รูปแบบการน … · for dhamma programs with the formats of cartoon, drama, and...

รปแบบการน�าเสนอเนอหาของรายการธรรมะในโทรทศนไทย Presentation Formats of Dhamma Programs in Thai Television

มนฤด พงจกคล* Monrudee Puengjukklee*

*นกศกษาปรญญาโท สาขาการบรหารสอสารมวลชน คณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชน มหาวทยาลยธรรมศาสตร*Student of Master of Arts Program in Mass Communication Administration, Faculty of Journalism and Mass Communication, Thammasat University*Email: [email protected]

409ปท 28 ฉบบท 88 ตลาคม - ธนวาคม 2557

สทธปรทศน

บทคดยอ

การวจยครงน มวตถประสงคเพอศกษาความแตกตางของรปแบบการน�าเสนอเนอหารายการธรรมะทออกอากาศในโทรทศนไทย ซงการวจยนเปนการวจยเชงคณภาพ โดยท�าการวเคราะหเนอหาเชงคณภาพ (Textual Analysis) ของรายการธรรมะ ดวยแนวคดและทฤษฎ ดงตอไปน แนวคดการผลตรายการโทรทศน แนวคดการเลาเรอง และแนวคดการเผยแผธรรมะในพระพทธศาสนา ผลการวจยพบวา รปแบบการน�าเสนอเนอหาของรายการธรรมะทง 5 รปแบบ ไดแก รปแบบบรรยาย รปแบบสมภาษณ รปแบบการตน รปแบบละคร และรปแบบสารคด มทงความเหมอนกนและความแตกตางกน กลาวคอ มแกนเรอง (Theme) เหมอนกน โดยรายการธรรมะทง 5 รปแบบ ตองการน�า เสนอหลกธรรมะซงเปนค�าสอนจากสมเดจพระสมมา สมพทธเจา เพอปลกฝงแนวคดธรรมะในการด�าเนนชวตของมนษย แตทแตกตางกน คอ 1.การน�าเสนอเนอหา คอ รายการธรรมะรปแบบบรรยายและรปแบบสมภาษณ เปนการน�าเสนอเนอหาดวยการบรรยาย การพดคย การสนทนาเกยวกบหลกธรรมค�าสอนและหลกปฏบต มจดเดนอยทผด�าเนนรายการ คอพธกรและพระภกษสงฆ สวนรายการธรรมะทน�าเสนอดวยรปแบบการตน รปแบบละคร และรปแบบสารคด เปนการสอนธรรมะแบบสาระบนเทง มการน�าเสนอเนอหาดวยเรองราวทเกดขนในชวตประจ�าวนของคนทวไป และสอดแทรกหลกธรรมทางพระพทธศาสนาเขาไปในเนอเรอง ซงเนอหาสวนใหญจะเปนเรองสนสามารถเขาใจไดงายไมซบซอน 2.ตวละคร ในรายการธรรมะรปแบบบรรยายและรปแบบสมภาษณ มการเลาเรองโดยพธกรและพระภกษสงฆ ด�าเนนรายการดวยการบรรยายธรรมหรอการเทศนหลกธรรม ท�าใหเกดความเขาใจเฉพาะกลมทมพนฐานของธรรมะอยแลว อาจท�าใหขาดความนาสนใจในกลมวยรน สวนรายการธรรมะทน�าเสนอดวยรปแบบการตน รปแบบละคร และรปแบบสารคด จะมการเลาเรองโดยใชตวละครและพธกรแสดงใหผชมไดเหนการกระท�าและผลทเกดขนเพอใหเขาใจหลกธรรมไดงาย 3.ภาพและเสยง ในรายการธรรมะรปแบบบรรยายและรปแบบสมภาษณ มการน�าเสนอดวยภาพทมลกษณะการวางกลองตายตว ไมมการเคลอนยายมมภาพ เพอตองการเนนลกษณะของผบรรยายธรรมหรอการสนทนาธรรม แตลกษณะการถายภาพดงกลาวท�าใหภาพดนงไมมความเคลอนไหวท�าใหขาดความนาสนใจ สวนรายการธรรมะรปแบบการตน รปแบบละคร และ รปสารคด มการสรางสรรคการถายท�าดวยมมภาพขนาดตางๆ เพอแสดงอารมณของตวละคร มกระบวนการการตดตอ และล�าดบภาพททนสมย เลาเรองดวยภาพทมความสวยงามและเสยงทหลากหลาย ทงเสยงบรรยาย เสยงการสนทนาของผด�าเนนรายการ เสยงดนตรบรรเลง และเสยงประกอบ เนนใหภาพและบรรยากาศมความส�าคญมากยงขนสงผลใหเกดความนาสนใจ และเปนองคประกอบส�าคญทดงดดใหผชมตดตามชมรายการ

ค�ำส�ำคญ: รายการธรรมะ รปแบบรายการโทรทศน

Vol.28 No.88 October - December 2014

SUTHIPARITHAT410

Abstract

This research aims to study the differences of presentation of Dhamma Programs in Thai television. This research is a qualitative research that was conducted through Textual Analysis on contents of Dhamma programs by using the following concepts and theories: concepts of TV production, concept of storytelling, and concepts of Dhamma propagation in Buddhism. The results showed that five formats of Dhamma programs presentation including narration, interview, cartoon, drama, and documentary) had both differences and similarities, i.e., they were all consisted of theme. These 5 formats of Dhamma programs requiring to present Dhamma principles that are the teaching of Lord Buddha in order to foster concepts of Dhamma in human’s living. However, there were some differences as follows: 1) Content presentation, i.e., Dhamma programs with the formats of narration and interview presented their contents via narration and conversation on Dhamma principles and practices. Their distinctiveness was their host and invited monks. For Dhamma programs with the formats of cartoon, drama, and documentary, Dhamma teaching was conducted via entertainment. Their contents were general topics that could be occurred in daily life but they were intervened with Dhamma principles. Most contents were short stories that could be understood easily; 2) Characters in Dhamma programs with the formats of narration and interview, storytelling was performed by the host and invited monks. The program was moderated by using Dhamma preaching therefore it may attract target groups with existing understanding on Dhamma but may be uninteresting for teenagers. For Dhamma programs presented in the formats of cartoon, drama, and documentary, the storytelling was performed by characters and host presenting actions and results of actions in order to make audiences understand Dhamma principles easily; 3) For sound and shots of Dhamma programs with the formats of narration and interview, the presented shots were in the manner of fixed camera with no movement of camera angle in order to focus on Dhamma mentor or Dhamma conversation leading to lack of attraction. For Dhamma programs with the formats of cartoon, drama, and documentary, various camera angles were created to express emotion of characters with modern editing process to tell stories via beautiful shots with various kings of sound including narration, conversation, score, and sound effect. These were important elements attracting audiences to follow the program.

Keywords: Dhamma Program, TV Program Format



บทน�ำ รายการในโทรทศนไทยสวนใหญจะเนนในดานความบนเทงมากกวาเนอหาสาระของรายการ เนองจากรปแบบเหลานจะไดรบความนยมคอนขางมาก จงสงผลใหรายการทน�าเสนอความร ประเภทตางๆ ทงรายการสอดแทรกคณธรรม จรยธรรม ความดงามของบคคลหรอสงคม รวมไปถงรายการทสรางสรรคสงคมนนมสดสวนทลดนอยลง ในขณะทรายการขาวบนเทงเปนกลมใหมทยดพนทไดมาก ซงเนนแตชวตสวนตวของดารา ความรก เรองทะเลาะ ไมเนนคณคาของผลงาน สวนรายการธรรมะหรอรายการทางศาสนาททกสถานมไวในผงรายการโทรทศนทกสถานสวนใหญจะอยในชวงเชามด คอ ชวงเวลา 4.00 – 5.00 นาฬกา แมวารายการธรรมะจะเปนรายการทสถานจ�าเปนตองม และมจดเรมตนทยาวนาน แตรายการธรรมะในยคทผานมายงคงมความใกลเคยงหรอคลายคลงกบยคเรมตน คอ สวนใหญมเวลาออกอากาศอยชวงเชามด และสวนใหญเนนเนอหาส�าหรบผสงอาย มสวนนอยทเปนของเดกและวยรน ท�าใหกลมผชมมนอยและไมตรงกลมเปาหมาย รปแบบ และเนอหาในรายการสวนใหญจะเปนภาพพระสงฆนงเทศนหลกธรรมค�าสงสอน พทธประวต พระไตรปฎก ซงอาจจะเปนเนอหาของพทธศาสนาในเชงลกยากทผรบสารจะเขาใจ สงผลใหรายการธรรมะทมเนอหาสาระทงดงาม และสามารถกลอมเกลาจตใจมนษยใหดขนไดนนดเรยบงายและไมสามารถเขาถงกลมคนดได จวบกาลผานสมยจนมายคในปจจบน ในป พ.ศ. 2556 รายการโทรทศนมการพฒนาเปลยนแปลงแนวคดการผลตรายการตางๆ มากขน รวมไปถงรายการธรรมะกเรมมหลากหลายรปแบบ เพอพยายามดงดดความสนใจของผชม โดยการพฒนารปแบบรายการใหมความหลากหลาย เชน

รปแบบสารคด รปแบบละคร รปแบบการตน ซงสามารถสอดแทรกหลกธรรมตางๆ เขาไปไดอยางกลมกลน เมอรายการธรรมะทออกอากาศในโทรทศนไทยเรมมหลากหลายรปแบบมากขนกอปรกบคณประโยชนของสอโทรทศนทมตอการด�าเนนชวตของประชาชน และมบทบาททงในดานชวยสงเสรมความคด สรางความเชอและคานยมใหมๆ รวมไปถงมสวนรวมในการชวยเผยแพรพระพทธศาสนาในรปแบบตางๆ เพอประโยชนตอชวตและความนกคดของปถชนทกคนในอนทจะชวยยกระดบทางดานจตใจของคนในสงคมใหสงขน ผวจยจงสนใจวา รปแบบการน�าเสนอเนอหารายการธรรมะในโทรทศนไทยนนมความแตกตางกนอยางไร โดยศกษาวเคราะหเนอหารายการธรรมะทหลากหลายรปแบบ เพอทราบถงความแตกตางของการน�าเสนอเนอหารายการธรรมะ และสามารถน�าไปพฒนาการน�าเสนอเนอหารายการธรรมะใหนาสนใจมากยงขนในอนาคต

วตถประสงคกำรวจย เพอศกษาความแตกตางดานรปแบบการน�าเสนอเนอหาของรายการธรรมะในโทรทศนไทย


SUTHIPARITHAT412

กรอบแนวคดของกำรวจย

ภำพท 1 กรอบแนวคดของการวจย

นยำมศพทเฉพำะ รายการธรรมะ หมายถง รายการทเผยแผหลกธรรมค�าสอนเกยวกบพระพทธศาสนา ในลกษณะของการสงสอนอยางตรงไปตรงมาโดยการน�าเสนอของพระภกษสงฆหรอผทมความรความเชยวชาญในหลกธรรมทางพระพทธศาสนา และรายการทเผยแผหลกธรรมค�าสอนเกยวกบพระพทธศาสนาในลกษณะทสอดแทรกอย ในรายการ ในลกษณะของบทการแสดงละครและบทของการด�าเนนรายการ รปแบบรายการธรรมะ หมายถง ลกษณะหรอวธการน�าเสนอรายการทมการเผยแผธรรมะ ซงเปนหลกธรรมค�าสงสอนในพระพทธศาสนาทางโทรทศน เนอหารายการธรรมะ หมายถง เรองราวหรอการแสดงสงตางๆ ทางพระพทธศาสนาทถกน�าเสนอในรายการธรรมะ รายการโทรทศน หมายถง การน�าเสนอรายการโทรทศน ซงประกอบไปดวย โครงเรอง(Plot), ผเลา (Narrator), แกนเรอง (Theme), ฉาก(Setting) ,การสอสารผานภาพและเสยง (The

-รายการรปแบบบรรยาย-รายการรปแบบสนทนา-รายการรปแบบละคร-รายการรปแบบสารคด-รายการรปแบบการตน

รายการธรรมะแนวคดการเลาเรอง

(Narration)1. การด�าเนนเรอง 2. ผเลาเรอง 3. แกนเรอง 4. ฉาก 5. การสอสารผานภาพ และเสยง

Visual and Sound Image) โดยโครงเรอง (Plot) ประกอบดวย 5 ขน ตอน ไดแก การเรมเรอง (Exposition) การพฒนาเหตการณ (Rising Action) ขนภาวะวกฤต (Climax) ภาวะคลคลาย (Falling Action) ขนยตเรองราว (Ending) ซงองคประกอบเหลานมผลตอความนาสนใจของรายการธรรมะ ผเลา (Narrator) หมายถง บคคลทมหนาทในการเลาเรองรวมไปถง บคคลทมความเกยวของสมพนธกบเรองทเลาในรายการธรรมะ อนไดแก ตวละคร พธกร และผรวมรายการ แกนเรอง (Theme) หมายถง ความคดหลกของเรองทปรากฏในรายการโทรทศน สามารถบอกไดวาเรองเลานนเกยวของกบอะไร สามารถคนพบความหมายหรอใจความส�าคญของเรองไดจากการสงเกตองคประกอบตางๆ ในการเลาเรอง เชน ตวละคร ค�าพด และการกระท�า ฉาก (Setting) หมายถง สถานททใชการรองรบและการสรางความตอเนองของเหตการณ อกทงยงเปนสงทสามารถบอกความหมายของเรองหรอผผลตรายการตองการสอความหมาย



ก า ร ส อ ส า ร ผ า น ภ า พ แ ล ะ เ ส ย ง (The Visual and Sound Image) หมายถง เครองมอทใชในการสรางจนตนาการและสรางบรรยากาศในการรบชมรายการทางโทรทศน และสรางอารมณรวมใหแกผรบชมรายการ

วธกำรด�ำเนนงำนวจย การวจยเรอง “รปแบบการน�าเสนอเนอหาของรายการธรรมะในโทรทศนไทย” ใหไดรบผลการวจยไดตรงตามวตถประสงคของการศกษาทตงไว โดยใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพ(Qualitative research) โดยผวจยจะท�าการศกษา

การวเคราะหรปแบบการน�าเสนอเนอหารายการธรรมะในโทรทศน ไทยโดยว เคราะห ตวบท (Textual Analysis) ของรายการ ซงมระเบยบวจยดงตอไปน กำรเลอกกลมตวอยำง ขนตอนท 1 จดแบงรปแบบเนอหารายการธรรมะในโทรทศนไทย ผวจยไดวเคราะหจากรายการธรรมะทางโทรทศน ซงมทงหมด 29 รายการ เนองจากรายการธรรมะมจ�านวนมากถง 29 รายการ ผวจยจงไดมการแบงการเลอกกลมตวอยางของรายการธรรมะดงน

ตำรำงท 1 รายการธรรมะในโทรทศนไทย เดอน พฤษภาคม - สงหาคม 2556

สถำนโทรทศน รำยกำร วนออกอำกำศ เวลำ

สถานโทรทศนสชอง 3

ชวตไมสนหวง เสาร-อาทตย 04.30-04.45

ธรรมในใจ เสาร 04.45-05.10

ระเบยงบญ อาทตย 04.45-05.10

หลวงตามหาชน เสาร 09.00-09.30

บนทกกรรม เสาร 14.45-15.30

ชมชนนมนตยม อาทตย 19.15-19.45

ละครธรรมน�าชวต พธ-ศกร 11.00-11.05

ส ถ า น โ ท ร ท ศ น กองทพบกชอง 5

คดไมออกบอกหลวงพน�าฝน องคาร 02.40-03.05

วถธรรม วถไทย ศกร 05.00-05.25

สองธรรม เสาร 05.25-05.50

ละครซรยศล 5 (คนกลาทาอธรรม) เสาร 20.20-21.15

ธรรมดมเฮ เสาร 21.15-21.30

แผนดนธรรม อาทตย 05.25-05.50


SUTHIPARITHAT414

สถานโทรทศนสกองทกบกชอง 7

เณรจา เสาร 09.10-09.55

ฟามตา เสาร 15.15-15.55

ธรรมะ อาทตย 06.15-06.30

พระคบานคเมอง เสาร-อาทตย 09.08-09.10

สถานโทรทศนชอง 9 โมเดรนไนนทว

ธรรมสวสด จนทร-ศกร 05.00-05.02

ดดมธรรม จนทร 04.00-04.30

รธรรมน�าชวต จนทร-องคาร 04.30-05.00

เวทธรรม พธ 04.30-05.00

ชวตธรรม พฤหสบด 04.30-05.00

อยเยนเปนสข เสาร 04.00-04.30

สถานโทรทศนแหงประเทศไทย ชอง 11 กรมประชาสมพนธ

เจรญธรรม จนทร 01.00-01.05

พทธธรรมน�าปญญา จนทร 01.05-02.00

ธรรมรส ธรรมรฐ องคาร, ศกร 01.00-02.00

บานธมมะ พธ 01.00-02.00

มหศจรรยแหงปญญา อาทตย 08.30-09.00

ไทยพบเอส พนทชวต พธ 22.30-23.30

จากการส�ารวจรายการธรรมะจากผงรายการสถานโทรทศนฟรทว ไดแก ชอง 3, 5, 7, 9, 11 และไทยพบเอส เปนระยะเวลา 4 เดอน ไดแก เดอน พฤษภาคม-สงหาคม 2556 พบวามรายการธรรมะ 29 รายการ จากนนผวจยไดศกษารายการธรรมะทงหมดเพอพจารณาจ�าแนกรายการธรรมะออกมาในแตละรปแบบรายการ โดยแบงออกเปน 5 รปแบบรายการ (ชยยงค พรหมวงศ, นคม ทาแดง, และไพบรณ คะเชนทรพรรค, 2547, น.149-155) ไดแก 1. รายการรปแบบบรรยาย เปนรปแบบ

รายการทมผด�าเนนรายการเพยงคนเดยวมาพดคยกบผชม รปแบบนจะตองอาศย

ความร ความสามารถศลปะในการพดและน�าเสนอเนอหาสาระ รวมไปถงบคลกภาพของผด�าเนนรายการเปนหลก

2. รายการรปแบบสนทนา เปนรายการทมคนมาพดคยกน 2 คน ทง 2 คน เปนผถามและคสนทนา แสดงความคดเหนในประเดนทน�าเสนอและแลกเปลยนความคดเหนกนเพอใหความรกบผชม

3. รายการรปแบบละคร เปนรายการทเสนอเร อ ง ร า วต า งๆ ด ว ยการจ� า ลอ งสถานการณเปนละคร มการก�าหนดผแสดง จดฉาก และใชเทคนคการละครเพอใหเหมอนจรงมากทสด



4. รายการรปแบบสารคด เปนรายการทน�าเสนอเนอหาดวยภาพและเสยงบรรยายตลอดรายการโดยมผด�าเนนรายการมาพดคยประกอบรายการในบางสวน

5. รายการรปแบบการตน เปนรายการการตนสรางขนดวยภาพเคลอนไหว ดวยการน�าภาพนงมาเรยงล�าดบกน และแสดงผลอยางตอเนองท�าใหดวงตาเหนภาพทมการเคลอนไหวในลกษณะภาพตดตา

ขนตอนท 2 ผ วจยได คดเลอกกล มตวอยางรายการ โดยทผวจยไดพจารณาคดเลอกรายการจากรายการทออกอากาศดวยความตอเนองมากกวา 3 ปขนไป และออกอากาศยาวนานทสดในแตละรปแบบทางสถานโทรทศนชอง ฟรทว

ตำรำงท 2 รายการธรรมะทไดรบการคดเลอก

รปแบบรำยกำร

รำยกำร สถำน เวลำทออกอำกำศ ควำมยำวระยะเวลำทไดรบกำร

ออกอำกำศ

บรรยาย ธรรมะ ชอง 7 เวลา 06.15 นาท 15 นาท 36 ป

สนทนา แผนดนธรรม ชอง 5 เวลา 05.25 นาท 20 นาท 27 ป

ละคร ฟามตา ชอง 7 เวลา15.15 นาท 45 นาท 6 ป

สารคด พนทชวต ชองไทยพบเอส

เวลา 22.30 นาท 60 นาท 3 ป

การตน ชมชนนมนตยม ชอง 3 เวลา 19.15 นาท 30 นาท 3 ป

กำรเกบรวบรวมขอมล ผ วจยเกบรวบรวมขอมลประเภทเทปบนทกรายการธรรมะ ทออกอากาศในระหวางเดอน พฤษภาคม 2556 ถง เดอน สงหาคม 2556 โดยผวจยท�าการอดส�าเนารายการจากรายการยอนหลงจากเวบไซต ชอง 3 5 7 9 11 และไทยพบเอส กำรวเครำะหขอมล การวจยครงนผวจยไดน�าขอมลทไดจากการคนควา เพอศกษารปแบบการน�าเสนอเนอหา

รายการธรรมะ ดวยเกณฑการวเคราะหตามแนวคดการเลาเรอง (Narration) (กาญจนา แกวเทพ, 2542, น.157-158) ดวยวธการวเคราะห ตวบท (Textual Analysis) เพอท�าการวเคราะหการน�าเสนอเนอหารายการจากเทปบนทกรายการธรรมะกลมตวอยาง มรปแบบการน�าเสนอเนอหาแตกตางกนอยางไร โดยน�าเอาขอคนพบทไดจากการวเคราะหรปแบบการน�าเสนอเนอหารายการธรรมะในแตละรายการมาเปรยบเทยบกน เพอใหเหนถงความแตกตางของรปแบบการน�าเสนอ


SUTHIPARITHAT416

เนอหารายการธรรมะ และเพอกระตนใหเกดการพฒนารายการธรรมะใหมความนาสนใจตอไป

กำรน�ำเสนอขอมล การน�าเสนอผลการวจยรปแบบการน�าเสนอเนอหารายการธรรมะในโทรทศนไทย ไดผลจากการวเคราะหเนอหา โดยน�าเสนอเปนการพรรณนาวเคราะห (Analytical Description) เพอใหไดขอสรปนาเชอถอ และสามารถอธบายใหเหนชดเจนวารปแบบการน�าเสนอเนอหาของรายการธรรมะ ทง 5 รปแบบ ทน�ามาวจยนนมการน�าเสนอเนอหาอยางไร พรอมทงไดยกตวอยางประกอบไวอยางชดเจน โดยมขนตอนการน�าเสนอ คอ ขอมลทเกยวกบกลวธการเลาเรอง โดยพรรณนาเนอหาเพอแสดงถงการเลาเรองของรายการธรรมะทง 5 รปแบบรายการ วามลกษณะภาพรวมในการด�าเนนเรอง ของการเลาเรอง ตงแตตนจนจบใน

รายการ โดยไดยกเนอหามาเปนตวอยางประกอบการอธบายผลกำรวจย ผลการวจยความแตกตางของรปแบบการน�าเสนอเนอหาของรายการธรรมะทออกอากาศในโทรทศนไทย โดยใชแนวคดการเลาเรอง (Narration) (กาญจนา แกวเทพ, 2542, น.157-158) ซงประกอบไปดวย โครงเรอง (Plot) แกนเรอง(Theme) ผเลา(Narrator) ฉาก (Setting) การสอสารผานภาพและเสยง (The Visual and Sound Image) โดยโครงเรอง (Plot) จะประกอบไปดวย 5 ขนตอน ไดแก การเรมเรอง (Exposition) การพฒนาเหตการณ (Rising Action) ขนภาวะวกฤต (Climax) ภาวะคลคลาย (Falling Action) ขนยตเรองราว (Ending) เพอวเคราะหและเปนกรอบในการวจย พบวา รปแบบการน�าเสนอรายการธรรมะมความแตกตางกนดงตอไปน



ตำรำ

งท 3

เปรย

บเทย

บควา

มแตก

ตางข

องรา

ยการ

ธรรม

ะ

รำยก

ำรธร

รมะ

โครง

เรอง

(P

lot)

แก

นเรอ

ง(T

hem

e)ผเ

ลำ(N

arra

tor)

ฉำก

(Set

ting)

ภำพ

และเ

สยง

(The

Visu

al a

nd

Soun

d Im

age)

ธรรม

ะ:ชอ

ง 7

-การ

เรมเ

รอง

(Exp

ositi

on) ด

วยพธ

กรเป

ดราย

การ

-การ

พฒนา

เหตก

ารณ

(Risi

ng A

ctio

n) ด

วยกา

รบรร

ยาย

ธรรม

แบบ

อปมา

อปไม

ยใหเ

หนภา

พชดเ

จน-ข

นภาว

ะวกฤ

ต (C

limax

) ดวย

การต

งค�าถ

ามยอ

นกลบ

มาท

ผชม

-ภาว

ะคลค

ลาย

(Fal

ling

Actio

n) จ

ากกา

รบรร

ยายเ

หนภา

พถงผ

ลของ

การก

ระท�า

-ขนย

ตเรอ

งราว

(End

ing)

ดวย

การส

รปจบ

ในตอ

น

-บรร

ยายห

ลกธร

รมตา

มแนว

คดพท

ธศาส

นา

-พธก

ร-พ

ระภก

ษสงฆ

- ส

ตดโอ

- สถา

นทจร

ง-ภ

าพตง

กลอง

นง ม

ภา

พขนา

ดเดย

ว-เส

ยงสน

ทนาแ

บบเป

นกนเ

อง

แผนด

นธร

รม :

ชอง

5

-การ

เรมเ

รอง

(Exp

ositi

on)

ดวย

ค�าถา

มเกย

วกบห

ลกปฏ

บตธร

รม-ก

ารพฒ

นาเห

ตการ

ณ (R

ising

Act

ion)

โด

ยการ

ตงค�า

ถามเ

ปนล�า

ดบขน

เกยว

กบกา

รปฏบ

ตธรร

ม -ข

นภาว

ะวกฤ

ต (C

limax

) ดว

ยค�าถ

ามแล

ะค�าต

อบทเ

กนคว

ามคา

ดหมา

ย เช

น คว

ามเช

อตาง

ๆ-ภ

าวะค

ลคลา

ย (F

allin

g Act

ion)

เมอม

ความ

เขาใ

จซงก

นและ

กนใน

บทสน

ทนา

-ขนย

ตเรอ

งราว

(End

ing)

ดวย

การส

รปจบ

ในตอ

น

-อธ

บา

ยก

าร

ปฏบ

ตธรร

มตาม

แน

วค

ดพ

ทธ

ศาสน

า

-พธก

ร-พ

ระภก

ษสงฆ

- ส

ถานท

จรง

-ภาพ

ตงกล

องนง

-เสยง

บรรย

ายแบ

บรา

บเรย

บ


SUTHIPARITHAT418

ฟามต

า :ช

อง 7

-การ

เรมเ

รอง (

Expo

sitio

n) ด

วยพธ

กรเก

รนน�า

ละคร

ดวยป

มปญ

หา-ก

ารพฒ

นาเห

ตการ

ณ (R

ising

Act

ion)

ดวย

ปมปญ

หาขอ

งตว

ละคร

-ขนภ

าวะว

กฤต

(Clim

ax) จ

ากกา

รประ

สบปญ

หาขอ

งตวล

ะคร

-ภาว

ะคลค

ลาย

(Fal

ling

Actio

n) เม

อตวล

ะครพ

บกบค

วามจ

รง-ข

นยตเ

รองร

าว (E

ndin

g) โด

ยการ

จบแบ

บทงท

าย

-สะท

อนคว

ามเช

อในห

ลกธร

รมทา

งพระ

พทธ

ศาสน

าเรอ

งบาป

บญคณ

โทษ

การ

ท�าดไ

ดดท�า

ชวได

ชว

-พธก

ร-ต

วละค

ร- ส

ถานท

จรง

-มม

ภาพ

มค

วาม

หลาก

หลาย

-เสยง

สนทน

าในช

วตป

ระจ�า

วน/เ

สย

งดน

ตรแส

ดงถง

ความ

ส�าคญ

ของค

�าพด

/เส

ยงปร

ะกอบ

หลาก

หลาย

พนทช

วต

:ชอง

ไทยพ

บเอ

ส

-การ

เรมเ

รอง

(Exp

ositi

on) ด

วยกา

รแนะ

น�าพธ

กร-ก

ารพฒ

นาเห

ตการ

ณ (R

ising

Act

ion)

ดวย

ปมปญ

หาจา

กกา

รตงค

�าถาม

และต

องกา

รคนห

าค�าต

อบ-ข

นภาว

ะวกฤ

ต (C

limax

)ดวย

การป

ระสบ

ปญหา

ของพ

ธกร

-ภาว

ะคลค

ลาย

(Fal

ling

Actio

n) เ

มอพธ

กรพบ

ค�าตอ

บทตอ

งบาง

สวน

-ขนย

ตเรอ

งราว

(End

ing)

โดยก

ารจบ

แบบท

งทาย

-ส�าร

วจศร

ทธาใ

นเพ

อส

ะท

อน

แนวค

ดเก

ยวกบ

ศาสน

า

-พธก

ร - ส

ถานท

จรง

-มม

ภาพ

มค

วาม

หลาก

หลาย

-เสยง

สนทน

าในช

วตป

ระจ�า

วน/เ

สย

งด

นต

รแ

สด

งถง

อารม

ณขอ

งตวล

ะคร

ชมชน

นมนต

ยม

:ชอง

3

-การ

เรมเ

รอง

(Exp

ositi

on) ด

วยกา

รแนะ

น�าตว

ละคร

-การ

พฒนา

เหตก

ารณ

(Risi

ng A

ctio

n) ด

วยคว

ามตล

ก-ข

นภาว

ะวกฤ

ต (C

limax

) จาก

การป

ระสบ

ปญหา

ของผ

เลาเร

อง-ภ

าวะค

ลคลา

ย (F

allin

g Ac

tion)

เมอผ

เลาเ

รองเข

าใจถ

งผล

ของก

ารกร

ะท�า

-ขนย

ตเรอ

งราว

(End

ing)

โดยก

ารจบ

แบบท

งทาย

ใหตด

ตาม

ตอนต

อไป

-สอ

ดแ

ทรก

ค�า

สอ

นใน

พท

ธศา

สนา

-ตวล

ะคร

- สตด

โอมม

ภาพม

ความ

หลาก

หลาย

-เสย

งสน

ทน

าเพ

อกา

รเลา

เรอง

/เสย

งปร

ะกอบ

หลาก

หลาย

ตำรำ

งท 3

(ตอ)

รำยก

ำรธร

รมะ

โครง

เรอง

(P

lot)

แก

นเรอ

ง(T

hem

e)ผเ

ลำ(N

arra

tor)

ฉำก

(Set

ting)

ภำพ

และเ

สยง

(The

Visu

al a

nd

Soun

d Im

age)



สรปผลกำรวจย การเปรยบเทยบความแตกตางของรายการธรรมะ ตามแนวคดการเลาเรอง(Narra-tion) เปนกรอบการวจย พบวารายการธรรมะ มรายละเอยดทแตกตางกน ตอไปน 1. โครงเรอง (Plot) มความแตกตางกน ดงน1) รายการธรรมะ: ชอง 7 มการด�าเนนเรอง

ตามโครงเรอง มการบรรยายหลกธรรมจากพระภกษสงฆ โดยพบจดเดนทนาสนใจคอ การพฒนาเหตการณ (Rising Action) ดวยการบรรยายธรรมแบบอปมาอปไมยใหเหนภาพชดเจนเพอเปรยบเทยบหลกธรรมกบมนษยหรอสงทอยใกลตวเพอใหผชม ผฟงเกดภาพและจนตนาการตามไดอยางเขาใจ และ ขนภาวะวกฤต (Climax) ดวยการตงค�าถามยอนกลบมาทผชมไดคดและทบทวน เพอใหเกดแรงกระตนและสรางจตส�านกทดในการกระท�าของคนในยคปจจบนทจะท�าใหเกดผลทจะตามมาในอนาคต เชน การบรรยายธรรมในประโยคทวา “การท�าชวเพอใหเกดความสขสบายในวนนมนคมหรอไมทจะไปรบกรรมอกสบกลป หมนกลปในนรก” เปนตน

2) รายการแผนดนธรรม: ชอง 5 มการด�าเนนเรองตามโครงเรอง โดยสวนใหญรายการจะเนนสนทนาเกยวกบหลกปฏบตธรรม และสนทนาเพอไขขอของใจเกยวกบการขนตอนในการปฏธรรม โดยรายการมจดเดนอยท ภาวะวกฤต (Cli-max) ของค�าถามในการสนทนาทมขอสงสยกบค�าตอบของผลลพธทไดจากการปฏบตธรรมจนสามารถเหนทางธรรมของผทปฏบตไดจรง และสามารถโตตอบกบ

ผมความรความเชยวชาญในการปฏบตธรรมได

3) รายการฟามตา: ชอง 7 มการด�าเนนเรองตามโครงเรอง โดยพบจดเดนของการด�าเนนเรอง คอ ภาวะวกฤต (Climax) ซงเปนภาวะทตวละครเกดความขดแยง ความสบสนและตองการคนหาทางออกจากปมปญหาทพบ

4) รายการพนทชวต: ชอง ไทยพบเอส มการด�าเนนเรองตามโครงเรอง โดยพบจดเดนของการด�าเนนเรอง คอ ภาวะคลคลาย (Falling Action) ดวยการคอยๆเปดเผยปมปญหาทละเรอง เพอใหผชมคอยลนและคอยตดตามชม และ ขนยตเรองราว (Ending) ดวยการจบรายการแบบทงทายปลายเปดเพอใหอสระแกผชม เพอใหผชมมโอกาสไดคดเองตอไป

5) รายการชมชนตนมนตยม: ชอง 3 มการด�าเนนเรองตามโครงเรอง โดยพบจดเดนของการด�าเนนเรอง คอ การพฒนาเหตการณ (Rising Action) ซงรายการจะมวธการพฒนาเหตการณ (Rising Action) ดวยความตลกขบขนของการแสดงของตวละครท�าใหการด�าเนนเรองเกดความสนกและเกดความผอนคลายในการรบชม

2. แกนเรอง (Theme) มความคลายคลงกน กลาวคอ รายการธรรมะ ทง 5 รายการ มแกนเรองทตองการน�าเสนอคอ หลกธรรมค�าสอนในพทธศาสนาเหมอนกน โดยมรายละเอยดดงตอไปน 1) รายการธรรมะ: ชอง 7 มแกนเรอง คอ

หลกธรรมค�าสอนในพทธศาสนา เนนการเผยแผความร ความเขาใจความหมายของหลกธรรมตามแนวคดพทธศาสนา


SUTHIPARITHAT420

โดยมงหวงขดเกลาจตใจดวยการบรรยายใหเหนผลของการกระท�าของมนษย เนนการละเวนการท�าชว ละความโลภ ความโกรธ ความหลง และเรงใหสรางความดงามทมคณคาของชวตตนเองและผอน เปนตน

2) รายการแผนดนธรรม: ชอง 5 มแกนเรอง คอ หลกธรรมค�าสอนในพทธศาสนา เนนการเผยแผความร ทงในพระไตรปฎก พรอมกบความรทางการปฏบตธรรมเพอใหผ ชมไดน�าไปใชและสามารถปฏบตธรรมไดถกตอง เชน การฝกรลมหายเขาและออกดวยหลกปฏบตอานาปานสต เปนตน

3) รายการฟามตา: ชอง 7 มแกนเรองเกยวกบหลกธรรมค�าสอนในพทธศาสนา โดยสอดแทรกอยในการแสดงของตวละคร เพอสะทอนใหเหนถงการกระท�า เชน การท�าความดความชว บาปบญคณโทษ เปนตน

4) รายการพนทชวต: ชอง ไทยพบเอส มแกนเรองเกยวกบหลกค�าสอนในพทธศาสนา โดยสอดแทรกไวในกระบวนการคด และกระบวนการคนหาค�าตอบจากขอสงสยในปญหาสงคมทเกดขนในยคปจจบน โดยสะทอนแนวคดออกมาดวยภาพและวธการเลาเรองจากพธกรและผรวมรายการ วเคราะหขอคนพบตางๆ เพอสอความหมายใหเขาใจและเหนถงความเปนจรง รวมไปถงการมองปญหาสงคมทเกดขนในยคปจจบนดวยหลกธรรม เชน ความเขาใจวฏจกรของชวต เรองการเกด แก เจบ ตาย เรองปญหาของศลธรรม เรองปญการคอรรปชน

เปนตน 5) รายการชมชนตนมนตยม: ชอง 3 มแกน

เรองเกยวกบหลกค�าสอนในพทธศาสนา โดยสอดแทรกหลกธรรมไวในการแสดงของตวละครทเปนพระภกษสงฆเพอเผยแผหลกธรรมโดยเนนหลกธรรมทสามารถเขาใจงายๆในชวตประจ�าวน เชน การด�าเนนชวตดวยสต การอยรวมกบผอนดวยความเมตตากรณา เปนตน

3. ผเลำ (Narrator) ในรายการธรรมะทง 5 รายการ มความแตกตางกน ดงน1) รายการธรรมะ: ชอง 7 ประกอบไปดวย

พธกรและพระภกษสงฆ เปนผเลาเรอง โดยพธกรท�าหนาทเปดและปดรายการ และพระภกษสงฆท�าหนาทหลกในการด�าเนนเรองในรายการ โดยท�าหนาทบรรยายธรรมโดยไมมการถามตอบตลอดทงรายการ

2) รายการแผนดนธรรม: ชอง 5 ประกอบดวยพธกรและพระภกษสงฆเปนผเลาเรอง โดยพธกรและพระภกษสงฆ รวมพดคยเพอสนทนาและแลกเปลยนความคดเหนในรายการ

3) รายการฟามตา: ชอง 7 ประกอบดวยผเลาเรอง 2 แบบ ไดแก พธกรและตวละคร โดยพธกรท�าหนาทเปดรายการ โดยเปดประเดนเกยวกบปมปญหาเพอเชอมโยงกบเนอหาในละคร อกทงยงปดรายการโดยการสรปขอคดท ได จากเนอหาในละคร และตวละครท�าหนาทเลาเรองดวยการแสดงตามบทบาทในละคร

4) รายการพนทชวต: ชอง ไทยพบเอส มผเลาเรอง คอ พธกร โดยท�าหนาทเปนผ



เลาเรองโดยการออกเดนทางเพอคนหาค�าตอบจากปมปญหาทเกดจากขอสงสยและสมภาษณเพอสอบถามจากผรวมรายการโดยเปนผทมความรเชยวชาญในเรองตางๆ เพอใหค�าตอบในขอเทจจรงหรอแสดงความคดเหน

5) รายการชมชนตนมนตยม: ชอง 3 มผเลาเรองเปนตวละครตลอดทงรายการและการแสดงของตวละครตามบทบาทในละครเพอแสดงใหเหนถงความสมพนธของตวละคร โดยมตวละครเปนพระภกษส งฆ ท ไ ด ร บแรงบนดาลใจ ในการสรางสรรคตวละครจากดพระภกษสงฆทมความสามารถและเปนทรจกในสงคมไทย คอ พระพอเพยงไดรบแรงบนดาลใจจากพระพะยอม กลยาโน, เณรธร ไดรบแรงบนดาลใจจากพระมหาวฒชย วชรเมธ และเณรปน ไดรบแรงบนดาลใจจาก พระมหาสมปอง ตาลปตโต เพอใหเกดความนาเชอถอในรายการ

4. ฉำก (setting) มความแตกตางกน ดงน1) รายการธรรมะ: ชอง 7 มฉากในรายการ

2 ฉาก คอ ฉากดานหลงพธกร และฉากดานหลงผ บรรยาย โดยฉากดานหลงพธกรเปนฉากในสตดโอมภาพกราฟคทสรางจากคอมพวเตอร ประกอบดวยภาพวดและศาสนาสถานเพอสอความหมายถงธรรมะในพทธศาสนา และฉากหลงพระภกษสงฆเปนฉากพนและสเรยบเพอตองการเนนใหผ บรรยายมจดเดนทชดเจน

2) รายการแผนดนธรรม: ชอง 5 เปนฉากสถานทจรง คอ ฉากลานธรรมใตเงาไม เพอสอใหเหนถงความสงบรมเยน

3) รายการฟามตา: ชอง 7 เปนฉากสถานทจรง เชน ฉากในรานอาหาร ฉากในบาน ฉากในหองนอน เพอสอใหเหนถงชวตประจ�าวนของคนทวไป เพอใหเกดความสมจรงในการแสดงละคร

4) รายการพนทชวต: ชองไทยพบเอส เปนฉากสถานทจรง เพอสอใหเหนถงความเปนจรงในชวตประจ�าวน เชน ฉากบานพกคนชราเมอพดถงความแก ฉากในโรงพยาบาลทมผ ปวยเมอพดถงความเจบ หรอฉากดวงอาทตยทมสตวเคลอนไหวแสดงถงการมชวต เปนตน

5) รายการชมชนตนมนตยม: ชอง 3 เปนฉากในสตดโอจ�าลองเปนสถานทจรง โดยสร างให เป นการ ตนแอน เมชนท มเคลอนไหวดวยคอมพวเตอร เปนฉากสถานทตางๆ เชน ฉากวด ฉากตลาด ฉากทเกดจากจนตนาการ เชน เมองลบแล เพอเสรมสรางจนตาการ และเพมสสนใหรายการนาสนใจ

5.กำรสอสำรทำงภำพและเสยง มความแตกตางกน ดงน1) รายการธรรมะ: ชอง 7 มการสอสารทาง

ภาพในรายการประกอบดวยมมภาพและขนาดของภาพขนาดเดยว ไม มการเคลอนยายมมภาพหรอเปลยนขนาดภาพ และการสอสารทางเสยงในรายการ ประกอบไปดวยเสยงดนตรบรรเลงเปดและปดรายการ และเสยงบรรยายจากพธกรและพระภกษสงฆเพอใหขอมลในรายการ

2) รายการแผนดนธรรม: ชอง 5 มภาพประกอบไปดวยมมภาพมมเดยวไมมการเคลอนยายกลอง และขนาดภาพม 2


SUTHIPARITHAT422

ขนาด คอขนาดกวาง (Long shot) และขนาดปานกลาง (Medium shot) เพอตองการใหเหนสถานท และเนนการสนทนาพดคยของพธกรและผ ร วมรายการตามล�าดบ สวนเสยงในรายการ ประกอบไปดวยเสยงดนตรบรรเลงเปดและปดรายการ และเสยงสนทนาของพธกรและพระภกษสงฆเพอแลกเปลยนความคดเหนใหขอมลในรายการ

3) รายการฟามตา: ชอง 7 มการสอสารทางภาพหลากหลายมมมองและหลากหลายขนาด เพอแสดงถงอารมณของตวละคร และเพอใหเหนการกระท�าของตวละคร มการสอสารผานเสยงทหลากหลาย ทงเสยงดนตรมเนอรองเปดและปดรายการเพอสอความหมายเกยวกบการท�าความด ความชว และเรองเวรกรรมทจะน�าเสนอในเนอหาของรายการ มการสอสารผานเสยงพธกรเปดรายการเพอดงดดความสนใจของผชม มการสอสารทางเสยงดวยพดคยของตวละครเปนเสยงการพดคยในชวตประวนเพอใหเกดความเข าใจง ายในการรบชม และดนตรประกอบเราอารมณและดงดดความสนใจจากผชม

4) รายการพนทชวต: ชอง ไทยพบเอส มการสอสารทางภาพหลากหลายมมมองและหลากหลายขนาด เพอแสดงถงอารมณของพธกร แสดงถงการกระท�าของพธกร มการสอสารผานเสยงประกอบไปดวยเสยงดนตรบรรเลงช วงเป ดและปดรายการ เสยงดนตรประกอบเพอสรางจนตนาการในการรบชมและสอใหรสกถงความสนก ความตนเตน ความเศราและ

ความเสยใจ เปนตน5) รายการชมชนตนมนตยม: ชอง 3 การ

สอสารผานภาพมความหลากหลายมม และหลากหลายขนาดเพอแสดงถงอารมณของตวละคร และมการสอสารผานเสยงประกอบไปดวยเสยงดนตรเปดและปดรายการโดยมเนอรองประกอบเพอสอความหมายเกยวกบชมชนทมแตรอยยมและการคดดท�าด ความพอเพยง และการแบงปนธรรมะ ในเนอหาของรายการ และยงมเสยงตวละครในแตละบทบาททพดคยในชวตประจ�าวนเพอใหเกดความเขาใจงายในการรบชม มเสยงดนตรประกอบเพอแสดงอารมณของตวละครและเพอเพมจนตนาการใหผ ชมรายการ

อภปรำยผลกำรวจย จากผลการศกษาพบวา รปแบบการน�าเสนอเนอหารายการธรรมะในโทรทศนไทย มความคลายคลงและความแตกตางกนดงตอไปน 1. รายการธรรมะ: ชอง 7 มรปแบบรายการ

บรรยาย มลกษณะการบรรยายธรรมจากพระภกษสงฆ โดยพระภกษสงฆท�าหนาทหลกในการด�าเนนรายการตามแนวคดการเผยแผธรรมะในพระพทธศาสนา เพอใหผชมไดรบความรความเขาใจในหลกธรรมจากพระภกษสงฆโดยตรง โดยในการบรรยายธรรมนน พระภกษสงฆมวธการบรรยายธรรม โดยการเปรยบเทยบอปมาอปไมยเพอเปรยบเทยบหลกธรรมกบมนษยหรอสงทอยใกลตวเพอใหผชมผฟงเกดภาพและจนตนาการตามไดอยางเขาใจและใหเหนภาพตามอยาง



ชดเจน สอดคลองกบงานวจยของ จราพร เนตธาดา(2542, น.91) ไดกลาววา การน�าธรรมะไปเปรยบเทยบกบสงตางๆ ท�าใหผทไดรบการถายทอดสามารถสรางมโนภาพของสงทเปนมโนธรรมนนขนมาได สามารถเชอมโยงหลกการและเหตผลของรปธรรมตางๆเขากบธรรมะไดงายขน สอดคลองกบงานวจยของ บญชอบ เรงทรพย (2520, น.157) ไดกลาววาการเปรยบเทยบดวยอปมา ค�าอปมาจะชวยใหเรองทลกซงเขาใจยากปรากฏเดนชดและเขาใจงายขน ซงการอปมาอปไมยนจะใชในการอธบายสงทเปนนามธรรมเปรยบใหเหนชดดวยสงทเปนรปธรรม และเนอหาสวนใหญของรายการธรรมะชอง 7 จะเนนเกยวกบหลกธรรมค�าสงสอนในพระพทธศาสนา เพอปลกฝงคณธรรม คณงามความดใหกบประชาชน เน นเนอหาสาระความร และการใหประโยชนทเกยวของกบพระพทธศาสนาเปนหลก แตเนอหารายการทเนนเฉพาะหลกธรรมทางพระพทธศาสนาโดยตรงนน จะท�าใหเกดความเขาใจเฉพาะกลมทมพนฐานของธรรมะอยแลวเทานน อาจท�าใหขาดความนาสนใจในกลมอนๆ เชน กลมวยร น ทไมใหความสนใจกบเรองบาปบญคณโทษ ไมใหความสนใจกบการเทศนดวยหลกธรรมโดยพระภกษสงฆ และเหนวาเปนเรองทนาเบอหนาย ขาดแรงดงดดใหตดตามชม เนองจากสภาพการเปลยนแปลงในสงคมและความกาวหนาของเทคโนโลยท�าใหคนสวนใหญใหความสนใจหรอศรทธาในหลกธรรมของพระพทธศาสนานอยลง ดงท โอฬาร

เพยรธรรม (2549, น.54) ใหความเหนวา คนไทยในยคโลกาภวตนน โดยเฉพาะกลมวยรน และวยหนมสาวทเปนก�าลงของสงคมมความยดมนแตในวชาการสมยใหมทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยทงหลายมากเหลอเกน ซงท�าใหความสนใจในเรองศาสนานอยลงมาก

2. รายการแผนดนธรรม: ชอง 5 มรปแบบรายการสนทนา มพธกรและพระภกษสงฆท�าหนาทหลกในการด�าเนนรายการ โดยมลกษณะการสนทนาพดคยถามตอบเกยวกบหลกธรรมค�าสอน โดยเปนการพดคยในชวตประจ�าวนเพอสอสารธรรมะดวยการใชค�างายๆ ในการสนทนาในชวตประจ�าวน ซงรายการรปแบบดงกลาวจะมจดเดนอยทผด�าเนนรายการ คอ พธกรและพระภกษสงฆ ทมความร ความเชยวชาญและมประสบการณในดานการปฏบตธรรม ท�าหนาทหลกในการด�าเนนรายการดวยการพด ดงทงานวจยของพรทพย ลมปชยโสภณ (2549, น.141) ไดกลาวเอาไววา การสนทนาทจะน�าไปสปฏบตอนจะกอใหเกดความเขาใจหยงรได ความจรง ความเหมาะสมนนตองมสถานการณทส�าคญ คอ ผสอสารสามารถพดทกอยางออกมาไดโดยไมมขอบงคบ และเปดชองทางใหมการสอสารออกมาไดมากทสด สอดคลองกบงานวจยของ จราพร เนตธาดา (2542, น.91) ทกลาวไววา การอธบายธรรมะดวยการใชภาษาค�างายๆ ท�าใหผ ฟ งอยากฟงมากขน เพราะเปนเรองทเขาฟงรเรอง เพอฟงรเรองแลวจะน�าไปส การคดพจารณาธรรมะ เพอกอใหเกดประโยชนตอการ


SUTHIPARITHAT424

ด�าเนนชวตตอไปและเนอหาสวนใหญของรายการแผนดนธรรม จะเนนเกยวกบการปฏบตธรรมในค�าสอนทางพทธศาสนา เมอเนอหาทน�าเสนอนนถกถายทอดดวยการพดคยถงหลกปฏบตธรรม แตไมไดมการแสดงออก หรอสาธตวธการปฏบตธรรมใหเหนจะไมกอใหเกดความเขาใจในการรบชมได เชน เมอรายการน�าเสนอเนอหาเกยวกบหลกปฏบตการฝกลมหายใจเขา-ออก แตรายการท�าหนาทเพยงพดและเลาใหฟงถงวธการปฏบต แตไมไดมการปฏบตใหผชมไดเหนภาพ จะท�าใหผชมทไมมความรพนฐานในการปฏบตธรรม ขาดความเขาใจและท�าใหเนอหาของรายการขาดความนาสนใจไป ดงทพระธรรมปฎก (2539, น.7) กลาวไววา วจนภาษาเพยงอยางเดยวอาจมข อบกพรองในการสอสาร เนองจากการพดใหเกดความเขาใจไดนนจะตองพดในสงทผ รบฟงมป ร ะ ส บ ก า ร ณ ม า ก อ น ถ า ไ ม มประสบการณกอาจจะนกไมออกไมวาเรองทพดนนเปนอยางไร ถาใชการสอสารดวย วจนภาษาแตเพยงอยางเดยวนนไมสมบรณเพยงพอในการสอความหมาย ดงนนกจะตองมวธอนประกอบ เชน การใหเขาดการกระท�า และใหเขาลงมอปฏบตเองเพอใหเขาไดสมผสกบประสบการณตรงนนเองโดยไมตองใชภาษาอธบาย

3. รายการฟามตา: ชอง 7 มรปแบบการน�าเสนอดวยละคร มการใชตวละครเพอแสดงออกใหผชมไดเหนถงความรสกของตวละคร ความทกข ความเสยใจทไดรบ

ผลจากการท�าความชวและการไมยดมนศลธรรม ซงเปนรปแบบการน�าเสนอดวยการแสดงของตวละครเพอใหผชมไดเหนภาพชดเจน และเพอใหเขาใจหลกธรรม ศลธรรมไดงาย โดยเปนรปแบบละครสนจบในตอน ประกอบไปดวยตวละครหลกประมาณ 2-3 คน เพอด�าเนนเรองในรายการใหผชมไดเหนถงความสมพนธของตวละคร และเขาใจถงพฤตกรรม การกระท�า รวมไปถงผลทตวละครจะไดรบจากการกระท�า เชน ผลของการโกหกมกจะไดรบความผดหวง หรอผลของการท�าความชวมกจะไดรบผลกรรม ละคร สอดคลองกบ Hoover (1997, อางถงใน กาญจนา แก ว เทพ และทฆมพร เอยมเรไร, 2554, น. 175) กลาววา ละครโทรทศนไทยมธรรมชาตและกลนอายบางอยางคลายกบวธการสอสารทางศาสนา เชน การเลาต�านาน นทานชาดก ฯลฯ ซงเปนเรองทแตงขนเพอสอนหลกค�าสอนทางศาสนาเชนเดยวกน โดยเฉพาะอยางยง “แกนเรอง” ของละครโทรทศนนนจะวางอยบนหลกพนฐานศาสนาอยางชดเจน เชน “ท�าดไดด ท�าชวไดชว” หรอ “ธรรมะยอมชนะอธรรม” เปนตน ซงละครโทรทศนทกเรองมกสะทอนแกนเรองในทศทางเดยวกนเสมอ สอดคลองกบงานวจยของอานนตพร จนดา (2549, น. 106) ไดกลาววา การแสดงทงความคด การกระท�าและค�าพดโดยตวละคร และผลของการกระท�าขอตวละครใหเหนเปนรปธรรม แทนการสงสอนหรอการอธบายดวยการบอกเลาทวไป ดวยวธการดงกลาว ท�าใหผอาน



เหนภาพไดชด เนอหารายการจะสอดแทรกหลกธรรมในพทธศาสนา โดยสวนใหญจะเนอหาเรองราวทเกดขนในสงคมปจจบน โดยสะทอนใหเหนถงสาเหตและตามมาดวยปญหาทเกดขนในสงคมปจจบน ทงเรองเวรกรรม บาปบญคณโทษ ท�าดไดด ท�าชวไดชว ปญหาตางๆในสงคม ปญหาครอบครว ปญหาความรก ประพฤตผดในกาม มนเมาสรา ซงลวนแตเปนเรองทผดศลธรรม สะทอนใหเหนถงปญหาและใหแงคดเกยวกบหลกธรรมในการด�ารงชวตประจ�าวนสอดแทรกเข าไปในละคร เปนการหยบยกเรองใกลตวมาเลาเรอง ท�าใหเกดความเขาใจในเนอหาไดงาย ดงทงานวจยของของอญชล ถรเนตร (2543, น. 119) กลาววา เรองเลาทถกน�ามาใชเปนค�าสอนของพระพทธเจา เพอการอางองและเชอมโยงความคดใหผฟงเขาใจหลกธรรมะ เปนเรองใกลตว มลกษณะเปนเรองสนๆ ไมซบซอน สอดคลองกบกาญจนา แกวเทพ และ ทฆมพร เอยมเรไร (2554, น.175) ไดกลาววา ละครโทรทศนมสวนผสมของโลกยะอยมากกวากงหนง เนองจากละครโทรทศนท�าตอยอดมา จากนวนยาย ซงมกเนนความรกและความสมพนธเชงชสาวเปนหลก ละครโทรทศนจงเหมอนจะ “เดนทางรวมกนไปกบ ศาสนาไมถงทสด” แตในความเปนจรงแลว ละครโทรทศนกบหลกค�าสอนศาสนาเดนทางคกนเสมอ ขนอยกบวาผผลตละคร หรอผ เขยนบทจะม งเนนสาระของละครโทรทศนเรองหนงๆ ไปในทศทางใด และ

เนนน�าเสนอเนอหาแบบใด สอดคลองกบขอคนพบ ของภทราวด ธเลอร (2556, น.60) วาแต ตงแตตนป 2555 จวบจนปจจบน ผจดละคร โทรทศนหลายเรองจงเรมผลตละครทเนนสอน “ธรรมะ” สอดแทรกในเนอหาของละครมากขน

4. รายการพนทชวต มรปแบบการน�าเสนอรายการดวยรปแบบสารคดเชงวเคราะห เปนรายการทมคณสมบตใหทงความร และความบนเทงรวมกนไปและมจดมงหมายใหผ ชมไดรบความร ถงแนวคด ขอเทจจรงของปมปญหาในสงคมและแนวการใชชวตของมนษย จากขอมลทไดจากการคนพบโดยพธกรออกเดนทางเพอส�ารวจ คนหา เรยนร และปฏบตจรง พรอมกบสนทนากบผ รวมรายการทมความเชยวชาญพรอมสอดแทรกความคดเหนเกยวกบความเชอ ความศรทธาในศาสนา วเคราะหและสรปแงคดทไดจากมมมองของหลายๆ ฝายและจะสรปรายการปลายเปดเพอทงทายใหผชมไดคดตอเองในแตละสถานการณ โดยตลอดทงรายการจะมการใชบทสนทนาเปนการพดคยทวไปในชวตประจ�าวนเพอแสดงความคดเหนและเพอใหเกดความเขาใจงายในการรบชม สอดคลองกบ วนดา บ�ารงไทย (อางถงใน มาโนช ดนลานสกล, 2547, น.47) กลาววา บทสนทนาเปนองคประกอบทส�าคญ ชวยปรบเปลยนกลวธการเลาเรอง ไมใหเรยบงายและจ�าเจ นนหมายความวา บทสนทนามสวนชวยใหผอานตดตามด�าเนนเรองควบคไปกบการไดรบหลกธรรมโดยทไมร สกวาเปนเรองทนาเบอ อกทงรายการพนท


SUTHIPARITHAT426

ชวตยงมจดเดนดวยการใชภาพเพอแสดงอารมณของผเลาและสถานการรอบตว เพอเนนสงทก�าลงพด รวมไปถงยงใชเพลงบรรเลงประกอบเพอค�าพดนนใหเกดความลกซง โดยภาพและเสยงมความส�าคญสงผลใหเกดการโนมนาวจตใจผชมให เกดความลกซ ง ในหลกธรรมได สอดคลองกบงานวจยของ ชชฎาภรณ ศลปสนทร (2546, น.101) ไดกลาววา แมวาเรองของพทธศาสนาเปนเรองทท�าความเขาใจยาก แตถารจกวธการน�าเสนอภาพทสอดคลองกบเรองราวทน�าเสนอ กจะท�าใหรายการนนนาด สงทส�าคญทสดคอ คนทเปนพทธศาสนกชนทงหลายตางมงหวงตองการเหนรายการทเสนอเนอหาสาระทมสวนชวยจรรโลงใจใหดขน เนอหาของรายการพนทชวต จะน�าเสนอเรองราวของศาสนา ดวยมมมองทมความแตกตางของการการนบถอศาสนาทวทกมมโลก แตท�าใหผชมเขาใจในศาสนาทตวเองยดมน ท�าใหคนตางศาสนาเขาใจกน มการเปรยบเทยบหลกธรรมเพอเรยนร และเพอการอยรวมกน มการน�าเสนอแนวคดและวธการเผยแผหลกธรรมค�าสอนของทกศาสนาทงทเปนหลกธรรมและการประยกตใชในชวตประจ�าวน โดยในแตละตอนทรายการน�าเสนอมการพยายามสร างทศนคตต อศาสนาใน มมมองใหม ท ไม ใช แค การส งสอน แตเปนการสรางจตส�านกในการน�าเอาหลกค�าสอนไปปฏบตจรง โดยพธกรเรมลงมอปฏบตใหผชมไดเหน อกทงยงสรางแรงบนดาลใจและเปนตวอยางทดของคน

รนใหมดวยการเดนทางไปสนทนากบผทมความรความเชยวชาญ มการเชอมโยงศาสนากบวทยาศาสตรดวยรปธรรมหรอการวจย โดยสวนใหญจะเนนเนอหารายการเปนเรองใกลตวทเกดขนจรงในชวตจรง เชน เรองการเกด แก เจบ ตาย ซงเปนหลกธรรม เปนกฏของธรรมชาตและความเปนจรงทมนษยทกคนตองพบเจอ แต คนทวไปอาจมองข ามและพยายามหลกหน แตเมอพบเจอเขากบตนเองแล วจะท�าให เ กดความทกข รายการไดน�าเสนอดวยการสะทอนวาความทกขทตองเรยนรและอยกบสงทเกดขนใหไดโดยการลงมอปฏบตเพอเรยนร และแกไขปมปญหาดงกลาว ดงทประเวศ วส (2526, น.7) ไดกลาวไววา ธรรมะคอธรรมชาต ซงชวตมนษย สตวและสรรพสงทงหลายกด�าเนนไปตามเหตผลหรอกฏเกณฑทางธรรมชาต ธรรมะไมใชเรองไกลตวเขาใจยากแตอยางใด สอดคลองกบพระเทพเวท (2530, น.8-9) ได กล าว ถ ง เทคนคการสอนของพระพทธเจ าด วย วธการสอนแบบ สอนจากสงทรเหนเขาใจงาย หรอรเหนเขาใจอยแลว ไปหาสงทรเหนเปนไปไดยาก หรอสงทไมรไมเหนไมเขาใจ โดยเรมสอนจากความทกข ความเดอดรอนปญหาชวตทคนประสบพบเหนอยทวไป ตอจากนนจะหาสาเหตและทางแกไข ดงนน การอธบายธรรมะดวยการใชค�างายๆ และยกตวอยางใหเหนภาพไดชดจะท�าใหเกดความนาสนใจมากขน เพราะจะท�าใหเรองทไดรบชมเกดความเขาใจ ไดงาย เมอไดรบชมแลวจะน�าไปสการคด



พจารณาธรรมะ เพอใหเกดประโยชนตอการด�าเนนชวตตอไป

5. รายการชมชนนมนตยม มรปแบบการน�าเสนอดวยการตน ซงเปนรปแบบการน�าเสนอดวยการเลาเรองทเปนลกษณะของการสอนธรรมะแบบสาระบนเทง คอ การน�าเสนอเนอหาสาระความรใหแก ผชมละคร โดยไมท�าใหรสกเบอหนาย แตกลบท�าใหรสกเพลดเพลนไปกบการเรยนรเรองราวตางๆ โดยลกษณะรายการรปแบบการตน รายการชมชนนมนตยม ไดมการสรางสรรคตวละครโดยการจ�าลองพระภกษสงฆทมชอเสยงในยคปจจบน เปนการสรางสรรคเพอใหตวละครถายทอดหลกธรรม โดยใหหลกธรรมนนมความนาเชอถอ และนาสนใจ และไมนาเบอ ดงทงานวจยของอานนตพร จนดา (2549, น.107) กลาววา ตวละครททรงภมธรรม ท�าหนาทในการใหความรในประเดนธรรมทตองการน�าเสนอ หรอกลาวไดวา เปนสอกลางในการน�าหลกธรรมค�าสอนของพระพทธองค มาถายทอด ดงนน จงมการสรางตวละครใหมความนาเชอถอ อกทงการน�าเสนอดวยรปแบบการตนยงสามารถท�าใหมการแสดงไดมากกวาความจรง คอการใชจนตนาการในการเลาเรองสอดคลองกบวจยของ จราพร เนตธาดา (2542, น.99) กลาววา การน�าเรองเลามาใชในการถายทอดธรรมะเพอท�าใหผชมเขาใจไดงายนนตองเปนเรองสนๆ มตวละครเพยงหนงหรอสองตว ซงตวละครกบเหตการณตางๆมความสมพนธกนตามหลกเหตและผล ท�าใหเรองเลาแตละเรองงายตอการท

จะสรปความคดหลกของเรองซงกคอธรรมะ

เนอหาของรายการของกรายการชมชนนมนตยม สวนใหญเปนหลกศลธรรม เชน เรองการคดดท�าด การมเมตตากรณา ความไมมาทใหชวต การใหอภย ซงเปนเรองทสามารถพบเหนไดในชวตประจ�าวน ท�าใหผชมเขาใจงาย สอดคลองกบงานวจยของภทราวด ธเลอร (2556, น.61) ไดกลาววา การน�าเสนอใหเหนภาพของโลกแห งจนตนาการทมความอดมสมบรณของความดงามทมกจะปรากฏในรายการประ เภท เร อ งแต ง หร อจนตนาการ จะท�าใหเกดความนาสนใจเพราะมวธการเลาเรองทสนกสนาน ไมนาเบอ เนอเรองนาตดตาม โดยตวละครถกก�าหนดใหเปนคนดมศลธรรม และทส�าคญสามารถสอนธรรมะได ซงจะสอดคลองกบรสนยมของผชม เชนในกลมของกลมวยรนได อกทงเนอหาในรายการการตนยงเปนการใหการเรยนไดและสามารถน�ามาปรบใชในชวตประจ�าวนได สอดคลองกบงานวจยของสจนตนนท หนช (2557,น.224) ไดกลาวไว ว า การสอนธรรมะโดยคาดหวงวา ผเรยนรจกท�านบ�ารงรกษาพระพทธศาสนาดขน มความรความเขาใจในพธกรรมทางพทธศาสนาเพมขนมความภมใจในความเปนพทธศาสนกชนเพมขน มความรวชาการทเปนหลกทางพระพทธศาสนาอยาง ถกตอง มความเลอมใสในพระพทธเจามากขน และมการน�าคณธรรมจรยธรรมมาใชในการด�าเนนชวตประจ�าวนอยางเหมาะสม


SUTHIPARITHAT428

ขอเสนอแนะในกำรวจยจำกผลกำรวจย 1. รายการธรรมะรปแบบบรรยาย พระภกษ

สงฆในรายการควรทท�าหนาทบรรยายธรรมะซงเปนเรองทเขาใจยากและถกจ�ากดเวลาในการออกอากาศในระยะสนควรมการบรรยายในลกษณะกระชบและไดใจความดวยภาษาทงายและเขาใจงาย และควรมการเพมภาพประกอบในรายการเพอเพมความเขาใจหลกธรรมทตองการน�าเสนอ ใหไดผลดยงขน

2. รายการธรรมะรปแบบสนทนา การถายทอดธรรมะใหเขาใจอยางลกซงนน ผไดรบตองอาศยการถายทอดดวยตองลงม อปฏบ ต สาธ ตการปฏบ ต ให สอดคลองกบธรรมะทสนทนาในรายการดวย เพอสรางความรความเขาใจ การจดจ�าในหลกธรรมมากขน และเมอเกดความเขาใจและจะน�ามาซงความภมใจตอไป

3. รายการธรรมะรปแบบละคร เมอมการแสดงละครทมการแสดงออกถงทงความด และความชว ตองแสดงใหเหนผลกรรมทไดรบจากความชวโดยเรว เพอปองกนการเขาใจผดในกลมเดกทไมไดมการคดหรอไตรตรองความถกตองไดดวยตนเอง

4. รายการธรรมะรปแบบสารคด เมอมการวเคราะหและแสดงความคดของพธกรและผรวมรายการ จงควรระมดระวง การเกดการแสดงความคดเหนในเชงชกจงหรอการชน�าได

5. รายการธรรมะรปแบบการตน หากมการวางโครงเรองเหนภาพการใชชวตประจ�าวนของเดกในสถานการณจรงมากขน จะชวยสรางความเขาใจในการใชชวตขนได

เชน หลกธรรมในการชวตในโรงเรยน เปนตน

ขอเสนอแนะในกำรท�ำวจยครงตอไป1. ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเฉพาะรป

แบบการน�าเสนอเนอหารายการ โดยไมไดศกษากระบวนการผลตรายการจาก ผ ผลตรายการ ซงไม ได เจาะลกถงกระบวนการท�างานในการผลตรายการ อนเป นส วนท เกยวข องในเรองของโครงสรางและการบรหาร ซงเปนสงทนาสนใจในการศกษา

2. การวจยในครงนไดเนนการวเคราะหสาร แตยงไมไดศกษา ผสงสารและผรบสารซงเปนปจจยส�าคญในการสอสารอยางเจาะลก วามกระบวนการคดและผลตรายการอยางไร รวมไปถงผรบสารนนมการรบรตอสารทสงไปนนมากนอยเพยงใด จงเปนตวแปรทนาสนใจทควรศกษาตอไป



เอกสำรอำงอง

กาญจนา แกวเทพ. (2542). การวเคราะหสอ: แนวคดและเทคนค. กรงเทพฯ: เอดสน เพรส โพรดกส.กาญจนา แกวเทพ และทฆมพร เอยมเรไร. (2554). การสอสารกบศาสนา กฬา. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.จราพร เนตธาดา. (2542). วธถายทอดธรรมะของหลวงพอชา สภทโท. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.ชชฎาภรณ ศลปสนทร. (2546 ). บทบาทของโทรทศนในการเผยแพรศาสนาภายหลงการปฏรปสอใน มมมองของผเชยวชาญ. (วทยานพนธมหาบณฑต). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.ชยยงค พรหมวงศ, นคม ทาแดง และไพบรณคะเชนทรพรรค.(2547).ประมวลสาระชดวชาเทคโนโลย การจดการการสอสาร หนวยท 1-7. (พมพครงท2). นนทบร: ส�านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. บญชอบ เรงทรพย. (2520). อปมา อปไมย ในพระไตรปฎก. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.ประเวศ วส. (2526). พทธธรรมกบสงคม. กรงเทพฯ: หมอชาวบาน.พระเทพเวท (ประยทธ ปยตโต). (2530). เทคนคการสอนของพระพทธเจา. กรงเทพฯ: มลนธพทธธรรม.พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต). (2539). การสอสารเพอถงสจธรรม. กรงเทพฯ: ธรรมสภา.พรทพย ลมปชยโสภณ. (2549). การวเคราะหโครงสรางการเลาเรองผานรายการถงลกถงคนทางสถาน โทรทศนโมเดรนไนน. (วทยานพนธมหาบณฑต). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.ภทราวด ธเลอร. (2556). กรณศกษาเรองบาปบญทสะทอนผานละครไทย, วารสารนกบรหาร, 33(3), 60-65.มาโนช ดนลานสกล. (2547). การอานและการเขยนบนเทงคด. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยทกษณ.สจนตนนท หนช. (2557). รปแบบการบรหารจดการศกษาของศนยศกษาพระพทธศาสนาวนอาทตย ทมประสทธผล. วารสารสทธปรทศน, 86(28), 234-255.อานนตพร จนดา. (2549). กลยทธการสรางสาระและการเลาเรองในงานเขยนองธรรมะของดงตฤณ. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.อญชล ถรเนตร. (2543). กลยทธการสอสารเพอการโนมนาวใจในหลกค�าสอนของพระพทธเจา. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.โอฬาร เพยรธรรม. (2549) ตามหาความจรง: วทยาศาสตรกบพทธธรรม ศาสตรทเปนคนละเรองเดยวกน. กรงเทพฯ: ธรรมดา.Lass well, H. D. (1984). The Structure and Function of Communication in society: In The communication of Ideas.(37) Edited by L. Bryson. New York: Harper & Brothers

รูปแบบการน … · for dhamma programs with the formats of cartoon, drama, and...

Documents