© copyright berenschot groep b.v. bedrijventerreincongres 11 oktober 2007 deelsessie ronde 2...

© Copyright Berenschot Groep B.V.

M em ber of

C on su ltin g G rou p

E- Iwww.berenschot.com

Bedrijventerreincongres 11 oktober 2007Deelsessie ronde 2

Verhandelbare Bedrijventerreinquota

oplossing voor het overschot aan bedrijventerreinen?

Marinka van Vliet, Berenschot

© Copyright Berenschot Groep B.V. Sheet 2

De problemen zijn bekend

• Aanbod van bedrijventerreinen groter dan de vraag

• Lage grondprijzen: extra ruim inkopen

• Laagwaardig ruimtegebruik

• Rem op de herstructurering


Verklarende factoren

• Gemeenten zien terreinen als inkomstenbron en belangrijk middel voor werkgelegenheid

• Open ruimte kent geen waarde die terug te vinden is in de grondprijs

• Oplossing: het open houden van ruimte belonen door het introduceren van

verhandelbare bedrijventerreinquota?


Wat zijn Verhandelbare Bedrijventerreinquota?

• Verhandelbare rechten bekend in NL in andere domeinen: melkquota, emissierechten, visquota

• Bestaat ook in VS: Transferable Development Rights

• Principe verhandelbare rechten:

1) vastgesteld maximum aan totale productie

2) de rechten om te produceren verdeeld over producenten

3) verdeling staat niet vast: producenten verhandelen rechten


Hoe werkt het in andere domeinen?

• Eigen verantwoordelijkheid producenten: extra rechten kopen of maatregelen nemen om emissie te reduceren. • De producent kiest de goedkoopste optie -> financiële prikkel om emissie te reduceren

• Effectief beleidsinstrument:• Vervuiler betaalt (in plaats van maatschappij)• Internaliseren van negatieve externe effecten• Incentive voor innovatie• Drijfveer voor duurzame ontwikkeling


Hoe werkt het in de Verenigde Staten?

• Transferable development rights

• Loskoppeling eigendomsrecht en ontwikkelrecht

• Onderhandeling tussen marktpartijen onderling

• Overheid kan regels stellen

• Zowel eigenaars als ontwikkelaars profiteren


Transferable Development Rights

• Doel: ruimtelijke kwaliteit

• sparen van ruimte aan de rand van de stad (tegengaan urban sprawl)

• intensiveren van ruimte in de steden (intensive land use)

• opbrengst verkoop recht investeren in bijv. groen


Hoe zou het kunnen werken in Nederland?

• In Nederland kennen we vergelijkbare toepassingen: Ruimte voor Ruimte, rood voor groen, verevening

• Maar Nederland kent geen loskoppeling; bouwrecht wordt ontleend aan bestemmingsplan en bouwvergunning.

• Dat betekent: rol voor gemeenten in uitwisselen quota

• Rijk bepaalt minimum prijs en maximum aantal ha

• Provincie zou verdeling van quota over gemeenten op zich kunnen nemen


Werking op lokaal niveau

• Gemeenten krijgen met quota recht om vastgestelde oppervlakte aan bedrijventerreinen te ontwikkelen

• Voor een ontwikkeling moeten ze voldoende quota in bezit hebben

• Dat kan door quota jaarlijks op te sparen of de quota te kopen van andere gemeenten (of samen doen)

• Gemeenten moeten daarnaast in het bestemmingsplan voldoende gronden aanwijzen voor ontwikkeling


Handelingsstrategie gemeenten

1. Gemeente wil bouwen en koopt quota bij

2. Gemeente spaart zelf voor een bedrijventerrein

3. Gemeente verkoopt quota en investeert geld elders

4. Gemeente genereert rechten door transformatie


Mogelijke kansen…

• Geen onnodige bedrijventerreinen; alleen naar behoefte

• Intensiever gebruik van de ruimte

• Beloning voor het niet ontwikkelen van grond:

open ruimte krijgt een waarde

• Herstructurering aantrekkelijker:

bestaand terrein ontwikkelen vereist geen quota


…maar ook dilemma’s

• Verplicht Vrijwillig

• Homogeniteit Differentiatie

• Vrije verdeling Geplande verdeling

• Eenvoud Complexiteit

• Quotaprijs Grondprijs


Conclusie

• Verhandelbare bedrijventerreinquota is een spannend instrumentarium met spannende haken en ogen.

• Spannend, want:

– ontstaat er eindelijk schaarste?

– krijgt de open ruimte waarde?

– komt kwaliteit weer centraal te staan?

Maar de vraag blijft: zijn er niet andere simpelere oplossingen te bedenken voor hetzelfde probleem?


Stellingen

1. Schaarse bouwgrond voor bedrijventerreinen leidt tot kwaliteitsverbetering van bedrijventerreinen.


Stellingen

2. Bedrijventerreinquota moeten gekoppeld worden aan herstructurering van bestaande terreinen.


Stellingen

3. Het huidige probleem dat de planningsopgave te ruim wordt gesteld zal ook het systeem van Verhandelbare Bedrijventerreinquota ondermijnen.


Stellingen

4. Gemeenten zijn de zwakke schakel in het concept van Verhandelbare Bedrijventerreinquota


Stellingen

5. Het systeem van Verhandelbare Bedrijventerreinquota heeft als risico dat er onvoldoende ruimte beschikbaar komt voor ontwikkeling

© copyright berenschot groep b.v. bedrijventerreincongres 11 oktober 2007 deelsessie ronde 2...

Documents