НЭГ. УДИРТГАЛsitech.edu.mn/uploads/student club/2019 04 07 сүүлчийн...

Хуудас 1

НЭГ. УДИРТГАЛ

Хуудас 2

ХОЁР. ГАМШГААС ХАМГААЛАХ ТӨЛӨВЛӨГӨӨНИЙ БҮТЭЦ

2.1. Сургуулийн гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөө дараах бүтэцтэй байна. Үүнд: Нэг. Нийтлэг үндэслэл Хоёр. Танилцуулга Гурав. Гамшгаас урьдчилан сэргийлэх, эрсдэлийг бууруулах төлөвлөгөө Дөрөв. Аюулт үзэгдэл, гамшиг, ослын үед хэрэгжүүлэх хариу арга хэмжээний төлөвлөгөө Тав. Аюулгүй цэгт цугларах, нүүлгэн шилжүүлэх төлөвлөгөө Зургаа. Хавсралт 2.2. Сургуулийн үйл ажиллагааны онцлог, хүчин чадлаас хамааран төлөвлөгөөний бүтцэд нэмэлт хэсэг оруулж болно.

Хуудас 3

УДИРТГАЛ 1.1. Гамшгаас хамгаалах тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.1-д заасны дагуу төрийн болон нутгийн захиргааны байгууллага,

хуулийн этгээд нь гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөтэй байх бөгөөд гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөө нь гамшгаас урьдчилан сэргийлэх, бэлтгэл, бэлэн байдлыг хангах, эрэн хайх, аврах, хор уршгийг арилгах, сэргээн босгох удирдлагын баримт бичиг байна.

1.2. Байгууллагын гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөө боловсруулах ажлыг ШУТИС Үйлдвэрлэлийн технологийн сургуулийн удирдлагын шийдвэрээр байгуулагдсан ажлын хэсэг боловсруулна.

1.3. Нэг барилга байгууламжид олон төрлийн байгууллага, хүмүүс үйл ажиллагаа явуулж буй тохиолдолд уг барилгын үндсэн эзэмшигч тухайн барилгад үйл ажиллагаа явуулдаг бусад байгууллага, хувь хүмүүстэй хамтран гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөг боловсруулна.

1.4 Гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөө боловсруулахад Сүхбаатар дүүргийн онцгой байдлын байгууллага мэргэжил, арга зүйн дэмжлэг үзүүлнэ.

1.5. Гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх зардлыг Гамшгаас хамгаалах тухай хуулийн 51 дүгээр зүйлд заасны дагуу төлөвлөж зарцуулна.

1.6. Гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөг байгууллагын гамшгийн эрсдэл, эмзэг байдлын үнэлгээнд тулгуурлан Сүхбаатар дүүргийн гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөтэй уялдуулж боловсруулна.

1.7. Сургуулийн гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөг сургуулийн захирал батална. 1.8. Гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөг дараах тохиолдолд тодотгоно. - төлөвлөгөөний бүтэц, агуулгад өөрчлөлт орсон тохиолдолд; - орон нутагт зохион байгуулж буй гамшгаас хамгаалах иж бүрэн болон команд штабын сургуулиар, - гамшгийн хор уршгийг арилгах арга хэмжээг хэрэгжүүлэх явцад илэрсэн дутагдал, сул талыг арилгах зорилгоор; - аюулт үзэгдэл, осол тохиолдсон үед болон бусад шаардлагатай үед;. 1.9. Гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөг тухайн байгууллагын удирдлагын томилсон ажлын хэсэг, ажилтан тодотгоно. 1.10. Төрийн болон нутгийн захиргааны байгууллага, хуулийн этгээд Онцгой байдлын ерөнхий газрын даргын 2018 оны А/291

дүгээр тушаалаар баталсан “Төрийн болон нутгийн захиргааны байгууллага, хуулийн этгээдийг ажлын тусгай горимд шилжүүлэх, цуцлах журам”-д заасан төлөвлөгөөтэй байх бөгөөд энэхүү төлөвлөгөө нь гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөний бүрэлдэхүүн хэсэг байна.

1.11. Энэхүү төлөвлөгөөнд Сүхбаатар дүүргийн 8 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах хичээлийн 4 дүгээр байранд сургалт, судалгааны чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж буй ҮТС-ийн захиргаа, хөнгөн үйлдвэрлэлийн технологи инженерчлэлийн салбар, дизайны салбар, ШУТИС-ийн Ахлах сургууль /захирал Проф. Д.Буянтогтох/, ШУТИС-КООСЭН технологийн коллеж /захирал Ж.Арслан (док. дэд проф)/ хамруулна.

Хуудас 4

НЭГ. НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ 1.1. Гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөний зорилго нь: ШУТИС ҮТС-ийн багш, оюутан, ажилтан, албан хаагчдын амь нас, эрүүл

мэндийг гамшгийн аюулаас авран хамгаалах, гамшгаас хамгаалах чадавхыг бэхжүүлэх, гамшгаас урьдчилан сэргийлэх, эрсдэлийг бууруулах, бэлтгэл бэлэн байдлыг хангах, хариу арга хэмжээг шуурхай зохион байгуулах, гамшгийг хохирол багатай даван туулах, сэргээн босгох асуудал юм.

1.2. Сургуулийн эрсдэл, эмзэг байдал, чадавхын үнэлгээнд тулгуурласан, хэрэгжих үндэслэлтэй, ажилтан, албан хаагчид,

салбар нэгжүүдийн харилцан ажиллагаа, оролцоог хангасан байх зарчмыг баримтална. 1.3. Хамрах хүрээ: Хичээлийн 4 дүгээр байранд сургалт, судалгааны чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж буй ҮТС-ийн захиргаа, хөнгөн

үйлдвэрлэлийн технологи инженерчлэлийн салбар, дизайны салбар, ШУТИС-ийн Ахлах сургууль /захирал Проф. Д.Буянтогтох/, ШУТИС-КООСЭН технологийн коллеж /захирал Ж.Арслан (док. дэд проф)/ хамруулна.

1.4. Гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэхэд: ШУТИС-ийн хичээлийн дөрөвдүгээр байранд үйл ажиллагаа явуулж буй

хөнгөн үйлдвэрлэлийн технологи инженерчлэлийн салбар, дизайны салбар, Ахлах сургууль, Коосэн сургууль, салбар нэгжийн багш, оюутан, ажилтан, албан хаагч нар оролцоно.

Хуудас 5

ХОЁР. ТАНИЛЦУУЛГА Шинжлэх Ухаан Технологийн Их Сургууль 8-р хороо, Бага тойруу, Сүхбаатар дүүрэг, Улаанбаатар, Монгол улс 14191 Ш/х: 46/520 Утас: (976)-11-324590 Е-Майл: [email protected] 2.1. ОН ДАРААЛСАН ТҮҮХИЙН ТОВЧОО

1961 МУИС-ийн Инженерийн факультетийн бүрэлдэхүүнд хөнгөн үйлдвэрийн механик инженерийн мэргэжлийг нээж, анхны элсэлт авсан.

1971 Хүнсний машин аппарат, Хүнсний технологи, Нийтийн хоолны технологи, Мод боловсруулах үйлдвэрлэлийн механикч-технологич мэргэжлээр авч элсэлт авсан.

1982 МУИС-ийн бүрэлдэхүүнээс Политехникийн дээд сургууль салбарлан бие даасан дээд сургууль болсонтой холбогдуулан Хөнгөн, хүнсний үйлдвэрийн /ХХҮФ/ факультет байгуулагдсан.

1990 БНМАУ-ийн сайд нарын зөвлөлийн 154 дүгээр тогтоолоор Политехникийн дээд сургуулийг мэргэжлийн чиглэлээр Техникийн Их Сургууль болгон зохион байгуулсан байна.

1992 Механик Технологийн Сургууль болон өргөжсөн.

1995 ТИС-ийн ректорын зөвлөлийн шийдвэрээр Механик технологийн сургууль Хүнсний технологийн сургууль, Хөнгөн Үйлдвэрийн Технологийн Сургууль болон шинэчлэн зохион байгуулагдав.

2000 Нэхмэлийн үйлдвэрийн тэнхим Ноосны эрдэм шинжилгээний төвтэй нэгдэн "Нэхмэлийн хүрээлэн", Монгол Солонгосын хамтарсан Шим тэжээл судлалын төв байгуулагдав.

2006 ҮТДС-ийн харъяанд Ой модны сургалт судалгааны хүрээлэн байгуулагдсан 2009 ШУТИС-ийн түүхт 50 жилийн ой тохиолдов. 2010 ШУТИС-ийн Иновацийн төвд “Хүнс үйлдвэрлэлийн сургалт судалгааны төв” байгуулав.

2011 Олон Улсын инженерийн боловсролын CDIO 12 стандарт, сургалтын арга зүйг судлан 2014 оноос нэвтрүүлж эхлэв.

2014 Хүнсний инженерчлэл, Дизайн, Ой мод технологи, Биотехнологи, шим судлал, "Текстил судлал"ын салбар гэсэн нэгжтэйгээр Үйлдвэрлэлийн технологийн сургууль шинэчлэн зохион байгуулагдав.

2016 Хүнс судлалын эрдэм шинжилгээний төв ISO-17025:9001 стандартын шаардлага хангаж, гэрчилгээгээ авав.

mailto:[email protected]

Хуудас 6

2016 Монгол Японы хөрөнгө оруулалтаар Азид анхдагч сүлжмэлийн дизайн систем бүхий “SHIMA SEIKI TRAINING CENTER” сургалт судалгааны төв байгуулагдав.

2.2. ХӨНГӨН ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН ТЕХНОЛОГИ ИНЖЕНЕРЧЛЭЛИЙН САЛБАР Анх 1961 онд Монгол улсын их сургуулийн Инженерийн факультетад “Хөнгөн үйлдвэрийн механикч” инженер мэргэжлээр 32

оюутан элсэн орж суралцан, 1966 төгссөн нь одоогийн Хөнгөн үйлдвэрлэлийн технологи, инженерчлэлийн салбарын эх суурь болсон.

1998-2014 онуудад ШУТИС-ийн Үйлдвэрлэлийн Технологи, Дизайны Сургуулийн бүрэлдэхүүнд Хөнгөн үйлдвэрийн технологи, Нэхмэл судлалын салбар, Хувцас судлалын салбар, Арьс шир судлалын салбар, Ой модны технологийн салбарууд сургалтын ажиллагаа эрхэлж дотооддоо мэргэжлийн инженерүүдийг бэлтгэх ажил эрчимжиж, багшлах боловсон хүчин, салбарын эрдэмтэн судлаачдын тоо нэмэгдэж ирсэн.

2014-2018 онуудад ШУТИС нь бүтэц, бүрэлдэхүүндээ өөрчлөлт хийж, Үйлдвэрлэлийн Технологи, Сургуулийг шинээр байгуулж, түүний бүрэлдэхүүн дэх Текстил судлалын салбар нь хөнгөн, нэхмэл, оёдол, арьс ширний үйлдвэрийн салбаруудын, Ой модны үйлдвэрлэлийн технологийн салбар нь ойн инженер, мод боловсруулах үйлдвэрийн технологи мэргэжлийн дээд боловсролтой инженер мэргэжилтнүүдийг бэлтгэж байсан. Мөн ҮТС-ийн Дизайн салбарт хөнгөн үйлдвэрийн нэг салбар болох хэвлэлийн үйлдвэрлэлийн технологи хөтөлбөр харъяалагдаж байсан.

Мэргэжлийн өндөр ур чадвартай, заах аргазүй, эрдэм шинжилгээ, туршилт судалгааны арвин туршлагатай багш нараас бүрдэх манай хамт олны дотор Монгол улсын гавъяат багш 1, шинжлэх ухааны доктор(Sc.D) зэрэгтэй 2, боловсролын доктор (Ph.D) зэрэгтэй 11, магистр зэрэгтэй 11 багш ажиллаж байна.

ХҮТИС нь ШУТИС-ийн хичээлийн 4, 10, 11 дүгээр байруудад сургалт, судалгааны ажил явуулдаг. ХҮТИС-ийн бүрэлдэхүүнд байгаа Хувцас судлалын төв, “Шима сейки“ сүлжмэлийн сургалтын төв, үйлдвэрлэлийн төв, Тарьц суулгац ургуулах, ойн бүртгэл, тооллого явуулах Нарийн гацууртын туршилт судлагааны хээрийн полигон зэрэг судалгааны байгууллагуудыг салбарын профессор, багш нар удирдан ажилладаг.

ШУТИС-ийн хичээлийн 10, 11 дүгээр байранд байрлах ШУТИС-ийн харъяа Хөнгөн үйлдвэрийн судалгаа хөгжлийн хүрээлэн, ШУТИС-ийн Ой модны сургалт, судалгааны хүрээлэнгүүдтэй хамтран ноос, ноолуур, модны чиглэлээр сургалт- судалгаа-туршилт үйлдвэрлэлийг эрхлэн, шинэ дэвшилтэт инновацийн бүтээгдэхүүн, технологийг нэвтрүүлдэг.

ХҮТИС нь нэхмэлийн үйлдвэрлэлийн 5, мод боловсруулах үйлдвэрлэлийн 2, оёдлын технологи-загвар зохион бүтээлт 2, механикийн 1, арьс шир боловсруулах 1 дадлагын цехүүд, хувцас материал, ноос ноолуур, модлог судлал, химийн чиглэлийн 5 лаборатори үйлдвэрлэлийн материаллаг баазыг түшиглэн дадлагын болон туршилт, судалгаа шинжилгээний ажлыг гүйцэтгэх ур чадварыг оюутнуудад олгож байна.

Хуудас 7

2.3. ДИЗАЙНЫ САЛБАР Улс орныг үйлдвэржүүлэх, үндэсний үйлдвэрлэл, соёл үйлчилгээг хөгжүүлэх, жижиг дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих, зах зээлийн

эрэлт хэрэгцээнд нийцсэн чанартай бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, сэтгэлийн таашаалд тохирсон соёлтой үйлчилгээ явуулах, ажил амьдралын таатай орчин бүрдүүлэх хэрэгсэл болсон дизайн урлагийг нийгмийн амьдралын бүх хүрээнд хөгжүүлэн төлөвшүүлэх зорилгоор 1994-1995 оны хичээлийн жилд ШУТИС-ийн “ХҮНДЭТ ПРОФЕССОР” Ц.Дагвадорж агсаны санаачилга, шууд оролцоотойгоор ТИС-ийн БИС-ийн Инженерийн зураг зүйн тэнхимийн дэргэд Үйлдвэрлэлийн дизайны тэнхимийн эх суурь тавигдаж бакалавр, магистрийн зэрэглэлтэй дизайнер бэлтгэж эхэлсэн түүхтэй.

2.4. Ахлах сургууль ШУТИС-ийн харьяанд 1996 онд Математикийн, 1998 онд Гадаад хэлний, 2002 онд Зураг, дизайны ахлах сургуулиуд тус тус

байгуулагдан үйл ажиллагаагаа явуулж байсан. Эдгээр сургуулиудын сургалтын үйл ажиллагаа нь салангид бодлоготой байсан учир нэгтгэн, сургалтын нэгдсэн хөтөлбөр боловсруулах, хичээлүүдийн агуулгын уялдааг сайжруулах, сургалтын чанар үр өгөөжийг дээшлүүлэх, материаллаг баазыг бэхжүүлэх, багшлах боловсон хүчнийг чадваржуулах, тэдний ур чадварыг тасралтгүй дээшлүүлэх зэрэг нэгдмэл цогц хэлбэрээр Ахлах сургуулийг зохион байгуулах шаардлага урган гарсан билээ. Ийнхүү ШУТИС-ийн Ректорын 2013 оны 08 дугаар сарын 15-ны өдрийн А/149 тоот тушаалаар эдгээр сургуулиудыг нэгтгэн ШУТИС-ийн Ахлах сургуулийг шинэчлэн зохион байгуулсан юм.

Ахлах сургууль нь БСШУСЯ-наас баталсан Ерөнхий боловсролын сургуулийн гүнзгийрүүлсэн сургалтын хөтөлбөрөөр хичээл сургалтын үйл ажиллагааг зохион байгуулдаг. Манай сургууль магистр болон түүнээс дээш зэрэгтэй 15 багштай бөгөөд багш нарын 40 гаруй хувь нь мэргэжлийн зэрэгтэй чадварлаг баг ажиллаж байна.

ШУТИС-ийн Ахлах сургуулийг 2013 оноос хойш 610 суралцагч суралцаж төгссөн бөгөөд тус сургуулийн суралцагчид олимпиад уралдаан тэмцээнд тогтмол амжилттай оролцож дотоодын их дээд сургууль болон Ази, Европын нэр хүндтэй их, дээд сургуулиудын тэтгэлэгт хөтөлбөрт хамрагдан инженерийн болон бусад мэргэжлээр амжилттай суралцсаар байна.

Суралцагчдын амжилтаас дурдвал: 2013-2017 оны хугацаанд дизайн технологийн хичээлийг гүнзгийрүүлсэн судалдаг суралцагчид дүүрэг, нийслэл, улсын олимпиад, уралдаан тэмцээнээс алт-17, мөнгө-21, хүрэл-18, шагналт байр-15 нийт 71 медаль хүртсэн бөгөөд нийслэлийн технологийн олимпиадад сүүлийн 3 жил эхний 5-н байрыг тасралтгүй авч, улсын олимпиадаас эхний 3 байрыг дараалан авсан байна. 2014, 2015 онд “Бүх нийтийн физик боловсролыг дэмжих багийн олимпиад”-д Ахлах сургуулийн 120 суралцагч өндөр амжилт үзүүлж улсад 1-р байранд 2 жил дараалан шалгарсан. Энэ нь массын сургалт хэр чанартайг илтгэж байна. Математикийн олимпиадад улс, нийслэлд өндөр амжилт үзүүлдэг төдийгүй орос, англи хэл, мэдээлэл зүйн хичээлээр улс, нийслэл, дүүргийн олимпиадад амжилттай оролцсоор байна.

2017-2018 оны хичээлийн жилд ШУТИС-ийн Ахлах сургууль нийт 6 бүлгийн 130 суралцагч, 22 багш, ажилтантай үйл ажиллагаагаа явуулж байна.

ШУТИС-ийн Ахлах сургууль нь кабинетын зарчмаар / Математикийн кабинет, Физикийн кабинет, Физикийн иж бүрэн 2 лабораторитой, Химийн лаборатори, Биологийн кабинет, Дүрслэх урлагийн кабинет, Мэдээлэл зүйн кабинет / сургалтын үйл ажиллагаагаа явуулж байна.

Хуудас 8

2.5. Коосэн коллеж танилцуулга ШУТИС-КООСЭН технологийн коллеж нь инженер, техник технологид сонирхолтой, техникийн авьяастай сурагчдыг 10 дугаар

ангидаа элсүүлэн цахилгаан, барилга, механик инженерийн чиглэлээр гүнзгийрүүлэн суралцуулдаг.Манай хамт олон суралцагчдад инженер, технологийн мэргэжлийг таниулж ШУТИС-ийн залгамж холбоог хөгжүүлэн дэлхийд өрсөлдөх чадвартай бүтээлч сэтгэлгээтэй, мэдлэгтэй инженер болоход нь туслан, Олон улсын боловсролын чиг хандлагад нийцсэн сургалтын хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх зорилготой ажиллаж байна.

ШУТИС-Коосэн ТК-д суралцагчдын давуу тал: 1.Суралцах хугацаандаа Японд мэргэжлийн дадлага хийх боломжтой 2.ШУТИС-Коосэн ТК-ийн дипломыг үндэслэн ШУТИС-д (ижил мэргэжлийн ангид) (ЭЕШалгалтгүй) шууд элсэж, бакалаврын

хичээлийн 80 хүртэл хувийг дүйцүүлж, дэвшин суралцах журам батлагдсан. 3.Японы Коосэнгийн ахисан түвшний (бакалаврын) сургалтанд дэвшин суралцах боломжтой 4.Монголын Коосэн сургуулиудын бакалаврын сургалттай ахисан түвшний хөтөлбөрт элсэх боломжтой. Ерөнхий эрдмийн болон мэргэжлийн хичээлийн хуваарилалт Суралцагчдын судалгаа

2017-2019 оны хооронд ШУТИС-ийн КООСЭН Технологийн Коллежийн 5 оюутан Япон улсын КООСЭН сургуулиудад 1 сарын дадлага хийсэн. Механик инженерийн 4-р ангийн сурагчид Гүнма Коосэнд, Зам барилгын 5-р ангийн сурагчид Нихонсоогэй компанид үйлдвэрлэлийн дадлага, Цахилгаан электроникийн 4-р ангийн сурагчид Хоккайдо Коосэнд тус тус дадлага хийж цаашид Япон улсын JES компанид 4 жил ажиллах гэрээ байгуулсан.

Хуудас 9

2.6. Хичээлийн 4-р байр /Сүхбаатар дүүрэг/

Хуудас 10

2.7. Байгууллагын байршил ШУТИС-ийн хичээлийн дөрөвдугаар байр нь /Үйлдвэрлэлийн технологийн сургууль/ нь Эдийн засгийн дээд сургуулийн

баруун талд урьдуураа бага тойруу, зүүн талаараа Хятадын элчин сайдын яамтай залгаа, хойд талаараа байр орон сууц, оюутны байртай залгаа 1400 оюутны хүчин чадалтай, ашиглалтанд 1954 онд орсон, үндсэн хийцийн төрөл нь тоосгон хана, бетонон хучилт, чулуун суурьтай, гэрэл цахилгаан, цэвэр бохир ус, халаалт нь төвлөрсөн. Уг хичээлийн байранд ҮТС болон ахлах, Коосэн сургуулиуд сургалтын үйл ажиллагаа явуулж байна.

Газрын эрх Улаанбаатар хотын Сүхбаатар дүүрэг дүүрэг 8-р хороо, 11-р хороолол /14192/, Бага тойруу гудамж 15 тоот байрлалтай

ШУТИС Үйлвэрлэлийн технологийн сургуулийн хичээлийн 4 дүгээр байрны 3208 м2 хэмжээтэй сургалт боловсрол зориулалтай газрын эзэмших эрх

2.8. ШУТИС ҮТС-ийн үйл ажиллагааны үндсэн чиглэл 1. Бакалавр, магистр, докторын (Рh.D) зэрэгтэй мэргэжилтэн бэлтгэх; 2. Ерөнхий боловсролын гүнзгийрүүлсэн болон мэргэжлийн анхан шатны боловсрол олгох; 3. Дипломын дараах мэргэжил дээшлүүлэх сургалт явуулах; 4. Их сургуулийг хөгжүүлэх чиглэл, хөтөлбөр боловсруулж хэрэгжүүлэх; 5. Дээд боловсролын сургалтын байгууллагын болон сургалтын хөтөлбөрийн чанарт эрх бүхий байгууллагаар магадлан

итгэмжлэл хийлгүүлж, олон нийтэд мэдээлж байх 6. Сургалтын агуулга, арга, хэлбэр, судалгаа, туршилтын ажлын зорилт, чиглэл, тэдгээрийг шийдвэрлэх арга замыг сонгож хэрэгжүүлэх; 7. Багш, эрдэм шинжилгээний ажилтан бэлтгэх, давтан сургах, мэргэжилтэн, эрдэмтэдийг сонгон шалгаруулж авах замаар

профессор багш нарын бүрэлдэхүүнийг сайжруулж, их сургуулийн эрдмийн чадавхийг дээшлүүлэх; 8. Суурь ба хавсарга судалгаа хийх, туршилт, үйлдвэрлэл явуулах 9. Зохион бүтээх, зураг төсөл боловсруулах; 10. Зөвлөгөө өгөх, гэрээгээр ажил, үйлчилгээ, эрхлэх; 11. Технологи дамжуулах, нутагшуулах; 12. Гадаад харилцаа, хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх;

Хуудас 11

2.9. ШУТИС-ийн Үйлдвэрлэлийн технологийн сургуулийн Мэргэжлийн ангийн удирдлага, зохион байгуулалт, бүтэц, орон тоо, нийт 10 хүнтэй

Мэргэжлийн ангийн дарга, ҮТС-ийн захирал

Ж.Туяацэцэг 91915451

Ангийн орлогч дарга бөгөөд Сургалт, судалгаа хариуцсан

ажилтан Ч.Бат-Өлзий 88092013

Аюулгүй байдал, эд хөрөнгө

хариуцсан ажилтан

С.Энхтайван утас 99126444

Гамшгаас хамгаалах нөөц,

хангалт хариуцсан ажилтан,

Ахлах нягтлан бодогч

С.Алтантуул 99123985

ШУТИС-ийн хичээлийн 4-р

байр Мэргэжлийн ангийн

дарга, Дэд захирал П.Булга

88033695

Холбоо зарлан мэдээлэл

хариуцсан ажилтан, ШУТИС-

ийн захирлын туслах

У.Батчулуун 99046148

ШУТИС-ийн Оюутны

нэгдүгээр байр

Ю.Уранчимэг утас

95868852



дарга, ХҮТИС-ын эрхлэгч

Д.Батбаяр 96655561



дарга, Ч.Ганбаатар

99762926



дарга, Хүнс судлал эрдэм

шинжилгээний төвийн

захирал Г.Төрмөнх

99031823

Хуудас 12

2.10. ШУТИС-ийн хичээлийн 4 дүгээр байранд ажиллах аюулт үзэгдэл, ослын үеийн удирдлага, зохион байгуулалт, бүтэц, /нийт 24 хүнтэй/

Мэргэжлийн анги Дарга П.Булга /Дэд захирал/ Утас 88033695

Орлогч бөгөөд Сургалт, судалгаа хариуцсан ажилтан

ЭНБДарга М. Пүрэвжав утас 99006353

Аюулгүй байдал, эд хөрөнгө хамгаалах асуудал хариуцсан ажилтан Дизайны салбарын эрхлэгч Д.Түмэнболд утас 99081565

Орон тоо: 9 хүн -Бүлгийн ахлагч Дизайны салбарын ахлах багш Л.Ишдорж утас 88870000 -Аврагч-8 Захиргаа, аж ахуй-4 хүн Дизайны салбар – 3 хүн Ахлах сургууль-1 хүн КООСЭН Тех-ийн коллеж-1 хүн Техник, багаж, хэрэгсэл: -Хүрз, Сүх, хөрөө, малтуур, троссон шүүр, галын хор, аврах шат, аврах олс, дамнуурга, дэгээ, аврах хоолой, аврах дэвсгэр

Гамшгаас хамгаалах нөөц, хангалт хариуцсан ажилтан,

ХҮТИС-ын ахлах багш Д.Пүрэвмагнай утас 96638295

орон тоо: 5 хүн -Бүлгийн ахлагч ХҮТИС-ын ахлах багш Б.Цолмон утас 91011314 Дизайны салбар – 1 хүн ХҮТИС-2 хүн Ахлах сургууль-1 хүн КООСЭН технологийн коллеж-1 хүн /Хичээлийн 4 дүгээр байранд байгаа эд хөрөнгө/

Орон тоо: 5 хүн -Бүлгийн ахлагч Дизайны салбарын багш С.Өлзиймаа утас 96098772 -идэвхтэн 4 Дизайны салбар – 4 хүн Коосэн технологийн коллеж-1 Техник, багаж, хэрэгсэл: -Анхны тусламжийн иж бүрдэл -Дамнуурга -Холбооны хэрэгсэл

Холбоо зарлан мэдээлэл

хариуцсан ажилтан, ХҮТИС-

ын эрхлэгчийн туслах

Г.Чимэдчанцал утас 84249904

Эд хөрөнгө хамгаалах, хэв журам сахиулах бүлэг

бүлэг

Аврах, гал унтраах бүлэг

Анхны тусламжийн бүлэг

Хуудас 13

2.11. Барилга байгууламжийн хийц бүтээц, инженерийн шугам сүлжээний үзүүлэлт, ШУТИС-ийн хичээлийн 4 дүгээр байрны барилга Сүхбаатар дүүрэг дүүрэг 8-р хороо, 11-р хороолол /14192/, Бага тойруу гудамж 15 тоот байрлалтай, 1954 оны 01 дүгээр сарын

01-ны өдөр ашиглалтанд орсон, даацын тоосго, блокон дүүргэгч ханатай, угсармал болон цутгамал хучилттай, даацын үндсэн хийц бүтээц нь чулуугаар өрсөн шугаман суурьтай, дөр ханууддаа төмөр бетон зүрхэвч бүхий 51 см-ийн зузаан гадна тоосгон хана, 28 см-ийн /биет хэмжилтээр/ зузаан дотор хана, модон хучилттай,

Барилга нь тэнхлэгээс тэнхлэг хүртэлх нийт талбай 1474,06*3+15=4437.2 м2 /Барилга, архитектурын сургуулийн багш Н.Гэрэлтцолмон 2018 12 дугаар сарын 04-ны өдөр хийсэн тодорхойлолтоор/ бүхий сургалт боловсролын зориулалтай 3 давхар барилга, барилгын өндөр 3.3 м, инженерийн төвлөрсөн шугам сүлжээнд холбогдсон.

Техникийн үзүүлэлт: 1. 39*13.64=531.96 м2

2. 1*6.16=6.16 м2

3. 14.08*0.64=9.01 м2

4. 68,86*13,64=939,25 531,96-6,16+9,01+939,25=1474,06 м2

тамбур-15 Өргөн 13,64, 1 0,64 13,64 Урт 39 м, 6,16, 14,08 68,86 Өндөр 3,3 м Хүчин чадал: суудал-1214 Өрөөний тоо: 92 Ашигтай талбай: 3490,4 м2 Эзэлхүүн: 11517,13 м3 Хийц: 64 хана тоосго Хийц ашиглалтын байдал Модон шувуун нуруут шифрэн дээвэрт олон жил засвар хийгээгүй, зарим хэсэгт ус зайлуулах яндан хоолой тасарч алга

болсон, урт хугацааны байгаль цаг уурын үзэгдэл болон шифрэн дээврийг технологийн дагуу угсралтын ажлыг гүйцэтгээгүйгээс борооны ус нэвтэрч дээврийн ихэнх хэсгээр ус гойжиж, даацын хануудад удаан хугацааны туршид ус нэвчиж, улмаар тоосгон өрлөгийн материалын чанарыг муутган өгөршилд оруулсан,

Бодит байдалд зоорийн давхарын гулдмай хоорондын заагдлын ан цав, заагдлын шавардлага ховхорч унасан, бетон шал эвдэрч гэмтсэн, барилгын 2 дугаар давхарт цонхны ялууны болон дөр хананд босоо хэвтээ хагарлууд үүссэн, зарим газарт хучилтын хэсэгт хотойлт бий болсон, хашлага хийц бүхий гадна тоосгон хананд ан цав хялгасан судлууд хагарлуудтай, хавтан хоорондын заадсын шавардлага унасан, төмөр бетон шатны гишгүүрүүд эмтэрч гэмтсэн, дээврийн ган хучлага нугалаас хэсгээр гэмтсэн, нугалаас суларч цөмөрсөн, зоорын давхарт байрлах инженерийн шугам сүлжээний усны алдагдлаас шалтгаалан чийлэг орчин бий болж хөгц мөөгөнцөр үүссэн.

“Барилгын газар хөлдөлтийг тэсвэрлэх чадвар, физик элэгдэлд үнэлгээ өгсөн экспертизийн тайланг 2015 оны 12 дугаар сард ШУТИС БАС зураг төсөл, оношлогооны “Реконстракшн” төвөөр оношлуулсан болно. 2.12. ШУТИС ҮТС-ийн барилга байгууламжийн судалгаа

Хуудас 14

№ Барилга, байгууламжийн нэр Байршил

Барилга, байгууламжийн хийц бүтээцийн ангилал

Хийцийн төрөл, ангилал, бүтээц (суваг, хоолой)

хэмжих нэгж

биет хэмжээ

1

Хичээлийн байр

Сүхбаатар дүүрэг дүүрэг 8-р хороо, 11 дүгээр хороолол /14192/, бага тойруу гудамж 15 тоот

Холимог м2 4,437.20 С ангилал

2

ҮД-н урлан байшин Тоосго м2 63.93 Жижиг барилга

3

Машины граш Блок, хавтан м2 16.53 Граш

2.13.Эрсдэл, эмзэг байдал, чадавхын үнэлгээ Энэ хэсэгт Улаанбаатар хотын гамшгийн эмзэг байдал, эрсдлийн үнэлгээг оруулна. Цаашид байгууллагын хэмжээнд эмзэг

байдал, эрсдлийн үнэлгээг хийлгэсэн байна. (Хавсралт 1) 2.14. Улаанбаатар хотын гамшгийн эрсдлийн үнэлгээ: 2010-2011 онд Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын захиалгаар Шинжлэх ухаан технологийн сангийн санхүүжилтээр Онцгой

байдлын ерөнхий газрын дэргэдэх Гамшиг судлалын хүрээлэнгээс Улаанбаатар хотын хэмжээнд гамшгийн аюул, эмзэг байдал эрсдлийн /гал түймрийн, үерийн, цацраг идэвхт, химийн хорт болон аюултай бодисын ослын, газар хөдлөлтийн, шинэ дэд хэвшлээр үүсгэгдсэн хүний томуугийн/ үнэлгээг хийсэн.

Хүн амд учрах үерийн эрсдлийг үнэлэх аргачлалыг ашиглаж дүүрэг тус бүрийн үерийн эрсдлийг үнэлэхэд Сонгинохайрхан дүүрэгт хамгийн их, Багахангай дүүрэгт эрсдэл хамгийн бага байна. Хотын хэмжээнд дунджаар 80 гаруй мянган хүн үерийн аюулын улмаас амьдралын ердийн хэмнэл нь алдагдаж болзошгүй бөгөөд үерт өртөж хүн амын нас барах магадлал Чингэлтэй дүүрэгт хамгийн их 3х10-3 буюу мянган хүнд 3 хүн, Багахангай дүүрэгт хамгийн бага 5х10-6 буюу сая хүнд 5 хүн, хотын дундаж 7х10-4 буюу 10 орчим хүн байна гэж үзжээ.

Улаанбаатар хотын хэмжээнд 95 орчим мянган барилга байгаагаас 25 мянга орчим нь нийтийн эзэмшлийн зориулалттай бөгөөд 3 мянга орчим нь болзошгүй газар хөдлөлтийн 6-8 баллын үед нурах эрсдэл бүхий барилга байгууламж байна. Дээрх 3 мянга гаруй барилга байгууламжаас 44 барилга нь маш аюултай зэрэглэлд орсон буюу нэн даруй буулгаж шинэчлэх шаардлагатай гэж үнэлсэн байна.

2011 оны байдлаар Монгол Улсын хэмжээнд үйлдвэрлэлд ашиглах, худалдаалах, импортлох зөвшөөрөлтэй химийн бодисын 70 орчим хувь нь хүн ам ихээр төвлөрсөн Улаанбаатар хотод байрлаж байгаа нь Улаанбаатар хотын болзошгүй химийн ослын эрсдлийн түвшинг ихэсгэж байна. Тухайлбал: Баянгол, Хан-Уул, Сонгинохайрхан, Баянзүрх дүүргүүдэд хор аюулын зэрэг өндөртэй

Хуудас 15

химийн бодисыг ихээр ашиглаж, хадгалж байна. Үүнээс үүдэн химийн ослын болзошгүй эрсдэл нь Баянгол дүүрэгт 0,14х10-4, Хан-Уул дүүрэгт 0,37х10-4 буюу хамгийн өндөр, Сонгинохайрхан дүүрэгт 0,65х10-5, харин бусад 6 дүүргийн хувьд харьцангуй бага буюу 0,14х10-7-оос 0,45 х10-9 хооронд байна.

Судалгаанаас Баянгол, Сонгинохайрхан дүүргүүдийн гал түймрийн эрсдлийн утга нь 10-4–10-3 буюу анхаарвал зохих түвшинд байгаа бөгөөд тухайн нөхцөл байдалд тохирсон урьдчилан сэргийлэх, бэлэн байдлыг хангах арга хэмжээ авч хүлцэх эрсдлийн түвшинд хүргэх шаардлагатай. Улаанбаатар хотын гал түймрийн эрсдэл нь 10-6-10-4 буюу хүлцэх эрсдлийн түвшинд байна.

Улаанбаатар хотод цацрагийн үүсгүүр ашиглах, хадгалах, тээвэрлэх үйл ажиллагаа явуулдаг 40 орчим аж ахуйн нэгж, байгууллага байгааг тооцсон эрсдлийн тоон утга 3,6х10-8-5,5х10-6 гэсэн хүлцэхүйц эрсдлийн хэмжээнд байгаа ч цацрагийн болзошгүй ослоос урьдчилан сэргийлэх бэлэн байдал хангагдаагүй, нэг бүрийн хамгаалах хэрэгслийн хангалт, байгууллагын харуул хамгаалалт, ослын дохиолол, гал унтраах хэрэгслийн бэлэн байдал, ашиглалт хангалтгүй зэрэг нь үүсгүүртэй холбоотой үйл ажиллагаанаас цацрагийн осол үүсэх эрсдлийг ихэсгэж байна.

Томуугийн цартахлын үед Улаанбаатар хотын дүүргүүдэд 1-ээс 112 хүртэл хүн нас барж болзошгүй бөгөөд эрсдлийн түвшин нь 2,74х10-4-өөс 4,48х10-4 хүртэл байна.

Улаанбаатар хотын аюулын болон эмзэг байдлын индексийг үндэслэн эрсдлийн индексийг матрицын аргаар тодорхойлоход Хан-Уул дүүрэг хамгийн өндөр эрсдэлтэй буюу эрсдлийн индекс 7, Сонгинохайрхан, Баянгол, Чингэлтэй, Сүхбаатар дүүрэг 6, Баянзүрх дүүрэг 5, Налайх дүүрэг 4, Багахангай, Багануур дүүрэг хамгийн бага эрсдэлтэй буюу эрсдлийн индекс 2, Улаанбаатар хотын эрсдлийн нэгдсэн индекс 5 гэсэн үзүүлэлттэй байна.

Улаанбаатар хотын эрсдлийн нэгдсэн дүнгийн тоон утгаас харахад бага эрсдлийн түвшингээс хүлцэх эрсдэлийн түвшинд шилжих шатанд байна. Иймээс энэ эрсдлийн өсөлтийг сааруулж, бага эрсдлийн түвшинд шилжүүлэх арга хэмжээг хэрэгжүүлэх шаардлагатай байгаа нь судалгааны үр дүнгээс харагдаж байна.

Хуудас 16

ГУРАВ. СУРГУУЛИЙН ГАМШГААС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЙЛЭХ, ЭРСДЛИЙГ БУУРУУЛАХ ТӨЛӨВЛӨГӨӨ 3.1 Гамшгийн аюулын тухай зарлан мэдээллийн дохиогоор ажиллах (Жил бүрийн 3 дугаар сарын сүүлчийн 4 дэх долоо хоногийн Пүрэв гарагийн 16:00 цагт Улаанбаатар хотын хэмжээнд нэгдсэн дадлага хийнэ. Зарлан мэдээллийн дохиогоор ажиллах, аюулгүй талбайд цугларах)

№ Хийгдэх ажлууд

Дохио өгснөөс хойш бэлэн байдалд шилжих хугацаа Арга хэмжээг хэрэгжүүлэх хугацаа Ч+.минут, цаг, хоног

Хамтарч хэрэгжүүлэх байгууллага

+5 Ч+50 Ч+1.45

1. Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүргийн ЗДТГ, онцгой комиссын бүрэлдэхүүний хэмжээнд “Яаралтай цуглар” дохиог өгөх

Сүхбаатар дүүргийн ОБХ, ШУТИС ҮТС-ийн захиргааны штаб, мэргэжлийн ангийн бүрэлдэхүүнд зарлан мэдээлэл хүргэх,

2. ШУТИС-ийн 4 дүгээр байрны мэргэжлийн ангийн бүрэлдэхүүнд “Яаралтай цуглар” дохиог өгөх

3.2 Газар хөдлөлтийн гамшгийн аюулаас урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ :

№ Хэрэгжүүлэх арга хэмжээ Хугацаа Шаардлагатай хөрөнгө

Хариуцах албан тушаалтан

1. Гамшгаас хамгаалах албаны штабын бүрэлдэхүүнд тодотгол хийх

Жил бүрийн 3 дугаар сарын сүүлийн 7 хоногт

Тухайн байранд сургалт, судалгааны чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж буй сургууль, салбар нэгжийн захирал, дарга, эрхлэгч нар хариуцана.

2. Мэргэжлийн ангийн бүрэлдэхүүнд тодотгол хийж, бэлтгэл бэлэн байдлыг дээшлүүлэх


3. Гамшгаас хамгаалах бэлэн байдлын төлөвлөгөөнд тодотгол хийх


4. Албаны хэмжээнд гамшгийн үеийн зарлан мэдээлэл явуулах журам боловсруулж мөрдөх

Тухайн жилдээ

5. Холбоо, зарлан мэдээлэл явуулах техник хэрэгслийг бэлтгэх


6. Хүн нэг бүрийн үүргэвч бүрдүүлэх 2019 он

7. Сургуулийн байрны ойролцоо аюулгүй талбайг томилгоожуулж тэмдэгжүүлэх /Бээжингийн гудамж, бага тойруу/


8.

Ажилчин албан хаагчдыг тогтоосон дохиогоор ажиллах дадлага эзэмшүүлэх


9. Сургуулийн хэмжээнд удирдах бүрэлдэхүүний гамшгаас хамгаалах сургалт зохион байгуулах


10. Мэргэжлийн ангийн гамшгаас хамгаалах сургалт зохион байгуулах


11. Ажилтан албан хаагчдын гамшгаас хамгаалах сургалт зохион байгуулах


12. Удирдлага штабын бүрэлдэхүүн, мэргэжлийн анги, Тухайн жилдээ

Хуудас 17

ажиллагсдыг нэг бүрийн хамгаалах хэрэгслээр хангах

13. Аврах, хор уршгийг арилгах, сэргээн босгох ажилд шаардагдах техник хэрэгсэл, эд материалын нөөцийг бүрдүүлэх


14. Гамшгийн аюул тулгарсан болон үүссэн үед байгууллагын тогтвортой ажиллагааг дээшлүүлэхэд чиглэгдсэн арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэх


15. Сургуулийн үйл ажиллагааг тусгай горимд шилжүүлэхэд бэлтгэх


16. Бусад чиглэлийн гамшгаас хамгаалах албаны штабуудтай харилцан ажиллагааг зохион байгуулах, хамтран ажиллах гэрээ байгуулах


17. Нийслэлийн Онцгой байдлын газарт мэдээ, мэдээлэл, ажлын тайланг явуулах


3.3 Газар хөдлөлтийн гамшгийн аюул тулгарсан үед:

№ Хэрэгжүүлэх арга хэмжээ багтаамж минут цаг хоног Хариуцах

албан тушаалтан

15 30 45 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 2 3 4

1 Дохио хүлээн авмагц тодотгоод албаны даргад яаралтай мэдэгдэх

Ч+15

Тухайн байранд сургалт, судалгааны чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж буй сургууль, салбар нэгжийн захирал, дарга, эрхлэгч нар хариуцана.

2 Ажилтан албан хаагчдад гамшгийн аюулын тухай зарлан мэдээлэл хүргэх /ажлын цагаар/

Ч+30

3

Удирдлага, мэргэжлийн ангийн бүрэлдэхүүнд зарлан мэдээлэл хүргэх, /ажлын болон ажлын бус цагаар/

Ч+1 цаг

өд өр

Шө нө

4

Боломжтой бүх аргаар сургуулийн багш, ажилчин, оюутнуудад зарлан мэдээлэл хүргэх

Ч+45

5

Мэдээлэл Шуурхай Удирдлагын Төв, Нийслэлийн Шуурхай Мэдээллийн Төв, бусад мэргэжлийн байгууллагуудаас гамшгийн цагийн байдлын талаар мэдээ мэдээлэл авах

Ч+30-аас

6

Ээлжинд /хамгаалалтын алба/ үүрэг гүйцэтгэж байгаа бүрэлдэхүүнийг гамшгийн үеийн үүрэгт ажилд нь оруулах

Ч+30-аас

7 Штаб, мэргэжлийн ангийн бүрэлдэхүүнийг тогтоосон

Ч+45

Хуудас 18

газарт цуглуулах, бүртгэх

8 Албаны штабыг гамшгийн үеийн үүрэгт ажилд нь оруулах

Ч+45

9

Мэргэжлийн ангийн бүрэлдэхүүнийг шаардлагатай үед үүрэг гүйцэтгүүлэхээр бэлэн байдалд оруулах

Ч+45-аас

10 Мэргэжлийн ангийг гамшгийн голомтонд үүрэг гүйцэтгүүлэх

Ч+1-3 цаг

11 Мэдээ мэдээллийг дараалал харгалзахгүй хүлээн авах, дамжуулах,

Ч+13 цагаас

12 Шаардлагатай хоол хүнс, цэвэр усны нөөцийг татан авах ажлыг зохион байгуулах

Ч+6,45

13 Дулаан хувцас, хөнжил, гудасны нөөцийг татан авах

Ч+12,45

3.4 Газар хөдлөлтийн гамшгийн аюулын дараа нэн тэргүүнд авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээ:

№ Хэрэгжүүлэх арга хэмжээ Багтаамж Цаг Хоног Сар

8 16 24 3 6 9 12 15 18 21 24 27 30 1 2 3 4 5

1

Онцгой комиссоос гарсан шийдвэрийг хүлээн авч штаб, мэргэжлийн анги, ажилтан албан хаагчдад аюулгүй ажиллагааны зааварчилгаа өгөх

Ч+2-4

2

Мэргэжлийн анги, ажилтан албан хаагчдыг Онцгой комиссоос гарсан шийдвэрийн дагуу үүрэг гүйцэтгэх объект руу хуваарилах

Ч+2-6

3 Газар хөдлөлтийн голомтонд өөрийн хүч хэрэгслээр аврах ажиллагаа явуулах, гал түймэр унтраах

Ч+12 хоног

4 Нэмэлтээр ирсэн хүч хэрэгслийг гамшгийн голомтонд ажиллуулахаар хуваарилах

Ч+12 хоног

5 Эмх замбараагүй байдал үүсэж болзошгүй урьдчилан сэргийлэх, голомтонд хэв журам сахиулах

Ч+9 хоног

6

Зам гарц хаагдаж эмх замбараагүй байдал үүссэнээс замын хөдөлгөөний түгжрэл үүссэн үед хөдөлгөөн зохицуулах

Ч+12 Хоног

7 Сэтгэл санааны болон анхны тусламж Ч+12

Хуудас 19

үзүүлэх хоног

8 Эмнэлгийн тусламж үзүүлэх Ч+24 хоног

9 Бүртгэл явуулах, сураггүй алга бологсдыг тодруурах

Ч+24 цаг

10 Цогцосыг таниулах, цогцос хадгалах байр руу шилжүүлэх

Ч+12 хоног

11 Нурангинд дарагдсан зам, гарцыг чөлөөлөх

Ч+27 хоног

12 Оршин суугчдыг аюулгүй газарт нүүлгэн шилжүүлэх арга хэмжээ авах

Ч+24 хоног

13 Дүрвэгсэдийг байршуулсан газарт гэрэл цахилгаан тавих ажлыг зохион байгуулах

Ч+24 цаг

14 Дүрвэгсэдийг хоол хүнс, цэвэр ус, дулаан хувцасаар хангах ажлыг зохион байгуулах

Ч+24 цаг

15 Газар доорхи инженерийн байгууламжинд үзлэг явуулах, сэргээн засварлах

Ч+24 цаг

16 Газар хөдлөлтөнд өртсөн барилга байгууламжийн судалгааг гаргах

Ч+18 хоног

3.5. Бусад төрлийн гамшгийн үед ажиллах төлөвлөгөө

Гамшгийн өмнөх үе /урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагаа/

Гамшгийн үе /хариу арга хэмжээ авах, нөхцөл байдлыг тогтворжуулах ажиллагаа/

Гамшгийн дараах үе /сэргээн босголтын үйл ажиллагаа

Шийдвэрлэх асуудал, (хариуцаж шийдвэрлэх албан тушаалтан)

Нэг. Хүчтэй цасан болон шороон шуурга :

1. Онцгой байдлын алба, мэргэжлийн байгууллагаас аюулт үзэгдэл болох талаархи мэдээллийг цаг алдалгүй авах нөхцлийг бүрдүүлэх 2. Цаг агаарын урьдчилан сэргийлэх мэдээг шуурхай дамжуулах, холбоо зарлан мэдээллийн хэрэгслийн бэлэн байдлыг хангах 3. Цаг агаарын аюулт үзэгдэл болох талаар ажилтан албан хаагчдад сэрэмжлүүлэг анхааруулгыг өгөх 4. Хүчтэй цасан болон шороон шуурганаас урьдчилан сэргийлэх, хамгаалах талаар ажилтан албан хаагчдад сургалт зохион байгуулах 5. Зарлан мэдээлэх дохиогоор ажиллах арга

1. Цаг агаарын аюулт үзэгдлийн талаар зарлан мэдээлэлийг мэргэжлийн байгууллагаас авч дамжуулах 2.Байгууллагын харуул хамгаалалтыг чангатгах 3. Албан ажлаар хөдөө орон нутаг руу явахыг хориглох, зайлшгүй шаардлагатай тохиолдолд аюулгүй байдлыг хангуулсан байх 4. Цасанд дарагдсан зам давааг онгойлгох ажлыг шуурхай зохион байгуулах

1. Шуурганд унасан холбоо, цахилгааны шугамыг сэргээн босгох 2. Барилга байгууламж, зам гарц, далан сувагт хуралдсан цасыг цэвэрлэх 3. Эвдэрч сүйдсэн барилга байгууламжийг сэргээн босгох 4. Учирсан хохирол, зарцуулсан зардлын тооцоо гаргах 5. Онцгой комисс, Онцгой байдлын алба, дээд шатны байгууллагыг мэдээллээр хангах

Тухайн байранд сургалт, судалгааны чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж буй салбар нэгжийн захирал, дарга, эрхлэгч нар хариуцана.

Хуудас 20

ажиллагаанд ажилтан албан хаагчдыг сургаж бэлтгэх 6. Томилгоожсон мэргэжлийн ангийн бэлэн байдлыг хангах 7. Хүчтэй цасан болон шороон шуурганд өртөж болзошгүй эмзэг байдал, эрсдлийн үнэлгээг мэргэжлийн байгууллагаар хийлгүүлж дүгнэлт гаргуулах 8. Техник, багаж хэрэгслийн бэлэн байдлыг хангах арга хэмжээ авах 9. Хоёрдогч хөнөөл болох магадлалтай гал түймрээс сэргийлэх, цахилгааны шугамыг засварлах, бэхлэх, шалгах

5. Хоол хүнс, шатахуун тосолгооны материал, дулаан хувцасны нөөцийг нэмэгдүүлэх арга хэмжээ авах 6. Штаб, мэргэжлийн ангийг бэлэн байдалд оруулах 7. Техник, багаж хэрэгслийг үүрэг гүйцэтгэхэд бэлтгэх 8. Нэрвэгдсэн хүнийг аврах, анхны тусламж үзүүлэх, эмнэлгийн байгууллагад шилжүүлэх 9. Гамшгийн голомтонд холбоо зохион байгуулах

Хоёр. Үер усны аюул :

1. Томилгоожсон мэргэжлийн ангийн бэлэн байдлыг хангах, шаардлагатай багаж хэрэгслийн нөөцийг нэмэгдүүлэх 2. Үерийн аюулаас хамгаалах далан сувгийг цэвэрлэх, засварлах зэргээр эмзэг байдлыг буруулах ажлыг зохион байгуулах 3. Гүүрний бэхэлгээ, даац, нэвтрүүлэх чадварыг тооцох, аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээ авах 4. Газрын доорхи инженерийн шугам сүлжээний хэвийн ажиллагааг хангах 5. Засмал замын ус зайлуулах байгууламжийг хэвийн ажиллагаатай байлгах 6. Үерт автаж болзошгүй нутаг дэвсгэрээс хүн ам, эд хөрөнгийг нүүлгэн шилжүүлэх 7. Үерийн гамшгаас урьдчилан сэргийлэх талаар хүн ам, ажилтан албан хаагчдад ухуулга сурталчилгаа хийх 8. Ажилтан албан хаагчдыг сургаж дадлагажуулах

1. Үерийн аюулын талаар хүн ам, ажилтан албан хаагчдад зарлан мэдээлэл дамжуулах 2. Үерийн хамгаалалтын далан суваг, нүхэн гарцад үзлэг явуулж, далан сэтэрсэн тохиолдолд хаалт хамгаалалт хийх, шаардлагтай тохиолдолд үерийн ус зайлуулах нэмэлт гаргалгаа гаргах зэрэг арга хэмжээ авах 3. Газрын доорхи инженерийн шугам сүлжээ, авто зам, цахилгааны шугам зэрэг дэд бүтцийг хамгаалах арга хэмжээ авах 4. Үерт өртсөн тохиолдолд байгууллагын эд хөрөнгийг нүүлгэн шилжүүлэх арга хэмжээ авах 5. Мэргэжлийн байгууллагын тусламжтай гаар үерийн аюулд нэрвэгдэгсдийг эрэн хайж аврах ажиллагаа явуулах 6. Нэрвэгдэгсдэд анхны тусламж үзүүлж эмнэлгийн байгууллагад шилжүүлэх 7. Хоол хүнс, шатахуун тосолгооны материал, дулаан хувцасны нөөцийг нэмэгдүүлэх арга хэмжээ авах 8. Харуул хамгаалалтыг чангатгах, хэв журам сахиулах, аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээ авах 9. Халдварт өвчин гарахаас хамгаалах, эмнэлэг, ариутгал цэвэрлэгээний ажлыг зохион байгуулах 10. Гамшгийн голомтонд холбоо зохион

1. Үерийн улмаас эвдэрсэн далан сувгийг сэргээн засварлах 2. Үерийн хамгаалалтын далан, суваг, нүхэн гарцанд цугласан хог хаягдлыг цэвэрлэх 3. Халдварт өвчин гарахаас урьдчилан сэргийлж бохирдсон нийтийн эзэмшлийн зам талбайд ариутгал халдваргүйтгэл хийх 4. Газрын доорхи инженерийн байгууламж /худаг/-т цэвэрлэгээ хийх 5. Үерийн улмаас эвдэрсэн зам талбайг сэргээн засварлах 6. Онцгой комисс, Онцгой байдлын алба, дээд шатны байгууллагыг мэдээллээр хангах 7. Үерийн гамшгийн хор уршгийн талаархи ухуулга сурталчилгаа зохион байгуулах 8. Учирсан хохирол, зарцуулсан зардлын тооцоо гаргах

Хуудас 21

байгуулах

Гурав. Объектийн болон ой хээрийн гал түймэр :

1. Гал түймрээс урьдчилан сэргийлэх, сэрэмжлүүлэх цогц ажлыг зохион байгуулах 2. Ой хээрийн түймэр унтраах хүн хүч, багаж хэрэгслийн нөөцийг бүрдүүлэх 3. Барилга объектийн галын аюулгүй байдлыг хангуулах, гал унтраах багаж хэрэгслийн хангалтыг сайжруулах, ажил хариуцсан албан хаагчдыг өдөр тутам объектуудаар явуулж илэрсэн зөрчлийг тухай бүрт арилгуулах 4. Томилгоожсон мэргэжлийн ангийг сургаж дадлагажуулах 5. Барилга объектийн аюулгүй гарц, схем зураглалыг байр, давхар бүрт байрлуулах, ажилтан албан хаагчдад таниулах 6. Цахилгаанаар тэжээгддэг тоног төхөөрөмжтэй харьцдаг албан хаагчдад галын аюулгүй байдлын зааварчлагыг тухай бүрт өгч аюулгүй байдлыг хангуулах 7. Сурталчилгаа мэдээллийн ажлыг зохион байгуулах

1. Гал түймрийн талаархи мэдээ мэдээллийг шуурай хүлээн авах, мэргэжлийн байгууллагад дамжуулах 2. Удирдлагын байр, харилцаа холбоо, мэдээллийн хэрэгслийг байнгын бэлэн байдалд ажилуулах 3. Ой хээрийн түймэр гарсан цагийн байдлын үед 20-30 хүний бүрэлдэхүүнтэй бүлгийг зохион байгуулж багаж хэрэгсэл, хоол хүнс, дулаан хувцсаар хангах 4. Объектийн гал түймэр гарсан үед яаралтай мэргэжлийн байгууллагад мэдэгдэх, харуул хамгаалалтаар шуурхай нэвтрүүлэх арга хэмжээ авах, усны эх үүсвэрийг нээлттэй байлгах, гал гарсан объектийн цахилгааны холболтыг салгах 5. Хүн ам, эд хөрөнгийг хамгаалах, шаардлагатай үед нүүлгэн шилжүүлэх арга хэмжээ авах 6. Гал түймэрт нэрвэгдсэн хүнд анхны тусламж үзүүлж эмнэлгийн байгууллагад шилжүүлэх 7. Гал түймрийн гамшгийн үед ажилласан бүрэлдэхүүний хоолны асуудлыг шийдвэрлэх 8. Объектийн гал түймрийн эзэн шалтгааны тогтооход мэргэжлийн байгууллагад туслалцаа үзүүлэх 9. Гамшгийн нөхцөл байдлын талаар холбогдох байгууллагад тогтмол мэдээлэх 10. Гамшгийн голомтонд холбоо зохион байгуулах

1. Мэргэжлийн байгууллагаар түймэр гарсан шалтгаан нөхцлийг тогтоолгох 2. Цагдаагийн байгууллагаас гал түймрийн хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явуулахад бололцоотой бүх хэлбэрээр дэмжлэг үзүүлэх 3. Учирсан хохирол, зарцуулсан зардлын тооцоо гаргах 4. Барилга байгууламжийн шатлагад өртсөн орчимд цэвэрлэгээ хийх 5. Гал түймэрт өртсөн барилга байгууламжийг сэргээн засварлах 6. Онцгой комисс, Онцгой байдлын алба, дээд шатны байгууллагыг мэдээллээр хангах

Дөрөв. Хүн, мал, амьтны гоц халдварт өвчин :

1. Хүн, мал, амьтны гоц халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, сэрэмжлүүлэх ажлыг зохион байгуулах 2. Гоц халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх, аврах арга ажиллагаанд мэргэжлийн анги, ажилтан албан хаагчдыг сургаж дадлагажуулах

1. Хүн, мал, амьтны гоц халдварт өвчний талаархи нөхцөл байдлыг хүн ам, ажилтан албан хаагчдад зарлан мэдээлэх 2. Өвчний сэжигтэй хүн, мал, амьтныг

1. Өвчнөөр устгасан мал, амьтны нөхөн олговрыг олгуулах асуудлыг холбогдох байгууллагад тавьж шийдвэрлүүлэх 2. Учирсан хохирол, зарцуулсан

Хуудас 22

3. Хүн, мал, амьтныг гоц халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх вакцинжуулалтанд хамруулах 4. Ажилтан албан хаагчдын бүртгэл хяналтыг сайжруулах, албаны өрөө тасалгаанд цэвэрлэгээ, ариутгал халдваргүйжүүлэлтийг тогмол хийх 5. Хүн эмнэлэг, мал эмнэлгийн байгууллагатай харилцан ажиллагааны төлөвлөгөөг боловсруулж хэрэгжүүлэх 6. Халдвар эсэргүүцэх арга хэмжээнд ашиглах эм тариа, ороох боох материал, ариутгал цэвэрлэгээний бодисын нөөц бүрдүүл

тусгаарлах, дээж авч лабораторийн шинжилгээнд явуулах, эмчилгээ хийх, онош тогтоох, хорио цээрийн дэглэм тогтоох зэрэгт мэргэжлийн байгууллагад туслалцаа үзүүлэх 3. Харуул хамгаалалтыг чангатгаж хэв журам сахиулах ажлыг зохион байгуулах 4. Хүн ам, ажилтан албан хаагчдыг урьдчилан сэргийлэх тарилгад хамруулах 5. Өвчилсөн мал амьтныг устгах, зааврын дагуу булшлах ажлыг зохион байгуулахад туслалцаа үзүүлэх 6. Өвчтний хавьтлуудыг тогтооход мэргэжлийн байгууллагад туслалцаа үзүүлэх 7. Хүнс, цэвэр усны хангалтыг зохион байгуулах 8. Шаардлагатай хүн хүч, машин техникийг гаргаж ажиллуулах 9. Гамшгийн голомтонд холбоо зохион байгуулах 10. Өвчнөөр нас барсан хүнийг мэргэжлийн байгууллагатай хамтран оршуулах ажлыг зохион байгуулах 11. Ажилтан албан хаагчдыг хамгаалах хэрэгсэл /маск/, ариутгал халдваргүйтгэлийн бодисоор хангах арга хэмжээ авах

зардлын тооцоо гаргах 3. Халдвар хамгаалллын дэглэмийг хэрэгжүүлэх 4. Халдварын голомтонд ажилласан мэдээ тайланг гаргах 5. 10. Онцгой комисс, Онцгой байдлын алба, дээд шатны байгууллагыг мэдээллээр хангах

Тав. Дэлбэрэлт, алан хядах ажиллагаа :

1. Тэсэрч дэлбэрэх шатамхай бодисын судалгаа гаргаж хэрэглээ болон зарцуулалтанд нь хяналт тавих, бүртгэл хөтлөх 2. Тэсэрч дэлбэрэх шатамхай бодис ашигладаг хэсэгт /ажилчдын цайны газар гэх мэт/ харуул хамгаалалтыг чангатгах 3. Тэсэрч дэлбэрэх шатамхай бодисын хадгалалт, тээвэрлэлтийг дүрмийн дагуу гүйцэтгэх, цэнэглэсэн болон хоосон баллоныг зориулалтын агуулахад хадгалах 4. Тэсэрч дэлбэрэх шатамхай бодисын ашиглалтын аюулгүй ажиллагааны журмыг мөрдөлтөнд хяналт тавих

1. Дэлбэрэлт, алан хядах ажиллагааны аюулын тухай зарлан мэдээлэх 2. Мэргэжлийн байгууллагатай хамтран дэлбэрэлтэнд өртсөн хүмүүсийг аврах ажлыг зохион байгуулах 3. Дэлбэрэлт болсон газрын хил заагыг тогтоох 4. Дэлбэрэлт болсон орчимд цацрагын үүсгүүр, химийн бодис, бусад аюултай бодис материал байсан эсэх талаархи мэдээллийг мэргэжлийн байгууллагуудад өгөх 5. Нэрвэгдэгсдэд анхны тусламж үзүүлж

1. Мэргэжлийн байгууллагаар дэлбэрэлт болсон шалтгаан нөхцлийг тогтоолгох 2. Цагдаагийн байгууллагаас дэлбэрэлтийн аюлын талаар хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явуулахад бололцоотой бүх хэлбэрээр дэмжлэг үзүүлэх 3. Учирсан хохирол, зарцуулсан зардлын тооцоо гаргах 4. Барилга байгууламжийн дэлбэрэлт, гал түймэрт өртсөн орчимд цэвэрлэгээ хийх

Хуудас 23

5. Тэсэрч дэлбэрэх шатамхай бодистой харьцдаг ажилтанд сургалт зохион байгуулах, аюулгүй ажиллагааны талаар ухуулга сурталчилгаа хийх 6.Дэлбэрэлтийн гамшгийн үед ажиллах хүн хүч, техник хэрэгслийн бэлэн байдлыг хангуулах

эмнэлгийн байгууллагад шилжүүлэх 6. Тухайн үед дэлбэрэлт болсон хэсэгт ажиллаж байсан хүмүүсийн судалгааг гаргах, осолд өртсөн талаархи мэдээллийг ар гэрийхэнд нь дамжуулах 7. Харуул хамгаалалтыг чангатгаж ослын голомтонд хэв журам сахиулах 8. Осолд өртсөн хүмүүсийг хоол хүнс, ундны усаар хангаж сэтгэл санааны дэмжлэг үзүүлэх 9. Хоёрдогч хөнөөл болох гал түймэр гарсан нөхцөлд мэргэжлийн байгууллагад яаралтай мэдэгдэж унтраах ажлыг зохион байгуулах 10. Дэлбэрэлтийн шалтгааныг тогтооход мэргэжлийн байгууллагад туслалцаа үзүүлэх 12. Гамшгийн голомтонд холбоо зохион байгуулах

5. Осолд өртсөн барилга байгууламжийг сэргээн засварлах 6. Онцгой комисс, Онцгой байдлын алба, дээд шатны байгууллагыг мэдээллээр хангах

Зургаа. Террорист /биотеррорист/ халдлага :

1. Харуул хамгаалалтыг чангатгах, хяналтын камеруудын ашиглалтанд хяналт тавих, 2. Террорист /биотеррорист/ халдлагаас урьдчилан сэргийлэх талаар ухуулга сурталчилгаа хийх 3. Террорист /биотеррорист/ халдлагаас урьдчилан сэргийлэх талаар ажилтан албан хаагчдад сургалт зохион байгуулах 4. Террорист /биотеррорист/ халдлагын үед нэрвэгдэгсдийг аврах ажиллагаанд мэргэжлийн ангийг сургаж бэлтгэх 5. Мэргэжлийн ангийг аврах болон хамгаалах хувцас, багаж хэрэгслээр хангах, үүрэг гүйцэтгэх бэлэн байдлыг дээшлүүлэх 6. Тэсэрч дэлбэрэх, шатамхай бодисын хадгалалтын байдалд хяналт тавих

1. Террорист /биотеррорист/ халдлагын талаар зарлан мэдээлэл дамжуулах 2. Мэргэжлийн байгууллагатай хамтран халдлагад өртөж нэрвэгдсэн иргэдийг аврах, эрэн хайх ажлыг зохион байгуулах 3. Нэрвэгдэгсдэд анхны тусламж үзүүлэх, эмнэлгийн байгууллагад яаралтай хүргэх 4. Харуул хамгаалалтыг чангатгаж хэв журам сахиулах 5. Тэсэрч дэлбэрэх шатамхай бодисын аюулгүй ажиллагааг хангах, 6. Террорист /биотеррорист/ халдлагад хэрэглэсэн биологийн үүсгэгч, хорт бодисын төрөл, тоо хэмжээ, тархалтыг тогтооход мэргэжлийн байгууллагад туслалцаа үзүүлэх 7. Гамшгийн голомтонд холбоо зохион байгуулах

1. Цаашид хорлон сүйтгэх ажиллагаанд өртөж болох магадлалтай барилга байгууламж, объектийн хамгаалалтыг чангатгах, хяналт тавих 2. Сэргээн босгох арга хэмжээг зохион байгуулах 3. Учирсан хохирол, зарцуулсан зардлын тооцоо гаргах 4. Онцгой комисс, Онцгой байдлын алба, дээд шатны байгууллагыг мэдээллээр хангах

Долоо. Хөлдөлт :

1. Цаг агаарын урьдчилан сэргийлэх мэдээг иргэдэд тасралтгүй хүргэх 2. Монгол улсын Засгийн газрын 2000 оны 190 дүгээр тогтоолоор батлагдсан цаг агаарын “Аюултай”, “Онц

1. Цахилгаан станцуудын доголдол, гэмтэл гарснаас хөлдөлтийн аюул үүссэн нөхцөл байдлын талаарх мэдээллийг шуурхай авах

1. Онцгой комисс, гамшгаас хамгаалах бусад албад, мэргэжлийн байгууллагуудтай харилцан ажиллагааг зохион байгуулж, мэдээ

Хуудас 24

аюултай” үзэгдлийн мэдээг цаг алдалгүй иргэдэд хүргэх 3. Цахилгаан станцуудын доголдол, гэмтэл удаан хугацаанд үргэлжлэх тохиолдолд хөлдөлтийн аюулаас урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авах 4. Байгууллагын дулааны узель, шугам сүлжээнд байнгын үзлэг шалгалтыг хийх 5. Техник, тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгслийн нөөцийг бүрдүүлэх 6. Хөлдөлтийн үед авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээ, бэлтгэл бэлэн байдлыг хангах чиглэлээр сургалт явуулах 7. Болзошгүй хөлдөлтийн аюулын үед ажиллах хүн хүч, техник багаж хэрэгслийн бэлэн байдлыг хангах

2. Байгууллагын хэмжээнд хөлдөлт үүсэж эхлэхээс урьтаж шугам дахь усыг буулгах арга хэмжээг авах 3. Байгууллагын байрны халаалт, хэрэглээний цэвэр ус, брхирын шугам сүлжээг нэг бүрчлэн шалгаж, хөлдсөн, хагарсан гэмтлийг тогтоох 4. Байгууллагын байрны хөлдсөн шугам хоолойг гэсгээх, хагарсан хэсгийг яаралтай солих арга хэмжээ авах 5. Байгууллагын байрыг халаах /дулаацуулах/ арга хэмжээ авах 6. Үүссэн нөхцөл байдал авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээний талаар Онцгой комисс, Онцгой байдлын албанд мэдээлэх 7. Хөлдөлтийн хор уршгийг арилгахаар үүрэг гүйцэтгэж байгаа бүрэлдэхүүнийг халуун хоол хүнсээр хангах 8. Гамшгийн голомтонд холбоо зохион байгуулах 9. Хөлдөлтийн хор уршгийг шуурхай арилгах

мэдээллийг солилцох 2. Цахилгаан станцуудын доголдол, гэмтэл засварлагдаж хэвийн горимд шилжсэн үед халаалт авах бэлтгэл ажлыг хангах 3. Байгууллагын халаалтыг авах 4. Халаалт авсны дараа хэрэглээний цэвэр ус, бохирын шугамны хэвийн ажиллагааг хангана. 5. Нийт ажилтан албан хаагчдыг эрүүл мэндийн үзлэгээр оруулж, хүйтнээс шалтгаалсан өвчлөл /томуу, томуу төст өвчин/ үүсэхээс урьдчилан сэргийлэх 6. Учирсан хохирол, зарцуулсан зардлын тооцоо гаргах 7. Онцгой комисс, Онцгой байдлын алба, дээд шатны байгууллагыг мэдээллээр хангах

Найм. Цацрагийн үүсгүүр, химийн бодисын тархалт :

1. Цацрагын үүсгүүр, химийн бодис уусмалын бүртгэлийн хуудас, хор аюулын үнэлгээний хуудсыг зааврын дагуу хөтлөх 2. Цацрагын үүсгүүр, химийн бодисын ашиглалт, хадгалалт, хамгаалалтыг дүрэм, журам, зааврын дагуу гүйцэтгэх 3. Гамшгаас хамгаалах албад, холбогдох мэргэжлийн байгууллагуудтай харилцан ажиллагааг зохион байгуулах 4. Цацрагын үүсгүүр, химийн бодисын ослоос урьдчилан сэргийлэх, аврах хор уршгийг арилгах чиглэлээр сургалт сурталчилгаа, хамтарсан дадлага сургууль зохион байгуулах 5. Цацрагын үүсгүүр, химийн бодисын ослын үед ажиллах бүрэлдэхүүн, багаж хэрэгслийг томилгоожуулж ариутгал саармагжуулалт хийх, шаардлагатай нөөц бүрдүүлэх ажлыг зохион байгуулах Химийн хорт болон аюултай бодис, хууль эрх зүйн

1. Цацрагын үүсгүүр, химийн бодис алдагдсан ослын зарлан мэдээлэл дамжуулах 2. Цацрагын үүсгүүр, химийн бодис алдагдсан ослын голомтын хил заагийг тогтоож, хэсэгчилсэн хязгаарлалтын дэглэмийг хэрэгжүүлэх 3. Мэргэжлийн байгууллагуудтай харилцан ажиллагааг зохион байгуулах 4. Хязгаарлалтын дэглэм тогтоосон бүсэд хэв журам сахиулах ажлыг зохион байгуулах 5. Хордолтын бүсээс лабораторийн дээж авч шинжилгээ хийлгэх 6. Алдагдсан цацрагын үүсгүүр, химийн бодисын хор уршгийг арилгах, саармагжуулах арга хэмжээг хэрэгжүүлэх 7. Мэргэжлийн байгууллагаас ослын шалтгаан нөхцөлийг тогтоох, хэрэг

1. Цаашид учирч болох аюулын зэргийг тогтоох, цацрагийн аюул, химийн хортой бодисын хүн ам, байгаль орчинд үзүүлэх шууд болон удаан хугацааны нөлөөллийн эсрэг авах хариу арга хэмжээний төлөвлөлтийг боловсруулж хэрэгжүүлэх 2. Цацрагын үүсгүүр, химийн бодисын хор хөнөөл, хордолтоос хамгаалах арга замын талаархи зөвлөмжийг мэргэжлийн байгууллагаар боловсруулж иргэд, ажилтан албан хаагчдад сурталчлах 3. Хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр хүн амд сэрэмжлүүлэг сурталчилгаа явуулах 4. Учирсан хохирол, зарцуулсан зардлын тооцоо гаргах

Хуудас 25

орчин, аюулгүй ажиллагаа 6. Химийн аюултай бодис гэж (ХАБ) – Хүнд шууд болон шууд бус замаар дамжин орж хурц, архаг өвчин үүсгэж үхэлд хүргэдэг химийн бодис юм. Химийн аюултай объект (ХАО) – Химийн аюултай бодисыг хадгалдаг, нэрж гаргадаг, хэрэглэдэг, тээвэрлэдэг, хэрвээ түүнд осол гарвал хүрээлэн байгаа байгаль орчин, хөдөө аж ахуйн амьтан ургамал, хүнд нөлөөлж үхэлд хүргэж болзошгүй үйлдвэрийн барилга байгууламж юм. Химийн осол –ХАО-д химийн аюултай бодис гадагш алдагдсаны улмаас хүрээлэн байгаа орчин, хүн, хүнсний бүтээгдэхүүн, хүнсний түүхий эд, малын тэжээл, мал амьтан, газар тариаланд химийн хордолт, бохирдолт үүсгэж улмаар сүйрэлд хүргэдэг осол юм.

8.1.Химийн бодисыг шинж чанар болон хүний эрүүл мэнд, байгаль орчин, мал амьтанд үзүүлэх нөлөөллөөр нь:

Химийн бодис

Химийн хортой бодис /3.1.1-р заалт/

Онцгой хортой Арьс, нүд өрөвсүүлэгч Харшил өдөөгч Үр удамд нөлөөлөгч Хавдар үүсгэгч Нөхөн үржихүй/өсөлт хөгжилтэнд нөлөөлөгч г.м.

Химийн аюултай бодис /3.1.2-р заалт/

Тэсрэмтгий Шатамхай Исэлдүүлэгч Идэмхий гэх мэт

бүртгэлт, мөрдөн байцаалт явуулахад дэмжлэг үзүүлэх 8. Хязгаарлалтын дэглэм тогтоосон бүсд байгаа иргэд, үүрэг гүйцэтгэж байгаа мэргэжлийн ангийн бүрэлдэхүүнд бүх төрлийн хангалтыг зохион байгуулахад дэмжлэг үзүүлэх 9. Аюул осол үүссэн үед юуны өмнө нөөц бололцоогоо ашиглан /нэрвэгсэдийг аврах/ шаардлагатай арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх, мэргэжлийн байгууллагад мэдэгдэх . • Өөртөө амьсгалын аппарат, хамгаалалтын хувцас (SCBA) өмсөх. • Бодис асгарсан ба алдагдсан талбайгаас бүх чиглэлд хамгийн багадаа 50 -аас 100 метр зайд тусгаарлалт хийж, хорио тогтоох. • Аврах, аюул ослыг бууруулах үйл ажиллагаа явуулж байгаагаас бусад шаардлагагүй хүмүүсийг тусгаарлалтын бүсээс гаргах. • Ойр орчимд байгаа хүмүүсийг салхины эсрэг талд байлгах. • Нам доор газар байж болохгүй.

5. Онцгой комисс, Онцгой байдлын алба, дээд шатны байгууллагыг мэдээллээр хангах 6. АНХНЫ ТУСЛАМЖ • Нэрвэгдэгсдийг цэвэр агаарт гаргах. • Эмнэлэгийн түргэн тусламж дуудах. • Амьсгалахгүй байвал хиймэл амьсгал хийх • Бодис залгисан нэрвэгдэгсдэд амаараа хиймэл амьсгал хийж болохгүй; Хиймэл амьгал хийхдээ амьсгалуулах тусгай багаж хэрэглэх. • Хэрэв амьсгалахад түвэгтэй байвал хүчилтөрөгчөөр амьсгалуул. • Бохирдсон гутал, хувцсыг тайлж салга. • Хэрэв арьс эсвэл нүдэнд хүрсэн бол тэр дор нь усаар дор хаяж 20 минут угаа. • Арьсанд хүрсэн газар бага бол түүнийг тархахаас сэргийл.

Хуудас 26

ДӨРӨВ. АЮУЛТ ҮЗЭГДЭЛ, ГАМШИГ, ОСЛЫН ҮЕД ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ХАРИУ АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ТӨЛӨВЛӨГӨӨ 4.1.Тухайн барилга байгууламжид гал түймэр, цацраг, химийн хорт бодис алдагдах, барилга байшин нурах зэрэг аюул, осол

тохиолдсон үед шуурхай ажиллагааг хэрхэн зохион байгуулах дэс дарааллаар төлөвлөнө. Тухайлбал, Зарлан мэдээлэл дамжуулах, шуурхай штаб, бүлэг томилох, хохирол, хэрэгцээний үнэлгээ хийх, хүч хэрэгслийг төлөвлөх, хуваарилах, мэдээ мэдээлэл цуглуулах, дамжуулах, ар тал, хангалтыг зохион байгуулах гэх мэт асуудлыг хэн, хэзээ, хэрхэн зохион байгуулах талаар төлөвлөгөөнд тусгана. Гал түймрийн эрсдлийг бууруулах арга хэмжээ Өгөгдөх дохио “Гал 101”

Хийгдэх ажил Хугацаа Хариуцах ажилтан

Гамшгийн өмнө

Зарлан мэдээлэх дохиогоор ажиллах аргад багш, ажилтан албан хаагчдыг сургаж дадлагажуулах /Ажлын цагт 10-15 минут, ажлын бус цагт 45-60 минут/

Улирал бүр Орлогч бөгөөд Сургалт, судалгаа хариуцсан ажилтан

Гал түймрээс урьдчилан сэргийлэх, сэрэмжлүүлэх цогц ажлыг зохион байгуулах, хэвийн ажиллагаанд хяналт тавих /утаа мэдрэгч, галын хор, гал унтраах хэрэгсэл/

Жил бүр Байр ашиглалт хариуцсан менежөр

Барилга объектын аюулгүй гарц, схем зураглалыг байр, давхар бүрд байрлуулах, ажилтан албан хаагчдад болон үйлчлүүлэгчдэд таниулах

Жил бүр Байр ашиглалт хариуцсан менежөр

Цахилгаанаар тэжээгддэг тоног төхөөрөмжтэй харьцдаг албан хаагчдад галын аюулгүй ажиллагааны зааварчилгааг тухай бүрд өгөх, галын аюулгүй байдлыг хангуулах үүрэг даалгавар өгөх

Улирал бүр Салбар, нэгж

Байгууллагын хаалга, нөөц гарцыг чөлөөлөх, яаралтай үед гарах нөхцөлийг бүрдүүлсэн байх талаар үүрэг өгч, биелэлтэд хяналт тавих

Улирал бүр Байр ашиглалт хариуцсан менежөр

Гал унтраах багаж, техник хэрэгслийг бэлтгэн, засвар үйлчилгээ, шаардлагатай тохируулгыг цаг тухайд нь чанартай хийх

Хагас жилд Байр ашиглалт хариуцсан менежөр

Жил бүр шаардлагатай хөрөнгийг галын аюулын эрсдлийг бууруулахад төлөвлөж, зарцуулах Жилд Мэргэжлийн ангийн дарга

Ажилтан албан хаагчдад гал унтраах анхан шатны багаж хэрэгслийг ашиглаж сургах, улирал бүр дадлага сургууль явуулах

жилд Орлогч бөгөөд Сургалт, судалгаа хариуцсан ажилтан

Гамшгийн үед

Гал түймрийн талаарх мэдээ мэдээллийг шуурхай хүлээн авах, мэргэжлийн байгууллагад дамжуулах

2-3 минут Орлогч бөгөөд Сургалт, судалгаа


Штабыг яаралтай үүрэгжүүлэх, гал түймрийг таслах, хязгаарлах цаашид дэлгэрүүлэхгүй байх арга хэмжээ авах

10 минут Орлогч бөгөөд Сургалт, судалгаа


Мэргэжлийн гал унтраах хүч хэрэгсэлтэй хамтран гал түймэр унтраах ажлыг зохион байгуулах 3-30 минут Аврах, гал унтраах бүлэг

Гал түймрийн голомтоос багш, ажилчид, оюутан, сурагчдыг аюулгүй зурваст гаргах ажлыг зохион байгуулах

5-10 минут Аврах, гал унтраах бүлэг

Гал түймэрт нэрвэгдсэн хүнд анхны тусламж үзүүлж эмнэлгийн байгууллагад шилжүүлэх 20 минут Хүн эмнэлгийн үйлчилгээ хариуцсан ажилтан

Цахилгаан шугам сүлжээ, хийн хоолойн холбогдох хэсгийг хаах, салгах арга хэмжээ авах 10-20 минут Цахилгааны инженер, цахилгаанчин

Хуудас 27

Хийгдэх ажил Хугацаа Хариуцах ажилтан

Гал унтраах ажлын явц, нөхцөл байдлын мэдээг удирдлага болон бусад талуудад дамжуулах 30 минут Орлогч бөгөөд Сургалт, судалгаа


Байгууллагын барилгын схем зураг, авралтын зам гарц, цахилгааны болон усны эх үүсвэрүүийн мэдээллийг гаргаж өгөх

5 минут Орлогч бөгөөд Сургалт, судалгаа


Гамшгийн дараа

Гал түймэр гарсан шалтгаан нөхцөлийг тодруулж, ослын шалтгааныг арилгах 2 цагаас Мэргэжлийн ангийн дарга

Гал түймрийн хохирлыг тооцох, байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг хангахад шаардлагатай засвар үйлчилгээг хийх

24 цагаас Орлогч бөгөөд Сургалт, судалгаа хариуцсан ажилтан

Үүссэн нөхцөл байдал, авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээний талаарх мэдээллийг нийслэлийн Онцгой байдлын газарт мэдэгдэх

30 минутаас Мэргэжлийн ангийн дарга

Хуудас 28

ТАВ. АЮУЛГҮЙ ЦЭГТ ЦУГЛАРАХ, НҮҮЛГЭН ШИЛЖҮҮЛЭХ ТӨЛӨВЛӨГӨӨ 5.1. Барилга дотор буй хүмүүсийг гамшиг, ослын үед хэрхэн аюулгүй, түр цугларах талбайд гаргах, бүртгэх, нүүлгэн

шилжүүлэх, хангалт хэрхэн зохион байгуулах талаар тусгана. Байгууллагын цахим мэдээлэл, санхүүгийн болон бусад чухал баримтыг мөн хэрхэн хадгалах, зөөвөрлөх талаар төлөвлөнө.

№ Хэрэгжүүлэх арга хэмжээ Хугацаа Хариуцах эзэн Тайлбар

Нэг.Нүүлгэн шилжүүлэлтийн өмнөх үеийн бэлтгэл ажил

1 Нүүлгэн шилжүүлэлт зарлах тухай шийдвэр гаргах /журмын дагуу/ Тухайн үед Дүүргийн засаг дарга, ОБХ, Сургуулийн удирдлага

2. Нүүлгэн шилжүүлэх шийдвэр гарснаас хойш 3 цагийн дотор цугларах болон хүлээн авах байрууд, нүүн шилжигсдийн тоо, бүртгэлийг хариуцан ажиллах бүртгэл мэдээллийн бүлгийг байгуулгах

Тухайн үед ОБХ, Сургуулийн захирал, штабын бүрэлдэхүүн

Хоёр. Нүүлгэн шилжүүлэлт

1. Нүүлгэн шилжүүлэлт явуулах тухай гарсан шийдвэрийг сургуулийн удирдлага, багш, ажилчин албан хаагчид зарлан мэдээлэх;

Тухайн үед ОБХ, Сургуулийн удирдлага, штабын бүрэлдэхүүн

2. Нүүлгэн шилжүүлэх ажлыг гүйцэтгэх бүлгийн ахлагч нарыг томилон ажилд нь оруулж, эхний ээлжинд аюулгүй бүс рүү хүүхэд, эмэгтэйчүүд, өндөр настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд,эд материалын болон түүх, соёл, урлагийн үнэт зүйлсийг нүүлгэн шилжүүлэх арга хэмжээг авч ажиллах;

Тухайн үед Сургуулийн удирдлага

3. Нүүлгэн шилжүүлэлтэд хамрагдсан хүмүүсийн бүртгэлийг явуулж, орон байр, хоол хүнсээр хангах, эд материалын болон түүх, соёл, урлагийн үнэт зүйлсийг тээвэрлэлтэд бэлтгэх, байршуулах аюулгүй бүс (урьдчилан тогтсон) рүү тээвэрлэх ажлыг зохион байгуулах;

Тухайн үед Мэргэжлийн анги

4. Нүүлгэн шилжүүлэлтэд хамрагдсан иргэдийг авто тээвэр болон бусад тээврийн хэрэгслээр цуваанд эмхлэн зохион байгуулж, хэв журам сахиулах бүлгийн хяналт дор нүүлгэнэ. Хэв журам сахиулах бүлэг нь байршуулах бүс нутаг хүртэлх замын турш аюулгүй байдлыг хангаж ажиллах;


5. Түр нүүлгэн шилжүүлэлт хийгдсэн үед барилга байгууламж, дэд бүтцийн бүрэн бүтэн байдал, аюулгүй байдлыг хэв журам сахиулах болон харуул хамгаалалтын бүлэг хариуцан ажиллах;


Гурав.Нүүлгэн шилжүүлэх үеийн зохион байгуулалт, удирдлага

3.1 Нүүлгэн шилжүүлэлтэд шаардагдах тээврийн хэрэгслийг гарган дэмжлэг үзүүлэх, үйлдвэрийн тоног төхөөрөмж, сургуулийн эд хөрөнгийг нүүлгэн шилжүүлэхэд бэлтгэх, нүүлгэх, ачих, буулгах ажлыг зохион байгуулах;


3.2 Сургуульд байгаа материал хэрэгслийн нөөцийг гаргаж зарцуулах; Тухайн үед Мэргэжлийн анги

Хуудас 29

3.3 Сургуулиас дайчлагдсан хүч хэрэгсэл, нүүн шилжигсдийн мэдээ гаргах, нүүлгэн шилжүүлэлтийн явц байдал, гаргасан зардал, бусад тайлан мэдээг тогтоосон хугацаанд тухайн шатны Засаг даргын Тамгын газарт хүргүүлж танилцуулах;


3.4 Тухайн шатны Засаг дарга, Улсын Онцгой комиссоос гаргасан шийдвэрийг хэрэгжүүлэх.


3.5

Шаардлагатай бичиг баримт, хүнс, хувцас хэрэглэлийг бэлтгэж, цугларах газарт тогтоосон хугацаанд очих;

Тухайн үед

Мэргэжлийн анги

Нүүлгэн шилжүүлэлт хийх бүлгүүдийн удирдлагын зүгээс тавьсан шаардлага, тогтоосон дэглэм, зөвлөмжийг чанд сахиж мөрдөх;

Нүүлгэн шилжүүлэх арга хэмжээг зарласан үед тухайн нутаг дэвсгэрээс гадагш албан болон хувийн хэргээр зорчих шаардлага гарсан тохиолдолд оршин суугаа газрын Засаг даргаас зөвшөөрөл авах, нүүн шилжиж очих газрын хаяг, газар зүйн байрлалыг заалган авах;

Хуудас 30

ЗУРГАА. ХАВСРАЛТ ХЭСЭГ

Хуудас 31

6.2. Гамшгаас хамгаалах удирдлага, зохион байгуулалтын бүдүүвч /хүн нэг бүрийн гүйцэтгэх үүргийг тодорхойлж тусгана/.

№ Үндсэн албан

тушаал Овог нэр

Томилгоожсон албан тушаал

Аврах ажиллагаа явуулах ажлын хуваарь, багаж хэрэгсэл

Албан тушаалын эрх,

үүрэгтэй танилцсан гарын үсэг

Орлон ажиллах хүний нэр, утасны

дугаар /харандаагаар

бичих/

Удирдлага /5/

1 Дэд захирал П.Булга Мэргэжлийн ангийн дарга эрх, үүргийн хүрээнд

2 ЭНБД М.Пүрэвдорж Ангийн орлогч бөгөөд сургалт сурталчилгаа хариуцсан ажилтан

эрх, үүргийн хүрээнд

3 Дизайны салбарын эрхлэгч

Д.Түмэнболд Аюулгүй байдал, эд хөрөнгө хамгаалах асуудал хариуцсан ажилтан


4 ХҮТИС-ын эрхлэгчийн туслах

Г.Чимэдчанцал Холбоо зарлан мэдээлэл хариуцсан ажилтан


5 ХҮТИС-ын ахлах багш

Д.Пүрэвмагнай Хангалт хариуцсан ажилтан эрх, үүргийн хүрээнд

Аврах, гал унтраах бүлэг /9/

1

Дизайны салбарын ахлах багш

Л.Ишдорж Аврах, гал унтраах бүлгийн ахлагч

эрх, үүрэг

2 цахилгаачин Б. Отгонбаатар Аврагч Ерөнхий щит салгах, зүүн

талын аваарын хаалга онгойлгох,

3 слесарь А.Ганбат Аврагч 1-р давхарын зүүн талын галын

гидрант, ус хаах

4 слесарь Цэрэндорж Аврагч

Галын хор, аврах дэвсгэр

5 слесарь Ч.Отгонтөгс Аврагч

Галын хор, хөрөө

6 ХҮТИС-ын багш Ү. Батжаргал Аврагч

2 давхарын зүүн талын галын хор

7 Дизайны салбарын багш

Б.Мэндсайхан Аврагч

3 давхарын зүүн талын галын хор

Хуудас 32

8 Ахлах сургуулийн багш

А.Баярсайхан утас 88224282

Аврагч Ахлах сургууль талын 2,3 давхарын баруун талын галын гидрант

9 Коосэн технологийн коллежийн багш

Ж.Мягмардорж утас 88073578

Аврагч Баруун хаалга болон аваарын хаалга онгойлгох, 1-р давхарын галын гидрант,

Анхан тусламжийн нөхөрлөл /5/

1 Дизайны салбарын багш С.Өлзиймаа

Бүлгийн ахлагч Эрх үүргийн хүрээнд

2 Дизайны салбарын багш

М.Номин

идэвхитэн

Хүн бүр ямар ч үед осол гэмтэлд өртөгсдөд эмнэлгийн анхны тусламжийг хурдан хугацаанд үр дүнтэй үзүүлэх арга барилыг эзэмшсэн байх

3 Дизайны салбарын багш С.Мөнхзаяа

идэвхитэн

4 Дизайны салбарын багш Г.Халиун

идэвхитэн

5 Коосэн технологийн коллеж багш

О.Ганчимэг идэвхитэн

Эд хөрөнгө хамгаалах, хэв журам сахиулах бүлэг /5/

1

ХҮИС-ын ахлах

багш Б.Цолмон бүлгийн ахлагч

-Салбар, нэгж, сургуулийн эд хөрөнгийг авран хамгаалах,

-Эд хөрөнгийн тооцоо гаргах

2 Дизайны салбарын сургалтын мастер

Г.Мөнхцэцэг идэвхитэн

3 Ахлах сургуулийн нярав

Л.Алимаа идэвхитэн

4 Коосэн ТК-ийн барилгын мэргэжлийн багш

С.Оюун-эрдэнэ идэвхитэн

5 ХҮТИС-ын сургалтын мастер

А.Гандолгор идэвхитэн

Хуудас 33

6.3. Холбоо, зарлан мэдээллийн схем

Мэргэжлийн ангийн дарга, дэд захирал

П.Булга утас 88033695

Ангийн орлогч дарга бөгөөд Сургалт, судалгаа хариуцсан ажилтан ЭНБДарга М.Пүрэвжав утас 99006353

Гамшгаас хамгаалах нөөц, хангалт хариуцсан ажилтан, ХҮТИС-ын ахлах багш Д.Пүрэвмагнай утас 96638295

Анхны тусламжийн бүлгийн Дизайны салбарын багш С.Өлзиймаа утас 96098772

Холбоо зарлан мэдээлэл хариуцсан

ажилтан, ХҮТИС-ын эрхлэгчийн

туслах Г.Чимэдчанцал утас 89249904

Аврах, гал унтраах бүлгийн ахлагч Дизайны салбарын ахлах багш

Л.Ишдорж утас 88870000

Эд хөрөнгө хамгаалах, хэв журам сахиулах бүлгийн ахлагч ХҮТИС-ын ахлах багш Б.Цолмон Утас 89001304

ХҮТИС-ын эрхлэгч

Д.Батбаяр утас 96655561

Ахлах сургууль захирал Проф. Д.Буянтогтох

Утас 99198234

КООСЭН технологийн

коллеж захирал

Ж.Арслан утас 9991466

Хичээлийн 4 дүгээр байрны хамгаалагч _____________________________

Дизайны салбарын бүрэлдэхүүн

Аюулгүй байдлыг хариуцсан ажилтан Дизайны

салбарын эрхлэгч Д.Түмэнболд утас 99081565

Коосэн Тколлеж багш

О.Ганчимэг 88022736

Дизайны салбарын сургалтын мастер Г.Мөнхзаяа утас 88801188

Дизайны салбарын багш М.Номин утас 95661414

Дизайны салбарын багш Г.Халиун утас 99704105

ХҮТИС-ын бүрэлдэхүүн

Ахлах сургуулийн бүрэлдэхүүн

Коосэн технологийн коллежийн бүрэлдэхүүн

КТК С.Оюун-Эрдэнэ утас 91871336

Б.Отгонбаатар утас 96880921

Коосэн технологийн сургууль багш Ж.Мягмардорж утас 88073578

Цэрэндорж утас 91185314

А.Ганбат утас 88894842

ХҮТИС-ын багш Ү.Батжаргал утас 91001194

Ч.Отгонтөгс утас 80020528

ХҮТИС-ын сургалтын мастер А.Гандолгор

утас 99143734

Дизайны салбарын ахлах багш Б.Мэндсайхан утас 99062211

Дизайны салбарын сургалтын мастер Г.Мөнхцэцэг

утас 96619992

Ахлах сургууль А.Баярсайхан утас 88224282

Ахлах сургууль Л.Алимаа утас 96054534

Хуудас 34

6.4. Мэргэжлийн анги 6.4.1. Мэргэжлийн ангийн гүйцэтгэх үүрэг

➢ Мэргэжлийн ангийн хүч хэрэгслийн мэдээ /бие бүрэлдэхүүн, автомашин, техник, тоног төхөөрөмжийн тоог жилд 2 удаа буюу 1 ба 7 дугаар сард/ -г харьяалах төв, орон нутгийн Онцгой байдлын газар, хэлтэст гаргаж хүргүүлнэ.

➢ Гамшгийн голомтод эрэн хайх, аврах, хойшлуулшгүй сэргээн босгох, хүн, мал, амьтан, улсын үнэт эд хөрөнгийг авран хамгаалах, гамшигт нэрвэгдэгсдэд эмнэлгийн анхан шатны тусламж үзүүлэх ажлыг зохион байгуулах;

➢ Бие бүрэлдэхүүнтэй гамшгаас хамгаалах сургалт, дадлага зохион байгуулах; ➢ Гамшгаас хамгаалах бэлтгэл, бэлэн байдлыг хангах; ➢ Цацраг, химийн хорт болон аюултай бодист хордсон, биологийн халдвар тархсан газар нутгийг илрүүлэх, бүс нутгийг

тогтоох, саармагжуулах, аюулгүй болгох; 9 3.1.7. Хүрээлэн буй орчин, барилга байгууламж болон бүс нутгийг аливаа бохирдолтоос ариутгах, халдваргүйжүүлэх, хоргүйжүүлэх, амьтан ургамал хамгаалах ажлыг зохион байгуулах;

➢ Цэвэр ус, хоол хүнс, орон байр, хөнжил, дулаан хувцас зэрэг хүн амын амьдралын нэн шаардлагатай хэрэгцээг хангах ажлыг зохион байгуулах;

➢ Нийгмийн хэв журмыг сахиулах, бие бүрэлдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах, жендэрээс үүдэлтэй хүчирхийллээс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авах ажлыг зохион байгуулах;

➢ Холбоо мэдээллийн болон лавлагааны бүлэг ажиллуулах, шаардлагатай тээврийн үйлчилгээг үзүүлэх; ➢ Хохирлын тооцоог гаргах; ➢ Хүмүүнлэгийн тусламж, хэрэгцээ, шаардагдаж буй эд хэрэгслийн тооцоог үнэн бодитойгоор гаргах.

6.4.2. Мэргэжлийн ангийн бие бүрэлдэхүүн ➢ Эмнэлгийн анхан шатны тусламж үзүүлэх ангийг сайн дурынхнаас бүрдүүлж болно. ➢ “Сайн дурынхан” гэдэгт Улаан загалмай нийгэмлэгийн гишүүд, төрийн бус байгууллагын гишүүд, 16-60 хүртэлх насны

хөдөлмөрийн чадвартай иргэд, их дээд сургууль, мэргэжлийн сургалт, үйлдвэрлэлийн төв, коллеж, ерөнхий боловсролын сургуулийн ахлах ангийн сурагчдыг хамааруулна.

➢ Удирдлагын хөдөлгөөнт болон суурин байр гэдэгт гамшгаас хамгаалах алба, мэргэжлийн ангийн удирдлагыг хангах зорилгоор холбоо, мэдээллийн техник хэрэгсэл, бусад шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр тоноглогдсон хөдөлгөөн үйлдэх чадвартай болон суурин байрыг хэлнэ.

➢ Мэргэжлийн ангийн удирдах бүрэлдэхүүнд: - мэргэжлийн ангийн дарга; - ангийн орлогч дарга бөгөөд гамшгийн үеийн удирдлагын байрны дарга; - холбоо, зарлан мэдээлэл хариуцсан ажилтан; - сургалт, сурталчилгаа хариуцсан ажилтан; - гамшгаас хамгаалах нөөц, хангалт хариуцсан ажилтан; - сэргээн босголтын асуудал хариуцсан ажилтан; - аюулгүй ажиллагааны асуудал хариуцсан ажилтан; - хэв журмын асуудал хариуцсан ажилтан орно.

Хуудас 35

6.4.3 Албан тушаалтны хүлээх үүрэг 6.4.3.1 Мэргэжлийн ангийн даргын эрх, үүрэг 1. Аюулт үзэгдэл, техникийн холбогдолтой ослын үед эрэн хайх, аврах, хойшлуулшгүй сэргээн босгох ажлыг удирдах,

гамшгаас хамгаалах бэлэн байдлын төлөвлөгөөг боловсруулах, тодотгох, түүнийг хэрэгжүүлэх талаар гамшгаас хамгаалах сургалт, дадлага зохион байгуулах;

2. Жилд хоѐр удаа /1 ба 7 дугаар сард/ мэргэжлийн ангийн хүч хэрэгслийн тооцооны мэдээг маягтын дагуу гаргаж харъяалах төв, орон нутгийн Онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн байгууллагад хүргүүлэх;

3. Бие бүрэлдэхүүнийг гамшгийн аюулаас хамгаалах арга дадалд сургах, аюулт үзэгдэл, техникийн холбогдолтой ослын үед бие бүрэлдэхүүнийг өдөр тутмын удирдлагаар хангаж ажиллах;

4. Сургуулийн эрсдэл, эмзэг байдлын үнэлгээг мэргэжлийн байгууллагаар хийлгэх; .5. Мэргэжлийн ангийг техник, тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгслээр хангах ажлыг байгууллагын төсөвт тусгаж шийдвэрлэх арга

хэмжээг авах; 6. Эрэн хайх, аврах, хор уршгийг арилгах, хойшлуулшгүй сэргээн босгох ажилд оролцож байгаа албан тушаалтан, иргэнд

зааварчилгаа өгөх, хууль ѐсны шаардлага тавих, түүнийг биелүүлэхийг шаардах; 7. Мэргэжлийн ангийн бүтэц, бүрэлдэхүүнийг батлах, түүний гүйцэтгэх үүргийг тодотгох, байгууллагын нөөц бүрдүүлэх; 8. Мэргэжлийн ангийн гамшгаас хамгаалах бэлэн байдал, сэтгэл зүйн бэлтгэл, хэсэг, бүлгүүдийн харилцан шуурхай ажиллах

чадварыг нэмэгдүүлэх, мэргэжлийн ангийг ажиллах нөхцөлөөр хангах, бэлэн байдлын үзлэг явуулах, аврах багаж, тоног төхөөрөмжийн ашиглалтад хяналт тавих, илэрсэн зөрчлийг арилгах арга хэмжээ авах;

9. Аюулт үзэгдэл, техникийн холбогдолтой осол үүссэн үед Онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн байгууллага болон мэргэжлийн байгууллагад шуурхай мэдэгдэх,

10. Дүүргийн нутгийн захиргааны болон онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн байгууллагатай харилцан ажиллагааг зохион байгуулах;

11. Дүүргийн Засаг даргын өгсөн үүрэг даалгаврыг цаг тухайд нь биелүүлэх, санаачлага гаргах, шаардлагатай үед тухайн нөхцөл байдалд тохируулан зөв шийдвэр гаргаж хэрэгжүүлэх;

12. Мэргэжлийн ангийн бие бүрэлдэхүүнийг аюулт үзэгдэл, техникийн холбогдолтой ослын үед хоол хүнс, цэвэр ус, орон байр, техник хэрэгсэл, шатах, тослох материал, дулаан хувцас, багаж хэрэгслээр хангах, хувийн бэлтгэлийг хангуулах арга хэмжээг зохион байгуулах.

6.4.3.2 Мэргэжлийн ангийн даргын орлогч, сургалт, сурталчилгаа хариуцсан ажилтны үүрэг: 1. Мэргэжлийн ангийн гамшгаас хамгаалах ажиллагааг төлөвлөх, хэрэгжүүлэх, өдөр тутмын үйл ажиллагааг удирдах; 2. Бие бүрэлдэхүүнтэй гамшгаас хамгаалах сургалт зохион байгуулах, дадлага сургууль хийх; 3. Гамшгаас хамгаалах дайчилгаагаар ажиллах хүн, техникийн судалгаа гаргах, тодотгох, нүүлгэн шилжүүлэх ажлыг төлөвлөх,

хэрэгжүүлэх; 4. Иргэдийн гамшгаас хамгаалах мэдлэг, чадвар, дадлыг нэмэгдүүлэх, гамшгаас хамгаалах хууль тогтоомжийг сурталчлах; 5. Онцгой комиссын гаргасан шийдвэрийг өөрийн мэргэжлийн ангид хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах; 6. Хүн ам, мал, амьтан, хүнс тэжээл, усны эх булгийг гамшгаас урьдчилан сэргийлэх, хамгаалах, хор уршгийг арилгах арга

хэмжээг хэрэгжүүлэхэд хяналт тавих;

Хуудас 36

7. Гамшгийн цагийн байдлыг үнэлж, шийдвэр гаргахад мэргэжлийн ангийн даргад дэмжлэг үзүүлэх, хэрэгжүүлэх арга хэмжээний санал боловсруулах, хөрш байгууллага, мэргэжлийн ангитай харилцан ажиллагааг зохион байгуулах;

8. Мэргэжлийн ангийг гамшгийн голомтод аврах ажиллагааг явуулахад удирдан зохион байгуулах, ажиллах нөхцлөөр хангах; 9. Барилга байгууламжийн судалгааг гаргах, паспортжуулах, гамшгийн аюулд өртөх зэрэглэлийг тогтоох, ашиглалтад хяналт

тавих; 10. Байгууллагынхаа эрсдэл, эмзэг байдлыг мэргэжлийн байгууллагаар хийлгэх. 11. Дүүргийн орон нутгийн гамшгаас хамгаалах үйл ажиллагаа, Гамшгаас хамгаалах тухай хууль тогтоомж 12. Гамшгаас хамгаалах сургууль, дадлага явуулахад шаардлагатай танхим, дадлагын талбай бэлтгэх асуудлыг хариуцах,

мэргэжлийн ангийн бие бүрэлдэхүүний гамшгаас хамгаалах сургалтыг зохион байгуулах; 13. Сургуулийн багш, ажилчин албан хаагч, оюутан, сурагчыг аюулгүй амьдрах арга ухаанд сургах, гамшгийн аюулаас

сэрэмжлүүлэх сурталчилгааны материалаар хангах. 6.4.3.3. Холбоо, зарлан мэдээлэл хариуцсан ажилтны үүрэг: 1. Гамшгаас урьдчилан сэргийлэх болон гамшгийн үеийн бүх төрлийн холбоо, зарлан мэдээллийг зохион байгуулах,

мэргэжлийн ангийн даргад дэмжлэг үзүүлэх; 2. Холбоо, зарлан мэдээллийн техник хэрэгслийн бэлэн байдлыг хангаж, жилд 2 удаа төв, орон нутгийн онцгой байдлын газар,

хэлтэст мэдэгдэх; 3. Дээд шатны мэргэжлийн байгууллагад гамшгийн нөхцөл байдлын мэдээг дамжуулах, хүлээн авах, холбооны тасралтгүй

ажиллагааг бүрдүүлэх; 4. Сургуулийн бие бүрэлдэхүүнд гамшгийн аюулын тухай зарлан мэдээллийн дохиогоор ажиллах дадлага эзэмшүүлэх,

гамшгийн аюулын тухай дохио, сэрэмжлүүлэх мэдээллийг хүргэх бүдүүвчийг боловсруулж, шалгаж байх. 6.4.3.4. Гамшгаас хамгаалах нөөц, хангалт хариуцсан ажилтны үүрэг: 1. Мэргэжлийн ангийн үүрэг гүйцэтгэх чадавхийг нэмэгдүүлэх, хангалтын төлөвлөгөө боловсруулах, мэргэжлийн ангийн даргыг

мэргэжлийн зөвлөмжөөр хангах; 2. Гамшгийн хор уршгийг арилгахад шаардагдах сэлбэг хэрэгсэл, шатах тослох материал, хоол хүнс, хувцас, бусад бараа,

материалын нөөцийг бүрдүүлэх, зориулалтын дагуу зарцуулах, нөхөн сэлбэх; 3. Бие бүрэлдэхүүний хамгаалах хэрэгсэл түүний ашиглалт, хадгалалтад хяналт тавих, үзлэг шалгалт, засвар үйлчилгээ хийх; 4. Дайчилгаагаар ажиллахад шаардагдах аврах ажлын зориулалттай техник, багаж хэрэгслийн судалгааг мэргэжлийн ангийн

орлогч даргад гаргаж өгөх; 5. Аврах ажлын багаж хэрэгслийг засварлах, үүрэг гүйцэтгэх бэлэн байдлыг хангуулах, нүүлгэн шилжүүлэх бэлтгэл ажлыг

хангах, гамшгийн голомтод ажиллагсдын түр орон сууц, ус, хүнс, эмнэлгийн хангалтыг зохион байгуулах. 6.4.3.5. Аюулгүй байдал, эд хөрөнгө хамгаалах асуудал хариуцсан ажилтан ажилтны үүрэг: 1. Хичээлийн 4 дүгээр байрны эд хөрөнгийн хамгаалах ажлыг зохион байгуулах; 2. ШУТИС-ийн хичээлийн 4 дүгээр байр, Ахлах сургууль, Коосэн технологийн коллежийн эд хөрөнгийн тооцоо, судалгааг

гарган нэгтгэж удирдлагад танилцуулах; 3. Эмх замбараагүй байдал үүсэж болзошгүй урьдчилан сэргийлэх, голомтонд хэв журам сахиулах 4. Мэргэжлийн ангийн бие бүрэлдэхүүний авсан туяажилтыг хэмжиж бүртгэл хөтлөх, гамшгийн голомтод үүрэг гүйцэтгэх

хугацааг тогтоох, мэргэжлийн ангийн аврагчдын амь нас, эрүүл мэнд, аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээг зохион байгуулах;

Хуудас 37

5. Химийн хорт бодистой ажиллах үеийн аюулгүйн арга хэмжээний дүрмийг мөрдүүлэх, аврах ажиллагаа зөв явагдаж байгаа эсэхэд хяналт тавих;

6. Мэргэжлийн ангийн бие бүрэлдэхүүнийг хүн нэг бүрийн хамгаалалтын хувцас хэрэглэх, шахсан агаарын баг ашиглах арга ажиллагаанд сургах, хөдөлмөр хамгааллын аюулгүйн ажиллагаанд сургах.

6.4.3.5.Мэргэжлийн ангийн сургалт, бэлэн байдал 1. Мэргэжлийн ангийн бие бүрэлдэхүүний сургалт, гамшигтай тэмцэх дадал, чадвар, үүрэг гүйцэтгэх бэлэн байдлын чадавхийн

асуудлыг тухайн байгууллагын дарга шууд хариуцна. 2. Мэргэжлийн ангийг байгуулах, бэлтгэл, бэлэн байдлыг хангахад гарах зардлыг тухайн байгууллага хариуцна. 3. Гамшгаас хамгаалах тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.2 2-д заасны дагуу мэргэжлийн ангийн бие бүрэлдэхүүнийг гамшгаас

хамгаалах иж бүрэн сургууль, команд-штабын дадлага сургуульд бүрэн оролцуулна. 4. Мэргэжлийн ангийн гамшгаас хамгаалах дадлага, сургуулийг мэргэжлийн ангийн дарга удирдан зохион байгуулна. Уг

сургалт нь сургалтын төвд эсвэл тухайн байгууллага, аж ахуйн нэгж дээр явагдах бөгөөд танхимын сургалт /20 хувь/, дадлага сургууль /80 хувь/ гэсэн бүтэцтэй байна. Бие бүрэлдэхүүн нь өгөгдсөн үүрэг даалгаврыг богино хугацаанд амжилттай биелүүлэхэд шаардлагатай хэмжээний онолын мэдлэг, дадал чадварыг эзэмшсэн байна.

5. Гамшгаас хамгаалах тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлд заасны дагуу аймаг, нийслэл, сум, дүүрэг, баг, хорооны Засаг даргын захирамжаар мэргэжлийн ангийг бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлнэ.

6. Мэргэжлийн ангийн бэлэн байдлын үзлэг, шалгалтыг батлагдсан зааврын дагуу онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага, төв, орон нутгийн Онцгой байдлын газар, хэлтэс, тухайн байгууллагын удирдах бүрэлдэхүүнтэй хамтран жилд нэгээс доошгүй удаа явуулна.

6.4.4. Мэргэжлийн ангийг байгуулахад шаардагдах техник, тоног төхөөрөмжийн хангалт 1. Гамшгийн үеийн аврах үйл ажиллагааны санхүүжилт нь Гамшгаас хамгаалах тухай хуулийн 35 дугаар зүйлд зааснаар

зохицуулагдана. 2. Аймаг, нийслэлийн Засаг дарга нь хүн, мал, амьтныг аврах, нүүлгэн шилжүүлэх, нэрвэгдэгсдэд тусламж үзүүлэх, хор

уршгийг арилгахтай холбогдон үүсэх харилцааг Засгийн газрын 2011 оны 340 дүгээр тогтоолоор батлагдсан Гамшгийн үед хүч хэрэгсэл дайчлан гарах журам, Гамшгийн үед нүүлгэн шилжүүлэх журмаар зохицуулна.

6.4.5. Мэргэжлийн ангид хөтлөгдөх үндсэн баримт бичиг 1. Мэргэжлийн ангид дараах үндсэн баримт бичиг хөтлөгдөнө: - Мэргэжлийн ангийг байгуулсан тухай тушаал; - Мэргэжлийн ангийн үүрэг, зориулалт; - Мэргэжлийн ангийн зохион байгуулалтын бүдүүвч; - Мэргэжлийн ангийн орон тоо, бие бүрэлдэхүүний томилгоо; - Мэргэжлийн ангийн гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөө; - Зарлан мэдээлэх журам; - Мэргэжлийн ангийн багаж, техник, материал хэрэгслийн хангалтын тооцоо; - Бие бүрэлдэхүүнтэй явуулах сургалтын төлөвлөгөө; - Гамшгаас хамгаалах иж бүрэн сургууль, штабын дадлагад оролцсон тухай тэмдэглэл; - Мэргэжлийн ангийн бэлэн байдлыг шалгасан, шалгуулсан тухай тэмдэглэл;

Хуудас 38

- Мэргэжлийн ангийн гамшгийн голомтод ажилласан тухай тэмдэглэл; 2. Мэргэжлийн ангид хөтлөгдөх баримт бичгийг тухайн мэргэжлийн ангийн даргын томилсон албан тушаалтан хөтөлнө. 3. Мэргэжлийн ангид хөтлөгдөх бичиг баримтын бүрдэлд төв, орон нутгийн Онцгой байдлын газар, хэлтэс хяналт тавьж,

мэргэжил, арга зүйн зөвлөмжөөр хангаж ажиллана. 6.4.6. Бусад 1. Мэргэжлийн ангийн бие бүрэлдэхүүн нь гамшгийн голомтод үүрэг гүйцэтгэсэн тохиолдолд хууль, журамд заасны дагуу

албан томилолтын зардал авна. 2. Гамшгийн хор уршгийг арилгах ажилд оролцсон мэргэжлийн ангийн бие бүрэлдэхүүн, иргэн Гамшгаас хамгаалах тухай

хуулийн 34 дүгээр зүйлийн 34.2-т заасны дагуу тэтгэмж, 35 дугаар зүйлийн 35.3-д заасны дагуу нөхөн олговор авах эрхтэй. 3. Нутгийн захиргааны болон нутгийн өөрөө удирдах ѐсны байгууллага, аж ахуйн нэгж, байгууллагууд нь мэргэжлийн ангийн

эрх зүйн орчинг боловсронгуй болгох зорилгоор хууль, тогтоомж, дүрэмд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах талаар саналаа онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн байгууллагад бичгээр ирүүлнэ.

6.4.7. Галын аюулгүй байдлыг хангах ерөнхий шаардлага 6.4.7.1. Хичээлийн 4 дүгээр байрын удирдлага, галын аюулгүй байдлыг хангуулах үүрэг бүхий албан тушаалтан нь тухайн

байгууллагын барилга байгууламж, нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд галын аюулгүй байдлыг хангах үүрэг хүлээнэ. 6.4.7.2. Сургуулийн барилга байгууламж, обьектын хэмжээнд галын аюулгүй байдлыг хангах дотоод зааврыг обьект тус бүрээр

баталж мөрдүүлнэ. 6.4.7.3. Галын аюулгүй байдлыг хангах дотоод зааварт дараах асуудлыг тусгасан байна: 1. нутаг дэвсгэр, барилга байгууламж, өрөө тасалгаа, аврах зам, гарц; 2. галын аюултай ажил үйлчилгээ явуулах, тоног төхөөрөмж ашиглах, технологийн шат дамжлагын галын аюулгүй байдлыг

хангуулах арга хэмжээ; 3. тэсрэх, галын аюултай болон галын аюултай бодис, материалын хадгалалт, тээвэрлэлт, ашиглалтын дүрэм журам,

зөвшөөрөгдөх хэм хэмжээ; 4. ил гал хэрэглэх, галтай ажил явуулах журам, тээврийн хэрэгслийн зам,гарц, тамхи татах байр; 5. шатах хог хаягдлыг хураах, хадгалах, зайлуулах шат дамжлага, ажлын тусгай зориулалтын хувцас хадгалах, цэвэрлэх

журам; 6. ажлын дараа өрөө тасалгааг хааж үзлэг хийх журам; 7. шатдаг бодис, материалыг хадгалах, зайлуулах болон тусгай хувцас хэрэглэлийн эмх цэгцийг хангах арга хэмжээ; 8. өрөө тасалгаанд байх бүтэн болон хагас боловсруулсан бүтээгдэхүүний зөвшөөрөгдөх тоо хэмжээ; 9. тостой хувцас хадгалах, шатдаг хог хаягдал, тоосыг цэвэрлэх үе шат; 10. тэсрэх болон гал түймэр үүсэж болзошгүй орчин дахь хэмжих хэрэгслийн (даралт, дулаан хэмжигч г.м) хязгаарын үзүүлэлт; 11. обьектод нэгэн зэрэг байх зөвшөөрөгдөх хүний тоо; 12. гал түймэр гарсан үед гал унтраах, аврах ангийг дуудах дараалал, тоног төхөөрөмжийг зогсоох, цахилгаан хангамж,

агааржуулалт, салхивчийн тоног төхөөрөмжийг салгах, гал унтраах анхан шатны багаж хэрэгслийг ашиглах, гал унтраах автомат тоног төхөөрөмж, дуут дохио, мэдээлэгч хэрэглэх, шатамхай материалыг аюулгүй газар зөөх, галын онц аюултай өрөө тасалгаанд үзлэг хийх чиг үүрэг, хийх ажил.

Хуудас 39

6.4.8. Сургуулийн өөрийн ажилтан бүрт галын аюулгүй байдлыг хангах талаар зааварчилгаа өгч, гал түймрээс урьдчилан сэргийлэх, гал түймрийг унтраах, гал түймэр гарсан үед аврах зам, гарцашиглан хүмүүсийг аюулгүй газарт шуурхай нүүлгэн шилжүүлэх мэдлэг, чадвар олгох сургалтад хамруулж, дадлагажуулсан байна. Энэхүү сургалтыг жилд хоёроос доошгүй удаа зохион байгуулж, уг үйл ажиллагааг баримтжуулсан байна.

6.4.9. Сургууль, салбар, нэгж, иргэн гал түймрээс хамгаалах тоног төхөөрөмж (утаа зайлуулах систем, галын автомат систем, ус хангамж, галаас хамгаалах хаалт, хаалга, г.м)-ийг ашиглалтын байнгын бэлэн байдалд байлгана.

6.4.10. Барилга байгууламжид гал түймэр гарсан үед гарах аврах зам, гарцын төлөвлөлтийн зургийг харагдахуйц газар байрлуулсан байна.

6.4.11. Барилга байгууламжид гал түймэр гарсан үед мэдээлэх холбоо, дохиоллын хэрэгсэлтэй байна. 6.4.12. Гал унтраах анхан шатны багаж хэрэгслийн байршлыг тухайн барилга байгууламжийн төлөвлөлтийн зурагт тусгасан

байна. 6.4.13. Тэсэрч дэлбэрэх бодис, химийн аюултай бодис, материал боловсруулах, үйлдвэрлэх, хадгалах (газрын тосны

бүтээгдэхүүний агуулах, шатахуун болон шатах хий түгээх станц зэрэг), ашиглах, тээвэрлэх, худалдаалах үйл ажиллагаа эрхэлдэг аж ахуйн нэгж, байгууллагын удирдлага энэ тухайгаа онцгой байдлын байгууллагад мэдэгдэж, гал түймрээс урьдчилан сэргийлэх, унтраах, аврах үйл ажиллагааны аюулгүй байдлыг хангасан байна.

6.4.14. Барилга байгууламж, задгай агуулах, галын гадна шат, гал унтраах автомашины усны эх үүсвэрт хүрэх зам гарц, хонгил, нүхэн гарц нь автомашин явах бүрэн бололцоотой, өвлийн цагт цас, мөснөөс цэвэрлэгдсэн байнгын бэлэн байдалд байна.

6.4.15. Галын аюулгүйн шаардлагын дагуу барилга байгууламжийн мод, төмөр, хийц бүтээц, даавуу, хөшиг зэрэг шатамхай эд зүйлийг галд тэсвэртэй бодист түрхлэг, нэвчилгээ хийсэн байх бөгөөд тухайн бодисын үйлчлэлийн хугацаа дууссаны дараа дахин боловсруулалт хийнэ. Галд тэсвэртэй бодисын үйлчлэлийн чанарыг техникийн үзүүлэлтэд заасан хугацаанд болон жилд 1 удаа шалгана.

6.4.16. Инженерийн болон технологийн шугам сүлжээний хаалт, хучилтад үүссэн завсар, нүхийг галын дөл, утаа, хий нэвтрэхээс хамгаалсан галд тэсвэртэй материалаар битүүлсэн байна.

6.4.17. Барилгын дотоод өөрчлөлт, засварын үр дүнд гал унтраах автомат систем, галын дохиоллын үйлчлэх хүрээг багасгах зайлшгүй шаардлагатай тохиолдолд гал түймрийн улсын хяналтын байцаагчтай зөвшилцөж хамгаалалтгүй болсон талбайд нэмэлт гал унтраах автомат унтраагуур, мэдээлэгч суурилуулна.

6.4.18. Барилга байгууламжийн аврах зам, гарцыг тухайн барилгад байрлах хүний тоог харгалзан төлөвлөж, аврах зам, гарцын өргөний хэмжээг аврах ажиллагаа явуулах хугацааны шаардлагыг хангахуйц байдлаар тогтооно.

6.4.19. Технологийн нөхцөлөөр олон хүн байх шаардлагагүй, дээврийн хөндий, техникийн давхар, зоорийн давхрын хаалгыг цоожтой байлган, түлхүүр хадгалсан газрын мэдээллийг хаалган дээр зааж өгсөн байна. Эдгээр газрын цонхыг шиллэсэн, байнга хаалттай байна.

6.4.20. Зоорийн болон хагас зоорийн давхрын цонхны гаднах зай, нүх нь хог хаягдалгүй цэвэрхэн, зайлшгүй шаардлагаар төмөр хаалт, тор хийсэн бол дотроосоо түлхүүргүй онгойхоор хийгдсэн байна.

6.4.21. Зоорийн болон хагас зоорийн давхрын аврах зам гарц, шатны хонгил, өрөө, хана, таазны гоёл чимэглэл, зар сурталчилгааны тоног төхөөрөмж нь галд тэсвэртэй материалаар хийгдсэн байна.

Хуудас 40

6.4.22. Барилга байгууламжийн зоорийн болон хагас зоорийн давхарт үйлчилгээ явуулж байгаа аж ахуй нэгж, байгууллага нь 5 л-ээс бага хэмжээтэй1 ширхэг хийн баллоныг тухайн нутаг дэвсгэрийн гал түймрийн улсын хяналтын байцаагчийн зөвшөөрөлтэйгээр ашиглаж болно.

6.4.23. Эвдрэл гэмтэлтэй шатдаг хийн тоног төхөөрөмж ашиглах, ахуйн зориулалттай хийн тулга болон тосон дэн, дэнлүү, зул, лаа нь унахааргүй суурьтай, доошоо халах бололцоогүй хийцтэй байх бөгөөд модон эдлэл зэрэг шатдаг материалаас хажуу тийш 0.2м, доош 0.7м-ээс илүү зайтай байрлуулахыг хориглоно.

6.4.24. Шатах хий, шингэнээр (түлшээр) цэнэглэдэг гэр ахуйн хэрэгслийг ашиглахдаа үйлдвэрээс гаргасан аюулгүй ажиллагааны шаардлагыг чанд мөрдөнө.

6.4.25. Түлшээр цэнэглэх халаагч, гэрэлтүүлэгч хэрэгслийг өөр төрлийн шатах шингэнээр (бензин, спирт г.м) цэнэглэхийг хориглоно.

Хуудас 41

6.5. СҮХБААТАР ДҮҮРГИЙН ШААРДЛАГАТАЙ ХҮМҮҮСИЙН УТАСНЫ ЖАГСААЛТ ЗАМЫН ЦАГДААГИЙН ХЭЛТЭС

№ Овог нэр Албан тушаал Утас

1 Д.Мөнхболд Замын цагдаагийн хэлтсийн дарга 99108129

2 Замын цагдаагийн Тасгийн жижүүр 93021410

3 Замын цагдаагийн Тасгийн ахлах байцаагчид

93021410, 93021012,93021505, 93021234

ОНЦГОЙ БАЙДЛЫН ХЭЛТЭС

№ Нэрс Албан тушаал Утас Цахим шуудан

1. Т.Мөнхдорж Хэлтсийн дарга 80118558

2. У.Ганзориг

Хэлтсийн орлогч, Гамшгаас хамгаалах төлөвлөлт, бэлэн байдал хариуцсан ахлах мэргэжилтэн, ахлах байцаагч

88860602

[email protected]

3. Ж.Хүдэрчулуун Гал түймрийн улсын хяналтын ахлах байцаагч

93054009

4. н.Наранзул Гал түймрийн улсын хяналтын ахлах байцаагч

5. О.Дамдинсүрэн Аврах, гал унтраах 34-р ангийн дарга

93054206

ЦАГДААГИЙН 1 ХЭЛТЭС

д/д Албан тушаал Утас

1 Жижүүрийн алба 70120137, 94945416 88220044, 102

Хуудас 42

6.6. Хүч хэрэгсэл, нөөциийн судалгаа /тухайн байгууллагаас аюулт үзэгдэл, гамшиг, ослын үед ажиллах хүн хүч, техник

хэрэгслийн судалгаа/

А. ШУТИС-ийн хичээлийн 4 дүгээр байранд байгаа багаж хэрэгслийн тооцоо

№ Бүрэлдэхүүн сургууль

Байранд байрлах сургууль, төвийн нэр

Сууд

лы

н

авто

маш

ин

Ача

аны

авто

маш

ин

Зөө

лөн

хол

боо

Хүрз

Сүх

Хөр

өө

Мал

туур

Троссон

шүүр

Гал

ын х

ор

РЛ

О

Үл

ээгч

аппар

ат

Авр

ах ш

ат

Авр

ах о

лс

Дам

нуурга

Дэгэ

э

Авр

ах

хоол

ой

Авр

ах

дэвсгэ

р

1.

Хичээлийн 4 дүгээр байр

ҮТС 1 1 1 1 1 1 6 1

2. Ахлах сургууль 4

3. Коосэн сургууль 2

дүн 1 1 1 1 1 1 12 1

Б. ШУТИС-ийн мэргэжлийн ангийн багаж хэрэгслийн тооцоо

№ Бүрэлдэхүүн сургууль

Аврах, гал унтраах бүлэг Анхны тусламжийн бүлэг

Гагнуурын иж бүрдэл

Цахилгааны багаж

Компрессор Сантехникийн багаж

халуун хэмжигч

ариутгал цэвэрлэгээний

шингэн, бээлий

наалт хөвөн, бинт зэрэг ороох,

боох материалаас эхлээд өвчин намдаах эм

бэлдмэл бүхий иж бүрдэл цүнх

1. Хичээлийн 4 дүгээр байр 1 1

дүн 1 1

Хуудас 43

В. Мэргэжлийн ангийн хүн хүч хэрэгслийн тооцоо

№ Мэргэжлийн ангийн нэр Томилгоожсон хүний тоо

Томилгоожсон автомашины марк, улсын дугаар

Үүрэг гүйцэтгэх техник, багаж хэрэгслийн нэр, төрөл, тоо

Тайлбар

1. Удирдлага 5 1

Хувийн утас-5 ширхэг,

2. Анхны тусламж үзүүлэх бүлэг 5

Дамнуурга-

3. Аврах, гал унтраах бүлэг

9

Гагнуурын иж бүрдэл-1 ком, Цахилгааны багаж-1 ком, Компрессор -1 ком, Сантехникийн багаж-1 ком Хүрз -1 ширхэг, Сүх-1 ширхэг, Малтуур-1 ширхэг, Троссон шүүр-1 ширхэг, Галын хор-14 ширхэг, галын крант -6 ком, Аврах шат-1 ширхэг, Дэгээ-1 ширхэг, хөрөө-1

4. Эд хөрөнгө хамгаалах, хэв журам сахиулах бүлэг 5

дүн

24 1

Г. Тээврийн хэрэгслийн судалгаа

№ Улсын дугаар марк зориулалт Үйлдвэрлэсэн он

1

2

Хуудас 44

6.7. Ажлын болон план зураг.

ШУТИС 4-р байр

Хуудас 45

6.7.1. АЮУЛТ ҮЗЭГДЭЛ, ГАМШИГ, ОСЛЫН ҮЕД ГАМШГИЙН АЮУЛЫН ТУХАЙ ЗАРЛАН МЭДЭЭЛЭХ ДОХИО ДАМЖУУЛАХ ТӨЛӨВЛӨГӨӨ

№

Гамшгийн аюулын тухай зарлан мэдээлэл хүргэх албан тушаалтан /нэр, утасны дугаар/

Гамшгийн аюулын тухай зарлан мэдээлэл хүргэх хүрээ

Гамшгийн аюулын тухай зарлан мэдээлэл хүргэх техник хэрэгсэл /серень, шүгэл, хонх гэх мэт/

Аюулгүй гарцын хуваарь Аюулгүйн гарцыг хариуцах албан тушаалтан /нэр, утасны дугаар/

1

ҮТС-ийн хичээл зохицуулагч Ц.Долгормаа утас: 99006312

Хичээлийн IV байр /ҮТС, Ахлах болон Коосэн сургууль, бусад салбар, нэгжүүд /

Утсаар, биет холбоочин, серень, шүгэл, хонх

1-3 давхарт ажиллагсад, оюутан, багш нар төв хаалга, арын хаалгаар, баруун зүүн жигүүрийн хаалгаар,

Хамгаалагч: ______________ утас ________________ _____________ утас _________________ ____________ утас __________________ Баруун жигүүрийн Ахлах сургуулийн 1.2 давхар болон аюулгүйн гарцыг хариуцагч _________________ Утас: ___________ Баруун жигүүрийн Коосэн сургуулийн 1 давхар болон аюулгүйн гарцыг хариуцагч. ________________ Утас: ___________________

Ахлах сургуулийн сургалтын менежер Загдсүрэн Нарантуяа

утас: 99273337

Утсаар, биет холбоочин, серень, шүгэл, хонх

Баруун жигүүрийн Ахлах сургуулийн 1-2 давхарын ажиллагсад, оюутан, багш нар баруун, баруун хойд, урьд жигүүрийн аваарын хаалгаар,

Коосэн сургуулийн сургалтын менежер Ч.Баасанжав утас: 99071732

Баруун жигүүрийн Коосэн сургуулийн 1 давхарын ажиллагсад, оюутан, багш нар баруун, баруун хойд жигүүрийн аваарын хаалгаар,

Хуудас 46

6.7.2. АЮУЛТ ҮЗЭГДЭЛ, ТЕХНИКИЙН ХОЛБОГДОЛТОЙ ОСЛЫН ҮЕД ТҮР ЦУГЛАРАХ БАЙРЛАЛД ГАРГАХ ТӨЛӨВЛӨГӨӨ

№

Байгууллагын дэргэдэх аюулгүй талбай

Талбайн хэмжээ

Бүртгэл явуулах албан тушаалтан /нэр, утасны дугаар/

Аюулгүй талбайд байрших ажилтан албан хаагч /сургууль эсвэл байрны давхар бүрээр жагсах/

Бүртгэлийн нэгдсэн мэдээ гаргах албан тушаалтан /нэр, утасны дугаар/

Тайлбар

1

Бага тойруу

га

- ҮТС-ийн хичээл зохицуулагч Ц.Долгормаа утас: 99006312 Захиргаа, аж ахуйн ажилчин албан хаагч Дизайны салбарын эрхлэгч Д.Түмэнболд, Анги хариуцсан багш нар -Хөнгөн үйлдвэрлэлийн технологи, инженерчлэлийн салбарын эрхлэгч Д.Батбаяр, Анги хариуцсан багш нар Ахлах сургуулийн сургалтын менежер Загдсүрэн Нарантуяа

утас: 99273337

Анги хариуцсан багш нар - Коосэн сургуулийн сургалтын менежер Ч.Баасанжав утас: 99071732 Анги хариуцсан багш нар

Хичээлийн IV байр /ҮТС, Ахлах сургууль болон Коосэн сургууль, бусад салбар, нэгжүүд/

Сургууль тус бүрийн захиралын туслах,

Хуудас 47

6.7.3

Хуудас 48

6.7.4.

Хуудас 49

6.7.5.

Хуудас 50

6.7.6.

Хуудас 51

6.8. Ажлын тусгай горимоор ажиллах төлөвлөгөө.

6.8.1.Тодорхой нутаг дэвсгэр, обьектод гамшгаас урьдчилан сэргийлэх, эрэн хайх, аврах, хор уршгийг арилгах, хойшлуулшгүй

сэргээн босгох ажиллагааг хэрэгжүүлэх зорилгоор өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлж дараахь арга хэмжээг авна: 1. Гамшгийн зарлан мэдээллийн дохиог хүн амд хүргэх, гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөнд тодотгол хийх, хэрэгжүүлэх; 2.Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, төрийн болон нутгийн захиргааны байгууллага, хуулийн этгээдийг ажлын тусгай горимд шилжүүлэх; 3.Гамшгийн зарлан мэдээллийг хүн амд шуурхай, хүртээмжтэй хүргэх; 4. Хорио цээрийн дэглэм тогтоох, хүч хэрэгсэл, гамшгийн болон орон нутгийн нөөцийг дайчлах; 5. Гамшгийн нөөцийг улсын хэмжээнд Засгийн газрын шийдвэрээр, орон нутагт тухайн шатны Засаг даргын шийдвэрээр нэмэгдүүлэх. 6. Харилцаа холбоо, хэвлэл мэдээллийн байгууллага нь өндөржүүлсэн болон бүх нийтийн бэлэн байдлын үед гамшигтай холбоотой мэдээ, мэдээллийг дараалал харгалзахгүй хүлээн авч дамжуулна. 6.8.2. Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн хэд хэдэн нэгжид үүссэн голомтын бүсэд эрэн хайх, аврах, хор уршгийг арилгах,

хойшлуулшгүй сэргээн босгох ажиллагааг хэрэгжүүлэх зорилгоор бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлж дараахь арга хэмжээг авна:

1. Харилцаа холбоо, эрчим хүч, шатахуун түгээх газар болон стратегийн зориулалттайгаас бусад үйлдвэр, үйлчилгээний байгууллагын үйл ажиллагааг тодорхой хугацаагаар хязгаарлах; 2. Гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөнд заасан арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх. 6.8.3. Бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлсэн үед энэ хуулийн 10.4.1-10.4.5-д заасан арга хэмжээг нэгэн адил

хэрэгжүүлнэ. 6.8.4.Энэ хуулийн 10.4.2-т заасан ажлын тусгай горимоор ажиллах журмыг онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн төрийн

захиргааны байгууллагын дарга батална.

Хуудас 52

Онцгой байдлын ерөнхий газрын даргын 2017 оны ... дугаар сарын ...-ны өдрийн ... дугаар тушаалын хавсралт

АЖЛЫН ТУСГАЙ ГОРИМООР АЖИЛЛАХ НИЙТЛЭГ ЖУРАМ

Нэг. Нийтлэг үндэслэл

1.1. Гамшиг, аюул, ослоос урьдчилан сэргийлэх, эрэн хайх, аврах, хор уршгийг арилгах, хойшлуулшгүй сэргээн босгох арга

хэмжээг шуурхай, үр дүнтэй зохион байгуулах, гамшгаас хамгаалах бэлэн байдлыг хангахын тулд засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, төрийн болон нутгийн захиргааны байгууллага, хуулийн этгээдийг ажлын тусгай горимд шилжүүлэн ажиллуулах харилцааг зохицуулахад энэхүү журмын зорилго оршино.

1.2. Тодорхой нутаг дэвсгэр, обьектод гамшгаас урьдчилан сэргийлэх, эрэн хайх аврах, хор уршгийг арилгах, хойшлуулшгүй сэргээн босгох арга хэмжээг хэрэгжүүлэх, хүмүүнлэгийн тусламж үзүүлэх, гамшгаас хамгаалах өндөржүүлсэн болон бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжсэн үед энэхүү журмыг мөрдлөг болгоно.

1.3. Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, төрийн болон нутгийн захиргааны байгууллага, хуулийн этгээдийн удирдлага /цаашид “Байгууллагын удирдлага” гэх/ энэхүү журамд үндэслэн орон нутаг, байгууллагын үйл ажиллагааны онцлог, чиг үүрэгтэй нийцүүлэн ажлын тусгай горимоор ажиллах журмыг батлан мөрдөж ажиллах бөгөөд энэ нь тухайн орон нутаг, байгууллагын гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөний бүрэлдэхүүн хэсэг байна.

Хоёр. Ажлын тусгай горимоор ажиллахад баримтлах зарчим

2.1. Ажлын тусгай горимоор ажиллахад дараах зарчмыг баримтална: 2.1.1. нэгдмэл удирдлага зохион байгуулалттай байх 2.1.2. хууль ёсны, шударга, ил тод байдлыг хангах 2.1.3. сахилга хариуцлага, дэг журмыг сахих 2.1.4. шуурхай, бэлэн байдал, харилцан ажиллагааг хангасан байх 2.1.5. байгууллагын үйл ажиллагааны чиг үүрэг, онцлогт нийцсэн байх

Гурав. Удирдлага, зохион байгуулалт 3.1. Байгууллагын удирдлага нь ажлын тусгай горимд шилжүүлэх, цуцлах асуудлыг улсын болон орон нутгийн онцгой

комиссын даргатай хамтран шийдвэрлэнэ. 3.2. Байгууллагын удирдлага нь ажлын тусгай горимд шилжих үеийн удирдамж, төлөвлөгөө, ажил үүргийн болон ажлын

цагийн хуваарь, холбогдох тооцоо, судалгааг боловсруулж баталсан байна. 3.3. Төв, орон нутгийн байгууллага, засаг захиргаа нь ажлын тусгай горимд шилжсэн үед нэгдмэл удирдлага, зохион б

байгуулж байгаа бэлэн байдлын үзлэг, гамшгаас хамгаалах команд штаб, иж бүрэн сургуулийн үед, мөн үүссэн нөхцөл байдал нь ажлын хэвийн горимоор ажиллах боломжгүй болсон тохиолдолд ажлын тусгай горимд түр шилжин ажиллана.

Хуудас 53

3.5. Байгууллагын удирдлага нь ажлын тусгай горимд шилжүүлж ажиллуулах талаар харьяалах салбар нэгж, ажилчдын дунд дадлага, сургууль зохион байгуулж, ажилтан албан хаагчдад мэдлэг, дадлага олгоно.

Дөрөв. Ажлын тусгай горимд шилжсэн үед хэрэгжүүлэх арга хэмжээ

4.1. Байгууллагын удирдлага нь ажлын тусгай горимд шилжин ажиллах үед Гамшгаас хамгаалах тухай болон холбогдох

бусад хуулийг хэрэгжүүлж ажиллахаас гадна дараахь арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ: 4.1.1. ажлын тусгай горимд шилжүүлж ажиллуулах шийдвэр, шалтгаан, нөхцлийн талаар байгууллага, салбар нэгж, ажилтан

албан хаагчдад танилцуулан, үүрэг чиглэл өгч, зохион байгуулалтын арга хэмжээ авах; 4.1.2. төв, орон нутгийн байгууллага, засаг захиргаа нь гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөө, тусгай горимоор ажиллах

төлөвлөгөө, ажил үүргийн хуваарьт тодотгол хийж, орон нутаг, байгууллагын онцлогт нийцүүлэн баталсан ажлын тусгай горимоор ажиллах журмын дагуу ажиллах;

4.1.3. өдөр тутам авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээний талаар холбогдох дээд байгууллага, албан тушаалтанд танилцуулах; 4.1.4. байгууллага, ажилтан албан хаагчдын ажил, үүргээ гүйцэтгэх нөхцөл, боломжийг бүрдүүлэх, хөдөлмөр хамгаалал,

аюулгүй ажиллагааг хангах; 4.1.5. нөхцөл байдлын талаар болон дээд байгууллага, албан тушаалтны шийдвэр, холбогдох мэдээллийг байгууллага,

салбар нэгж, ажилтан, албан хаагч нарт тухай бүр мэдээлэх; 4.1.6. байгууллага, салбар, нэгжийн хэмжээнд ажиллах шуурхай штаб, эргүүл, жижүүрийг томилон удирдлага, зохион

байгуулалтаар хангаж ажиллах; 4.1.7. ажилтан, албан хаагчдын ажил, амралтын хуваарийг зохицуулж, эрүүл мэндэд анхаарах, шаардлагатай үед хоол хүнс,

хувцас, материал, техник, хэрэгслээр хангах; 4.1.8. хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр үнэн зөв, баталгаатай мэдээллийг олон нийтэд хүргэх, мэдээ, мэдээллийг холбогдох

байгууллага, албан тушаалтанд шуурхай дамжуулах; 4.1.9. орон нутаг болон байгууллагын хүч хэрэгслийг тодотгож, шаардлагатай үед хүч хэрэгслийг хуваарилах, дайчилгаа

явуулах, нүүлгэн шилжүүлэх арга хэмжээг холбогдох дүрэм, журмын дагуу зохион байгуулах; 4.1.10. шаардлагатай үед байгууллагын салбар, нэгжийн үйл ажиллагааг хэсэгчлэн буюу түр хугацаагаар зогсоох,

хязгаарлах; 4.1.11. бүрдүүлсэн нөөцийг салбар, нэгжийн аюулгүй, найдвартай ажиллагааг хангахад зориулж хэмнэлтийн горим тогтоох; 4.1.12. гамшгаас хамгаалах мэргэжлийн байгууллага, улсын болон орон нутгийн онцгой комиссын өгсөн үүрэг, чиглэл,

удирдамжийг хэрэгжүүлэх. 4.2. Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, төрийн болон нутгийн захиргааны байгууллага, хуулийн этгээд нь ажлын тусгай

горимд шилжин ажилласан талаарх тайлан мэдээг нэгтгэн гаргана.

Хуудас 54

Тав. Ажилтан, албан хаагчийн эрх, үүрэг 5.1. Төрийн болон нутгийн захиргааны байгууллага, хуулийн этгээдийн ажилтан, албан хаагч ажлын тусгай горимд шилжих

үед Гамшгаас хамгаалах тухай хуульд заасан иргэний эрх, үүргийг хэрэгжүүлж ажиллахаас гадна дараах эрх, үүргийг хэрэгжүүлнэ: 5.1.1. ажлын тусгай горимд шилжин ажиллах дадлага, сургалтад хамрагдах, тусгай горимд шилжин ажиллах үеийн дүрэм,

журам, авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээ, ажил үүргийн хуваарийг мэддэг, хэрэгжүүлдэг байх; 5.1.2. ажлын тусгай горимд шилжих болсон шалтгаан, нөхцөл байдлын талаар үнэн зөв мэдээлэл авах; 5.1.3. ажлын тусгай горимд шилжсэнтэй холбогдуулан байгууллага, удирдлагын зүгээс гаргасан шийдвэрийг биелүүлэх, авч

хэрэгжүүлж байгаа арга хэмжээнд хамрагдах; 5.1.4. ажлын тусгай горимд шилжих үеийн ажиллах нөхцөл, боломжийг хүлээн зөвшөөрч, ажил, үүргээ уялдуулах; 5.1.5. шаардлагатай үед дайчилгаа, нүүлгэн шилжүүлэлтэд хамрагдах бэлтгэл, бэлэн байдлаа хангах; 5.1.6. зарлан мэдээллийн дохиогоор ажиллах, хорио цээрийн дэглэмийг мөрдөх, өөртөө болон бусдад анхан шатны тусламж

үйлчилгээ үзүүлэх, аливаа гамшиг, осолд өртөхөөс урьдчилан сэргийлэх, аюулгүй байдлаа хангах чиглэлээр мэдлэг, дадлага эзэмших.

Зургаа. Бусад

6.1. Ажлын тусгай горимоор ажиллах журам болон тусгай горимд шилжсэн үеийн зохион байгуулалтын арга хэмжээ, эрх,

үүргийг зөрчсөн албан тушаалтанд холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу хариуцлага хүлээлгэнэ.

Хуудас 55

6.9. ЗАРЛАН МЭДЭЭЛЛИЙН ДОХИОГООР АЖИЛЛАХ ДАДЛАГА СУРГАЛТ Монгол Улсын Засгийн газрын 2011 оны 339, 340 дүгээр тогтоолоор баталсан “Гамшгийн аюулын тухай зарлан мэдээллийн дохио дамжуулах журам”, “Гамшгийн үед нүүлгэн шилжүүлэх журам”-ыг хэрэгжүүлэх хүрээнд гамшгийн аюулын тухай зарлан мэдээллийн дохиогоор ажиллах дадлага, сургуулийг 2019 оны 03 дугаар сарын 29-ны өдрийн 16.00 цагт улсын хэмжээнд зохион байгуулахаар бэлтгэж байна. Газар хөдлөлтийн гамшгийн аюул тулгарсан үед ШУТИС-ийн бэлэн байдлыг хангуулах, зарлан мэдээлэх хэрэгслийн бэлэн байдал үйлчлэх хүрээг шалгах, иргэдийг гамшгийн аюулын тухай зарлан мэдээлэх дохиогоор ажиллуулж сургах ач холбогдолтой юм. Дуут дохио дуугарах үеэр иргэд айж сандралгүй, мэргэжлийн байгууллагаас өгөх заавар зөвлөмжийг даган сургууль дадлагад идэвхитэй хамтран оролцохыг зөвлөж байна. Гамшгийн аюулын зарлан мэдээллийн дуут дохионы төхөөрөмжийн :

Нэг дэх түгшүүрийн дохио дуугарахад: Иргэн та суу, нуугд, хүлээ гэсэн дүрмийг баримталж, аль болох шил, цонхноос хол, бат бөх ширээн дор орж, бие болон толгойгоо халхлан аюулгүй байдлаа хангаж түр хүлээнэ үү. Хэрэв та гудамжинд явж байвал гэрэлтүүлэг, цахилгааны тулгуурт багана, өндөр барилга байгууламж зэргээс холдож, биеэ хамгаалан сууж түр хүлээнэ үү. Тээврийн хэрэгслээр явж байгаа тохиолдолд замаас гарч тээврийн хэрэгслийг унтрааж түр хүлээнэ үү. Хоёр дахь түгшүүрийн дохио дуугарахад: Анги хамт олноороо байгаа бол толгойгоо халхлан яарч сандралгүй нэгийн цуваанд орж, баруун гар талаа барьж Гүйхгүй, эргэж буцахгүй, нэгнээ түлхэхгүй гэсэн дүрмийг баримталж байгаа газраасаа гарч аюулгүй талбайд цугларна уу. Гарахдаа цахилгаан шат ашиглахгүй байхыг анхаарна уу. Гурав дахь түгшүүрийн дохио дуугарахад: Та өөрийн харъяалалын засаг захиргааны нэгж болон байгууллагынхаа холбогдох албан тушаалтанд бүртгүүлж гэр бүлийн гишүүд, анги хамт олныхоо мэдээллийг үнэн зөв, тодорхой өгч дадлага сургуульд идэвхитэй оролцоно.

Хуудас 56

6.10. Хүн нэг бүрийн анхан шатны тусламжийн үүргэвчид байвал зохих зүйл

Хуудас 57

6.11.Газар хөдлөлтийн үед биелүүлэх дүрэм 1 дүгээр дүрэм: Өөрийн болон гэр бүлээ хамгаал. Хүчтэй чичргээ ихэнхдээ 1 минут орчим үргэлжилдэг тул бат бөх ширээн дор

орж толгойгоо хамгаалах хэрэгтэй. Ийм ширээ байхгүй бол жин овор ихтэй тавилага болон цонхноос аль болох хол зайтай ханан талд очиж суүх нь зүйтэй.

2 дугаар дүрэм: Цахилгаан хэрэгслийг салга. Тухайлбал цахилгаан болон хийн зуухыг салгах /энэ нь багахан хэмжээний

чичирхийллийн үед ч хамаарна /. Гал гарсан тохиолдолд нэн даруй унтраах хэрэгтэй. - Гадагш гарах гэж яарах хэрэггүй. Орчин тойрныг ажиглаж тайван байх хэрэгтэй. - Хаалгаа онгойлгох, түүний дор зогсох нь аюул багатайгаас гадна гадагш гарахад тустай. -Хэрэв гадаа явж байхад чинь газар хөдлөлт болвол барилгын тоосго, мод, цонхны шил, гэрэлтүүлгийн болон зар

сурталчилгааны багана самбар зэрэг гэмтээж болзошгүй зүйлээс өөрийгөө хамгаалж хоргодох газар олох буюу нээлттэй, задгай талбай олж зогсох хэрэгтэй.

4 дугаар дүрэм: Тухайн байгууллагын ажилтнуудын зөвөлгөөг дагаарай. Дэлгүүр, зах, үзвэр үйлчилгээний газар гэх мэт олон

хүнтэй орчинд хүмүүс сандралд орж үймээн, шуугиан үүсгэдэг. Тайван байж сандарч тэвдэхгүйгээр тухайн байгууллагын ажилтнуудын заавар зөвөлгөөг дагах хэрэгтэй.

5 дугаар дүрэм: Автомашинаар зорчиж яваа тохиолдолд нэн даруй зогсож радиогоор өгөх мэдээллийг сонсох нь зүйтэй. 6 дугаар дүрэм Хэрэв гол устай газрын ойролцоо байдаг бол нэн яаралтай өндөрлөг газар очих хэрэгтэй. 7 дүгээр дүрэм: Аль болох бага эд зүйл авч явганаар шилжин байрлах. Автомашинаар зорчих ньзамым түгжрэлд орохоос

гадна аврах ажиллагаа явуулахад саад болж болзошгүй юм. 8 дугаар дүрэм: Гамшгийн үед хүмүүс цуу ярианд автах төөрөлдөх явдал их байдаг тул нутгийн захиргааны байгууллага

онцгой байдал болон цагдаагийн байгууллагаас өгч буй бодит мэдээлэлд анхаарлаа хандуулах нь зүйтэй.

Хуудас 58

6.12.Гамшгийн эрсдэлийн түвшин зэрэглэл, эрсдэлийн менежментийн стратеги

Эрсдэлийн түвшин

Тоон илэрхийлэл

Эрсдэлийн зэрэглэл

Эрсдэлийн түвшин, зэрэглэлийг өнгөөр илэрхийлэх

Тайлбар Эрсдэлийн менежментийн стратеги

Ялимгүй эрсдэлийн түвшин 10-8 - 10-7 1

Аюулгүй гэж үзэж болох бага эрсдэл

Ямар нэг хариу арга хэмжээ авах шаардлагагүй. Тухайн нөхцөл байдлыг цаашид ажиглаж байх хэрэгтэй.

Бага эрсдэлийн түвшин

10-7 - 10-6 2

Аюулыг хайхрахгүй байж болох эрсдэл

Ямар нэг хариу арга хэмжээ авах шаардлагагүй. Тухайн нөхцөл байдлыг цаашид ажиглаж, баримтжуулж байх хэрэгтэй.

Хүлцэх эрсдэлийн түвшин

10-6 - 10-4 3

Эдийн засаг нийгмийн хүчин зүйл талаас зөвтгөгдсөн, нийгэм өөрийн үйл ажиллагааны явцад ашиг гаргахын тулд байж болно гэж зөвшөөрч байгаа эрсдэл

Ямар нэг хариу арга хэмжээ авах шаардлагагүй. Тухайн нөхцөл байдлыг цаашид ажиглаж, хяналтыг ойр ойрхон хийх хэрэгтэй. Мөн баримтжуулж байх хэрэгтэй.

Анхаарвал зохих эрсдэлийн түвшин 10-4 - 10-3 4

Аюулаас урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг авч хүлцэх эрсдэлийн түвшинд оруулах шаардлагатай эрсдэл

Тухайн нөхцөл байдалд тохирсон урьдчилан сэргийлэх, бэлэн байдлыг хангах арга хэмжээ авч хүлцэх эрсдэлийн түвшинд хүргэх шаардлагатай. Мөн тухайн нөхцөл байдлыг цаашид байнга ажиглаж баримтжуулж байх хэрэгтэй.

Яаралтай арга хэмжээ авах шаардлагат ай эрсдэлийн түвшин

10-3 - 10-2 5

Аюулыг нэн даруй зайлшгүй багасгах шаардлагатай их эрсдэл

Тухайн нөхцөл байдалд тохирсон урьдчилан сэргийлэх, бэлэн байдлыг хангах арга хэмжээ яаралтай авч хүлцэх эрсдэлийн түвшинд хүргэх шаардлагатай. Мөн тухайн нөхцөл байдлыг цаашид байнга ажиглаж баримтжуулж байх хэрэгтэй.

Хуудас 59

6.13.Гамшгаас хамгаалах тухай хууль 4 дүгээр зүйл. Хуулийн нэр томьёоны тодорхойлолт 4.1.Энэ хуульд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог доор дурдсан утгаар ойлгоно: 4.1.1.“гамшиг” гэж аюулт үзэгдэл, ослын улмаас олон хүний амь нас, эрүүл мэнд хохирох, мал, амьтан олноор хорогдох, эд

хөрөнгө, түүх, соёлын дурсгалт зүйл, хүрээлэн байгаа орчинд улс болон орон нутгийн эдийн засаг, нийгмийн дотоод нөөц, боломжоос давсан хохирол учрахыг;

4.1.2.“аюулт үзэгдэл” гэж хүчтэй цасан болон шороон шуурга, ган, зуд, үер, аянга, газар хөдлөлт, гал түймэр, хүн, мал, амьтны гоц халдварт өвчин гарах, хортон шавж, мэрэгч тархах зэргийг;

4.1.3.“осол” гэж үйлдвэрлэл, технологийн горим зөрчигдсөнөөс тоног төхөөрөмж, барилга байгууламж ноцтой эвдрэх, нурах, тээврийн хэрэгсэл осолдох, сүйрэх, цацраг идэвхт болон химийн хорт бодис алдагдах, дэлбэрэлт болох зэргийг;

4.1.4.“гамшгийн эрсдэл” гэж гамшгийн улмаас хүн ам, мал, амьтан, эд хөрөнгө, хүрээлэн байгаа орчинд учирч болзошгүй хохирлын магадлалыг;

4.1.5.“аюул” гэж хүний амь нас, эрүүл мэнд, мал, амьтан, эд хөрөнгө, түүх, соёлын дурсгалт зүйл, хүрээлэн байгаа орчинд хохирол учруулж болзошгүй аюулт үзэгдэл, осол, хүний буруутай үйл ажиллагааг;

4.1.6.“эмзэг байдал” гэж аюулд хүн ам, мал, амьтан, эд хөрөнгө, хүрээлэн байгаа орчин өртөгдөх зэргийг; 4.1.7.“гамшгаас хамгаалах үйл ажиллагаа” гэж гамшгаас урьдчилан сэргийлэх, эрэн хайх, аврах, хор уршгийг арилгах,

хүмүүнлэгийн тусламж үзүүлэх, хойшлуулшгүй сэргээн босгох ажиллагааг төлөвлөх, хэрэгжүүлэхийг; 4.1.8.“гамшгийн эрсдэлийг бууруулах үйл ажиллагаа” гэж гамшгийн эрсдэлийг үнэлэх, болзошгүй хохирлын хэмжээг багасгах,

гамшгийг хохирол багатай даван туулах чадавхыг бэхжүүлэхэд чиглэсэн цогц арга хэмжээг; 4.1.9.“гамшгийн зарлан мэдээлэл” гэж олон нийтэд хүргэх дохио, сэрэмжлүүлэх мэдээллийг; 4.1.10.“эрэн хайх, аврах ажиллагаа” гэж голомтын бүсэд хүн ам, мал, амьтан, эд хөрөнгө, түүх, соёлын дурсгалт зүйлийг эрэн

хайх, аврах, нэрвэгдэгсдэд анхны тусламж үзүүлэх арга хэмжээг; 4.1.11.“голомтын бүс” гэж гамшиг, аюулт үзэгдэл болон ослын улмаас хорио цээр, хөдөлгөөний хязгаарлалт тогтоон эрэн хайх,

аврах, хор уршгийг арилгах ажиллагаа явуулж байгаа обьект, нутаг дэвсгэрийг; 4.1.12.“нэрвэгдэгсэд” гэж гамшиг болон аюулд өртсөн иргэдийг; 4.1.13.“гамшгийн хор уршиг” гэж гамшгийн улмаас хүний амь нас, эрүүл мэнд хохирсон, мал, амьтан хорогдсон, эд хөрөнгө

үрэгдсэн, хүрээлэн байгаа орчинд нөлөөлсөн сөрөг үр дагаврыг; 4.1.14.“гамшгийн хор уршгийг арилгах” гэж энэ хуулийн 4.1.14-д заасан үр дагаврыг багасгах, хоёрдогч аюулын шинж чанарыг

бууруулах, гамшгийг гэтлэн давахад чиглэсэн хойшлуулшгүй үйл ажиллагааг; 4.1.15.“хойшлуулшгүй сэргээн босгох ажиллагаа” гэж гамшгийн улмаас үүссэн нөхцөлийг хэвийн байдалд оруулахад чиглэсэн

шинээр босгох, сэргээн засварлах арга хэмжээг; 4.1.16.“мэргэжлийн анги” гэж сум, дүүрэг, хуулийн этгээдийн дэргэд байгуулагдсан, аврах ажлын техник, тоног төхөөрөмж,

багаж хэрэгслээр хангагдсан, гамшгаас хамгаалах үйл ажиллагааг гүйцэтгэхэд сургаж бэлтгэгдсэн орон тооны бус томилгоот нэгжийг;

Хуудас 60

6.14. Мэргэжлийн ангийн даргын шийдвэр ШУТИС-ийн хичээлийн 4 дүгээр байрны нутаг дэвсгэрт үүсч болзошгүй гамшгийн цагийн байдлын урьдчилсан үнэлгээ,

дүгнэлтийг үндэслэн мэргэжлийн ангийн сургалт бэлэн байдлыг дээшлүүлэн гамшгийн нөөцийг бүрдүүлж, байгууллагын тогтвортой ажиллагааг хангахын тулд ШИЙДВЭРЛЭСЭН НЬ:

1. Сүхбаатар дүүргийн онцгой байдлын хэлтсээс “ЯАРАЛТАЙ ЦУГЛАР” дохиог хүлээн авмагц удирдлагын бүрэлдэхүүнийг ажлын цагаар Ч+30 минут, ажлын бус цагаар Ч+2 цагт багтаан цуглуулж үүрэгт ажилд оруулах

2. Холбоо зарлан мэдээллийн техник хэрэгслийг шалгаад бэлэн байдалд оруулан 24 цагийн ажиллагаанд шилжүүлэх, хариуцлагатай жижүүр томилон ажиллуулах, дээд шатны байгууллага болон зэргэлдээ орших аж ахуйн нэгж, байгууллагын гамшгаас хамгаалах албаны штабуудтай найдвартай холбоо тогтоож харилцан ажиллагааг зохион байгуулах

3. Мэргэжлийн ангийн бие бүрэлдэхүүнийг орон тооны багаж хэрэгслээр бүрэн хангаж гүйцэтгэх үүрэгт сургаж дадлагажуулан шаардлагатай үед Ч+6 цагаас эхлэн бэлэн байдалд оруулж ажил үүрэг гүйцэтгүүлэх

4. Гамшиг ослын цагийн байдалтай уялдуулан гамшгаас хамгаалах бэлэн байдлын төлөвлөгөөг Ч+4 цагаас эхлэн тодотгож хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах

5. Бэлэн байгаа гал түймэр унтраах багаж хэрэгслийн ашиглалт хадгалалтын байдалд үзлэг хийж, бэлэн байдлыг дээшлүүлэхэд чиглэсэн арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэх

6. Газар орны цацрагийн фон ихсэх, хүчтэй үйлчилгээтэй хорт бодис алдагдах, хүн малын гоц халдварт өвчний шинж тэмдэг илэрсэн үед дүүргийн онцгой комисс, онцгой байдлын хэлтэс, мэргэжлийн албадаас гаргасан горимыг мөрдөж ажиллахын зэрэгцээ ажиллагсдыг урьдчилан сэргийлэх болон халдвар эсэргүүцэх арга хэмжээнд бүрэн хамруулах

7. Шаардлагатай тохиолдолд ажилтан албан хаагчид, байгууллагын үнэт тоног төхөөрөмж, чухал баримт бичгийг нүүлгэн шилжүүлэх арга хэмжээ авах

8. Гамшиг ослын үед байгууллагын тогтвортой ажиллагааг хангахад шаардагдах тоног төхөөрөмж, сэлбэг, түүхий эд материал, хүнс цэвэр усны нөөцийг бүрдүүлэх

9. Ажиллагсдыг хамгаалах далдлах байр болгон ашиглах боломжтой барилгыг сонгож, цахилгаан дулаан сантехникийн шугам сүлжээнд үзлэг явуулж засвар үйлчилгээ хийхийн зэрэгцээ агааржуулах асуудлыг шийдвэрлэн төхөөрөмжлөн бэлтгэж хоёрдмол зориулалтаар ашиглах

10. Гамшиг ослын үед өөрийн хүч хэрэгслээр аврах ажиллагаа явуулах боломжгүй тохиолдолд шаардагдах хүч хэрэгслийн тооцоо хийж дүүргийн онцгой комисс, онцгой байдлын хэлтэст явуулж туслалцаа авах ажлыг зохион байгуулах

11. Онцгой комисс, онцгой байдлын хэлтэс, дээд шатны гамшгаас хамгаалах албаны штабт цагийн байдлын шуурхай болон хугацаат мэдээ, илтгэл, тайланг тогтоосон хугацаанд өгөх

12. Энэ шийдвэрийн хэрэгжилтэнд байнга хяналт тавьж 2 цаг тутам илтгэж байхыг мэргэжлийн ангийн орлогч, сургалт сурталчилгааны ажилтан /ЭНБДарга М. Пүрэвжав/-д үүрэг болгов.

МЭРГЭЖЛИЙН АНГИЙН ДАРГА, ДЭД ЗАХИРАЛ П.БУЛГА

Хуудас 61

6.15. Нийтийн хэрэгцээнд зориулсан урьдчилан сэргийлэх мэдээнд орох цаг агаарын нэн аюултай буюу гамшигт үзэгдлийн жагсаалт

Монгол улсын Засгийн газрын 2000 оны 190-р тогтоолоос

Д/д Нэн аюултай үзэгдлийн нэр

Эрч хүч /өртөө харуул дээр/ Үргэлжлэх хугацаа

1 Салхины их хурд 28 м/с ба түүнээс их Хугацаа хамаарахгүй

2 Цасан шуурга Салхины хурд 16 м/с ба түүнээс их, алсын бараа 2 км –ээс бага болох, цас орж байгаа эсэх нь мэдэгдэхгүй нүдгүй шуурах

6 цаг түүнээс дээш

3 Бороо 50 мм ба түүнээс их 12 цаг, түүнээс доош

4 Цас, нойтон цас 10 мм ба түүнээс их эсвэл орсон цасны зузаан ойт хээрийн бүсэд 30 см, хээрийн бүсэд 26 см, Алтайн уулсаар 20 см говийн нутгаар 15 см давах

12 цаг түүнээс доош /цас зузааны хувьд нэмэгдсэн дүнгээр/

5 Аадар бороо 30 мм ба түүнээс их 1цаг түүнээс дээш

6 Мөндөр Голч нь 10 мм ба түүнээс их Хугацаа хамаарахгүй

7 Хүйтэн бороо /хонь хяргах үед/

Агаарын температур 8 градус ба түүнээс бага салхины хурд 6градус ба түүнээс их үед 5 мм-ээс их бороо үргэлжлэн орох

12 цаг түүнээс дээш

8 Цочир хүйтрэлт /таримал ургамал/

Хөрсний гадаргын темпратур -5 градус ба түүнээс бага Хугацаа хамраахгүй

9 Усны үер Гол мөрний ус эргээсээ халих буюу аюултай түвшинд хүрэх Хугацаа Хамраахагүй

10 Уруйн үер Хүчтэй аадар борооны ус гуу жалга, хэвгий дагаж шавар шороо, чулуутай холилдож хуйлран урсах

Хугацаа Хамрааахгүй

Хуудас 62

6.16. Нийтийн хэрэгцээнд зориулсан сэрэмжлүүлэх мэдээнд орох цаг агаарын АЮУЛТ үзэгдлийн жагсаалт

Хуудас 63

ДОЛОО. ГАМШГААС ХАМГААЛАХ ТӨЛӨВЛӨГӨӨ БОЛОВСРУУЛАХАД АНХААРАХ ЗҮЙЛС 7.1. Гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөө боловсруулахдаа бусад байгууллагын төлөвлөгөө хуулбарлахгүй, өөрийн байгууллагын онцлогт нийцүүлэн аль болохбүтээлч сэтгэлгээгээр хандана. 7.2. Төлөвлөгөөг байгууллагын эрсдэл, эмзэг байдал, чадавхтай нягт уялдуулан амьдралд хэрэгжихүйц байхаар боловсруулна. 7.3. Гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөг боловсруулж дуусмагц төлөвлөгөөний дагуу дадлага, сургууль зохион байгуулж туршин, шаардлагатай хэсэгт нэмэлт өөрчлөлт оруулна.

Хуудас 64

ШУТИС ҮТС-ИЙН ГАМШГААС ХАМГААЛАХ ТӨЛӨВЛӨГӨӨНД ТОДОТГОЛ ХИЙСЭН ТУХАЙ ТЭМДЭГЛЭЛ

д/д Төлөвлөгөөг тодотгосон албан тушаалтан, овог нэр

Тодотгол хийсэн он, сар, өдөр

Хуудасны дугаар Мөрийн дугаар Тодотгол хийсэн товч утга

Хуудас 65

1. Эмнэлгийн анхны тусламж Эмнэлгийн анхны тусламж нь аливаа осол гэмтэлд өртсөн хүний биеийн байдлыг цаашид улам хүндрүүлэхгүй байх, нэмж

гэмтэл авахаас хамгаалах, биеийн чухал эрхтний үйл ажиллагааг сэргээх, хэвийн байдалд оруулахад чиглэнэ. Бэртэл гэмтэл авсан газар дээр нь үзүүлэх арга хэмжээг эмнэлгийн анхны тусламж гэнэ. Амь насанд аюултай, хүнд осол гэмтэл нь хэдхэн секунд, хормоор хэмжигдэх бөгөөд энэ нь гэмтэгсдэд үзүүлсэн анхны тусламжийн арга, хэлбэр, цаг хугацаа, чанараас шууд хамаардаг. Иймээс хүн бүр ямар ч үед осол гэмтэлд өртөгсдөд эмнэлгийн анхны тусламжийг хурдан хугацаанд үр дүнтэй үзүүлэх арга барилыг эзэмшсэн байх шаардлагатай юм. Анхны тусламж үзүүлэхдээ аль болохоор тайван, ухаалаг, нягт нямбай, сандарч тэвдэлгүй байж хурдан хугацаанд найдвартай хийх арга дадлыг эзэмшсэн байвал зохино.

Эмнэлгийн анхны тусламжинд чангалуур, даралттай боолт хийж цус тогтоох, шархыг цэвэрлэж, цэвэр боолт тавих, хугарч гэмтсэн мөчийг гарын доорхи зүйл (банз, таяг, саваа, модны мөчир, нарны хаалт гэх мэт) хэрэглэж чиг тавин хөдөлгөөнгүй болгох, зохиомол амьсгал, зүрхний иллэг хийх зэргээр анхан шатны тусламжийг үзүүлж эмнэлэгт аваачих хүртэлх ажиллагаа хамаарагдана.

2. Цус алдсан үед үзүүлэх анхны тусламж Насанд хүрсэн хүний биед дунджаар 5 литр цус байдаг. Цус алдалтыг гадуур ба дотуур гэж ангилдаг. Дотуур цус алдалт нь

аюултай бөгөөд анхны тусламж үзүүлэх болон оношлоход төвөгтэй байдаг. Гадуур цус алдалтыг артерийн судасны, венийн судасны,хялгасан судасны гэж ангилна.

- Артерийн судасны цус алдалтын үед цус нь тод улаан өнгөтэй байх бөгөөд хүчтэй олгойдож лугшилтаар гардаг. Энэ үед цус гарч байгаа шархны дээд хэсэгт судсан дээр эрхий хуруу буюу дөрвөн хурууны өндгөөр ясанд нь тултал чанга дарж, дарсан хэсгийнхээ дээхнэ талаар гарт ойр байгаа зүйл (уяа, бүс, даавуу, алчуур гэх мэт)-ээр чанга бооно. Цус алдалт зогсохгүй бол шархны дээд хэсгээр чангалуур тавих бөгөөд зориулалтын резинэн чангалуур байхгүй үед бүс, тэлээ зэрэг гарын доорх материалыг ашиглана. Чангалуур тавихдаа дараахьзүйлийг анхаарах хэрэгтэй. Чангалуур дор зөөлөн даавуу, бинтийг жийрэг маягаар тавьж арьс болон зөөлөн эд хавчигдах, хумигдахаас хамгаална. Чангалуурыг 2цагаас илүү хугацаандтавьж болохгүй бөгөөд чангалуур тавьсан цаг хугацааг тодорхой бичиж унаж хаягдахгүйгээр хавчуулсан байх шаардлагатай.

Дээрх хугацаанд эмчийн тусламж авч чадахааргүй бол чангалуурыг хэдэн минут суллах ба тэр үедээ цус алдсан шархнаас

дээхнүүр судас дээр хуруугаараа дарж өгөхийг мартаж болохгүй. Чангалуурыг буруу тавих буюу хэт удаан байлгавал судас, мэдрэл гэмтэх, зөөлөн эд үхжих зэрэг хүндрэл тохиолдоно.

Үе мөчний яс хугараагүй боловч шархнаас цус алдаж байвал үенд нь хөвөн, бөс даавуу ивээд үеийг нугалан боож цус тогтоодог арга бас байдаг.

Хуудас 66

- Венийн судасны цус алдалтын үед цус нь хар хүрэн өнгөтэй байх бөгөөд тасралтгүй урсах маягаар удаан гардаг. Венийн судасны цус алдалтын үед даралттай боолт хийх буюу шархны доод хэсэгт дарна.

- Хялгасан судасны цус алдалтын үед цус нь ягаан өнгөтэй байх бөгөөд гэмтсэн шархны хэсгээр нэлэнхүйд нь нэвчих байдалтай гарна. Энэ үед шархны эргэн тойрон арьсыг иод, марганец, спирт гэх мэт ариутгалын бодисоор цэвэрлэж боолт хийнэ. Хэрэв цус нэвт шүүрч байвал ариутгасан бинтээр зузаан боогоод гэмтсэн мөчийг дээш нь сойно.

3. Амьсгалын үйл ажиллагаа алдагдсан үед үзүүлэх анхны тусламж Гэмтэгсдийн амьсгалын үйл ажиллагаа алдагдах үед нэн даруй яаралтай тусламж үзүүлэхгүй бол амь нас алдах аюултай.

Усанд живэх, цахилгаан гүйдэл ба аянганд цохиулах, хүчилтөрөгч багатай (утаажсан цех, авто гарааш, гүн худаг, уурхай, автоцистерн гэх мэт/ орчинд удаан байх, цээж уушигны хүнд гэмтэл, амьсгалын зам бүтэн ба хагас бөглөрөх зэрэгт амьсгал хямарч зогсох аюултай. Амьсгал зогсох шалтгаануудыг мэдэж байвал яаралтай тусламж үзүүлэхэд хялбар юм.

Амьсгалын цочмог хямралын үед цээжин хэсгээр бие барьсан хувцсыг тайлж амьсгалын замыг чөлөөлөх арга хэмжээг авна.

Үүний тулд нэг гараа хүзүүний ард, нөгөө гараа духан дээр нь байрлуулан хөнгөн маягаар толгойг нь хүчтэйхэн гэдрэг болгоно. Энэ үед хэлний угийн булчингууд сунах ба төвөнх дээш болж цагаан мөгөөрсөн хоолой чөлөөлөгдөнө.

Хэрэв гадны биет (хоолны үлдэгдэл, нөж, ус, шороо, хиймэл шүд, шүдний хагархай гэх мэт зүйл) ам залгиурт тээглэсэн бол толгойг хажуу тийш эргүүлж, долоовор хуруугаа бинтээр ороож амны хөндийд байгаа гадны биетийг авч цэвэрлэнэ. Залгиурт тээглэсэн гадны биетийг авахдаа өвчтөнийг бага зэрэг бөхийлгөж гарын алгаар дал хооронд нь хүчтэй цохино. Энэ үед зохиомол ханиалгалт үүсч гадны биет гадагшилна. Энэ арга үр дүн өгөхгүй бол тусламж үзүүлэгч ард нь зогсож баруун гараа хагас атгаж аюулхай орчимд нь байрлуулан зүүн гараараа давхар барин хүчтэй хөдөлгөөнөөр хэвлийг доороос нь дээш шахаж өгнө. Өөрөөр хэлбэл хэвлийн хөндийн дээд хэсгийн даралт ихсэн огцом шахалтаар гадны биет амьсгалын замаар гадагшилна.

Амьсгалын дээд замд (уушгинд) ус орсон үед өвчтний толгойг унжуулж их биеэр нь баруун өвдөг дээгүүрээ дамнуулан байрлуулж зүүн гараараа толгойг нь гэдийлгэн, баруун гараар нуруун дээр нь 4-5 удаа цохиж усыг гадагшлуулна. Өвчтөн амьсгалахгүй байвал зохиомол амьсгал хийх хэрэгтэй. Зохиомол амьсгалыг амнаас аманд буюу амнаас хамарт хийнэ.

Хуудас 67

Амнаас аманд зохиомол амьсгал хийх арга. Гэмтсэн хүнээ нуруугаар нь хэвтүүлж хүзүүндоор нь цамц, дээл зэрэгзүйлийгивээд толгойг нь арагш гэдийлгэж хүзүүг өвчүүтэй нэг шугаманд тэгш байрлуулна. Гэмтсэн хүний аман дээр бинт (эсвэл нусны алчуур, даавуу, салфетик гэх мэт зүйл) тавина. Хажууд нь сөхөрч суугаад нэг гараа хэвтэж байгаа хүний духан дээр нь тавиад нөгөө гараараа эрүүнээс нь татаж амыг нээнэ. Амьсгалаа гүнзгий авч ам руу нь хүчтэй үлээнэ. Энэ үед өвчтөний хамрыг сайтар чимхэж байх хэрэгтэй. Эхний 3-5 үлээлтийг хурдан хийх ба нэг минутанд 12-14 удаа хийвэл үр дүнтэй.

Амнаас хамарт зохиомол амьсгал хийх арга. Эрүү зуурсан, гэмтсэн зэрэг зарим тохиолдолд зохиомол амьсгалыг амнаас

хамарт хийнэ. Ингэхдээ амнаас аманд хиймэл амьсгал хийхтэй адилаар өвчтөнийг байрлуулж нэг гараараа амыг нь сайн хааж (эрүүг сайн түлхэж, шүд, уруул сайн нийлсэн байхаар) амьсгалаа гүнзгий аваад хамар руу нь үлээнэ. Энэ үед амаар нь агаар орох, гарах боломжгүй байвал үр дүн өгнө. Хиймэл амьсгалыг хүүхдэд шууд ам, хамар руу зэрэг хийнэ.

4. Зүрхний ажиллагаа гэнэт зогсох үед үзүүлэх анхны тусламж Зүрхний ажиллагаа зогсох үед арьс цайж, хүүхэн хараа томорч, судасны цохилт мэдрэгдэхгүй болж, амьсгал зогсох шинж

тэмдэг илэрнэ. Энэ үед зохиомол амьсгал хийж зүрхэнд шууд бус иллэг хийнэ. Зүрхний шууд бус иллэг хийх арга. Гэмтсэн хүнээ газар дээр, эсвэл хатуу тэгш зүйл дээр нуруугаар нь хэвтүүлж цээжнийх нь

харалдаа сөхөрч суугаад өвчүүний доод хэсэгт гарын алгаа зөрүүлж давхарлаж тавина. Гарыг тохойн үеэр нугалахгүйгээр гарын хүчээр биш цээж биеийнхээ жингээр жигд огцом дарна. Алга дарсан хэсэгт 3-5 см хонхойж байхаар минутанд 60 удаа давтаж хийнэ. Зүрхний шууд бус иллэгийг 5 хүртэлх насны хүүхдэд 1 гараар, нярай болон хөхүүл хүүхдэд долоовор, дунд хурууны үзүүрээр хийнэ.

Зүрхний шууд бус иллэгийг зохиомол амьсгалтай хослуулан хийхэд илүү үр дүнтэй байдаг. Нэг хүн тусламж үзүүлж байвал

уушгинд хоёр удаа зохиомол амьсгал өгч, 15 удаа зүрхний шууд бус иллэгийг хийнэ. Өвчтөний далан доор хувцас буюу бусад зүйл ивж толгойг нь гэдрэг болгон амьсгалын замыг чөлөөтэй байлгавал зохино.

Хуудас 68

Хоёр хүн тусламж үзүүлж байвал нэг нь зүрхний шууд бус иллэгийг хийж доош нь дараад буцаах үед нь нөгөө нь зохиомол амьсгал өгөх маягаар ээлжлэн хийнэ. Нэг удаа амьсгал өгч, 4 удаа зүрхний шууд бус иллэг хийх нь зүйтэй.

Зүрхний шууд бус иллэг болон зохиомол амьсгалыг цаг хугацаанд нь зөв хийвэл зөвхөн зүрхний үйл ажиллагаа төдийгүй

бусад эрхтний алдагдсан хэм хэмнэлийг ч сэргээдэг. 5. Ясны хугарлын тухай ерөнхий ойлголт Ясны бөх бат чанараас давсан гадны хүчний үйлчлэлээр түүний бүрэн бүтэн байдал алдагдаж зөөлөн эд хамт гэмтэхийг

хугарал гэнэ. Ясны хугарал нь ил, далд байхаас гадна яс нь зөрсөн, зөрөөгүй гэж 2 янз байна. Яс хугарах үед хүчтэй өвдөж тэр хэсэгт хавдаж, цус хурахаас гадна цус алдах явдал ч гардаг. Мөн хөл,гарын хугарсан хэсгээр муруй харагдана. Яс хугарсан хэсгийг аль болох хөдөлгөөнгүй байлгах нь чухал бөгөөдхэрэв хөдөлгөвөлхугарсан хэсэгт зөөлөн эд, том судас хавчигдаж улмаар гэмтлийн шоконд орж ухаан алдаж болно.

Ил хугарлын үед шарханд ясны хэлтэрхий орохоос болгоомжлох нь зүйтэй бөгөөд тэгшлэх, засах гэж оролдохын хэрэггүй. Шархыг цэвэр даавуу, бинт зэргээр боож цусыг яаравчлан тогтоох арга хэмжээ авах шаардлагатай. Өвчин нэмэгдсээр ухаан алдаж болзошгүй тул өвчин намдаах эм өгөх зэргээр түүний эсрэг арга хэмжээг хамт авна. Мөч хугарсан бол чиг барьж бооно. Ингэхдээ мод, хүрз, нарны хаалт, фанер, самбар, мөчир зэрэг гар дор байгаа хатуу зүйлийг ашиглах нь зүйтэй. Чиг барьж боохдоо зөөлөн материалыг зузаавтар жийрэглэжөгвөл зохино.

6. Гар, хөлийн яс хугарсан үед үзүүлэх анхны тусламж Ясны хугарлын дотор дээд, доод мөчний хугарал 65-70 хувь тохиолддог. Гэмтэл бэртлийн үед гэмтсэн мөч эрхтнийг

хөдөлгөөнгүй байлган, цаашид тээвэрлэн эмнэлэгт хүргэх асуудал маш чухал юм. Гар, хөлийн яс хугарсан үед аль болохоор хөдөлгөөнгүй байхаар чиг тавьж боох хэрэгтэй. Ингэж хөдөлгөөнгүй боохдоо

хугарсан хэсгийн дээд, доод хоёр үеийг оролцуулан боодог. Бэхэлгээ хийхийн өмнө чиг тавих зүйлээ хөвөн, бинт зэрэг зөөлөн материалаар бүрэх нь зөөлөн эд холгогдох, дарагдахаас хамгаалах ач холбогдолтой. Ясны төвгөр хэсэгт хөвөн, бинтээр жийрэг хийж өгөх хэрэгтэй. Ясны ил хугарлын үед ясны хэлтэрхийг буцааж хийх, татаж авахыг хориглоно.

Өвчтөний хувцсыг тайлах шаардлагатай бол эрүүл гар, хөлөөс нь эхэлж тайлна. Хувцас өмсгөхдөө гэмтсэн мөчөөс нь эхлэх нь зүйтэй. Өвчтөнийг дамнуурга дээр хэвтүүлэх буюу босгохдоо гэмтсэн мөчийг хөндөхгүйгээр зөөнө.

Дээд мөчний гэмтлийн үед гарыг сойж, хөдөлгөөнгүй болгохын тулд биетэй нь бэхэлж болно. Гарын шуу, бугалганы ясны хугарлын үед чигийг гадна ба дотор талаас нь тавина.

Хуудас 69

Дунд чөмөгний хугарлын үед хоёр ширхэг нарийн банз ашиглана. Нэг банз нь суганаас тавхай хүртэл, нөгөө нь цавинаас

тавхай хүрсэн урттай байна. Гарын доорхи материалгүй үед эрүүл хөлийг гэмтсэн хөлтэй нь хэд хэдэн саваагаар бэхлэн боож болно.

Шилбэны ясны хугарлын үед гадна ба дотор талд нь хоёр ширхэг банз бэхлэн, үе оролцуулан бооно.

7. Аарцаг, нурууны яс хугарсан үед үзүүлэх анхны тусламж Нурууны гэмтэлтэй өвчтөнийг заавал хавтгай зүйл дээр хэвтүүлэн тээвэрлэх ёстой. Хатуу банз мод байхгүй, зөвхөн зөөлөн

дэвсгэр олдвол өвчтөнийг түрүүлгээ харуулан хэвтүүлж зөөвөрлөж болно. Биеийг нь нухахаас сэргийлэн хөнжил, пальто зэргийг дэвсэж бүсэлхий, тахим, хүзүүний хотгорт ивүүр зөөлөвч хийж өгнө.

Хуудас 70

Аарцагны ясны гэмтлийн үед мөн хатуу юман дээр хэвтүүлж толгойн дор зөөлөн юм ивнэ. Хөлийг өвдөг, түнхээр нь нугалж бага зэрэг алцгар байрлалд хэвтүүлнэ. Үүний тулд гудас, хөнжил зэргийг хуйлж тахиман доогуур нь ивж байрлуулна.

Анхны тусламж үзүүлэх дөрвөн шат дараалал байдаг. Нэгдүгээрт, орчны аюулгүй байдал болон тухайн тусламж шаардлагатай байгаа хүний байдлыг үнэлж, оношилно. Хоёрдугаарт, энэ үнэлгээндээ тулгуурлан ямар тусламж, хэрхэн үзүүлэхээ шийдвэрлэнэ. Өөрөөр хэлбэл яаралтай

хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа, дэс дарааллаа хурдан төлөвлөнө. Гуравдугаарт,төлөвлөсөн үйл ажиллагаагаа хэрэгжүүлэх буюу анхны тусламж, сэтгэл зүйн дэмжлэг үзүүлнэ. Дөрөвдүгээрт, үзүүлсэн тусламжийн нөлөөг үнэлж дүгнэн, өвчтөний байдлыг анхаарч асрамжилна. Осол гэмтлийн үед нөхцөл

байдал амархан өөрчлөгдөж, эхний удаа сайн мэдэгдээгүй гэмтэл, өөрчлөлт илэрч болох тул дахин үзэж, шаардлагатай тусламжийг үргэлжлүүлэн үзүүлнэ.

Хуудас 71

Анхны тусламжийн том хэмжээтэй иж бүрдэл Тусламжийг зөв аргаар, цаг алдахгүй хүргэхэд анхны тусламжийн

иж бүрдэл чухал хэрэгтэй. Иж бүрдэл нь гурвалжин алчуур, уян сунадаг боолт, ариутгалын уусмал, савтай ус, наалт, саван, халуун хэмжигч, сүлбээр зүй гэх мэтийн зүйлүүд байна. Бас өөр зүйлүүдийг ч нэмж болно. Иж бүрдэлд байгаа зүйлүүд бүгд өөр өөрийн үүрэгтэй. Тухайлбал, гурвалжин алчуураар толгойноос хөл хүртэлх бүхий л боолтыг хийж болдог. Эдгээрээс гадна хүн зөөвөрлөхөд ашиглаж болно. Уян сунадаг боолт гэхэд татах тусам чангардаг учраас өвдөг, тохой, шагай зэрэг үетэй хэсгүүдийг бооход илүү тохиромжтой гэх мэт. Анхны тусламжийн иж бүрдлийн хэмжээ, орц нь зориулалтаасаа хамаарч өөр байдаг ч ариутгал цэвэрлэгээ, төрөл бүрийн боолт хийх бинт, гурвалжин алчуур зэрэг зүйлүүд заавал ордог. Нэмэлт зүйлүүд нь хэрэгцээ зориулалтаасаа хамаарна. Жишээ нь: Гамшгийн үед ажиллах сайн дурын багийнх, гэр бүлийнх, аяных гэх мэт. Хайрцаг, сав цүнх нь ч онцлогтой байж болдог.

Хуудас 72

СУРГУУЛИЙН ОРЧИНД ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭ Заавар: Доор үзүүлсэн загварын дагуу асуулт тус бүрт түүний ард буй “Тийм”, “Үгүй”, “Зарим” гэсэн гурван хариултын аль тохироход нь “√” тэмдэг тавих ба шаардлагатай бол тайлбар бичнэ. Гурван хариултаас тохирохыг сонгохдоо тухайн асуултын дагуу нөхцөл байдал ямар буйг ажиглах, харах, ярилцах, бичиг баримтыг судалж шинжлэх зэрэг аргыг хэрэглэнэ. Санамж: Тухайн эд зүйл аюултай байгаа эсэхийг үнэлэхийн тулд харах, ажиглахдаа болгоомжтой байх нь зүйтэй. Жишээ нь цахилгааны утас шалбарч ил гарсныг илрүүлсэн бол гараараа барихгүй байх гэх мэт.

№ Эрсдэл Тийм Үгүй Зарим Тайлбар

Сургуулийн дотоод орчин

1. Сургуулийн гол болон бусад хаалга гадагшаа онгойдог уу?

2. Анги танхимын хаалгууд гадагшаа онгойдог уу?

3. Сургуулийн анги, танхимын цонхнууд төмөр хаалтгүй юу?

4. Сургуулийн гадна орчин хангалттай гэрэлтүүлэгтэй юу?

5.

Гол хаалганы ойролцоо хагарах шилэн эдлэл, цом зэргийг байрлуулаагүй, талбай нь аюулгүй, чөлөөтэй юу?

6. Том, хүнд тавилгыг хананд бэхэлж хөдөлгөөнгүй, аюулгүй болгосон уу?

7. Сургуулийн аврах гарц, хаалгууд чөлөөтэй, гарахад саадгүй байна уу?

8. Аврах гарцыг заасан тэмдэг, тэмдэглэгээг хангалттай, ойлгомжтой байрлуулсан уу?

9. Гал түймрийн үед хэрэглэх багаж хэрэгсэл бүрэн, зохих газраа байна уу?

10. Гал унтраагуур хангалттай байна уу?

11. Гал унтраагуур аюулгүй, зөв байрласан байна уу?

12. Гал унтраагуур хэвийн ажиллаж байна уу?

13. Сургуулийн дулаан, сантехникийн шугам аюулгүй байна уу?

14. Цахилгааны утас шалбараагүй, ил гараагүй байна уу?

15. Залгуур эвдэрч унжаагүй, утас нь ил гараагүй

Хуудас 73

байна уу?

16. Амархан шатдаг материал, хэрэгсэл цахилгаан хэрэгслээс хол байна уу?

17. Цахилгаан хэрэгслүүдийн хэвийн ажиллагааг байнга шалгадаг уу?

18. Сургуулийн цайны газар хийн зуух хэрэглэдэггүй юу?

19. Анги танхимын цонх дулаалгатай юу?

20. Сургуулийн коридор, үүдний талбай нь хүн халтирч унахааргүй юу?

21. Анги, танхим, коридор, шат, хаалга зэрэгт аюулгүйн гарцын тэмдэг тэмдэглэгээ байна уу?

22. Бусад (доош цувуулан бичнэ)

Сургуулийн гадаад орчин

1. Сургуулийн орчинд ойрхон авто зам байдаг уу?

2. Явган хүний гарцын гэрэл, тэмдэглэгээтэй юу?

3. Зам хурд саагчтай юу?

4. Огцом эргэлттэй зам байгаа юу?

5. Явган хүний зам байгаа юу?

6. Зам гэрэлтүүлэгтэй юу?

7. Сургуулийн орчинд гүнзгий гуу жалга байгаа юу?

8. Тэнэмэл нохой ихтэй юу?

9. Сургуулийн ойр орчинд таглаагүй бохирын нүх, шугам байгаа юу?

10. Шатахуун түгээгүүр ойрхон байрладаг уу?

11. Архи тамхи зардаг мухлаг, дэлгүүр ойр байрладаг уу?

12. Хичээлийн байр, дотуур байрны хоорондын зай хол уу?

13. Сургууль эрэгтэй, эмэгтэй хүнд тус тусад нь зориулсан бие засах газартай юу?

14. Бие засах газар гэрэлтүүлэгтэй юу?


Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах, хамгаалах чадавхийн үнэлгээ

Хуудас 74

1. Хүүхдэд зориулсан гамшгаас хамгаалах сургалтын хөтөлбөр бий юу?

2. Уг хөтөлбөрөөр сурагчдад зориулсан сургалт, семинар, дадлага сургуулилт зохион байгуулдаг уу? Хэр зэрэг тогтмол зохион байгуулдаг вэ?

3. Хүүхдүүд ямар нэгэн гамшгаас өөрийгөө хамгаалах, бусдад туслах чадвартай юу?

4. Багш, ажилтнуудад зориулсан гамшгаас хамгаалах сургалтын хөтөлбөр бий юу?

5. Уг хөтөлбөрөөр багш, ажилтнуудад зориулсан сургалт, семинар, дадлага сургуулилт зохион байгуулдаг уу? Хэр зэрэг тогтмол вэ?

6. Багш, ажилтнууд ямар нэгэн гамшгаас өөрийгөө болон бусдыг хамгаалах чадвартай юу?

7. Гамшгийн улмаас шоконд орсон, сэтгэл санаа нь зовуурилсан хүүхдэд сэтгэлзүйн туслалцаа үзүүлэх чадварыг сурагч, багш, ажилтнууд эзэмшсэн үү?

8. Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах чиглэлээр ажиллах сурагчдын сайн дурын бүлгүүд бий юу?

9. Сайн дурын бүлгүүд байдаг бол тэдний үйл ажиллагааг хангалттай чиглүүлж чаддаг уу?


Гамшгийн үеийн удирдлага, зохион байгуулалт, нөөц

1. Гамшгаас хамгаалах бэлэн байдлын төлөвлөгөө бий юу?

2. Гамшгийн үед хэн, ямар үүрэг гүйцэтгэх ёстойг шийдсэн үү?

3. Гамшгийн үед гүйцэтгэх үүргээ багш, ажилтнууд болон хүүхдүүд мэдэж байгаа юу?

4. Гамшгаас хамгаалах, эрсдэлийг бууруулах чиглэлээр мэргэжлийн болон бусад байгууллагатай хамтран ажилладаг уу?

5. Гал унтраах хэрэгсэл, галын хор хангалттай бий юу?

6. Нэн шаардлагатай эм, хэрэгсэл бүхий анхны

Хуудас 75

тусламжийн хайрцаг хангалттай байгаа юу?

7. Гамшгийн үед хүүхдэд ээлтэй орон зай үүсгэх, сургалтыг үргэлжлүүлэн зохион байгуулахад хэрэглэх гэр, майхан, ширээ сандал гэх мэт зүйл бий юу?

8. Хүүхдэд ээлтэй орон зай бүрдүүлэхэд шаардлагатай эд зүйл нөөцөлсөн үү?

9. Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах, гамшгаас хамгаалах зардлыг төсөвт тусгасан уу?


НЭГ. УДИРТГАЛsitech.edu.mn/uploads/student club/2019 04 07 сүүлчийн...

Documents