1

ยคมด DARK AGES การละเมดสทธทางวฒนธรรมเน�องจากกฎหมายหม�นพระบรมเดชานภาพของไทย

ขอ � มนษยท �งปวงเกดมามอสระและเสมอภาคกนในศกด"ศรและสทธ ตางในตนมเหตผลและมโนธรรม และควรปฏบตตอกนดวยจตวญญาณแหงภราดรภาพ ขอ / ทกคนยอมมสทธและอสรภาพท �งปวงตามท0กาหนดไวในปฏญญาน � โดยปราศจากการแบงแยกไมวาชนดใด อาท เช �อชาต สผว เพศ ภาษา ศาสนา ความคดเหนทางการเมองหรอทางอ0น พ �นเพทางชาตหรอสงคม ทรพยสน การเกด หรอสถานะอ0น นอกเหนอจากน � จะไมมการแบงแยกใด บนพ �นฐานของสถานะทางการเมอง ทางกฎหมาย หรอทางการระหวางประเทศของประเทศ หรอดนแดนท0บคคลสงกด ไมวาดนแดนน �จะเปน เอกราช อยในความพทกษ มไดปกครองตนเอง หรออยภายใตการจากดอธปไตยอ0นใด ขอ : ทกคนมสทธในการมชวต เสรภาพ และความม0นคงแหงบคคล ขอ ; บคคลใดจะตกอยในความเปนทาส หรอสภาวะจายอมไมได ท �งน � หามความเปนทาส และการคาทาสทกรปแบบ ขอ < บคคลใดจะถกกระทาการทรมานหรอการปฏบตหรอการลงโทษท0โหดราย ไรมนษยธรรมหรอย0ายศกด"ศรไมได สารบญ

• ตวยอ

• อารมภบท: การใชกฎหมายหม0นพระบรมเดชานภาพโดยมชอบ เปนการละเมดขอ 15 ของกตกา ICESCR

• รายงานประเทศละเลยขอมลเก0ยวกบกรณหม0นพระบรมเดชานภาพ รฐบาลไมสามารถแกปญหาการจากดสทธ

• ประเทศไทยไมสามารถคมครองและเคารพสทธท0จะไดเขารวมในการแสดงออกทางวฒนธรรม

• จานวนผถกควบคมตวตามกฎหมายหม0นพระบรมเดชานภาพเพ0มข �นอยางรวดเรว

• มการจากดเสรภาพดานงานศลปะ

• มการประกาศหามจาหนายหนงสอ นตยสาร และวดโอเกม

• มการใชกฎหมายหม0นพระบรมเดชานภาพเพ0อตามลาผกระทาผดบนอนเตอรเนต

• การจากดสทธมลกษณะไมสอดคลองกบพนธกรณของไทยตามกตกา ICESCR

• ขอเสนอแนะตอรฐบาล ภาพปก: ภรณทพย ม0นคง (ซาย) และ ปตวฒน สาหรายแยม (ขวา) ถกศาลตดสนลงโทษจาคกสองปคร0งตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112 เน0องจากเลนละครกลางเมอง © ธนาพล อKวสกล ตวยอ CESCR = Committee on Economic, Social and Cultural Rights (คณะกรรมการวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม) ICESCR = International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights (กตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม)

2

MICT = Ministry of Information and Communication Technology (กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส0อสาร) NBTC = National Broadcasting and Telecommunications Commission (คณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต (กสทช.)) NCPO = National Council for Peace and Order (คณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.)) NLA = National Legislative Assembly (สภานตบญญตแหงชาต (สนช.)) RSF = Reporters Without Borders (หนวยงานผ ส0อขาวไรพรมแดน) TCSD = Technology Crime Suppression Division (กองบงคบการปราบปรามการกระทาความผดเก0ยวกบอาชญากรรมทางเทคโนโลย (ปอท.)) อารมภบท: การใชกฎหมายหม�นพระบรมเดชานภาพโดยมชอบ เปนการละเมดขอ 15 ของกตกา ICESCR* การใชประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 โดยมชอบของประเทศไทย เปนการละเมดพนธกรณของประเทศตอกตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม (International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights-ICESCR) เน0องจากเปนการจากด “สทธท0จะเขารวมในการแสดงออกทางวฒนธรรม” อยางรนแรง ซ0งสทธดงกลาวน �นเปนสทธท0กตกา ICESCR ขอ 15 ไดประกนไว ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 กาหนดโทษจาคกสาหรบผ ท0หม0นประมาท ดหม0นหรอแสดงความอาฆาตมาดรายพระมหากษตรย พระราชน รชทายาท หรอผ สาเรจราชการแทนพระองค ซ0งบคคลท0มความผดตามขอหาน �อาจถกจาคก :-�< ปสาหรบความผดแตละกระทง ท �งน � การใชกฎหมายมาตรา ��/ อยางเขมขนและการกาหนดบทลงโทษท0รนแรงตอความผดดงกลาว สงผลใหไมมการโตเถยงอภปรายอยางเปดเผยเก0ยวกบสถาบนพระมหากษตรยโดยส �นเชง การวพากษวจารณพระบรมวงศานวงศช �นสงมกลงเอยดวยการลงโทษตามกฎหมาย โดยเฉพาะในกรณท0เก0ยวของกบพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ซ0งทรงดารงอยในฐานะอนเปนท0เคารพสกการะ ในการน � ทางการไดจบกม ควบคมตวและลงโทษจาคกบคคลจานวนมากตามมาตรา ��/ โดยบคคลใดท0กลาวถงประเดนท0เก0ยวของกบพระราชวงศในลกษณะท0ทางการเหนวา “ไมเหมาะสม” อาจถกต �งขอหาอาญาตามกฎหมายหม0นพระบรมเดชานภาพ ท0ผานมาทางการไดปดก �นอยางเปนระบบตอการเขาถงเวบไซต ประกาศหามจาหนายหนงสอ และหามเผยแพรขอมลอ0นใดท0มลกษณะวพากษวจารณพระราชวงศ ซ0งการแทรกแซงอยางเขมขนน �สงผลใหเกดบรรยากาศแหงความหวาดกลว และทาใหผคนจานวนมากตองเซนเซอรตวเอง การจากดและปราบปรามการใชสทธโดยอางวาเพ0อปกปองสถาบนพระมหากษตรย มจานวนเพ0มข �นอยางมากภายหลงคณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต (คสช.) หรอรฐบาลทหารของไทยยดอานาจจากรฐบาลท0มาจากการเลอกต �งตามระบอบประชาธปไตย ในการทารฐประหารเม0อวนท0 22 พฤษภาคม 2557

3

รายงานฉบบน �รวบรวมขอมลการบงคบใชมาตรา ��/ ของไทย วาเปนเหตใหไมสามารถปฏบตตามพนธกรณของประเทศในการท0จะตองเคารพและคมครองสทธของบคคลทกคนท0จะไดเขารวมในการแสดงออกทางวฒนธรรม หมายเหตเก�ยวกบวธการเกบขอมล: คดหม0นพระบรมเดชานภาพสวนใหญในรายงานน � FIDH ไมไดใหรายละเอยดเก0ยวกบความผดตามขอกลาวหา ท �งน �เปนเพราะการใชมาตรา ��/ อยางไมยดหยนสงผลใหการบรรยายซ �าถงความผดตามขอกลาวหาหม0นพระบรมเดชานภาพ ถอเปนการละเมดมาตรา 112 เชนกน * รายงานฉบบน �เปนขอมลเพ0มเตมสาหรบรายงานคขนาน (Shadow Report) ของ FIDH ท0เสนอตอท0ประชมคณะกรรมการวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (Committee on Economic, Social and Cultural Rights - CESCR) สมยประชมท0 55 ณ กรงเจนวา ระหวางวนท0 4-5 มถนายน 2<<z รายงานประเทศละเลยประเดนเก�ยวกบกรณหม�นพระบรมเดชานภาพ รฐบาลไมสามารถแกปญหาการจากดสทธ รายงานตามวาระ (Periodic Report) ของประเทศไทยท0เสนอตอคณะกรรมการวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (CESCR) จดทาจนเสรจสมบรณเม0อป /<<< ซ0งนบเปนระยะเวลาสบปหลงกาหนดสงอยางไรกด รายงานฉบบดงกลาวกลบละเลยประเดนการหม0นพระบรมเดชานภาพโดยส �นเชง แมจะมการฟองคดมาตรา ��/ มากข �น ต �งแตการทารฐประหารป /<;| ท0ผานมากตาม ตนป /<<z รฐบาลทหารเร0มกลาวถงกรณหม0นพระบรมเดชานภาพ โดยเปนการตอบขอซกถามของคณะกรรมการ CESCR เก0ยวกบความสอดคลองตองกนของกฎหมายมาตรา 112 กบพนธกรณของประเทศไทยตามกตกา ICESCR อยางไรกด คาตอบของรฐบาลไทยกลบไมชดเจนวา รฐบาลใชมาตรการใดบาง เพ0อประกนวาการบงคบใชมาตรา ��/ จะไมจากดสทธท0จะเขารวมในการแสดงออกทางวฒนธรรม การเปดใหมเสรภาพท0จาเปนตอการจดกจกรรมอยางสรางสรรคและการใชอนเตอรเนต1 รฐบาลเพยงแตอางวามาตรา ��/ “ไมมจดมงหมายเพ0อลดรอนสทธของบคคลท0จะมเสรภาพในการแสดงออก หรอสทธของบคคลทกคนท0จะไดเขารวมในการแสดงออกทางวฒนธรรม และการมเสรภาพท0จาเปนในการจดกจกรรมอยางสรางสรรค”2 นอกจากน �น เปนท0นาตกใจวารฐบาลประกาศวามาตรา

1 คณะกรรมการวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต, ขอพจารณาเก0ยวกบรายงานท0รฐภาคนาเสนอตามขอ �} และ �~ ของกตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม; รายงานตามวาระฉบบแรกและฉบบท0สองของรฐภาค กรณประเทศไทย, 10 ตลาคม /<<}, UN Doc. E/C.12/THA/1-2 2 คณะกรรมการวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต, สมยประชมท0 55, ประเดนตาง ๆ ท0เก0ยวของกบรายงานตามวาระฉบบแรกและฉบบท0สองของรฐภาค กรณประเทศไทย | คาตอบของประเทศไทยตามประเดนปญหาตาง ๆ, 1 เมษายน /<<z, UN Doc. E/C.12/THA/Q/1-2/Add.1, ยอหนา 144 จาก http://tbinternet.ohchr.org/_layouts/treatybodyexternal/Download.aspx?symbolno=E%2fC.12%2fTHA%2fQ%2f1-2%2fAdd.1&Lang=en

4

��/ “ไมเคย (เนนโดยผ เขยน) ถกใชในลกษณะท0จากดสทธทางวชาการและวฒนธรรมท0ชอบดวยกฎหมาย รวมท �งการอภปรายถกเถยงเก0ยวกบสถาบนพระมหากษตรย”3 รายงานฉบบน �แสดงหลกฐานสาคญซ0งโตแยงขอมลดงกลาว การเซนเซอรของภาครฐ การเซนเซอรตวเอง และบทลงโทษจาคกท0รนแรงตอผกระทาผดตามกฎหมายหม0นพระบรมเดชานภาพ ลวนสรางสภาพแวดลอมท0ปกปองสถาบนพระมหากษตรยไทยจากการอภปรายหรอการสอบสวนอยางจรงจง ประเทศไทยไมสามารถคมครองและเคารพสทธท�จะไดเขารวมในการแสดงออกทางวฒนธรรม สถานการณท0เลวรายลงเก0ยวกบสทธท0จะมเสรภาพดานความเหนและการแสดงออก รวมท �งสทธท0จะแสวงหา ไดรบ และเผยแพรขอมลและแนวคด เปนอปสรรคสาคญตอการท0บคคลทกคนเขาถงสทธท0จะเขารวมในการแสดงออกทางวฒนธรรมอยางเตมท0 ภายหลงการประกาศใชกฎอยการศกโดยกองทพบกเม0อวนท0 20 พฤษภาคม 2557 และการยดอานาจการปกครองโดย คสช.ในสองวนตอมา ทาใหสถานการณเก0ยวกบสทธท0จะไดรบสทธทางวฒนธรรมเลวรายลงเปนอนมาก ทนทหลงจากยดอานาจ รฐบาลทหารส0งปดสถานโทรทศน �; แหง สถานวทยชมชนประมาณ :,��� แหง และมการปดก �นการสงสญญาณโทรทศนทางดาวเทยมระหวางประเทศ จนถงปจจบน สถานวทยชมชนจานวนมากยงคงปด ทาการ รฐบาลทหารยงส0งหามการรายงานขาว รวมท �งการเผยแพรและจาหนายส0งพมพท0 “อาจเปนการปลกป0นใหเกดความขดแยง หรอสรางใหเกดความแตกแยก”4 และส0งการไมใหส0อมวลชนทกแขนงสมภาษณอดตเจาหนาท0ของรฐ นกวชาการ ผพพากษา หรอกรรมการขององคกรอสระ “ในลกษณะท0อาจกอใหเกดการขยายความขดแยง บดเบอน และสรางความสบสนใหกบสงคม”5 คสช. ยงไดรบคกคามผ ส0อขาวฝายตรงขาม โดยควบคมตวนกขาวสามคนโดยพลการ และยงควบคมการวพากษวจารณทางอนเตอรเนต โดยในวนท0 22 พฤษภาคม 2557 คสช. เตอนวา “ผประกอบการส0อสงคมออนไลน” อาจถกส0งปดกจการและอาจถกดาเนนคด หากไมสามารถปดก �นการเขาถง “ขอมลท0ผดกฎหมาย” และขอความตอตานรฐบาลทหาร ในวนท0 27 พฤษภาคม 2557 เจาหนาท0จากกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส0อสารกลาววา มการปดก �นการเขาถงเวบไซต /�| แหงซ0งถอวาเปนภยคกคามตอ “ความม0นคงของประเทศ” และในวนท0 28 พฤษภาคม 2557 กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส0อสารยงไดปดก �นการใชงาน Facebook เปนการช0วคราว

3 คณะกรรมการวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต, สมยประชมท0 55, ประเดนตาง ๆ ท0เก0ยวของกบรายงานตามวาระฉบบแรกและฉบบท0สองของรฐภาค กรณประเทศไทย | คาตอบของประเทศไทยตามประเดนปญหาตาง ๆ, 1 เมษายน 2<<z, UN Doc. E/C.12/THA/Q/1-2/Add.1, ยอหนา 145 จาก http://tbinternet.ohchr.org/_layouts/treatybodyexternal/Download.aspx?symbolno=E%2fC.12%2fTHA%2fQ%2f1-2%2fAdd.1&Lang=en 4 ประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท0 4/2557 5 ประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท0 14/2557

5

คาบรรยายภาพ ทหารกดดนใหผจดยกเลกการสมมนาปฏรปท0ดนเม0อเดอนพฤศจกายน 2<<~ ท0กรงเทพฯ © ประชาไท

นบแตการทารฐประหารเม0อวนท0 22 พฤษภาคม 2557 หนวยงานของทหารส0งใหยกเลกกจกรรมสาธารณะซ0งเก0ยวของกบประเดนสทธมนษยชนและประชาธปไตยอยางนอย �: คร �ง ไมวาจะเปนเทศกาลภาพยนตร การฉายหนง การสมมนาทางวชาการ และการอภปราย รวมท �งการเปดตวรายงานสทธมนษยชน และเวทภาคประชาสงคมเก0ยวกบปญหาท0ดน นอกจากน �น ไมก0สปดาหหลงรฐประหาร รฐบาลทหารไดเรยกตวและควบคมตวนกวชาการจานวนมากในคายทหารหลายแหงท0วประเทศ ในวนท0 1 เมษายน 2<<z คสช.ยกเลกกฎอยการศกและแทนท0ดวยการออกคาส0งหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตท0 ://<<z ซ0งจากดเสรภาพในการแสดงออกแบบเดยวกบการใชกฎอยการศก โดยขอ < ในคาส0งหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตท0 ://<<z ใหอานาจทหารในการหาม “การเสนอขาว การจาหนาย หรอทาใหแพรหลายซ0งหนงสอ ส0งพมพ หรอส0ออ0นใด ท0ม […] ขอมลขาวสารทาใหเกดความเขาใจผดจนกระทบตอความม0นคงของชาตหรอความสงบเรยบรอยของประชาชน” จากการจดอนดบโดยหนวยงานระหวางประเทศซ0งตางมลกษณะสอดคลองกนอยางเปนเอกฉนท สะทอนถงสถานการณท0เลวรายลงอยางมากในแงเสรภาพในการแสดงออกของประเทศไทยต �งแตมการทารฐประหาร โดยในดชนเสรภาพโลกป /<<z Freedom House จดอนดบใหไทย “ไมเสร” เม0อคานงถงสถานการณเก0ยวกบเสรภาพของพลเรอนและสทธทางการเมอง นบเปนคร �งแรกท0จดใหอยในอนดบน �ต �งแตรฐประหารป /<;| สวนดชนเสรภาพส0อประจาป /<<z หนวยงานผส0อขาวไรพรมแดน (Reporters Without Borders - RSF) จดใหไทยอยลาดบท0 �:; จาก �z� ประเทศท0สารวจ โดยในป /<<~ ไทยอยลาดบท0 �:� อกท �งการสารวจเสรภาพดานอนเตอรเนตป /<<~ Freedom House จดอนดบใหไทยอยในสถานะ “ไมเสร” โดยอยลาดบท0 <� จาก }< ประเทศท0สารวจ นอกจากน � ในแงเสรภาพของส0อป /<<z Freedom House จดใหไทยอยลาดบท0 �}} จาก �|| ประเทศท0สารวจ โดยในป /<<~ ไทยอยลาดบท0 �;� จาก �|~ ประเทศ สวนคะแนนเสรภาพของส0อป /<<z ไทยได ~< คะแนน ซ0งถอวาเลวรายท0สดนบแต Freedom House เร0มใหคะแนนเชงคณภาพเม0อป /<:~ ดงท0คณะกรรมการ CESCR อธบายในความเหนท0วไป ฉบบท0 21 การเคารพและปกปองสทธท0จะไดเขารวมในการแสดงออกทางวฒนธรรมจะเกดข �น เม0อรฐภาคของกตกา ICESCR นา “มาตรการเปนการเฉพาะ” (Specific Measures) มาใชเพ0อชวยใหบคคลทกคนมเสรภาพดานความเหน เสรภาพในการแสดงออก และสทธท0จะแสวงหา ไดรบ และเผยแพรขอมลและแนวคดใดๆ

6

และผานการแสดงออกรปแบบตาง ๆ รวมท �งดานศลปะ6 นอกจากน �น รฐยงตองงดเวนการแทรกแซง

“การเขาถงสนคาและบรการทางวฒนธรรม”7เพ0อประกนใหเกดสทธท0จะเขารวมการแสดงออกทางวฒนธรรม

ในประเดนเก0ยวกบสถาบนพระมหากษตรยไทย นบไดวาประเทศไทยไมปฏบตสอดคลองกบหลกเกณฑเหลาน � โดยเปนผลมาจากการบงคบใชกฎหมายหม0นพระบรมเดชานภาพอยางเขมงวด ซ0งการบงคบใชมาตรา ��/ สงผลใหเกดการควบคมตวและการจาคกผกระทาผดในขอหาหม0นพระบรมเดชานภาพอยางตอเน0อง ทาใหมการเซนเซอรอยางกวางขวางท �งส0อทางอนเตอรเนตและอ0น ๆ รวมท �งมการส0งหามจาหนายส0งพมพ และวสดใด ๆ ซ0งมลกษณะดหม0นสถาบนพระมหากษตรย การปฏบตเหลาน �เปนการละเมดอยางชดเจนตอพนธกรณของประเทศในการท0จะตองเคารพสทธท0กลาวถงน � จานวนผถกควบคมตวตามกฎหมายหม�นพระบรมเดชานภาพเพ�มข Aนอยางรวดเรว แมรฐบาลอางวาจานวนการพจารณาคดหม0นพระบรมเดชานภาพ “ไดถกจากดไวในระดบต0าสด”8 แตเปนท0ชดเจนวาภายใตการปกครองของ คสช. จานวนการควบคมตวและการฟองคดตามมาตรา ��/ เพ0มข �นเปนอยางมาก ท �งน � คสช.เคยประกาศซ �ากนหลายคร �งวา การคมครองสถาบนพระมหากษตรยและการฟองเอาผดในคดหม0นพระบรมเดชานภาพเปนภารกจเรงดวนลาดบตน ๆ9 อกท �งทางการยงประกาศตามลาผ ตองสงสยคดหม0นพระบรมเดชานภาพท0หลบหนอยในตางประเทศ โดยเม0อวนท0 21 มนาคม 2558 พลเอกไพบลย คมฉายา รฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรมประกาศวารฐบาลทหารจะพยายามใหมการสงตวคนไทยในตางแดนท0ถกต �งขอหาตามมาตรา ��/ จานวน 30 คน กลบประเทศในฐานะผ รายขามแดน10 นบแตเกดรฐประหาร มผถกจบกมอยางนอย ;~ คนตามมาตรา ��/ ศาลตดสนจาคก ในจานวนน �ม �} คนท0มโทษจาคกต �งแตหน0งปจนถง <� ป รวมโทษจาคกท �งหมดเปนระยะเวลา �<< ป จาเลยดงกลาวท �ง �} คน ลวนยอมรบสารภาพตามขอกลาวหา อยางไรกด ส0งน �ไมควรถอวาเปนการยอมรบผดในทางอาญา

6 คณะกรรมการวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต, ความเหนท0วไป ฉบบท0 21, สทธของบคคลทกคนท0จะไดเขารวมในการแสดงออกทางวฒนธรรม (ขอ 15, ยอหนา 1 (a), ของกตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม), 21 ธนวาคม 2552, UN Doc. E/C.12/GC/21, ยอหนา 49-50 7 คณะกรรมการวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต, ความเหนท0วไป ฉบบท0 21, สทธของบคคลทกคนท0จะไดเขารวมในการแสดงออกทางวฒนธรรม(ขอ 15, ยอหนา 1 (a), ของกตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม), 21 ธนวาคม 2552, UN Doc. E/C.12/GC/21, ยอหนา 6 8 คณะกรรมการวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต, สมยประชมท0 55, ประเดนตาง ๆ ท0เก0ยวของกบรายงานตามวาระฉบบแรกและฉบบท0สองของรฐภาค กรณประเทศไทย | คาตอบของประเทศไทยตามประเดนปญหาตาง ๆ 1 เมษายน 2558, UN Doc. E/C.12/THA/Q/1-2/Add.1, ยอหนา 145 จาก http://tbinternet.ohchr.org/_layouts/treatybodyexternal/Download.aspx?symbolno=E%2fC.12%2fTHA%2fQ%2f1-2%2fAdd.1&Lang=en 9 Khaosod English, Prayuth Vows Tougher Crackdown On Anti-Monarchists (ประยทธประกาศเอาจรงกบผตอตานสถาบนพระมหากษตรย), 11 กนยายน 2557; Khaosod English, Thai Junta to Diplomats: Lese Majeste is ‘Cultural Offense’ (รฐบาลทหารบอกนกการทตวา การหม0นพระบรมเดชานภาพเปน ‘การดหม0นทางวฒนธรรม’), 11 กมภาพนธ 2558 10 Khaosod English, Thai Govt Seeking Extradition of 30 Lese Majeste Suspects (รฐบาลไทยจะดาเนนการใหสงตวผ ตองสงสยคดหม0นฯ :� คนเปนผ รายขามแดน), 23 มนาคม 2558

7

เน0องจากคดหม0นพระบรมเดชานภาพเกอบ ���% มกลงเอยดวยการถกศาลตดสนลงโทษ การยอมรบสารภาพผดจงเปนการตดสนใจเชงยทธศาสตรเพ0อชวยใหผกระทาผดไดรบการลดหยอนโทษเปนสวนใหญ ในปจจบนมผถกคมขง ;: คนตามมาตรา ��/ โดยเพ0มจากจานวนหกคนตอนท0ทหารยดอานาจเม0อวนท0 22 พฤษภาคม 2557 และมเพยงหาคดท0ศาลอนญาตใหจาเลยไดรบการปลอยตวช0วคราวระหวางรอการพจารณาคด ในจานวนคดหม0นพระบรมเดชานภาพ �} คดในชวงหลงการทารฐประหารในป /<<~ ม 13 คดท0ศาลตดสนลงโทษจาคกจาเลย ท �งท0มหลกฐานวาเก0ยวของกบการใชสทธท0จะมเสรภาพในการแสดงออกและสทธในการเขารวมการแสดงออกทางวฒนธรรม อกท �งในหลายคด กปรากฏวามผถกต �งขอหาหม0นพระบรมเดชานภาพจากการแลกเปล0ยนความเหนและเน �อหาท0เก0ยวของกบสถาบนพระมหากษตรยผานทาง Facebook นอกจากน � นายสรภพ กรณอรษ ผ ตองสงสยรายหน0งในคดหม0นพระบรมเดชานภาพไดถกควบคมตวต �งแตเดอนมถนายน 2<<~ และยงคงถกคมขงระหวางรอการพจารณาคด ฐานเขยนบทกวซ0งมนยยะส0อถงพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ในชวงหลายปกอนหนาท0ผานมา ไดมการต �งขอหาหม0นพระบรมเดชานภาพและการจาคกจากการตพมพเผยแพรส0อท0มเน �อหาเก0ยวของกบสถาบนพระมหากษตรยของไทย

คาบรรยายภาพ สมยศ พฤกษาเกษมสข อดตบรรณาธการถกคมขงตามมาตรา 112 © FIDH

นายสมยศ พฤกษาเกษมสข อดตนกกจกรรมดานแรงงานและบรรณาธการนตยสาร Voice of Taksin ซ0งปจจบนหยดดาเนนงานไปแลว ถกจบกมเม0อวนท0 :� เมษายน /<<; หาวนหลงจากเขาเร0มการรณรงครวบรวมรายช0อบคคล ��,��� คนท0เรยกรองใหรฐสภาพจารณาแกไขเพ0มเตมมาตรา 112 ในวนท0 23 มกราคม 2<<} ศาลอาญากรงเทพฯ พพากษาจาคกเขาเปนเวลา �� ปฐานหม0นพระบรมเดชานภาพสองกระทง ซ0งนายสมยศมความผดเน0องจากอนญาตใหตพมพบทความลอเลยนสองเร0องใน Voice of Taksin ซ0งลวนเปนบทความท0ผ อ0นเขยน และทางการมองวาเน �อหาของบทความเหลาน �นหม0นพระบรมเดชานภาพ ในวนท0 �| กนยายน /<<~ ศาลอทธรณพพากษายนตามคาส0งของศาลอาญากรงเทพฯ ใหลงโทษนายสมยศ

8

คาตดสนของศาลสะทอนความบกพรองอยางส �นเชงในแงการเคารพตอกระบวนการตามกฎหมาย เน0องจากศาลไมไดแจงใหนายสมยศและทนายความทราบวาจะมการพจารณาคดในวนดงกลาว ปจจบนนายสมยศถกควบคมตวในเรอนจาพเศษกรงเทพฯ ระหวางรอการอทธรณคดกบศาลฎกา ศาลยงปฏเสธไมใหประกนตวนายสมยศแมจะพยายามขอประกนตวถง �} คร �ง โดยคร �งสดทายเม0อวนท0 �z พฤศจกายน /<<~ ในวนท0 8 ธนวาคม 2554 ศาลอาญากรงเทพฯ ตดสนจาคก Joe Gordon หรอนายเลอพงษ วไชยคามาตย พลเมองสหรฐฯ ท0มเช �อชาตไทยเปนเวลาสองปคร0งในขอหาหม0นพระบรมเดชานภาพ ศาลลดโทษจาคกจากหาปเน0องจากจาเลยสารภาพตามขอกลาวหา นายกอรดอนถกตดสนลงโทษเน0องจากแปลเน �อหาบางสวนของหนงสอ The King Never Smiles ซ0งเปนหนงสอตองหาม [โปรดดดานลาง หนงสอ นตยสาร และวดโอเกมท0ถกหามวางจาหนาย] จากภาษาองกฤษเปนภาษาไทย และนาไปเผยแพรทางอนเตอรเนตเม0อหลายปกอนหนาน �น ซ0งเปนชวงท0เขายงอาศยอยในสหรฐฯ ท �งน � นายกอรดอนถกควบคมตวเม0อเดอนพฤษภาคม /<<; ระหวางท0มาเยอนประเทศไทย ในวนท0 20 มกราคม 2552 เจาพนกงานตารวจท0กรงเทพฯ แจงตอนายใจ อ�งภากรณ อาจารยรฐศาสตรวามการต �งขอหาตามมาตรา ��/ กบเขา เน0องจากเน �อหาแปดยอหนาในหนงสอ A coup for the rich

ท0เขาเปนคนเขยน ถกทางการมองวาเปนการหม0นสถาบนพระมหากษตรย11

โดยหนงสอเลมดงกลาวจดพมพเผยแพรโดยกลม Workers Democracy Publishers เม0อเดอนมกราคม 2<<� อยางไรกด เม0อตนเดอนกมภาพนธ 2552 นายใจไดหลบหนไปตางประเทศ เน0องจากเช0อวาจะไมไดรบการพจารณาคดท0เปนธรรม ปจจบนเขาล �ภยอยในสหราชอาณาจกร ในวนท0 19 มกราคม 2552 ศาลอาญากรงเทพฯ ลงโทษจาคก Harry Nicolaides นกเขยนชาวออสเตรเลยเปนเวลาหกปในขอหาหม0นพระบรมเดชานภาพ ศาลลดโทษจาคกเหลอสามปเน0องจากเขารบสารภาพผดตามขอกลาวหา ศาลมความเหนวานายนโคไลเดสมความผดเน0องจากหม0นพระราชวงศไทยในหนงสอ Verisimilitude ซ0งเปนนวนยายท0เขาแตงและเผยแพรในประเทศไทยเม0อป /<;z และท0ผานมาสามารถจาหนายไดไมก0เลม นายนโคไลเดสถกจบกมท0สนามบนสวรรณภม กรงเทพฯ เม0อวนท0 :� สงหาคม /<<� เขาไดรบพระราชทานอภยโทษและไดรบการปลอยตวเม0อวนท0 20 กมภาพนธ 2552 นกเขยนยงเส0ยงจะถกดาเนนคดหม0นพระบรมเดชานภาพเน0องจากการแจงความของบคคลท0วไป ในเดอนตลาคม /<<~ นายวชระ เพชรทอง อดต ส.ส.พรรคประชาธปตยแจงขอหาหม0นพระบรมเดชานภาพตอนาย Tom Plate ผ ส0อขาวชาวอเมรกนท0เขยนหนงสอ Conversations with Thaksin โดยอดต ส.ส.กลาวหาวาเน �อหาบางสวนในหนงสอซ0งมการสมภาษณอดตนายกรฐมนตรทกษณ ชนวตร

มลกษณะดหม0นสถาบนพระมหากษตรย12 ปจจบนยงไมมรายงานขาวเก0ยวกบความคบหนาในการสอบสวนคดน �

11 Links.org, Thailand: Activist Giles Ji Ungpakorn charged with `insulting’ monarchy (ใจ อ�งภากรณ นกกจกรรมถกต �งขอหาหม0นพระบรมเดชานภาพ), 20 มกราคม /<</ 12 ประชาไท, ‘Conversation with Thaksin’ book sued for lese majeste (หนงสอสนทนากบทกษณถกฟองขอหาหม0นพระบรมเดชานภาพ), 5 ตลาคม 2557; Bangkok Post, Thaksin and book face LM charge (ทกษณและหนงสอกาลงถกดาเนนคดขอหาหม0นพระบรมเดชานภาพ), 4 ตลาคม 2557

9

มการจากดเสรภาพดานงานศลปะ การส0งจาคกนกกจกรรมท0เลนละครสองคนในขอหาหม0นพระบรมเดชานภาพ สะทอนอยางชดเจนถงการเช0อมโยงระหวางการใชมาตรา ��/ อยางมชอบของไทย กบความบกพรองในการคมครองสทธท0จะไดเขารวมในการแสดงออกทางวฒนธรรม ในวนท0 23 กมภาพนธ 2558 ศาลอาญากรงเทพฯ ตดสนจาคกสมาชกสองคนของกลมประกายไฟการละครซ0งปจจบนยตการดาเนนงานไปแลว ไดแก นางสาวภรณทพย ม0นคง หรอกอลฟ และ นายปตวฒน สาหรายแยม หรอแบงค เปนเวลาสองปคร0งตามมาตรา ��/ ศาลเหนวากอลฟและแบงคมความผดฐานหม0นพระบรมเดชานภาพ เน0องจากเลนละครการเมองเร0อง “เจาสาวหมาปา” ซ0งจดข �นท0หอประชมใหญมหาวทยาลยธรรมศาสตรท0กรงเทพฯ เม0อวนท0 �: ตลาคม /<<} และเปนสวนหน0งของกจกรรมครบรอบ ;� ปเหตการณ �; ตลาคม /<�} ซ0งเปนการลกฮอของนกศกษาตอตานรฐบาลเผดจการทหารของจอมพลถนอม กตตขจร ท �งน � ละครเร0อง เจาสาวหมาปา เปนเร0องสมมต แตถกมองวามเน �อหาหม0นพระบาทสมเดจพระเจาอยหว กอลฟเปนนกกจกรรม สวนแบงคเปนนกศกษา ท �งคอยในวย /� เศษ พวกเขาถกควบคมตวต �งแตถกจบกมเม0อกลางเดอนสงหาคม /<<~ การควบคมตวแบงคเปนเหตใหเขาตองยตการเรยนท0มหาวทยาลยขอนแกน เจาหนาท0เรอนจาควบคมอยางเขมงวดตอการจดกจกรรมดานวฒนธรรมของท �งกอลฟและแบงค มการยดหนงสอของพวกเขา และมการสอดสองอยางใกลชดเม0อมบคคลภายนอกมาเย0ยมและพดคย

คาบรรยายภาพ ภาพวาดสภาพของหองพจารณาคดหม0นพระบรมเดชานภาพ คดภรณทพย ม0นคงและปตวฒน สาหรายแยม © iLaw

10

ทหารตรวจสถานท0ท0ใชแสดงละครบางละเมด © คณะละครบฟลอรเธยเตอร บคคลอ0น ๆ ท0เก0ยวของกบละครเจาสาวหมาปาหลบหนออกจากประเทศ เพราะเกรงกลวการจบกมตามมาตรา ��/ เชนเดยวกบนกศกษา นกวชาการ และศลปนอกจานวนมากซ0งหลบหนออกจากประเทศไทยภายหลงรฐประหารเม0อวนท0 22 พฤษภาคม 2557 โดยผ ท0หลบหนออกไปประกอบดวยนายเนต วเชยรแสน นกสรางภาพยนตร โยนก ไฟเยน นกแตงเพลงและนกรอง และสมาชกคนอ0น ๆ ของวง วสา คญทพ นกแตงเพลงและกว และไพจตร อกษรณรงค อนนตชย อนนตเมฆ อดตนกแสดง และสมศกด" เจยมธรสกล นกวชาการ อกเหตการณหน0งซ0งสะทอนการจากดอยางเขมงวดตอเสรภาพดานงานศลปะโดย คสช. คอ การท0ทหารไดเขาไปคกคามสมาชกคณะละครบฟลอรเธยเตอรหลายคร �งในเดอนมกราคมและกมภาพนธ 2558 เน0องจากการแสดงละครเร0องบางละเมด ซ0งมเน �อหาบางสวนเก0ยวของกบมาตรา ��/ ละครเร0องบางละเมดเปนการแสดงเด0ยวของอรอนงค ไทยศรวงศ นกแสดงหญงท0สะทอนถงปญหาการละเมดสทธในประเทศไทย โดยเฉพาะท0เก0ยวของกบเสรภาพในการแสดงออกและการใชอานาจจากดสทธอยางแพรหลายของรฐบาลทหาร ในวนท0 20 มกราคม เจาหนาท0ทหารแจงใหผจดตองขออนญาตจากทางการเพ0อเปดการแสดงละครดงกลาว ซ0งสดทายกอนญาตใหจดการแสดงได โดยมเจาหนาท0ทหารนอกเคร0องแบบเฝาดระหวางการแสดงเกอบท �ง 19 รอบ เพ0อถายวดโอนกแสดงและผชม มการประกาศหามจาหนายหนงสอ นตยสาร และวดโอเกม ประเทศไทยมกหามจาหนายส0งพมพท0ใหความเหนในเชงวพากษวจารณตอองคพระมหากษตรยและพระราชวงศ ในวนท0 12 พฤศจกายน 2557 ทางการหามจาหนายหนงสอ A Kingdom in crisis ของ Andrew McGregor Marshall ผ ส0อขาวชาวองกฤษ13 โดยเน �อหาของหนงสอพาดพงพระราชวงศไทยและประเดนการสบราชสมบตในบรบทของวกฤตการเมองไทยในปจจบน

13 ประชาไท, Thai police ban Andrew Marshall’s book on Thai monarchy (ตารวจไทยส0งหามจาหนายหนงสอของแอนดรว มารแชลเก0ยวกบสถาบนพระมหากษตรยของไทย), 12 พฤศจกายน 2557

11

โดยมาตรการน �เปนการใชอานาจตามพระราชบญญตการพมพ พ.ศ./<<� ซ0งใหอานาจเจาพนกงานส0งหามวางจาหนายส0งพมพท0พบวามเน �อหาหม0นพระบรมเดชานภาพ14 ผ ท0ครอบครองหรอจาหนายส0งพมพเหลาน �อาจถกลงโทษจาคกไมเกนสามปและถกปรบเปนเงน 60,000 บาท The King never smiles เปนหนงสอเก0ยวกบพระราชประวตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ผ เขยนคอ Paul Handley ผ ส0อขาวอสระชาวอเมรกนและตพมพเผยแพรโดยสานกพมพ Yale University Press เม0อเดอนกรกฎาคม 2<;| เปนหนงสอท0ยงคงถกหามวางจาหนายในไทย หนงสอท0ถกหามวางจาหนายอกเลมหน0งคอ The devil’s discus ซงเปนหนงสอแนวสบสวนสอบสวนเก0ยวกบพฤตการณลกลบของกรณสวรรคตพระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาอานนทมหดล (พระเชษฐาในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวรชกาลปจจบน) เม0อเดอนมถนายน /;z| โดยหนงสอเลมน � นาย Rayne Kruger นกเขยนชาวองกฤษ-แอฟรกาใต เปนผประพนธ และตพมพเผยแพรคร �งแรกเม0อป /<�~ โดยสานกพมพ Cassell & Co. รฐบาลไทยประกาศหามจาหนายหนงสอทนทท0มการตพมพเผยแพรและหามไมใหนายครกเกอรเดนทางเขาประเทศไทย

ตอมามการหามวางจาหนายหนงสอท0แปลเปนภาษาไทยอยางเปนทางการเม0อเดอนพฤษภาคม /<;|15

The Economist นตยสารรายสปดาหภาษาองกฤษตดสนใจยตการวางจาหนายนตยสารฉบบพมพในประเทศไทยอยางนอยหกฉบบระหวา

งเดอนธนวาคม 2<<�ถงมกราคม 2<<z เน0องจากมบทความเก0ยวของกบพระราชวงศไทย16 ในเดอนสงหาคม 2557

ผจดพมพ มตชนสดสปดาห ตดสนใจยตการวางจาหนายนตยสารฉบบดงกลาวสาหรบสปดาหท0 15-21 สงหาคม

เน0องจากเน �อหาบางสวนมลกษณะหม0นพระบรมเดชานภาพ17

ในเดอนธนวาคม /<;/ ทางการไทยยงส0งหามฉายภาพยนตรท0ถกกลาวหาวาดหม0นพระมหากษตรยไทยในยคปลายศตวรรษท0 �| เร0อง Anna and the King ซ0งเปนเร0องราวของนาง Anna Leonowens ครชาวองกฤษ ผสอนหนงสอในราชสานกสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว (รชกาลท0 ;) เน �อหาของภาพยนตรเร0องน �ถกมองวาบดเบอนขอเทจจรงประวตศาสตรและเปนการหม0นพระเกยรตพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว

14 ประชาไท, Thai police ban Andrew Marshall’s book on Thai monarchy (ตารวจไทยส0งหามจาหนายหนงสอของแอนดรว มารแชลเก0ยวกบสถาบนพระมหากษตรยไทย), 12 พฤศจกายน 2557 15 ราชกจจานเบกษา (ภาษาไทย) 123 (พเศษ 73): 31. 27 มถนายน 2006 16 The Economist ตดสนใจไมวางจาหนายนตยสารฉบบพมพในประเทศไทยสาหรบหลายสปดาหในชวงวนท0 6 ธนวาคม 2<<�, 24 มกราคม 2<</, 20 มนาคม /<<:, 12 พฤษภาคม /<<<, 16 พฤศจกายน 2<<}, 31 มกราคม 2558; Guardian “The Economist ไดถกหามวางจาหนายในไทย เน0องจากมการวพากษวจารณสถาบนพระมหากษตรย”, 9 ธนวาคม /<<�; BBC, “ประเทศไทยหามจาหนายนตยสาร Economist”, 26 มกราคม /<</; VOA, “นตยสาร Economist ยตการวางจาหนายในไทยเน0องจากรายงานเร0องราชวงศ”, 18 มนาคม /<<:; “Economist จะไมวางจาหนาย (อกคร �ง)”, 11 พฤษภาคม /<<< จาก https://thaipoliticalprisoners.wordpress.com/2012/05/11/economist-not-distributed- again/; Economist, Economist ฉบบพมพจะไมวางจาหนายในไทยสาหรบสปดาหน �, 15 พฤศจกายน 2<<}; ประชาไท, Economist จะไมพมพเผยแพรในไทยเน0องจากกฎหมายหม0นพระบรมเดชานภาพ, 30 มกราคม 2558 17 ประชาไท, มตชนสดสปดาหหยดจาหนายเน0องจากเกรงกฎหมายหม0นพระบรมเดชานภาพ, 15 สงหาคม 2557

12

ทางการไทยยงจองเลนงานวดโอเกมซ0งมเน �อหาท0เขาขายหม0นพระบรมเดชานภาพ ท �งน � ในเดอนสงหาคม /<<~ กระทรวงวฒนธรรมไดอางอานาจตามพระราชบญญตภาพยนตรและวดทศน พ.ศ. /<<� ส0งหามวางจาหนายเกม Tropico 5 ซ0งเปนเกมท0ใหผ เลนสามารถจาลองรปแบบรฐบาลในเกาะอนหางไกลได ทางการเช0อวาเกมดงกลาวอาจสงผลกระทบตอความม0นคงและศกด"ศรของประเทศ

เน0องจากเปดโอกาสใหผ เลนสามารถต �งช0อประเทศและพระนามของกษตรยหรอช0อของผ นาไดอยางเสร18

นตยสาร Economist ยตการวางจาหนาย © Economist มการใชกฎหมายหม�นพระบรมเดชานภาพเพ�อตามลาผกระทาผดบนอนเตอรเนต ภายหลงคณะกรรมการ CESCR รบรองประเดนปญหาเพ0อการพจารณา รฐบาลไทยอางวา

“การเซนเซอรเน �อหาทางอนเตอรเนตท0ไมเหมาะสมเปนการกระทาอยางจากดและระมดระวง”19 อยางไรกด ขออางดงกลาวกลบเปนส0งตรงกนขามกบการรณรงคอยางรนแรงของทางการ เพ0อเซนเซอรเน �อหาใดกตามบนอนเตอรเนตท0อาจเขาขายหม0นพระบรมเดชานภาพ ซ0งรฐบาล คสช. กยงคงแนวปฏบตน �จนปจจบน ในวนท0 16 ธนวาคม 2557 นายพรชย รจประภา รฐมนตรวาการกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส0อสาร(ไอซท) กลาววา ต �งแตการทารฐประหารเปนตนมา ทางกระทรวงฯ ไดปดก �นการเขาถงเวบไซตประมาณ �,/�� แหง

เน0องจากเวบไซตเหลาน �นมเน �อหาหม0นพระบรมเดชานภาพ20 ย0งไปกวาน �น ระหวางวนท0 5 มกราคม ถง 10 มนาคม 2558 กองบงคบการปราบปรามการกระทาความผดเก0ยวกบอาชญากรรมทางเทคโนโลย (ปอท.) ไดปดก �นการเขาถง URL

เพ0มเตมอก <�� รายช0อ เน0องจากมเน �อหาท0อาจเขาขายละเมดมาตรา 11221 โดยในจานวนน �รวมท �งหนาเวบไซตจาก Facebook, YouTube, บลอก และเวบบอรด อกท �งในวนท0 24 เมษายน 2<<z ระหวางการแถลงผลงานรอบ 6 เดอน สานกงานตารวจแหงชาตแจงวา ไดส0งปดเวบไซต 25,069 แหง

18 Nation, Banned game found offensive to monarchy (หามวางจาหนายวดโอเกมเน0องจากหม0นสถาบนพระมหากษตรย), 6 สงหาคม 2557 19 คณะกรรมการวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต, สมยประชมท0 55, ประเดนตาง ๆ ท0เก0ยวของกบรายงานตามวาระฉบบแรกและฉบบท0สองของรฐภาค กรณประเทศไทย | คาตอบของประเทศไทยตามประเดนปญหาตาง ๆ, 1 เมษายน 2558, UN Doc. E/C.12/ THA/Q/1-2/Add.1, ยอหนา 147 จาก http://tbinternet.ohchr.org/_layouts/treatybodyexternal/Download.aspx?symbolno=E%2fC.12%2fTHA%2fQ%2f1-2%2fAdd.1&Lang=en 20 ประชาไท, Thai authority boasts blocking 1,200 alleged lèse majesté websites (ทางการไทยอางวาปดก �นการเขาถงเวบไซตหม0นพระบรมเดชานภาพแลว �,/�� แหง), 17 ธนวาคม 2557 21 Bangkok Post, Lese majeste fight goes online (การตอสกบกรณหม0นพระบรมเดชานภาพในทางอนเตอรเนต), 16 มนาคม 2558

13

โดยระบวาเวบไซตดงกลาวเผยแพรเน �อหาท0เขาขายหม0นพระบรมเดชานภาพ22 และต �งแตวนท0 25 พฤษภาคม

2557รฐบาลทหารยงไดปดก �นการเขาถงเวบไซตของหนงสอพมพ Daily Mail ขององกฤษ เน0องจากมเน �อหาท0อาจเขาขายหม0นพระบรมเดชานภาพเชนเดยวกน นอกจากน � ในเดอนกมภาพนธ 2558 เลขาธการคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต (กสทช.) แจงวา กสทช.ไดขอความรวมมอจาก Facebook, YouTube และ Line

เพ0อกาจดเน �อหาท0วพากษวจารณสถาบนพระมหากษตรยไทย23

เวบไซตของ Daily Mail ถกบลอก © MICT เพ0อเพ0มประสทธภาพในการสอดสองดแล รฐบาลไทยท �งในอดตและปจจบนไดขอความรวมมอมากข �นเปนลาดบจากประชาชนท0วไปในการตดตามเน �อหาทางอนเตอรเนตท0เขาขายหม0นพระบรมเดชานภาพ ท �งน �ในเดอนกรกฎาคม 2557 กระทรวงไอซทประกาศขยาย “เครอขายลกเสอไซเบอร” ท0มอยเดม โดยมการวางแผนเพ0อจดสมมนาเพ0ออบรมลกเสอ ไซเบอรกวา <�� คนเพ0อทาหนาท0สอดสองดแลและรายงานเวบไซตตอทางราชการ ท �งน � โครงการลกเสอไซเบอรเร0มข �นเม0อป /<<;

มเครอขายกวา :z� คนกระจายอยตามสถาบนการศกษาท0วประเทศ24 คสช.ยงความพยายามใชกฎหมายควบคมการส0อสารทางอเลคทรอนกสเพ0มเตม โดยตนเดอนมกราคม 2<<z คสช.ใหความเหนชอบราง พ.ร.บ.ความม0นคงปลอดภยทางไซเบอร ซ0งมจดประสงคในการจดต �งคณะกรรมการของรฐบาล

เพ0อทาหนาท0ตรวจสอบและแกปญหาภยคกคามทางอนเตอรเนตท0มตอความม0นคงและเสถยรภาพของประเทศ25

คณะกรรมการชดดงกลาวจะมอานาจในการเขาถงขอมลในเคร0องคอมพวเตอรสวนบคคล โทรศพทมอถอ

และอปกรณอเลคทรอนกสอ0นใด โดยไมตองใชหมายศาล26 ท �งน � จะมการพจารณาและผานราง พ.ร.บ.ดงกลาวในสภานตบญญตแหงชาต (สนช.) ซ0งเปนองคกรท0มาจากการแตงต �งของรฐบาลทหาร ในการน �

22 ประชาไท, Thai police say more than 200 lèse majesté cases closed in 6 months (ตารวจไทยอางวาสามารถปดคดหม0นพระบรมเดชานภาพได /�� คดภายในเวลาหกเดอน), 26 เมษายน 2558 23 Straits Times, Thailand agency defends mass cyber surveillance (หนวยงานไทยใหเหตผลสนบสนนการสอดแนมทางอนเตอรเนตในวงกวาง), 12 กมภาพนธ 2558 24 MCOT, Thai ICT Ministry to expand Cyber Scout project (กระทรวงไอซทขยายโครงการลกเสอไซเบอร), 22 กรกฎาคม 2557 25 Khaosod English, Thai Internet Freedom Threatened by Junta’s New Bill, NGO Warns (เอนจโอเตอน ราง พ.ร.บ.ใหมของรฐบาลทหารคกคามเสรภาพทางอนเตอรเนต), 22 มกราคม 2558 26 Committee to Protect Journalists, Cyber security bill threatens media freedom in Thailand (ราง พ.ร.บ.ใหมคกคามเสรภาพทางอนเตอรเนตในประเทศไทย), 22 มกราคม 2558

14

พลเอกประยทธ จนทรโอชา หวหนา คสช.ยงแสดงทาทวาวตถประสงคประการหน0งของราง

พ.ร.บ.ความม0นคงปลอดภยทางไซเบอรคอการปราบปรามเน �อหาทางอนเตอรเนตท0มลกษณะหม0นพระบรมเดชานภาพ27

การจากดสทธมลกษณะไมสอดคลองกบพนธกรณของไทยตามกตกา ICESCR ในแงการจากดสทธในการเขารวมการแสดงออกทางวฒนธรรม คณะกรรมการ CESCR ระบในความเหนท0วไป ฉบบท0 21 วา รฐไมสามารถอาง “ความหลากหลายทางวฒนธรรม”

เปนเหตผลเพ0อละเมดสทธมนษยชนท0ไดรบการคมครองตามกฎหมายระหวางประเทศ หรอจากดขอบเขตสทธได28 อยางไรกด เจาหนาท0ไทยหลายทานอางในหลายกรณวา การบงคบใชกฎหมายหม0นพระบรมเดชานภาพอยางเขมงวด

เปนส0งท0จาเปนเน0องจากสอดคลองกบคณลกษณะท0เปนเอกลกษณของสถาบนพระมหากษตรยไทย29

คณะกรรมการ CESCR ยงเนนย �าวา การจากดสทธเหลาน �ตองเปนไปอยาง “มสดสวนเหมาะสม” (Proportionate) และตองเปนการใช “มาตรการจากดสทธข �นต0าสด” (Least restrictive measures)

ในกรณท0อาจตองจากดสทธในหลายประการ30

และเปนท0ชดเจนวาประเทศไทยไมสามารถปฏบตตามหลกเกณฑท �งสองประการได เม0อพจารณาถงมาตรการท0ทางการใช ท �งการใชโทษจาคกท0รนแรง การเซนเซอรอยางกวางขวาง และการจากดการเผยแพรความคดและขอมลอยางเสร โดยส0งเหลาน �ลวนไมอาจถอวา “มสดสวนเหมาะสม” ตอความผดตามขอกลาวหาและไมสามารถนบวาเปนการใช “มาตรการจากดสทธข �นต0าสด” ได นอกจากน �น คาส0งหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตท0 ://<<z ยงกาหนดใหความผดตามกฎหมายหม0นพระบรมเดชานภาพ อยในประเภทเดยวกบความผดตอความม0นคงของรฐ และความผดเก0ยวกบอาวธปน เคร0องกระสนปน วตถระเบด ดอกไมเพลง และส0งเทยมอาวธปน ในปจจบนกาหนดใหความผดตามกฎหมายหม0นพระบรมเดชานภาพ อยใตเขตอานาจของศาลทหาร

ซ0งทาใหหลกประกนการพจารณาคดท0เปนธรรมออนแอลงเปนอนมาก31

27 ประชาไท, Junta leader admits controversial digital economy bills target lese majeste (หวหนารฐบาลทหารยอมรบราง พ.ร.บ.เศรษฐกจดจตลท0อ �อฉาวมเปาหมายจดการกบปญหาหม0นพระบรมเดชานภาพ), 22 มกราคม 2558 28 คณะกรรมการวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต, ความเหนท0วไป ฉบบท0 21, สทธของบคคลทกคนท0จะไดเขารวมในการแสดงออกทางวฒนธรรม(ขอ 15, ยอหนา 1 (a), ของกตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม), 21 ธนวาคม 2552, UN Doc. E/C.12/GC/21, ยอหนา 18 29 ตวอยางเชน คาแถลงของเจาหนาท0ไทย โปรดด: Straits Times, Thailand agency defends mass cyber surveillance (หนวยงานไทยใหเหตผลสนบสนนการสอดแนมทางอนเตอรเนตในวงกวาง), 12 กมภาพนธ 2558; Khaosod English, Thai Junta to Diplomats: Lese Majeste is ‘Cultural Offense’ (รฐบาลทหารบอกนกการทตวา การหม0นพระบรมเดชานภาพเปน ‘การดหม0นทางวฒนธรรม’), 11 กมภาพนธ 2558; Thailand Today, “Lèse-majesté”: A distinctive Character of Thai Democracy amidst the Global Democratic Movement (“กฎหมายหม0นพระบรมเดชานภาพ ลกษณะเดนของประชาธปไตยไทยในทามกลางขบวนการประชาธปไตยโลก) 27 กรกฎาคม 2557 จาก http://www.thailandtoday.in.th/monarchy/elibrary/article200 30 คณะกรรมการวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต, ความเหนท0วไป ฉบบท0 21, สทธของบคคลทกคนท0จะไดเขารวมในการแสดงออกทางวฒนธรรม(ขอ 15, ยอหนา 1 (a), ของกตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม), 21 ธนวาคม 2552, UN Doc. E/C.12/GC/21, ยอหนา 19 31 ประชาไท, All crimes involving alleged lese majeste, sedition subjected to Military Court: Thai Coup makers (รฐบาลทหารไทยระบ ความผดใด ๆ เก0ยวกบขอหาหม0นพระบรมเดชานภาพ ขบถในราชอาณาจกร ตองข �นศาลทหาร), 25 พฤษภาคม 2557

15

ประการสดทาย ตามความเหนของคณะกรรมการ CESCR ประเทศไทยควรแสดงใหเหนวามความชอบธรรมในการใช “มาตรการแบบถดถอย” (Regressive Measures)

ในแงสทธของบคคลทกคนท0จะไดเขารวมในการแสดงออกทางวฒนธรรม32 อยางไรกด ประเทศไทยไมสามารถอธบายไดวาเหตใดมาตรการดงจงมความจาเปน ท0ผานมามเพยงการยนยนวาความผดฐานหม0นพระบรมเดชานภาพ เปนความผดรายแรงท0สรางความกระทบกระเทอนตอจตใจของประชาชนและถอเปนภยคกคามตอความม0นคงแหงชาต ขอเสนอแนะตอรฐบาล

• สงเสรมใหเกดการอภปรายโตเถยงอยางเปดเผย เปนอสระ และเนนท0การเผยแพรความรเพ0อการปฏรปมาตรา 112

• แกไขเพ0มเตมประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 เพ0อตดโทษจาคกตอความผดท0เกดจากการใชสทธท0ชอบธรรมท0จะมเสรภาพดานความเหนและการแสดงออก

• กาหนดอานาจในการแจงความตามมาตรา ��/ ใหเปนของสานกพระราชวง

• ประกนวาการคมครองสถาบนพระมหากษตรยไมสงผลกระทบตอสทธท0จะมเสรภาพดานความเหนและการแสดงออก

• ยกเลกคาส0งหามวางจาหนายส0งพมพและวตถทางวฒนธรรมอ0นใด ท0เก0ยวของกบสถาบนพระมหากษตรยไทย เพ0อประกนใหมการเผยแพรความคดและขอมลอยางเสร

• ยตการเซนเซอรส0อส0งพมพและอนเตอรเนตท0มเน �อหาเก0ยวของกบสถาบนพระมหากษตรยไทย

• ใหปลอยตวนางสาวภรณทพย ม0นคง หรอกอลฟ และนายปตวฒน สาหรายแยม หรอแบงค โดยทนทและอยางไมมเง0อนไข รวมท �งบคคลอ0นท0ถกจาคกตามมาตรา ��/ เพยงเพราะการใชสทธข �นพ �นฐานท0จะมเสรภาพดานความเหนและการแสดงออก

• ยตการฟองคดตามมาตรา ��/ ตอบคคลเพยงเพราะการใชสทธข �นพ �นฐานท0จะมเสรภาพดานความเหนและการแสดงออก

• ยตการใชศาลทหารพจารณาคดตอพลเรอนท0ถกกลาวหาวาละเมดกฎหมายหม0นพระบรมเดชานภาพ

• ยตการคกคามรปแบบใดกตามตอศลปน นกศกษา และนกวชาการท �งท0อยในประเทศและท0ล �ภยอยในตางประเทศ

• แกไขเพ0มเตม ราง พ.ร.บ.ความม0นคงปลอดภยทางไซเบอร เพ0อประกนวาการสอดแนมการส0อสารทางอเลคทรอนกส เปนไปภายใตการกากบดแลของศาล

• ประกนวาการจากดสทธท0จะไดเขารวมในการแสดงออกทางวฒนธรรม มลกษณะสอดคลองกบพนธกรณของไทยตามสนธสญญาระหวางประเทศซ0งไทยเปนรฐภาค

32 คณะกรรมการวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต, ความเหนท0วไป ฉบบท0 21, สทธของบคคลทกคนท0จะไดเขารวมในการแสดงออกทางวฒนธรรม(ขอ 15, ยอหนา 1 (a), ของกตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม), 21 ธนวาคม 2552, UN Doc. E/C.12/GC/21, ยอหนา 46

16

• สงจดหมายเชญไปยงผ เสนอรายงานพเศษแหงสหประชาชาตในประเดนสทธทางวฒนธรรม ผ เสนอรายงานพเศษแหงสหประชาชาตวาดวยการสงเสรมและคมครองเสรภาพดานความเหนและการแสดงออก และคณะทางานแหงสหประชาชาตวาดวยการควบคมตวโดยพลการ (UN Working Group on Arbitrary Detention)

• ลงนามและใหสตยาบนรบรองพธสารเลอกรบ (Optional Protocol) ของกตกา ICESCR FIDH ชวยเปดตาของทาน พสจนขอเทจจรง ภารกจสบสวนและสงเกตการณการพจารณาคด FIDH มกจกรรมหลากหลาย ต �งแตการสงผสงเกตการณการพจารณาคด ไปถงการจดใหมภารกจสบสวนระหวางประเทศ เราไดพฒนาข �นตอนการปฏบตท0เขมแขงและเปนกลางในการพสจนขอเทจจรงและความรบผดชอบ ซ0งผ เช0ยวชาญท0ทางานรวมกบเรา ทางานในลกษณะเปนอาสาสมคร FIDH มภารกจกวา �,<�� โครงการในมากกวา ��� ประเทศในชวง /< ปท0ผานมา กจกรรมเหลาน �เปนสวนหน0งท0สรางความเขมแขงใหการรณรงคเพ0อสรางกระแสและแรงกดดนของ FIDH สนบสนนภาคประชาสงคม การอบรมและการแลกเปล�ยน FIDH จดกจกรรมมากมายรวมกบองคกรสมาชกในประเทศตาง ๆ ท0องคกรเหลาน �นต �งอย โดยมจดประสงคหลกเพ0อชวยใหนกเคล0อนไหวดานสทธมนษยชนมบทบาทและศกยภาพ เปนผ นาการเปล0ยนแปลงในทองถ0นของตนเอง การขบเคล�อนในประชาคมระหวางประเทศ การลอบบ Aอยางสม�าเสมอตอหนวยงานระหวางรฐบาล FIDH สนบสนนองคกรสมาชกและภาคระดบประเทศท0ตองการกดดนหนวยงานระหวางรฐบาล เราแจงขอมลใหหนวยงานระหวางประเทศทราบเม0อมการละเมดสทธมนษยชน และสงคารองกรณตาง ๆ ไปยงหนวยงานเหลาน �น และFIDH ยงเขารวมในการพฒนากลไกทางกฎหมายระหวางประเทศ ใหความรและรายงาน ขบเคล�อนมตมหาชน FIDH ใหความรและขบเคล0อนมตมหาชน โดยผานการออกแถลงการณ การจดแถลงขาว การออกจดหมายเปดผนกถงทางการ รายงานภารกจ ขอเรยกรองเรงดวน จดหมายรองเรยน การรณรงคในรปแบบตางๆ การใชเวบไซต และวธการอ0น FIDH ยงพยายามใชประโยชนจากชองทางการส0อสารทกรปแบบอยางเตมท0 เพ0อใหสงคมตระหนกถงปญหาการละเมดสทธมนษยชน

17

รายงานฉบบน �จดทาข �นดวยการสนบสนนจาก Irish Aid แตเน �อหาของรายงานเปนความรบผดชอบเฉพาะของ FIDH และไมอาจอางไดวาสะทอนถงจดยนของ Irish Aid FIDH - International Federation for Human Rights 17, passage de la Main-d’Or - 75011 Paris - France CCP Paris : 76 76 Z โทรศพท (33-1) 43 55 25 18 / โทรสาร (33-1) 43 55 18 80 www.fidh.org ผ อานวยการส0งพมพ: Karim Lahidji บรรณาธการ: Antoine Bernard ผ เขยน: FIDH ผออกแบบ: CBT Imprimerie de la FIDH - Dépôt légal juin 2015 - FIDH (English ed.) ISSN 2225-1804 - Fichier informatique conforme à la loi du 6 janvier 1978 (Déclaration N°330 675) FIDH เปนตวแทนของหนวยงานสทธมนษยชน �~z แหงในหาทวป ขอ 6 ทกคนมสทธท0จะไดรบการยอมรบทกแหงหนวาเปนบคคลตามกฎหมาย ขอ 7 ทกคนเสมอภาคกนตามกฎหมายและมสทธท0จะไดรบความคมครองของกฎหมายเทาเทยมกน โดยปราศจากการเลอกปฏบตใด ทกคนมสทธท0จะไดรบความคมครองเทาเทยมกนจากการเลอกปฏบตใด อนเปนการลวงละเมดปฏญญาน � และจากการยยงใหมการเลอกปฏบตดงกลาว ขอ 8 ทกคนมสทธท0จะไดรบการเยยวยาอนมประสทธผลจากศาลท0มอานาจแหงรฐ ตอการกระทาอนลวงละเมดสทธข �นพ �นฐาน ซ0งตนไดรบตามรฐธรรมนญหรอกฎหมาย ขอ 9 บคคลใดจะถกจบกม กกขง หรอเนรเทศตามอาเภอใจไมได ขอ 10 ทกคนยอมมสทธในความเสมอภาคอยางเตมท0ในการไดรบการพจารณาคดท0เปนธรรมและเปดเผยจากศาลท0อสระและไมลาเอยง ในการพจารณากาหนดสทธและหนาท0ของตนและขอกลาวหาอาญาใดตอตน ขอ 11 (1) ทกคนท0ถกกลาวหาวากระทาผดทางอาญา มสทธท0จะไดรบการสนนษฐานไวกอนวาบรสทธ"จนกวาจะพสจนไดวาม ความผดตามกฎหมายในการพจารณาคดท0เปดเผย ซ0งตนไดรบหลกประกนท0จาเปนท �งปวงสาหรบการตอสคด

18

เก�ยวกบ FIDH FIDH ปฏบตการเพ0อคมครองผ เสยหายจากการละเมดสทธมนษยชน ปองกนการละเมด และกดดนใหนาตวผกระทาผดมาลงโทษ อานาจหนาท�ท�กวางขวาง FIDH ทางานโดยเคารพตอสทธทกประการท0กาหนดไวในปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน ท �งสทธพลเมองและสทธทางการเมอง ตลอดจนสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม ขบวนการเคล�อนไหวระดบสากล FIDH กอต �งข �นเม0อป /;}< และในปจจบนมองคกรสมาชก �~z แหงในมากกวา ��� ประเทศท0วโลก FIDH ชวยประสานงานและสนบสนนกจกรรมขององคกรเหลาน � และชวยใหงานของพวกเขาเปนท0รบรในระดบสากล หนวยงานอสระ FIDH และองคกรสมาชกไมมสวนเช0อมโยงกบพรรคการเมองหรอศาสนาใด และเปนอสระจากทกรฐบาล สาหรบขอมลเพ0มเตมเก0ยวกบองคกรสมาชก 178 แหงของ FIDH โปรดด www.fidh.org