“ credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”....
TRANSCRIPT
![Page 1: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/1.jpg)
“Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden
en een blik op de toekomst”.
Drs. A.G.Romero5 en 6 November 2009
![Page 2: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/2.jpg)
© 2008, Koninklijk NIVRA in samenwerking met NOvAA/vedaa
Agenda
1. Traditionele versus moderne financiering in de hypotheekmarkt.
2. Macro-prudentieel kader bankensector in de Ned. Antillen (2008- 2009).
3. Economische ontwikkeling in de regio en bij onze belangrijkste handelspartners.
4. “Stress testing” en de resultaten hiervan.5. Ontwikkeling in de kerneconomische grootheden
2007-2009.6. Afronding/conclusies.
2
![Page 3: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/3.jpg)
Kosten financiële crisis
• IMF rapporteert op 9 augustus 2009 de volgende resultaten van een onderzoek naar de wereldwijde financiële crisis:
– Kosten crisis 11,9 biljoen ( 11,9 x 1012) dollar:
• Waarvan 10,2 biljoen dollar alleen in ontwikkelde (rijke) landen. (vb. G-20 landen).
• Veroorzaakt door afschrijvingen risicovolle beleggingen, verstrekken van kredietgaranties en liquiditeitsinjecties in de financiële markten.
• Gelijk aan 20% van de wereldproductie.
3
![Page 4: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/4.jpg)
“What we know about the global financial crisis is that we don't know very much.”
Professor Paul Samuelson
Famous Quotes
4
![Page 5: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/5.jpg)
1.Traditionele- en moderne financiering in de hypotheek markt.
5
![Page 6: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/6.jpg)
Huizenkoper
(Hypotheek)bank
•Huistaxaties•Inkomenstoets
Traditioneel model
Hypotheek lening
Rente en aflossing
Notaris
6
![Page 7: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/7.jpg)
Huizenkoper
(Hypotheek)bank
Inkomenstoets!
“Nieuw” model
Hypotheek lening
Rente en aflossing
Markt voor “hypotheekobligaties”
Hypotheek obligaties CDO’s en MBS
Obligatie betaling
Hypotheekhandelaar
huizentaxateurs
Krediet-beoordelaar
7
![Page 8: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/8.jpg)
0100,000200,000300,000400,000500,000600,000700,000800,000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Hypothekaire leningen Bedrijven en Gezinnen (Curaçao en Bonaire) in duizenden guldens
Bedrijven
Gezinnen
Bron: Annual Report BNA 2008
8
![Page 9: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/9.jpg)
Bron: Annual Report BNA 2008 +internal data
9
![Page 10: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/10.jpg)
Oorzaken van de stijging in uitstaande hypothekaire leningen en dalende
rente1. Concurrentie tussen banken onderling en
na 1992 tussen banken en verzekeraars/ pensioenfondsen.
2. Meer buitenlandse aanbieders op de lokale markt (vb. Euro-hypotheken en de negatieve effecten hiervan).
3. Structurele overliquiditeit in de lokale markt (kleinschaligheid en minder gediversifieerde aanbod van producten).
4. $ hypotheken uit de VS.10
![Page 11: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/11.jpg)
2. Macro-prudentieel kader bankensector in de Ned. Antillen.
11
![Page 12: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/12.jpg)
Macroprudential indicators Neth. Antilles (I)
2008-II 2008-III 2008-IV 2009-I 2009-II
Capital adequacy
Total capital/total assets 9.8% 9.9% 10.0% 9.9% 10.2%
Asset quality
Non-performing loans / total loans
4.4% 3.5% 4.1% 4.3% 4.7%
Provision for loan losses / non-performing loans
63.6% 78.8% 65.5% 64.3% 57.3%
12
![Page 13: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/13.jpg)
Macroprudential indicators Neth. Antilles (con’t)
2008-II 2008-III 2008-IV 2009-I 2009-II
Earnings
Gross-earnings-assets-yield
7.0% 6.7% 6.3% 6.2% 6.1%
Net interest margin 4.5% 4.4% 4.1% 4.1% 4.1%
Return-on-assets 2.3% 2.1% 2.2% 2.2% 1.9%
Liquidity
Total loans / total deposits 61.1% 62.7% 63.4% 63.1% 64.1%
13
![Page 14: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/14.jpg)
3. Economische ontwikkeling in de regio en bij onze belangrijkste
handelspartners.
14
![Page 15: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/15.jpg)
15
![Page 16: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/16.jpg)
16
![Page 17: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/17.jpg)
Nederlandse Antillen versus de Regio
17
2007 2008 2009
Bahamas 0.7 -1.7 -3.9
Barbados 3.4 0.2 -3.0
Dominicaanse Republiek 8.5 5.3 0.5
Jamaica 1.5 -1.0 -3.6
Trinidad & Tobago 4.6 2.3 -0.8
Nederlandse Antillen 3.8 2.0 0.8
Aruba 0.4 -2.5 -5.5
Bronnen: IMF, World Economic Outlook, Oktober 2009; Centrale Bank Aruba.
Reële groei BBP (%)
![Page 18: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/18.jpg)
Nederlandse Antillen versus de Regio
18
2006 2007 2008
Bahamas 7.6 7.9 8.7
Barbados 8.7 7.4 8.3
Dominicaanse Republiek 16.2 15.6 14.0
Jamaica 10.3 9.9 11.1
Trinidad & Tobago 6.2 5.6 5.0
Nederlandse Antillen 13.2 11.5 9.7
Aruba 9.3 7.1 6.9
Bronnen: ; Economic Commission for Latin America and the Caribbean (ECLAC), Centrale Bank Aruba (estimates).
Werkloosheid (in % beroepsbevolking)
![Page 19: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/19.jpg)
Famous Quotes
“An economist is an expert who will know tomorrow why the things he predicted
yesterday didn’t happen today”.
Dr.Laurence J. Peter
19
![Page 20: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/20.jpg)
4. “Stress testing” en de resultaten in de VS en Ned.Antillen.
20
![Page 21: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/21.jpg)
Doel van de “stress testing” (“Capital Assessment Program”)
• Grote bank(instellingen) in de VS• Elke instelling is verplicht in coördinatie met de
toezichthouders in het land een diepgaande analyse te doen van:
• Mogelijke verliezen op de leningen portefeuille• Mogelijke verliezen door rente wijzigingen en de
invloed hiervan op de handelsportefeuille (markt risico) en het rentemarge bedrijf (rendements-risico) voor de instelling
• Invloed van “off-balance sheet” verplichtingen• Invloed van andere latente verplichtingen
• Resultaten bepalen onder 2 scenario’s
21
![Page 22: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/22.jpg)
“Interagency Supervisory Capital Assessment Program”
• “Stress testing” wordt gecoördineerd door het IMF voor de 19 grootste banken in de V.S. (Mei 2009)
• Deze 19 banken vertegenwoordigen twee derde deel (2/3) van alle bankaire activa in de V.S.
• “Stress testing” richt zich op 3 belangrijke aandachtsgebieden:1. Voldoende beschikbare Kapitaal? (“capital
adequacy”)
2. Effectieve liquiditeit beheersing?3. Effectieve risico beheersing?
22
![Page 23: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/23.jpg)
“Base-line” vs “More Adverse” scenario
23
![Page 24: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/24.jpg)
24
![Page 25: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/25.jpg)
A. Kapitaalsvereiste (“Capital Adequacy”)
Resultaten “stress testing” door IMF (Mei 2009)Alle onderzochte banken hadden een tekort van
circa US$75 miljard1. Bank of America: 33.9 mrd.2. Wells Fargo: 13.7 mrd.3. GMAC: 11.5 mrd.4. Citigroup: 5.5 mrd.5. Regional Financial: 2.5 mrd.6. Sun Trust: 2.2 mrd.7. Key Corp: 1.8 mrd.
25
![Page 26: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/26.jpg)
A. Kapitaalvereiste (“Capital Adequacy”) vervolg.
Resultaten “stress testing” door IMF (Mei 2009)
8. Morgan Stanley: 1.8 mrd.9. Fifth Third: 1.1 mrd.10. PNC: 0.6 mrd.
11. American Express, 12. BB&T, 13. Bank of New York Mellon, 14. Capital One, 15. Goldman Sachs, 16. JP Morgan Chase, 17. Metlife, 18. State Street, and 19. US Bancorp zijn voldoende
gekapitaliseerd.
26
![Page 27: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/27.jpg)
“Stress-testing” macro kader voor banken Ned. Antillen
27
![Page 28: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/28.jpg)
Financial Soundness IndicatorsNed. Antillen
Capital Adequacy Pre-Ranking Post-RankingCAR = Total capital/risk weighted assets
1.7 1.8
Asset QualityNPL’s (gross)/total loans 1.1 1.1Provisions/NPL’s 1.6 1.6(NPL’s – provisions)/capital 1.0 1.0FX-loans/total loans 2.7 2.6RWA/total assets 2.9 3.0
ProfitabilityROA (after tax) 1.9 3.3ROE (after tax) 2.0 3.3
LiquidityLiquid assets/total assets 1.6 2.1Liquid assets/short-term liabilities 1.4 2.2
Sensitivity to market riskNet FX-exposure/capital 2.2 2.2
28
![Page 29: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/29.jpg)
5.Ontwikkeling in de kerneconomische grootheden 2007-2009
29
![Page 30: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/30.jpg)
30
Gevolgen Nederlandse Antillen
![Page 31: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/31.jpg)
31
Gevolgen Nederlandse Antillen
![Page 32: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/32.jpg)
32
Gevolgen Nederlandse Antillen
![Page 33: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/33.jpg)
33
Gevolgen Nederlandse Antillen
![Page 34: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/34.jpg)
34
Gevolgen Nederlandse Antillen
![Page 35: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/35.jpg)
35
Gevolgen Nederlandse Antillen
![Page 36: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/36.jpg)
6. Afronding/conclusies
• Bonusdiscussie• Falend toezicht• Samenwerking op alle terreinen van groot belang
op het gebied van toezicht vooral bij mega-instellingen.
• Verkeerde inschatting en beoordeling van verschillende risico categorieën bij instellingen. (falend risicomanagement)
• Kleine economieën in de regio: zijn relatief goed doorgekomen uit de crisis?.
• “What goes will come down”
36
![Page 37: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/37.jpg)
Bonus discussie voor die instellingen die een financiële ondersteuning van de overheid
hebben.
• Verenigde Staten.– Voorstel president Obama :
• Variabele beloning maximaal 250 duizend dollar• Vaste beloning maximaal 250 duizend dollar
• Nederland.• Balkenende norm ( 181 duizend euro per jaar)• Variabele beloning = maximaal 1 x vaste beloning (Code
Bankiers ingaande 1 jan. 2010)• Vertrekpremie bestuurders is maximaal 1 x de vaste
beloning. Vb. Vertrekpremie M.Tillemant van ING-bank
• Voorstel EU landen voor de G-20 landen• Willen uniforme en harde afspraken over toekennen van
bonussen aan bankiers
![Page 38: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/38.jpg)
Famous Quotes
Formule kredietcrisis:
“ (slechte leningen + herverpakken van hypotheken + doorverkopen) x bonus=
kredietcrisis”
Jeroen v.d.VeerEx-CEO Shell
38
![Page 39: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/39.jpg)
39
![Page 40: “ Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst”. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070315/5551a0f14979591f3c8bc138/html5/thumbnails/40.jpg)
40
Vragen?