«Σε πλησιάζω, σε καταλαβαίνωΣε πλησιάζω, σε καταλαβαίνω ––Ο χορός των συναισθημάτωνΟ χορός των συναισθημάτων»

Δημοτικό Σχολείο Ωρωπού -Ειδικό σχολείο Ωρωπού

• Το πρόγραμμα πραγματοποιείταικάτω από το φάσμα συνεργασίαςτων δύο σχολείων για το σχολικόέτος 2011-2012, σαν συνέχεια τουπρογράμματος που υλοποιήθηκετην προηγούμενη σχολική χρονιά«Είμαστε όλοι διαφορετικοί –Είμαστε όλοι ίσοι» στο Ειδικόσχολείο.

• Η πρώτη επαφή των παιδιών,πραγματοποιήθηκε τοπροηγούμενο σχολικό έτος, ότανμία ομάδα 6 μαθητών τουΔημοτικού Σχολείου συμμετείχεκαι βοήθησε στην πραγματοποίησητης τελικής σχολικής γιορτής τουΕιδικού Σχολείου.

• Το πρόγραμμα πραγματοποιείταικάτω από το φάσμα συνεργασίαςτων δύο σχολείων για το σχολικόέτος 2011-2012, σαν συνέχεια τουπρογράμματος που υλοποιήθηκετην προηγούμενη σχολική χρονιά«Είμαστε όλοι διαφορετικοί –Είμαστε όλοι ίσοι» στο Ειδικόσχολείο.

• Η πρώτη επαφή των παιδιών,πραγματοποιήθηκε τοπροηγούμενο σχολικό έτος, ότανμία ομάδα 6 μαθητών τουΔημοτικού Σχολείου συμμετείχεκαι βοήθησε στην πραγματοποίησητης τελικής σχολικής γιορτής τουΕιδικού Σχολείου.

• Βασική προϋπόθεση για να αποδεχτούν οι μαθητές του ΔημοτικούΣχολείου τους συμμαθητές τους με ειδικές – διαφορετικέςεκπαιδευτικές ανάγκες, ήταν να τους γνωρίσουν μέσα από κοινέςδραστηριότητες στα πλαίσια του σχολείου αλλά και ευρύτερεςδραστηριότητες εκτός σχολείου

• Βασική προϋπόθεση για να αποδεχτούν οι μαθητές του ΔημοτικούΣχολείου τους συμμαθητές τους με ειδικές – διαφορετικέςεκπαιδευτικές ανάγκες, ήταν να τους γνωρίσουν μέσα από κοινέςδραστηριότητες στα πλαίσια του σχολείου αλλά και ευρύτερεςδραστηριότητες εκτός σχολείου

• Βασιστήκαμε στις αρχές της συνεκπαίδευσης:

α) Μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα προσαρμοσμένα στιςεξατομικευμένες ανάγκες των μαθητών με ειδικές –διαφορετικές ανάγκες, συντελώντας στην ανάπτυξη τωνικανοτήτων τους.

β) Στηριχθήκαμε στην άρση του φόβου που πολύ φυσιολογικά ναείχαν οι μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Ωρωπού απέναντιστους συμμαθητές τους.

γ) Μέσα από τις επαφές και τη συνεργασία, τα συναισθήματαφόβου, αμηχανίας και οίκτου μετουσιώθηκαν σε αποδοχή καιισότιμη συνύπαρξη.

δ)Ενώ στο β μέρος του προγράμματος <Ο χορός τωνσυναισθημάτων>,καλλιεργήσαμε τομείς της συναισθηματικήςνοημοσύνης.

• Βασιστήκαμε στις αρχές της συνεκπαίδευσης:

α) Μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα προσαρμοσμένα στιςεξατομικευμένες ανάγκες των μαθητών με ειδικές –διαφορετικές ανάγκες, συντελώντας στην ανάπτυξη τωνικανοτήτων τους.

β) Στηριχθήκαμε στην άρση του φόβου που πολύ φυσιολογικά ναείχαν οι μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Ωρωπού απέναντιστους συμμαθητές τους.

γ) Μέσα από τις επαφές και τη συνεργασία, τα συναισθήματαφόβου, αμηχανίας και οίκτου μετουσιώθηκαν σε αποδοχή καιισότιμη συνύπαρξη.

δ)Ενώ στο β μέρος του προγράμματος <Ο χορός τωνσυναισθημάτων>,καλλιεργήσαμε τομείς της συναισθηματικήςνοημοσύνης.

Προϋποθέσειςγια την υλοποίηση του προγράμματος

α) Ενημέρωση γονέων καιπαιδιών για το διπλόπρόγραμμα,

β) Ενημέρωση καισυνεργασία με σχολικόσύμβουλο Γενικής καιΕιδικής Αγωγής και μεΥπεύθυνη Αγωγή ΥγείαςΠΕ Ανατολικής Αττικής,

γ) Συνεργασία και δικτύωσημε τοπικούς φορείς.

α) Ενημέρωση γονέων καιπαιδιών για το διπλόπρόγραμμα,

β) Ενημέρωση καισυνεργασία με σχολικόσύμβουλο Γενικής καιΕιδικής Αγωγής και μεΥπεύθυνη Αγωγή ΥγείαςΠΕ Ανατολικής Αττικής,

γ) Συνεργασία και δικτύωσημε τοπικούς φορείς.

Η υλοποίηση του προγράμματοςδεν θα ήταν δυνατή, αν δενυπήρχε από όλο το εκπαιδευτικόπροσωπικό του σχολείου βαθιάεπιθυμία και ανάγκη ναδημιουργήσουμε «μια γέφυραεπικοινωνίας» με το ΕιδικόΣχολείο, διάθεση, αγάπη γιατους μαθητές μας, μεράκι,πολύς προσωπικός χρόνοςδουλειάς και αφοσίωσης. Τοπρόγραμμα απ’ την πρώτηστιγμή προσανατολίστηκε στιςανάγκες και στις ιδιαιτερότητεςτων μαθητών μας, οι οποίοισυμμετείχαν πολύ ενεργά και μεενθουσιασμό σε ό,τι τουςζητήθηκε και το απόλαυσαν.

Η υλοποίηση του προγράμματοςδεν θα ήταν δυνατή, αν δενυπήρχε από όλο το εκπαιδευτικόπροσωπικό του σχολείου βαθιάεπιθυμία και ανάγκη ναδημιουργήσουμε «μια γέφυραεπικοινωνίας» με το ΕιδικόΣχολείο, διάθεση, αγάπη γιατους μαθητές μας, μεράκι,πολύς προσωπικός χρόνοςδουλειάς και αφοσίωσης. Τοπρόγραμμα απ’ την πρώτηστιγμή προσανατολίστηκε στιςανάγκες και στις ιδιαιτερότητεςτων μαθητών μας, οι οποίοισυμμετείχαν πολύ ενεργά και μεενθουσιασμό σε ό,τι τουςζητήθηκε και το απόλαυσαν.

Η ομαδικότητά μας, ησυνεργασία, ηαλληλοεπίδραση καιαλληλοϋποστήριξη, ηανταλλαγή απόψεων, σεσυνδυασμό με τηνκατανόηση καιευαισθητοποίηση πουδείξαμε στην ψυχολογία καιστις ανάγκες των παιδιώνμας, προήγαγαν τηνκοινωνική και προσωπικήεκπαίδευση των μαθητώνμας σε θέματαεπικοινωνίας, συνεργασίας,επίλυσης συγκρούσεων.

Η ομαδικότητά μας, ησυνεργασία, ηαλληλοεπίδραση καιαλληλοϋποστήριξη, ηανταλλαγή απόψεων, σεσυνδυασμό με τηνκατανόηση καιευαισθητοποίηση πουδείξαμε στην ψυχολογία καιστις ανάγκες των παιδιώνμας, προήγαγαν τηνκοινωνική και προσωπικήεκπαίδευση των μαθητώνμας σε θέματαεπικοινωνίας, συνεργασίας,επίλυσης συγκρούσεων.

Η ενεργητική συμμετοχή μας στο σχεδιασμό και την εφαρμογή τουπρογράμματος, ο καθορισμός κοινών στόχων, η υιοθέτηση κοινήςγλώσσας από όλους μας, που ουσιαστικά στοχεύει στην ανάπτυξηψυχοκοινωνικών δεξιοτήτων που προήγαγαν την ψυχοκοινωνικήκαι πνευματική ευεξία των μαθητών μας, υπήρξαν παράγοντεςκαθοριστικής σημασίας για την επιτυχή έκβαση και πορεία τουπρογράμματος.

Η ενεργητική συμμετοχή μας στο σχεδιασμό και την εφαρμογή τουπρογράμματος, ο καθορισμός κοινών στόχων, η υιοθέτηση κοινήςγλώσσας από όλους μας, που ουσιαστικά στοχεύει στην ανάπτυξηψυχοκοινωνικών δεξιοτήτων που προήγαγαν την ψυχοκοινωνικήκαι πνευματική ευεξία των μαθητών μας, υπήρξαν παράγοντεςκαθοριστικής σημασίας για την επιτυχή έκβαση και πορεία τουπρογράμματος.

Εφαρμογή• α) Το πρόγραμμα

πραγματοποιούνταν κάθεΠαρασκευή στο Δημοτικό ΣχολείοΩρωπού για δύο διδακτικές ώρεςενώ τα παιδιά ερχόντουσαν σεεπαφή, έπαιζαν,κοινωνικοποιούνταν και σταδιαλείμματα, πριν και μετά από τιςδύο διδακτικές ώρες.

β) Το πρόγραμμα μετά ταΧριστούγεννα υλοποιείται καιαντίστροφα, δηλαδή μίαΠαρασκευή έρχεται το ΕιδικόΣχολείο στο κανονικό, ενώ μίαΠαρασκευή πηγαίνουν οι μαθητέςμίας τάξης στο Ειδικό, προκειμένουνα γνωρίσουν το σχολείο τους, τιςτάξεις τους, τις συνήθειές τους.

• γ) Συμμετέχουν οι μαθητές όλωντων τάξεων (Α’ – Στ’ Δημοτικού)με πρόγραμμα ανάλογο με τηνηλικία τους, την τάξη τους, αλλάκαι τα ενδιαφέροντά τους.

• α) Το πρόγραμμαπραγματοποιούνταν κάθεΠαρασκευή στο Δημοτικό ΣχολείοΩρωπού για δύο διδακτικές ώρεςενώ τα παιδιά ερχόντουσαν σεεπαφή, έπαιζαν,κοινωνικοποιούνταν και σταδιαλείμματα, πριν και μετά από τιςδύο διδακτικές ώρες.

β) Το πρόγραμμα μετά ταΧριστούγεννα υλοποιείται καιαντίστροφα, δηλαδή μίαΠαρασκευή έρχεται το ΕιδικόΣχολείο στο κανονικό, ενώ μίαΠαρασκευή πηγαίνουν οι μαθητέςμίας τάξης στο Ειδικό, προκειμένουνα γνωρίσουν το σχολείο τους, τιςτάξεις τους, τις συνήθειές τους.

• γ) Συμμετέχουν οι μαθητές όλωντων τάξεων (Α’ – Στ’ Δημοτικού)με πρόγραμμα ανάλογο με τηνηλικία τους, την τάξη τους, αλλάκαι τα ενδιαφέροντά τους.

• δ) Όλη την εβδομάδα γίνεταισυζήτηση, ανταλλαγή απόψεων,προγραμματισμός, καταγραφήσυναισθημάτων, συμπλήρωσηερωτηματολογίων από τα παιδιά, πουανυπομονούν να έρθει η Παρασκευήγια να ξανασυναντηθούν με τουςφίλους τους.

• ε) Στο πρόγραμμα συμμετέχουνόλοι οι εκπαιδευτικοί του σχολείου (6δάσκαλοι, ο Διευθυντής του σχολείου,οι καθηγητές των ειδικοτήτων(Γυμναστής, Αγγλικών), η Δασκάλατου Ολοήμερου) ενώ τον συντονισμότου προγράμματος έχει η Γυμνάστριατου σχολείου κ. Παπαθωμά Μαρία πουεργάζεται και στα δύο σχολεία. Τοπρόγραμμα πραγματοποιήθηκε σταπλαίσια της διαθεματικής προσέγγισης,και όλη η ποικιλία των διαφορετικώνγνωστικών αντικειμένων προσέφερεποικιλία, ενθουσιασμό, χαρά, γνώση,εμπειρία και διάθεση από όλες τιςπλευρές (μαθητές – συναδέλφους).

• δ) Όλη την εβδομάδα γίνεταισυζήτηση, ανταλλαγή απόψεων,προγραμματισμός, καταγραφήσυναισθημάτων, συμπλήρωσηερωτηματολογίων από τα παιδιά, πουανυπομονούν να έρθει η Παρασκευήγια να ξανασυναντηθούν με τουςφίλους τους.

• ε) Στο πρόγραμμα συμμετέχουνόλοι οι εκπαιδευτικοί του σχολείου (6δάσκαλοι, ο Διευθυντής του σχολείου,οι καθηγητές των ειδικοτήτων(Γυμναστής, Αγγλικών), η Δασκάλατου Ολοήμερου) ενώ τον συντονισμότου προγράμματος έχει η Γυμνάστριατου σχολείου κ. Παπαθωμά Μαρία πουεργάζεται και στα δύο σχολεία. Τοπρόγραμμα πραγματοποιήθηκε σταπλαίσια της διαθεματικής προσέγγισης,και όλη η ποικιλία των διαφορετικώνγνωστικών αντικειμένων προσέφερεποικιλία, ενθουσιασμό, χαρά, γνώση,εμπειρία και διάθεση από όλες τιςπλευρές (μαθητές – συναδέλφους).

Γενικοί και Ειδικοί Στόχοι

Δημοτικό Σχολείο Ωρωπού• Προκλητικοί και όχι εύκολοι.• Βραχυπρόθεσμοι αλλά και μακροπρόθεσμοι.• Συγκεκριμένοι και όχι γενικοί.• Εξοικείωση και αποδοχή της διαφορετικότητας με

φυσικό και αβίαστο τρόπο (Συν-εκπαίδευση, βασικόςστόχος της ειδικής αγωγής).Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Ωρωπού

• Προσωπικοί – ατομικοί αλλά και ομαδικοί.• Για την συμμετοχή και όχι για το αποτέλεσμα.• Ρεαλιστικοί και όχι υπερβολικοί.

Δημοτικό Σχολείο Ωρωπού• Προκλητικοί και όχι εύκολοι.• Βραχυπρόθεσμοι αλλά και μακροπρόθεσμοι.• Συγκεκριμένοι και όχι γενικοί.• Εξοικείωση και αποδοχή της διαφορετικότητας με

φυσικό και αβίαστο τρόπο (Συν-εκπαίδευση, βασικόςστόχος της ειδικής αγωγής).Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Ωρωπού

• Προσωπικοί – ατομικοί αλλά και ομαδικοί.• Για την συμμετοχή και όχι για το αποτέλεσμα.• Ρεαλιστικοί και όχι υπερβολικοί.

Συμπεράσματαα) Οι μαθητές όταν ενημερώθηκαν, ευαισθητοποιήθηκαν βαθιά, έδειξαν

ωριμότητα και θετική στάση απέναντι στους συμμαθητές τους.Κυρίως το πρόγραμμα έδωσε τη δυνατότητα της επαφής και τηςαλληλεπίδρασης στους μαθητές μας, προετοιμάζοντάς τους για αυτόπου πρέπει να κάνουν ως ενήλικες, να ζήσουν μαζί με τα άτομα μεειδικές ανάγκες.

β) Το πρόγραμμα κατέρριψε το μύθο που ήθελε τα άτομα με ειδικέςανάγκες ανίκανα, αντιπαραγωγικά και προώθησε την ιδέα ότι η αξίατου κάθε ανθρώπου είναι ανεξάρτητη από τις ικανότητές του.

γ) Τα παιδιά του Ειδικού Σχολείου συμμετείχαν σε ποικίλεςδραστηριότητες αλλά και στο κοινωνικό γίγνεσθαι και κλήθηκαν νασυνυπάρξουν στην κοινωνία αυτή, η οποία οφείλει να ταενσωματώνει διαρκώς και όχι να τα περιθωριοποιεί. Οι συμμαθητέςτους αποδέχθηκαν, αναγνώρισαν τις ιδιαιτερότητές τους και τηδιαφορετικότητά τους και όχι μόνο δεν παρατηρήθηκαν φαινόμενακοινωνικού ρατσισμού και αποκλεισμού, αλλά αντίθετα φιλίας,αγάπης και αυτοεκτίμησης.

α) Οι μαθητές όταν ενημερώθηκαν, ευαισθητοποιήθηκαν βαθιά, έδειξανωριμότητα και θετική στάση απέναντι στους συμμαθητές τους.Κυρίως το πρόγραμμα έδωσε τη δυνατότητα της επαφής και τηςαλληλεπίδρασης στους μαθητές μας, προετοιμάζοντάς τους για αυτόπου πρέπει να κάνουν ως ενήλικες, να ζήσουν μαζί με τα άτομα μεειδικές ανάγκες.

β) Το πρόγραμμα κατέρριψε το μύθο που ήθελε τα άτομα με ειδικέςανάγκες ανίκανα, αντιπαραγωγικά και προώθησε την ιδέα ότι η αξίατου κάθε ανθρώπου είναι ανεξάρτητη από τις ικανότητές του.

γ) Τα παιδιά του Ειδικού Σχολείου συμμετείχαν σε ποικίλεςδραστηριότητες αλλά και στο κοινωνικό γίγνεσθαι και κλήθηκαν νασυνυπάρξουν στην κοινωνία αυτή, η οποία οφείλει να ταενσωματώνει διαρκώς και όχι να τα περιθωριοποιεί. Οι συμμαθητέςτους αποδέχθηκαν, αναγνώρισαν τις ιδιαιτερότητές τους και τηδιαφορετικότητά τους και όχι μόνο δεν παρατηρήθηκαν φαινόμενακοινωνικού ρατσισμού και αποκλεισμού, αλλά αντίθετα φιλίας,αγάπης και αυτοεκτίμησης.

Καταφέραμε για τους μαθητές των δύο σχολείων:

• Να σεβαστούμε τιςαπόψεις των άλλων.

• Να εξασφαλίσουμεισότιμη συμμετοχή.

• Να ερμηνεύουμε και όχινα κρίνουμε.

• Να δημιουργήσουμεκλίμα ασφάλειας,εμπιστοσύνης καιαποδοχής

• Να σεβαστούμε τιςαπόψεις των άλλων.

• Να εξασφαλίσουμεισότιμη συμμετοχή.

• Να ερμηνεύουμε και όχινα κρίνουμε.

• Να δημιουργήσουμεκλίμα ασφάλειας,εμπιστοσύνης καιαποδοχής

Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε σύμφωνα με τις αρχές του Ολυμπισμού:Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε σύμφωνα με τις αρχές του Ολυμπισμού:Φιλία, ισότιμη συμμετοχή, ευ αγωνίζεσθαι, προσπάθεια για τοΦιλία, ισότιμη συμμετοχή, ευ αγωνίζεσθαι, προσπάθεια για το

καλύτερο, ειρήνη, συνύπαρξη λαώνκαλύτερο, ειρήνη, συνύπαρξη λαών..

Οι μαθητές και των δύοΟι μαθητές και των δύοσχολείων:σχολείων:

• Βελτίωσαν τις δεξιότητεςεπικοινωνίας.

• Απόκτησαν νέους φίλους.• Απόκτησαν περισσότερη

αυτοπεποίθηση και έγινανπιο θετικοί, αλλά κυρίωςκατανόησαν ότι και στονκαι στοναθλητισμό και στη ζωήαθλητισμό και στη ζωήείμαστε όλοιείμαστε όλοιδιαφορετικοί αλλά καιδιαφορετικοί αλλά καιόλοι ίσοιόλοι ίσοι.

Οι μαθητές και των δύοΟι μαθητές και των δύοσχολείων:σχολείων:

• Βελτίωσαν τις δεξιότητεςεπικοινωνίας.

• Απόκτησαν νέους φίλους.• Απόκτησαν περισσότερη

αυτοπεποίθηση και έγινανπιο θετικοί, αλλά κυρίωςκατανόησαν ότι και στονκαι στοναθλητισμό και στη ζωήαθλητισμό και στη ζωήείμαστε όλοιείμαστε όλοιδιαφορετικοί αλλά καιδιαφορετικοί αλλά καιόλοι ίσοιόλοι ίσοι.

Εκπαιδευτικοί που συνεργάστηκαν:

Μαρία ΠαπαθωμάΑλέξανδρος ΜυλωνάςΠαντελής ΠάντοςΜαρία ΜπάνιαΚατερίνα ΜιχαλακοπούλουΜαρία ΠαπαδημητρίουΕύη ΚαραγιαννίδουΠέτρος ΠαπασχοινόπουλοςΦάνης ΑναγνώστουΕλένη Χατζηδάκη

Μαρία ΠαπαθωμάΑλέξανδρος ΜυλωνάςΠαντελής ΠάντοςΜαρία ΜπάνιαΚατερίνα ΜιχαλακοπούλουΜαρία ΠαπαδημητρίουΕύη ΚαραγιαννίδουΠέτρος ΠαπασχοινόπουλοςΦάνης ΑναγνώστουΕλένη Χατζηδάκη

Σας ευχαριστώ