“Хөвсгөл Геологи” компани нь эдүүгээгээс 50 жилийн өмнө

Мөрөнгийн зураглалын экспедиц нэртэйгээр анх байгуулагдаж тэр цагаас

хойш том, дунд, жижиг масштабын геологийн судалгааны ажлыг амжилттай

хэрэгжүүлж ирлээ. Эдгээр ажлуудын төлөөлөл болгож 2010-2012 îíд

“Холбоо нуур-50” төслийн М-47-99-А.Б.В.Г, 110-А.Б, 111-А.Б хавтгайд

ã¿éöýòãýсэн 1:50 000-íû ìàñøòàáûí ãåîëîãèéí çóðàãëàë-åðºíõèé ýðëèéí

àæëûн үр дүнгээс буюу тухайн талбайд ялгагдсан интрузив чулуулгийн

ангилал, тэдгээрийн насны асуудлын талаар толилуулж байна.

Судалгааны òàëáàé íü òåêòîíèêèéí ìóæëàëààð Òºâ Ìîíãîëûí

ñóïåðòåððåéíèé Çàâõàí-Îðõîíû эх газрын идэвхит хаяаны террейнд

áàéðëàíà. (Î.Òºìºðòîãîî, 2002 îí. Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðèéí òåêòîíèêèéí

ìóæëàë) Тàëáàéí 60%-г интрузив чулуулаг эзлэнэ.

Оршил

Судалгааны талбайд өмнөх судлаачид 1:200 000-íû масштабын

ãåîëîãèéí çóðàãëàëûí àæлаар интрузив чулуулгийг дараах байдлаар

ангилсан байдаг. Үүнд: 1976-1977 îíд Ä.Òîãòîõ, З.Гансүх íàð М-47-110-А.Б

хавтгайд т¿ð¿¿ ïàëåîçîéн Тîãòîõûí øèë , дунд-хожуу äåâîíы Тýñ, хîæóó

ïåðìийн Сýëýíãý, 1980 îíä Áàòчóëóóí, Æ.Äàâààñ¿ðýí íàð М-47-99-

А.Б.В.Г, 111-А.Б хавтгайд т¿ð¿¿ ïàëåîçîéн Тýëìýí, дунд-хожуу äåâîíы

Нºìðºã, хîæóó ïåðìü-ò¿ð¿¿ òðèàñын Сýëýíãý á¿ðäлийг тус тус ялган

зураглажээ.

Бèä ãåîëîãè-ñòðóêòóðûí áàéðëàë, ëèòîëîãèéí íàéðëàãà, äàâõàðãà

ç¿éí õóðäàñ чóëóóëàãòàé áîëîí ººð õîîðîíäîî õàðüöàõ õèë çààãèéí

õàðüöàà, ïåòðîãðàôè, ïåòðîõèìèéí îíöëîã øèíæ чàíàð, үнэмлэхүй насны

шинжилгээний үр дүнг ¿íäýñëýæ интрузив чулуулгийг:

Äóíä-õîæóó êåìáðè. Øèíý-Èäýð á¿ðäýë (--E2-3sh)Ò¿ð¿¿ îðäîâèê. Òýëìýí á¿ðäýë (q--O1tl) Дунд-хожуу äåâîí. Тэс á¿ðäýë (-q--lD2-3ts)

Түрүү-дунд ïåðìü. Булнай á¿ðäýë (q- -l-lP1-2b)гэж ялгалаа. (Зураг №1)

Үр дүн ба хэлэлцүүлэг

1. Äóíä-õîæóó êåìáðè. Øèíý-Èäýð á¿ðäýë (--E2-3sh)

Çàâõàíы бүс нутагт Í.Í.Õåðàñêîâ (1966 îí) Òýëìýí á¿ðäýë íýðýýð àíõ

ÿëãàñàí áºãººä óëìààð Â.À.Áëàãàíðîâîâ

(1970), Â.È.Ãîëüäåíáåðã, À.Â.Èëüèí, À.Ñ.Ïàâëåíêî (1969), Ä.Чóëóóíáàò

(1976), Ñ.Öýâýýííàìæèë (1977), Ä.Ãàðàì (1988) нар óã íàñíû интрузив

чóëóóëãèéã Òýëìýí á¿ðäýëä ÿëãàæ 3 фазд õóâààñàí. Үүнд: I фаз:

гàááðî, ãàááðîäèîðèò, äèîðèò, II фаз: êâàðöàò äèîðèò, граноäèîðèт, III

фаз: гранит, ïëàãèîгранит.

Õàðèí äýýðõ á¿ðäëèéí I фазын чóëóóëãèéã Сонгино Тарвагатайн бүсийн

õýìæýýíä хийгдсэн УГЗ-200 òºñëèéí судалгааны ажлаар Д.Доржнамжаа

нар (2003) àíõ óäàà äóíä-õîæóó êåìáðèéí Øèíý-Èäýð á¿ðäýëä ÿëãàсаныг

уламжлан ангиллаа. Тэрээр янз бүрийн чиглэлтэй тетоник хагарлуудаар

таслагдаж, тусгаарлагдсаны зэрэгцээ залуу насны хурдас чулуулгаар

түрэгдсэн Овгор уул, Мөстийн даваа, Буга-Өндөрийн нурууны , Хөх

толгой, Элстийн булаг, Баруун даваа, Үүцэтийн хяр, Тагийн нуурын бүлэг

биетүүдээр илэрдэг.Øèíý-Èäýð á¿ðäýë нь шîõîéëîã-шүлтлэг эгнээний шүлтлэгдүү

габбро, габбро, диоритоос тогтоно. Петрохимийн хувьд I

төрлийн, êàëèãààð äóíä зэрэг ханасан, магнетитийн серид хамаарагдана.

(Зураг №2, 3)

Насны үндэслэл Øèíý-Èäýð á¿ðäëèéí интрузив чóëóóëãèéííàñíû äýýä õÿçãààð íü ò¿ð¿¿ îðäîâèêèéí Òýëìýí á¿ðäëèéíгранитаар болон дунд-хожуу девоны Тэс бүрдлийнлейкогранитаар ç¿ñýãäýæ насны доод хязгаар ньпалеопротерозойн Идэр метакомплексийн гнейсийг зүссэн хилзаагийн харьцаагаар тодорхойлогдсон.

0

1

2

3

4

5

6

7

40 45 50 55 60 65 70 75 80

K2

O,

( æ

èí

% )

SiO2, ( æèí% )

Зураг № 3 Шинэ-Идэр бүрдлийн интрузив чулуулгийн

калийн цувралын ангилалын диаграмм. (Ле Маитре, 1989)

K áàÿëàã

(øîõîéëîã-ø¿ëòëýã

эгнээ)

K äóíä

(øîõîéëîã-ø¿ëòëýã

эгнээ)

K ÿäóó

(òîëåéòèéí эгнээ)

(Шошонитийн

эгнээ)

45 49 53 57 61 65 69

Fe 2

O3/F

eO, æ

èí

%

SiO2, æèí %

Èëüìåíèò

Зураг № 2 Шинэ-Идэр бүрдлийн интрузив чулуулгийн

Fe2О3/FeO(æèí %)-SiO2 (æèí %)-н хамаарлын диаграмм

Магнетит

ñåðè

2. Ò¿ð¿¿ îðäîâèê. Òýëìýí á¿ðäýë (q-O1tl)

Палеозойн гранитыг баруун монголын хэмжээнд 1942 онд анх

С.Н.Алейксейчик, Р.А.Хасин нар ангилсан байдаг. Түүнчлэн: Благонравов

(1970), В.И.Гольденберг (1966), А.В.Ильин (1969) зэрэг эрдэмтэд дунд-

хожуу кембрийн Òэлмэн бүрдлийг 2-3 фазд хуваасан байна. Òýëìýí

á¿ðäëèéí èíòðóçèâ чóëóóëàã íü Á¿ñòèéí íóðóóны ìàññèâ, Àãóéò

óóë, Ñ¿¿ë îâãîð, Ìîä òîëãîé, Ò¿ìýí-Îâîî óóë , Äýëèéí îðîé, Îâãîð-

Óëààí, Áýðõ óóë, Ãîçãîð øèéð óóëñààð ÿíç á¿ðèéí õýëáýð õýìæýýòýé

бүлэг áèåò¿¿äèéã ¿¿ñãýäýã. Зураг №1. Бүрдэл нь 2 фазтай.

I фаз (q-1O1tl): дунд ширхэгт кварцат диорит, кварцат

монцонит, гранодиорит.

II фаз (2O1tl): дунд, жижиг-дунд ширхэгтэй биотит-амфибол, биотит-

мусковиттэй гранит, гнейслэгдүү төрхтэй гранит, гранит ховроор том

ширхэгтэй порфирлог гранит.

Онцлог шинж:

-Коррозид орж хонхойж хотойсон гудас дэр маягийн хэсэгшил бүхий

хадан цохиог үүсгэнэ.

-Өнгөт эрдсийн бөөгнөрөл ихээр агуулна.

Петрохими: S òºðëèéí êàëèãààð áàÿëàã, øîõîéëîã-ø¿ëòëýã

ýãíýýíèé ìàãíåòèòийн ñåðèд хамаарагдана.

0

500

1000

1500

2000

2500

0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500

R2

R1

Ìß

Зураг № 4 Тэлмэн бүрдлийн интрузив чулуулгийн

R1, R2 хамаарлын диаграмм (Питчер)

Ê

Ä

ªÕÎ

ÎÁÑÊ

Î

Ä

Ãåîòåêòîíèêèéí

áàéäàë:

Ìß-Ìàíòèéí

ÿëãàðàëʪÏÇÈ-Êîëëèçûí

ºìíºõ ïëèòèéí çàõûí

èäýâõæèë

ÊĪ-Êîëëèçûí äàðààõü

ºðãºãäºë

ХÎ-Õîæóó îðîãåí

ÎÁ-Îðîãåíû áóñ

КӨП

ЗИ

0.4

0.6

0.8

1

1.2

1.4

1.6

1.8

2

2.2

2.4

2.6

0.5 0.7 0.9 1.1 1.3 1.5 1.7 1.9

A/N

K

ASI

I ( õºíãºí öàãààíààð

äóíä çýðýã õàíàñàí )S ( õºíãºí öàãààíààð õàíàñàí )

A ( ø¿ëòýýð

ÀÍÁ

ÄÁ

ÝÍÁ

ÝÊÁ

ÕÎÁ

ΪÁ

ÐÁ

ÄÁ-äàëàéí áîðæèí

ÀÍÁ-àðëàí íóìûí

áîðæèí

ÝÍÁ-ýõ ãàçðûí

íóìûí áîðæèí

ÝÊÁ-ýõ ãàçðûí

êîëëèçûí áîðæèí

ÕÎÁ-õîæóó

îðîãåíû áîðæèí

ΪÁ-îðîãåíû

ºðãºãäëèéí

áîðæèí

ÐÁ-ðèôòèéí áîðæèí

Зураг № 5 Тэлмэн бүрдлийн интрузив чулуулгийн Шендийн

индексийн диаграммГеотектоникийн

байдал:

Ïèòчåðèéí äèàãðàììä èõýíõ ñîðüöóóä íü синêîëëèçèéí болон коллизын

өмнөх ïëèòèéí çàõûí èäýâõæèë, Øàíäûí èíäåêñèéí äèàãðàììä эмх

замбараагүй байрласан байх ба тус диаграммын туслах диаграммуудыг (Çóðàã

¹4,5) байгуулж үзэхэд ýõ ãàçðûí коллизыг çîíõèëîí çààæ áàéíà.

Тэлмэн бүрдлийн иинтрузивийн үнэмлэхүй насны тодорхойлолт

Ë.Â.Çàáîòêèí 1988 îíä Ê/Àã-íû

àðãààð 40820 ñàÿ æèë, Ä.Àíäðåàñ íàð

1970 îíä ìºí àðãààð 4502 ñàÿ

æèë, À.Ñ.Ïàâëåíêî íàð ìºí àðãààð

519-551 ñàÿ. æèëýýð Òýëìýí á¿ðäëèéí

интрузив ÷óëóóëãèéí íàñûã äîîä

êåìáðèéãýýñ îðäîâèêèéí ò¿âøèíä

õàìààðóóëæ ¿çñýí áàéäаг

Тэлмэн бүрдлийн II фазын гранитын

үнэмлэхүй насны сорьцонд (Бугийн ам.

сорьц-646) U-Pb-ны аргаар хийлгэсэн

радиологийн шинжилгээгээр

469.9.0±8.1 сая жил гэж

тодорхойлогдсон нь түрүү ордовикийн

цаг хугацааг зааж байна.

3. Дунд-хожуу äåâîí. Тэс á¿ðäýë (-q--lD2-3ts)

Шүлтлэгдүү лейкогранит

(Д-2131)

Â.À.Àìàíòîâ. Á.Ëóâñàíäàíçàí (1963 он) íàðûí ñóäëààчèä Áàðóóí õîéä

Ìîíãîëûí õýìæýýíä òàðõñàí ÿãààí ºíãèéí ø¿ëòëýãä¿¿ ëåéêîêðàò

ãðàíèòûã Òýñ á¿ðäýë íýðèéí äîð àíõ ÿëãàæýý. Týñ á¿ðäëèéí èíòðуçèâ

÷óëóóëàã íü талбайн хувьд õàìãèéí ºðãºí òàðõàëòòàé . Буга-Өндөрийн

нуруу, Хөх тойром, Хөдөргийн нурууны массив, Өвөр Мөсөн түрүү, Модот

амны хяр, Үүцэтын хяр, Ягаан чулуут, Хавчиг худгийн энгэр, Тагийн нуурын

биет, бүлэг áèåò¿¿äýýð íèéò 331,65êâ.êì òàëáàéã ýçëýí îðøèíî.

Дараах 3 фазд ялгалаа.

I фаз: äóíä, äóíä-òîì, òîì øèðõýãò ïîðфèðëîã ñèåíèò, êâàðöàò ñèåíèò

II фаз: дунд ширхэгтэй, дугуй хар кварцат лейкогранит, шүлтлэгдүү

лейкогранит

III фаз: æèæèã øèðõýãò шүлтлэгдүү ëåéêîãðàíèò, лейкогранит

Онцлог шинж:

Дугуй хар кварцат лейкогранит (Д-5399)

Ïåòðîõèìè: Òýñ á¿ðäэл íü сиенит, кварцат сиенит, шүлтлэгдүү

лейкогранит, лейкогранитаас бүрдэх ба шүлтлэгдүү найрлагатай, магнетитийн

серийн, òºðëèéí, калигаар баялаг шохойлог шүлтлэг эгнээний, õºíãºí

öàãààнаар дунд зэрэг ханасан чóëóóëгууд байна. Ïèòчåðèéí äèàãðàììд

ихэнх сорьц нь хожуу орогены, Øеíäûí èíäåêñийн диаграммд рифт болон

хожуу орогены òàëáàéä буудаг.

0

500

1000

1500

2000

2500

0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500

R2

R1

Ìß

Зураг № 6 Тэс бүрдлийн интрузив чулуулгийн R1, R2 хамаарлын диаграмм

(Питчер, 1979, Харрис,1983)

总

ÕÎ

ÎÁ

ÑÊ

ÎÄ

Ãåîòåêòîíèêèéí

áàéäàë:

Ìß-Ìàíòèéí

ÿëãàðàë

ʪÏÇÈ-Êîëëèçûí

ºìíºõ ïëèòèéí

çàõûí èäýâõæèë

ÊĪ-Êîëëèçûí

äàðààõü ºðãºãäºë

ХÎ-Õîæóó îðîãåí

ÎÁ-Îðîãåíû áóñ

ÑÊ-Ñèíêîëëèç

ÎÄ-Îðîãåíû

äàðààõü

КӨПЗИ

0.4

0.6

0.8

1

1.2

1.4

1.6

1.8

2

2.2

2.4

2.6

0.5 0.7 0.9 1.1 1.3 1.5 1.7 1.9

A/N

K

ASI

ÄÁ-äàëàéí

áîðæèí

ÀÍÁ-àðëàí íóìûí

áîðæèí

ÝÍÁ-ýõ ãàçðûí

íóìûí áîðæèí

ÝÊÁ-ýõ ãàçðûí

êîëëèçûí

áîðæèí

ÕÎÁ-õîæóó

îðîãåíû áîðæèí

ΪÁ-îðîãåíû

ºðãºãäëèéí

áîðæèí

ÐÁ-ðèôòèéí

Зураг №7 Тэс бүрдлийн интрузив чулуулгийн Шендийн диаграмм

Геотектоники

йн байдал:

I ( õºíãºí öàãààíààð

äóíä çýðýã õàíàñàí ) S ( õºíãºí öàãààíààð õàíàñàí )

A ( ø¿ëòýýð

õàíàñàí )

ÀÍÁ

ÄÁ

ÝÍÁ

ÝÊÁ

ÕÎÁ

ΪÁ

ÐÁ

Насны үндэслэл: Òýñ á¿ðäийн интрузив чулуулаг нь дîîä äåâîíû

Áîðíóóð ôîðìàöûí âóëêàíîãåí хурдас чóëóóëãèéã ç¿ñч, (Тагийн нуур.

ÀЦ-115. 6735) ургамлын үлдэгдэлээр нас нь баталгаажсан сизуралын

âóëêàíîãåí õóðäñààð õóчèãäàæ áóé õèë çààãèéí õàðüöààг тогтоосон.

(Мөстийн даваа. ÀЦ-567. 1345). Мөн түрүү-дунд пермийн Булнай

бүрдлийн интрузив чулуулгаар зүсэгдэнэ. (Шар таг. ÀЦ-5677. 4370)

ªìíºõ ñóäàëãààíû àæëóóäààð Òýñ á¿ðäëèéí интрузив

чóëóóëãèéí íàñûã Â.À.Áëàãîíðàâîâ (1970) íàð ͺìðºãèéí ìàññèâт

áèîòèò-êàëè àðãîíû àðãààð 296 ñàÿ æèë, À.Ñ.Ïàâëåíêî Èäýð ãîëûí

ìàññèâò 333 ñàÿ æèë, Â.À.Áëàãîíðàâîâ (1970 он) Òýëìýí íóóðûí ç¿¿í

ýðýãò 268 ñàÿ æèë, Â.È.Ãîëüäåíáåðã (1966он) Èäýð, Æàðãàëàíòûí

ìàññèâò 314 ñàÿ æèë, À.Â.Èëüèí Õºâñãºëèéí ä¿¿ðýã Öàãààí óóëûí

ìàññèâò 280-290 ñàÿ æèë ãýæ òîäîðõîéëñîí áàéдаг.

4. Түрүү-дунд ïåðìü. Булнай á¿ðäýë. (q- -l-lP1-2b)

Булнай бүрдлийн интрузив чулуулгийг зэргэлдээ районуудад явагдсан 1:200

000-ны геологийн зураглалаар Д.Даваасамбуу, Б.Дамдинжав

(1976он), Д.Тогтох (1977), Д.Чулуунбат, С.Цэнцэн (1977 он) нарын судлаачид

хожуу пермь, хожуу пермь-түрүү триасын насанд 2-3 фазд ялгаж ирсэн

байна.Хөдрөгийн нурууны, Нөмрөгийн нурууны ба Нарийн хужиртын

массив, Нарийн хужирт, Хуримтын хоолойн бүлэг биет, Шар таг Урт булгийн

биетээр 235.9 кв.км талбайд тархана. (Зураг № 1). Дараах 2 фазд ангилав.

I фаз (ε-qε1Р1-2b): цайвар-шаргал, хөхөлбөр-саарал өнгийн жижиг-дунд

ширхэгт шүлтлэг сиенит, шүлтлэг кварцат сиенит. II фаз (l-l2P1-2b): шаргал, хөхөлбөр саарал өнгийн жижиг-дунд

ширхэгт эгирин-рибекиттэй, биотит-рибекиттэй, амфиболтой шүлтлэг гранит.

Îíöëîã øèíæ:1.Чóëóóëãóóä íü åðºíõèé人 ø¿ëòëýã

íàéðëàãàòàé áóþó ø¿ëòëýã àìôèáîë

(ðèбåêèò) àãóóëíà.

2. Àêöåññîð ýðäñýýð ôëþîðèò

àãóóëах ба кварц-флюоритын судлаар

хэрчигдсэн байна.

Кварц-флюоритын судлаар хэрчигдсэн сиенит (Д-1940-1)

Петрохими: уã бүрдлийн чóëóóëàã íü ø¿ëòëýг найрлагатай, I òºðëèéíêàëèãààð áàÿëàã, øîõîéëîã-ø¿ëòëýã ýãíýýíèé магнетит серид хамаарна.Øеíäûí èíäåêñèéí äèàãðàìì äýýð ðèôòèéí, Ïèòчåðèéí äèàãðàìì äýýðèõýíõ ñîðüö íü îðîãåíû áóñ òàëáàéä áайрлаж áàéíà.

Булнай á¿ðäëèéí интрузив чóëóóëãèéг орогены дараах хөгжлийн үе шатандбуюу эх газрын ðèôòийн нөхцөлд хөгжсөн ãýæ ¿çýæ байна.

0.4

0.6

0.8

1

1.2

1.4

1.6

1.8

2

2.2

2.4

2.6

0.5 0.7 0.9 1.1 1.3 1.5 1.7 1.9

A/N

K

ASI

I ( õºíãºí öàãààíààð

äóíä çýðýã õàíàñàí )S ( õºíãºí öàãààíààð õàíàñàí )

A ( ø¿ëòýýð

õàíàñàí )

ÀÍÁ

ÄÁ

ÝÍÁ

ÝÊÁ

ÕÎÁ

ΪÁ

ÐÁ

ÄÁ-äàëàéí

áîðæèí

ÀÍÁ-àðëàí íóìûí

áîðæèí

ÝÍÁ-ýõ ãàçðûí

íóìûí áîðæèí

ÝÊÁ-ýõ ãàçðûí

êîëëèçûí

áîðæèí

ÕÎÁ-õîæóó

îðîãåíû áîðæèí

ΪÁ-îðîãåíû

ºðãºãäëèéí

áîðæèí

ÐÁ-ðèôòèéí

áîðæèí

Зураг № 8 Булнай бүрдлийн интрузив чулуулгийн

Шендийн индексийн диаграмм

Геотектоники

йн байдал:

0

500

1000

1500

2000

2500

0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500

R2

R1

Ìß

Зураг №9 Булнай бүрдлийн интрузив чулуулгийн R1, R2

хамаарлын диаграмм (Питчер, 1979, Харрис,1983)

总

ÕÎ

ÎÁ

ÑÊ

ÎÄ

Ãåîòåêòîíèêèéí

áàéäàë:

Ìß-Ìàíòèéí

ÿëãàðàë

ʪÏÇÈ-Êîëëèçûí

ºìíºõ ïëèòèéí çàõûí

èäýâõæèë

ÊĪ-Êîëëèçûí

äàðààõü ºðãºãäºë

ХÎ-Õîæóó îðîãåí

ÎÁ-Îðîãåíû áóñ

ÑÊ-Ñèíêîëëèç

ÎÄ-Îðîãåíû äàðààõü

КӨПЗИ

Дээж № 647 Булнай бүрдлийн иинтрузивийн үнэмлэхүй насны тодорхойлолт

Хэмжилт хийсэн цирконы мөхлөгүүдийн дийлэнхи нь бүслүүрлэг текстүр

сайн хөгжсөн. Тэдгээр мөхлөгүүдэд хийсэн 20 хэмжилтийн конкардант шугамын

ойролцоох статистик үзүүлэлтээр түүний нас 271.0±1.1 сая жил гэж

тодорхойлогдов. Цирконы талстад хийсэн хэмжилт

Насны үндэслэл: Óðãàìëûí ¿ëäâýðýýð íàñ íü áàòàëãààæñàí сизуралын

Баянзүрх формацын âóëêàíîãåí õóðäñûã ç¿ñýõ íü íàñíû äîîä õÿçãààð áîëíî.

Насны дээд хязгаар нь доод-дунд юрагийн Жаргалант формацын

конгломератаар хучигдсан хил заагийн харьцаагаар тодорхойлогдоно.

Ð.Ì.ßøèíà, Â.À.Ïàâëîâ (1973) íàð Нөмрөгийн нуруунд илрэх шүлтлэг

гранитаас авсан (сорьц-23) ¿íýìëýõ¿é íàñíû дээж нь кали-аргоны аргаар 250-

262 ñàÿ æèëèéí íàñàíä тодорхойлогдсон байдаг.

Дүгнэлт

Холбоо нуур-50 төслийн талбайд илрэх интрузив чулуулгийгтэдгээрийн найрлага, гадаад, дотоод бүтэц, петрохимийн онцлогшинж, агуулагч чулуулагтай харьцах хил заагийнхарьцаа, үнэмлэхүй насны тодорхойлолт болон өмнөх шатнысудалгааны баримт материалтай харьцуулсаны үндсэн дээр дунд-хожуу кембригээс түрүү-дунд пермийн 4 насны интрузив бүрдэлдялган зураглалаа.

Өмнөх шатны судалгаагаар судалгааны талбай болон зэргэлдээрайонд ялгагдсан Тэлмэн бүрдлийн I фазын габбро, диоритыг хилзаагийн харьцаа, үүсч хөгжсөн геодинамик орчноор нь Шинэ-Идэрбүрдэл нэрээр ангилан насыг дунд-хожуу кембрид хамааруулсанбөгөөд үүнийг цаашид нарийвчлан судалж, насыг баталгаажуулахшаардлагатай гэж үзэж байна.

Өмнөх шатны судалгаагаар дунд-хожуу кембрид ялгагдаж байсанТэлмэн бүрдлийн II фазын гранитыг үнэмлэхүй насны шинжилгээгээр

469.9.0±8.1 сая жил гэж тодорхойлон түрүү ордовикийн насанд

шинээр ангиллаа.

Ð.Ì.ßøèíà, Â.À.Ïàâëîâ (1973 îí) íàðûí Нөмрөгийн нуруунд илрэх IIфазын шүлтлэг гранитаас авсан (сорьц-23) ¿íýìëýõ¿é íàñíû дээж нькали-аргоны аргаар 250-262 ñàÿ æèëèéí íàñàíä тодорхойлогдсонбайдаг. Бид Шар таг уулын биетийг бүрдүүлэгч I фазын шүлтлэгкварцат сиенитээс үнэмлэхүй насны сорьц авч (дээж-647) U-Pb-ныаргаар хийлгэсэн радиологийн шинжилгээгээр 271.0±1.1 сая жил гэжтодорхойлогдсон. Энэ үндэслэлээр Булнай бүрдлийн интрузивын насыгтүрүү-дунд пермд хамааруулсан.

Тэс бүрдлийн гранитаас авагдсан үнэмлэхүй насны тодорхойлолт нь

áèîòèò-êàëè àðãîíû àðãààð 268 ñàÿ. æèëээс 314-346 ñàÿ. жèëийгхамардаг. Үүнийг өìíºõ ñóäëàà÷èä ø¿ëòëýã, öàõèóðëàã ìåòàñîìàòîçºðãºí õºãæñºí, óäààí õºãæèëòýé ã¿íèé õàãàðëóóäûí á¿ñýä îðøäîãоорýíý á¿ðäëèéí ÷óëóóëãèéí ðàäèîëîãèéí íàñíû çàëóóæèëòûãòàéëáàðëàäàã. Энэ нь насны асуудал эргэлзээтэй байгааг харуулжбайна.

АНХААРАЛ ТАВЬСАНД

БАЯРЛАЛАА