( dhamma) อมฤตพจนา (พุทธศาสนสุภาษิต,...
TRANSCRIPT
๑. คน
ปจเจกจตตา ปถ สพพสตตา ประดาสตว ตางคนกแตละจตแตละใจ
[๐๑.๐๑] (๒๗/๑๘๒๗∗) ÿÿÿ
นานาทฏเก นานยสสส เต มนษยทงหลายตางความคดตางความเหนกน ทานจะ กาหนดใหคดเหนเหมอนกนหมด เปนไปไมได [๐๑.๐๒] (๒๗/๗๓๐)
ÿÿÿ
∗ ตวเลขในวงเลบ [ ] คอ [หมวดท . ภาษตท] ( ) คอ ทมาในพระไตรปฎก (เลม/ขอ)
๑. คน อมฤตพจนา
๒
ยถา น สกกา ปว สมาย กาต มนสเสน ตถา มนสสา
แผนดนน ไมอาจทาใหเรยบเสมอกนทงหมดได ฉนใด มนษยทงหลายจะทาใหเหมอนกนหมดทกคนกไมได ฉนนน [๐๑.๐๓] (๒๗/๗๓๑)
ÿÿÿ
เยเนว เอโกลภเต ปสส เตเนว อโ ลภเต นนทตาร
เหตอยางหนง ทาใหคนหนงไดรบการสรรเสรญ เหตอยางเดยวกนนน ทาใหอกคนหนงไดรบการนนทา [๐๑.๐๔] (๒๗/๑๘๓๖)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑. คน
๓
ตเถเวกสส กลยาณ ตเถเวกสส ปาปก ตสมา สพพ น กลยาณ สพพ วาป น ปาปก
สงเดยวกนนนแหละ ดสาหรบคนหนง แตเสยสาหรบ อกคนหนง เพราะฉะนน สงใดๆ มใชวาจะดไปทงหมด และกมใชจะเสยไปทงหมด [๐๑.๐๕] (๒๗/๑๒๖)
ÿÿÿ
อกกฏเ สรมจฉนต มนตส อกตหล ปยจ อนนปานมห อตเถ ชาเต จ ปณฑต เมอเกดเหตรายแรง ยอมตองการคนกลาหาญ เมอเกดขาวตนเตน ยอมตองการคนหนกแนน เมอมขาวนาบรบรณ ยอมตองการคนทรก เมอเกดเรองราวลกซง ยอมตองการบณฑต
[๐๑.๐๖] (๒๗/๙๒) ÿÿÿ
๑. คน อมฤตพจนา
๔
อลโส คห กามโภค น สาธ อสโต ปพพชโต น สาธ ราชา น สาธ อนสมมการ โย ปฑโต โกธโน ต น สาธ คฤหสถชาวบาน เกยจคราน ไมด บรรพชตไมสารวม ไมด ผครองแผนดนไมใครครวญกอนทา ไมด บณฑตมกโกรธ ไมด
[๐๑.๐๗] (๒๗/๒๑๗๕) ÿÿÿ
ทกข คหปต สาธ สวภชชจ โภชน อหาโส อตถลาเภส อตถพยาปตต อพยโถ ผครองเรอนขยน ดขอหนง มโภคทรพยแลวแบงปน ดขอสอง ถงทไดผลสมหมาย ไมเหลงลอย ดขอสาม ถงคราวสญเสยประโยชน ไมหมดกาลงใจ ดครบส
[๐๑.๐๘] (๒๗/๑๑๗๕) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑. คน
๕
น มชเชถ ยส ปตโต ขอหนง ไดยศแลวไมพงเมา
น พยาเธ ปตตสสย ขอสอง ถงมเหตอาจถงแกชวต ไมพงใจเสย
วายเมเถว กจเจส ขอสาม พงพยายามทากจทงหลายเรอยไป
สวเร ววราน จ ขอส พงระวงตนมใหมชองเสย
[๐๑.๐๙] (๒๘/๒๒๖) ÿÿÿ
ทลลโภ องคสมปนโน คนทมคณสมบตพรอมทกอยาง หาไดยาก
[๐๑.๑๐] (๒๗/๓๐๐) ÿÿÿ
๑. คน อมฤตพจนา
๖
สนนตา ยนต กสพภา ตณห ยนต มโหทธ หวยนานอย ไหลดงสนน หวงนาใหญ ไหลนงสงบ
ยทนก ต สนต ย ปร สนตเมว ต สงใดพรอง สงนนดง สงใดเตม สงนนเงยบ
อฑฒกมภปโม พาโล รหโท ปโรว ปณฑโต คนพาลเหมอนหมอมนาครงเดยว บณฑตเหมอนหวงนา ทเตม [๐๑.๑๑] (๒๕/๓๘๙)
ÿÿÿ
โย จ วสสสต ชเว กสโต หนวรโย เอกาห ชวต เสยโย วรย อารภโต ทฬห
ผใดเกยจคราน หยอนความเพยร ถงจะมชวตอยได รอยป กไมดอะไร ชวตของผเพยรพยายามจรงจงมนคง เพยงวนเดยวยงประเสรฐกวา [๐๑.๑๒] (๒๕/๑๘)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑. คน
๗
มาเส มาเส สหสเสน โย ยเชถ สต สม เอกจ ภาวตตตาน มหตตมป ปชเย สา เยว ปชนา เสยโย ยเจ วสสสต หต
ผใด ใชทรพยจานวนพน ประกอบพธบชาทกเดอน สมาเสมอตลอดเวลารอยป การบชานนจะมคา มากมายอะไร การยกยองบชาบคคลทอบรมตนแลว คนหนง แมเพยงครเดยวประเสรฐกวา [๐๑.๑๓] (๒๕/๑๘)
ÿÿÿ
น ชจจา วสโล โหต ใครๆ จะเปนคนเลวเพราะชาตกาเนด กหาไม
น ชจจา โหต พราหมโณ ใครๆ จะเปนคนประเสรฐเพราะชาตกาเนด กหาไม
กมมนา วสโล โหต คนจะเลว กเพราะการกระทา ความประพฤต
กมมนา โหต พราหมโณ คนจะประเสรฐ กเพราะการกระทา ความประพฤต [๐๑.๑๔] (๑๓/๗๐๗)
ÿÿÿ
๑. คน อมฤตพจนา
๘
เนสา สภา ยตถ น สนต สนโต สตบรษไมมในชมชนใด ชมนมนนไมชอวาสภา
[๐๑.๑๕] (๑๕/๗๒๕) ÿÿÿ
น กามกามา ลปยนต สนโต สตบรษ ไมปราศรยเพราะอยากไดกาม
[๐๑.๑๖] (๒๕/๑๗) ÿÿÿ
สนโต น เต เย น วทนต ธมม ผใดไมพดเปนธรรม ผนนไมใชสตบรษ
[๐๑.๑๗] (๑๕/๗๒๕) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑. คน
๙
สเขน ผฏา อถวา ทกเขน น อจจาวจ ปณฑตา ทสสยนต
บณฑต ไดสข หรอถกทกขกระทบ กไมแสดงอาการ ขนๆ ลงๆ [๐๑.๑๘] (๒๕/๑๗)
ÿÿÿ
เอวเมว มนสเสส ทหโร เจป ปวา โส ห ตตถ มหา โหต เนว พาโล สรรวา
ในหมมนษยนน ถงแมเปนเดก ถามปญญา กนบวา เปนผใหญ แตถาโง ถงรางกายจะใหญโต กหาเปน ผใหญไม [๐๑.๑๙] (๒๗/๒๕๔)
ÿÿÿ
๑. คน อมฤตพจนา
๑๐
น เตน โส เถโร โหต เยนสส ปลตสโร ปรปกโก วโย ตสส โมฆชณโณต วจจต คนจะชอวาเปนผใหญ เพยงเพราะมผมหงอก กหาไม ถงวยของเขาจะหงอม กเรยกวาแกเปลา [๐๑.๒๐] (๒๕/๒๙)
ÿÿÿ
ยมห สจจจ ธมโม จ อหสา สโม ทโม ส เว วนตมโล ธโร โส เถโรต ปวจจต สวนผใดมสจจะ มธรรม มอหงสา มสญญมะ มทมะ ผนนแลเปนปราชญสลดมลทนไดแลว เรยกไดวาเปน ผใหญ [๐๑.๒๑] (๒๕/๒๙)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑. คน
๑๑
น นคคจรยา น ชฏา น ปงกา นานาสกา ตณฑลสายกา วา รโชชลล อกกฏกปปธาน โสเธนต มจจ อวตณณกงข
มใชการประพฤตตนเปนชเปลอย มใชการเกลาผมทรงชฎา มใชการบาเพญตบะนอนในโคลนตม มใชการอดอาหาร มใชการนอนกบดน มใชการเอาฝนทาตว มใชการตงทา นงดอก ทจะทาใหคนบรสทธได ในเมอความสงสยยงไมสน [๐๑.๒๒] (๒๕/๒๐)
ÿÿÿ
อลงกโต เจป สม จเรยย สนโต ทนโต นยโต พรหมจาร สพเพส ภเตส นธาย ทณฑ โส พราหมโณ โส สมโณ ส ภกข
สวนผใด ถงจะตกแตงกาย สวมใสอาภรณ แตหาก ประพฤตชอบ เปนผสงบ ฝกอบรมตนแนวแน เปนผ ประพฤตธรรมอนประเสรฐ เลกละการเบยดเบยนปวง สตวทงหมดแลว ผนนแล จะเรยกวาเปนพราหมณ เปนสมณะ หรอเปนพระภกษ กไดทงสน [๐๑.๒๓] (๒๕/๒๐)
ÿÿÿ
๑. คน อมฤตพจนา
๑๒
โย พาโล มต พาลย ปณฑโต วาป เตน โส พาโล จ ปณฑตมาน ส เว พาโลต วจจต
ผใดเปนพาล รตววาเปนพาล กยงนบวาเปนบณฑต ไดบาง สวนผใดเปนพาล แตสาคญตนวาเปนบณฑต ผนนแล เรยกวาเปนพาลแทๆ [๐๑.๒๔] (๒๕/๑๕)
ÿÿÿ
สาธ โข ปณฑโต นาม น เตวว อตปณฑโต อนวาบณฑตนนดแน แตวาบณฑตเลยเถดไปกไมด
[๐๑.๒๕] (๒๗/๙๘) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑. คน
๑๓
น ห สพเพส าเนส ปรโส โหต ปณฑโต อตถป ปณฑตา โหต ตตถ ตตถ วจกขณา
บรษจะเปนบณฑตในทกสถานกหาไม สตรมปญญา หยงเหนในการณนนๆ กเปนบณฑต [๐๑.๒๖] (๒๗/๑๑๔๑)
ÿÿÿ
น ห สพเพส าเนส ปรโส โหต ปณฑโต อตถป ปณฑตา โหต ลหมตถ วจนตกา
บรษจะเปนบณฑตในทกสถานกหาไม สตรคดการได ฉบไว กเปนบณฑต [๐๑.๒๗] (๒๗/๑๑๔๒)
ÿÿÿ
ยส ลทธาน ทมเมโธ อนตถ จรต อตตโน อตตโน จ ปเรสจ หสาย ปฏปชชต
คนทรามปญญา ไดยศแลว ยอมประพฤตแตการอนไม เกดคณคาแกตน ปฏบตแตในทางทเบยดเบยนทงตน และคนอน [๐๑.๒๘] (๒๗/๑๒๒)
ÿÿÿ
๑. คน อมฤตพจนา
๑๔
อชฌตตพลา พาลา ขมกาลงของคนพาล คอการจองหาโทษของคนอน
นชฌตตพลา ปณฑตา ขมกาลงของบณฑต คอการไตรตรองโดยพนจ
[๐๑.๒๙] (๒๓/๑๑๗) ÿÿÿ
นนทนต ตณหมาสน คนนงนง เขากนนทา
นนทนต พหภาสน คนพดมาก เขากนนทา
มตภาณมป นนทนต แมแตคนพดพอประมาณ เขากนนทา
นตถ โลเก อนนทโต คนไมถกนนทา ไมมในโลก
[๐๑.๓๐] (๒๕/๒๗) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑. คน
๑๕
น จาห น จ ภวสสต น เจตรห วชชต เอกนต นนทโต โปโส เอกนต วา ปสสโต
คนทถกนนทาอยางเดยว หรอไดรบการสรรเสรญ อยางเดยว ไมเคยมมาแลว จกไมมตอไป ถงในขณะน กไมม [๐๑.๓๑] (๒๕/๒๗)
ÿÿÿ
ยเจ ว ปสสนต อนวจจ สเว สเว . . . . . . . . โก ต นนทตมรหต
แตผใด วญชนพจารณาดอยทกวน ๆแลวกลาวสรรเสรญ
… ผนน ใครเลาจะควรตเตยนเขาได [๐๑.๓๒] (๒๕/๒๗)
ÿÿÿ
ครหาว เสยโย วห ยเจ พาลปปสสนา วญชนตาหน ดกวาคนพาลสรรเสรญ
[๐๑.๓๓] (๒๖/๓๘๒) ÿÿÿ
๑. คน อมฤตพจนา
๑๖
ปรภโต มท โหต อตตกโข จ เวรวา ออนไป กถกเขาดหมน แขงไป กมภยเวร
[๐๑.๓๔] (๒๗/๑๗๐๓) ÿÿÿ
อนมชฌ สมาจเร พงประพฤตใหพอเหมาะพอด
[๐๑.๓๕] (๒๗/๑๗๐๓) ÿÿÿ
๒. ฝกตน-รบผดชอบตน
สนาถา วหรถ มา อนาถา จงอยอยางมหลกยดเหนยวใจ อยาเปนคนไรทพง
[๐๒.๐๑] (๒๔/๑๗) ÿÿÿ
อตตา ห อตตโน นาโถ ตนแลเปนทพงของตน
[๐๒.๐๒] (๒๕/๒๒) ÿÿÿ
อตตนา ห สทนเตน นาถ ลภต ทลลภ มตนทฝกดแลวนนแหละ คอไดทพงทหาไดยาก
[๐๒.๐๓] (๒๕/๒๒) ÿÿÿ
๒. ฝกตน-รบผดชอบตน อมฤตพจนา
๑๘
อตตา ห กร ทททโม เปนทรกนวา ตนนแหละฝกไดยาก
[๐๒.๐๔] (๒๕/๒๒) ÿÿÿ
อตตาน ทมยนต ปณฑตา บณฑตยอมฝกตน
[๐๒.๐๕] (๒๕/๑๖) ÿÿÿ
อตตา สทนโต ปรสสส โชต ตนทฝกดแลว เปนเครองรงเรองของคน
[๐๒.๐๖] (๑๕/๖๖๕) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๒. ฝกตน-รบผดชอบตน
๑๙
นตถ อตตสม เปม รกอนเสมอดวยรกตน ไมม
[๐๒.๐๗] (๑๕/๒๙) ÿÿÿ
อตตา ห ปรม ปโย ตนแล เปนทรกอยางยง
[๐๒.๐๘] (๒๓/๖๑) ÿÿÿ
อตตานเจ ปย ชา น น ปาเปน สยเช ถารวาตนเปนทรก กไมควรเอาตนนนไปพวพนกบความชว [๐๒.๐๙] (๑๕/๓๓๖)
ÿÿÿ
รกเขยย น สรกขต ควรรกษาตนนนไวใหด
[๐๒.๑๐] (๒๕/๒๒) ÿÿÿ
๒. ฝกตน-รบผดชอบตน อมฤตพจนา
๒๐
อตตาน อปหตวาน ปจฉา อ วหสต คนทารายตนเองกอนแลว จงทารายผอนภายหลง
[๐๒.๑๑] (๒๒/๓๒๕) ÿÿÿ
โย จ รกขต อตตาน รกขโต ตสส พาหโร ผใดรกษาตนได ภายนอกของผนนกเปนอนไดรบการ รกษาดวย [๐๒.๑๒] (๒๒/๓๒๕)
ÿÿÿ
ตสมา รกเขยย อตตาน อกขโต ปณฑโต สทา ฉะนน บณฑตไมควรขดโคนความดของตนเสย พงรกษา ตนไวใหไดทกเมอ [๐๒.๑๓] (๒๒/๓๒๕)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๒. ฝกตน-รบผดชอบตน
๒๑
อตตนา ว กต ปาป อตตนา สงกลสสต ตนทาชว ตวกเศราหมองเอง
อตตนา อกต ปาป อตตนา ว วสชฌต ตนไมทาชว ตวกบรสทธเอง
[๐๒.๑๔] (๒๕/๒๒) ÿÿÿ
สทธ อสทธ ปจจตต ความบรสทธ ไมบรสทธ เปนของเฉพาะตว
นาโ อ วโสธเย คนอนทาคนอน ใหบรสทธไมได
[๐๒.๑๕] (๒๕/๒๒) ÿÿÿ
นตถ โลเก รโห นาม ชอวาทลบไมมในโลก
[๐๒.๑๖] (๒๐/๔๗๙) ÿÿÿ
๒. ฝกตน-รบผดชอบตน อมฤตพจนา
๒๒
อตตา เต ปรส ชานาต สจจ วา ยท วา มสา แนะ บรษ! จรงหรอเทจ ตวทานเองยอมร
[๐๒.๑๗] (๒๐/๔๗๙) ÿÿÿ
สกราน อสาธน อตตโน อหตาน จ ย เว หตจ สาธจ ต เว ปรมทกกร
กรรมไมดและไมเปนประโยชนแกตน ทาไดงาย สวนกรรมใดดและเปนประโยชน กรรมนนแลทาไดยาก อยางยง [๐๒.๑๘] (๒๕/๒๒)
ÿÿÿ
กลยาณ วต โภ สกข อตตาน อตมส ทานเอย! ทานกสามารถทาดได ไยจงมาดหมนตนเองเสย [๐๒.๑๙] (๒๐/๔๗๙)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๒. ฝกตน-รบผดชอบตน
๒๓
น เว ปย เมต ชนนท ตาทโส อตต นรงกจจ ปยาน เสวต
มวพะวงอยวา นของเราชอบ นของเรารก แลวปลอย ปละละเลยตนเองเสย คนอยางนจะไมไดประสบสงท ชอบสงทรก [๐๒.๒๐] (๒๘/๓๗๕)
ÿÿÿ
อตตา ว เสยโย ปรมา ว เสยโย ตนเองนแหละสาคญกวา สาคญกวาเปนไหนๆ
ลพภา ปยา โอจตตเตน ปจฉา ตระเตรยมตนไวใหดกอนแลว ตอไปกจะไดสงทรก
[๐๒.๒๑] (๒๘/๓๗๕) ÿÿÿ
๒. ฝกตน-รบผดชอบตน อมฤตพจนา
๒๔
น ต ชต สาธ ชต ย ชต อวชยยต ชยชนะใดกลบแพได ชยชนะนนไมด
ต โข ชต สาธ ชต ย ชต นาวชยยต ชยชนะใดไมกลบแพ ชยชนะนนแลเปนชยชนะทด
[๐๒.๒๒] (๒๗/๗๐) ÿÿÿ
อตตา หเว ชต เสยโย ชนะตนนแล ดกวา
[๐๒.๒๓] (๒๕/๑๘) ÿÿÿ
โย สหสส สหสเสน สงคาเม มานเส ชเน เอกจ เชยยมตตาน ส เว สงคามชตตโม
ถงผใดจะชนะเหลาชน ไดพนคนพนครงในสงคราม กหาชอวาเปนผชนะยอดเยยมไม สวนผใดชนะตนคน เดยวได ผนนแล ชอวาผชนะยอดเยยมในสงคราม [๐๒.๒๔] (๒๕/๑๘)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๒. ฝกตน-รบผดชอบตน
๒๕
อตตนา โจทยตตาน จงเตอนตนดวยตนเอง
[๐๒.๒๕] (๒๕/๓๕) ÿÿÿ
ปฏมเสตมตตนา จงพจารณา(ตรวจสอบ) ตนดวยตนเอง
[๐๒.๒๖] (๒๕/๓๕) ÿÿÿ
ยทตตครห ตทกพพมาโน ตตนไดดวยขอใด อยาทาขอนน
[๐๒.๒๗] (๒๕/๔๐๙) ÿÿÿ
อตตานเจ ตถา กยรา ยถมนสาสต ถาพราสอนผอนฉนใด กควรทาตนฉนนน
[๐๒.๒๘] (๒๕/๒๒) ÿÿÿ
๒. ฝกตน-รบผดชอบตน อมฤตพจนา
๒๖
สทสส วชชมเส โทษคนอน เหนงาย
อตตโน ปน ทททส แตโทษตน เหนยาก
[๐๒.๒๙] (๒๕/๒๘) ÿÿÿ
ปเรส ห โส วชชาน โอปนาต ยถาภส โทษคนอนเทยวกระจาย เหมอนโปรยแกลบ
อตตโน ปน ฉาเทต กลว กตวา สโ แตโทษตนปดไว เหมอนพรานนกเจาเลหแฝงตวบงกงไม [๐๒.๓๐] (๒๕/๒๘)
ÿÿÿ
อตตานเมว ปม ปฏรเป นเวสเย อถมนสาเสยย น กลสเสยย ปณฑโต
ทาตนนแหละ ใหตงอยในความดอนสมควรกอน จากนน จงคอยพราสอนผอน บณฑตไมควรมขอมวหมอง [๐๒.๓๑] (๒๕/๒๒)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๒. ฝกตน-รบผดชอบตน
๒๗
อตตาน นาตวตเตยย ไมควรลมตน
[๐๒.๓๒] (๒๗/๒๓๖๙) ÿÿÿ
นา นสสาย ชเวยย ไมพงอาศยผอนยงชพ
[๐๒.๓๓] (๒๕/๑๓๔) ÿÿÿ
อตตตถปา อสจ มนสสา พวกคนสกปรก คดเอาแตประโยชนของตว
[๐๒.๓๔] (๒๕/๒๙๖) ÿÿÿ
๒. ฝกตน-รบผดชอบตน อมฤตพจนา
๒๘
น ปเรส วโลมาน น ปเรส กตากต ไมควรใสใจคาแสลงหของผอน
ไมควรแสมองธระทเขาทาและยงไมทา
อตตโน ว อเวกเขยย กตาน อกตาน จ ควรตงใจตรวจตราหนาทของตนนแหละ ทงททาแลวและยงไมทา
[๐๒.๓๕] (๒๕/๑๔) ÿÿÿ
อตตทตถ ปรตเถน พหนาป น หาปเย การทาประโยชนเพอผอน ถงจะมาก กไมควรใหเปนเหต ทาลายประโยชนทเปนจดหมายของตน
อตตทตถมภาย สทตถปสโต สยา กาหนดประโยชนทหมายของตนใหแนชดแลว พง ขวนขวายแนวในจดหมายของตน [๐๒.๓๖] (๒๕/๒๒)
ÿÿÿ
๓. จตใจ
มโนปพพงคมา ธมมา ธรรมทงหลาย มใจนาหนา
[๐๓.๐๑] (๒๕/๑๑) ÿÿÿ
จตเตน นยต โลโก โลกอนจตยอมนาไป
[๐๓.๐๒] (๑๕/๑๘๑) ÿÿÿ
ผนทน จปล จตต ทรกข ทนนวารย จตมธรรมชาตดนรน กวดแกวง รกษายาก หามยาก
[๐๓.๐๓] (๒๕/๑๓) ÿÿÿ
๓. จตใจ อมฤตพจนา
๓๐
สทททส สนปณ ยตถ กามนปาตน จตนนเหนไดแสนยาก ละเอยดออนยงนก มกตกไปหา อารมณทใคร [๐๓.๐๔] (๒๕/๑๓)
ÿÿÿ
วหต จตตวสานวตต ผประพฤตตามอานาจจต ยอมเดอดรอน
[๐๓.๐๕] (๒๘/๓๑๖) ÿÿÿ
จตตสส ทมโถ สาธ การฝกจต ใหเกดผลด
[๐๓.๐๖] (๒๕/๑๓) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๓. จตใจ
๓๑
จตต ทนต สขาวห จตทฝกแลว นาสขมาให
[๐๓.๐๗] (๒๕/๑๓) ÿÿÿ
จตต รกเขถ เมธาว ผมปญญา พงรกษาจต
[๐๓.๐๘] (๒๕/๑๓) ÿÿÿ
สจตตมนรกขถ จงตามรกษาจตของตน
[๐๓.๐๙] (๒๕/๓๓) ÿÿÿ
๓. จตใจ อมฤตพจนา
๓๒
จตเต สงกลฏเ ทคคต ปาฏกงขา เมอจตเศราหมองแลว ทคตเปนอนตองหวง
[๐๓.๑๐] (๑๒/๙๒) ÿÿÿ
จตเต อสงกลฏเ สคต ปาฏกงขา เมอจตไมเศราหมอง สคตเปนอนหวงได
[๐๓.๑๑] (๑๒/๙๒) ÿÿÿ
เย จตต สเมสสนต โมกขนต มารพนธนา ผรจกควบคมจตใจ จะพนไปไดจากบวงของมาร
[๐๓.๑๒] (๒๕/๑๓) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๓. จตใจ
๓๓
ทโส ทส ยนต กยรา เวร วา ปน เวรน มจฉาปณหต จตต ปาปโย น ตโต กเร
โจรกบโจร คนคเวรกน พบกนเขา พงทาความพนาศ และความทกขใดแกกน จตทตงไว ผด ทาแกคน เลวรายยงกวานน [๐๓.๑๓] (๒๕/๑๓)
ÿÿÿ
น ต มาตา ปตา กยรา อเ วาป จ าตกา สมมาปณหต จตต เสยยโส น ตโต กเร
จตทตงไวถกตอง ทาคนใหประเสรฐประสบผลด ยงกวา ทมารดาบดา หรอญาตทงหลายใดๆ จะทาใหได [๐๓.๑๔] (๒๕/๑๓)
ÿÿÿ
๓. จตใจ อมฤตพจนา
๓๔
๔. การศกษา
อวชชา ปรม มล ความไมร เปนมลทนทสดราย
[๐๔.๐๑] (๒๓/๑๐๕) ÿÿÿ
วชชา อปปตต เสฏา บรรดาสงทงอกงามขนมา วชชาประเสรฐสด
[๐๔.๐๒] (๑๕/๒๐๖) ÿÿÿ
อวชชา นปตต วรา บรรดาสงทโรยรารวงหาย อวชชาหมดไปไดเปนดทสด [๐๔.๐๓] (๑๕/๒๐๖)
ÿÿÿ
๔. การศกษา อมฤตพจนา
๓๖
วรมสสตรา ทนตา อาชานยา จ สนธวา กชรา จ มหานาคา อตตทนโต ตโต วร
อสดร อาชาไนย สนธพ กญชร และชางหลวง ฝกแลว ลวนดเลศ แตคนทฝกตนแลว ประเสรฐยงกวานน [๐๔.๐๔] (๒๕/๓๓)
ÿÿÿ
ทนโต เสฏโ มนสเสส ในหมมนษย คนประเสรฐ คอคนทฝกแลว
[๐๔.๐๕] (๒๕/๓๓) ÿÿÿ
โน เจ อสส สกา พทธ วนโย วา สสกขโต วเน อนธมหโสว จเรยย พหโก ชโน
ถาไมมพทธปญญา แลมไดศกษาระเบยบวนย คนทงหลายกจะดาเนนชวต เหมอนดงกระบอบอดใน กลางปา [๐๔.๐๖] (๒๗/๑๐๔๘)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๔. การศกษา
๓๗
อปปสสตาย ปรโส พลวทโทว ชรต มสาน ตสส วฑฒนต ปา ตสส น วฑฒต
คนทเลาเรยนนอย ยอมแกเหมอนโคถก เนอหนงของเขา พฒนา แตปญญาหาพฒนาไม [๐๔.๐๗] (๒๕/๒๑)
ÿÿÿ
ตสส สหรปสส ววโร ชายเต มหา เมอออนปญญา ชองทางวบตกเกดไดมหนต
[๐๔.๐๘] (๒๗/๒๑๔๑) ÿÿÿ
กจฉา วตต อสปปสส คนไมมศลปวทยา เปนอยยาก
[๐๔.๐๙] (๒๗/๑๖๕๑) ÿÿÿ
๔. การศกษา อมฤตพจนา
๓๘
ปตเต วชชาส าปย จงใหบตรเรยนรวทยา
[๐๔.๑๐] (๒๗/๒๑๔๑) ÿÿÿ
สวรฬเหถ เมธาว เขตเต พชว วฏยา คนมปญญายอมงอกงาม ดงพชในนางอกงามดวยนาฝน [๐๔.๑๑] (๒๗/๒๑๔๑)
ÿÿÿ
ภเวยย ปรปจฉโก พงเปนนกสอบถาม ชอบคนหาความร
[๐๔.๑๒] (๒๘/๙๔๙) ÿÿÿ
สกเขยย สกขตพพาน อะไรควรศกษา กพงศกษาเถด
[๐๔.๑๓] (๒๗/๑๐๘) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๔. การศกษา
๓๙
สาธ โข สปปก นาม อป ยาทสกทส ขนชอวาศลปวทยา ไมวาอยางไหนๆ ใหประโยชนได ทงนน [๐๔.๑๔] (๒๗/๑๐๗)
ÿÿÿ
สพพ สตมธเยถ หนมกกฏมชฌม สพพสส อตถ ชาเนยย น จ สพพ ปโยชเย โหต ตาทสโก กาโล ยตถ อตถาวห สต
อนความรควรเรยนทกอยาง ไมวาตาสง หรอปานกลาง ควรรความหมาย เขาใจทงหมด แตไมจาเปนตองใช ทกอยาง วนหนงจะถงเวลาทความรนนนามาซง ประโยชน [๐๔.๑๕] (๒๗/๘๑๗)
ÿÿÿ
ลาภกมยา น สกขต นกปราชญไมศกษาเพราะอยากไดลาภ
[๐๔.๑๖] (๒๕/๔๑๗) ÿÿÿ
๔. การศกษา อมฤตพจนา
๔๐
กตตจ ปปโปต อธจจ เวเท สนต ปเณต จรเณน ทนโต
เลาเรยนสาเรจวทยา กยอมไดเกยรต แตฝกอบรม ดวยจรยาตางหาก จงจะสบสนต [๐๔.๑๗] (๒๗/๘๔๒)
ÿÿÿ
หนชจโจป เจ โหต อฏาตา ธตมา นโร อาจารสลสมปนโน นเส อคคว ภาสต
คนเรา ถงมชาตกาเนดตา แตหากขยนหมนเพยร ม ปญญา ประกอบดวยอาจาระและศล กรงเรองได เหมอนอยในคนมด กสวางไสว [๐๔.๑๘] (๒๗/๒๑๔๑)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๔. การศกษา
๔๑
สสสสา สตวฑฒน สต ปาย วฑฒน ปาย อตถ ชานาต าโต อตโถ สขาวโห
ความใฝเรยนสดบ เปนเครองพฒนาความร ความร จากการเรยนสดบนน เปนเครองพฒนาปญญา ดวย ปญญา กรจกสงทเปนประโยชน ประโยชนทรจกแลว กนาสขมาให [๐๔.๑๙] (๒๖/๒๖๘)
ÿÿÿ
วชชาจรณสมปนโน โส เสฏโ เทวมานเส คนทสมบรณดวยความรและความประพฤต เปนผ ประเสรฐสดทงในหมมนษยและเทวดา [๐๔.๒๐] (๑๑/๗๒)
ÿÿÿ
๔. การศกษา อมฤตพจนา
๔๒
๕. ปญญา
ปา โลกสม ปชโชโต ปญญา เปนดวงชวาลาในโลก
[๐๕.๐๑] (๑๕/๒๑๗) ÿÿÿ
นตถ ปาสมา อาภา แสงสวางเสมอดวยปญญา ไมม
[๐๕.๐๒] (๑๕/๒๙) ÿÿÿ
ปา นราน รตน ปญญา เปนดวงแกวของคน
[๐๕.๐๓] (๑๕/๑๕๙) ÿÿÿ
๕. ปญญา อมฤตพจนา
๔๔
ปาชว ชวตมาห เสฏ ปราชญวา ชวตทอยดวยปญญา ประเสรฐสด
[๐๕.๐๔] (๑๕/๘๔๑) ÿÿÿ
ปา ว ธเนน เสยโย ปญญาแล ประเสรฐกวาทรพย
[๐๕.๐๕] (๑๓/๔๕๑) ÿÿÿ
ปา ห เสฏา กสลา วทนต คนฉลาดกลาววา ปญญาแลประเสรฐสด
[๐๕.๐๖] (๒๗/๒๔๖๘) ÿÿÿ
ปา เจน ปสาสต ปญญาเปนเครองปกครองตว
[๐๕.๐๗] (๑๕/๑๗๕) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๕. ปญญา
๔๕
ราโค โทโส มโท โมโห ยตถ ปา น คาธต ราคะ โทสะ ความมวเมาและโมหะ เขาทไหน ปญญายอมเขาไมถงทนน
[๐๕.๐๘] (๒๗/๑๒๔๙) ÿÿÿ
เมอนาใส กระจางแจว กจะมองเหนหอยกาบ หอยโขง กรวด ทราย และฝงปลาไดชดเจน ฉนใด
เอว อนาวลมห จตเต โส ปสสต อตตทตถ ปรตถ
เมอจตไมขนมว จงจะมองเหนประโยชนตน ประโยชน ผอนไดชดเจน ฉนนน [๐๕.๐๙] (๒๗/๒๒๐)
ÿÿÿ
ปา สตวนจฉน ปญญาเปนเครองวนจฉยสงทไดเลาเรยน
[๐๕.๑๐] (๒๗/๒๔๔๔) ÿÿÿ
๕. ปญญา อมฤตพจนา
๔๖
ปาสหโต นโร อธ ทกเข สขาน วนทต คนมปญญา ถงแมตกทกข กยงหาสขพบ
[๐๕.๑๑] (๒๗/๒๔๔๔) ÿÿÿ
คนโงถงมยศ กกลายเปนทาสของคนมปญญา เมอม เรองราวตางๆ เกดขน
ย ปณฑโต นปณ สวเธต สมโมหมาปชชต ตตถ พาโล
บณฑตจดการเรองใดอนเปนเรองละเอยดออน คนโงยอมถงความหลงใหลในเรองนน ขาพเจามองเหนเหตผลน จงกลาววา
ปโว เสยโย น ยสสส พาโล คนมปญญาประเสรฐกวา คนโงถ งจะมยศกหา ประเสรฐไม [๐๕.๑๒] (๒๗/๒๑๐๑)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๕. ปญญา
๔๗
อนโธ ยถา โชตมธฏเหยย ขาดตาปญญาเสยแลว กเหมอนคนตาบอด เหยยบลง ไปได แมกระทงไฟทสองทาง [๐๕.๑๓] (๒๗/๑๗๓๔)
ÿÿÿ
ปาย ตตตน เสฏ อมดวยปญญา ประเสรฐกวาความอมทงหลาย
[๐๕.๑๔] (๒๗/๑๖๔๓) ÿÿÿ
ปาย ตตต ปรส ตณหา น กรเต วส คนทอมดวยปญญา ตณหาเอาไวในอานาจไมได
[๐๕.๑๕] (๒๗/๑๖๔๓) ÿÿÿ
สากจฉาย ปา เวทตพพา ปญญารไดดวยการสนทนา
[๐๕.๑๖] (๒๕/๑๓๔) ÿÿÿ
๕. ปญญา อมฤตพจนา
๔๘
สสสส ลภเต ป รจกฟง ยอมไดปญญา
[๐๕.๑๗] (๑๕/๘๔๕) ÿÿÿ
อฏานกาลมห อนฏหาโน ยวา พล อาลสย อเปโต สสนนสงกปปมโน กสโต ปาย มคค อลโส น วนทต
ในเวลาทควรลกขนทางาน ไมลกขนทา ทงทยงหนมแนน มกาลง กลบเฉอยชา ปลอยความคดใหจมปลก เกยจ คราน มวซมเซาอย ยอมไมประสบทางแหงปญญา [๐๕.๑๘] (๒๕/๓๐)
ÿÿÿ
โยคา เว ชายเต ภร ปญญา ยอมเกดเพราะใชการ
[๐๕.๑๙] (๒๕/๓๐) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๕. ปญญา
๔๙
ชวเตวาป สปปโ อป วตตปรกขยา คนมปญญา ถงสนทรพย กยงเปนอยได
[๐๕.๒๐] (๒๖/๓๗๒) ÿÿÿ
ปาย จ อลาเภน วตตวาป น ชวต แตเมอขาดปญญา ถงจะมทรพย กเปนอยไมได
[๐๕.๒๑] (๒๖/๓๗๒) ÿÿÿ
นตถ ปา อฌายโน ปญญาไมม แกผไมพนจ
[๐๕.๒๒] (๒๕/๓๕) ÿÿÿ
นตถ ฌาน อปสส ความพนจ ไมมแกคนไรปญญา
[๐๕.๒๓] (๒๕/๓๕) ÿÿÿ
๕. ปญญา อมฤตพจนา
๕๐
โยนโส วจเน ธมม พงวจยเรองราวตลอดสายใหถงตนตอ
[๐๕.๒๔] (๒๓/๓) ÿÿÿ
ปายตถ วปสสต จะมองเหนอรรถชดแจงดวยปญญา
[๐๕.๒๕] (๒๓/๓) ÿÿÿ
ป นปปมชเชยย ไมพงละเลยการใชปญญา
[๐๕.๒๖] (๑๔/๖๘๓) ÿÿÿ
ปาย ปรสชฌต คนยอมบรสทธดวยปญญา
[๐๕.๒๗] (๒๕/๓๑๑) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๕. ปญญา
๕๑
ปโรสหสสมป สมาคตาน กนเทยย เต วสสสต อปา เอโกว เสยโย ปรโส สปโ โย ภาสตสส วชานาต อตถ
คนโงเขลามาประชมกนแมตงกวาพนคน พวกเขาไมม ปญญา ถงจะพราคราครวญอยตลอดรอยป กหาม ประโยชนไม คนมปญญารความแหงภาษต คน เดยวเทานน ประเสรฐกวา [๐๕.๒๘] (๒๗/๙๙)
ÿÿÿ
๖. เลยงชพ-สรางตว
ปฏรปการ ธรวา อฏาตา วนทเต ธน ขยน เอาธระ ทาเหมาะจงหวะ ยอมหาทรพยได
[๐๖.๐๑] (๑๕/๘๔๕) ÿÿÿ
สมฏาเปต อตตาน อณ อคคว สนธม ตงตวใหได เหมอนกอไฟจากกองนอย
[๐๖.๐๒] (๒๗/๔) ÿÿÿ
โภเค สหรมานสส ภมรสส อรยโต เกบรวบรวมทรพยสน เหมอนผงเทยวรวมนาหวาน สรางรง [๐๖.๐๓] (๑๑/๑๙๗)
ÿÿÿ
๖. เลยงชพ-สรางตว อมฤตพจนา
๕๔
โภคา สนนจย ยนต วมมโกวปจยต ทรพยสนยอมพอกพนขนได เหมอนดงกอจอมปลวก [๐๖.๐๔] (๑๑/๑๙๗)
ÿÿÿ
อฏาตา กมมเธยเยส อปปมตโต วธานวา สม กปเปต ชวต สมภต อนรกขต
ขยนทางาน ไมประมาท ฉลาดในวธจดการ เลยงชพ แตพอด ยอมรกษาทรพยสมบตใหคงอยและเพมทว [๐๖.๐๕] (๒๓/๑๔๕)
ÿÿÿ
น นกตยา ธน หเร ไมพงหาทรพยดวยการคดโกง
[๐๖.๐๖] (๒๗/๖๐๓) ÿÿÿ
ธมเมน วตตเมเสยย พงหาเลยงชพ โดยทางชอบธรรม
[๐๖.๐๗] (๒๗/๖๐๓) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๖. เลยงชพ-สรางตว
๕๕
ปโยชเย ธมมก โส วณชช พงประกอบการคาทชอบธรรม
[๐๖.๐๘] (๒๕/๓๕๓) ÿÿÿ
ธรตถ ต ยสลาภ ธนลาภจ พราหมณ ยา วตต วนปาเตน อธมมจรเณน วา
นารงเกยจ การไดยศ การไดลาภ การเลยงชพ ดวย การยอมลดคณคาของชวต หรอดวยการประพฤต อธรรม [๐๖.๐๙] (๒๗/๕๓๗)
ÿÿÿ
อลาโภ ธมมโก เสยโย ยเจ ลาโภ อธมมโก ถงไมได แตชอบธรรม ยงดกวาไดโดยไมชอบธรรม
[๐๖.๑๐] (๒๖/๓๘๒) ÿÿÿ
ยถา ภตตจ พยาหร จงทางานใหสมกบอาหารทบรโภค
[๐๖.๑๑] (๒๗/๑๓๐) ÿÿÿ
๖. เลยงชพ-สรางตว อมฤตพจนา
๕๖
ยห ชเว ตห คจเฉ น นเกตหโต สยา ชวตจะอยไดทไหน พงไปทนน ไมพงใหทอยฆาตนเสย [๐๖.๑๒] (๒๗/๒๐๖)
ÿÿÿ
เทวว ตาต ปทกาน ยตถ สพพ ปตฏต อลทธสส จ โย ลาโภ ลทธสส จานรกขนา
ผลประโยชนทงปวง ตงอยทหลก ๒ ประการ คอ การ ไดสงทยงไมได และการรกษาสงทไดแลว [๐๖.๑๓] (๒๘/๒๔๔๒)
ÿÿÿ
น ห จนตามยา โภคา อตถยา ปรสสส วา โภคะของใคร ไมวาสตรหรอบรษ ทจะสาเรจเพยงดวย คดเอายอมไมม [๐๖.๑๔] (๒๘/๔๕๐)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๖. เลยงชพ-สรางตว
๕๗
สกมมนา โหต ผลปปตต ความอบตแหงผล ยอมมไดดวยการกระทาของตน
[๐๖.๑๕] (๒๗/๒๒๔๗) ÿÿÿ
นททาสล สภาสล อนฏาตา จ โย นโร อลโส โกธปาโณ ต ปราภวโต มข คนใดชอบนอน ชอบมวสม ไมเอางาน เกยจคราน เอาแตโกรธ งนงาน นนคอปากทางของความเสอม
[๐๖.๑๖] (๒๕/๓๐๔) ÿÿÿ
ปวา พทธสมปนโน วธานวธโกวโท กาล สมย จ ส ราชวต วเส
คนมปญญา ประกอบดวยความร ฉลาดในวธจดงาน รจกกาล รจกสมย จงควรเขารบราชการ [๐๖.๑๗] (๒๘/๙๖๙)
ÿÿÿ
๖. เลยงชพ-สรางตว อมฤตพจนา
๕๘
อฏาตา กมมเธยเยส อปปมตโต วจกขโณ สสวหตกมมนโต ส ราชวต วเส
คนทขยนในหนาท ไมประมาท เอาใจใสสอดสองตรวจ ตรา จดการงานใหเรยบรอยเปนอนด จงควรเขารบ ราชการ [๐๖.๑๘] (๒๘/๙๖๙)
ÿÿÿ
อนากลา จ กมมนตา เอตมมงคลมตตม การงานไมคงคางสบสน เปนมงคลอยางสงสด
[๐๖.๑๙] (๒๕/๓๑๘) ÿÿÿ
๗. เพยรพยายาม-ทาหนาท
วายเมเถว ปรโส ยาว อตถสส นปปทา เปนคนควรพยายามเรอยไป จนกวาผลทหมายจะสาเรจ [๐๗.๐๑] (๑๕/๘๙๑)
ÿÿÿ
อนพพนทยการสส สมมทตโถ วปจจต ทาเรอยไป ไมทอถอย ผลทประสงคจะสาเรจสมหมาย [๐๗.๐๒] (๒๗/๒๔๔๔)
ÿÿÿ
อาสเสเถว ปรโส น นพพนเทยย ปณฑโต ปสสาม โวห อตตาน ยถา อจฉ ตถา อห
เปนคนควรหวงเรอยไป บณฑตไมควรทอแท เราเหน ประจกษมากบตนเอง เราปรารถนาอยางใด กไดสม ตามนน [๐๗.๐๓] (๒๘/๔๕๐)
ÿÿÿ
๗. เพยรพยายาม-ทาหนาท อมฤตพจนา
๖๐
ทกขปนโตป นโร สปโ อาส น ฉนเทยย สขาคมาย
คนมปญญา ถงเผชญอยกบความทกข กไมยอมสนหวง ทจะไดประสบความสข [๐๗.๐๔] (๒๘/๔๕๐)
ÿÿÿ
นาลโส วนทเต สข คนเกยจคราน ยอมไมไดประสบสข
[๐๗.๐๕] (๒๗/๒๔๔๐) ÿÿÿ
ยงกจ สถล กมม น ต โหต มหปผล การงานใดๆ ทยอหยอน ยอมไมมผลมาก
[๐๗.๐๖] (๑๕/๒๔๐) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๗. เพยรพยายาม-ทาหนาท
๖๑
ปฏกจเจว กยรา ย ชา หตมตตโน รวาอะไรเปนประโยชนแกชวตตน กควรรบลงมอทา
[๐๗.๐๗] (๑๕/๒๘๑) ÿÿÿ
วรเยน ทกขมจเจต คนลวงทกขไดดวยความเพยร
[๐๗.๐๘] (๒๕/๓๑๑) ÿÿÿ
กยรา เจ กยราเถน ถาจะทา กควรทาใหจรง
[๐๗.๐๙] (๑๕/๒๓๙) ÿÿÿ
ทฬหเมน ปรกกเม พงบากบนทาการใหมนคง
[๐๗.๑๐] (๑๕/๒๓๙) ÿÿÿ
๗. เพยรพยายาม-ทาหนาท อมฤตพจนา
๖๒
เทวา น อสสนต ปรสปรกกมสส ความเพยรของคนไมลดละ ถงเทวดากเกยดกนไมได [๐๗.๑๑] (๒๗/๕๐๕)
ÿÿÿ
วายมสส สกจเจส จงพยายามในหนาทของตน
[๐๗.๑๒] (๒๗/๒๔๔๐) ÿÿÿ
อกลาส วนเท หทยสส สนต คนขยนวนกบงาน จะไดความสงบใจ
[๐๗.๑๓] (๒๗/๒) ÿÿÿ
สงเกยย สงกตพพาน พงระแวงสงทควรระแวง
[๐๗.๑๔] (๒๗/๕๔๕) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๗. เพยรพยายาม-ทาหนาท
๖๓
รกเขยยานาคต ภย พงปองกนภยทยงไมมาถง
[๐๗.๑๕] (๒๗/๕๔๕) ÿÿÿ
อปปมาโท อมต ปท ความไมประมาท เปนทางไมตาย
[๐๗.๑๖] (๒๕/๑๒) ÿÿÿ
ปมาโท มจจโน ปท ความประมาท เปนทางแหงความตาย
[๐๗.๑๗] (๒๕/๑๒) ÿÿÿ
อปปมตตา น มยนต ผไมประมาท ยอมไมตาย
[๐๗.๑๘] (๒๕/๑๒) ÿÿÿ
๗. เพยรพยายาม-ทาหนาท อมฤตพจนา
๖๔
เย ปมตตา ยถา มตา คนประมาท เหมอนคนตายแลว
[๐๗.๑๙] (๒๕/๑๒) ÿÿÿ
มา ปมาทมนยเชถ อยามวประกอบความประมาท
[๐๗.๒๐] (๒๕/๑๒) ÿÿÿ
อปปมาเทน สมปาเทถ จงทาประโยชนใหสาเรจดวยความไมประมาท
[๐๗.๒๑] (๑๐/๑๔๓) ÿÿÿ
อตต นานวาคเมยย นปปฏกงเข อนาคต อยาละหอยความหลง อยามวหวงอนาคต
[๐๗.๒๒] (๑๔/๕๒๗) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๗. เพยรพยายาม-ทาหนาท
๖๕
หยโยต หยยต โปโส ปเรต ปรหายต อนาคต เนตมตถต ตวา อปปนนจฉนท โก ปนเทยย ธโร มวราพงหลง กมแตจะหดหาย มวหวงหนา กมแตจะละลาย อนใดยงมาไมถง อนนนกยงไมม รอยางนแลว เมอมฉนทะเกดขน คนฉลาดทไหนจะปลอยใหหายไปเปลา
[๐๗.๒๓] (๒๗/๒๒๕๒) ÿÿÿ
อนาคต ปฏกยราถ กจจ มา ม กจจ กจจกาเล พยเธส
เตรยมกจสาหรบอนาคตใหพรอมไวกอน อยาใหกจนน บบคนตวเมอถงเวลาตองทาเฉพาะหนา [๐๗.๒๔] (๒๗/๑๖๓๖)
ÿÿÿ
๗. เพยรพยายาม-ทาหนาท อมฤตพจนา
๖๖
อชเชว กจจมาตปป รบทาความเพยรเสยแตวนน
[๐๗.๒๕] (๑๔/๕๒๗) ÿÿÿ
โก ชา มรณ สเว ใครเลารวาจะตายวนพรง
[๐๗.๒๖] (๑๔/๕๒๗) ÿÿÿ
ขโณ โว มา อปจจคา อยาปลอยโอกาสใหผานเลยไปเสย
[๐๗.๒๗] (๒๕/๓๒๗) ÿÿÿ
อโมฆ ทวส กยรา อปเปน พหเกน วา เวลาแตละวน อยาใหผานไปเปลา จะนอยหรอมาก กใหไดอะไรบาง [๐๗.๒๘] (๒๖/๓๕๙)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๗. เพยรพยายาม-ทาหนาท
๖๗
อโหรตตมตนทต ต เว ภทเทกรตโตต คนขยนทงคนวน ไมซมเซา เรยกวา มแตละวนนาโชค [๐๗.๒๙] (๑๔/๕๒๗)
ÿÿÿ
กถมภตสส เม รตตนทวา วตปตนต วนคนลวงไปๆ บดนเราทาอะไรอย
[๐๗.๓๐] (๒๔/๔๘) ÿÿÿ
สนกขตต สมงคล สปภาต สหฏต ประพฤตชอบเวลาใด เวลานนชอวาเปนฤกษด มงคลด เชาด รงอรณด [๐๗.๓๑] (๒๐/๕๙๕)
ÿÿÿ
๗. เพยรพยายาม-ทาหนาท อมฤตพจนา
๖๘
อตโถ อตถสส นกขตต ก กรสสนต ตารกา ประโยชน คอตวฤกษของประโยชน ดวงดาวจกทา อะไรได [๐๗.๓๒] (๒๗/๔๙)
ÿÿÿ
น เว อนตถกสเลน อตถจรยา สขาวหา คนฉลาดไมถกเรอง ถงจะพยายามทาประโยชน กไมสมฤทธผลใหเกดสข [๐๗.๓๓] (๒๗/๔๖)
ÿÿÿ
อนปาเยน โย อตถ อจฉต โส วหต ผปรารถนาผลทหมายดวยวธการอนผด จะตอง เดอดรอน [๐๗.๓๔] (๒๗/๔๘)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๗. เพยรพยายาม-ทาหนาท
๖๙
อป อตรมานาน ผลาสาว สมชฌต อนความหวงในผล ยอมสาเรจแกผไมใจเรวดวนได [๐๗.๓๕] (๒๗/๘)
ÿÿÿ
เวคสา ห กต กมม มนโท ปจฉานตปปต การงานททาโดยผลผลาม ทาใหคนออนปญญาตอง เดอดรอนภายหลง [๐๗.๓๖] (๒๗/๒๔๔๒)
ÿÿÿ
นสมม กรณ เสยโย ใครครวญกอนแลวจงทา ดกวา
[๐๗.๓๗] (น.๒๗/๒๑๗๕) ÿÿÿ
๗. เพยรพยายาม-ทาหนาท อมฤตพจนา
๗๐
อสเมกขตกมมนต ตรตาภนปาตน ตาน กมมาน ตปเปนต อณห วชโฌหต มเข
ผททาการงานลวกๆ โดยมไดพจารณาใครครวญใหด เอาแตรบรอนพรวดพราดจะใหเสรจ การงานเหลานน จะกอความเดอดรอนให เหมอนตกอาหารทยงรอนใสปาก [๐๗.๓๘] (๒๗/๑๕๓)
ÿÿÿ
อถ ปจฉา กรเต โยค กจเจ อาวาส สทต ถามวลาชาเพยรทากจลาหลงไป จะจมลงในหวงอนตราย [๐๗.๓๙] (๒๗/๒๑๔๑)
ÿÿÿ
โย ทนธกาเล ทนเธต ตรณเย จ ตรเย ทควรชา กชา ทควรเรง กเรง ผลทหมายจงจะสาเรจ บรบรณ [๐๗.๔๐] (๒๗/๖๘๑)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๗. เพยรพยายาม-ทาหนาท
๗๑
โยนโสสวธาเนน สข ปปโปต ปณฑโต ดวยการจดการอยางแยบคาย บณฑตกลสขสมหมาย [๐๗.๔๑] (๒๖/๓๒๙)
ÿÿÿ
นปผนนโสภโน อตถา ประโยชนงามตรงทสาเรจ
[๐๗.๔๒] (๑๕/๘๙๔) ÿÿÿ
อนตเถ น ยตโต สยา ไมพงขวนขวายในสงทไมเปนประโยชน
[๐๗.๔๓] (๒๗/๒๓๖๙) ÿÿÿ
๗. เพยรพยายาม-ทาหนาท อมฤตพจนา
๗๒
ยห กจจ ตทปวทธ อกจจ ปน กยรต อนนฬาน ปมตตาน เตส วฑฒนต อาสวา
สงใดเปนหนาท กลบทอดทงเสย ไพลไปทาสงทไมใช หนาท คนเหลานนมวชตวพองประมาทอย ความ หมกหมมภายในตวเขา กพอกพนยงขน [๐๗.๔๔] (๒๕/๓๑)
ÿÿÿ
กร ปรสกจจาน น จ ปจฉานตปปต เมอทาหนาทของลกผชายแลว ไมตองเดอดรอนใจ ภายหลง [๐๗.๔๕] (๒๘/๔๔๕)
ÿÿÿ
อนโณ าตน โหต เทวาน ปตนจ โส เมอไดเพยรพยายามแลว ถงจะตาย กชอวาตายอยาง ไมเปนหนใคร (คอไมมขอตดคางใหใครตเตยนได) ไมวา ในหมญาต หมเทวดา หรอวาพระพรหมทงหลาย [๐๗.๔๖] (๒๘/๔๔๕)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๗. เพยรพยายาม-ทาหนาท
๗๓
โย จธ กมม กรเต ปมาย ถามพล อตตน สวทตวา ชปเปน มนเตน สภาสเตน ปรกขวา โส วปล ชนาต
ผใดทาการโดยรประมาณ ทราบชดถงกาลงของตน แลวคดการเตรยมไวรอบคอบ ทงโดยแบบแผนทางตารา โดยการปรกษาหารอ และโดยถอยคาทใชพดอยางด ผนนยอมทาการสาเรจ มชยอยางไพบลย [๐๗.๔๗] (๒๗/๖๔๑)
ÿÿÿ
อชช สเวต ปรโส สทตถ นาวพชฌต โอวชชมาโน กปปต เสยยโส อตมต
คนทไมรจกประโยชนตนวา อะไรควรทาวนน อะไร ควรทาพรงน ใครตกเตอนกโกรธ เยอหยงถอดวา ฉนเกงฉนด คนอยางน เปนทชอบใจของกาฬกณ [๐๗.๔๘] (๒๗/๘๗๔)
ÿÿÿ
๗. เพยรพยายาม-ทาหนาท อมฤตพจนา
๗๔
โย จาป สเต อถวาป อณเห วาตาตเป ฑสสรสเป จ ขทท ปปาส อภภยย สพพ รตตนทว โย สตต นยตโต กาลาคตจ น หาเปต อตถ โส เม มนาโป นวเส วตมห
คนใด ไมวาจะหนาว หรอรอน มลมแดด เหลอบยง กไมพรน ทนหวทนกระหาย ไดทงนน ทางานตอเนอง ไปไมขาด ทงคนวน สงทเปนประโยชนมาถงตามกาล กไมปลอยใหสญเสยไป คนนนยอมเปนทชอบใจของ สรโชค สรโชคขอพกพงอยกบเขา [๐๗.๔๙] (๒๗/๘๘๑)
ÿÿÿ
๘. ครอบครว-ญาตมตร
พรหมาต มาตาปตโร มารดาบดา ทานเรยกวาเปนพระพรหม
[๐๘.๐๑] (๒๕/๒๘๖) ÿÿÿ
ปพพาจรยาต วจจเร มารดาบดา ทานเรยกวาเปนบรพาจารย (ครคนแรก) [๐๘.๐๒] (๒๕/๒๘๖)
ÿÿÿ
อาหเนยยา จ ปตตาน และเรยกมารดาบดาวาเปนอาหไนยบคคลของบตร
[๐๘.๐๓] (๒๕/๒๘๖) ÿÿÿ
๘. ครอบครว-ญาตมตร อมฤตพจนา
๗๖
สขา มตเตยยตา โลเก ความเคารพรกบารงมารดา นามาซงความสขในโลก
[๐๘.๐๔] (๒๕/๓๓) ÿÿÿ
อโถ เปตเตยยตา สขา การเคารพรกบารงบดา กนามาซงความสขในโลก
[๐๘.๐๕] (๒๕/๓๓) ÿÿÿ
น เต ปตตา เย น ภรนต ชณณ ลกทไมเลยงพอแมเมอแกเฒา ไมนบวาเปนลก
[๐๘.๐๖] (๒๘/๓๙๓) ÿÿÿ
ปตตา วตถ มนสสาน ลกเปนหลกทฝากฝงของหมมนษย
(เดกทงหลายเปนฐานรองรบไวซงมนษยชาต) [๐๘.๐๗] (๑๕/๑๖๕)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๘. ครอบครว-ญาตมตร
๗๗
อตชาต อนชาต ปตตมจฉนต ปณฑตา อวชาต น อจฉนต โย โหต กลคนธโน
บณฑตยอมปรารถนาบตรทเปนอภชาต หรออนชาต ยอมไมปรารถนาอวชาตบตร ซงเปนผทาลายตระกล [๐๘.๐๘] (๒๕/๒๕๒)
ÿÿÿ
ภรยา ปรมา สขา ภรรยา เปนยอดสหาย
[๐๘.๐๙] (๑๕/๑๖๕) ÿÿÿ
มาตา มตต สเก ฆเร มารดาเปนมตรประจาบาน
(แมคอมตรแทคบาน) [๐๘.๑๐] (๑๕/๑๖๓)
ÿÿÿ
๘. ครอบครว-ญาตมตร อมฤตพจนา
๗๘
วสสาสปรมา าต คนคนเคย ไวใจกนได เปนญาตอยางยง
[๐๘.๑๑] (๒๕/๒๕) ÿÿÿ
สหาโย อตถชาตสส โหต มตต ปนปปน สหายเปนมตร สาหรบผมธระเกดขนเนองๆ
[๐๘.๑๒] (๑๕/๑๖๓) ÿÿÿ
สย กตาน ปาน ต มตต สมปรายก ความดททาไวเอง เปนมตรตามตวไปเบองหนา
[๐๘.๑๓] (๑๕/๑๕๙) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๘. ครอบครว-ญาตมตร
๗๙
มตโต หเว สตตปเทน โหต สหาโย ปน ทวาทสเกน โหต มาสฑฒมาเสน จ าต โหต ตทตตร อตตสโมป โหต
เดนรวมกน ๗ กาว กนบวาเปนมตร เดนรวมทางกน ๑๒ กาว กนบวาเปนสหาย อยรวมกนสกเดอนหรอกง เดอน กนบวาเปนญาต ถานานเกนกวานนไป กแมน เหมอนเปนตวเราเอง [๐๘.๑๔] (๒๗/๘๓)
ÿÿÿ
โสห กถ อตตสขสส เหต จรสนถต กาฬกณณ ชเหยย
คนทคบคนกนมานาน ถงจะเปนกาฬกณ จะใหเราละ ทงเขาไป เพราะเหนแกความสขสวนตวไดอยางไร [๐๘.๑๕] (๒๗/๘๓)
ÿÿÿ
๘. ครอบครว-ญาตมตร อมฤตพจนา
๘๐
อทธา เอโส สต ธมโม โย มตโต มตตมาปเท น จเช ชวตสสาป เหต ธมมมนสสร
การทมตร เมอระลกถงธรรมแลว ไมยอมทอดทงมตร ในยามมทกขภยถงชวต ขอนเปนธรรมของสตบรษ โดยแท [๐๘.๑๖] (๒๘/๑๖๖)
ÿÿÿ
เอว มตตวต อตถา สพเพ โหนต ปทกขณา ประโยชนทมงหมายทกอยางของผมมตรพรงพรอม ยอมจะสมฤทธผลเหมอนโชคชวย [๐๘.๑๗] (๒๘/๑๙๘,๒๔๘)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๘. ครอบครว-ญาตมตร
๘๑
สาธ สมพหลา าต อป รกขา อรชา วาโต วหต เอกฏ พรหนตมป วนปปต
มญาตพวกพองมาก ยอมเปนการด เชนเดยวกบ ตนไมในปาทมจานวนมาก ตนไมทขนอยโดดเดยว ถงจะงอกงามใหญโตสกเทาใด ลมกพดใหโคนลงได [๐๘.๑๘] (๒๗/๗๔)
ÿÿÿ
๘. ครอบครว-ญาตมตร อมฤตพจนา
๘๒
๙. การคบหา
นย นยต เมธาว อธราย น ยชต สนโย เสยยโส โหต สมมา วตโต น กปปต วนย โส ปชานาต สาธ เตน สมาคโม
ปราชญยอมแนะนาสงทควรแนะนา ไมชวนทาสงท ม ใช ธระ การแนะนาด เปนความดของปราชญ ปราชญถกวากลาวโดยชอบ กไมโกรธ ปราชญยอมร วนย การสมาคมกบปราชญจงเปนการด [๐๙.๐๑] (๒๗/๑๘๑๙)
ÿÿÿ
น วสสเส อตตรทสสเนน ไมควรไววางใจ เพยงดวยพบเหนกนนดหนอย
[๐๙.๐๒] (๑๕/๓๕๘) ÿÿÿ
๙. การคบหา อมฤตพจนา
๘๔
มตตรเปน พหโว ฉนนา เสวนต สตตโว มคนเปนอนมากทคบหา อยางเปนศตรผแฝงมาในรปมตร [๐๙.๐๓] (๒๗/๑๔๒๙)
ÿÿÿ
จรนต โลเก ปรวารฉนนา อนโต อสทธา พห โสภมานา
คนจาพวกท งามแตภายนอก ภายในไมสะอาด มบรวารกาบงตวไว กแสดงบทบาทอยในโลก [๐๙.๐๔] (๑๕/๓๕๘)
ÿÿÿ
อกโรนโตป เจ ปาป กโรนตมปเสวต สงกโย โหต ปาปสม อวณโณ จสส รหต
ผใด แมหากมไดกระทาความชว แตคบหาเกลอกกลว กบผกระทาบาป ผนนยอมพลอยถกระแวงในกรรมชว อกทงชอเสยงเสอมเสย ยอมเพมพนแกเขา [๐๙.๐๕] (๒๕/๒๕๔)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๙. การคบหา
๘๕
โสป ตาทสโก โหต ยาทสจปเสวต คบคนเชนใด กเปนเชนคนนน
[๐๙.๐๖] (๒๗/๒๑๕๒) ÿÿÿ
ปตมจฉ กสคเคน โย นโร อปนยหต กสาป ปต วายนต เอว พาลปเสวนา
คนใดหอปลาเนาดวยใบคา ใบคายอมเหมนกลนปลา คละคลง การเกลอกกลวคบหาคนพาล ยอมมผลเชน อยางนน [๐๙.๐๗] (๒๕/๒๕๔)
ÿÿÿ
ตครจ ปลาเสน โย นโร อปนยหต ปตตาป สรภ วายนต เอว ธรปเสวนา
สวนคนใดหอกฤษณาดวยใบไม ใบนนยอมพลอยม กลนหอมฟง การคบหาเสวนานกปราชญ ยอมมผล เชนอยางนน [๐๙.๐๘] (๒๕/๒๕๔)
ÿÿÿ
๙. การคบหา อมฤตพจนา
๘๖
ทกโข พาเลห สวาโส การอยรวมกบคนพาลเปนทกข
อมตเตเนว สพพทา เหมอนอยรวมกบศตรตลอดเวลา
[๐๙.๐๙] (๒๕/๒๕) ÿÿÿ
ธโร จ สขสวาโส ปราชญมการอยรวมเปนสข
าตนว สมาคโม เหมอนสมาคมแหงญาต
[๐๙.๑๐] (๒๕/๒๕) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๙. การคบหา
๘๗
ยสม มโน นวสต อวทเร สหาป โส สนตเกป ห โส ทเร ยสมา ววสเต มโน
จตจอดอยกบใคร ถงไกลกน กเหมอนอยชดใกล ใจหมางเมนใคร ถงใกลกน กเหมอนอยแสนไกล [๐๙.๑๑] (๒๗/๑๗๕๘)
ÿÿÿ
อนโตป เจ โหต ปสนนจตโต ปาร สมททสส ปสนนจตโต อนโตป โส โหต ปทฏจตโต ปาร สมททสส ปทฏจตโต
ถาใจรกแลว ถงอยหางคนละฝงฟากมหาสมทร ก เหมอนอยสดแสนใกล ถาใจชงแลว ถงอยสดแสนใกล กเหมอนอยไกลคนละฟากมหาสมทร [๐๙.๑๒] (๒๗/๑๗๕๙)
ÿÿÿ
๙. การคบหา อมฤตพจนา
๘๘
ยาวชวมป เจ พาโล ปณฑต ปยรปาสต น โส ธมม วชานาต ทพพ สปรส ยถา
คนพาล ถงอยใกลบณฑตจนตลอดชวต กไมรแจงธรรม เสมอนทพพ ทไมรรสแกง [๐๙.๑๓] (๒๕/๑๕)
ÿÿÿ
มหตตมป เจ ว ปณฑต ปยรปาสต ขปป ธมม วชานาต ชวหา สปรส ยถา
สวนวญชน หากเขาใกลบณฑตแมเพยงครเดยว กร ธรรมไดฉบพลน เสมอนลนทรรสแกง [๐๙.๑๔] (๒๕/๑๕)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๙. การคบหา
๘๙
นธนว ปวตตาร ย ปสเส วชชทสสน นคคยหวาท เมธาว ตาทส ปณฑต ภเช ตาทส ภชมานสส เสยโย โหต น ปาปโย
พงมองเหนคนมปญญา ทชอบชโทษ พดจาขมข เสมอนเปนผบอกขมทรพย พงคบคนทเปนบณฑต เชนนนแหละ เมอคบคนเชนนนยอมมแตด ไมมเสยเลย [๐๙.๑๕] (๒๕/๑๖)
ÿÿÿ
โอวเทยยานสาเสยย อสพภา จ นวารเย สต ห โส ปโย โหต อสต โหต อปปโย
พงแนะนาตกเตอนเถด พงพราสอนเถด พงหามปราม จากความชวเถด คนททาเชนนน ยอมเปนทรกของ สตบรษ และไมเปนทรกของอสตบรษ [๐๙.๑๖] (๒๕/๑๖)
ÿÿÿ
๙. การคบหา อมฤตพจนา
๙๐
น ภเช ปาปเก มตเต ไมควรคบมตรชว
[๐๙.๑๗] (๒๕/๑๖) ÿÿÿ
ภเชถ มตเต กลยาเณ ควรคบมตรด
[๐๙.๑๘] (๒๕/๑๖) ÿÿÿ
โหต ปานสขา นาม โหต สมมยสมมโย คนเปนเพอนแตเวลาดมเหลา กม เปนเพอนแตปากวา กม
[๐๙.๑๙] (๑๑/๑๘๕) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๙. การคบหา
๙๑
โย จ อตเถส ชาเตส สหาโย โหต โส สขา สวนผใดเปนสหายในเมอเกดเรองตองการ ผนนแล คอเพอนแท [๐๙.๒๐] (๑๑/๑๘๕)
ÿÿÿ
นตถ พาเล สหายตา ความเปนสหาย ไมมในคนพาล
[๐๙.๒๑] (๒๕/๓๓) ÿÿÿ
ทกโข พาเลห สงคโม สมาคมกบคนพาล นาทกขมาให
[๐๙.๒๒] (๒๗/๑๒๙๑) ÿÿÿ
๙. การคบหา อมฤตพจนา
๙๒
นหยต ปรโส นหนเสว ผคบคนเลว ยอมพลอยเลวลง
[๐๙.๒๓] (๒๐/๔๖๕) ÿÿÿ
เสยยโส เสยยโส โหต โย เสยยมปเสวต คบคนด กพลอยมสวนดดวย
[๐๙.๒๔] (๒๗/๔๔๕) ÿÿÿ
เสฏมปนม อเทต ขปป เมอคบคนทดกวา ตวเองกดขนมาในฉบพลน
[๐๙.๒๕] (๒๐/๔๖๕) ÿÿÿ
ตสมา อตตโน อตตร ภเชถ ฉะนน ควรคบหาคนทดกวาตน
[๐๙.๒๖] (๒๐/๔๖๕) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๙. การคบหา
๙๓
หโน น เสวตพโพว อตร จ อนททยา ไมควรคบคนเลวทราม นอกจากเพอใหความชวยเหลอ [๐๙.๒๗] (นย ๒๐/๔๖๕)
ÿÿÿ
น สนถว กาปรเสน กยรา ไมควรทาความสนทสนมกบคนชว
[๐๙.๒๘] (๒๗/๑๗๑) ÿÿÿ
อตจร นวาเสน ปโย ภวต อปปโย เพราะอยดวยกนนานเกนไป ทรกกกลายเปนหนาย [๐๙.๒๙] (๒๗/๑๗๖๑)
ÿÿÿ
๙. การคบหา อมฤตพจนา
๙๔
อเปตจตเตน น สมภเชยย ไมพงอยกนกบคนไมมใจไยด
[๐๙.๓๐] (๒๗/๒๙๖) ÿÿÿ
น วสสเส อวสสตเถ ไมควรไวใจ ในคนไมคนเคย
[๐๙.๓๑] (๒๗/๙๓) ÿÿÿ
วสสตเถป น วสสเส ถงคนคนเคย กไมควรวางใจ
[๐๙.๓๒] (๒๗/๙๓) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๙. การคบหา
๙๕
นาสมเส กตปาปมห นาสมเส อลกวาทเน นาสมเส อตตตถปมห อตสนเตป นาสมเส
ไมควรไวใจคนททาชวมาแลว ไมควรไวใจคนทพด พลอยๆ ไมควรไวใจคนทเหนแกตว ถงคนททาท สงบเสงยมเกนไป กไมควรไวใจ [๐๙.๓๓] (๒๗/๑๔๒๒)
ÿÿÿ
วสสาสา ภยมนเวต เพราะไววางใจ ภยจะตามมา
[๐๙.๓๔] (๒๗/๙๓) ÿÿÿ
มตตทพโภ ห ปาปโก ผประทษรายมตร เปนคนเลว
[๐๙.๓๕] (๒๗/๑๔๖๙) ÿÿÿ
อตถมห ชาตมห สขา สหายา สหายชวยใหเกดสข ในเมอเกดมเรองราว
[๐๙.๓๖] (๒๕/๓๓) ÿÿÿ
๙. การคบหา อมฤตพจนา
๙๖
สเจ ลเภถ นปก สหาย จเรยย เตนตตมโน สตมา
ถาไดสหายผมปญญาปกครองตน พงพอใจมสตเทยวไป กบเขา [๐๙.๓๗] (๒๕/๓๓)
ÿÿÿ
โน เจ ลเภถ นปก สหาย เอโก จเร น จ ปาปาน กยรา
ถาไมไดสหายทมปญญาปกครองตน พงเทยวไปคนเดยว และไมพงทาความชว [๐๙.๓๘] (๒๕/๓๓)
ÿÿÿ
เสยโย อมตโต เมธาว ยเจ พาลานกมปโก มศตรเปนบณฑต ดกวามมตรเปนพาล
[๐๙.๓๙] (๒๗/๔๕) ÿÿÿ
๑๐. การเบยดเบยน-การชวยเหลอกน
สพพา ทสา อนปรคมม เจตสา เนวชฌคา ปยตรตตนา กวจ เอวมป โส ปถ อตตา ปเรส
ตรวจดดวยจตทวทกทศแลว ไมพบใครทไหน เปนทรก ยงกวาตนเองเลย คนอนกรกตนมากเชนเดยวกน
ตสมา น หเส ปร อตตกาโม ฉะนน ผรกตน จงไมควรเบยดเบยนคนอน
[๑๐.๐๑] (๒๕/๑๑๐) ÿÿÿ
สพเพ ตสนต ทณฑสส สพเพ ภายนต มจจโน สตวทงปวง ยอมหวาดหวนตออาชญา สตวทงปวง ยอมกลวความตาย
สพเพ ตสนต ทณฑสส สพเพส ชวต ปย สตวทงปวงยอมหวาดหวนตออาชญา ชวตเปนทรก ของทกคน
๑๐. การเบยดเบยนฯ อมฤตพจนา
๙๘
ยถา อห ตถา เอเต ยถา เอเต ตถา อห เราฉนใด สตวเหลานกฉนนน สตวเหลานฉนใด เราก ฉนนน
อตตาน อปม กตวา น หเนยย น ฆาตเย นกถงเขา เอาตวเราเขาเทยบแลว ไมควรเขนฆา ไม ควรใหสงหารกน [๑๐.๐๒] (๒๕/๒๐,๓๘๙)
ÿÿÿ
ทกขตสส สกกจจ กโรต กจจ ชวยเหลอคนเดอดรอน ดวยความตงใจ
[๑๐.๐๓] (๒๗/๒๔๖๖) ÿÿÿ
สนโต สตตหเต รตา คนด ชอบชวยเหลอเกอกลผอน
[๑๐.๐๔] (ชา.อ.๑/๒๓๐) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๐. -การชวยเหลอกน
๙๙
สพเพส สหโต โหต คนด บาเพญประโยชนแกปวงชน
[๑๐.๐๕] (๒๓/๑๒๘) ÿÿÿ
พหน วต อตถาย ปณฑโต ฆรมาวส คนมปญญา อยครองเรอน กเปนประโยชนแกคน จานวนมาก [๑๐.๐๖] (๒๓/๑๒๘)
ÿÿÿ
น ห เวเรน เวราน สมมนตธ กทาจน ในโลกน เวรระงบดวยเวร ไมเคยม
[๑๐.๐๗] (๒๕/๑๑) ÿÿÿ
๑๐. การเบยดเบยนฯ อมฤตพจนา
๑๐๐
ปชโก ลภเต ปช ผบชา ยอมไดบชาตอบ
[๑๐.๐๘] (๒๘/๔๐๑) ÿÿÿ
วนทโก ปฏวนทน ผไหว ยอมไดการไหวตอบ
[๑๐.๐๙] (๒๘/๔๐๑) ÿÿÿ
สขสส ทาตา เมธาว สข โส อธคจฉต คนฉลาด ใหความสข ยอมไดความสข
[๑๐.๑๐] (๒๒/๓๗) ÿÿÿ
ทท มตตาน คนถต เมอใหไป ยอมผกไมตรไว
[๑๐.๑๑] (๑๕/๘๔๕) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๐. -การชวยเหลอกน
๑๐๑
ททมาโน ปโย โหต ผให ยอมเปนทรก
[๑๐.๑๒] (๒๒/๓๕) ÿÿÿ
ทป ห เอต ปรม นราน ย ปณฑตา โสกนทา ภวนต
บณฑตสามารถปดเปาความเศราโศกของคนอนได จงจดวาเปนทพงยอดเยยมของคนทงหลาย [๑๐.๑๓] (๒๘/๓๓๓)
ÿÿÿ
สกโณ มยหโก นาม ครสานทรจโร ปกก ปปผลมารยห มยห มยหนต กนทต
นกชนดหนงเทยวบนอยตามชองเขาและไหลเขา มชอวา นกมยหกะ มนบนไปสตนเลยบ อนมผลสก แลวรองวา “ของขาๆ” เมอนกมยหกะรองอยอยางนน ฝงนก ทงหลายกพากนบนมาจกกนผลเลยบ แลวกพากนบนไป นกมยหกะกยงรองพราอยอยางเดมนนเอง
๑๐. การเบยดเบยนฯ อมฤตพจนา
๑๐๒
เอวมเธว เอกจโจ สงฆรตวา พห ธน เนวตตโน น าตน ยโถธ ปฏปชชต
คนบางคนในโลกนกฉนนน เกบทรพยสะสมไวมากมาย แลว ตนเองกไมไดใช ทงไมเผอแผเจอจานแกญาต ทงหลายตามสวน เมอเขาหวงแหนทรพยไวราพงวา “ของขาๆ” ราชการหรอโจร หรอทายาท กมาเอาทรพย นนไป ตวเขากไดแตราพนอยอยางนนนนเอง [๑๐.๑๔] (๒๗/๙๓๑)
ÿÿÿ
นวตตยนต โสกมหา คนใจการณย ชวยแกไขคนใหหายโศกเศรา
[๑๐.๑๕] (๒๗/๑๔๙๒) ÿÿÿ
เนกาส ลภเต สข กนคนเดยว ไมไดความสข
[๑๐.๑๖] (๒๗/๑๖๗๔) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๐. -การชวยเหลอกน
๑๐๓
น ภเช สาธเมกโก ไมพงบรโภคของอรอยผเดยว
[๑๐.๑๗] (๒๘/๙๔๙) ÿÿÿ
น ห ทานา ปร อตถ ปตฏา สพพปาณน นอกจากการแบงปนเผอแผกนแลว สตวทงปวงหามทพง อยางอนไม [๑๐.๑๘] (๒๘/๑๐๗๓)
ÿÿÿ
โย มาตร ปตร วา ชณณก คตโยพพน ปหสนโต น ภรต ต ปราภวโต มข
คนใด มารดาบดาแกเฒา ลวงพนวยหนมวยสาวไปแลว ตนเองสามารถ กไมเลยงด นนคอปากทางของความเสอม [๑๐.๑๙] (๒๕/๓๐๔)
ÿÿÿ
๑๐. การเบยดเบยนฯ อมฤตพจนา
๑๐๔
ปหตวตโต ปรโส สหรโ สโภชโน เอโก ภชต สาทน ต ปราภวโต มข
คนใด มงมทรพยสนเงนทอง มของกนของใชมาก แต บรโภคของอรอยคนเดยว นนเปนปากทางแหงความ เสอม [๑๐.๒๐] (๒๕/๓๐๔)
ÿÿÿ
ทเทยย ปรโส ทาน อปป วา ยทวา พห เกดมาเปนคน จะมากหรอนอย กควรใหปนบาง
[๑๐.๒๑] (๒๗/๑๐๑๒) ÿÿÿ
อนนโท พลโท โหต ผใหอาหาร ชอวาใหกาลง
วตถโท โหต วณณโท ผใหผานงหม ชอวาใหผวพรรณ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๐. -การชวยเหลอกน
๑๐๕
ยานโท สขโท โหต ผใหยานพาหนะ ชอวาใหความสะดวก
โส จ สพพทโท โหต โย ททาต อปสสย ผใดใหทพานกอาศย ผนนชอวาใหทงหมด
[๑๐.๒๒] (๑๕/๑๓๘) ÿÿÿ
อมตนทโท จ โส โหต โย ธมมมนสาสต ผใดสงสอนธรรม ผนนชอวาใหสงทไมตาย
[๑๐.๒๓] (๑๕/๑๓๘) ÿÿÿ
วเจยยทาน สคตปปสตถ ใหดวยพจารณา พระศาสดาทรงสรรเสรญ
[๑๐.๒๔] (๑๕/๙๙) ÿÿÿ
๑๐. การเบยดเบยนฯ อมฤตพจนา
๑๐๖
อารามโรปา วนโรปา เย ชนา เสตการกา ปปจ อทปานจ เย ททนต อปสสย เตส ทวา จ รตโต จ สทา ป ปวฑฒต
ชนเหลาใด ปลกสวน ปลกปา สรางสะพาน ใหแหลง นา บอนา และทพกอาศย บญของชนเหลานนยอม เพมพนทกเมอ ทงคนทงวน [๑๐.๒๕] (๑๕/๑๔๖)
ÿÿÿ
หโต พหนน ปฏปชช โภเค คนดจดการโภคทรพย บาเพญประโยชนแกชนจานวนมาก [๑๐.๒๖] (๒๒/๔๒)
ÿÿÿ
ทนน โหต สนพภต ของทใหแลว ชอวานาออกไปอยางดแลว
[๑๐.๒๗] (๑๕/๑๓๖) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๐. -การชวยเหลอกน
๑๐๗
ทนน สขผล โหต นาทนน โหต ต ยถา ของทใหแลว ชอวาออกผลเปนความสขแลว สวนของ ทยงไมไดให ยงไมมผลเชนนน [๑๐.๒๘] (๑๕/๑๓๖)
ÿÿÿ
อทธา ห ทาน พหธา ปสตถ ทานา จ โข ธมมปทว เสยโย
ทานนนปราชญสรรเสรญกนโดยมากอยางแนนอน แตกระนน บทธรรมกยงประเสรฐกวาทาน [๑๐.๒๙] (๑๕/๑๐๑)
ÿÿÿ
เอตทคค ภกขเว ทานาน ยทท ธมมทาน ภกษทงหลาย การใหธรรม เปนยอดแหงทาน
[๑๐.๓๐] (๒๓/๒๐๙) ÿÿÿ
๑๐. การเบยดเบยนฯ อมฤตพจนา
๑๐๘
สพพทาน ธมมทาน ชนาต การใหธรรมะ ชนะการใหทงปวง
[๑๐.๓๑] (๒๕/๓๔) ÿÿÿ
๑๑. สามคค
สมคคาน ตโป สโข ความเพยรของหมชนผพรอมเพรยงกน ใหเกดสข
[๑๑.๐๑] (๒๕/๒๕) ÿÿÿ
สขา สงฆสส สามคค สามคคของหม ใหเกดสข
[๑๑.๐๒] (๒๕/๑๙๔) ÿÿÿ
สกเรห สมคเคห พยคโฆ เอกายเน หโต สกรทงหลายพรอมเพรยงกน ยงฆาเสอโครงได เพราะ ใจรวมเปนอนเดยว [๑๑.๐๓] (๒๗/๑๙๘๗)
ÿÿÿ
๑๑. สามคค อมฤตพจนา
๑๑๐
เอเต ภยโย สมายนต สนธ เตส น ชรต โย จาธปนน ชานาต โย จ ชานาต เทสน
ผใดรโทษทตนลวงละเมด ๑ ผใดยอมรบรโทษทเขามา สารภาพ ๑ คนทงสองน ยอมพรอมเพรยงกนยงขน มตรภาพของเขายอมไมเสอมคลาย [๑๑.๐๔] (๒๗/๕๔๘)
ÿÿÿ
เอโส ห อตตรตโร ภาราวโห ธรนธโร โย ปเรสาธปนนาน สย สนธาตมรหต
ผใด เมอคนอนลวงเกนกนอย ตนเองกลบหาทางเชอม เขาใหคนดกนได ผนนแล ชอวาเปนคนเอาภาระ เปน ผจดธระทดยอดเยยม [๑๑.๐๕] (๒๗/๕๔๙)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๑. สามคค
๑๑๑
สเจป สนโต ววทนต ขปป สนธยเร ปน พาลา ปตตาว ภชชนต น เต สมถมชฌค
ถาแมสตบรษววาทกน กกลบเชอมกนไดสนทโดยเรว สวนคนพาลทงหลายยอมแตกกนเหมอนภาชนะดน เขายอมไมไดความสงบเวรกนเลย [๑๑.๐๖] (๒๗/๕๔๗)
ÿÿÿ
สมคคา สขลา โหถ จงสามคคมนาใจตอกน
[๑๑.๐๗] (๓๓/๓๕) ÿÿÿ
๑๒. การปกครอง
วโส อสสรย โลเก อานาจเปนใหญในโลก
(อสรภาพคอความมอานาจในตวเอง) [๑๒.๐๑] (๑๕/๒๑๒)
ÿÿÿ
สพพ ปรวส ทกข การอยในอานาจของผอน เปนทกขทงสน
[๑๒.๐๒] (๒๕/๖๓) ÿÿÿ
สพพ อสสรย สข อสรภาพ เปนสขทงสน
[๑๒.๐๓] (๒๕/๖๓) ÿÿÿ
๑๒. การปกครอง อมฤตพจนา
๑๑๔
ราชา รฏสส ปาณ ราชา เปนสงาแหงแควน
(ผปกครองเปนเครองสองถงรฐ) [๑๒.๐๔] (๑๕/๒๐๑)
ÿÿÿ
ต ม น ตปปต พนโธ วโธ เม น ตเปสสต สขมาหรต เตส เยส รชชมการย
ถงจะถกจองจา ขาฯกไมเดอดรอน ถงจะถกฆา กไม ครนคราม เพราะขาฯไดนาความสขมาใหแลว แก เหลาชนทขาฯปกครอง [๑๒.๐๕] (๒๗/๑๐๕๕)
ÿÿÿ
สพเพส สขเมตพพ ขตตเยน ปชานตา ผปกครองแผนดนมปญญา พงแสวงสขเพอปวง ประชา [๑๒.๐๖] (๒๗/๑๐๕๖)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๒. การปกครอง
๑๑๕
ธมม ปมชช ขตตโย รฏา จวต อสสโร ผครองแผนดน ถงจะมอานาจยงใหญ ประมาทธรรม เสยแลว กรวงจากรฐ (สญเสยอานาจ) [๑๒.๐๗] (๒๘/๕๑)
ÿÿÿ
สาธ ธมมรจ ราชา ราชาชอบธรรมจงจะด
(จะเปนการด ตอเมอมผปกครองทนยมธรรม) [๑๒.๐๘] (๒๘/๕๐)
ÿÿÿ
อกโกธนสส วชเต ตธมมสส ราชโน สข มนสสา อาเสถ สตจฉายาย สฆเร
ในแวนแควนของราชาผ ม เมตตา ม ธรรมม นคง ประชาชนจะนงนอนเปนสข เหมอนมรมเงาทเยน สบายอยในบานของตวเอง [๑๒.๐๙] (๒๘/๕๐)
ÿÿÿ
๑๒. การปกครอง อมฤตพจนา
๑๑๖
ควเจ ตรมานาน ชมห คจฉนต ปงคโว ฯเปฯ
สพพ รฏ ทกข เสต ราชา เจ โหต อธมมโก เมอฝงโควายขามฟากอย ถาโคนาฝงไปคด โคทงหมด กวายคดไปตาม ฉนใด ในหมมนษย กฉนนน ผใด ไดรบแตงตงเปนใหญ ถาผนนประพฤตอธรรม จะปวย กลาวไปไยถงประชาชนทเหลอ ถาราชาไมตงอยใน ธรรม รฐทงหมดยอมอยเปนทกข
ควเจ ตรมานาน อช คจฉต ปงคโว ฯเปฯ
สพพ รฏ สข เสต ราชา เจ โหต ธมมโก เมอฝงโควายขามฟากอย ถาโคนาฝงไปตรง โค ทงหมด ยอมวายตรงไปตาม ฉนใด ในหมมนษยกฉน นน ผใดไดรบแตงตงเปนใหญ ถาผนนประพฤตธรรม ประชาชนทเหลอกเปนอนไมตองกลาวถง ถาราชา ตงอยในธรรม รฐทงหมดยอมอยเปนสข [๑๒.๑๐] (๒๑/๗๐)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๒. การปกครอง
๑๑๗
อรโย อนรย กพพ โย ทณเฑน นเสเธต สาสน ต น ต เวร อต น ปณฑตา วท
เมออนารยชนกอกรรมชว อารยชนใชอาญาหกหาม การกระทานนเปนการสงสอน หาใชเปนเวรไม บณฑต ทงหลายเขาใจกนอยางน [๑๒.๑๑] (๒๗/๓๕๗)
ÿÿÿ
นสมม ทณฑ ปณเยยย อสสโร คนทเปนใหญ จะตองใครครวญใหดกอน จงลงโทษ
[๑๒.๑๒] (๒๗/๒๑๗๕) ÿÿÿ
เวคา กต ตปปต ภมปาล ทานผครองแผนดน! การททาโดยผลผลาม จะแผด เผาตวได [๑๒.๑๓] (๒๗/๒๑๗๕)
ÿÿÿ
๑๒. การปกครอง อมฤตพจนา
๑๑๘
โย อสสโรมหต กโรต ปาป กตวา จ โส นตตปเต ปเรส น เตน โส ชวต ทฆมาย เทวาป ปาเปน สเมกขเร น
ผใดทาความชวดวยสาคญตววา “เราเปนผยงใหญ” ครนทาแลวกไมหวนเกรงตอคนทงหลายอน ผนนจะ ดารงชพอยยนยาวดวยความชวนนกหาไม แมเทพ ทงหลายกมองดเขาดวยนยนตาอนเหยยดหยาม [๑๒.๑๔] (๒๘/๓๑)
ÿÿÿ
มา ตาต อสสโรมหต อนตถาย ปตารย อยาสาคญตนวา เรามอานาจย งใหญ แลวทาให ประชาชนพลอยพนาศ [๑๒.๑๕] (๒๗/๒๔๔๒)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๒. การปกครอง
๑๑๙
สย อาย วย ชา สย ชา กตากต ผปกครองตองทราบรายไดรายจายดวยตนเอง ตองทราบกจการททาแลวและยงมไดทาดวยตนเอง [๑๒.๑๖] (๒๗/๒๔๔๒)
ÿÿÿ
นคคณเห นคคหารห ปคคณเห ปคคหารห พงขมคนทควรขม พงยกยองคนทควรยกยอง
[๑๒.๑๗] (๒๗/๒๔๔๒) ÿÿÿ
อเปตโลมหสสส รโ กามานสารโน สพเพ โภคา วนสสนต รโ ต วจจเต อฆ
ผครองแผนดนทเจาสาราญ แสหาแตกามารมณ โภค ทรพยจะพนาศหมด นแลทเรยกวา ทกขภยของผ ครองแผนดน [๑๒.๑๘] (๒๗/๒๔๔๒)
ÿÿÿ
๑๒. การปกครอง อมฤตพจนา
๑๒๐
มหตตปตโตป นวาตวตต ถงจะขนสสถานะทยงใหญ กถอมตวใฝฟงบณฑต
ตสมห โปเส วปลา ภวาม อมม สมททสส ยถาป วณณ
ทานผเชนนน จะเปนทชนชมยาเกรง เหมอนคนเหน บรรยากาศแหงมหาสมทรแลว ขามเกรงตอศกยะแหง คลนใหญ [๑๒.๑๙] (๒๗/๘๘๒)
ÿÿÿ
ปเมเนว วตถ โกธ หาส นวารเย ตโต กจจาน กาเรยย ต วต อาห ขตตย
เรมแรก แกไขขอทผดพลาดคลาดเคลอนใหเสรจ ระงบความโกรธกรวและความบนเทงไวกอน จากนน จงสงงาน ขอนนกปราชญกลาววาเปนวตร (ระเบยบ ปฏบต) ของผปกครอง [๑๒.๒๐] (๒๗/๒๔๔๐)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๒. การปกครอง
๑๒๑
มทา ปมาโท ชาเยถ จากความมวเมา กเกดความประมาท
[๑๒.๒๑] (๒๗/๒๔๑๙) ÿÿÿ
ปมาทา ชายเต ขโย จากความประมาท กเกดความเสอม
[๑๒.๒๒] (๒๗/๒๔๑๙) ÿÿÿ
ขยา ปโทสา ชายนต จากความเสอม กเกดโทษประดง
[๑๒.๒๓] (๒๗/๒๔๑๙) ÿÿÿ
๑๒. การปกครอง อมฤตพจนา
๑๒๒
มา มโท ภรตสภ ผมภาระปกครองรฐ จงอยาไดประมาทเลย
[๑๒.๒๔] (๒๗/๒๔๑๙) ÿÿÿ
ขตตยสส ปมตตสส รฏสม รฏวฑฒน สพเพ โภคา วนสสนต รโ ต วจจเต อฆ
เมอผครองแผนดนประมาท โภคทรพยในรฐทงหมด ยอมพนาศ นแลเรยกวาทกขภยของผครองแผนดน [๑๒.๒๕] (๒๗/๒๔๔๐)
ÿÿÿ
อปสสต มหาราช รฏเ ชนปเท จร ตตถ ทสวา สตวา จ ตโต ต ปฏปชชส
ดกรมหาราช พระองคจงเสดจเทยวสดบดความเปนอย ความเปนไปในแวนแควนแดนชนบท ครนไดเหนไดฟง แลวจงปฏบตราชกจนนๆ [๑๒.๒๖] (๒๗/๒๔๑๙)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๒. การปกครอง
๑๒๓
อรกขตา ชานปทา อธมมพลนา หตา รตตห โจรา ขาทนต ทวา ขาทนต ตณฑยา รฏสม กฏราชสส พห อธมมโก ชโน
ชาวชนบทไมไดรบการพทกษรกษา ถกกดขดวย คาธรรมเนยมไมชอบธรรม กลางคนโจรปลน กลางวน ขาราชการขมเหง ในแวนแควนของผปกครองชวราย ยอมมคนอาธรรมมากมาย [๑๒.๒๗] (๒๗/๒๔๒๒)
ÿÿÿ
รกเขยยานาคต ภย พงปองกนภยทยงไมมาถง
[๑๒.๒๘] (๒๗/๕๔๕) ÿÿÿ
สงเกยย สงกตพพาน พงระแวง สงทควรระแวง
[๑๒.๒๙] (๒๗/๕๔๕) ÿÿÿ
๑๒. การปกครอง อมฤตพจนา
๑๒๔
สกกาโร กาปรส หนต สกการะฆาคนชวได
[๑๒.๓๐] (๑๕/๖๑๐) ÿÿÿ
โย จ อปปตต อตถ ขปปเมว น พชฌต อมตตวสมนเวต ปจฉาว อนตปปต
ผใดไมรเทาทนเรองราวทเกดขนไดโดยฉบพลน ผนนจะ หลงเขาไปในอานาจของศตร และจะเดอดรอนภายหลง [๑๒.๓๑] (๒๗/๑๔๓๐)
ÿÿÿ
อปปเสโนป เจ มนต มหาเสน อมนตน ถงแมจะมกาลงพลนอย แตมความคด กเอาชนะ กองทพใหญทไรความคดได [๑๒.๓๒] (๒๘/๖๕๕)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๒. การปกครอง
๑๒๕
พาโล อปรณายโก คนพาล เปนผนาไมได
[๑๒.๓๓] (๒๗/๓๑๓) ÿÿÿ
น สาธ พลวา พาโล ยถสส ปรหารโก ผบรหารหมคณะ ถงจะมกาลงอานาจ แตเปนคนพาล ยอมไมเปนผลด [๑๒.๓๔] (๒๗/๑๐๓๑)
ÿÿÿ
ธโร จ พลวา สาธ ยถสส ปรหารโก ผบรหารหมชน เปนปราชญ และมกาลงเขมแขง จง จะเปนผลด [๑๒.๓๕] (๒๗/๑๐๓๒)
ÿÿÿ
๑๓. บญ-บาป, ธรรม-อธรรม, ความด-ชว
ป โจเรห ทหร ความดโจรลกไมได
[๑๓.๐๑] (๑๕/๑๕๙) ÿÿÿ
สย กตาน ปาน ต มตต สมปรายก ความดททาไวเอง เปนมตรตดตามตวไปเบองหนา
[๑๓.๐๒] (๑๕/๑๖๓) ÿÿÿ
๑๓. บญ-บาป, ธรรม-อธรรมฯ อมฤตพจนา
๑๒๘
มาวมเถ ปาปสส น มตต อาคมสสต อยาดหมนความชววาเลกนอย คงจกไมมผลมาถงตว
อทพนทนปาเตน อทกมโภป ปรต เพราะนาหยดทละนอย หมอนายงเตมได
อาปรต พาโล ปาปสส โถก โถกป อาจน พาลชนสรางสมความชวทละนอย กเตมเพยบไปดวย ความชว [๑๓.๐๓] (๒๕/๑๙)
ÿÿÿ
ปาปเจ ปรโส กยรา น น กยรา ปนปปน คนเราน ถามอนทาชวลงไป กอยาพงทาความชวนน ซาเขาอก
น ตมห ฉนท กยราถ ทกโข ปาปสส อจจโย อยาพงสรางความพอใจในความชวนน การสงสม ความชวเปนการกอความทกข [๑๓.๐๔] (๒๕/๑๙)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๓. ความด-ชว
๑๒๙
โย จ ปพเพ ปมชชตวา ปจฉา โส นปปมชชต โสม โลก ปภาเสต อพภา มตโตว จนทมา
บคคลใดในกาลกอนเคยผดพลาด ครนภายหลงเขา กลบตวไดไมประมาท บคคลนน ยอมทาโลกใหแจมใส เหมอนดงดวงจนทร อนพนจากเมฆหมอก [๑๓.๐๕] (๒๕/๒๓)
ÿÿÿ
ยสส ปาป กต กมม กสเลน ปถยต โสม โลก ปภาเสต อพภา มตโตว จนทมา
บคคลใดเคยทากรรมชวไวแลว (กลบตวได) หนมาทา ดปดกน บคคลนนยอมทาใหโลกแจมใส เหมอนดงดวง จนทร อนพนจากเมฆหมอก [๑๓.๐๖] (๒๕/๒๓)
ÿÿÿ
๑๓. บญ-บาป, ธรรม-อธรรมฯ อมฤตพจนา
๑๓๐
ยถาป ปปผราสมหา กยรา มาลาคเฬ พห เอว ชาเตน มจเจน กตตพพ กสล พห
ชางดอกไม รอยพวงมาลยไดมากมาย จากกองดอกไม กองหนง ฉนใด คนเราเกดมาแลว กควร (ใชชวตชาต หนงน) สรางความดงามใหมาก ฉนนน [๑๓.๐๗] (๒๕/๑๔)
ÿÿÿ
อาปรต ธโร ปสส โถก โถกป อาจน ธรชนสรางความดทละนอย กเตมเปยมไปดวยความด [๑๓.๐๘] (๒๕/๑๙)
ÿÿÿ
สโข ปสส อจจโย การสรางสมความด นาสขมาให
[๑๓.๐๙] (๒๕/๑๙) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๓. ความด-ชว
๑๓๑
สขสเสต ภกขเว อธวจน ฯเปฯ ยทท ปาน คาวา บญ น เปนชอของความสข
[๑๓.๑๐] (๒๕/๒๐๐) ÿÿÿ
สย กตาน ปาน ต เว อาเวณย ธน ความดททาไวเองนแหละ เปนทรพยสวนเฉพาะของ ตวแทๆ [๑๓.๑๑] (๒๗/๑๙๙๘)
ÿÿÿ
ป สข ชวตสงขยมห กระทงถงคราวสนชพ บญกชวยใหสขได
[๑๓.๑๒] (๒๕/๓๓) ÿÿÿ
๑๓. บญ-บาป, ธรรม-อธรรมฯ อมฤตพจนา
๑๓๒
น ฆาสเหตป กเรยย ปาป ไมควรทาบาป แมเพราะเหนแกกน
[๑๓.๑๓] (น.๒๗/๑๒๗๕) ÿÿÿ
สกมมนา หต ปาปธมโม คนมความชว ยอมเดอดรอน เพราะกรรมของตน
[๑๓.๑๔] (๑๓/๔๕๑) ÿÿÿ
ปาป ปาเปน สกร ความชว คนชวทางาย
[๑๓.๑๕] (๒๕/๑๒๔) ÿÿÿ
นตถ ปาป อกพพโต บาปไมมแกผไมทา
[๑๓.๑๖] (๒๕/๑๙) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๓. ความด-ชว
๑๓๓
น ต กมม กต สาธ ย กตวา อนตปปต ทากรรมใดแลว รอนใจภายหลง กรรมททานนไมด
[๑๓.๑๗] (๑๕/๒๘๑) ÿÿÿ
ตจ กมม กต สาธ ย กตวา นานตปปต
ทากรรมใดแลว ไมรอนใจภายหลง กรรมททานนแลด [๑๓.๑๘] (๑๕/๒๘๑)
ÿÿÿ
สกราน อสาธน อตตโน อหตาน จ
การทไมด และไมเปนประโยชนแกตน ทางาย [๑๓.๑๙] (๒๕/๒๒)
ÿÿÿ
ย เว หตจ สาธจ ต เว ปรมทกกร
การใดเปนประโยชนดวย ดดวย การนนแล ทาไดยากอยางยง
[๑๓.๒๐] (๒๕/๒๒) ÿÿÿ
๑๓. บญ-บาป, ธรรม-อธรรมฯ อมฤตพจนา
๑๓๔
สกร สาธนา สาธ ความด คนด ทางาย
[๑๓.๒๑] (๒๕/๑๒๔) ÿÿÿ
สาธ ปาเปน ทกกร ความด คนชว ทายาก
[๑๓.๒๒] (๒๕/๑๒๔) ÿÿÿ
กมมนา วตตต โลโก สตวโลก ยอมเปนไปตามกรรม
[๑๓.๒๓] (๑๓/๗๐๗) ÿÿÿ
กมม สตเต วภชต ยทท หนปปณตตาย กรรมยอมจาแนกสตว คอใหทรามและประณต
[๑๓.๒๔] (๑๔/๕๙๖) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๓. ความด-ชว
๑๓๕
กลยาณการ กลยาณ ปาปการ จ ปาปก ทาด ไดด ทาชว ไดชว
[๑๓.๒๕] (๑๕/๙๐๓) ÿÿÿ
ปจฉา ตปปต ทกกฏ
กรรมไมด ยอมเผาผลาญในภายหลง [๑๓.๒๖] (๑๕/๒๔๐)
ÿÿÿ
อกต ทกกฏ เสยโย
ความชว ไมทาเสยเลย ดกวา [๑๓.๒๗] (๑๕/๒๔๐)
ÿÿÿ
ปาปาน อกรณ สข
การไมทาความชว ใหเกดความสข [๑๓.๒๘] (๒๕/๓๓)
ÿÿÿ
๑๓. บญ-บาป, ธรรม-อธรรมฯ อมฤตพจนา
๑๓๖
กตจ สกต เสยโย ความด ทาไวแล ดกวา
[๑๓.๒๙] (๑๕/๒๔๐) ÿÿÿ
สพพปาปสส อกรณ กสลสสปสมปทา สจตตปรโยทปน เอต พทธาน สาสน
การไมทาความชวทงปวง ๑ การบาเพญความดให เพยบพรอม ๑ การชาระจตใจใหผองใส ๑ สามขอน คอคาสอนของพระพทธเจา [๑๓.๓๐] (๒๕/๒๔)
ÿÿÿ
ธมโม หเว รกขต ธมมจาร ธรรมนนแหละ รกษาผประพฤตธรรม
[๑๓.๓๑] (๒๖/๓๓๒) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๓. ความด-ชว
๑๓๗
ธมโม สจณโณ สขมาวหาต ธรรมทประพฤตดแลว นามาซงความสข
[๑๓.๓๒] (๒๖/๓๓๒) ÿÿÿ
ธมมจาร สข เสต ผประพฤตธรรม ยอมนอนเปนสข
[๑๓.๓๓] (๒๕/๒๓) ÿÿÿ
ธมมปต สข เสต ผอมใจในธรรม ยอมนอนเปนสข
[๑๓.๓๔] (๒๕/๑๖) ÿÿÿ
๑๓. บญ-บาป, ธรรม-อธรรมฯ อมฤตพจนา
๑๓๘
น ปณฑตา อตตสขสส เหต ปาปาน กมมาน สมาจรนต
บณฑตไมประกอบความชว เพราะเหนแกความสข สวนตว [๑๓.๓๕] (๒๗/๑๔๖๗)
ÿÿÿ
ทกเขน ผฏา ขลตาป สนตา ฉนทา จ โทสา น ชหนต ธมม
บณฑตนน ถงถกทกขกระทบ ถงพลาดพลงลง กคงสงบอยได และไมละทงธรรมเพราะชอบหรอชง
[๑๓.๓๖] (๒๗/๑๔๖๗) ÿÿÿ
น อจเฉยย อธมเมน สมทธมตตโน ไมพงปรารถนาความสาเรจแกตนโดยทางไมชอบธรรม [๑๓.๓๗] (๒๕/๑๖)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๓. ความด-ชว
๑๓๙
จเช ธน องควรสส เหต องค จเช ชวต รกขมาโน องค ธน ชวตจาป สพพ จเช นโร ธมมมนสสรนโต พงสละทรพย เพอเหนแกอวยวะ พงสละอวยวะ ในเมอจะรกษาชวต พงสละไดหมด ทงอวยวะ ทรพยและชวต ในเมอคานงถงธรรม
[๑๓.๓๘] (๒๖/๓๘๒) ÿÿÿ
อลาโภ ธมมโก เสยโย ยเจ ลาโภ อธมมโก ไมไดแตชอบธรรมดกวา ถงไดแตไมชอบธรรมจะดอะไร [๑๓.๓๙] (๒๖/๓๘๒)
ÿÿÿ
๑๓. บญ-บาป, ธรรม-อธรรมฯ อมฤตพจนา
๑๔๐
มรณ ธมมก เสยโย ยเจ ชเว อธมมก ตายอยางชอบธรรมดกวา อยอยางไมชอบธรรมจะม คาอะไร [๑๓.๔๐] (๒๖/๓๘๐)
ÿÿÿ
ธมเม ต น วชหาต กตต เกยรตไมทงผตงอยในธรรม
[๑๓.๔๑] (๒๒/๔๒) ÿÿÿ
๑๔. กรรม
ยาน กโรต ปรโส ตาน อตตน ปสสต คนทากรรมใดไว ยอมเหนกรรมนนในตนเอง
[๑๔.๐๑] (๒๗/๒๙๔) ÿÿÿ
จรนต พาลา ทมเมธา อมตเตเนว อตตนา คนพาลทรามปญญา ยอมดาเนนชวต โดยมตนเองนน แหละเปนศตร [๑๔.๐๒] (๑๕/๒๘๑)
ÿÿÿ
๑๔. กรรม อมฤตพจนา
๑๔๒
ธ ธน รชต ชาตรป ปรคคห วาป ยทตถ กจ
ทาสา กมมกรา เปสสา เย จสส อนชวโน สพพนนาทาย คนตพพ สพพ นกขปคามน
ธญญาหาร ทรพยสน เงนทอง หรอสมบตทครอบครอง ไมวาอยางใดทมอย คนรบใช คนงาน คนอาศย ทงหลายทกอยาง ลวนพาเอาไปไมได ตองทงไว ทงหมด [๑๔.๐๓] (๑๕/๓๙๒)
ÿÿÿ
ยจ กโรต กาเยน วาจาย อท เจตสา ต ห ตสส สก โหต ตจ อาทาย คจฉต
กรรมใด ทาไว ดวยกาย ดวยวาจา หรอดวยใจ กรรม นนแหละเปนสมบตของเขา ซงเขาจะพาเอาไป [๑๔.๐๔] (๑๕/๓๙๒)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๔. กรรม
๑๔๓
มา ชาต ปจฉ จรณจ ปจฉ อยาถามถงชาตกาเนด จงถามถงความประพฤต
[๑๔.๐๕] (๑๕/๖๖๐) ÿÿÿ
กมม วชชา จ ธมโม จ สล ชวตมตตม เอเตน มจจา สชฌนต น โคตเตน ธเนน วา
การงาน ๑ วชา ๑ ธรรม ๑ ศล ๑ ชวตอนอดม ๑ คน บรสทธดวยสงทง ๕ น หาใชดวยตระกลหรอดวย ทรพยไม [๑๔.๐๖] (๑๕/๑๔๗)
ÿÿÿ
๑๔. กรรม อมฤตพจนา
๑๔๔
๑๕. กเลส
อจฉา ห อนนตโคจรา ความอยากได ไมมทจบสนเลย
[๑๕.๐๑] (๒๓/๓๓๙) ÿÿÿ
วคตจฉาน นโม กโรมเส ทานทตดความอยากเสยได ขาพเจาขอกราบไหวเลย ทเดยว [๑๕.๐๒] (๒๗/๓๓๙)
ÿÿÿ
๑๕. กเลส อมฤตพจนา
๑๔๖
ลทโธ ธมม น ปสสต โลภเขาแลว มองไมเหนธรรม
อนธตม ตทา โหต ย โลโภ สหเต นร เมอความโลภเขาครอบงาคน เวลานนมแตความมดตอ [๑๕.๐๓] (๒๕/๒๖๘)
ÿÿÿ
อจฉา นร ปรกสสต ความอยาก ยอมชกพาคนไปตางๆ
[๑๕.๐๔] (๑๕/๒๑๖) ÿÿÿ
กาเมห โลกมห น หตถ ตตต ความอมดวยกามทงหลาย ไมมในโลก
[๑๕.๐๕] (๑๓/๔๕๑) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๕. กเลส
๑๔๗
ภยมนตรโต ชาต ต ชโน นาวพชฌต คนโกรธไมรทนวา ความโกรธนน เปนภยทเกดขนภายใน [๑๕.๐๖] (๒๕/๒๖๘)
ÿÿÿ
กทโธ ธมม น ปสสต โกรธเขาแลว มองไมเหนธรรม
[๑๕.๐๗] (๒๕/๒๖๘) ÿÿÿ
ย กทโธ อปโรเธต สกร วย ทกกร คนโกรธจะผลาญสงใด สงนนทายาก กเหมอนทางาย [๑๕.๐๘] (๒๓/๖๑)
ÿÿÿ
หนต กทโธ สมาตร คนโกรธฆาไดแมแตมารดาของตน
[๑๕.๐๙] (๒๓/๖๑) ÿÿÿ
๑๕. กเลส อมฤตพจนา
๑๔๘
ปจฉา โส วคเต โกเธ อคคทฑโฒว ตปปต ภายหลง เมอความโกรธหายแลว เขายอมเดอดรอน เหมอนถกไฟไหม [๑๕.๑๐] (๒๓/๖๑)
ÿÿÿ
โกธโน ทพพณโณ โหต คนมกโกรธยอมมผวพรรณไมงาม
[๑๕.๑๑] (๒๓/๖๑) ÿÿÿ
โกธ ฆตวา สข เสต ฆาความโกรธได ยอมนอนเปนสข
[๑๕.๑๒] (๑๕/๑๙๙) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๕. กเลส
๑๔๙
ยถาป รจร ปปผ วณณวนต อคนธก เอว สภาสตา วาจา อผลา โหต อกพพโต
วาจาสภาษต ไมมผลแกผไมปฏบต เหมอนดอกไมงาม ทมแตส ไมมกลน [๑๕.๑๓] (๒๕/๑๔)
ÿÿÿ
ยถาป รจร ปปผ วณณวนต สคนธก เอว สภาสตา วาจา สผลา โหต สกพพโต
วาจาสภาษต ยอมมผลแกผปฏบต เหมอนดงดอกไม งาม ทมทงสสวย และกลนอนหอม [๑๕.๑๔] (๒๕/๑๔)
ÿÿÿ
สภาสตา จ ยา วาจา เอตมมงคลมตตม พดด เปนมงคลอนอดม
[๑๕.๑๕] (๒๕/๖) ÿÿÿ
๑๕. กเลส อมฤตพจนา
๑๕๐
กทธ อปปฏกชฌนโต สงคาม เชต ทชชย ผไมโกรธตอบคนโกรธ ชอวาชนะสงครามทชนะไดยาก [๑๕.๑๖] (๒๖/๓๕๘)
ÿÿÿ
อภนนมตถ จรต อตตโน จ ปรสส จ ปร สงกปต ตวา โย สโต อปสมมต
ผใดรวาคนอนโกรธแลว มสต ระงบได ผนนชอวา บาเพญประโยชนแกคนถง ๒ คน คอ ทงแกตนเอง และแกคนอนนน [๑๕.๑๗] (๒๖/๓๕๘)
ÿÿÿ
๑๖. คณธรรม
สจจ เว อมตา วาจา คาสตยแล เปนวาจาไมตาย
[๑๖.๐๑] (๑๕/๗๔๐) ÿÿÿ
สจจ หเว สาธตร รสาน สจจะ เปนรสดยงกวาประดารส
[๑๖.๐๒] (๒๕/๓๑๑) ÿÿÿ
สทธา ทตยา ปรสสส โหต ศรทธา เปนมตรคใจของคน
[๑๖.๐๓] (๑๕/๑๗๕) ÿÿÿ
๑๖. คณธรรม อมฤตพจนา
๑๕๒
สขา สทธา ปตฏตา ศรทธาตงมนแลว นาสขมาให
[๑๖.๐๔] (๒๕/๓๓) ÿÿÿ
สต โลกสม ชาคโร สต ทาใหตนอยในโลก
(ในโลกน มสต จงจะนบวาตน) [๑๖.๐๕] (๑๕/๒๑๗)
ÿÿÿ
สตมโต สทา ภทท คนมสต เทากบมสงนาโชคตลอดเวลา
[๑๖.๐๖] (๑๕/๘๑๒) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๖. คณธรรม
๑๕๓
สตมโต สเว เสยโย คนมสตยอมดขนทกวน
[๑๖.๐๗] (๑๕/๘๑๒) ÿÿÿ
อาท สล ปตฏา จ กลยาณานจ มาตก ปมข สพพธมมาน ตสมา สล วโสธเย
ศลเปนเ บองตน เปนทตงอาศย เปนมารดาของ กลยาณธรรมทงหลาย เปนประมขของธรรมทวไป ฉะนน ควรชาระศลใหบรสทธ [๑๖.๐๘] (๒๖/๓๗๘)
ÿÿÿ
สล อาภรณ เสฏ ศลเปนอาภรณอนประเสรฐ
[๑๖.๐๙] (๒๖/๓๗๘) ÿÿÿ
๑๖. คณธรรม อมฤตพจนา
๑๕๔
สล กวจมพภต ศล เปนเกราะอยางอศจรรย
[๑๖.๑๐] (๒๖/๓๗๘) ÿÿÿ
น ปร นาป อตตาน วหสต สมาหโต ผมจตใจตงมน ยอมไมเบยดเบยนคนอน และแม ตนเอง [๑๖.๑๑] (๒๗/๖๒๑)
ÿÿÿ
๑๗. วาจา
ย ห กยรา ต ห วเท ย น กยรา น ต วเท อกโรนต ภาสมาน ปรชานนต ปณฑตา
จะทาสงใด พงพดสงนน สงใดไมทา ไมพงพดถง บณฑตยอมหมายเอาไดวา คนไมทาดแตพด [๑๗.๐๑] (๒๗/๘๖๐)
ÿÿÿ
ยถาวาท ตถาการ พดอยางใด ทาอยางนน
[๑๗.๐๒] (๒๗/๖๐๕) ÿÿÿ
หทยสส สทส วาจา วาจาเชนเดยวกบใจ
[๑๗.๐๓] (๒๗/๕๖๐) ÿÿÿ
๑๗. วาจา อมฤตพจนา
๑๕๖
ปรสสส ห ชาตสส กธาร ชายเต มเข ยาย ฉนทต อตตาน พาโล ทพภาสต ภณ
คนเกดมาชอวามขวานเกดตดปากมาดวย สาหรบให คนพาลใชฟนตวเอง ในเวลาทพดคาชว [๑๗.๐๔] (๒๕/๓๘๗)
ÿÿÿ
โย นนทย ปสสต ต วา นนทต โย ปสสโย วจนาต มเขน โส กล กลนา เตน สข น วนทต
ผใด สรรเสรญคนควรนนทา หรอนนทาคนควร สรรเสรญ ผนนเอาปากเกบกาลไว จะไมไดพบสข เพราะกาลนน [๑๗.๐๕] (๒๑/๓)
ÿÿÿ
เอก ธมม อตตสส มสาวาทสส ชนตโน วตณณปรโลกสส นตถ ปาป อการย
คนทกาวลวงสจธรรมอนเปนหนงเดยวเสยแลว พดจา มแตคาเทจ ไมคานงถงปรโลก ความชวทเขาจะไมทา เปนไมม [๑๗.๐๖] (๒๕/๒๓)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๗. วาจา
๑๕๗
สโวหาเรน โสเจยย เวทตพพ ความสะอาด พงทราบดวยถอยคาสานวน
[๑๗.๐๗] (น.๒๕/๑๓๔) ÿÿÿ
สณห คร อตถวต ปมเจ ควรเปลงวาจาไพเราะ ทมประโยชน
[๑๗.๐๘] (๒๗/๑๓๘๓) ÿÿÿ
วาจ ปมเจ กสล นาตเวล ถงวาจาด กไมควรกลาวใหเกนกาล
[๑๗.๐๙] (๒๕/๔๒๓) ÿÿÿ
๑๗. วาจา อมฤตพจนา
๑๕๘
นาตเวล ปภาเสยย น ตณห สพพทา สยา อวกณณ มต วาจ ปตเต กาเล อทรเย
ไมควรพดจนเกนกาล ไมควรนงเสมอไป ควรกลาว วาจาทไมฟนเฝอ พอดๆ ในเมอถงเวลา [๑๗.๑๐] (๒๘/๙๖๖)
ÿÿÿ
อพทธา ตตถ พชฌนต ยตถ พาลา ปภาสเร คนพาล ยงไมถกผก แตพอพดในเรองใด กถกมดตวใน เรองนน
พทธาป ตตถ มจจนต ยตถ ธรา ปภาสเร คนมปญญา แมถกผกมดอย พอพดในเรองใดกหลดได ในเรองนน [๑๗.๑๑] (๒๗/๑๒๐)
ÿÿÿ
๑๘. ชวต-ความตาย
วโย รตตนทวกขโย วยสนไปตามคนและวน
[๑๘.๐๑] (๑๕/๑๗๓) ÿÿÿ
ย ย ววหเต รตต ตทนนตสส ชวต วนคนลวงไป ชวตของคนกพรองลงไป จากประโยชน ทจะทา [๑๘.๐๒] (๒๖/๓๕๙)
ÿÿÿ
รตโย อโมฆา คจฉนต คนวน ไมผานไปเปลา
[๑๘.๐๓] (๒๘/๔๓๙) ÿÿÿ
๑๘. ชวต-ความตาย อมฤตพจนา
๑๖๐
อจเจนต กาลา ตรยนต รตตโย วโยคณา อนปพพ ชหนต
กาลเวลาลวงไป วนคนผานพนไป วยกหมดไปทละ ตอนๆ ตามลาดบ [๑๘.๐๔] (๑๕/๓๐๐)
ÿÿÿ
รป ชรต มจจาน นามโคตต น ชรต รปกายของสตวยอมรวงโรยไป แตชอและโคตรไม เสอมสลาย [๑๘.๐๕] (๑๕/๒๑๐)
ÿÿÿ
ทหราป จ เย วฑฒา เย พาลา เย จ ปณฑตา อฑฒา เจว ทลททา จ สพเพ มจจปรายนา
ทงเดก ทงผใหญ ทงคนพาล ทงบณฑต ทงคนม ทง คนจน ลวนเดนหนาไปหาความตายทงหมด [๑๘.๐๖] (๑๐/๑๐๘)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๘. ชวต-ความตาย
๑๖๑
น มยยมาน ธนมนเวต กจ เมอตาย ทรพยสกนดกตดตามไปไมได
[๑๘.๐๗] (๑๓/๔๕๑) ÿÿÿ
กาโล ฆสต ภตาน สพพาเนว สหตตนา กาลเวลายอมกลนกนสตวทงหลาย พรอมกนไปกบตว มนเอง [๑๘.๐๘] (๗/๓๔๐)
ÿÿÿ
ต ตเจ อนโสเจยย ย ย ตสส น วชชต อตตานมนโสเจยย สทา มจจวส ปตต
ถาบคคลจะเศราโศกถงคนทไมมอยแกตน คอผทตาย ไปแลวไซร กควรจะเศราโศกถงตนเอง ซงตกอยใน อานาจของพญามจจราชตลอดเวลา [๑๘.๐๙] (๒๗/๖๑๑)
ÿÿÿ
๑๘. ชวต-ความตาย อมฤตพจนา
๑๖๒
น เหว ตฏ นาสน น สยาน น ปตถค อายสงขาร ใชจะประมาทไปตามสตวผยน นง นอน หรอเดนอย กหาไม [๑๘.๑๐] (๗/๖๑๒)
ÿÿÿ
ยาวปปตต นมสสต ตตราป สรต วโย วยยอมเสอมลงเรอยไป ทกหลบตา ทกลมตา
[๑๘.๑๑] (๒๗/๖๑๒) ÿÿÿ
ตตถตตน วตปปนเถ วนาภาเว อสสเย ภต เสส ทยตพพ จวต อนนโสจย
เมอวยเสอมสนไปอยางน ความพลดพรากจากกนกตอง มโดยไมตองสงสย หมสตวทยงเหลออยควรเมตตา เออเอนดกน ไมควรจะมวเศราโศกถงผทตายไปแลว [๑๘.๑๒] (๒๗/๖๑๓)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๘. ชวต-ความตาย
๑๖๓
ยถาป ทารโก จนท คจฉนต อนโรทต เอว สมปทเมเวต โย เปตมนโสจต ทยหมาโน น ชานาต าตน ปรเทวต ตสมา เอต น โสจาม คโต โส ตสส ยา คต
ผท เศร าโศกถงคนตาย ก เหมอนเดกรองไหขอ พระจนทรทโคจรไปในอากาศ คนตายถกเผาอย ยอม ไมรวาญาตคราครวญถง เพราะฉะนน ขาพเจาจงไม เศราโศก เขาไปแลวตามวถทางของเขา [๑๘.๑๓] (๒๗/๗๒๐)
ÿÿÿ
ผลานมว ปกกาน นจจ ปตนโต ภย เอว ชาตาน มจจาน นจจ มรณโต ภย
ผลไมสกแลว กหวนแตจะตองรวงหลนไปตลอดเวลา ฉนใด สตวทงหลายเกดมาแลวกหวนแตจะตายอย ตลอดเวลา ฉนนน [๑๘.๑๔] (๒๗/๑๕๖๘)
ÿÿÿ
๑๘. ชวต-ความตาย อมฤตพจนา
๑๖๔
สายเมเก น ทสสนต ปาโต ทฏา พห ชนา ปาโต เอเก น ทสสนต สาย ทฏา พห ชนา
ตอนเชา ยงเหนกนอยมากคน พอตกเยน บางคนก ไมเหน เมอเยน ยงเหนกนอยมากคน ตกถงเชา บางคน กไมเหน [๑๘.๑๕] (๒๗/๑๕๖๙)
ÿÿÿ
เอโกว มจโจ อจเจต เอโกว ชายเต กเล สโยคปรมาเตวว สมโภคา สพพปาณน
จะตายกไปคนเดยว จะเกดกมาคนเดยว ความสมพนธ ของสตวทงหลาย กเพยงแคไดมาพบปะเกยวของกน เทานน [๑๘.๑๖] (๒๗/๑๕๗๓)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๘. ชวต-ความตาย
๑๖๕
น สนต ปตตา ตาณาย น ปตา นป พนธวา อนตเกนาธปนนสส นตถ าตส ตาณตา
เมอถกพญามจจราชครอบงา ไมวาบตรไมวาบดา ไมวา ญาตพวกพอง ถงจะม กชวยตานทานไมได จะหาท ปกปองในหมญาต เปนอนไมม [๑๘.๑๗] (๒๕/๓๐)
ÿÿÿ
น ห รณณ วา โสโก วา ยา วา ปรเทวนา น ต เปตานมตถาย เอว ตฏนต าตโย
การรองไห ความเศราโศก หรอการคราครวญราไร ใดๆ ยอมไมเกดประโยชนแกผลวงลบไปแลว ผทตาย แลวกคงอยอยางเดมนนเอง [๑๘.๑๘] (๒๕/๘)
ÿÿÿ
๑๘. ชวต-ความตาย อมฤตพจนา
๑๖๖
น ห รณเณน โสเกน สนต ปปโปต เจตโส ภยยสสปปชชเต ทกข สรร จปหต
การรองไห หรอเศราโศก จะชวยใหจตใจสงบสบาย ก หาไม ทกขยงเกดเพมพนทบทว ทงรางกายกพลอย ทรดโทรม [๑๘.๑๙] (๒๕/๓๘๐)
ÿÿÿ
กโส ววณโณ ภวต หสมตตานมตตนา น เตน เปตา ปาเลนต นรตถา ปรเทวนา
เมอโศกเศราไป กเทากบทารายตวเอง รางกายจะ ผายผอม ผวพรรณจะซบซดหมนหมอง สวนผทตาย ไปแลว กเอาความโศกเศรานนไปชวยอะไรตวไมได ความราไรราพน ยอมไรประโยชน [๑๘.๒๐] (๒๕/๓๘๐)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๘. ชวต-ความตาย
๑๖๗
โสกมปปชห ชนต ภยโย ทกข นคจฉต อนตถนนโต กาลกต โสกสส วสมนวค
คนทสลดความเศราโศกไมได มวทอดถอนถงคนทจาก ไปแลว ตกอยในอานาจของความโศก ยอมประสบ ความทกขหนกยงขน [๑๘.๒๑] (๒๕/๓๘๐)
ÿÿÿ
อเป ปสส คมเน ยถากมมปเค นเร มจจโน วสมาคมม ผนทนเตวธ ปาณโน
ดส! ถงคนอนๆ กกาลงเตรยมตวเดนทางไปตาม ยถากรรม ทนสตวทงหลายเผชญกบอานาจของพญา มจจราชเขาแลว กาลงดนรนกนอยทงนน [๑๘.๒๒] (๒๕/๓๘๐)
ÿÿÿ
๑๘. ชวต-ความตาย อมฤตพจนา
๑๖๘
ตสมา อรหโต สตวา วเนยย ปรเทวต เปต กาลกต ทสวา เนโส ลพภา มยา อต
เพราะฉะนน สาธชน สดบคาสอนของทานผไกลกเลส แลว พงกาจดความราไรราพนเสย เหนคนลวงลบ จากไป กทาใจไดวา ผทลวงลบไปแลว เราจะขอให เปนอยอก ยอมไมได [๑๘.๒๓] (๒๕/๓๘๐)
ÿÿÿ
สปเนน ยถาป สงคต ปฏพทโธ ปรโส น ปสสต เอวมป ปยายก ชน เปต กาลกต น ปสสต
คนทรกใคร ตายจากไปแลว ยอมไมไดพบเหนอก เหมอนคนตนขนไมเหนสงทไดพบในฝน [๑๘.๒๔] (๒๕/๔๑๓)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๘. ชวต-ความตาย
๑๖๙
ยสส รตยา ววสาเน อาย อปปตร สยา วนคนเคลอนคลอย อายเหลอนอยเขาทกท
[๑๘.๒๕] (๒๘/๔๓๗) ÿÿÿ
มจจนาพภหโต โลโก ชราย ปรวารโต สตวโลกถกมฤตยหาหน ถกชราปดลอม
[๑๘.๒๖] (๒๘/๔๓๙) ÿÿÿ
ยถา วารวโห ปโร คจฉ น ปรวตตต เอวมาย มนสสาน คจฉ น ปรวตตต
แมนาเตมฝง ไมไหลทวนขนทสง ฉนใด อายของ มนษยทงหลายยอมไมเวยนกลบมาสวยเดกอก ฉนนน [๑๘.๒๗] (๒๘/๔๓๙)
ÿÿÿ
๑๘. ชวต-ความตาย อมฤตพจนา
๑๗๐
ตสมา อธ ชวตเสเส กจจกโร สยา นโร น จ มชเช
เพราะฉะนน ในชวตทเหลออยน ทกคนควรกระทากจ หนาท และไมพงประมาท [๑๘.๒๘] (๒๕/๓๘๗)
ÿÿÿ
ปาปจ เม นตถ กต กหจ ตสมา น สงเก มรณาคมาย
ขาพเจาไมมความชว ซงทาไว ณ ทไหนๆ เลย ฉะนน ขาพเจาจงไมหวนเกรงความตายทจะมาถง [๑๘.๒๙] (๒๘/๑๐๐๐)
ÿÿÿ
ธมเม โต ปรโลก น ภาเย ตงอยในธรรมแลว ไมตองกลวปรโลก
[๑๘.๓๐] (๑๕/๒๐๘) ÿÿÿ
๑๙. พนทกข-พบสข
ลาโภ อลาโภ ยโส อยโส จ นนทา ปสสา จ สข จ ทกข เอเต อนจจา มนเชส ธมมา มา โสจ ก โสจส โปฏปาท
ไดลาภ เสอมลาภ ไดยศ เสอมยศ นนทา สรรเสรญ สข และทกข สงเหลานเปนธรรมดาในหมมนษย ไมมความ เทยงแทแนนอน อยาเศราโศกเลย ทานจะโศกเศราไปทาไม [๑๙.๐๑] (๒๗/๖๑๕)
ÿÿÿ
อสาต สาตรเปน ปยรเปน อปปย ทกข สขสส รเปน ปมตตมตวตตต
ผทมวเพลนประมาทอยกบสงทชอบใจ สงทรก และสง ทเปนสข จะถกสงทไมชอบ ไมรก และความทกข เขา ครอบงา [๑๙.๐๒] (๒๓/๑๐๐)
ÿÿÿ
๑๘. ชวต-ความตาย อมฤตพจนา
๑๗๒
หร เม สวณณ เม เอสา รตตนทวา กถา ทมเมธาน มนสสาน อรยธมม อปสสต
พวกมนษยผออนปญญา ไมเหนอารยธรรม สนทนา ถกเถยงกนทงวนทงคน แตในเรองวา เงนของเรา ทองของเรา [๑๙.๐๓] (๒๗/๒๘๗)
ÿÿÿ
ยาวเทวสสห กจ ตาวเทว อขาทส ตราบใดยงมชนเนอคาบไวนดหนอย ตราบนนกยงถก กลมรมยอแยง [๑๙.๐๔] (๒๗/๖๑๙)
ÿÿÿ
น หสนต อกจน ไมมอะไรเลย ไมมใครเบยดเบยน
[๑๙.๐๕] (๒๗/๖๑๙) ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๘. ชวต-ความตาย
๑๗๓
นาพภตตหโร โสโก นานาคตสขาวโห ความโศกนาสงลวงแลวคนมาไมได ความโศกไมอาจ นามาซงความสขในอนาคต [๑๙.๐๖] (๒๗/๗๒๓)
ÿÿÿ
โสจ ปณฑกโส โหต ภตตจสส น รจจต อมตตา สมนา โหนต สลลวทธสส รปปโต
มวเศร าโศกอย กซบผอมลง อาหารก ไมอยาก รบประทาน ศตรกพลอยดใจ ในเมอเขาถกลกศรแหง ความโศกเสยบแทงยาแยอย [๑๙.๐๗] (๒๗/๗๒๔)
ÿÿÿ
๑๘. ชวต-ความตาย อมฤตพจนา
๑๗๔
โย อตตโน ทกขมนานปฏโ ปเวทเย ชนต อกาลรเป อานนทโน ตสส ภวนต มตตา หเตสโน ตสส ทกข ภวนต
ผใด พอใครถามถงทกขของตน กบอกเขาเรอยไป ทง ทมใชกาลอนควร ผนนจะมแตมตรชนดเจาสาราญ สวนผหวงดตอเขากมแตทกข [๑๙.๐๘] (๒๗/๑๗๘๒)
ÿÿÿ
กาลจ ตวาน ตถาวธสส เมธาวน เอกมน วทตวา อกเขยย ตปปาน ปรสส ธโร สณห คร อตถวต ปมเจ
คนฉลาด พงรจกกาลอนควร กาหนดเอาคนมความคด ทรวมใจกนไดแลว จงบอกทกขรอน โดยกลาววาจา สละสลวยไดถอยไดความ [๑๙.๐๙] (๒๗/๑๓๘๓)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๘. ชวต-ความตาย
๑๗๕
อนาคตปปชปปาย อตตสสานโสจนา เอเตน พาลา สสสนต นโฬว หรโต ลโต
ชนทงหลายผยงออนปญญา เฝาแตฝนเพอถงสงทยง ไมมาถง และหวนละหอยถงความหลงอนลวงแลว จง ซบซดหมนหมองเสมอนตนออสด ทเขาถอนทงข น ทงไวทในกลางแดด [๑๙.๑๐] (๑๕/๒๒)
ÿÿÿ
ชคค น สงเกม นป เภม โสตต รตตนทวา นานปตนต มาม หาน น ปสสาม กหจ โลเก ตสมา สเป สพพภตานกมป
เราเดนทางไปในแดนสตวราย กไมหวาดหวน ถงจะ นอนหลบในท เชนน น กไมกลวเกรง คนวนผานไป ไมมอะไรใหเราเดอดรอน เรามองไมเหนวามอะไรท เราจะเสย ณ ทไหนในโลก เพราะฉะนน เราจงนอน สบาย ใจกคดแตจะชวยเหลอปวงสตว [๑๙.๑๑] (๑๕/๔๕๔)
ÿÿÿ
๑๘. ชวต-ความตาย อมฤตพจนา
๑๗๖
สข วต ตสส น โหต กจ ผไมมอะไรคางใจกงวล ยอมมแตความสขหนอ
[๑๙.๑๒] (๒๕/๕๕) ÿÿÿ
สกจน ปสส วหมาน ดส! คนมหวงกงวล วนวายอย
[๑๙.๑๓] (๒๕/๕๕) ÿÿÿ
อตต นานโสจนต นปปชปปนต นาคต ปจจปปนเนน ยาเปนต เตน วณโณ ปสทต
ผถงธรรม ไมเศราโศกถงสงทลวงแลว ไมฝนเพอถง สงทยงไมมาถง ดารงอยดวยสงทเปนปจจบน ฉะนน ผวพรรณจงผองใส [๑๙.๑๔] (๑๕/๒๒)
ÿÿÿ
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ๑๘. ชวต-ความตาย
๑๗๗
สขโน วตารหนโต ทานผไกลกเลส มความสขจรงหนอ
[๑๙.๑๕] (๑๗/๑๕๓) ÿÿÿ
ยถาป อทเก ชาต ปณฑรก ปวฑฒต โนปลปปต โตเยน สจคนธ มโนรม ตเถว จ โลเก ชาโต พทโธ โลเก วหรต โนปลปปต โลเกน โตเยน ปทม ยถา
ดอกบว เกดและเจรญงอกงามในนา แตไมตดนา ทง สงกลนหอม ชนชใจใหรนรมย ฉนใด พระพทธเจา ทรงเกดในโลกและอยในโลก แตไมตดโลก เหมอนบว ไมตดนา ฉนนน [๑๙.๑๖] (๒๖/๓๘๔)
ÿÿÿ
ดชน
กรรม, ๐๒.๑๘; ๐๙.๐๕; ๑๒.๑๑; ๑๓.๐๖; ๑๓.๑๔; ๑๓.๑๗; ๑๓.๑๘; ๑๓.๒๓; ๑๓.๒๔; ๑๓.๒๖; ๑๔.๐๑; ๑๔.๐๔; ๑๘.๒๒
กรรมชว, ๐๙.๐๕; ๑๒.๑๑; ๑๓.๐๖ กระทา, การ, ๐๑.๑๔; ๐๖.๑๕; ๐๙.๐๕; ๑๒.๑๑; ๑๘.๒๘
กระทากจหนาท, ๑๘.๒๘ กระบอบอด, ๐๔.๐๖ กฤษณา, ๐๙.๐๘ กลว, ๑๐.๐๒; ๑๘.๓๐; ๑๙.๑๑ กลวเกรง, ๑๙.๑๑ กลาหาญ, คน, ๐๑.๐๖ กลน ๐๙.๐๗; ๐๙.๐๘; ๑๕.๑๓; ๑๕.๑๔; ๑๙.๑๖ -กลนอนหอม ๑๕.๑๔
กลนหอม, ๐๙.๐๘; ๑๙.๑๖ กลนหอมฟง, ๐๙.๐๘ กลนกน, ๑๘.๐๘ กลมรมยอแยง, ๑๙.๐๔ กวดแกวง, ๐๓.๐๓
กอความเดอดรอน, ๐๗.๓๘ กอความทกข, ๑๓.๐๔ กอ, ไฟ ๐๖.๐๒ กงวล, ๑๙.๑๒; หวงกงวล, ๑๙.๑๓ กลยาณธรรม, ๑๖.๐๘ กาม, ๐๑.๑๖; ๑๕.๐๕ กามารมณ, ๑๒.๑๘ กาย, ๐๑.๑๙; ๐๑.๒๓; ๑๔.๐๔; ๑๘.๐๕; ๑๘.๑๙; ๑๘.๒๐
การงาน, ๐๖.๑๘; ๐๖.๑๙; ๐๗.๐๖; ๐๗.๓๖; ๐๗.๓๘; ๑๔.๐๖
กาล, ๐๖.๑๗; ๐๗.๔๙; ๑๓.๐๕; ๑๗.๐๙; ๑๗.๑๐; ๑๙.๐๘; ๑๙.๐๙
กาลเวลา, ๑๘.๐๔; ๑๘.๐๘ กาล, ๑๗.๐๕ กาวลวง, ๑๗.๐๖ กาฬกณ, ๐๗.๔๘; ๐๘.๒๕ กาจด, ๑๘.๒๓ กาบง, ๐๙.๐๔ กาลง, ๐๑.๐๘; ๐๑.๒๙; ๐๕.๑๘; ๐๗.๔๗; ๑๐.๒๒; ๑๒.๓๒;
อมฤตพจนา ดชน
๑๘๐
๑๒.๓๔; ๑๒.๓๕; ๑๘.๒๒ กาลงใจ, ๐๑.๐๘ กาลงพล, ๑๒.๓๒ กจ, ๐๑.๐๙; ๐๗.๒๔; ๐๗.๓๙; ๑๒.๒๖; ๑๘.๒๘
กจการ, ๑๒.๑๖ กน, ๐๙.๓๐; ๑๐.๑๔; ๑๐.๑๖; ๑๐.๒๐; ๑๓.๑๓; ๑๘.๐๘
กญชร, ๐๔.๐๔ เกบ, ๐๖.๐๓; ๑๐.๑๔; ๑๗.๐๕ เกลาผม, ๐๑.๒๒ เกลอกกลว, ๐๙.๐๕; ๐๙.๐๗ เกด, ๐๑.๐๖; ๐๑.๒๘; ๐๓.๐๖; ๐๔.๐๘; ๐๕.๑๒; ๐๕.๑๙; ๐๗.๒๓; ๐๗.๓๓; ๐๘.๑๒; ๐๙.๒๐; ๐๙.๓๖; ๑๐.๒๑; ๑๑.๐๑; ๑๑.๐๒; ๑๒.๒๑; ๑๒.๒๒; ๑๒.๒๓; ๑๒.๓๑; ๑๓.๐๗; ๑๓.๒๘; ๑๕.๐๖; ๑๗.๐๔; ๑๘.๑๔; ๑๘.๑๖; ๑๘.๑๘; ๑๘.๑๙; ๑๙.๑๖
เกดความสข ๑๓.๒๘ เกดสข, ๐๗.๓๓; ๐๙.๓๖; ๑๑.๐๑; ๑๑.๐๒
เกดมเรองราว, ๐๙.๓๖ เกดเรองราว ๐๑.๐๖
เกดเหต, ๐๑.๐๖ เกน ๐๘.๑๔; ๐๙.๒๙; ๐๙.๓๓; ๑๑.๐๕; ๑๗.๐๙; ๑๗.๑๐ เกน กาล, ๑๗.๐๙; ๑๗.๑๐
เกยจคราน, ๐๑.๐๗; ๐๑.๑๒; ๐๕.๑๘; ๐๖.๑๖; ๐๗.๐๕
เกยดกน, ๐๗.๑๑ เกยรต, ๐๔.๑๗; ๑๓.๔๑ แกเปลา ๐๑.๒๐, แกเหมอนโคถก ๐๔.๐๗
แกเฒา, ๐๘.๐๖; ๑๐.๑๙ โกรธ, ๐๑.๐๗; ๐๖.๑๖; ๐๗.๔๘; ๐๙.๐๑; ๑๒.๒๐; ๑๕.๐๖; ๑๕.๐๗; ๑๕.๐๘; ๑๕.๐๙; ๑๕.๑๐; ๑๕.๑๑; ๑๕.๑๒; ๑๕.๑๖; ๑๕.๑๗ -ความโกรธ ๑๒.๒๐; ๑๕.๐๖; ๑๕.๑๐; ๑๕.๑๒
โกรธกรว, ๑๒.๒๐ ใกล, ๐๙.๑๑; ๐๙.๑๒; ๐๙.๑๓; ๐๙.๑๔
ไกล, ๐๙.๑๑; ๐๙.๑๒; ๑๘.๒๓; ๑๙.๑๕
ขม, ๐๙.๑๕; ๑๒.๑๗; ๑๒.๒๗ ขมข, ๐๙.๑๕
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ดชน
๑๘๑
ขมเหง, ๑๒.๒๗ ขยน, ๐๑.๐๘; ๐๔.๑๘; ๐๖.๐๑; ๐๖.๐๕; ๐๖.๑๘; ๐๗.๑๓; ๐๗.๒๙ คนขยน, ๐๗.๑๓; ๐๗.๒๙
ขยนทางาน, ๐๖.๐๕ ขยนในหนาท, ๐๖.๑๘ ขยนหมนเพยร, ๐๔.๑๘ ขยน เอาธระ, ๐๖.๐๑ ขวนขวาย, ๐๒.๓๖; ๐๗.๔๓ ของกนของใช, ๑๐.๒๐ ของอรอย, ๑๐.๑๗; ๑๐.๒๐ ขาวตนเตน, ๐๑.๐๖ ขาวนาบรบรณ, ๐๑.๐๖ ขาราชการ, ๑๒.๒๗ ขดโคน, ๐๒.๑๓ ขนมว, ๐๕.๐๙ ขมกาลง, ๐๑.๒๙ ขมทรพย, ๐๙.๑๕; เขนฆา, ๑๐.๐๒ เขมแขง, ๑๒.๓๕ แขง, ๐๑.๓๔; ๑๒.๓๕
คดโกง, ๐๖.๐๖ คน, ๐๑.๐๑; ๐๑.๐๓; ๐๑.๐๔; ๐๑.๐๕; ๐๑.๐๖; ๐๑.๑๐;
๐๑.๑๑; ๐๑.๑๓; ๐๑.๑๔; ๐๑.๒๐; ๐๑.๒๒; ๐๑.๒๘; ๐๑.๒๙; ๐๑.๓๐; ๐๑.๓๑; ๐๑.๓๓; ๐๒.๐๑; ๐๒.๐๖; ๐๒.๑๑; ๐๒.๑๕; ๐๒.๒๐; ๐๒.๒๔; ๐๒.๒๙; ๐๒.๓๐; ๐๒.๓๔; ๐๓.๑๓; ๐๓.๑๔; ๐๔.๐๔; ๐๔.๐๕; ๐๔.๐๖; ๐๔.๐๗; ๐๔.๐๙; ๐๔.๑๑; ๐๔.๑๘; ๐๔.๒๐; ๐๕.๐๓; ๐๕.๐๖; ๐๕.๑๑; ๐๕.๑๒; ๐๕.๑๓; ๐๕.๑๕; ๐๕.๒๐; ๐๕.๒๓; ๐๕.๒๗; ๐๕.๒๘; ๐๖.๑๖; ๐๖.๑๗; ๐๖.๑๘; ๐๗.๐๑; ๐๗.๐๓; ๐๗.๐๔; ๐๗.๐๕; ๐๗.๐๘; ๐๗.๑๑; ๐๗.๑๓; ๐๗.๑๙; ๐๗.๒๓; ๐๗.๒๙; ๐๗.๓๓; ๐๗.๓๖; ๐๗.๔๔; ๐๗.๔๘; ๐๗.๔๙; ๐๘.๐๒; ๐๘.๑๑; ๐๘.๑๕; ๐๙.๐๓; ๐๙.๐๔; ๐๙.๐๖; ๐๙.๐๗; ๐๙.๐๘; ๐๙.๐๙; ๐๙.๑๒; ๐๙.๑๓; ๐๙.๑๕; ๐๙.๑๖; ๐๙.๑๙; ๐๙.๒๑; ๐๙.๒๒; ๐๙.๒๓; ๐๙.๒๔; ๐๙.๒๕; ๐๙.๒๖; ๐๙.๒๗;
อมฤตพจนา ดชน
๑๘๒
๐๙.๒๘; ๐๙.๓๐; ๐๙.๓๑; ๐๙.๓๒; ๐๙.๓๓; ๐๙.๓๕; ๐๙.๓๘; ๑๐.๐๑; ๑๐.๐๒; ๑๐.๐๓; ๑๐.๐๔; ๑๐.๐๕; ๑๐.๐๖; ๑๐.๑๐; ๑๐.๑๓; ๑๐.๑๔; ๑๐.๑๕; ๑๐.๑๖; ๑๐.๑๙; ๑๐.๒๐; ๑๐.๒๑; ๑๐.๒๖; ๑๑.๐๔; ๑๑.๐๕; ๑๑.๐๖; ๑๒.๑๐; ๑๒.๑๒; ๑๒.๑๔; ๑๒.๑๗; ๑๒.๑๙; ๑๒.๒๗; ๑๒.๓๐; ๑๒.๓๓; ๑๒.๓๔; ๑๓.๐๔; ๑๓.๐๗; ๑๓.๑๔; ๑๓.๑๕; ๑๓.๒๑; ๑๓.๒๒; ๑๔.๐๑; ๑๔.๐๒; ๑๔.๐๓; ๑๔.๐๖; ๑๕.๐๓; ๑๕.๐๔; ๑๕.๐๖; ๑๕.๐๘; ๑๕.๐๙; ๑๕.๑๑; ๑๕.๑๖; ๑๕.๑๗; ๑๖.๐๓; ๑๖.๐๖; ๑๖.๐๗; ๑๖.๑๑; ๑๗.๐๑; ๑๗.๐๔; ๑๗.๐๕; ๑๗.๐๖; ๑๗.๑๑; ๑๘.๐๒; ๑๘.๐๖; ๑๘.๐๙; ๑๘.๑๓; ๑๘.๑๕; ๑๘.๑๖; ๑๘.๒๑; ๑๘.๒๒; ๑๘.๒๓; ๑๘.๒๔; ๑๘.๒๘; ๑๙.๐๙; ๑๙.๑๓
คนกลาหาญ, ๐๑.๐๖
คนโกรธ, ๑๕.๐๖; ๑๕.๐๘; ๑๕.๐๙; ๑๕.๑๖
คนขยน, ๐๗.๑๓; ๐๗.๒๙ คนคนเคย, ๐๘.๑๑; ๐๙.๓๒ คนคเวร, ๐๓.๑๓ คนโง, ๐๕.๑๒; ๐๕.๒๘; -คนโง เขลา, ๐๕.๒๘
คนจน, ๑๘.๐๖ คนใจการณย, ๑๐.๑๕ คนฉลาด, ๐๕.๐๖; ๐๗.๒๓; ๐๗.๓๓; ๑๐.๑๐; ๑๙.๐๙
คนชว, ๐๙.๒๘; ๑๒.๓๐; ๑๓.๑๕; ๑๓.๒๒
คนด, ๐๙.๒๔; ๑๐.๐๔; ๑๐.๐๕; ๑๐.๒๖; ๑๓.๒๑
คนเดอดรอน, ๑๐.๐๓ คนตาย, ๐๗.๑๙; ๑๘.๑๓ คนทรามปญญา, ๐๑.๒๘ คนทารายตน, ๐๒.๑๑ คนทขยนในหนาท, ๐๖.๑๘ คนทเปนใหญ, ๑๒.๑๒ คนทฝกแลว, ๐๔.๐๕ คนทไมรจกประโยชนตน, ๐๗.๔๘ คนทรก, ๐๑.๐๖; ๑๘.๒๔ คนทเลาเรยนนอย, ๐๔.๐๗
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ดชน
๑๘๓
คนทสมบรณดวยความรและความ ประพฤต, ๐๔.๒๐
คนนงนง, ๐๑.๓๐ คนประมาท, ๐๗.๑๙ คนประเสรฐ, ๐๑.๑๔; ๐๔.๐๕ คนพาล, ๐๑.๑๑; ๐๑.๒๙; ๐๑.๓๓; ๐๙.๐๗; ๐๙.๐๙; ๐๙.๑๓; ๐๙.๒๑; ๐๙.๒๒; ๑๑.๐๖; ๑๒.๓๓; ๑๒.๓๔; ๑๔.๐๒; ๑๗.๐๔; ๑๗.๑๑; ๑๘.๐๖
คนพาลทรามปญญา, ๑๔.๐๒ คนพดมาก,๐๑..๓๐ คนพด พอประมาณ, ๐๑.๓๐;
คนม, ๐๔.๑๑; ๐๕.๑๑; ๑๕.๑๒; ๐๕.๒๐; ๐๕.๒๘; ๐๖.๑๗; ๐๗.๐๔; ๐๙.๑๕; ๑๐.๐๖; ๑๓.๑๔; ๑๖.๐๖; ๑๖.๐๗; ๑๗.๑๑; ๑๘.๐๖; ๑๙.๐๙; ๑๙.๑๓
คนมความคด, ๑๙.๐๙ คนมปญญา, ๐๔.๑๑; ๐๕.๑๑; ๐๕.๑๒; ๐๕.๒๐; ๐๕.๒๘; ๐๖.๑๗; ๐๗.๔๐; ๐๙.๑๕; ๑๐.๐๖; ๑๗.๑๑
คนมสต, ๑๖.๐๖; ๑๖.๐๗; คนไมทาดแตพด, ๑๗.๐๑
คนไรทพง, ๐๒.๐๑ คนลวงทกข, ๐๗.๐๘ คนเลว, ๐๑.๑๔; ๐๙.๒๓; ๐๙.๒๗; ๐๙.๓๕
คนเลวทราม, ๐๙.๒๗ คนสกปรก, ๐๒.๓๔ คนออนปญญา, ๐๗.๓๖ คนรบใช, คนงาน, คนอาศย, ๑๔.๐๓
คนลวงลบจากไป, ๑๘.๒๓ คนหนกแนน, ๐๑.๐๖ คนอน, ๐๑.๒๘; ๐๑.๒๙; ๐๒.๑๕; ๐๒.๒๙; ๐๒.๓๐; ๑๐.๐๑; ๑๐.๑๓; ๑๑.๐๕; ๑๕.๑๗; ๑๖.๑๑; ๑๘.๒๒
คบ, ๐๘.๑๕; ๐๙.๐๓; ๐๙.๐๕; ๐๙.๐๖; ๐๙.๐๗; ๐๙.๐๘; ๐๙.๑๕; ๐๙.๑๗; ๐๙.๑๘; ๐๙.๒๓; ๐๙.๒๔; ๐๙.๒๕; ๐๙.๒๖; ๐๙.๒๗
คบหา, ๐๙.๐๓; ๐๙.๐๕; ๐๙.๐๗; ๐๙.๐๘; ๐๙.๒๖
คนหา, ๐๔.๑๒ ครองเรอน, ๐๑.๐๘; ๑๐.๐๖ ครอบงา, ๑๕.๐๓; ๑๘.๑๗; ๑๙.๐๒
อมฤตพจนา ดชน
๑๘๔
คราครวญ, ๐๕.๒๘; ๑๘.๑๓; ๑๘.๑๘
คฤหสถ, ๐๑.๐๗ คละคลง, ๐๙.๐๗ ควบคม, ๐๓.๑๒ ความคด, ๐๑.๐๒; ๐๕.๑๘; ๑๒.๓๒; ๑๙.๐๙
ความเคารพรก, ๐๘.๐๔ ความชวยเหลอ, ๐๙.๒๗ ความชว, ๐๒.๐๙; ๐๙.๐๕; ๐๙.๑๖; ๐๙.๓๘; ๑๒.๑๔; ๑๓.๐๓; ๑๓.๐๔; ๑๓.๑๔; ๑๓.๑๕; ๑๓.๒๗; ๑๓.๒๘; ๑๓.๓๐; ๑๓.๓๕; ๑๗.๐๖; ๑๘.๒๙
ความด, ๐๒.๑๓; ๐๒.๓๑; ๐๘.๑๓; ๐๙.๐๑; ๑๓.๐๑; ๑๓.๐๒; ๑๓.๐๗; ๑๓.๐๘; ๑๓.๐๙; ๑๓.๑๑; ๑๓.๒๑; ๑๓.๒๒; ๑๓.๒๙; ๑๓.๓๐
ความดงาม, ๑๓.๐๗ ความตาย, ๐๗.๑๗; ๑๐.๐๒; ๑๘.๐๖; ๑๘.๒๙
ความทกข, ๐๓.๑๓; ๐๗.๐๔; ๑๓.๐๔; ๑๘.๒๑; ๑๙.๐๒
ความประพฤต, ๐๑.๑๔; ๐๔.๒๐; ๑๔.๐๕
ความเพยร, ๐๑.๑๒; ๐๗.๐๘; ๐๗.๑๑; ๐๗.๒๕; ๑๑.๐๑
ความมวเมา, ๐๕.๐๘; ๑๒.๒๑ ความไมร, ๐๔.๐๑ ความร, ๐๔.๑๒; ๐๔.๑๕; ๐๔.๑๙; ๐๔.๒๐; ๐๖.๑๗
ความสข, ๐๗.๐๔; ๐๘.๐๔; ๐๘.๐๕; ๐๘.๑๕; ๑๐.๑๐; ๑๐.๑๖; ๑๐.๒๘; ๑๒.๐๕; ๑๓.๑๐; ๑๓.๒๘; ๑๓.๓๒; ๑๓.๓๕; ๑๙.๐๖; ๑๙.๑๒; ๑๙.๑๕
ความหลง, ๐๗.๒๒; ๐๙.๑๐ ความหวง, ๐๗.๓๕ ความสงบ, ๐๗.๑๓; ๑๑.๐๖ ความสนทสนม, ๐๙.๒๘ ความสะดวก, ๑๐.๒๒ ความสะอาด, ๑๗.๐๗ ความสมพนธ, ๑๘.๑๖ ความเสอม, ๐๖.๑๖; ๑๐.๑๙; ๑๐.๒๐; ๑๒.๒๒; ๑๒.๒๓
ความเหน, ๐๑.๐๒ ความอยาก, ๑๕.๐๑; ๑๕.๐๒; ๑๕.๐๔
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ดชน
๑๘๕
คงคาง, ๐๖.๑๙ คางใจ, ๑๙.๑๒ คาชว, ๑๗.๐๔ คาเทจ, ๑๗.๐๖ คานงถง, ๑๓.๓๘; ๑๗.๐๖ คาสอน, ๑๓.๓๐; ๑๘.๒๓ คาสตย, ๑๖.๐๑ คาแสลงห, ๐๒.๓๕ คด, ๐๑.๐๒; ๐๑.๒๗; ๐๒.๓๔; ๐๕.๑๘; ๐๖.๑๔; ๐๗.๔๗; ๑๒.๓๒; ๑๙.๐๙; ๑๙.๑๑
คดการ, ๐๑.๒๗; ๐๗.๔๗ คดเหน, ๐๑.๐๒ คน, ๐๔.๑๘; ๐๗.๒๙; ๐๗.๓๐; ๐๗.๔๙; ๑๐.๒๕; ๑๑.๐๕; ๑๒.๒๗; ๑๘.๐๑; ๑๘.๐๒; ๑๘.๐๓; ๑๘.๐๔; ๑๘.๒๕; ๑๙.๐๓; ๑๙.๐๖; ๑๙.๑๑
คนวน, ๐๗.๒๙; ๐๗.๔๙; ๑๘.๐๓; ๑๙.๑๑
คณคา, ๐๑.๒๘; ๐๖.๐๙ คณสมบต, ๐๑.๑๐ คนเคย, ๐๘.๑๑; ๐๙.๓๑; ๐๙.๓๒ เครองปกครอง, ๐๕.๐๗ เครองวนจฉย, ๐๕.๑๐ เคลอนคลอย, ๐๘.๒๕
โคจร, ๑๕.๐๑; ๑๘.๑๓ โคตร, ๑๘.๐๕ โคถก, ๐๔.๐๗ โคน, ๐๒.๑๓; ๐๘.๑๘ โคลนตม, ๐๑.๒๒ ใคร, ๐๑.๐๗; ๐๓.๐๔; ๐๗.๓๗; ๐๗.๓๘; ๑๒.๑๒; ๑๘.๒๔
ใครครวญ, ๐๑.๐๗; ๐๗.๓๗; ๐๗.๓๘; ๑๒.๑๒
ฆา, ๐๖.๑๒; ๑๐.๐๒; ๑๑.๐๓; ๑๒.๐๕; ๑๒.๓๐; ๑๕.๐๙; ๑๕.๑๒ ฆาความโกรธ, ๑๕.๑๒
ฆาคนชว, ๑๒.๓๐ ฆาตน, ๐๖.๑๒ ฆาเสอโครง, ๑๑.๐๓
งอกงาม, ๐๔.๐๒; ๐๔.๑๑; ๐๘.๑๘; ๑๙.๑๖
งาน, ๐๕.๑๘; ๐๖.๐๕; ๐๖.๑๑; ๐๖.๑๖; ๐๖.๑๗; ๐๖.๑๘; ๐๖.๑๙; ๐๗.๐๖; ๐๗.๑๓; ๐๗.๓๖; ๐๗.๓๘; ๐๗.๔๙; ๑๒.๒๐; ๑๔.๐๓; ๑๔.๐๖; -การ งาน, ๐๖.๑๘; ๐๖.๑๙; ๐๗.๐๖; ๐๗.๓๖; ๐๗.๓๘; ๑๔.๐๖; -ขยน
อมฤตพจนา ดชน
๑๘๖
ทางาน, ๐๖.๐๕; -วธจดงาน, ๐๖.๑๗; -สงงาน, ๑๒.๒๐
งาม, แตภายนอก, ๐๙.๐๔ งาม, ประโยชน, ๐๗.๔๒ งาม, ไมงาม, ๑๕.๑๑ งาย, ทาได, ๐๒.๑๘ เงน, ๑๙.๐๓ -ทอง, ๑๐.๒๐; ๑๔.๐๓;
เงยบ, ๐๑.๑๑ โง, ด คนโง; ๐๑.๑๙
จมปลก, ๐๕.๑๘ จมลงในหวงอนตราย, ๐๗.๓๙ จรง, ๐๑.๑๒; ๐๒.๑๗; ๐๗.๐๙; ๑๙.๑๕
จรงจงมนคง, ๐๑.๑๒ จองหาโทษ, การ, ๐๑.๒๙ จอมปลวก ๐๖.๐๔ จงหวะ, ๐๖.๐๑ จดการ, ๐๕.๑๒; ๐๖.๐๕; ๐๖.๑๘; ๐๗.๔๑; ๑๐.๒๖
จดการงาน, ๐๖.๑๘ จานวนพน, ๐๑.๑๓ จานวนมาก, ๐๘.๑๘; ๑๐.๐๖; ๑๐.๒๖
จาแนก, ๑๓.๒๔
จต, ๐๑.๐๑; ๐๓.๐๒; ๐๓.๐๓; ๐๓.๐๔; ๐๓.๐๕; ๐๓.๐๖; ๐๓.๐๗; ๐๓.๐๘; ๐๓.๐๙; ๐๓.๑๐; ๐๓.๑๑; ๐๓.๑๒; ๐๓.๑๓; ๐๓.๑๔; ๐๕.๐๙; ๐๙.๑๑; ๑๐.๐๑; ๑๓.๓๐; ๑๖.๑๑; ๑๘.๑๙; -การฝกจต, ๐๓.๐๖; -จตจอดอยกบใคร, ๐๙.๑๑; -จตใจ, ๓.๑๒; ๑๓.๓๐; ๑๖.๑๑; ๑๘.๑๙; - จตใจตงมน, ๑๖.๑๑ -จตทตงไวผด, ๐๓.๑๓; -จตทตงไวถกตอง, ๐๓.๑๔; -จต ทฝกแลว, ๐๓.๐๗; -จตม ธรรมชาตดนรน กวดแกวง, ๐๓.๐๓; -จตไมขนมว, ๐๕.๐๙; - จตเศราหมอง, ๐๓.๑๐ จตไม เศราหมอง, ๐๓.๑๑ ควบคม จตใจ ๐๓.๑๒; -ชาระจตใจ, ๑๓.๓๐; -ตรวจดดวยจต, ๑๐.๐๑; -รกษาจต, ๐๓.๐๘; ๐๓.๐๙; -อานาจจต, ๐๓.๐๕
จดหมาย, ๐๒.๓๖ เจรญงอกงาม, ๑๙.๑๖ เจาเลห (พรานนก), ๐๒.๓๐ เจาสาราญ, ๑๒.๑๘; ๑๙.๐๘
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ดชน
๑๘๗
โจร, ๐๓.๑๓; ๑๐.๑๔; ๑๒.๒๗; ๑๓.๐๑; -โจรปลน, ๑๒.๒๗
ใจ, ๐๑.๐๑; ๐๑.๐๘; ๐๑.๐๙; ๐๒.๐๑; ๐๒.๓๕; ๐๓.๐๑; ๐๓.๑๒; ๐๔.๑๕; ๐๖.๑๘; ๐๗.๑๓; ๐๗.๓๕; ๐๗.๔๕; ๐๗.๔๘; ๐๗.๔๙; ๐๘.๑๑; ๐๙.๐๒; ๐๙.๑๑; ๐๙.๑๒; ๐๙.๓๐; ๐๙.๓๑; ๐๙.๓๒; ๐๙.๓๓; ๐๙.๓๔; ๐๙.๓๗; ๑๐.๐๓; ๑๐.๑๕; ๑๑.๐๓; ๑๑.๐๗; ๑๒.๑๑; ๑๓.๐๔; ๑๓.๑๗; ๑๓.๑๘; ๑๓.๓๐; ๑๓.๓๔; ๑๔.๐๔; ๑๖.๐๓; ๑๖.๑๑; ๑๗.๐๓; ๑๘.๑๙; ๑๘.๒๓; ๑๙.๐๒; ๑๙.๐๗; ๑๙.๐๙; ๑๙.๑๑; ๑๙.๑๒; ๑๙.๑๖; -ใจกคดแตจะชวยเหลอ, ๑๙.๑๑; -ใจการณย, ๑๐.๑๕; - ใจของคน, ๑๖.๐๓; -ใจชง, ๐๙.๑๒; -ใจรวมเปนอนเดยว, ๑๑.๐๓; -ใจรก, ๐๙.๑๒; -ใจเรว ดวนได, ๐๗.๓๕; -ใจเสย, ๐๑.๐๙; -ใจหมางเมน, ๐๙.๑๑; - ชอบใจ, ๐๗.๔๘; ๐๗.๔๙; ๐๙.๐๒; -เดอดรอนใจ, ๐๗.๔๕;
-ไมมใจไยด, ๐๙.๓๐; -หลกยด เหนยวใจ, ๐๒.๐๑; -เอาใจใส, ๐๖.๑๘
ฉลาด, ๐๕.๐๖; ๐๖.๐๕; ๐๖.๑๗; ๐๗.๒๓; ๐๗.๓๓; ๑๐.๑๐; ๑๙.๐๙
ฉลาดในวธจดงาน, ๐๖.๑๗ ฉนทะ, ๐๗.๒๓ ฉบพลน, ๐๙.๑๔; ๐๙.๒๕; ๑๒.๓๑
ฉบไว, ๐๑.๒๗ เฉพาะหนา, ๐๗.๒๔ เฉอยชา, ๐๕.๑๘
ชฎา, ๐๑.๒๒ ชน, ๐๑.๑๕; ๐๑.๓๒; ๐๑.๓๓; ๐๒.๒๔; ๐๙.๑๔; ๑๐.๐๕; ๑๐.๒๕; ๑๐.๒๖; ๑๑.๐๑; ๑๒.๐๕; ๑๒.๐๙; ๑๒.๑๐; ๑๒.๑๑; ๑๒.๑๕; ๑๒.๒๖; ๑๒.๒๗; ๑๒.๓๕; ๑๓.๐๓; ๑๓.๐๘; ๑๘.๒๓; ๑๙.๑๐ ชน เหลาใด, ๑๐.๒๕
ชนะ, ๐๒.๒๒; ๐๒.๒๓; ๐๒.๒๔; ๑๐.๓๑; ๑๑.๐๖; ๑๒.๓๒;
อมฤตพจนา ดชน
๑๘๘
๑๕.๑๖ ชนะตน, ๐๒.๒๓ ผชนะ ยอดเยยม, ๐๒.๒๔; -ชนะ สงคราม, ๑๕.๑๖; -เอาชนะ, ๑๒.๓๒; -ชรา, ๑๘.๒๖; - ชวยเหลอ, ๐๙.๒๗; ๑๐.๐๓; ๑๐.๐๔; ๑๙.๑๑; -ชอบ, ประพฤต, ๐๑.๒๓; ๐๗.๓๑ ชอบ ใจ, ๐๗.๔๘; ๐๗.๔๙; ๑๙.๐๒
ชอบธรรม, ๐๖.๐๗; ๐๖.๐๘; ๐๖.๑๐; ๑๒.๐๘; ๑๒.๒๗; ๑๓.๓๗; ๑๓.๓๙; ๑๓.๔๐
ชกพา, ๑๕.๐๔ ชง, ๐๙.๑๒; ๑๓.๓๖ ชดแจง, ๐๕.๒๕ ชยชนะ, ๐๒.๒๒ ชว (ทา), ๐๒.๑๔; ๐๙.๓๓; ๑๓.๐๔; ๑๓.๒๕
ชว, คบมตรชว, ๐๙.๑๗ ชวราย, ๑๒.๒๗ ชาตกาเนด, ๐๑.๑๔; ๐๔.๑๘; ๐๔.๐๕
ชาวบาน, ๐๑.๐๗ ชาระ, จตใจ, ๑๓.๓๐ ชาระศล, ๑๖.๐๘ ชเปลอย, ๐๑.๒๒
ชวต, ๐๑.๐๙; ๐๑.๑๒; ๐๔.๐๖; ๐๕.๐๔; ๐๖.๐๙; ๐๖.๑๒; ๐๗.๐๗; ๐๘.๒๖; ๐๙.๑๓; ๑๐.๐๒; ๑๓.๐๗; ๑๓.๓๘; ๑๔.๐๒; ๑๔.๐๖; ๑๘.๐๒; ๑๘.๒๘
ชวตทเหลออย, ๑๘.๒๘ ชวตอนอดม, ๑๔.๐๖ ชนชใจ, ๑๙.๑๖ ชอและโคตร, ๑๘.๐๕ ชอเสยง, ๐๙.๐๕ ชมชน, ๐๑.๑๕ ชตวพอง, ๐๗.๔๔ โชคชวย, ๐๘.๑๗ ใชการ, ๐๕.๑๙
ซมเซา, ๐๕.๑๘; ๐๗.๒๙ ซบซดหมนหมอง, ๑๘.๒๐; ๑๙.๑๐
ญาต, ๐๓.๑๔; ๐๗.๔๖; ๐๘.๑๑; ๐๘.๑๔; ๐๘.๒๘; ๐๙.๑๐; ๑๐.๑๔; ๑๘.๑๓; ๑๘.๑๗
ฐานรองรบ, ๐๘.๐๗
ดวงแกว, ๐๕.๐๓
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ดชน
๑๘๙
ดวงชวาลา, ๐๕.๐๑ ดวงดาว, ๐๗.๓๒ ดอกบว, ๑๙.๑๖ ดง (เสยง), ๐๑.๑๑ ดาเนนชวต, ๐๔.๐๖; ๑๔.๐๒ ดารง, ๑๒.๑๔; ๑๙.๑๔ ดารงชพ, ๑๒.๑๔ ดน, ๐๑.๐๓; ๐๑.๐๗; ๐๑.๒๒; ๑๑.๐๖; ๑๒.๐๖; ๑๒.๐๗; ๑๒.๑๓; ๑๒.๑๘; ๑๒.๒๕
ดนรน, ๐๓.๐๓; ๑๘.๒๒ ด, ๐๑.๐๕; ๐๑.๐๗; ๐๑.๐๘; ๐๑.๑๒; ๐๑.๒๕; ๐๑.๓๓; ๐๑.๓๕; ๐๒.๐๓; ๐๒.๐๖; ๐๒.๑๐; ๐๒.๑๓; ๐๒.๑๘; ๐๒.๑๙; ๐๒.๒๑; ๐๒.๒๒; ๐๒.๒๓; ๐๒.๓๑; ๐๓.๐๖; ๐๓.๑๔; ๐๔.๐๓; ๐๔.๐๔; ๐๖.๐๕; ๐๖.๑๐; ๐๖.๑๘; ๐๗.๓๑; ๐๗.๓๗; ๐๗.๓๘; ๐๗.๔๗; ๐๗.๔๘; ๐๘.๒๓; ๐๘.๒๘; ๐๙.๐๑; ๐๙.๑๕; ๐๙.๑๘; ๐๙.๒๔; ๐๙.๒๕; ๐๙.๒๖; ๐๙.๓๐; ๐๙.๓๙; ๑๐.๐๔; ๑๐.๐๕; ๑๐.๒๖; ๑๐.๒๗; ๑๑.๐๕; ๑๒.๐๘;
๑๒.๑๒; ๑๒.๓๔; ๑๒.๓๕; ๑๓.๐๑; ๑๓.๐๒; ๑๓.๐๖; ๑๓.๐๗; ๑๓.๐๘; ๑๓.๐๙; ๑๓.๑๑; ๑๓.๑๗; ๑๓.๑๘; ๑๓.๑๙; ๑๓.๒๐; ๑๓.๒๑; ๑๓.๒๒; ๑๓.๒๕; ๑๓.๒๖; ๑๓.๒๗; ๑๓.๒๙; ๑๓.๓๐; ๑๓.๓๒; ๑๓.๓๙; ๑๓.๔๐; ๑๕.๑๕; ๑๖.๐๒; ๑๖.๐๗; ๑๗.๐๑; ๑๗.๐๙; ๑๗.๑๐; ๑๙.๐๗; ๑๙.๐๘; -คนด, ๐๙.๒๔; ๑๐.๐๔; ๑๐.๐๕; ๑๐.๒๖; ๑๓.๒๑ ความด, ๐๒.๑๓; ๐๒.๓๑; ๐๘.๑๓; ๐๙.๐๑; ๑๓.๐๑; ๑๓.๐๒; ๑๓.๐๗; ๑๓.๐๘; ๑๓.๐๙; ๑๓.๑๑; ๑๓.๒๑; ๑๓.๒๒; ๑๓.๒๙; ๑๓.๓๐ ประพฤตด, ๑๓.๓๒; -คนด, ๑๑.๐๕; -ดงาม, ๑๓.๐๗; -ดเลศ, ๐๔.๐๔ ดยอด เยยม, ๑๑.๐๕; -ทาด, ๐๒.๑๙; ๑๓.๐๖; ๑๓.๒๕; ๑๗.๐๑; -พดด , ๑๕.๑๕; -ไมด, ๐๑.๐๗; ๐๑.๑๒; ๐๑.๒๕; ๐๒.๑๘; ๐๒.๒๒; ๑๓.๑๗; ๑๓.๑๙; ๑๓.๒๖
อมฤตพจนา ดชน
๑๙๐
ด, มตร, ๐๙.๑๘ ดมเหลา, ๐๙.๑๙ เดนรวมกน, ๐๘.๑๔ เดอดรอน, ๐๓.๐๕; ๐๗.๓๔; ๐๗.๓๖; ๐๗.๓๘; ๐๗.๔๕; ๑๐.๐๓; ๑๒.๐๕; ๑๒.๓๑; ๑๓.๑๔; ๑๕.๑๐; ๑๙.๑๑รอนใจ, ๐๗.๔๕; ๑๓.๑๗; ๑๓.๑๘
เดอน, ๐๑.๑๓; ๐๘.๑๔ กงเดอน, ๐๘.๑๔
โดดเดยว, ๐๘.๒๘ โดยชอบ, ๐๙.๐๑ ไดถอยไดความ, ๑๙.๐๙ ไดผล, ๐๑.๐๘
ตกแตง, ๐๑.๒๓ ตกทกข, ๐๕.๑๑ ตบะ, ๐๑.๒๒ ตน, ๐๑.๐๙; ๐๑.๑๓; ๐๑.๒๒; ๐๑.๒๓; ๐๑.๒๔; ๐๑.๒๘; ๐๒.๐๒; ๐๒.๐๓; ๐๒.๐๔; ๐๒.๐๕; ๐๒.๐๖; ๐๒.๐๗; ๐๒.๐๘; ๐๒.๐๙; ๐๒.๑๐; ๐๒.๑๑; ๐๒.๑๒; ๐๒.๑๓; ๐๒.๑๔; ๐๒.๑๘; ๐๒.๑๙; ๐๒.๒๐; ๐๒.๒๑; ๐๒.๒๒;
๐๒.๒๓; ๐๒.๒๔; ๐๒.๒๕; ๐๒.๒๖; ๐๒.๒๗; ๐๒.๒๘; ๐๒.๒๙; ๐๒.๓๐; ๐๒.๓๑; ๐๒.๓๒; ๐๒.๓๕; ๐๒.๓๖; ๐๓.๐๙; ๐๔.๐๔; ๐๕.๐๙; ๐๖.๑๒; ๐๖.๑๕; ๐๗.๐๓; ๐๗.๐๗; ๐๗.๑๒; ๐๗.๔๗; ๐๗.๔๘; ๐๙.๒๖; ๐๙.๓๗; ๐๙.๓๘; ๑๐.๐๑; ๑๐.๑๔; ๑๐.๑๙; ๑๑.๐๔; ๑๑.๐๕; ๑๒.๑๕; ๑๒.๑๖; ๑๓.๑๔; ๑๓.๑๙; ๑๓.๓๗; ๑๔.๐๑; ๑๔.๐๒; ๑๕.๐๙; ๑๕.๑๗; ๑๖.๑๑; ๑๘.๐๙; ๑๙.๐๘; - เตรยมตน, ๐๒.๒๑; -ของตน, ๐๒.๐๒; ๐๒.๑๓; ๐๒.๓๕; ๐๒.๓๖; ๐๓.๐๙; ๐๖.๑๕; ๐๗.๑๒; ๐๗.๔๗; ๑๓.๑๔; ๑๕.๐๙; ๑๙.๐๘; -ฆาตน, ๐๖.๑๒; -ชนะตน, ๐๒.๒๓, ๐๒.๒๔; -ชวตตน, ๐๗.๐๗; -ด หมนตน, ๐๒.๑๙; -ตนเอง, ๐๒.๑๑; ๐๒.๑๙; ๐๒.๒๐; ๐๒.๒๑; ๐๒.๒๕; ๐๒.๒๖; ๐๗.๐๓; ๑๐.๐๑; ๑๐.๑๔; ๑๐.๑๙; ๑๑.๐๕; ๑๒.๑๖;
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ดชน
๑๙๑
๑๔.๐๑; ๑๔.๐๒; ๑๕.๑๗; ๑๖.๑๑; ๑๘.๐๙; -ตตน, ๐๑.๒๒; ๐๒.๒๗; -เตอนตน, ๐๒.๒๕; - ทาตน, ๐๒.๒๘; ๐๒.๓๑; -ทา รายตน, ๐๒.๑๑; -โทษตน, ๐๒.๒๙; ๐๒.๓๐; -ปกครองตน, ๐๙.๓๗; ๐๙.๓๘; -ประพฤตตน, ๐๑.๒๒; -ประโยชนตน, ๐๕.๐๙; ๐๗.๔๘; -ปลอยปละละเลยตน, ๐๒.๒๐; -ฝกตน, ๐๒.๐๕; ๐๔.๐๔; -ระวงตน, ๐๑.๐๙; -รก ตน, ๐๒.๐๗; ๑๐.๐๑; -รกษาตน, ๐๒.๑๐; ๐๒.๑๒; ๐๒.๑๓; -ลม ตน, ๐๒.๓๒; -สาคญตน, ๐๑.๒๔; ๑๒.๑๕; -อบรมตน, ๐๑.๑๓; ๐๑.๒๓
ตนตอ, ๐๕.๒๔ ตนไม, ๐๘.๒๘ ตนเลยบ, ๑๐.๑๔ ตรวจตรา, ๐๒.๓๕; ๐๖.๑๘ ตระกล, ๐๘.๐๘; ๑๔.๐๖ ตระเตรยม, ๐๒.๒๑ ตกเตอน, ๐๗.๔๘; ๐๙.๑๖ ตงใจ, ๐๒.๓๕; ๑๐.๐๓ ตงตว, ๐๖.๐๒ ตงมน, ๑๖.๐๔; ๑๖.๑๑
ตณหา, ๐๕.๑๕ ตด (ความอยาก), ๑๕.๐๒ ตว, ๐๑.๒๒; ๐๑.๒๔; ๐๒.๑๔; ๐๒.๑๕; ๐๒.๑๗; ๐๒.๓๐; ๐๒.๓๔; ๐๕.๐๗; ๐๖.๐๒; ๐๗.๒๔; ๐๗.๓๒; ๐๗.๔๔; ๐๘.๑๓; ๐๘.๑๔; ๐๘.๑๕; ๐๙.๐๔; ๐๙.๒๕; ๐๙.๓๓; ๑๐.๐๒; ๑๐.๑๔; ๑๒.๐๑; ๑๒.๐๙; ๑๒.๑๓; ๑๒.๑๔; ๑๒.๑๙; ๑๓.๐๒; ๑๓.๐๓; ๑๓.๐๕; ๑๓.๐๖; ๑๓.๑๑; ๑๓.๓๕; ๑๗.๐๔; ๑๗.๑๑; ๑๘.๐๘; ๑๘.๒๐; ๑๘.๒๒; - กาบงตว, ๐๙.๐๔; -ของตว, ๐๒.๓๔; ๑๒.๐๙; ๑๓.๑๑; -ชตว พอง, ๐๗.๔๔; -ตวเอง, ๐๙.๒๕; ๑๒.๐๑; ๑๒.๐๙; ๑๗.๐๔; ๑๘.๒๐; -สวนตว, ๐๘.๒๕; ๑๓.๓๕
ตาบอด, ๐๕.๑๓ ตาปญญา, ๐๕.๑๓ ตามกาล, ๐๗.๔๙ ตาย, ๐๗.๑๖; ๐๗.๑๗, ๐๗.๑๘; ๐๗.๑๙; ๐๗.๒๖; ๐๗.๔๖; ๑๐.๐๒; ๑๐.๒๓; ๑๓.๔๐;
อมฤตพจนา ดชน
๑๙๒
๑๖.๐๑; ๑๘.๐๖; ๑๘.๐๗; ๑๘.๐๙; ๑๘.๑๒; ๑๘.๑๓; ๑๘.๑๔; ๑๘.๑๖; ๑๘.๑๘; ๑๘.๒๐; ๑๘.๒๔; ๑๘.๒๙ ผท ลวงลบไปแลว ๑๘.๒๓;
ตารา, ๐๗.๔๗ ตาหน, ๐๑.๓๓ ตดโลก, ๑๙.๑๖ ตน, ๑๑.๐๖; ๑๖.๐๕; ๑๘.๒๔ ตนเตน, ๐๑.๐๖ เตม, ๐๑.๑๑; ๑๓.๐๓; ๑๓.๐๘; ๑๘.๒๗
ไตรตรอง, ๐๑.๒๙
ถอมตว, ๑๒.๑๙ ถอยคา, ๐๗.๔๗; ๑๗.๐๗ ถอยคาสานวน, ๑๗.๐๗ ถงจะม, ๐๑.๑๒; ๐๕.๑๒; ๐๕.๒๑; ๑๒.๐๗; ๑๒.๓๔; ๑๘.๑๗
ถอด, ๐๗.๔๘ ถกตอง, ๐๓.๑๔ ถกผก, ถกมด, ถกผกมด, ๑๗.๑๑
ทนหวทนกระหาย, ๐๗.๔๙ ทมะ, ๐๑.๒๑
ทรพย, ๐๑.๐๘; ๐๑.๑๓; ๐๕.๐๕; ๐๕.๒๐; ๐๕.๒๑; ๐๖.๐๑; ๐๖.๐๓; ๐๖.๐๔; ๐๖.๐๕; ๐๖.๐๖; ๐๙.๑๕; ๑๐.๑๔; ๑๐.๒๐; ๑๐.๒๖; ๑๒.๑๘; ๑๒.๒๕; ๑๓.๑๑; ๑๓.๓๘; ๑๔.๐๓; ๑๔.๐๖; ๑๘.๐๗
ทรพยสมบต, ๐๖.๐๕ ทรพยสน, ๐๖.๐๓; ๐๖.๐๔; ๑๐.๒๐; ๑๔.๐๓
ทราม, ๐๑.๒๘; ๐๙.๒๗; ๑๓.๒๔; ๑๔.๐๒
ทรามปญญา, ๐๑.๒๘; ๑๔.๐๒ ทรดโทรม, ๑๘.๑๙ ทอง, ๑๐.๒๐; ๑๔.๐๓; ๑๙.๐๓ ทอดทง, ๐๗.๔๔; ๐๘.๑๖ ทอถอย, ๐๗.๐๒ ทอแท, ๐๗.๐๓ ทพพ, ๐๙.๑๓ ทาน, ๑๐.๒๙; ๑๐.๓๐; ๑๘.๑๗; ๑๙.๐๗
ทานผไกลกเลส, ๑๘.๒๓; ๑๙.๑๕ ทายาท, ๑๐.๑๔ ทาส, ๐๕.๑๒
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ดชน
๑๙๓
ทาการ, ๐๗.๑๐; ๐๗.๓๘; ๐๗.๔๗ ทาการสาเรจ, ๐๗.๔๗ ทาวนน, ๐๗.๔๘ ทาพรงน, ๐๗.๔๘
ทางาน, ๐๕.๑๘; ๐๖.๐๕; ๐๖.๑๑; ๐๗.๔๙
ทางาย, ๑๓.๑๕; ๑๓.๑๙; ๑๓.๒๑; ๑๕.๐๘
ทาใจ, ๑๘.๒๓ ทาชว, คนทาชว, ๐๒.๑๔; ๐๙.๓๓; ๑๓.๐๔; ๑๓.๒๕
ทาไดยาก, ๐๒.๑๘; ๑๓.๒๐ ทา ยาก, ๑๓.๒๒; ๑๕.๐๘
ทาราย, ๐๒.๑๑; ๑๘.๒๐ ทาลาย, ๐๒.๓๖; ๐๘.๐๘ ทาไว, ๐๘.๑๓; ๑๓.๐๒; ๑๓.๑๑; ๑๓.๒๙; ๑๔.๐๔; ๑๘.๒๙
ทาสงทไมใชหนาท, ๐๗.๔๔ ทาสงทมใชธระ, ๐๙.๐๑ ทาใหจรง, ๐๗.๐๙ ทาใหตน, ๑๖.๐๕ ทศ, ทกทศ, ๑๐.๐๑ ทตง, ๐๓.๑๓; ๐๓.๑๔; ๑๖.๐๘ ทพานกอาศย, ๑๐.๒๒ ทพง, ๐๒.๐๑; ๐๒.๐๒; ๐๒.๐๓; ๑๐.๑๓; ๑๐.๑๘; -เปนทพง, ๐๒.๐๒; ๑๐.๑๓
ทรก, ๐๑.๐๖; ๐๒.๐๘; ๐๒.๐๙; ๐๒.๒๐; ๐๒.๒๑; ๐๙.๑๖; ๐๙.๒๙; ๑๐.๐๑; ๑๐.๐๒; ๑๐.๑๒; ๑๘.๒๔; ๑๙.๐๒ -เปน ทรก, ๐๒.๐๘; ๐๒.๐๙; ๐๙.๑๖; ๑๐.๐๑; ๑๐.๐๒; ๑๐.๑๒
ทหมาย, ๐๒.๓๖; ๐๗.๐๑; ๐๗.๓๔; ๐๗.๔๐
ทกข, ๐๑.๑๘; ๐๓.๑๓; ๐๕.๑๑; ๐๗.๐๔; ๐๗.๐๘; ๐๘.๑๖; ๐๙.๐๙; ๐๙.๒๒; ๑๒.๐๒; ๑๒.๑๐; ๑๒.๑๘; ๑๒.๒๕; ๑๓.๐๔; ๑๓.๓๖; ๑๘.๑๙; ๑๘.๒๑; ๑๙.๐๑; ๑๙.๐๒; ๑๙.๐๘; ๑๙.๐๙; -ความทกข, ๐๓.๑๓; ๐๗.๐๔; ๑๓.๐๔; ๑๘.๒๑; ๑๙.๐๒; -ถกทกข กระทบ, ๐๑.๑๘; ๑๓.๓๖; -นา ทกข, ๐๙.๒๒; -เปนทกข, ๐๙.๐๙; ๑๒.๐๒; ๑๒.๑๐
ทกขภย, ๐๘.๑๖; ๑๒.๑๘; ๑๒.๒๕ ทกขรอน, ๑๙.๐๙ ทคต, ๐๓.๑๐ เทจ, ๐๒.๑๗; ๑๗.๐๖ เทพ, ๑๒.๑๔ เทวดา, ๐๔.๒๐; ๐๗.๑๑; ๐๗.๔๖
อมฤตพจนา ดชน
๑๙๔
แท, ๐๑.๒๔; ๐๘.๑๐; ๐๘.๑๖; ๐๙.๒๐; ๑๓.๑๑; ๑๙.๐๑
เทยงแทแนนอน, ๑๙.๐๑ โทษ, -โทษคนอน, -โทษตน, ๐๒.๒๙; ๐๒.๓๐
โทษ, -ชโทษ ๐๙.๑๕, -รโทษ ๑๑.๐๔, เกดโทษ ๑๒.๒๓
โทสะ, ๐๕.๐๘
ธรรม, ๐๑.๑๗; ๐๑.๒๑; ๐๑.๒๓; ๐๓.๐๑; ๐๓.๐๓; ๐๖.๐๗; ๐๖.๐๘; ๐๖.๐๙; ๐๖.๑๐; ๐๘.๑๖; ๐๙.๑๓; ๐๙.๑๔; ๑๐.๒๓; ๑๐.๒๙; ๑๐.๓๐; ๑๐.๓๑; ๑๒.๐๗; ๑๒.๐๘; ๑๒.๐๙; ๑๒.๑๐; ๑๒.๒๗; ๑๓.๓๑; ๑๓.๓๒; ๑๓.๓๓; ๑๓.๓๔; ๑๓.๓๖; ๑๓.๓๗; ๑๓.๓๘; ๑๓.๓๙; ๑๓.๔๐; ๑๓.๔๑; ๑๔.๐๖; ๑๕.๐๓; ๑๕.๐๗; ๑๖.๐๘; ๑๗.๐๖; ๑๘.๓๐; ๑๙.๐๑; ๑๙.๐๓; ๑๙.๑๔;
ธรรมชาต, ๐๓.๐๓ ธรรมดา, ๑๙.๐๑ ธญญาหาร, ๑๔.๐๓
ธรชน, ๑๓.๐๘ ธระ, ๐๒.๓๕; ๐๖.๐๑; ๐๘.๑๒; ๐๙.๐๑; ๑๑.๐๕
นอน, การ, ๐๑.๒๒; ๐๖.๑๖; ๑๐.๒๙; ๑๒.๐๙; ๑๓.๓๓; ๑๓.๓๔; ๑๕.๑๒; ๑๘.๑๐; ๑๙.๐๑; ๑๙.๐๖; ๑๙.๑๑
นอนหลบ, ๑๙.๑๑ นกปราชญ, ๐๔.๑๖; ๐๙.๐๘; ๑๒.๒๐
นกสอบถาม, ๐๔.๑๒ นงนง, ๐๑.๓๐ นา, ไมตดนา, ๐๑.๐๖; ๐๑.๑๑; ๐๔.๑๑; ๐๕.๐๙; ๐๖.๐๓; ๑๐.๒๕; ๑๑.๐๗; ๑๓.๐๓; ๑๘.๒๗; ๑๙.๑๖
นาโชค, ๐๗.๒๙; ๑๖.๐๖ นง, ๐๑.๑๑; ๐๑.๓๐; ๑๗.๑๐ นนทา, การ, ๐๑.๐๔; ๐๑.๓๐; ๐๑.๓๑; ๑๗.๐๕; ๑๙.๐๑
นกถง, ๑๐.๐๒ แนชด, ๐๒.๓๖ แนวแน, ๐๑.๒๓ แนวในจดหมาย, ๐๒.๓๖ แนะนา, ๐๙.๐๑; ๐๙.๑๖
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ดชน
๑๙๕
ในฝน, ๑๘.๒๔
บทธรรม, ๑๐.๒๙ บทบาท, ๐๙.๐๔ บรรพชต, ๐๑.๐๗ บรบรณ, ๐๑.๐๖; ๐๗.๔๐ บรโภค, ๐๖.๑๑; ๑๐.๑๗; ๑๐.๒๐ บรวาร, ๐๙.๐๔ บรสทธ, ๐๑.๒๒; ๐๒.๑๔; ๐๒.๑๕; ๐๒.๒๗; ๑๔.๐๖; ๑๖.๐๘
บวงของมาร, ๐๓.๑๒ บง, ๐๒.๓๐; ๐๙.๐๔ แฝงตวบง, ๐๒.๓๐
บณฑต, ๐๑.๐๖; ๐๑.๐๗; ๐๑.๑๑; ๐๑.๑๘; ๐๑.๒๔; ๐๑.๒๕; ๐๑.๒๖; ๐๑.๒๗; ๐๑.๒๙; ๐๒.๐๕; ๐๒.๑๓; ๐๒.๓๑; ๐๕.๑๒; ๐๗.๐๓; ๐๗.๔๑; ๐๘.๐๘; ๐๙.๑๓; ๐๙.๑๔; ๐๙.๑๕; ๐๙.๓๙; ๑๐.๑๓; ๑๒.๑๑; ๑๒.๑๙; ๑๓.๓๕; ๑๓.๓๖; ๑๗.๐๑; ๑๘.๐๖;
บนเทง, ๑๒.๒๐ บวไมตดนา, ๑๙.๑๖ บากบน, ๐๗.๑๐
บาป, ๐๙.๐๕; ๑๓.๑๓; ๑๓.๑๖; - ผกระทาบาป, ๐๙.๐๕
บาเพญ, ๑๕.๑๗; -บาเพญ ประโยชน, ๑๕.๑๗
บดา, ๐๓.๑๔; ๐๘.๐๑; ๐๘.๐๒; ๐๘.๐๓; ๐๘.๐๕; ๑๐.๑๙; ๑๘.๑๗
บบคน, ๐๗.๒๔ บญ, ๑๐.๒๕; ๑๓.๑๐; ๑๓.๑๒ บรษ, ๐๑.๑๕; ๐๑.๑๖; ๐๑.๑๗; ๐๑.๒๖; ๐๑.๒๗; ๐๒.๑๗; ๐๖.๑๔; ๐๘.๒๖; ๐๙.๑๖; ๑๑.๐๖
บชา, ๐๑.๑๓; ๑๐.๐๘ บรพาจารย, ๐๘.๐๒ เบยดเบยน, ๐๑.๒๓; ๐๑.๒๘; ๑๐.๐๑; ๑๖.๑๑; ๑๙.๐๕
เบองหนา, ๐๘.๑๓; ๑๓.๐๒ แบงปน, ๐๑.๐๘; ๑๐.๑๘; -แบงปน เผอแผ, ๑๐.๑๘
แบบแผน, ๐๗.๔๗ ใบคา, ๐๙.๐๗ ใบไม, ๐๙.๐๘
ปกครอง, ๐๕.๐๗; ๐๙.๓๗; ๐๙.๓๘; ๑๒.๐๔; ๑๒.๐๕;
อมฤตพจนา ดชน
๑๙๖
๑๒.๐๖; ๑๒.๐๘; ๑๒.๑๖; ๑๒.๒๐; ๑๒.๒๔; ๑๒.๒๗
ปฏบต, ๐๑.๒๘; ๑๒.๒๐; ๑๒.๒๖; ๑๕.๑๓; ๑๕.๑๔;
ปรโลก, ๑๗.๐๖; ๑๘.๓๐ ประกอบ, ๐๑.๑๓; ๐๔.๑๘; ๐๖.๐๘; ๐๖.๑๗; ๐๗.๒๐; ๑๓.๓๕;
ประกอบการคา, ๐๖.๐๘ ประจกษ, ๐๗.๐๓ ประชาชน, ๑๒.๐๙; ๑๒.๑๐; ๑๒.๑๕
ประชม, ๐๕.๒๘ ประณต, ๑๓.๒๔ ประพฤต, การ, ๐๑.๒๒; ๐๖.๐๙; - ประพฤตชอบ, ๐๑.๒๓; ๐๗.๓๑; -ประพฤตตามอานาจจต, ๐๓.๐๕; -ประพฤตธรรม, ๐๑.๒๓; ๑๒.๑๐; ๑๓.๓๑; ๑๓.๓๓; -ประพฤตใหพอเหมาะ พอด, ๐๑.๓๕
ประมาท, ๐๖.๐๕; ๐๖.๑๘; ๐๗.๑๖; ๐๗.๑๗; ๐๗.๑๘; ๐๗.๑๙; ๐๗.๒๐; ๐๗.๒๑; ๐๗.๔๔; ๑๒.๐๗; ๑๒.๒๑; ๑๒.๒๒; ๑๒.๒๔; ๑๒.๒๕;
๑๓.๐๕; ๑๘.๑๐; ๑๘.๒๘; ๑๙.๐๒
ประมข, ๑๖.๐๘; ประโยชน, ๐๑.๐๘; ๐๒.๑๘; ๐๒.๓๔; ๐๒.๓๖; ๐๔.๑๔; ๐๔.๑๕; ๐๔.๑๙; ๐๕.๐๙; ๐๕.๒๘; ๐๖.๑๓; ๐๗.๐๗; ๐๗.๒๑; ๐๗.๓๒; ๐๗.๓๓; ๐๗.๔๒; ๐๗.๔๓; ๐๗.๔๘; ๐๗.๔๙; ๐๘.๑๗; ๑๐.๐๕; ๑๐.๐๖; ๑๐.๒๖; ๑๓.๑๙; ๑๓.๒๐; ๑๕.๑๗; ๑๗.๐๘; ๑๘.๐๒; ๑๘.๑๘; ๑๘.๒๐
ประสบ, ๐๒.๒๐; ๐๓.๑๔; ๐๕.๑๘; ๐๗.๐๔; ๐๗.๐๕; ๑๘.๒๑
ประเสรฐ, ๐๑.๑๒; ๐๑.๑๓; ๐๑.๑๔; ๐๑.๒๓; ๐๓.๑๔; ๐๔.๐๒; ๐๔.๐๔; ๐๔.๐๕; ๐๔.๒๐; ๐๕.๐๔; ๐๕.๐๕; ๐๕.๐๖; ๐๕.๑๒; ๐๕.๑๔; ๐๕.๒๘; ๑๐.๒๙; ๑๖.๐๙; -ทา คนใหประเสรฐ, ๐๓.๑๔
ปราชญ, ๐๑.๒๑; ๐๔.๑๖; ๐๕.๐๔; ๐๙.๐๑; ๐๙.๐๘; ๐๙.๑๐; ๑๐.๒๙; ๑๒.๒๐; ๑๒.๓๕
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ดชน
๑๙๗
ปรารถนา, ๐๗.๐๓; ๐๗.๓๔; ๐๘.๐๘; ๑๓.๓๗
ปราศรย, ๐๑.๑๖ ปรกษาหารอ, ๐๗.๔๗ ปลอย, ๐๒.๒๐; ๐๕.๑๘; ๐๗.๒๓; ๐๗.๒๗; ๐๗.๔๙ -ไมปลอยให สญเสยไป, ๐๗.๔๙
ปลอยปละละเลย, ๐๒.๒๐ ปลาเนา, ๐๙.๐๗ ปวงชน, ๑๐.๐๕ ปวงประชา, ๑๒.๐๖ ปวงสตว, ๐๑.๒๓; ๑๙.๑๑ ปจจบน, ๑๙.๑๔ ปญญา, ๐๑.๑๙; ๐๑.๒๖; ๐๑.๒๘; ๐๓.๐๘; ๐๔.๐๖; ๐๔.๐๗; ๐๔.๐๘; ๐๔.๑๑; ๐๔.๑๘; ๐๔.๑๙; ๐๕.๐๑; ๐๕.๐๒; ๐๕.๐๓; ๐๕.๐๔; ๐๕.๐๕; ๐๕.๐๖; ๐๕.๐๗; ๐๕.๐๘; ๐๕.๑๐; ๐๕.๑๑; ๐๕.๑๒; ๐๕.๑๓; ๐๕.๑๔; ๐๕.๑๕; ๐๕.๑๖; ๐๕.๑๗; ๐๕.๑๘; ๐๕.๑๙; ๐๕.๒๐; ๐๕.๒๑; ๐๕.๒๒; ๐๕.๒๓; ๐๕.๒๕; ๐๕.๒๖; ๐๕.๒๗; ๐๕.๒๘; ๐๖.๑๗; ๐๗.๐๔; ๐๗.๓๖;
๐๙.๑๕; ๐๙.๓๗; ๐๙.๓๘; ๑๐.๐๖; ๑๒.๐๖; ๑๔.๐๒; ๑๗.๑๑; ๑๙.๐๓; ๑๙.๑๐;
ปา, ๐๔.๐๖; ๐๘.๑๘; ๑๐.๒๕ ปากทาง, ๐๖.๑๖; ๑๐.๑๙; ๑๐.๒๐ โปรยแกลบ, ๐๒.๓๐
ผมหงอก, ๐๑.๒๐ ผล, ๐๑.๐๘; ๐๓.๐๖; ๐๓.๑๔; ๐๕.๑๒; ๐๖.๑๓; ๐๖.๑๕; ๐๗.๐๑; ๐๗.๐๒; ๐๗.๐๖; ๐๗.๓๓; ๐๗.๓๔; ๐๗.๓๕; ๐๗.๔๐; ๐๘.๒๗; ๐๙.๐๗; ๐๙.๐๘; ๑๐.๑๔; ๑๐.๒๘; ๑๒.๓๔; ๑๒.๓๕; ๑๓.๐๓; ๑๕.๑๓; ๑๕.๑๔; ๑๘.๑๔; -ผล แกผปฏบต, ๑๕.๑๔; -ผลแกผไม ปฏบต, ๑๕.๑๓; -มผลเชนอยาง นน, ๐๙.๐๗; ๐๙.๐๘
ผลด, ๐๓.๐๖; ๐๓.๑๔; ๑๒.๓๔; ๑๒.๓๕
ผลทประสงค, ๐๗.๐๒ ความหวง ในผล, ๐๗.๓๕
ผลทหมาย, ๐๗.๐๑; ๐๗.๓๔; ๐๗.๔๐
ผลประโยชน, ๐๖.๑๓
อมฤตพจนา ดชน
๑๙๘
ผลมาก, ๐๗.๐๖ ผลไม, ๑๘.๑๔ ผลผลาม, ๐๗.๓๖; ๑๒.๑๓ ผลผลาม, ๑๓.๓๐; ๑๙.๑๔ ผาน, ๐๗.๒๗; ๐๗.๒๘; ๐๘.๐๓; ๐๘.๐๔; ๑๙.๑๑ ผานเลย, ๐๗.๒๗
ผานงหม, ๑๐.๒๒ ผด, ๐๓.๑๓; ๐๗.๓๔; ๑๒.๒๐; ๑๓.๐๕ จตทตงไวผด, ๐๓.๑๓; - ผดพลาด, ๑๒.๒๐; ๑๓.๐๕; - ผดพลาดคลาดเคลอน, ๑๒.๒๐; -วธการอนผด, ๐๗.๓๔
ผวพรรณ, ๑๐.๒๒; ๑๕.๑๑; ๑๘.๒๐; ๑๙.๑๔
ผกไมตร, ๑๐.๑๑ ผครองแผนดน, ๐๑.๐๗; ๑๒.๐๗; ๑๒.๑๓; ๑๒.๑๘; ๑๒.๒๕
ผครองเรอน, ๐๑.๐๘ ผชนะ, ๐๒.๒๔ ผนา, ๑๒.๓๓ ผบอกขมทรพย, ๐๙.๑๕ ผบรหาร, ๑๒.๓๔; ๑๒.๓๕ ผบชา, ๑๐.๐๘
ผปกครอง, ๑๒.๐๔; ๑๒.๐๖; ๑๒.๐๘; ๑๒.๑๖; ๑๒.๒๐; ๑๒.๒๗
ผประทษราย, ๐๙.๓๕ ผทาลาย, ๐๘.๐๘ ผเพยรพยายาม, ๐๑.๑๒ ผลวงลบ, ๑๘.๑๘ ผทตาย, ๑๘.๐๙; ๑๘.๑๒; ๑๘.๑๘; ๑๘.๒๐
ผใหญ, ๐๑.๑๙; ๐๑.๒๐; ๐๑.๒๑; ๑๘.๐๖
ผไหว, ๑๐.๐๙ ผอน, ๐๒.๑๑; ๐๒.๒๘; ๐๒.๓๑; ๐๒.๓๓; ๐๒.๓๕; ๐๒.๓๖; ๐๕.๐๙; ๑๐.๐๔; ๑๒.๐๒
เผา, ๑๒.๑๓; ๑๓.๒๖; ๑๘.๑๓ถก เผา, ๑๘.๑๓
เผาผลาญ, ๑๓.๒๖ เผอแผเจอจาน, ๑๐.๑๔ แผดเผา, ๑๒.๑๓ แผนดน, ๐๑.๐๓; ๐๑.๐๗; ๑๒.๐๖; ๑๒.๐๗; ๑๒.๑๓; ๑๒.๑๘; ๑๒.๒๕
ฝงฟากมหาสมทร, ๐๙.๑๒ ฝน, ๑๘.๒๔; ๑๙.๑๐; ๑๙.๑๔
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ดชน
๑๙๙
ฝนเพอ, ๑๙.๑๐; ๑๙.๑๔ ฝกจต, การ, ๐๓.๐๖ ฝกด, ๐๒.๐๓; ๐๒.๐๖ ฝกไดยาก, ๐๒.๐๔ ฝกตน, ๐๒.๐๕; ๐๔.๐๔ ฝกแลว, ๐๓.๐๗; ๐๔.๐๔; ๐๔.๐๕ ฝกอบรม, ๐๑.๒๓; ๐๔.๑๗ ฝน, ๐๑.๒๒ ฝงโค, ๑๒.๑๐ แฝงตว, ๐๒.๓๐ แฝงมา, ผ, ๐๙.๐๓
พญามจจราช, ๑๘.๐๙; ๑๘.๑๗; ๑๘.๒๒
พบปะเกยวของ, ๑๘.๑๖ พบเหน, ๐๙.๐๒; ๑๘.๒๔ พระจนทร, ๑๘.๑๓ พระพทธเจา, ๑๓.๓๐; ๑๙.๑๖ พระภกษ, ๐๑.๒๓ พระศาสดา, ๑๐.๒๔ พราหมณ, ๐๑.๒๓ พยายาม, ๐๑.๐๙; ๐๑.๑๒; ๐๗.๐๑; ๐๗.๑๒; ๐๗.๓๓; ๐๗.๔๖
พรวดพราด, ๐๗.๓๘ พรหม, ๐๗.๔๖; ๐๘.๐๑
พรอง, ๐๑.๑๑; ๑๘.๐๒ พรงพรอม, ๐๘.๑๗ พรานนก, ๐๒.๓๐ พราสอน, ๐๒.๒๘; ๐๒.๓๑; ๐๙.๑๖
พรงน, ๐๗.๔๘ พลอยพนาศ, ๑๒.๑๕ พลดพราก, ๑๘.๑๒ พวกพอง, ๐๘.๑๘; ๑๘.๑๗ พอกพน, ๐๖.๐๔; ๐๗.๔๔ พอใจ, ความ, ๑๓.๐๔ พอด, ๐๑.๓๕; ๐๖.๐๕; ๑๗.๑๐ พอแม, ๐๘.๐๖ พอเหมาะ, ๐๑.๓๕ พะวง, ๐๒.๒๐ พกพง, ๐๗.๔๙ พกอาศย, ๑๐.๒๕ พฒนา, ๐๔.๐๗; ๐๔.๑๙ พดใหโคนลงได, ๐๘.๑๘ พวพน, ๐๒.๐๙ พจารณา, ๐๑.๓๒; ๐๒.๒๖; ๐๗.๓๘; ๑๐.๒๔
พนาศ, ๐๓.๑๓; ๑๒.๑๕; ๑๒.๑๘; ๑๒.๒๕
พนจ, ๐๑.๒๙; ๐๕.๒๒; ๐๕.๒๓
อมฤตพจนา ดชน
๒๐๐
พาล, คนพาล, ๐๑.๑๑; ๐๑.๒๙; ๐๑.๓๓; ๐๙.๐๗; ๐๙.๐๙; ๐๙.๑๓; ๐๙.๒๑; ๐๙.๒๒; ๑๑.๐๖; ๑๒.๓๓; ๑๒.๓๔; ๑๔.๐๒; ๑๗.๐๔; ๑๗.๑๑; ๑๘.๐๖; -พาลชน, ๑๓.๐๓; -เปน พาล, ๐๑.๒๔; ๐๙.๓๙
พทกษรกษา, ๑๒.๒๗ พธ, ประกอบพธบชา, ๐๑.๑๓ พงพอใจ, ๐๙.๓๗ พช, ๐๔.๑๑ พทธปญญา, ๐๔.๐๖ พด, ๐๑.๑๗; ๐๑.๓๐; ๐๗.๔๗; ๐๙.๑๕; ๐๙.๓๓; ๑๕.๑๕; ๑๗.๐๑; ๑๗.๐๒; ๑๔.๐๔; ๑๗.๐๖; ๑๗.๑๐; ๑๗.๑๑; -ดแต พด, ๑๗.๐๑; -พดจนเกนกาล, ๑๗.๑๐; -พดจา, ๐๙.๑๕; ๑๗.๐๖; -พดมาก, ๐๑.๓๐; -พด พลอยๆ, ๐๙.๓๓; -พด พอประมาณ, ๐๑.๓๐
พดอยางด, ๐๗.๔๗ เพมทว, ๐๖.๐๕ เพมพน, ๐๙.๐๕; ๑๐.๒๕; ๑๘.๑๙ เพยรทากจ, ๐๗.๓๙ เพยรพยายาม, ๐๑.๑๒; ๐๗.๔๖
เพอน, ๐๙.๑๙; ๐๙.๒๐ เปนเพอน, ๐๙.๑๙ เพอนแท, ๐๙.๒๐ สหาย , ๐๘.๐๙; ๐๘.๑๒; ๐๘.๑๔; ๐๙.๒๐; ๐๙.๒๑; ๐๙.๓๖; ๐๙.๓๗; ๐๙.๓๘
แพ, ๐๒.๒๒ ไพบลย, ๐๗.๔๗ ไพเราะ, ๑๗.๐๘ วาจาไพเราะ, ๑๗.๐๘
ฟนเฝอ, ๑๗.๑๐ ฟากมหาสมทร, ๐๙.๑๒ ไฟ, ๐๕.๑๓; ๐๖.๐๒; ๑๕.๑๐ ไฟทสองทาง, ๐๕.๑๓ ไฟไหม, ๑๕.๑๐
ภรรยา, ๐๘.๐๙ ภย, ๐๑.๓๔; ๐๗.๑๕; ๐๘.๑๖; ๐๙.๓๔; ๑๒.๑๘; ๑๒.๒๕; ๑๒.๒๘; ๑๕.๐๖; -ภยทเกดขน ภายใน, ๑๕.๐๖; -ภยทยงไม มาถง, ๐๗.๑๕; ๑๒.๒๘
ภยเวร, ๐๑.๓๔ ภายนอก, ๐๒.๑๒ ภายใน, ๐๗.๔๔; ๐๙.๐๔; ๐๕.๐๖
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ดชน
๒๐๑
ภายหลง, ๐๒.๑๑; ๐๗.๓๖; ๐๗.๔๕; ๑๒.๓๑; ๑๓.๐๕; ๑๓.๑๗; ๑๓.๑๘; ๑๓.๒๖; ๑๕.๑๐
ภาระ, ๑๑.๐๕; ๑๒.๒๔; ภาษต, ๐๕.๒๘; ๑๕.๑๓; ๑๕.๑๔ โภคะ, ๐๖.๑๔ โภคทรพย, ๐๑.๐๘; ๑๐.๒๖; ๑๒.๑๘; ๑๒.๒๕
มงคล, ๐๖.๑๙; ๐๗.๓๑; ๑๕.๑๕ มนษย, ๐๑.๐๒; ๐๑.๐๓; ๐๑.๑๙; ๐๔.๐๕; ๐๔.๒๐; ๐๘.๐๗; ๑๒.๑๐; ๑๘.๒๗; ๑๙.๐๑; ๑๙.๐๓
มฤตย, ๑๘.๒๖ มลทน, ๐๑.๒๑; ๐๔.๐๑ มอง, ๐๒.๓๕; ๐๕.๐๙; ๐๕.๑๒; ๐๕.๒๕; ๐๙.๑๕; ๑๒.๑๔; ๑๕.๐๓; ๑๕.๐๗; ๑๙.๑๑
มงม, ๑๐.๒๐ มจจราช, ๑๘.๐๙; ๑๘.๑๗; ๑๘.๒๒
มนคง, ๐๑.๑๒; ๐๗.๑๐; ๑๒.๐๙ มยหกะ, นก, ๑๐.๑๔ มวสม, ๐๖.๑๖
มวหมอง, ๐๒.๓๑ มวเมา, ๐๕.๐๘; ๑๒.๒๑ มาร, ๐๓.๑๒ มารดา, ๐๓.๑๔; ๐๘.๐๑; ๐๘.๐๒; ๐๘.๐๓; ๐๘.๐๔; ๐๘.๑๐; ๑๐.๑๙; ๑๕.๐๙; ๑๖.๐๘
มารดาบดา, ๐๓.๑๔; ๐๘.๐๑; ๐๘.๐๒; ๐๘.๐๓; ๑๐.๑๙
มตร, ๐๘.๑๐; ๐๘.๑๒; ๐๘.๑๓; ๐๘.๑๔; ๐๘.๑๖; ๐๘.๑๗; ๐๙.๐๓; ๐๙.๑๗; ๐๙.๑๘; ๐๙.๓๕; ๐๙.๓๙; ๑๑.๐๔; ๑๓.๐๒; ๑๖.๐๓; ๑๙.๐๘
มตรชนดเจาสาราญ, ๑๙.๐๘ มตรภาพ, ๑๑.๐๔ มคา, ๐๑.๑๓; ๑๓.๔๐ มชย, ๐๗.๔๗ มทรพย, ๐๕.๒๑; ๑๐.๒๐ มสต, ๐๙.๓๗; ๑๕.๑๗; ๑๖.๐๕; ๑๖.๐๖; ๑๖.๐๗
มด, ๐๔.๑๘; ๑๕.๐๓ เมตตา, ๑๒.๐๙; ๑๘.๑๒ เมา, ๐๑.๐๙; ๐๕.๐๘; ๑๒.๒๑; - มวเมา, ๐๕.๐๘; ๑๒.๒๑
แม, ๐๘.๐๖; ๐๘.๑๐; ๑๘.๒๗ แมนา, ๑๘.๒๗
อมฤตพจนา ดชน
๒๐๒
โมหะ, ๑๕.๐๘ ไมด, ๐๑.๐๗; ๐๑.๑๒; ๐๑.๒๕; ๐๒.๑๘; ๐๒.๒๒; ๑๓.๑๗; ๑๓.๑๙; ๑๓.๒๖
ไมตาย, ๐๗.๑๖; ๐๗.๑๘; ๑๐.๒๓; ๑๖.๐๑
ไมทา, ๐๒.๑๔; ๐๒.๓๕; ๑๓.๑๖; ๑๓.๒๗; ๑๓.๒๘; ๑๓.๓๐; ๑๗.๐๑; ๑๗.๐๖
ไมพรน, ๐๗.๔๙ ไมเหลงลอย, ๐๑.๐๘
ยกยอง, ๐๑.๑๓; ๑๒.๑๗ ยถากรรม, ๑๘.๒๒ ยศ, ๐๑.๐๙; ๐๑.๒๘; ๐๕.๑๒; ๐๖.๐๙; ๑๙.๐๑
ยอดเยยม,๐๒.๒๔; ๑๐.๑๓; ๑๑.๐๕
ยอดสหาย, ๐๘.๐๙ ยงชพ, ๐๒.๓๓ ยอหยอน, ๐๗.๐๖ ยาก, ๐๑.๑๐; ๐๒.๐๓; ๐๒.๐๔; ๐๒.๑๘; ๐๒.๒๙; ๐๓.๐๓; ๐๓.๐๔; ๐๔.๐๙; ๑๓.๒๐; ๑๓.๒๒; ๑๕.๐๘; ๑๕.๑๖
ยานพาหนะ, ๑๐.๒๒
ยามมทกขภยถงชวต, ๐๘.๑๖ เยอหยง, ๐๗.๔๘ ไยด, ๐๙.๓๐
รวงโรย, ๑๘.๐๕ รวงหลน, ๑๘.๑๔ รวมกน, ๐๘.๑๔ รวมใจ, ๑๙.๐๙ รส, ๐๙.๑๓; ๐๙.๑๔; ๑๖.๐๒ รสด, ๑๖.๐๒ ประดารส, ๑๖.๐๒; -รส แกง, ร, ๐๙.๑๓; ๐๙.๑๔
รองไห, ๑๘.๑๓; ๑๘.๑๘; ๑๘.๑๙ รอบคอบ, ๐๗.๔๗ รอน, ๐๓.๐๕; ๐๗.๓๔; ๐๗.๓๖; ๐๗.๓๘; ๐๗.๔๕; ๐๗.๔๙; ๑๐.๐๓; ๑๒.๐๕; ๑๒.๓๑; ๑๓.๑๔; ๑๓.๑๗; ๑๓.๑๘; ๑๕.๑๐; ๑๙.๐๙; ๑๙.๑๑
รอนใจ, ๐๗.๔๕; ๑๓.๑๗; ๑๓.๑๘ รอบคอบ, ๐๗.๔๗ รอยป, ๐๑.๑๒; ๐๑.๑๓; ๐๕.๒๘ ระงบ, ๑๐.๐๗; ๑๒.๒๐; ๑๕.๑๗ ระเบยบวนย, ๐๔.๐๖ ระลก, ๐๘.๑๖ ระแวง, ๐๗.๑๔; ๐๙.๐๕; ๑๒.๒๙
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ดชน
๒๐๓
รก, ๐๑.๐๖; ๐๒.๐๗; ๐๒.๐๘; ๐๒.๐๙; ๐๒.๑๐; ๐๒.๑๒; ๐๒.๑๓; ๐๒.๒๐; ๐๒.๒๑; ๐๓.๐๓; ๐๓.๐๘; ๐๓.๐๙; ๐๖.๐๕; ๐๖.๑๓; ๐๘.๐๔; ๐๘.๐๕; ๐๙.๑๒; ๐๙.๑๖; ๐๙.๒๙; ๑๐.๐๑; ๑๐.๐๒; ๑๐.๑๒; ๑๒.๒๗; ๑๓.๓๑; ๑๓.๓๘; ๑๘.๒๔; ๑๙.๐๒
รก (สงทรก), ๐๒.๒๐; ๐๒.๒๑; ๑๙.๐๒ -ไมรก, ๑๙.๐๒
รกใคร, ๑๘.๒๔ รกตน, ๐๒.๐๗; ๑๐.๐๑ รกษา, ๐๒.๑๐; ๐๒.๑๒; ๐๒.๑๓; ๐๓.๐๓; ๐๓.๐๘; ๐๓.๐๙; ๐๖.๐๕; ๐๖.๑๓; ๑๒.๒๗; ๑๓.๓๑; ๑๓.๓๘
รงเกยจ, ๐๖.๐๙ รฐ, ๑๒.๐๔; ๑๒.๐๗; ๑๒.๑๐; ๑๒.๒๔; ๑๒.๒๕
รางกาย, ๐๑.๑๙; ๑๘.๑๙; ๑๘.๒๐ ราคะ, ๐๕.๐๘ ราชการ, ๐๖.๑๗; ๐๖.๑๘; ๑๐.๑๔; ๑๒.๒๗
ราชา, ๐๑.๐๗; ๑๒.๐๔; ๑๒.๐๘; ๑๒.๐๙; ๑๒.๑๐
รายแรง, ๐๑.๐๖ ราพน, ๑๐.๑๔; ๑๘.๒๐; ๑๘.๒๓ ราพง, ๐๗.๒๓; ๑๐.๑๔ ราไรราพน, ๑๘.๒๐; ๑๘.๒๓ รบทาความเพยร, ๐๗.๒๕ รบรอน, ๐๗.๓๘ รนรมย, ๑๙.๑๖ รงเรอง, ๐๒.๐๖; ๐๔.๑๘ รงอรณ, ๐๗.๓๑ ร, ๐๑.๒๔; ๐๒.๐๔; ๐๒.๐๙; ๐๒.๑๗; ๐๓.๑๒; ๐๔.๐๑; ๐๔.๑๐; ๐๔.๑๒; ๐๔.๑๕; ๐๔.๑๙; ๐๔.๒๐; ๐๕.๑๖; ๐๕.๑๗; ๐๕.๒๘; ๐๖.๑๗; ๐๗.๐๗; ๐๗.๒๓; ๐๗.๒๖; ๐๗.๔๗; ๐๗.๔๘; ๐๙.๐๑; ๐๙.๑๓; ๐๙.๑๔; ๑๑.๐๔; ๑๒.๓๑; ๑๕.๐๖; ๑๕.๑๗; ๑๘.๑๓; ๑๙.๐๙
รจกประโยชน, ๐๗.๔๘ รแจง, ๐๙.๑๓ รธรรม, ๐๙.๑๔ รปกาย, ๐๘.๐๕ รประมาณ, ๐๗.๔๗ เรง, ๐๗.๔๐
อมฤตพจนา ดชน
๒๐๔
เรยน, ๐๔.๐๗; ๐๔.๑๐; ๐๔.๑๕; ๐๔.๑๗; ๐๔.๑๙; ๐๕.๑๐
เรยนสดบ, ๐๔.๑๙ เรยบรอย, ๐๖.๑๘ โรยรารวงหาย, ๐๔.๐๓
ฤกษ, ๐๗.๓๑; ๐๗.๓๒
ลงโทษ, ๑๒.๑๒ ลงมอทา, ๐๗.๐๗ ลดละ, ๐๗.๑๑ ลม, ๐๗.๔๙; ๐๘.๑๘ ลมแดด, ๐๗.๔๙ ลวงเกน, ๑๑.๐๕ ลวงทกข, ๐๗.๐๘ ลวงไป, ๐๗.๓๐; ๑๘.๐๒; ๑๘.๐๔ ลวงละเมด, ๑๑.๐๔ ละลาย, ๐๗.๒๓ ละเลย, ๐๒.๒๐; ๐๕.๒๖ ละหอย, ๐๗.๒๒; ๑๙.๑๐ ละเอยดออน, ๐๓.๐๔; ๐๕.๑๒ ลบ, ๐๒.๑๖; ๑๘.๑๘; ๑๘.๒๓ ลาชา, ๐๗.๓๙ ลาหลง, ๐๗.๓๙ ลาภ, ๐๔.๑๖; ๐๖.๐๙; ๑๙.๐๑ ลน, ๐๙.๑๔
ลก, ๐๗.๔๕; ๐๘.๐๖; ๐๘.๐๗; ๑๙.๐๗
ลกผชาย, ๐๗.๔๕ เลว (คน), ๐๑.๑๔; ๐๙.๒๓; ๐๙.๒๗; ๐๙.๓๕
เลวราย, ๐๓.๑๓ เลาเรยน, ๐๔.๐๗; ๐๔.๑๗; ๐๕.๑๐
เลกละ, ๐๑.๒๓ เลยงชพ, ๐๖.๐๕; ๐๖.๐๗; ๐๖.๐๙ เลยงด, ๑๐.๑๙ โลก, ๐๑.๓๐; ๐๒.๑๖; ๐๓.๐๒; ๐๕.๐๑; ๐๘.๐๔; ๐๘.๐๕; ๐๙.๐๔; ๑๐.๐๗; ๑๐.๑๔; ๑๒.๐๑; ๑๓.๐๕; ๑๓.๐๖; ๑๓.๒๓; ๑๕.๐๕; ๑๖.๐๕; ๑๗.๐๖; ๑๘.๒๖; ๑๘.๓๐; ๑๙.๑๑; ๑๙.๑๖; -ในโลก, ๐๑.๓๐; ๐๒.๑๖; ๐๕.๐๑; ๐๘.๐๔; ๐๘.๐๕; ๐๙.๐๔; ๑๐.๐๗; ๑๐.๑๔; ๑๒.๐๑; ๑๕.๐๕; ๑๖.๐๕; ๑๙.๑๑; ๑๙.๑๖; -โลกน, ๑๐.๐๗; ๑๐.๑๔; ๑๖.๐๕
โลภ, ๑๕.๐๓
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ดชน
๒๐๕
วน, ๐๑.๑๒; ๐๑.๓๒; ๐๔.๑๕; ๐๗.๒๕; ๐๗.๒๖; ๐๗.๒๘; ๐๗.๒๙; ๐๗.๓๐; ๐๗.๔๘; ๐๗.๔๙; ๑๐.๒๕; ๑๒.๒๗; ๑๖.๐๗; ๑๘.๐๑; ๑๘.๐๒; ๑๘.๐๓; ๑๘.๐๔; ๑๘.๒๕; ๑๙.๐๓; ๑๙.๑๑
วนคน, ๐๗.๓๐; ๑๘.๐๒; ๑๘.๐๔; ๑๘.๒๕
วนน, ๐๗.๒๕; ๐๗.๔๘ วนพรง, ๐๗.๒๖ วย, ๐๑.๒๐; ๐๑.๑๙; ๑๘.๐๑; ๐๘.๐๔; ๑๘.๑๑; ๑๘.๑๒; ๑๘.๒๗; -วยหนมวยสาว, ๑๐.๑๙
วาจา, ๑๔.๐๔; ๑๕.๑๓; ๑๕.๑๔; ๑๕.๑๕; ๑๖.๐๑; ๑๗.๐๓; ๑๗.๐๘; ๑๗.๐๙; ๑๗.๑๐; ๑๙.๐๙
วาจาสละสลวย, ๑๙.๐๙ วญชน, ๐๑.๓๒; ๐๑.๓๓; ๐๙.๑๔
วจย, ๐๕.๒๔ วชชา, ๐๔.๐๒ วชา, ๑๔.๐๖ วถทาง, ๑๘.๑๓
วธการ, ๐๗.๓๔ วบต, ๐๔.๐๘ วทยา, ๐๔.๐๙; ๐๔.๑๐; ๐๔.๑๔; ๐๔.๑๗
ววาท, ๑๑.๐๖ วนวาย, ๑๙.๑๓ เวร, ๐๑.๓๔; ๐๓.๑๓; ๑๐.๐๗; ๑๑.๐๖; ๑๒.๑๑; -ความสงบเวร, ๑๑.๐๖
ศรทธา, ๑๖.๐๓; ๑๖.๐๔ ศตร, ๐๙.๐๓; ๐๙.๐๙; ๐๙.๓๙; ๑๒.๓๑; ๑๔.๐๒; ๑๙.๐๗
ศลปวทยา, ๐๔.๐๙; ๐๔.๑๔ ศล, ๐๔.๑๘; ๑๔.๐๖; ๑๖.๐๘; ๑๖.๐๙; ๑๖.๑๐
ศกษา, ๐๔.๐๖; ๐๔.๑๓; ๐๔.๑๖ เศราหมอง, ๐๒.๑๔; ๐๓.๑๐; ๐๓.๑๑
โศก, ๑๐.๑๓; ๑๐.๑๕; ๑๘.๐๙; ๑๘.๑๒; ๑๘.๑๓; ๑๘.๑๘; ๑๘.๑๙; ๑๘.๒๐; ๑๘.๒๑; ๑๙.๐๑; ๑๙.๐๖; ๑๙.๐๗; ๑๙.๑๔
สงคราม, ๐๒.๒๔; ๑๕.๑๖
อมฤตพจนา ดชน
๒๐๖
สงบ, ๐๑.๑๑; ๐๑.๒๓; ๐๗.๑๓; ๐๙.๓๓; ๑๑.๐๖; ๑๓.๓๖; ๑๘.๑๙; -สงบเสงยม, ๐๙.๓๓
สงบใจ, ๐๗.๑๓ สงสย, ๑๐.๒๒; ๑๘.๑๒ สดบ, ๐๔.๑๙; ๑๒.๒๖; ๑๘.๒๓ สตร, ๐๑.๒๖; ๐๑.๒๗; ๐๖.๑๔ สต, ๐๙.๓๗; ๑๕.๑๗; ๑๖.๐๕; ๑๖.๐๖; ๑๖.๐๗
สถาน, ๐๑.๒๖; ๐๑.๒๗; ๑๒.๑๙ สนทนา, ๐๕.๑๖; ๑๙.๐๓ สนทนาถกเถยง, ๑๙.๐๓ สบาย, ๑๒.๐๙; ๑๘.๑๙; ๑๙.๑๑ สภา, ๐๑.๑๕ สมณะ, ๐๑.๒๓ สมควร, ๐๒.๓๑ สมบต, ๐๑.๑๐; ๐๖.๐๕; ๑๔.๐๓; ๑๔.๐๔
สมหมาย, ๐๑.๐๘; ๐๗.๐๒; ๐๗.๔๑
สมาคม, ๐๙.๐๑; ๐๙.๑๐; ๐๙.๒๒ สมาเสมอ, ๐๑.๑๓ สรรเสรญ, ๐๑.๐๔; ๐๑.๓๑; ๐๑.๓๒; ๐๑.๓๓; ๑๐.๒๔; ๑๐.๒๙; ๑๗.๐๕; ๑๙.๐๑
สราง, ๐๖.๐๓; ๑๐.๒๕; ๑๓.๐๓; ๑๓.๐๔; ๑๓.๐๗; ๑๓.๐๘; ๑๓.๐๙
สละ, ๑๓.๓๘; ๑๙.๐๙ สลด, ๐๑.๒๑; ๑๘.๒๑ สวน, ๑๐.๒๕ สวมใส, ๐๑.๒๓ สวางไสว, ๐๔.๑๘ สหาย, ๐๘.๐๙; ๐๘.๑๒; ๐๘.๑๔; ๐๙.๒๐; ๐๙.๒๑; ๐๙.๓๖; ๐๙.๓๗; ๐๙.๓๘
สอดสอง, ๐๖.๑๘ สะพาน, ๑๐.๒๕ สะอาด, ๐๙.๐๔; ๑๗.๐๗ สกการะ, ๑๒.๓๐ สงขาร, ๑๘.๑๐ สงหาร, ๑๐.๐๒ สงสม, ๑๓.๐๔ สงสอน, ๑๐.๒๓; ๑๒.๑๑ สจจะ, ๐๑.๒๑; ๑๖.๐๒ สจธรรม, ๑๗.๐๖ สญญมะ, ๐๑.๒๑ สตบรษ, ๐๑.๑๕; ๐๑.๑๖; ๐๑.๑๗; ๐๘.๑๖; ๐๙.๑๖; ๑๑.๐๖
สตว, ๐๑.๐๑; ๐๑.๒๓; ๑๐.๐๒; ๑๐.๑๘; ๑๓.๒๓; ๑๓.๒๔;
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ดชน
๒๐๗
๑๘.๐๕; ๑๘.๐๘; ๑๘.๑๐; ๑๘.๑๒; ๑๘.๑๔; ๑๘.๑๖; ๑๘.๒๒; ๑๘.๒๖; ๑๙.๑๑
สตวราย, ๑๙.๑๑ สนต, ๐๔.๑๗ สบสน, ๐๖.๑๙ สมฤทธผล, ๐๗.๓๓; ๐๘.๑๗ สาธชน, ๑๘.๒๓ สามคค, ๑๑.๐๒; ๑๑.๐๗ สารภาพ, ๑๑.๐๔ สาคญ, ๐๑.๒๔; ๐๒.๒๑; ๑๒.๑๔; ๑๒.๑๕; -สาคญตน, ๐๑.๒๔; ๑๒.๑๕
สารวม, ๐๑.๐๗ สาเรจ, ๐๔.๑๗; ๐๖.๑๔; ๐๗.๐๑; ๐๗.๐๒; ๐๗.๒๑; ๐๗.๓๕; ๐๗.๔๐; ๐๗.๔๒; ๐๗.๔๗; ๑๓.๓๗
สงทรก, ๐๒.๒๐; ๐๒.๒๑; ๑๙.๐๒ สนชพ, ๑๓.๑๒ สนทรพย, ๐๕.๒๐ สนธพ, ๐๔.๐๔ สนหวง, ๐๗.๐๔ สรโชค, ๐๗.๔๙ สกร, ๑๑.๐๓
สข, ๐๑.๑๘; ๐๓.๐๗; ๐๔.๑๙; ๐๕.๑๑; ๐๗.๐๔; ๐๗.๐๕; ๐๗.๓๓; ๐๗.๔๑; ๐๘.๐๔; ๐๘.๐๕; ๐๘.๑๕; ๐๙.๑๐; ๐๙.๓๖; ๑๐.๑๐; ๑๐.๑๖; ๑๐.๒๘; ๑๑.๐๑; ๑๑.๐๒; ๑๒.๐๓; ๑๒.๐๕; ๑๒.๐๖; ๑๒.๐๙; ๑๒.๑๐; ๑๓.๐๙; ๑๓.๑๐; ๑๓.๑๒; ๑๓.๒๘; ๑๓.๓๒; ๑๓.๓๓; ๑๓.๓๔; ๑๓.๓๕; ๑๕.๑๒; ๑๖.๐๔; ๑๗.๐๕; ๑๙.๐๑; ๑๙.๐๒; ๑๙.๐๖; ๑๙.๑๒; ๑๙.๑๕; -เปน สข, ๐๙.๑๐; ๑๒.๐๓; ๑๒.๐๙; ๑๒.๑๐; ๑๓.๓๓; ๑๓.๓๔; ๑๕.๑๒; ๑๙.๐๒; -พบสข, ๑๗.๐๕; -แสวงสข, ๑๒.๐๖
สคต, ๐๓.๑๑ สภาษต, ๑๕.๑๓; ๑๕.๑๔ สงสด, ๐๖.๑๙ สญเสย, ๐๑.๐๘; ๐๗.๔๙; ๑๒.๐๗ เสวนา, ๐๙.๐๘ เสย, ๐๑.๐๕; ๐๑.๐๘; ๐๑.๐๙; ๐๒.๑๓; ๐๒.๑๙; ๐๒.๒๐; ๐๕.๑๓; ๐๖.๑๒; ๐๗.๒๕; ๐๗.๒๗; ๐๗.๔๔; ๐๗.๔๙;
อมฤตพจนา ดชน
๒๐๘
๐๙.๐๕; ๐๙.๑๕; ๑๒.๐๗; ๑๓.๒๗; ๑๕.๐๒; ๑๗.๐๖; ๑๘.๒๓; ๑๙.๐๗; ๑๙.๑๑
เสยบแทง, ๑๙.๐๗ เสอม, ๐๖.๑๖; ๐๙.๐๕; ๑๐.๑๙; ๑๐.๒๐; ๑๑.๐๔; ๑๒.๒๒; ๑๒.๒๓; ๑๘.๐๕; ๑๘.๑๑; ๑๘.๑๒; ๑๙.๐๑
เสอมคลาย, ๑๑.๐๔ เสอมสน, ๑๘.๑๒ เสอมเสย, ๐๙.๐๕ แส, ๐๒.๓๕; แสหา, ๑๒.๑๘ แสงสวาง, ๐๕.๐๒ แสดง, ๐๑.๑๘; ๐๙.๐๔ แสนยาก, ๐๓.๐๔ ใสใจ, ๐๒.๓๕
หงอม, ๐๑.๒๐ หดหาย,๐๗.๒๓ หนกแนน, ๐๑.๐๖ หนาท, ๐๒.๓๕; ๐๖.๑๘; ๐๗.๑๒; ๐๗.๔๔; ๐๗.๔๕; ๑๘.๒๘
หนาย, ๐๙.๒๙ หนาว, ๐๗.๔๙ หนมแนน, ๐๕.๑๘
หมน, ๐๑.๓๔; ๐๒.๑๙; ๑๓.๐๓ หมอ, ๐๑.๑๑; ๑๓.๐๓ หมกหมม, ๐๗.๔๔ หมางเมน, ๐๙.๑๑ หมคณะ, ๑๒.๓๔ หมชน, ๑๑.๐๑; ๑๒.๓๕ หมมนษย, ๐๑.๑๙; ๐๔.๐๕; ๐๔.๒๐; ๐๘.๐๗; ๑๒.๑๐; ๑๙.๐๑
หยอนความเพยร, ๐๑.๑๒ หยงเหน, ๐๑.๒๖ หลงใหล, ๐๕.๑๒ หลกยดเหนยว, ๐๒.๐๑ หลด, ๑๗.๑๑ หวงนา, ๐๑.๑๑ หวงแหนทรพย, ๑๐.๑๔ หวงอนตราย, ๐๗.๓๙ หวนละหอย, ๑๙.๑๐ หวง, ๐๓.๑๐; ๐๓.๑๑; ๐๗.๐๓; ๐๗.๐๔; ๐๗.๒๒; ๐๗.๒๓; ๐๗.๓๕; ๑๙.๐๘
หวงด,๑๙.๐๘ หวน, ๑๐.๐๒; ๑๒.๑๔; ๑๘.๑๔; ๑๘.๒๙; ๑๙.๑๑; -หวนเกรง, ๑๒.๑๔; ๑๘.๒๙
หวยนา, ๐๑.๑๑
พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต) ดชน
๒๐๙
หวาดหวน, ๑๐.๐๒; ๑๙.๑๑ หาไดยาก, ๐๑.๑๐; ๐๒.๐๓ หาทรพย, ๐๖.๐๑; ๐๖.๐๖ หามปราม, ๐๙.๑๖ หาเลยงชพ, ๐๖.๐๗ เหตผล, ๐๕.๑๒ เหน, ๐๑.๐๒; ๐๑.๒๖; ๐๒.๒๙; ๐๓.๐๔; ๐๕.๐๙; ๐๕.๑๒; ๐๕; ๒๕; ๐๗.๐๓; ๐๘.๑๕; ๐๙.๐๒; ๐๙.๑๕; ๐๙.๓๓; ๑๒.๑๙; ๑๒.๒๖; ๑๓.๑๓; ๑๓.๓๕; ๑๓.๓๘; ๑๔.๐๑; ๐๕.๐๓; ๐๕.๐๗; ๑๘.๑๕; ๑๘.๒๓; ๑๘.๒๔; ๑๙.๐๓; ๑๙.๑๑; -เหน แกตว, ๐๙.๓๓
เหนไดแสนยาก, ๐๓.๐๔ เหมน, ๑๙.๐๗ เหยยดหยาม, ๑๒.๑๔ เหลาชน, ๐๒.๒๔; ๑๒.๐๕ แหลงนา, ๑๐.๒๕ ใหญโต, ๐๑.๑๙; ๑๘.๑๘; ให, ๐๑.๐๒; ๐๑.๐๓; ๐๑.๐๔; ๐๑.๐๙; ๐๑.๒๒; ๐๑.๓๕; ๐๒.๑๐; ๐๒.๑๓; ๐๒.๑๕; ๐๒.๒๑; ๐๒.๓๑; ๐๒.๓๖; ๐๓.๐๖; ๐๓.๐๗; ๐๓.๑๔;
๐๔.๑๐; ๐๔.๑๔; ๐๔.๑๙; ๐๕.๑๘; ๐๕.๒๔; ๐๖.๐๒; ๐๖.๐๕; ๐๖.๑๑; ๐๖.๑๒; ๐๖.๑๘; ๐๗.๐๙; ๐๗.๑๐; ๐๗.๒๑; ๐๗.๒๓; ๐๗.๒๔; ๐๗.๒๗; ๐๗.๒๘; ๐๗.๓๓; ๐๗.๓๖; ๐๗.๓๘; ๐๗.๔๖; ๐๗.๔๙; ๐๘.๑๕; ๐๘.๑๘; ๐๙.๒๒; ๐๙.๒๗; ๐๙.๓๖; ๑๐.๐๒; ๑๐.๑๐; ๑๐.๑๑; ๑๐.๑๒; ๑๐.๑๕; ๑๐.๒๑; ๑๐.๒๒; ๑๐.๒๓; ๑๐.๒๔; ๑๐.๒๕; ; ๑๐.๒๗; ๑๐.๒๘; ๑๐.๓๐; ๑๐.๓๑; ๑๑.๐๑; ๑๑.๐๒; ๑๑.๐๕; ๑๒.๐๕; ๑๒.๑๒; ๑๒.๑๕; ๑๒.๒๐; ๑๓.๐๕; ๑๓.๐๖; ๑๓.๐๗; ๑๓.๐๙; ๑๓.๑๒; ๑๓.๒๔; ๑๓.๒๘; ๑๓.๓๐; ๑๖.๐๔; ๑๖.๐๕; ๑๖.๐๘; ๑๗.๐๔; ๑๗.๐๙; ๑๘.๑๙; ๑๘.๒๓; ๑๙.๑๑; ๑๙.๑๖; -ใหดวย พจารณา, ๑๐.๒๔; -ใหปน, ๑๐.๒๑; -ใหไป, ๑๐.๑๑
ไหลทวน, ๑๘.๒๗
อมฤตพจนา ดชน
๒๑๐
อธรรม, ๐๖.๐๙; ๑๒.๑๐ อนาคต, ๐๗.๒๒; ๐๗.๒๔; ๑๙.๐๖ อนารยชน, ๑๒.๑๑ อนชาต, ๐๘.๐๘ อบรม, ๐๑.๑๓; ๐๑.๒๓; ๐๔.๑๗ อภชาต, ๐๘.๐๘ อยกน, ๐๙.๓๐ อยดวยกน, ๐๙.๒๙ อยยาก, ๐๔.๐๙ อยรวม, ๐๘.๑๔; ๐๙.๐๙; ๐๙.๑๐ อยหาง, ๐๙.๑๒ อรรถ, ๐๕.๒๕ อวชาตบตร, ๐๘.๐๘ อวยวะ, ๑๓.๓๘ อวชชา, ๐๔.๐๓ อสตบรษ, ๐๙.๑๖ อหงสา, ๐๑.๒๑ ออกผล, ๑๐.๒๘ ออน, ๐๑.๓๔; ๐๓.๐๔; ๐๕.๑๒; ๐๗.๓๖; ๑๙.๐๓; ๐๙.๑๐
ออนปญญา, ๐๔.๐๘; ๐๗.๓๖; ๑๙.๐๓; ๑๙.๑๐
อศจรรย, ๑๖.๑๐ อสดร, ๐๔.๐๔ อาการ, ๐๑.๑๘ อากาศ, ๑๘.๑๓;
อาจาระ, ๐๔.๑๘ อาชญา, ๑๐.๐๒ อาชาไนย, ๐๔.๐๔ อาธรรม, ๑๒.๒๗ อาภรณ, ๐๑.๒๓; ๑๖.๐๙ อาย, ๑๘.๑๐; ๑๘.๒๕; ๑๘.๒๗; อารมณ, ๐๓.๐๔; อารยชน, ๑๒.๑๑ อารยธรรม, ๑๙.๐๓ อาศย, ๐๒.๓๓; ๑๐.๒๒; ๑๐.๒๕; ๑๔.๐๓; ๑๖.๐๘
อาหาร, ๐๑.๒๒; ๐๖.๑๑; ๐๗.๓๘; ๑๐.๒๒; ๑๙.๐๗;
อาหไนยบคคล, ๐๘.๐๓ อานาจ, ๐๓.๐๕; ๐๕.๑๕; ๑๒.๐๑; ๑๒.๐๒; ๑๒.๐๗; ๑๒.๑๕; ๑๒.๓๑; ๑๒.๓๔; ๑๘.๐๙; ๑๘.๒๑; ๑๘.๒๒
อม, ๐๕.๑๔; ๐๕.๑๕; ๑๓.๓๔; ๑๕.๐๕; -ความอม, ๐๕.๑๔; ๑๕.๐๕; -อมใจ, ๑๓.๓๔
อสรภาพ, ๑๒.๐๑; ๑๒.๐๓ อบต, ๐๖.๑๕ อดม, ๑๔.๐๖; ๑๕.๑๕ เออเอนด, ๑๘.๑๒ โอกาส,๐๗.๒๗