X+ ñ+≥T+~. ø±ãÏº

‘·–q ô|≥Tºã&çì düeT≈£Ls¡TÃ≈£îqï ‘·s¡Tyê‘· @<Ó’Hê ø±s¡ Áø£e÷ìï #|ü&ç‘

n~ eTq Jeq Á|üe÷D≤\qT ô|+#˚ $<Ûä+>± ‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+~.ø£qTø£

ô|≥Tºã&ç nH~ düTdæús¡yÓTÆq JeH√bÕ~Û À eTTK´ bÕÁ‘· b˛wædüTÔ+~.

2) HÓ’|ü⁄D´+ (dæÿ Ÿ)

Ä ø±s¡ Áø£e÷ìï #˚|ü≥ºuÀj˚T eTT+<äT Ä ø±s¡ Áø£eT+˝À eTq≈£î

‘·–q HÓ’|ü⁄D´+ ñ+<ë Ò<ë nH~ #·÷düTø√yê*. ˇø£ yfi HÓ’|ü⁄D´+

Òø£b˛‘ HÓ’|ü⁄D≤´ìï >∑&ç+∫q ‘·s¡Tyê‘· |üìì yÓTT<ä\T ô|≤º*.

ô|≥Tºã&ç ô|Ïº ø±s¡ Áø£e÷ìï yÓTT<ä\T ô|Ïº, <ëì˝À HÓ’|ü⁄D´+ Òø£

#|üÏºq |üìì eT÷dæ ydæ n|ü\T bÕ …’q yês¡T #ê˝≤ eT+~ ñ

Hêïs¡T. ø±ãÏº n˝≤ ø±≈£î+&É ‘·–q HÓ’|ü⁄D≤´ìï bı+~q ‘·s¡Tyê‘·

ø±s¡ Áø£e÷ìï #|ü≥Tº≥ ÁX‚j·Tdüÿs¡+.

3) eTT&ç düs¡T≈£î\T (sê`yÓT°]j·T Ÿ)

#˚|ü≥ºuÀj˚T ø±s¡´Áø£e÷ìøÏ eTTKýÓTÆq eTT&çdüs¡T≈£î\T @$T

nedüs¡+ ne⁄‘êsTT? n$ eTq ]˝À >±ì #·T≥Tº Á|üø£ÿ\

Á>±e÷\˝À>±ì, <=s¡T≈£î‘êj·÷? Ò<ë? ˇø£yfi Òø£b˛‘ yêÏì

mø£ÿ&É qT+&ç bı+<ë*? yêÏì rdüT≈£îsêe≤ìøÏ m+‘· Ks¡TÃ

ne⁄‘·T+~? ‹]– eTq+ nyTà≥|ü&ÉT n~ ˝≤uÛÑ<ëj·Tø£+>± ñ

+≥T+<ë? Ò<ë? nH~ uÒØE ydüTø√yê*. Ò≈£î+fÒ eTq Jeq

Á|üe÷D≤\T yÓTs¡T>∑T|ü&Éø£b˛>± Á|üe÷<ë\˝À ∫≈£îÿ≈£îH neø±XÊ\T

ñHêïsTT.

ñ<ë : eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢ n&Ü¶≈£î\ eT+&É\+˝À eTVæ≤fi≤

dü+|òü÷\T n>∑s¡ãrÔ\T #˚dæ qwüºb˛e\dæ e∫Ã+~. m+<äTø£q>±

nø£ÿ&É eTT&ç qs¡T≈£î <=s¡ø£ø£ uÛÑÁ<ë#·\+ qT+&ç rdüT≈£îsêe≥+

e\q s¡yêD≤ #ÛêØ®\T ô|]– #dæq düs¡T≈£î neTTà&ÉTb˛ø£ qwüºb˛e\dæ



s¡T <ä>∑Zs¡>± ñ+~ ø±ãÏº, ≈£Ls¡>±j·T\qT |ü+&ç+#·eTì dü\Vü‰

Ç#êÃs¡T. yê] dü\Vü‰ y˚Ts¡≈£î ø±\qT>∑TD+>± e+>∑, ≥yÓ÷≥, ;s¡,

<√dü, kıs¡, u…+&É\qT ¬s+&ÉT mø£sê\˝À |ü+&ç+#·kÕ>±qT.

Ç|ü&ÉT ≥yÓ÷≤, e+>∑ yXÊqT. MÏ qT+&ç s√EøÏ s¡÷. 5000

` 6000 <ëø± edüTÔHêïsTT. n+fÒ ≥yÓ÷≤, e+>∑\T s√EøÏ 1200

qT+&ç 1500 øÏ À\T ø√düTÔHêïqT. øÏ À ≥yÓ÷≤ s¡÷ 5 ` 6/` eT<Ûä

b˛‘·T+~. e+>∑\sTT‘ s¡÷. 4 ` 5/` eT<Ûä b˛‘·T+~. Ç˝≤ 1200

qT+&ç 1500 øÏ À\ ~>∑Tã&ç yÓTT<äÏ 30 s√E\T ekÕÔsTT . sêqT

sêqT ~>∑Tã&ç ‘·>∑TZ‘·T+~. á ˝À|ü⁄ y˚πs eT&ç ‘·j·÷s¡T #˚düTø=ì

yêÏì rdæ y˚πs ≈£Ls¡>±j·T\T ô|&É‘êqT. Bì‘√ Hê n|ü⁄Œ\qT

rs¡TÃø√>∑£*>±qT. Hê _&É¶\T Ç<ä›s¡÷ b˛©düT ñ<√´>∑+˝À #sês¡T.

#Óø &ÜýéT ø£≥º&É+ e\q uÀs¡T˝À ˙Ï kÕeTs¡Δ + ô|]–+~. 4 ` 5

Ç+#·T\ yTs¡≈£î ˙fiófl ìsê≥+ø£+>± sêe≥+ e\q Ç+ø± ¬s+&ÉT mø£sê\˝À

ø±|üsYÁ>±dt ô|+#·T‘·THêïqT. á Á&ç|t|ü<äΔ‹ì ñ|üjÓ÷–düTÔHêïqT. á

Á>±dt #·<äs¡|ü⁄ n&ÉT>∑T 5 ` 6 s¡÷ˆˆ \ø£T eT<Ûä es¡TÔ\≈£î neTTà‘·THêïs¡T.

Ç|ü⁄Œ&ÉT Bì $\Te wüße÷s¡T 3 \ø£å\T ñ+≥T+~.

Hê ≈£Ls¡>±j·T\T uÀsTTq|ü*¢ e÷¬sÿŸì XÊdædüTÔqï$. m+<äTø£+fÒ…

Hê ≈£Ls¡>±j·T\ HêD´‘· u≤>∑T+≥T+~. Á&ç|t|ü<äΔ‹ <ë«sê |ü+&ç+#·≥+

e\q ø±j·T |ü]e÷D+ ô|s¡>∑≥+, eT]j·TT uÛÑ÷$T n+‘ê ‘·&Ée<äT

ø±ãÏº ø±j·T\ô|’ eT#·Ã\T Òø£b˛e≥+ e\q Hê ≈£Ls¡>±j·T\T ø=q≤ìøÏ

eT<Û ä´ <äfi≤s¡T\T Hê >∑+|ü\T e÷¬sÿŸøÏ e#˚Ã es¡≈£î m<äTs¡T

#·÷düTÔ+≤s¡T.

Bìì #·÷dæ Hê ∫qï ø=&ÉT≈£î yÓ+ø£≥¬s&ç¶ b˛©düT ñ<√´>±ìøÏ

sêJHêe÷ #dæ eékÕj·T+˝À Hê≈£î ‘√&ÉT>± ñ+≤q+≥THêï&ÉT. á

eè<äΔ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\qT ‘√&ÉT ñ+≤q+fÒ… n+‘· ø£+fÒ… dü+‘√wü+ @eTT+~

#Ó|üŒ+&ç n+≤&ÉT #·+Á<ë¬s&ç¶.

` ô|qTe÷ø£ s¡yTwt

pìj·Ts¡ bòÕ´ø£*º, dæ.j·THé.ÄsY.j·T+., nbÕsY¶, sêCÒ+Á<äq>∑sY

≈£Ls¡>±j·T\ kÕ>∑T‘√ù|<ä]ø£+ <ä÷s¡+

eékÕj·T+˝À yÓTfi¯≈£îe\T ‘Ó\TdüTø=ì q÷‘·q

eékÕj·T |ü< ä Δ‘ ·T\qT, Ä<Û ä Tìø£ eékÕj·T

|ü]ø£sê\qT yê&ç eékÕj·T+˝À n<äT“ ¤‘ê\T

kÕ~ Û+# ·e# · T Ãqì ‘ ·<ë«sê ù|< ä]ø±ìï

‘=\–+#·e#·TÃqì n+≤&ÉT eTT\Tdü(eT+) ø=≤‡\

Á>±e÷ìøÏ #Ó+~q 60 dü+ˆˆ\ yêsê\ #·+Á<ë¬s&ç¶.

áj·Tq≈£î uÛ≤s¡´, Ç<ä›s¡T ≈£îe÷s¡T\T ñHêïs¡T.

áj·Tq eT<Ûä ‘·s¡>∑‹øÏ #Ó+~q kÕe÷q´ ¬s’‘·T. Äj·Tq

e÷≥˝À¢H Äj·Tq $»j·T>±<∏ä $Hêï+. ªªyTeTT ù|s¡TøÏ

ñqï‘· ≈£î˝≤ìøÏ #Ó+~q yês¡yÓTÆHê, ‹q≤ìøÏ

‹+&ç˝Òø£, ø£≥Tºø√e≤ìøÏ ã≥º\T ˝Òø£ |æ\¢\qT

kÕ+|òæTø£ dü+πøåeT Vü‰düº Ÿ˝À #˚]Œ+∫ #·~$+#êqT.

e÷≈£î uÛ Ñ÷$T ñ+&ç ≈£L&Ü ˙s¡T #ê\ø£ |ü⁄sê‘·q |ü<ä Δ‘·T\qT

ne\+_+#·≥+ e\q eékÕj·TeT+fÒ $düT>=∫Ã+~. n< ‘·s¡TD+˝À

e÷ Á>±eT+˝À yê≥sYôw&é neT\T |üs¡#·≤ìøÏ m+|æø£ ø±ã&É≥+, Hê

uÛ≤s¡ dü«j·T+ düVü‰j·Tø£ dü+|òüT+˝À, HqT j·T÷»sY Á>∑÷|t À #s¡≥+

»]–+~.

yê≥sYôw&é neT\T˝À uÛ≤>∑+>± j·T÷»sY Á>∑÷|t düuÛÑT´\øÏ •ø£åD

ì$T‘·Ô+ eTeTTà\qT »V”≤sêu≤<é Àì ¬ø$¬øøÏ, nHêï kÕ>∑sY Á>±e÷ìøÏ

rdüT¬ø[fl nø£ÿ&É e÷≈£î eékÕj·T+˝À •ø£åD Ç#êÃs¡T. á •ø£åD˝À

eTTK´+>± ˙Ï ìs¡«Vü≤D, uÛÑ÷ |ü]s¡ø£åD, ˙Ï |ü]s¡ø£åD |ü<ä›‘·T\T, Á&ç|t

|ü<äΔ‹qT ñ|üjÓ÷–+∫ ‘·≈£îÿe ˙Ï‘√ m˝≤ n~Ûø£ ~>∑Tã&ÉT\qT

bı+<äe#·TÃ, á Á&ç|t |ü<äΔ‹ì bı+<ä>√s¡T yês¡T me]ì dü+Á|ü~+#ê*

nH $wüj·÷\qT ≈£L\+≈£wü+>± $e]+#·≥+ »]–+~.

•ø£åD qT+&ç e∫Ãq yÓ+≥H e÷Á>±e÷\˝À yê≥sYôw&é ø±s¡ Áø£eT+

neT\T |üs¡TdüTÔqï dü«#·Ã¤+<ä dü+düú n~Ûø±s¡T\qT ø£*dæ, Hê uÛÑ÷$T

Á|üø£ÿ>± ô|<ä›yê>∑T b˛‘·T+~. <ëìøÏ n&É¶+>± #Óø˘&ÜýéT ø£≤º*, H˚qT

Á& ç| t| ü< ä Δ‹ì yê&ÉT≈ £îì, Hê≈£îqï ø=~› ˙Ï‘√ ≈ £Ls¡>±j·T\T

ô|≤º\qT≈£î+≥THêïqT . BìøÏ MT düVü≤ø±s¡+ ø±yê\ì nØ® ô|ÏºHêqT.

yês¡T yê≥sYôw&é ø£$T°‘√ #·]Ã+∫ Hê uÛÑ÷$T <ä>∑Zs¡ #Óø˘&ÜýéT ø£≥º&ÜìøÏ

ìs¡íj·T+ rdüT≈£îHêïs¡T. ‘·s¡Tyê‘· eT+&É\ eékÕj·T n~Ûø±]ì ø£*dæ

Á&ç|t|ü<äΔ‹ >∑T]+∫ n&ç–‘˚, yês¡T 60% ¬s’‘·T ø£&ç‘˚ $T–*q 40%

‘êeTT dü_‡&û>± ÇkÕÔeTT nì #Ó|æŒHês¡T. <ëìøÏ ø±e\dæq &ÉãT“\T

ø=+‘· e÷ ã+<ÛäTe⁄\ <ä>∑Zs¡, eT]ø=+‘· yê≥sYôw&é ]yê*«+>¥ |òü+&é

qT+&ç rdüTø=ì Á&ç|tì neTs¡TÃ≈£îHêïeTT. n|üŒÏ es¡≈£î ñqï e÷

uÀs¡T˝À 2`3 Ç+#·T\ ˙fiófl e÷Á‘·+ e∫Ã @ |ü+≤ dü]>± |ü+&~

ø±<äT.

á Á&ç|tì neT]Ãq ‘·s¡Tyê‘· eékÕj·T n~Ûø±s¡T\qT dü+Á|ü~+∫

á uÛÑ÷$TøÏ nqTyÓ’q |ü+≥ >∑T]+∫, @ |ü+≥ |ü+&çùdÔ HqT ˝≤uÛ≤\qT

>∑&ç+#·e#·TÃ nì n&ç–HêqT. n|ü&ÉT yês¡T ôV’≤<äsêu≤<é dæ°øÏ MT

11

ˇø£ $»j·T>±<Ûä



]>±Z 18 dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘·+ <˚X¯ Ä]∆ø£eT+Á‹ |ü<ä$ Äj·TqqT düTe÷s¡T 65 @fi¯¢ÁøÏ‘·+ neTè‘YdüsY M~ÛB|ü+ yÓ\T>∑T˝À @ø±Á>∑‘·‘√

#·<äTe⁄≈£î+≥Tqï ≈£îe÷s¡TDÏï #·÷dæ, n‘·ì ‘·+Á&ç ªô|<ä›j·÷´ø£ M&ÉT

Á|ü<ÛëqeT+Á‹ ne⁄‘ê&ÉTµ nì Ä≥ |üÏº+#˚yês¡T. Ä e÷≥≈£î ª‘·<∏ëdüTÔµ

nì <˚e‘·\HêïπsyÓ÷! n$ nø£åsê˝≤ áHê&ÉT ì»eTj·÷´sTT.

m<äTÏyê] qT+∫ mìï $eTs¡Ù\T m<äT¬s’Hê, yê]ì |ü˝…¢‘·TÔe÷≥

nqì >=|üŒ düVü≤qo* &Üø£ºsY eTH√àVü≤Hé dæ+>˘. yÓTT<äÏ qT+∫

ñqï‘· |ü<äe⁄\T Äj·TqqT yÓ<äT≈£îÿ+≥÷ sêe≥y˚T ‘·|üŒ, yêÏø√dü+

Äj·THÓ|ü&É÷ yÓ+|üsê¢&É Ò<äT. ì>∑s¡«+>±, ìsê&É+ãs¡+>±, ì]«ø±s¡+>±,

˙‹ ìC≤sTTr\≈£î Á|ürø£>±, ‘êqT ì»eTì q$Tàq dæ<ë∆+‘ê\qT

Á‹ø£s¡DX¯ó~∆>± Ä#·]+#·&Éy˚T Äj·Tq≈£î ‘Ó\TdüT. m+‘·Ï n‘·T´qï‘·yÓTÆq

|ü<äe⁄\qT ìs¡«Væ≤düTÔqï|üŒÏø° m+‘√ ìsê&É+ãs¡+>±, kÕ<ëd”<ë>±

ñ+&É≥y˚T Äj·Tq≈£î Çwüº+. n|üŒ–+∫q u≤<Ûä´‘·\qT düeTs¡∆e+‘·+>±,

HÓ’|ü⁄D´+‘√ ìs¡«Væ≤+#·&É+ Äj·Tq HÓ’»+. |ü<äe⁄\qT n+Ïô|≥Tº≈£îì

ñ+&Ü\H˚ ‘·|üq ˝Ò<äT Äj·Tq≈£î. πø+Á<ä Ä]úø£eT+Á‹>± Äj·Tq ◊<˚fi¯ó¢

|üì#˚ùdÔ, Ä ◊<˚fi¯¢˝À Äj·Tq eT÷&ÉTkÕs¡T¢ sêJHêe÷ #˚XÊs¡T.

&Üø£ºsY eTH√àVü≤Hédæ+>˘ n$uÛ≤»´ uÛ≤s¡‘·+˝Àì |ü•ÃeT|ü+C≤uŸ (H˚Ï

bÕøÏkÕúHé)˝À >∑\ sêe*Œ+&ç˝Àì >±Vt≤ Á>±eT+˝À 1932, ôdô|º+ãsY

26q »ìà+#ês¡T. ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T neTè‘YøösY, >∑Ts¡TeTTUŸdæ+>˘\T.

yÓ÷Vü≤q+ . . . eTH√àVü≤q+

düyÓ‘·T≈£îÿ+≥÷ m˝≤ e∫Ã+<√, 2004˝À ≈£L&Ü n˝≤π> <X+˝À n‘·T´qï‘·yÓTÆq

Á|ü<Ûëì |ü<ä$ ≈£L&Ü yÓ‘·T≈£îÿ+≥÷ e∫Ã Äj·TqqT e]+∫+~. Äj·Tq

>∑‘· 5 dü+e‘·‡sê\˝À n+~+∫q düTdæús¡yÓTÆq n_Ûeè~∆øÏ u≤≥\T y˚ùd

dü+RøåeT|üP]‘· bÕ\q n+~+∫q+<äT≈£î Á|ü»\T yÓT∫Ã ø±+Á¬>dt bÕØºì

¬>*|æ+∫q |ò ü*‘·+>± Ç|ü⁄a&ÉT Äj·Tq ¬s+&√kÕ] Á|ü<Ûëì |ü<ä$ì

n~Ûwæº+#ês¡T. dü+düÿs¡D\ |ü\ø£ô|’ uÛ≤s¡‘· Ä]∆ø£ e´edüú≈£î zqe÷\T

~~›+∫, Á|ü|ü+#· Ä]úø£ |ü≥+˝À uÛ≤s¡‘YqT ì≤s¡T>± ì\u…Ïºq |òüTq‘·

Äj·Tq<˚. Á|ü<Ûëì |ü<ä$ì ¬s+&ÉekÕ] n~Ûwæº+∫q dü+<äs¡“¤+>±, Äj·Tq

Jeq |üsê´e˝Àø£q+. . .

ñqï‘· $<ä´ Äj·Tq kı‘·TÔ. $C≤„q dü+|üqï‘· Äj·Tq≈£î ô|≥ºìø√≥.

$T‘·uÛ≤wæ‘·«+ Äj·Tq ÄuÛÑs¡D+. dü+kÕÿs¡+ Äj·Tq≈£î düVü≤yêdæ. düVü≤q+

Äj·Tq kÂ+<äs¡´+. y˚T<Ûë»>∑‘·TÔ˝À m+‘· m‘·TÔ≈£î m~–Hê ˇ~– ñ+&˚

dü«uÛ≤e+ Äj·Tq kı+‘·+. Äj·THÓes√ ø±<äT. eTq <˚X¯+˝À n‘·T´qï‘·

|ü<ä$ nsTTq Á|ü<ÛëqeT+Á‹ |ü<ä$ì nqTø√≈£î+&ÜH˚ ne©\>±, n\

y√ø£>± ¬s+&ÉTkÕs¡T¢ n~Ûwæº+∫q &Üø£ºsY eTH√àVü≤Hé dæ+>˘. Ä]úø£, yêDÏ»´

XÊÁkÕÔ\qT Wb˛düq |üÏºq|üŒÏø°, W∫‘·´+ $düà]+#·ì >∑TDdü+|üqTï&ÉT

Äj·Tq.

kÕúìø£ bÕ\q pHé 2009 12

Stanikapa_Sincol.indd 26 6/6/09 5:08:21 PM

Äj·Tq ‘·+Á&ç >∑Ts¡TeTTUŸdæ+>˘ sêe*a+&ç˝À m+&ÉT Ks¡÷®sê\ yê´bÕs¡+

#˚ùdyês¡T. Äj·Tq≈£î ‘=$Tà~eT+~ |æ\¢\T. eTH√àVü≤Hédæ+>˘ ÄK]

dü+‘êq+. <˚X¯ $uÛÑ»q düeTj·T+˝À yê] ≈£î≥T+ã+ neTè‘YdüsY≈£î e\

dü e∫Ã+~. ‘·q≈£î yê´bÕs¡+˝À #˚<√&ÉT yê<√&ÉT>± ñ+&ÉeTì Äj·Tq

ø=&ÉTøÏÿ #Óù|Œyês¡T. ø±ì, eTH√àVü≤Hé≈£î m|ü&É÷ |ü⁄düÔø±\T eTT+<düT≈£îì

#·<äTe⁄≈£î+≥÷ ≈£Ls√Ãe≥+ Çwüº+.

Ç+ÏøÏ $<äT´‘Y BbÕ\ kÂø£s¡´+ ˝Òø£b˛e≥+‘√ Äj·Tq M~Û BbÕ\

yÓ\T>∑T˝ÀH˚ #·<äTe⁄≈£îH˚yês¡T. ‘·+Á&ç eTH√àVü≤Hédæ+>˘qT yê´bÕs¡+˝ÀøÏ

~+#ê\ì m+‘· Á|üj·T‹ï+∫Hê, Äj·Tq≈£î #·<äTe+fÒ ñqï eT≈£îÿee\¢

n~ kÕ<Ûä + ø± Ò<äT. n~#·÷dæ, >∑Ts¡TeTTUŸ dæ+> ‘·q ≈£î≥T+ã düuÛÑTÑ \‘√

ªM&ÉT <˚XÊìøÏ Á|ü<ÛëqeT+Á‹ ne⁄‘ê&ÉTµ nì Vü‰dü´+>± n+≥T+&˚yês¡T.

n<˚ eT∞¢ eT∞¢ ì»yÓTÆ+~.

eTH√àVü≤Hédæ+>˘ $<ëúÛ≤´dü+ neTè‘YdüsY˝Àì Væ≤+<ä÷düuÛ Ñ

bÕsƒ¡XÊ\˝À ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+~. Vü≤Àwæj·÷sY|üPsY Á|üuÛÑT‘·« ø£fi≤XÊ\˝À

Äj·Tq #·<äTe⁄≈£îHêïs¡T. 10 dü+e‘·‡sê\T neTè‘YdüsY˝À ñqï ‘·s¡Tyê‘·

yê] ≈£î≥T+ã+ #·+&û>∑&Û é≈£î e\dü yÓ[¢+~. 1952˝À |ü+C≤uŸ

j·T÷ìe]‡° À Á>±&ÉT´jTwüHé #dæq eTH√àVü≤Hé dæ+> _.m. mø£Hê$Tø‡˝À

>√˝Ÿ¶yÓT&É˝Ÿ bı+<ës¡T. Äø˘‡|òüsY ¶ j·T÷ìe]‡°˝À Ä]∆ø£XÊÁdüÔ+˝À

m+.m. #˚XÊs¡T. Á|ü<∏äeTkÕúq+ bı+<ës¡T. Äø˘‡|òüsY¶˝ÀH˚ Äj·Tq &ç.|òæ˝Ÿ

|üP]Ô #˚XÊs¡T. πø+Á_&ç®˝ÀqT+∫ &ç.*Ÿ #·~yês¡T. eTH√àVü≤Hédæ+>˘

#·<äTe⁄˝À m+‘√ Á|üC≤„bÕ≥yê\qT Á|ü<ä]Ù+∫, n<Ûë´|ü≈£î\ eTqdüT\

qT #·÷s¡>=Hêïs¡T.

|ü+C≤uŸ $XÊ«$<ë´\j·T+˝ÀH˚ ø±ø£ , Rø+Á_&ç®˝Àq÷ ndüe÷q

Á|ü‹uÛ≤ dü+|üqTï&ç>± >∑T]Ô+|ü⁄ bı+<ës¡T, 1956˝À πø+Á_&ç®˝À Ä&ÉyéT

dæà‘Y nyês¡T¶ yÓTT<ä\T≈£îì nH˚ø£ nyês¡T¶\T, |ü⁄s¡kÕÿsê\T Äj·TqqT

yÓ‘·T≈£îÿ+≥÷ e#êÃsTT. |ü+C≤uŸ j·T÷ìe]‡°˝ÀH˚ Äj·Tq 1957 ˝À

…ø£Ãs¡sY>± ñ<√´>∑+˝À #XÊs¡T. 1958, ôdô|º+ãsY 14q >∑Ts¡T#·s¡DYøösYqT

$yêVü≤+ #˚düT≈£îHêïs¡T. ‘·s¡Tyê‘· |ü+C≤uŸ j·T÷ìe]‡°˝ÀH˚ Ø&ÉsY>±,

Ábıô|òdüsY>± m~>±s¡T. 1969˝À Äj·Tq &Ûç©¢ j·T÷ìe]‡°˝À #˚sês¡T.

πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘ê«ìπø ø±ø£, ◊m+m|òt, m&ç_ e+Ï dü+düú\≈£î ≈£L&Ü Äj·Tq

Ä]úø£ dü\Vü‰<ës¡T>± u≤<Ûä´‘·\T ìs¡«]Ô+#ês¡T.

πø+Á_&ç®,Äø˘‡|òüsY¶ j·T÷ìe]‡°\˝À ≈£L&Ü Äj·Tq ø=~›s√E\T

bÕsFê\T #ÓbÕŒs¡T. Ä]úø£ s¡+>∑+˝À Äj·Tq #˚dæq ùde\≈£î1987˝À |ü<äà

uÛÑ÷wüDY |ü⁄s¡kÕÿs¡+ \_Û+∫+~. <˚X¯, $<˚XÊ˝À¢ì 15 $X¯«$<ë´\j·÷\T

ô|’>± Äj·Tq≈£î >ös¡e &Üø£ºπs≥T¢ Á|ü<ëq+ #˚XÊsTT. eT¬sH√ï nyês¡T¶\T

Äj·TqqT e]+#êsTT.

ªªÇ+&çj·÷dt mø˘‡b˛sYº Áf…+&é‡ n+&é ÁbÕôdŒø˘º‡ |òüsY ôd˝ŸŒ¤ düôdºsTTHé¶

Á>√‘Yµµ nH˚ |ü⁄düÔø±ìï &Üø£ºsY eTH√àVü≤Hé dæ+>˘ sêXÊs¡T. $$<Ûä C≤rj·T,

n+‘·sê®rj·T »s¡ï˝Ÿ‡˝À y˚˝≤~ yê´kÕ\T sêXÊs¡T. |ü\T kÕe÷õø£,

kÕ+düèÿ‹ø£, kÕVæ≤‘·´ dü+düú\‘√ Äj·Tq≈£î n$HêuÛ≤e dü+ã+<Ûä+

ñ+~.

ª21e X¯‘êã›+ uÛ≤s¡‘·<˚XÊì<˚µ

- &Üø£ºsY eTH√àVü≤Hé dæ+>˘

ªªH˚&ÉT <˚XÊìï n_Ûeè~∆ |ü<∏ä+˝À q&çù| dü+düÿs¡D\T ø±yê*. kÕe÷qT´&ç ÄX¯\T HÓs¡y˚πsÃ düsdüÿs¡D\T

ø±yê*. Ä]úø£ dü+düÿs¡D\T ø=qkÕ>∑T‘êsTT- ø±˙, e÷qMj·T <äèø£Œ<∏ä+‘√ $#·ø£åD≤ s¡Væ≤‘·yÓTÆq Áô|’y˚°ø£s¡D

ñ+&É<äT. mHéõdæ, ¬>sTT˝Ÿ e+Ï Á|üuÛÑT‘·«s¡+>∑ dü+düú\qT Áô|’y˚°ø£]+#·+. eP´Vü‰‘·àø£+>± ø°\ø£yÓTÆq Ç˝≤+Ï

dü+düú\T Á|üuÛÑT‘·«s¡+>∑+˝ÀH˚ ñ+≤sTT. C≤rj·T u≤´+≈£î\T ≈£L&Ü Á|üuÛÑT‘·« ÄBÛq+˝ÀH˚ |üì#˚kÕÔsTT.

uÛ≤s ¡‘ ·< ˚XÊìøÏ ã\yÓT Æq Á| üu Û ÑT‘ ·«s ¡+>∑ dü+dü ú\T n+‘˚ ã\yÓT Æq Á ô| ’y ˚≥Ts¡+>∑+ nedüs ¡+.

Á ô|’y˚≥T s¡+>±ìøÏ >∑Ïºb˛° Ç#˚Ã˝≤ Á|üuÛÑT‘·«s¡+>∑ dü+düú\qT r]Ã~<ë›*. ñ<√´>∑T\T ô|<ä›dü+K´˝À

ñbÕ~Û ø√˝ÀŒj˚T m≤¢+Ï #·s¡´\qT #˚|ü≥º+. ø±\+ ø£\dæ eùdÔ uÛ Ñ÷$Tô|’ @ X¯øÏ Ô eTq\qT

Ä|ü˝Ò<äT. uÛ≤s¡‘·<˚XÊìï Á|ü|ü+#·+˝ÀH˚ Á|üã\ Ä]∆ø£X¯øÏ Ô>± Ä$s¡“ ¤$+|üCÒkÕÔ+. ù|<ä]ø£ ìs¡÷à\q,

düeTÁ>∑ n_Ûeè~∆, n+<ä]ø° $<ä´, Äs√>∑´+, eTT]øÏyê&É˝À¢ eT>∑TZ‘·Tqï \ø£å\ eT+~øÏ >∑èVü≤ìsêàD+, |üsêés¡D

|ü]s¡ø£åD, eékÕj·T ~>∑Tã&ÉT˝À¢ eè~∆ e÷ dü+düÿs¡D\ eTTK´ ñ<˚›XÊ\T Çy˚. e÷ ø=‘·Ô nC…+&Ü Ç<˚.

ô|≥Tºã&ÉT\qT Áb˛‘·‡Væ≤dü÷ÔH˚ ù|<ä]ø£ ìs¡÷à\q #˚kÕÔ+.

ndü\T Væ≤+<ä÷‘ê«ìøÏ ns¡∆+ @$TÏ? e÷sêZ˝ÒyÓ’Hê >∑eT´+ ˇø£ÿfÒ nqï~ <ëì dæ<ë∆+‘·+. Á|ü|ü+#·+˝ÀH˚

n‘·´+‘· düVü≤qo\yÓTÆq Hê>∑]ø£‘· eTq~. n~ eTq |òüTq yês¡dü‘·«+. Bìï eT]+‘· ã˝Àù|‘·+ #˚düTø√yê*.

eT‘· kÕeTs¡kÕ´ìï dü+s¡øÏå+#·Tø√yê*. ù|<ä]ø£+, n$<ä´, yê´<ÛäT\ô|’ <Ûäs¡àj·TT<ä∆+ #˚j·÷*. Çe˙ï #˚ùdÔ, 21e

X¯‘êã›+ uÛ≤s¡‘·<˚XÊì<˚µµ.

pHé 2009 kÕúìø£ bÕ\q 13


áj·TqøÏ kÕÏ sê>∑\yê¬ses¡T?

ù|s¡T : &Üø£ºsY eTH√àVü≤Hé dæ+>˘|ü⁄Ïºq ‘˚B : 26-09-1932

|ü⁄Ïºq düú\+ : >∑|t (|ü•ÃeT |ü+C≤u`)

‘·+Á&ç : mdt. >∑Ts¡TàU` dæ+>˘

‘·*¢ : neTè‘YøösY

$yêVü≤+ : 14-09-1958

uÛ≤s¡´ : >∑Ts¡TX¯s¡<é øösY

|æ\¢\T : eTT>∑TZs¡T ≈£îe÷¬sÔ\T

1950 : #·+&û>∑&Ûé˝Àì |ü+C≤u` j·T÷ìe]‡°˝À _.m. (ÄqsY‡)

mø£Hê$Tø˘‡˝À j·T÷ìe]‡Ï |òüdtº e#êÃs¡T.

1952 : #·+&û>∑&Ûé Àì |ü+C≤u` j·T÷ìe]‡° À m+.m. (mø£Hê$Tø‡)

j·T÷ìe]‡° |òüdtº e#êÃs¡T.

1954 : Rø+Á_&ç®˝Àì ôdsTT+` C≤Hé‡ ø±˝ÒJ˝À n<äT“I‘·yÓTÆq Á|ü‹uÛÑ

ø£q|ü]∫q+<äT≈£î ¬s’`‡ Åô|’E ¬>\T#·T≈£îHêïs¡T.

1955-57 : Rø+Á_&é® j·T÷ìe]‡°˝À ¬sHéãØ kÕÿ\sY>± ™Hêïs¡T.

1957 : Äø˘‡|òüsY¶˝À &Üø£ºsY Ä|òt |æ˝≤dü|ò” Vü‰q]dt ø±kÕ˝À &Üø£ºsY

Ä|òt *≥Rs#·sY. uÛ≤s¡‘·<˚X¯|ü⁄ m>∑TeT‘·T\ kÕeTs¡ú´+ô|’

|æ.ôV≤#Y&ç.

eè‹Ô|üs¡yÓTÆq nqTuÛÑe+ (uÀ<ÛäHês¡+>∑+)

1957-59 : mø£Hê$Tø˘‡˝À Áb¥ô|òdüsY

1959-63 : #·+&û>∑&Ûé Àì |ü+C≤u` j·T÷ìe]‡° À mø£Hê$Tø‡ Ø&ÉsY>±,

Áb¥ô|òdüsY>± ™Hêïs¡T.

1963-65 : &Ûç©¢ j·T÷ìe]‡°˝Àì &Ûç©¢ dü÷ÿ˝` Ä|òt mø£Hê$Tø˘‡˝À

n+‘·sê ®rj·T yêD Ï»´+ $uÛ≤>±ìø Ï Áb¥ ô| òd üs Y>±

|üì#˚XÊs¡T.

1969-71 : q÷´&Ûç©¢˝Àì »eVü≤sY˝≤˝` HÓÁVüA j·T÷ìe]‡°˝À Äqs¡Ø

Áb¥ô|òdüsY>± ™Hêïs¡T.

1976 : &Ûç©¢ j·T÷ìe]‡°˝Àì &Ûç©¢ dü÷ÿ˝` Ä|òt mø£Hê$Tø˘‡˝À

Áb¥ô|òdüsY

1996 : dæ$˝` düs¡«+`

Ç‘·s¡ |ü<äe⁄\T, u≤<Ûä´‘·\T

1971-72 : R ø+ Á< ä $< ˚o yêD Ï» ´ eT+ Á‹‘ · «X ÊK˝À Ä] úø £

dü\Vü‰<ës¡T.

1972-76 : Rø+Á<ä Ä]úø£ eT+Á‹‘·« XÊK˝À eTTK´ dü\Vü‰<ës¡T.

1976-80 : uÛ≤s¡rj·T ]»s¡T«u≤´+≈£îøÏ &Ó’¬sø£ºsY, uÛ≤s¡rj·T bÕ]ÁXÊ$Tø£

n_Ûeè~∆ u≤´+≈£îøÏ &Ó’¬sø£ºsY.

Ädæj·÷ n_Ûeè~∆ u≤´+≈£î˝Àì &Ó’¬sø£ºs¡¢ uÀs¡T¶˝À uÛ≤s¡‘·<˚X¯+

‘·s¡|òü⁄q Á|ü‘êé÷ïj·T >∑es¡ïsY>± ™Hêïs¡T.

◊_ÄsY&ç˝Àì &Ó’ ¬sø£ ºs¡ ¢ uÀs¡T¶˝À uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ ‘·s¡|ò ü⁄q

Á|ü‘êé÷ïj·T >∑es¡ïsY>± ™Hêïs¡T.

1976-80 : Rø+Á<ä Ä]úø£ eT+Á‹‘·«XÊK˝À ø±s¡´<ä]Ù>± |üì#˚XÊs¡T.

n≤$Tø ˘ mqØ ® ø £$Tw üH é˝Àì Ä] úø £ $u Û≤> ∑+˝À

düuÛÑT´\T>± ™Hêïs¡T.

ùdadt ø£$TwüHé˝Àì Ä]úø£ $uÛ≤>∑+˝À düuÛÑT´\T.

1980-82 : Ç+&√-»bÕHé dü+j·TTø£Ô n<Ûä´j·Tq ø£$T°˝Àì Ç+&çj·÷

$uÛ≤>±ìøÏ #ÛÓ’s¡àHé>± |üì#˚XÊs¡T.

1982-85 : uÛ≤s¡rj·T ]»s¡T«u≤´+ø˘øÏ >∑es¡ïsY

1982-85 : Ç+≥Rsïwüq˝` e÷ì≥Ø |òü+&é

(◊.m+.m|òt)˝ÀøÏ >∑es¡ïs¡¢ uÀs¡T¶

˝À uÛ≤s¡‘·<XÊìøÏ Á|ü‘êé÷ïj·T

>∑es¡ïsY.

1983-84 : Á|ü<Ûëq eT+Á‹ Ä]úø£ dü\Vü‰eT+&É*˝À düuÛÑT´\T

1985 : uÛ≤s¡rj·T Ä]úø£ dü+|òü÷ìøÏ n<Ûä´≈£åî\T

1985-87 : bÕ¢ì+>˘ ø£MTwüHéøÏ &ç|òüP´° #ÛÓ’s¡àHé

1987-90 : C… yê˝Àì kÂ‘Y ø£MTwüHéøÏ ôdÁø£≥Ø »qs¡ `>±, ø£MTwüqsY>±

™Hêïs¡T.

1990-1991 : Ä]úø£ eéVü‰sê˝À¢ Á|ü<ÛëqeT+Á‹øÏ dü\Vü‰<ës¡T.

1991 : j·T÷ìe]‡° Á>±+à ø£$TwüHéøÏ #ÛÓ’s¡àHé

1991-96 : Rø+Á<ä Ä]úø£ eT+Á‹

1991 : nkÕ‡+ qT+∫ ø±+Á¬>dt bÕØº Ï¬øÿ`ô|’ sê»´düuÛ Ñ≈£î

mìïø£j·÷´s¡T.

1995 : sê»´düuÛÑ≈£î ‹]– mìïø£j·÷´s¡T.

1996 qT+∫ : Rø+Á<ä Ä]úø£ eT+Á‹‘·«XÊK˝Àì dü+Á|ü~+|ü⁄\ ø£$T°˝À

düuÛÑT´\T

1996-97 : ø±eTsY‡ô|’ bÕs¡¢yÓT+≥Ø kÕº+&ç+>˘ ø£$T°øÏ #ÛÓ’s¡àHé

1998 qT+∫ : sê»´düuÛÑ˝À Á|ü‹|üø£åHêj·T≈£î\T

1998 qT+∫ : Ä]úø£ eéVü‰sê\ ø£$T°˝À düuÛÑT´\T

ìã+<Ûäq\ ø£$T°˝À düuÛÑT´\T

1998-2001: Á|æ$˝…C…dt ø£$T°˝À düuÛÑT´\T

2000 qT+∫ : uÛ≤s¡‘· bÕs¡¢yÓT+≥Ø Á>∑÷|t˝Àì m–®≈£L´Ïyé ø£$T°˝À

düuÛÑT´\T

2001 : sê»´düuÛÑ≈£î ‹]– mìïø£

2001 qT+∫ : »qs¡˝` |üs¡aôddt ø£$T°˝À düuÛÑT´\T

s¡∫+∫q Á>∑+<∏ë\T

Ç+&çj·÷dt mø˘‡b˛sYº Áf…+&é‡ n+&é ÁbÕôdaø˘º‡ |òüsY ôd˝àI ôdô|ºsTTHé¶ Á>√‘Y

$$<Ûä Ä]úø£ $wüj·÷\ |üÁ‹ø£˝À¢ e+<ä˝≤~ yê´kÕ\T Á|ü#·Ts¡D

Ç‘·s¡ nyês¡T¶\T

1956˝À Rø+Á_&é® j·T÷ìe]‡° qT+∫ Ä&ÉyéTdæà‘Y Åô|’E

1987˝À |ü<äà $uÛÑ÷wüDY

1993˝À j·T÷s√ eT˙ nyês¡T¶, ô|ò’HêHé‡ $TìwüºsY Ä|òt ~ Çj·TsY nyês¡T¶

1993, 1994˝À Ädæj·÷ Ä]úø£eT+Á‹ nyês¡T¶\T, Ädæj·÷ eT˙ nyês¡T¶

n+‘·sê®rj·T u≤<Ûä´‘·\T

1966 : Ä]úø£ eéVü‰sê\ n~Ûø±]

1966-69 : j·TTmHédæÏm&ç (UNCTAD) ˝Àì yêDÏ»´ $uÛ≤>±ìøÏ

n<Ûä´≈£åî\T

1972-74 : ◊m+m|òt ø£$T° Ä|òt ≥«+° ÄHé Ç+≥Rsïwüq˝` e÷ì≥Ø

]bòÕsYà˝À uÛ≤s¡‘·<˚X¯ Á|ü‹ì~Û

1977-79 : msTT&é Ç+&çj·÷ ø£Hê‡]ºj·÷ düe÷y˚X¯+˝À uÛ≤s¡rj·T

Á|ü‹ì~Û

1980-82 : Ç+&√-k˛$j·T` C≤sTT+` bÕ¢ì+>˘ Á>∑÷|t düe÷y˚XÊìøÏ

uÛ≤s¡rj·T Á|ü‹ì~Û

1982 : Ç+&√-k˛$j·T` e÷ì≥]+>˘ Á>∑÷|t düe÷y˚XÊìøÏ

uÛ≤s¡rj·T Á|ü‹ì~Û

1993 : ôd’Á|üdt˝À »]–q ø±eTHéyÓ˝`Ô ôV≤&é‡ Ä|òt >∑es¡ïyÓT+`

düe÷y˚XÊìøÏ, $j·THêï˝À »]–q e÷qeVü≤≈£îÿ\ Á|ü|ü+#·

eTVü‰düuÛÑ≈£î uÛ≤s¡‘·<˚X¯ Á|ü‹ì~Û



1967˝À eTH√àVü≤Hé dæ+>˘ #·+&û>∑&ÛéqT e~* ô|≤ºs¡T. n|üŒÏ

qT+∫ Äj·Tq Á|üU≤´‘· $X¯«$<ë´\j·÷˝À¢ |üì#˚XÊs¡T. 1966˝À

j·TTmHéd”°@&û˝À Ä]úø£ eéVü‰sê\ |ü<ä$ Äj·TqqT e]+∫+~.

\+&ÉHé dü÷ÿ˝Ÿ Ä|òt mø£Hê$Tø˘‡, πø+Á_&ç® $X¯«$<ë´\j·T+, Äø˘‡|òüsY¶

$X¯«$<ë´\j·T+, ◊m+m|òt, Á|ü|ü+#· u≤´+ø˘, kÂ‘Y ø£$TwüHé, Ädæj·÷

n_Ûeè~∆ u≤´+≈£î, j·T÷ìe]‡° Á>±+Ÿ‡ ø£$TwüHé e+Ï nHø±Hø£ Á|ü|ü+#·

Á|üU≤´‘· dü+düú˝À¢ eTH√àVü≤Hé dæ+>˘ |üì#˚XÊs¡T.

ñ‘·Ôs¡ nyÓT]ø±, j·T÷s¡|t, ˝≤ÏHé nyÓT]ø±, ÄÁ|òæø±, Ädæj·÷

<˚XÊ˝À¢ Äj·Tq $düÔè‘·+>± |üs¡´Ï+#ês¡T. |ü\T $X¯«$<ë´\j·÷˝À¢

$õÏ+> Ábıô|òdüsY>±, >ös¡e Ábıô|òdüsY>± u≤<Ûä ‘·\T ìs¡«]Ô+#ês¡T. $$<Ûä

n+‘·sê®rj·T dü+düú˝À¢ düuÛÑ´‘·«+ ñ+~.

1971-72˝À uÛ≤s¡‘· $<˚o yêDÏ»´ eT+Á‹‘·«XÊK˝À Ä]úø£ dü\

Vü‰<ës¡T>±, 1972-76 eT<Ûä´ø±\+˝À Ä]úø£ eT+Á‹‘·«XÊK˝À Á|ü<Ûëq

Ä]úø£ dü\Vü‰<ës¡T>±, 1976-80 eT<Ûä´ø±\+˝À uÛ≤s¡rj·T ]»sY«

u≤´+ø˘ &Ó’¬sø£ºsY>±, uÛ≤s¡rj·T bÕ]ÁXÊ$Tø£ n_Ûeè~∆ u≤´+ø˘ &Ó’¬sø£ºsY>±,

eT˙˝≤˝Àì Ädæj·÷ n_Ûeè~∆ u≤´+ø˘ >∑es¡ïs¡¢ uÀs¡T¶˝À uÛ≤s¡‘·<˚X¯+

‘·s¡|ü⁄q düuÛÑT´ì>±, ◊._.ÄsY.&ç. >∑es¡ïs¡¢ uÀs¡T¶˝À uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ ‘·s¡|ü⁄q

düuÛÑT´ì>±, 1976 qe+ãsY qT+∫ 1980 @Á|æ˝Ÿ es¡≈£î Ä]∆ø£XÊK

ø±s¡ <ä]Ù>±— nDT$<äT´‘Y dü+düú, n+‘·]ø£å dü+düú À¢ Ä]úø£ dü\Vü‰ <ës¡T>±,

1980 qT+∫ 1982 es¡≈£î Á|üD≤[ø± dü+|òüT+ ø±s¡ <ä]Ù>±, 1980 qT+∫

83 es¡≈£î Ç+&√ »bÕHé ø£$T° #ÛÓ’s¡àHé>±, 1982-85 eT<Ûä´ø±\+˝À

]»s¡T« u≤´+ø >∑es¡ïsY>±, ◊m+m|òt >∑es¡ïs¡¢ uÀs¡T¶ À düuÛÑT´ì>±, 1983-

84˝À Á|ü<Ûëì Ä]∆ø£ dü\Vü‰eT+&É* düuÛÑT´ì>±, 1985˝À uÛ≤s¡‘· Ä]úø£

dü+|òüT+ n<Ûä´≈£åîì>±, 1985-1987 es¡≈£î Á|üD≤[ø± dü+|òüT+ &ç|üP´Ï

#Ó’s¡àHé>±, 1987 qT+∫ 1990 es¡≈£î C…˙yê˝Àì kÂ‘Y ø£$TwüHéøÏ

ôdÁø£≥Ø »qs¡˝Ÿ>±, ø£MTwüqsY>± |üì#˚dæq &Üø£ºsY eTH√àVü‰Hé dæ+>˘

1990-1991 eT<Ûä´ uÛ≤s¡‘· Á|ü<ÛëìøÏ Ä]úø£ eéVü‰sê\ dü\Vü‰<ës¡T>±

ìj·T$T‘·T\j·÷´s¡T. ‘·s¡Tyê‘· ≈£L&Ü eT¬sH√ï |ü<äe⁄\qT n\+ø£]+∫

yêÏøÏ eHÓï ‘Ó#êÃs¡T.

1991˝À j·T÷ìe]‡° Á>±+Ÿ‡ ø£$T° #ÛÓ’s¡àHé>± |üì#˚XÊs¡T. nìï

|ü<äe⁄\q÷ düeTs¡ú+>± ìs¡«Væ≤+∫ n+<ä] Á|üX¯+dü\÷ bı+<ës¡T.

sê»ø°j·÷˝À¢øÏ e#êÃø£ eT÷&ÉTkÕs¡T¢ nkÕ‡+ qT+∫ sê»´düuÛÑ≈£î

mìïø£j·÷´s¡T.

1991˝À &Üø£ºsY eTH√àVü≤Hédæ+>˘ J$‘·+ sê»ø°j·T eT\T|ü⁄

‹]–+~. n|üŒÏ Á|ü<Ûëì l |æ.$.qs¡dæ+Vü‰sêe⁄ Äj·TqqT ø√] πø+Á<ä

Ä]úø£eT+Á‹>± ìj·T$T+#·T≈£îHêïs¡T. Ä]úø£+>± <˚X¯+ dü+øå√uÛÑ+˝À

≈£Ls¡T≈£îì bısTT ñqï ø±\eT~. Ä]úø£XÊÁdüÔ+˝À ‘êqT Hs¡TÃ≈£îqï dü÷Á‘ê\

qT, Ä]úø£s¡+>∑+ H˚]Œq bÕsFê\qT neT\T #˚dæ #·÷bÕsêj·Tq.

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À Ä]úø£ dü+düÿs¡D\≈£î Äsê<ÛäT´&ç>±, |æ‘êeTVüQ&ç>±

ù|s=+<ës¡T. kÕVü≤k˛ù|‘·yÓTÆq, $q÷‘·ïyÓTÆq ìs¡íj·÷\T rdüT≈£îì

|òü*‘ê\T kÕ~Û+#ês¡T. sê»ø°j·Ty˚‘·Ô>± e÷]q á Ä]úø£y˚‘·Ô dü>∑≥T

uÛ≤s¡rj·TT&çøÏ dü+düÿs¡D |òü˝≤\T s¡T∫ #·÷bÕs¡T. düe÷#ês¡ $|ü¢e+,

e+<äø√≥¢ &Ü\s¡T¢ <ëÏq $<o e÷s¡ø£Á<äe´ ì\e\T, <oj·T s¡Vü≤<ës¡T\

ô|’ s¡ø£s¡ø±\ yêVü≤Hê\T... Çe˙ï n|üŒÀ¢ &Üø£ºsY eTH√àVü≤Hé dæ+>˘

Á|üy˚X¯ô|Ïºq Ä]úø£ dü+düÿs¡D\ |òü*‘ê˝Ò.

bÕØº\‘√ ì$T‘·Ô+ ˝Ò≈£î+&Ü, @ Á|üuÛÑT‘·«+ e∫ÃHê dü+düÿs¡D\

eT+Á‘·+ »|æ+#·≥+ &Üø£ºsY eTH√àVü≤Hédæ+>˘ e÷j·÷C≤\y˚T. uÛ≤s¡‘Y

ø£\\T>∑H˚ kÕ«e\+ãq $<˚o yêDÏ»´+ <ë«sê e÷Á‘·y˚T kÕ<ÛäéTì

Hê\T>∑T <äXÊu≤›\ ÁøÏ‘·y˚T Äj·Tq ‘·q |æôV≤#Y&ç |ü]XÀ<ÛäHê |üÁ‘·+˝À

ù|s=ÿHêïs¡T.

Äj·Tq nqTdü]+∫q $<ÛëHê\ e\¢ uÛ≤s¡‘Y≈£î Á|ü|ü+#·yê´|üÔ+>±

mH√ï <XÊ\T <ä>∑Zs¡j·÷´sTT. yT<Ûë$>± n+‘·sê®rj·T kÕúsTT˝À ù|s=+~q

&Üø£ºsY eTH√àVü≤Hé dæ+>˘ $yê<ä s¡Væ≤‘·T&ÉT. uÛ≤s¡‘· Ä]úø£ eédüúqT

dü+düÿs¡D\ |ü<∏ëìøÏ eT[¢+∫, ñ<ëØø£]+∫q &Üø£ºsY eTH√àVü≤Hé dæ+> <X

Ä]úø£ eédüú À $|ü¢yê‘·àø£yÓTÆq e÷s¡TŒ\T ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. ndüÔe´düú+>±,

~yê˝≤ rùd |ü]dæú‹˝À ñqï uÛ≤s¡‘· Ä]úø£ eédüúqT ˇø£ >±&ç˝À ô|Ïº,

>∑f…ºøÏÿ+∫q~ Äj·TH˚.

1990 ÁbÕ+‘·+˝À eTq <˚X¯ Ä]∆ø£ |ü]dæú‹ ∫ÛHêï_ÛqïyÓTÆ+~. dü÷ú\

C≤rj·T ñ‘·Œ‘·TÔ˝À¢ (õ&ç|æ) Á<äe´˝À≥T 8.5XÊ‘·+ ñ+&É>±, ô|s¡T>∑T<ä\

πs≥T πøe\+ 4.0XÊ‘·+ e÷Á‘·y˚T. n˝≤+Ï ndüÔe´düú Ä]úø£ |ü]dæú‹ì

#·ø£ÿ~~›q >ös¡e+ &Üø£ºsY eTH√àVü≤Hédæ+>˘πø <äøÏÿ+~. |üqTï\ düs¡∞ø£s¡D,

|ü]ÁX¯eT\ô|’ n+ø£å\T m‹Ô y˚j·T≥+, |ü]àŸsêCŸqT kÕVü≤düe+‘·yÓTÆq

ìs¡íj·÷\ e\¢H Ä]∆ø£ dü+düÿs¡D\‘√ eTq <X Ä]úø£ eédüú y>∑e+‘·+>±

n_Ûeè~∆ #Ó+~+~.

&Üø£ºsY eTH√àVü≤Hé dæ+>˘≈£î kÕVæ≤‘·éT+fÒ ≈£L&Ü n_Ûe÷q+.

πøe\+ Ä]úø£ XÊÁdüÔy˚T Äj·Tq≈£î ‘Ó\TdüTqqTø√e≥+ bıs¡bÕ≥T. ‘·q

ã&Ó®Ÿ Á|üdü+>±˝À¢ Á|üeTTK s¡#·sTT‘·\ yêø±´\qT ñ≥+øÏ+#˚yês¡T. #·]

Á‘ê‘·àø£yÓTÆq 1994 ã&Ó®ŸqT Á|üy˚X¯ô|&ÉT‘·÷, ªªˇø£ Ä˝À#·q |ü⁄Ïº+<ä+fÒ

<ëìï uÛÑ÷MTà<ä @ X¯øÏÔ Ä|ü˝Ò<äTµµ, nì Á|üeTTK s¡#·sTT‘· $ø£ºsY VüA´>√

nqï e÷≥\qT ‘·q ã&Ó®Ÿ Á|üdü+>∑+˝À ñ˝Ò¢œ+#êsêj·Tq.

uÛ≤s¡‘· Ä]úø£ eédüú≈£î y˚T*eT\T|ü⁄ Ç∫Ãq á ã&Ó®Ÿ <˚X¯ Ä]úø£ #·]

Á‘·˝À ∫s¡kÕúsTT>± ì*∫b˛j·T+~. ø£s¡+Ÿ nøö+Ÿô|’ ø£q«s¡ºãT*°øÏ

nqTeT‹düTÔqï≥T¢ Äj·Tq Á|üø£Ï+#ês¡T. á $|ü¢yê‘·àø£yÓTÆq Á|üø£≥H˚

<˚oj·T yêDÏ»´, bÕ]ÁXÊ$Tø£ s¡+>±\ô|’ dü+¬øfi¯¢qT ‘=\–+∫+~. nH˚ø£

ø=‘·Ôdü+düú\T, Á|ü<Ûëq+>± ◊° dü+düú\T Ä$s¡“¤$+#êsTT.

&Üø£ºsY eTH√àVü≤Hé dæ+>˘ Ä]∆ø£ eT+Á‹>± ñqï ø±\+˝À Á<äy√´\“D+

4.5 XÊ‘êìøÏ ‘·–Z+~. dü>∑≥T eè~∆πs≥T 6 XÊ‘êìøÏ ô|]–+~. bÕ]

ÁXÊ$Tø£ ñ‘·Œ‘·TÔ\T 12 XÊ‘·+ y˚Ts¡≈£î ô|]>±sTT. j·TTHÓ’f…&é Á|òü+Ÿ,

m˙¶j˚T Á|üuÛÑT‘ê«\T &Üø£ºsY eTH√àVü≤Hé dæ+>˘ y˚dæq Ä]∆ø£ dü+düÿs¡D\

u≤≥˝ÀH˚ q&ç#êsTT.uÛ≤s¡‘Y |ü≥¢ Á|ü|ü+#· <äèø£Œ<∏ä+ e÷πs+<äT≈£î Äj·TH˚

ø±s¡≈£î&ÉT. Äj·Tq nqTuÛÑe+, $C≤„q+ uÛ≤s¡‘Y≈£î n+‘·sê®rj·T+>± nH˚ø£

eT+~ $TÁ‘·T*ï ‘Ó∫Ãô|Ïº+~.

&Üø£ºsY eTH√àVü≤Hé dæ+>˘ e÷≥\ eTìwæ ø±<äT. #˚‘·\ eTìwæ.

Ä]úø£ dü+düÿs¡D\qT #‘· À¢ #·÷|æq eTìwæ. bÕÁ‹πøj·TT\≈£î Ç+≥s¡÷«´\T

Çe«≥+, Á|ü#ês¡+˝ÀøÏ sêe≥+ Äj·Tq≈£î Çwüº+ ñ+&É<äT. nsTT‘˚

nedüs¡yÓTÆq|ü&ÉT ‘·q n_ÛÁbÕj·÷\qT, rdüT≈£îqï ìs¡íj·÷\qT dü÷Ï>±,

ìwüÿs¡¸>±, düŒwüº+>± #Ó|üŒ&É+ Äj·Tq HÓ’»+. sê»ø°j·÷˝À¢ ñqï n‹

ø=~›eT+~ ª$TdüºsY ø°¢Héµ \˝À &Üø£ºsY eTH√àVü≤Hé dæ+>˘ ˇø£s¡T.

- >=ÏºbÕÏ düTC≤‘·



Ä~

˝≤u

≤<é õ

˝≤¢

1. dæs¡÷asY 2. #Óq÷ïs¡T (md”‡) 3. u…\¢+|ü*¢ (md”‡) 4. eT+∫sê´\ 5. ÄdæbòÕu≤<é (md”º)

6. U≤Hê|üPsY (md”º) 7. Ä~˝≤u≤<é 8.uÀ<∏é (md”º) 9. ìs¡à˝` 10.eTT<∏√˝`

¬ø. düeTàj·T´bÕØº : Ï.ÄsY.mdt.

yÓTC≤Øº : 7,414

düMT|ü Á|ü‘·´]ú : ø√H˚s¡T ø√q|üa (ø±+Á¬>dt)

q˝≤¢\ z<˚\TbÕØº : Ï.ÄsY.mdt.

yÓTC≤Øº : 11,549

düMT|ü Á|ü‘·´]ú :

õ. $H√<é (ø±+Á¬>dt)

õ. eT˝Ò¢wtbÕØº : dæ.|æ.◊.



∫\TeTT\ X¯+ø£sY (ø±+Á¬>dt)

õ. ns¡$+<ä¬s&ç¶bÕØº : Ï,ÄsY.mdt.

yÓTC≤Øº : 13,827


mHé. ~yêø£sY¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

n+Á‘·+ dü≈£îÿbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 15,286


|æ. >√|æ (Ï.ÄsY.mdt)

düTeTHé sê<∏√&ébÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 26,432

düMT|ü Á|ü‘·´]ú : nJàsê Vü≤]Hêj·Tø˘ (ø±+Á¬>dt)

CÀ>∑T sêeTqïbÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 25,580


∫\÷ÿ] sêeT#·+Á<ë¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

õ. qR>wtbÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 30,995


nì˝`≈£îe÷sY C≤<äyé (ø±+Á¬>dt)

m. eTùV≤X¯«sY¬s&ç¶bÕØº : |æ.ÄsY.|æ.



m. Ç+Á<äø£s¡DY¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

mdt. y˚DT>√bÕ\#ê]bÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 183


Ï. $sF¡˝` ¬s&ç¶ (|æ.ÄsY.|æ.)

13e sêh XÊdüqdüuÛÑ≈£î mìï¬ø’q düuÛÑT´\T sêh XÊdüqdüuÛÑ≈£î ¬s+&ÉT $&É‘·\T>± @Á|æ Ÿ 16, 23 ‘B\˝À »]–q kÕ<Ûës¡D mìïø£\˝À ø±+Á¬>dt bÕØº $»j·T+ kÕ~Û+∫,

156 nôd+;¢ kÕúHê\qT ¬ø’edü+ #˚düT≈£î+~. á 13e XÊdüqdüuÛÑ mìïø£\˝À yÓTT‘·Ô+ 3656 eT+~ nuÛÑ´s¡T∆\T b˛° #˚XÊs¡T.

ø±+Á¬>dt bÕØº +≥]>± yÓTT‘·Ô+ 294 ìjÓ÷»ø£esêZ\˝À b˛° #˚dæ 156 kÕúHê\T b¥+~+~. dæ|æ◊, dæ|æm+, ÏÄsYmdt\‘√

eTVü‰≈£L≥$Tì @sêŒ≥T#˚dæ, ‘Ó\T>∑T<˚X¯+ bÕØº 92 kÕúHê\qT <äøÏÿ+#·Tø√>±, 45 kÕúHê\≈£î b˛° #˚dæq ÏÄsYmdt 10

kÕúHê\qT, dæ|æ◊ Hê\T>∑T kÕúHê\qT, dæ|æm+ ø£ kÕúHêìï, m+.◊.m+. 7 kÕúHê\qT ¬>\T#·T≈£îHêïsTT. Àø˘dü‘êÔ bÕØº ‘·s¡|ü⁄q

Ä bÕØº e´ekÕú|ü≈£î&ÉT &Üø£ºsY »j·TÁ|üø±XŸHêsêj·TDY ˇø£ÿRs ¬>\Tbı+<ä>±, dæ˙q≥T&ÉT ∫s¡+J$ kÕú|æ+∫q Á|üC≤sê»´+

bÕØº 18 kÕúHê\qT ¬>\T#·T≈£î+~. _C…|æ 2 kÕúHê\qT ¬>\T#·T≈£î+~. Ç‘·s¡T\T 3 kÕúHê\qT ¬>\T#·T≈£îHêïs¡T.

ìC

≤e÷

u≤<

é õ˝

≤¢

11. Äs¡÷àsY 12. uÀ<ÛäHé 13. Eø£ÿ˝` (md”‡) 14. u≤qT‡yê&É 15. m˝≤¢¬s&ç¶

m. nqï|üPs¡íbÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 13,059

düMT|ü Á|ü‘·´]ú : ¬ø.ÄsY. düTRswt ¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

|æ. düT<äs¡ÙHé ¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt



m+.&ç. wüø°˝` (Ï.ÄsY.mdt.)

Vü≤qTeT+‘Y wæ+&˚bÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 34,124


mdt. kÕ$Á‹ (ø±+Á¬>dt)

|æ. lìyêdü¬s&ç¶bÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 26,103


_. >√es¡∆Hé (ø±+Á¬>dt)

Ç. s¡M+<äsY ¬s&ç¶bÕØº : Ï.ÄsY.mdt.

yÓTC≤Øº : 36,859


$. »Hês¡∆q ¬>ö&é (ø±+Á¬>dt)


Stanikapa_Color.indd 1 6/6/09 4:57:04 PM

16. ø±e÷¬s&ç¶ 17. ìõe÷u≤<é ns¡“Hé 18. ìõe÷u≤<é s¡÷s¡˝` 19. u≤˝§ÿ+&É

ø£Ø

+q

>∑s

Y õ˝

≤¢

20. ø√s¡T≥¢

21. »–‘ê´\ 22. <Ûäs¡à|ü⁄] (md”‡) 23. sêeT>∑T+&É+ 24. eT+<∏äì 25. ô|<ä›|ü*¢

26. ø£Ø+q>∑sY 27. #=|üa<ä+&ç (md”‡) 28. y˚eTT\yê&É 29.dæ]dæ\¢ 30. e÷qø=+&É÷s¡T (md”‡)

õ. >√es¡∆HébÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 47,708

düMT|ü Á|ü‘·´]ú : n© eTVü≤à<é wü;“sY (ø±+Á¬>dt)

Ç. \ø°åàHêsêj·TDbÕØº : _.C….|æ.

yÓTC≤Øº : 11,015


&ç. lìyêdt (ø±+Á¬>dt)

eT+&Ée yÓ+ø£fÒX¯«s¡sêe⁄bÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 28,727


Ä≈£î\ \*‘· (ø±+Á¬>dt)

Ç. nì˝` ≈£îe÷sYbÕØº : |æ.ÄsY.|æ.



mdt. lìyêdü¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

¬ø. $<ë´kÕ>∑s¡sêe⁄bÕØº : Ï.ÄsY.mdt.

yÓTC≤Øº : 15,545


C…. s¡‘êïø£s¡sêe⁄ (ø±+Á¬>dt)

m˝`. s¡eTDbÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 29,849

düMT|ü Á|ü‘·´]ú : Ï. JeHé¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

ø=|ü⁄a\ áX¯«sYbÕØº : Ï.ÄsY.mdt.



m. \ø£åàDY≈£îe÷sY (ø±+Á¬>dt)

mdt. dü‘·´Hêsêj·TDbÕØº : Ç+&çô|+&Ó+`



¬ø. Vü≤]Hê<Ûé (|æ.ÄsY.|æ.)

&ç. l<ÛäsYu≤ãTbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 13,209


|æ. eT<ÛäT (|æ.ÄsY.|æ.)

dæ.ôV≤#Y. $»j·Ts¡eTD≤sêe⁄bÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 23,482


õ. eTT≈£î+<ä¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

õ. ø£eT˝≤ø£sYbÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 30,134

düMT|ü Á|ü‘·´]ú : dæ.ôV≤#Y. \ø°åà qs¡dæ+Vü‰sêe⁄ (ø±+Á¬>dt)

düT<ë›\ <˚ej·T´bÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 32,988


õ. u≤ãT (ø±+Á¬>dt)

#ÓqïeTH˚ì s¡y˚TwtbÕØº : Ï.&ç.|æ.



m. lìyêdt (ø±+Á¬>dt)

¬ø. ‘ês¡ø£sêe÷sêe⁄bÕØº : Ï.ÄsY.mdt.

yÓTC≤Øº : 171


¬ø.¬ø.eTùV≤+<äsY ¬s&ç¶ (Ç+&ç)

Ä¬s|ü*¢ yÓ÷Vü≤HébÕØº : ø±+Á¬>dt



$. Äq+<é (Ï.ÄsY.mdt.)

ìC

≤e÷

u≤<

é õ˝

≤¢

31. VüQpsêu≤<é

Ï. Vü≤Øwtsêe⁄bÕØº : Ï.ÄsY.mdt.

yÓTC≤Øº : 64,677


uÛ…’] n+»j·T´ (ø±+Á¬>dt)

32. VüQkÕïu≤<é 33. dæ~∆ù|≥ 34. yÓT<äø˘ 35. Hêsêj·TDUÒ&é

yÓT<

äø˘ õ

˝≤¢

m+. Vü≤qTeT+‘·sêe⁄bÕØº : Ï.&ç.|æ

yÓTC≤Øº : 21,151

düMT|ü Á|ü‘·´]ú : |æ. X¯•<ÛäsY¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

|æ. øÏcÕº¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 27,673

düMT|ü Á|ü‘·´]ú : m+. $»j·TbÕ˝`¬s&ç¶ (|æ.ÄsY.|æ.)

áf…\ sêCÒ+<äsYbÕØº : Ï.ÄsY.mdt.

yÓTC≤Øº : 15,035


$.ø£èwüíyÓ÷Vü≤Hésêe⁄ (ø±+Á¬>dt)

m. Á|üMDY ¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 13,175

düMT|ü Á|ü‘·´]ú : $. \ø°åàø±+‘·sêe⁄ (Ï.ÄsY.mdt.)



56. ‘ê+&É÷s¡T 59.n+ãsYù|≥ 60. U…’s¡‘êu≤<é

61. p;¢Væ≤˝`‡ 62. düq‘Yq>∑sY 63. Hê+|ü*¢ 64. ø±sê«Hé 65. >√cÕeTVü≤˝`

66. #ê]àHêsY 67. #ê+Á<ëj·TD>∑T≥º 68. j·÷≈£î‘Y|ü⁄sê 69.ãVü≤<ä÷sY|ü⁄sê 70.dæøÏ+Á<ëu≤<é

57. eTTw”sêu≤<é 58. eT\ø˘ù|≥

s¡+

>±¬s

&ç¶ õ

˝≤¢

ôV’≤<

äsêu

≤<é õ

˝≤¢

Ï. eTD…eTàbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 14,843


¬ø. \ø£åàDY (_.C….|æ.)

õ. øÏwüHé¬s&ç¶bÕØº : _.C….|æ.

yÓTC≤Øº : 27,243


|òüØs¡TB›Hé (ø±+Á¬>dt)

nVü≤à<é _Hé nãT›˝≤¢

ã˝≤\bÕØº : m+.◊.m+.



m+.&ç. eTT»|òüsY n©U≤Hé (Ï.&ç.|æ.)

<ëq+ HêR>+<äsYbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 13,858


¬ø. $»j·Tsêe÷sêe⁄ (Ï.&ç.|æ.)

|æ. $wüßíes¡∆Hé¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 21,741


eTVü≤à<é dü©+ (Ï.&ç.|æ.)

$sêdü‘Y s¡dü÷˝`U≤HébÕØº : m+.◊.m+.



eTVü≤à<é |òæs√C`U≤Hé (|æ.ÄsY.|æ.)

eTÁ] X¯•<ÛäsY¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt



Ï. |ü<ëàsêe⁄ (Ï.ÄsY.mdt.)

eTTø±Ô<äÉ U≤HébÕØº : m+.◊.m+.

yÓTC≤Øº : 19,283


&ç. ø£s¡TD≤ø£sY (_.C….|æ.)

eTTUÒwt >ö&ébÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 20,488


Áù|yéTdæ+>˘ sê<∏√&é (_.C….|æ.)

bÕcÕ U≤Á~bÕØº : m+.◊.m+.

yÓTC≤Øº : 10,695


n©_Hé ÇÁãVæ≤+ eTdüÿ‹ (Ï.&ç.|æ.)

eTT+‘êC` nVü≤à<éU≤HébÕØº : m+.◊.m+.

yÓTC≤Øº : 43,292


™eTàsY n© »Á__Hé nr|òt (m+._.Ï)

nø£“s¡TB›Hé zyÓ’dæbÕØº : m+.◊.m+.

yÓTC≤Øº : 15,177


Kj·TTyéT U≤Hé (m+._.Ï.)

eTÚ»+U≤HébÕØº : m+.◊.m+.

yÓTC≤Øº : 56,735


MTsY nVü≤à<é n© (dæ.|æ.◊.)

»j·TdüT<ÛäbÕØº : ø±+Á¬>dt



‘·\kÕì lìyêdtj·÷<äyé (Ï.&ç.|æ.)

|æ. eTùV≤+<äsY ¬s&ç¶bÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 13,203


m+. s¡y˚Twt (ø±+Á¬>dt)

71. dæøÏ+Á<ëu≤<é ø£+ÀHÓà+` (md”‡) 72. ø=&É+>∑˝` 73. Hêsêj·TDù|≥ 74.eTVü≤ã÷u`q>∑sY 75. »&ÉÃs¡¢

eTV

ü≤ã÷

u`q

>∑s

Y∑ õ˝

≤¢

&Üˆˆ |æ. X¯+ø£sYsêe⁄bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 4,183düMT|ü

Á|ü‘·´]ú :

õ. XÊj·Tqï (Ï.&ç.|æ.)

m. Rse+‘Y¬s&ç¶bÕØº : Ï.&ç.|æ.



>∑Tsêï<Ûé¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

yÓ’. m˝≤¢¬s&ç¶bÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 12,143


dü÷>∑|üa (ø±+Á¬>dt)

mHé. sêCÒX¯«sY¬s&ç¶bÕØº : Ç+&ç



düj·T´<é ÇÁãV”≤+ U≤Hé (Ï.ÄsY.mdt.)

mÁs¡ X‚KsYbÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 13,537


eT\T¢ s¡$ (ø±+Á¬>dt)



76. <˚es¡ø£Á<ä 79.>∑<ë«˝` 80.Ä\+|üPsY (md”‡)

81. Hê>∑sYø£s¡÷ï\T 82. n#·Ã+ù|≥ (md”‡) 83. ø£\«≈£î]Ô 84.cÕ<éq>∑sY 85. ø=˝≤¢|üPsY

86. <˚es¡ø=+&É (md”º) 87. Hê>±s¡T®qkÕ>∑sY 88. $Tsê´\>∑÷&É 89.VüQpsYq>∑sY 90. ø√<ë&É

77. eTø£Ô˝` 78. eq|ü]Ô

q˝

§Z+&

É õ˝

≤¢

u≤\÷Hêj·Tø˘bÕØº : ø±+Á¬>dt



s¡M+<äsY≈£îe÷sY (dæ.|æ.◊.)

¬ø. C≤Hê¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt



|æ. ∫qï|ü¬s&ç¶ (Ï.&ç.|æ)

p\ø£+Ï s¡+>±¬s&ç¶bÕØº : dæ.|æ.j·T+.



‹s¡Tq>∑s¡T >∑+>±<ÛäsY (ø±+Á¬>dt)

™‘·ÔyéT≈£îe÷sY ¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 29,194


õ. »>∑Bwt ¬s&ç¶ (Ï.ÄsY.mdt.)

$. #·+<äsYsêe⁄bÕØº : Ï.&ç.|æ.



eTVü≤ã÷u` C≤˙ (ø±+Á¬>dt)

d”‘ê <äj·÷ø£sY¬s&ç¶bÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 19,036


mdt. dü«sêí düT<Ûëø£sY (ø±+Á¬>dt)

¬ø. <äj·÷ø£sY¬s&ç¶bÕØº : Ï.&ç.|æ.



∫f…º+ sêyÓ÷àVü≤Hé¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

sêe⁄\ #·+Á<äX‚KsY¬s&ç¶bÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 10,568


õ. ∫Hêï¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

&ç.¬ø. ns¡TDbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 10,427


ø£èwüíyÓ÷Vü≤Hé ¬s&ç¶ (Ï.&ç.|æ.)

&Üˆˆ nÁãVü≤+bÕØº : ø±+Á¬>dt



Á|üdüqï ≈£îe÷sY (Ï.&ç.|æ.)

Hê>∑+ »Hês¡∆Hé ¬s&ç¶bÕØº : Ï.&ç.|æ.



¬ø. <ëyÓ÷<äsY ¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

|æ. sêeTT\TbÕØº : Ï.&ç.|æ.



&Üˆˆ e+oø£èwüí (ø±+Á¬>dt)

»j·TbÕ˝` j·÷<äyébÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 597


m. ø£ècÕí¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

Á|ü‘ê|t¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt



yÓ’. n+»j·T´ j·÷<äyé (Ï.ÄsY.mdt.)

p|ü*¢ ø£ècÕísêe⁄bÕØº : ø±+Á¬>dt



dæ. »>∑BX¯«sY sêe⁄ (Ï.&ç.|æ.)

eTV

ü≤ã÷

u`q

>∑s

Y∑ õ˝

≤¢

91. dü÷sê´ù|≥ 92. q˝§Z+&É 93. eTTqT>√&ÉT 94.uÛÑTeq–] 95. qøÏRsø£˝` (md”‡)

ÄsY. <ëyÓ÷<äsY ¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt



|æ. #·+Á<äX‚KsY¬s&ç¶ (Ï.ÄsY.mdt.)

ø√eTÏ¬s&ç¶ yÓ+ø£≥¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt



mHé. qs¡dæ+Vü‰¬s&ç¶ (dæ.|æ.j·T+.)

j·TT. j·÷<ä–]sêe⁄bÕØº : dæ.|æ.◊.



bÕ˝≤«jYT >√es¡∆Hé¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

™e÷e÷<Ûäe¬s&ç¶bÕØº : Ï.&ç.|æ.



õ≤º u≤\ø£ècÕí¬s&ç¶ (Ç+&ç)

∫s¡TeT]Ô *+>∑j·T´bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 12,176


m+. düs¡ej·T´ (dæ.|æ.j·T+.)



96. ‘·T+>∑‘·T]Ô (md”‡) 100.bÕ\≈£î]Ô

101. &√s¡ïø£˝` (md”º) 102. eTVü≤ã÷u≤u≤<é(md”‡) 103. qs¡‡+ù|≥ 104.|üs¡ø±\ 105. es¡+>∑˝` yÓdtº

106. es¡+>∑˝` ádtº 107. es¡∆qïù|≥ é(md”‡) 108. uÛÑ÷bÕ\|ü*¢ 109.eTT\T>∑T (md”º) 110. |æqbÕø£ (md”º)

97. Ä˝Òs¡T 98. »q>±+

q˝

§Z+&

É õ˝

≤¢

es

¡+>

∑˝`É õ

˝≤¢

99.ùdºwüHé |òüTHé|üPsY (md”‡)

Ke

Tà+

õ˝

≤¢

yÓ÷‘·Tÿ|ü*¢ q]‡+VüQ\TbÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 11,863


õ. qs¡düj·T´ (ø±+Á¬>dt)

ã÷&ç<ä _Ûø£åeTj·T´bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 12,902


j·÷<ä–] ¬s&ç¶ (Ï.ÄsY.mdt)

b¥Hêï\ \ø£åàj·T´bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 236


¬ø. Á|ü‘ê|ü¬s&ç¶ (Ï.ÄsY.mdt.)

Ï. sê»j·T´bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 11,210


ø£&çj·T+ lVü≤] (Ï.&ç.|æ.)

mÁs¡u…*¢ <äj·÷ø£s¡sêe⁄bÕØº : Ï.&ç.|æ.



<äT>±´\ lìyêdüsêe⁄ (ø±+Á¬>dt)

dü‘·´e‹ sê<∏√&ébÕØº : Ï.&ç.|æ.



&ç,mdt. ¬s&Ü´Hêj·Tø˘ (ø±+Á¬>dt)

e÷˝À‘Y ø£$‘·bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 15,347


nJàsê #·+<äT˝≤˝` (Ï.ÄsY.mdt)

RseP] Á|üø±X`¬s&ç¶bÕØº : Ï.&ç.|æ.



&ç. e÷<Ûäe¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

ø=+&Ü düTRsKbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 12,800


m+. _Ûø£å|ü‹ (Ï.ÄsY.mdt)

$qj·T uÛ≤düÿsYbÕØº : Ï.ÄsY.mdt.



¬ø. <äj·÷kÕ>∑sYsêe⁄ (ø±+Á¬>dt)

ãdüesêE kÕs¡j·T´bÕØº : ø±+Á¬>dt



Ç. Á|üB|t≈£îe÷sY sêe⁄ (|æ.ÄsY.|æ.)

¬ø. l<ÛäsYbÕØº : ø±+Á¬>dt



õ. $»j·Tsêe÷sêe⁄ (Ï.ÄsY.mdt)

õ.$. s¡eTD≤¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 11,972


eT<ÛäTdü÷<ÛäHê#ê] (Ï.ÄsY.mdt.)

&ç. nqdü÷j·T (d”‘·ø£ÿ)bÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 18,775


b˛<Ó+ Ms¡j·T´ (ø±+Á¬>dt)

ø±+‘êsêe⁄bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 349


|æ. yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ (dæ.|æ.◊.)

111. Ç\¢+<äT (md”º) 112. KeTà+ 113. bÕ˝Òs¡T 114.eT~Ûs¡ (md”‡) 115. yÓ’sê (md”º)

Rø nã“j·T´bÕØº : Ï.&ç.|æ.



¬ø. ø£qø£j·T´ (ø±+Á¬>dt)

‘·TeTà\ HêR>X¯«s¡sêe⁄bÕØº : Ï.&ç.|æ.



»\>∑+ yÓ+ø£Á≤e⁄ (Ç+&ç)

ÄsY. yÓ+ø£≥¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt



‘·$TàH˚ì Ms¡uÛÑÁ<ä+ (dæ.|æ.j·T+.)

eT\T¢ uÛÑÏº $Áø£e÷s¡ÿbÕØº : ø±+Á¬>dt



m˝`. ø£eT˝`sêC` (dæ.|æ.j·T+.)

#·+Á<ëe‹bÕØº : dæ.|æ.◊.

yÓTC≤Øº : 13,651


uÛÑ÷ø±´ sêeT#·+<äsY Hêj·Tø˘ (ø±+Á¬>dt)



116. dü‘·TÔ|ü*¢ (md”‡) 120.Ç#êÃI|ü⁄s¡+

121. |ü˝≤dü 122. f…ø£ÿ* 123. bÕ‘·|ü≥ï+ 124.lø±≈£îfi¯+ 125. ÄeT<ë\ e\|ü

126. m#ÓÃs¡¢ 127. qs¡düqïù|≥ 128. sêC≤+ (md”‡) 129.bÕ\ø=+&É (md”Z) 130.≈£îs¡TbÕ+ (md”Z)

117. ø=‘·Ô>∑÷&Ó+ 118. nXÊ«sêe⁄ ù|≥ (md”º)

Ke

Tà+

õ˝

≤¢

119.uÛÑÁ<ë#·\+ (md”º)

$»

j·Tq

>∑s

¡+ õ

˝≤¢

lø

±≈£îfi

¯+ õ

˝≤¢

E‘·TÔ »>∑Hêïj·T≈£î\TbÕØº : ø±+Á¬>dt



õ.XÊéTdüT+<äs¡ •yêõ (Ï.&ç.|æ.)

¬ø. Rser |ü‹sêe⁄bÕØº : ø±+Á¬>dt



¬ø. n#ÓÃHêïj·TT&ÉT (Ï.&ç.|æ.)

X¯Á‘·T#·s¡¢ $»j·TsêeTsêEbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 20,790


¬ø. yÓ+ø£≥s¡eTD (Ï.&ç.|æ.)

<Ûäsêàq Á|ükÕ<äsêe⁄bÕØº : ø±+Á¬>dt



õ.m. dü÷s¡´Hêsêj·TD (Ï.&ç.|æ.)

u§&˚¶|ü*¢ dü‘·é‹bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 16,209


‘·$TàH˚ì d”‘êsê+ (|æ.ÄsY.|æ.)

|æ. kÕsTTsêC`bÕØº : Ï.&ç.|æ.



mHé. sêe÷sêe⁄ (ø±+Á¬>dt)

m+. ˙\ø£+sF¡+Hêj·TT&ÉTbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 15,015


mHé. dü÷s¡´Hêsêj·TD ¬s&ç¶ (Ï.&ç.|æ.)

<Ûäsêàq ø£èwüí<ëdüTbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 17,589


_. \ø£åàDsêe⁄ (Ï.&ç.|æ.)

¬ø. eTTs¡∞yÓ÷Vü≤HébÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 27,133


¬ø. Á|ü‹uÛ≤uÛ≤s¡‹ (Ï.&ç.|æ.)

ìeTàø£ düTÁê⁄\TbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 16,150


mHé. >√bÕ\sêe⁄ (Ï.&ç.|æ.)

mdt. yÓ+ø£≥Ms¡j·T´bÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 14,008


dü+uÛ≤ì #·+Á<äX‚KsY (ø±+Á¬>dt)

¬ø. kÕ+ã•esêe⁄bÕØº : dæ.|æ.◊.



eqe÷ yÓ+ø£fÒX¯«s¡sêe⁄ (ø±+Á¬>dt)

ˇ¬>Z\ $TÁ‘·ùdqbÕØº : ø±+Á¬>dt



bÕj·T+ yÓ+ø£j·T´ (dæ.|æ.j·T+.)

≈£î+C≤ dü‘·é‹bÕØº : ø±+Á¬>dt



düTqï+ sê»j·T´ (dæ.|æ.j·T+.)

»Hês¡∆Hé <ÛëÁ≤EbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 15.053


mdt. »j·TsêC` (|æ.ÄsY.|æ.)

131. bÕs¡«r|ü⁄s¡+ (md”‡) 132. kÕ\÷s¡T (md”º) 133. u§_“* 134.N|ü⁄s¡T|ü*¢ 135. >∑»|ü‹q>∑s¡+

dües¡|ü⁄ »j·TeTDÏbÕØº : ø±+Á¬>dt



_. ∫s¡+Je⁄\T (Ï.&ç.|æ.)

|æ. sê»qï<=s¡bÕØº : ø±+Á¬>dt



õ. dü+<Ûë´sêDÏ (Ï.&ç.|æ.)

düT»j·Tø£èwüí s¡+>±sêe⁄bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 24,172


Ï. \≈£åîàHêj·TT&ÉT (Ï.&ç.|æ.)

u§‘·‡ dü‘·´Hêsêj·TDbÕØº : ø±+Á¬>dt



>∑<Ó› u≤ã÷sêe⁄ (Ï.&ç.|æ.)

u§‘·‡ n|üa\ qs¡‡j·T´bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 27,674


|ü&Ü\ ns¡TD (Ï.&ç.|æ.)



216. qs¡düsêe⁄ù|≥ 220. e÷#·s¡¢

221. mÁs¡>=+&ÉbÕ˝…+ (md”‡) 222. <ä]Ù 223. |üs¡÷Ãs¡T 224. n<ä›+øÏ 225. Nsê\

226. dü+‘·q÷‘·\bÕ&ÉT (md”‡) 227. ˇ+>√\T 228.ø£+<äT≈£Ls¡T 229. ø=+&Ó|æ (md”‡) 230.e÷sêÿ|ü⁄s¡+

217. dü‘ÓÔq|ü*¢ 218. $qTø=+&É 219. >∑Ts¡C≤\

>∑T+

≥÷

s¡T

õ˝

≤¢Á|

üø±X

¯+ õ

˝≤¢

ø±düT yÓ+ø£≥ø£ècÕí¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt



ø√&Ó\ •eÁ|ükÕ<äsêe⁄ (Ï.&ç.|æ.)

j·TÁs¡+ yÓ+ø£fÒX¯«s¡¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt



mHé. sê»Hêsêj·TD (Ï.&ç.|æ.)

õ.$.mHé.ÄsY.Ä+»H˚j·TT\TbÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 24,103


#˚ÁuÀ\T qRs+Á<ä (ø±+Á¬>dt)

yÓ’. lìyêdüsêe⁄bÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 10,021


Ä˝≤ yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ (ø±+Á¬>dt)

|æ. sêeTø£ècÕí¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt



C…. ÁãVü‰à¬s&ç¶ (Ï.&ç.|æ.)

y. düTRswtbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 13,194


|æ. &˚$&é sêE (Ï.&ç.|æ.)

_. •eÁ|ükÕ<ä ¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 13,390


m+. yÓ+ø£≥s¡eTD (Ï.&ç.|æ.)

<ä>∑TZbÕÏ yÓ+ø£fÒX¯«s¡sêe⁄bÕØº : ø±+Á¬>dt



>=ÏºbÕÏ qs¡‡j·T´ (Ï.&ç.|æ.)

>=ÏºbÕÏ s¡$≈£îe÷sYbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 15,764


ø£s¡D+ ã\sê+ (Ï.&ç.|æ.)

ÄeT+∫ ø£èwüíyÓ÷Vü≤HébÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 11,286


C…. lìyêdüsêe⁄ (Ï.&ç.|æ.)

_.mHé. $»jYT≈£îe÷sYbÕØº : ø±+Á¬>dt



C≤˝≤ n+»j·T´ (dæ.|æ.j·T+.)

u≤*H˚ì lìyêdü¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 22,986


á<äs¡ Vü≤]u≤ãT (Ï.&ç.|æ.)

m+. eTV”≤<ÛäsY ¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt



~$ •esê+ (Ï.&ç.|æ.)

õ.$. X‚wüßbÕØº : ø±+Á¬>dt



&ç._.$. kÕ«$T (Ï.&ç.|æ.)

¬ø. Hêsêj·TD¬s&ç¶bÕØº : Ï.&ç.|æ.



¬ø.|æ. ø=+&Ü¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

231. –<ä›\÷s¡T 232. ø£ì–] 233. ø±e* 234.Ä‘·à≈£Ls¡T 235. ø√ePs¡T

lb

¥Ïºl

sêe

TT\

T H

Ó\÷

¢s¡T

õ˝

≤¢

nHêï sê+u≤ãTbÕØº : |æ.ÄsY.|æ.



_. #·+Á<äX‚KsY (ø±+Á¬>dt)

eTT≈£îÿ ™Á>∑qs¡dæ+Vü‰¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt



düT+<äs¡ eT<ÛäTdü÷<äqsêe⁄ (Ç+&ç)

;<ë eTkÕÔHésêe⁄bÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 19,027


¬ø. $wüßíes¡∆Hé¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

Äq+ sêeTHêsêj·TD¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 18,644


¬ø. \ø£åàj·T´ Hêj·TT&ÉT (Ï.&ç.|æ.)

mHé. Á|üdüqï≈£îe÷sY¬s&ç¶bÕØº : Ï.&ç.|æ.



|æ. lìyêdüT\¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)



236. HÓ\÷¢s¡T dæÏ 240. dü÷fi¯S¢s¡Tù|≥ (md”‡)

241. yÓ+ø£≥–] 242. ™<äj·T–] 243. ã<˚«\T (md”‡) 244. sê»+ù|≥ 245. ø£&É|ü

246. ø√&É÷s¡T (md”‡) 247. sêj·T#√Ï 248.|ü⁄*yÓ+<äT\ 249. ø£eT˝≤|ü⁄s¡+ 250.»eTà\eT&ÉT>∑T

237. HÓ\÷¢s¡T s¡÷s¡˝` 238. düRs«|ü*¢ 239. >∑÷&É÷s¡T (md”‡)

ø£&

É|ü õ

˝≤¢

¬ø. lìyêdüT\TbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 12,388düMT|ü

Á|ü‘·´]ú :

n»jYTu≤ãT (Ï.&ç.|æ.)

õ. lø±+‘Y¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 14,832


mdt. bÕ\ø=+Á&Üj·TT&ÉT (Ï.&ç.|æ)

yÓ’.j·Tdt.sê»X‚Ks¡¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 68,681


mdt.$.dürwt≈£îe÷sY¬s&ç¶ (Ï,&ç,|æ.)

õ. Ms¡•yê¬s&ç“bÕØº : ø±+Á¬>dt



|æ. qs¡dæ+Vü‰¬s&ç¶ (Ï.&ç.|æ.)

dæ. Ä~Hêsêj·TD¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt



|æ. sêeTdüTu≤“¬s&ç¶ (Ï.&ç.|æ.)

|æ. ø£eT\eTàbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 36,594


m˝`. #Óqïj·T´ (Ï.&ç.|æ.)

m. neTsYHê<Ûé ¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 12,342


¬ø. eT<äHéyÓ÷Vü≤Hé¬s&ç¶ (Ï.&ç.|æ.)

mdt.m+.&ç. nVü≤à<äT˝≤¢bÕØº : ø±+Á¬>dt



¬ø, •yêq+<ä¬s&ç¶ (Ï.&ç.|æ.)

m+. l<ÛäsYø£ècÕí¬s&ç¶bÕØº : |æ.ÄsY.|æ.

yÓTC≤Øº : 90


nì˝`≈£îe÷sY j·÷<äyé (ø±+Á¬>dt)

Äq+ $y˚ø±q+<ä¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt



Äq+ yÓ+ø£≥s¡eTD≤¬s&ç¶ (|æ.ÄsY.|æ.)

Ä<ë\ Á|üuÛ≤ø£sY¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 10,284


k˛$T¬s&ç¶ #·+Á<äyÓ÷Vü≤Hé¬s&ç¶¶ (Ï.&ç.|æ.)

ã*¢ <äTsêZÁ|ükÕ<äsêe⁄bÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 11,238


|üqu≤ø£ ø£èwüíj·T´ (ø±+Á¬>dt)

|üs¡kÕ yÓ+ø£≥s¡‘·ïj·T´bÕØº : Ï.&ç.|æ.



$qïe÷\ düs¡dü«‹ (ø±+Á¬>dt)

≈£îs¡T>=+&É¢ sêeTø£èwüíbÕØº : Ï.&ç.|æ.



H˚<äTs¡TeT*¢ sê»´\øÏåà (ø±+Á¬>dt)

y˚Tø£bÕÏ #·+Á<äX‚Ks¡¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 13,482


ø£+uÛÑ+ $»j·Tsê$T¬s&ç¶ (Ï.&ç.|æ.)

lb

¥Ïºl

sêe

TT\

T H

Ó\÷

¢s¡T

õ˝

≤¢

251. Áb¥<äT›≥÷s¡T 252. yÓTÆ<äT≈£Ls¡T 253. Äfi¯¢>∑&É¶ 254.lXË’\+ 255. q+~ø=≥÷ÿs¡T (md”‡)

ø£s

¡÷ï\

T õ

˝≤¢

XÀuÛ≤Hê–¬s&ç¶bÕØº : |æ.ÄsY.|æ.



>∑+>∑T\ Á|ü‘ê|ü ¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

@sêdüT Á|ü‘ê|ü¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt



ãT&Ü¶ sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ (Ï.&ç.|æ.)

\;“ yÓ+ø£≥kÕ«$TbÕØº : ø±+Á¬>dt



∫yÓTà _#·Ãqï (Ï.&ç.|æ.)

m+, *+>±¬s&ç¶bÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 16,156


mHé. es¡<äsêE\ ¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

&ç.m˝`.s¡M+Á<ë¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt



mdt. s¡|òüTTsê$T¬s&ç¶ (Ï.&ç.|æ.)



256. ø£s¡÷ï\T 260.&√Hé

261. |ü‹Ôø=+&É 262. ø=&ÉTeT÷s¡T (md”‡) 263. m$Tà>∑q÷s¡T 264. eT+Á‘ê\j·T+ 265. Ä<√ì

266. Ä\÷s¡T 267. sêj·T<äTs¡Z+ 268.™s¡eø=+&É 269. >∑T+‘·ø£\T¢ 270.‘ê&ç|üÁ‹

257.bÕD´+ 258. q+<ë´\ 259. ãq>±q|ü˝…¢

nq

+‘

·|ü⁄s

¡+ õ

˝≤¢

Ï.õ. yÓ+ø£fÒwtbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 44,067


m+.m. >∑|òüPsY (dæ.|æ.j·T+.)

ø±≥kÕì sê+uÛÑ÷bÕ˝` ¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt



u…’¬s&ç¶ sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ (Ï.&ç.|æ.)

•˝≤a yÓ÷Vü≤Hé¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 31,889


m.$. düTu≤“¬s&ç¶ (|æ.ÄsY.|æ.)

ø±≥kÕì sê$T¬s&ç¶bÕØº : |æ.ÄsY.|æ.

yÓTC≤Øº : 13,686


#·˝≤¢ sêeTø£ècÕí¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

¬ø.Ç.ø£èwüíeT÷]ÔbÕØº : Ï.&ç.|æ.



ø√≥¢ düTC≤‘·eTà (ø±+Á¬>dt)

¬ø.Ç. Á|üuÛ≤ø£sYbÕØº : Ï.&ç.|æ.



md”«. yÓ÷Vü≤Hé¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt.)

_. eTTs¡[bÕØº : ø±+Á¬>dt



m+. eTDÏ>±+BÛ (Ï.&ç.|æ.)

¬ø. #ÓqïRøX¯e¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt



_.$. yÓ÷Vü≤Hé¬s&ç¶ (Ï.&ç.|æ.)

yÓ’. u≤\Hê–¬s&ç¶bÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 10,697


<äfi¯yêsTT sêeTj·T´ (ø±+Á¬>dt)

ø=+ø± MTHêøÏåHêj·TT&ÉTbÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 256


yÓ’. kÕsTTÁ|ükÕ<é ¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

bÕÏ˝` ˙s¡C≤¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt



»j·TsêyéT (|æ.ÄsY.|æ)

¬ø. sêeT#·+Á<ë¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 14,091


yÓT≥Tº >√$+<ä¬s&ç¶ (Ï.&ç.|æ.)

|üj·÷´e⁄\ RøX¯yébÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 229


yÓ’. $X‚«X¯«sY¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

eT<ÛäTdü÷<äHé >∑T|üÔbÕØº : ø±+Á¬>dt



kÕsTTHê<Ûé>ö&é (Ï.&ç.|æ.)

C….dæ. ~yêø£sY ¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt



|æ. Hê–¬s&ç¶ (Ï.&ç.|æ.)

ø£s

¡÷ï\

T õ

˝≤¢

271. •+>∑qeT\ (md”‡) 272. nq+‘·|ü⁄s¡+ ns¡“Hé 273. ø£fi≤´D<äTs¡Z+ 274.sêbÕÔ&ÉT 275.eT&Éø£•s¡ (md”‡)

XË’\C≤Hê<ÛébÕØº : ø±+Á¬>dt



X¯eT+‘·ø£eTDÏ (Ï.&ç.|æ.)

_. >∑Ts¡THê<Ûé¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 13,242


m+. lìyêdt (Ï.&ç.|æ.)

mHé.s¡|òüTTMsê¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt



$.ôV≤#Y. #Í<ä] (Ï.&ç.|æ.)

|ü]≤\ düT˙‘·bÕØº : Ï.&ç.|æ.



Ï. Á|üø±X`¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

¬ø. düT<Ûëø£sYbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 10,415


m+. Ms¡qï (Ï.&ç.|æ)



276. Væ≤+<ä÷|ü⁄s¡+ 280.ø£~]

281. ‘·+ãfi¯fl|ü*¢ 282. |”˝Òs¡T 283. eT<äq|ü*¢ 284. |ü⁄+>∑q÷s¡T 285. #·+Á<ä–]

286. ‹s¡T|ü‹ 287. lø±fi¯Vü≤dæÔ 288.dü‘·´y˚&ÉT (md”‡) 289. q>∑] 290.>∑+>±<Ûäs¡ HÓ\÷¢s¡T (md”‡)

277.ô|qT>=+&É 278. |ü⁄≥º|ü]Ô 279. <Ûäs¡àes¡+

∫‘

·÷Ôs

¡T õ

˝≤¢

ø=DÏ<Ó\ ∫s¡+J$bÕØº : |æ.ÄsY.|æ.

yÓTC≤Øº : 15,930


uÛÑ÷eTq ø£s¡TD≤ø£s¡¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

>∑˝≤¢ ns¡TD≈£îe÷]bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 10,980


ÄsY.¬ø. s√» (Ï.&ç.|æ)

_. >√bÕ\ø£ècÕí¬s&ç¶bÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 12,463


mdt.dæ.$. Hêj·TT&ÉT (ø±+Á¬>dt)

ôV≤#Y. ùV≤eT\‘·bÕØº : Ï.&ç.|æ.



¬ø. Hêsêj·TDkÕ«$T (ø±+Á¬>dt)

m.$. Á|üMDY≈£îe÷sY ¬s&ç¶bÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 2958


õ. X¯+ø£sYj·÷<äyé (ø±+Á¬>dt)

mHé. øÏs¡DY≈£îe÷sY ¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt



Ç+‹j·÷C` nVü≤à<é (Ï.&ç.|æ)

cÕ»Vü‰HébÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 10,872


ÄsY. kÕ>∑sY ¬s&ç¶ (Ï.&ç.|æ)

|æ. sêeT#·+Á<ë¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 40,727


m+. yÓ+ø£≥s¡eTDsêE (Ï.&ç.|æ)

>±* eTT<äT›ø£èwüíeTHêj·TT&ÉTbÕØº : Ï.&ç.|æ.



ÄsY. #Ó+>±¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

õ. ≈£î‘·÷Vü≤\eTàbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 10,826


ÄsY. >±+BÛ (Ï.&ç.|æ)

|æ. nãT›˝` >∑ìbÕØº : Ï.&ç.|æ.



qMHé ìX¯Ã˝` (Ç+&ç)

bÕs¡∆kÕs¡~ÛbÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 14,385


¬ø.Ï. l<ÛäsY (ø±+Á¬>dt)

s¡|òüTTHê<Ûä¬s&ç¶bÕØº : Ï.&ç.|æ.



¬ø, yÓ÷Vü≤Hé¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

¬ø. yÓ+ø£Á≤$T¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 19,172


es¡<ë|ü⁄s¡+ dü÷] (Ç+&ç)

yÓ+ø£≥Á|ükÕ<ébÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 14,977


_. yÓ+ø£≥s¡eTD (ø±+Á¬>dt)

nq

+‘

·|ü⁄s

¡+ õ

˝≤¢

291. ∫‘·÷Ôs¡T 292. |üP‘·\|ü≥Tº (md”‡) 293. |ü\eTH˚s¡T 294.≈£î|üa+

dæ.¬ø. u≤ãTbÕØº : ø±+Á¬>dt



C…. lìyêdüT\T (|æ.ÄsY.|æ.)

&Üˆˆ s¡$bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 951


\*‘· ≈£îe÷] (Ï.&ç.|æ)

mHé. neTsYHê<∏é¬s&ç¶bÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 15,548


ÄsY. ¬s&Ó¶|üa ¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)

Hêsê #·+Á<äu≤ãTHêj·TT&ÉTbÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 46,066


m+. düTÁãVü≤àD´+ ¬s&ç¶ (ø±+Á¬>dt)


ùdø£s¡D : ÄsY.¬ø.


eT]+‘· u≤>± #˚kÕÔ+

ªª>∑‘· ◊<˚fi¯¢˝À #˚dæq |üqT\qT eT]+‘· u≤>± #˚kÕÔeTì

mìïø£\≈£îeTT+<äT#ÓbÕŒ+.˝À≥TbÕ≥T¢>∑T]Ô+∫dü]~<äT›‘êeTì

#ÓbÕŒ+. ÄVü‰s¡ uÛÑÁ<ä‘·qT ô|+#˚+<äT≈£î 20 øÏ˝À*#˚Ã _j·÷´ìï

30øÏ˝À\≈£îô|+∫eTìwæøÏHê\T>∑TqT+∫Äs¡TøÏ˝À\_j·T´+

ÇkÕÔeTHêï+.µµ

ªª¬s’‘ê+>±ìøÏ @&ÉT>∑+≥\T ÇdüTÔqï ñ∫‘· $<äT´‘Y #ê\&É+

˝Ò<ä+fÒ ‘=$Tà~ >∑+≥\T ÇkÕÔeTì yê>±›q+ #˚XÊ+. MÏ

neT\T≈£îø±sê´#·s¡DyÓTT<ä\Tô|≤º\ìn~Ûø±s¡T\≈£î#ÓbÕŒ+.µµ

ª ª>√<ëeTT\T, ÄVü‰s ¡ ì\«\T d üeT≈ £Ls ¡TÃø√e&ÜìøÏ

Hê\T>∑THÓ\\düeTj·T+|ü&ÉT‘·T+~.30øÏ˝À\#=|üq_j·T´+

Çe«&ÜìøÏôdô|º+ãs¡Tes¡≈£îdüeTj·T+ø±yê\ìyês¡Tn&ç>±s¡T.

nø√ºãs¡TqT+∫#Ó|æŒqy˚Ts¡≈£î30øÏ˝À\_j·T´+ÇkÕÔ+.Ç|ü&˚

dü+‘·ø£+#düTÔHêïqT.‘=$Tà~>∑+≥\ñ∫‘·$<äT´‘YqTKØ|òtqT+#

¬s’‘ê+>±ìøÏÇkÕÔ+.µµ

n~Ûø±s¡ <äT]«ìjÓ÷>∑+ e<äT›

ªª∫‘·ÔX¯ó~∆>∑\|ü]bÕ\qn+~+#ê+.uÛÑ>∑e+‘·T&çÄodüT‡\

e\¢@≤eT+∫esê¸\T≈£î]XÊsTT.Á|üuÛÑT‘·«ø±sê´#·s¡D˝À,ø£s¡Ôe´

ìs¡«Vü≤D˝À m˝≤+Ï bıs¡bÕ≥T¢ »s¡>∑≈£î+&Ü bÕØº ø±s¡´ø£s¡Ô\T

ìs√~Û+#ê*.µµ

ªªn~Ûø±s¡<äT]«ìjÓ÷>∑+≈£L&É<äì ÁX‚DT\≈£î$C„|æÔ#˚düTÔHêï,

ã\+ô|]π>ø=B›ˇ<ä>±*‘·|üŒ>∑s¡«+‘√ñ+&É≈£L&É<äT.m~π>ø=B›

ˇ<ä>±\ìø±+Á¬>dtÁX‚DT\qTø√s¡T‘·THêïqT.µµ

s¡TD+ m˝≤ rs¡TÃø√qT?

ªª˝Àø˘düuÛÑ mìïø£˝À¢ nK+&É yÓTC≤]°‘√ ¬>*|æ+∫ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À

@ sêheT÷ Çe«ì n‘·´+‘· >=|üŒ X¯øÏÔì Ä+Á<Ûä Á|ü»\T ø±+Á¬>dt≈£î

n+~+∫q+<äT≈£îø£è‘·»„‘·\T.42 Àø˘düuÛÑkÕúHê\≈£î>±qT33kÕúHê\T

Ç#êÃs¡+fÒ@+#˚ùdÔMTs¡TD+rs¡TÃø√>∑\qT?◊<˚fi¯¢ ÁøÏ‘·+ø±+Á¬>dt,

eT]ø=ìïbÕØº\‘√ø£*dæn~Ûø±s¡+˝ÀøÏe∫Ã+~.ìqïÏmìïø£˝À¢MT

Ä<äsê_Ûe÷Hê\‘√@Ç‘·s¡bÕØºdüVü≤ø±s¡+˝Ò≈£î+&Üø±+Á¬>dtã˝≤ìï

ô|+∫156kÕúHê\TÇ∫Ãq+<äT≈£îVü≤è<äj·T|üPs¡«ø£ø£è‘·»„‘·\T.n|üPs¡«

$»j·T$T~.µµ

ªª◊<fi¢‘·sê«‘·Á|üuÛÑT‘·«e´‹πsø£‘·ñ+≥T+<äì,¬>\T|ü⁄n+‘·düT\uÛÑ+

ø±<äìø=+<äs¡Hêïs¡T.|üP]ÔkÕúsTTyÓTC≤]°sêe&É+<äTkÕ‡<Ûä´eTHêïs¡T

sê»ø°j·T $X‚¢wü≈£î\T. Hê≈£î e÷Á‘·+ @ s√p nqTe÷q+ sê˝Ò<äT.

<˚X¯+˝Àj·T÷|”@Á|üuÛÑT‘·«+leT‹k˛ìj·÷,&Üø£ºsYeTH√àVü≤Hédæ+>˘\

n<Ûä«s¡´+˝ÀeT+∫|ü]bÕ\qn+~+∫+~.µµ

ªªu Û≤s ¡‘ ·< ˚X ¯+ yÓ\>∑&ÉeT+fÒ <Û äqe+‘·T\T, uÛ Ñ÷kÕ«eTT\T,

ô|≥T ºã& ç< ës ¡ T\ T , b Õ] ÁX Ê$ Tø £y ˚‘ · Ô \ T y Ó\> ∑& É + ø ±< ä T .

k Õ e ÷q T ´ & ç ø Ï y ˚ T \ T # ˚ j · ÷ * ‡ q ned ü s ¡ + ñ +< ä ì

>∑T]Ô+∫... C≤rj·T ñbÕ~Û Vü‰MT |ü<∏äø£+, düe÷#ês¡ Vü≤≈£îÿ ˝≤+Ï

$|ü¢yê‘·àø£#·≤º\T‘Ó#êÃs¡T. ¬s’‘ê+>±ìïÄ<äTø√e&ÜìøÏs¡÷.70y˚\

ø√≥¢ s¡TD≤\qT e÷|ò” #˚XÊs¡T. ø£eT÷´ìdüTº\T e´‹πsøÏ+∫Hê <˚X¯+˝À

$<äT´<äT‘·Œ‹øÏ nDT Ç+<Ûäq+ nedüsêìï <äèwæº˝À ô|≥Tº≈£îì nDT

ˇ|üŒ+<ä+#˚düT≈£îHêïs¡T.µµ

ªªn~Ûø±s¡+˝ÀñHêï˝Ò≈£îHêï|ü]ÁX¯eT\Tô|≥º&ÜìøÏ,$<äT´<äT‘·Œ‹ÔøÏ

ì\ã&É‘êeTì ø±+Á¬>dt düŒwüº+ #˚dæ+~. j·TTeH˚‘· sêVüQ˝Ÿ>±+BÛ

Hêj·Tø£‘·«+bÕØºøÏeT]+‘·|ü⁄ì∫Ã+~.Äj·TqHêj·Tø£‘ê«ìøÏj·TTe‘·

u≤>±Äø£]¸‘·yÓTÆ+~.Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ#·]Á‘·˝ÀMTn+<ä]Ä<äsê_Ûe÷Hê\T,

Äosê«<ä ã\+‘√ ø=‘·Ô|ü⁄≥‘Ós¡TdüTÔHêï+. eT+∫|ü]bÕ\qn+~+∫

sêh Á|ü»\≈£î eT+∫ ùde\+~+#ê\ì >∑es¡ïs¡T ‹yêØ Ä<˚•dü÷Ô

sêC≤´+>∑ã<ä∆+>±|üì#˚j·÷\ì|ü<äMÁ|üe÷D+#˚sTT+#ês¡T.µµ


K


qT+∫y˚~ø£e<ä›≈£î#˚s¡T≈£îHêïs¡T.

Äj·Tq düreTDÏ leT‹ $»j·T\øÏ åà,

≈£îe÷s¡T&ÉT, ø£&É|ü m+|” l »>∑H√àVü≤Hé¬s&ç¶,

eTqe&ÉTsêC≤¬s&ç¶(≈£L‘·Ts¡Twü]à\‘·qj·TT&ÉT),

Ä|üÔ$TÁ‘·T&ÉT, sê»´düuÛÑ düuÛÑT´&ÉT l πøM|”

sêeT#·+Á<äsêe⁄ ‘·~‘·s¡T\T yÓ’mdt yÓ+≥ Ä

J|ü⁄˝À ñHêïs¡T. yÓ’mdt‘√ bÕfÒ y˚~ø£ ô|’øÏ

e#êÃs¡T.nq+‘·s¡+dü]>±ZkÕj·T+Á‘·+6.32

>∑+≥\≈£î>∑es¡ïsYlHêsêj·TDYDY<ä‘Y‹yêØ

Äj·Tq‘√Á|üe÷Dd”«ø±s¡+#˚sTT+#ês¡T.

ªªyÓ’.j·Tdt. sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ nqT H˚qT...

uÛ≤s¡‘·sêC≤´+>∑+Á|üø±s¡+q&ÉT#·T≈£î+≤qì,

<˚X¯ kÕs¡«uÛÖe÷~Ûø±sêìï ø±bÕ&ÉT‘êqì,

n~Ûø±s ¡ s ¡V ü ≤kÕ´\qT ø±bÕ& É T‘êqì,

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ eTTKéT+Á‹>± Hê ø£s¡Ôyê´\

qT ÁX¯<ä ∆‘√, n+‘·:ø£s¡D‘√ ìs¡«]ÔkÕÔqì,

uÛÑj·T+>±˙, |üø£ åbÕ‘·+>±˙, sê>∑<˚«cÕ\T

˝Ò≈£î+&Ü sêC≤´+>±ìï, XÊdüHê\qT nqT-

dü]+∫Á|ü»\+<ä]ø°Hê´j·T+#˚≈£Ls¡TkÕÔqì

<Ó’ekÕøÏå>±Á|üe÷D+#˚düTÔHêïqTµµnìe÷‘·è,

n~Ûø±s¡ uÛ≤wünsTTq‘Ó\T>∑T˝À sêh22e

eTTKéT+Á‹>±&Üø£ºsYyÓ’mdtÁ|üe÷Dd”«ø±s¡+

#˚XÊs¡T.

nq+‘·s¡+‹yêØ|ü⁄wüŒ>∑T#·Ã¤+n+~+∫

Äj·TqqTn_Ûq+~+#ês¡T.Ä‘·sê«‘·‹s¡TeT\

‹s¡T|ü‹<˚ekÕúq+ns¡Ã≈£î\T,y˚<ä|ü+&ç‘·T\T

eTTKéT+Á‹ yÓ ’mdtqT Äos¡«~+#ês¡T.

nq+‘·s¡+Äj·Tqu…’_˝Ÿô|’Á|üe÷D+#˚XÊs¡T.

á dü+<äs¡“¤+>± Á¬ø’dü Ôe eT‘· ô|<ä›\T, Ä

‘·sê«‘· ÇkÕ¢+ eT‘· >∑Ts¡Te⁄ ÁbÕs¡ úq\T

#˚XÊs¡T.∫es¡>±düuÛÑeTT–ùdeTT+<äTl&ç.

lìyêdt,lMs¡|üŒyÓTTsTT©&Üø£ºsY yÓ’mdtqT

n_Ûq+~+#ês¡T.


- sê<Ûëø£èwüí


eTq eT+Á‘·T\T - yê] J$‘· $X‚cÕ\T

75 dü+e‘·‡sê\ l ø=DÏCÒÏs√X ¯j ·T´ 1933, p˝… ’ 4q

> ∑ T+≥÷s ¡ T õ˝≤ ¢ y ˚e T÷s ¡ T

Á>±eT+˝À»ìà+#ês¡T.1952˝À

>∑T+≥÷s¡T˝ÀìVæ≤+<ä÷ø£fi≤XÊ\

˝À$<ë´]úHêj·T≈£î&ç>±|üì#˚dæ,

$<ë´] ú d ü+| ò ü÷ìø Ï Á| ü< Û ëq

ø±s ¡ ´< ä] Ù>± mìïø £j ·÷´s ¡ T .

1968,1974,1980\˝Àsêh

XÊdüq eT+&É*øÏ mìïø£j·÷´s¡T.

1978 qT+∫ XÊdüqeT+&É*˝À

Á|ü‹|üø£åHêj·T≈£î&ç>± eéVü≤]+

l ø=DÏCÒÏ s√X¯j·T´Ä]úø£-Á|üD≤[ø£, ∫qïyÓTT‘êÔ\ b¥<äT|ü⁄

#ês¡T.1998˝Àqs¡‡sêe⁄ù|≥ìjÓ÷»ø£es¡Z+qT+∫ Àø˘düuÛÑ≈£îmìï¬ø’,

$$<ÛäbÕs¡¢yÓT+≥Øø£$T°˝À¢|üì#˚XÊs¡T.

1979˝ÀlÏ.n+»j·TéTTKéT+Á‹>±™qï|ü⁄a&ÉTs¡yêD≤,>∑èVü≤

ìsêàD+,yêDÏ»´|üqTï\XÊK\eT+Á‹>±|üì#˚XÊs¡T.1982˝Àl

¬ø.$»j·TuÛ≤düÿs¡¬s&ç¶eTTKéT+Á‹>±™qï|ü⁄a&ÉTVü≤À+XÊKeT+Á‹>±

|üì#˚XÊs¡T.1989˝À‹]–&Üø£ºsYm+.#ÓHêï¬s&ç¶eTTKéT+Á‹>±™qï

ø±\+˝ÀÄ]úø£,Á|üD≤[ø£,s¡yêD≤,#˚H˚‘·,C…’[,™qï‘·$<ä ,XÊdüqdüuÛ≤

eéVü‰sê\eT+Á‹>±|üì#˚XÊs¡T.

1991˝À l H˚<äTs¡TeT*¢ »Hês¡∆q¬s&ç¶ Rø_HÓ`˝À yÓ’<ä´, Äs√>∑´

XÊU≤eT+Á‹>±,1992˝Àl ¬ø.$»j·TuÛ≤düÿs¡¬s&ç¶ Rø_HÓ`˝ÀÄ]úø£,

$<äT´‘Y,yÓ’<ä Äs√>∑ XÊK\eT+Á‹>±|üì#XÊs¡T.1995-1997eT<Ûä

m|ædædæn<Ûä´≈£åîì>±|üì#˚XÊs¡T.

2004qT+∫2009es¡≈£î&Üø£ºsYyÓ’.j·Tdt.sê»X‚Ks¡¬s&ç¶Rø_HÓ`˝À

Ä]úø£,Á|üD≤[ø£,XÊdüqdüuÛ≤eéVü‰sê\eT+Á‹>±,2005qT+∫2006

eT<Ûä´ø±\+˝ÀyÓ’<ä´,Äs√>∑´XÊKeT+Á‹>±|üì#˚XÊs¡T.

Ä+Á<Ûë$X¯«$<ë´\j·T+qT+∫2007˝À>ös¡e&Üø£ºRs`b¥+<ës¡T.

2009˝ÀsêhXÊdüqeT+&É*düuÛÑT´ì>±ìj·T$T‘·T˝…’,Á|üdüTÔ‘·+Ä]úø£,

Á|üD≤[ø£,∫qïyÓTT‘êÔ\b¥<äT|ü⁄,˝≤≥Ø\T,XÊdüqdüuÛ≤eéVü‰sê\

eT+Á‹>±|ü<ä$#˚|ü≤ºs¡T. a

l b¥Hêï\ \ø£åàj·TúÛ≤Ø, eT<Ûä´‘·s¡Vü‰, ˙ÏbÕs¡T<ä\

65 dü+e‘·‡sê\ l b¥Hêï\\ø£åàj·T´15,|òæÁãe]1944q

es¡+>∑\T¢ õ˝≤¢ s¡|òüTTHê<∏é|ü*¢

eT+&É\+ UÏ˝≤¢cÕ|ü⁄s¡+˝À l

sêeTøÏwüºj·T´, leT‹ sê<ÛäeTà

<ä+|ü‘·T\≈£î»ìà+#ês¡T._.Ç.

yÓTø±ìø£˝` Ç+»˙]+>˘ #˚dæ,

$$<Û ä dü+dü ú˝À ¢ Ç+»˙sY>±

|üì#˚XÊs¡T.

&çdædæø√XÊ~Ûø±]>±, ¬øj·TTôdHÓ`düuÛÑT´ì>±,&çdæ|æ™bÕ<Ûä´≈£åîì>±

|üì#˚XÊs¡T.1989˝À»q>±eTXÊdüqdüuÛÑT´&ç>±mìïø£j·÷´s¡T.1991-

92 sêh ø±´_HÓ`˝À eT+Á‹>± |üì#˚XÊs¡T. 1999˝À ¬s+&ÉekÕ],

2004˝ÀeT÷&ÉekÕ]»q>±eTXÊdüqdüuÛÑT´ì>±mìïø£j·÷´s¡T.2009˝À

≈£L&Ü»q>±eTXÊdüqdüuÛÑT´ì>±mìï¬ø’,eT+Á‹|ü<ä$ì#˚|ü≤ºs¡T.

a

l <Ûäsêàq Á|ükÕ<äsêe⁄¬syÓq÷´, düVü‰j·T,

|ü⁄qsêyêdü+, j·TTm˝`dæ

50 d ü+e‘ · ‡sê\ l < Û ä s ê àq

Á| ükÕ< äsêe⁄ 1958, y ˚ T 21q

lø±≈ £ î fi ¯ + õ˝≤ ¢ ˝ Àì b Õ\ø Ï

eT+&É\+˝À>∑\eTã>∑+Á>±eT+˝À

l sêeT*+>∑+ Hêj·TT&ÉT, leT‹

kÕ$Á‘·eTà<ä+|ü‘·T\≈£î»ìà+#ês¡T.

$XÊK|ü≥ï+˝Àì m$Hé ø£fi≤XÊ\˝À

#·<äTe⁄≈£îqïlÁ|ükÕ<äsêe⁄j·TTe»q

ø±+Á¬>dt ø±s¡´ø£˝≤bÕ˝À¢ #·Ts¡T>±Z

bÕ˝§ZHêïs¡T. ∫qï ej·TdüT‡˝ÀH˚

eTã>∑+ Á>±eT düs¡a+#Y>± mìï¬ø’,

b¥\øÏ eT+&É˝≤<Û ä´≈£ åîì>± ≈£L&Ü

mìïø£j·÷´s¡T. 1987˝À lø±≈£îfi¯+

õ˝≤¢j·TTe»qø±+Á¬>dtn<Ûä´≈£åîì>±

mìï ¬ø ’ , 1989˝À qs ¡d üqï ù|≥

ìjÓ÷»ø£es¡Z+ qT+∫ sêh XÊdüqdüuÛÑ≈£î mìïø£j·÷´s¡T. m|ædædæ

Äs¡ZHÓ’õ+>˘ ôdÁø£≥Ø>±,m◊dædædüuÛÑT´ì>±≈£L&ÜÄj·Tq|üì#˚XÊs¡T.

>∑T+≥÷s¡T, $XÊK|ü≥ï+ õ˝≤¢\≈£î bÕØº eéVü‰sê\ ÇHé#Ûê]®>±

|üì#XÊs¡T.lmHé.»Hês¡∆q¬s&ç¶,lø√≥¢$»j·TuÛ≤düÿs¡¬s&ç¶eT+Á‹esêZ À¢

f…ø˘‡f…Æ˝`‡,j·TTe»qeéVü‰sê\T, Áø°&É\T,eT<Ûä´˙ÏbÕs¡T<ä\, Rse⁄\

XÊK\≈£îeT+Á‹>±|üì#XÊs¡T.2004mìïø£ À¢lø±≈£îfi+ìjÓ÷»es¡Z+

qT+∫mìï¬ø’ ¬syÓq÷éT+Á‹>±|üì#˚XÊs¡T. 2009mìïø£˝À¢ n<˚

ìjÓ÷»ø£es¡Z+qT+∫mìï¬ø’eT∞¢¬syÓq÷éT+Á‹|ü<ä$#˚|ü≤ºs¡T.a

l >±<Ó yÓ+ø£≥¬s&ç¶<˚yê<ëj·T+, kÕº+|t ]õÅùdºwüHé

70dü+e‘·‡sê\l>±<ÓyÓ+ø£≥¬s&ç¶Á|üø±X¯+õ˝≤¢bÕe⁄\÷s¡T Á>±eT+˝À

l Msê¬s&ç ¶, leT‹ yÓ+ø±j·TeTà

<ä+|ü‘·T\≈£î»ìà+#ês¡[email protected]˝`.

m˝`._.#˚XÊs¡T.1962˝Àu≤|ü≥¢˝À

Hê´j·Tyê~>± ™Hêïs¡T. 1991 ™|ü

mìïø£˝À¢ |üs¡÷Ãs¡T qT+&ç mìï¬ø’

1993 l ø√≥¢ $»j·TuÛ≤düÿs¡ ¬s&ç¶

eT+Á‹es¡Z+˝À Áb¥Væ≤_wüHé, m¬ø’‡C`

XÊKeT+Á‹>±|üì#˚XÊs¡T.2009˝À

u≤|ü≥¢XÊdüqdüuÛÑT´ì>±mìï¬ø’eT+Á‹

|ü<ä$#˚|ü≤ºs¡T. a



l Äq+ sêeTHêsêj·TD¬s&ç¶eTTì‡|ü˝` |ü]bÕ\q, |ü≥ºD≤_Ûeè~∆

57dü+e‘·‡sê\lÄq+sêeTHêsêj·TD¬s&ç¶

E˝…’10,1952qlyÓ+ø£≥¬s&ç¶,leT‹

yÓ+ø£≥s¡eTDeTà<ä+|ü‘·T\≈£î»ìà+#ês¡T.

_.ø±+.,_.m˝`.#˚XÊs¡T.1983nôd+;¢

mìïø£\˝À HÓ\÷¢s¡T XÊdüqdüuÛ ÑT´&ç>±

mìïø£j·÷´s¡T.1985nôd+;¢mìïø£\˝À

sêePs¡TXÊdüqdüuÛÑT´\T>±mìïø£j·÷´s¡T.

1989˝À mHé.Ï.ÄsY. Rø_HÓ`˝À ÄsY≠

_ eT+Á‹>±u≤<Ûä´‘·\T

ìs¡«]Ô+#ês¡T.

1999,2004mìïø£\˝À

X Ê d ü q d ü u Û Ñ T ´ \ T > ±

mìïø£j·÷´s¡T. 2007 pHé qT+∫ düe÷#ês¡, bÂs¡dü+ã+<Ûë\T,

|üsê´≥ø£, dæìe÷ÀÁ>∑|ò” XÊK\ eT+Á‹>± |üì#˚XÊs¡T. 2009 ˝À

Ä‘·à≈£Ls¡TXÊdüqdüuÛÑT´\T>±mìï¬ø’eTTì‡|ü˝`|ü]bÕ\q,|ü≥ºD≤_Ûeè~∆

XÊK\|ü<ä$ì#˚|ü≤ºs¡T.a

leT‹ C…. ^‘ê¬s&ç¶düe÷#ês¡, bÂs¡ dü+ã+<Ûë\T, #·\q ∫Á‘ê_Ûeè~∆ dü+düú,≥÷]»+

62 dü+e‘·‡sê\ leT‹ C…Ï º^‘ê¬s&ç¶ 17, @Á|æ˝` 1947q

ôV ’ ≤< äsêu≤< é˝À »ìà+#ês ¡ T.

Á|üeTTKsê»ø°j·Ty˚‘·ÔleT‹C….

áX¯«Øu≤sTT≈£îe÷¬sÔáyÓT.uÛÑs¡Ô

lsê+#·+Á<ë¬s&ç¶.leT‹ ‘ê¬s&ç¶

eè‹ÔØ‘ê´ &Üø£ ºs ¡T. 1989˝À

sê»ø°j·T s¡+>∑ Á|üy˚X¯+ #˚dæq

&Üø£ºsY^‘ê¬s&ç¶yÓT<äø˘õ˝≤¢>∑CÒ«˝`

(mdt.dæ.) ìjÓ÷»ø£es¡Z+ qT+∫

sêhXÊdüqdüuÛÑ≈£îmìï¬ø’,kÕ+|òæTø£

dü+RøåeT+,ôdø£+&ÉØ$<ë´XÊK\≈£î

eT+Á‹>±|üì#˚XÊs¡T.

leT‹ >∑˝≤¢

ns¡TD ≈£îe÷] s√&ÉT¢ , uÛÑeHê\T

62 dü+e‘·‡sê\ leT‹ >∑˝≤¢ns ¡ TD≈ £ îe÷] Ä> ∑d ü T º 8 ,

1947˝À »ìà+#ês¡T. ‘·+Á&ç l

>∑˝≤¢ sêeT#·+Á<äHêj·TT&ÉT. j·TT.

mdt.m.˝À &çÁ^ #˚XÊs¡T. @◊dædæ

d üu Û Ñ T ´sê\T>±, sêh eTV æ ≤fi≤

ø±+Á ¬>dt n<Û ä´≈£ åîsê*>±, |ædædæ

ø±s¡´<ä]Ù>± |üì#˚XÊs¡T. 1989,

1999 ,2004\˝À XÊdüqdüuÛÑT´\

T>± mìïø£j·÷´s¡T. sêh yÓ ’<ä´,

$<ä´, Äs√>∑´;e÷ XÊU≤e÷‘·T´\

T>±|üì#˚XÊs¡T.2009˝À#·+Á<ä–]

XÊdüqdüuÛÑT´sê*>± mìï¬ø’ s√&ÉT¢,

uÛ ÑeHê\ XÊK eT+Á‹>± |ü<äM

u≤<Ûä´‘·\T#˚|ü≤ºs¡T.

a

l mHé. s¡|òüTTMsê¬s&ç¶e´ekÕj·T+, nÁ–ø£\ÃsY, f…ø±ï\J $TwüHé, Vü‰Øºø£\ÃsYôd]ø£\ÃsY

52 dü+e‘·‡sê\ ˙\ø£+sFê|ü⁄s¡+s ¡| ò ü T TMsê ¬s& ç ¶ 1957, | æ Áãe]

12 nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢ eT&Éø£•s¡

Á>±eT+˝Àlø±ys¡|üa,leT‹qs¡düeTà

<ä+|ü‘·T\≈£î »ìà+#ês¡T. _.mdt.dæ.,

_m˝`. #˚XÊs¡T. 1989˝À eT&Éø£•s¡

XÊdüqdüuÛÑT´\T>± mìïø£j·÷´s¡T, l

ø√≥¢$»j·TuÛ≤düÿs¡¬s&ç¶Vü≤j·÷+˝À|üXó

dü+es¡∆ø£ XÊK eT+Á‹>± |üì#˚XÊs¡T.

1999‹]–eT&Éø£•s¡XÊdüqdüuÛÑT´ì>±

mìïø £j ·÷´s ¡ T . 2004˝À ≈ £L&Ü

eT&Éø£•s¡ qT+#˚ XÊdüqdüuÛÑ≈£î mìï¬ø’

e´ekÕj·TXÊK eT+Á‹>± |üì#˚XÊs¡T.

2009˝Àø£fi≤´D<äTs¡Z+XÊdüqdüuÛÑT´&ç>±

mìï¬ø’ eT+Á‹>± |ü<äM u≤<Û ä´‘·\T

#˚|ü≤ºs¡T. a

sêh eTVæ≤fi≤ ø±+Á¬>dt n<Ûä´≈£åîsê*>± ≈£L&Ü |üì#˚XÊs¡T. 2004

mìïø£˝À¢ >∑CÒ«˝` qT+∫ XÊdüqdüuÛÑT´sê*>± mìï¬ø’, |üsê´≥ø£, #·¬øÿs¡,

uÛ≤Ø |ü]ÁX¯eT\ XÊK eT+Á‹>± |üì#˚XÊs¡T. 2009˝À »V”≤sêu≤<äT

XÊdüqdüuÛÑT´sê*>±mìï¬ø’eT+Á‹|ü<ä$#˚|ü≤ºs¡T.

a

leT‹ |æ. dü_‘ê ¬s&ç¶Vü≤À+, C…’fi¯ó¢, n–ïe÷|üø£ düØ«düT\Tôd’ìø£dü+RøåeT+Á|æ+Ï+>˘ ≠ ùdºwüqØ

46dü+e‘·‡sê\leT‹dü_‘êÇ+Á<ë¬s&ç ¶ 1963, y˚T 5q

s¡+>±¬s&ç¶õ˝≤¢˝Àì‘ê+&É÷s¡T

eT+&É\+˝À >∑\ ø√≥u≤Hé|ü*¢

Á>±eT+˝À »ìà+#ês¡T. ÄyÓT

uÛÑs¡Ô~e+>∑‘·l|æ.Ç+Á<ë¬s&ç¶

>∑‘·+˝À Vü≤À+XÊK eT+Á‹>±

|üì#˚XÊs¡T. áyÓT ‘·+Á&ç l

eTVæ≤bÕ˝` ¬s&ç ¶, ‘·*¢ leT‹

yÓ+ø£≥eTà.#˚yÓfi¯fl˝À »]–q

™|ü mìïø£\˝À XÊdüqdüuÛÑ≈£î

mìïø£j·÷´s¡T. 2004˝À≈£L&Ü

#yÓfiflXÊdüqdüuÛÑT´sê*>±mìï¬ø’,

>∑qT\T,uÛÑ÷>∑s¡“Ieqs¡T\n_

Ûeè~®XÊKeT+Á‹>±|üì#˚XÊs¡T.2009˝À≈£L&Ü#˚yÓfi¯flqT+∫mìï¬ø’,

eT+Á‹|ü<ä$u≤<Ûä´‘·\T#˚|ü≤ºs¡T.

a

l X¯Á‘·T#·s¡¢ $»j·TsêeTsêE

s¡yêD≤

61 dü+e‘·‡sê\ l X¯Á‘·T#·s¡ ¢$»j·TsêeTsêE $»j·Tq>∑s¡+

õ˝≤¢˝Àì»j·T+e\düeT+&É\+˝À

>∑\∫qïy˚T&É+– Á>±eT+˝À148,

Ä>∑d üT º 4q l u≤\>∑+>±<Û äs Y

H ê s êj · T D s êE , le T ‹

≈£îeTT<ä ≈£îe÷]<˚$ <ä+|ü‘·T\≈£î

»ìà+#ês¡T.|æj·TTdæes¡≈£îÄj·Tq

#·< äTe⁄≈ £îHêïs ¡T. ‘√≥|üì

Äj·Tq≈£î Çwüº+. Ç~es¡≈£î



Äj·Tq ◊<äTkÕs¡T¢ sêh XÊdüqdüuÛÑ≈£î, eT÷&ÉT kÕs¡T¢ bÕs¡¢yÓT+≥T≈£î

mìïø£j·÷´s¡T. sê»ø°j·÷˝À¢ Á|üy˚•+#·ø£ eTT+<äTÄj·Tq$T\≥Ø˝À

|üì#˚XÊs¡T. 1999 qT+∫ 2004 es¡≈£î dæm˝`|æ ™|üHêj·T≈£î&ç>±

™Hêïs¡T. 2004 mìïø£˝À¢ bÕs¡«r|ü⁄s¡+ ìjÓ÷»ø£es¡Z+ qT+∫ sêh

XÊdüqdüuÛÑ≈£î mìï¬ø’ n≥M XÊK, |üsêés¡D+, ôd’Hé‡ ≠ f…ø±ï\J

eT+Á‹>±‘=*kÕ]eT+Á‹|ü<ä$#˚|ü≤ºs¡T.2009mìïø£ À¢bÕ‘·|ü≥ï+

ìjÓ÷»ø£es¡Z+qT+∫mìï¬ø’s¡yêD≤XÊKeT+Á‹|ü<ä$#˚|ü≤ºs¡T.

a

l u§‘·‡ dü‘·´Hêsêj·TD|ü+#êsTTrsêC`

51 d ü+e‘ · ‡s ê\ l u§‘ · ‡

dü‘·´Hêsêj·TD 1958, E˝…’ 9q

$»j·Tq>∑s¡+˝Àl>∑Ts¡THêj·TT&ÉT,

leT‹ áX¯«s¡eTà <ä+|ü‘·T\≈£î

»ìà+#ês¡T.ldü‘·´Hêsêj·TD&çÁ^

es¡≈£î #·~$ ‘·s¡Tyê‘· ÁøÏj·÷o\

sê»ø°j·T˝À¢øÏÁ|üy•+#ês¡T.Äj·Tq

>∑‘·+˝Àôd+Á≥˝ù≤´+ø˘#ÛÓ’s¡àHé>±,

sêhø±+Á¬>dtø£$T°Á|ü<Ûëqø±s¡ <ä]

Ù>±, nUÏ\uÛ≤s¡‘· ø±+Á¬>dt ø£$T°

düuÛÑT´ì>±|ü\T|ü<äe⁄\T#˚|ü≤ºs¡T.

2004˝À $»j·Tq>∑s¡+ õ˝≤¢˝Àì

N|ü⁄s¡T|ü*¢ ìjÓ÷»ø£es¡Z+ qT+∫

mìï¬ø’ uÛ≤Ø|ü]ÁX¯eT\T, m>∑TeT‘·T\ n_Ûeè~∆ XÊK eT+Á‹>±, >∑èVü≤

ìsêàDXÊKeT+Á‹>±|üì#˚XÊs¡T. 2009˝Àn<˚ìjÓ÷»ø£es¡Z+

qT+∫mìï¬ø’|ü+#êsTTrsêCèT+Á‹|ü<ä$#˚|ü≤ºs¡T. a

l ø£Hêï \ø°åàHêsêj·TDuÛ≤Ø |ü]ÁX¯eT\T, <˚yê<ëj·T+, kÕº+|t‡-]õÅùdZºwüHé

54 dü+e‘·‡sê\ l ø£Hêï

\ø°åàHêsêj·TD1955,Ä>∑düTº13q

>∑T+≥÷s¡T˝Àls¡+>∑j·T´,leT‹

eTkÕÔqeTà<ä+|ü‘·T\≈£î»ìà+#ês¡T.

_.ø±+. es¡≈£î #·~yês¡T. Äj·Tq

l ø √≥ ¢ $»j · Tu Û ≤d ü ÿ s ¡ ¬ s& ç ¶

V ü ≤j ·÷+˝À sêh Rø_H Ó `˝À

eT+Á‹>± |üì#˚XÊs¡T. 1989,

1994, 1999, 2004 mìïø£˝À¢

ô|<ä≈£Ls¡bÕ&ÉTìjÓ÷»ø£es¡Z+qT+∫

XÊdüqdüuÛ ÑT´&ç>± mìïø£j·÷´s¡T.

2004˝À sêh s¡yêD≤ XÊK eT+Á‹>± |ü< äM u≤<Û ä ´‘ ·\T

# ˚| ü≤ ºs ¡ T . 2009˝À > ∑ T+≥÷s ¡ T | ü•ÃeT+ qT+& ç XÊd üq

düuÛÑT´\T>±mìï¬ø’,eT+Á‹|ü<ä$#˚|ü≤ºs¡T. a

l m+. eTTUÒwt >ö&é_.dæ. dü+RøåeT+

50dü+e‘·‡sê\lm+.eTTUÒwt>ö&é1,p …’1959˝ÀôV’≤<äsêu≤<é À

»ìà+#ês¡T. ‘·+Á&ç l m+. qs¡dæ+Vü≤>ö&é. _.m. #·~yês¡T.

m|ædædæ˝Àìˇ_dæ$uÛ≤>±ìøÏ#ÛÓ’s¡àHé>±|üì#˚XÊs¡T.m|ædædæmìïø£\

ø£$T° düuÛÑT´ì>±, ‘Ó\+>±D≤ ÁbÕ+rj·T ø±+Á¬>dt≈£î düeTq«j·T

ø£$T°düuÛÑT´ì>±|üì#˚XÊs¡T.1983˝Àsêhj·T÷‘Yø±+Á¬>dt Á|ü<Ûëq

ø±s¡´<ä]Ù>± |üì#˚XÊs¡T. 1986˝À

C≤+u≤>&ç$»Héø±s=aRs≥sY>±mìï¬ø’,

m+.dæ.ôV≤#YkÕº+&ç+>ø£$T°düuÛÑT´ì>±

|üì#˚XÊs¡T. 1989˝À, 2004˝À

eTVü≤sêC`>∑+C`ìjÓ÷»ø£es¡Z+qT+∫

nôd+;¢øÏ mìïø£j·÷´s¡T. 1991-

94 eT<Û ä´ø±\+˝À sêh |ü≥ºD≤_

Ûeè~∆,Vü≤Ödæ+>˘ø±s=aRswüHéøÏ#ÛÓ’s¡àHé>±

™Hêïs¡T.Á|üdüTÔ‘·mìïø£ À¢>√cÕeTVü≤ `

qT+∫XÊdüqdüuÛÑ≈£îmìïø£j·÷´s¡T.

a

leÏº edü+‘·≈£îe÷sYÁ>±MTD≤_Ûeè~∆

56 dü+e‘·‡sê\ l eÏº edü+‘·≈£îe÷sY_.mdt.dæ(nÁ–),j·T+._.m.

#˚XÊs¡T. ™<√´>±ìøÏ sêJHêe÷

#˚dæ sê»ø°j·÷˝À¢ Á|üy˚•+#ês¡T.

2004˝À ™+> ∑ T≥÷s ¡ T XÊd üq

düuÛÑT´\T>± mìïø£j·÷´s¡T. 2009˝À

n<˚ ìjÓ÷»ø£es¡Z+ qT+&ç XÊdüq

düuÛ ÑT´\T>± mìï¬ø’ Á>±MTD≤_Ûeè~›

XÊK eT+Á‹>± |ü<äM u≤<Û ä´‘·\T

#˚|ü≤ºs¡T. a

a

l &ç. sê»q]‡+Vü≤e÷¬sÿÏ+>˘ - –&É¶+>∑T\T

51 d ü+e‘ · ‡s ê\ l & ç .

sê»q]‡+Vü≤5,&çôd+ãsY1958q

dæøÏ+Á<ëu≤<é˝À »ìà+#ês¡T.

‘·+Á&çlsê»q]‡+Vü≤.1989˝À

Ä+<∏√˝` myÓTà˝Ò´>±, 1991˝À

md”‡ ø±s=a RswüHé #Û Ó ’s ¡àHé>±,

2004˝ÀÄ+<∏√˝`XÊdüqdüuÛÑT´&ç

mìïø£j·÷´s¡T.2007bÕsF¡XÊ\

$<ë´XÊU≤eT+Á‹>± | ü< ä$

ìs ¡ «V æ ≤+#ês ¡ T . 2009˝À

eT÷&ÉekÕ]>± XÊdüqdüuÛÑT´ì>±

¬>\Tb¥+<ës¡T.

48dü+e‘·‡sê\l<ëq+HêR>+<äsYôV’≤<äsêu≤<é˝À »ìà+#ês¡T. _.m.

#·~yês¡T. ôV’≤<äsêu≤<é q>∑s¡+˝À

l <ëq+ HêR>+<äsYÄs√>∑´+, ≈£î≥T+ã dü+RøåeT+, yÓ’<ä´$<Ûëq |ü]wü‘Y, ÄdüT|üÁ‹ ùde\T



Ädæ|òtq>∑sYìjÓ÷»ø£es¡Z+qT+∫1994,1999,2004dü+e‘·‡sê˝À¢

XÊdüqdüuÛÑT´ì>± ¬>\Tb¥+<ës¡T.2004˝À»]–q™|ümìïø£\˝Àá

ìjÓ÷»ø£es¡Z+qT+∫z≥$TbÕ\j·÷´s¡T.2009mìïø£ À¢U…’s¡‘êu≤<é

ìjÓ÷»ø£es¡Z+ qT+∫ XÊdüqdüuÛÑT´ì>± ¬>\Tb¥+~, ‘=*kÕ] eT+Á‹

nj·÷´s¡T. a

l |üdüT|ü⁄˝ÒÏ u≤\sêE–]»q dü+RøåeT+, ÄsY◊m&ç

47 dü+e‘·‡sê\ l |üdüT|ü⁄˝ÒÏu≤\sêE y˚T 12, 1962˝À

$XÊK| ü≥ ï+ õ˝≤ ¢ > ∑ ÷& Ó +

ø±\˙ Á>±eT+˝À »ìà+#ês¡T.

1995˝ÀeT+&É\j·T÷‘Yø±+Á¬>dt

n<Ûä ≈£åî\T>±sê»ø°j·Ts¡+>∑Á|üyX+

# ˚XÊs ¡ T. 1989˝À ∫+‘·| ü* ¢

XÊdüqdüuÛÑT´\T>± mìïø£j·÷´s¡T.

1990˝À ø ±| ò ” b ò Õ ¢ +f Òw üH é

#ÛÓ’s¡àHé>±qT, XÊdüqdüuÛÑ ø£$T°˝À¢

düuÛÑT´ì>±qT, Á|ò” ©>∑˝` msTT&é

ø £$T° d üu Û Ñ T ´\T>±qT, | æd æd æ

C≤sTT+`ø±s¡´<ä]Ù>±qT,m–®≈£L´ÏyédüuÛÑT´\T>±qT,|ædædæBs¡Èø±*ø£

düuÛÑT´\T>±qT,õ˝≤¢$õ˝…Hé‡n+&ée÷ì≥]+>˘ø£$T°düuÛÑT´\T>±qT,

õ˝≤¢Á|üD≤[ø£dü+|òüT+düuÛÑT´\T>±qT,Á|üdüTÔ‘·+ø±+Á¬>dtbÕØºsêhmdtÏ

ôd˝`n<Ûä´≈£åî\T>±qTu≤<Ûä´‘·\Tìs¡«]Ô+#ês¡T.2009mìïø£˝À¢bÕ&˚s¡T

qT+&çmìï¬ø’–]»qdü+RøåeT+,ÄsY◊m&çeT+Á‹|ü<ä$#˚|ü≤ºs¡T.a

l |æ*¢ düTuÛ≤wt#·+Á<äuÀdtkÕ+|òæTø£ dü+RøåeT+

59dü+e‘·‡sê\l|æ*¢düuÛ≤wt#·+Á<äuÀdt Ä>∑düTº 8, 1950˝À

‘·÷.>√.õ˝≤¢ Vü≤düHéu≤<ä˝À

»ìà+#ês¡T.1970qT+&çsê»

ø°j·T J$‘·+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.

1988˝ÀVü≤düHéu≤<ädüs¡a+#Y>±

mìïø£j·÷´s¡T. 1989˝À ‘=*

kÕ]>± ø±+Á ¬>dtbÕØº XÊdüq

d üu Û Ñ T ´\T>± mìïø £j ·÷´s ¡ T .

2004˝Àø±+Á¬>dtbÕØºeT<ä›‘·T‘√

a

l |æìù| $X¯«s¡÷|tÁ>±MTD ˙Ï düs¡|òüsê

47dü+e‘·‡sê\l|æìù|$X¯«s¡÷|tnø√ºãsY 2, 1962q ‘·÷.>√. õ˝≤¢

ø±ÁfÒì ø√q eT+&É\+ q&Ée|ü* ¢

Á>±eT+˝À l ¬s&ç ¶ |ü+‘·T\T>±]øÏ

»ìà+#ês¡T. áj·Tq _.md”‡,_.Ç&ç.

#XÊs¡T.1985˝Àø±+Á¬>dtmdtdæ,mdtÏ

ôd˝`sêhø£˙«qsY>±#˚XÊs¡T.2004˝À

eTT$Tà&çes¡+ qT+&ç XÊdüqdüuÛÑT´\T>±

mìïø£j·÷´s¡T. 2009˝À neT˝≤|ü⁄s¡+

qT+&çXÊdüqdüuÛÑT´\T>±mìï¬ø’,Á>±MTD

˙Ï düs ¡| ò üsê XÊK eT+Á‹ |ü<ä$

#˚|ü≤ºs¡T.

a

l |æ‘êì dü‘·´Hêsêj·TDÄs√>∑´l, Äs√>∑´;e÷, 104, 108yÓ’<ä´ eTÚ*ø£ dü<äTbÕj·÷\T

53 dü+e‘·‡sê\ l |æ‘êìdü‘·´Hêsêj·TD _.ø±+ #˚XÊs¡T.

Á|üdüT Ô‘·+ ô|qT>=+&É dæÏ º+>˘

XÊd üqd üu Û Ñ T ´\T>± ™Hêïs ¡ T .

2009˝ÀÄ#·+≥ìjÓ÷»ø£es¡Z+

qT+∫ mìï¬ø ’ eT+Á‹ |ü<ä$

#˚|ü≤ºs¡T. a

l m+. yÓ+ø£≥s¡eTD≤sêe⁄˝≤ ≠ ø√s¡Tº\T, kÕ+Rø‹ø£ $<ä´-◊Ï◊

45 dü+e‘·‡sê\ l yÓ÷|æ<˚$ yÓ+ø£≥s¡eTD≤sêe⁄ >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢˝Àì ìC≤+

|ü≥ï+ Á>±eT+˝À l Ms¡ sê|òüTej·T´,

leT‹Hê>∑T\eTà<ä+|ü‘·T\≈£î»ìà+#ês¡T.

1987˝À m+|”| ”>±, 1999, 2004

˝À ≈£L∫q|üP&ç ìjÓ÷»ø£es¡ Z+ XÊdüq

düuÛÑT´\T>±mìïø£j·÷´s¡T.eTÚ*ø£edü‘·T\T,

Rse⁄\T,$e÷qj·÷qXÊK

eT+Á‹>±|üì#XÊs¡T.2009

˝À Rs|ü˝…¢ XÊdüqdüuÛÑT´ì>±

mìï¬ø’eT+Á‹>±u≤<Ûä´‘·\T

#˚|ü≤ºs¡T. a

dü«‘·+Á‘· nuÛ Ñ´]ú>± sêeT#·+Á<ë|ü⁄s¡+ XÊdüqdüuÛ ÑT´\T>± mìï¬ø’

kÕ+|òæTø£dü+RøåeTXÊKeT+Á‹>±|ü<äMu≤<Ûä´‘·\Tìs¡«Væ≤+#ês¡T.n<˚

ìjÓ÷»ø£es¡Z+ qT+∫2009˝Àmìï¬ø’ eT∞¢ kÕ+|òæTø£ dü+RøåeT XÊK

eT+Á‹>±|ü<ä$#˚|ü≤ºs¡T.

a

l |æ. düT<äs¡ÙHé ¬s&ç¶yÓ’<ä´, $<ä´

59 dü+e‘·‡sê\ l b¥<äT›≥÷]düT<äs¡ÙHé ¬s&ç¶ ìC≤e÷u≤<é õ˝≤¢

dæHêsY|ü*¢ Á>±eT+˝À Ä>∑düTº 2,

1950ql>∑+>±¬s&ç¶,s¡T≈£îÿeTe«

< ä +| ü‘ · T\≈ £ î »ì à+#ês ¡ T .

_ .m . # · ~y ês ¡ T . 1999 ,

2004\˝À ìC≤e÷u≤<é˝Àì

uÀ<Û äHé ìjÓ÷»ø£es¡ Z+ qT+∫

XÊdüqdüuÛÑT´\T>± mìïø£j·÷´s¡T.

|ædædæ Á|ü‹ì~Û>± |üì#˚XÊs¡T.

ÏÏ&çuÀs¡T¶ ÀdüuÛÑT´ì>±™Hêïs¡T.

2009˝ÀuÀ<ÛäHéXÊdüqdüuÛÑT´&ç>±

mìï¬ø’,eT+Á‹|ü<ä$#˚|ü≤ºs¡T.

a



l ø=\TdüT bÕs¡∆kÕs¡~∏|üX¯ó dü+es¡∆ø£+, bÕ&ç |ü]ÁX¯e÷_Ûeè~›eT‘·‡´, yÓ≥qØ j·T÷ìe]‡°

4 4 d ü + e ‘ · ‡ s ê \ l

ø=\TdüT bÕs¡∆kÕs¡~Û @Á|æ˝` 18,

1965 ø±s¡ø£+bÕ&ÉT Á>±eT+˝À

l ô|< ä ¬s& É ¶j · T ´ , kÕ Áe÷»´+

<ä+|ü‘·T\≈£î»ìà+#ês¡T.2004˝À

™j·T÷´s¡TìjÓ÷»ø£es¡Z+qT+∫

XÊdüqdüuÛÑT´ì>± mìïø£j·÷´s¡T.

2 0 0 9˝ À ô | qe T \ ÷ s ¡ T

XÊdüqdüuÛÑT´ì>±mìï¬ø’eT+Á‹>±

u≤<Ûä´‘·\T#˚|ü≤ºs¡T.

a

l &ç.m+. Á|ükÕ<äsêe⁄ôdø£+&ÉØ m&ÉT´RøwüHé, ¬sdæ&Óì¸j·T˝` dü÷ÿ˝`‡, ejÓ÷»q $<ä´

47dü+e‘·‡sê\l&=ø£ÿ e÷DÏø£és¡Á|ükÕ<ä sêe⁄ e÷]Ã 5, 1962

>∑Ts¡C≤\ Á>±eT+˝À »ìà+#ês¡T.

‘·+Á&çl<e_Ûø£å+.les¡Á|ükÕ<äsêe⁄

m˝`.m˝`.m+. (|æ.ôV≤#Y&ç) #˚XÊs¡T.

2004˝À‘ê&çø=+&ÉXÊdüqdüuÛÑT´ì>±

mìïø£j·÷´s¡T.2009˝À≈£L&Ün<˚

ìjÓ÷»ø£es¡Z+qT+∫mìï¬ø’eT+Á‹

|ü<ä$#˚|ü≤ºs¡T. a

l u≤*H˚ì lìyêdü¬s&ç¶>∑qT\T, õj·÷\J, Vü‰+&É÷¢yéT ≠ f…ø˘‡f…Æ˝`

46 dü+e‘·‡sê\ l u≤*H˚ìlìyêd ü ¬s& ç ¶ & ç ôd+ãsY 12,

1963 Á|üXÊX¯+õ˝≤¢, ø=DÏCÒ&ÉT

Á>±eT+˝À l yÓ+ø£fÒX¯«s¡ ¬s&ç¶,

leT‹ s¡e÷<˚$ <ä+|ü‘·T\≈£î

»ìà+#ês¡T. _.ø±+. #˚XÊs¡T.

1995-98˝À sêh j·TTe»q

ø±+Á¬>dt n<Ûä´≈£åî\T>±, 1998-

2001 õ˝≤¢ ø±+Á¬>dt ø£$T°

n<Ûä´≈£åî\T |üì#˚XÊs¡T.1999˝À,

2004˝À ˇ+>√\T XÊd üq

d üu Û Ñ T ´\T>± mìïø £j ·÷´s ¡ T .

2009˝À≈£L&Ün<˚ìjÓ÷»ø£es¡Z+qT+&çXÊdüqdüuÛÑT´\T>±mìï¬ø’,

eT+Á‹|ü<ä$#˚|ü≤ºs¡T.

l |æ. sêeT#·+Á<ë¬s&ç¶n&Ée⁄\T, |üsêés¡D+, ôd’Hé‡ ≠ f…ø±ï\J

57 d ü+e‘·‡sê\ ô|~ › ¬s& ç ¶

sêeT#·+Á<ë¬s&ç¶E …’1,1952˝À

»ìà+#ês¡T. ‘·+Á&ç ô|~› ¬s&ç ¶

\ø°åà¬s&ç¶.lsêeT#·+Á<ë¬s&ç¶m+m.

|æ.ôV≤#Y.&ç. #˚XÊs¡T. ∫‘·÷Ôs¡T

õ˝≤¢|ü⁄+>∑q÷s¡TìjÓ÷»ø£es¡Z+

qT+&ç XÊdüqdüuÛÑT´\T>± mìï¬ø’

n&Ée⁄\T, |üsêés¡D+, ôd’Hé‡

≠f…ø±ï\J\eT+Á‹>± |ü<ä$

#˚|ü≤ºs¡T.

l dæ. •˝≤a yÓ÷Vü≤Hé¬s&ç¶Vü≤Ödæ+>˘, ã\V”≤q esêZ\ >∑èVü≤

ìsêàD+, Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚X` düVü≤ø±s¡ >∑èVü≤ ìsêàD+, dü+|òü÷\ düe÷K´,

m.|æ. Vü≤Ödæ+>˘ uÀs¡T¶

49 dü+e‘·‡sê\ l dæ. •˝≤a yÓ÷Vü≤Hé¬s&ç¶ »qe] 10, 1960ø=+&ÉdüT+RødüT\Á>±eT+˝À»ìà+#ês¡T.‘·+Á&çmdt.¬ø.#ÓHêï¬s&ç¶.2009

mìïø£\˝À q+<ë´\ ìjÓ÷»ø£es¡Z+ qT+∫ XÊdüqdüuÛÑT´&ç>± mìï¬ø’,


l nVü≤à<äT˝≤¢

eTVü≤eTà<é düj·T´<éyÓTÆHêØº dü+RøåeT+, ÁbÕ<∏ä$Tø£ $<ä´mdtmdtm, Á>∑+<∏ë\j·÷\T

58 dü+e‘·‡sê\ l nVü≤à<äT˝≤¢eTVü≤eTà<é düj·T´<épHé 15,

1951˝Àø£&É|ü»ìà+#ês¡T.‘·+Á&ç

Vü≤J eTVü≤eTà<é s¡Vü≤eT‘·T˝≤¢.

1977es¡≈£îj·TTe»qø±+Á¬>dt À

|üì#˚XÊs¡T.1992qT+&ç1997

es¡≈£î eø˘‡ uÀs¡T¶ n<Ûä´≈£åî&ç>±,

1997˝À ™bÕ<Ûä´≈£åî&ç>±, 1999

qT+&ç 2000 es¡≈ £ î Á| ü< ˚X `

ø±+Á ¬>dt ø £$T° ø±s¡´<ä]Ù>±,

2000 dü+e‘·‡s¡+˝À eTTì‡|ü˝`

#ÛÓ ’s¡àHé>± |üì#˚XÊs¡T. 2004˝À

ø £& É| ü ìjÓ÷»ø £es ¡ Z+ qT+∫

XÊdüqdüuÛ ÑT´\T>± mìï¬ø ’Hês¡T.

2004˝À ø£&É|ü XÊdüqdüuÛÑT´\T>±


65 d ü +e‘ · ‡s ê\ l s ê+ ¬ s& ç ¶

y Ó+ø £≥ ¬s& ç ¶ 22 , y ˚ T 1944˝À

ø±y ˚ T| ü* ¢ eT+& É\+ bÕ‘ ·*+>±\

l sê+¬s&ç¶ yÓ+ø£≥¬s&ç¶_.dæ. dü+RøåeT+

Á>±eT+˝À »ìà+#ês¡T. bÕ‘·*+>± Á>±eT düs¡a+#Y>± 3 kÕs¡T¢,

©&éu≤´+ø˘ &Ó’ ¬sø£ºsY>±, dædædæ ø±s¡´<ä]Ù>±, |ædædæ ø±s¡´ìsê«Vü≤ø£

ø±s¡ <ä]Ù>±|üì#XÊs¡T.Ç+‘·≈£îeTT+<äTdüTC≤‘êq>∑sYìjÓ÷»ø£esêZìøÏ

XÊdüqdüuÛÑT´ì>±™Hêïs¡T.2009˝ÀbÕ Òs¡TìjÓ÷»ø£es¡ZXÊdüqdüuÛÑT´ì>±


a

a

a

a

a



l p|ü*¢ ø£ècÕísêe⁄ÄVü‰s¡+, bÂs¡ düs¡|òüsê\T, ©>∑˝`, yÓTÁ≥\J, $ìjÓ÷>∑<ës¡T\ e´eVü‰sê\T

54dü+e‘·‡sê\lp|ü*¢ø£ècÕísêe⁄

1955Ä>∑düTº10qeTVü≤ã÷u`q>∑sY

õ˝≤ ¢˝Àì ô|<ä ›< ä> ∑& É Á>±eT+˝À

»ìà+#ês¡T. ‘·+Á&ç l õ. X‚wü–]

sêe⁄.2009mìïø£˝˝Àø=˝≤¢|üPsY

ìjÓ÷»ø£es¡Z+qT+∫XÊdüqdüuÛÑT´ì>±


leT‹ &ç.¬ø. ns¡TD∫qï‘·s¡Vü‰ |ü]ÁX¯eT\T, #·¬øÿs¡U≤B, Á>±MTD |ü]ÁX¯eT\T

49 d ü +e‘ · ‡ s ê\ leT‹

&ç.¬ø. ns¡TD 1960 y˚T 4q

Hêsêj·TDù|≥˝À »ìà+#ês¡T.

Ç+≥sY es¡≈£L #·~yês¡T. uÛÑs¡Ô

l &ç. ¬ø. uÛ Ñs ¡‘ Y dæ+Vü‰ ¬s&ç ¶ .

XÊdüqdüuÛÑ≈£î¬s+&ÉekÕ]>∑<ë«\

qT+∫mìï¬ø’Hês¡T.eT+Á‹|ü<ä$ì

#˚|ü≤ºs¡T.

l ø√eTÏ¬s&ç¶ yÓ+ø£≥¬s&ç¶ÇqaIRsàwüHé f…ø±ï\J, j·TTe»q düØ«düT\T, Áø°&É\T

46 dü+e‘·‡sê\ l ø√eTÏ¬s&ç¶y Ó+ø £ ` ¬s& ç ¶ 1963, y ˚ T 23q

Hês¡ÿ`|ü*¢ eT+&É\+˝Àì Áu≤Vü≤àD

yÓ …¢+\˝ÀlbÕ|æ¬s&ç¶,leT‹düTo\

eTà<ä+|ü‘·T\≈£î»ìà+#ês¡T.Ï.f…

ø˘. #˚XÊs¡T. j·T÷ìe]‡°˝À mHé.

mdt.j·TT.◊ $<ë´]ú $uÛ≤>∑+˝À

a

a

leT‹ ø=+&Ü düTRsKeTVæ≤fi≤_Ûeè~∆, •X¯ódü+RøåeT+$ø£˝≤+>∑T\ dü+RøåeT+EeHÓ’˝` yÓ˝`ù|òsY

44 d ü +e‘ · ‡ s ê\ le T‹

ø=+&Ü d ü T RsK 19, Ä> ∑d ü T º

1965q »ìà+#ês¡T. _.ø±+.

#·~yês¡T. |ædædæ düuÛÑT´sê\T>±

|üì#˚XÊs¡T. 1999 XÊj·T+ù|≥

XÊdüqdüuÛÑT´sê*>±mìïø£j·÷´s¡T.

dæm©a ø√XÊ~Ûø±]>±, ™yÓTHé

n+& é # Û Ó ’˝ ` ¶ y Ó˝ Ò a Is Y ø £$T °

düuÛÑT´sê*>±,m◊dædædüuÛÑT´sê*>±,

|ü_¢ø˘ n+&ÉsY fÒøÏ+>˘ ø£$TÏ

düuÛÑT´sê*>±|üì#XÊs¡T.2004˝À

XÊj·T+ù|≥ XÊdüqdüuÛÑT´sê*>±

mìïø£j·÷´s¡T.2009˝À|üs¡ø±\

XÊd üqd üu Û Ñ T ´sê*>± mìï ¬ø ’ ,


l <äT~›fi¯fl l<ÛäsYu≤ãT™qï‘· $<ä´

38 dü+e‘·‡sê\ l <äT~›fi ¯fll<Û äs Yu≤ãT 31, y ˚ T 1971

ø±≤s¡+ eT+&É\+, <äHéyê&É˝À

l lbÕ<äsêe⁄, leT‹ »j·Tl

<ä+|ü‘·T\≈£î »ìà+#ês¡T. m+.@,

m˝`.m˝`._., ø£+|üP´≥sY &ç|ü¢e÷

#˚XÊs¡T.1999˝À&çdædæ,@◊dædæ

düuÛ ÑT´\T>±, ¬s+&ÉTkÕs¡T¢ &çdædæ

n<Ûä´≈£åî\T>±|üì#˚XÊs¡T.2009˝À

eT+<∏äì XÊdüqdüuÛÑT´ì>± mìï¬ø’,

™qï‘· $<ë´ XÊKeT+Á‹ |ü<ä$

#˚|ü≤ºs¡T.

leT‹ $. düT˙‘ê¬s&ç¶yÓTÆqsY Ç]R>wüHé

49 dü+e‘·‡sê\ leT‹ yêøÏÏdüT˙‘ê¬s&ç ¶ 5, @Á|æ˝` 1968q

yÓT<äø˘õ˝≤¢ >√e÷s¡+ Á>±eT+˝À

»ìà+#ês ¡ T . u Û Ñs ¡ Ô l yêø Ï Ï

\øå± à ¬s& ç ¶ . _.md”‡ #·~yês¡T.

1999, 2004\˝À qsê‡|üPsY

XÊdüqdüuÛÑT´sê*>± mìïø£j·÷´s¡T.

2009˝À ≈ £L&Ü qsê ‡| üPs Y

XÊdüqdüuÛÑT´sê*>± mìï¬ø’, yÓTÆqsY

Ç]R>wüHé XÊK eT+Á‹>± |ü<ä$

#˚|ü≤ºs¡T.

a

|üì#˚XÊs¡T. 1994˝À j·TTe»q

ø±+Á¬>dtsêhÁ|ü<Ûëqø±s¡´<ä]Ù>±

|üì#˚XÊs¡T.1999,2004\˝À

q˝ § Z +& É X Êd ü qd ü u Û Ñ T ´ ì> ±

mìï¬ø’Hês¡T. 2009˝À ≈£L&Ü

q˝§Z+&É XÊdüqdüuÛÑT´&ç>± mìï¬ø’


a

a

a



bÕ~Ûµ ≈£L©\≈£î ø£˙dü y˚‘·q+ s√E≈£î s¡÷. 100

ñbÕ~Û ≈£L©\≈£î Çø£

ø£˙dü y˚‘·q+ s√EøÏ s¡÷. 100

ªñ#Ó*¢+#·&É+, yÓÏº qT+∫ ≈£L©\≈£î $eTTøÏÔ ø£*Œ+#·&É+,

|ü\T ◊°&û@˝À¢ì #Ó+#·T ≈£î≥T+u≤\≈£î Á|ü‘˚´ø£ bÕ´πøJ

e+Ï ø°\ø£ ìs¡íj·÷\≈£î dü+ã+~Û+∫q ô|ò’fi¯¢ô|’ Á>±MTD≤_

Ûeè~∆ XÊK eT+Á‹ l eÏº edü+‘·≈£îe÷sY ‘=* dü+‘·ø±\T

#˚XÊs ¡T. y ˚T 21 qT+#˚ ñbÕ~Û y ˚‘ ·q+ ô|+|ü ⁄< ä\

e]Ôk˛Ô+<äHêïs¡T.

sêh+˝À ã&Ü ø±+Á≤ø£ºs¡T¢, >∑T‘˚Ô<ës¡¢ ø£ã+<Ûää Vü≤kÕÔ\˝À

yÓÏº À eT>∑TZ‘√qï bÕ\eT÷s¡T ø±]à≈£î\≈£î $eTTøÏÔ ø£*Œ+#ê\ì

sêh Á|üuÛÑT‘·«+ ìs¡ísTT+∫+~.

C≤rj·TÁ>±MTDñbÕ~ÛVü‰MT|ü<∏äÛäø£+neT\T˝ÀeTVü≤ã÷uŸq>∑sY

≈£L©\≈£î$TqVü‰sTT+|ü⁄Çyê«\ìÁ|üuÛÑT‘·«+ìs¡ísTT+∫+~.dü+e‘·‡sêìøÏ

100 s√E\ |üì ~Hê\T ø£*Œ+#ê\H˚ ìã+<Û äqqT dü&É*+∫

dü+e‘·‡s¡eT+‘ê JeH√bÕ~Û ø£*Œ+#·&ÜìøÏ #·s¡´\T rdüT≈£î+≥Tqï≥T¢

Á>±MTD≤_Ûeè~∆XÊKeT+Á‹leÏºedü+‘Y≈£îe÷sY‘Ó*bÕs¡T.≈£L©


πs≥TqTs¡÷.80qT+&çs¡÷.125≈£î ô|+#ê\ì πø+Á<ëìïø√sêeTì

#ÓbÕŒs¡T.πø+Á<ä+ìs¡íj·T+rdüTø√e&É+˝ÀC≤|ü +»s¡T>∑T‘√+<äì,<ë+‘√

πø+Á<ä+ìs¡íj·T+ø√dü+y∫#·÷&É≈£î+&ÜÁ|üdüTÔ‘·+sêhÁ|üuÛÑT‘·«yT≈£L©ì

80qT+∫100s¡÷bÕj·T\≈£îô|+#˚+<äT≈£îìs¡ísTT+∫+<äHêïs¡T.

sêh+˝Àì nìï ôw&É÷´\T¶ ≈£î˝≤\T, ‘Ó>∑\ ø±\˙\≈£î s¡Vü≤<ë]

kÂø£s¡´+ ø£*Œ+#·&É+ n‘·´+‘· ÁbÕ<Ûëq´‘· n+X¯+>± neT\T »s¡|ü

dü+ø£*Œ+#êeTìy˚T28q|ü<äMu≤<Ûä´‘·\Td”«ø£]+∫qdü+<äs¡“¤+>±

eT+Á‹‘Ó*bÕs¡T.

bÕ\eT÷s¡T ø±]à≈£î\T>± ù|s¡Tbı+~q eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢≈£î

#Ó+~qìs¡ø£åsêdü´≈£L©\T‘·eTnedüsê\ø√dü+|ü~y˚\T,Çs¡yÓ’y˚\

s¡÷bÕj·T\Ts¡TD+>±>∑T‘˚Ô<ës¡T¢,ø±+Á≤ø£ºs¡¢e<ä›rdüT≈£î+≥THêïs¡ì,

á≈£L©\qT>∑T‘˚Ô<ës¡T¢sêh+˝Àìy˚πs«s¡TÁbÕ+‘ê\≈£îrdüT¬ø[fl|üì

#˚sTTdüTÔHêïs¡ìledü+‘·≈£îe÷sY$e]+#ês¡T.

yÓÏºqT+∫ø±]à≈£î\qT$eTTøÏÔ#˚ùd+<äT≈£îdü+ã+~Û+∫qñ‘·Ôs¡T«\

ô|’H˚Äj·Tq‘·q‘=*dü+‘·ø£+#˚XÊs¡T.>∑T‘˚Ô<ës¡T¢,ø±+Á≤ø£ºs¡T¢Ç#˚Ã

s¡TD≤\qTqT+∫≈£L©\T$eTTøÏÔø±e&É+ Ò<äì,J$‘ê+‘·+ø±+Á≤ø£ºs¡¢


e<˚›s√p40-45s¡÷bÕj·T\≈£L*πø|üì#˚düTÔHêïs¡Hêïs¡T.<ë+‘√

yê] s¡TD≤\T J$‘· ø±\+˝À rs¡&É+ ˝Ò<äHêïs¡T. á ‘·s¡Vü‰ yÓÏº

ø±]à≈£î\qT>∑T]Ô+∫ø±+Á≤ø£ºs¡¢ø£ã+<ÛäVü≤kÕÔ\qT+∫$eTTøÏÔ#kÕÔeTì,

yê]s¡TD≤\qTrπsÃùd˝≤nedüs¡yÓTÆq#·s¡´\TrdüT≈£î+≤eTìÄj·Tq

‘Ó*bÕs¡T.s¡TD$eTTøÏÔ‘·sê«‘·bÕ\eT÷s¡Tø±]à≈£î\+<ä]ø°C≤rj·T

ñbÕ~ÛVü‰MT|ü<∏äø£+øÏ+<ä|üìø£*ŒkÕÔeTHêïs¡T.

C≤rj·TÁ>±MTDñbÕ~ÛVü‰MT|ü<∏äø£+(mHéÄsYÇõ|æ)øÏ+<äÇ|üŒÏ

es¡≈£îs√E80s¡÷bÕj·T\y˚‘·q+ÇdüTÔHêïs¡ì,Bìï125s¡÷bÕj·T\

es¡≈£Lô|+#ê\+≥÷πø+Á<ëìïø√sêeTìeT+Á‹‘Ó*bÕs¡T.md”‡,md”º

ø±\˙\qTÁ|ü<ÛëqyÓTqÆÁ>±e÷\‘√ø£\T|ü⁄‘·÷mHéÄsYÇõ|æøÏ+<äs√&É¢

ìsêàD≤ìï #˚|ü&ÉT‘·THêïeTì eT+Á‹ ‘Ó*bÕs¡T. Ç+<äTø√dü+ πø+Á<ä+

nqTeT‹Ç∫Ã+<äì,ø±s¡ Áø£e÷ìïsêh+˝ÀìnìïÁ>±e÷˝À¢eT÷&fi¢ À

neT\T #˚kÕÔeTHêïs¡T. á |ü<∏äÛäø£+ øÏ+<ä 2009-10 dü+e‘·‡sêìøÏ

◊<äTy˚\ ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\T eT+ps¡T ø±>±, Ç|üŒÏπø yÓsTT´ ø√≥¢

s¡÷bÕj·T\T$&ÉT<ä\#˚XÊeTHêïs¡T.

eT+Á‹ $e]+#ês¡T. bÕ\eT÷s¡T e\dü ≈£L©\ Jeq$<Ûëq+ ô|’q

|üP]ÔkÕúsTT˝Àn~Ûø±s¡T\T$#ês¡D»]bÕs¡ì,m≈£îÿeXÊ‘·+≈£L©\T

y˚TÅd”Ô\<ä>∑Zs¡n‹‘·≈£îÿe≈£L©s¡÷.40\≈£î|üì#˚düTÔHêïs¡ì,n+‘˚ø±ø£

y˚TÅdÔ”\<ä>∑Zs¡y˚\s¡÷bÕj·T\Te&û¶\≈£îrdüT≈£î+≥THêïs¡ì,Bì‘√yê]

ã‘·T≈£î\Tnø£ÿ&˚>∑&ç∫b˛‘·THêïj·TìÄj·Tq#ÓbÕŒs¡T.

á Åô|’y˚Ÿs¡TD≤\qTn<Ûä´j·Tq+#˚j·÷*‡+~>±õ˝≤¢ø£˝…ø£ºsY≈£î

Ä<˚XÊ\T Ç#êÃeTì, á Åô|’y˚≥T s¡TD≤\qT rπsÃ |ü<ä∆‹ì ≈£L&Ü

Á|üuÛÑT‘·«+Ä˝À∫düTÔ+<äìeT+Á‹ù|s=ÿHêïs¡T.n<˚$<Ûä+>±yê]e\dü\T

ìyê]+#˚+<äT≈£î≈£L©\≈£îm≈£îÿes√E\T‘·eTìyêdü ÁbÕ+‘·+˝ÀH˚

|üì\_Û+#˚ $<Ûä+>±#·s¡´\TrdüT≈£î+≤eTì,ñbÕ~ÛVü‰MT|ü<∏äø£+

ìã+<Ûäq\qT$TqVü‰sTT+∫á≈£L©\≈£îq÷s¡Ts√E\ø£Hêïm≈£îÿe

s√E\T|üqT\T\_Û+#$<Ûä+>±ø±sê´#·s¡DqTs¡÷bı+~kÕÔeTìÄj·Tq

Vü‰MTÇ#êÃs¡T.

ñbÕ~ÛVü‰MT˝Àyê]øÏK∫Ã‘·+>±JeH√bÕ~Ûø£*ŒkÕÔeTìÄj·Tq

Vü‰MTÇ#êÃs¡T.ø£s¡÷ï\T,eTVü≤ã÷uŸq>∑sY,q\¢>=+&É,>∑T+≥÷s¡T\˝Àì

#Ó+#·T\≈£î Ç<˚ |ü<∏äø£+˝ÀyêsêìøÏ s¡÷.250\_Û+#˚ $<Ûä+>±Jy√

C≤Ø#˚dæq≥T¢eT+Á‹#ÓbÕŒs¡T.á@&Ü~Á>±MTDñbÕ~Û|ü<∏äø£+˝À

s¡÷.4y˚\ø√≥¢es¡≈£îyÓ∫ÃkÕÔeTìÄj·TqnHêïs¡T.

mHédæ, mHéÏ\≈£î ‘·T+|üs¡, _+<äTùd<ä´+ |ü<∏äø£+˝À 3 \ø£å\

mø£sê\˝À ‘√≥\ ô|+|üø±ìøÏ ì<ÛäT\T Ç#êÃeTì Äj·Tq #ÓbÕŒs¡T.

ªnuÛÑj·TVü≤düÔ+µ|ü<∏äø£+ô|’$düÔè‘·+>±n<Ûä´j·THê\T»s¡T>∑T‘·THêïj·Tì,

60dü+e‘·‡sê\T<ëÏqeTVæ≤fi\+<ä]ø°s¡÷.500\ô|q¸Hée#Ã$<Ûä+>±

#·s¡´\TrdüT≈£î+≥THêïeTìeT+Á‹#ÓbÕŒs¡T.

Á|üuÛÑT‘·«dü+πøåeTø±s¡´Áø£e÷\qTdüeTs¡úe+‘·+>±ìs¡«Væ≤+#˚+<äT≈£î

M\T>±dü+πøåeT,n_Ûeè~∆ø±s¡ Áø£e÷˝À¢Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\T,XÊdüqdüuÛÑT´\T,

XÊdüqeT+&É* düuÛÑT´\T, bÕs¡¢yÓT+≥T düuÛÑT´\T uÛ≤>∑kÕ«eT´+ ø±yê\ì

ø√sês¡T.

ª&Ü«Áø± Á>∑÷|ü⁄\‘√ <Ûëq´+ ø=qT>√fi¯ó¢µ

&Ü«Áø± Á>∑÷|ü⁄\ <ë«sê sêh+˝À <Ûëq´+ ø=qT>√\T

πø+Á<ë\T @sêŒ≥T #˚düTÔqï≥Tº Á>±MTD≤_Ûeè~∆ XÊK eT+Á‹

‘Ó*bÕs¡T. |ü•ÃeT>√<ëe] õ˝≤¢ <ë«s¡ø± ‹s¡TeT\ l

yÓ+ø£fÒX¯«s¡ kÕ«$Tyê] <˚yê\j·÷ìøÏ e∫Ãq Äj·Tq

$˝ÒKs¡T\‘√ e÷≤¢&Üs¡T. ø=ìï õ˝≤¢˝À¢ $T\¢s¡T ¢

<Ûëq´+ ø=qT>√\T $wüj·T+˝À ¬s’‘·T\qT Çã“+~

ô|&ÉT‘·Tqï≥T¢ ‘·q <äèwæºøÏ e∫Ã+<äì, Bìô|’ n~Ûø±s¡T\‘√

#·]Ã+∫ Ç+~sê Áø±+‹ |ü<∏ ä+ <ë«sê ø=qT>√\T

#˚j·÷\ì ìs¡ ísTT+#êeTHêïs¡T. |ü•ÃeT>√<ëe]

õ˝≤¢˝Àì 5 eT+&É˝≤˝À¢ Äs¡T ø=qT>√\T πø+Á<ë\T @

sêŒ≥T #˚XÊeTHêïs¡T. eTs√ ¬s+&ÉT s√E˝À¢ 15 ôd+≥s¡T¢

@sêŒ≥T #˚kÕÔeTì eT+Á‹ Vü‰MT Ç#êÃs¡T. Ç|üŒÏes¡≈£L

s¡÷. 4.50 ø√≥¢ $\TyÓ’q yÓTTø£ÿC§qï ø=qT>√\T #XÊeTì,

πs≥T 840 s¡÷bÕj·T\T #Ó*¢+#êeTHêïs¡T.

- Ï. mHé.


sêh+˝Àns¡TΩ˝…’qeè<äT∆\T,$‘·+‘·Te⁄\T,$ø£˝≤+>∑T\≈£î|æ+#Û·qT¢

eT+ps¡T#˚düTÔHêïeTì,án+X¯+ô|’m+|”\T,myÓTà˝Ò´\T,myÓTà©‡\T

‘·~‘·s¡Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\+‘êÁ|ü‘˚´ø£ÁX¯<ä∆rdüTø√yê\ìeT+Á‹ø√sês¡T.

ns¡TΩ˝…’qyê]øÏ|æ+#Û·qT¢n+<äø£b˛‘˚ø=‘·Ô>±eT+ps¡T#˚kÕÔeTì,á

y˚Ts¡≈£îÁ|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\≈£î˝ÒKsêXÊeTHêïs¡T.yÓTÆÁø√Ç]π>wüHé|ü<∏äø£+

øÏ+<äq÷ÏøÏq÷s¡TXÊ‘·+dü_‡&û‘√Á&ç|t,ÅdæŒ+ø£¢s¡T¢ÇdüTÔHêïeTHêïs¡T.

mìïø£\ eTT+<äT ªø√&éµ ø±s¡D+>± ì*∫b˛sTTq ªnuÛÑj·TVü≤düÔ+µ

(eTVæ≤fi¯\≈£î|æ+#Û·Hé|ü<∏äø£+)neT\T#˚kÕÔeTìeT+Á‹‘Ó*bÕs¡T.

#Ó+#·T\≈£îyêsêìøÏs¡÷.250\T\_Û+#˚$<Ûä+>±|üìø£*Œ+#˚

Vü‰MTJy√ô|’≈£L&ÜÄj·TqeT*dü+‘·ø£+#˚dæ,‘·eTÁ|üuÛÑT‘·«+|üì#˚ùd

Á|üuÛÑT‘·«eTqï ìHê<ëìøÏ Ä<äs¡Ù+>± ì*#ês¡T. Ä yÓ+≥H˚ dü∫yê\

j·T+˝À$ Òø£s¡T\düe÷y˚X¯+ìs¡«Væ≤+∫á$wüj·÷\qTyÓ\¢&ç+#ês¡T.

X¯óuÛ≤odüT‡\+~+∫q yês¡+<ä]ø° Äj·Tq ø£è‘·»„‘·\T ‘Ó*bÕs¡T.

n_Ûe÷qT\Tn‘·´~Ûø£dü+K´˝Àe∫ÃÄj·TqqTn_Ûq+~+#ês¡T.

eT+∫sê´\˝À»]–q|òüT≥qH|ü<∏ä +˝ÀbÕ\eT÷s¡T≈£L©\Tm≈£îÿe

dü+K´˝Àe\dü\TyÓfi¯óÔqï≥T¢>±sêhÁ|üuÛÑT‘·«+ns¡ú+#˚düT≈£î+≥Tqï<äì


|ü+#êsTTrdüs¡Œ+#Y\T,Á|üuÛÑT‘·«+eT<Ûä´q

yês¡~Û>± |üì#˚j·T≥+ <ë«sê, |ü+#êsTTr\

düeTdü´\qT m|üŒÏø£|ü&ÉT |ü]wüÿ]kÕÔqì,

‘·q Vü≤j·÷+˝À |ü+#êsTTrsêCŸ eédüúqT

ã˝Àù|‘·+#˚j·T&ÜìøÏø£èwæ#˚kÕÔqìÄj·Tq

nHêïs¡T.

Á>±eT dü«sêC≤´ìøÏ u≤|üPJ ø£qïø£\\T

yÓ’.j·Tdt.H˚‘·è‘·«+˝Àì»eTe⁄‘êj·Tì,Á>±eT

düs¡Œ+#Y qT+∫ Á|üuÛÑT‘ê«~ÛH˚‘· eTTKéT+Á‹

es¡≈£î ì»yÓTÆq yês¡~Û>± ñ+≥÷, eTÚ*ø£

edü‘·T\ø£\Œq≈£î,Á>±MTDÁ|ü»\kÕ~Ûø±s¡‘·≈£î,

kÕúìø£ dü+düú\≈£î n~Ûø±sê\

ã~©ô|’ ‘·«s¡˝À ìs¡íj·T+

˝≤ø±\+ qT+∫ ô|+&ç+>˝À ñqï ª|ü+#êsTTr\≈£î n~Ûø±sê\ ã~©µ n+X+ô|’ ‘·«s¡ À #êdü+ã+~Û‘· ñqï‘ê~Ûø±s¡T\‘√ #·]Ã+∫ ‘·–q ìs¡íj·T+ rdüT≈£î+≤eTì sêh |ü+#êsTTrsêCŸ

XÊU≤ eT+Á‹>± |ü<äM u≤<Ûä´‘·\T #˚|üÏºq l u§‘·‡ dü‘·´Hêsêj·TD ‘Ó*bÕs¡T.

yT 26e ‘Bq |ü<äM u≤<Ûä ‘·\T #|üÏºq Äj·Tq dü∫yê\j·T+˝À $ ÒKs¡T\ düe÷yX+˝À

e÷≤¢&Üs¡T. Á>±e÷\˝À eTÚ*ø£ dü<äTbÕj·÷\T n_Ûeè~∆ #Ó+~q|ü&˚ Á>±eTdü«sê»´+

dæ~∆düTÔ+<äì, |ü+#êsTTrsêCŸ eédüúô|’ eTTKéT+Á‹ &Üø£ºsY yÓ’.j·Tdt. sê»X‚Ks¡¬s&ç¶øÏ ì]úwüºyÓTÆq

Ä˝À#·q\THêïj·Tì, yêÏø£qT>∑TD+>± ‘êqT |üì#˚kÕÔqì eT+Á‹ #ÓbÕŒs¡T. |ü+#êsTTrsêCŸ

XÊK <ë«sê Á|ü»\≈£î eT]+‘· ùde #˚ùd neø±X¯+ ‘·q≈£î <=]øÏ+<äì Äj·Tq nHêïs¡T.

düeTdü´\ |ü]cÕÿsêìøÏ X¯øÏÔe+#·q ˝Ò≈£î+&Ü

|üì#˚kÕÔqìeT+Á‹|ü⁄qs¡T<ëÈÏ+#ês¡T.

&Üø£ºsYyÓ’.j·Tdt.sê»X‚Ks¡¬s&ç¶Á|üuÛÑT‘·«+˝À

nkÕ<Ûë´ìïdüTkÕ<Ûä´+#˚dæ,Á>±eTdü«sêC≤´ìï

kÕ~Û+∫#·÷|ü⁄‘êeTìÄj·Tq#ÓbÕŒs¡T.Ç~

es¡≈£î ‘·q≈£î n|üŒ–+∫q >∑èVü≤ìsêàD XÊK

eT+Á‹ |ü<ä$ì u≤<Ûä´‘·>± ìs¡«]Ô+#êqì,

Á|ü‹eT+>∑fi¯yês¡+Äj·÷õ˝≤¢\>∑èVü≤ìsêàD

dü+dü ú\ n~Ûø±s¡T\‘√ M&çjÓ÷ø±qŒ¤ ¬sHé‡

ìs¡«Væ≤+#yê&çqìeT+Á‹#ÓbÕŒs¡T.Çø£eTT+<äT

≈£L&ÜÁ|üuÛÑT‘·«+˝Àˇø£]>±\ø£å´kÕ<Ûäq~X¯>±

sêÅcÕºuÛÑT´qï‹øÏbÕ≥T|ü&É‘êqìádü+<äs¡“¤+>±

Äj·TqÁ|ü»\≈£îVü‰MTÇ#êÃs¡T.

>±+BÛJ ø£\\T ø£qï Á>±eTdü«sê»´+

sêyê\+fÒ Á>±MTD ÁbÕ+‘ê\T n_Ûeè~∆

#Ó+<ë\ì,á ~X¯˝À ‘·eT Á|üuÛÑT‘·«+ |üì

#˚düTÔ+<äì eT+Á‹ #ÓbÕŒs¡T. Ç|üŒÏπø |ü\T

n+XÊ\qT kÕúìø£ dü+düú\≈£î n|üŒ–+#·≥+

»]–+<äì, $T–*q yêÏ $wüj·÷\˝À

n~Ûø±s¡T\‘√düMTøå±düe÷y˚XÊ\Tìs¡«Væ≤+∫

Á|ü»\≈£î ñ|üjÓ÷>∑|ü&˚ $T–*q n+XÊ\

ô|’ ‘·–q ìs¡íj·T+ rdüT≈£î+≤eTì, kÕúìø£

dü+düú\≈£în~Ûø±sê\‘√bÕ≥T,dü«j·T+Á|ü‹|ü‹Ô

ø£*Œ+#·≥+˝À ø£èwæ #˚kÕÔqì eT+Á‹ Vü‰MT

Ç#êÃs¡T.

kÕúìø£ dü+düú\≈£î n~Ûø±s¡T\T, $<ÛäT\T

ã<ä˝≤sTT+|ü⁄q≈£î dü+ã+~Û+∫q n+XÊ\qT

eT÷&ÉTHÓ\˝À¢ ‘˚\TkÕÔeTì, |ü+#êsTTrsêCŸ

#·≥º+˝ÀìsêC≤´+>∑dües¡D\≈£înqT>∑TD+>±

kÕ úìø £d ü+d ü ú\≈ £ î M˝… ’qìï n~Ûø±sê\T

ø£*ŒkÕÔeTì, kÕ<Ûä´+ ø±ø£b˛‘˚, Ä n+XÊ\

qT ≈£L&Ü eT÷&ÉT HÓ\˝À¢ Á|ü»\≈£î $e]

kÕÔeTì, n+‘ê bÕs¡<äs¡Ùø£+>± #˚kÕÔeTì

l u§‘·‡ #ÓbÕŒs¡T. »HêuÛ≤˝À 70 XÊ‘·+

ìe•+#˚ Á>±eTd”eT\≈£î dü+ã+~Û+∫q

|ü+#êsTTrsêCŸ XÊKqTeTTKéT+Á‹‘·q≈£î

n|üŒ–+#·≥+#ê˝≤Äq+<ä+ø£*–+∫+<äì,

|ü˝…¢|ü˝…¢˝À eTÚ*ø£ dü<äTbÕj·÷\ ø£\ŒH˚ ‘·q

|ü+#êsTTrsêCŸ XÊU≤ eT+Á‹




Á|ü<Ûëq ø£s¡ÔeéTì,|ü+#êsTTrsêCŸ dæã“+~

n|ü]wüÿ è‘·düeTdü´\ô|’ñ<√´>∑dü+|òü÷\‘√

#·]Ã+∫kÕ<ÛäýÓTÆq+‘·‘·«s¡>±|ü]wüÿ]kÕÔeTì

eT+Á‹ádü+<äs¡“¤+>±Vü‰MTÇ#êÃs¡T.

Ç|üŒÏπø Ç+~s¡eTà Á>±e÷\ ù|s¡T‘√

Á>±e÷\qT Ä<äs¡Ù+>± r]Ã~<äT›‘·THêïeTì,

Á>±e÷˝À¢ Á‘ê>∑T˙s¡T, n+‘·s¡Z‘· *+ø˘s√&ÉT¢,

Å& Ó ’H ˚J ‘ ·~‘ ·s ¡y Ó T Æq d ü< ä TbÕj ·÷\≈ £ î

ÁbÕ<Ûëq´‘·ìdüTÔHêïeTì, sêqTqï ◊<˚fi¯ ¢˝À

eTÚ*ø£ dü< äTbÕj·÷\qT |üP]ÔkÕ úsTT˝À

düeT≈£Ls¡TÃ‘êeTìeT+Á‹‘Ó*bÕs¡T.

sêhyê´|üÔ+>±1.87\ø£å\øÏ ÀMT≥s¡¢yTs¡

Á>±MTDs√&ÉT¢ñ+&É>±,Ç+<äT˝À67XÊ‘·+

eTÏºs√&ÉT¢ñHêïj·TìÄj·Tq$e]+#ês¡T.>∑‘·

◊<˚fi¯¢ ø±\+˝À27,698øÏ˝ÀMT≥s¡¢ y˚Ts¡≈£î

‘ês¡Ts√&É¢ ìsêàD≤\T »]>±j·Tì, $T>∑‘ê$

eTÏºs√&ÉT¢>±$T–*b˛sTTñHêïj·TìÄj·Tq

ù|s=ÿHêïs¡T.

sêh+˝À nìï Á>±e÷\≈£î eTÚ*ø £

d ü< ä TbÕj ·÷\T ø £*ŒkÕ ÔeTì, n_ Ûeè~ ∆

ø±s¡´Áø£e÷\T #˚|ü&É‘êeTì Á|ü‹ >±e÷ìï

Ä<äs¡ÙÁbÕj·T+>±r]Ã~<äT›‘êeTì,|ü+#êsTTr\

ÄBÛq+˝À ñqï s√&É¢ìï+Ïì u≤>∑T#˚kÕÔeTì

Äj·Tq$e]+#ês¡T.

dü+πøåeT+, n_Ûeè~∆ \ø£å´+>± Á>±MTD

ÁbÕ+‘ê\≈£î,kÕúìø£dü+düú\≈£în~Ûø£ÁbÕ<Ûëq´+

Çyê«\ì Á|üuÛÑT‘·«+ ìs¡ísTT+∫q≥T¢ eT+Á‹

#ÓbÕŒs¡T. Á>±e÷˝À¢ eTÚ*ø£ dü<äTbÕj·÷\

ø £\Œq ø√d ü+ m≈ £ î ÿe ì< Û ä T\T Ks ¡ T Ã

#˚j·÷\ììs¡ísTT+#êeTì,nedüsê\qTãÏº

Á>±MTD≤_Ûeè~∆XÊKì<ÛäT\qT,πø+Á<ä+qT+∫

n<äq|ü⁄ ì<Û äT\qT sêã&É‘êeTì Äj·Tq

#ÓbÕŒs¡T.

73e sêC≤´+>∑ dües¡D Á|üø±s¡+, 29

n+XÊ\qT |ü+#êsTTr\≈£î ã~© #˚j·÷*‡

ñ+≥T+<äì, á n+X¯+ô|’ eTTKéT+Á‹‘√

#·]ÃkÕÔqì, n~Ûø±s¡T\‘√ düMTøÏå+∫ ‘·«s¡˝À

‘·T~ìs¡íj·T+rdüT≈£î+≤eTìeT+Á‹‘Ó*bÕs¡T.

Ç|üŒÏes¡≈£în~Ûø±sê\ã~©øÏdü+ã+~Û+∫

C≤ØnsTTqJy√\qT|ü]o*kÕÔeTì,yêÏì

düeTs¡∆e+‘·+>±neT\T#ùd+<äT≈£înedüs¡yÓTÆq

#·s¡´\TrdüT≈£î+≤eTìÄj·Tq#ÓbÕŒs¡T.

eT+&É\ |ü]wü‘·TÔ\T, õ˝≤¢ |ü]wü‘·TÔ\

düe÷y˚XÊ˝À¢ m+.|æ.\T, m+.m˝Ÿ.m.\T,

m+.m˝Ÿ.dæ.\T bÕ˝§Zq≥+˝À ‘·|ü˝Ò<äì,

Á|ü»\düeTdü´\qT‘Ó\TdüT≈£îH˚+<äT≈£î,yêÏì

|ü]wüÿ]+#˚+<äT≈£î ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+<äì

eT+Á‹ yêÚ≤´ì+#ês¡T. ªªHê XÊK˝À Hê

e÷s¡Tÿ #·÷|ü⁄‘êµµ nì ñ‘ê‡Vü≤+>± Äj·Tq

yêÚ≤´ì+#ês¡T.

ªª@ düeTdü´ e∫ÃHê

H˚s¡T>± bò˛Hé #˚j·T+&çµµ

ªªÁ>±e÷˝À¢ @ düeTdü´ e∫ÃHê H˚s¡T>±

9866661285 HÓ+ãs¡T≈£î bò˛Hé #˚j·T+&ç.

|æ.m\T,|æ.mdt.\Tñ+&És¡T.HHbò Hém‘·TÔ‘ê.

‘·ø£åD+ düŒ+~kÕÔ. düs¡Œ+#Y qT+∫ »&é.|æ.

#ÛÓ ’s¡àHé, me¬s’Hê düπs ‘·q‘√ ôd˝Ÿbò˛Hé˝À

e÷≤¢&Ée#·Ãì, n+<äTø√dü+ 24 >∑+≥\÷

n+<äTu≤≥T˝À ñ+≤qì eT+Á‹ Vü‰MT

Ç#êÃs¡T. |ü+#êsTTrsêCŸ XÊKqT ‘·H ˚

ìs¡«Væ≤+#ê\qï kÕúsTTøÏ #˚s¡TkÕÔqì Äj·Tq

BÛe÷e´ø£Ô+#˚XÊs¡T.

Á|üdüTÔ‘·+ kÕ~Û+∫q n_Ûeè<˚∆ ‘·eTqT

eTs√kÕ] ¬>*|æ+∫+<äì, sêqTqï ◊<˚fi¯¢˝À

sêh Á|ü»\T yÓ’.j·Tdt. bÕ\q eT∞¢ eT∞¢

ø±yê\ìø√s¡T≈£îH˚$<Ûä+>±#˚kÕÔeTìeT+Á‹

yêÚ≤´ì+#ês¡T.

- Ï. qs¡à<ä



1. Ä~˝≤u≤<é (md”º) 2. ô|<ä›|ü*¢ (md”‡) 3. ø£Ø+q>∑sY 4. ìC≤e÷u≤<é 5. »V”≤sêu≤<é

6. yÓT<äø˘ 7. eT˝≤ÿõ–] 8. dæøÏ+Á<ëu≤<é 9. ôV’≤<äsêu≤<é 10. #˚yÓfi¯fl

düTRswt ôw≤ÿsYbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 17,407


düj·T´<é j·T÷düT|òt n© (Ï.ÄsY.mdt.)

m+. $»j·TXÊ+‹bÕØº : Ï.ÄsY.mdt.



#ê>∑fi¯fl qRs+Á<äHê<Ûé (ø±+Á¬>dt)

eT<ÛäTj·÷wæÿ >ö&ébÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 60,390


|æ. >∑DÒwt >∑T|üÔ (Ï.ÄsY.mdt.)

b¥qï+ Á|üuÛ≤ø£sYbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 50,243


_. $H√<é≈£îe÷sY (Ï.ÄsY.mdt.)

&Üˆˆ õ. $y˚ø±q+<ébÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 49,017


õ. lìyêdt (Ï.ÄsY.mdt.)

j·T+.n+»Hé≈£îe÷sY j·÷<äyébÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 1,70,167


ã+&Üs¡T <ä‘êÔÁ‘˚j·T (_.C….|æ.)

düRs« dü‘·´Hêsêj·TDbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 93,326


Ï. ;Û+ùdHé (Ï.&ç.|æ.)

ndü<äTB›Hé zyÓ’dæbÕØº : m+.◊.m+.

yÓTC≤Øº : 1,13,865


»V”≤<é n©U≤Hé (Ï.&ç.|æ.)

mdt. C…’bÕ˝` ¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 18,532


m.|æ. õ‘˚+<äsY ¬s&ç¶ (Ï.&ç.|æ.)

s¡y˚Twt sê<∏√&ébÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 1,15,087


¬ø s¡y˚Twt (ø±+Á¬>dt)

˝Àø˘düuÛÑ kÕúHê˝À¢ . . .

11. eTVü≤ã÷u`q>∑sY 12. Hê>∑sY ø£s¡÷ï\T (md”‡) 13. q˝§Z+&É 14. uÛÑTeq–] 15. es¡+>∑˝` (md”‡)

>∑T‘êÔ düTUÒ+<äsY¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 1,52,982


düTs¡es¡+ düT<Ûëø£sY¬s&ç¶ (dæ.|æ.◊.)

¬ø. sê»>√bÕ˝`¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 1,39,888


H√eTT\ q]‡+Vü≤j·T´ (dæ.|æ.m+.)

¬ø.#·+Á<äX‚KsYsêe⁄bÕØº : Ï.ÄsY.mdt.

yÓTC≤Øº : 20,184


$sF¡˝` sêe⁄ (ø±+Á¬>dt)

eT+<ä »>∑Hêï<Ûäsêe⁄bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 47,767


>∑Te«\ u≤\sêE (Ï.ÄsY.mdt.)

dæ]dæ\¢ sê»j·T´bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 1,24,661


ÄsY. |üs¡y˚TX¯«sY (Ï.ÄsY.mdt)

sêh+˝Àì 42 ˝Àø˘düuÛÑ kÕúHê\≈£î ¬s+&ÉT $&É‘·\T>± »]–q kÕ<Ûës¡D mìïø£\˝À yÓTT‘·Ô+ 569 eT+~ nuÛÑ´s¡Tú\T b˛° #˚j·T>±, ø±+Á¬>dt

bÕØº 33 kÕúHê\qT <äøÏÿ+#·T≈£î+~.

‘Ó\T>∑T<˚X¯+ Äs¡T kÕúHê\˝ÀqT, m+◊m+ ˇø£ kÕúq+˝ÀqT, Ï.ÄsY.mdt ¬s+&ÉT kÕúHê˝À¢qT $»j·T+ kÕ~Û+#êsTT. sêh+ qT+∫ ˝Àø˘düuÛÑ≈£î

nsTT<äT>∑Ts¡T eTVæ≤fi¯\T düuÛÑT´\T>± mìïø£j·÷´s¡T. Ms¡T leT‹ |ü⁄s¡+<˚X¯«] ($XÊK), leT‹ equ≤ø£ \øÏÎ (u≤|ü≥¢), leT‹ u§‘·‡ s¡TTò≤˙‡

($»j·Tq>∑s¡+), leT‹ øÏ*¢ ø£èbÕsêDÏ (lø±≈£îfi¯+), leT‹ $»j·TXÊ+‹ (yÓT<äø˘) ñHêïs¡T.



16. eTVü≤ã÷u≤u≤<é (md”º) 20. $»j·Tq>∑s¡+

21. $XÊK|ü≥ï+ 22. nqø±|ü*¢ 23. ø±øÏHê&É 24. neT˝≤|ü⁄s¡+ (md”‡) 25. sê»eT+Á&ç

26. qsê‡|ü⁄s¡+ 27. @\÷s¡T 28. eT∫©|ü≥ï+ 29. $»j·Tyê&É 30. >∑T+≥÷s¡T

17. KeTà+ 18. ns¡≈£î (md”º) 19. lø±≈£îfi¯+

øÏXÀsY#·+Á<ä dü÷s¡´Hêsêj·TD <˚yébÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 1,92,444


j·T+. u≤ã÷sêe⁄ (dæ.|æ.j·T+.)

&ç. |ü⁄s¡+<Û˚X¯«]bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 66,686


|æ. lìyêdüsêe⁄ (|æ.ÄsY.|æ.)

&Üˆˆ øÏ*¢ ø£èbÕsêDÏbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 82,987


¬ø. mÁs¡+Hêj·TT&ÉT (Ï.&ç.|æ..)

u§‘·‡ s¡TTò≤˙‡bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 60,571


¬ø. n|üa˝`Hêj·TT&ÉT (Ï.&ç.|æ.)

Hêe÷ HêR>X¯«s¡sêe⁄bÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 1,24,448


RsDTø± #Í<ä] (ø±+Á¬>dt)

m+.m+. |ü\¢+sêEbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 34,044


#·\eT\XËÏº düT˙˝` (|æ.ÄsY.|æ.)

õ.$. Vü≤s¡¸≈£îe÷sYbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 40,005


|æ. Á|üMT˝≤<˚$ (|æ.ÄsY.|æ.)

™+&Ée*¢ ns¡TDY≈£îe÷sYbÕØº : ø±+Á¬>dt



m+. eTTs¡∞yÓ÷Vü≤Hé (Ï.&ç.|æ.)

ø£qTeT÷] u≤|æsêEbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 1,14,690


‘√≥ d”‘êsêeT\øÏåà (Ï.&ç.|æ.)

ø±ePs¡T kÕ+ã•esêe⁄bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 42,783


e÷>∑+Ï u≤ãT (Ï.&ç.|æ.)

ø=qø£fi¯¢ Hêsêj·TDbÕØº : Ï.&ç.|æ.

yÓTC≤Øº : 12,456


u≤&ç>∑ sêeTø£èwüí (ø±+Á¬>dt)

\>∑&ÉbÕÏ sê»>√bÕ˝`bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 12,712


$. e+oyÓ÷Vü≤Hé (Ï.&ç.|æ.)

|æ. ã\sê+bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 68,957


¬ø. lìyêdüsêe⁄ (dæ.|æ.◊)

düã“+ Vü≤]bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 52,912


dü÷s¡´Á|üø±X¯sêe⁄ (Ï.&ç.|æ.)

sêj·TbÕÏ kÕ+ã•esêe⁄bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 39,355


e÷<ä\ sêCÒ+Á<ä (Ï.&ç.|æ.)

31.qs¡‡sêe⁄ù|≥ 32. u≤|ü≥¢ (md”‡) 33. ˇ+>√\T 34. q+<ë´\ 35. ø£s¡÷ï\T

mdt.|æ.yÓ’. ¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 90,847


|òüs¡÷ø˘ (Ï.&ç.|æ.)

ø√≥¢

dü÷s¡´Á|üø±X`¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 73,773


_.Ï. Hêj·TT&ÉT (Ï.&ç.|æ..)

m+. y˚DT>√bÕ˝`¬s&ç¶¶bÕØº : Ï.&ç.|æ.



e\¢uÛÑH˚ì u≤\XÖ] (ø±+Á¬>dt)

|üqu≤ø£ \øÏåàbÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 69,338


eTsê´Á~ lsê+ (Ï.&ç.|æ.)

e÷>∑T+≥ lìyêdüT\T¬s&ç¶bÕØº : ø±+Á¬>dt

yÓTC≤Øº : 78,523


m+. e÷\ø=+&Éj·T´ j·÷<äyé (Ï.&ç.|æ.)



\øå± ns¡yÓ’ y˚\ >∑fi≤\ nqïeTj·T´ düTdü«sês¡Ãq

* ‘Ó\T>∑T yêπ>Zj·Tø±s¡T&ÉT nqïeTj·T´≈£î ‘Ó\T>∑TC≤‹ n<äT“¤‘· ˙sê»q+ |üÏº+~. <˚X¯$<˚XÊ˝À¢ì 16 ø√≥¢ eT+~ ‘=‘Ó\T>∑T Á|ü»\T |üs¡e•+# eTVü≤‘·Ôs¡ |òüT≥º+ sêh sê»<Ûëì˝À #√≥T#düT≈£îqï~. ‘Ó\T>∑T|ü<ëìøÏ ns¡T<Ó’q |ü⁄s¡kÕÿs¡+ \_Û+∫+~.

ˇπøkÕ] \øå± 60 y˚\>∑fi≤\T nqïeTj·T´ ^‘ê\qT Ä\|æ+#êsTT. B+‘√ ãè+<ä>±q $uÛ≤>∑+˝À 72 @fi¯¢ ÁøÏ‘·+ b˛˝…+&é˝À 60

y˚\ eT+~‘√ düèwæº+∫q –ìïdt es¡˝Ÿ¶ ]ø±s¡T¶ ã<ä›˝…’+~.

ª ª n~ y √ n \ ¢ ~ y √ l V ü ≤ ]

yêdüeTT...|ü~y˚\ X‚wüß\ |ü&É>∑\

eTj·TeT÷...µµ n+≥÷ >±q>∑+<Ûäs¡T«&ÉT

eT+> ∑fi ¯+| ü* ¢ u≤\eTTs ¡[ø £ èw ü í

>∑fi¯+ qT+∫ C≤\Tyê]q ^‘·+‘√

|ü⁄\ø£]+∫q uÛ Ñø £ Ô»HêìøÏ |ü πs&é

Á>ö+& é ‡ ÁbÕ+> ∑D+ V ü ≤]yêd üy ˚ T

nsTT ø£qT$+<äT #˚dæ+~. n|üŒÀ¢

|üs¡eTuÛÑ≈£îÔ&ÉT nqïeTj·T´ lVü≤]ì

m˝≤ Væ≤+#·Tø=ì ø°]Ô+#ê&√... n<˚

uÛ≤eq Áù|ø£å≈£î\≈£î ø£*π>˝≤ dü«sês¡Ãq

ìsê«Vü≤≈£î\T y˚~ø£qT dæ<ä∆+#˚XÊs¡T.

yÓ ’≈ £î+sƒ ¡ <ë«sê\qT ‘·\|æ+#˚˝≤

dü«s¡íø±+‘·T\T yÓ<ä»˝Ò¢ n\+ø£s¡DqT

@sêŒ≥T #˚XÊs¡T. s¡+>∑T s¡+>∑T\

$<äT´B›bÕ\‘√ y~ø£qT ø£qT\$+<äT>±

r]Ã~<ë›s¡T.

n\¢~>√

lVü≤]yêdüeTT

‹s¡T|ü‹˝À ø=\TyÓ’q yÓ+ø£fÒX¯«s¡Tì

uÛÑø£Ô»qT\T Çø£ÿ&ç qT+#˚ Á|ü‘·´ø£å+>±

‹\øÏ+∫q nqTuÛ Ñ÷‹ bı+<ës ¡T .

lìyêdüT&ç $Á> ∑Vü≤+ #˚sTT uÛ≤>∑+

qT+∫ Á ù|ø£ å≈ £î\øÏ ˝ Ò»sY ø Ïs ¡D≤\T

Á|üdü]+#˚˝≤ @sêŒ≥T #˚j·T&É+‘√ Ä

<˚e<˚e⁄&ç Äo«s¡#·Hê\T bı+~q≥T¢>±

u Û Ñ≈ £ î Ô\T | üs ¡e•+∫b˛j·÷s ¡ T .

yÓTÆ<ëqeT+‘·≤ $ì|æ+#˚ $<Ûä+>±

n<ÛäTHê‘·qyÓTÆq kÕ+πø‹ø£ |ü]C≤„q+‘√

kÂ+&édædüºyéT\qT @sêŒ≥T #˚XÊs¡T.

y˚~ø£≈£î ¬s+&ÉT yÓ’|ü⁄˝≤ uÛ≤Ø Ád”ÿHé\T

@sêŒ≥T #˚XÊs¡T.K



\ø£ å\ eT+~ uÛ Ñø£ Ô»q+ ˇπø#√≥ #˚]

Ä\|æ+∫q dü+ø°s¡Ôq\≈£î ª–ìïdt ãTø˘ Ä|òt

es¡˝Ÿ¶ ]ø±s¡T¶µ˝À #√≥T \_Û+∫+~. ‘=* ‘Ó\

T>∑T yêπ>Zj·Tø±s¡T&ÉT ‘êfi¯¢bÕø£ nqïe÷#ês¡T´\

601e »j·T+‹ dü+<äs¡“¤+>± dæ*ø±Hê+Á<Ûä,

Ä+Á<Û ä Á| ü< ˚X Ÿ kÕ+dü ÿè‹ø £ XÊK, Ï Ï& ç

dü+j·TTø£Ô+>± dæøÏ+Á<ëu≤<é |üπs&é Á>ö+&é‡˝À

y˚T 10e ‘˚B sêÁ‹ ìs¡«Væ≤+∫q ø±s¡´Áø£eT+

\ø£å>∑fi¯ dü+ø°s¡ÔHês¡Ãq≈£î y˚~¬ø’+~.

<ë<ë|ü⁄ ¬s+&ÉT \ø£å\ eT+~ Vü‰»¬s’q á

ø±s¡´Áø£eT+˝À Á|üeTTK >±j·T≈£î&ÉT l u≤\

ø£èwüí Á|ükÕ<é >∑fi¯ kÕs¡<Ûä´+˝À 1.60 \ø£å\

eT+~ eTTø£Ôø£+sƒ¡+‘√ nqïe÷#ês¡´ ø°s¡Ôq\qT

Ä\|æ+#ês¡T.

dæ*ø±Hê+Á<Ûä n<Ûä´≈£åî&ÉT l ≈£L∫u§≥¢

Äq+<é á dü+ø°s¡ÔHês¡Ãq≈£î ÁbÕD+ b˛XÊs¡T.

–ìïdt |ü⁄düÔø£+˝À 72 @fi¯¢ ÁøÏ‘·+ qyÓ÷<Ó’q ]

ø±s¡T¶qT ‘êC≤>± ìs¡«Væ≤+∫q dü+ø°s¡Ôq\T

n~Û>∑$T+#êsTT. 1937 Ä>∑düTº 2q b˛˝…+&é

(n|üŒÏ »s¡à˙˝À uÛ≤>∑+) yêdüT\T 60y˚\

eT+~ eTTø£Ôø£+sƒ¡+‘√ ‘·eT C≤rj·T ^‘êìï

Ä\|æ+∫ –ìïdt˝À kÕúq+ dü+bÕ~+#ês¡T.

@&ÉT dü+ø°s¡Ôq\T

ø±s ¡ ´ Áø £e÷ìø Ï V ü ‰» ¬s ’q 1.60 \

ø£å\ eT+~ uÛÑ≈£îÔ\T >∑+≥ eé~Û˝À @&ÉT

dü+ø°s¡ Ôq\T Ä\|æ+#ês¡T. uÛ≤eeTT˝Àq...

ÁãVü≤àø£&ç–q bÕ<äeTT... m+‘·e÷Á‘·eTTq...

bı&É>∑+ÏeTj·÷´... ø=+&É\˝À HÓ\ø=qï...

Hêsêj·TD‘˚ qyÓ÷qyÓ÷... eTT<äT›>±πs j·TXÀ<ä

ø°s¡Ôq\‘√ q&ÉTeT >√$+<äHêeT dü+ø°s¡Ôq\‘√

|üπs&é Á>ö+&é‡ e÷s√à–b˛sTT+~. ˇø£ÿkÕ]>±

>∑fi ¯+ $|æŒq uÛ Ñø £ Ô»q+‘√ uÛ≤> ∑´q>∑s ¡+

Ä<Ûë´‹àø£‘·‘√ |ü⁄\øÏ+∫+~.

ìsê«Vü≤≈£î\≈£î eTTKéT+Á‹ n_Ûq+<äq

nq ïe Tj · T ´ »j · T + ‘ · T ´ ‘ · ‡ y ê \

qT |ü⁄s¡düÿ]+#·T≈£îì ìs¡«Væ≤+∫q \ø£å>∑fi¯

dü+ø°s¡ ÔHês¡Ãq –ìïdt |ü⁄dü Ôø£+˝À qyÓ÷<äT

ø±e&É+ sêÅcÕºìπø >∑s¡«ø±s¡DeTì eTTKéT+Á‹

&Üø£ºsY yÓ’. j·Tdt. sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ ù|s=ÿHêïs¡T.

dü÷Œ¤]Ô<ëj·Tø£yÓTÆq á ø±s¡´Áø£eT ìsê«Vü≤≈£î\

qT Äj·Tq n_Ûq+~+∫q≥T¢ eTTKéT+Á‹

ø±sê´\j·T+ ˇø£ Á|üø£≥q˝À ‘Ó*|æ+~.

n<äT“I‘·+, nyÓ÷|òüT+

\ø£ å> ∑fi≤s¡Ãq ø±s¡´Áø £eT+ n<äT“ ¤‘ ·+,

nyÓ÷|òüT+ nì Ä]úø£eT+Á‹ l ¬ø. s√X¯j·T´

nHêïs¡T. \ø£åqïs¡≈£î ô|’>± dü+^‘ê_Ûe÷qT\

düeTø£å+˝À »]–q á ø±s¡´Áø£e÷ìøÏ CÀ´‹

Á|ü»«\q #˚dæq l ¬ø.s√X¯j·T´ á dü+<äs¡“¤+>±

e÷≤¢&ÉT‘·÷, eTTKéT+Á‹ sê˝Òø£ ‘·qqT

á ø±s¡´Áø£e÷ìøÏ Vü‰»s¡Tø£eTàì #ÓbÕŒs¡ì,

∫qïyê&Ó’Hê l ≈£L∫uÛÑ≥¢ Äq+<é Ä˝À#·q

n<äT“¤‘·yÓTÆq<äì nHêïs¡T. H˚Ï‘·s¡+ u≤D°\T

ø£≥ºì nqïeTj·T´ ø°s¡Ôq\qT eT]ìï yÓ\T>∑T˝ÀøÏ

rdüT≈£îsêyê\ì l s√X¯j·T´ #ÓbÕŒs¡T.

600 @fi¯¢ ÁøÏ‘·+ ø£&É|ü õ˝≤¢ ‘êfi¯¢bÕø£˝À

»ìà+∫q nqïeTj·T´ ]ø±s¡T¶ kÕúsTT˝À 32y˚\

ô|’∫\T≈£î ø°s¡Ôq\qT sêXÊs¡ì, n+<äT˝À 14

y˚\T e÷Á‘·y˚T Á|ü#ês¡+˝À ñHêïj·Tì nHêïs¡T.

Äj·Tq sêdæq yêÏ˝À eTq≈£î ‘Ó*‡q$ #ê˝≤

‘·≈£îÿy˚qì, Á|ü‹ nø£ås¡+ Äj·Tq uÛÑø£Ô ns¡Ãqπø

ñ|üjÓ÷–+#ês¡ì nHêïs¡T.

nqïeTj·T´ ù|]≥ ÁbÕC…≈£îºqT @sêŒ≥T

#˚XÊø£, Äj·Tq #·]Á‘· Á|ü|ü+#· Á|ü»\≈£î

‘Ó*dæ+<äì nHêïs¡T. 1920 es¡≈£L nqïeTj·T´

yÓ\T>∑T #·÷&É˝Ò<äì, ‘·q düs¡«kÕ«ìï, dü«sêìï

yÓ+ø£qïπø n]Œ+#ês¡ì l s√X¯j·T´ nHêïs¡T.

‘Ó\T>∑Tyê&Ó’q Äq+<é nyÓT]ø±˝À nqïeTj·T´

ø°s¡ Ôq\qT bÕ&çùdÔ nø£ÿ&ç yês¡T $+‘·>±

#·÷XÊs¡ì, nø£ÿ& Äj·Tq Ç˝≤+Ï ø±s¡ Áø£e÷ìï

ìs¡«Væ≤+#˚ düeTs¡Tú&Ó’Hê, ‘Ó\T>∑Tyê] eT<Ûä´

ìs¡«Væ≤+#·&É+ >∑eTHês¡GeTì nHêïs¡T.

n+<ä] ‘√&ÜŒ≥T‘√ ìs¡«Væ≤+∫q á

ø±s¡´Áø£eT+˝À ÏÏ&ç \ø£å dæ&ç\qT |ü+#·&É+

$X‚wüeTì, á ø°s¡Ôq\ <ë«sê bÕ≥≈£L, ‘Ó\T>∑T

uÛ≤wü≈£L >∑T]Ô+|ü⁄ e∫Ã+<äì nHêïs¡T. ‘Ó\T>∑T≈£î

ÁbÕNq uÛ≤wü Vü≤À<ë ø£*Œdü÷Ô πø+Á<ä eT+Á‹es¡Z+

düŒwü ºyÓT Æq ÄyÓ÷<ä eTTÁ<ä y˚dæ+<äì, á



ˇø£ \øå± ns¡yÓ ’ y˚\ >∑fi≤\qT+∫, eT+&ÉT y˚dü$˝À

eT\j·Te÷s¡T‘·+˝≤ yê´|æ+∫q nqïeTj·T´ dü«s¡\Vü≤]˝À

sêh sê»<Ûëì kÕïqe÷&ç+~. |ü<äø£$‘· |æ‘êeTVüQì bÕ≥qT

‘Ó\T>∑T Á|ü»\T $X¯«y˚~ø£ô|’ ì*|æ |ü≤º_Ûùwø£+ #˚dæq Ä düìïy˚X¯+

n‘·´+‘· eTH√»„+! dü÷Œ¤]Ô<ëj·Tø£+! #·]Á‘ê‘·àø£+! eTVü≤Àqï‘·+ !

nqïeTj·T´ 601e »j·T+‹ ñ‘·‡yêìï \ø£å >∑fi≤\ düTdü«sês¡Ãq>±

ìs¡«Væ≤+#ê\qTø=qï sêh kÕ+düÿè‹ø£XÊK, dæ*ø±Hê+Á<Ûä, ‹s¡TeT\

‹s¡T|ü‹ <ekÕ∆q+ ‘êeTT dü+j·TTø£Ô+>± ‘·\ô|Ïºq á ø±s¡ Áø£eT+

Ç+‘·>± »j·TÁ|ü<ä+ ne⁄‘·T+<äì, ª»qµÁ|ü<ä+>± uÛ≤dædüTÔ+<äì

Væ≤+∫ ñ+&És¡T. \ø£å eT+~ì düMTø£]+#ê\qTø√e&Éy˚T n‘·´+‘·

kÕVü≤dü+>± uÛ≤$+∫ ñ+≤s¡T. ø±˙, \øå± ns¡yÓ’ y˚\ eT+~

$#˚ÃXÊs¡T. ø=+&É\ô|’ HÓ\ø=qï ø√H˚Ï sêj·TTì ø°]Ô+∫q ø£$

nqïeTj·T´ô|’, Äj·Tq bÕ≥ô|’ >∑T+&Ó\ ì+&Ü ø=+&É+‘· uÛÑøÏÔ˙,

nqTs¡øÏÔ ì+|ü⁄ø=ì m+&É\ Á|ü#Û·+&É‘·qT ≈£L&Ü »sTTdü÷Ô |üs¡T>∑T

|üs¡T>∑Tq sê»<ÛëìøÏ ‘·s¡*e#êÃs¡T. >∑fi¯+ ø£*bÕs¡T. sê»<Ûëì >∑>∑q

M~Ûì sê>∑s¡+õ‘·+ #˚XÊs¡T.

Ç+‘·eT+~ ˇø£ÿ#√≥ #˚], ˇø£ÿ Vü≤è<äj·TyÓTÆ ≈£L&ç, ˇø£ÿ

>=+‘·T>± e÷] ãè+<ä>±Hêìï |ü+&ç+∫q |òüT≥q y˚s=ø£Ï

Ç+‘·es¡≈£î Á|ü|ü+#· #·]Á‘·˝À ˝Ò<äT. m|ü⁄&√ 1937, Ä>∑wüßº 2e

‘˚Bq »s¡à˙˝À 60 y˚\ eT+~ ø£*dæ ìs¡«Væ≤+∫q ãè+<ä>±qy˚T

Ç|üŒÏøÏ Á|ü|ü+#· ]ø±s¡T¶\ dü+|ü⁄Ï –ìïdtãTø˘˝À #√≥T #˚düT≈£îqï

$X‚wü+. nqïeTj·T´ düTdü«sês¡Ãq Ä ]ø±s¡T¶qT n~Û>∑$T+∫+~.

–˙ïdtãTø˘ Á|ü‹ì~Û düeTø£å+˝ÀH˚ á n<äT“ ¤‘·+ »]–+~. Ä

$<Ûä+>± ‘Ó\T>∑T yê] nqïeTj·T´ $X¯«$U≤´‘·T&Éj·÷´&ÉT. $X¯«ø£$

nj·÷´&ÉT.

eTq nqïeTj·T´ ù|s¡T –˙ïdt˝À kÕúq+ dü+bÕ~+#·&É+

>∑]«+#·<ä–q<˚, |òüTqyÓTÆq<˚, dü+<˚Vü≤+˝Ò<äT. <ëìì $T+∫, #·]

Á‘·≈£î ‘Ó*dæq ‘·eT ‘=* yêπ>Zj·Tø±s¡TìøÏ \ø£åeT+~øÏ ô|’>± á

$<Ûä+>± dü«s¡ ˙sê»q+ düeT]Œ+#·&É+ ‘Ó\T>∑T Á|ü»\ kÕ+düèÿ‹ø£

Á|ükÕúq+˝À ˇø£ dü]ø=‘·Ô eT\T|ü⁄ nsTT‘˚ n~ eT]+‘· $X‚wü+

ne⁄‘·T+~. dü«kÕúq y˚wüuÛ≤wü\ô|’ n_Ûe÷q, kÕ«_Ûe÷Hê\

|ü⁄q]«ø±kÕìøÏ ˇø£ ÄXÊeVü≤ dü+πø‘·+ ø±>∑*–‘˚ n~ eT]+‘·

Vü≤s¡¸<ëj·Tø£+ ne⁄‘·T+~. á eT<Ûä´H˚ ‘Ó\T>∑TuÛ≤wü≈£î ÁbÕNq‘ê

Á|ü‹|ü‹Ôì b˛sê&ç kÕ~Û+#·Tø√e&É+ á dü+<äs¡“¤+˝À düà]+#·Tø√e\

dæq eTT#·Ã≥. uÛ≤cÕ kÕVæ≤‘ê´˝Ò C≤‹˝À uÛ≤edüyÓT Æø£´‘·≈£î

düeTTB›|üø±\T.

nqïeTj·T´ ø£$‘·\T yÓ\T>∑T #·÷&É&ÉyT ø£ ÄXÃs¡ +! Vü≤sƒê‘·TÔ>±

ÄHêÏ Á|üC≤ø£$ -

H˚&ÉT $X¯«ø£$

ãj·T≥|ü&çq nø£ås¡ \ø£å\ $\TyÓ’q |ü<ä ø£$‘ê KC≤Hê nqïeTj·T´

32 y˚\≈£î ô|’>± dü+ø°s¡Ôq\T s¡∫+#ê&É≥. ø±˙ <=s¡T≈£î‘·Tqï$

|ü~ùV≤qTy˚˝Ò. ‘=* ‘Ó\T>∑T |ü\T≈£îã&çøÏ |ü≥º+ø£Ïºq Ä |ü<ä

ø£$‘·\T sêdæ ñqï sê–πs≈£î\T ‹s¡TeT˝ÒX¯óì düìï~Û˝À e+<ä˝≤~

dü+e‘·‡sê\T nC≤„‘· J$‘·+ >∑&É|ü&ÜìøÏ mes¡T u≤<ÛäT´˝À

‘Ó*j·T<äT. »q+ Hê\Tø£\ô|’ q]Ô+#·e\dæq Ä |ü<ë\T n˝≤ H˚\

e÷[>∑\bÕ\T ø±e&É+e\¢ ‘Ó\T>∑T ø£$‘· m+‘· qwüºb˛sTT+<√

Væ≤+#·&É+ ø£wüº+. n|üŒÏqT+N n$ Á|ü#ês¡+˝À ñ+&ç ñ+fÒ

‘Ó\T>∑T ø£$‘· m+‘· düTdü+|üqï+ nj˚T´<√!

|ü<ä ø£$‘·\qT ádü&ç+#˚ ø±˝≤ìøÏ m<äTØ~q kÕVü≤dæ

nqïeTj·T´. ø£&É|ü õ˝≤¢ ‘êfi¯flbÕø£˝À »ìà+∫q nqïeTj·T´

‘·q bÕ≥\ |ü]eTfi¯+ |ü+#·T‘·÷ ‹s¡TeT\ ‹s¡TM<ÛäT\˝À

πs>±&ÉT. |ü<ë\ $] ùde‘√ ‹s¡TeT˝ÒX¯óì ì‘·´+ n]Ã+#·Tø=Hêï&ÉT.

X¯è+>±sê˙ï, uÛÑøÏÔ˙ ‘·q ø°s¡Ôq\˝À düeT<Ûä«ì˝À |ü*øÏ+#ê&ÉT.

<ë<ë|ü⁄ Äs¡T e+<ä\ @fi¯fl ÁøÏ‘·+ nqïeTj·T´ |ü*øÏ+∫q n#·Ã ‘Ó\

T>∑T qT&çø±s¡+ Ç|ü⁄Œ&ÉT |ü]o*ùdÔ ÄX¯Ãs¡ + ø£\T>∑T‘·T+~. eTq ‘Ó\

T>∑T Ç+‘· rj·Tì<ë nqï dü+ÁuÛÑeT+ eTT+#Ó‘·TÔ‘·T+~.

ªdüT<ä‹ yÓ÷$ ∫>∑Tfi¯ófl XÀuÛÑq |üÁ‹ø£\Tµ ªø£\Te Hês¡˝Ò

˙≈£î ø£+ø£D<ësê\Tµ, ªìeTà|ü+≥ y˚düTø=+≥÷, ìøÏÿìøÏÿ

#·÷düTø=+≥÷, #ÓeT≥ >∑+<ë\ #Ó\πs¬>yê&Óµ, ªì\Te⁄ #·ø£ÿ<äHêq

ì+&ÉTø=ì yê&Óµ nqï nqïeTj·T´ |ü+≈£îÔ\T @ Ä<ÛäTìø£ uÛ≤eø£$,

π>j·Tø£$ sê‘·\H√ ‘·\T|ü⁄q≈£î ‘Ó#˚Ã≥+‘· Ä<ÛäTìø£+>± düTŒ¤]

kÕÔsTT, <Ûä«ìkÕÔsTT. ªy˚<äeTT˝Ò •\˝…’ yÓ\dæqB ø=+&Éµ nqï

n\HêÏ nqïeTj·T´ uÛ≤e⁄ø£‘·«|ü⁄ >±&ÛÉ‘·˝À H˚Ï n‘ê´<ÛäTìø£

ø£$‘·« düTŒ¤s¡D ø£\>∑&É+ m+‘· nãT“s¡+! Á|ü»\ Je<ë“¤wüqT

m˝…¢&É˝≤ >∑T|æŒ+∫q nqïeTj·T´ |ü+&ç‘·ø£$ ø±<äT, Á|üC≤ø£$!

\ø£åqïs¡ >∑fi≤\ düTdü«sês¡Ãq‘√ ‘Ó\T>∑Tyê] Ä Á|üC≤ø£$ Ç|ü⁄Œ&ÉT

$X¯«ø£$. K



ÏÏ&ç, sêh Á|üuÛÑT‘ê«\T #·ø£ÿÏ Á|ü<äs¡Ùq ìs¡«Væ≤+#êj·Tì

–ìïdt |ü⁄düÔø£+ n~Ûø±s¡ Á|ü‹ì~Û l πseT+&é e÷s¡ Ÿ #ÓbÕŒs¡T.

\ø£å\ eT+~ ñ‘·ÿ+sƒ¡‘√ m<äTs¡T #·÷düTÔ+&É>±... \ø£å>∑fi¯

dü+ø°s¡ÔHês¡Ãq ø±s¡´Áø£eT+ –ìïdt˝À #√≥T kÕ~Û+∫+<äì

Äj·Tq Á|üø£Ï+#ês¡T. Ç~ ns¡T<Ó ’q ø±s¡´Áø£eT+>±

>∑T]Ô+#êeTHêïs¡T. –ìïdt Á<ÛäTMø£s¡D |üÁ‘êìï Äj·Tq l

#·ø£ÿÏ Á|ü<äs¡Ùq: –ìïdt Á|ü‹ì~Û

s√X¯j·T´≈£î n+<äCÒXÊs¡T. ø±s¡´Áø£eT+˝À dæ*ø±Hê+Á<Ûä

#ÛÓ’s¡àHé l ¬ø. Äq+<é, l eT+>∑fi¯+|ü*¢ u≤\eTTs¡∞ø£èwüí,

ÏÏ&ç áy√ l ¬ø.$. s¡eTD≤#ê], dæ˙ <äs¡Ù≈£î&ÉT l

sê|òüTy+Á<äsêe⁄, l nøÏÿHì Hê>±s¡T®q <ä+|ü‘·T\T, s¡#·sTT‘·

l uÛ≤s¡$, eT+Á‘·T\T leT‹ |üqu≤ø£ \øÏÎ, l eT+&É*

ãT<ä∆Á|ükÕ<é bÕ˝§ZHêïs¡T.

XóuÛÑdüeTj·T+˝À \ø£å>∑fi≤s¡Ãq Á|ü|ü+#·<XÊ˝À¢H

ns¡T<Ó’q <äèX¯´eTì nHêïs¡T. <Ó’e+ ñ+<äì,

ø±s¡´Áø£eT+ $»j·Te+‘·+ ne⁄‘·T+<äì ‘êqT

qe÷àqì Äj·Tq yê´U≤´ì+#ês¡T.

|ü$Á‘·‘·qT ô|+#·T‘ê+: Ä~RøX¯e⁄\T Hêj·TT&ÉT

ø£˙$˙ ms¡T>∑ì Ø‹˝À uÛÑø£Ô dü+<√Vü≤+

rdüT≈£îì, 108 n&ÉT>∑T\ nqïeTj·T´ $Á>∑Vü‰ìï

kÕú|æ+∫ 3 s√E\ bÕ≥T n‹yÓ’uÛ Ñe+>±

ñ‘·‡yê\qT »]|æk Ô+<äì nHêïs¡T. nqïeTj·T´

ÁbÕC…≈£îº øÏ+<ä 30y˚\ dü+ø°s¡Ôq\ Á|ü#êsêìøÏ

|üPqT≈£î+≤eTì #ÓbÕŒs¡T.

sêe≥+, \ø£å>∑fi¯ dü+ø°s¡ÔHês¡Ãq˝À bÕ˝§Zq≥+

l yÓ+ø£fÒX«s¡kÕ«$T eTVü≤‘· eTì ÏÏ&ç #ÛÓ’s¡àHé

l Ä~RøX¯e⁄\ Hêj·TT&ÉT #ÓbÕas¡T. ‹s¡TeT\

|ü$Á‘·‘·qT ô|+#˚+<äT≈£î ø£èwæ »s¡T>∑T‘√+<äì

≈£L&Ü Äj·Tq nHêïs¡T. \ø£å>∑fi≤s¡Ãq »]–q

s√E #ê˝≤ |ü$Á‘·yÓTÆq<äì, ‘êfi¯¢bÕø£qT <ä‘·Ô‘· - yÓ’. düs√»

K



53

Äs√>∑ e+‘·yÓTÆq JeHêìøÏ ˙s¡T Ä<Ûës¡+. ø£\Twæ‘·yÓTÆq

˙s¡T ‘ê>∑≥+ e\q Á>±e÷\˝À nHø£ yê´<ÛäT\T ekÕÔsTT. n‹kÕs¡,

f…ÆbòÕsTT&é, s¡ø£Ô $s√#·Hê\T, ø± Òj·T|ü⁄ yê´<ÛäT\T (ø±yÓTs¡T¢), ø£\sê

yÓTT<ä\>∑Tq$ ø£\Twæ‘· ˙Ï e\q ø£*π> yê´<ÛäT\T. ø±e⁄q á

yê´<ÛäT\ qT+&ç s¡ø£åD≈£î |ü]XóÁuÛÑyÓTÆq Ïì ‘ê>±*.

kÕ<Ûës¡D+>± Á>±e÷˝˝À #Ós¡Te⁄\T, u≤e⁄\T #˚‹|ü+|ü⁄\ <ë«sê

Á|ü»\≈£î ˙s¡T n+~kÕÔs¡T. ø=ìï Á>±e÷\˝À #Ós¡Te⁄ ˙Ïì |òæ\ºs¡¢ <ë«sê

XóÁuÛÑ|üs¡∫, eT]ø=ìï #√≥¢ uÛÑ÷$T˝Àì ˙Ïì uÀs¡¢ <ë«sê s¡øÏå‘· ˙Ïì

m‘Ó’q ≤´+≈£î\≈£î (z.ôV≤#Y.mdt.ÄsY) møÏÿ+∫ ≈£îfi≤sTT\ <ë«sê düs¡|òüsê

#˚kÕÔs¡T. Ç˝≤ $$<Ûä Ø‘·T\˝À Á|ü»\≈£î ˙s¡T n+~+#˚ $wüj·÷\˝À

Á>±eT|ü+#êj·Tr yês¡T yêÏ ìs¡«Vü≤D˝À bÕÏ+#·e\dæq ø=ìï

dü÷#·q\T ÁøÏ+<ä Çe«≥+ »]–+~.

eT+∫˙Ï #Ós¡Te⁄\ $wüj·÷\˝À / rdüTø=qe\dæq

C≤Á>∑‘·Ô\T

Á>±eT+˝Àì yês¡+<ä]øÏ düTe÷s¡T 45 s√E\≈£î dü]|ü&É ˙s¡T

#Ós¡Te⁄j·T+<äT ì\«ñ+#·Tø=H˚ @sêŒ≥T #˚ùdÔ, y˚dü$˝À eT+∫˙Ï

ø±\Te\T eT÷dæydæq düeTj·T+˝À eT+∫˙Ï Çã“+~ ø£\T>∑<äT.

1. ø±\Te\ qT+&ç ˙Ï uÀ<Ó\ <ë«sê #Ós¡Te⁄\˝ÀìøÏ ˙s¡T

|üfÒº≥|ü&ÉT m≥Te+Ï ø£\àcÕ\T #Ós¡Te⁄˝ÀìøÏ #˚s¡≈£î+&Ü

C≤Á>∑‘·Ô|ü&Ü*. n+<äT≈£î >±qT ˙Ï uÀ<Ó\qT X¯óÁuÛÑ+ #˚j·TT≥,

#Ós¡Te⁄ ÇHé˝…Ÿ, ne⁄Ÿ˝…Ÿ\T düÁø£eT+>± |üì#˚ùd $<Ûä+>±

ñ+#·&É+ e¬>’sê #·÷düTø√yê*.

2. eT+∫˙Ï #Ós¡Te⁄\T ø±\Te ˙Ï‘√ ì+|ü≤ìøÏ eTT+<äT

bÕ‘·˙Ïì ‘√&çy˚dæ ¬s+&ÉTs√E\T #Ós¡Te⁄qT m+&Éì∫Ã #Ós¡Te⁄

n&ÉT>∑TuÛ≤>∑+ n+‘ê ;¢∫+>¥ bÂ&ÉsY #·*¢q ‘·s¡Tyê‘· ˙s¡T

ô|≤º*.

Á>±e÷˝À¢

eT+∫˙Ï

düs¡|òüsêøÏ yÓTfi≈£îe\T

Á>±eT |ü+#êj·Tr\T

bÕÏ+#·e\dæq ø=ìï dü÷#·q\T

3. #Ós¡Te⁄\˝À eT+∫˙s¡T ‘Ó#·TÃø=H˚ πse⁄\e<ä› ;¢∫+>¥ bÂ&ÉsY

dü+#·T\˝À ydæ ø£≤º*.

4. Á|üdüTÔ‘·+ ø±\Te\˝À ˙s¡T düeTè~Δ>± ˝Òq+<äTq #Ós¡Te⁄\˝À

ñqï ˙Ïì bı<äT|ü⁄>± n‹ C≤Á>∑‘·Ô>± yê&ÉTø√yê*.

5. #Ós¡Te⁄\˝À Hê#·T e¬>’sê yê´|æ Ô #Ó+<ä≈£î+&Ü ô|s¡T>∑T<ä\

ÁbÕs¡+_Û+∫q|ü&˚ n$ ‘=\–+#·e˝…qT.

6. #Ós¡Te⁄>∑≥T¢ m‘·TÔ>± ñ+∫ #·T≥TºÁ|üø£ÿ\ O+&˚ eTTs¡T>∑T˙s¡T

#Ós¡Te⁄˝ÀìøÏ sê≈£î+&Ü #·÷&Ü*. #Ós¡Te⁄ >∑≥T¢ MT<ä Ä≈£îsê ÒÃ

#Ó≥T¢ ô|+#·≈£L&É<äT.

7. #Ós¡Te⁄\˝À ã≥º\T ñ‘·≈£≥+, kÕïq+ #j·T≥+ e¬>’sê »s¡T>∑≈£î+&Ü

#·÷&Ü*.

8. #Ós¡Te⁄˝ÀìøÏ eTqTwüT\T>±ì, |üX¯óe⁄\T>±ì ~>∑≈ £î+&Ü

#·÷&Ü*.

9. #Ós¡Te⁄>∑≥¢ô|’ eT\ eT÷Á‘ê\ $düs¡®q »s¡T>∑≈£î+&Ü #·÷&Ü*.

10. #Ós¡Te⁄ s¡T j·T<∏ë‘·<∏ä+ (Raw Water)>± eT+∫˙ÏøÏ yê&Ée\dæ

e#·TÃq|ü&ÉT ø±∫, #·˝≤¢]Ã, e&ÉuÀdæ ‘êπ> $<Ûä+>± Á|ü»\≈£î

|ü]XóÁuÛÑyÓTÆq ˙Ï‘√ eT+∫ Äs√>∑ +



$‘·Ôq+ HêÏ‘˚ n~ eTVü‰eèø£åyÓTÆ n+<äq+‘· m‘·TÔ≈£î

m~–b˛sTT \ø£å ≤~ eT+~øÏ ˙&É‘√ bÕ≥T |òü ≤\qT n+<äCÒdüTÔ+fÒ Ä

eèø£å+ |ü≥¢ Á|ü»\T eT≈£îÿe #·÷|ü⁄‘·T+≤s¡T. dü]>±Z n˝≤+Ï eèø£åyT

á sêh Á|üuÛÑT‘·«+ ô|+∫ b˛wæ+∫+~. ø=~›ø=~›>± m~–q ø=eTà\T

>∑‘· 5 dü+e‘·‡sê\ ø±\+˝À $dü Ô]+∫b˛sTT ˇø£ eTVü‰ e≥

eèø£å+>± e÷]b˛e&É+‘√, \ø£å ≤~ eT+~ eTVæ≤fi\T, yê] ≈£î≥T+u≤\T

Ä #Ó≥Tº ˙&Éq ùd<ä rs¡T‘·THêïs¡T. á eTVü‰ e≥ eèø£å+ ù|s¡T ªbı<äT|ü⁄μ.

$düÔè‘·+>± m~–b˛sTTq ø=eTà\˙ï eTVæ≤fi≤ dü«j·T+ düVü‰j·Tø£

dü+|òü÷\T.

sêh+˝À Á|üdüTÔ‘·+ <ë<ë|ü⁄>± 7 \ø£å\ dü«j·T+ düVü‰j·Tø£ dü+|òü÷\T

ñHêïsTT. MÏ˝À ø√Ï eT+~ eTVæ≤fi¯\T düuÛÑT´\T>± ñHêïs¡T. ø√≥¢

s¡÷bÕj·T\ ]yê«*+>¥ |ò ü+&ÉT‘√ eTVæ≤fi¯\T Ä]úø£+>± Vü≤≈£î

n+<äq+‘· m‘·T Ô>± m~–b˛j·÷s¡T. Á|ü|ü+#· eTVæ≤fi≤ ˝Àø±ìπø

Ä<äs¡ÙÁbÕj·T+>± ì*∫b˛‘·THêïs¡T. $$<Ûä <˚XÊ~ÛH˚‘·\T M]˝Àì

|ü≥Tº<ä\qT, H˚s¡Œ]‘·Hêìï #·÷dæ ÄX¯Ãs¡´b˛‘·THêïs¡T. nsTTq|üŒÏø°,

Á|üuÛÑT‘·« \ø£å + ˇø£ÿfÒ. ªÄø±X+˝À ˙eP Hq÷ dü>∑+ dü>∑+. . .μ nH

#·+<ä+>± sêh »HêuÛ≤˝À dü>∑uÛ≤>∑+>± ñqï eTVæ≤fi\≈£î Ä]úø£ ˝≤uÛ≤\T

#˚≈£LπsÃ nH˚ø£ |ü<∏ äø±\T yê]πø πø≤sTT+#·&É+ »s¡T>∑T‘·Tqï~.

sêÅcÕºìï düTdü+|üqï+ #˚j·T&É+˝À >∑D˙j·TyÓTÆq

bÕÁ‘·qT b˛wædüTÔqï eTVæ≤fi¯\≈£î Á|üuÛÑT‘·« ñ<√´>∑T\

e÷~]>± |æ+#Û·qT, J$‘· ;e÷ kÂø£s¡ + ø£*Œ+#·&É+

sêh #·]Á‘· À Ç< Á|ü<∏äeT+.

ˇø£

eTVæ≤fi¯ ≈£î |üP]Ô uÛÑÁ<ä‘·

nuÛÑj·TVü≤düÔ+



πswüHécÕ|ü⁄\T yÓTT<ä\Tø=ì Á|üuÛÑT‘·«+ ÇdüTÔqï Çfi¯ó¢ ≈£L&Ü yê] ù|s¡T

MT<˚ Çe«&É+ e\q ªø£\ø£+]ƒ ø£+≥ ø£˙ïs=*øÏq ‘=\–b˛e⁄sê

dæs¡T\Tμ nH $<Ûä+>± ‘·s¡‘·sê\T>± nD>∑<=ø£ÿã&çq eTVæ≤fi\≈£î H&ÉT

Á|üuÛÑT‘·«+ ø£*ŒdüTÔqï |ü<∏äø±\T eTVæ≤fi≤ kÕ~Ûø±]ø£‘·qT Á|ü‹_+_+|ü

#˚düTÔHêïsTT.

Á>±yÓTÆK´ dü+|òü÷\ düuÛÑT´\+<ä]ø° bÕe˝≤e&û¶πø n|ü\T Çe«&É+‘√

Ms¡T Ä]úø£+>± m+‘√ ã\|ü&Ü¶s¡T. Ç+~sê Áø±+‹ |ü<∏ä+ <ë«sê H&ÉT

eTVæ≤fi\T eékÕj·T |ü+≥\T e÷¬sÿÏ+>¥ #düTÔHêïs¡T. bÕ\ ≈£L*+>¥

ôd+≥s¡T¢ q&ÉT|ü⁄‘·THêïs¡T. bÕ&ç |üX¯óe⁄\‘√ &ÓsTTØ\T ìs¡«Væ≤düTÔHêïs¡T.

–]»q ÁbÕ+‘ê\˝À $<äT´‘Y bÕ¢+≥T¢ q&ÉT|ü⁄‘·THêïs¡T. |ü˝…¢\ Ä]úø£

eédüú s¡÷|ü⁄πsK\T e÷]Ãy˚düTÔHêïs¡T. Ç<˚ ø√e˝ÀøÏ sêh Á|üuÛÑT‘·«+

q÷‘·q+>± Á|üy˚X¯ô|Ïºq eTs√ |ü<∏äø£+ nuÛÑj·TVü≤düÔ+ düeTÁ>∑ |òæ+#·Hé

|ü<∏äø£+. |òæÁãe] 6, 2009q sêh eTTKéT+Á‹ &Üø£ºsY yÓ’. j·Tdt.

sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ á |ü<∏äø±ìï ˝≤+#Û·q+>± ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.

@ eTìwæ¬ø’Hê ej·TdüT‡ ô|’ã&Ü¶ø£ ø£*π> düeTdü nuÛÑÁ<ä‘ê uÛ≤e+.

X¯øÏÔ ñ&ç–b˛j·÷ø£ dü+bÕ~+#· ˝Òø£b˛‘˚ H˚qT m˝≤ J$+#·>∑\qT

nqï u…+>∑ yÓ+≤&É&É+ düVü≤»+. eTVæ≤fi¯˝À¢ á nuÛÑÁ<ä‘ê uÛ≤yêìï

‘=\–ùdÔ m˝≤ e⁄+≥T+<äH Ä˝À#·q eTq sêh eTTKéT+Á‹øÏ sêe&É+

á sêh eTVæ≤fi\T #düT≈£îqï |ü⁄D´+. Á|ü|ü+#·+˝À me]øÏ sêì Ä˝À#·q,

mø£ÿ&Ü Òì |ü<∏äø£+ eTq sêh+˝À ÁbÕs¡+uÛÑ+ ø±e&É+ $X‚wü+.

nuÛÑj·TVü≤düÔ+ |æ+#Û·qT bı+<ë\+fÒ dü«j·T+ düVü‰j·Tø£ dü+|òü÷˝À¢

düuÛÑT´ …’q eTVæ≤fi¯\T s√E≈£î ˇø£ s¡÷bÕsTT e+‘·Tq |æ+#Û·Hé ì~Û ÁøÏ+<ä

#Ó*¢+#ê*. n+fÒ, @&Ü~øÏ s¡÷. 365/`\T, Á|üuÛÑT‘·«+ ≈£L&Ü ‘·eT

yê≤>± n+‘ kıeTTàqT s¡÷. 365/`\T »eT #düTÔ+~. á ¬s+&É÷

ø£*|æ |æ+#Û·Hé ì~Û À ydüTÔ+~. n˝≤ #dæq+<äT e\q eTVæ≤fi\T 60

@fiófl <ëÏq eTs¡TdüÏ s√E qT+&ç HÓ\≈£î s¡÷.500/`\ qT+&ç s¡÷.

2,200/` es¡≈£î |æ+#Û·Hé edüTÔ+~. m+‘· yÓTT‘·Ô+ edüTÔ+~ nH~ á

|æ+#Û·Hé |ü<∏äø£+˝À #πs HêÏøÏ eTVæ≤fi¯\ ej·TdüT‡qT ãÏº ñ+≥T+~.

ÇÏº #Ó*¢+|ü⁄\qT bÕs¡<äs¡Ùø£+>± yê] bÕdtãTø˘˝À qyÓ÷<äT #˚dæ

n+~+#·&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. eè<ëΔ|ü´+˝À ˇø£] <äj·÷ <ëøÏåD≤´\

MT<ä Ä<Ûës¡|ü&É≈£î+&Ü J$+#˚ Ä]úø£ k˛ÔeT‘· á |ü<∏äø£+ e\q

\_ÛdüTÔ+~.

á |ü<∏äø£+˝À #˚sê\+fÒ, >∑T]Ô+#·ã&çq Á>±MTD, |ü≥ºD dü«j·T+

düVü‰j·Tø£ dü+|òü÷\˝À 01.12.2007 ˝À|ü⁄ #˚], ø£˙dü+ ˇø£ dü+.

bÕ≥T dü+|òüT ø±s¡ ø£ ≤bÕ˝À¢ #·Ts¡T>±Z bÕ˝§Zqï ‘Ó\¢πswüHé ø±s¡T¶ ø£*–q,

18 dü+ˆˆ\T ô|’ ã&É¶ eTVæ≤fi¯\T n+<äs¡÷ ns¡TΩ Ò.

á |ü<∏äø£+˝À düuÛÑT´sê\T Äø£kÕà‘·TÔ>± eTs¡DÏ+∫qf…¢ Ì‘˚ yês¡T

#Ó*¢+∫q yê≤ <Ûäq+, Á|üuÛÑT‘·« yê≤ <Ûäq+, e&û¶‘√ bÕ≥T J$‘·;e÷

Á|üjÓ÷»Hê\ ÁøÏ+<ä düVü≤» eTs¡D+ nsTT‘˚ s¡÷. 30,000/`

Á|üe÷<äeXÊ‘·TÔ nsTT‘˚ s¡÷. 75,000/` yê] jÓTTø£ÿ Hê$TìøÏ

ã<ä˝≤sTT+#·ã&É‘êsTT.

á |ü<∏äø£+˝Àì düuÛÑT´\ jÓTTø£ÿ 9e, 10e, Ç+≥sY, eT]j·TT

◊.Ï.◊. #·~y˚ Ç<ä›s¡T |æ\¢\≈£î ˇø=ÿø£ÿ]øÏ dü+e‘·‡sêìøÏ s¡÷. 1200/

` #=|üq ñ|üø±s¡ y˚‘·Hê\T n+~+#·ã&É‘êsTT.

düuÛÑT´\T ‘·eT Ä<ëj·÷ìï ãÏº yê≤<ës¡¢qT HÓ\≈£î s¡÷. 30, 60,

90, 120 es¡≈£î ≈£L&Ü bı<äT|ü⁄ #˚ùd neø±X¯+ ñ+~. |æ+#Û·Hé

bı+<˚+<äT≈£î ø£ dü+ |ü~ dü+e‘·‡sê\ yê≤ <ÛäHêìï s¡÷. 3600/`

yÓTT<ä≥>±H˚ #Ó*¢+#ê*‡ e⁄+≥T+~. á $<Ûä+>± Ç|üŒÏøÏ|ü&ÉT 60

dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT‡ e⁄qï yês¡T ˇπøe÷s¡T >±ì, yêsTT<ë\

|ü<ä›‹q>±ì #Ó*¢+#ê*‡ e⁄+≥T+~.

dü«X¯øÏÔ‘√ n_Ûeè~Δ˝À ø°\ø£ uÛ≤>∑kÕ«eTT\e⁄‘·Tqï Ä&É|ü&ÉT#·T\≈£î

Á|üuÛÑT‘√«<√´>∑T\ ‘·s¡Vü‰˝À HÓ\yê] |æ+#Û·Hé |ü<∏äø£+ neT\T˝ÀøÏ edüTÔ+~.

sêh+˝Àì nìï Á>±e÷\T, nìï |ü≥ºD ÁbÕ+‘ê\˝Àì ø√Ï Çs¡yÓ’

◊<äT \ø£å\ eT+~øÏ |æ+#Û·qT, »ql J$‘· ;e÷ kÂø£s¡ + <ë«sê Ms¡T

\_Δbı+<äqTHêïs¡T. eTVæ≤fi≤ kÕ~Ûø±s¡‘· À á |ü<∏äø£+‘√ dü]ø=‘·Ô Xø£+

ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆq~.

sêÅcÕºìï düTdü+|üqï+ #j·T&É+˝À >∑D˙j·TyÓTÆq bÕÁ‘·qT b˛wædüTÔqï

eTVæ≤fi¯\≈£î Á|üuÛÑT‘·« ñ<√´>∑T\ e÷~]>± |æ+#Û·qT, J$‘· ;e÷

kÂø£sê´ìï ø£*Œ+#·&É+ sêh #·]Á‘· À Ç<˚ Á|ü<∏äeT+.

Ç˝≤+Ï düeTÁ>∑ |ü<∏äø£+ <˚X¯+˝À eT¬sø£ÿ&Ü ˝Ò<äT. nuÛÑj·TVü≤düÔ+

|æ+#Û·qT |ü<∏äø£+ eTVæ≤fi¯\ J$‘ê˝À¢ ø=‘·Ô yÓ\T>∑T\T ì+|ü⁄‘·T+<äì

Ä•<ë›+. . . .

` ¬ø. m+.

@ eTìwæ¬ø’Hê ej·TdüT‡ ô|’ã&Ü¶ø£ ø£*π> düeTdü´

nuÛÑÁ<ä‘ê uÛ≤e+. X¯øÏÔ ñ&ç–b˛j·÷ø£ dü+bÕ~+#·

˝Òø£b˛‘˚ H˚qT m˝≤ J$+#·>∑\qT nqï u…+>∑

yÓ+≤&É&É+ düVü≤»+. eTVæ≤fi¯˝À¢ á nuÛÑ Á<ä‘ê

uÛ≤yêìï ‘=\–ùdÔ m˝≤ e⁄+≥T+<äH Ä˝À#·q eTq

sêh eTTKéT+Á‹øÏ sêe&É+ á sêh eTVæ≤fi¯\T

#˚düT≈£îqï |ü⁄D´+. Á|ü|ü+#·+˝À me]øÏ sêì

Ä˝À#·q, mø£ÿ&Ü ˝Òì |ü<∏ äø£+ eTq sêh+˝À

ÁbÕs¡+uÛÑ+ ø±e&É+ $X‚wü+.



Á<Ûä<˚X¯+˝À zyÓ’|ü⁄ ª•wüºμ kÕVæ≤‘· +, ø£fi¯\÷ sêC≤kÕúHê\qT

ÄÁX¯sTT+∫, yê] |ü]b˛wüD˝À e]Δ\T¢‘·T+&É>± Ç+ø√yÓ’|ü⁄ ª<˚•μ

kÕVæ≤‘·´+, ø£fi¯\÷ Á|ü»\ H√fi¯fl˝À¢, Hê\Tø£\ô|’Hê eTÚœø£ Á|ü#ês¡+

bı+<äT‘·÷ ˇø£ ‘·s¡+ qT+&ç eTs√ ‘·sêìøÏ e÷sêZìï n+~dü÷Ô

ìs¡+‘·s¡+>± kÕ–b˛‘·÷H˚ ñHêïsTT. á ª<˚•μ ø£fi¯\qT C≤q|ü<ä

kÕVæ≤‘· + nHêïs¡T. |ü+&ç‘·T\≈£î n~ nHê<äè‘· yê»„àj·TyÓTÆ‘ »q|ü<ë˝À¢

ñ+& |ü©¢j·TT\≈£î n~ Jeq Hê[ø£. ªC≤q|ü<äT Ÿ |ü⁄Ø»qT Ÿμ nHêï&ÉT

mÁs¡q. n‘·ì ø±\+ HêÏøÏ ª|ü⁄s¡+μ n+fÒ |ü …¢. Ä |ü …¢ À ìedæ+#

»qT Ò C≤q|ü<äT\T. Hê#·q k˛eTq ù|s=ÿqï ªC≤»s¡ bÕ≥μ C≤q|ü<äT\T

bÕ&çq bÕ≥. lHê<ÛäT&ÉT ;Ûy˚TX¯«s¡ |ü⁄sêD+˝À ªø°]Ô+‘·T¬s<ë›ì

ø°]Ô>∑+<Ûäs¡T«\T ` >±+<Ûäs¡«eTTq j·Tø£å>±q düs¡DÏμ nì j·Tø£å>±Hê\≈£î

Á|ükÕÔ$+#ê&ÉT. bÕ\Tÿ]øÏ k˛eTq ªyÓHÓï\|ü<ë\T, ‘·TyÓTà<ä |ü<ë\T,

s√ø£Ï |ü<ë\Tμ e+Ï$ OHêïj·Tì n+‘·≈£î eTT+<˚ ù|s=ÿHêï&ÉT.

MÏì ãÏº •wüº kÕVæ≤‘ê´ìøÏ |üPs¡«+ qT+#˚ C≤q|ü<ä kÕVæ≤‘·´+,

ø£fi¯\÷ »qJeq+˝À ÁbÕ#·Ts¡ +˝À ñHêïj·Tì #ÓbıŒ#·TÃ.

C≤q|ü<ä ø£fi≤s¡÷bÕ\qT eè‹Ô>± d”«ø£]+∫ |üPs¡«ø±\+˝À

sêC≤ÁX¯j·T+˝À, ‘·s¡Tyê‘· leT+‘·T\T b˛wüD˝Àq÷, Ä ‘·s¡Tyê‘·

ñ<äs¡ b˛wüD ø√dü+ Ç*¢\÷¢ ‹]– Ä ø£fi≤s¡÷bÕ\qT Á|ü<ä]Ùdü÷Ô

_#·ÃyÓT‘·TÔ‘·÷ Jeqj·÷Á‘· kÕ–+∫qyês¡T C≤q|ü<ä ø£fi≤ø±s¡T\T. ªM~Û

M<ÛäT\T ‹s¡T>∑T‘·÷ <√ôd&ÉT –+»\ø√, <=ô|Œ&ÉT >∑+õø√ <˚•

ø£$‘ê$uÛÑ÷‹ì |ü+∫ ô|f…º&ÉT <ä]Á<ä _Û≈£åî≈£î\Tμ Ms¡T.

C≤q|ü<ä ø£fi≤ø±s¡T˝À¢ ‘Ó\T>∑THê≥ mH√ï ≈£î˝≤\yêfióflHêïs¡T. |æ#·TÃø£

>∑T+≥\T, XÊs¡<äø±+Á&ÉT, Ms¡eTTwüT º\T, »+>±\T, <ëdüs¡T\T,

uÛ≤>∑e‘·T\T, ;s¡qï\yês¡T, düT<äT ›\>=\¢\T, >∑+–¬s<äT ›\yês¡T,

u≤\dü+‘·T\yês¡T, ãT&ÉãTø£ÿ\yês¡T, CÀ>∑T\yês¡T, ãe˙\T,

»≈£îÿ\yês¡T, ∫+<äTe÷<äT>∑\T yÓTT<ä˝…’qyês¡T C≤q|ü<ä >±j·T≈£î˝Ò.

ª∫+<äTe÷<äT>∑\Tμ Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ $$<Ûä ÁbÕ+‘ê˝À¢ ñHêï, Á|ü<Ûëq+>±

Ms¡T ‘Ó\+>±D≤ Á|ü<Ûëq+>± m≈£îÿe>± ñHêïs¡T. M]ì ªdæ+<√fi¯óflμ,

ª∫+<√fi¯óflμ nì ≈£L&Ü e´eVü≤]kÕÔs¡T. ª∫+<äTμ n+fÒ Ä&É&É+.

»≈£îÿ\yêfiSfl ∫+<äT ydæq≥Tº πø‘·q <äX≈£îe÷s¡ #·]Á‘·+˝À ù|s=ÿHêï&ÉT.

|ü˝…¢yêdüT\qT ñÁs¡÷‘·\÷–+∫q

j·Tø£å>±q Á|üÁøÏj·T ª∫+<äT uÛ≤>∑e‘·+μC≤q|ü<ä ø£fi≤s¡÷bÕ\qT eè‹Ô>± d”«ø£]+∫ |üPs¡«ø±\+˝À

sêC≤ÁXj·T+˝À, ‘·s¡Tyê‘· leT+‘·T\ b˛wüD˝Àq÷, Ä

‘·s¡Tyê‘· ñ<äs¡ b˛wüD ø√dü+ Ç*¢\÷¢ ‹]– Ä

ø£fi≤s¡÷bÕ\qT Á|ü<ä]Ùdü÷Ô _#·ÃyÓT‘·TÔ‘·÷ Jeqj·÷Á‘·

kÕ–+∫qyês¡T C≤q|ü<ä ø£fi≤ø±s¡T\T. ªM~Û M<ÛäT\T

‹s¡T>∑T‘·÷ <√ôd&ÉT –+»\ø√ <=ô|Œ&ÉT >∑+õø√ <˚•

ø£$‘ê$uÛÑ÷‹ì |ü+∫ ô|f…º&ÉT <ä]Á<ä _Û≈£åî≈£î\Tμ Ms¡T.

Ä+

ª∫+<äTμ y˚dü÷Ô n_ÛqsTT+#˚ yês¡T ø±ãÏº ª∫+<äTyêfi¯óflμ nì ù|s¡T

e∫Ã+~.

‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘· #·]Á‘·qT |ü]o*ùdÔ ªj·Tø£å>±q+μ #ê˝≤ ÁbÕNqyÓTÆq

Á|üÁøÏj·T nì ‘Ó\TdüTÔ+~. bÕ\Tÿ]øÏ k˛eTHê<ÛäTì ø±\+ HêÏπø

ªj·Tø£å>±q+μ Á|ü#ês¡+˝À ñ+~. (j·T≈£åî\T) ª»≈£îÿ\Tμ nH˚ ‘Ó>∑yês¡T

Á|ü<ä]Ù+# Á|üÁøÏj·T ø±ãÏº j·Tø£å>±q+>± ù|s=+~+~. ◊‘ ‘=*<äX˝À

j·Tø£å>±q+ |üP]Ô>± >±Hê_Ûqj·÷\‘√ ñ+&˚~. ‘·s¡Tyê‘· Hê≥ø£

∫+<äT j·Tø£å>±Hê\T



dü«s¡÷bÕìï dü+‘·]+#·T≈£î+~. ‘=*<äX¯˝À @ø£bÕÁ‘·, ~«bÕÁ‘·\‘√

n_Ûq+sTT+#·ã&É¶ j·Tø£å>±q+ á X¯‘êã›+ HêÏøÏ nH˚ø£ bÕÁ‘·\‘√

dü+|üPs¡í dü«s¡÷bÕìï bı+~+~. á j·Tø£å>±Hêìï ‘Ó\+>±D˝À

ªuÛ≤>∑e‘·+μ>±, sêj·T\d”eT, ∫‘·÷Ôs¡T ÁbÕ+‘·+˝À ªuÛ≤s¡‘·+μ>±, ªÄ≥μ

>± e´eVü≤]kÕ Ôs ¡ T . C≤q|ü< ä T\ H√fi ¯ fl˝À n~ uÛ≤>√‘ ·+>±

dæús¡|ü&çb˛sTT+~. ‘=* ‘Ó\T>∑TsêE …’q XÊ‘·yêVü≤qT\ ø±\+ qT+&ç

H˚Ï<ëø± kÕ–e∫Ãq á j·Tø£å>±q Á|üÁøÏj·T ªuÛ≤>√‘·+μ>± n+<ä]

n_Ûe÷Hêìï bı+~+~. ∫+<äT y˚dü÷Ô Bìì n_ÛqsTT+#˚yês¡T

ª∫+<äTe÷~>∑\Tμ>±, ∫+<äT ø£fi≤ø±s¡T\T>± e´eVü≤]+#·ã&ÉT‘·THêïs¡T.

∫+<äTø£fi≤ø±s¡T\T Á|üeTTK+>± Á|ü<ä]Ù+# j·Tø£å>±q+ ªC≤+ã|ü⁄sêD+μ.

e÷~>∑\T ‘êeTT C≤+ãe+‘·Tì dü+‘êqeTì #Ó|ü⁄Œ≈£î+≤s¡T. n+<ä*

bÕÁ‘·\ dü+uÛ≤wüD\T ^‘·e#·q s¡÷bÕ˝À¢ O+≥T+~. n< j·Tø£å>±q+

<äèX¯´Á|üã+<Û ä s¡÷bÕìï dü+‘·]+#·T≈£î+~. ∫+<äT uÛ≤>∑e‘·+

‘Ó\+>±D≤˝Àì |ü˝… ¢ |ü˝… ¢˝À ÁbÕ#·Ts¡´+ bı+~q ø£fi≤s¡÷|ü+.

C≤+ãe+‘·Tì ≈£îe÷s¡T˝À¢ ∫+<äT eTVü‰eTTì ˇø£s¡T. Äj·Tq

dü+‘·‹yês¡+ ‘êeTì ª∫+<äTe÷~>∑\Tμ >∑s¡«+>± #Ó|ü⁄Œ≈£î+≤s¡T.

e÷~>∑ ≈£î˝≤ìøÏ ñ|ü≈£î\+>± O+≥÷ ∫+<äTqT Á|ü<ä]ÙdüT Ôqï

ø£fi≤ø±s¡T\T Ms¡T. ∫+<äT uÛ≤>√‘ê\T C≤q|ü<ä kÕVæ≤‘· +˝À Á|üeTTK

kÕúHêìï bı+<ësTT.

C≤+ã|ü⁄sêD+

C≤+ã|ü⁄sêD+˝À 18 j·TT>±\≈£î dü+ã+~Û+∫q $wüj·÷\ $es¡D

ñ+≥T+~. Bì˝À 18 eT+~ ø£fi≤ø±s¡T\T bÕ˝§Z+≤s¡T. ‘=$Tà~ Åd”Ô

bÕÁ‘·\‘√ Ä<ä +‘·eT÷ s¡øÏÔ ø£Ïº+# Hê≥ø£ Á|üÁøÏj·T Ç~. nHø£ yê<ë´\

düy˚Tàfi¯q+ Ç+<äT˝À ñ+≥T+~. Bì˝À <˚e‘·\ »qq+, <˚e‘·\

$yêVü≤+, lX¯øÏÔ »qq+, ãdüe |ü⁄sêD+, $X¯«Áu≤Vü≤àD |ü⁄sêD+,

Çs¡yÓ’ Äs¡T X¯+ø£s¡C≤‘·T\ $es¡D, j·÷<äe⁄\ »qq+, Áu≤Vü≤àDT\

|ü⁄≥Tºø£, ns¡T+<Ûä‹ ø£fi≤´D+, |ü+#·eTC≤‹ »qq+ e+Ï n+XÊ\ô|’

#·s¡Ã á C≤+ãe⁄ìøÏ, Áu≤Vü≤àDT\øÏ eT<Ûä q »s¡T>∑T‘·T+~. C≤+ãe⁄ì

bÕÁ‘· á j·Tø£å>±q+˝À Á|ü‘´ø£ Äø£s¡D. n‘·ì ywü+ uÛÒ‘êfióì b˛* ñ

+≥T+~. n‘·&ÉT &É|ü⁄Œ\T, ø=eTTà\T, y=*ô|q\T <Ûä]+∫ fiófl $s¡Tdü÷Ô

∫+<äT\T ‘=≈£îÿ‘·÷, |üfi¯ófl q÷s¡T‘·÷ Vü‰s√àìj·T+ ‘êfi≤\ <Ûä«qT\T

yÓ÷>∑T‘·T+&É>± s¡+>∑Á|üyX+ #kÕÔ&ÉT. á bÕÁ‘· b˛wæ+#·&ÜìøÏ ãè+<ä+˝À

z Á|ü‘´ø£yÓTÆq ªe´øÏÔμ ñ+≤&ÉT. nìï $<Ûë˝≤ Vü‰euÛ≤yê\qT b˛wæ+#

> ∑+; Ûs ¡y Ó T Æq ªeT÷] Ô μ ø £*–

ñ+≤&ÉT. eT÷&ÉT sêÁ‘·T\÷ d”]j·T˝Ÿ>± ø=qkÕπ> ªC≤+ã|ü⁄sêD+μ

n+fÒ C≤q|ü<äT\≈£î m+‘√ n_Ûe÷q+.

C≤+ãe+‘·Tì bÕÁ‘· yÓ’•wüº +`Á‹|ü⁄sêdüTs¡e<Ûä dü+<äs¡“¤+

<˚e‘·\T sêø£ådüT\qT e~Û+#·>± sê*|ü&˚ s¡ø£Ô|ü⁄#·Tø£ÿ\T H˚\ô|’

|ü&ç‘˚ n$ sêø£ådüT\T>± ne‘·]kÕÔj·Tì, yêÏì n˝≤ |ü&É≈£î+&Ü

#·÷&Ü\ì Ä~X¯øÏÔì ÁbÕ]úkÕÔs¡T. ÄyÓT $ø£è‘· s¡÷|ü+˝À Hê\Tø£qT

#ê∫ Ä s¡ø£Ô|ü⁄ #·Tø£ÿ\qT ‘ê>∑T‘·T+~. sêø£ådü dü+Vü‰sêq+‘·s¡+ X¯øÏÔ

s¡ø£Ô<ëVü≤+ rs¡ø£ <˚e‘·\ yÓ’|ü⁄>± söÁ<ä+‘√ |ü]¬>‘·TÔ‘·T+~. ÄyÓTqT

XÊ+‹+|üCÒj·T&ÜìøÏ C≤+ãe⁄&ÉT HêHê\+ø±sê\qT <Ûä]+∫ qs¡Ô≈£î&ÉT>±

n\+ø£]+#·T≈£î+≤&ÉT. \ø° å à<˚$ ø£\Teπs≈£î\qT, áX¯«s¡T&ÉT

eTè<ä+>±ìï, bÕs¡«rdüs¡dü«‘·T\T, <˚esêDÏ, X¯N<˚$ e+Ïyês¡T

eÅkÕÔ\qT, ÄuÛÑs¡D≤\qT C≤+ãe⁄ìøÏkÕÔs¡T. n‘·&ÉT Xè+>±s¡+>± ‘·j·÷¬s’

ø√|ü+‘√ ñqï Ä~X¯øÏÔ eTT+<äT≈£î e∫Ã uÛ≤e sê>∑ ‘êfi¯uÛÑ]‘·+>±

Hê≥´+ #kÕÔ&ÉT. ÄyÓT XÊ+‹+∫ Á|üdüqTïsê\e⁄‘·T+~.

n~ C≤+ãe+‘·T&ÉT ‘·qqT ‘êqT |ü]#·j·T+ #˚düT≈£îH˚ Ø‹ á

$<Ûä+>± ñ+≥T+~.

ªªÄ~ C≤+ãe+‘·T&É

Vü≤]uÛÑ≈£îÔ&É



Ä~˝Àì z+ø±s¡ s¡a÷+ø±s¡ Hê<äeT+<äT

qT<ä“¤$+∫ ne‘·]+∫‹ì ø£eT\eT+<äTq

ÁãVü≤ày˚‘·ÔqT

ÁãVü≤àC≤„ìì

|üs¡ÁãVü≤àeT÷]Ô dü«s¡÷|üyÓT]–q yê&ÉqT

Ä~ C≤+ãe+‘·T&É

Vü≤]uÛÑ≈£îÔ&Éμμ

C≤+ã|ü⁄sêD+ Ä<ä +‘·eT÷ s¡øÏÔ ø£Ïº+# j·Tø£å>±q+.

Ç‘·s¡ j·Tø£å>±Hê\˝À π>j·T|òüDÏ‘·T\T

ª∫+<äT\Tμ Á|ü<ä]Ù+#˚ j·Tø£å>±Hê\˝À ªuÛÑ÷¬ø’˝≤dtμ C≤q|ü<äT\qT

Äø£]¸+#˚~.

eT+&√<ä] ‘·qqT |ü]#·j·T+ #düT≈£îH bÕ≥.

ªªeTj·TTì ≈£îe÷¬sÔqT

eT+&√<äØ

<äj·T>∑\ |ü⁄Á‹˙

<ëqe≈£î\»q÷

düTeTXs¡Tì ã+‹Hé

düTo\yDÏì

bÕ‘êfi|ü⁄s¡+ ã÷

<ëeT+ã÷

á ‹s¡T;Ûe÷+XeTTq

»ìà+∫q

Á|”‹ #Ó\+–q Ç+‹Hé

|üPã+‹Héμμ

»Hê_Ûe÷q+ bı+~q eTs√ j·Tø£å>±q+ ªn*¢sêDÏμ.

ªªs¡eTD°\˝≤eT $qy˚

n*¢sêDÏì Hq÷

eT+E\yêDÏì $qT

$HêïDeTT ‘√qT

ø£eT\ø£s¡+ãTq

ø£\T|üPe⁄ q+<äT

$eT\‘√ »ìà+#·T Ms¡$Áø£eTTsê\

ñeT es¡eTTqqT

bÕ+&É´eTùV≤X¯ó&ÉT

u…+#˚ eTVü‰‘·Tà&ÉTμμ

nHbÕ≥ ãVüQfi Á|ü#ês¡+ bı+~+~.

ªeT+<Ûë‘·μ Á|ü»\T yÓT∫Ãq eTs√ j·Tø£å>±q+.

ªªuÛ≤qT BbÕÔ+ãT~Û

d”‘êuÛ≤qT&É e÷+<Ûë‘·è&É

zs√] <ë«s¡ø± e÷qy+Á<äT&É

uÛÑ÷quÛÀ+‘·s¡eTTà\T u…>∑&=+<ä>∑

e÷qeHê<ÛäT\ H˚qT »sTT+∫q

|ü⁄s¡Tc˛<ä“¤e⁄+&É H˚qT $qs¡

eTT<ä“¤]‘·T&ÉHÓ’ Á|ü»\ b˛wæ+‘·÷

njÓ÷<Ûë´|ü⁄s¡eTT

<ÛäD<ÛäD eT<Ó›\ s¡a÷+ ø£è‹#j·T>∑

qquÀDT\T Hê≥´eTT #˚j·T>∑eTqTμμ

nì e÷+<Ûë‘· #ùd qè‘ê´_Ûqj·T+ Äu≤\ >√bÕ˝≤˙ï Äq+<ä+˝À

eTT+#Ó‘·TÔ‘·T+~.

∫+<äT uÛ≤>∑e‘·T\T s¡düs¡eT´+>± Á|ü<ä]Ù+#˚ ª\e≈£îX¯μ C≤q|ü<äT\

q\]+∫+~.

\e≈£îXó\T bÕ& á ø°s¡Ôq

ªª#·+&ç˝Àq sês¡+&ç eTqeT÷

#Ó+&ÉT˝≤&ÉT<ëe÷

Ç#·≥ qT+&ÉH\düTe÷

s¡+&ç nqïj·÷ b˛<äeTT >∑T$T>∑÷&û

Ws¡ b˛e …HÍsê ` eTqeT÷

n+<äeTT ‘√&ÉT‘·T ` eTq neTàqT CÒs¡>∑qTμμ

Ä s√E˝À¢ ¬s’‘·T\÷`|üdüT\ ø±|üs¡T\÷ bÕ&ÉT≈£îqï bÕ≥.

ªVü≤]XÃ+Á<äμ ˝Àì #·+Á<äeT‹ bÕ&çq bÕ≥ XÀø£s¡kÕìøÏ |üsêø±wüº.

ªªÁbÕDÒX¯! <äj·T Òø£ qqT

u≤d”b˛jÓT<äyê!

ÁbÕD+ãT jÓT≥Tº\ uÛÑ]sTT+‘·÷

qjÓT´jÓ÷´!

|üX¯óe⁄\ q$Tàq |ü–~

•Xóe⁄ qqTï n$Tà+∫

eX¯eTT>±qÏº Ä|ü<ä

e#˚Ã eTq≈£Lμμ

Ç˝≤ ∫+<äT j·Tø £ å>±Hê\ eT<Û ä Ts ¡ ^‘ê\˙ï C≤q|ü<äT\

Vü≤è<äj·÷\qT <√#·T≈£îqïy˚.

kÕs¡+>∑<Û äs¡, uÛ Ñø£ Ô Á|üVü‰ ¢<ä, yÓT ÆsêeD, e÷+<Ûë‘·, \e≈£îX¯,

;Ûe÷+»Hj·T, sêe÷+»Hj·T, bÕ+&Ée eqyêdü+, ø£ècÕís¡T®q j·TT<äΔ+,

n©¢ns¡T®q, dürkÕ$Á‹ yÓTT<ä …’q 60 bÂsêDÏø£ j·Tø£å>±Hê\qT ∫+<√fió

fl Á|ü<ä]ÙkÕÔs¡T.

∫+<äT uÛ≤>∑e‘·T\T á j·Tø£å>±q Á|ü<äs¡Ùq≈£î eTT+<äT ‘·eT

Äsê<Ûä <Ó’e+ ªm\¢eTàμ <e‘·qT |üPõkÕÔs¡T. ∫+<√fiófl n\+ø£s¡D˝Àq÷

dæ<ä ΔVü≤düT Ô\T. ms¡T|ü⁄, ‘Ó\T|ü⁄, |üdüT|ü⁄ s¡+>∑T\qT y˚Tø£|t≈£î

ñ|üjÓ÷–kÕÔs¡T. q>∑\qT, ÄuÛÑs¡D≤\qT |üPdü\‘√, eTT‘ê´\‘√ ‘·j·÷s¡T

#˚düT≈£î+≤s¡T. ˇø√ÿ bÕÁ‘·≈£î ÄuÛÑs¡D≤\T ‘·j·÷s¡T#˚j·T´&ÜìøÏ Äs¡T

HÓ\\<ëø± |ü&ÉT‘·T+<äì yês¡T #ÓãT‘ês¡T. Á|ü‹ q≥T&ÉT, qÏ ‘·eT



n\+ø£s¡D ‘êy˚T #˚düT≈£î+≤s¡T. n+<äs¡÷ ø±fi¯fl≈£î >∑C…®\T

<Ûä]kÕÔs¡T. Åd”Ô\T |ü≥Tº, yÓTs¡T|ü⁄ Ns¡\T <Ûä]kÕÔs¡T.

j·Tø£å>±q s¡#·sTT‘· n+≥÷ Á|ü‘˚ ø£+>± ñ+&É&ÉT. ‘ê‘·

qT+∫ ‘·+Á&çøÏ, ‘·+Á&ç qT+∫ ø=&ÉTøÏÿ á j·Tø£å>±q

yê»„j·T+ eTÚœø£+>± dü+Áø£$T+∫+~. Åd” Ô\

$wüj·T+˝Àq÷ n+‘. bÕ≥\≈£î dü+^‘êìï yêπs

dü«s¡|üs¡T#·T≈£î+≤s¡T. ‘êfi¯|ü]C≤„q+ yê]¬ø≈£îÿe.

Ä~‘êfi¯+, @ø£‘êfi¯+ yês¡T m≈£îÿe>± bÕ&˚

‘êfi≤\T. MD MT≥&É+˝À Åd”Ô\T ÁbÕMD´+ ø£\yês¡T.

Vü‰s√àìj·T+ô|’ @ sê>±HÓ’ïHê |ü*øÏ+#·>∑\s¡T.

ø±˝≤qT>∑TD+>± ∫+<äT j·Tø£å>±q+˝À Á|üy˚•+∫q

bÕÁ‘· ªãT&É¶sYU≤Hé. Ç~ Vü‰dü + ø√dü+ düèwæº+∫q bÕÁ‘·.

uÛ≤wü ≈£L&Ü n|üÁuÛÑ+XÊ\‘√ ñHêï Ä q≥qqT,

ñ#êÃ¤s¡DqT #·÷dæ C≤q|ü<äT\T qe⁄«ø=ì

Äq+~kÕÔs¡T. ø±\+ e÷]+~. ÁbÕNq

ø£fi≤s¡÷bÕ\qT Ä<ä]+#˚ Hê<ÛäT&ÉT ˝Ò&ÉT.

n+<äs¡T C≤q|ü<ä ø£fi≤ø±s¡T˝≤¢π> ∫+<äT

uÛ≤>∑e‘·T\≈£î ≈£L&Ü JeH√bÕ~Û ø£s¡TyÓ’+~.

ˇø£Hê&ÉT sêE\, »MT+<ës¡T\ Ä<äs¡D˝À

C≤q|ü<ä ø£fi¯\T Hê\T>∑T ø±˝≤\T ã‹øÏ

ã≥ºø£≤ºsTT. e÷]q <˚X¯ø±\ |ü]dæú‘·T˝À¢ Ä<ÛäTìø£ j·TT>∑+˝À °M

#ÛêHÓ Ÿ‡, dæìe÷\ <ÛëÏøÏ ‘·≥Tºø=ì ì*# dæú‹ uÛÑ$wü ‘·TÔ À ø£ìŒ+#·&É+

Ò<äT. n+<äTπø #ê˝≤eT+~ ∫+<√fiófl j·Tø£å>±q Á|ü<äs¡Ùq*ï e÷Hdæ

bı≥º≈£LÏø√dü+ Ç‘·s¡ eè‘·TÔ\qT #˚|ü&ÉT‘·THêïs¡T. Ç+ø± ø=Hêïfi¯ófl

b˛‘˚ á n|ü⁄s¡÷|ü ø£fi≤s¡÷|ü+ n+‘·]+∫b˛j˚T neø±X¯+ ñ+~.

ìC≤e÷u≤<é≈£î #Ó+~q eè<äΔ ∫+<äT ø£fi≤ø±]DÏ m\¢eTà á ø£fi $ø±dü+

ø√dü+ ø£èwæ #˚dæq+<äT≈£î m|üŒÏø° ø£fi≤ø±s¡T\T ÄyÓTqT >∑Ts¡T Ô

#˚düT≈£î+≤s¡T.

∫+<äT uÛ≤>∑e‘·T\T Ä+Á<äÁ|ü<XŸ Àì nìï ÁbÕ+‘ê\˝À ñHêïs¡T.

q\¢>=+&É, ìC≤e÷u≤<é, Ä~˝≤u≤<é, ø£Ø+q>∑sY, yÓT<äø˘, es¡+>∑˝Ÿ,

eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢\˝À ∫+<äT uÛ≤>∑e‘·T\ ≈£î≥T+u≤\THêïsTT.

n+‘·]+∫b˛‘·Tqï ∫+<äT j·Tø£å>±Hêìï M&çjÓ÷˝À uÛÑÁ<ä|üs¡#·&ÜìøÏ

‘Ó\T>∑T $X¯«$<ë´\j·T+ Ç~es¡πø ∫Árø£s¡D »]|æ+~. ªC≤q|ü<ä

ø£fi≤|ü]XÀ<ÛäHê y˚~ø£μ ≈£L&Ü á ø£fi≤s¡÷|ü+ |ü]s¡ø£åD≈£î ø£èwæ #düTÔqï~.

q\¢>=+&É õ˝≤¢ ∫+<√fió¢

q\¢>=+&É õ˝≤¢˝À ∫+<äT j·Tø£ å>±q |æ‘êeTVüQì>± |æ*≥¢

yÓ+ø£j·T´qT #ÓãT‘ês¡T. ‘=*kÕ]>± Äj·Tq >√dü+–, >±s¡&ç, ms¡Tø£\

e+Ï Á|ü‘´ø£ bÕÁ‘ê_Ûqj·T+‘√ á Á|üÁøÏj·TqT ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Äj·Tq

‘·s¡Tyê‘· |æ*¢≥¢ sê»j·T´, düT˝≤ÔqT, sêeTj·T´ BìøÏ $düÔè‘· ÁbÕ#·Ts¡ +

ø£*Œ+#ês¡T. $Tsê´\>∑÷&É ø=+&ÉÁb˛\T ∫+‘·\ #Ós¡T« u≤ã÷sêe⁄,

<es¡ø=+&É ÁbÕ+‘·+˝À ∫f…º+bÕ&ÉT≈£î #Ó+~q >∑&É¶+ sê»j·T´, Hê+|ü*¢øÏ

#Ó+~q >∑&É¶+ »>∑Hêï<Ûä+, XÊ*>ösês¡+ eT+&É\+ *+>√≥+≈£î #Ó+~q

∫+‘·\ |òüø°ÿs¡T. q\¢>=+&É düMT|ü+˝Àì n+u≤]ù|≥≈£î #Ó+~q ∫+‘·\

#Ós¡T« Hê>∑uÛÑ÷wüD+, sêeTqïù|≥ ÁbÕ+‘·+˝Àì bı<äT›≥÷s¡T≈£î #Ó+~q

>∑&É¶+ ÁøÏwüíj·T´, \ø£åàD|ü⁄s¡+≈£î #Ó+~q >∑&É¶+ X¯+ø£s¡j·T´,

mHêïs¡+≈£î #Ó+~q >∑&É¶+ wüj·T´, |ü*¢yê&É≈£î #Ó+~q

>∑&É¶+ X¯+ø£s¡j·T´, uÛÑTeq–] ÁbÕ+‘·+ >∑÷&É÷s¡T≈£î

#Ó+~q >∑&É¶+ kÕ«$T, sêC≤ù|≥ eT+&É\+ k˛e÷s¡+

Á>±e÷ìøÏ #Ó+~q Á|üuÛÑT‘·« ø£fi≤˙sê»q |ü⁄s¡kÕÿs¡

Á>∑V”≤‘·, ∫+<äT ø£fi≤ø±s¡T&ÉT |æ*¢≥¢ n+»j·T´,

‘·Tø±ÿ|ü⁄s¡+ >∑&É¶+ sê»*+>∑+, Ä Òs¡T eT+&É\+

kÕsTT>∑÷&Ó+ |æ*¢≥¢ dü+Jyé, #ÍfÒ|ü*¢øÏ #Ó+~q

õ. kÕ«$T, k˛e÷s¡+≈£î #Ó+~q u≤\qs¡‡j·T´,

d ü T<ë ›\≈ £ î # Ó+~q > ∑& É ¶+ j·÷< ä–],

yÓ+ø£≤|ü⁄s¡+≈£î #Ó+~q >∑&É¶+ kÕ«$T ãè+<ë\T,

VüQpsYq>∑sY eT+&É\+ \ø±s¡+ Á>±eT+, Hπs&ÉT#·s¡¢

eT+&É\+ eTT≈£î+<ë|ü⁄s¡+ <ëkÕs¡+ ô|Hé|üVü‰&é

eT+&É\+ nHêõ|ü⁄s¡+, ‘êfi¯fleTà+|üVü‰&é

(Ï.¬ø.|üVü‰&é), ns¡«|ü*¢ eT+&É\+ ø=‘·Ô|ü*¢,

es¡Δe÷qTø√≥≈£î #Ó+~q ∫+<äT j·Tø£å>±q

ãè+<ë\T Ä ø£fi≤$ø±dü+ ø√dü+ |üì

#˚düTÔHêïsTT.

bÕ\Tÿ]øÏ k˛eTq ø£$‘ês¡#·q≈£î

dü÷Œ¤]Ôì∫Ãq$ C≤q|ü<äT\T bÕ&ÉT≈£îqï

bÕ≥ Òqì ãdüe|ü⁄sêD+˝À #Ó|ü⁄Œ≈£îHêï&ÉT. n+‘·Ï ÁbÕuÛÑyêìï #·÷ù|

C≤q|ü<ä π>j·÷\‘√ ≈£Ls¡Ãã&Éì ø£fi≤s¡÷|ü+ ª∫+<äTj·Tø£ å>±q+μ

»qkÕe÷q´ |ü]∫‘· edüTÔe⁄‘√, s¡düe+‘·+>± kÕπ> C≤q|ü<äπ>j·T

d üŒs ¡ Ù‘√ |ü© ¢j·TT\qT ñÁs ¡÷‘·\÷–+#˚ j·Tø £ å>±q Á| ü Áø Ïj·T

ª∫+<äTuÛ≤>∑e‘·+μ j·Tø£å>±q Á|üÁøÏj·T |ü]D≤eT+˝À C≤q|ü<ä ^‹

e÷<ÛäTsê´ìï ì+|ü⁄≈£îqï ø£fi≤s¡÷|ü+ á ∫+<äT j·Tø£å>±q+.

“A folk song is neither new nor old because it is continu-ally taking on new life. It is an individual flowering on acommon stem”.

á e÷≥\T ∫+<äT j·Tø£å>±HêìøÏ ≈£L&Ü e]ÔkÕÔsTT.

` ‹s¡Tq>∑] lìyêdt

1. mÁs¡q ` Vü≤]e+XeTT

2. bÕ\Tÿ]øÏ k˛eTq ` ãdüe|ü⁄sêD+

3. πø‘·q <äX≈£îe÷s¡ #·]Á‘·eTT

4. lHê<ÛäT&ÉT ` ;ÛyTX«s¡ |ü⁄sêDeTT

5. &Üø£ºsY _. sêeTsêE ` C≤q|ü<ä π>j·T yêvàj·TeTT

6. The Encylopaedia Britanica - R.V.W.

7. m+.&ç. nãT› Ÿ ` ∫+<äT uÛ≤>∑e‘·+μ yê´dü+ ` ªÄ+Á<ÛäÁ|ü<XŸμ

e÷dü|üÁ‹ø£ e÷]Ã @Á|æ Ÿ 1995.

8. Á|üeTTK ∫+<äT ø£fi≤ø±s¡T&ÉT |æ*¢≥¢ n+»j·T´‘√ Ç+≥s¡÷«´ `

02`03`2000.

ñ|üj·TTø£Ô Á>∑+<∏ë\T



yÓ’X¯«HêB∏j·T+¬s+&ÉT eT÷&ÉT |ü<ë\‘√ yêø£´ ìsêàD+ #˚j·T&É+,

uÛ≤cÕXË’*˝À, Ä˝À#·Hê yÓ’K]˝À ÁbÕNq‘·ô|’ yÓ÷E

$X¯«Hê<∏äyê] s¡#·q˝À ø£ìŒdüTÔ+~. dü+<äsê“¤ìï e<ä*

Á|üø£ÿ≈£î yÓfifl&É+ M]øÏ |ü]bÕÏ. ô|’ düìïyXÊìï $X«Hê<∏ä

yês¡T Ç˝≤ ÁyêkÕÔs¡T.

ls¡eTD

ù|s¡&û\T

ls¡eTD

ù|s¡&û\T

Vü‰dü´ k˛Œ¤s¡ø£yÓTÆq nqTø£s¡D <Ûä«ì dü+ã+<Ûä+ nsTT‘˚ n~ $T$TÁø°.

ˇø£ s¡#·sTT‘· |ü<ä´ ˝Ò<ë >∑<ä´XË’*ì Vü‰dü´k˛Œ¤s¡ø£+>± nqTø£]ùdÔ n~ ù|s¡&û. $T$TÁø°

ø£fi≤ø±s¡T&ÉT Á|üdæ<ä∆ e´≈£îÔ\ >∑fi≤\qT, m+|æø£ #˚düT≈£îqïfÒ¢ - ù|s¡&û Á|üjÓ÷>±ìøÏ ≈£L&Ü

Á|üeTTK s¡#·sTT‘·\ XË’*ì e÷Á‘·y˚T s¡e&ç>± rdüTø√e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. Ç~ ø£ s¡ø£+

düTÔ‹ yê´bÕs¡+ ø£qTø£ nqTø£s¡Ô ‘·q n_Ûe÷q s¡#·sTT‘·\H˚ m+|æø£ #˚düT≈£î+≤&ÉT.

yêdæ>∑\ Á|ü‹ s¡#·sTT‘·≈£î d”«j·TXË’* ‘·|üŒø£ ñ+≥T+~. Ç˝≤ d”«j·TXË’* ˝Òì s¡#·sTT‘·qT

nqTø£]+#·&É+ nkÕ<Ûä´+, Ç|ü&ÉT ø=+<ä] >∑<ä´XË’*ì nqTø£]+∫ #·÷|ü⁄‘êqT. yê] s¡#·q\|ü≥¢ Hê≈£î >∑\ >ös¡euÛ≤e+ e\¢H˚ á |üìøÏ

|üPqT≈£îHêïqT. ø£qTø£, nbÕs¡ú+ #˚düTø√e&É+ »s¡>∑<äH˚ Ä•düTÔHêïqT.

ªªyÓ&ÉT‘·Tqï ¬s’\T - |òüdtºø±¢dt ø£+bÕsYºyÓT+Ÿ˝À

n‘·&˚<√ Ä˝À∫dü÷Ô Á|üj·÷D+ #˚j·T&É+µµ

ÇB sTT#·Ã≥ mqTï≈£îqï düìïy˚X¯+.

ªªn~ <Ûä÷eTX¯ø£≥eTT. n_ÛeTTKeTT>± uÀe⁄#·Tqï~. n‘·&ÉT yÓTT<äÏ

‘·s¡>∑‹ ô|f…º˝ÀHêd”qT&ÉjÓT´qT, Á|ü<∏äeTÁX‚DÏ eT+pwüeTT düT$XÊ\

eTT>± qTqï~. |ü~j·÷s¡T #·Áø£eTT\ >∑\e⁄, >±*|ü+ø±\eTs¡Œã&çq$.

<ë«s¡ø£yê≥eTT\ ø£<ä›eTT\T ≈£Ls¡Ãã&çq$. ÁbÕNq ø±\eTTq >∑÷&É ìÏº

_dü\T >∑\e⁄, <Ûä÷eTX¯ø£≥eTT ˝Ò$T? |ü⁄wüŒø£ $e÷qeTT˝Ò >∑\e⁄ >∑<ë?

n‘·&ÉT >∑+;Ûs¡eTTÁ<ä <ë*Ã u≤Vü≤´ Á|üø£è‹ì MøÏå+#·TqT. Ä‘·&˚~jÓ÷

Hê˝À∫+#·Tqï≥¢>∑|ü&ÉTqT.

Ä˝À#·q j·Tq>± H˚$T? n~ jÓTTø£ e÷qdæø£

yê´bÕs¡eTT. nr+Á~j·TeTT, ‘ê‹«≈£î&ÉT Ä˝À#·q

ùdj·TTqT. n~ ˝Àø£eTTqT ≈£î|üø£]+#·TqT. nsTTHê

Ä˝À#·q #˚j·Tì<Óes¡T? eTìdæ nsTTq Á|ü‹yê&ÉTqT

Ä ø±s¡éTT dü\T|ü>∑\&ÉT. ø±ì ‘ês¡‘·eTéTT\T >∑\

e⁄. ø=+<ä]$ eT+∫yÓ’ e⁄+&ÉTqT ø=+<ä]$ ø±<äT.

Ç+‘·≈£L Hê‘·ì eTqeT+<$T >∑\<äT. eTq≈£î ‘Ó*j·T<äT,

‘Ó*j·TTqT... Ç~ jÓTTø£ #·eT‘êÿs¡eTT.µµ

Ç≤¢ kÕ–b˛‘·T+~ yê] e#·q Ádüe+‹.

düTÁ|üdæ<äT∆\ e#·q |ü#·q+

dü+Je˙ XË’*dü+Je<˚yé >±s¡T >∑<ä´s¡#·q˝À ø=‘·Ô b˛ø£&É\qT Á|üy˚X¯ ô|≤ºs¡T.

‘·s¡ÿeT÷, >∑+;Ûs¡yÓTÆq dü+düÿè‘· |ü<ë\qT kÕe÷qýêø±´˝À¢ bı<ä>∑&ÉeT÷

M] Á|ü‘˚´ø£‘·. Ç<˚ dü+|òüT≥qqT dü+Jyé<˚yé >±s¡sTT‘˚!

ªª¬s’\T »&Éy˚T nsTTHê n~ ø£<äT\TÔ+~, #Ó≥Tº #˚‘·qy˚T nsTTHê n~

ø£<ä\<äT, ø£<ä Ò n#‘·Hê\T, ø£<ä\ì dü#‘·Hê\T— ø£<ä Ò dü#‘·Hê\T, ø£<ä\ì

n#˚‘·Hê\T ≈£L&Ü ‘ês¡dü|ü&É‘êsTT. ì‘·´J$‘·+˝À ø£<ä*ø£ düJeyÓTÆq

ÁbÕDdüŒ+<äq≈£î >∑‹o\ ∫Vü≤ï+.

¬s’\T #˚düTÔqï X¯ã›+ \j·÷‘·àø£+>± ‘·≥ºkÕ–+~

|ò üd t ºø± ¢d t˝À ≈ £Ls ¡TÃqï n‘·& ÉT ø Ï Ïø Ï > ∑T+&Ü

u≤Vü≤´»>∑‘·T ÔqT nqTo\q #˚j·TkÕπ>&ÉT. n_

Ûe´ø£Ô|üs¡#·ã&Éì uÛ≤yê˝Òy√ n‘·ì e÷qkÕø±X¯+˝À

e⁄+&ç e⁄HêïsTT. <ä÷sêq #Ûêj·÷s¡÷|ü+˝À

ndüŒwüº+>± n>∑|ü&˚ |üs¡«‘· |ü+≈£îÔ\T eTTø±Ôø±X¯+ ÁøÏ+<ä

s¡eT´+>± >√#·]düTÔqï$. n‘·qT $yêVæ≤‘·T&Ü?

n$yêVæ≤‘·T&Ü? nì Ä˝À#·q #j·TkÕπ>qT.ø=+<äs¡T

$yêVæ≤‘·T\T n$yêVæ≤‘·T˝≤¢>±qT ø=+<äs¡T

n$yêVæ≤‘·T\T $yêVæ≤‘·T˝≤¢>±qT e⁄+≤s¡T.

n‘·qT $yêVü≤‘·T&˚qH˚ ìs¡íj·÷ìøÏ e#êÃqT.

ø±ì, Hê ìs¡íj·T+ ÁuÛÑeTj˚TyÓ÷qH˚ dü+<˚Vü≤+ ≈£L&Ü

ø£*–+~µµ.

K

K



bÕVæ≤e÷yéTãT∫Ãu≤ãT>±] ø£<∏ë ø£<∏ äq+, •\Œ+

ô|’‘·s¡>∑‹ bÕsƒ¡≈£î*ï Äø£≥Tº≈£î+≤sTT. M] ø£<∏ë

o]¸ø£\T ≈£L&Ü Á|ü‘˚´ø£ |ü+<∏ë˝À e⁄+≤sTT. Ç<˚

dü+|òüT≥q ãT∫Ãu≤ãT >±] <Û√s¡DÏ˝À -

ª ªbÕ ¢ŸbòÕs ¡+ MT<ä ¬s ’\T Ä>± ZH ˚ eTqdüT

≈£î<äT≥|ü&ç+~. ¬s’\T Ò≥e&É+, <ëìø√dü+ yÓsTTŸ

#˚j·T&É+- Hê≈£î eTVü‰ ∫sê≈£î.

b˛s¡ºs¡T kÕe÷qT |òüdtºø±¢dt ø£+bÕs¡TºyÓT+≥T˝À

ô|≤º&ÉT. yê&çøÏ m+‹#êÃH√ >∑Ts¡TÔ˝Ò<äT ø±ì

yê&ÉT e÷≤¢&É≈£î+&Ü yÓ[flb˛j·÷&ÉT. eT∞fl

yê&ÉT ø£ìŒ+∫Hê b˛\TÃø√˝ÒqT. wæbòÕHé Ns¡

yÓTÆ<∏ë\J d”‘·|ü⁄sêD+ d”‘·>±] Á|ü‘˚´ø£‘· Ç+^¢wüß e÷≥*ï ‘Ó\T¬>’E #˚j·T&É+.

kÕ<ë $wüj·T+ô|’ nkÕ<Ûës¡D+>±qT, nqs¡Zfi¯+>±qT #·]Ã+#·&ÉeT÷.

≈£î#ÓÃfifl˝À _–+∫q u§eTà˝≤ e⁄+~ eT÷\ d”À¢ ne÷àsTT. HqT ø=+#Ó+

u…s¡T>±Z m<äTs¡T d”À¢ ≈£Ls¡TÃHêï. ÄyÓT‘√ e÷≤¢&Ü\ì nìŒ+#·˝Ò<äT>±ì

ªn#·Ã+ |ü+ø£»+˝≤ ˝Ò<ä÷µ nqT≈£îHêï eTqTdüT˝À.

Ç|üŒÏ |ü+ø£»+ ø±<äT. |ü⁄wüÿs¡+ ÁøÏ+<äÏ |ü+ø£»+.n|üŒÏø° Ç|üŒÏø°

m+‘· e÷s¡TŒ ! eT˝…¢|üP\T, yÓT&É#·T≥÷º s¡ø£ÔHêfi≤\ ˙*qè‘·´+, q&ÉT+

ÁøÏ+<ä y=+|ü⁄, eTqdüT˝À ‘Ó\¢#ês¡, Ä |ü+ø£C≤ìï #·÷&É>∑\Hê? Ç|ü&ÉT

|ü+ø£»+ |æ\¢\ø√&ç.. ¬s’\T ≈£L‘·‘√ ‘Ó–q<ës¡+˝≤ Ä˝À#·Hê #·j·Tìø£

‘Ó–b˛sTT+~. e÷yéT nqï≥T¢ nqTuÛÑe+˝À ø£Hêï Ä˝À#·q˝ÀH e÷<ÛäTs¡ +

jÓT≈£îÿe...

™|üe÷sê#· ø=+&Édü´kÕe÷õø£ düŒèVü≤, n≥º&ÉT>∑T eTìwæ sê#·ø=+&É

$X¯« Hê<∏äXÊÁdæÔ >±] ø£<∏ä\≈£î ô|≥Tºã&ÉT\T, M]

Á|ü‹ yêø£´eT÷ s¡kÕ‘·àø£yÓTÆq ø±e´y˚T! M]

XË’*ì kı+‘·+ #˚düT≈£îì WqìŒ+#·T≈£îqïyês¡T

;Hê<˚$>±s¡T. sê.$.XÊÁdæÔ >±] ø£<∏ëø£<∏äq+—

¬s’\T bÕ≈£î‘·Tqï ø=+&É∫\Te˝≤ e⁄+~. |òüdtºø±¢dt

ø£+bÕs¡TºyÓT+≥T KØ<Ó’q düãT“ô|f…º ˝≤>∑T+~.

≈£Lù|\T ô|<ä›ôd’E m. dæ. j·T÷ì≥¢˝≤>∑THÓ’ï.

yêÏ eTT+<äT ø±]&ÜsY Nø£Ï >∑TVü≤˝≤ e⁄+~.

Á|üø£ÿq yêwtuÒdæHé $<Ûj·TT&Ó’q ìs¡T<√´–˝≤e⁄+~.

u…s¡TÔMT<ä ≈£Ls¡TÃqï‘·qT

bÕ´+≥T ‘=&ÉT≈ £îÿqï

ô|<ä›|ü⁄* ˝≤>∑THêï&ÉT.

H√À¢ dæ>∑¬sŸ ãj·T≥≈£î

e∫Ãq ø√s¡˝≤ e⁄+~.

¬s ’\T ≈ £L‘ · q\ ¢< Û äq+

<ë∫q ÄkÕMT qe⁄«˝≤

e⁄+~. yÓq≈£îÿ |üs¡T¬>‘˚Ô #Ó≥÷¢, |ü⁄≥º\÷ n\T≈£îÿb˛sTT |æø±k˛ ∫Á‘·+˝≤

ø£ìŒdüTÔHêïsTT. ¬s’\T e⁄j·÷´\˝≤ >∑T‘√+~. n~ #˚ùd #·|ü&ÉT CÀ\

bÕ≥˝≤ e⁄+~.µ

Ç˝≤ e⁄+≥T+~ Ä <Û√s¡DÏ.

K

K

ª|æ*¢øÏ |ü⁄* y˚Tqe÷eTª ≥. n˝≤π> Hê y=|”ìj·THé˝À ¬s’\T

ãdüT‡øÏ y˚Tqe÷eT. n<˚ $wüj·T+¬s’˝À¢ |òüdtºø±¢dt ø£+bÕs¡TºyÓT+Ÿ˝À

e÷ >∑Ts¡÷>±]‘√ nHêïqT. >∑Ts¡÷>±s¡+fÒ e÷ Á|æj·T‘·eT Vü≤CŸu…+&é.

ndü© Vü≤;“\T ¬s’\T &É;“˝≤¢ ¬s+&ÉT s¡ø±\T, u≤&é Vü≤;“\T nì, ms¡dtº

Vü≤;“\T nì ø£$T+>˘ ≥T ~ ˝…ø£ÃsY ¬s’\T≈£L‘·˝À y=ø£ ‘·e÷cÕ e⁄+~.

n~ Á|ü>∑‹o\ X¯øÏÔøÏ, kÕe÷õø£ düŒèVü≤øÏ, kÕ+|òæTø£ <äèø£Œ<∏ëìøÏ dü+πø‘·+.

lyês¡T |òüdtºø±¢dt˝À Äeø±j·T C≤&û rdæ¬øfi¯fl&É+ eTsê´<ä ø±<äHêïs¡T.

$e÷Hê˝À¢ ñ*¢bÕj·T\T rdüT¬øfi¯fl&É+ ˝Ò<ë nì ˇø£ Á|üXÊïs¡úø£+‘√

yê] H√s¡T eT÷XÊqT. @eT+≤s¡T.... H˚qT nyêø˘‡ n+&é #·yêø˘‡

ù|\T‘·THêïq+≤sê? nsTT‘˚ düπs MT≈£î.... ¬s’\T Á|üj·÷D|ü⁄ eTT#·Ã≥¢≈£î

m>˘ u…’ — m>˘ n+fÒ >∑T&ÉT¶ ˝…+&ç.

ø=&ÉeÏ>∑+°j·T+eT<Ûä ‘·s¡>∑‹ J$‘ê\≈£î n<ä›+ |ü&ÜÔsTT ø=&ÉeÏ>∑+Ï ≈£î≥T+ãsêe⁄

>±] ø£<∏ä\T. ø£<∏ä #·~y≥|ü&ÉT Ä dü+|òüT≥q ø£fifleTT+&ÉT »s¡T>∑T‘·Tqï≥Tº>±

|ò”˝Ÿ ne⁄‘ê+. yê] b˛ø£&É #·÷&É+&ç.

ª ¬s’\T Ä>∑&É+, düT+<äs¡+ |ò üdt ºø±¢dt

ø£+bÕs¡TºyÓT+Ÿ˝À ≈£Ls√Ãe&É+ - @~

eTT+<ë nqï+‘·>± »]– b˛j·÷sTT.

düT+<äs¡+ yÓTT<ä≥ Áô|dt u≤jYT>± #],

ø£+b˛õ≥¬s’, Áf…&ç ŸyÓTHé nsTT n˝≤

n˝≤ ô|’ø=∫Ã Áô|dt zq¬s’b˛j·÷&ÉT.

|òüdtºø±¢dt À ‘·|üŒ Á|üj·÷D+ #Ój·T´&ÉT.

nsTT‘˚ düT+<äsêìøÏ ø=ìï $+‘· n\

yê≥T¢HêïjYT. Ç+‘· >=|üŒyê&Ó’Hê ‘·q

bÕ‘· J$‘êìï eT]Ãb˛≈£L&É<äì KØ<Ó’q

Á&Ódt e÷Á‘·+ y˚düTø√&ÉT. düT+<äsêìï #·÷dæ y√ dæ˝Ÿÿ ˝≤©Ã ÄkÕMT

ªªnu≤“jYT Ç~ |üs¡T|ü⁄\ ô|Ïºµµ nHêï&ÉT.

ªª‘Ó\TdüTµµ nHêï&ÉT >∑+;Ûs¡+>± düT+<äs¡+. n|üŒsYø±¢dt yÓT+≤*°

n+fÒ Ç<˚. ‘êeTT ‘·|üŒ Ç+¬øes¡÷ ô|’ ‘·s¡>∑‹ ô|f…º˝À Á|üj·÷D+

#˚j·T≈£L&É<äì yê] n_ÛÁbÕj·T+.

K

K



k¥>∑dü] - >∑&Édü]

‘·eT ncÕºe<Ûëq X¯‘êe<ÛëHê\‘√ Ä+Á<Û ä<˚X¯+˝À kÕVæ≤r

#Ó’‘·Hê´ìï ø£*–+∫, bÕ+&Éy√<√´>∑ $»j·÷\ <ë«sê Hê≥ø£ |æbÕdüqT

Rs¬ø‹Ô+∫q |ü⁄+uÛ≤e düs¡dü«‘·T\T ‹s¡T|ü‹ yÓ+ø£≥ ø£e⁄\T. yê]

|üP]Ô HêeT<Û˚j·÷\T, ~yêø£s¡¢ ‹s¡T|ü‹ XÊÅd”Ô, #Ófi¯fl|æfi¯fl yÓ+ø£≥ XÊÅd”ÔqT.

~yêø£s¡¢ yê]~ |ü•ÃeT>√<ëe] õ˝≤¢ m+&É>∑+&û, yÓ+ø£≥XÊÅdæÔ >±]~

‘·÷s¡Ta>√<ëe] õ˝≤¢ ø£&çj·TeT÷qT.

M]<ä›]˝À yÓ+ø£≥XÊÅdæÔ>±s¡T, düs√à≈£îÔ\T $düTs¡T‘·÷, Vü‰dü dü+uÛ≤wüD

kÕ–dü÷Ô, ‘·q #·‘·Ts¡ e#√$˝≤dü+‘√ n+<ä] eTqdüT‡©ï Äø£≥Tºø=Hyês¡T.

ns¡∆e+‘·+>± e÷≤¢&ç ne‘·*yêfi¯flì ÄX¯Ãs¡ +˝À eTT+#·&É+, nedüs¡+

nsTT‘˚ H√s¡T eT÷sTT+#·&É+, Äj·TqøÏ yÓqï‘√ ô|Ïºq $<ä´.

z e÷s¡T yÓ+ø£≥XÊÅdæ Ô>±s¡T eT+&Éù|≥ yÓfi≤fls¡T. nø£ÿ&É Ä

eTVü≤˙j·TT\

#·‘·Ts√≈£îÔ\T

s√E˝À¢ ø£fi≤_Û»„‘·, s¡dü»„‘·, ˝Àø£»„‘· >∑\

y˚XÊ´eTDT˝…+<äs√ e⁄+&˚yês¡T. yê]˝À

qè‘·´ ^‘ê~ \*‘·ø£fi¯˝À¢ Ä]‘˚]q z

j·TÚeHê+– e⁄+&˚~. ÄyÓT ù|s¡T eTDÏ !

yÓ+ø£≥ XÊÅdæ Ô >±] kÕìï<Û ä´+˝À

eTDÏ n<äT“ I‘ ·+>± Hê≥´+ #˚d æ+~.

XÊÅdæÔ>±s¡T m+‘√ dü+‘√wæ+#ês¡T. ÄyÓTì

n_Ûq+~+#ês¡T. n_Ûq+~+∫ s¡Tø√ Ò<äT.

∫e]ï ø=+f…>± ªªeTDÏ e÷eT÷\T>± e⁄+&

K

ø£$‘·≈£î yÓ\HêÏq ø£$

‹s¡T|ü‹ yÓ+≥ø£ø£e⁄\˝À ‹s¡T|ü‹ XÊÅdæÔ

>±]~ ø=+#Ó+ kÂ»q´yÓTÆq Á|üø£è‹. #Ófi¯fl|æfi¯fl

yÓ+ø£≥XÊÅdæ Ô>±]˝À e⁄+&˚ <äT&ÉT≈£î‘·q+,

K

»&É, yÓT&É yÓqTRø ™+&ÉH˚\?

>∑<ë«\ sêE>±s¡T ‹s¡T|ü‹ yÓ+ø£≥ ø£e⁄\øÏ <äs¡Ùq+ Ä\dü´+>±

Ç|æa+∫Hê, Ä »+≥ø£e⁄\T sêE>±]ì ø£\TdüT≈£îì ø±ì yÓfi¯fl≈£L&É<äì

™+&çb˛j·÷s¡T. m+<äTø£+fÒ, >∑<ë«\ sêE>±s¡T s¡düE„\T, kÕVæ≤r

|æbÕdü≈£î\T. $ì|æùdÔ ‘·eT ø£$‘·«+ n≥Te+Ï yê]Rø $ì|æ+#ê*. nB

Ä »+≥ø£e⁄\ Vü≤.

yê] Vü≤ ì»yÓTÆ+~. >∑<ë«\ sêE>±]ø° ‹s¡T|ü‹ yÓ+ø£≥ ø£e⁄\ø°

eT<Ûä´ mH√ï #·eT‘êÿs¡yÓTÆq dü+uÛ≤wüD\T kÕR>$. ˇø£e÷s¡T sêE>±s¡T

ªªnj·÷´ - Åd”ÔøÏ ø£qT\T, eTT≈£îÿ, n<Ûäs¡eTT\T, ø£+sF¡eTT, »&É Çe˙ï

kÂ+<äs¡´ ùV≤‘·Te⁄\T ø£<ë - n˙ï eTT+<äT uÛ≤>±H˚ï e⁄+&ç, ˇø£ÿ »&É

e÷Á‘·+ yÓqTø£ uÛ≤>±ìï m+<äT≈£î+~?µµ nì n&ç>±s¡T.

ªªdüqïì ˝Òq&ÉTeTT -|òüTqyÓTÆq |æs¡T<äT\T - Åd”ÔøÏ yÓ\˝Òì dü+|ü<ä\T

- Ä dü+|ü<ä\qT uÛÑÁ<ä+>± ø±bÕ&É&ÜìøÏ »&É, yÓT&É yÓqTRø e⁄+~.

n+‘˚ø±<äT, H˚qT ÄÁX¯sTT+∫q Åd”ÔøÏ n+<äeTT eTT+<äT uÛ≤>±H˚ï ø±<äT,

yÓqTø£ uÛ≤>±ìï ≈£L&Ü e⁄+~ nì #ê≥&ÜìøÏ »&É ÄyÓT yÓqTø£ uÛ≤>±q

e⁄+~.

n+‘ø±<äT, |ü~eT+~ <äèw”º |ü&ç‘ ø£+≥ø£+ ne⁄‘·T+~. ø£q|ü&É≈£î+&Ü

e⁄+fÒ eT+∫~ nì nqTø=ì »&É yÓqø£ uÛ≤>±ìøÏ #˚]+~.

Äø£‘êsTT‘·q+ #˚ùd |ü⁄s¡TwüßDÏí Vü≤sFê‘·TÔ>± ã+~Û+#·&ÜìøÏ ≈£L&Ü

ø£+fÒ, ø£&çj·T+˝À e⁄+fÒ, kÕs¡∆ø£‘· \_ÛdüTÔ+~. XÀuÛÑdüÿs¡+>± e⁄+≥T+~µµ

nHêïs¡T. n+fÒ, ªªe÷ s¡T ø£&çj·T+, nø£ÿ&çøÏ sêµµ nì ns¡údü÷aI]Ô‘√

#ÓbÕas¡qïe÷≥.

ÄyÓT @+ ‘·≈£îÿe~ ø±<äT.

yÓ+≥H˚, ù|≥ nH˚ e÷≥øÏ eT+&Éù|≥, yÓT&É˝À y˚düTø=H˚ ã+>±s¡|ü⁄

>=\TdüT nH˚ ¬s+&Ésê∆\T düTaI]+#˚˝≤>∑ -

ªªeTVü‰ø£e⁄\T! ‘·eTøÏ ‘Ó*j·T+~ @eTT+~? dü«#·ÃIyÓTÆq eTDÏ

ø£&çj·T+˝À e⁄+fÒ @$TÏ, ù|≥˝À e⁄+fÒ @$TÏµµ nì düe÷<Ûëq+

Ç∫Ã+~. yÓ+ø£≥XÊÅdæÔ >±] #·‘·Ts¡‹øÏ Bf…Æq #·‘·Ts¡‘· n~. Äj·Tq

yÓ+≥H˚ q$« ªªk¥>∑dü]y˚ nqT≈£îHêï ->∑&Édü]ì ≈£L&Ü nqïe÷≥µµ nì

n_Ûq+~+#ês¡T.

Ä »&É yÓqTø£yÓ’|ü⁄q <ë>∑Tø=ì e⁄+~µµ

n+≥÷ #Ó|æa >∑<ë«\ sêE>±]ì yÓT|æa+∫,

bÕ]‘√wæø±\+<äT≈£îHêïs¡T ‹s¡T|ü‹ yÓ+ø£≥

ø£e⁄\T.

K

~yêø£s¡¢ ‹s¡T|ü‹ XÊÅdæÔ>±]˝À e⁄+&˚~ ø±<äT. n˝≤>∑ì Äj·TH˚+ yÓT‘·ø£

eTìwæ ø±<äT. e÷≥|ü& eTìwæ ndü Ò ø±<äT. nedüs¡+ nsTT‘ m<äTs√ÿq÷

>∑\s¡T, m<äTÏyê] - H√s¡T eT÷sTT+#·q÷ >∑\s¡T. Ä Á|üø£è‹ Äj·TqøÏ

$<ë´]ú <äX¯qT+&û e⁄+~.

$<ë´]ú>± e⁄qï|ü⁄a&ÉT Äj·TH=ø£e÷s¡T @\÷s¡T˝À yÓTÆ\es¡eTT

ø£èwüíeT÷]Ô>±]+ÏøÏ yÓfi≤fls¡T. Ä ø£ãTs¡÷¢, á ø£ãTs¡÷¢ nj·÷´sTT.

e÷≥\ Á|ükÕúeq˝À Áu≤Vü≤àDT\˝À >∑\ yÓ\HêÏ, y˚–HêÏ, ø±düs¡HêÏ,

‘Ó\>±D´, ÄsêeT Á<ë$&É, Äs¡Ty˚\ ìjÓ÷– XÊK\ Á|ükÕÔeq e∫Ã+~.

ø£èwüíeT÷]Ô>±s¡T ô|<ä$ $]∫ ùV≤fi¯q>±, ªªnsTT‘˚ MTs¡T yÓ\Hê≤¢?µµ

nHêïs¡T ~yêø£s¡¢ ‹s¡T|ü‹ XÊÅdæÔ>±]qT<˚›•+∫. yÓ+≥H˚ XÊÅdæÔ>±]øÏ ø√|ü+

e∫Ã+~.

ªªyÓ\HêÏ yê&É ø£$‘·≈£î -

yÓ\ HêÏqyê&É. . . . .µµ

n+≥÷ >∑+;Ûs¡+>± |ü<ä´+ #·~yês¡T. ‘·sê«‘· Äj·Tq eTqdüT‡

H=|æa+∫q+<äT≈£î ø£èwü íeT÷]Ô>±s¡÷ H=#·TÃ≈£îHêïs¡T. @yÓT Æ‘˚H˚+,

~yêø£s¡¢ yês¡T, ø£$‘·≈£î yÓ\ HêÏqyês¡H˚e÷≥, H˚Ïø°, @HêÏø° s¡÷&Ûç

nsTTb˛sTT+~. Ä |ü<ä´+ Á|ü#ês¡+˝ÀøÏ e∫Ã+~.

- b˛˝≤Á|ü>∑&É dü‘·´Hêsêj·TDeT÷]Ô


Printed & published by Phanikumar, Commissioner, on behalf of Andhra Pradesh Academy of Rural Development, Printed at Caxton Offset Pvt. Ltd., 11-5-416/3, Red Hills, Hyderabad-4. A.P. Published at Andhra Pradesh Academy of Rural Development, Rajendranagar, Hyderabad-30, Rangareddi. Editor : Phani Kumar


sêh Á>±MTD≤_Ûeè~Δ XÊU≤ eT+Á‹>± Á|üe÷D d”«ø±s¡+ #˚dæq

l eÏº edü+‘·≈£îe÷sYsêh |ü+#êsTTrsêCŸ XÊU≤ eT+Á‹>± Á|üe÷D d”«ø±s¡+ #˚dæq



≈£î düts¡øÏå‘·yÓtÆq |üsê´es¡d≤ìï n+~+#ê*‡q u≤

Documents