استاد راهنما دکتر مجید رستمی آموزش expert choice ارائه :...
DESCRIPTION
به نام خدا. استاد راهنما دکتر مجید رستمی آموزش EXPERT CHOICE ارائه : احمد آقاجانی. AHP. فرایند تحلیل سلسله مراتبی. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
استاد راهنمادکتر مجید رستمی
EXPERT CHOICEآموزش
:ارائهاحمد آقاجانی
به نام خدا
AHPفرایند تحلیل سلسله
مراتبی
مقدمه
ك*ه ام*روزي دني*اي در مط*رح موض*وعات ت*رين اساس*ي از يكي هم*واره ا*ز دغ*دغ*ه ه*اي اص*لي* م*د*يريت *محس*و*ب مي ش*ده اس*ت، بحث* تص*ميم *گ*يري *اس*ت. ل*زوم* اتخ*ا*ذ تص*ميم درس*ت و برگزي*دن به*ترين انتخ*اب زمين*ه متع*د*د ه*اي گزين*ه* مي*ا*ن ا*ز گز*ين*ه *مناس*ب ج*ذب ب*راي م*نطق*ه ب*ه*ترين كن*ن*ده، توزي*ع* به*تري*ن تولي*دكنن*ده*، مش*تر*ي، به*ترين ش*ركاي تج*اري در* تش*كيل يك*پ*ارچگ*ي ه*ا و م*وارد مش*ابه از جم*ل*ه *مس*ايل* مهم *مط*رح ب*ر*اي تص*ميم گ*يري چن*د معي*اره
ا*ست. اين تص*ميمات از مس*ايل ج*زيي ت*ا مس*ايل ب*زرگ و كالن را ش*امل
ب*ودن نادرس*ت اين م*وارد در ص*ورت از مي ش*وند و* در بس*يا*ري اين رو تص*ميم از باي*د *پ*رداخت گ*ر*دد. ت*ص*ميم، هزي*ن*ه ه*اي زي*ادي*
.گ*يري ص*حيح در *تما*مي مساي*ل اهميت بسزايي دا*رد
یکی از کارآمد ترین تکنیک های تصمیم گیری فرایند تحلیل سلسله
که ( Analytical Hierarchy process-AHP)مراتبی اولین بار توسط توماس ال ساعتی
مطرح شد . که بر اساس 1980در مقایسه های زوجی بنا نهاده شده و
امکان بررسی سناریوهای مختلف را به مدیران می دهد .
انواع حالت های تصمیم گیریگیری تصمیم
پیوسته فضای
معیاره تک
کمی معیار
کیفی معیار
معیاره چند
کمی معیار
کیفی معیار
- کیفی کمی معیار
گسسته فضای
معیاره تک
کمی معیار
کیفی معیار
معیاره چند
کمی معیار
کیفی معیار
- کیفی کمی معیار
فرایند تحلیل سلسله مراتبی در یک نگاه
ساخت سلسله مراتبیمقایسه های زوجیترکیب وزنهاتحلیل حساسیتروش رتبه بندی
مثال
یکی را A,B,C تصور کنید که از بین سه اتومبیل انتخاب کنیم چهار معیار:راحتی ، قیمت ، مصرف سوخت، مدل مطرح می باشد .حل این مثال را
طی قدمهای زیر تشریح می کنیم:ساختن سلسله مراتبی
محاسبه وزنسازگاری سیستم
تصمیم مراتب سلسله ساختار
محاسبه وزن نسبی اتومبیل ها از نظر راحتی
A اتومبیل
B اتومبیل C اتومبیل
A1 اتومبیل 2 8
B اتومبیل
1/2 1 6
C1/8 اتومبیل 1/6 1
قدم اول: مقادیر هر یک از ستون ها را با .هم جمع می کنیم
A اتومبیل
B اتومبیل
C اتومبیل
A1 اتومبیل 2 8
B اتومبیل
1/2 1 6
C1/8 اتومبیل 1/6 1
جمع هر ستون
13/8 19/6 15
قدم دوم: تقسیم هر عنصر از ماتریس به جمع کل ستون همان عنصر
) نرماالیزکردن(
A اتومبیل
B اتومبیل C اتومبیل
A8/13 اتومبیل 12/19 8/15
B اتومبیل
4/13 6/19 6/15
C1/13 اتومبیل 1/19 1/15
قدم سوم : محاسبه متوسط عناصر در هر سطر
Aاتومبیل
B اتومبیل
C اتومبیل
متوسط سطر
Aاتومبی0.615 ل 0.631 0.533 0.593
B 0.308 اتومبیل 0.316 0.400 0.341
Cاتومبی0.077 ل 0.053 0.067 0.066
جمع کل 1 1 1 1
ماتریس مقایسه زوجی برای سه اتومبیل نسبت به
A اتومبیل B اتومبیل C اتومبیل
A1 اتومبیل 1/3 1/4
B اتومبیل 3 1 1/2
C اتومبیل 4 2 1
قیمت
ماتریس مقایسه زوجی برای سه اتومبیل نسبت به
A اتومبیل B اتومبیل C اتومبیل
A1 اتومبیل 1/4 1/6
B اتومبیل 4 1 1/3
C اتومبیل 6 3 1
مصرف
ماتریس مقایسه زوجی برای سه اتومبیل نسبت به
A اتومبیل B اتومبیل C اتومبیل
A اتومبیل 1 4 4
B اتومبیل
3 1 7
C اتومبیل 1/4 1/7 1
مدل
، وزن اتومبیل ها برای معیار های و
قیمت مصرف مدل
A اتومبیل 0.123 0.087 0.265
B اتومبیل
0.320 0.274 0.655
C اتومبیل 0.557 0.639 0.080
قیمت
مصر ف
مدل
ماتریس مقایسه زوجی معیارها
قیمت مصرف راحتی مدل
قیمت 1 3 2 2
مصرف 1/3 1 1/4 1/4
راحتی 1/2 4 1 1/2
1/2 مدل 4 2 1
وزن هر یک از معیارها
قیمت 0.398 مصرف 0.085
راحتی 0.218 مدل 0.299
وزن اتومبیل ها نسبت به معیارها
قیمت مصرف راحتی مدل
A اتومبیل
0.123 0.087 0.593 0.265
B اتومبیل
0.320 0.274 0.341 0.655
C اتومبیل
0.557 0.639 0.066 0.080
محاسبه وزن نهائی اتومبیل
Aوزن نهائی اتومبیل 0.398*0.123+0.085*0.087+0.218*0.593+0.299*0.265=0.265
Bوزن نهائی اتومبیل
0.398*0.320+0.085*0.274+0.218*0.341+0.299*0.655=0.421
Cوزن نهائی اتومبیل
0.398*0.557+0.085*0.639+0.218*0.066+0.299*0.080=0.314
اولویت نهائی اتومبیل ها
وزن اتومبیل اولویت
0.431 B 1
0.314 C 2
0.265 A 3
افزار نرم EXPERT CHOICEآموزش
excelحل مس*ائل تص*میم ب*ا روش سلس*له مرات*بی ب*ه کم*ک در ح*االتی ک*ه ان*دازه مس*اله ب*زرگ باش*د ط*والنی و ط*اقت
فرساست. به راحتی انجام می شود.expert choiceاین کار با
با ی*ک مث*ال می خ*واهیم نح*وه ک*ار ب*ا این ن*رم اف*زار را آم*وزش دهیم.
ش*رکتی می خواه*د در م*ورد خری*د ی*ک ن*وع ماش*ین ک*ه مث*ال: ( و انگلیس G( ،آلم*ان)Rس*ازندگان آن س*ه کش*ور روس*یه)
(E . هستند تصمیم گیری کند )شاخصهای اولیه تصمیم گیری عبارتند از:
ف*روش 2.ظ*رفیت 1 از پس .قیمت 3.خ*دمات .فرایند تولید4
تصمیم مراتب سلسله ساختار
موارد بسیاری و زیاد ترجیح یا یکسان، اهمیت دارای تواند می معیارها ارجهیتجدول ) کمک به ترجیحات این ابتدا ها، آن از استفاده برای که باشد کمی( 1دیگر
: گیرد می قرار استفاده مورد سپس و شده
تصمیم گیرندگان با توجه به ضریب اهمیت معیار ها ماتریس مقایسات دهند.زوجی را تشکیل می
نحوه حل مساله با نرم افزار را انتخاب می CREAT NEW MODELبعد از باز کردن نرم افزار پنجره زیر ظاهر میشود که گزینه
کنیم
بعد از انتخاب نام و محل ذخیره فایل جدید در پنجره بعد هدف مساله را وارد می کنیم.
EDIT ،INSERTحال باید شاخص های تصمیم گیری را وارد کنیم که در منوی CHILDرا کیلیک می کنیم وشاخص ها را وارد می کنیم
بعد از وارد کردن شاخص ها نوبت به ایجاد گزینه ها می و سپس EDIT ،ALTERNATIVEرسد که از منوی
INSERT را کلیک میکنیم که کادر زیر ظاهر می شود:
را می زنیم و این کار را تا enterگزینه اول را وارد ووارد کردن آخرین گزینه ادامه می دهیم
درمن**وی مس**اله ه**دف روی کیلی**ک با assessment گزین*ه pairwise کیلی*ک را
اهمیت مقایس**ات ض**رایب و ک**نیم می )مقایس*ات زوجی( را مث*ل زی*ر وارد می ک*نیم
می زنیمenterو
مثال قبلی قضاوتهای مربوط به گزینه ها نسبت به هر یک از درشاخص ها که توسط مدیران برآورد شده است :
در مثال قبلی قضاوتهای مربوط به گزینه ها نسبت به هر یک از شاخص ها که توسط مدیران برآورد شده است :
حال نوبت به وارد کردن قضاوتهای مربوط به گزینه ها نسبت به هر یک از شاخص ها است ، با کیلیک روی هر یک از شاخص ها درمنوی
ASSESSMENT گزینه PAIRWISE را کیلیک می کنیم و ضرایب مقایسات می زنیمENTERاهمیت )مقایسات زوجی( را مثل زیر وارد می کنیم و
PAIRWISE گزینه ASSESSMENTبعد از کیلیک کردن روی هر یک از معیارها درمنوی را مثل شکل زیر می کنیم و ضرایب مقایسات زوجی گزینه ها نسبت به هر یک از معیارها
زنیم تا ثبت شوند. ميENTERرا مثل زیر وارد می کنیم و تا آخرین ماتریس ادامه داده و
ظرفیت معیار به نسبت ها گزینه زوجی مقایسات ماتریس مثال : همین به را ماتریسها بقیه کنیم می وارد زیر صورت به را
. کنیم می وارد ترتیب
گزینه ASSESSMENTبرای بدست آوردن وزن نسبی معیارها از منوی CALCULATE را کیلیک می کنیم یا منوی باالیی نمودار افقی آبی رنگ را
کلیک کنید. می توان معیارها را به ترتیب اولویت آورد. SORT PRIORITYبا گزینه
برای بدست آوردن وزن نسبی گزینه ها نسبت به تک تک معیارها رو CALCULATE گزینه ASSESSMENTمعیار ها کلیک کرده و از منوی
را کیلیک می کنیم یا از باال نمودار افقی آبی رنگ را کلیک کنید. با گزینه SORT PRIORITY.می توان معیارها را به ترتیب اولویت آورد
مثال برای معیار ظرفیت وزن سه کشور سازنده ماشین را نشان دادیم که وزن نسبی ماشین روسیه از لحاظ معیار ظرفیت بیشتر و بهتر از
بقیه می باشد.
برای بدست آوردن وزن نهایی گزینه ها )ترکیب وزن ها( روی WITH گزینه SYNTHESIZEهدف کلیک کرده و از منوی
RESPECT TO را کیلیک می کنیم که به صورت کادر زیر رتبه در اولویت Gبندی گزینه ها بدست می آید که در اینجا گزینه
/. بدست آمده که 04اول قرار دارد. نرخ ناسازگاری کلی باالی نمودار نشان داده شده است.
کلیک کنید CREAT EXCEL روی EDITدر کادر زیر از قسمت . باز کندEXCELتا تمام داده ها و وزن نسبی را با فایل
ECحالت تحلیل حساسیت در نرم افزار 5
کارایی ) اساس (Performanceبر
(Dynamicپویا )
شیب ) (Gradientبراساس
بعدی ) (Two-Dimensionalدو
اختالف ) اساس (Differenceبر
از حساسیت، تحلیل نمودارهای مشاهده برایاصلی کنید Sensivity-Graphsمنوی انتخاب .را
نمودار حساسیت بر اساس کارایی
نمودار حساسیت بر اساس پویا
نمودار حساسیت بر اساس شیب
نمودار حساسیت بر اساس تفاضل وزنی
نمودار تحلیل حساسیت دو بعدی