ΛΕΥΚΩΣΙΑ, Τετάρτη 29 Αυγούστου 2018 • Eτος 4ο • Aρ. φύλλου 195 Τιμή: €1,50Εβδομαδιαία Οικονομική και Πολιτική Εφημερίδα w w w. k a t h i m e r i n i . c o m . c y / f i n a n c i a l

ΔΙΑΜΑΝΤΙΑ

Και τα τεχνητά είναι παντοτινάΜπορεί «τα διαμάντια να είναι παντοτινά», αλλά πλέονη λάμψη τους απειλείται από τα τεχνητά που «καλλιερ-γούνται» στα εργαστήρια. «Είναι τόσο όμοια με τα εξο-ρυγμένα, ώστε δεν τα εκθέτουμε δίπλα δίπλα», λένε οιειδικοί. Η τιμή κυμαίνεται από 5.000 έως 53.000 δολά-ρια.Το 70% των νέων θα αγόραζε τεχνητό διαμάντι γιαδαχτυλίδι αρραβώνα. Σελ. 10

ΑΝΓΚΕΛΑ ΜΕΡΚΕΛ

Θέλει Γερμανό στη θέση ΓιούγκερΜπορεί ο επικεφαλής της γερμανικής κεντρικής τρά-πεζας Γενς Βάιντμαν να ενδιαφέρεται για τη διαδοχήτου Μάριο Ντράγκι στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Κε-ντρικής Τράπεζας, αλλά η προτεραιότητα της καγκελα-ρίου Ανγκελα Μέρκελ είναι η τοποθέτηση Γερμανούστην προεδρία της Κομισιόν, σύμφωνα με δημοσιεύ-ματα του γερμανικού Τύπου. Σελ. 11

ΤΟΜΑΣ ΒΙΖΕΡ

Το δαπανηρό παιχνίδι του 2015H ρίζα της κρίσης ήταν η αδυναμία ή η απροθυμία τουπολιτικού συστήματος να εξελιχθεί σύμφωνα με τις α-παιτήσεις του τέλους του 20ού αιώνα, τονίζει σε συνέ-ντευξη στην «Κ» ο επικεφαλής του Euroworking Group,από το 2011 μέχρι το 2018, Αυστριακός οικονομολόγοςΤόμας Βίζερ. Το 2015 μερικοί έπαιξαν ένα δαπανηρόπαιχνίδι. Σελ. 16

Λιμάνι για τρειςαπό τις 13 διεθνείςναυτασφαλιστικέςγίνεται η Κύπρος Μεταφέρουν την έδρα τους

Πόλος έλξης διεθνών κολοσσών τηςναυτιλίας καθίσταται η Κύπρος. ΤοBrexit, οι προσπάθειες που καταβάλ-λονται από διάφορους φορείς και ταπλεονεκτήματα που προσφέρει η Κύ-προς έχουν φέρει στο νησί τρεις απότις 13 διεθνείς ναυτασφαλιστικές. Με-γάλο ενδιαφέρον από πολλούς. Σελ. 8

ΤελευταίοςΣεπτέμβριοςγια 40 ΣΠΙΛίστα ετοίμασε η ΕλληνικήΜέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου θα κλεί-σουν τα πρώτα 40 καταστήματα τουΣυνεργατισμού. Ηδη η Ελληνική Τρά-πεζα τα έχει επιλέξει τονίζοντας ότιγνώμονας είναι να μην δημιουργηθείπρόβλημα σε πελάτες. Η Ελληνικήδιέθετε 55 καταστήματα. Στο τέλοςΣεπτεμβρίου θα έχει 187. Σελ. 4

Αντιφατικέςοι μαρτυρίεςγια τη ΣΚΤΠότε άρχισε το πάρτιΣοβαρές αντιφάσεις προκύπτουν σεαρκετές περιπτώσεις από τις κατα-θέσεις 18 προσώπων που έχουν κα-ταθέσει ενώπιον της ερευνητικήςεπιτροπής για τα γεγονότα που ο-δήγησαν στην κατάρρευση της ΣΚΤ.Μια από τις αντιφάσεις ήταν ο χρό-νος κατά τον οποίο προέκυψαν ταΜΕΔ. Σελ. 6

Σ Χ Ο Λ Ι Ο / Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΡΟΥΓΚΑΛΑ

Το πλαίσιο για την αποτελεσματικότερηαντιμετώπιση των Μη Εξυπηρετού-μενων Δανείων από τα κυπριακά τρα-πεζικά ιδρύματα βελτιώθηκε το πρώτοδεκαήμερο του Ιουλίου 2018. Προη-γήθηκε δε ο τερματισμός της λειτουρ-γίας της δεύτερης μεγαλύτερης τρά-πεζας της Κύπρου, του Συνεργατισμού,λόγω του μεγάλου όγκου των Μη Ε-ξυπηρετούμενων. Τουλάχιστον αυτόπροκύπτει από τις πρώτες καταθέσειςστην ερευνητική επιτροπή που έχεισυσταθεί γι΄ αυτό το σκοπό. Είτε πριναπό το 2013, είτε μετά το 2013, οι μάρ-τυρες καταλήγουν στις καταθέσεις

τους πως ο κακός, ως επι το πλείστον,χειρισμός των ΜΕΔ έφερε την τράπεζαστο σημείο που βρίσκεται σήμερα,δηλαδή να είναι χωρισμένη στα δύο,με καλό και κακό κομμάτι. Εάν όμωςη Κυβέρνηση -που σωστά θέλει ναλαμβάνει τα εύσημα όσον αφορά τουςρυθμούς ανάπτυξης, τουριστική κί-νηση, μείωση ανεργίας και άλλα- είχεπροχωρήσει στην βελτίωση της νο-μοθεσίας για την αντιμετώπιση τωνΜΕΔ, τότε η ΣΚΤ δεν θα είχε αυτή τηνκατάληξη. Τουλάχιστον όχι τώρα, όχιέτσι. Θα γινόταν αυτή η ομαλή καισταδιακή ιδιωτικοποίηση μέχρι το

2020, δεν θα είχε ανεβάσει το κράτοςτο δημόσιό του χρέος στηρίζοντάςτην, θα υπήρχε εργασιακή ηρεμίαστους 2.650 υπαλλήλους και καμία α-νησυχία με εκροές καταθέσεων πουπροέκυψαν από φόβους για καινούργιοκούρεμα καταθέσεων. Ο Συνεργατι-σμός, εάν είχε τα εργαλεία που έχουνστη διάθεσή τους όλες οι άλλες τρά-πεζες τη δεδομένη περίοδο, εκτιμώπως όση κακοδιαχείριση και να τουκαταλογίζουν, θα συνέχιζε να λειτουρ-γεί. Πώς όμως; Εάν θα του επιτρεπόταννα πωλήσει μεγάλο πακέτο δανείωνόπως η Τράπεζα Κύπρου, σίγουρα θα

πωλούσε στην τιμή των 24,8 σεντ τουευρώ που πέτυχε χθες. Μπορεί να ζη-μίωνε ολίγον τι, όπως άλλωστε θα γίνεικαι με την Τράπεζα Κύπρου, αλλά τακεφάλαια που θα έψαχνε μετά θα ήτανγια τη λειτουργία μίας τράπεζας ηοποία είναι σχεδόν απαλλαγμένη απόΜΕΔ, που ουσιαστικά το ρίσκο τηςείναι πάρα πολύ λίγο. Τότε, μάλιστα,θα έρχονταν πολλοί επενδυτές για τηνΤράπεζα. Πρόσθετα, οι νομοθεσίες –εκτός της τιτλοποίησης δανείων- προ-ϋπήρχαν και επί της ουσίας δεν βελ-τιώθηκαν, απλώς πέρασαν στην ολό-τητά τους, όπως ήρθαν ως πακέτο τον

καιρό του μνημονίου. Βέβαια, δεν πρέ-πει σε καμία περίπτωση να ξεχνάμεπως εάν δεν είχε γίνει το σπάσιμο τουΣυνεργατισμού, δεν θα είχε ληφθείούτε η απόφαση για να δημιουργηθείΦορέας Διαχείρισης ΜΕΔ, αλλά ούτετο Σχέδιο ΕΣΤΙΑ ώστε να προσφέρεικοινωνική πολιτική στους ευάλωτουςδανειολήπτες. Οι υπόλοιπες κυπριακέςτράπεζες από ό,τι φαίνεται θα επω-φεληθούν από την αποτυχία του Συ-νεργατισμού και τις αποφάσεις πουλήφθηκαν μετά από αυτόν. Περιμέ-νουμε πολλά πράγματα ακόμα από τιςυφιστάμενες τράπεζες.

Μάχη για την κατάκτησητου ΔιαστήματοςΤα ιδιωτικά ταξίδια στο Διάστημαγια τουρισμό και η μεταφορά δο-ρυφόρων αποτελούν το νέο πεδίοανταγωνισμού για κάποιους απότους μεγαλύτερους επιχειρημα-τίες του πλανήτη, όπως ο ΤζεφΜπέζος της Amazon, o Ελον Μασκτης Τesla, ο Ρίτσαρντ Μπράνσοντης Virgin. Με επενδύσεις δισεκα-τομμυρίων διεκδικούν μια...μακρι-νή αγορά, που μέχρι πριν από λίγαχρόνια ανήκε αποκλειστικά στις υ-περδυνάμεις του πλανήτη. Σελ. 10

Eπρεπε να κλείσει μία τράπεζα;

Με δύο κινήσεις που έγιναν το τελευ-ταίο διάστημα, το τραπεζικό σύστηματης Κύπρου αποφορτίστηκε από τομισό βάρος των κόκκινων δανείωνπου κουβαλούσε για χρόνια. Η μια κί-

νηση προέρχεται από την ΤράπεζαΚύπρου, η οποία ανακοίνωσε χθες ότιπώλησε πακέτο δανείων, ύψους 2,8δισ. ευρώ στο επενδυτικό ταμείο ApolloGlobal Management LLC. Tα 2,7 δισ.

αφορούν Μη Εξυπηρετούμενα, μειώ-νοντας εν γένει το σύνολο των ΜΕΔτου κυπριακού πιστωτικού τομέα στα17,2 δισ. Ποσοστιαία, η συναλλαγήπου ολοκλήρωσαν η Τράπεζα και η

Apollo, μείωσε τα ΜΕΔ της Κύπρουκατά 13,5%. Η δεύτερη κίνηση αφοράτη δημιουργία του Φορέα ΔιαχείρισηςΔανείων στον οποίο θα μεταφερθούν7 δισ. της ΣΚΤ. Η δημιουργία του Φορέα

θα γίνει εφικτή σε 12-15 μήνες, ότανκαι η ΕΚΤ θα έχει εγκρίνει τη μορφήπου θα του δώσει η Κυβέρνηση. Ετσιτα ΜΕΔ του τραπεζικού συστήματοςθα πέσουν στα 10 δισ. ευρώ. Σελ. 4

Βαθιά ανάσα στο τραπεζικό σύστημα Με τα 2,7 δισ. της Τράπεζας Κύπρου και τα 7 δισ. της ΣΚΤ που πάνε στο Φορέα μειώνονται κατά 50% τα ΜΕΔ

“BDO. What matters to you, matters to us”

Audit | Tax | Compliance | Restructuring and insolvency | Fund Services

ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ

Με πλαστικό χρήμαπληρώνουν οι ΚύπριοιΤο πλαστικό χρήμα έχει κατακτήσει τουςΚυπρίους, οι οποίοι το χρησιμοποιούν στιςπλείστες αγορές τους, ακόμα και σε φούρ-νους και περίπτερα. Σύμφωνα με στοιχείατης JCC, σε περίοδο επτά μηνών, ο τζίροςέφτασε στα 2,429 δισ. σε σχέση με 1,9 δισ.την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Σελ. 5

Ferrari 250 GTO του 1962 «έπιασε» 48,4 εκατ. δολ.

Μία Ferrari 250 GTO του 1962, ίδια με αυτήτης φωτογραφίας, δημοπρατήθηκε για 48,4εκατ. δολάρια. Σε μόλις 12 λεπτά αφότου ξε-κίνησε η διαδικασία, έφθασε να πωληθεί σεαυτή την τιμή σε άγνωστο συλλέκτη, όπωςαναφέρει το αμερικανικό οικονομικό περιο-δικό Forbes. Η εν λόγω τιμή είναι κατά 25%μεγαλύτερη από την προηγουμένη τιμή-ρε-κόρ για πώληση αυτοκινήτου αντίκα πριν α-πό τέσσερα χρόνια. Σελ. 12

Πρωταθλήτριαη Ελλάδα καιστη φορολογίαΣτα κράτη της Ευρωζώνης

Η εντυπωσιακή αύξηση της φορο-λογίας αποτέλεσε βασικό πυλώνατης οικονομικής πολιτικής στην ο-κταετή περίοδο των μνημονίων μεαποκορύφωμα την τελευταία τριετία.Είναι χαρακτηριστικό ότι τα έσοδααπό φόρους εκτινάχθηκαν το 2017σχεδόν στο 27% του ΑΕΠ από 20,2%το 2008, εξασφαλίζοντας στην Ελ-λάδα τον τίτλο της πρωταθλήτριαςΕυρωζώνης στη φορολογία. Σελ. 15

Η μαζική προσέλευση τωνεκπαιδευτικών έξω από τοΠροεδρικό ζητώντας δομημέ-νο διάλογο και παραίτηση τουΥπουργού Παιδείας αποτέλε-σε τη μεγαλύτερη κινητοποίη-ση οργανωμένων συνόλωνκατά την εξαετή διακυβέρνη-ση Νίκου Αναστασιάδη. Αυτήακριβώς η εικόνα των χιλιά-δων εκπαιδευτικών έξω απότο Προεδρικό σίγουρα δεν χα-ροποίησε κυβέρνηση και ΔΗ-ΣΥ αλλά το αντίθετο, αν λη-φθεί υπόψη πως η πλειοψη-φία των εκπαιδευτικών κύ-κλων πρόσκειται στον ΔΗΣΥ.Το ερώτημα που τίθεται πλέονείναι ποια θα είναι η διαχείρι-ση της κρίσης, αλλά και πώςθα εκτονωθεί το ήδη τεταμέ-νο κλίμα. Πέρα από τα επόμε-να βήματα της κυβέρνησης,ζήτημα τίθεται βεβαίως καιγια το πώς θα κεφαλαιοποιή-σουν την μαζική κινητοποίησηοι εκπαιδευτικές οργανώσειςδεδομένου του ότι έχουν ήδηξεκαθαρίσει πως τα σχολείαθα ανοίξουν. Σελ. 7

«Η κάθοδος των μυρίων» εκπαιδευτικών στο Προεδρικό

50

60

70

80

90

100

0

200

400

600

800

1.000

0

0

0

0

2

4

6

Όγκος συναλλαγών (χιλιάδες €)

Γενικός Δείκτης 74,83

402,6

22/8 23/8 24/8 27/8 28/8

01-OIK_PROTI_OIK_01 28/08/18 22:54 Page 2

2 l Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η Τετάρτη 29 Aυγούστου 2018Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Η Σ Ε Λ Ι Δ Α

Σ Η Μ Ε Ι Ω Μ Α Τ Α Ρ Ι Ο

Πρόεδρος Δ.Σ.: ΚΩΣΤΑΣ ΙΟΡΔΑΝΙΔΗΣ • Διευθύνων Σύμβουλος: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΟΤΤΙΔΗΣ • Διευθυντής: ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΡΑΣΧΟΣ

Αρχισυντάκτης: ΜΙΧΑΛΗΣ TΣΙΚΑΛΑΣ • Υπεύθυνος Ατελιέ: ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΔΑΜΙΑΝΟΥ

Iδιοκτησία«Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΚΔΟΣΗ ΚΥΠΡΟΥ ΛΤΔ»

Νίκου Κρανιδιώτη 7Ε, 3ος όροφος, 2411 Έγκωμη, Λευκωσία, Κύπροςe-mail: info@kathimerini.com.cy Τηλ.: 22472500 Fax: Σύνταξη +357 22472540

Fax: Διαφημιστικό Τμήμα - Μικρές Αγγελίες +357 22472550

Eκδίδεται σε συνεργασία και μετά από άδεια της εταιρείαςΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε.

Διευθυντής: ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ n Διεύθυνση συντάξεως: ΚΩΣΤΗΣ ΦΑΦΟΥΤΗΣ - ΝΩΤΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, διασκευήή απόδοση του περιεχομένου της εφημερίδας με οποιονδήποτε τρόπο,

χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη.

Α Ρ Θ Ρ Ο / Του ΑΝΔΡΈΑ Α. ΑΝΔΡΈΟΥ

Οπως μάθαμε...

Επιμέλεια ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΟΥΡΟΥΠΑΚΗΣ

Όταν οι δάσκαλοι δεν μπορούν να πείσουν για το βασικό, ότιδηλαδή «ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούνται...», με τι να πι-στώσουμε ολάκερη την παιδεία; Μπλεχτήκαμε όλοι στη δίνητου ποιος έχει περισσότερο δίκαιο, για το ποιος έκανε βεβιασμέναβήματα, για το αν το πρόβλημα εστιάζεται σε κάποιες ώρες δι-δασκαλίας, σε κάποια εκατομμύρια εξοικονομήσεων, σε κάποιακαθήκοντα που έπρεπε ή δεν έπρεπε να ανατίθενται. Ελάχιστοιόμως ασχολούνται με την ουσία του θέματος. Φυσικά θα μουπείτε – και όχι αδίκως – πως η ουσία λαμβάνει ουσία ανάλογα μετο ποιου τα παπούτσια φοράς. Ενώ λοιπόν οι θιγμένοι δάσκαλοι/καθηγητές μιλούν για «κάποιες» ώρες διδασκαλίας, «κάποια» κα-θήκοντα εκτός των εξυπακουόμενων καθηκόντων τους και«κάποια» εκατομμύρια αντιμισθίας, ωσάν το «κάποια» να αφορούνσε φιστίκια, την ίδια ώρα φαίνονται ανένδοτοι στο να θυσιάσουναυτά τα φιστίκια που ονομάζονται εκατομμύρια ευρώ. Υποστηριχτέςαυτών, διά μέσου της ηλεκτρονικής πολυθρόνας, υπενθυμίζουνπως σκοπός των κυβερνώντων είναι να τα «κλείσουν όλα». Ταπαραδείγματα – κατ’ εκείνους πολλά – Eurocypria, CyprusAirways,Λαϊκή Τράπεζα, Συνεργατισμός και τραβάνε το σχοινί παρακάτωγια να πούνε πως έρχεται το νοσηλευτικό, η ΑΗΚ, η ΑΤΗΚ καιπάει λέγοντας. Εγώ δεν έχω καμιά αμφιβολία πως όλοι αυτοί οιδιάφοροι «τρίτοι» υποστηριχτές και υποκινητές της φασαρίαςείναι στην πλειοψηφία τους άτομα που απλά δεν νοιάζονται τόσοόσο μας θέλουν να τους πιστέψουμε. Είναι άτομα των οποίων ησυνεισφορά στα δημόσια ταμεία είναι αμελητέα. Επειδή αν ήταννα πιστέψω το άλλο, ότι δηλαδή ενδιαφέρονται πραγματικά γιατο καλό του τόπου και ότι συνεισφέρουν τα μέγιστα, τότε θαπρέπει να είναι μεγάλοι μαζοχιστές. Δεν είναι δυνατόν εταιρείεςόπως η Eurocypria και η Cyprus Airways να μας φέσωναν επίσειρά δεκαετιών εκατοντάδες εκατομμύρια λίρες και κάποιοιακόμα να πιστεύουν πως κακώς έβαλαν λουκέτο. Ε μα είναι απλό.Δύο κατηγορίες ανθρώπων είναι δυνατό να έχουν πρόβλημα.Αυτοί που έτρωγαν εκατομμύρια και αυτοί που δεν έχαναν γρόσι.Οι ενδιάμεσοι είμαστε οι κακοί και οι άκαρδοι. Μάθαμε όμωςστη διασπάθιση και το τέλος της ημέρας δεν μας άρεσε. Δενγίνεται η Λαϊκή να μας δημιούργησε τόσο πρόβλημα, δημοσιονομικόκαι οικονομικό, και ακόμη κάποιοι να θεωρούν πως κακώς έκλεισε.Ο Συνεργατισμός είναι έργο σε εξέλιξη. Αλλά ποιοι τον κλαίνε;Όλοι. Επειδή έτσι ήταν ο Συνεργατισμός. Βολικός για όλους,από το κομματικό κατεστημένο μέχρι τον τελευταίο φαινομενικάάμοιρο υπό τον ήλιο. Γι’ αυτό, όλοι έχουν κάτι αρνητικό να πουνγιατί έκλεισε και αυτός. Λίγοι προς το παρόν ασχολούνται μετην πορεία του μέχρι το 2012. Έγινε τόσος ντόρος για την ανάγκηεξορθολογισμού της ΑΤΗΚ και της ΑΗΚ έτσι ώστε να μπορούννα ανταγωνιστούν στο νέο περιβάλλον. Ίδρωσε κανενός τοαφτί; Ποιος πραγματικά νοιάζεται για τον καταναλωτή και γιατο αν αυτός θα πρέπει να απολαμβάνει καλύτερες υπηρεσίες καιπιο φθηνά; Θεωρητικά πολλοί ενδιαφέρονται, πρακτικά ουδείς.

Και ερχόμαστε πίσω στην παιδεία. Όλοι γλείφουν την κουφέτατης δωρεάν παιδείας. Μα ποιους κοροϊδεύουν; Έχουμε εμείςδωρεάν παιδεία; Γιατί είχαμε ποτέ; Αν οι γονείς δεν φυλάξουνδικά τους χρήματα να μορφώσουν τα παιδιά τους ή αν δεν δα-νειστούν χρήματα για το σκοπό αυτό, τα παιδιά μένουν ξύλα α-πελέκητα. Είναι βαθμοί αυτοί που ακούγονται κάθε χρόνο γιανα είναι ο οποιοσδήποτε υπερήφανος; Μόνο ντροπή κύριοι της«παιδείας», από εσάς στα υπουργεία μέχρι εσάς στην τάξη. Ναιη παιδεία έχει κόστος. Σοβαρότατο κόστος. Κάθε σοβαρή μελέτηγια εξορθολογισμό της παιδείας, θα πρέπει να λάβει σοβαράυπόψη την παραπαιδεία. Επειδή η ουσία του όλου ζητήματοςείναι η παιδεία να παράγει σωστούς, μορφωμένους και ολοκλη-ρωμένους ανθρώπους στο κοινωνικό σύνολο. Μόνο έτσι μιαχώρα, μια κοινωνία πάει μπροστά. Ενόσω το κάθε υποσύνολοκρύβεται πίσω από κεκτημένα και προσωπικές ατζέντες, τοσύνολο βρίθει από... ελλείψεις. Μήπως όμως έτσι δεν μάθαμε;Να ζούμε με ελλείψεις; Μήπως δεν θα έπρεπε να κάναμε τελικάτην κίνηση προς την Ευρώπη; Μήπως έπρεπε να έχουμε έναμόνιμο μηχανισμό να τυπώνουμε το δικό μας χρήμα για ναείμαστε φαινομενικά όλοι ευτυχισμένοι; Ένα μηχανισμό που θακάλυπτε όλα μας τα οικονομικά ελλείμματα και θα έριχνε ένα«μόνιμα προσωρινό» πέπλο πάνω από τα πραγματικά μας ελ-λείμματα; Ίσως. Επειδή φαίνεται πως τα πραγματικά μαςελλείμματα δεν θέλουμε να τα διαχειριστούμε.

Στο Φουαγιέ του Τεχνοχώρου της Εται-ρεία Θεατρικής Ανάπτυξης Λεμεσού (Ε-ΘΑΛ) παρουσιάζεται έκθεση με αφορμήτη συμπλήρωση 100 χρόνων από τηγέννηση του μεγάλου καλλιτέχνη ΜέντηΜποσταντζόγλου (Μποστ). Στην έκθεσηεκτίθενται σκίτσα και γελοιογραφίεςτου Μποστ (με επίκεντρο τους θρυλικούςχαρακτήρες του, την καθημαγμένη Μα-μά Ελλάδα, την Ανεργίτσα και τον Πει-ναλέοντα), καθώς και φωτοαντίγραφαπινάκων, βιβλίων και στίχων του ΜέντηΜποσταντζόγλου. Την έκθεση επιμε-λήθηκε η σκηνογράφος/ενδυματολόγοςΜαρίζα Παρτζίλη και μέσα από τα εκ-θέματα που επελέγησαν δίνεται η ευ-καιρία στο κοινό να σχηματίσει μιασφαιρική εικόνα για το έργο και την ε-ποχή του Μποστ, ενός ανεπανάληπτουχιουμορίστα, ο οποίος δημιούργησε έναμοναδικό, εντελώς προσωπικό και α-ναγνωρίσιμο σατιρικό ύφος.

Σημειώνεται ότι η ΕΘΑΛ, στο πλαίσιοτων εορτασμών των τριάντα χρόνωνλειτουργίας της και με αφορμή τα 100χρόνια από τη γέννηση του Μποστ, τονΙούλιο 2018 διοργάνωσε ημερίδα αφιε-ρωμένη στον μοναδικό σκιτσογράφο,ευθυμογράφο, γελοιογράφο, θεατρικόσυγγραφέα, στιχουργό και ζωγράφο.

Πληροφορίες: Η έκθεση θα παραμείνειανοικτή για το κοινό μέχρι τις 31 Δεκεμβρί-ου, κάθε Δεύτερα-Παρασκεύη 10:00 π.μ. –1:00 μ.μ. και πριν από κάθε παράσταση. Ε-πικοινωνία τηλέφωνο 25877827.

Γνωριμία με τον Μποστστον Τεχνοχώρο της ΕΘΑΛ

Μεγάλη άνοδος καταγράφεται, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, στοναριθμό των φοιτητών που σπουδάζουν μακριά από τη χώρατους. Το 2000 ήταν 2,1 εκατ., ο αριθμός αυξήθηκε στα 3 εκατ.το 2005, έφτασε τα 4,1 εκατ. το 2010 και πλέον βρίσκεται στα5 εκατ. Η διεθνής αγορά τριτοβάθμιας εκπαίδευσης παρουσιάζειαλματώδη ανάπτυξη, η οποία εξηγείται από την άνοδο τουμορφωτικού επιπέδου –στον ΟΟΣΑ κατά μέσον όρο το 42%των ατόμων 25-34 ετών έχει πτυχίο ΑΕΙ έναντι 25% των 55-64 ετών–, τη διεθνοποίηση των οικονομιών και την αναζήτησηστελεχών υψηλού επιπέδου, κυρίως από τις αναπτυσσόμενεςχώρες. Εκμεταλλευόμενες την πτώση των εκπαιδευτικών συ-νόρων, οι χώρες στοχεύουν σε οφέλη, άμεσα εισπρακτικά καιμακροπρόθεσμα αναπτυξιακά. Η Ελλάδα στη διεθνή αγοράεμφανίζεται στους μεγαλύτερους –αναλογικά με τον πληθυσμόκάθε χώρας– «εξαγωγείς φοιτητών», με μηδαμινή παρουσίαστους «εισαγωγείς». Οι Ελληνες φοιτητές σε ξένα ΑΕΙ αποτελούντο 5,8% του συνόλου των Ελλήνων φοιτητών (το άλλο 94,2%σπουδάζει σε ΑΕΙ εντός έδρας)· το έκτο μεγαλύτερο ποσοστόστην Ευρώπη.

Η ηγεσία του ελληνικού υπουργείου Παιδείας δηλώνειανοιχτή στη διεθνοποίηση των ΑΕΙ της χώρας. Ωστόσο, αντίνα το αποδείξει εμπράκτως, αναζητώντας διεθνείς συνεργασίεςγια προσέλκυση φοιτητών, εστιάζει στην απορρόφηση τωνΤΕΙ από πανεπιστήμια. Ετσι, αντί να εξορθολογίσει την τε-χνολογική εκπαίδευση που τόσο έχει σημασία για την Ελλάδα,την υποβαθμίζει σε επίπεδο ΙΕΚ, αφού τα ΤΕΙ θα μετατραπούνσε πανεπιστήμια. Παράλληλα, με την απορρόφηση των ΤΕΙ(όχι όλα βέβαια) τα πανεπιστήμια αποκτούν νέα βαρίδια, καιαυτό αναμένεται να έχει επίπτωση και στις διεθνείς κατατάξειςτους, τις οποίες υπολογίζουν οι ξένοι. Δέλεαρ είναι τα κονδύλιαγια προσλήψεις και νέα τμήματα. Χαρακτηριστικά, πληροφο-ρούμαι ότι πρύτανης περιφερειακού πανεπιστημίου το οποίοδεν έχει εισέλθει (ακόμη) σε επίσημες διαβουλεύσεις με ΤΕΙ,συμβούλευσε τους καθηγητές του ιδρύματός του να σπεύσουννα καταθέσουν προτάσεις, «όπως ίδρυση νέου τμήματος, τρο-ποποίηση ονομασίας λειτουργούντων τμημάτων και άλλα,επειδή οι διαθέσιμοι πόροι για τα ΑΕΙ προφανώς είναι πεπε-ρασμένοι και γνωρίζοντας τις σε εξέλιξη ανάλογες συζητήσειςγια τέσσερις συνέργειες». Σπουδή για το... ψητό.

Α Ρ Θ Ρ Ο / Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΛΑΚΑΣΑ

«Εξαγωγές φοιτητών»Ελλάς Α.Ε.

“Εξετάσεις δίνει η κυβέρνηση στο θέμα τηςΠαιδείας, από τον Χαμπιαούρη μέχρι τονΠρόδρομο και τον ίδιο τον Πρόεδρο Αναστα-σιάδη”, σχολίαζε προχθές Συναγερμικό στέ-λεχος επισημαίνοντας τα πολλά αρνητικάπου επισύρει η αντιπαράθεση με τους εκπαι-δευτικούς.

Όπως έλεγε το εν λόγω στέλεχος “τη νύφηφαίνεται να την πληρώνει ο ΔΗΣΥ” και κατη-γόρησε ανοικτά ένα δικό του (του ΔΗΣΥ) παι-δί, “που ως συνδικαλιστής πρώτης γραμμήςλειτούργησε ως εξάρτημα του ΑΚΕΛ και έ-στρεψε όλους τους εκπαιδευτικούς κατά τηςκυβέρνησης”.

Κάποιος, πάντως, που ανεβοκατεβαίνει συ-χνά - πυκνά στον Λόφο της εξουσίας, έλεγεχθες ότι “με την τροπή που πήραν τα πράγ-ματα το θέμα της παιδείας έχει πια προσω-ποποιηθεί. Για όλα τα κακά και τα άσχημα ευ-θύνεται σύμφωνα με τα συνθήματα που α-κούστηκαν ο Χαμπιαούρης, του οποίου τηνπαραίτηση ζήτησαν δια βοής. Άραγε εάν πα-ραιτηθεί θα λυθούν και όλα τα προβλήματα;Μήπως ο Αναστασιάδης να τους ετοιμάζεικάποια έκπληξη και τότε θα κάτσει ο κάθεκατεργάρης στον πάγκο του, σόρι στην έδρατου;”...

Ουσιαστικά πρόκειται για το σενάριο για τοοποίο σας είχα ξαναγράψει πρόσφατα, τοσενάριο της Ιφιγένειας, όπου ο Χαμπιαού-ρης σαν άλλη Ιφιγένεια, όχι εν Αυλίδι, ούτεεν Ταύροις, αλλά εν Λευκωσία, θα θυσιαστείγια το καλό της Παιδείας, μάλλον της κυβέρ-νησης. 

Μια πηγή μου που γνωρίζει πρόσωπα καιπράγματα μου έλεγε τις προάλλες πως στονΛόφο συζητήθηκαν και κάποια ονόματα γιαπιθανούς αντικαταστάτες αλλά ο Healthy Nicεξακολουθούσε να αντιστέκεται σθεναράστις πιέσεις. 

Το θέμα είναι ποια στάση θα κρατήσει μετάτην μεγαλειώδη πορεία των εκπαιδευτικώνκαι άλλων. Όποια και να είναι η απόφαση ητραγικότητα της Ιφιγένειας θα συνεχίσει νασκεπάζει την δημόσια παιδεία της Κύπρου,αφού για τον Healthy η κατάσταση είναιμπρος γκρεμός και πίσω ρέμα. Δηλαδή: Ού-τε από το εγώ του θα ήθελε να πέσει και ναπαύσει τον υπουργό του, ούτε θέλει να κάνειτην χάρη στους εκπαιδευτικούς που τον θύ-μωσαν τα μάλα, αλλά ούτε και πρακτικά είναιεύκολο να αναλάβει κάποιος το υπουργείο

Παιδείας λίγες μέρες, μη σας πω ώρες, πρινανοίξουν τα σχολεία! 

Στο τελευταίο επιχείρημα πάντως δόθηκεμια απρόσμενη απάντηση, από κυβερνητικόμάλιστα στέλεχος που διερωτήθηκε: “Μή-πως μια επιστροφή του Καδή να φαντάζειως η ιδανική λύση για την περίπτωση; Και να“θκιακλύσει” τον Χαμπιαούρη στο Γεωργίαςμέχρι νεωτέρας και να ηρεμήσει και τους εκ-παιδευτικούς και να κλείσει και κάποια άλλαστόματα;”

Το ίδιο στέλεχος μου έκανε και μια αποκάλυ-ψη που ελάχιστοι γνωρίζουν: τη θέση του Χα-μπιαούρη την ήθελε πολύ, πάρα πολύ άτομοπου βλέπουμε καθημερινά να μιλά για τα θέ-ματα της εκπαίδευσης. Ήρθε μάλιστα και σε

ευθεία αντιπαράθεση με τον Χαμπιαούρη σεπολλές περιπτώσεις ενώ εκνεύρισε και τον ί-διο τον Healthy. “ Ήθελε πολύ να καθίσειστην καρέκλα του Χαμπιαούρη, ο Νίκαρος ό-μως δεν του έκανε τη χάρη και έτσι του έμει-νε το... άχτι”, μου είπε κατά λέξη η πηγή μου.

Η χωρίς αμφιβολία πετυχημένη εκδήλωσητων εκπαιδευτικών χθες θορύβησε αρκε-τούς. Όχι μόνο στον Λόφο αλλά και αρκετάπιο κάτω. Αξιωματούχος συγκεκριμένουκόμματος επέμενε να συζητηθεί το θέμα ά-μεσα και να ληφθούν αποφάσεις αλλά τουυποδείχθηκε πως είναι καλύτερα η ανάλυσηνα γίνει ψύχραιμα την επομένη. Δηλαδή σή-μερα.

Ο Χούρικαν που θα έφευγε νωρίς παραμέ-

νει τελικά μέχρι το σωτήριον έτος 2020 στοτιμόνι της Τράπεζας Κύπρου. Φαίνεται πωςάρχισε να συμπαθεί τους Κύπριους οι οποίοιαρχικά δεν του γέμιζαν το μάτι και κατ’ άλ-λους του κάθονταν στο στομάχι.

Δύο τινά μπορεί να συμβαίνουν για να μαςαντέχει και να μας ανέχεται: ή χωρκάτεψεο Ιρλανδός ή εξελιχθήκαμε πολιτιστικά ωςλαός. 

ΚΟΥΪΖ: Ποιος αξιωματούχος υποστηρίζει ότιη εμφάνισή του ενώπιον της ερευνητικής ε-πιτροπής για το Συνεργατισμό θα φέρει ανα-τροπές; Αληθεύει πως τρεις συνεργάτες τουεργάζονται εντατικά για να του ετοιμάσουντον φάκελο που θα έχει μαζί του κατά τηνκατάθεσή του;

Γράφει ο ΟΝΑΣΑΓOΡΑΣ

Ο Μ Η Ρ Ο Υ Σ Ε Β Ε Ρ Η

Η Ιφιγένεια εν Λευκωσία και η καρέκλα του Χαμπιαούρη&

«Μην υποτιμάς τον κύριο δίπλα μου. Αμέσως μετά την υπουργοποίησή του πέτυχε συγκεντρώσεις που τις ζηλεύουν όλοι οι κομματάρχες».

Η ομάδα Λουμπάγκο, το Θέατρο Τσέπηςκαι το κέντρο παραστατικών τεχνών Μί-τος, παρουσιάζουν την παράσταση «ΟΔάσκαλός μας εν Τρολ» του Dennis Kelly,σε σκηνοθεσία Γιώργου Κυριάκου. Η ο-μάδα Λουμπάγκο (αποτελείται από τουςΒασίλη Χαραλάμπους, Τζούλη Γρηγορίου,Μικαέλλα Θεοδουλίδου, Γιώργο Κυριάκου,Εύα Καλομοίρη) παρουσιάζει το έργοστην τελική του μορφή, τον Σεπτέμβριο,στο Παλιό Ξυδάδικο, στο πλαίσιο τουtheYardResidency2018. Το έργο του Βρε-τανού συγγραφέα Dennis Kelly «OurTeacher’s a Troll» εκτυλίσσεται κατάκύριο λόγο σε ένα δημοτικό σχολείο καιοι κεντρικοί ήρωές του είναι τα δίδυμα!Αφού στέλνουν τη διευθύντριά τους στοτρελοκομείο, ρωτώντας την συνεχώς καιασταμάτητα «γιατί», καταφθάνει ο ανα-πληρωτής διευθυντής, ο οποίος είναι ένααυστηρό και δικτατορικό Τρολ. Δάσκαλοικαι μαθητές υποφέρουν κάτω από την ε-ξουσία του Τρολ και οι αταξίες απαγο-ρεύονται εξ ολοκλήρου. Τα δίδυμα, αφούη μαμά τους αρνείται να τα πιστέψει καινα τα βοηθήσει, αποφασίζουν να δώσουντη λύση μόνα τους. Το κείμενο του έργουμεταφράστηκε στην κυπριακή διάλεκτοκαι κατά τη διάρκεια της παράστασηςπροβάλλεται προς ανάγνωση από ηθο-ποιούς και κοινό, ταυτόχρονα, δημιουρ-γώντας έτσι ένα ζωντανό, αλλά καλά δο-μημένο, διαδραστικό αυτοσχεδιασμό.

Πρόκειται για ένα βαθιά πολιτικό έργοπου ασκεί ουσιαστική κριτική πάνω σεσύγχρονα ζητήματα περί δημοκρατικό-τητας, ελευθερίας της έκφρασης , παιδικήςεργασίας, γραφειοκρατίας και της γενι-κότερης δυσλειτουργίας των σύγχρονωνκρατικών και κοινωνικών δομών. Όλααυτά δοσμένα με ένα καυστικό και δια-σκεδαστικό χιούμορ.

Συντελεστές: Σκηνοθεσία Γιώργος Κυ-ριάκου, μετάφραση/διασκευή Νιόβη Χαρα-λάμπους, Γιώργος Κυριάκου. Σκηνικά/κο-στούμια Ελένη Ιωάννου. Παίζουν: Κωνσταντί-νος Σωκράτους, Τζούλη Γρηγορίου, Μικαέλ-λα Θεοδουλίδου, Γιώργος Κυριάκου, ΙωάνναΚορδάτου, Βασίλης Χαραλάμπους, ΘέκλαΦλουρή, Εύα Καλομοίρη. Κίνηση Εύα Καλο-μοίρη.

Παραστάσεις: Παλιό Ξυδάδικο, Λεμε-σός, στις 3, 4 ,8, 10, 11, 15 στις 9:00 μ.μ., καιστο Flea Theatre, Λευκωσία στις 22, 23, 29,30 στις 8:30 μ.μ. Τηλέφωνο κρατήσεων99629610.

«Ο Δάσκαλός μας εν Τρολ»από την ομάδα Λουμπάγκο

02-OIK_SHMEIOMATARIO_KATHI 28/08/18 23:19 Page 2

03-OIK-ADV BUDGET FLY_KATHI 28/08/18 19:29 Page 11

4 l Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η Τετάρτη 29 Αυγούστου 2018Τ Ο Θ Ε Μ Α

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΡΟΥΓΚΑΛΑ

Τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια της Κύ-πρου τον Απρίλιο του 2018 ανέρχοντανστα 19,9 δισεκατομμύρια ευρώ, με τηνπτωτική πορεία τους, από το 2013 πουβγήκε στην επιφάνεια αυτό το μεγάλοπρόβλημα,να εμφανίζει μια κόπωση.Από τα 27 δισ. ευρώ που ήταν το 2013,έπεσαν τα πρώτα χρόνια στα 19,9 δισ.λόγω κυρίως των αναδιαρθρώσεων με-γάλων δανειζομένων χρησιμοποιώνταςκυρίως τη μέθοδο ανταλλαγής χρέουςμε ακίνητη περιουσία. Επειτα όμως τοεγχείρημα δυσκόλεψε, καθώς το προφίλτων δανείων που απέμειναν είναι σεγενικές γραμμές εντελώς διαφορετικόαπό τα προγούμενα. Πρόσθετα, ουδέ-ποτε σταμάτησαν να δημιουργούνταικαινούργια ΜΕΔ στο σύστημα, άραόσα βήματα και να γίνονταν προς ταεμπρός, υπήρχαν αρκετές περιπτώσειςπου γινόταν κάποιο πισωγύρισμα. ΗΒουλή τον Ιούνιο του 2018 αντιλήφθηκετο μεγάλο πρόβλημα των τραπεζώνκαι την αδυναμία τους να πιάσουντους στόχους μείωσης που είχε θέσειη Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στα

τραπεζικά ιδρύματα. Θέλησε να περάσειέτσι το πολυπόθητο πακέτο αντιμε-τώπισης των ΜΕΔ που ζητούσαν τατελευταία χρόνια οι τράπεζες, με τηνεισαγωγή της τιτλοποίησης των δα-νείων, αυστηρότερων εκποιήσεων καιτης γρήγορης πώλησης δανείων. Ανκαι η Τράπεζα Κύπρου είχε μια μικρήεμπειρία από την πώληση 22 εκατ.ευρώ στην CDBBank το καλοκαίρι του2017, χθες ανακοίνωσε πως πώλησεένα τεράστιο πακέτο δανείων για τακυπριακά και όχι μόνο δεδομένα, ύψους2,8 δισ. ευρώ στο επενδυτικό ταμείοApollo Global Management LLC. Απότα εν λόγω δάνεια αξίας 2,8 δισ. ευρώ,τα 2,7 δισ. ευρώ αφορούν Μη Εξυπη-ρετούμενα, μειώνοντας εν γένει το σύ-νολο των ΜΕΔ του κυπριακού πιστω-τικού τομέα στα 17,2 δισ. ευρώ. Πο-σοστιαία, η συναλλαγή που ολοκλή-ρωσε η Τράπεζα και η Apollo, μείωσε

τα ΜΕΔ της Κύπρου κατά 13,5% βάσειτων τελευταίων αποτελεσμάτων πουήταν 19,9 δισ. ευρώ.Ταυτόχρονα, πρέ-πει να συμπεριληφθεί και η δημιουργίατου Φορέα Διαχείρισης Δανείων στονοποίο θα ενταχθούν 7 δισ. ευρώ, άρακαι θα βγουν εκτός τραπεζικού συστή-ματος 10 δισ. κόκκινων δανείων. Ηδημιουργία του Φορέα βέβαια πρέπεινα σημειωθεί ότι θα γίνει εφικτή σε12 – 15 μήνες, όταν και η ΕΚΤ θα έχειεγκρίνει τη μορφή που θα του δώσειη Κυβέρνηση. Τότε δηλαδή θα μειω-θούν τα ΜΕΔ της Κύπρου στα 10 δισ.ευρώ.

Ακόμα, αν και η συναλλαγή με τηνApollo και την Τράπεζα Κύπρου φέρειαναγκαστικά ζημιές ύψους 135 εκατ.ευρώ στην Τράπεζα, θα ρίξει τα ΜΕΔτης κατά 10 μονάδες, στο 38% από το48%. Πώς θα γίνει αυτό; Το χαρτοφυ-λάκιο των ΜΕΔ θα μεταφερθεί από

την Τράπεζα σε μια εγκεκριμένη Κυ-πριακή Εταιρεία Εξαγοράς Πιστώσεων.Στη συνέχεια οι μετοχές της Εταιρείαςαυτής θα αγοραστούν από συγκεκρι-μένα επενδυτικά ταμεία, συνδεδεμέναμε την Apollo Global ManagementLLC, τον αγοραστή του Χαρτοφυλα-κίου.

Μικρή η τιμήΑν και με βάση τις νομοθεσίες που

ενέκρινε η Βουλή, τραπεζικές πηγέςθεωρούσαν πως η τιμή σε δάνεια πουπωλούνται στην Κύπρο θα ήταν με-γαλύτερη, η Τράπεζα Κύπρου πώλησεστα 24,8 σεντ του ευρώ. Πηγές ανα-φέρουν στην «Κ» πως η συναλλαγήδεν είναι και η καλύτερη δυνατή γιατην τράπεζα, αν και τα αποτελέσματάτης θα φανούν άμεσα στην οικονομίαακόμα και με αναβάθμιση από τουςΟίκους Αξιολόγησης. Εν τέλει, σχο-

λιάζουν, οι νομοθεσίες απλώς βοήθη-σαν στο να επιτευχθεί η πράξη, αλλιώςδεν θα υπήρχε κανένα σοβαρό ενδια-φέρον για αγορά του πακέτου αυτώντων δανείων.

Οι λεπτομέρειεςΗ Τράπεζα κατέληξε σε συμφωνία

για την πώληση χαρτοφυλακίου μη ε-ξυπηρετούμενων δανείων με μεικτήλογιστική αξία ύψους 2,8 δισ. (εκ τωνοποίων 2,7 δισ. αφορούν μη εξυπηρε-τούμενα δάνεια) τα οποία έχουν ως ε-νυπόθηκες εξασφαλίσεις ακίνητα πε-ριουσιακά στοιχεία (Project Helix). ΤαΕπενδυτικά Ταμεία τα οποία διαχειρί-ζεται η Apollo θα παρέχουν το μετοχικόκεφάλαιο για τη χρηματοδότηση τηςαγοράς του Χαρτοφυλακίου. Ο αγορα-στής επιλέγηκε μετά από διαδικασίαλήψης ανταγωνιστικών προσφορών.Μετά από μεταβατική περίοδο κατά

την οποία η διαχείριση των δανείωνθα παραμείνει στην Τράπεζα, πρόθεσηείναι όπως η μακροχρόνια διαχείρισηαυτού του Χαρτοφυλακίου μεταφερθείσε οργανισμό διαχείρισης δανείων(servicer). Οι δύο πλευρές είναι σε συ-ζητήσεις αναφορικά με τις λεπτομέρειεςκαι τον χρόνο μεταφοράς της διαχεί-ρισης των δανείων από την Τράπεζαπρος τον οργανισμό διαχείρισης δα-νείων. Το χαρτοφυλάκιο έχει συμβατικόυπόλοιπο ύψους 5,7 δισ. ευρώ, καθαρήλογιστική αξία ύψους 1,5 δισ. ευρώμη συμπεριλαμβανομένης της επίδρα-σης της Συναλλαγής στο λογαριασμόαποτελεσμάτων του β’ τριμήνου 2018.Το μεικτό τίμημα πώλησης κατά τηνολοκλήρωση της συναλλαγής θα ανέλ-θει σε 1,4 δισ. και θα καταβληθεί σεμετρητά, αναφέρεται.

Το Χαρτοφυλάκιο που πωλήθηκεαποτελείται από 14.024 δάνεια σε με-

γάλες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις,εξασφαλισμένα με πάνω από 9.065 α-κίνητα. Παράλληλα, η Τράπεζα προ-τίθεται να επενδύσει ποσό ύψους 450εκατ. στο ομολογιακό δάνειο (seniordebt) σε σχέση με αυτή τη συναλλαγή,γεγονός που υπόκειται σε εποπτική έ-γκριση. Σύμφωνα με την Τράπεζα, ηΣυναλλαγή είναι η πρώτη πώληση ΜΕΔαπό την Τράπεζα και αποτελεί ένα ση-μαντικό ορόσημο στην επίτευξη τηςστρατηγικής της Τράπεζας για βελτίω-ση της ποιότητας του δανειακού χαρ-τοφυλακίου μέσω της μείωσης τωνΜΕΔ. Μετά από την ολοκλήρωση τουProject Helix, τα μεικτά ΜΕΔ της Τρά-πεζας θα είναι κατά 65% χαμηλότερααπό το υψηλότερο τους σημείο το 2014.Τέτοιες μεταβολές δύναται να έχουνσημαντική αρνητική επίπτωση, ση-μειώνει η Τράπεζα, γι΄ αυτό και θαπροχωρήσει στην εξεύρεση 200 εκατ.κεφαλαίων μέσω ομολόγου, όπως α-ναφέρουν οι πληροφορίες της «Κ».

Παράλληλα με το ΕΣΤΙΑΤην όλη ώθηση έδωσαν οι νομοθε-

σίες που ψηφίστηκαν στις 8 Ιουλίου,καθώς και το πράσινο φως που δόθηκεγια την εφαρμογή του Σχεδίου ΕΣΤΙΑαπό την κυβέρνηση. Το σχέδιο ανα-μένεται, με βάση τα κριτήρια επιλεξι-μότητας και το ποσοστό συμμετοχής,να καλύψει μέχρι 0,9 δισ. ΜΕΔ ιδιωτώνδανειοληπτών της Τράπεζας, τα οποίαπαραμένουν ως ΜΕΔ για μεγάλο χρο-νικό διάστημα. Τα επιλέξιμα δάνειαγια το ΕΣΤΙΑ είναι με βάση τα δεδομένατης Τράπεζας. Τα κριτήρια επιλεξιμό-τητας αφορούν κυρίως την αγοραίααξία της κατοικίας, το συνολικό εισό-δημα και τα καθαρά περιουσιακά στοι-χεία του νοικοκυριού. Αυτά θα λει-τουργήσουν ως ένας σαφής διαχωρι-σμός των κοινωνικά ευάλωτων ομάδωνδανειοληπτών, ενεργώντας αποτρε-πτικά κατά των δανειοληπτών πουστρατηγικά επιλέγουν να μην εξυπη-ρετούν τις υποχρεώσεις τους.

Οι προβλέψειςΟι προβλέψεις για το α’ εξάμηνο

2018 στην τράπεζα ανήλθαν σε 99 ε-κατ., σε σύγκριση με 656 εκατ. για τοα’ εξάμηνο 2017 (μειωμένα κατά 85%σε ετήσια βάση), καθώς οι προβλέψειςτου προηγούμενου έτους είχαν επη-ρεαστεί από τις επιπρόσθετες προβλέ-ψεις ύψους περίπου 500 εκατ. πουείχαν ληφθεί κατά το β΄ τρίμηνο 2017.Οι προβλέψεις για το β΄ τρίμηνο 2018ανήλθαν σε 41 εκατ., σε σύγκριση με58 εκατ. για το α’ τρίμηνο 2018 (μειω-μένες κατά 29% σε τριμηνιαία βάση).

Eπεσαν κατά 13,5% τα κόκκινα δάνεια του νησιούΣτα 17,2 δισ. ευρώ πλέον τα μη εξυπηρετούμενα της Κύπρου – Στα 5,2 δισ. ευρώ τα ΜΕΔ της Τράπεζας Κύπρου

<<<<<<<

Οι κινήσεις που έκανανΚυβέρνηση και τράπεζες το 2018 θα φέρουν τα Μη Εξυπηρετούμενα στα 10 δισ. με τη δημιουρ-γία και του Φορέα Διαχεί-ρισης των Δανείων. Η δημιουργία του Φορέα θα γίνει εφικτή σε 12 – 15 μήνες, όταν και η ΕΚΤ θα έχει εγκρίνει τη μορφή που θα του δώσει η Κυβέρνηση. Τότε δηλαδή θα μειωθούν τα ΜΕΔ της Κύ-

πρου στα 10 δισ. ευρώ.

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΡΟΥΓΚΑΛΑ

Αφού η συναλλαγή μεταξύ Ελληνικήςκαι Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζαςαναπόφευκτα θα προχωρήσει μετά καιτην έγκριση των μετόχων της ΈκτακτηςΓενικής Συνέλευσης της πρώτης γιατην αύξηση κεφαλαίου την προηγού-μενη Τετάρτη, σειρά έχει το πλάνο γιατην απορρόφηση του προσωπικού τηςδεύτερης και τη λειτουργία των κατα-στημάτων. Η Ελληνική Τράπεζα εξαρχήςείχε γνωστοποιήσει πως θα εργοδοτήσει1.100 άτομα προσωπικό από το Συνερ-γατισμό και θα συνεχίσει να λειτουργεί72 καταστήματά του, καθιστώντας τηναυτομάτως στην πρώτη τράπεζα λια-νικής στην Κύπρο. Η απόκτηση ανα-μένεται να επιταχύνει τη στρατηγικήτης Ελληνικής –όπως σημειώνει η ίδια-για ενίσχυση των δραστηριοτήτων τηςσε όλη την Κύπρο με μια διευρυμένηκαι διαφοροποιημένη πελατειακή βάση.«Η περίμετρος της απόκτησης της ΣΚΤείναι συμπληρωματική με το επιχει-ρηματικό μοντέλο της Ελληνικής,διαφοροποιώντας το υφιστάμενο δα-νειακό χαρτοφυλάκιό της, που εστιά-ζεται σε μεγάλες και μικρομεσαίες ε-πιχειρήσεις, ώστε να εδραιώσει τηνπαρουσία της στον τομέα της λιανικήςτραπεζικής», έχει σημειώσει χαρακτη-ριστικά. Από την αντίπερα όχθη, απότα 172 καταστήματα που είχε στο δυ-ναμικό του ο Συνεργατισμός αναμένεταινα κλείσουν τα 100, κάτι που θα γίνεισταδιακά. Η«Κ»κατέγραψε σε ρεπορτάζτης την περασμένη Κυριακή πως ανα-μένεται άμεσα να κλείσουν τα 40 εξ αυ-τών, στις επόμενες 10 ημέρες. Σύμφωναμε νέα πληροφόρηση, τα συγκεκριμένακαταστήματα θα παραμείνουν ανοιχτάκαι το Σεπτέμβριο, παρότι η Ελληνικήκρατάει τη λίστα με τα καταστήματαπου θα καταργηθούν. Η Ελληνική διέ-θετε πριν από την ολοκλήρωση τηςσυμφωνίας με την ΣΚΤ 55 καταστήματακαι 1.450 υπαλλήλους και ο Συνεργα-τισμός 172 καταστήματα (όπως προα-ναφέρθηκε) και 2.657 υπαλλήλους. Αυτόσημαίνει αυτομάτως πως η Ελληνικήμέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου θα έχει στοδυναμικό της –βάσει των 1.100 υπαλ-λήλων που θα λάβει- περί τους 2.550

υπαλλήλους, αλλά και 227 καταστήματα.Με τα 40 που θα κλείσει άμεσα, θα έχεινα διαχειριστεί πλέον 187 καταστήματαπου σταδιακά θα μείνουν 127. Όσοναφορά στους υπολοίπους εργαζομένουςτης ΣΚΤ, μέρος τους θα απορροφηθείαπό τον Φορέα Μη ΕξυπηρετούμενωνΔανείων (περί τα 250 άτομα, φτάνονταςαισίως τα 650) και 900 άτομα όπως είναιήδη γνωστό, θα αποχωρήσουν μέσωτου σχεδίου εθελούσιας αποχώρησηςτης ΣΚΤ που ολοκληρώθηκε με επιτυχία,δείχνοντας ενδιαφέρον περισσότεροιαπό 1.000 συνολικά εργαζόμενοι. Ση-μειώνεται πως η αύξηση κεφαλαίουγια να αποκτήσει τη ΣΚΤ η Ελληνικήμε 150 εκατομμύρια ευρώ –με ιδιωτικέςτοποθετήσεις επενδυτών αλλά και από

υφιστάμενους μετόχους- αναμένεταινα πραγματοποιηθεί κατά το προσεχέςτέταρτο τρίμηνο 2018.

Όλα τα παραπάνω μπορεί να απορ-ρέουν από τη συμφωνία μεταξύ τωνδύο τραπεζών, αλλά επίσης είναι η πρώ-τη ουσιαστική κίνηση γι΄ αυτό που θαακολουθήσει σε όλο τον τραπεζικό το-μέα. Οι τραπεζίτες εδώ και αρκετούςμήνες προετοιμάζουν το έδαφος, πα-ρουσιάζοντας στοιχεία που δείχνουνπως η Κύπρος διαθέτει πολλές τράπεζεςκαι πολλά καταστήματα.

Όχι μόνο σε επαρχίεςΕπειδή το προφανές είναι ότι κατα-

στήματα που δεν θα συνεχίσουν ναλειτουργούν ενδεχομένως να είναι κα-ταστήματα σε απομακρυσμένα χωριά,πηγές της Ελληνικής διευκρινίζουνπως δεν ευσταθεί αυτή η θέση. Όπωςεξηγούν στην «Κ», υπάρχουν καταστή-

ματα τα οποία είναι πολύ κοντά σε κα-ταστήματα της Ελληνικής Τράπεζας,είτε βρίσκονται σε χειρότερη θέση,είτε δεν είναι προσφάτως ανακαινι-σμένα, με φυσικό και επόμενο να μηνείναι βιώσιμη λογική να λειτουργούνπαράλληλα. Εντούτοις σημειώνουνπως τα καταστήματα που θα κλείσουνόχι μόνο για τα 40, αλλά και σε πιο μα-κρινό ορίζοντα 100, από τα συνολικά172 της Συνεργατικής, έχουν επιλεγείέτσι ώστε να μην δημιουργηθεί κανέναπρόβλημα σε πελάτες. Τα συστήματατης Ελληνικής σημειώνουν εξάλλουπως είναι τελευταίας τεχνολογίας καιθα το διαπιστώσουν οι πρώην πελάτεςτης ΣΚΤ μόλις τα χρησιμοποιήσουν.Επισήμαναν δε το γεγονός πως κατά-στημα το οποίο κάνει μάξιμουμ 30 πρά-ξεις την ημέρα δεν είναι βιώσιμο καιδεν αναμένεται να συνεχίσει να λει-τουργεί.

Μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου παύουν να λειτουργούν 40 ΣΠΙΗ Ελληνική εξαρχής είχε γνωστοποιήσει πως θα λειτουργήσει μόνο τα 72 από τα 172 καταστήματα του Συνεργατισμού

<<<<<<<

Η Ελληνική διέθετε πριν από την ολοκλήρωση τηςσυμφωνίας με την ΣΚΤ 55καταστήματα και 1.450 υπαλλήλους και ο Συνερ-γατισμός 172 καταστήματακαι 2.657 υπαλλήλους.

Η ΕΤΥΚ σε εγκύκλιό της στο προσω-πικό εκφράζει την ανησυχία καιπροβληματισμό για την αναφοράτης Συνεργατικής Κεντρικής Τρά-πεζας (ΣΚΤ) σε πρόθεσή της να συ-νάψει ενιαία Συλλογική Σύμβασηκαι να προχωρήσει στην «εξισορ-ρόπηση της μισθοδοσίας προσωπι-κού» που θα παραμείνει στον Φορέα.

«Μέσα από την ασαφή διατύπωσητης Διοίκησης της Τράπεζας, η Ορ-γάνωσή μας «υποπτεύεται» μειώσειςμισθών κ.τ.λ. Γι’ αυτό ανησυχού-με…! Ως γνωστό, η θέση της Οργά-νωσής μας για το θέμα, ήταν καιείναι ξεκάθαρη: Θα πρέπει να υιο-θετηθούν για όλο το προσωπικό πουθα παραμείνει στον Φορέα οι μι-

σθολογικές κλίμακες και γενικά όλεςοι πρόνοιες των συμφωνιών ΕΤΥΚ-Τραπεζών», αναφέρει η ΕΤΥΚ.

Αναφορικά με την απόφαση τηςΣΚ να ενσωματώσει το επίδομα θέ-σης (αυξημένα καθήκοντα) στουςμισθούς των επηρεαζόμενων συνα-δέλφων που θα επιλέξουν να παρα-μείνουν στον Φορέα, η ΕΤΥΚ πι-στεύει ότι είναι σωστό και έπρεπενα γίνει από την πρώτη στιγμή ωςπροαγωγή, άρα όχι μόνο θα πρέπεινα ενσωματωθεί αλλά να μεταφερ-θούν στην επόμενη κλίμακα (προ-αγωγή).

Αναφέρεται επίσης ότι ήδη η Ε-ΤΥΚ μέσα από επικοινωνία που είχεμε τη Διεύθυνση της Ελληνικής Τρά-

πεζας, έχει εξασφαλίσει τη διαβε-βαίωσή της ότι το προσωπικό πουθα μεταφερθεί στην Ελληνική Τρά-πεζα και λάμβανε τέτοιο επίδομα,θα το διατηρήσει και θα το ενσω-ματώσει στο μισθό του.

Τέλος, η ΕΤΥΚ υπενθυμίζει στουςεργαζόμενους που θα συνεχίσουντην καριέρα τους στην ΕλληνικήΤράπεζα ότι η Οργάνωσή έχει ήδησυμφωνήσει με τη Διοίκηση τηςΤράπεζας να αρχίσει ο διάλογος γιαανανέωση της Συλλογικής Σύμβασηςστην Ελληνική Τράπεζα και η οποίαθα καλύπτει όλους τους εργαζομέ-νους, ούτως ώστε να μην υπάρχουνδιαφορετικές κατηγορίες υπαλλήλωνστην Ελληνική Τράπεζα.

Ανησυχεί η ΕΤΥΚ για το προσωπικό στο Φορέα

Tα καταστήματα που θα κλείσουν, όχι μόνο τα 40, αλλά και σε πιο μακρινό ορίζοντα 100, από τα συνολικά 172 της Συνεργατικής,έχουν επιλεγεί έτσι ώστε να μην δημιουργηθεί κανένα πρόβλημα σε πελάτες λέει η Τράπεζα.

Στις 10 Σεπτεμβρίου θα ανακοι-νώσει η Ελληνική Τράπεζα ταοικονομικά της αποτελέσματαγια το πρώτο εξάμηνο του2018. Σύμφωνα με ανακοίνωση τηςτράπεζας, το Διοικητικό Συμ-βούλιο θα συνέλθει την Παρα-σκευή, 7 Σεπτεμβρίου 2018,για να εξετάσει, μεταξύ άλ-λων, τα οικονομικά αποτελέ-σματα του Ομίλου της Ελληνι-κής Τράπεζας για την εξαμηνίαπου έληξε στις 30 Ιουνίου2018.Η ανακοίνωση των οικονομι-κών αποτελεσμάτων για την ε-ξαμηνία που έληξε στις 30 Ι-ουνίου 2018 θα γίνει στο Χρη-ματιστήριο Αξιών Κύπρου καιτην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράςτη Δευτέρα, στις 10 Σεπτεμ-βρίου 2018, καταλήγει.

Στις 10 Σεπτεμβρίουτα αποτελέσματατης Ελληνικής

04-OIK_OIKONOMIA_KATHI 28/08/18 22:17 Page 4

Της ΜΑΡIΑΣ ΗΡΑΚΛEΟΥΣ

Περισσότερες οι ηλεκτρονικές, διαδικτυακέςπληρωμές και οι πληρωμές στο ταμείο με κάρτααντί μετρητών, όπως καταδεικνύουν τα στοιχείατης JCC. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε όλες τιςκατηγορίες αγορών τα πρόσημα ήταν θετικά,τόσο σε καύσιμα, ξενοδοχεία, αεροπορικά ει-σιτήρια, κυβέρνηση όσο και στις περιπτώσειςτων μικρών αγορών.

Συγκεκριμένα, σε περίοδο επτά μηνών, οτζίρος έφτασε στα 2,429 δισ. σε σχέση με 1,9δισ. την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Σημαντικόδεν είναι μόνο το ποσό των συναλλαγών αλλάκαι η αύξηση των συναλλαγών σε πλαστικόχρήμα που ήταν φέτος, στην υπό εξέταση πε-ρίοδο, κατά έξι εκατομμύρια περισσότερες σεσχέση με πέρσι. (36,85 εκατ. έναντι 30,918 ε-κατ.)

Η εκτόξευση του τζίρου σε πλαστικό χρήμαοδηγεί σε συμπεράσματα για το προφίλ τουκαταναλωτή όπως διαμορφώνεται. Κατ΄αρχήνότι το καταναλωτικό κοινό έχει στο σύνολότου εξοικειωθεί περισσότερο με την τεχνολογίατων ηλεκτρονικών συστημάτων πληρωμών

και τις διαδικτυακές πληρωμές. Καταδεικνύειεπίσης ότι ο κόσμος προτιμά να μην κυκλοφορείμε μεγάλα ποσά μετρητών. Αξίζει να σημειωθείπως έχει αλλάξει και το είδος της κάρτας πουχρησιμοποιούν, από πιστωτική σε χρεωστική.Δηλαδή οι καταναλωτές επιλέγουν να ξοδέψουναπό χρήματα που έχουν στους αποταμιευτικούςτους λογαριασμούς παρά να πληρώνουν απόπαρατράβηγμα της τράπεζας.

55 εκατ. σε μικροποσάΈνα τέταρτο συμπέρασμα είναι ότι οι κα-

ταναλωτές πληρώνουν πλέον με κάρτα ακόμακαι για μικροποσά από το περίπτερο, τα αρ-τοποιεία και τα φαστφουντάδικα. Συνολικά τούψος των συναλλαγών και για τις τρεις περι-πτώσεις ανέρχεται στα 55 εκατ. ευρώ. Στηνπερίπτωση των συναλλαγών με κάρτα σταπερίπτερα σημείωσαν αύξηση κατά 45% σεσχέση με το 2017, και ο τζίρος κατά 24%. Συ-γκεκριμένα ο τζίρος για τους επτά μήνες του2018, έφτασε τα εννέα εκατ. ευρώ σε σχέσημε 7,9 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περσινή πε-ρίοδο. Στην περίπτωση των αρτοποιείων καιτων drink shops ο τζίρος ξεπέρασε φέτος τα40 εκατ. ευρώ και ήταν κατά 25% αυξημένοςσε σχέση με το 2017, ενώ οι συναλλαγές αυ-ξήθηκαν κατά 35%. Σοβαρή αύξηση καταγρά-φεται και στα fastfood παρά το γεγονός ότιπρόκειται για φτηνό φαγητό με την τάση ναθέλει τις πληρωμές να γίνονται με μετρητά.Στην συγκεκριμένη περίπτωση καταγράφεταιη μεγαλύτερη αύξηση σε σχέση με τα αρτο-ποιεία και τα περίπτερα, που φτάνειτο 58%στις συναλλαγές έναντι του 2017 και στοντζίρο 56%. Δηλαδή από 1,2 εκατ. ευρώ για τηνεπταμηνία του 2017, το ποσό έφτασε τα 1,9εκατ. ευρώ.

Στον τομέα του φαγητού σημειώνεται πα-ράλληλα η αύξηση στις συναλλαγές σε εστια-τόρια κατά 38% και σε 20% στον τζίρο, που

ανήλθε στα 139 εκατ. ευρώ σε σχέση με 115εκατ. την αντίστοιχη περσινή περίοδο.

Τα σκήπτρα στις υπεραγορέςΤα σκήπτρα στην χρήση πλαστικού χρή-

ματος στον ιδιωτικό τομέα διατηρούν οι υπε-ραγορές. Για τους επτά μήνες του 2018 οι κα-ταναλωτές πλήρωσαν στα ταμεία των υπερα-γορών με πλαστικό χρήμα 397 εκατ. ευρώ,ποσό αυξημένο κατά 35 εκατ. ευρώ σε σχέσημε την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Την ίδιαώρα ο όγκος των συναλλαγών ήταν αυξημένοςκατά 15%.

Στην περίπτωση της Κυβέρνησης φαίνεταιότι οι παλιοί τρόποι πληρωμής με μετρητά φθί-νουν.Οι πληρωμές σε κυβερνητικές υπηρεσίεςέχουν σχεδόν διπλασιαστεί, φτάνοντας απότα 260 εκατ. ευρώ στα 468 εκατ. Σημειώνεταιδε ως το πιο πρόφατο, το παράδειγμα τουδήμου Αγλαντζιάς, ο οποίος μόλις την Δευτέραανακοίνωσε την λειτουργία της ιστοσελίδαςτου ώστε να διεκπεραιώνονται οι άμεσες ηλε-κτρονικές πληρωμές για εξόφληση των τιμο-λογίων Τελών, Φορολογιών και εξώδικων προ-στίμων. Μάλιστα σύντομα το σύστημα θα

είναι σε θέση να αποδέχεται πληρωμές και γιαάλλες υπηρεσίες όπως για εξόφληση και ανα-νέωση αδειών σκύλων και άλλων τελών τουΔήμου. Αναφέρεται επίσης το παράδειγμα τηςΑρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου, η οποία πέραντης ιστοσελίδας της, έχει ανοίξει άλλο ένα

τρόπο για ηλεκτρονική πληρωμή λογαριασμών,μέσω της εφαρμογής που δημιούργησε για τιςέξυπνες συσκευές, πριν από μερικούς μήνες.Δίνοντας, με αυτό τον τρόπο, τη δυνατότηταστους πελάτες της να το εκμεταλλευτούν καινα πληρώσουν τους λογαριασμούς τους με

πλαστικό χρήμα, από την άνεση του καναπέτους. Ίσως δε η πληρωμή με πλαστικό χρήμανα θεωρείται από τους καταναλωτές και ως ηπλέον ασφαλής οδός, ειδικά δε όταν πρόκειταιγια εξόφληση τελών και φορολογιών.

Πρατήρια καυσίμωνΠολύς λόγος γίνεται το τελευταίο διάστημα

για την αύξηση των χρημάτων που διακινούνταιστις κατεχόμενες περιοχές από Ελληνοκύπριουςκαι που αφορούν την αγορά καυσίμων. Ενδεικτικότης αύξησης της ροής Κυπρίων προς τα κατε-χόμενα είναι και τα στοιχεία της JCC, τα οποίαμιλούν για αύξηση 46% για τον μήνα Ιούλιο σεσχέση με την περσινή αντίστοιχη περίοδο. Πιοξεκάθαρη εικόνα της κατάστασης δίνει το πα-ρατηρητήριο τιμών πετρελαιοειδών του Κυ-πριακού Συνδέσμου Καταναλωτών, τα στοιχείατου οποίου κάνουν λόγο για εισπράξεις 5,3 εκατ.,ευρώ που προκύπτουν από την αγορά καυσίμωνΕλληνοκύπριων οδηγών από τουρκοκυπριακάπρατήρια. Ωστόσο, τα στοιχεία της JCCδείχνουνότι παρά την διαρροή πελατολογίου στα πρατήριακατεχομένων, καταγράφεται αύξηση και σταπρατήρια των ελεύθερων περιοχών της τάξηςτου 17% στον όγκο των συναλλαγών και στο14% στον τζίρο. Συγκεκριμένα καταγράφηκαναγορές 137 εκατ. έναντι 120 εκατ. την αντίστοιχηπερσινή χρονιά.

Τετάρτη 29 Αυγούστου 2018 Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η l 5Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Α

Α Π Ο Ψ Η / Του ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΤΑΓΚΟΥ

Η ασφάλεια της ΕυρώπηςTον περασμένο Μάιο, η Αγκελα Μέρκελείχε δηλώσει, προκαλώντας αίσθηση,«οι καιροί κατά τους οποίους μπορού-σαμε να υπολογίζουμε στις ΗνωμένεςΠολιτείες για την προστασία μας έχουνπαρέλθει. Η Ευρώπη πρέπει να πάρειτην τύχη της στα χέρια της». Το είπεστην τελετή της απονομής του Βρα-βείου Καρλομάγνου στον ΕμανουέλΜακρόν. Τώρα ήλθε η σειρά του προ-έδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας νατονίσει ότι «η Ευρώπη δεν μπορεί ναεναποθέτει πλέον την ασφάλειά τηςαποκλειστικά στις ΗΠΑ. Εναπόκειταισε εμάς σήμερα να αναλάβουμε τις ευ-θύνες μας και να εγγυηθούμε την α-σφάλεια και κατά συνέπεια την ευρω-παϊκή κυριαρχία».

Δεν είναι, ασφαλώς, τυχαία ταυτό-σημες οι δηλώσεις των ηγετών τουγαλλογερμανικού άξονα. Είναι φανερόότι κάνουν μεταξύ τους σχετικές συ-ζητήσεις και ζυμώσεις. Προφανώς ησυμπεριφορά και οι διαθέσεις του Ντό-ναλντ Τραμπ έχουν παίξει ρόλο κατα-λύτη, πιθανότατα και το Brexit, αν καιτο Λονδίνο διαβεβαιώνει ότι θα συνε-χίσει να συμμετέχει στην ευρωπαϊκήασφάλεια, αλλά υπάρχουν και μερικά

ακόμη σημεία που αξίζουν προσοχής.Η δήλωση Μέρκελ έγινε στην τελετήβράβευσης του Μακρόν, η δήλωσητου τελευταίου περιλαμβάνει το στοι-χείο της «ευρωπαϊκής κυριαρχίας» καισυμπληρώθηκε από την αναφορά σεσυνομιλίες και με τη Ρωσία. Τέλος, γιαόποιους προσέχουν τις λεπτομέρειες,η δήλωση Μακρόν έρχεται μετά τησυνάντηση Πούτιν - Μέρκελ και μόλιςπροχθές μεταδόθηκε συνέντευξη τουυπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας απότο κανάλι Euronews, που είναι «βρα-χίονας» των Βρυξελλών, όπου ο ΣεργκέιΛαβρόφ παρουσίασε ανενόχλητος τιςθέσεις της χώρας του σε μία σειρά απόζητήματα.

Πολύ δύσκολο να είναι συμπτώσειςόλα αυτά. Από την άλλη πλευρά, δενθα είναι καθόλου εύκολη υπόθεση ηδημιουργία κοινού φορέα ευρωπαϊκήςασφάλειας, δηλαδή ευρωπαϊκού στρα-τού, που θα υπερασπίζεται την ευρω-παϊκή κυριαρχία, αν αυτός είναι ο πρω-ταρχικός στόχος (θα υπάρχουν βέβαιακαι άλλοι περισσότερο ανομολόγητοι...).Οι ΗΠΑ έχουν πολύ ισχυρά ερείσματασε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης,κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει αντι-

δράσεις και φόβους που πιθανόταταθα προκαλέσει κλιμάκωση των εξο-πλισμών της Γερμανίας –αν και σίγουρατην πρωτοκαθεδρία θα την έχει η Γαλ-λία, για ευνόητους λόγους–, όπως καικανείς δεν είναι σε θέση να σταθμίσειτη στάση της Αγγλίας. Και φυσικά, α-νάλογα θα προσαρμόσουν τις πολιτικέςτους οι εκτός Ευρώπης παγκόσμιοι«παίκτες». Ωστόσο, είναι σαφές ότι ηΕυρώπη χωρίς δική της στρατιωτικήισχύ ποτέ δεν θα γίνει ουσιαστικόςπαράγοντας στη διεθνή σκακιέρα.

Για την Ελλάδα, πάντως, θα είναι«θείο δώρο» η δημιουργία ευρωπαϊκούστρατού με παράλληλη αναγνώρισηευρωπαϊκών συνόρων που η υπερά-σπισή τους δεν θα επαφίεται στηνκαλή θέληση των εταίρων, όπως συμ-βαίνει σήμερα. Θα εξασφαλίσει τα σύ-νορά της, ιδιαίτερα τα ανατολικά, απόενδεχόμενες επιβουλές και δεν θα είναιαναγκασμένη να δαπανά τόσο μεγάλοποσοστό του ΑΕΠ της για την άμυνα.Αρκεί να ξεπεράσει τα μεγάλα προ-βλήματα που απειλούν το οικοδόμημάτης η Ευρωπαϊκή Eνωση και το όραματης δημιουργίας ευρωπαϊκού στρατούνα γίνει πραγματικότητα.

Α Π Ο Ψ Η / Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΕΛΛΙΣ

Ελληνες Μακέιν Eνας πιλότος που καταρρίφθηκε απότον εχθρό, κρατήθηκε επί 5,5 χρόνιααιχμάλωτος πολέμου, βασανίσθηκεγια την πατρίδα του. Ενας πολιτικόςπου δεν φοβήθηκε να αψηφήσει τηνκομματική γραμμή όταν έκρινε πωςήταν για το καλό της χώρας. Μια α-νεξάρτητη φωνή που δεν υποχώρησεσε πιέσεις και δεν σίγησε ακόμη καιόταν προκαλούσε αντιδράσεις υπο-στηρικτών του, όπως όταν καταψή-φισε την ανατροπή της ασφαλιστικήςμεταρρύθμισης Ομπάμα.

Με ξεκάθαρες συντηρητικές από-ψεις, αλλά ενωτικός, ο γερουσιαστήςΤζον Μακέιν, που απεβίωσε το περα-σμένο Σάββατο, αναζητούσε πάντατον κοινό τόπο. Εκλεγόταν ανελλιπώςεπί 32 χρόνια με τεράστια ποσοστάστην Αριζόνα, επιβεβαιώνοντας καιστην κάλπη την ευρύτερη απήχησήτου. Στην κηδεία του θα εκφωνήσουνεπικήδειους δύο πρώην πρόεδροι δια-φορετικών κομμάτων, ο ΤζορτζΜπους, από τον οποίο ο Μακέιν είχεχάσει το ρεπουμπλικανικό χρίσμαγια την προεδρία το 2000, και ο Μπα-ράκ Ομπάμα, από τον οποίο είχε ητ-τηθεί στις προεδρικές εκλογές του

2008. Ο Μακέιν –τον οποίο είχα τηντύχη να συναντήσω σε εκδήλωσηστο Κογκρέσο– πίστευε ότι μέσα απόσυνεργασία επιτυγχάνονται οι μεγάλοιεθνικοί στόχοι. Το ηθικά ορθό είχεμεγαλύτερη αξία από την με κάθε κό-στος νίκη επί του αντιπάλου.

Το είχε αποδείξει περίτρανα σε α-νοιχτή συζήτηση με Ρεπουμπλικανούςψηφοφόρους πριν από τις εκλογέςτου 2008. Στην πρώτη, όταν ένας ο-παδός του είπε ότι φοβάται τον Ο-

μπάμα, ο Μακέιν του απάντησε: «Προ-φανώς επιθυμώ να εκλεγώ εγώ πρό-εδρος, αλλά πρέπει να σας πω ότι ογερουσιαστής Ομπάμα είναι ένας α-ξιοπρεπής άνθρωπος τον οποίο δενέχετε κανένα λόγο να φοβάστε». Στηδεύτερη, μια ηλικιωμένη γυναίκα τούείπε ότι ανησυχεί γιατί ο Ομπάμα εί-ναι... Αραβας. Και πάλι ο Μακέιν δενυπέκυψε στον εύκολο λαϊκισμό: «Οχι,κυρία μου, όχι. Είναι ένας ευπρεπήςπολιτικός, με τον οποίο τυγχάνει ναέχω ριζικά διαφορετικές θέσεις γιατα κρίσιμα ζητήματα της χώρας μας».

Αναρωτιέμαι πόσο καλύτερη θαήταν η Ελλάδα εάν διέθετε πολιτικούςσαν τον Μακέιν. Ανθρώπους με ξε-κάθαρες θέσεις, αλλά και με το ήθοςκαι τον πραγματικό πατριωτισμό πουθα τους επέτρεπε να συμβιβάζονταικαι να συνεργάζονται όπου το απαιτείτο συμφέρον της χώρας, αντί να διο-λισθαίνουν σε ύβρεις και διχαστικόλόγο.

Εάν, για παράδειγμα, από το 2010έως σήμερα, αντί της καταστροφικήςδιχόνοιας, επέλεγαν όλοι τη συνεν-νόηση, ακόμη και αν δυσαρεστούσαντους ψηφοφόρους.

Χωρίς μετρητάστις τσέπες τους οι καταναλωτέςΕκτοξεύθηκαν οι αγορές σε πλαστικό χρήμα, ρεκόρ σημειώνουν αεροπορικές, περίπτερα και υπεραγορές

Πιο ψηλά τζίρος και συναλλαγές σε πλαστικό χρήμα ενώ τα στοιχεία καταδεικνύουν ότι οι καταναλωτές προτιμούν να ψωνίζουν με κάρτα ακόμα και για αγο-ρές από περίπτερα, φούρνους και φαστφουντάδικα.

<<<<<<<

Πόσο καλύτερη θα ήταν η Ελλάδα εάν διέθετε πολιτικούς με ξεκάθαρες θέσεις, αλλά και με το ήθος και τονπραγματικό πατριωτισμόπου θα τους επέτρεπε νασυμβιβάζονται και να συ-νεργάζονται όπου το απαι-τεί το συμφέρον της χώρας.

<<<<<<<

Αύξηση κατά 17% σημειώθηκε στις συναλλαγές στα πρατήρια καυσίμων και 14% στον τζίρο απότην αγορά καυσίμων που έφτασαν τα 137 εκατ. έναντι 120 εκατ. την αντίστοιχη περσινή χρονιά.

Πέραν των 5,5 εκατ. γιαεισιτήρια αεροπορικών

Το πλέον αξιοσημείωτο από τα στοιχεία τηςJCCγια τις πληρωμές με πλαστικό χρήμα α-φορούν τον τουριστικό τομέα, ο οποίος πα-ρουσιάζει ρεκόρ όχι μόνο στις μετακινήσειςταξιδιωτών από και προς την Κύπρο σε σχέ-ση με πέρσι κατά μέσο όρο περίπου στο8%, αλλά και στις συναλλαγές για αγορά ει-σιτηρίων και διαμονή σε ξενοδοχεία. Πέραν των 5,5 εκατ. ευρώ δαπανήθηκαν σεηλεκτρονικές αγορές εισιτηρίων για ταξίδιαστο εξωτερικό, σε σχέση με 3,9 την αντί-στοιχη επταμηνία του 2017, που συνδέεταιμε τις αναχωρήσεις ταξιδιωτών από Κύπροόπου παρουσιάζεται επίσης αύξηση κατά8,7% σε σύγκριση με τον προηγούμενοχρόνο. Σε επίπεδο συναλλαγών πρόκειταιγια αύξηση της τάξης του 152% και 40%στον τζίρο. Περισσότερα είναι τα ποσά πουδαπανώνται για τη διαμονή σε ξενοδοχεία.Από τον Ιανουάριο μέχρι τον Ιούλιο του2018 καταγράφηκε αύξηση 23% στον τζίροπου έφτασε τα 192, 383 εκατ. ευρώ, έναντι156,824 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περσινήπερίοδο, ενώ οι συναλλαγές σημείωσαναύξηση της τάξης του 30%.

05-OIK_ΠΑΙΔΕΙΑ_KATHI 28/08/18 22:54 Page 5

6 l Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η Τετάρτη 29 Αυγούστου 2018Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Η

Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΤΟΜΑΡΑ

Δεκαοκτώ πρόσωπα που έζησαν εκτων έσω τα του Συνεργατισμού αλλάκαι θεσμικοί αξιωματούχοι που είχανεμπλοκή έχουν περάσει από το «Φι-λοξενία», όπου πραγματοποιούνταιοι δημόσιες ακροάσεις της Ερευνη-τικής Επιτροπής. Παρά το γεγονόςότι εντός της αιθούσης έχουν ακουστείαρκετά που αφορούν την πριν καιμετά εποχή του 2013, ουδείς επί τουπαρόντος είναι σε θέση να σχηματο-ποιήσει εικόνα για τα αίτια που οδή-

γησαν το Συνεργατικό Πιστωτικό Σύ-στημα στη σημερινή κατάσταση. Σεμια πρώτη ανάγνωση των όσων έχουνκαταθέσει τα 18 πρόσωπα που έχουνκληθεί, σε αρκετές περιπτώσεις προ-κύπτουν σοβαρές αντιφάσεις ακόμακαι για γεγονότα του πρόσφατου πα-ρελθόντος. Χαρακτηριστική περίπτω-ση αποτελεί η χθεσινή δημόσια α-κρόαση τριών προσώπων που έζησαντον Συνεργατισμό σε όλη την πορείατου. Η παρέκκλιση που καταγράφηκεσε κάποια σημεία των καταθέσεωνήταν σε τέτοιο βαθμό, που ευλόγωςδημιουργεί τεράστια ερωτήματα γιατο έργο της Επιτροπής και την προ-σπάθειά της να ρίξει άπλετο φως σεάγνωστες πτυχές του Συνεργατισμούπριν και μετά το 2013.

Η κατάθεση που έχει προκαλέσει

αίσθηση μέχρι σήμερα, αναμφίβολαείναι αυτή του Γιώργου Ιωσήφ, προ-έδρου Επιτροπείας της ΣΚΤ. Ίσωςείναι η μοναδική κατάθεση, η οποία,ούτε λίγο ούτε πολύ, απέδωσε όλατα κακά του Συνεργατισμού μετά τηνανακεφαλαιοποίησή του το 2014. Ομάρτυρας με πολύχρονη παρουσίαστο Συνεργατισμό (51 χρόνια) εκ-θείασε τα επιτεύγματα του Συνερ-γατισμού προτού αυτός περιέλθειστο κράτος εκφράζοντας ανοιχτάτην διαφωνία του για τα όσα κατέ-θεσαν τις προηγούμενες μέρες κά-ποιοι μάρτυρες.

Θύμα ο ΣυνεργατισμόςΗ γενική θεώρηση του κ. Ιωσήφ

είναι πως ο Συνεργατισμός δεν κα-τέρρευσε από τα Μη ΕξυπηρετούμεναΔάνεια ή άλλα προβλήματα που αντι-μετώπιζε. Ο μάρτυρας, ούτε λίγο ούτεπολύ, χαρακτήρισε το Συνεργατισμόθύμα του 2013 και του κουρέματοςτων καταθέσεων. «Ο Συνεργατισμόςπαρέδωσε 7,7 δισ. ευρώ δάνεια τα ο-ποία δεν αντιμετώπιζαν κανένα πρό-βλημα και οι εξασφαλίσεις που είχανήταν κατοικίες. Τα ΜΕΔ προέκυψανμετά το 2013», είπε χαρακτηριστικάόταν ο Γιώργος Χαραλάμπους του υ-πενθύμισε το τι είχαν καταθέσει άλλαπρόσωπα στην Επιτροπή. Ο κόσμοςαδυνατούσε να είναι συνεπής με τιςυποχρεώσεις του επειδή απώλεσε κα-ταθέσεις αλλά και εργασία ήταν το ε-πιχείρημα του κ. Ιωσήφ.

Τα σκάνδαλαΙδιαίτερα επικριτικός με τις απο-

καλύψεις σκανδάλων τις προηγούμε-νες μέρες ο κ. Ιωσήφ απέδωσε τα όσαέχουν ακουστεί σε μια προσπάθειανα πληγεί επικοινωνιακά ο Συνεργα-τισμός. «Υπάρχουν μόνο 8 σκάνδαλααπό τα οποία τα 5 τα ανακαλύψαμεεμείς και η αξία τους ήταν 60 με 70εκατ. ευρώ. Για αυτά τα 70 εκατ. ευρώκατέρρευσε ο Συνεργατισμός ;» διε-

ρωτήθηκε. Άποψη που προκάλεσετην αντίδραση του προέδρου της Ε-πιτροπής Γιώργου Αρέστη, ο οποίοςμε κομψό τρόπο του υπενθύμισε μιαπερίπτωση μόνο που είναι εις γνώσητης Επιτροπής. «Γνωρίζουμε περίπτω-ση γραμματέα σε κάποια ΣΠΙ στα Κοκ-κινοχώρια ο οποίος πήρε δάνεια 4εκατ. ευρώ τα οποία είναι κόκκινακαι είχε τρεχούμενο λογαριασμό μεπαρατράβηγμα 265 .000 ευρώ. Ο κ.Ιωσήφ εμφανίσθηκε ιδιαίτερα ενο-χλημένος από τον χαρακτηρισμό τουΧρηματοοικονομικού Επιτρόπου Παύ-

λου Ιωάννου στην Επιτροπή για το-κογλυφική πρακτική της ΣΚΤ με τηςπαράνομες χρεώσεις.

Η άλλη πλευρά του ίδιου νομίσμα-τος δόθηκε από τον Ανδρέα Χαρίτου,μέλος Επιτροπείας της ΣΚΤ. Ο μάρ-τυρας, αν και δεν αναφέρθηκε σε συ-γκεκριμένα περιστατικά, περιέγραψεμια κατάσταση που επικρατούσε πριντην οικονομική κρίση. Από το 2009έως και το 2013 που παρέμεινε στονΣυνεργατισμό απέδωσε την κατάρ-ρευση στην κακή, όπως τη χαρακτή-ρισε, διακυβέρνηση και την ατιμω-ρησία που επικρατούσε προσθέτονταςπως κάποιοι, που δεν τους κατονό-μασε, προσπαθούσαν να απομυζήσουνό,τι περισσότερο μπορούσαν. Εν α-ντιθέσει με τα αίτια που παρουσίασεο κ. Ιωσήφ για τα ΜΕΔ, ο μάρτυρας

καταλόγισε ευθύνες στην ανικανότητακάποιων. Αυτοί οι κάποιοι, όπως είπε,είχαν πλάτες. Όταν του ζητήθηκε ναπροσδιορίσει τις πλάτες συμφώνησεμε τον πρόεδρο της Επιτροπής πουτων ρώτησε αν ήταν κομματικές ήπολιτικές. «Κάποιοι που δεν είχανπροστάτες και γνώριζαν ότι θα έχουνσυνέπειες ήταν προσεχτικοί».

Οι «καραμπινάτες»Αίσθηση προκάλεσε η κατάθεση

του Λάμπρου Πιερή, επίσης μέλουςΕπιτροπείας της ΣΚΤ, όταν αναφέρ-θηκε σε «καραμπινάτες» περιπτώσειςατασθαλιών στη ΣΚΤ και πιο συγκε-κριμένα στην δημιουργία των ΜΕΔ.Συμβολή στο κακό χαρτοφυλάκιο,κατά την έκφρασή του, είχαν πολιτικάεκτεθειμένα πρόσωπα. «Κάποια απότα μέλη της Βουλής δεν έπρεπε νασυμμετέχουν στη λήψη αποφάσεωνλόγω σύγκρουσης συμφερόντων. Εί-χαν θέσεις κλειδιά στην πολιτική».Ωστόσο, ο μάρτυρας δεν ρωτήθηκενα πει σε ποιους βουλευτές αναφέρε-ται. Παρά τα όσα επικριτικά έχουν α-κουστεί για τη συμφωνία με την ι-σπανική εταιρεία Altamira, ο κ. Πιερήτην χαρακτήρισε επωφελή για τη ΣΚΤ.Ο ίδιος θεωρεί πως το κύκνειο άσματου Συνεργατισμού ήταν όταν πε-ριήλθε στο κράτος υποστηρίζονταςπως οι εποπτικές αρχές δεν ήθελαννα υπάρχει μια κρατική τράπεζα στηνΚύπρο. Ο ίδιος απέδωσε την πώλησητου Συνεργατισμού σε τέσσερις πα-ράγοντες:

l Μηδενισμός αξίας δανείων μεκαθυστερήσεις στις αποπληρωμέςπέραν το 10 ετών.

l Μηδενισμός αξίας στεγαστικώνδανείων με καθυστερήσεις στις απο-πληρωμές πέραν των 7 ετών.

l Στεγαστικά δάνεια αξίας 2 δισ.ευρώ με υποθήκες αξίας κάτω των350 χιλιάδων ευρώ.

l Αδυναμία εκποιήσεων λόγω νο-μοθεσίας.

Του ΝΙΚΟΥ ΣΤΕΛΓΙΑ

Η τουρκική οικονομική κρίση προσλαμ-βάνει διαστάσεις, την στιγμή που κιν-δυνεύουν οι αγορές των αναπτυσσό-μενων χωρών, προειδοποιούν Τούρκοικαι ξένοι αναλυτές. Η συγκεκριμένηπροειδοποίηση έρχεται σε μια στιγμήπου εκατοντάδες τουρκικές εταιρείεςπροσφεύγουν στους δανειστές τουςκαι ζητούν νέους διακανονισμούς γιατα χρέη τους. Η τουρκική οικονομικήκρίση προσλαμβάνει καθημερινά νέεςδιαστάσεις, καθώς οι τουρκικές εται-ρείες, οι οποίες το προηγούμενο διά-στημα εξασφάλισαν δάνεια σε ξένανομίσματα, σήμερα δεν είναι σε θέσηνα προχωρήσουν στην άμεση απο-πληρωμή των χρεών τους εξαιτίας τηςμεγάλης κατρακύλας της τουρκικήςλίρας.

Οι ξένοι αναλυτές προειδοποιούνότι η τουρκική οικονομική κρίση α-ποτελεί τον πρώτο σταθμό της μεγάληςπαγκόσμιας ύφεσης, την επόμενη πε-ρίοδο. Κατά την δική τους άποψη, μετάτην Τουρκία, άλλες ευάλωτες οικονο-μίες, όπως αυτές της Λατινικής Αμε-ρικής και της Αφρικής, θα βρεθούνστην ίδια δεινή θέση που έχει βρεθείη τουρκική.

Από την πλευρά τους, οι Τούρκοιαναλυτές προειδοποιούν ότι τα νέα

μέτρα της κυβέρνησης του Ρετζέπ Ταγ-γίπ Ερντογάν δεν πρόκειται να δώσουνλύσεις στα μεγάλα προβλήματα πουαντιμετωπίζει η τουρκική οικονομίαεδώ και δεκαετίες. Επιπλέον, ο αυταρ-χισμός και ο λαϊκισμός της κυβέρνησηςδεν λύνει κανένα από τα προβλήματαπου προκύπτουν κατά την νέα περίοδο.

Καταρρέει η οικονομίαΗ μεγάλη οικονομική κρίση έφερε

σε πολύ δύσκολη θέση τουρκικούς ε-πιχειρηματικούς και εμπορικούς κο-λοσσούς. Την ίδια ώρα, ο μέσος Τούρκοςκαταναλωτής αδυνατεί να πληρώσειτα χρέη που συσσωρεύονται στους λο-γαριασμούς των πιστωτικών καρτώντους. Ως γνωστό, τα τελευταία χρόνια,σε Τουρκία και κατεχόμενα, έχει εντα-τικοποιηθεί η χρήση των πιστωτικώνκαρτών τόσο για μεγάλες όσο και μικρέςαγορές, καθώς οι τράπεζες «μοιράζουν»στην κυριολεξία πιστωτικές κάρτες σεκαταναλωτές, δίχως να ζητούν πολλάδικαιολογητικά. Η τουρκική κυβέρνηση,το τελευταίο διάστημα επιχειρεί να α-ντιμετωπίσει τις επιπτώσεις του φαι-νομένου λαμβάνοντας κάποια μέτρα.

Τα χρέη των πιστωτικών καρτώνδεν είναι ο μοναδικός «πονοκέφαλος»της τουρκικής κυβέρνησης. Ένα άλλοανησυχητικό φαινόμενο είναι η νέαπροσφυγή των τουρκικών εμπορικών

και επιχειρηματικών κολοσσών στουςδανειστές τους. Η μια μετά την άλλητουρκική εταιρεία ζητά αναδιάρθρωσητων χρεών της.

Τούρκοι οικονομολόγοι τονίζουνότι το τελευταίο διάστημα έχουν κα-τατεθεί αιτήσεις για αναδιάρθρωσηχρεών ύψους 20 εκ. δολαρίων ΗΠΑ.

Η τουρκική εταιρεία ÜLKER, η οποίαξεχωρίζει με τα ποιοτικά γλυκίσματα,μπισκότα και είδη σοκολάτας, είναι έ-νας από τους κολοσσούς που το τε-λευταίο διάστημα έχει ζητήσει νέοδιακανονισμό για την εξόφληση τωνχρεών του. Η εταιρεία, λίγο πριν απότο ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης,είχε προχωρήσει στην εξαγορά τηςβελγικής εταιρείας Godiva, της βρε-τανικής εταιρείας United Biscuits καιτης αμερικανικής μάρκας DeMet’s.Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφο-ρίες, η ÜLKER έχει ζητήσει νέες συμ-φωνίες για την εξόφληση των χρεώντης από τουλάχιστον 10 τράπεζες.

Την ίδια στρατηγική ακολουθεί καιένας άλλος κολοσσός της τουρκικήςοικονομίας, ο Όμιλος Do u , ο οποίοςτα τελευταία χρόνια έχει αναλάβει ση-μαντικά δημόσια έργα όπως λ.χ. τηνυποθαλάσσια σήραγγα του Βοσπόρουκαι ελέγχει το ενημερωτικό δίκτυοNTV, που τηρεί φιλοκυβερνητική στά-ση. Όπως ο Όμιλος Do u , έτσι και ο

κολοσσός τηλεπικοινωνιών TurkTelecom, τον οποίο ελέγχει ο λιβανέ-ζικος όμιλος Ojer Telekomünikasyon,προχωρά σε αναδιάρθρωση των χρεώντου, καθώς εξαιτίας της κατρακύλαςτης τουρκικής λίρας, δεν είναι πλέονσε θέση να εξοφλήσει δάνεια ύψους4,75 δισ. δολαρίων ΗΠΑ. Ο όμιλοςπλέον συζητά το ενδεχόμενο της πώ-λησης του με τις τράπεζες που στο πα-ρελθόν δάνεισαν στον ίδιον μεγάλαχρηματικά ποσά.

Παρόμοια είναι και η μοίρα τωντουρκικών κολοσσών που δραστηριο-ποιούνται στο πεδίο της ενέργειας.Συνολικά οι εταιρείες ενέργειας έχουνχρέη που ξεπερνούν τα 50 δισ. δολάριαΗΠΑ. Για αυτόν τον λόγο, η CEZ, η ο-ποία έχει ως έδρα την Τσεχία, προχωράστην αναδιάρθρωση των χρεών τηςAkenerji. Το ίδιο πράττουν η BereketEnerji, η Yeni Elektrik Üretim καιBoyabat Hidroelektrik.

Σε αναδιάρθρωση χρεών προχωρούνκαι μεγάλες εταιρίες των τομέων τωνοικοδομών και του αθλητισμού. Η Γα-λατάσαραϊ ζητά με απεγνωσμένο τρόπολύση στα μεγάλα οικονομικά προβλή-ματα που αντιμετωπίζει. Το ίδιο πράτ-τουν και η Φενέρμπαχτσε, η Μπεσίκταςκαι η Τράμπζονσπορ, οι οποίες προ-χωρούν στην άμεση πώληση των «α-στεριών» τους.

Του ΜΙΧAΛΗ ΤΣΙΚΑΛA

Στην αναβάθμιση της χώρας και στηνκαθιέρωσή της ως πολλαπλό κέντροπαροχής υπηρεσιών, μέσω της προ-άσπισης και προώθησης των οικονο-μικών συμφερόντων μιας χώρας πουούτως ή άλλως αποτελούσε ανέκαθενβασικό στόχο της εξωτερικής πολιτι-κής, στοχεύει το ΥΠΕΞ μέσω της οι-κονομικής διπλωματίας. Διπλωματικέςπηγέςεπισημαίνουν στην «Κ» τα οφέληπου θα επέλθουν για την Κύπρο ενμέσω έντονου διεθνούς ανταγωνισμού,εφόσον η άσκηση της οικονομικήςδιπλωματίας δεν περιορίζεται στηνεμπορική διπλωματία, δηλαδή στηνπροώθηση των εξαγωγών – προϊόντωνή υπηρεσιών – αλλά και στην επιχει-ρηματική διπλωματία, δηλαδή στηνπροσέλκυση άμεσων ξένων επενδύ-σεων. Οικονομική διπλωματία, επίτης ουσίας, μεταξύ άλλων, σημαίνειανάπτυξη και προβολή της «εικόνας»της χώρας – αυτό που αποκαλούμε“branding” – η οποία μπορεί να εκτεί-νεται και καλύπτει με συνεκτικό τρόποένα ευρύ φάσμα τομέων, όπως είναιγια παράδειγμα το τουριστικό προϊόν,τα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα,η έρευνα και η καινοτομία, ο πολιτι-σμός μιας χώρας, κ.ά. Στο πλαίσιοαυτό, στο Υπουργείο Εξωτερικών έχειτεθεί ως προτεραιότητα η περαιτέρωανάπτυξη της οικονομικής διπλωμα-τίας, με σκοπό, αφενός, την αποτελε-σματικότερη υποστήριξη των οικο-νομικών συμφερόντων της Κύπρουστο εξωτερικό και, αφετέρου, τη δι-ευκόλυνση της εξωστρέφειας των κυ-πριακών επιχειρήσεων. Συνεπώς, ηοικονομική διπλωματία θα πρέπει ναπροβάλλει και να προωθεί το brand«Κύπρος», όλα τα χαρακτηριστικά πουτο συνθέτουν και τα συγκριτικά πλε-ονεκτήματά του.

Τι συμπεριλαμβάνει Στο πλαίσιο προαγωγής της οικο-

νομικής διπλωματίας, έχει αναληφθείουσιαστικότερη και ενεργότερη ε-μπλοκή, μέσω των διπλωματικών α-ποστολών της Κυπριακής Δημοκρα-τίας. Σκοπός είναι η προβολή του α-νανεωμένου «brand» της Κύπρου καιη περαιτέρω ενίσχυση των προσπα-θειών όλων των βασικών συντελεστώντου κυπριακού οικονομικού-επιχει-ρηματικού οικοσυστήματος, με στόχοτη σταθερή και βιώσιμη ανάπτυξητης χώρας. Σημειώνεται δε πως ήδηη πρώτη ύλη ενυπάρχει, και αυτή δενείναι άλλη από τα ποιοτικά χαρακτη-ριστικά και συγκριτικά πλεονεκτήματατης χώρας: Δηλαδή η γεωγραφική τηςθέση, το κλίμα, το βιοτικό επίπεδο,το επίπεδο μόρφωσης, το καταρτι-σμένο ανθρώπινο δυναμικό, ο πολι-τισμός της, η εξωστρέφεια του Κύ-πριου, η γλωσσομάθεια, μεταξύ άλλων,του κυπριακού λαού. Η κυπριακή οι-κονομία την ίδια ώρα διαθέτει επίσηςτομείς που είναι διεθνώς ανταγωνι-στικοί, όπως οι ελεγκτικές και νομικέςυπηρεσίες και η ναυτιλία, αλλά καιτομείς με αυξανόμενη εξωστρέφεια,όπως η επιστημονική έρευνα και η

τριτοβάθμια εκπαίδευση. Έτσι, το μο-ντέλο της σύγχρονης κυπριακής δη-μόσιας και οικονομικής διπλωματίαςπου προωθείται θα πρέπει να λαμβάνειυπόψη και να αναδεικνύει όλα αυτάτα χαρακτηριστικά.

Μετά την κρίση«Είναι γεγονός ότι ιδιαίτερη έμφαση

στην οικονομική διπλωματία δόθηκεμετά την κρίση του 2013. Το ΥπουργείοΕξωτερικών διαδραμάτισε σημαντικόρόλο στις γενικότερες προσπάθειεςαντιμετώπισης της κρίσης. Ταυτόχρο-να, η απόφαση για αναβάθμιση τηςοικονομικής διπλωματίας εντάσσεταιμέσα στο πλαίσιο εκσυγχρονισμούτου Υπουργείου Εξωτερικών αλλά και,ευρύτερα, της βελτίωσης και αναβάθ-μισης της λειτουργίας της ΔημόσιαςΥπηρεσίας», τονίστηκε στην εφημερίδααπό αρμόδιες πηγές. Έτσι, σύμφωναμε τις ίδιες πληροφορίες, η ηγεσία τουΥπουργείου Εξωτερικών πήρε σειράμέτρων για προαγωγή της οικονομικής

διπλωματίας, όπως τον Οκτώβριο του2016 που δημιουργήθηκε η θέση Ε-πικεφαλής της Οικονομικής Διπλωμα-τίας στο Υπουργείο και ανατέθηκε σευψηλόβαθμο στέλεχος του Υπουργείουη ανάπτυξη στενών και μονίμων σχέ-σεων με όλους τους βασικούς συντε-λεστές του κυπριακού οικονομικού/ε-πιχειρηματικού οικοσυστήματος. Στοίδιο πλαίσιο, έχει δημιουργηθεί το δί-κτυο των Φίλων της Οικονομικής Δι-πλωματίας και το θεσμό ‘WOW’ (Worldon Wednesdays). Πρόκειται για μηνι-αίες συναντήσεις των διπλωματών καιτων φίλων της Οικονομικής Διπλωμα-τίας στο Υπουργείο Εξωτερικών με φι-λοξενούμενους εξέχουσες προσωπι-κότητες από το κυπριακό και το διεθνέςοικονομικό και επιχειρηματικό σύ-στημα. Την ίδια στιγμή, το ΥπουργείοΕξωτερικών εξασφάλισε τεχνική καιοικονομική στήριξη από την Ευρω-παϊκή Επιτροπή (μέχρι 135.000 ευρώ)για εκπόνηση στρατηγικής και σχεδίωνδράσης οικονομικής διπλωματίας καιγια εκπαίδευση του συνόλου του δι-πλωματικού προσωπικού στις πρακτι-κές της οικονομικής διπλωματίας. «Σ’αυτό το εγχείρημα συμμετέχουν όλοιοι βασικοί συντελεστές (stakeholders)του κυπριακού οικονομικού / επιχει-ρηματικού στερεώματος και υπολο-γίζουμε ότι εντός του 2019 θα έχουμεολοκληρώσει τη διαδικασία και θα εί-μαστε έτοιμοι να εφαρμόσουμε –συλ-λογικά– τη στρατηγική και τα σχέδιαδράσης του κυπριακού μοντέλου οι-κονομικής διπλωματίας», τονίστηκεστην εφημερίδα.

Η κρίση στην Τουρκία απειλεί τις οικονομίες και άλλων χωρώνΔραματική η κατάσταση τουρκικών κολοσσών λόγω των μεγάλων χρεών τους -Τα χειρότερα έπονται για την οικονομία της χώρας

Από την σκοπιά των διεθνών αναλυ-τών η τουρκική οικονομική κρίση απο-τελεί μονάχα την κορυφή του παγό-βουνου στην παγκόσμια οικονομία. Σελίγο χρονικό διάστημα δεν αποκλείε-ται να ακολουθήσουν τον δρόμο τηςΤουρκίας και άλλες αναπτυσσόμενεςοικονομίες. Με αυτόν τον τρόπο, σεκρίση θα βυθιστούν δυτικές οικονο-μίες, οι οποίες το προηγούμενο διά-στημα χρηματοδότησαν επενδύσειςστις αναπτυσσόμενες χώρες. «Με μιαπρώτη πρόχειρη ματιά συμπεραίνεικανείς ότι η τουρκική οικονομική κρί-ση οφείλεται σε δυο παράγοντες. Ησύγκρουση δύο λαϊκιστών ηγετών, τουΝτόναλτ Τραμπ και του Ρετζέπ ΤαγγίπΕρντογάν, υπήρξε σημείο εκκίνησηςτης κρίσης, η οποία επιδεινώθηκε ε-ξαιτίας της ιδιόρρυθμης ανάγνωσηςτης παγκόσμιας οικονομίας από τον κ.Ερντογάν», τονίζει ο Jerome Roos,προσθέτοντας ότι τέτοιου είδους ανα-λύσεις είναι «απλοϊκές» και δεν είναισε θέση να αποσιωπήσουν τα ανησυ-χητικά σημάδια στην παγκόσμια οικο-νομία. «Τα προβλήματα της τουρκικήςοικονομίας δεν αφορούν αποκλειστι-

κά την Τουρκία. Παρόμοια προβλήμα-τα συναντάμε και σε άλλες αναπτυσ-σόμενες χώρες», προσθέτει ο κ.Roos, ο οποίος μας υπενθυμίζει ότιπριν από λίγο καιρό το Διεθνές Νομι-σματικό Ταμείο (ΔΝΤ) υποχρεώθηκενα επέμβει στις οικονομίες της Αργε-ντινής και του Πακιστάν.Σύμφωνα με τον κ. Roos, σημείο εκ-κίνησης των προβλημάτων της πα-γκόσμιας οικονομίας αποτελεί το2008, όταν κατέρρευσε η LehmanBrothers και οι αναπτυγμένες χώρεςάρχισαν να χρηματοδοτούν αναπτυ-ξιακά έργα στις αναπτυσσόμενες α-γορές. Τότε άρχισαν να συσσωρεύο-νται μεγάλα χρέη, τα οποία σήμεραδεν είναι σε θέση να αποπληρώσουνχώρες όπως η Τουρκία. Στη νέα πε-ρίοδο λοιπόν, χώρες όπως η Ινδία, ηΙνδονησία, το Πακιστάν, η Αργεντινή,η Νότια Αφρική κινδυνεύουν να ακο-λουθήσουν το «δράμα» της Τουρκίας,την στιγμή που ευρωπαϊκές τράπεζεςκινδυνεύουν να μείνουν αντιμέτωπεςμε «πελάτες» που θα τερματίσουντην αποπληρωμή των δόσεων τωνδανείων τους.

Τι προειδοποιούν οι διεθνείς αναλυτές;

Το πρόταγματης οικονομικήςδιπλωματίας για την ΚύπροΠρωτοβουλίες για το brand name της χώρας

<<<<<<<

Στο πλαίσιο προαγωγήςτης οικονομικής διπλωμα-τίας έχει αναληφθεί ουσια-στικότερη και ενεργότερηεμπλοκή, μέσω των διπλω-ματικών αποστολών τηςΚυπριακής Δημοκρατίας.

Aλλα λέει ο ένας και άλλα ο άλλος για τον ΣυνεργατισμόΑντιφατικές μαρτυρίες για τα γεγονότα που οδήγησαν στην κατάρρευση της ΣΚΤ

<<<<<<<

Ενώπιον της Επιτροπής θακληθούν και αξιωματούχοιευρωπαϊκών εποπτικώναρχών, όπως της ΕΚΤ καιτου SSM (Ενιαίος Εποπτι-κός Μηχανισμός), αποκά-λυψε ο πρόεδρος της Επι-τροπής Γιώργος Αρέστη.

<<<<<<<

Η ημερομηνία ορόσημογια τα ΜΕΔ του Συνεργατι-σμού, σύμφωνα με κατάθε-ση, ήταν 11/08/2017. Τηνημερομηνία εκείνη η Διοι-κήτρια είχε ζητήσει τηνμείωσή τους κατά 1,2 δισ. έως το Μάρτιο του 2018.

Οι δημόσιες ακροάσεις της Ερευνητικής Επιτροπής συνεχίζονται την Τετάρτη με τους Γιώργο Παντελή και Ανδρέα Χαραλάμπους, μέλη Επιτροπείας της ΣΚΤ, και τον ΓιώργοΙωάννου, ανώτερο λειτουργό της Κεντρικής Τράπεζας.

06-OIK_ΠΟΛΙΤΙΚΗ_KATHI 28/08/18 22:55 Page 6

Τετάρτη 29 Aυγούστου 2018 Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η l 7Π Α Ι Δ Ε Ι Α

www.wiz-guide.com

ΚΑΤΕΒΑΣΕ ΤΟ ΤΩΡΑ ΔΩΡΕΑΝWHERE IS EVERYBODY?

Της ΜΑΡΙΝΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΟΥ

Η μαζική κάθοδος δέκα και πλέον χι-λιάδων εκπαιδευτικών έξω από το Προ-εδρικό με το σύνθημα «όχι στη διάλυσητου δημόσιου σχολείου» αποτέλεσετη μεγαλύτερη κινητοποίηση οργα-νωμένων συνόλων κατά την εξαετήδιακυβέρνηση Νίκου Αναστασιάδη.Μία κινητοποίηση μεγαλύτερη καιαπό όσες είχαν πραγματοποιηθεί κατάτην δύσκολη περίοδο του κουρέματοςκαταθέσεων το 2013. Αυτή ακριβώς ηεικόνα των χιλιάδων εκπαιδευτικώνέξω από το Προεδρικό σίγουρα δενχαροποίησε κυβέρνηση και ΔΗΣΥ.Μάλλον το αντίθετο, αν ληφθεί υπόψηπως η πλειοψηφία των εκπαιδευτικώνκύκλων πρόσκειται στον ΔΗΣΥ και α-ποτελεί την πρώτη μεγάλη διαμαρτυρίακοινωνικών συνόλων απέναντι στιςκυβερνητικές πολιτικές. Το ερώτημαπου τίθεται πλέον είναι ποια θα είναιη διαχείριση της κρίσης που κορυφώ-

θηκε με τηn πορεία της Τρίτης, αλλάκαι την εκτόνωση του ήδη τεταμένουκλίματος μεταξύ εκπαιδευτικών καικυβέρνησης. Ζήτημα τίθεται βεβαίωςκαι για το πώς θα κεφαλαιοποιήσουντην μαζική κινητοποίηση οι εκπαιδευ-τικές οργανώσεις.

«Όχι για τα κεκτημένα»Με την κάθοδο των εκπαιδευτικών

οργανώσεων στο Προεδρικό τόσο οΠρόεδρος της ΟΕΛΜΕΚ Γιάννος Σω-κράτους όσο και ο Πρόεδρος της ΠΟΕΔΦίλιος Φυλακτού, υπογράμμισαν πωςη πορεία δεν γίνεται γιατί χάνονταιτα κεκτημένα αλλά για τον σεβασμότων θεσμών και του δημοκρατικούδιαλόγου. «Θέλησαν να πλήξουν τηναξιοπρέπεια και τη φιλοτιμία των εκ-παιδευτικών. Προβάλλουν αναλήθειεςκαι παραπλανητικά στοιχεία για ναπείσουν πως έχουν δίκιο και για να α-ποφασίσουν για την παιδεία χωρίς δια-

πραγμάτευση. Το τελικό χτύπημα τοέδωσαν με τη ρητορική τους που α-ποδομεί πλήρως το δημόσιο σχολείο.Σήμερα μαζευτήκαμε εδώ όχι γιατί χά-νονται κεκτημένα. Σήμερα η απαίτησητης πορείας αγγίζει τις βασικές μαςαρχές. Απαιτούμε σεβασμό των θεσμώνκαι του δημοκρατικού διαλόγου. Σή-μερα θα είμαστε εμείς και αύριο εσείςκαι άλλες κοινωνικές ομάδες. Σας ευ-χαριστούμε είστε η δύναμη μας», α-νέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Φυλακτού.Ο Γιάννος Σωκράτους έκανε λόγο γιαλαμπρή σελίδα στην εκπαίδευση καιστο συνδικαλιστικό κίνημα. «Είμαστεεδώ για να στείλουμε το μήνυμα γιαπροάσπιση του δημοσίου σχολείου.Το μήνυμα είναι η υπεράσπιση τηςποδοπατημένης αξιοπρέπειας. Προ-σπαθήσαμε με προτάσεις, με ισοδύ-ναμα μέτρα να ανοίξουμε δίοδο με τοΥπουργείο Παιδείας. Η άλλη πλευράέμεινε αγκυλωμένη στις αποφάσειςτης. Ως προς τις παρακαταθήκες η έ-νωση των δασκάλων και τα όσα ενώ-νουν που είναι περισσότερα από όσαμας χωρίζουνε», κατέληξε. Θα πρέπει

να σημειωθεί πως κατά τη διάρκειατης διαμαρτυρίας, ο Νίκος Αναστα-σιάδης απουσίαζε από το Προεδρικόγια να παρευρεθεί στα Ιωαννίδεια.

Πίσω το ΑΚΕΛ; Θα πρέπει να σημειωθεί πως κατά

τη διάρκεια των τελευταίων ημερών

ψιθυρολογείτο τόσο από το Προεδρικόόσο και από στελέχη του ΔΗΣΥ πως ηεν λόγω διαμαρτυρία υποκινείτο απότο ΑΚΕΛ. Ενδεικτική και η ανακοίνωσητης Προεδρίας την περασμένη Δευτέραπου σημείωνε πως «όσον αφορά τονισχυρισμό που προβλήθηκε ότι η αυ-ριανή εκδήλωση αποσκοπεί στον σε-

βασμό και την αξιοπρέπεια των εκπαι-δευτικών, δεν θα θέλαμε να σχολιά-σουμε τη συμπεριφορά συγκεκριμένωνσυνδικαλιστών απέναντι στον ΥπουργόΠαιδείας και τον Πρόεδρο της Δημο-κρατίας ούτε και πόσο συμβάλλει ηπρόσκληση των συνδικαλιστών γιαστήριξη από την κοινωνία όταν σε αυ-τήν σπεύδουν να ανταποκριθούν ορ-γανωμένοι οπαδοί συγκεκριμένων πο-δοσφαιρικών ομάδων ή ακόμα τυγχάνειεκμετάλλευσης από ένα πολιτικό κόμμαπου υποθάλπει τη ρήξη στο χώρο τηςεκπαίδευσης». Ότι το ΑΚΕΛ βρίσκεταιπίσω από την κρίση, επανέλαβε στημεσημβρινή εκπομπή του ΑΝΤ1 ο Κυ-βερνητικός Εκπρόσωπος ΠρόδρομοςΠροδρόμου, με τον επικεφαλής τουγραφείου παιδείας του ΑΚΕΛ, να τοδιαψεύδει κατηγορηματικά χαρακτη-ρίζοντας αήθη την συμπεριφορά τηςκυβέρνησης.

Μελετούν τα επόμενα βήματαΣτο Προεδρικό αναμένεται να γίνει

σύσκεψη σήμερα το πρωί των στενώνσυνεργατών του Προέδρου για ανα-

σκόπηση της κατάστασης και διαχεί-ριση της επόμενης μέρας. Ήδη συνα-γερμικά στελέχη αλλά και μέλη τουΠροεδρικού θεωρούν πως δεν έγινεκαι η καλύτερη διαχείριση του όλουζητήματος, αφήνοντας την κατάστασηνα οδηγηθεί στα άκρα και κατ΄ επέ-κταση στη μεγάλη πορεία της Τρίτης.Πάντως, όπως λένε κυβερνητικές πηγέςστην «Κ», επί του παρόντος αποκλείεταιτο ενδεχόμενο παραίτησης του υπουρ-γού Παιδείας Κώστα Χαμπιαούρη. Αί-τημα που προέρχεται από τις συντε-χνίες και σύνθημα των εκπαιδευτικώνκατά τη διάρκεια της πορείας. Όχιμόνο γιατί αυτό θα αποτελεί επίσημηπαραδοχή λανθασμένων χειρισμώναπό πλευράς κυβέρνησης, αλλά καιγιατί όπως λέγεται θα στείλει το μήνυμαπως οι συνδικαλιστικές οργανώσεις έ-χουν την δύναμη να ρίχνουν και ναδιορίζουν υπουργούς. Πολιτικοί κύκλοιθεωρούν πως για την εκτόνωση τηςκρίσης προτιμότερη λύση είναι το πά-γωμα των μέτρων για ένα χρόνο καιδιάλογος. Παρέμβαση ετοιμάζει τοπρωί της Τετάρτης μέσω δημοσιογρα-φικής διάσκεψης και ο Πρόεδρος τουΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου για την κρίσηστην παιδεία. Το ερώτημα είναι κατάπόσο ο Πρόεδρος του ΔΗΣΥ, ο οποίοςεπέλεξε να τηρήσει σιγή γύρω από τοόλο θέμα, σε διαβούλευση με τον Πρό-εδρο θα αναλάβει πρωτοβουλίες γιαάρση του αδιεξόδου μέσω Βουλής.

Πάγωμα μέτρων Η κρίση στην παιδεία πάντως με-

ταφέρεται και στη Βουλή, με την Επι-τροπή Παιδείας και Εργασίας να συ-νεδριάζουν το μεσημέρι της Τετάρτηςγια το όλο ζήτημα. Είχε προηγηθεί άλ-λωστε η συνεδρία της Επιτροπής Ερ-γασίας την Τρίτη, με όλα τα κόμματαπλην του ΔΗΣΥ να τάσσονται υπέρτης αναστολής των όποιων μέτρωνπάρθηκαν τόσο από κυβερνητικήςπλευράς όσο και από τις εκπαιδευτικέςοργανώσεις και να αρχίσει διάλογοςαπό μηδενική βάση. Πρόταση που βλέ-πουν θετικά οι εκπαιδευτικές οργα-νώσεις. Το ερώτημα είναι πώς αναμέ-νεται να κινηθούν την επόμενη μέραοι εκπαιδευτικές οργανώσεις. Έχειήδη ξεκαθαρίσει πως τα σχολεία θαανοίξουν, ωστόσο ζήτημα τίθεται γιατο πώς θα κεφαλαιοποιήσουν την με-γάλη πορεία και αν έχουν εναλλακτικήπρόταση.

Προεδρικό σε στενωπό μετά τη μεγάλη πορεία Ζητούμενο η επόμενη μέρα για την εκτόνωση της κρίσης στην Παιδεία τόσο στο στρατόπεδο των εκπαιδευτικών όσο και της Κυβέρνησης

<<<<<<<

Προεδρικό και ΔΗΣΥ είδανμε δυσφορία την μαζική κι-νητοποίηση δεδομένου καιτου ότι η πλειοψηφία τωνεκπαιδευτικών κύκλωνπρόσκειται στην Δεξιά.

Μία από τις μεγαλύτερες κινητοποιήσεις έγιναν το απόγευμα της Τρίτης έξω από το Προεδρικό με τους εκπαιδευτικούς να ζητούν δομημένο διάλογο, διάσωση του δημόσιουσχολείου και παραίτηση του Υπουργού Ππιαδείας.

Οι ηγεσίες των συνδικαλιστικών οργανώσεων έκαναν λόγο για λαμπρή σελίδα στηνεκπαίδευση και στο συνδικαλιστικό κίνημα, ωστόσο ερώτημα είναι το πώς θα κεφα-λαιοποιήσουν την πορεία.

07-OIK_OIKONOMIA_KATHI 28/08/18 22:17 Page 7

8 l Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η Τετάρτη 29 Αυγούστου 2018O I K O N O M I A

Λάρνακα - Βουκουρέστι, και μετά... όλη η Ευρώπη!

Αποκλειστικός Αντιπρόσωπος (357) 22 755 300ή μέσω των ταξιδιωτικών πρακτόρων της περιοχής σαςwww.blueairweb.com

Της ΜΑΡIΑΣ ΗΡΑΚΛEΟΥΣ

Το Brexit, το οποίο βρίσκεται προ τωνπυλών, οι προσπάθειες από παράγοντεςτου ναυτιλιακού γίγνεσθαι στην Κύπρογια προσέλκυση εταιρειών τόσο απόCIPA, Ναυτιλιακό Επιμελητήριο αλλάκαι Υφυπουργείο Ναυτιλίας που συ-νεχίζονται, και το πακέτο των πλεο-νεκτημάτων που διαθέτει η χώρα μαςέναντι άλλων ως ναυτιλιακό σύμπλεγμα,είναι το τρίπτυχο στη βάση του οποίουξένες ναυτιλιακές και όχι μόνο εταιρείεςέχουν τους τελευταίους μήνες αρχίσειτην κάθοδο τους προς την Κύπρο. Αυτόγίνεται είτε μέσω ίδρυσης θυγατρικών,είτε με μεταφορά έδρας στο νησί καιστην προσπάθειά τους να διασφαλί-σουν την παρουσία και την πρόσβασήτους στην αγορά της Ευρωπαϊκής Έ-νωσης στην περίπτωση που η Βρετανίαχάσει λόγω Brexit την πρόσβασή τηςστην ενιαία αγορά.

Πέραν των ελληνικών εταιρειώνπου κατεβαίνουν στην Κύπρο με με-γαλύτερη συχνότητα, άνοιγμα στηνΚύπρο κάνουν, αν και πιο συγκρατη-μένα, βρετανικές εταιρείες. Ήδη απότον περασμένο Μάρτιο άλλη βρετανικήναυτιλιακή εταιρεία είχε μετακινήσειτην έδρα της από το Ηνωμένο Βασίλειοστη Λεμεσό λόγω Brexit. Και ενώ σί-γουρα το Brexit θεωρείται ευκαιρίαπροσέλκυσης επενδυτών, από πλευράςΥφυπουργείου Ναυτιλίας τονίζεται ότιδεν λειτουργούν ευκαιριακά, παρά τογεγονός ότι καταβάλλεται προσπάθειαώστε κάθε δυνατή ευκαιρία προσέλ-κυσης να αξιοποιείται δεόντως.

Από Ασία και ΓερμανίαΑυτή την στιγμή το αρμόδιο Υφυ-

πουργείο Ναυτιλίας έχει ενώπιόν τουτο ενδιαφέρον μεγάλων ναυτιλιακώνεταιρειών από Ευρώπη και Ασία. Συ-γκεκριμένα αναφέρεται στην «Κ» ότικλείνουν το μάτι στην Κύπρο εταιρείεςπου δραστηριοποιούνται σε Κίνα, Σι-γκαπούρη και Χονγκ Κονγκ αλλά καιαπό Γερμανία. Ενδιαφέρον το οποίοπαραμένει μέχρι στιγμής σε επίπεδοβολιδοσκόπησης και αναμένεται ότισε κάποιες από αυτές τις περιπτώσεις,η Κύπρος θα αποτελέσει την επιλογήαυτών των εταιρειών. Από εκεί καιπέρα τους επόμενους μήνες , στο πλάνοτου υφυπουργείου έχουν ήδη προ-

γραμματιστεί ταξίδια στις συγκεκρι-μένες χώρες, ώστε να γίνει προσέγγισητων εταιρειών, χωρίς ωστόσο να προ-καταλαμβάνονται οι τελικές αποφάσειςοι οποίες σε κάθε περίπτωση εναπό-κεινται στον πελάτη.

Η London P&I ClubΩς εξαιρετικά σημαντικό καταγρά-

φεται και το γεγονός ότι τρία από τα13 μεγαλύτερα διεθνή P&I (ναυτασφα-λιστικές ) θα έχουν σε μερικούς μήνεςτην έδρα τους στην Κύπρο. Ήδη απότον Ιούλιο του τρέχοντος έτους η βρε-τανική ναυτασφαλιστική εταιρεία

London P&I Club ανακοίνωσε την δη-μιουργία θυγατρικής εταιρείας στηνΚύπρο, και ξεκίνησε την διαδικασίαεγκατάστασης και απόκτησης των α-παραίτητων αδειών για εγκατάστασηστο νησί.

Πρόκειται για όμιλο ο οποίος έχειτις ασφάλειες περίπου του 90% τουπαγκόσμιου στόλου, ενώ δραστηριο-ποιείται εδώ και δεκαετίες στην α-σφάλιση πλοίων από ζημιές λόγω ρύ-πανσης και υλικές ζημιές. Η βρετανικήεταιρεία είναι μία από τις 13 μεγαλύ-τερες του ομίλου P&I και αντιπροσω-πεύει πέραν του 60% των δραστηριο-τήτων του ομίλου. Σημειώνεται δε ότιοι έξι λέσχες P & I που ρυθμίζονταιστη Βρετανία υπολογίζονται ότι αντι-προσωπεύουν πάνω από το ήμισυ τωνεσόδων της βιομηχανίας. Πέρα απότην Κύπρο, οι άλλες πέντε ομάδες τηςεταιρείας επέλεξαν κόμβους όπως τηνΟλλανδία, την Ιρλανδία και το Λου-ξεμβούργο. Πηγές από το υφυπουργείοΝαυτιλίας αναφέρουν στην «Κ» ότιάλλη μια εταιρεία που δραστηριοποι-

είται στον τομέα ασφάλισης πλοίωνστο Λονδίνο, έχει σχεδόν κλειδώσειτην μεταφορά της έδρας της στην Κύ-προ. Πέραν των δύο περιπτώσεων ημεταφορά των οποίων θεωρείται δε-δομένη, υπάρχουν ναυτιλιακές εται-ρείες του Ηνωμένου Βασιλείου οι ο-ποίες με δεδομένο το Brexit, εξετάζουνσοβαρά το ενδεχόμενο του ναυτιλιακούσυμπλέγματος της Κύπρου, ωστόσοδεν έχουν ακόμα κλειδώσει τις προ-θέσεις τους.

Σημειώνεται ότι και στις δύο περι-πτώσεις, οι εταιρείες δεν θα μεταφέ-ρουν όλο το προσωπικό τους στην Κύ-προ, που κυμαίνεται γύρω στα χίλιαάτομα.

Η έδρα στην Κύπρο θα στελεχώ-νεται από μικρό αριθμό προσωπικούενώ η εταιρεία θα διατηρήσει την δρα-στηριότητά της και στο Λονδίνο, χωρίςαυτό να υποβαθμίζει σε καμία περί-πτωση την σημασία της μεταφοράςμέρους των δραστηριοτήτων τους στοκυπριακό ναυτιλιακό σύμπλεγμα . Υ-πενθυμίζεται ότι από το 2015 στηνΚύπρο δραστηριοποιείταικαι η ναυ-τασφαλιστική εταιρεία AmericanHellenic Hull, εταιρεία η οποία απο-τελεί κορυφαίο παγκόσμιο παίκτη στηδιεθνή αγορά ασφάλισης θαλάσσιωνσκαφών θαλάσσιου νερού. Η AmericanHellenic Hull παρέχει μια σειρά ασφα-λιστικών προϊόντων που καλύπτουντους εξελισσόμενους κινδύνους τηςναυτιλιακής βιομηχανίας, καλύπτονταςτις περισσότερες κατηγορίες πλοίων,συμπεριλαμβανομένων των πλοίωνγενικού φορτίου, πλοίων μεταφοράςεμπορευματοκιβωτίων, και επιβατη-γών πλοίων.

Γιατί στην ΚύπροΘέματα κόστους, υπηρεσιών και

φορολογίας. Αυτά είναι τα τρία συ-γκριτικά πλεονεκτήματα της Κύπρουέναντι άλλων χωρών στον τομέα τηςναυτιλίας. Είναι δεδομένο ότι η Κύπροςδιαθέτει παράλληλα τεχνογνωσία καιεμπειρογνωμοσύνη τόσο στο shippingfinance και στο maritime insuranceόσο και στην πλοιοδιαχείριση. Μιλώ-ντας στην «Κ» η υφυπουργός ΝαυτιλίαςΝατάσα Πηλείδου ανέφερε ότι στηνπερίπτωση των εταιρειών της Γερμα-νίας και της Ασίας το ενδιαφέρον ο-φείλεται περισσότερο λόγω κόστους

και της καλής εξυπηρέτησης των υ-πηρεσιών στον ναυτιλιακό τομέα. Ε-ξηγώντας ότι η Κύπρος είναι η φθη-νότερη χώρα όσον αφορά την μακρο-χρόνια εξυπηρέτηση και προσφέρειπαράλληλα φθηνότερα τέλη, ακόμακαι από μη ευρωπαϊκά κράτη όπως ε-πίσης και γενικά το χαμηλό κόστος,στην πρόσληψη προσωπικού, και τηνδημιουργία παρουσίας στην χώρα, κο-

στίζει λιγότερα από ότι στο Χονγκ Κον-γκ και τη Σιγκαπούρη.

Τι κερδίζει η ΚύπροςΑυτό που τονίζεται από πλευράς Υ-

φυπουργείου Ναυτιλίας ως εξαιρετικάσημαντικό είναι ότι από τα 13 μεγάλαδιεθνή και αναγνωρισμένα P&I Clubs,με κύκλο εργασιών πολλών εκατομμυ-ρίων ευρώ, ένα νησί όπως η Κύπροςέχει προσελκύσει τρία από αυτά. Πρό-κειται για πολύ σημαντικό σκορ για τομέγεθος του ναυτιλιακού συμπλέγματοςτης χώρας. Ειδικότερα δε από την στιγμήπου πρόκειται για οργανισμούς με πε-λάτες τους τις μεγαλύτερες ναυτιλιακέςεταιρείες στον κόσμο. Άρα και μόνο ηπαρουσία τους στην Κύπρο ενισχύειτην αξιοπιστία της Κύπρου στην βιο-μηχανία της ναυτιλίας, συμπληρώνονταςπαράλληλα το φάσμα των υπηρεσιώνπου προσφέρονται στην χώρα.

Εξάλλου παρατηρείται μια σταθερήανοδική πορεία των πλοίων που εγ-

γράφονται με κυπριακή σημαία, ενώσύμφωνα με νεότερα στοιχεία έχουνκαταγραφεί πλοία χωρητικότητας πέ-ραν των 24 εκατ. τόνων, ενώ κατα-γράφεται αύξηση και στις εταιρείεςπου υπόκεινται σε φόρο χωρητικότηταςπου τέλος του χρόνου ήταν 168 καιπλέον ανέρχονται στις 180. Η ισχυρήπαρουσία της μικρής το δέμας Κύπρουστην παγκόσμια ναυτιλία είναι κάτιπου καταδεικνύεται εξάλλου και απότους αριθμούς και τα στατιστικά. Συ-γκεκριμένα όσον αφορά τον στόλο μαςείμαστε τρίτοι στην ΕΕ και 11οι πα-γκοσμίως, ενώ στην πλοιοδιαχείρισηείμαστε πρώτοι στην Ευρώπη και στηνπρώτη πεντάδα παγκοσμίως. Η ναυτιλίασυνεισφέρει στο ΑΕΠ περίπου 7% .Σημειώνεται ότι κατά το δεύτερο εξά-μηνο του 2017, τα έσοδα του κλάδουπλοιοδιαχείρισης στην Κύπρο ανήλθανστα €476 εκατομμύρια καταγράφονταςαύξηση της τάξης του 4% σε σχέσημε την αντίστοιχη περίοδο του 2016.

Στην Κύπρο μεγάλεςναυτασφαλιστικές λόγω BrexitΤρία από τα 13 μεγαλύτερα διεθνή P&I Clubs θα έχουν σε μερικούς μήνες την έδρα τους στην Κύπρο

Εκτός από το Ηνωμένο Βασίλριο, υπάρχει έντονο ενδιαφέρον και από ναυτιλιακές οι οποίες δραστηριοποιούνται σε Κίνα, ΧονγκΚονγκ, Σιγκαπούρη αλλά και Γερμανία.

<<<<<<<

Η Κύπρος είναι η φθηνότε-ρη χώρα όσον αφορά τηνμακροχρόνια εξυπηρέτησηδεδομένου ότι τα δικά μαςτέλη είναι φθηνότερα ακό-μα και από μη ευρωπαϊκάκράτη, δηλώνει στην «Κ» ηΥφυπουργός Ναυτιλίας Να-τάσα Πηλείδου.

<<<<<<<

Μόνο κατά το δεύτερο εξά-μηνο του 2017, τα έσοδα τουκλάδου πλοιοδιαχείρισηςστην Κύπρο ανήλθαν στα€476 εκατομμύρια και κα-τέγραψαν αύξηση 4% σεσχέση με την αντίστοιχηπερίοδο του 2016.

Α Ν Α ΛΥ Σ Η Tου ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

Το κινεζικό ιδεόγραμμα-σχήμα για τηλέξη «κρίση» περιλαμβάνει και το ιδε-όγραμμα-σχήμα για τη λέξη «ευκαιρία».Αυτή η παλαιά κουλτούρα έχει ήδη απόπολύ καιρό καταλάβει ότι οι καιροί τηςύφεσης είναι καιροί του εκσυγχρονι-σμού.

Στα σημερινά χρόνια αυτή η ευκαιρίατης κρίσης έχει, επίσης, επιβεβαιωθείεπιστημονικά. Από έρευνες διεθνών ε-πιστημονικών ινστιτούτων που ασχο-λούνται με την έρευνα της κατανάλωσηςπροκύπτει ότι η διαφήμιση και οι και-νοτομίες στα προϊόντα και τις υπηρεσίεςοδηγούν σε καιρούς κρίσης στην επι-τυχία.

Αυτά τα επιστημονικά ινστιτούταέχουν ερευνήσει μάρκες προϊόντωνκαι υπηρεσιών και δείχνουν ότι οι και-νοτομίες στα προϊόντα και στις υπη-ρεσίες καθώς και η διαφήμιση δεν έχουνμόνο επιτυχία στην κρίση αλλά μπορούννα αυξήσουν ανάλογα και τα μερίδιατης αγοράς. Εδώ δεν πρόκειται μόνογια ένα στατιστικό φαινόμενο, αλλά α-φήνει να αιτιολογηθεί, επίσης, η επι-τυχία της αντικυκλικής συμπεριφοράςεπιτυχημένων επιχειρηματιών. Οι κα-

ταναλωτές εμπιστεύονται την επιτυχίακαι τη σταθερότητα. Ενεργείτε αντι-κυκλικά ώστε να αυξάνονται τα μερίδιατης αγοράς με ευνοϊκές συνέπειες γιατο κόστος.

Σύμφωνα με τα παραπάνω, αυτά ταδιεθνή επιστημονικά ινστιτούτα έχουνκαταλήξει στις παρακάτω προτάσειςγια επιτυχημένο μάρκετινγκ σε περιό-δους οικονομικής κρίσης:

1) Βλέπε λύσεις και ευκαιρίες: Σεκαιρούς κρίσης είναι σχετικά δύσκολονα επικεντρωθούμε στις ευκαιρίες καιστις λύσεις και όχι περισσότερο απότο αναγκαίο με τα προβλήματα και τουςκινδύνους. Στο μάρκετινγκ κερδίζει συ-νήθως όποιος διακρίνει καθαρά καισταθερά το πρωταρχικό από το δευτε-ρεύον. Αυτό επιδρά θετικά και στουςπελάτες οι οποίοι σε μια κρίση είναι α-νασφαλείς.

2) Βλέπε γαλάζιους ωκεανούς: Oιγαλάζιοι ωκεανοί είναι αγορές, οι οποίεςείναι είτε εντελώς νέες είτε δεν έχουνκανένα σημαντικό ανταγωνισμό. Δυ-στυχώς πολλοί αυτοαπασχολούμενοιαναζητούν αγορές όπου ήδη υπάρχουνπολλοί ανταγωνιστές, γιατί πιστεύουν

ότι υπάρχει μια αγορά. Κι όμως μια τέ-τοια στρατηγική μίμησης (me too -strategy) δεν είναι ανεδαφική, αλλάείναι παρακινδυνευμένη εάν δεν δια-φοροποιηθείς. Τα νέα κανάλια πωλή-σεων όπως το Διαδίκτυο και το άμεσομάρκετινγκ προσφέρουν συχνά με χα-μηλό κόστος την ευκαιρία τα προϊόντακαι τις υπηρεσίες της επιχείρησης νατα προωθήσουν σε νέες ομάδες πελα-τών. Πρέπει όμως να βρούμε τα νέα κα-νάλια, εκεί όπου βρίσκεται η δική μαςομάδα - στόχος.

3) Δοκίμαζε, δοκίμαζε, δοκίμαζε:

Δεν πρόκειται για εξοικονόμηση, αλλάγια βελτιστοποίηση. Οποιος βελτιστο-ποιεί τον προϋπολογισμό μάρκετινγκ,αυτός κερδίζει χρήματα και δεν έχεικανένα λόγο να εξαλείψει τον προϋπο-λογισμό μάρκετινγκ. Αυτό προϋποθέτειόμως, ότι αναμειγνύει την επιτυχία τωνεπιμέρους πολιτικών μάρκετινγκ (πο-λιτική προϊόντος, τιμολόγηση, διαφή-μιση, δίκτυα πωλήσεων).

4) Χτίσε τα δίκτυα πωλήσεων: Μιλάμεσυχνά για διαφήμιση. Επίσης και ταδίκτυα πωλήσεων είναι εξίσου σημα-ντικά. Διαφήμιση είναι το μήνυμα προ-σφοράς και κατόπιν οι πωλήσεις είναιη υπογραφή. Σημαντικό είναι η επιχεί-ρηση να βελτιστοποιεί σε περιόδουςκρίσης όλες τις επιμέρους πολιτικέςτου μάρκετινγκ.

5) Βελτιστοποίησε το χαρτοφυλάκιοπροϊόντων και υπηρεσιών: Μέσω αυτήςτης βελτιστοποίησης, η οποία αλλάζεισε περιόδους κρίσης τους λόγους υπο-κίνησης πολλών πελατών, η επιχείρησηπρέπει παράπλευρα με τα διαφημιστικάμηνύματα να προσαρμόζει τα προϊόντακαι τις υπηρεσίες της. Στους καλούςκαιρούς κυριαρχούν τα συναισθήματα

/ παρορμήσεις. Σε περιόδους κρίσηςπρέπει να επιδιώκουμε τιμή/απόδοση,εμπιστοσύνη και ασφάλεια. Εδώ πρέπεινα αναλύσουμε την αγορά-στόχο καινα προσαρμόσουμε τα προϊόντα καιτις υπηρεσίες μας.

6) Πρόσεξε την τιμή: Πολλοί αυτο-απασχολούμενοι και επιχειρήσεις μει-ώνουν εύκολα τις τιμές. Μερικές φορέςαυτό μπορεί να είναι λογικό. Πρέπει,όμως, να λάβουμε υπόψη ότι αυτό οδηγείστη μη δυνατότητα πάλι αύξησης τωντιμών και στη δυνατότητα μείωσης τωντιμών από τον ανταγωνισμό με αποτέ-λεσμα τη μείωση χρημάτων. Πρέπει ναεπιδιώκουμε την αύξηση του περιεχο-μένου του προϊόντος και τη βελτίωσητης υπηρεσίας στην ίδια τιμή, σε προ-σφορές καθώς και σε επιπρόσθετες ε-ξυπηρετήσεις.

7) Ικανοποίησε τους υφιστάμενουςπελάτες: Οι υφιστάμενοι πελάτες απο-τελούν τη σπονδυλική στήλη της επι-χείρησης. Σε περίπτωση που η επιχεί-ρηση έχει έλλειψη πόρων για να επεν-δύσει στην απόκτηση νέων πελατώνπρέπει να φροντίζει να είναι ικανοποι-ημένοι οι υφιστάμενοι πελάτες. Αυτός

είναι ο σωστός δρόμος για την εξοικο-νόμηση πόρων.

8) Επιδίωξε έναν αποτελεσματικόσυνδυασμό ψηφιακού και μη ψηφιακούμάρκετινγκ.

9) Κέρδισε το μέλλον: Από τη διεθνήεμπειρία αποδεικνύεται με τον πιο α-διαμφισβήτητο τρόπο ότι η εξοικονόμησηπόρων με περικοπές στο μάρκετινγκ έχειαρνητικές επιδράσεις, Η επιχείρηση δενχάνει μόνο πελάτες τους οποίους χρει-άζεται, αλλά έχει και μειονεκτήματα έ-ναντι των ανταγωνιστών στην επόμενηοικονομική άνθηση, οι οποίοι δεν βρί-σκονταν σε πανικό στις δύσκολες στιγμέςτης κρίσης. Δεν πρέπει να οδηγηθεί σεαπώλεια των γνώσεων και εμπειριών μετην απόλυση σημαντικών στελεχών ούτενα απολέσει την εικόνα και τη φήμη της,τα οποία αποκτώνται πάλι πολύ δύσκολα.Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει η επιχεί-ρηση να προβεί σε πολλές μειώσεις τηςδυναμικότητάς της, μόνον έτσι θα κερ-δίσει το μέλλον.

* Ο κ. Νικόλαος Παπαβασιλείου είναι ομότιμοςκαθηγητής Μάρκετινγκ στο Οικονομικό Πανε-πιστήμιο Αθηνών.

<<<<<<

Οι καταναλωτές εμπιστεύο-νται την επιτυχία και τη σταθερότητα. Ενεργείτε αντικυκλικά ώστε να αυξάνονται τα μερίδια της αγοράς με ευνοϊκές συνέπειες για το κόστος.

Προτάσεις για επιτυχημένο μάρκετινγκ στην κρίση

08-OIK_KOSMOS_KATHI 28/08/18 23:19 Page 8

Τετάρτη 29 Αυγούστου 2018 Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η l 9Δ Ι Ε Θ Ν Η

O προϋπολογισμός της Γαλλίας στηρί-ζεται στην πρόβλεψη για ρυθμό ανά-πτυξης 1,7% το 2019. Ο πρωθυπουργόςΕντουάρ Φιλίπ μάλιστα δηλώνει ότιμπορεί να μην είναι εύκολη η επίτευξητου στόχου για τη μείωση του δημο-σιονομικού ελλείμματος στο 2,3% τουΑΕΠ.

Η πορεία της δεύτερης ισχυρότερηςοικονομίας στην Ευρωζώνη θα εξαρ-τηθεί από τις προτεραιότητες που θαθέσει η κυβέρνηση Μακρόν στον ε-πόμενο προϋπολογισμό. Δρομολογού-νται, πάντως, ριζικές αλλαγές στον δη-μόσιο τομέα και στο σύστημα πρόνοι-ας.

Υπό εξέταση βρίσκονται μέτρα γιατη μείωση των δημόσιων δαπανών.Περικοπές εξετάζονται σε διάφορα ε-πιδόματα, συμπεριλαμβανομένων αυ-τών που καταβάλλονται στους ανέργουςστο πλαίσιο ενός ευρύτερου σχεδίουαναδιάρθρωσης του κρατικού συστή-ματος παροχών.

Το Παρίσι σκοπεύει, επίσης, να κα-ταργήσει 4.500 θέσεις εργασίας στογαλλικό Δημόσιο το 2019. Απώτερος

στόχος είναι να μειωθούν οι θέσειςστον δημόσιο τομέα κατά 10.000 έωςτο 2020.

Είναι, παράλληλα, πολύ πιθανόν ναμην καλύπτονται οι αναρρωτικές ά-δειες στο Δημόσιο, με στόχο την ε-ξοικονόμηση 10 δισ. ευρώ σε κρατικέςδαπάνες. Μέχρι σήμερα, η οικονομικήπολιτική που ασκεί η κυβέρνηση Μα-κρόν έχει δεχθεί κριτική ότι ωφελείτους πλούσιους.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, οι επιδό-σεις της γαλλικής οικονομίας δεν α-νταποκρίνονται στις προσδοκίες τηςκυβέρνησης Μακρόν, ο οποίος ανέλαβατα ηνία της χώρας τον Μάιο του 2017.Κατά το β΄ τρίμηνο του 2018, η οικο-νομική δραστηριότητα στη Γαλλία ε-νισχύθηκε κατά 1,7% ετησίως, ύστερααπό το 2,2% που είχε καταγραφεί ένατρίμηνο πριν.

Ο κ. Φιλίπ τόνισε ότι «είμαι πάνταπολύ προσεκτικός με τις οικονομικέςπροβλέψεις. Αν έχουμε επιβράδυνσητης ανάπτυξης, θα επηρεαστεί ο στόχοςγια το έλλειμμα στον προϋπολογισμό»,σχολίασε ο ίδιος.

Το 2019 ο ρυθμός ανάπτυξηςστη Γαλλία θα πέσει στο 1,7%

Η συνεργασία ΗΠΑ - Μεξικού γράφει τον επίλογο της εμπορικής συμφωνίας NAFTA«Κάποτε την ονόμαζαν Συμφωνία Ε-λευθέρου Εμπορίου Βόρειας Αμερικής(NAFTA). Στο εξής θα την ονομάζουμεεμπορική συμφωνία ΗΠΑ - Μεξικού.Θα ξεφορτωθούμε την ονομασίαNAFTA», δήλωσε χθες ο Αμερικανόςπρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ.

Kάπως έτσι φαίνεται ότι ο ΛευκόςΟίκος γράφει τον επίλογο της NAFTA,που τέθηκε σε εφαρμογή τον Ιανουάριοτου 1994, δημιουργώντας τριμερές ε-μπορικό μπλοκ μεταξύ ΗΠΑ, Μεξικούκαι Καναδά.

Κάθε χρόνο, οι εμπορικές συναλλαγέςμεταξύ των τριών χωρών ξεπερνούντο ένα τρισ. δολάρια.

Οι διαπραγματεύσεις για την ανα-θεώρηση της NAFTA διεξάγονται γιαπερισσότερο από έναν χρόνο, αλλάδεν έχουν οδηγήσει σε κάποιο αποτέ-λεσμα που να ικανοποιεί και τις τρειςπλευρές. Σήμερα, οι ΗΠΑ κατέληξαν

σε συμφωνία με το Μεξικό για την α-ναθεώρηση της NAFTA, είπε ο κ. Τρα-μπ. Συμπλήρωσε ότι εν συνεχεία οι Η-ΠΑ θα συνομιλήσουν με τον Καναδάώστε να συνάψουν διμερή συμφωνίακαι με αυτόν.

Ο Αμερικανός πρόεδρος ανέλαβε τηνπρωτοβουλία για αναθεώρηση της συμ-φωνίας, διότι κατά την κρίση του έ-πληττε τα οικονομικά συμφέροντα και

την εργατική τάξη της χώρας. Πριν καιμετά την προεκλογική εκστρατεία του,ο κ. Τραμπ είχε κατ’ επανάληψιν απει-λήσει ότι η Ουάσιγκτον θα εγκαταλείψειτη NAFTA όπως και άλλες διεθνείς ε-μπορικές συμφωνίες που διαπραγμα-τεύονταν οι ΗΠΑ. Οικονομικοί αναλυτέςσυμπεραίνουν ότι ο κ. Τραμπ προτιμάτις διμερείς συμφωνίες, στο πλαίσιομιας πολιτικής εμπορικού προστατευ-τισμού, όπου οι απειλές για την επιβολήδασμών χρησιμοποιούνται ως μοχλόςπίεσης.

Η πλειονότητα των οικονομολόγωνθεωρεί ότι η NAFTA απέφερε οφέληκαι για τις τρεις χώρες. Ηταν, όμως, ε-πιβλαβής για μια μειοψηφία εργαζο-μένων που δούλευαν σε κάποιες βιο-μηχανίες. Οι αμερικανικές αυτοκινη-τοβιομηχανίες μετέφεραν εργοστα-σιακές μονάδες από τις ΗΠΑ στο Με-ξικό για να επωφεληθούν από το χα-

μηλό εργοστασιακό κόστος. Ερευνατου αμερικανικού Κογκρέσου κατέληξεστο συμπέρασμα ότι η NAFTA δεν ο-δήγησε σε μεγάλη απώλεια των θέσεωνεργασίας στις ΗΠΑ.

Σύμφωνα με τις τρέχουσες συνομι-λίες μεταξύ ΗΠΑ και Μεξικού, το 40%με 45% της αξίας ενός αυτοκινήτουθα πρέπει να παράγεται από εργάτεςπου λαμβάνουν ωρομίσθιο τουλάχιστον16 δολαρίων. Και το 75% θα πρέπει ναλαμβάνει χώρα στο Μεξικό και στιςΗΠΑ αντί του 62,5% που ίσχυε επίNAFTA, δήλωσε Αμερικανός αξιωμα-τούχος στο Reuters. Στο πλαίσιο τωντριμερών διαπραγματεύσεων για τηναναθεώρηση της NAFTA, το Μεξικόκαι ο Καναδάς διαφωνούσαν με τηναπαίτηση των ΗΠΑ να τεθεί όρος γιατην αναθεώρηση της συμφωνίας κάθεπενταετία.

REUTERS

Σύμφωνα με τις συνομιλίες ΗΠΑ - Μεξικού, το 40% με 45% της αξίας ενός αυτοκι-νήτου θα πρέπει να παράγεται από εργάτες που πληρώνονται τουλάχιστον 16 δολά-ρια την ώρα.

<<<<<<

Οι ΗΠΑ προσεχώς αναμένεται να προχωρή-σουν σε ξεχωριστή συμφωνία και με τον άλλο εταίρο της NAFTA,τον Καναδά.

Γαλλογερμανικό μέτωπο κατά κυρώσεων ΗΠΑ σε τρίτες χώρεςΗ Γερμανία και η Γαλλία διερευνούντρόπους προκειμένου να παρακάμ-ψουν τις κυρώσεις των ΗΠΑ εις βάροςχωρών με τις οποίες έχουν αναπτύξειεπιχειρηματικές σχέσεις αλλά έχουνμπει στο στόχαστρο του Λευκού Οί-κου, όπως το Ιράν. Πληροφορίες τουπρακτορείου Bloomberg αναφέρουνότι στις συζητήσεις αυτές συμμετέχεικαι η Βρετανία, επιβεβαιώνοντας τηναποφασιστικότητα των Ευρωπαίωννα μην υποστούν τις συνέπειες τηςατζέντας «Πρώτα η Αμερική» τουπροέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.Στις πιθανές λύσεις μπορεί να δια-δραματίσουν ρόλο και οι κεντρικέςτράπεζες αυτών των ευρωπαϊκώνχωρών.

«Το συζητάμε με το Βερολίνο, διότιήμαστε αποφασισμένοι να δημιουρ-γήσουμε ένα ανεξάρτητο ευρωπαϊκόή γαλλογερμανικό εργαλείο χρημα-τοδότησης για να μη μετατραπούμεσε παράπλευρη απώλεια της πολιτι-κής κυρώσεων των ΗΠΑ», δήλωσε ουπουργός Οικονομικών της Γαλλίας,Μπρινό Λε Μερ, σε συνάντηση μετην Ενωση Οικονομικών Ρεπόρτερ(AJEF.) «Θέλω η Ευρώπη να λειτουργείανεξάρτητα και να μην είναι υποτελής

σε άλλες δυνάμεις. Αυτό σημαίνειότι θα πρέπει να έχουμε δικά τηςμέσα χρηματοδότησης που σήμεραδεν υπάρχουν», προσέθεσε ο Γάλλοςαξιωματούχος.

Ο Αμερικανός πρόεδρος ΝτόναλντΤραμπ απέσυρε τις ΗΠΑ από τη διε-θνή συμφωνία για το πυρηνικό πρό-γραμμα του Ιράν τον περασμένο Μάιοκαι επανέφερε τις οικονομικές κυ-ρώσεις εις βάρος της Τεχεράνης,παρά τις αντιδράσεις της Κίνας, τηςΡωσίας αλλά και της Ευρώπης. Κατάσυνέπεια, ευρωπαϊκές εταιρείες όπωςη Daimler και η Total έχουν «παγώ-σει» κάθε δραστηριότητα στο Ιράν,ή ανακάλεσαν επενδυτικά σχέδιαγια να αποφύγουν τις κυρώσεις τωνΗΠΑ. Η Ουάσιγκτον δεν επανέφερεμόνον κυρώσεις εις βάρος της Τεχε-ράνης, οι οποίες ίσχυαν πριν από τησύναψη πυρηνικής συμφωνίας το

καλοκαίρι του 2015. Προβλέπονται,επίσης, κυρώσεις κατά τρίτων πουδιατηρούν επιχειρηματικές σχέσειςμε την Τεχεράνη. Η Ουάσιγκτον έχειπροειδοποιήσει για την επιβολή κυ-ρώσεων σε εταιρείες με έντονη πα-ρουσία στην ιρανική οικονομία, συ-μπεριλαμβανομένης της απαγόρευ-σης κάθε χρηματοδότησης σε όρουςδολαρίων. Δηλαδή μια εταιρεία δενμπορεί να εκδώσει ομόλογα σε δο-λάρια.

Το Βερολίνο και το Παρίσι αναζη-τούν τρόπους για να παρακάμψουντις αμερικανικές κυρώσεις κατά τουΙράν και να περιορίσουν την εξάρ-τησή τους στις αγορές των ΗΠΑ.Αλλά κάτι τέτοιο είναι δύσκολο. Οπωςεπισημαίνει ο αρθρογράφος ΛεονίντΜπερσίνσκι του πρακτορείουBloomberg, τα χρηματοπιστωτικά ι-δρύματα εκτός των ΗΠΑ διατηρούνπεριουσιακά στοιχεία 12,6 τρισ. σεδολάρια, ξεπερνώντας αντίστοιχεςτοποθετήσεις των αμερικανικών τρα-πεζών. Παρότι οι ευρωπαϊκές τρά-πεζες έχουν μειώσει τις τοποθετήσειςτους σε δολάρια κατά 42% την πε-ρίοδο 2007 - 2017, η έκθεσή τουςείναι υψηλή.

Η Ουάσιγκτον έχει προειδοποιήσει γιατην επιβολή κυρώσεων σε εταιρείες μεέντονη παρουσία στην ιρανική οικονο-μία, συμπεριλαμβανομένης της απαγό-ρευσης κάθε χρηματοδότησης σε όρουςδολαρίων.

<<<<<<

Οι Ευρωπαίοι δεν θέλουννα υποστούν τις συνέπειες της ατζέντας «Πρώτα η Αμερική».

Η Ρωσία δοκιμάζει έναν πλωτό πυ-ρηνικό σταθμό στη Σιβηρία, ελπίζο-ντας να προσφέρει στην αγορά νέους,φθηνότερους και πολύ πιο ευέλικτουςπυρηνικούς σταθμούς. Ομως οι επι-κριτές αυτού του μεγαλεπήβολουσχεδίου προειδοποιούν για σοβαράπροβλήματα ασφάλειας.

Στο Μουρμάνσκ, στη βορειοδυτικήΡωσία, ελλιμενίζεται το πλοίο«Akademik Lomonosov». Το 2019 α-ναμένεται να ξεκινήσει για την πρώτητου αποστολή: να παρέχει ηλεκτρικήενέργεια στο μακρινό λιμάνι του Πε-βέκ. Το πλοίο θυμίζει κουτί παπου-τσιών, λέει ο ανταποκριτής των NewYork Times που το επισκέφθηκε πρό-σφατα. Ωστόσο, η Rosatom, η ρωσικήκρατική εταιρεία πυρηνικής ενέρ-γειας, έχει μεγάλα σχέδια.

Το «Akademik Lomonosov» έχειδύο πυρηνικούς αντιδραστήρες πουαποτελούν σμίκρυνση του αντιδρα-στήρα που χρησιμοποιείται στα ρω-σικά πυρηνικά υποβρύχια. Το πλωτόπυρηνικό εργοστάσιο μπορεί να πα-ραγάγει ηλεκτρική ενέργεια 70 με-γαβάτ, αρκετή για να ηλεκτροδοτη-θούν περίπου 70.000 σπίτια. Μια ει-δική καταπακτή κοντά στην πλώρηεπιτρέπει τη σύνδεσή του με τοπικόηλεκτρικό δίκτυο.

Μόνο το σήμα της πυρηνικής ε-νέργειας στο εξωτερικό του πλοίουπροδίδει την παρουσία του πλωτούπυρηνικού σταθμού. Στο εσωτερικόσυναντάει κανείς δαιδαλώδεις στε-νούς διαδρόμους, απότομες σκάλες,σωλήνες, καλώδια και προειδοποιη-τικές επιγραφές στα ρωσικά. ΗRosatom σκοπεύει να παραγάγει αρ-κετούς από αυτούς τους πλωτούς πυ-ρηνικούς σταθμούς και εξετάζει διά-φορα επιχειρηματικά μοντέλα γιατην εκμετάλλευσή τους, όπως να δια-τηρεί την ιδιοκτησία τους και ναπουλάει την ηλεκτρική ενέργεια πουπαράγουν. Η εταιρεία θα ρυμουλκείτον πλωτό πυρηνικό σταθμό κοντάσε παραθαλάσσιες πόλεις που έχουνανάγκη από πυρηνική ενέργεια καιθα καλύπτει τις ανάγκες τους είτεβραχυπρόθεσμα είτε μακροπρόθεσμα.Το πλοίο μπορεί να μεταφέρει πυρη-νικά καύσιμα που επιτρέπουν τη λει-τουργία του δίχως ανεφοδιασμό επί12 έτη. Στο «Akademik Lomonosov»θα δουλεύουν 300 άνδρες, συμπερι-λαμβανομένων των φρουρών. Οι συν-θήκες διαβίωσης θα είναι καλύτερες

από αυτές σε ένα ρωσικό πυρηνικόυποβρύχιο. Το πλήρωμα θα μπορείνα κάνει μπάνιο σε εσωτερική πισίνα,να παίζει σκουός και να πίνει μερικάποτά στο μπαρ του σκάφους. «Μιατέτοια πηγή ηλεκτρική ενέργειας, η

οποία μπορεί να μεταφερθεί εύκολασε δυσπρόσιτες περιοχές, είναι οι-κονομικά αποδοτική», λέει στουςΝΥΤ ο Βιτάλι Τρούντεφ, διευθυντήςτου προγράμματος πλωτών πυρηνι-κών σταθμών της Rosatom. Η ιδέατων πλωτών πυρηνικών σταθμώνδεν είναι νέα (η Westinghouse χρη-σιμοποίησε πλωτό πυρηνικό σταθμόαπό το 1968 έως το 1976 για να ηλε-κτροδοτήσει τη Διώρυγα του Πανα-μά), αλλά ήρθε ξανά στο προσκήνιομετά το τσουνάμι που προκάλεσετην πυρηνική καταστροφή της Φου-κουσίμα το 2011. Οι υποστηρικτέςτων πλωτών πυρηνικών σταθμών υ-ποστηρίζουν πως αυτοί θα αντέχουνσε τσουνάμι και πως ακόμη και σε

περίπτωση προβλήματος θα είναιευκολότερο να ψυχθούν, αφού βρί-σκονται στο νερό. Επικριτές του σχε-δίου προειδοποιούν για την περί-πτωση το τσουνάμι να μεταφέρει τοπλωτό πυρηνικό εργοστάσιο στο ε-σωτερικό της ξηράς και μακριά απότο ψυκτικό μέσο, δηλαδή τη θάλασσα.Η Rosatom υποστηρίζει ότι το πλωτόπυρηνικό της εργοστάσιο αντέχεισε τσουνάμι, δεν έχει όμως αποκα-λύψει ακόμα το κόστος κατασκευής,ούτε ποιες χώρες ενδιαφέρονται νααγοράσουν πυρηνική ενέργεια απόαυτό. Η κατασκευή του υπολογίζεταιότι θα διαρκεί τέσσερα χρόνια – δέκαχρόνια χρειάζονται για έναν παρα-δοσιακό πυρηνικό σταθμό.

Πλωτό πυρηνικό εργοστάσιο ετοιμάζεται να φτιάξει η ΡωσίαΘα μεταφέρεται από πόλη σε πόλη για να καλύπτει τις ανάγκες σε ρεύμα

<<<<<<

Η Rosatom θα ρυμουλκείτoν πλωτό πυρηνικό σταθμό κοντά σε παραθα-λάσσιες πόλεις που έχουνανάγκη από πυρηνική ενέργεια.

Στο Μουρμάνσκ, στη βορειοδυτική Ρωσία, ελλιμενίζεται το πλοίο «Akademik Lomonosov». Το 2019 αναμένεται ναξεκινήσει για την πρώτη του αποστολή: να παρέχει ηλεκτρική ενέργεια στο μακρινό λιμάνι Πεβέκ. Διαθέτει δύο πυρη-νικούς αντιδραστήρες που αποτελούν σμίκρυνση του αντιδραστήρα που χρησιμοποιείται στα ρωσικά πυρηνικά υπο-βρύχια.

Το Παρίσι σκοπεύει να καταργήσει 4.500 θέσεις εργασίας στο γαλλικό Δημόσιο το 2019.

Κρατική στήριξη των εταιρειών πουασχολούνται με τον σχεδιασμό καιτην ανάπτυξη ηλεκτρονικών παιχνι-διών προβλέπει ο προϋπολογισμός τηςΓερμανίας, καθώς ο συγκεκριμένος ε-πεκτείνεται ολοένα και περισσότεροσε όλο τον κόσμο. Απώτερος στόχοςείναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικό-τητας αυτών των εταιρειών, καθώς οιΓερμανοί υστερούν έναντι των Κανα-δών, των Γάλλων και των Αμερικανών,σύμφωνα με τη Handlesblatt. «Οι γερ-μανικές εταιρείες δεν μπορούν να α-ντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό»,σχολίασε ο Φέλιξ Φαλκ, επικεφαλήςτης ένωσης Game, η οποία εκπροσωπείτον κλάδο. Το Βερολίνο σκοπεύει ναπαραχωρήσει φοροελαφρύνσεις καικονδύλια για έρευνες της τάξεως των100 εκατ. ευρώ.

Μόνο στη Γερμανία, τα έσοδα απότις εταιρείες ηλεκτρονικών παιχνιδιώνδιαμορφώθηκαν στα 2,1 δισ. ευρώ κατάτη διάρκεια του περυσινού έτους,έναντι του 1,6 δισ. ευρώ που παρου-σίασε η μουσική βιομηχανία. Το μερίδιοτων γερμανικών εταιρειών, όμως, στηνπαγκόσμια αγορά περιορίζεται στο5,4%. Δεν υπάρχουν ισχυρές εισηγμένεςεταιρείες, όπως η Electronic Arts στιςΗΠΑ και η Ubisoft στη Γαλλία. Παρ’όλα αυτά, η μεγαλύτερη διεθνής έκθεσηηλεκτρονικών παιχνιδιών πραγματο-ποιείται στην Κολωνία. Αυτήν την ε-βδομάδα την επισκέφθηκαν 350.000άτομα και αποτελεί παράδοση να συμ-μετέχουν σε αυτήν οι μεγαλύτερες ε-ταιρείες στον κόσμο.

Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, είτε εν-σωματώνονται στα έξυπνα τηλέφωνα,είτε στις κονσόλες, αποκτούν μεγα-λύτερο ρόλο στον τομέα της ψυχα-γωγίας. Ενδεικτικό είναι ότι τα έσοδααπό τον τηλεοπτικό κλάδο, παγκο-

σμίως, υποχώρησαν πέρυσι κατά 8%στα 102 δισ. δολάρια. Τα αντίστοιχαέσοδα από τα ηλεκτρονικά παιχνίδιαενισχύθηκαν κατά 10,7%, φθάνονταςτα 116 δισ. δολάρια το 2017. Φέτοςπροβλέπεται να φθάσουν τα 130 δισ.δολάρια, αντανακλώντας πιθανή αύ-ξηση της τάξεως των 16,2 δισ. δολα-ρίων από πέρυσι. Η μεγαλύτερη συ-νεισφορά στον τζίρο της παγκόσμιαςβιομηχανίας προέρχεται από την Κίνα.

Εκεί τα έσοδα έχουν διαμορφωθείστα 37,9 δισ. δολάρια από τις αρχέςτου έτους μέχρι σήμερα. Στη δεύτερη

θέση κατατάσσονται οι ΗΠΑ με έσοδα30,4 δισ. δολαρίων και στην τρίτη ηΙαπωνία με έσοδα 19,2 δισ. δολαρίων.

Η παροχή στήριξης από το Βερολίνοστις γερμανικές εταιρείες σχεδιασμούκαι ανάπτυξης ηλεκτρονικών παιχνι-διών δεν αναμένεται να δώσει λύσειςσε όλα τα προβλήματα του κλάδου.Αλλά είναι απαραίτητη για να τεθούνγερά θεμέλια, δηλώνει ο ΜπένεντικΓκρίντελ, επικεφαλής του στούντιοBluebyte που συνεργάζεται με τη γαλ-λική εταιρεία Ubisoft. Οι εταιρείες πουσχεδιάζουν και αναπτύσσουν ηλε-κτρονικά παιχνίδια στη Γερμανία ε-πικεντρώνονται στα προγράμματα πε-ριήγησης του Διαδικτύου και στα έ-ξυπνα τηλέφωνα, όπου ο ανταγωνισμόςείναι σκληρός. Επίσης, οι δαπάνεςείναι πολύ υψηλές και δεν υπάρχουνπεριθώρια για λάθη.

To «Made in Germany» στα ηλεκτρονικά παιχνίδιαενισχύει το Βερολίνο

<<<<<<

Η γερμανική κυβέρνησησχεδιάζει φοροελαφρύν-σεις και ενίσχυση των ερευ-νών με 100 εκατ. ευρώ.

09-OIK_ΔΙΕΘΝΗ_KATHI 28/08/18 22:16 Page 9

10 l Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η Τετάρτη 29 Αυγούστου 2018Δ Ι Ε Θ Ν Η

Το ταξίδι στο Διάστημα είναι από τα πιοπαλαιά όνειρα του ανθρώπου. Μέχρι σή-μερα είναι σχεδόν απαγορευτικό γιατους περισσότερους, αφενός λόγω κό-στους και αφετέρου διότι μέχρι στιγμήςοι αποστολές στο Διάστημα είχαν αμιγώςερευνητικούς ή αμυντικούς σκοπούς. Ηανάπτυξη την τελευταία δεκαετία νέωνπυραύλων που είναι φθηνότεροι, από ε-ταιρείες όπως η SpaceX του δισεκατομ-μυριούχου μεγαλομετόχου της Tesla,Ελον Μασκ, και η Blue Origin του δισε-κατομμυριούχου διευθύνοντος συμβού-λου της Amazon, Τζεφ Μπέζος, έχει μει-ώσει κατά πολύ το κόστος μιας εκτόξευ-σης στο Διάστημα. Σύμφωνα με το αμε-ρικανικό περιοδικό Popular Science, υ-πάρχουν σήμερα εμπορικά διαστημικάπρογράμματα από αντίστοιχες εταιρείεςπου υπόσχονται να μεταφέρουν τουρί-

στες στο Διάστημα. Για την ακρίβεια,πλούσιους τουρίστες, αλλά αν συνεχιστείη αλματώδης ανάπτυξη της ιδιωτικής α-γοράς του Διαστήματος, ίσως να μη χρει-αστεί να περάσουν πολλά χρόνια μέχριτο κόστος να μην είναι απαγορευτικόγια τους περισσότερους από εμάς.

Orion SpanΗ αμερικανική εταιρεία Orion Span υ-

πόσχεται να εκτοξεύσει στα τέλη του2021 τον δικό της διαστημικό σταθμό(Aurora Station) και να πραγματοποι-ήσει στις αρχές του 2022 την πρώτηαποστολή τουριστών σε αυτόν. Οι φι-λόδοξοι τουρίστες θα περάσουν 12 η-

μέρες στον διαστημικό σταθμόAurora, που θα βρίσκεται σε απόσταση200 μιλίων πάνω από τη Γη. Στις 12αυτές μέρες οι πελάτες θα ζήσουν σεπεριβάλλον μηδενικής βαρύτητας, θαέχουν την ευκαιρία να βλέπουν το Βό-ρειο Σέλας όπως λίγοι άνθρωποι το έ-χουν δει, θα καλλιεργήσουν φυτά στοΔιάστημα και, φυσικά, θα έχουν τηνευκαιρία να παρατηρούν και να φω-τογραφίζουν τη Γη (ο σταθμός θα ο-λοκληρώνει μια περιστροφή γύρω απότη Γη σε 90 λεπτά). Οι επίδοξοι αστρο-ναύτες θα πρέπει να ολοκληρώσουνυποχρεωτική εκπαίδευση διάρκειαςτριών μηνών. Οι τιμές γι’ αυτήν την

περιπέτεια αρχίζουν από 9,5 εκατ. δο-λάρια.

Virgin GalacticH εταιρεία Virgin Galactic του Βρετανού

δισεκατομμυριούχου Ρίτσαρντ Μπράνσονήταν από τις πρώτες εταιρείες που δη-μιουργήθηκαν (το 2004) με σκοπό τηναποστολή τουριστών στο Διάστημα. Αρ-χικά, η εταιρεία σκόπευε να έχει πραγ-ματοποιήσει την πρώτη αποστολή τηςέως το 2009, ωστόσο νέα προβλήματαπου προέκυπταν (με σοβαρότερο τηνπτώση του διαστημοπλοίου Space ShipTwo κατά τη διάρκεια δοκιμαστικής πτή-σης) την έχουν καθυστερήσει μέχρι σή-

μερα. Ωστόσο, η εταιρεία πραγματοποίησεμια επιτυχημένη δοκιμή τον περασμένοΑπρίλιο. Βέβαια, η Virgin Galactic δενθα στέλνει τους πελάτες της ακριβώς στοΔιάστημα, αλλά σε υποτροχιακή πτήσησε ύψος 62 μιλίων από τη Γη – το Διάστημαθεωρείται ότι αρχίζει σε απόσταση 100μιλίων από τον πλανήτη μας. Το ταξίδιθα διαρκεί μόλις λίγα λεπτά της ώρας καιτο κόστος είναι 250.000 δολάρια.

Blue OriginΗ εταιρεία του Τζεφ Μπέζος είχε α-

νακοινώσει ότι θα πραγματοποιήσειτις πρώτες εμπορικές επανδρωμένεςπτήσεις στα όρια του Διαστήματος έως

τα τέλη του έτους ή στις αρχές του2019. Εχει αναπτύξει το σύστημα NewShepard (προς τιμήν του Αλαν Σέπαρνττου πρώτου Αμερικανού στο Διάστη-μα), που αποτελείται από μια διαστη-μική κάψουλα η οποία τοποθετείταιστην κορυφή του πυραύλου (όπωςήταν το κλασικό σχέδιο των διαστη-μοπλοίων πριν από τα διαστημικά λε-ωφορεία της ΝΑΣΑ). Η κάψουλα θαφιλοξενεί έξι τουρίστες του Διαστή-ματος για ένα ταξίδι που θα διαρκείπερίπου 11 λεπτά της ώρας. Θα εκτο-ξεύεται στο Διάστημα πάνω σε ένανεπαναχρησιμοποιούμενο πύραυλοαπό τον οποίον θα αποχωρίζεται μόλις

φτάσει σε ύψος περίπου 60 μιλίων απότη Γη. Η Blue Origin επαίρεται ότι ηκάψουλα διαθέτει πολύ μεγάλα παρά-θυρα και αρκετό χώρο ώστε οι επιβάτεςνα κάνουν κωλοτούμπες μέσα σε αυτήνκαι, φυσικά, να παρατηρούν και ναβιντεοσκοπούν τη Γη. Η τιμή του τα-ξιδιού υπολογίζεται ότι θα είναι «λίγες»εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια.

RoscosmosΗ ρωσική κρατική διαστημική υ-

πηρεσία σκοπεύει να φτιάξει ένα δια-στημικό πολυτελές ξενοδοχείο συν-δεδεμένο με τον Διεθνή ΔιαστημικόΣταθμό. Οι τουρίστες του Διαστήμα-τος θα μένουν σε ιδιωτικά διαμερί-σματα που θα διαθέτουν τέσσερα υ-πνοδωμάτια, ενώ θα υπάρχει σαλόνι.Οι τιμές ποικίλλουν από 40 εκατ. δο-λάρια για παραμονή μιας ή δύο εβδο-μάδων μέχρι 60 εκατ. δολάρια γιαπαραμονή ενός μήνα στο Διάστημακαι την πραγματοποίηση διαστημικούπεριπάτου (συνοδεία κανονικού α-στροναύτη). Η Roscosmos σκοπεύεινα έχει κατασκευάσει το διαστημικότης λεωφορείο έως το 2022.

Space AdventuresH εταιρεία μπορεί να θεωρηθεί το

πρώτο γραφείο ταξιδίων του Διαστή-ματος, αφού είχε στείλει στον ΔιεθνήΔιαστημικό Σταθμό τους πρώτους επτάδιαστημικούς τουρίστες μεταξύ 2001και 2009. Εξακολουθεί να προωθεί νέα«ταξιδιωτικά πακέτα» που περιλαμβά-νουν διαστημικό περίπατο στον ISS,και ταξίδι γύρω από τη Σελήνη το οποίοπεριλαμβάνει και διαμονή στον ISS. ΗSpace Adventures συνεργάζεται με τηRoscosmos εδώ και χρόνια, άλλωστεείχε στείλει τους πελάτες της στον ISSμε διαστημόπλοιο Soyuz, ενώ τα ίδιασκοπεύει να χρησιμοποιήσει και στομέλλον. Ωστόσο, το γραφείο ταξιδίωνδεν έχει χρονοδιάγραμμα για την επό-μενη «εκδρομή».

Υψηλός ανταγωνισμός για τον διαστημικό τουρισμόΚαινοτόμες εταιρείες ετοιμάζουν εμπορικά προγράμματα για να ταξιδέψουν τους ανθρώπους πέρα από τα όρια της Γης

<<<<<<

Η ρωσική κρατική διαστη-μική υπηρεσία Roscosmosσκοπεύει να φτιάξει έναδιαστημικό πολυτελές ξενο-δοχείο, συνδεδεμένο με τονΔιεθνή Διαστημικό Σταθμό. Η Orion Span υπόσχεται να εκτοξεύσει στα τέλη του 2021 τον δικό της διαστημικό σταθμό (Aurora Station) και  να πραγματο-

ποιήσει στις αρχές του 2022 την πρώτη αποστολή τουριστών σε αυτόν.

Η αγορά ταξιδιών αναψυχής στοΔιάστημα, όπως είπαμε, τώρα ανα-πτύσσεται. Αντιθέτως, αυτή πουτρέχει με τα χίλια, ιδίως μετά το2010, είναι η αγορά εκτόξευσηςφορτίων στο Διάστημα. Ο τζίροςαυτής της αγοράς διαμορφώθηκετο 2017 στα 9,68 δισ. δολάρια,σύμφωνα με μελέτη της αμερικα-νικής εταιρείας ερευνώνStratistics Market Research, καιπροβλέπεται να αναπτυχθεί στα36,99 δισ. δολάρια έως το 2026.Πρόκειται κυρίως για την αποστο-λή δορυφόρων, στρατιωτικών καιεμπορικών, στο Διάστημα, με τηνέα τάση να είναι η αποστολή μι-κρών δορυφόρων. Περίπου 800μικροί δορυφόροι προβλέπεται ότιθα εκτοξεύονται κάθε χρόνο μετάτο 2020, σύμφωνα με την εταιρείααναλύσεων αγοράς Διαστήματοςκαι Αμυνας Teal Group. Ηγετικήθέση στην εν λόγω αγορά κατέχειπλέον η SpaceX του Ελον Μασκ.

Eκτόξευσηφορτίων

Τα τεχνητά διαμάντια κερδίζουντις προτιμήσεις νέων καταναλωτών«Τα διαμάντια είναι παντοτινά», λέει ηΣίρλεϊ Μπάσεϊ στo ομώνυμο διάσημοτραγούδι. Αυτό ήταν και το διαφημι-στικό σλόγκαν της DeBeers Group, τηςμεγαλύτερης εταιρείας αδαμαντωρυ-χείων στον κόσμο, το οποίο από τουςειδικούς της διαφήμισης θεωρήθηκετο «σλόγκαν του 20ού αιώνα». Μόνοπου στον 21ο αιώνα η εταιρεία δεν α-σχολείται αποκλειστικά με τα εξορυγ-μένα γνήσια διαμάντια, αλλά και με τατεχνητά, αυτά που καλλιεργούνται στοεργαστήριο. «Είναι τόσο όμοια τα καλ-λιεργημένα με τα εξορυγμένα διαμάντια,ώστε αποφεύγουμε να τα εκθέτουμετο ένα δίπλα στο άλλο», επισήμανε o

Χάρολντ Ντιπουί, αντιπρόεδρος καιαρμόδιος στρατηγικής ανάλυσης τηςαμερικανικής κοσμηματοποιίας Stuller.

Τα τελευταία 56 χρόνια, τα τεχνητάδιαμάντια χρησιμοποιούνται στα χει-ρουργικά εργαλεία ακριβείας, αλλά καιγια την άντληση, την κοπή και τη στίλ-βωση στη βιομηχανία. Από τη δεκαετίατου 1990 χρησιμοποιούνται και στακοσμήματα, αλλά τώρα τα υιοθετεί γιαπρώτη φορά στην ιστορία του ο κορυ-φαίος όμιλος του κλάδου των διαμα-ντιών, η De Beers. Δημιούργησε γι’ αυ-τόν τον λόγο τη Lightbox, η οποία θααρχίσει να πουλάει τη δική της σειρά50 σκουλαρικιών και κολιέ με καλλιερ-γημένα διαμάντια. «Δεν θέλουμε να ταπαρουσιάσουμε ως πραγματικά δια-μάντια», λέει η γενική διευθύντριαμάρκετινγκ της Lightbox, Σάλι Μόρισον.«Ενδιαφερόμαστε να λειτουργήσουμε

ανταγωνιστικά στην κατηγορία τωνπροϊόντων που αφορούν την προσω-πική περιποίηση, όπως είναι τα αξε-σουάρ, τα καλλυντικά, τα κοσμήματα».Για τα δεδομένα των ΗΠΑ, ένα διαμάντικαλλιεργημένο θεωρείται ότι ανήκειστην κατηγορία του πολύτιμου λίθου,όταν πληροί τις προδιαγραφές του Α-μερικανικού Γεμολογικού Ινστιτούτουγια τη διαφάνεια και το χρώμα του. Το1971, η General Electric παρήγαγε τοπρώτο τεχνητό διαμάντι στην κατη-γορία των πολύτιμων λίθων και έκτοτεεκτίθεται στο Μουσείο Σμιθσόνιαν. Εί-κοσι χρόνια χρειάστηκαν για να πα-ραχθεί τεχνητό διαμάντι που να μπορείνα είναι ανταγωνιστικό στην αγοράπολύτιμων λίθων.

Η ζήτηση είναι μεγάλη λόγω της χα-μηλότερης τιμής τους και της εξαιρε-τικής ποιότητάς τους. Το 70% των νέωναπό 20-35 ετών θα αγόραζε τεχνητόδιαμάντι για δαχτυλίδι αρραβώνα, ε-φόσον η διαδικασία παραγωγής τουςδεν είναι επιβλαβής για τον πλανήτη.

Οπως λέει η Νάτζα Σβαρόφσκι, μέλοςτου εκτελεστικού συμβουλίου τηςSwarovski, που παράγει τα ομώνυμακρύσταλλα Σβαρόφσκι, «μας ενδιαφέ-ρουν τα τεχνητά διαμάντια, εφόσονμπορούμε και να αυξήσουμε τις πω-λήσεις και να μην επιβαρύνουμε στοπεριβάλλον». Η εξόρυξη διαμαντιώνέχει προκαλέσει διεθνώς έντονες δια-μαρτυρίες για τη διαφθορά των εμπλε-κομένων, τη ζημία που προκαλεί στοπεριβάλλον και την παιδική εργασίαπου προϋποθέτει.

Εξαιτίας όλων αυτών, ο Λεονάρντοντι Κάπριο, αφού πρωταγωνίστησεστην ταινία «Ματωμένο διαμάντι», ε-πένδυσε στην εταιρεία τεχνητών δια-μαντιών Diamond Foundry. Η ΠενέλοπεΚρουζ συνεργάστηκε με την AtelierSwarovski για τη δημιουργία σειράςκοσμημάτων με καλλιεργημένα (οικο-λογικά) διαμάντια. Οι τιμές τους ξεκι-νούν από 5.000 δολάρια και φθάνουντις 53.000 δολάρια.

BLOOMBERG, REUTERS

<<<<<<

Το 1971 η General Electricπαρήγαγε το πρώτο τεχνητόδιαμάντι στην κατηγορίατων πολύτιμων λίθων, πουέκτοτε εκτίθεται στο Μου-σείο Σμιθσόνιαν.

Το 70% των νέων 20-35 ετών θα αγόραζε τεχνητό διαμάντι για δαχτυλίδι αρραβώνα. Ητιμή του αρχίζει από 5.000 δολάρια και φθάνει τις 53.000 δολάρια.

H ιταλική Enel κάνει την τρίτη και τε-λευταία προσπάθειά της για να εξα-κολουθήσει να κατασκευάζει φωτο-βολταϊκά συστήματα σε ανταγωνιστικήβάση. Στο παρελθόν, η Ευρώπη ηγού-νταν σε αυτόν τον τομέα, αλλά τα τε-λευταία χρόνια η Κίνα παράγει φθη-νότερα και πιο προηγμένα τεχνολο-γικώς προϊόντα, έχοντας αναπτύξειμεγάλα δίκτυα προμηθευτών σε πα-γκόσμια κλίμακα. Στην τρίτη προσπά-θειά της η Enel θα λανσάρει ένα νέο,προηγμένο αλλά μη δοκιμασμένο στηνπράξη σύστημα.

Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματααπό την αρχή. Σύμφωνα με δημοσί-

ευμα των The New York Times, τοεργοστάσιο παραγωγής ενέργειας τηςEnel στην Κατάνια της Σικελίας κα-τασκευάστηκε το 2000. Το 2011 ανα-διαμορφώθηκε για να κατασκευάζειφωτοβολταϊκά συστήματα για την εγ-χώρια, την ελληνική και τη νοτιοα-φρικανική αγορά.

Η Enel κατέβαλε μεγάλες προσπά-θειες να αντεπεξέλθει στις πιέσεις απότις κινεζικές κατασκευάστριες, οιοποίες πουλούσαν τα δικά τους προϊ-όντα σε πολύ χαμηλότερες τιμές. Ε-πίσης, τα κινεζικά προϊόντα ανταγω-νίζονταν τα ιταλικά και σε τεχνολογικόεπίπεδο. Σήμερα, όμως, η Εnel για α-κόμη μία φορά στοιχηματίζει στουςφωτοβολταϊκούς συλλέκτες δικής τηςπατέντας, τους οποίους θα δοκιμάσειγια πρώτη φορά στην ιστορία της.

Η Γηραιά Ηπειρος βρέθηκε πριν απόείκοσι χρόνια στην πρωτοπορία τηςκατασκευής των φωτοβολταϊκών συλ-

λεκτών, οι οποίοι εκμεταλλεύονταιτην ηλιοφάνεια για να παραγάγουν ε-νέργεια. Ωστόσο, καθώς τα χρόνιαπερνούσαν και εμφανίζονταν κατάκύματα οι Κινέζοι ανταγωνιστές, ήτανδύσκολο να διατηρήσει την πρωτο-καθεδρία της. Η Enel αναπτύσσει τηναποκλειστικά δική της τεχνολογία. Μετους συλλέκτες της καθιστά δυνατήτην απορρόφηση περισσότερης ακτι-νοβολίας από τον ήλιο σε σύγκρισημε εκείνη των ανταγωνιστικών προϊ-όντων. Οι ιταλικοί συλλέκτες δεν θααπορροφούν μόνον τις ακτίνες του η-λίου αλλά και όσες φθάνουν στο έδαφοςκαι επιστρέφουν πίσω. Αυτόχρημα,αυτό τους καθιστά ανταγωνιστικότε-ρους, διότι θα παράγουν περισσότερηενέργεια απ’ ό,τι οι φθηνότεροι κινε-ζικοί. Βέβαια, η Κίνα κάθε άλλο παράεύκολη αντίπαλος είναι, επισημαίνουνοι New York Times. Οι εταιρείες τηςδιαθέτουν τεράστια εργοστάσια, πε-ρίπλοκα συστήματα logistics και πα-γκόσμια δίκτυα συνεργατών και προ-μηθευτών. Με εργαλείο την καινοτομίαανταγωνίζονται τους καλύτερους στην

απόδοση. Παράλληλα, οι Κινέζοι κα-τασκευάζουν τεραστίων διαστάσεωνπλωτά φωτοβολταϊκά συστήματα ήπειραματίζονται με την εγκατάστασησυλλεκτών ηλιακής ακτινοβολίας στουςαυτοκινητοδρόμους. Πάντως, θέτονταςτο ζήτημα στις σωστές του διαστάσεις,όπως επισημαίνει η Τζένι Τσέιζ, ανα-λύτρια εταιρειών παραγωγής ηλιακήςενέργειας για λογαριασμό τουBloomberg New Energy Finance, «τονα παράγει κανείς ενέργεια από τονήλιο δεν είναι το ίδιο με την κατασκευήενός πυραύλου. Κοστίζει λιγότερο ανκανείς έχει φροντίσει να διαθέτει τιςκατάλληλες υποδομές».

Η Enel προσδοκά με τους προηγμέ-νους συλλέκτες της να μετατρέπει σχε-δόν το 20% της ακτινοβολίας σε ενέρ-γεια, με απώτερο στόχο το 25% σε μίαπενταετία, ώστε να ισοφαρίσει και τουψηλότερο κόστος τους. Τέλος, προ-βλέπει ότι σε ετήσια βάση θα κατα-σκευάζει περίπου 500 εκατομμύριασυλλέκτες – ποσότητα εξαιρετικά μικρήεάν συγκριθεί με το ύψος της παρα-γωγής των Κινέζων ανταγωνιστών της.

Η Enel με νέα τεχνολογία θέλει ναπάρει τα ηνία στην ηλιακή ενέργεια

<<<<<<

Οι ιταλικοί συλλέκτες δενθα απορροφούν μόνο τιςακτίνες του ηλίου, αλλάκαι όσες φθάνουν στο έδα-φος και επιστρέφουν πίσω.

Το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας της Enel, στην Κατάνια της Σικελίας, κατα-σκευάστηκε το 2000.

10-OIK_ΔΙΕΘΝΗ_KATHI 28/08/18 19:29 Page 10

Τετάρτη 29 Αυγούστου 2018 Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η l 11Δ Ι Ε Θ Ν Η

Η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρ-κελ ενδιαφέρεται περισσότερο να α-ναλάβει Γερμανός τα ηνία της Ευρω-παϊκής Επιτροπής παρά της Ευρω-παϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σύμφωναμε αποκλειστικές πληροφορίες της ε-φημερίδας Handelsblatt. Η Μέρκελδήλωσε πως δεν έχει αποφασίσει α-κόμη ποιον θα ήθελε ως επόμενο υ-ποψήφιο πρόεδρο της ΕΚΤ. Σύμφωναμε τη Handelsblatt, η Μέρκελ συζή-τησε το θέμα της ΕΚΤ με τον Γενς Βάι-ντμαν, πρώην οικονομικό σύμβουλότης και από το 2011 επικεφαλής τηςγερμανικής κεντρικής τράπεζας, σεπρόσφατη συνάντηση μακριά από ταφώτα της δημοσιότητας.

Η Handelsblatt, που επικαλείταιΓερμανούς αξιωματούχους ως πηγή,έγραψε ότι ο κ. Βάιντμαν είπε στηνκ. Μέρκελ ότι είναι πρόθυμος να είναιυποψήφιος για τη θέση του προέδρουτης ΕΚΤ. Ωστόσο, φαίνεται πως η Γερ-μανίδα καγκελάριος έχει άλλα σχέδια.Η γερμανική κυβέρνηση θεωρεί ότιείναι προτιμότερο να διεκδικήσει τηθέση του προέδρου της Ευρωπαϊκής

Επιτροπής, ενώ, αντιθέτως, πιστεύειότι η υποψηφιότητα του Βάιντμαν,του σκληρότερου επικριτή της πολι-τικής της ΕΚΤ από το 2011, θα συνα-ντήσει ισχυρές αντιστάσεις από ορι-σμένα κράτη της Νοτίου Ευρώπης,σύμφωνα με τη Handelsblatt.

Από τη Γεωργία όπου πραγματοποιείεπίσημη επίσκεψη, η κ. Μέρκελ σχο-λίασε το δημοσίευμα, λέγοντας ότιτώρα αρχίζουν οι συζητήσεις για τηνπλήρωση των θέσεων στους ευρω-παϊκούς θεσμικούς οργανισμούς.«Πράγμα που σημαίνει ότι δεν έχειληφθεί καμία απόφαση, και η θέσητου προέδρου της ΕΚΤ θα καλυφθείπολύ αργότερα, οπότε δεν μπορώ ναεπιβεβαιώσω τις όποιες επιθυμίες (υ-ποτίθεται ότι) έχω. Καλύτερα να πε-ριμένουμε τις εξελίξεις και θα δούμετότε τι θα κάνουμε», είπε η Γερμανίδακαγκελάριος, αποφεύγοντας, ουσια-στικά, να διαψεύσει το δημοσίευμα.Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Βάιντμανεπέκρινε την απόφαση της ΕΚΤ τοκαλοκαίρι του 2012 να κάνει «ό,τι χρει-αστεί» για να αποτρέψει τη διάσπαση

της Ευρωζώνης. Μάλιστα, ο κ. Βάι-ντμαν είχε καταθέσει στο γερμανικόσυνταγματικό δικαστήριο κατά τηςαπόφασης της ΕΚΤ να αγοράσει (απότη δευτερογενή αγορά) απεριόριστουύψους κρατικά ομόλογα από κράτη-μέλη της Ευρωζώνης που απειλούνταιμε αποκλεισμό από τις αγορές, υπότην προϋπόθεση ότι θα δεσμεύονταινα εφαρμόσουν πρόγραμμα οικονο-μικής προσαρμογής. Το πρόγραμμαδεν ενεργοποιήθηκε ποτέ, ωστόσο ηαπειλή του Μάριο Ντράγκι να το κάνει,οδήγησε στο τέλος της κρίσης δημο-σίου χρέους της Ευρωζώνης, διότιπροκάλεσε την αποκλιμάκωση τηςαπόδοσης των αποδόσεων των ομο-λόγων. Πιθανοί Γερμανοί υποψήφιοι

για τη θέση του επόμενου προέδρουτης Ευρωπαϊκής Επιτροπής θεωρού-νται ο νυν υπουργός Οικονομίας καιστενός συνεργάτης της Μέρκελ, ΠέτερΑλτμάιερ, ο Μάνφρεντ Βέμπερ, πρό-εδρος της κοινοβουλευτικής ομάδαςτου Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματοςκαι η νυν υπουργός Αμυνας, Ούρσουλαφον ντερ Λάιεν, σύμφωνα με τηHandelsblatt. Πιθανοί υποψήφιοι ωςδιάδοχοι του Μάριο Ντράγκι στηνΕΚΤ θεωρούνται ο νέος κεντρικόςτραπεζίτης της Φινλανδίας Ολι Ρεν,ο Γάλλος κεντρικός τραπεζίτης Φραν-σουά Βιγερουά ντε Γκαλό αλλά και οκεντρικός τραπεζίτης της ΕσθονίαςΑρνο Χάνσεν, σύμφωνα με σημείωματης γερμανικής τράπεζας Berenberg.

Γερμανόδιάδοχοτου Γιούνκερ επιθυμεί η ΜέρκελΗ προεδρία Ε.Ε., κύρια επιδίωξηΒερολίνου σύμφωνα με Handelsblatt

O προστατευτισμός και η απειλή γενίκευ-σης του εμπορικού πολέμου είναι οι με-γαλύτεροι κίνδυνοι που μπορεί να πλή-ξουν την ανάπτυξη στην Ευρωζώνη, α-ναφέρεται στα πρακτικά της ΕυρωπαϊκήςΚεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) που τηρή-θηκαν κατά τη συνεδρίαση που έγινεστις 26 Ιουλίου.

Προς το παρόν, όμως, η οικονομίατης Ευρωζώνης παραμένει εύρωστη, ε-πισημαίνει η ΕΚΤ. Τα μέλη του διοικη-τικού συμβουλίου της Ευρωτράπεζαςσυμφώνησαν ότι δεν χρειάζεται να αλ-λάξει η νομισματική πολιτική, επιβε-βαιώνοντας σφυγμομέτρηση που πραγ-ματοποίησε το Reuters στα μέσα της ε-βδομάδας.

Τον Ιούνιο η ΕΚΤ αποφάσισε να τερ-ματίσει τις αγορές κρατικών ομολόγωνστα τέλη του τρέχοντος έτους και ναδιατηρήσει αμετάβλητα τα επιτόκια έωςτο καλοκαίρι του 2019.

«Η αβεβαιότητα που σχετίζεται με τιςεξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία πα-ραμένει ισχυρή, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά

την απειλή του προστατευτισμού καιτον κίνδυνο κλιμάκωσης των εντάσεωνστο παγκόσμιο εμπόριο», τονίζει η ΕΚΤ.Η ανάπτυξη στην Ευρωζώνη ενισχύεταιγια έκτη συνεχόμενη χρονιά μετά τηστασιμότητα που προκλήθηκε λόγω κρί-σης δημόσιου χρέους.

Η κατανάλωση ενισχύεται μαζί μετην απασχόληση, ενώ ανοδικά κινείταικαι ο πληθωρισμός. Τα περισσότεραμέλη του διοικητικού συμβουλίου συμ-μερίζονται την άποψη ότι μειώνεται ηαβεβαιότητα για την πορεία του πλη-θωρισμού.

Στόχος της ΕΚΤ είναι να φθάσει οπληθωρισμός λίγο χαμηλότερα από το2%. Εντούτοις, η τόνωση των τιμώνστην Ευρωζώνη σήμερα αποδίδεται ενπολλοίς στην άνοδο των τιμών ενέργειαςκαι ειδικότερα του πετρελαίου.

Ο δομικός πληθωρισμός, εξαιρουμένωντων ευμετάβλητων τιμών ενέργειας,τροφίμων αλκοολούχων ποτών και κα-πνού, παραμένει χαμηλός. Τον Ιούλιοπεριορίστηκε στο 1,1%.

Ο εμπορικός πόλεμος απειλείτην ανάπτυξη στην Ευρώπη

Βολές Βάιντμαν κατά ΕΚΤΕίναι άγνωστο αν αποτελεί σύμπτωση,αλλά σήμερα ο Γενς Βάιντμαν άσκησεεκ νέου κριτική στη νομισματική πολιτικήτης ΕΚΤ, λέγοντας ότι είναι εκτός τόπουκαι δεν συμβαδίζει με την ανάκαμψη τηςοικονομίας της Ευρωζώνης. Μιλώνταςαπό το Βερολίνο, ο κ. Βάιντμαν είπε χθεςπως, με τον πληθωρισμό να πλησιάζειστον στόχο της ΕΚΤ, έχει «έρθει ο καιρόςνα αρχίσει η έξοδος από την πολύ επε-κτατική νομισματική πολιτική και τα α-ντισυμβατικά μέτρα, ιδιαίτερα αν ανα-λογιστεί κανείς τις δυνητικές παρενέργειέςτους». Ο πληθωρισμός διαμορφώθηκεστην Ευρωζώνη στο 2,1% τον Ιούλιο, ω-

στόσο η ΕΚΤ προβλέπει μέσο ετήσιο πλη-θωρισμό 1,7% για το 2018, το 2019 καιτο 2020, ενώ στόχος της ΕΚΤ είναι «κάτω,αλλά κοντά στο 2%». Η Ευρωπαϊκή Κε-ντρική Τράπεζα αποφάσισε τον Ιούνιονα ολοκληρώσει το πρόγραμμα αγοράςομολόγων (QE) στα τέλη του 2018, κάτιπου, κατά τον Βάιντμαν, είναι «απλώς τοπρώτο βήμα προς την αναγκαία εξομά-λυνση της νομισματικής πολιτικής στηνΕυρωζώνη». Τα υπόλοιπα στοιχεία τηςνομισματικής πολιτικής, δηλαδή τα επι-τόκια δανεισμού, θα αλλάξουν «μόνο στα-διακά στη διάρκεια των επόμενων ετών»,συμπλήρωσε ο Βάιντμαν.

Οι τρεις λόγοι του πλεονάσματος στο γερμανικό ισοζύγιοΤο υψηλό πλεόνασμα τρεχουσώνσυναλλαγών στη Γερμανία αποδί-δεται στην εμμονή του Βερολίνουγια ισοσκελισμένους προϋπολογι-σμούς και στην άρνηση των Γερμα-νών να βάλουν το χέρι στις αποτα-μιεύσεις τους. Επίσης, το πλεόνασμαστο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγώντης Γερμανίας οφείλεται και στηντάση των γερμανικών εταιρειών ναμην επενδύουν στη χώρα τους τακέρδη που έχουν, σύμφωνα με τουςFinancial Times. Οι επενδύσεις τωνγερμανικών επιχειρήσεων στη Γερ-μανία έχουν υποχωρήσει από το13% του ΑΕΠ τη δεκαετία του 1990στο 11% στη διάρκεια των τελευ-ταίων ετών, σύμφωνα με το ΔιεθνέςΝομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).

«Οι γερμανικές εταιρείες, παρότιέχουν κέρδη, δεν τα χρησιμοποιούνγια να κάνουν επενδύσεις στη χώρατους ή για να αυξήσουν τους μισθούςτων εργαζομένων τους ή για να δώ-σουν μερίσματα στους μετόχουςτους», σχολιάζει η Τζούλι Κόζακ, ει-δήμων σε θέματα γερμανικής οικο-νομίας, που εργάζεται στο ΔΝΤ. «Ηκερδοφορία των επιχειρήσεων δενδιοχετεύεται σε επενδύσεις κεφα-λαίων ή ενεργητικού εντός των συ-νόρων της χώρας», τονίζει ο ΧιουΠιλ, επικεφαλής οικονομολόγος γιατην Ευρώπη στην Goldman Sachs.

Η Γερμανία είναι η ισχυρότερηοικονομία της Ευρωζώνης και το

βασικό της πλεονέκτημα είναι ηποιοτική υπεροχή των προϊόντωντης σε διεθνή κλίμακα. Το ΔιεθνέςΝομισματικό Ταμείο και η Ευρω-παϊκή Επιτροπή παροτρύνουν τηΓερμανία να ενισχύσει την εγχώριαζήτηση και τις εισαγωγές, ώστε ναπεριοριστούν οι ανισορροπίες στηνπαγκόσμια οικονομία. Σύμφωνα μετο γερμανικό ινστιτούτο Ifo, το πλε-

όνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσώνσυναλλαγών στη μεγαλύτερη οικο-νομία της Ευρωζώνης θα διαμορ-φωθεί στα 299 δισ. δολάρια το 2018,που σημαίνει ότι θα είναι το υψη-λότερο στον κόσμο για τρίτη συνε-χόμενη χρονιά. Τη μερίδα του λέο-ντος σε αυτό το πλεόνασμα κατα-λαμβάνουν οι εξαγωγές, οι οποίεςθα υπερβούν τις εισαγωγές κατά

265 δισ. ευρώ, σύμφωνα με το Ifo.Το Βερολίνο υποστηρίζει ότι δενμπορεί να προβεί σε αλλαγές στο ι-σοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.Υπάρχουν, όμως, και άλλοι τρόποιγια να προσελκύσει επενδυτικά κε-φάλαια στη χώρα. Στην τελευταίαέκθεση του Συμβουλίου ΟικονομικώνΕμπειρογνωμόνων της Γερμανίαςαναφέρεται ότι η κυβέρνηση θαπρέπει να λάβει μέτρα για τη βελ-τίωση του επενδυτικού κλίματοςστη Γερμανία.

Ανάλογες συστάσεις έχουν δια-τυπωθεί από στελέχη επιχειρήσεωνπου αναφέρουν ότι η φορολογικήνομοθεσία στη Γερμανία δεν προ-σφέρει κίνητρα για επενδύσεις, ενώεπείγει η αναβάθμιση των υποδομώνγια την καλύτερη λειτουργία τουΔιαδικτύου. Οικονομικοί αναλυτέςυποστηρίζουν ότι η γερμανική κυ-βέρνηση δεν έχει κίνητρα να προ-χωρήσει σε μεταρρυθμίσεις, λόγωτης οικονομικής ευρωστίας και τηςχαμηλής ανεργίας που παρατηρού-νται στη χώρα.

Κατεβάζει ταχύτητα η μεταποίηση στην ΕυρωζώνηΗ οικονομία της Ευρωζώνης εξακο-λούθησε να αναπτύσσεται με ικανο-ποιητικό ρυθμό τον Αύγουστο, σύμ-φωνα με τα πρώτα στοιχεία από τηνέρευνα υπευθύνων παραγγελιών τηςIHS Markit, ωστόσο οι προσδοκίεςτων επιχειρήσεων για την ανάπτυξήτους το επόμενο διάστημα υποχώ-ρησαν στο χαμηλότερο επίπεδο τωντελευταίων δύο ετών. Αν εξαιρέσουμετη Γερμανία και τη Γαλλία, στην υ-πόλοιπη Ευρωζώνη η παραγωγή καιο ρυθμός αύξησης νέων παραγγελιώνυποχώρησαν τον Αύγουστο στο χα-μηλότερο επίπεδο των τελευταίων22 μηνών.

Ο σύνθετος δείκτης υπευθύνωνπαραγγελιών της Ευρωζώνης (πε-ριλαμβάνει υπηρεσίες και μεταποί-ηση) ενισχύθηκε ελαφρώς τον Αύ-γουστο στο 54,4 από το 54,3 τον Ι-ούλιο, ωστόσο η αύξηση της παρα-γωγής ήταν η χαμηλότερη από τονΙανουάριο του 2017 και σημαντικάχαμηλότερη από την αύξηση τηςπαραγωγής που είχαμε τους προη-γούμενους μήνες. Ομοίως καταγρά-φηκε οριακή αύξηση των νέων πα-ραγγελιών σε υπηρεσίες και σε με-ταποίηση, ωστόσο αυτή ήταν η α-σθενέστερη από τον Δεκέμβριο του2016. Η απασχόληση αυξήθηκε μετον υψηλότερο ρυθμό των τελευ-ταίων έξι μηνών, στον τομέα τωνυπηρεσιών με τον ταχύτερο ρυθμόαπό τον Οκτώβριο του 2007, ωστόσο

ο ρυθμός αύξησης μισθών στη με-ταποίηση ήταν ο χαμηλότερος τωντελευταίων 17 μηνών.

Οι προσδοκίες για μελλοντική ε-πιχειρηματική δραστηριότητα υπο-χώρησαν για τους δύο τομείς στοχαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων23 μηνών (σε χαμηλό 34 μηνών γιατη μεταποίηση και σε χαμηλό 21μηνών για τις υπηρεσίες). Σε επίπεδοκρατών η παραγωγή στις υπηρεσίεςκαι στη μεταποίηση επιταχύνθηκεσε Γαλλία και σε Γερμανία, ωστόσοεπιβραδύνθηκε στην υπόλοιπη Ευ-

ρωζώνη. Στη Γερμανία είχαμε επι-τάχυνση της παραγωγής στον ιδιω-τικό τομέα με τον ταχύτερο ρυθμόαπό τον Φεβρουάριο, γεγονός πουγεννά προσδοκίες για επιτάχυνσητου ΑΕΠ από 0,4% το δεύτερο τρί-μηνο στο 0,5% το τρίτο τρίμηνο,σύμφωνα με την IHS Markit. Η α-νάπτυξη στηρίχθηκε κυρίως στις υ-πηρεσίες, ωστόσο στη μεταποίησηοι νέες παραγγελίες αυξήθηκαν μετον χαμηλότερο ρυθμό των τελευ-ταίων δύο ετών. Στη Γαλλία είχαμεενίσχυση της παραγωγής σε υπη-

ρεσίες και σε μεταποίηση με τον υ-ψηλότερο ρυθμό των τελευταίωντεσσάρων μηνών, ωστόσο οι προσ-δοκίες υποχώρησαν στο χαμηλότεροεπίπεδο των τελευταίων 21 μηνών.«Τα στοιχεία από την έρευνα δεί-χνουν πως η οικονομία της Ευρω-ζώνης εξακολούθησε να αναπτύσ-σεται με σταθερό ρυθμό τον Αύγου-στο, ενισχύοντας την ελπίδα πως ορυθμός ανάπτυξης το τρίτο τρίμηνοθα είναι 0,4%, όσο ήταν και το δεύ-τερο τρίμηνο», δήλωσε ο Κρις Γου-ίλιαμσον, επικεφαλής οικονομολόγοςτης IHS Markit.

Η απασχόληση παρέμεινε σε υ-ψηλό επίπεδο, επισήμανε ο κ. Γου-ίλιαμσον, γεγονός που θα ενισχύσειτην κατανάλωση και θα συμβάλειώστε να αντισταθμιστεί η πτώσητων εξαγωγών, ωστόσο η ζήτησηγια υπηρεσίες και για αγαθά θα πρέ-πει να ενισχυθεί για να υποστηρι-χθούν η παραγωγή και η απασχό-ληση τους επόμενους μήνες.

Αν εξαιρέσουμε τη Γερμανία και τη Γαλλία, στην υπόλοιπη Ευρωζώνη η παρα-γωγή και ο ρυθμός αύξησης νέων παραγγελιών υποχώρησαν τον Αύγουστο.

<<<<<<

Ο σύνθετος δείκτηςυπευθύνων παραγγελιώντης Ευρωζώνης ενισχύ-θηκε ελαφρώς τονΑύγουστο στο 54,4από το 54,3 τον Ιούλιο.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παροτρύνουν τηΓερμανία να ενισχύσει την εγχώρια ζήτηση και τις εισαγωγές, ώστε να περιορι-στούν οι ανισορροπίες στην παγκόσμια οικονομία.

<<<<<<

Ισοσκελισμένοι προϋπο-λογισμοί, αποταμίευσηκαι επενδύσεις κερδώνστο εξωτερικό από γερμα-νικές επιχειρήσεις.

Από τη Γεωργία, όπου πραγματοποιεί επίσημη επίσκεψη, η κ. Μέρκελ δήλωσε ότι «δεν έχει ληφθεί καμία απόφαση και η θέση του προέδρου της ΕΚΤ θα καλυφθεί πολύ αργό-τερα, οπότε δεν μπορώ να επιβεβαιώσω τις όποιες επιθυμίες (υποτίθεται ότι) έχω. Καλύτερα να περιμένουμε τις εξελίξεις».

Οι αμερικανικές τράπεζες «κάθονταν» γιαπολύ καιρό πάνω σε ένα θησαυρό αξίας1,5 τρισ. δολαρίων, τον οποίο πρόσφατααποφάσισαν να αξιοποιήσουν. Αναφερό-μαστε στο «πλαστικό χρήμα». Αναγκάστη-καν να το κάνουν διότι αυξήθηκαν οι πιέσειςπου δέχονται από τις ψηφιακές τράπεζες.Ετσι αρχίζουν να αναλύουν πολύ προσε-κτικά τα στοιχεία από τη χρήση πιστωτικώνκαι χρεωστικών καρτών των πελατών τους,ώστε να τους κάνουν να ξοδεύουν περισ-σότερο χρησιμοποιώντας «πλαστικό χρή-μα», όπως αναφέρεται σε άρθρο που δη-μοσιεύθηκε στο ειδησεογραφικό πρακτο-ρείο Bloomberg.

Ποιοι, όμως, μπορούν να τους βοηθήσουνσε αυτό; Νεοφυείς εταιρείες, όπως αυτήπου έχουν ιδρύσει ο Σκοτ Γκράιμς και ηΛιν Λομπ, ονόματι Cardlytics, μπορούν νααναλύουν τα δεδομένα που δείχνουν πώςοι άνθρωποι χρησιμοποιούν τις χρεωστικέςκαι τις πιστωτικές κάρτες. Η εκμετάλλευσηαυτών των προσωπικών δεδομένων είναιεργαλείο στα χέρια των παραδοσιακώντραπεζών για να αντεπεξέλθουν στον α-νταγωνισμό των νεοφυών εταιρειών πουδραστηριοποιούνται στην ψηφιακή τρα-πεζική και να καταφέρουν να διατηρήσουντην πελατεία τους.

«Πρόκειται για σημαντικό όπλο ώστενα είναι ανταγωνιστικές στο μέλλον», δη-λώνει ο Σίλβιο Ταβάρες, διευθύνων σύμ-βουλος της ένωσης εταιρειών ψηφιακήςτραπεζικής, CardLinx Association. Συχνάοι καταναλωτές εξαναγκάζονται να δώσουναπόρρητα προσωπικά στοιχεία με αντάλ-λαγμα την εξυπηρέτησή τους. Οταν, όμωςτους τα ζητούν οι τράπεζες, δεν δυσανα-σχετούν. Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στηThe Wall Street Journal αναφέρεται ότι ηFacebook προσέγγισε τράπεζες, ζητώνταςτους να της διαθέσουν στοιχεία πελατώντους ώστε να δημιουργήσει υπηρεσίες για

τον έλεγχο του υπολοίπου των λογαριασμώντους. Η Facebook διευκρίνισε, πάντως, ότιδεν θέλει να χρησιμοποιήσει τα στοιχείαγια τις αγορές των πελατών των τραπεζώνγια διαφημιστικούς λόγους. «Οι περισσό-τεροι θα εκπλήσσονταν δυσάρεστα μαθαί-νοντας ότι οι τράπεζες δυνητικά παρακο-λουθούν τις αγορές τους για να τους κάνουνκαι τις αντίστοιχες προσφορές», επισημαίνειο Λόρεν Σόντερς, βοηθός διευθυντή στοΕθνικό Κέντρο για το Καταναλωτικό Δί-καιο.

Στην περίπτωση της Cardlytics, οι τρά-πεζες της αποστέλλουν τα δεδομένα τωνκαταναλωτικών δαπανών χωρίς ονόματακαι επιπλέον στοιχεία. Πέρυσι η Cardlyticsανέλυσε στοιχεία για δαπάνες 1,5 τρισ. δο-λαρίων, οι οποίες αφορούσαν 2.000 χρη-

ματοπιστωτικά ιδρύματα. Με τη σειρά τουςοι τράπεζες μπορούν να προσεγγίσουν εκνέου την πελατεία τους και να τους προ-σφέρουν εξατομικευμένα κουπόνια καιλοιπές εκπτώσεις. Στις Ηνωμένες Πολιτείεςοι πελάτες των τραπεζών, που συνεργά-ζονται με την Cardlytics, έχουν τη δυνα-τότητα να μη συμμετέχουν στο πρόγραμμαπροσφορών. Η εταιρεία μπορεί να διαπι-στώσει τις συνήθειες των ταξιδιωτών βάσειτων δαπανών τους σε ξενοδοχεία, εισιτήριακαι εστιατόρια. Στη συνέχεια θα τους προ-σεγγίσει με μια προσφορά για τη διαμονήτους σε κατάλυμα της πλατφόρμας Airbnb,λόγου χάριν.

BLOOMBERG

Οι τράπεζες στις ΗΠΑ αξιοποιούν«πλαστικό χρήμα» αξίας $1,5 τρισ.

<<<<<<

Οι καταναλωτές δενδυσανασχετούν όταν πρόκει-ται να δώσουν απόρρηταστοιχεία στις τράπεζες.

11-OIK_ΔΙΕΘΝΗ_KATHI 28/08/18 19:30 Page 11

12 l Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η Τετάρτη 29 Αυγούστου 2018Δ Ι Ε Θ Ν Η

Σε εννέα χρόνια, πέντε μήνες καικάποιες ημέρες, ο δείκτης S&P500 έχει καταγράψει κέρδη πουξεπερνούν τα 18 τρισ. δολάρια.Πρόκειται για το μεγαλύτερο σεδιάρκεια ράλι στη Wall Street,που ξεκίνησε τον Μάρτιο του2009. Ο S&P 500 κατάφερε να α-ναρριχηθεί περισσότερο από320% κατά τη διάρκεια μιας πε-ριόδου 3.453 ημερών.

Την Τρίτη, ο χρηματιστηριακόςδείκτης με τις 500 ισχυρότερεςεισηγμένες εταιρείες στη WallStreet είχε καταγράψει ενδοσυ-νεδριακά νέο ιστορικό υψηλό.Ετσι προστέθηκε ένα ακόμη ρεκόρστη μακρά λίστα του δείκτη S&P500, κατά τη διάρκεια των τελευ-ταίων εννέα και πλέον ετών.

Αναλυτές θεωρούν ότι είναι πο-λύ πιθανόν η ανοδική πορεία νασυνεχιστεί, διότι η αμερικανικήοικονομία διανύει τη μεγαλύτερησε διάρκεια περίοδο ανάπτυξης.Ο Γουόλτερ Τοντ, επικεφαλής ε-πενδύσεων στην GreenwoodCapital Associates, επισημαίνει,μιλώντας στο πρακτορείο Reuters,

ότι «δεν βλέπω κάποια ύφεση ναξεσπά το επόμενο χρονικό διά-στημα στην αμερικανική οικονο-μία».

Υπάρχουν όλες οι κατάλληλεςσυνθήκες για να συνεχιστεί τοράλι στη Wall Street, υπογραμ-μίζουν αναλυτές στο πρακτορείοBloomberg. Oι παίκτες των αγο-ρών φαίνεται να έχουν συμβιβα-στεί με τη σταδιακή άνοδο τωνεπιτοκίων από την ΟμοσπονδιακήΤράπεζα των ΗΠΑ (Fed) από τασχεδόν μηδενικά επίπεδα που κυ-ριαρχούσαν επί σειράν ετών. ΗWall Street δεν φαίνεται να επη-ρεάζεται πάρα πολύ από τις πιέσειςπου δέχεται ο Αμερικανός πρόε-δρος Ντόναλντ Τραμπ εξαιτίαςτων δικαστικών υποθέσεων Κόενκαι Μάναφορτ. Ούτε η πολιτικήεμπορικού προστατευτισμού πουεφαρμόζει ο Λευκός Οίκος έχειδημιουργήσει, τουλάχιστον προςτο παρόν, εμπόδια στην ανοδική

πορεία της Wall Street. Τα εταιρικάκέρδη είναι μεγάλα, ενώ ο πλη-θωρισμός μαζί με το μισθολογικόκόστος παραμένουν υπό έλεγχο.

Υπάρχουν, πάντως, και εκείνοιπου εμφανίζονται επιφυλακτικοίόσον αφορά τα σενάρια που λένεότι θα συνεχιστεί το ράλι στη WallStreet. «Τα χρηματιστηριακά ράλιείναι σαν τις λάμπες λίγο πριν κα-ούν. Το φως τους σβήνει ξαφνικά»,εξηγεί ο Σαμ Στόβαλ, υπεύθυνοςεπενδύσεων στην εταιρεία ερευ-νών CFRA.

Αμφιβολίες έχουν διατυπωθείκαι σχετικά με το εάν πρόκειταιγια το μεγαλύτερο σε διάρκειαράλι στην ιστορία της Wall Street.Μπορεί να εκτοπίσει το ράλι που,κατά την επικρατέστερη εκδοχή,είχε διαρκέσει 3.452 ημέρες, απότον Οκτώβριο του 1990 έως τονΜάρτιο του 2000;

Το επιχείρημα των στατιστικο-λόγων είναι ότι είχε προηγηθεί

πτώση 19,92% πριν από εκείνοτο ράλι και όχι απώλειες περισ-σότερο από 20%. Με αυτήν τηλογική, η προηγούμενη ανοδικήτάση ξεκινάει από τον Δεκέμβριοτου 1987 και διαρκεί 4.494 ημέρες!Παρότι αυτή η εκδοχή συζητείταιευρέως, δεν έχει βρει πολλούς υ-ποστηρικτές. Στις 9 Μαρτίου 2009,η Wall Street είχε χάσει περισ-σότερο από το ήμισυ της χρημα-τιστηριακής αξίας της. Ο δείκτηςS&P 500 είχε καταρρεύσει στοχαμηλό 13 ετών, κατρακυλώνταςστις 676,53 μονάδες.

Την Τρίτη έκλεισε στις 2.862,96μονάδες. Πριν από 10 χρόνια, ηχρηματοπιστωτική κρίση είχε κα-ταβαραθρώσει τον τραπεζικό κλά-δο και είχε οδηγήσει τον ανεπτυγ-μένο κόσμο στη βαθύτερη ύφεσητης μεταπολεμικής περιόδου. ΗΟμοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑδιέσωσε τη Wall Street και τηναμερικανική οικονομία, διοχε-

τεύοντας 3,5 τρισ. δολάρια στονχρηματοπιστωτικό κλάδο. Κατά-φερε να καθαρίσει το τραπεζικόσύστημα απ’ όλα τα τοξικά στε-γαστικά δάνεια και τα παράγωγάτους. Πολλοί Αμερικανοί είχανήδη χάσει τα σπίτια τους και τιςδουλείες τους.

Κριτική έχει ασκηθεί εκ μέρουςοικονομολόγων για την άνιση κα-τανομή του πλούτου που παρα-τηρείται σήμερα στις ΗΠΑ, επειδήυπάρχει μεγάλο χάσμα μεταξύτου ράλι στη Wall Street και τηςανάκαμψης των τιμών στην αγοράκατοικιών. Πολύ χαμηλή υπήρξε,επίσης, η αύξηση των μισθών στιςΗΠΑ.

«Διανύουμε μια δεκαετία με τημεγαλύτερη ανισότητα πλούτουκαι εισοδημάτων στην αμερικα-νική ιστορία», σχολιάζει ο ΜόριτςΣούλαρικ, καθηγητής στο Πανε-πιστήμιο Οικονομικών της Βόν-νης, στους New York Times.

Το μεγαλύτερο σε διάρκεια ράλιστην ιστορία της Wall StreetΟ S&P 500 αναρριχήθηκε περισσότερο από 320% κατά τη διάρκεια 3.453 ημερών

<<<<<<

«Τα χρηματιστηριακάράλι είναι σαν τις λά-μπες λίγο πριν καούν.Το φως τους σβήνειξαφνικά», επισημαίνει οΣαμ Στόβαλ, υπεύθυνοςεπενδύσεων στην εται-ρεία ερευνών CFRA.

Χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι συστήνουνστους πελάτες τους να αγοράσουν μετοχές.Ενδεχομένως, όμως, να ήταν πιο επικερδέςγια εκείνους να στραφούν στην αγορά αυ-τοκινήτων-αντικών. Το Σάββατο σημειώθηκενέο ρεκόρ στη συγκεκριμένη αγορά. ΜίαFerrari του 1962, συγκεκριμένα το μοντέλοFerrari 250 GTO, δημοπρατήθηκε για 48,4εκατ. δολάρια. Σε μόλις 12 λεπτά αφότου ξε-κίνησε η διαδικασία, έφθασε να πωληθείγια 48,4 εκατ. δολάρια σε άγνωστο συλλέκτη,όπως αναφέρει το αμερικανικό οικονομικόπεριοδικό Forbes. Η εν λόγω τιμή είναι κατά25% μεγαλύτερη από την προηγουμένη τι-μή-ρεκόρ για πώληση αυτοκινήτου αντίκαπριν από τέσσερα χρόνια. Οπως αναφέρειτο Bloomberg, παρακολουθώντας κανείς ταρεκόρ που σημειώνουν οι χρηματιστηριακοίδείκτες στην αμερικανική αγορά και τα ρεκόρστις δημοπρασίες αυτοκινήτων, θα εκπλαγεί.Την τελευταία δεκαετία, οι αποδόσεις τωνδεικτών έχουν αυξηθεί κατά 158%. Είναιόμως πολύ μικρότερες εν συγκρίσει με τηναπόδοση του δείκτη Hagerty σχετικά με τιςτιμές των Ferrari, ο οποίος το ίδιο διάστημαέχει τριπλασιαστεί. Θα μπορούσαμε, επίσης,να αναφερθούμε και στο ποσό των 450 εκατ.δολαρίων που δόθηκε για την αγορά τουπολύ σημαντικού ζωγραφικού πίνακα τουΛεονάρντο Ντα Βίντσι, «Ο Σωτήρας του κό-σμου». Τα 450 εκατ. δολάρια για τον πίνακααυτόν αποτελούν ιστορικά την υψηλότερητιμή για έργο τέχνης. «Ολα αυτά θα πρέπεινα κάνουν αναλυτές και οικονομολόγουςνα ανησυχούν», επισημαίνει ο Σέιν Ολιβερ,υπεύθυνος επενδυτικής στρατηγικής στηνεταιρεία επενδύσεων AMP Capital Investors.Το θέμα της διδακτορικής διατριβής του α-φορούσε την αποδοτικότητα των αγορώνκαι τη δημιουργία «φούσκας» σε αυτές.

«Βλέποντας όλα αυτά τα ρεκόρ, αντιλαμ-βανόμαστε πως η υπερβολή και ο παραλο-γισμός έχουν επανακάμψει. Το γεγονός πωςυπάρχουν άνθρωποι που είναι διατεθειμένοι

να πληρώσουν υπέρογκα ποσά για έναν πί-νακα ζωγραφικής και μία Ferrari με κάνεινα είμαι επιφυλακτικός», επισημαίνει ο κ.Ολιβερ και προσθέτει: «Πολλοί εισηγμένοιαμερικανικοί όμιλοι επενδύουν εκ νέου ταμερίσματά τους. Ωστόσο, η αύξηση της τιμήςτης μετοχής τους ύστερα από αυτήν την κί-νηση υστερεί σε σχέση με το πόσο γρήγοραενισχύθηκε η αξία των Ferrari τα τελευταία10 χρόνια».

Ο Γκρεγκ Γουίτεν, γνωστός συλλέκτηςκλασικών αυτοκινήτων, ήταν και ο πωλητήςτης εμβληματικής Ferrari 250 GTO του 1962.«Είμαι πολύ χαρούμενος», δήλωνε, πίνονταςσαμπάνια με τη γυναίκα του και στενούς φί-λους του για να εορτάσει την πώληση. Η συ-γκεκριμένη Ferrari δημοπρατήθηκε στονοίκο Sotheby’s. Οπως αναφέρει σε σχετικόάρθρο του το περιοδικό Forbes, η αγορά τωνFerrari 250 GTO εξακολουθεί να αναπτύσ-σεται. Μόλις φέτος τον Ιούνιο ο Γερμανόςοδηγός αγώνων Κρίστιαν Γκλέζελ πούλησετην δική του Ferrari 250 GTO του 1963 για70-80 εκατ. δολάρια, στο πλαίσιο ιδιωτικήςσυμφωνίας. Eπιπλέον, σε μία άλλη ιδιωτικήδημοπρασία του 2013 ο Αμερικανός συλλέ-κτης Πολ Παπαλάρντο φημολογείται ότι διέ-θεσε τη δική του 250 GTO έναντι περίπου52 εκατ. δολαρίων. Στους διάσημους ιδιο-κτήτες Ferrari 250 GTO, σύμφωνα με το πε-ριοδικό Forbes, συγκαταλέγονται ο σχεδια-στής μόδας Ραλφ Λόρεν, ο ντράμερ των ΠινκΦλόιντ Νικ Μέισον και ο εγγονός του ιδρυτήτης Goldman Sachs Πίτερ Σαξ.

REUTERS, A.P.

Μια Ferrari 250 GTOτου 1962 δημοπρατήθηκεγια 48,4 εκατ. δολλάρια

Οι αποδόσεις των χρηματιστηριακών δεικτών έχουν αυξηθεί 158% τα τελευταία 10 έτη. Είναι όμωςμικρότερες σε σχέση με την απόδοση του δείκτη Hagerty που αφορά τις τιμές των Ferrari, η οποία τοίδιο διάστημα έχει τριπλασιαστεί.

<<<<<<

Στους διάσημους ιδιοκτήτεςFerrari 250 GTO συγκαταλέγο-νται ο σχεδιαστής μόδαςΡαλφ Λόρεν και ο ντράμερτων Πινκ Φλόιντ, Νικ Μέισον.

Η αιφνίδια απόφαση του ιδρυτή της Τesla,Ελον Μασκ, να εγκαταλείψει το σχέδιό τουνα αποσύρει την εταιρεία από το χρηματι-στήριο, εξαιτίας έλλειψης χρηματοδότησης,είχε αντίκτυπο στη μετοχή της. Η τιμή τηςμετοχής της υποχώρησε χθες σχεδόν 3%στην αμερικανική αγορά. Συγκεκριμένα,είχε υποχωρήσει έως τα 308,81 δολάρια,παρότι σταδιακά ανέκαμψε και περιόρισετις απώλειές της στο 1,46% πριν από το κλεί-σιμο. Διαμορφωνόταν στα 318,12 δολάρια.Αφορμή της αντίδρασης των επενδυτώνήταν οι κινήσεις Μασκ. Οσο αιφνιδιαστικά

ανακοίνωσε με μήνυμά του στο Twitter ότιθέλει να αποσύρει την εταιρεία και έχει ε-ξασφαλίσει χρηματοδότηση, εξίσου απρό-σμενα άλλαξε γραμμή πλεύσης.

Σε ανάρτησή του στο ιστολόγιό του αργάτο βράδυ της Παρασκευής ο δισεκατομμυ-ριούχος επιχειρηματίας δήλωνε ότι μετά τιςσυζητήσεις με τραπεζικά στελέχη της MorganStanley και της Goldman Sachs, φάνηκε ότιοι περισσότεροι από τους μετόχους της Tesla

ήταν αρνητικοί στην έξοδό της από το χρη-ματιστήριο. Αυτό σημαίνει ότι το σχέδιο ε-ξόδου δεν θα εξασφαλίσει την αναγκαία χρη-ματοδότηση. Το προαναφερθέν τουιτάρισμαέγινε πριν από τρεις εβδομάδες και έκτοτεη τιμή της μετοχής της Tesla έχει υποχωρήσεικατά 15%. Οπως επισημαίνουν αναλυτές, έ-πειτα από όλα αυτά ανακύπτουν πολλά ε-ρωτήματα σχετικά με την αξιοπιστία τουΕλον Μασκ. Η αξιοπιστία αυτή τίθεται εναμφιβόλω υπό το πρίσμα των ερευνών τηςΕπιτροπής Κεφαλαιαγοράς (SEC). H Eπιτροπήθέλει να ερευνήσει αν ίσχυε ότι κ. Μασκείχε εξασφαλίσει τους αναγκαίους πόρους,όπως ανέφερε ο ίδιος στο Twitter. «Η ενεργόςσυμμετοχή του Ελον Μασκ στην Tesla είναιζωτικής σημασίας», επισημαίνει ο ΤζόζεφΣπακ, αναλυτής της RBC Capital Markets.«Ωστόσο, αυτή τη στιγμή περισσότερο απόποτέ έχει ανάγκη από έναν άνθρωπο δίπλατου, ο οποίος θα τον βοηθήσει να κάνει τιςιδέες του πράξη».

Οπως επισημαίνουν τα ειδησεογραφικάπρακτορεία, το καίριο κτύπημα για τον ΕλονΜασκ ήταν η αποστασιοποίηση των κρα-τικών επενδυτικών κεφαλαίων της ΣαουδικήςΑραβίας, που διατηρούν μερίδιο στην Tesla.Ενοχλήθηκαν επειδή ο επιχειρηματίας δη-μοσιοποίησε τις επαφές που είχε μαζί τουςκαι τις προθέσεις τους να τον στηρίξουν.

Ο Ελον Μασκ εγκαταλείπειτο σχέδιο εξόδου της Teslaαπό το Χρηματιστήριο

<<<<<<

Η αλλαγή πλεύσης τουιδρυτή του κολοσσού οδήγησεστην πτώση της μετοχής του.

Η Αργεντινή στρέφεται στην Κίνα για παροχή βοήθειαςΣτην αρωγή της Κίνας καταφεύγειη Αργεντινή για να εξασφαλίσειπρόσθετη χρηματοδότηση, πέραντου δανείου των 50 δισ. δολαρίωνπου έχει λάβει από το ΔΝΤ. Αιτία,η συνεχιζόμενη πτώση του αργε-ντίνικου πέσο, που εξακολουθείνα παρουσιάζει τη χειρότερη ει-κόνα ανάμεσα σε όλα τα νομίσματατων αναδυόμενων αγορών και βρί-σκεται σε ιστορικό χαμηλό έναντιτου δολαρίου. Υπήρξε, μάλιστα, οκαθοριστικός παράγοντας που α-νάγκασε το Μπουένος Αϊρες νακαταφύγει εκ νέου στο ΔΝΤ, μο-λονότι μεγάλη μερίδα της κοινήςγνώμης θεωρεί το πρόγραμμά τουυπεύθυνο για τη χρεοκοπία τηςχώρας το 2002.

Περίπου τρεις μήνες μετά τηνέα προσφυγή της χειμαζόμενηςΑργεντινής στο ΔΝΤ, ο αντιπρόε-δρος της κυβέρνησης Μάριο Κι-ντάνα, ο διοικητής της κεντρικήςτράπεζας Γκουστάβο Κανονέροκαι ο υπουργός Οικονομικών Σα-ντιάγο Μπαουσίλι ανακοίνωσανενώπιον επενδυτών ότι εξετάζουν

τις προτάσεις της Κίνας. Σύμφωναμε πληροφορίες του Bloomberg,αντικείμενο των συνομιλιών μεταξύτων δύο χωρών είναι η συμφωνίαανταλλαγής νομισμάτων (swap)και η πιστωτική γραμμή ύψους 5δισ. δολαρίων. Στη διάρκεια τηςεβδομάδας, η κεντρική τράπεζατης Αργεντινής έλαβε μέτρα γιανα στηρίξει το νόμισμα και να α-ποκαταστήσει την εμπιστοσύνητων επενδυτών στη χειμαζόμενηοικονομία της. Συγκεκριμένα, αύ-ξησε το επιτόκιο δανεισμού στο45%, αναβάθμισε το ύψος του α-ποθεματικού που οφείλουν να δια-τηρούν οι τράπεζες της χώρας καιπροχώρησε σε σειρά δημοπρασιώνομολόγων σε δολάρια. Ανακοίνωσε,άλλωστε, ότι θα περιορίσει την έκ-δοση βραχυπρόθεσμων ομολόγων,των λεγόμενων Lebacs.

Το ΔΝΤ επισήμανε ότι τα μέτρακινούνται προς τη σωστή κατεύ-θυνση. Πάντως, οι παρεμβάσειςτης κεντρικής τράπεζας δεν έχουνέως τώρα βοηθήσει το πέσο, το ο-ποίο παραμένει σε ιστορικά χαμηλά

επίπεδα έναντι του δολαρίου, μετην ισοτιμία του να διαμορφώνεταιπάνω από τα 30 πέσος προς έναδολάριο.

Μεταξύ άλλων, η κεντρική τρά-πεζα παρενέβη στην αγορά συ-ναλλάγματος, πουλώντας 781 εκατ.δολάρια από τα συναλλαγματικάτης διαθέσιμα για να αγοράσει πέ-σος. Η οικονομία της Αργεντινήςέχει δεχθεί ισχυρότατο πλήγμα ό-πως πολλές άλλες αναδυόμενες α-γορές. Αυτό οφείλεται στο ότι τοντελευταίο καιρό τα επενδυτικά κε-φάλαια επιστρέφουν στις ΗΠΑ καιγενικότερα στις μεγάλες οικονομίεςτης Δύσης, που στρέφονται σε πιοπεριοριστική νομισματική πολιτικήκαι προσφέρουν υψηλότερες απο-δόσεις. Στην περίπτωση της Αρ-γεντινής, όμως, επικρατεί μεγάληανησυχία στις τάξεις των επενδυ-τών για τον καλπάζοντα πληθω-ρισμό της, ο οποίος τον Ιούνιο έ-φτασε στο 29,5%, αλλά και για τογεγονός ότι μεγάλο μέρος του ε-ξωτερικού χρέους της είναι σε δο-λάρια.

<<<<<<

Mεγάλη ανησυχία στιςτάξεις των επενδυτώνγια τον καλπάζονταπληθωρισμό της.

12-OIK_ΔΙΕΘΝΗ_KATHI 28/08/18 19:31 Page 12

Τετάρτη 29 Αυγούστου 2018 Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η l 13Κ Ο Σ Μ Ο Σ

ΒΕΡΟΛΙΝΟ. Η ομοσπονδιακή κυβέρνησητης Γερμανίας είναι έτοιμη να παράσχειαστυνομική αρωγή στο κρατίδιο τηςΣαξονίας, αν της ζητηθεί, δήλωσε χθεςο υπουργός Εσωτερικών Χορστ Ζεε-χόφερ, ο οποίος δέχεται διακομματικέςεπικρίσεις για τον χειρισμό των επει-σοδίων που ξέσπασαν έπειτα από τονθανάσιμο τραυματισμό ενός άνδρα μεμαχαίρι σε συμπλοκή με αλλοδαπούς.Ο Ζεεχόφερ, ηγέτης των Βαυαρών συ-ντηρητικών, δήλωσε πως η δημόσιαανησυχία για τον φόνο με μαχαίρι ενόςΓερμανού είναι κατανοητή, προσέθεσεόμως πως στη γερμανική κοινωνία δενγίνονται εκκλήσεις για βία ή βίαιεςπράξεις. «Η αστυνομία στη Σαξονίαβρίσκεται σε δύσκολη κατάσταση. Αντης ζητηθεί, η ομοσπονδιακή κυβέρ-νηση είναι έτοιμη να προχωρήσει σεμέτρα αστυνομικής στήριξης», αναφέρειο Ζεεχόφερ στη δήλωσή του. Ακροδεξιοίδιαδηλωτές συγκρούσθηκαν με αρι-στερούς διαδηλωτές τη Δευτέρα στηνανατολικογερμανική πόλη Χέμνιτς, α-φού ένας Ιρακινός και ένας Σύρος συ-νελήφθησαν για τον θάνατο του Γερ-μανού που προκάλεσε διαδηλώσεις κα-τά τις οποίες μετανάστες παρενοχλή-θηκαν και υπέστησαν επιθέσεις.

Ο Ζεεχόφερ δέχεται κριτική επειδήμε τη στάση του στο μεταναστευτικόκαι την εμμονή του για όριο υποδοχήςμεταναστών και hot spots στα σύνορατης χώρας πυροδότησε τέτοιου είδουςβίαιες αντιδράσεις. Παράλληλα, ως υ-πουργός Εσωτερικών απέτυχε να κι-νητοποιήσει τις απαραίτητες αστυνο-μικές δυνάμεις, παρά τις προειδοποι-ήσεις της υπηρεσίας Προστασίας τουΣυντάγματος ότι επίκεινται συμπλοκές

μεταξύ ακροδεξιών και αριστερών στοΧέμνιτς. Για προαναγγελθέν φιάσκοέκανε λόγο ο αναλυτής της «ΝτόιτσεΒέλε» Χανς Πφάιφερ. Η αστυνομία α-νακοίνωσε χθες ότι η πλειονότητα των6.000 διαδηλωτών που συνέρρευσανστην πόλη έφθασε εκεί από διαφορε-τικά κρατίδια της χώρας. «Ολα αυτάείναι εξόχως ανησυχητικά επειδή ηγερμανική ιστορία μάς διδάσκει ότιένα οργανωμένο πλήθος μπορεί ναφθάσει στα άκρα, αν καταφέρει να ε-νώσει την κοινωνία στην αγανάκτησηκαι στην οργή της», έγραψε χαρακτη-ριστικά ο Πφάιφερ. Αξίζει να σημειωθείότι κάποτε το Χέμνιτς ήταν η πόλη-πρότυπο της Ανατολική Γερμανίας,που είχε πάρει μάλιστα την προσωνυ-μία «Πόλη του Καρλ Μαρξ».

Φωτιές ανάβει η συνάντησηΣαλβίνι - ΟρμπανΑξονα με αιχμή το μεταναστευτικόεπιδιώκουν οι δύο εθνικιστές ηγέτες

Ρωγμές στον κυβερνητικό συνασπισμότης Ιταλίας και ανησυχία στις Βρυ-ξέλλες προκάλεσε η χθεσινή συνά-ντηση του Ιταλού υπουργού Εσωτε-ρικών με τον Ούγγρο πρωθυπουργόΒίκτορ Ορμπαν, στο Μιλάνο. Μια συ-νάντηση που δεν δικαιολογούνταναπό το διπλωματικό πρωτόκολλο, παράμόνον από την ιδεολογική συγγένειατων δύο εθνικιστών ηγετών, οι οποίοιεπιδιώκουν να δημιουργήσουν έναείδος πολιτικού άξονα στην Ευρώπημε αιχμή το μεταναστευτικό.

Ηγέτης της ακροδεξιάς Λέγκας Μα-τέο Σαλβίνι βρίσκεται στο στόχαστροεισαγγελέα της Σικελίας, ο οποίος τονκατηγορεί για κατάχρηση εξουσίαςκαι παράνομη σύλληψη λόγω της άρ-νησής του να επιτρέψει τον ελλιμενισμότου πλοίου «Diciotti», το οποίο μετέ-φερε 177 πρόσφυγες, επί μία εβδομάδα.Η κρίση εκτονώθηκε μόνον όταν Ιρ-λανδία, Αλβανία και Βατικανό δέχθηκαννα απορροφήσουν το μεγαλύτερο μέροςτων προσφύγων, αλλά αποκάλυψε ταδιευρυνόμενα ρήγματα στους κόλπουςτης Ε.Ε. Στηλιτεύοντας την έλλειψηευρωπαϊκής αλληλεγγύης, η κυβέρνησησυνασπισμού του Κινήματος 5 Αστέ-ρων (M5S) με τη Λέγκα απείλησε ότιθα διακόψει τη συνεισφορά της στονκοινοτικό προϋπολογισμό.

Ωστόσο η συνάντηση του Σαλβίνιμε τον Ορμπαν, ηγετική φυσιογνωμίατης σκληροπυρηνικής, εθνικιστικήςΔεξιάς σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, έ-φερε σε δυσχερή θέση την ηγεσίατου λαϊκιστικού Μ5S, η οποία δέχεταιισχυρή πίεση από την αριστερή πτέ-ρυγα του κόμματος. «Η Ουγγαρία τουΟρμπαν υψώνει τείχη και συρματο-πλέγματα και αρνείται τον καταμερι-σμό των μεταναστών (μεταξύ των χω-ρών-μελών της Ε.Ε.)», δήλωσε ο επι-κεφαλής του Μ5S στην εφημερίδα LaStampa. «Σε ό,τι με αφορά, οι χώρεςπου αρνούνται τον καταμερισμό δενδικαιούνται ευρωπαϊκές χρηματοδο-τήσεις», προσέθεσε.

Κοινή στρατηγικήΣτη χθεσινή συνάντησή τους, Σαλ-

βίνι και Ορμπαν προσπάθησαν να δια-μορφώσουν κοινή, «εναλλακτική στρα-τηγική» στο μεταναστευτικό, γεφυ-ρώνοντας τις διαφορές τους στο θέματου καταμερισμού. Ο Ούγγρος πρω-θυπουργός προσπάθησε να υποβαθ-μίσει αυτές τις διαφορές, δηλώνονταςότι «μοιράζεται το ίδιο πεπρωμένο»με τον Σαλβίνι, τον οποίο χαρακτήρισε«ήρωά του». Από την πλευρά του, ο η-γέτης της Λέγκας υποστήριξε ότι είναιεφικτή μια συμφωνία με τη Γερμανίαγια το μεταναστευτικό και κάλεσε τονΓάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν ναεπιδείξει αλληλεγγύη προς τη χώρατου, ανοίγοντας άμεσα το μεθοριακόπέρασμα της Βεντιμίλια. Ρεπορτάζ τουιταλικού Τύπου ανέφεραν ότι οι δύοάνδρες συζήτησαν τη διαμόρφωσησυμμαχίας εθνικιστικών δυνάμεων ε-νόψει των ευρωεκλογών του 2018.

A.P., REUTERS

Ο Ιταλός υπουργός Εσωτερικών ΜατέοΣαλβίνι υποδέχεται τον Ούγγρο πρωθυ-πουργό Βίκτορ Ορμπαν στο Μιλάνο.

Επικρίσεις στον Ζεεχόφεργια ακροδεξιά βία

Ενώ η τουρκική οικονομία συνεχίζεινα υφίσταται σοβαρούς κραδασμούς,κλιμακώνεται η πίεση της Ουάσιγκτονγια ευθυγράμμιση της Αγκυρας με τιςευρωατλαντικές προτεραιότητες. Οπωςαναφέρουν ρεπορτάζ τουρκικών ε-φημερίδων, η τριμερής αντιπροσωπείατου αμερικανικού Κογκρέσου που ε-πισκέφθηκε προχθές την τουρκικήπρωτεύουσα κάλεσε την κυβέρνησηνα αναιρέσει την απόφασή της γιαπρομήθεια αντιαεροπορικών πυραύ-λων S-400 από τη Ρωσία. Απείλησε,δε, ευθέως ότι, σε διαφορετική περί-πτωση, θα ακυρωθεί η συμφωνημένηπώληση αμερικανικών μαχητικών α-εροπλάνων F-35 στην Τουρκία.

Την ώρα που δημοσιεύονταν τα ενλόγω ρεπορτάζ, ο Τούρκος υπουργόςΕξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλουβρισκόταν στο Βίλνιους, την πρωτεύ-ουσα της Λιθουανίας, για επίσημη ε-πίσκεψη. Ερωτηθείς σχετικά, κατάτη διάρκεια της κοινής συνέντευξηςΤύπου με τον Λιθουανό ομόλογό τουΛίνας Λινκεβίτσιους, ο επικεφαλήςτης τουρκικής διπλωματίας επιβεβαί-ωσε, ουσιαστικά, τα δημοσιεύματακαι επανέλαβε την απόφαση της Α-γκυρας να προμηθευθεί τους ρωσικούςπυραύλους.

Το ερώτημα«Οφείλουμε να προστατεύσουμε

τον εναέριο χώρο μας. Αυτό είναιμια αδήριτη ανάγκη για εμάς και (οιΑμερικανοί) οφείλουν να το κατα-λάβουν», δήλωσε ο κ. Τσαβούσογλου,για να προσθέσει: «Μπορούν οι ΗΠΑνα εγγυηθούν ότι θα μας παραδώσουνπυραύλους Patriot;». Ενα ερώτημαπου αφήνει ανοικτό το παράθυροτης συνδιαλλαγής με την Ουάσιγκτον,εφόσον εξασφαλιστεί εναλλακτικήλύση για την τουρκική αεράμυνα.Αναφορικά με την απειλή περί μηπαράδοσης των F-35, ο Μεβλούτ Τσα-βούσογλου υπενθύμισε ότι η Τουρκία

συμμετέχει στο πρόγραμμα κατα-σκευής των αεροσκαφών, κάτι πουκαθιστά παράνομη ενδεχόμενη α-κύρωση της παράδοσής τους. «Ανλένε ότι μπορούν να κάνουν ό,τι τουςκαπνίσει, όπως στις ταινίες με τουςκαουμπόηδες, τότε θα λάβουν τηναρμόζουσα απάντηση», προειδοποί-ησε. Λίγες ώρες αργότερα, ο Αμερι-κανός υπουργός Αμυνας επανέλαβε

τις αμερικανικές αντιρρήσεις στηναγορά των S-400, χωρίς να αναφερθείκαθόλου στο ενδεχόμενο εξοπλισμούτης Τουρκίας με αμερικανικούςPatriot. «Φυσικά μας ενοχλεί αυτήη κίνηση και δεν τη συνιστούμε»,δήλωσε ο Τζιμ Μάτις, τονίζοντας ότιοι ρωσικοί πύραυλοι είναι ασύμβατοιμε το αμυντικό σύστημα του ΝΑΤΟ.Στη συνέντευξη του Βίλνιους ο κ.Τσαβούσογλου προσπάθησε να δια-σκεδάσει τη διάχυτη αίσθηση ότι ηχώρα του απομακρύνεται βαθμιαίααπό τον ευρωατλαντικό προσανα-τολισμό της.

«Οι σχέσεις μας με τη Ρωσία δενσυνιστούν εναλλακτική λύση έναντιτων δεσμών μας με ΗΠΑ και Ε.Ε.»,τόνισε ο Τούρκος υπουργός Εξωτε-ρικών. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότιη χώρα μας θα συνεχίσει να είναι

μέλος του ΝΑΤΟ και θα επιδιώξει ναενταχθεί στην Ε.Ε.», προσέθεσε.

Μήνυμα εστάλη;Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις

της Τουρκίας με την Ε.Ε., που άρχισαντο 2005, βρίσκονται τα τελευταία χρό-νια σε νεκρό σημείο. Πριν από έναχρόνο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιοκάλεσε την Κομισιόν να τις διακόψειμέχρις ότου η τουρκική κυβέρνησηπροωθήσει τις αναγκαίες συνταγμα-τικές αλλαγές. Χθες, ο κ. Τσαβούσογλουδήλωσε ότι η κυβέρνησή του «περι-μένει από την Ε.Ε. ένα σαφές μήνυμα»για επανεκκίνηση των διαπραγμα-τεύσεων, προσθέτοντας ότι «η Τουρκίαδεν προσδοκά επιείκεια, παρά μόνονα πάρει από την Ε.Ε. αυτό που πραγ-ματικά της αξίζει».

REUTERS, ΑΠΕ

<<<<<<

Η Τουρκία δεν δέχεται τηγλώσσα των καου-μπόη-δων – Ο Τσαβούσογλου ε-πανέφερε στο προσκήνιοτην προοπτική ένταξηςτης χώρας του στην Ε.Ε.

Η καρδιά της Τουρκίας εξακολουθεί να χτυπά δυνατά για την Ευρώπη, αν πιστέψουμε το γκράφιτι της φωτογραφίας σετοίχο της Κωνσταντινούπολης και τις χθεσινές διαβεβαιώσεις του Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

REU

TERS

Ωρα αποφάσεων στην ΑγκυραΉ τους S-400 ή τα F-35, διεμήνυσε αντιπροσωπεία του Κογκρέσου

ΜΟΣΧΑ. Η Ρωσία θα διεξαγάγει τονερχόμενο μήνα τα μεγαλύτερα στρα-τιωτικά γυμνάσια που έχει πραγμα-τοποιήσει τις τελευταίες τέσσεριςδεκαετίες, δήλωσε χθες ο Ρώσος υ-πουργός Αμυνας Σεργκέι Σόιγκου.Τα γυμνάσια με την ονομασία Vostok-2018 (Ανατολή-2018) θα πραγματο-ποιηθούν σε κεντρικές και ανατολικέςρωσικές στρατιωτικές περιφέρειεςκαι θα συμμετάσχουν σε αυτά σχεδόν300.000 στρατιώτες, περισσότερααπό 1.000 στρατιωτικά αεροσκάφη,δύο στόλοι του πολεμικού ναυτικούκαι όλες οι αερομεταφερόμενες μο-νάδες, συμπλήρωσε ο Ρώσος υπουρ-γός Αμυνας. Θα είναι τα μεγαλύτεραστρατιωτικά γυμνάσια από το 1981,προσέθεσε ο Σόιγκου.

Oι ασκήσεις θα πραγματοποιηθούνσε μια περίοδο όξυνσης των σχέσεωνΔύσης - Ρωσίας, καθώς η Μόσχα α-

νησυχεί ότι το ΝΑΤΟ προχωράει σεαδικαιολόγητη στρατιωτική ανάπτυ-ξη της Συμμαχίας στις χώρες με τιςοποίες συνορεύει. Από την πλευράτου, το ΝΑΤΟ ισχυρίζεται πως ενι-σχύει τις δυνάμεις του στην Ανατο-λική Ευρώπη για να αποτρέψει οποι-αδήποτε ρωσική στρατιωτική δράσημετά την προσάρτηση της Κριμαίαςαπό τη Μόσχα το 2014. Τα παιχνίδιαπολέμου, που θα λάβουν χώρα από

τις 11 έως τις 15 Σεπτεμβρίου, είναιπιθανό να δυσαρεστήσουν την Ια-πωνία, η οποία ήδη διαμαρτύρεταιγια τη συσσώρευση ρωσικών στρα-τιωτικών δυνάμεων στην Απω Ανα-τολή. Ο Ιάπωνας πρωθυπουργός Σίν-ζο Αμπε αναμένεται να συμμετάσχεισε ημερίδα στο Βλαδιβοστόκ τηνίδια περίοδο. Εκπρόσωπος του ια-πωνικού υπουργείου Εξωτερικών α-νέφερε χθες με νόημα πως το Τόκιοπαρακολουθεί στενά τις διακυμάν-σεις στη ρωσοκινεζική στρατιωτικήσυνεργασία. Αξίζει να σημειωθείπως στα επικείμενα γυμνάσια ανα-μένεται να πάρουν μέρος και μονάδεςτου κινεζικού και μογγολικού στρα-τού. Ερωτηθείς κατά πόσον Μόσχακαι Πεκίνο οδεύουν προς συμμαχία,εκπρόσωπος του Κρεμλίνου διευ-κρίνισε πως οι δύο χώρες συνεργά-ζονται σε όλους τους τομείς.

Ρωσικά πλοία του ναυτικού και α-λεξιπτωτιστές συμμετέχουν σεπαλαιότερη άσκηση στη ΜαύρηΘάλασσα.

ASSO

CIAT

ED P

RESS

Τα μεγαλύτερα γυμνάσια της 40ετίας διοργανώνει η Ρωσία

ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ. Υπό την πίεση των συ-νεργατών και των μελών της οικο-γενείας του, υποχώρησε το βράδυτης Δευτέρας ο Αμερικανός πρόεδροςΝτόναλντ Τραμπ, αναγνωρίζονταςτην «πατριωτική προσφορά» του γε-ρουσιαστή Τζον Μακέιν.

Δύο 24ωρα μετά τον θάνατο τουΜακέιν, ο πρόεδρος Τραμπ υποχώ-ρησε τελικά, δίνοντας εντολή η ση-μαία στον Λευκό Οίκο να κυματίσειμεσίστια και εκδίδοντας ανακοίνωσηγια τον εκλιπόντα. Νωρίτερα, ο Τραμπείχε αρκεστεί σε λακωνικό μήνυμαστο Twitter για τον θάνατο του γε-ρουσιαστή, ενώ οι σημαίες στο προ-εδρικό μέγαρο της Ουάσιγκτον είχανπαραμείνει μεσίστιες για μόλις λίγεςώρες την Κυριακή. Η απουσία επί-σημης ανακοίνωσης του Λευκού Οί-κου για τον θάνατο του Μακέιν καιη ολιγόωρη υποστολή της σημαίας

προκάλεσαν κύμα αντιδράσεων απότο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, από ορ-γανώσεις βετεράνων και από την α-ντιπολίτευση των Δημοκρατικών. Ηεπίσημη ανακοίνωση του ΛευκούΟίκου, το βράδυ της Δευτέρας, ανέ-φερε: «Παρά τις πολιτικές διαφορέςμας, εκφράζω τον σεβασμό μου γιατην πατριωτική προσφορά του Μα-κέιν». Νωρίτερα την ίδια ημέρα, οπρόεδρος Τραμπ είχε αρνηθεί να α-παντήσει σε ερωτήσεις δημοσιογρά-

φων για την απώλεια του γερουσια-στή της Αριζόνας. Παρότι η ανακοί-νωση του Λευκού Οίκου αναμενόταννα εκτονώσει την αντιπαράθεση, οιεκδηλώσεις στη μνήμη του Μακέιν,που θα διαρκέσουν όλη την εβδο-μάδα, προκαλούν ήδη αμηχανία. Τηνώρα που πρώην πρόεδροι των ΗΠΑ,όπως ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος,θα μιλήσουν στην κηδεία του Μακέιντο Σάββατο, η οικογένεια του εκλι-πόντος ξεκαθάρισε ότι δεν επιθυμείτην παρουσία του προέδρου Τραμπστην τελετή στην Αριζόνα, αλλά ούτεκαι στην ταφή στην Ανάπολη τουΜέριλαντ. Σε επιστολή του λίγες ώ-ρες πριν πεθάνει, ο Μακέιν κατά-φερε ένα ακόμη πλήγμα στον Τραμπ,υπογραμμίζοντας ότι ο πατριωτισμόςδεν πρέπει να συγχέεται με τις ιδε-ολογικές έριδες, το μίσος και τη βία.

A.P.

Ο Τραμπ σήκωσε «λευκή σημαία» για Μακέιν<<<<<<

Μέλη της οικογενείαςκαι στενοί συνεργάτεςτου προέδρου τονέπεισαν να εκδώσειεπίσημη ανακοίνωση.

<<<<<<

Στις επικείμενεςασκήσεις αναμένεται ναπάρουν μέρος καιμονάδες του κινεζικούκαι του μογγολικούστρατού.

Μεσίστια η σημαία το πρωί της Κυ-ριακής, πριν από την έπαρση και τηνέα υποστολή τη Δευτέρα.

REU

TERS

Περιπολικά έχουν αναπτυχθεί κοντάστην ακροδεξιά διαδήλωση που πραγ-ματοποιήθηκε προχθές το βράδυ στηνπόλη της Σαξονίας.

13-OIK_ΚΟΣΜΟΣ_KATHI 28/08/18 23:52 Page 13

14 l Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η Τετάρτη 29 Αυγούστου 2018Ε Λ Λ Α Δ Α

Της ΔΩΡΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

Η αναβαθμισμένη παρουσία στενών συ-νεργατών του πρωθυπουργού ΑλέξηΤσίπρα, η διατήρηση των ισορροπιώνμε τα κορυφαία στελέχη, αλλά και μετον κυβερνητικό εταίρο, τα αναμενό-μενα ανοίγματα μιας αμφίπλευρης δι-εύρυνσης με στόχο και την ενίσχυσητης κυβερνητικής πλειοψηφίας, η α-ποπομπή κυβερνητικών στελεχών πουδέχθηκαν μεγάλη κριτική για την απο-τελεσματικότητά τους στη διαχείρισηκρίσεων είναι τα βασικά χαρακτηριστικάτης κυβέρνησης με την οποία ο πρω-θυπουργός θα πορευθεί μέχρι τις εκλο-γές. Η νέα κυβέρνηση έρχεται να κα-ταρρίψει μία ακόμη προεκλογική δέ-σμευση του κ. Τσίπρα, αυτή του μικρούκαι ευέλικτου κυβερνητικού σχήματος,καθώς, συμπεριλαμβανομένου του ιδίου,αριθμεί 53 μέλη. Μάλιστα, στην κυβέρ-νηση προστέθηκε ένα επιπλέον υπουρ-γείο, καθώς το Προστασίας του Πολίτηαυτονομήθηκε και δεν βρίσκεται πλέονυπό την ομπρέλα του υπουργείου Ε-σωτερικών.

Από τη «γεωγραφία» του νέου ανα-σχηματισμού προκύπτει ότι ο κ. Τσίπραςκινήθηκε, σε σημαντικό βαθμό, με γνώ-μονα την εξασφάλιση όσο το δυνατόνμεγαλύτερης σταθερότητας για το κυ-βερνητικό σχήμα, προκειμένου να α-ποκλείσει –κατά το δυνατόν– τους πα-ράγοντες εκείνους που θα μπορούσαννα προκαλέσουν κλυδωνισμούς και ναοδηγήσουν σε ανεξέλεγκτες καταστά-σεις, στερώντας του το σημαντικότεροχαρτί στην πορεία προς τις εκλογές:την επιλογή του χρόνου προσφυγήςστις κάλπες. Ετσι, ο πρωθυπουργός φρό-ντισε κατ’ αρχάς να μη διαταραχθούνοι ισορροπίες των κορυφαίων στελεχώντης κυβέρνησης που προέρχονται απότον ΣΥΡΙΖΑ και τυχόν δυσαρέσκειά τουςθα μεταφραζόταν σε διαρκή γκρίνια καιαμφισβήτηση των επιλογών της ηγετικήςομάδας. Πολύ περισσότερο που επιδιώκειένα αρραγές μέτωπο στο κόμμα, στηντελική ευθεία προς τη χρονιά των πολ-λαπλών εκλογικών αναμετρήσεων. Σεένα δεύτερο επίπεδο, διασφάλισε τηνομαλή συμπόρευση με τους κυβερνη-τικούς εταίρους. Τόσο ο κ. Πάνος Καμ-μένος όσο και ο κ. Νίκος Κοτζιάς δια-τήρησαν τα χαρτοφυλάκιά τους, χαρ-τοφυλάκια της επιλογής τους από τηναρχική φάση της κυβερνητικής συνερ-γασίας. Μάλιστα, ο κ. Καμμένος και οιΑΝΕΛ για άλλη μία φορά εμφανίζονται

να ενισχύονται από τις αλλαγές στο κυ-βερνητικό σχήμα, έχοντας, πλέον, δη-μιουργήσει σχετική παράδοση, καθώςαυτό συνέβη σε όλους τους προηγού-μενους ανασχηματισμούς. Ο πρωθυ-πουργός, επιλέγοντας να υπουργοποιήσειτην κ. Κατερίνα Παπακώστα, ενισχύειεπί της ουσίας την κυβερνητική πλει-οψηφία κατά μία έδρα, ενίσχυση ιδιαί-τερα σημαντική, δεδομένης της ισχνήςπλειοψηφίας και της πίεσης που η κυ-βέρνηση υφίσταται σε διάφορα μέτωπα.

Ταυτόχρονα, η υπουργοποίηση Παπα-κώστα εξυπηρετεί τον στόχο του ανοίγ-ματος προς τη λεγόμενη «λαϊκή Δεξιά».Μάλιστα, η συνάντηση που είχε η κ.Παπακώστα με τον κ. Καμμένο δείχνειότι ο σχεδιασμός στοχεύει και στην ε-νίσχυση της επιρροής των ΑΝΕΛ στοσυγκεκριμένο ακροατήριο, δεδομένηςμάλιστα της σημαντικής απώλειας δυ-νάμεων που εμφανίζει ο μικρός κυβερ-νητικός εταίρος, τουλάχιστον δημοσκο-πικά.

Για το υπουργείο Εσωτερικών, πουήταν το μεγάλο ερώτημα του ανασχη-ματισμού μετά τη μετακίνηση του κ.Π. Σκουρλέτη στην Κουμουνδούρουκαι στη θέση του γραμματέα του κόμ-ματος, διαψεύσθηκαν τα σενάρια περίμετακίνησης εκεί ενός εκ των κ. Ν.Παππά και Χρ. Σπίρτζη.

Πιθανότατα αυτές οι επιλογές απορ-ρίφθηκαν, καθώς μάλλον θα προκα-λούσαν αντιδράσεις άλλων κυβερνη-τικών στελεχών. Ο κ. Τσίπρας επέλεξε

την μετακίνηση του κ. Αλ. Χαρίτση,μέχρι χθες αναπληρωτή υπουργού Οι-κονομίας και Ανάπτυξης, εκτονώνονταςμε αυτή την κίνηση και τον ανταγω-νισμό μεταξύ στελεχών του οικονομι-κού επιτελείου της κυβέρνησης, αλλάκαι διασφαλίζοντας ότι στο υπουργείοπου θα διαχειριστεί το ζήτημα των ε-κλογών θα έχει έναν υπουργό περισ-σότερο προσηλωμένο στην κυβερνη-τική ηγεσία απ’ ό,τι στις όποιες προ-σωπικές στρατηγικές.

Ανασχηματισμός για εκλογές τον Μάιο Ισορροπίες με τους «κορυφαίους» – Πρόσωπα εμπιστοσύνης του κ. Τσίπρα στα υπουργεία Εσωτερικών και Δικαιοσύνης

<<<<<<

Πολυάριθμο το νέο κυβερ-νητικό σχήμα – Προστέθη-κε αυτοτελές υπουργείοΠροστασίας του Πολίτη, υπό την Oλγα Γεροβασίλη.

Ο χθεσινός ανασχηματισμός έφερε ση-μαντικές αλλαγές στην κυβέρνηση, καθώςμόλις πέντε υπουργεία (Εργασίας καιΚοινωνικής Ασφάλισης, Οικονομικών,Υγείας, Υποδομών και Μεταφορών, Του-ρισμού) έμειναν ανεπηρέαστα από απο-χωρήσεις, τοποθετήσεις, μετακινήσειςπροσώπων. Εκτός κυβέρνησης βρέθηκανδύο υπουργοί οι οποίοι είχαν δεχθεί σφο-δρές επικρίσεις για τους χειρισμούς τουςκαι θεωρήθηκε έκπληξη το γεγονός ότιδεν είχαν απομακρυνθεί στον προηγού-μενο ανασχηματισμό. Πρόκειται για τονκ. Παναγιώτη Κουρουμπλή από το υ-πουργείο Ναυτιλίας και την κ. Λυδία Κο-νιόρδου από το υπουργείο Πολιτισμού.Από την κυβέρνηση απομακρύνθηκε,επίσης, ο υπουργός Δικαιοσύνης ΣταύροςΚοντονής και πληροφορίες αναφέρουνότι αρνήθηκε τη θέση του κοινοβουλευ-τικού εκπροσώπου που του προτάθηκε.Επισήμως, η απομάκρυνσή του έγινε γιαλόγους ανανέωσης του σχήματος, ωστόσοπροφανώς υπήρξε κάποια δυσαρέσκεια.Ο κ. Τσίπρας επέλεξε για νέο υπουργόΔικαιοσύνης τον μέχρι χθες γραμματέατης κυβέρνησης και στενό συνεργάτητου Μιχάλη Καλογήρου.

Προκειμένου να αποδεχθεί η κ. ΟλγαΓεροβασίλη τη μετακίνησή της στηνΚατεχάκη, χρειάστηκε να αποσχισθείτο υπουργείο Προστασίας του Πολίτηαπό το υπουργείο Εσωτερικών. Η κ. Γε-ροβασίλη γίνεται η πρώτη γυναίκα πουαναλαμβάνει το συγκεκριμένο χαρτο-φυλάκιο, έχοντας μάλιστα ως υφυπουργόμια άλλη γυναίκα, την κ. Κατερίνα Πα-πακώστα.

Από την κυβέρνηση απομακρύνθηκαν,επίσης για λόγους ανανέωσης, ο υπουργόςΑγροτικής Ανάπτυξης Ευάγγελος Απο-στόλου και οι υφυπουργοί Παιδείας Δ.Μπαξεβανάκης, Εξωτερικών Γ. Αμανα-τίδης, Μεταναστευτικής Πολιτικής Γ.Μπαλάφας, Αγροτικής Ανάπτυξης Γ. Τσι-ρώνης. Ως αντιστάθμισμα στην απομά-κρυνση του τελευταίου, που προέρχεταιαπό τους Οικολόγους, στην κυβέρνησημπήκε ο άλλος πράσινος βουλευτής,Γιώργος Δημαράς, ως υφυπουργός Πε-ριβάλλοντος.

Ο κ. Τσίπρας έκανε σαφές άνοιγμαπρος τον χώρο του πολιτικού Κέντρουκαι ειδικότερα στον χώρο του ΠΑΣΟΚ,υπουργοποιώντας δύο εξωκοινοβουλευ-τικά στελέχη προερχόμενα από εκεί:την κ. Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου,η οποία διετέλεσε και γραμματέας τουΠΑΣΟΚ και εδώ και καιρό διατηρεί α-νοικτούς διαύλους επικοινωνίας με τονΣΥΡΙΖΑ, που τοποθετήθηκε στο υπουρ-γείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης, καιτην κ. Μυρσίνη Ζορμπά, η οποία υπήρξεευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ επί εποχής

Σημίτη, που τοποθετήθηκε στο υπουρ-γείο Πολιτισμού και ήταν η έκπληξη τουχθεσινού ανασχηματισμού. Επανέφερεδε στην κυβέρνηση τον επίσης «πασο-κογενή» Μάρκο Μπόλαρη, που τοποθε-τήθηκε ως υφυπουργός στο υπουργείοΕξωτερικών. Η υπουργοποίηση Μπόλαρηπροφανώς εντάσσεται και στη λογικήενίσχυσης του ΣΥΡΙΖΑ στη Β. Ελλάδα,όπου μετά τη συμφωνία των Πρεσπώνυφίσταται μεγάλη πίεση. Ετσι, υπουρ-γοποιήθηκαν, επίσης, η κ. Κατερίνα Νο-τοπούλου, μέχρι χθες επικεφαλής του

Γραφείου Πρωθυπουργού στη Θεσσα-λονίκη, και οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Ο-λυμπία Τελιγιορίδου, από την Καστοριά,και Στάθης Γιαννακίδης, από την Ξάνθη.Από τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ επελέγηκαι ο Σταύρος Αραχωβίτης, εκ Λακωνίας,ως υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης.Στην κυβέρνηση επέστρεψε και η κ.Μαρία Χρυσοβελώνη, των ΑΝΕΛ, ως υ-φυπουργός Εσωτερικών, ενώ σε θέσηυφυπουργού αναβαθμίστηκε ο γ.γ. τουυπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής Λευ-τέρης Κρέτσος.

Στη θέση του κ. Καλογήρου, νέος γραμ-ματέας της κυβέρνησης τοποθετήθηκεο κ. Ακρίτας Καϊδατζής, διδάκτωρ Συ-νταγματικού Δικαίου και δικηγόρος Θεσ-σαλονίκης. Ο κ. Τσίπρας διατήρησε χωρίςαλλαγές το κυβερνητικό επιτελείο πουτον περιβάλλει στο Μαξίμου. Οι κ. Αλ.Φλαμπουράρης, Χριστ. Βερναρδάκης,Δημ. Τζανακόπουλος παραμένουν υ-πουργοί Επικρατείας και κυβερνητικόςεκπρόσωπος ο τελευταίος, ενώ παρέμεινεως υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώο κ. Δημ. Λιάκος.

Η «ανθρωπογεωγραφία» του νέου υπουργικού συμβουλίου

Της ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΑΣ ΠΕΛΩΝΗ

Πολύ κακό για το τίποτα... Με Σαίξπηρσχολίαζαν από την Πειραιώς τις ανακοι-νώσεις για το νέο κυβερνητικό σχήμα,η σύνθεση του οποίου απλώς επιβεβαίωσεκαι επισήμως για τη Ν.Δ. ότι η κυβέρνησηετοιμάζεται για εκλογές. «Τόση αναμονή,τόσος ντόρος, τόση αναστάτωση για νααλλάξει ο Μανωλιός και να βάλει τα ρούχατου αλλιώς», ήταν το επίσημο σχόλιοτης Πειραιώς διά στόματος Μαρίας Σπυ-ράκη, η οποία τόνισε ότι «ευτυχώς» δεναργεί «ο μόνος πραγματικός ανασχημα-τισμός» που είναι οι εκλογές, προκειμένου,όπως είπε, «να δείξουν οι πολίτες στονκ. Τσίπρα τον δρόμο από το Μαξίμουστην Κουμουνδούρου».

Για «ανάσυρση πολιτικών από τα αζή-τητα» μιλούσαν πηγές της Πειραιώς σεσχέση με τα «ανοίγματα» του πρωθυ-πουργού, ενώ δεν πέρασε απαρατήρητοςο «στενός εναγκαλισμός» των κ. Τσίπρακαι Καμμένου που απέδειξε ακόμη έναςανασχηματισμός. Αυτός, βέβαια, μένεινα κριθεί στη συμφωνία των Πρεσπώνκαι των ενδεχόμενων εξελίξεων που θαδρομολογήσει το δημοψήφισμα στα Σκό-πια. Νωρίτερα χθες και ενόψει του επι-κείμενου ανασχηματισμού, πηγές τηςΠειραιώς σχολίαζαν, με αφορμή τις κυ-βερνητικές διαρροές περί της δημιουργίαςυπ. Επενδύσεων και Καιτονομίας, ότι «ύ-στερα από 3,5 χρόνια καταστροφικής δια-κυβέρνησης» ο Αλ. Τσίπρας θα έπρεπενα ιδρύσει «ΥΚΑΣΙΑ». Δηλαδή, «Υπουργείο

Καταπολέμησης της Συριζαϊκής Ιδεολη-ψίας και Ανικανότητας», ανέφεραν οιίδιες πηγές, θυμίζοντας ότι μόλις προχθέςσυνδικαλιστές του ΣΥΡΙΖΑ παρεμπόδισανεπενδυτή να επισκεφθεί τα ΕΛΠΕ έστωγια να δει τους χώρους τους. Στην Πειραιώςέλεγαν ήδη όλο το προηγούμενο διάστημαότι δεν έχει σημασία ποιος κάθεται στιςκαρέκλες του υπουργικού συμβουλίουμιας κυβέρνησης που βρίσκεται «σε α-ποδρομή». Και υπογράμμιζαν ότι οι πολίτεςδεν έχουν πλέον να περιμένουν κάτι απότον κ. Τσίπρα και την κυβέρνησή του καιότι το καλύτερο που έχουν να κάνουν ταστελέχη των ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ είναι «ναπροκηρύξουν εκλογές και να φύγουν». Οανασχηματισμός, εξάλλου, δεν αλλάζειτον προγραμματισμό της Πειραιώς, ούτε

αυτόν των περιοδειών του Κυριάκου Μη-τσοτάκη, ο οποίος βρίσκεται σήμερα σεακόμη μία μονοεδρική, τα Γρεβενά. Τηνυπουργοποίηση της Μαριλίζας Ξενογιαν-νακοπούλου σχολίασε μέσω Τwitter οΑδ. Γεωργιάδης, αναρτώντας πίνακα μεβάση τον οποίο το μεγαλύτερο μέρος της«μαύρης τρύπας» στα οικονομικά του ΚΕ-ΕΛΠΝΟ (ύψους 89 εκατ. ευρώ) εντοπίζεταιεπί των ημερών της (44 εκατ. ευρώ) στουπ. Υγείας. Η υπουργοποίησή της, πάντως,δεν αποκλείεται να προκαλέσει και τηνκλήση της από τη Ν.Δ. στην ΕξεταστικήΕπιτροπή για την Υγεία. Σκληρή ήταν καιη ανακοίνωση της Πειραιώς για τη νέαεισβολή του «Ρουβίκωνα» στο ΥΠΕΞ, κα-θώς η Ν.Δ. μίλησε για «οργανωμένη συμ-μορία που εξευτελίζει καθημερινά τη χώ-

ρα», ενώ η αξιωματική αντιπολίτευση συ-νεχίζει να κρατά ψηλά το θέμα των αθρόωναποφυλακίσεων κρατουμένων λόγω τωννομοθετικών παρεμβάσεων της κυβέρ-νησης, κάνοντας λόγο για «γκρίζες απο-φυλακίσεις». Χθες, ο τομεάρχης και ο α-ναπληρωτής τομεάρχης Δικαιοσύνης, Ν.Παναγιωτόπουλος και Κ. Καραγκούνης,κατέθεσαν ερώτηση στον υπουργό Δι-καιοσύνης. Σε αυτήν ζητούν συγκεκριμέναστοιχεία για το πόσες υφ’ όρον απολύσειςέχουν λάβει χώρα μετά την τροποποίησητου άρθρου 110Α Π.Κ. με το Ν. 4322/2015και των τροποποιήσεων αυτού που ψήφισεη κυβέρνηση, αλλά και για το πόσες βε-βαιώσεις του Κέντρου Πιστοποίησης Α-ναπηρίας (ΚΕΠΑ) έχουν χρησιμοποιηθείγια την αποφυλάκιση βαρυποινιτών.

Νέα Δημοκρατία: Αλλαξε ο Μανωλιός...

Στα Γρεβενά περιοδεύει σήμερα οΚυρ. Μητσοτάκης.

ΑΠΕ-

ΜΠ

Ε /

ΟΡΕ

ΣΤΗ

Σ Π

ΑΝΑΓ

ΙΩΤΟ

Υ

14-OIK_ΕΛΛΑΔΑ_KATHI 28/08/18 23:56 Page 14

Τετάρτη 29 Αυγούστου 2018 Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η l 15Ε Λ Λ Α Δ Α

Πρόσθεταέσοδα από φόρους της τάξεωςτων 4,7 δισ. ευρώ θα πρέπει να συγκε-ντρώσει η Ελλάδα κατά την πρώτη με-ταμνημονιακή περίοδο της αυξημένηςεποπτείας (2018-2022), προκειμένουνα επιτύχει τα συμφωνηθέντα πρωτο-γενή πλεονάσματα αλλά και τα υπερ-πλεονάσματα. Τα ποσά αυτά δεν προ-βλέπεται ότι θα προέλθουν μόνον απότην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας,αλλά και από την επιβολή νέων φορο-λογικών μέτρων, με κυριότερο τη μείωσητης έκπτωσης φόρου για 6 εκατομμύριαμισθωτούς και συνταξιούχους από τα1.900 ευρώ που είναι σήμερα στα 1.250ευρώ. Το μόνο παρήγορο στατιστικόεύρημα έχει να κάνει με την προοπτικήμείωσης των άμεσων και έμμεσων φό-

ρων αναλογικά με το ΑΕΠ, λόγω τηςπρόβλεψης για σημαντική ανάπτυξηκαθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου 2018-2022. Για το 2018, οι άμεσοι φόροι προ-βλέπεται ότι θα αποφέρουν 17,4 δισ.ευρώ, λιγότερα συγκριτικά με το 2017(17,7 δισ. ευρώ). Η μείωση αποδίδεταιεξ ολοκλήρου στη διαπίστωση ότι οι υ-ψηλοί φορολογικοί συντελεστές οδηγούνσε ολοένα μεγαλύτερη μείωση των δη-λωθέντων εισοδημάτων. Οσον αφοράτους έμμεσους φόρους, επίσης προβλέ-πεται μείωση της απόδοσης στα 35,2δισ. ευρώ έναντι 35,471 δισ. ευρώ το2017. Το 2019, δεν αναμένεται σημα-ντική μεταβολή στα φορολογικά έσοδαπαρά την ανάπτυξη, ενώ από το 2020προβλέπεται ότι θα λειτουργήσει ει-

σπρακτικά η μείωση του αφορολογήτου.Είναι ενδεικτικό ότι τα έσοδα από τουςάμεσους φόρους προβλέπεται να απο-φέρουν 18,408 δισ. ευρώ το 2020 έναντι17,435 δισ. ευρώ το 2019. Αυτή η πρό-βλεψη «υποστηρίζεται» από την εκτί-μηση ότι ο φόρος εισοδήματος φυσικώνπροσώπων θα αποφέρει 10,5 δισ. ευρώτο 2020, δηλαδή τουλάχιστον 1,4 δισ.ευρώ παραπάνω σε σχέση με το 2019.

Από τον ΕΝΦΙΑ και τους φόρους στηνπεριουσία οι ιδιοκτήτες δεν μπορούννα προσβλέπουν σε κάτι παραπάνωαπό μια μικρή ελάφρυνση. Για το 2018οι εισπράξεις αναμένονται στα 3,1 δισ.ευρώ, ενώ ακόμη και μέχρι το 2022 δενπρόκειται να πέσουν κάτω από τα επί-πεδα των 2,9 δισ. ευρώ.

Πρόσθετα έσοδα 4,7 δισ. την επόμενη 4ετία

Τι έχει δεσμευθεί να εφαρμόσειη κυβέρνηση μέχρι το 2020

Του ΘΑΝΟΥ ΤΣΙΡΟΥ

Με ένα τριπλό ιστορικό ρεκόρ στουςφόρους «εγκαταλείπει» η Ελλάδα την8ετή μνημονιακή περίοδο. Πρώτοντα φορολογικά βάρη εκτοξεύθηκανστο υψηλότερο ποσοστό αναλογικάμε το ΑΕΠ που έχει καταγραφεί ποτέστη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Α-ναλογία φόρων ως προς το ΑΕΠ άνωτου 27% είναι πρωτόγνωρη, τουλά-χιστον για όλη την περίοδο της με-ταπολίτευσης. Δεύτερον, η Ελλάδαείναι πλέον η πρώτη χώρα στην Ευ-ρωζώνη σε αναλογία φόρων ως προςτο ΑΕΠ. Από τη 13η θέση το 2008 καιτη 10η θέση στην αρχή των μνημο-νίων, κατακτήσαμε την πρωτιά απότο 2016 την οποία και διατηρούμε.Το τρίτο ρεκόρ έχει να κάνει με τηνταχύτητα με την οποία επήλθε το «φο-ρολογικό σοκ». Τέτοια μεταβολή στηναναλογία φόρων ως προς το ΑΕΠ δενυπήρξε σε καμία άλλη χώρα της Ευ-ρωζώνης: μέσα σε οκτώ χρόνια, η α-ναλογία των φόρων ως προς το ΑΕΠαυξήθηκε κατά 7 ολόκληρες ποσο-στιαίες μονάδες.

Βροχή φόρων...Ο ερευνητής που θα επιδιώξει να ε-

ντοπίσει με ποιο τρόπο επιτεύχθηκεη εξάλειψη των γιγαντιαίων ελλειμμά-των που είχε να αντιμετωπίσει η Ελλάδαστο ξεκίνημα της οικονομικής κρίσης,δεν θα δυσκολευθεί να καταλήξει σεσυμπεράσματα. Η συνεχής αύξησητων συντελεστών τόσο στην άμεσηόσο και στην έμμεση φορολογία με-σούσης της ύφεσης, αποτυπώθηκε μετον πιο έντονο τρόπο στον δείκτη τωνφορολογικών εσόδων αναλογικά μετο ΑΕΠ:

1. Το 2008, οι φόροι στην παραγωγήκαι στις εισαγωγές αντιστοιχούσαν στο12,6% αναλογικά με το ΑΕΠ, ενώ το2017 το ποσοστό είχε εκτιναχθεί στο17,5% όπως προκύπτει από τα στοιχείατης Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. Α-κόμη και αν αναζητήσει κάποιος πολι-τικές ευθύνες, θα διαπιστώσει ότι η αύ-ξηση ήταν συνεχής καθ’ όλη τη διάρκειατης κρίσης. Από το 2009 μέχρι και το2014, η αναλογία αυξήθηκε από το

12,6% στο 15,7%, ενώ από το 2014 μέχριτο 2017 καταγράφηκε νέα αύξηση απότο 15,7% στο 17,5%

2. Οι φόροι στο εισόδημα δεν είχαναντίστοιχη αύξηση ως προς το ΑΕΠ,όχι διότι δεν υπήρξαν πολύ μεγάλεςαυξήσεις φορολογικών συντελεστών,αλλά γιατί επιδρά καταλυτικά ο πα-ράγοντας της μείωσης των δηλωθέ-ντων εισοδημάτων και της φοροδια-φυγής. Σε κάθε περίπτωση, η επιβά-ρυνση είναι εμφανής: Ο συντελεστήςπου διαμορφωνόταν στο 8,1% το2008, ανήλθε στο 9,7% το 2014 καιστο 10,2% το 2017.

3. Στις ασφαλιστικές εισφορές, οιεπιβαρύνσεις είναι αποτέλεσμα τηςπολιτικής κυρίως της σημερινής κυ-

βέρνησης. Η αναλογία των εσόδωνως προς το ΑΕΠ διαμορφωνόταν στο12,7% το 2008, ανήλθε στο 13,5% το2014 και στο 14,6% το 2017.

Η επιβάρυνση της θέσης της Ελλάδαςσε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες τηςΕυρωζώνης ήταν αναμενόμενη απότη στιγμή που η χώρα μας ακολουθούσεαντίθετη πορεία και στους φόρους καιστο ΑΕΠ. Οπως προκύπτει από τα στοι-χεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, η Ελ-λάδα καταλάμβανε το 2008 τη 13ηθέση στη σχετική κατάταξη των 19χωρών-μελών της Ευρωζώνης με τηναναλογία των φορολογικών εσόδωνπρος το ΑΕΠ να αντιστοιχεί στο 20,2%του ΑΕΠ.

Σε χώρες όπως η Μάλτα, η Αυστρία,το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, η Ιρλανδία,η Γαλλία, η Ιταλία, η Ολλανδία η Πορ-τογαλία ή η Λετονία και η Φινλανδία,οι φόροι ως προς το ΑΕΠ ήταν μεγα-λύτεροι. Η κατάσταση άρχισε να δια-φοροποιείται από το πρώτο κιόλαςέτος εφαρμογής των μνημονίων. Το2010, βρεθήκαμε στη 10η θέση της

σχετικής κατάταξης με αναλογία 20,2%,το 2014 στην 6η θέση της Ευρωζώνηςμε αναλογία 24,38% και το 2016, κα-τακτήθηκε η πρώτη θέση με αναλογίαφόρων ως προς το ΑΕΠ της τάξεως του26,697%.

Υπέρογκα βάρηΗ πρωτιά είναι δεδομένο ότι θα α-

ποτυπωθεί και στα συγκριτικά στατι-στικά στοιχεία του 2017, καθώς ήτανέτος ενεργοποίησης πρόσθετων φο-ρολογικών μέτρων που πλησίαζαν στο1% του ΑΕΠ, κάτι που δεν συνέβη σεκαμία άλλη χώρα-μέλος της Ευρωζώνης.Πλέον, η Ελλάδα έχει τουλάχιστονμισή ποσοστιαία διαφορά από τη δεύ-τερη της σχετικής κατάταξης χώρα, ηοποία είναι η Μάλτα, ενώ ακολουθούνη Αυστρία και το Λουξεμβούργο, μεαναλογία 25,7%.

Υπερφορολόγηση και μετά τα μνημόνιαΠρωταθλήτρια σε φορολογικές επιβαρύνσεις στην Ευρωζώνη, είναι πλέον η Ελλάδα, για να πετύχει τα υπερπλεονάσματα

Οι φόροι θα βρεθούν στο επίκεντροτων διαπραγματεύσεων με τους δα-νειστές της χώρας και στη μεταμνη-μονιακή περίοδο, καθώς η Ελλάδαέχει αναλάβει συγκεκριμένες δε-σμεύσεις οι οποίες θα πρέπει να εκ-πληρωθούν. Ο κατάλογος περιλαμ-βάνει από την κατάργηση του ειδι-κού καθεστώτος ΦΠΑ στα πέντενησιά του Αιγαίου, που εξακολου-θούν να το διατηρούν, και τη νέααλλαγή των αντικειμενικών αξιώντων ακινήτων, ώστε να συγκλίνουνμε τις πραγματικές, μέχρι τη μείωσητου αφορολογήτου ώστε «να διευ-ρυνθεί η φορολογική βάση», όπωςζητούν οι θεσμοί και ειδικά το Διε-θνές Νομισματικό Ταμείο.

Οι πρώτοι «σκόπελοι» για την κυ-βέρνηση στο φορολογικό πεδίο θαείναι οι εξής:

1. Στην τελική του μορφή, το «κεί-μενο συμμόρφωσης» που συντά-χθηκε στο πλαίσιο της συμφωνίαςτου Eurogroup του Ιουνίου, προ-βλέπει ότι μέχρι το τέλος του χρόνουη Ελλάδα θα πρέπει να καταργήσειοριστικά το ειδικό καθεστώς τουΦΠΑ στα νησιά. Το μέτρο έχει μικρόδημοσιονομικό κόστος (28 εκατ. ευ-ρώ) αλλά μεγάλη πολιτική σημασίαμετά τη δέσμευση του πρωθυπουρ-γού ότι δεν θα αυξηθεί ο ΦΠΑ σταπέντε νησιά που πλήττονται από τοπροσφυγικό.

2. Στο τέλος του χρόνου, εκπνέεικαι η νέα παράταση που δόθηκε ώ-στε να μην ενεργοποιηθεί ο φόροςυπεραξίας στις μεταβιβάσεις ακινή-των. Ετσι, μέσα στους επόμενουςμήνες, η κυβέρνηση θα πρέπει νααποφασίσει αν θα ενεργοποιήσειτον φόρο που παραμένει ψηφισμένοςαλλά «παγωμένος» επί τουλάχιστον

έξι χρόνια, ή αν θα επιδιώξει να προ-στατεύσει τους πωλητές ακινήτωναπό την επιβάρυνση.

3. Ενώ τα 6,4 εκατομμύρια των ι-διοκτητών ακινήτων θα αντιμετω-πίζουν τις φετινές δόσεις του ΕΝΦΙΑ,το οικονομικό επιτελείο θα καλείταινα ενημερώσει τους εκπροσώπουςτων θεσμών για τις ενέργειες που γί-νονται ώστε να προχωρήσει η νέααλλαγή των αντικειμενικών αξιών.Το παράρτημα της συμφωνίας τουEurogroup της 21ης Ιουνίου δεσμεύειτην Ελλάδα να κάνει δύο ακόμη αλ-λαγές στις αντικειμενικές αξίες τωνακινήτων. Η μία μέσα στο 2019 ώστε

να καλυφθεί το 50% της απόστασηςπου χωρίζει τις εμπορικές αξίες απότις αντικειμενικές και μια ακόμημέσα στο 2020.

4. Το θέμα της μείωσης του αφο-ρολογήτου από την 1/1/2020 προςτο παρόν δεν συζητείται, καθώς ηκυβέρνηση θα ρίξει όλο το βάροςστο να αποφύγει τις μειώσεις τωνσυντάξεων. Ωστόσο, ο «φάκελος»θα ανοίξει μέσα στο 2019, αφενόςγια να φανεί αν θα προχωρήσει καιτο συγκεκριμένο συμφωνημένο μέ-τρο και αφετέρου για να εξεταστείποια από τα φορολογικά αντίμετραθα ενεργοποιηθούν.

<<<<<<

Μέσα σε οκτώ χρόνια,η αναλογία των φόρωνως προς το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 7 ολόκληρεςποσοστιαίες μονάδες.

Της ΕΙΡΗΝΗΣ ΧΡΥΣΟΛΩΡΑ

Συμπίεση δαπανών σε όλο σχεδόν το φά-σμα της δημόσιας διοίκησης και θυσίατου προγράμματος δημοσίων επενδύσεωνστο όνομα των υπερπλεονασμάτων φα-νερώνουν τα στοιχεία του υπουργείουΟικονομικών για την επίτευξη των στό-χων εκτέλεσης δαπανών του κρατικούπροϋπολογισμού το α ́εξάμηνο του έτους.Συνολικά, δαπανήθηκαν 1,1 δισ. ευρώή 4,9% λιγότερα από τον στόχο (22,4 δισ.ευρώ). Εξ αυτών, όπως αναφέρουν ταστοιχεία, οι δαπάνες του τακτικού προ-ϋπολογισμού, πλην τόκων, είναι μειω-μένες κατά 515 εκατ. ευρώ ή 2,5% έναντιτου στόχου, ενώ οι δαπάνες του προ-γράμματος δημοσίων επενδύσεων πα-ρουσιάζονται μειωμένες κατά 594 εκατ.

ευρώ ή 39,1% έναντι του στόχου.Με τον τρόπο αυτό σχηματίζεται σιγά

σιγά το υπερπλεόνασμα, στο οποίο στο-χεύει η κυβέρνηση, προκειμένου να μοι-ράσει και φέτος, όπως έκανε και τα προη-γούμενα δύο χρόνια, το λεγόμενο «κοι-νωνικό μέρισμα», δηλαδή εφάπαξ πα-ροχές. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότιη κυβέρνηση δίνει ιδιαίτερη έμφαση σ’αυτές τις παροχές, περισσότερο ίσωςκαι από τις προγραμματισμένες φοροε-λαφρύνσεις του 2019, καθώς θα γίνουνάμεσα αισθητές και θα επηρεάσουν –ό-πως ελπίζει– το εκλογικό αποτέλεσμα.Οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι το υπερ-πλεόνασμα, δηλαδή η υπέρβαση έναντιτου στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα3,56% του ΑΕΠ, θα είναι της τάξης του0,5%, δηλαδή 900 εκατ. ευρώ. Τα στοιχεία

για τις δαπάνες του κρατικού προϋπο-λογισμού του α΄ εξαμήνου δικαιολογούναυτή την εκτίμηση. Εξαίρεση, μεταξύτων φορέων που συγκράτησαν τις δα-πάνες τους, αποτέλεσε κυρίως το υπουρ-γείο Ψηφιακής Πολιτικής, το οποίο ση-μείωσε υπέρβαση σε σχέση με τον στόχοτου για το εξάμηνο κατά 49,5 εκατ. ευρώή 248,7%. Κι αυτό, κυρίως γιατί πλήρωσεαναδρομικά 45 εκατ. ευρώ για την παροχήκαθολικής ταχυδρομικής υπηρεσίας γιατα έτη 2013, 2014 και 2015, όπως προ-βλέπει ο νόμος. Επίσης, πλήρωσε 6,4εκατ. ευρώ για τις συνδρομές της Ελλάδαςστα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Υ-πηρεσίας Διαστήματος, έπειτα από με-ταφορά της αντίστοιχης πίστωσης απότο υπουργείο Παιδείας. Υπέρβαση τωνδαπανών τους έναντι των στόχων ση-μείωσαν επίσης τα υπουργεία ΕθνικήςΑμυνας (36,9 εκατ. ευρώ ή 2,6%), Παιδείας(25,6 εκατ. ευρώ ή 1%), Εργασίας (66,2εκατ. ευρώ ή 0,8%), Υποδομών (26,4εκατ. ευρώ ή 6,5%) και η Βουλή των Ελ-λήνων (300.000 ευρώ ή 0,5%).

Ο νόμος προβλέπει ότι σε περίπτωση

υπέρβασης των ανώτατων τριμηνιαίωνστόχων δαπανών κατά περισσότερο από10%, ο προϊστάμενος της αρμόδιαςΓ.Δ.Ο.Υ συντάσσει έκθεση στην οποίααιτιολογούνται οι αποκλίσεις και ανα-λύονται οι διοικητικές παρεμβάσεις πουέχουν υλοποιηθεί για τη διόρθωση τωναποκλίσεων αυτών. Στην προκειμένηπερίπτωση, το α΄ εξάμηνο του 2018 μόνοτο υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής πα-ρουσίασε τέτοια υπέρβαση.

Στον αντίποδα, μεγάλη συγκράτησηδαπανών έναντι του στόχου εξαμήνουσημείωσαν τα υπουργεία Εσωτερικών(-116, 6 εκατ. ευρώ ή 4,2%), Οικονομίας(-225 εκατ. ευρώ ή 43,1%), Υγείας (-76,9εκατ. ευρώ ή 4,5%), Οικονομικών (-56,6εκατ. ευρώ ή 36,3%), Περιβάλλοντος καιΕνέργειας (-191,4 εκατ. ευρώ ή 81,1%),Ναυτιλίας (-44,7 εκατ. ευρώ ή 23,7%) καιΑγροτικής Ανάπτυξης (-79,3 εκατ. ευρώή 29,4%). Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμ-φωνα με τα στοιχεία, το α΄ εξάμηνο δη-μιουργήθηκαν και κάποιες νέες ληξι-πρόθεσμες οφειλές, της τάξης των 25 ε-κατ. ευρώ.

Θυσιάζουν επενδύσεις για το υπερπλεόνασμα

<<<<<<

Οι δαπάνες του προγράμμα-τος δημοσίων επενδύσεωνείναι μειωμένες 39,1% έναντιτου στόχου το πρώτο 6μηνο.

Οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι το υπερπλεόνασμα, δηλαδή η υπέρβαση έναντι του στόχουγια πρωτογενές πλεόνασμα 3,56% του ΑΕΠ, θα είναι της τάξης του 0,5%.

15-OIK_ΕΛΛΑΔΑ_KATHI 28/08/18 19:32 Page 15

16 l Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η Τετάρτη 29 Αυγούστου 2018Ε Λ Λ Α Δ Α

Συνέντευξη στην ΕΛΕΝΗ ΒΑΡΒΙΤΣΙΩΤΗ

Εχοντας πλέον αφήσει τον ρόλο τουως ένας από τους πιο σημαντικούςανθρώπους της Ευρωζώνης, καθώςυπήρξε από το 2011 μέχρι το 2018 οεπικεφαλής του Euroworking Group,ο Αυστριακός οικονομολόγος ΤόμαςΒίζερ δίνει την πρώτη του συνέντευξηστην «Κ», απε λευθερωμέ νος από οποι-ονδήποτε θεσμικό ρόλο. Βλέπονταςτα πράγματα από απόσταση μιλάει τε-λείως ανοιχτά για τους λόγους που ο-δηγήθηκε η Ελλάδα στην κρίση, ταλάθη των θεσμών, το κρίσιμο επτάμηνοτου 2015, τον αρνητικό ρόλο που έπαι-ξαν Αμερικανοί οικονομολόγοι οι οποίοιεξέφραζαν τις απόψεις τους για τηνελληνική οικονομία, και το κατά πόσονη Ελλάδα είναι μία χώρα έτοιμη για ε-πενδύσεις. Ο κ. Βίζερ υπήρξε ο απόλυτοςγνώστης της ελληνικής κρίσης, καθώςαπό τη στιγμή που ξέσπασε, ο ίδιοςβρέθηκε στην πρώτη γραμμή της οι-κονομικής πολιτικής του ευρώ. Παρ’όλο που όλα αυτά τα χρόνια κινούντανστο παρασκήνιο, πολλοί που γνωρίζουντα γρανάζια της Ε.Ε. τον θεωρούν ωςτον πιο ισχυρό άνθρωπο των Βρυξελ-λών, ο οποίος έπαιξε καταλυτικό ρόλογια να παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ.

– Κοιτώντας πίσω, μπορείτε να ε-ξηγήσετε ποια ήταν τα προβλήματαπου οδήγησαν στην ελληνική κρίσηκαι αν μπορούμε να πούμε ότι έχουνλυθεί πλέον έπειτα από τόσα χρόνιαμεταρρυθμίσεων;

– Πολλοί πιστεύουν ότι η Ελλάδαήταν το θύμα μιας κρίσης που είχετις ρίζες της στη δημοσιονομική σπα-τάλη και μόνο εκεί. Αλλοι εντοπίζουντους λόγους στη χαμηλή και φθίνουσαπαραγωγικότητα της οικονομίας. Πι-στεύω ότι αυτοί είναι σημαντικοίλόγοι, αλλά αποτελούν μόνο τα συ-μπτώματα και όχι την αιτία. Για μέναη ρίζα της κρίσης ήταν η αδυναμία ήη απροθυμία του πολιτικού συστή-ματος να εξελιχθεί σύμφωνα με τιςαπαιτήσεις του τέλους του 20ού αιώνα.Ο ρόλος της πολιτικής δεν μπορεί νααφήνει φίλους, πελάτες και ομάδεςειδικού ενδιαφέροντος να δεσμεύουντο κράτος έτσι ώστε να επωφελούνταιαπό μια ειδική σχέση. Η κυβέρνησηπρέπει να διασφαλίσει ότι η πρόσβασηστη Δικαιοσύνη, στην εκπαίδευσηκαι στις κοινωνικές υπηρεσίες είναιδίκαιη και εύκολη και πρέπει να χρη-ματοδοτηθεί με υπεύθυνο και δίκαιοτρόπο. Αυτό δεν συνέβη στην Ελλάδα,και η χώρα οδηγήθηκε στην οικονο-μική κρίση. Αυτό έχει αλλάξει; Οκτώχρόνια προγράμματος έχουν αντιμε-τωπίσει το πρόβλημα των δημοσιο-νομικών ανισορροπιών και πολλά άλλαπου σχετίζονται με την ανταγωνιστι-κότητα και τη λειτουργία της διοίκη-σης. Αλλά ο στόχος ενός προγράμματοςδεν μπορεί να είναι να βουτήξει βαθιάστα πολιτικά και συνταγματικά θεμε-λιώδη στοιχεία μιας κοινωνίας. Δενμπορεί να αντιμετωπίσει τα βαθύτεραπροβλήματα ενός δικαστικού συστή-ματος που δεν του επιτρέπεται να λει-τουργεί εντελώς ανεξάρτητα ή να α-σχοληθεί με θεμελιώδη ζητήματα πουέχουν να κάνουν με τον τρόπο με τον

οποίο οργανώνεται και λειτουργεί τοεκπαιδευτικό σύστημα. Αυτά είναι θέ-ματα που η κοινωνία πρέπει να λύσειμόνη της, και αυτό γίνεται σε μεγάλοβαθμό μέσω εκλογών. Αυτό μπορεί ναλειτουργήσει προς τη σωστή κατεύ-θυνση ή προς λάθος κατεύθυνση -αλλά είναι η κατεύθυνση που οι ψη-φοφόροι δίνουν στους εκλεγμένουςπολιτικούς της. Η αλλαγή αυτών τωνβασικών στοιχείων μέσω ενός προ-γράμματος θα ήταν μια διάβρωση τηςδημοκρατίας. Ο έντονα ανταγωνιστι-κός χαρακτήρας της ελληνικής πολι-τικής σκηνής δεν έχει αλλάξει αισθητάτα τελευταία οκτώ χρόνια, και αυτόσυνήθως οδηγεί σε μία πελατειακήσχέση στην οποία βασίζεται το πολι-τικό σύστημα και επηρεάζει τον ρόλοτων μέσων ενημέρωσης και την ανε-ξαρτησία τους. Θα έλεγα ότι οι συν-θήκες για να ξεπεραστούν οι βασικέςαιτίες της κρίσης είναι τώρα καλύτερεςαπό ό,τι ήταν πριν από οκτώ χρόνια,αλλά δεν είναι σε καμία περίπτωσηιδανικές. Αυτό απαιτεί μια βαθύτερησυζήτηση για το πώς βλέπουν οι Ελ-ληνες το κράτος τους και πώς προ-σεγγίζει το κράτος τον πολίτη.

– Εάν μπορούσατε να γυρίσετε τονχρόνο και να αλλάξετε δύο, τρίαπράγματα που οι θεσμοί έκαναν λά-θος στην Ελλάδα τα τελευταία οκτώχρόνια, ποια θα ήταν αυτά;

– Το καλύτερο θα ήταν προφανώςη Ελλάδα να μη χρειαζόταν ένα πρό-γραμμα προσαρμογής, αλλά αυτό θααπαιτούσε εντελώς διαφορετικές πο-λιτικές από τις αρχές του αιώνα καιέπειτα, ακόμα και νωρίτερα. Και ειδικάαπό την τελευταία κυβέρνηση πριναπό την κρίση, η οποία, κατά τη γνώσημου, ποτέ δεν ανέλαβε πραγματικάτη συνυπευθυνότητά της.

Δεδομένου ότι η ιστορία εξελίχθηκεόπως εξελίχθηκε, θα ήταν καλύτερααν είχαμε κάνει από την αρχή μια ση-μαντική κατανομή των βαρών ή μίααναδιάρθρωση του χρέους. Αλλά ε-κείνη τη στιγμή υπήρχαν δύο λόγοιγια τους οποίους αυτό δεν θα μπο-ρούσε να συμβεί. Πρώτον, βρισκόμα-σταν στη μέση μιας παγκόσμιας χρη-ματοπιστωτικής κρίσης και μία ση-μαντική αναδιάρθρωση του χρέουςτης Ελλάδας θα μπορούσε να προκα-λέσει ακόμα πιο εντυπωσιακές συνέ-πειες από αυτές της κατάρρευσηςτης Lehman Brothers τον Σεπτέμβριοτου 2008. Δεύτερον, το θεσμικό καινομικό πλαίσιο που έχουμε στη διά-θεσή μας τώρα δεν ήταν διαθέσιμοεκείνη τη στιγμή. Τέλος, σε έναν ιδα-νικό κόσμο θα προτιμούσα να ήτανδιαφορετικά οργανωμένοι όλοι οι θε-σμοί που συμμετέχουν στα προγράμ-ματα, με σαφέστερες ευθύνες, καλύ-τερο συντονισμό και τον ίδιο στόχο.

– Το 2012 και το 2015 ήταν δύο φο-ρές που αισθανθήκατε ότι ήμαστανκοντά στο Grexit. Πότε νιώσατε πιοέντονα ότι αυτό θα μπορούσε να γί-νει πραγματικότητα;

– Το 2012 πίστευα έντονα ότι η Ελ-λάδα πρέπει και θα παραμείνει στηνΕυρωζώνη. Αυτό ευτυχώς ήταν και ηπίστη της τότε ελληνικής κυβέρνησης.Παρ’ όλο που ήμασταν πολύ καλά

προετοιμασμένοι για ένα ενδεχόμενοατύχημα, το οποίο δεν θα ήταν οικο-νομικά επιζήμιο μόνο για την Ελλάδα,αλλά και για την Ευρώπη. Ως εκ τούτου,δεδομένης της αρνητικής κατάστασηςτων αγορών και του χρηματοπιστω-τικού συστήματος εκείνη τη χρονικήπερίοδο πιστεύω ότι αυτό θα είχε αρ-νητικές επιπτώσεις σε ολόκληρο τονκόσμο. Το 2015 τα πράγματα ήτανδιαφορετικά: Υπήρχαν έντονες από-ψεις ορισμένων μελών της ελληνικήςκυβέρνησης ότι η Ελλάδα πρέπει ναβγει από το ευρώ ή τουλάχιστον συ-μπεριφέρονταν σαν να ήθελαν να βγει

από το ευρώ. Αυτές οι απόψεις ενι-σχύθηκαν από αρκετούς Αμερικανούςοικονομολόγους που δεν καταλάβαινανπώς λειτουργεί η Ευρώπη ή μια νομι-σματική ένωση. Δεδομένης της στρα-τηγικής τους, όντως ήμασταν πιο κο-ντά στο Grexit από ό,τι το 2012. Αυτόήταν ένα πολύ δαπανηρό παιχνίδιπου μερικοί άνθρωποι έπαιζαν πίσωαπό την πλάτη του ελληνικού λαού.

– Πόσο προετοιμασμένοι ήταν οιΕυρωπαίοι για ένα πιθανό Grexit;

– Οπως ανέφερα, είχαμε κάνει όλεςτις πιθανές προετοιμασίες από το2012 και η προετοιμασία αυτή είχεγίνει με ιδιαίτερη λεπτομέρεια. Δενθα ήταν ωραίο γεγονός αλλά θα τοδιαχειριζόμασταν καλά στον βαθμόπου αυτά τα θέματα μπορούν να είναιδιαχειρίσιμα. 

– Πιστεύετε πως ήταν λάθος σαςότι δεν αναγνωρίσατε τις προσπά-θειες που έγιναν το 2014 όπως ηεπίτευξη πρωτογενούς πλεονάσμα-τος που έγινε τότε. Μήπως έπρεπενα είχατε ξεκινήσετε τη συζήτησησχετικά με την ελάφρυνση τουχρέους από τότε;

– Η συμφωνία ήταν αρκετά σαφής:Θα συζητούσαμε την ελάφρυνση τουχρέους μόλις ολοκληρωνόταν η πρώτηαξιολόγηση μετά την πιστοποίησητης επίτευξης του πρωτογενούς πλε-ονάσματος από τη Eurostat. Οι δια-πραγματεύσεις με την ελληνική κυ-βέρνηση για την ολοκλήρωση εκείνηςτης αξιολόγησης δυστυχώς δεν ολο-

κληρώθηκαν ποτέ, και έτσι οι συν-θήκες για μια συμφωνία χρέους δενυλοποιήθηκαν. Θα ήμασταν έτοιμοιγι’ αυτό.

– Πόσο διαφορετική θα ήταν η ελ-ληνική οικονομία τώρα αν δεν υ-πήρχαν οι πρώτοι επτά μήνες ατε-λείωτων διαπραγματεύσεων το 2015;Ποιο ήταν το ονομαστικό κόστοςτης περιόδου, αλλά και πόσο στοί-χισε η απώλεια εμπιστοσύνης καιχρόνου;

– Υπάρχουν διάφορες εκτιμήσειςγια το κόστος των πρώτων επτά μηνώντου 2015. Λαμβάνουν συνήθως υπόψηότι η μείωση του ΑΕΠ το 2015 θα διαρ-κέσει πολλά χρόνια για να αποζημιωθείπλήρως. Ετσι, οι απώλειες εξακολου-θούν να συσσωρεύονται, αν θέλετε.Το 2014 πιστεύαμε ότι η Ελλάδα θαδιατηρούσε την πρόσβασή της στις α-γορές και το 2015 – προφανώς δεν θαείχαν γίνει και οι κεφαλαιακοί έλεγχοι.Ετσι, λοιπόν, υπήρχε μεγάλη πιθανό-τητα το ΑΕΠ να ήταν σήμερα υψηλό-τερο, το επίπεδο χρέους να ήταν χα-μηλότερο και η δημοσιονομική πολι-τική θα μπορούσε να είναι πιο χαλαρήαπ’ ό,τι χρειάζεται τώρα.

– Από την αρχή του προγράμματος,οι ελληνικές κυβερνήσεις είχαν πρό-βλημα με την ανάληψη της ιδιοκτη-σίας των μεταρρυθμίσεων. Νιώθετεότι τώρα που η χώρα δεν θα βρί-σκεται σε μεταρρυθμιστικό πρό-γραμμα, θα τηρήσει τις απαραίτητεςμεταρρυθμίσεις, χωρίς να κωλυ-

σιεργήσει και να κάνει βήματα πί-σω; 

– Μπορούμε μόνο να ελπίζουμε. ΗΕλλάδα δεν έκανε ποτέ τη συζήτησηγια το ποιοι ήταν οι πραγματικοί λόγοιτης κρίσης, όπως έγινε στην Ιρλανδία,αλλά και με κάποιο τρόπο σε όλες τιςχώρες που εφαρμόστηκε μνημόνιο.Εφόσον αυτό δεν συμβαίνει, δεν θαυπάρξει πότε πραγματική ιδιοκτησίακαι οι πολιτικές θα παρουσιάζονταιστον κόσμο σαν να έχουν επιβληθείαναγκαστικά στις απρόθυμες ελλη-νικές κυβερνήσεις. Η μη συμμόρφωσημε τις συμφωνημένες πολιτικές –κάτιτο οποίο είδαμε να συμβαίνει και κατάτη διάρκεια των προγραμμάτων– σί-γουρα θα ανησυχήσει τους επενδυτέςπου κατά τα άλλα φαίνονται αρκετάπρόθυμοι να εμπιστευθούν και να ε-πενδύσουν στην Ελλάδα.

– Πιστεύετε ότι η Ελλάδα μπορείνα επιστρέψει σε κρίση σύντομα ό-πως λένε αρκετοί και να χρειαστείένα νέο δάνειο;

– Δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμεότι η Ελλάδα θα χρειαστεί νέο πρό-γραμμα. Είμαι σίγουρος ότι οι πολιτικοίγνωρίζουν τι χρειάζεται όσον αφοράτις πολιτικές και την επικοινωνία τους.Η Ελλάδα έχει ωφεληθεί από δύο τε-ράστιες ελαφρύνσεις του χρέους, αυτήτου 2012 και τις ελαφρύνσεις του2017-2018. Η Ελλάδα αντιμετωπίζειελάχιστες αποπληρωμές χρέους καιμπορεί με αυτοπεποίθηση να κοιτάξειστο μέλλον, ένα μέλλον που είναι δικότης. 

<<<<<<

H ρίζα της κρίσης ήταν ηαδυναμία ή η απροθυμίατου πολιτικού συστήματοςνα εξελιχθεί σύμφωνα μετις απαιτήσεις του τέλουςτου 20ού αιώνα.

<<<<<<

Oι συνθήκες για να ξεπε-ραστούν οι βασικές αιτίεςτης κρίσης είναι τώρακαλύτερες από ό,τι ήτανπριν από οκτώ χρόνιααλλά δεν είναι σε καμίαπερίπτωση ιδανικές.

<<<<<<

Οι επενδυτές πείθονται ανέχουν εμπιστοσύνη σε έναδικαστικό σύστημα ανεξάρ-τητο και κυρίως αν υπάρχειμια λειτουργική δημόσιαδιοίκηση.

Το 2015 μερικοί έπαιξανένα δαπανηρό παιχνίδιO τέως πρόεδρος του Euroworking Group Τόμας Βίζερ στην «Κ»

«Δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί νέο πρόγραμμα. Είμαι σίγουρος ότι οι πολιτικοί γνωρίζουν τιχρειάζεται όσον αφορά τις πολιτικές και την επικοινωνία τους», λέει ο κ. Βίζερ.

Στους χειρισμούς της κυβέρνησης ΣΥ-ΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ το 2015 και ειδικά τουτότε υπ. Οικονομικών Γιάνη Βαρου-φάκη, που οδήγησαν τη χώρα στα πρό-θυρα της εξόδου από το ευρώ, αναφέ-ρεται ο τέως πρόεδρος του EurogroupΓερούν Ντάισελμπλουμ στο βιβλίο τουπου πρόκειται να κυκλοφορήσει τοφθινόπωρο στα ελληνικά από τις εκ-δόσεις Economia Publishing. Σύμφωναμε αποσπάσματα του βιβλίου που πα-ραθέτει η Οικονομική Επιθεώρησηστο τεύχος του Αυγούστου, ο κ. Ντάι-σελμπλουμ αφήνει να εννοηθεί πωςη αδιαλλαξία της ελληνικής πλευράςενθαρρύνθηκε και από τις παράλληλεςδιαπραγματεύσεις –εκτός Eurogroup–της κυβέρνησης με την Κομισιόν.

Η αφήγηση του τέως προέδρου τουEurogroup ξεκινάει με την επίσκεψήτου στην Αθήνα και τη συνάντηση μετον κ. Βαρουφάκη, λίγες ημέρες μετάτις εκλογές. Κατά την περιγραφή τουκ. Ντάισελμπλουμ, στη συνέντευξηΤύπου που ακολούθησε ο Βαρουφάκης«άρχισε να μιλάει στα ελληνικά καιξεκίνησε έναν μονόλογο γεμάτο υ-πεκφυγές εναντίον του προγράμματοςκαι της τρόικας. «Η τρόικα προσπαθείνα επιβάλει ένα αντιευρωπαϊκό πρό-γραμμα. Εμείς δεν έχουμε πλέον λόγουςνα συνεργαστούμε μαζί τους». Η συ-νέντευξη τελείωσε.

Ακολούθησε μια αμήχανη χειραψία.«Του είπα: Μόλις σκότωσες την τρόικα.Και χωρίς την τρόικα είστε μόνοι σας».Ο Βαρουφάκης αντέδρασε δήθεν έκ-πληκτος και ανήξερος. Αργότερα οι

συνεργάτες του θα δήλωναν ότι απά-ντησε χαλαρά: «Ουάου». Ο Βαρουφά-κης μας ακολούθησε στον διάδρομο,μου ξαναέδωσε το χέρι στο ασανσέρκαι προσπάθησε να διορθώσει τη ζη-μιά. Θέλουμε να ξεκινήσουμε σοβαρέςδιαβουλεύσεις με τους θεσμούς καιμε το Εurogroup».

Λίγες ημέρες αργότερα συνεδρίασετο Eurogroup στις Βρυξέλλες. «Σκοπόςτου Βαρουφάκη ήταν να μας κατα-στήσει σαφές το αποτέλεσμα στηνΕλλάδα. Η δημοκρατία είχε μιλήσει.Πρέπει να αλλάξουμε γραμμή πλεύσης.Οι διάφοροι υπουργοί τού εξήγησανότι δεν πρέπει να είμαστε δίκαιοι μόνομε τους Ελληνες ψηφοφόρους αλλάκαι με τους ψηφοφόρους όλης της Ευ-ρωζώνης. Στην πορεία της συνάντησηςο Βαρουφάκης έκανε στροφή 180 μοι-ρών. Η λεκτική του ευελιξία, την οποίαθα μαθαίναμε πολύ καλά στους επό-μενους μήνες, και η οποία μερικέςφορές οδηγούσε σε κατάπληξη αλλάσυχνότερα σε σύγχυση, εδώ φάνηκεκαθαρά: Είμαστε έτοιμοι να ζητήσουμε

παράταση τη Δευτέρα. Χαιρόμαστεπου αλλάζουμε όσο το δυνατόν λιγό-τερο. Αυτό μπορείτε να το πείτε πα-ράταση. Εμείς θα το ονομάσουμε “ηαρχή μιας νέας λογικής”». Ωστόσο ηκοινή δήλωση που συντάχθηκε στησυνέχεια έπρεπε να εγκριθεί και απότον πρωθυπουργό: «Προς μεγάλη μαςέκπληξη ο Βαρουφάκης ζήτησε τότε

ένα διάλειμμα γιατί έπρεπε να τηλε-φωνήσει στην Αθήνα. Το τηλεφώνημα,που έγινε μέσα στην αίθουσα όπουβρισκόμασταν όλοι, διήρκεσε πολύ.Μετά από λίγη ώρα πήρε το τηλέφωνοο αντιπρόεδρος Γιάννης Δραγασάκηςκαι συνέχισε να μιλάει με τον Τσίπρα.Μετά από μισή ώρα άρχισαν να δια-μαρτύρονται οι υπουργοί. Επέμεινα

να τελειώσει γρήγορα αλλά χωρίς α-ποτέλεσμα». Καθώς η απάντηση κα-θυστερούσε, κάποιοι υπουργοί έφυγαν,οπότε πλέον δεν μπορούσε να αλλάξειοτιδήποτε στην από κοινού συμφω-νηθείσα δήλωση. «Αυτό σήμαινε ότιαπό κείνη τη στιγμή μόνο ένα ναι ήένα όχι μπορούσε να ειπωθεί από τηνελληνική αποστολή. Ο Τσίπρας σφύριξε

στον Βαρουφάκη. Καμιά συμφωνία».Τελικά, επήλθε συμφωνία στις 20 Φε-βρουαρίου και δόθηκε παράταση.

Στο Eurogroup της Ρίγας, στις 24Απριλίου, «ο Βαρουφάκης ήταν πλέονπλήρως απομονωμένος. Ο εκνευρισμόςόλων των υπουργών έφτασε στο κα-τακόρυφο. Πολλοί υπουργοί, ο Σλο-βάκος Ντούσαν Μράμορ, κυρίως, α-παίτησε στο εξής να τεθεί υπό επε-ξεργασία ένα Σχέδιο Β, ήτοι η προε-τοιμασία για το Grexit. Ο Πέτερ Κάζιμιρπερίμενε να γίνει ησυχία, κάρφωσετο βλέμμα του στον Βαρουφάκη καιείπε δύο φορές: “Unbelievable...Unbelievable!” (Απίστευτο... Απίστευ-το!). Αλλοι χρησιμοποίησαν όρους ό-πως τζογαδόρος και ερασιτέχνης. Γιανα μη διαλυθεί η ομάδα έπρεπε να α-σκήσω μεγάλη πίεση. (...) Τελικά, μετάκόπων και βασάνων υπέγραψε ο Βα-ρουφάκης αυτές τις τρεις συμφωνίεςμέσα σε μια ιδιαιτέρως τεταμένη α-τμόσφαιρα».

Στο ανεπίσημο δείπνο που ακολού-θησε ο Βαρουφάκης έλαμψε διά τηςαπουσίας του και ο Ντάισελμπλουμαποφάσισε να τηλεφωνήσει στον Τσί-πρα. «Του είπα ότι αυτό δεν πάει άλλο.Η διαδικασία έπρεπε να ρυθμιστείδιαφορετικά και επίσης του ζήτησανα έρθουν άλλοι άνθρωποι εμπιστο-σύνης. Μετά από λίγο ο Τσίπρας α-ποφάσισε να ανασχηματίσει την ο-μάδα των διαπραγματευτών. Τον ΓιάνηΒαρουφάκη αντικατέστησε ο ΓιώργοςΧουλιαράκης. Αυτή ήταν η αρχή τουτέλους της υπουργικής του θητείας».

Βιβλίο από τον Ντάισελμπλουμ για το παρασκήνιο του Eurogroup<<<<<<

Θα κυκλοφορήσει το φθι-νόπωρο στα ελληνικά από τις εκδόσεις ΕconomiaPublishing και περιλαμβά-νει την μαρτυρία του τέωςπροέδρου του Eurogroup ια το κρίσιμο 2015.

– Είναι η Ελλάδα μία χώρα γιανα επενδύσει κανείς σήμερα;Σε ποιους τομείς πιστεύετεπως οι ελληνικές κυβερνήσειςθα πρέπει να επικεντρωθούντα επόμενα χρόνια;– Η Ελλάδα μπορεί να έχει ένα λα-μπρό μέλλον. Θα πρέπει να πείσειτους επενδυτές ότι βρίσκεται στονδρόμο για μία φιλελεύθερη, αξιο-κρατική κοινωνία με ένα καλά εκ-παιδευμένο εργατικό δυναμικό. Οιεπενδυτές πείθονται αν έχουν ε-μπιστοσύνη σε ένα δικαστικό σύ-στημα που είναι ανεξάρτητο καιγρήγορο και κυρίως αν υπάρχει μιαμοντέρνα και λειτουργική δημόσιαδιοίκηση. Η Ελλάδα έχει κάνει πρό-οδο σε αυτούς τους τομείς και πι-στεύω ότι οι βελτιώσεις θα συνεχι-στούν τα επόμενα χρόνια. Είναι ξε-κάθαρο ότι κάτι τέτοιο δεν γίνεταιεν μια νυκτί αλλά αυτά τα πράγμα-τα πρέπει να εξελιχθούν σταθερά. 

Υπάρχει πρόοδος

Η αφήγηση του τέως προέδρου του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ ξεκινάει με την επίσκεψή του στην Αθήνα και τη συνά-ντηση με τον κ. Βαρουφάκη, λίγες ημέρες μετά τις εκλογές.

16-OIK_ΕΛΛΑΔΑ_KATHI 28/08/18 19:33 Page 16

ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

ΝΕΕΣ

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΤΙΚΕΣ

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΣΕ ΠΡΩΤΗ

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ!

17-OIK_ADV DISNEY 4_KATHI 28/08/18 19:33 Page 11

18 l Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η Τετάρτη 29 Αυγούστου 2018Ε Λ Λ Α Δ Α

Της ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΜΑΝΙΦΑΒΑ

Οι καταναλωτές χρειάζονται λιγότεραγια να κάνουν περισσότερα. Σε αυτήτη λογική βασίζεται η στρατηγικήανάπτυξης που εξελίσσεται παγκο-σμίως –τελευταία με ιδιαίτερη έ-νταση και στην Ελλάδα– των μικρώνσούπερ μάρκετ, των καταστημάτωνγειτονιάς, των άλλοτε μίνι μάρκετή της λεγόμενης μικρής λιανικής,κατηγορία στην οποία διεισδύουνολοένα και περισσότερο οι μεγάλεςλιανεμπορικές αλυσίδες. Σε παγκό-σμια έρευνα που διενήργησε η ε-ταιρεία Nielsen, εντόπισε έξι παρά-γοντες οι οποίοι ενισχύουν τη στρο-φή των καταναλωτών προς τα «κα-

ταστήματα ευκολίας» (γνωστά καιμε τον αγγλικό όρο conveniencestores): η ταχεία αστικοποίηση, ταολιγομελή νοικοκυριά, ο συνωστι-σμός στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς,η εξέλιξη των ρόλων των φύλων, οιανάγκες των διαφόρων γενεών καιη εκτεταμένη χρήση της τεχνολο-γίας.

ΑστικοποίησηΣύμφωνα με τις εκτιμήσεις του

ΟΗΕ, έως το 2025 το 58% του πα-γκόσμιου πληθυσμού θα ζει στις πό-λεις, κάτι που συνεπάγεται επιπλέον752 εκατομμύρια άνθρωποι περισ-σότεροι.

Οι πιο πυκνοκατοικημένες πόλειςσυνεπάγονται συνήθως περισσότερηκίνηση στους δρόμους, επομένωςλιγότερο χρόνο για ψώνια από τασούπερ μάρκετ και επιπλέον στροφήτων καταναλωτών σε καταστήματαπου βρίσκονται σε κοντινή απόστα-ση από τον τόπο διαμονής ή εργα-σίας τους. Τα κυκλοφοριακά προ-βλήματα και ο συνωστισμός σταΜΜΜ οδηγούν επίσης ολοένα καιπερισσότερες αλυσίδες σούπερ μάρ-κετ να εντάσσουν στους κωδικούςτους –ακόμη και στα μικρότερα κα-ταστήματα– έτοιμα προς μαγείρεμαή ακόμη και έτοιμα προς κατανά-λωση γεύματα.

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με ταστοιχεία του Economist IntelligenceUnit, το μέσο μέγεθος των νοικο-κυριών μειώνεται συνεχώς και από3,1 μέλη σήμερα αναμένεται ναμειωθεί σε 2,4 μέλη το 2025. Ταυ-τόχρονα, η άνοδος των τιμών τωνακινήτων σε πολλές πόλεις –πλέον

ακόμη και στην Αθήνα– αναγκάζειτους καταναλωτές να μένουν σεμικρότερα σπίτια με λιγότερο α-ποθηκευτικό χώρο.

Η εξέλιξη των ρόλων των φύλων,εξάλλου, και ειδικά η αύξηση τωνγυναικών που εργάζονται εκτός σπι-τιού έχει ως αποτέλεσμα να περιο-ρίζεται ο διαθέσιμος χρόνος για τηναγορά των αναγκαίων ειδών –τρο-φίμων και άλλων– από το σούπερμάρκετ.

Από τα στοιχεία της έρευνας τηςNielsen προκύπτει πλέον ότι το10% των καταναλωτών παγκοσμίωςψωνίζει μόνο τα αναγκαία για τηνετοιμασία του γεύματος της ημέρας,ποσοστό καθόλου ευκαταφρόνητο.Ας σημειωθεί, άλλωστε, ότι στηνΕλλάδα, βοηθούσης της οικονομικήςκρίσης που περιόρισε το διαθέσιμοπρος κατανάλωση εισόδημα, αυ-ξήθηκε η συχνότητα των επισκέ-ψεων στο σούπερ μάρκετ, αλλά μει-ώθηκε το κόστος του μέσου «κα-λαθιού», της κάθε επίσκεψης. Το2016, για παράδειγμα, η συχνότηταεπισκέψεων είχε φτάσει –σύμφωνα

με την έρευνα του ΟικονομικούΠανεπιστημίου Αθηνών για τηνκαταναλωτική συμπεριφορά– στις8,5 φορές μηνιαίως. Η αντίστοιχηέρευνα του 2018 έδειξε μικρότερησυχνότητα –6 φορές μηνιαίως– μεκαθηλωμένη, όμως, τη μέση δαπάνησε χαμηλά επίπεδα (κάτω από 50ευρώ για το 68,7% των καταναλω-τών).

Παγκόσμια τάσηΟλα τα παραπάνω οδηγούν την

πλειονότητα των αλυσίδων πουδραστηριοποιείται στην Ελλάδα ναπροσαρμοστεί στα νέα δεδομένα.Τον Μάρτιο η «ΑΒ Βασιλόπουλος»ανακοίνωσε την ανάπτυξη μέσωδικαιόχρησης (franchising) των κα-ταστημάτων «ΑΒ Shop & Go». Πρό-κειται για καταστήματα έως 200τ.μ. που προβλέπεται να αναπτυ-χθούν στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκηκαι στον Πειραιά. Μέχρι στιγμήςλειτουργούν στην Αττική 15 κατα-στήματα «Shop & Go», εκ των οποί-ων τα τέσσερα είναι εταιρικά καιτα υπόλοιπα λειτουργούν με

franchising. Το μοντέλο τουfranchising για την ανάπτυξη μι-κρών σημείων πώλησης στις αστικέςγειτονιές ακολουθεί και η «ΑΝΕΔΗΚΚρητικός», με τα καταστήματα πουφέρουν το σήμα «Κρητικός TopMarket».

Ακολουθώντας τις τάσεις της ε-ποχής παγκοσμίως, στα καταστή-ματα SPAR στην Ελλάδα –που στηνπλειονότητά τους θα είναι μικρούκαι μεσαίου μεγέθους– και βρίσκο-νται σε φάση ανάπτυξης, θα υπάρχεικαι τομέας έτοιμων γευμάτων, ενώσε κάποια μεγαλύτερα και σάλα ε-στίασης.

Ενα από τα κίνητρα της καθόδουτης «Μασούτης» στην Αθήνα καιτης εξαγοράς ειδικότερα της «Προ-μηθευτική» ήταν η ανάγκη ακριβώςνα δραστηριοποιηθεί σε μικρά ση-μεία πώλησης, στις γειτονιές τηςπρωτεύουσας. Η Μetro ΑΕΒΕ έχειαναπτύξει από παλιότερα τα «MyMarket Easy» (έξι πανελλαδικά), ό-μως δημιουργεί ένα νέο μοντέλοκαταστήματος γειτονιάς το οποίοθα είναι εταιρικό.

Η επιστροφή του μικρού«μπακάλικου» της γειτονιάςΔίκτυο μίνι μάρκετ αναπτύσσουν μεγάλες λιανεμπορικές αλυσίδες

<<<<<<

Εως το 2025, το 58% τουπαγκόσμιου πληθυσμούθα ζει στις πόλεις.

Η ταχεία αστικοποίηση, τα ολιγομελή νοικοκυριά, ο συνωστισμός στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, οι ανάγκες των δια-φόρων γενεών και η εκτεταμένη χρήση της τεχνολογίας αποτελούν τους κύριους λόγους ανάπτυξης των μίνι μάρκετ,σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας Nielsen.

Μουντιάλ, καινούργια μοντέλα κι-νητών τηλεφώνων αλλά και η στρο-φή στην υγιεινή ζωή έδωσαν ώθησηστις πωλήσεις των ηλεκτρικών καιηλεκτρονικών συσκευών κατά τοπρώτο εξάμηνο το 2018. Εντύπωσητην ίδια ώρα προκαλεί η αύξησητων πωλήσεων συσκευών υψηλήςμέσης αξίας, όπως είναι για παρά-δειγμα τα στεγνωτήρια και τα με-γάλης χωρητικότητας ψυγεία. Ειδι-κότερα, σύμφωνα με τα στοιχείατου GfK TEMAX για την Ελλάδα, οιπωλήσεις ηλεκτρικών και ηλεκτρο-νικών συσκευών ενισχύθηκαν τοδεύτερο τρίμηνο του 2018 κατά 4,9%σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρί-μηνο του 2017, φτάνοντας τα 470

εκατ. ευρώ. Συνολικά κατά το πρώτοεξάμηνο του 2018 οι πωλήσεις τωνεν λόγω προϊόντων διαμορφώθηκανσε 968 εκατ. ευρώ καταγράφονταςαύξηση σε σύγκριση με το αντίστοι-χο διάστημα του 2017 κατά 6,2%.

Γκολ και κέρδη...Τη μεγαλύτερη αύξηση κατά το

δεύτερο τρίμηνο, 14,9%, σημείωσεη υποκατηγορία των ηλεκτρονικώνκαταναλωτικών αγαθών, λόγω κυρίωςτης σημαντικής αύξησης των πω-λήσεων τηλεοράσεων. Πρόκειταιγια εξέλιξη αναμενόμενη, καθώς πα-ρατηρείται κάθε φορά που υπάρχειένα μεγάλο αθλητικό γεγονός, ενπροκειμένω το Παγκόσμιο Πρωτά-θλημα Ποδοσφαίρου που πραγμα-τοποιήθηκε στη Ρωσία. Η αύξησητων πωλήσεων στις τηλεοράσειςσυμπαρέσυρε και τις πωλήσεων η-χείων, οι οποίες ενισχύθηκαν καιαπό τις μεγάλες προσφορές.

Σημαντική αύξηση, 4,7% στο τρί-

μηνο και 12,5% στο εξάμηνο, πα-ρατηρήθηκε στη μεγαλύτερη απόπλευράς τζίρου υποκατηγορία, αυτήτων τηλεπικοινωνιών, όπου συγκα-ταλέγονται τα κινητά τηλέφωνα.

Ο τζίρος της εν λόγω υποκατη-γορίας διαμορφώθηκε σε 143 εκατ.ευρώ στο δεύτερο τρίμηνο και 299εκατ. ευρώ στο πρώτο εξάμηνο,κυρίως λόγω της κυκλοφορίας πολ-λών νέων μοντέλων κινητών.

Ψυγεία-ντουλάπεςH δεύτερη μεγαλύτερη υποκατη-

γορία, αυτή των μεγάλων οικιακώνσυσκευών, είχε τζίρο 110 εκατ. ευρώστο δεύτερο τρίμηνο και 217 εκατ.

ευρώ στο εξάμηνο, καταγράφονταςαύξηση 4,8% και 4,5% αντιστοίχως.Η βελτίωση των πωλήσεων οφείλεταιστην αύξηση των πωλήσεων ψυγεί-ων, κυρίως των ψυγειοκαταψυκτώνκαι των συσκευών μεγαλύτερης χω-ρητικότητας, ενώ αυξάνονται καιοι πωλήσεις στα ψυγεία-ντουλάπες.Σημαντική αύξηση σημείωσαν οιπωλήσεις στεγνωτηρίων, τάση πουαναπτύσσεται τα τελευταία χρόνιαστην Ελλάδα.

Οι νέες τάσεις στην κατανάλωσηεπηρεάσαν θετικά και τις πωλήσειςτων μικρών οικιακών συσκευών, οιοποίες αυξήθηκαν στο τρίμηνο κατά4%. Χαρακτηριστικά παραδείγματα

αποτελούν οι αποχυμωτές –λόγωτης τάσης για παρασκευή φυσικώνχυμών–, οι ξυριστικές μηχανές, κα-θώς και οι γεννήτριες σιδερώματος,συσκευές με υψηλή μέση τιμή. Αύ-ξηση τζίρου παρατηρείται και στηνυποκατηγορία των προϊόντων πλη-ροφορικής, καθώς καταγράφεται ά-νοδος των πωλήσεων στους σταθε-ρούς υπολογιστές και στα περιφε-ρειακά.

Στον αντίποδα βρίσκονται οι υπο-κατηγορίες των φωτογραφικών ειδώνκαι ειδών εξοπλισμού γραφείου (π.χ.εκτυπωτές), τάση, βεβαίως, που δενείναι καινούργια.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΑΝΙΦΑΒΑ

Εκτινάχθηκαν οι πωλήσεις τηλεοράσεων λόγω Μουντιάλ

<<<<<<

Εντύπωση προκαλείη αύξηση των πωλή-σεωνσυσκευών υψηλής αξίας,όπως τα στεγνωτήρια.

Αύξηση πωλήσεων προϊόντωντεχνολογίας κατά 6,2%Αυξημένες κατά 6,2% ήταν οι πωλήσειςτεχνολογικών προϊόντων στην ελληνικήαγορά το α΄ εξάμηνο του 2018 σε σύ-γκριση με ένα χρόνο νωρίτερα και δια-μορφώθηκε στα 967 εκατ. ευρώ.

Οι πωλήσεις σε επίπεδο β΄ τριμήνουενισχύθηκαν κατά 4,9% στα 470 εκατ.ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της GfKTΕΜΑΧ και του ΣΕΠΕ, τη μεγαλύτερηποσοστιαία άνοδο σε επίπεδο β΄ τρι-μήνου κατέγραψε η κατηγορία των Η-λεκτρονικών Καταναλωτικών Αγαθών(+14,9% στα 78 εκατ. ευρώ και 8,8%σε επίπεδο εξαμήνου με αξία αγοράςστα 152 εκατ. ευρώ). Σημαντική στήριξηστις πωλήσεις της συγκεκριμένης κα-τηγορίας πρόσφερε το Παγκόσμιο Κύ-πελλο Ποδοσφαίρου, με τις πωλήσειςτηλεοράσεων να κινούνται ανοδικά.Στην ίδια κατηγορία (Ηλεκτρονικά Κα-ταναλωτικά Αγαθά) τα ηχεία κατέγρα-ψαν μεγάλη αύξηση πωλήσεων, τόσολόγω των έντονων προσφορών όσο καιλόγω της ανόδου των πωλήσεων στιςτηλεοράσεις.

Οπως προκύπτει από τα στοιχείαπου δημοσιοποίησε η εταιρεία GfK,στα προϊόντα πληροφορικής κατεγράφηαύξηση 1,5% φτάνοντας τα 94 εκατ.ευρώ (σε επίπεδο εξαμήνου η αύξησηήταν της τάξης του 2,3% με αξία 104εκατ. ευρώ).

Οι σταθεροί υπολογιστές συνέχισαννα καταγράφουν αύξηση και το β΄ τρί-μηνο του 2018, με τα περιφερειακά γιαυπολογιστές (ποντίκια, πληκτρολόγια)να ακολουθούν επίσης ανοδική πορεία.Θετική ήταν και η εικόνα στην κατη-γορία των οθονών, κυρίως λόγω τηςαύξησης του gaming και του 4Κ, ενώσυνολικά τα Gaming & Leisure Devicesσυνέχισαν για άλλο ένα τρίμηνο τη ρα-γδαία άνοδο, με τις κάρτες δικτύου νααποτελούν τον κύριο άξονα της ανά-πτυξης. Θετική ήταν και η εικόνα τωνπωλήσεων στην κατηγορία των προϊ-όντων τηλεπικοινωνίας, όπου κατα-γράφηκε άνοδος κατά 4,7% με την αξίατης αγοράς το β΄ τρίμηνο να φτάνει τα143 εκατ. (στη βάση του εξαμήνου ηάνοδος ήταν της τάξης του 12,5%, μετην αξία των πωλήσεων στα 299 εκατ.

ευρώ). Οι πωλήσεις στην κατηγορίατων κινητών τηλεφώνων σημείωσανσημαντική άνοδο, επωφελούμενες απότο λανσάρισμα νέων μοντέλων, αλλάκαι την περίοδο του Πάσχα. Αυξημένες,στο μεταξύ, ήταν και οι πωλήσεις τωνακουστικών, αλλά και των wearableσυσκευών.

Οι μόνες δύο κατηγορίες της αγοράςκαταναλωτικών τεχνολογικών προϊό-ντων που κατέγραψαν πτώση το β΄ τρί-μηνο ήταν τα είδη εξοπλισμού γραφείουκαι αναλωσίμων, όπου σημειώθηκεμείωση κατά 9,5%, με την αξία της α-γοράς να κατέρχεται στα 7 εκατ. ευρώ,λόγω κυρίως του μειωμένου ενδιαφέ-ροντος για πολυμηχανήματα. Μεγάλημείωση σημειώθηκε και στα φωτογρα-φικά είδη (-19,9% στα 6 εκατ. ευρώ).

Από τα ηλεκτρονικά καταναλωτικάαγαθά, οι συσκευές πλοήγησης αυτο-κινήτου και τα DVD-players συνέχισαντην πτωτική τους πορεία, ενώ καθοδικήήταν η πορεία και των headphones.Στα προϊόντα πληροφορικής, οριακήπτώση συνέχισε να καταγράφει η κα-τηγορία των φορητών υπολογιστών,ενώ στις Τηλεπικοινωνίες οι πωλήσειςσταθερών τηλεφώνων παρέμειναν μει-ούμενες το β΄ τρίμηνο του 2018.

Σε σημείο προς σημείοαντίκρουση πολλώνεκ των μάλλον αρνητικών για τον τουρισμόισχυρισμών της μελέτης του ΙΝΕΜΥ ΕΣΕΕ(Ινστιτούτο Εμπορίου και Υπηρεσιών τηςΕλληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου καιΕπιχειρηματικότητας) περί περιορισμένηςεπίδρασης του τουρισμού στο λιανεμπόριοπροέβη το Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελ-ληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝ-ΣΕΤΕ). «Ο ισχυρισμός ότι το υπόδειγμαall inclusive θολώνει τη θετική πορεία καιτα γενικότερα οφέλη της τουριστικής δρα-στηριότητας δεν ευσταθεί καθώς δύο πρό-σφατες μελέτες –η μία του ίδιου του ΙΝΕ-ΜΥ-ΕΣΕΕ– δείχνουν ότι οι ταξιδιώτες τωνall inclusive ξενοδοχείων δαπανούν στολιανεμπόριο παρόμοια ή και υψηλότεραποσά από αυτά που δαπανούν οι άλλοιπελάτες, ενώ δαπανούν λιγότερα χρήματαγια εστίαση εκτός ξενοδοχείου λόγω τουγεγονότος ότι η σίτιση καλύπτεται μέσωτου τουριστικού πακέτου», υπογραμμίζειτο ΙΝΣΕΤΕ. Και επικαλείται δύο μελέτες,η μία της ΕΣΣΕ και η άλλη του Αμερικα-νικού Κολλεγίου Θεσσαλονίκης, στις α-γορές Κρήτης και Ρόδου που δείχνουνπράγματι πως οι δαπάνες των all inclusiveδεν υστερούν από τον μέσον όρο των υ-πολοίπων επισκεπτών. Παράλληλα θυμίζειπως, με βάση ανεξάρτητους οίκους, οτουρισμός συνεισφέρει το περισσότεροαπό το 10% του ΑΕΠ άμεσα και άνω του25% έμμεσα.

Ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ Βασίλης Κορκίδηςισχυρίστηκε την Πέμπτη ότι «η λεγόμενηεισαγόμενη κατανάλωση δεν θεωρείταιικανοποιητική, αφού οι περισσότεροι του-ρίστες είναι μέσου και χαμηλού εισοδή-ματος, ενώ η πλειονότητα φαίνεται να ε-πιλέγει την Ελλάδα ως φθηνό προορισμό».

Ομως ο σύνδεσμος των τουριστικών ε-πιχειρήσεων αντιτάσσει ότι οι δείκτες πουεπικαλείται ο κ. Κορκίδης ενδέχεται ναείναι στρεβλωμένοι από τη φοροδιαφυγήή ορθότερα «την έξαρση των μη καταγε-γραμμένων συναλλαγών», αναφέρει χα-ρακτηριστικά.

Επιπλέον καταρρίπτει και τον ισχυρισμόσύμφωνα με τον οποίο οι περισσότεροιτουρίστες που επισκέπτονται τη χώραείναι μέσου και χαμηλού εισοδήματος:το ΙΝΣΕΤΕ αναφέρει ότι, «σύμφωνα μετα στοιχεία παγκόσμιας έρευνας, σε δείγμαμισού εκατομμυρίου ανθρώπων, σχεδόντο 60% των εισερχόμενων τουριστώνστην Ελλάδα προέρχεται από τις ανώτερεςεισοδηματικές τάξεις, ενώ με βάση έρευνατης TUI Group ο χαμηλότερος βαθμός ι-κανοποίησης των πελατών της από τιςπαροχές και ευκολίες που χρησιμοποιούνστην Ελλάδα είναι στον χώρο τουshopping, με βαθμό ικανοποίησης 69,8%,έναντι 90,9% για τα ξενοδοχεία».

Για την εκτίμηση του ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ «πωςη πλειοψηφία των επισκεπτών φαίνεταινα επιλέγει την Ελλάδα ως φθηνό τουρι-στικό προορισμό», το ΙΝΣΕΤΕ αντιτάσσειπως «η αντίληψη αυτή είναι εσφαλμένη,μεταξύ άλλων, διότι για τις περισσότερεςβασικές αγορές εισερχόμενου τουρισμούη πρόσβαση είναι αεροπορική και άρα εξαυτού και μόνον του γεγονότος δεν μπορείνα είναι φθηνό». «Η επιβολή υψηλής φο-ρολογίας στον κλάδο και στις μεταφορέςκαθιστούν την Ελλάδα προορισμό συνολικάακριβό και οριακά πλέον ανταγωνιστικό»,προσθέτει επ’ αυτού.

Αναπάντητη δεν έμεινε ούτε η εκτίμησητου ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ πως «οι Ελληνες είναι οβασικός αιμοδότης του τουρισμού όλο τοέτος με έσοδα 2 δισ. ευρώ». Οπως σημει-ώνεται, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, η δαπάνητων Ελλήνων για τουρισμό στην Ελλάδατο 2017 ανήλθε σε 1,4 δισ., λιγότερο από10% της δαπάνης του εισερχόμενου του-ρισμού. Επίσης, η μέση κατά κεφαλήν δα-πάνη του εσωτερικού τουρίστα ανέρχεταισε 280 ευρώ (ποσό στο οποίο συμπερι-λαμβάνεται και το αντίτιμο των εισιτηρίωνμετάβασης) έναντι 520 ευρώ του εισερ-χόμενου (ποσό που αφορά μόνο τη δαπάνηεντός της χώρας και δεν συμπεριλαμβάνειτο αντίτιμο των εισιτηρίων).

ΗΛΙΑΣ Γ. ΜΠΕΛΛΟΣ

Διαμάχη ξενοδόχων καιεμπόρων λόγω all inclusive

Δύο πρόσφατες μελέτες –η μία του ίδιου του ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ– δείχνουν ότι οι ταξιδιώτες τωνall inclusive ξενοδοχείων δαπανούν στο λιανεμπόριο παρόμοια ή και υψηλότερα ποσά απόαυτά που δαπανούν οι άλλοι πελάτες.

Σημαντική αύξηση εμφάνισαν οι πωλή-σεις τηλεοράσεων, γεγονός που αποδίδε-ται στο Παγκόσμιο Κύπελο Ποδοσφαίρου.

18-OIK_ΕΛΛΑΔΑ_KATHI 28/08/18 19:33 Page 18

Τετάρτη 29 Αυγούστου 2018 Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η l 19ΤΑ Σ Ε Ι Σ

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ 06:00 -10:00 23.6%

LOVE FM100.7

16%SUPER

ΚΑΝΑΛΙ 613.3%14.8%

SFERA

* ΣΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ 18-44 ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΑΚΡΟΑΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ SYMMETRON-IMR-ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ (1/04/2018 - 30/06/2018)

14.1%ΚΛΙΚ

ΧΟΡΗΓΟΣ ΕΚΠΟΜΠΗΣ

Οι καλοκαιρινοί καύσωνες με υψηλέςθερμοκρασίες και οι βροχοπτώσειςθα λαμβάνουν πιο ακραία μορφήστο βόρειο ημισφαίριο, καθώς, ε-ξαιτίας της κλιματικής αλλαγής,τα μετεωρολογικά πρότυπα θα πα-ραμένουν στο ίδιο σημείο για πε-ρισσότερο χρόνο, ανακοίνωσαν οιεπιστήμονες χθες. Οπως επισήμα-ναν, υπάρχει κίνδυνος «ακραίωνκαιρικών φαινομένων» στη ΒόρειαΑμερική, στην Ευρώπη και σε το-ποθεσίες της Ασίας λόγω των αε-ρίων του φαινομένου του θερμο-κηπίου που είναι προϊόντα της αν-θρώπινης δραστηριότητας. Αυτάμοιάζουν να διαταράσσουν τουςανέμους σε υψηλό υψόμετρο, οιοποίοι πνέουν προς δυσμάς σε τε-ράστια «πλανητικά κύματα».

«O καλοκαιρινός καιρός θα χα-ρακτηρίζεται από επιμηκυμένες

θερμές και ξηρές περιόδους, όπωςεξάλλου και από πιο μεγάλες πε-ριόδους βροχής», εξήγησε ο ΝτιμΚουμού, συντάκτης της μελέτηςστο Ερευνητικό Ινστιτούτο Κλι-ματικών Συνεπειών του Πότσνταμκαι στο Vrije Universiteit του Αμ-στερνταμ. «Και τα δύο μπορούννα οδηγήσουν σε ακραίες καιρικέςσυνθήκες, όπως ζέστη, ξηρασία,δασικές πυρκαγιές και πλημμύρες»,δήλωσε προσθέτοντας ότι η νέαέρευνα δημοσιεύεται στο NatureCommunications και βασίζεταιστην επαναξιολόγηση επιστημο-νικών μελετών.

Πολλές τοποθεσίες του βορείουημισφαιρίου βίωσαν υψηλότατεςθερμοκρασίες το καλοκαίρι και οιδασικές πυρκαγιές κατέκαψαν με-γάλες εκτάσεις από την Καλιφόρνιαμέχρι την Ελλάδα. Οι θερμοκρασίες«σκαρφάλωσαν» πάνω από τους30 βαθμούς Κελσίου ακόμα καιστον Αρκτικό Κύκλο.

Απόδοση των σιτηρώνΗ καθυστέρηση των μετεωρολο-

γικών προτύπων μπορεί να απει-λήσει την παραγωγή τροφίμων. «Οεπίμονος ζεστός και ξηρός καιρόςστη Δυτική Ευρώπη και στη Ρωσία,αλλά και σε τοποθεσίες των ΗΠΑμπορεί να απειλήσει την απόδοσητων σιτηρών σε αυτούς τους σιτο-βολώνες», αναφέρουν οι συντάκτεςστην έκθεσή τους. Επίσης συνέδε-σαν την καθυστέρηση στα μετεω-ρολογικά πρότυπα με την Αρκτική,

η οποία θερμαίνεται με διπλάσιαταχύτητα συγκριτικά με τον πα-γκόσμιο μέσον όρο εξαιτίας της κλι-ματικής αλλαγής. Η διαφορά στηθερμοκρασία ανάμεσα στην παγω-μένη Αρκτική και στη ζέστη στονΝότο αποτελεί τη γενεσιουργό δύ-ναμη των ανέμων που πνέουν σεολόκληρο τον κόσμο. Με μικρότερηαντίθεση στις θερμοκρασίες,οι ά-νεμοι επιβραδύνονται και η ζέστηή οι βροχές μπορεί να έχουν μεγα-λύτερη διάρκεια. «Οι αποδείξεις αυ-

ξάνονται ότι η ανθρωπότητα προ-καλεί δυσλειτουργία αυτών τωντρομακτικών ανέμων», λέει ο ΧανςΓιόαχιμ Σελνχιούμπερ, συντάκτηςμελέτης για μεγάλη δασική πυρκαγιάστον Καναδά. «Πυροδοτημένη απότις εκπομπές αερίων του θερμοκη-πίου, που είναι προϊόν της ανθρώ-πινης δραστηριότητας, η παγκόσμιαυπερθέρμανση του περιβάλλοντοςδιαταράσσει τα φυσιολογικά μετε-ωρολογικά πρότυπα», αναφέρει σεανακοίνωσή του.

<<<<<<

«Η παγκόσμια υπερθέρ-μανση του περιβάλλο-ντος διαταράσσει ταφυσιολογικά μετεωρολο-γικά πρότυπα», σύμφω-να με νέα μελέτη.

Θα αυξηθούν οι περίοδοι βροχοπτώσεων τους καλοκαιρινούς μήνες και οι πλημμύρες θα γίνουν όλο και πιο συνη-θισμένη πραγματικότητα.

Ακραίοι καύσωνες και πλημμύρεςΗ κλιματική αλλαγή θα επιτείνει τα καιρικά φαινόμενα στο βόρειο ημισφαίριο

Με ατονική μουσική θα διώχνουντοξικομανείς από σταθμούς τρένωνΣτους σταθμούς του μετρό, από τη Νέα Υόρκημέχρι το Λονδίνο, συχνά ακούς απαλή κλα-σική μουσική, ίσως Μότσαρτ ή Μπαχ, πουστοχεύει να ηρεμεί τους θυμωμένους επι-βάτες και να αποθαρρύνει τους πιτσιρικάδεςαπό το να παραμένουν εκεί. Σήμερα, όμως,η Deutsche Bahn –η εταιρεία που διαχει-ρίζεται τους γερμανικούς σιδηροδρόμους–κατέληξε σε μία διαφορετική, πιο επιθετικήπροσέγγιση. Από το φθινόπωρο θα παίζειατονική μουσική στον σταθμό της στο Βε-ρολίνο. Πρόκειται για μία προσπάθεια ναγίνει ο σταθμός λιγότερο φιλόξενος για τουςχρήστες ναρκωτικών. Επεξηγώντας την κί-νηση Γερμανός αξιωματούχος τόνισε ότιλίγοι άνθρωποι θεωρούν αυτή τη μουσικήόμορφη και πολλοί τη θεωρούν κάτι από τοοποίο πρέπει να ξεφύγουν. H Deutsche Bahnδεν μπόρεσε να δώσει περισσότερες λεπτο-μέρειες για το πιλοτικό πρόγραμμα, το οποίοαποκαλύφθηκε για πρώτη φορά στην εφη-μερίδα Tagesspiegel του Βερολίνου. Μένεινα αποφασιστεί ποια μουσικά κομμάτια θαχρησιμοποιηθούν. Ωστόσο, η μουσική δενθα ακούγεται στις πλατφόρμες των τρένων,έτσι ώστε να μην ενοχλούνται οι επιβάτεςπου περιμένουν για τα τρένα. Η ατονικήμουσική είναι αρχική δημιουργία του ΑρνολντΣένμπεργκ, ενός Αυστριακού συνθέτη ο ο-ποίος στις αρχές του 1900 προσπάθησε νααπομακρυνθεί από την παραδοσιακή μουσικήπου βασιζόταν σε συμβατικές αρμονίες. Τακομμάτια του έγιναν δεκτά με έκπληξη. «Ημελλοντολογική μουσική έγινε δεκτή με γέ-λια», έγραφε η Daily Mail, παραδείγματοςχάρη, για ένα κομμάτι που παίχθηκε στοΛονδίνο το 1912. «Μια αδύναμη προσπάθειαχειροκροτήματος κατέληξε σε ισχυρά σφυ-

ρίγματα» . Σήμερα ατονική μουσική υπάρχεισε κάθε στυλ, από ηλεκτρονική μέχρι τζαζ,αλλά οι διαχειριστές των δημόσιων συγκοι-νωνιών προτιμούν την κλασική μουσικήόταν προσπαθούν να ελέγξουν την αντικοι-νωνική συμπεριφορά.

«Δεν χρησιμοποιήσαμε ποτέ ατονικήμουσική», δήλωσε εκπρόσωπος τηςTransport for London, που διαχειρίζεταιτον υπόγειο σιδηρόδρομο του Λονδίνου.Αναγνωρίζεται, αξίζει να σημειωθεί, ως πα-γκόσμια πρωτοπόρος του παιξίματος κλα-σικής μουσικής στους σταθμούς για να α-ποτραπεί η αντικοινωνική συμπεριφορά,κάτι που το κάνει από το 2003. Σήμερα χρη-σιμοποιεί μουσική σε περισσότερους από60 σταθμούς. Η Γερμανία έχει μικρότερηεμπειρία κλασικής μουσικής στους σταθμούςτης. Ελαφρά μουσική παίζεται στην είσοδοτου κεντρικού σταθμού του Αμβούργου, ό-πως τόνισε ο εκπρόσωπος Τύπου τηςDeutsche Bahn, αλλά αυτή είναι η μοναδικήχρήση μουσικής που στοχεύει στην ηρεμία.Τα νέα περί ατονικής μουσικής εξόργισαντην Ενωση Επιβατών του Βερολίνου.«Ως ε-πιβάτης στο Βερολίνο υπάρχει ήδη ένα πρό-βλημα με τον θόρυβο. Οι σταθμοί είναι τόσοθορυβώδεις που συχνά δεν μπορείς να α-κούσεις τις αναγγελίες», δήλωσε ο ΜατίαςΓκίμπτνερ, αναπληρωτής πρόεδρος της Ε-νωσης. Τα τρένα κάνουν θόρυβο, όπως καιοι άνθρωποι που μιλούν στα κινητά τουςκαι ο περιστασιακός μουσικός του δρόμου.«Αν παίζουν δυσαρμονικούς θορύβους, ηκατάσταση θα χειροτερέψει», προσέθεσεο Γκίμπτνερ. «Από την άποψη των επιβατώνπρόκειται για μία αποτυχία».

NEW YORK TIMES

Γερμανοί αστυνομικοί πραγματοποιούν έλεγχο σε επιβάτη στον σταθμό του υπόγειου σιδηρο-δρόμου «Νάουενερ Πλατς» του Βερολίνου.

19-OIK_TASEIS_KATHI 28/08/18 19:34 Page 19

20 l Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η Τετάρτη 29 Αυγούστου 2018Ξ Ε Ν Ε Σ Α Γ Ο Ρ Ε Σ

Closer to you

nexia.com.cy

Audit.Tax.Advisory

Της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΚΟΥΡΤΑΛΗ

Στο τέλος κατάφερε το ελληνικό Χρημα-τιστήριο να κλείσει με θετικό πρόσημο.Ηταν μια συνεδρίαση έντονης νευρικό-τητας και μεταβλητότητας, παρά το θε-τικό κλίμα στις ευρωπαϊκές αγορές μετάτην εμπορική συμφωνία ΗΠΑ - Μεξικού.Η αγορά ελληνικών ομολόγων, η οποίακινείται σταθεροποιητικά το τελευταίοδιάστημα με την απόδοση του 10ετούςνα διαμορφώνεται κοντά το 4,2%, δενμπορεί να προσφέρει κάποιο στήριγμαστο Χ.Α., ενώ η επιστροφή της κινητι-κότητας των funds που αυξάνουν τιςαρνητικές καθαρές τους θέσεις στις με-τοχές των ελληνικών τραπεζών δεν α-φήνει την πρόσφατη ανοδική αντίδρασητου Γενικού Δείκτη να έχει δυναμικήσυνέχεια. Αυτό, σε συνδυασμό με τονεπίμονα χαμηλό τζίρο, διατηρεί τις προσ-δοκίες της αγοράς αρκετά χαμηλά γιατο επόμενο διάστημα.

Ο Γενικός Δείκτης έκλεισε με κέρδη0,16%, στις 737,47 μονάδες, ο δείκτηςυψηλής κεφαλαιοποίησης έκλεισε με ά-νοδο 0,04%, στις 1.943,68 μονάδες, οτραπεζικός δείκτης έκλεισε με κέρδη0,67%, στις 766,16 μονάδες, ενώ ο τζίροςδιαμορφώθηκε στα 31,9 εκατ. ευρώ.

Το βλέμμα των επενδυτών είναι έντοναστραμμένο αυτή την εβδομάδα στοντραπεζικό κλάδο, λόγω των αποτελε-

σμάτων β΄ τριμήνου αλλά και του reversesplit της Εθνικής (10 παλαιές μετοχέςπρος 1 νέα), η μετοχή της οποίας βγαίνειεκτός ταμπλό από σήμερα 29 Αυγούστουκαι αρχίζει διαπραγμάτευση στις 3 Σε-πτεμβρίου, με νέα τιμή στα 2,4480 ευ-ρώ.

Πολλά θα κριθούν για το ελληνικόΧρηματιστήριο από τον τρόπο που θαδιατυπωθεί το ελληνικό αφήγημα απότην ελληνική κυβέρνηση, με όσα θα λε-χθούν στη ΔΕΘ στις 8-9 Σεπτεμβρίου,εκτιμά ο Δημήτρης Τζάνας, διευθυντήςεπενδύσεων της Κύκλος ΑΧΕΠΕΥ. Η ε-πενδυτική κοινότητα αναμένει να υπάρ-ξουν εξαγγελίες με σαφές περιεχόμενο,φιλικά προσκείμενες προς το επιχειρείν,και να υλοποιηθούν διαρθρωτικές αλ-λαγές με αιχμή τις αποκρατικοποιήσεις(ΕΛΠΕ κ.ο.κ.) και άλλες κινήσεις (μετα-βίβαση ΕΕΓΑ κ.λπ.) και την έναρξη με-γάλων επενδύσεων (Ελληνικό κ.λπ.), ενώη παροχολογία οφείλει να ελαχιστοποι-ηθεί. Εως τότε, ο πήχυς των προσδοκιώνδύσκολα θα αναβαθμιστεί ενόσω οι συ-ναλλαγές παραμένουν υποτονικές. Ενμέσω μιας αμφιβόλου μεγέθους και διάρ-κειας ανοδικής αντίδρασης, μιας και οόγκος συναλλαγών είναι σημαντικά συρ-ρικνωμένος ενώ οι συνθήκες δεν έχουναλλάξει, η επιλογή των κατάλληλων με-τοχικών τίτλων είναι η στρατηγική πουενδείκνυται, σημειώνει η Merit Sec.

Μεταβλητότηταεν μέσω έντονηςνευρικότητας Στο επίκεντρο οι τράπεζες, στρατηγικήstock picking συνιστούν οι αναλυτές

H σύναψη προκαταρκτικής συμφωνίαςμεταξύ Μεξικού και ΗΠΑ και η από-φαση του Καναδά να επιστρέψει στιςσυνομιλίες για την επαναδιαπραγμά-τευση της συμφωνίας ελευθέρου ε-μπορίου Βόρειας Αμερικής (NAFTA)δεν ενίσχυσαν χθες όλους τους δείκτεςτων ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων.Στη Wall Street, αντίθετα, οι δείκτεςNasdaq και S&P 500 κινούνταν χθεςστα ιστορικά υψηλά επίπεδα που ση-μειώθηκαν πριν από μία ημέρα. Ο δεί-κτης Dow Jones εμφάνιζε άνοδο 0,16%λίγο πριν από το κλείσιμο. Οι δείκτεςS&P 500 και Nasdaq ενισχύονταν κατά0,07% και 0,20% πριν από τη λήξη

της συνεδρίασης. Ο πανευρωπαϊκόςδείκτης Stoxx Europe 600 είχε κλείσειμε οριακές απώλειες (0,03%.) ΣτηΦρανκφούρτη, ο δείκτης Dax υποχώ-ρησε κατά 0,09%. Στο Παρίσι, ο δείκτηςCac-40 στο Παρίσι παρουσίασε κέρδη0,3% και ο δείκτης FTSE-100 στο Λον-δίνο αυξήθηκε κατά 0,52%. Πιέσειςδέχθηκε ο δείκτης FTSE Mib στο χρη-ματιστήριο του Μιλάνου από την πτώ-ση των μετοχών στον ενεργειακό καιτον τραπεζικό κλάδο, καταγράφονταςαπώλειες 0,85%. Εξακολουθεί να επι-κρατεί αβεβαιότητα για την πορείατου προϋπολογισμού στην Ιταλία, κα-θώς μέλη της κυβέρνησης συνασπι-

σμού διατείνονται ότι το δημοσιονο-μικό έλλειμμα μπορεί να ξεπεράσειτο 3% του ΑΕΠ.

Το δολάριο διολίσθησε έναντι τουευρώ, καθώς υποχώρησαν οι φόβοιγια κλιμάκωση των εμπορικών απειλώναπό τον Λευκό Οίκο εις βάρος εμπο-ρικών εταίρων. Το ευρώ αναρριχήθηκεστο 1,1717 δολάριο από το 1,1678 δο-λάριο που είχε καταγραφεί αργά τηΔευτέρα. Εκτός των εξελίξεων που α-φορούν την επαναδιαπραγμάτευσητης NAFTA, ο Αμερικανός πρόεδροςΝτόναλντ Τραμπ μίλησε τηλεφωνικάμε τη Γερμανίδα καγκελάριο ΑγκελαΜέρκελ. Το Reuters ανακοίνωσε πως

οι δύο πλευρές συμφώνησαν στη συ-νέχιση των συνομιλιών ανάμεσα στηνΟυάσιγκτον και τις Βρυξέλλες για τηναπομάκρυνση των εμποδίων στο ε-μπόριο και την εμβάθυνση των μεταξύτους σχέσεων. Η τιμή του αργού πε-τρελαίου διολίσθησε στα 68,55 δολάριατο βαρέλι, με πτώση 0,46%. Στο Λον-δίνο, η τιμή του Brent διαμορφώθηκελίγο πάνω από 76 δολάρια το βαρέλι,με απώλειες 0,26%. Οι επενδυτές στιςαγορές ενέργειας βρίσκονται σε επι-φυλακή, ενόψει μείωσης των εξαγωγώναπό το Ιράν λόγω των κυρώσεων ΗΠΑεις βάρος της Τεχεράνης.

BLOOMBERG, REUTERS

Τα θετικά νέα από τις ΗΠΑ δεν έφθασαν στην Ευρώπη

Στη Φρανκφούρτη, ο δείκτης Dax υποχώρησε κατά 0,09%. Στο Παρίσι, ο δείκτης Cac-40 παρουσίασε κέρδη 0,3% και ο δείκτης FTSE-100 στο Λονδίνο αυξήθηκε κατά0,52%. Πιέσεις δέχθηκε ο δείκτης FTSE Mib στο χρηματιστήριο του Μιλάνου από την πτώση των μετοχών στον ενεργειακό και τον τραπεζικό κλάδο.

ΣΥΝΑΛΛΑΓΜA

New York/Nέα Yόρκη (Σε δολάρια)

Πριν από

Eταιρείες το κλείσιμο Μετ. %

3M COMPANY/d 209.83 0.72

ALCOA CORP/d 44.37 1.1397

ALLEGHANY CRP/d 634.15 -0.7279

ALTRIA GROUP/d 58.64 -0.627

AMAZON COM/d 1933.46 0.2998

AMER EXPRESS C/d 106.93 -0.1121

AMER INTL GROU/d 54.19 -0.0553

AMGEN/d 198.55 -0.0252

APPLE INC/d 219.7459 0.8286

AVON PRODUCTS/d 2.13 1.9139

BANK OF AMERIC/d 31.235 -0.2395

BAXTER INTL IN/d 73.06 0.1096

BOEING CO/d 350.95 -0.7887

BRISTOL MYERS /d 60.16 0.25

CAMPBELL SOUP /d 40.04 -1.6216

CATERPILLAR IN/d 141.9419 -0.0691

CIGNA CORP/d 187.7325 0.3917

CHEVRON/d 120.26 -0.0748

CISCO SYSTEMS/d 47.22 1.3522

CITIGROUP/d 72.295 -0.1312

CERVECERIAS/d 28.0254 -0.6191

COCA-COLA CO/d 45.5 -0.4158

COLGATE PALMOL/d 66.88 -0.313

DANAOS CORP/d 1.57 -1.875

DIANA SHIPPING/d 4.33 0.9324

ENTERGY CP/d 83.78 -0.143

EXELON CORP/d 43.495 -0.3551

EXXON MOBIL/d 80.345 -0.0684

FEDEX CORP/d 248.251 -0.2607

FORD MOTOR CO/d 10.04 0.5005

INTL BUS MACHI/d 146.59 -0.0682

GENERAL DYNAMI/d 195.27 -0.0102

GENERAL ELEC C/d 12.7699 -0.0008

GOLDM SACHS GR/d 242.93 0.136

HALLIBURTON CO/d 40.59 -1.0241

HARTFORD FINL/d 50.92 -0.1569

HP INC/d 24.415 0.3494

HOME DEPOT INC/d 201.29 -0.3416

HONEYWELL INTL/d 159.64 0.182

INTEL CORP/d 48.51 0.3309

JOHNSON JOHNSO/d 134.555 -0.2705

JPMORGAN CHASE/d 116.3045 -0.3474

LAZARD/d 48.99 -0.0816

MCDONALD'S COR/d 161.22 0.4611

MERCK & CO/d 68.765 -0.3261

MICROSOFT CP/d 110.1 0.4562

3M COMPANY/d 209.88 0.744

MORGAN STANLEY/d 50.02 0.2606

NIKE INC CL B/d 82.85 0.242

NORFOLK SOUTHE/d 175.07 -0.2848

PFIZER INC/d 41.6044 0.0587

PROCTER & GAMB/d 83.45 0.012

RAYTHEON CO/d 199.495 -0.9852

ROCKWELL AUTOM/d 178.18 0.7179

SCHLUMBERGER L/d 64.52 -0.5089

SOUTHERN/d 44.545 -0.1905

STEALTHGAS/d 3.6503 5.8058

TSAKOS ENERGY/d 3.44 0.8798

UNISYS CORP/d 16.6 4.4025

UNITED TECH CP/d 134.47 -0.6575

UNITEDHEALTH G/d 268.55 0.5504

US BANCORP/d 54.33 -0.2387

VERIZON COMMS/d 54.595 -0.4649

WALT DISNEY CO/d 112.71 0.3383

WELLS FARGO & /d 59.21 0.1861

WALMART INC/d 96 1.5443

London/Λονδίνο(Σε πέννες)

Εταιρείες Χθεσινό Μετ. %

ANGLO AMERICAN/d 1626.95197 3.263

ASSOC.BR.FOODS/d 2317.29 -3.136

ADMIRAL GROUP/d 2094.3458 0.481

ASHTEAD GRP./d 2423.21 1.599

ANTOFAGASTA/d 844.6 1.655

AVIVA PLC/d 496.06 0.63

ASTRAZENECA/d 5901 0.493

BABCOCK INTL/d 736.33 1.777

BAE SYSTEMS/d 619.7415 1.078

BARCLAYS/d 184.04 0.022

BRIT AM TOBACC/d 3881.96 -0.435

BARRATT DEVLPM/d 546.48517 0.628

BERKELEY GRP/d 3678 0.853

BR LAND CO/d 635.2 0.791

BHP BILLITON/d 1710.7791 2.829

BUNZL/d 2311 -0.215

BP/d 561.46 -0.71

BURBERRY GRP/d 2325.64959 2.649

BT GROUP/d 225.2 0.424

COCACOLA HBC A/d 2654.28 -0.564

CARNIVAL/d 4645.7777 -0.514

CENTRICA/d 142.1631 -0.035

COMPASS GROUP/d 1684.9386 0.955

CAPITA PLC/d 145.27 1.964

CRH/d 2610 -1.325

DIXONS CARPHO/d 170.94705 1.641

DCC/d 7131.43 1.351

DIAGEO/d 2751.4303 -0.291

DIRECT LINE/d 337.6052 0.807

EXPERIAN/d 1914.5 0.997

EASYJET/d 1574.7 0.16

FRESNILLO/d 964.71 1.119

GLENCORE/d 328.18 2.073

GLAXOSMITHKLIN/d 1603.2 -0.037

HIKMA/d 1939.7352 2.833

HAMMERSON H/d 490.4 1.49

HARGREAVES LS/d 2188.1206 0.828

HSBC HOLDINGS/d 694.5496 0.641

INTL CONSOL AI/d 714.4 0.822

INTERCONT HOTE/d 4822.8 1.453

3I GROUP/d 918.38 0.835

IMP.BRANDS/d 2795.05621 -0.375

INTU PROPERTIE/d 160.9534 2.417

INMARSAT/d 562.2706 0.142

INTERTEK GROUP/d 5298 1.184

ITV/d 165.5545 -0.453

JOHNSON MATTHE/d 3624.4773 2.11

KINGFISHER/d 280.68049 -0.036

LAND SECS./d 924 0.707

LEGAL & GENERA/d 259.69 0.895

LLOYDS BNK GRP/d 60.975 -0.082

LOND STOCK EXC/d 4592.41 2.11

MERLIN/d 372.8767 0.595

MARKS & SP./d 12197 0.493

MONDI/d 2204.5 2.948

NATIONAL GRID/d 816.5539 0.282

NEXT/d 5546.52713 1.316

PROVIDENT FINC/d 694.4 -0.553

PRUDENTIAL/d 1758.3452 1.412

PERSIMMON/d 2486 1.385

PEARSON/d 934.4651 0.927

RECKIT BNCSR G/d 6764.75 0.7

ROYAL BANK SCO/d 246.38 0.654

RDS 'A/d 2563.5 0

ROYAL DTCH SHL/d 2623.84 0.153

RELX/d 1742.6316 0.665

RIO TINTO/d 3789.5 1.318

ROYAL MAIL R/d 480.70715 3.162

ROLLS ROYCE PL/d 1006.9438 0.099

RANDGOLD RES/d 5194 0.39

RSA INSRANCE G/d 639.0604 -0.375

SAINSBURY(J)/d 335.8 -0.595

SCHRODERS/d 3131 0.546

SAGE GROUP/d 653.8 1.181

SHIRE/d 4563.15 1.086

ST JAMESS PLAC/d 1164.5 0.648

SKY PLC/d 1542.73 0.227

SMITHS GROUP/d 1629.0087 1.528

SMITH&NEPHEW/d 1384.44 0.874

SPORTS DI INT/d 389.7 0.882

SSE PLC/d 1261.5 0.88

STANDRD CHART /d 654.7035 0.819

SEVERN TRENT/d 1971.5 1.86

TRAVIS PERKINS/d 1157.35132 2.944

TESCO/d 258.9 1.414

TUI AG/d 1449.17 -0.411

TAYLOR WIMPEY/d 170.64 1.096

UNILEVER/d 4496.12 1.161

UNITED UTIL GR/d 714.7667 0.223

VODAFONE GROUP/d 175.12 -0.046

WPP PLC/d 1303.5 0.619

WHITBREAD/d 4022.63511 0.5

Zurich /Zυρίχη (Σε ελβ.φρ.)

Εταιρείες Χθεσινό Μετ. %

ABB LTD N/d 23.35 -0.13

RICHEMONT N/d 88.72 1.63

GEBERIT N1/d 441.6 0

LAFARGEHOLCIM/d 48.53 -0.16

NOVARTIS N/d 81.8 -0.68

ROCHE HOLDING /d 242 -0.12

SGS N/d 2584 -0.62

SWATCH GROUP I/d 443.4 1.77

ADECCO N/d 59.98 0.13

JULIUS BAER N/d 52.88 -1.23

CS GROUP AG/d 14.89 0.1

GIVAUDAN N/d 2345 0.3

NESTLE SA/d 81.26 -0.29

TRANSOCEAN N/d 11.5 -1.71

SWISSCOM N/d 442.7 -0.78

SWISS RE N/d 87.66 0.02

UBS GROUP N/d 15.45 -0.23

ZURICH INSURAN/d 298.4 -0.47

Frankfurt/Φρανκφούρτη (Σε ευρώ)

Εταιρείες Χθεσινό Μετ. %

ADIDAS N/d 215.7 0

ALLIANZ SE/d 187.36 -0.56

BASF SE/d 80.55 -0.18

BAY MOT WERKE/d 84.39 1.2

BEIERSDORF/d 101.1 0.55

BAYER N AG/d 82.29 -0.36

COMMERZBANK/d 8.381 -0.104

CONTINENTAL AG/d 159.9 -0.2

DAIMLER AG N/d 56.3 0.19

DEUTSCHE BANK /d 9.861 -0.153

DEUTSCHE POST /d 31.96 0.08

DT BOERSE N/d 119.1 -0.35

DT LUFTHANSA A/d 23.81 -0.08

DT TELEKOM N/d 14.055 -0.125

E.ON SE NA/d 9.345 -0.152

FRESENIUS MEDI/d 89.12 1.38

FRESENIUS SE/d 67.38 0.1

HEIDELBERGCEME/d 70.66 -0.56

HENKEL AG&CO V/d 112.2 0.3

INFINEON TECH /d 22.1 -0.05

K+S AG NA/d 19.4 0.115

LINDE/d 175.5 0.7

MERCK KGAA/d 91.22 -0.5

MUENCH. RUECK /d 187.35 0.45

RWE AG/d 21.75 0.04

THYSSENKRUPP A/d 20.2 0

VOLKSWAGEN VZ/d 143.38 1.92

VONOVIA SE/d 44.03 0

SIEMENS N/d 113.32 0.14

SAP SE/d 104.44 -0.26

Amsterdam/Aμστερνταμ (Σε ευρώ)

Εταιρείες Χθεσινό Μετ. %

AALBERTS INDUS/d 37.05 1.51

AEGON/d 5.214 0.42

AKZO NOBEL/d 80.92 0.97

ALTICE EUROPE/d 2.782 -1.42

ASML HOLDING/d 175.82 -1.24

BOSKALIS WESTM/d 25.41 0.04

GEMALTO/d 49.55 0.08

HEINEKEN/d 85.52 -0.44

KONINKLIJKE DS/d 91.96 0.63

KPN KON/d 2.226 -0.63

NN GROUP/d 37.26 0.13

OCI/d 27.65 0

PHILIPS KON/d 38.635 1.05

RANDSTAD/d 54.82 -0.04

RELX/d 19.115 -0.42

ROYAL DUTCH SH/d 28.2 -0.42

UNILEVER DR/d 49.935 0.11

VOPAK/d 43.64 1.82

WOLTERS KLUWER/d 54.92 0.18

Milano/Mιλάνο (Σε ευρώ)

Εταιρείες Χθεσινό Μετ. %

A2A SPA/d 1.48 1.53

ATLANTIA/d 18.17 18.67

AZIMUT HLDG/d 14.14 14.48

CIR-COMP/d 1.01 1.02

ENEL/d 4.36 4.38

EXOR/d 56.44 56.70

ENI/d 16.32 16.43

GENERALI ASS/d 14.77 14.86

GEOX/d 2.26 2.29

INTESA SANPAOL/d 2.179 -1.09

LUXOTTICA/d 57.22 56.98

MEDIASET/d 2.65 2.67

MEDIOBANCA/d 8.29 8.29

PARMALAT/d 2.83 2.80

RCS MEDIAGROUP/d 1.01 1.01

PRYSMIAN/d 21.59 21.52

SNAM/d 3.63 3.66

STMICROELEC.N./d 17.67 17.71

TELECOM ITALIA/d 0.59 0.60

TENARIS/d 15.03 15.28

TERNA/d 4.56 4.58

UNICREDIT/d 12.676 -2.61

Tokyo/Tόκιο (Σε γιέν)

Εταιρείες Χθεσινό Μετ. %

AJINOMOTO/d 1895 -1.02

ASAHI GROUP HL/d 4994 -0.3

ASTELLAS PHARM/d 1910 -0.31

BRIDGESTONE CO/d 4142 1.42

CANON INC/d 3571 0.79

CASIO COMPUTER/d 1762 -0.45

CITIZEN WATCH/d 752 0.4

CLARION/d 318 0

CREDIT SAISON/d 1869 -0.27

DAIWA SEC GROU/d 674.8 0.91

SUBARU/d 3347 0.81

FUJIFILM HOLDI/d 4681 0

FUJITSU LTD/d 795.3 0.16

HINO MOTORS/d 1176 1.29

HITACHI/d 731.2 0.38

HONDA MOTOR/d 3377 1.26

IHI/d 3925 -0.25

ISUZU MOTORS/d 1628.5 0.56

KAWASAKI HVY I/d 3085 0.98

KAJIMA CORP/d 808 -0.25

KEIO/d 5500 0.36

KOBE STEEL/d 947 0.53

KONICA MINOLTA/d 1109 0.45

JTEKT/d 1537 1.79

MITSUB UFJ FG/d 674.2 0.36

MITSUBISHI COR/d 3160 0.32

MITSUBISHI ELE/d 1524 0.46

MITSUBISHI MOT/d 802 0

NEC CORPORATIO/d 3005 0.17

NIKKON HLDG/d 2786 -0.11

NIKON CORP/d 2085 0.87

NIPPON SUISAN/d 4994 0

NISSAN MOTOR C/d 1052.5 1.3

NOMURA HOLDING/d 513 0.57

NISSAN CHEMICA/d 5180 1.57

NIPPON PAPER I/d 1973

NTT DOCOMO/d 2877.5 0.52

OBAYASHI CORP/d 1054 0.29

ODAKYU ELEC RA/d 2367 0.25

OJI HOLDINGS/d 755 -0.79

OSAKA GAS/d 2145 -0.09

PIONEER/d 133 3.1

RICOH CO LTD/d 1155 0.7

SECOM/d 9089 0.66

SEVEN & I HLDG/d 4577 -0.44

SHARP CORP/d 2695 -0.81

SHIMIZU CORP/d 1004 0.8

SHISEIDO/d 7638 -1.83

SONY CORP/d 6173 0.05

SMFG/d 4401 0.59

SUMITOMO CHEM/d 644 0.94

SUZUKI/d 820 -0.49

TAISEI CORP/d 5140 0.19

TDK CORPORATIO/d 12150 1.08

TOBU RAILWAY/d 3115 0.97

TOKIO MARINE H/d 5364 -0.33

TORAY INDUSTRI/d 839.4 1.36

TREND MICRO/d 6940 -1.7

TOPY INDS LTD/d 2997 0.03

TORAY INDUSTRI/d 839.4 1.36

TOSHIBA CORP/d 330 2.17

TOYOBO/d 1976 0.41

TOYOTA MOTOR C/d 7026 0.86

YAMAHA CORP/d 5310 0

Paris/Παρίσι (Σε ευρώ)

Εταιρείες Χθεσινό Μετ. %

ACCOR/d 43.66 43.97

AIR LIQUIDE/d 109.10 109.20

ALSTOM/d 38.05 37.97

AXA/d 22.07 21.94

BNP PARIBAS/d 51.99 52.46

BOUYGUES/d 36.93 37.43

CAPGEMINI/d 111.65 112.50

CARREFOUR/d 15.78 15.72

CASINO GUICHAR/d 32.50 32.18

CREDIT AGRICOL/d 12.00 12.05

DANONE/d 68.89 68.84

DASSAULT SYSTE/d 138.00 139.35

EDF/d 14.21 14.11

ESSILOR INTERN/d 124.30 124.25

L'OREAL/d 208.70 207.80

L.V.M.H./d 308.25 302.60

LAGARDERE S.C./d 25.76 25.76

MICHELIN/d 104.35 103.90

PERNOD RICARD/d 138.45 138.30

PEUGEOT/d 24.12 23.90

KERING/d 478.20 470.90

PUBLICIS GROUP/d 55.62 55.64

RENAULT/d 74.52 73.09

SAINT-GOBAIN/d 36.56 36.91

SANOFI/d 74.34 74.62

SCHNEIDER ELEC/d 71.18 70.90

SOCIETE GENERA/d 35.97 36.29

SODEXO/d 94.18 94.72

STMICROELECTRO/d 17.67 17.71

TF1/d 8.85 9.04

THALES/d 117.65 117.55

TOTAL/d 54.80 55.42

VEOLIA ENVIRON/d 18.36 18.19

Madrid/Mαδρίτη (Σε ευρώ)

Εταιρείες Χθεσινό Μετ. %

ACS CONS Y SER/d 36.33 0.1378

AENA SME/d 152.55 -0.7482

ACERINOX/d 12.065 -0.0828

ACCIONA SA/d 75.68 0.478

AMADEUS/d 80.8 -0.1976

BANKIA/d 3.313 -0.2108

BBVA/d 5.49 -1.454

BANKINTER/d 7.78 -0.4096

CAIXABANK/d 3.925 -1.1584

DSTR INT ALIME/d 2.266 1.3417

ENDESA/d 19.59 -0.1275

ENAGAS/d 23.98 0.0835

FERROVIAL/d 18.5 0.1895

FOMENTO DE CON/d 11.88 0.8489

GRIFOLS/d 25.7 0.5477

IBERDROLA/d 6.484 -0.1847

INT AIRLINES G/d 7.832 -1.3602

INDRA SISTEMAS/d 10.77 -0.554

INDITEX/d 28.29 -1.8049

MAPFRE/d 2.579 -0.922

MERLIN PROP/d 12.05 -0.7005

ARCELORMITTAL/d 26.51 0.7219

OBR HUARTE LAI/d 2.844 -7.9909

RED ELECTR COR/d 18.405 1.405

REPSOL/d 16.6 0.3021

BCO DE SABADEL/d 1.355 -0.6598

BANCO SANTANDE/d 4.362 -0.5245

SACYR/d 2.529 -1.3651

TELEFONICA/d 7.267 -1.008

MEDIASET ES CO/d 6.418 -1.0179

TECNICAS REUN/d 29.36 -0.1361

(Πηγή: Reuters) ΞENA XPHMATIΣTHPIA

20-OIK_SYNALLAGMA_KATHI 28/08/18 23:18 Page 20

Τετάρτη 29 Αυγούστου 2018 Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η l 21Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Α Γ Ο Ρ Α

ΚΥΡΙΑ ΑΓΟΡΑ

Χρηματοοικονομικά

ΕΛΗΤ HELLENIC BANK PUBLIC COMPANY LTD 0,7080 0,7120 0,7091 -0,1760 32.741 0,7080 0,7100 0,7080 -0,28

ΤΡΚΗ Bank of Cyprus Holdings Plc 2,3250 2,4500 2,4057 8,5600 97.096 2,4200 2,4350 2,4150 2,55

ΔΗΕΠ ΔΗΜΗΤΡΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΛΤΔ (EM) 0,4700 0,4700 0,4700 0,0000 2.000 0,4700 0,4900 0,4700 0,00

ΛΕΠΕ LCP HOLDINGS AND INVESTMENTS PUBLIC LTD (Σ) 0,0060 0,0090

Υπηρεσίες καταναλωτών

ΛΟΥΗ LOUIS PLC 0,0280 0,0295

ΤΣΟΚ A. TSOKKOS HOTELS PUBLIC LTD (Σ) 0,1480 0,1540

Τεχνολογία

ΛΟΤΖ LOGICOM PUBLIC LTD 1,4400 1,4600 1,4410 0,1020 980 1,4500 1,4600 1,4600 1,39

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ

Χρηματοοικονομικά

ΓΟΥΛ WOOLWORTH (CYPRUS) PROPERTIES PLC (Σ) 0,1020 0,1060

ΚΚΟΜ K + G COMPLEX PUBLIC COMPANY LTD (Σ) 0,2040 0,2220

ΠΑΝΔ ΠΑΝΔΩΡΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΑ ΛΤΔ 0,0550 0,0550 0,0550 0,0000 5.000 0,0500 0,0550 0,0550 0,00

ΦΙΛΟ ΦΙΛΟΚΤΗΜΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΛΤΔ (Σ) 0,1600 0,1910

ΑΤΑΣ ATLANTIC INSURANCE COMPANY PUBLIC LTD 1,4500 1,4500 1,4500 5,0000 1.300 1,4200 1,4500 1,4500 3,57

ΚΟΣΑ ΚΟΣΜΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΛΤΔ (Σ) 0,0380 0,0000

ΛΙΠΕ LIBERTY LIFE INSURANCE PUBLIC COMPANY LTD (Σ) 0,0000 1,3500

ΜΙΝΕ ΜΙΝΕΡΒΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΛΤΔ 0,0240 0,0000

ΑΙΕΠ ΑΙΑΝΤΑΣ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΛΤΔ (EM, Σ) 0,0020 0,0090

ΑΚΕΠ ACTIBOND GROWTH FUND PUBLIC COMPANY LTD (Σ) 0,0000 0,0230

ΓΙΕΠ UNIGROWTH INVESTMENTS PUBLIC LTD (EM) 0,0000 0,0000

ΔΩΕΠ ΔΩΔΩΝΗ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟΥ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΤΔ (EM, Σ) 0,0015 0,0030

ΕΛΕΠ ELMA HOLDINGS PUBLIC COMPANY LTD (Σ) 0,0000 0,1900

ΕΛΛΗ ELLINAS FINANCE PUBLIC COMPANY LTD 0,0000 0,3500

ΕΞΕΠ ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΛΤΔ (Σ) 0,0000 0,0970

ΕΣΕΦ SFS GROUP PUBLIC COMPANY LTD 0,0000 0,0415

ΙΝΕΠ INTERFUND INVESTMENTS PLC 0,1520 0,1540

ΙΣΕΠ ΙΣΧΥΣ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΛΤΔ (EM, Σ) 0,0000 0,0000

ΤΔΕΠ ΤΡΙΑΙΝΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΤΔ - ΔΙΕΘΝΕΙΣ (Σ) 0,0000 0,5500

ΤΕΕΠ ΤΡΙΑΙΝΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΤΔ - ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΙΚΕΣ (Σ) 0,0000 0,8000

ΤΖΕΠ JUPITER PORTFOLIO INVESTMENTS PUBLIC COMPANY LTD (Σ) 0,0000 0,0145

ΤΚΕΠ ΤΡΙΑΙΝΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΤΔ - ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΕΣ (Σ) 0,0000 2,0000

ΤΟΕΠ ΤΟΞΟΤΗΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΑ ΛΤΔ (Σ) 0,0000 0,0315

ΦΑΣΤ UNIFAST FINANCE & INVESTMENTS PUBLIC COMPANY LTD (Σ) 0,0000 0,0000

ΧΑΕΠ HARVEST CAPITAL MANAGEMENT PUBLIC LTD (EM, Σ) 0,0000 0,0265

Υπηρεσίες καταναλωτών

ΕΡΜΕ ERMES DEPARTMENT STORES PLC 0,0600 0,0625 0,0609 -0,0070 26.871 0,0600 0,0625 0,0625 2,46

ΙΟΑΝ CHRIS JOANNOU PUBLIC LTD (Σ) 0,0000 0,0165

ΛΙΝΑ PETROLINA (HOLDINGS) PUBLIC LTD 1,1400 1,1400 1,1400 0,0000 2.000 1,1100 1,1400 1,1400 0,00

ΜΑΠΑ MALLOUPPAS & PAPACOSTAS PUBLIC CO LTD 0,2180 0,2380

ΣΤΣΔ CYPRUS TRADING CORPORATION PLC (Σ) 0,2420 0,2580

ΑΓΡΟ “ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ ΑΓΡΟΥ “”Η ΠΡΟΟΔΟΣ”“ ΔΗΜΟΣΙΑ ΛΤΔ (Σ)” 1,0000 1,0000 1,0000 -2,0000 2.000 1,0000 0,0000 1,0000 -1,96

ΑΜΑΘ AMATHUS PUBLIC LTD 0,0000 0,1460

ΚΛΑΡ CLARIDGE PUBLIC LTD 0,0200 0,0220

ΚΩΝΣ CONSTANTINOU BROS HOTELS PUBLIC COMPANY LTD (Σ) 0,1180 0,1250

ΛΕΠΤ LEPTOS CALYPSO HOTELS PUBLIC LTD 0,0550 0,0000

ΛΟΞΕ LORDOS HOTELS (HOLDINGS) PUBLIC LTD 0,5700 0,5700 0,5700 5,0000 500 0,5400 0,0000 0,5700 9,62

ΝΤΟΔ DOME INVESTMENTS PUBLIC COMPANY LTD (Σ) 0,0000 0,0000

ΣΑΛΑ SALAMIS TOURS (HOLDINGS) PUBLIC LTD 0,5800 0,6000 0,5853 0,5290 2.720 0,5800 0,6000 0,5850 0,86

ΣΙΤΟ C.C.C. TOURIST ENTERPRISES PUBLIC COMPANY LTD 0,0000 0,0000

ΣΤΑΔ STADEMOS HOTELS PLC 1,2000 1,3000

ΤΟΚΙ TOP KINISIS TRAVEL PUBLIC LTD (Σ) 0,0000 0,0000

Βιομηχανίες

ΒΑΣΙ G.A.P. VASSILOPOULOS PUBLIC LTD 0,0000 0,0000

ΝΤΙΑ DISPLAY ART PLC (Σ) 0,0000 0,0500

ΔΒΚΔ ΔΑΣΙΚΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ ΚΥΠΡΟΥ ΔΗΜΟΣΙΑ ΛΤΔ (Σ) 0,2840 0,0000

ΚΕΤΣ THE CYPRUS CEMENT PUBLIC COMPANY LTD 0,5000 0,5050

ΚΥΘΡ K. KYTHREOTIS HOLDINGS PUBLIC LTD 0,0000 0,0000

ΤΣΙΒ ΤΣΙΜΕΝΤΟΠΟΙΙΑ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΤΔ 2,6000 2,6600 2,6209 -0,8240 50.948 2,6200 2,6600 2,6200 -0,76

Καταναλωτικά αγαθά

ΣΤΟ C.T.O. PUBLIC COMPANY LTD (Σ) 0,0000 0,0125

ΚΕΟ KEO PLC 1,1600 1,3000

ΜΙΤΣ ΜΙΤΣΙΔΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΤΔ 0,0000 0,0000

ΜΠΛΕ BLUE ISLAND PLC 0,5400 0,5800

ΦΡΟΥ ALKIS H. HADJIKYRIACOS (FROU-FROU BISCUITS) PUBLIC LTD 0,2300 0,2540

Βασικά υλικά

ΛΟΡΔ LORDOS UNITED PLASTICS PUBLIC LTD 0,0000 0,0910

ΑΓΟΡΑ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗΣ

Χρηματοοικονομικά

ΚΑΕΠ ΚΑΡΥΕΣ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΤΔ 0,0000 0,0000

ΚΕΑΕ CPI HOLDINGS PUBLIC LTD (AN) 0,0000 0,2280

ΠΡΟΠ A.L. PROCHOICE GROUP PUBLIC LTD (AN, Σ) 0,0000 0,0050

ΡΕΕΠ REGALLIA HOLDINGS & INVESTMENTS PUBLIC LTD (AN, EM, Σ) 0,0010 0,0000

ΣΛΕΠ CLR INVESTMENT FUND PUBLIC LTD 0,0015 0,0015 0,0015 -0,0500 12.394 0,0015 0,0035 0,0015 -25,00

Υπηρεσίες καταναλωτών

ΡΟΧΑ ROYAL HIGHGATE PUBLIC COMPANY LTD (Σ) 0,0000 0,0390

ΧΑΣΕ Ch. Charilaou Group Plc (AN, Σ) 0,0000 0,0130

Καταναλωτικά αγαθά

ΡΟΛΑ ROLANDOS ENTERPRISES PUBLIC LTD (Σ) 0,0000 0,0325

ΑΓΟΡΑ ΟΜΟΛΟΓΩΝ

ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΧΡΕΟΓΡΑΦΑ

ΕΤΜΑ1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΤΔ – ΜΕΤΑΤΡΕΨΙΜΑ ΑΞΙΟΓΡΑΦΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 1 35,0000 41,0000

ΕΤΜΑ2 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΤΔ – ΜΕΤΑΤΡΕΨΙΜΑ ΑΞΙΟΓΡΑΦΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 2 36,0000 39,0000

ΙΝΓΚΑΡΤ Ingard Property Bond Designated Activity Company (Ομόλογα) 0,0000 0,0000

ΤΡΙΣΤΟΝΕ Tristone Healthcare Bond Designated Activity Company (Ομόλογα) 0,0000 0,0000

* Η διαφορά αυτή αντιπροσωπεύει την αυξομείωση της μέσης σταθμικής τιμής σε σεντ από την προηγούμενη χρηματιστηριακή συνάντηση.** Στον υπολογισμό της μέσης σταθμικής τιμής συμπεριλαμβάνονται και η αξία και τα τεμάχια συναλλαγών που εκτελέστηκαν με τη μέθοδο ‘Απλή Προσυμφωνημένη Συναλλαγή’.Ειδική κατηγορία διαπραγμάτευσης: Στην Κατηγορία αυτή θα ταξινομούνται εταιρείες όταν ενδεχομένως θα συντρέχουν σοβαροί λόγοι μη πλήρους συμμόρφωσης τους με τη νομοθεσία και μη παροχής επαρκών στοιχείων /εχεγγύων προς τους επενδυτές.Αγορά ειδικών χαρακτηριστικών: ταξινομούνται εταιρείες οι οποίες έχουν: (α) δεν τηρούν τις υποχρεώσεις της διασποράς ή της εμπορευσιμότητας ή της χρηματιστηριακής αξίας της αγοράς στην οποία είναι εισηγμένες ή (β) παραλείπουν να εισαγάγουν στοΧρηματιστήριο μετοχές τους όπως προβλέπεται από το Άρθρο 129 των περί Αξιών και Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου Νόμων ή (γ) i. για τις οποίες επίκειται ουσιαστική διαφοροποίηση των δραστηριοτήτων τους ή ii. για τις οποίες επίκειται αντίστροφη εξαγορά ήiii. οι οποίες είναι επενδυτικοί οργανισμοί και επιζητούν την απαλλαγή τους από περιορισμό αναφορικά προς τις υποχρεώσεις τους.

ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΑΞΙΩΝ ΚΥΠΡΟΥ

ΚΩΔ. ΟΝΟΜΑ ΚΑΤΩΤΑΤΗ ΑΝΩΤΑΤΗ ΜΕΣΗ ΔΙΑΦ.* ΤΙΤΛΟΙ ΑΓΟΡΑ ΠΩΛΗΣΗ ΤΙΜΗ % ΣΤΑΘΜ.** ΚΛΕΙΣ. ΜΕΤΑΒ.

Τρίτη 28 Αυγούστου 2018ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

21-OIK_XA-XAK_KATHI 28/08/18 23:16 Page 21

22 l Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η Τετάρτη 29 Αυγούστου 2018Α Θ Λ Η Τ Ι Σ Μ Ο Σ

ΤΗΛ. 22105929, 99606625 | ΦΑΞ 22105265www.tennismasteracademy.com.cy info@tennismasteracademy.com.cy

#HellenicBankMASTERS

MASTERSHELLENIC BANKTENNIS ACADEMY

ΟΙ ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΑΡΧΙΣΑΝΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΘΕΣΕΩΝ

™

Ανησυχητικές διαστάσεις λαμ-βάνουν τα τελευταία χρόνια τακρούσματα που σχετίζονται μετην ψυχική κατάσταση των ε-παγγελματιών αθλητών. Οι α-ποκαλύψεις του ζωντανού θρύ-λου της κολύμβησης Μάικλ Φελ-πς, του σταρ του ΝΒΑ ΚέβινΛοβ και του Λαμάρ Οντομ ή τουΜπλέικ Γκρίφιν, αλλά και το βί-ντεο-ντοκουμέντο της Αστυνο-μίας σχετικά με τις συνθήκεςθανάτου του Τάιλερ Χάνεϊκατ,έφεραν ξανά στην επικαιρότητατη «βραδυφλεγή» βόμβα πουκρύβεται πίσω από τα φώτα τηςδημοσιότητας και τη λάμψητων αθλητών. Μέχρι πρότινοςγνωρίζαμε ότι η κατάθλιψη χτυ-πά αθλητές που εγκαταλείπουντην ενεργό δράση. Πλέον, αυτήη μάστιγα έχει επεκταθεί καισε εν ενεργεία αθλητές. Μέσασε όλα αυτά ήρθε και η απόφα-ση ιδιοκτητών ομάδων του κο-ρυφαίου πρωταθλήματος μπά-σκετ στον κόσμο, οι οποίοι ζη-τούν και τον φάκελο ψυχικήςυγείας των παικτών που υπο-γράφουν συμβόλαιο.

Την περασμένη σεζόν, ο άσοςτων Καβαλίερς, Κέβιν Λοβ, μοι-ράστηκε μέσω γνωστής αμερι-κανικής ιστοσελίδας το προ-σωπικό δράμα του και τη μάχηπου δίνει απέναντι στην κατά-θλιψη. Ο 29χρονος παίκτης πε-ριέγραψε την ημέρα που υπέ-στη για πρώτη φορά κρίση πα-νικού κατά τη διάρκεια ενόςπαιχνιδιού και έστειλε το δικότου μήνυμα σε όσους διστάζουννα μιλήσουν για την ψυχικήτους υγεία: «Δεν ήξερα αν συ-νέβαινε πραγματικά, όμως συ-νέβη. Ηταν σαν να έχω ένασπασμένο χέρι ή έναν τραυμα-τισμένο αστράγαλο. Ημουνστον πάγκο, δεν άκουσα σχεδόντίποτα από όσα είπε ο προπο-νητής και απλά ένιωθα την καρ-διά μου να χτυπάει δυνατά, α-συνήθιστα. Ολα γύριζαν, ο αέ-ρας έγινε πιο λίγος. Οταν ση-κώθηκα, ήξερα ότι δεν μπορώνα μπω στο παιχνίδι, δεν γινό-ταν σωματικά. Νόμισα ότι πέ-θαινα». Ο All-Star φόργουορνττων Καβς δεν δίστασε να μοι-

ραστεί το πρόβλημά του με τονκόσμο του μπάσκετ, στέλνονταςμήνυμα και σε άλλους αθλητές:«Ηθελα να το μοιραστώ για ε-μένα, αλλά κυρίως γιατί σχεδόνκανείς δεν μιλάει για την ψυχικήυγεία». Οπως ανακοινώθηκε,ο Αμερικανός αθλητής θα τι-μηθεί για την ανοιχτή τοποθέ-τησή του στις 3 Νοεμβρίου μετο βραβείο «Χρυσό Κλειδί».

Το μήνυμα του Λοβ έδωσετο έναυσμα και σε άλλους παί-κτες οι οποίοι με τη σειρά τουςμοιράστηκαν τις δικές τους ε-μπειρίες. Ενας από αυτούς ήτανο Ντεμάρ Ντε Ρόζαν, ο οποίοςμε ανάρτησή του αποκάλυψετη δική του περιπέτεια με τηνκατάθλιψη, ενώ επίσης ευχα-ρίστησε τον Λοβ για την ώθησηπου έδωσε σ’ εκείνον αλλά καισε άλλους αθλητές. Οπως ο πρώ-

ην ΝΒΑέρ Νέιτ Ρόμπινσον, πουδήλωσε ότι το ΝΒΑ του προκά-λεσε κατάθλιψη.

Πριν από λίγες ημέρες, ο Λοββρέθηκε στο The Today Showκαι μίλησε για το θέμα, ενώ οιΝτεμάρ Ντε Ρόζαν και ΜάρκουςΜόρις μίλησαν στο ESPN γιατο πώς πολλοί αθλητές αντιμε-τωπίζουν την κατάθλιψη μέσααπό το αλκοόλ, αλλά και τις ου-σίες. «Γνωρίζω αθλητές που πί-νουν καθημερινά για να καθη-συχάσουν τους εαυτούς τους.Ετσι το αντιμετωπίζουν. Καιξέρετε ότι αυτό δεν θα λειτουρ-γήσει μακροπρόθεσμα», δήλω-σε ο παίκτης των Σέλτικς Μόρις,ενώ ο Ντε Ρόζαν συμπλήρωσε:«Εχω δει ανθρώπους να προ-σπαθούν να ελέγξουν τον πόνοτους μέσω του αλκοόλ, με απο-τέλεσμα να γίνουν εντελώς δια-

φορετικοί άνθρωποι. Πιο επι-θετικοί, πιο ευαίσθητοι, πιο αυ-τοκαταστροφικοί». Ενα χαρα-κτηριστικό παράδειγμα που α-ποδεικνύει τα όσα ισχυρίζονταιοι αστέρες του ΝΒΑ είναι καιη περίπτωση του Τάιλερ Χάνε-ϊκατ. Σύμφωνα με τον βοηθόπροπονητή των Χιούστον Ρό-κετς, Τζον Λούκας, τέσσεριςστους δέκα παίκτες του ΝΒΑπάσχουν από κατάθλιψη. Ο κο-ρυφαίος γιατρός Ουίλιαμ Πάρ-χαμ (διευθυντής ψυχικής υγείαςστον σύνδεσμο παικτών τουΝΒΑ) συμφωνεί. Οπως αποκα-λύπτει το ESPN, ύστερα από ό-λες αυτές τις εξελίξεις, ιδιοκτή-τες ομάδων του ΝΒΑ ζητούνπλέον τον φάκελο ψυχικής υ-γείας προτού υπογράψουν μεέναν συγκεκριμένο παίκτη.

Το πρόβλημα αυτό, όμως, δεν

αφορά μόνο το ΝΒΑ. Λίγες η-μέρες νωρίτερα, ο Μάικλ Φελπςείχε συγκλονίσει με τις αποκα-λύψεις του στο CNN, ενώ τοχόκεϊ επί πάγου (NHL) έχει λάβειειδικά μέτρα με στόχο να αντι-μετωπίσει τα προβλήματα ψυ-χικής υγείας. Δύο πρώην παί-κτες του NHL πρόκειται να ξε-κινήσουν μια περιοδεία στονΚαναδά για να μιλήσουν ανοι-χτά σε νέους αθλητές. Η κατά-θλιψη έχει «χτυπήσει» την πόρ-τα και στο αμέρικαν φούτμπολ(NFL). Ο πρώην παίκτης τωνΠάνθερς και των Ρέιβενς, ΣτιβΣμιθ Τζούνιορ, μοιράστηκε τημάχη του με την κατάθλιψηστην ιστοσελίδα του NFL, δη-λώνοντας πως ένιωθε πολύ μό-νος και συναισθηματικά κατα-πονημένος παρά τις επιτυχίεςτου μέσα στο γήπεδο.

Οταν οι αθλητές «λυγίζουν»Η κατάθλιψη, το αλκοόλ, οι ουσίες και ο νέος δύσκολος αγώνας που καλούνται να δώσουν

Η κατάθλιψη χτύπησε ξαφνικά την πόρτα του Κέβιν Λοβ, μπασκετμπολίστα των Καβαλίερς. Ο ίδιος βρήκε το κουράγιο να παλέψει. Αλλοιδεν τα κατάφεραν, όπως ο Χάνεϊκατ, άλλοι στάθηκαν τυχεροί όπως ο Οντομ.

Η ζωή ενός διαιτητή στο κορυφαίοπρωτάθλημα μπάσκετ του πλα-νήτη, το ΝΒΑ, δεν είναι τόσο εύ-κολη όσο δείχνει. Οι κορυφαίοιδιαιτητές του κόσμου περιγρά-φουν με μοναδικό τρόπο την σχέ-ση τους με την κερκίδα, στο ESPN.Κι ενώ ο περισσότερος κόσμοςθεωρεί πως στην άλλη άκρη τουΑτλαντικού, οι φίλαθλοι των ο-μάδων είναι πιο ήπιοι και σέβονταιτη δουλειά των διαιτητών, ταπράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι...Εκτός από την υποστήριξη που έ-χουν από τους συναδέλφους τους,οι διαιτητές αισθάνονται μόνοικαι αποκομμένοι στον μαγικό κό-σμο του ΝΒΑ, προσπαθώντας ναδουλέψουν σωστά μπροστά από20.000 κόσμο.

Οι προπονητές ζητούν από ε-κείνους με άσχημο τρόπο πιο σω-στά σφυρίγματα, οι παίκτες τουςφωνάζουν σε σχεδόν κάθε φάση,ενώ οι οπαδοί τους καθυβρίζουν.Ο ψυχολόγος δρ Τζοέλ Φις συμ-βουλεύει τους διαιτητές για το πώςνα ελέγχουν τα συναισθήματάτους κατά τη διάρκεια του αγώνααλλά και τις αμέσως επόμενες ώ-ρες: «Αυτοί οι άνθρωποι είναι άν-θρωποι, όχι ρομπότ. Εχουν συναι-σθήματα». Ο δρ Φις, μιλάει με τουςδιαιτητές και προσπαθεί να τουςηρεμήσει έπειτα από ένα παιχνίδι,χαλαρώνοντας το σώμα τους μεβαθιές αναπνοές αλλά και με δια-

φορές τεχνικές ομιλίας όπως ναμιλάνε πιο σιγά και αργά. Ο διαι-τητής Μαρκ Ντέιβις εξηγεί πωςοι «άρχοντες των αγώνων» χρει-άζεται να αφήσουν τα συναισθή-ματά τους στην άκρη αν εντέλειθέλουν να ξεκινήσουν επαγγελ-ματική καριέρα στο ΝΒΑ.

Οι μοναδικές εμπειρίες που έ-χουν ζήσει οι διαιτητές σε γήπεδατου ΝΒΑ αποδεικνύουν τη σοβα-ρότητα του συγκεκριμένου θέμα-τος. «Μία φορά με είχαν φτύσει»,δηλώνει ένας από τους κορυφαίουςπρώην διαιτητές του ΝΒΑ, ΤζόιΚρόφορντ. «Αυτό ήταν από τα χει-ρότερα περιστατικά. Ηταν στοΓκόλντεν Στέιτ τη δεκαετία του1990. Διαιτητεύαμε το παιχνίδι μετον Μπίλι Σπούνερ και καταλόγισεφάουλ στο τελευταίο λεπτό τηςκανονικής διάρκειας. Οπως βγαί-ναμε, ένας φίλαθλος με έφτυσεστο πρόσωπο». Ο πρώην διαιτητήςεξηγεί επίσης πως ήταν πολύ ε-κνευρισμένος από το συμβάν, τοοποίο επηρέασε αρκετά εκείνονκαι τον συνάδελφό του.

Ο διαιτητής είναιπαντού... διαιτητής

<<<<<<

Ακόμη και στο ΝΒΑοι «άρχοντες των αγώ-νων» εκφράζουν παρά-πονα για τη συμπεριφο-ρά απέναντί τους.

«Αυτοί οι άνθρωποι είναι άνθρωποι, όχι ρομπότ. Εχουν συναισθήματα», το-νίζει για τους διαιτητές ο ψυχολόγος δρ Τζοέλ Φις.

22-OIK_ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ_KATHI 28/08/18 19:36 Page 22

Τετάρτη 29 Αυγούστου 2018 Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η l 23g e e k . c o m . c y

EΡΕΥΝΑ

Διαρροές χρηστών Android στο iOSEρευνα του PC Magazine, στην οποία συμμετεί-χαν 2.500 άτομα μέσω της υπηρεσίας GoogleSurveys, έδειξε ότι το 18% των συμμετεχόντωνάλλαξε από το Android στο iOS, ενώ το 11% τωνχρηστών άλλαξε από iOS σε Android. Από τοδείγμα των ερωτηθέντων απάντησε ότι δεν θέλεινα αλλάξει πλατφόρμα. Σημειώνεται ότι το 54%των συμμετεχόντων της έρευνας χρησιμοποιείiPhone και το 27% συσκευή της Samsung. Στις α-παντήσεις που έδωσαν αναφέρεται ως βασικόςλόγος αλλαγής πλατφόρμας, η καλύτερη εμπει-ρία χρήσης. Επιπλέον το 29% των χρηστών τουiOS αλλάζει σε Android λόγω των καλύτερων τι-μών ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των χρηστών τουAndroid ανέρχεται στο 11%.

IFA Berlin 2018

Πέντε tablets παρουσιάζει η LenovoΠέντε νέα μοντέλα tablet παρουσιάζει η Lenovo ε-νόψει της IFA Berlin 2018 που πραγματοποιείται α-πό τις 31 Αυγούστου μέχρι τις 5 Σεπτεμβρίου στοΒερολίνο και πιο κάτω παρατίθενται κάποια από ταχαρακτηριστικά τους. Τα Lenovo Tab P10 και ΤapM10 διαθέτουν οθόνη 10.1’’ IPS Full HD (1920 x1200), επεξεργαστή octa-core QualcommSnapdragon 450, υποδοχή microSD και λειτουργι-κό σύστημα Android 8.1 Oreo. Το Lenovo Tab E7 εί-ναι το φθηνότερο μοντέλο και διαθέτει οθόνη 7’’TN LCD (1200 x 600), επεξεργαστή quad-coreMediaTek MT8167 1.3GHz, 1GB μνήμη RAM, και16GB αποθηκευτικό χώρο. Tο Lenovo Tab E10, με ο-θόνη 10.1’’ IPS LCD HD (1280 x 800), επεξεργαστήquad-core Qualcomm Snapdragon 210, 2GB μνήμηRAM, 16GB αποθηκευτικό χώρο (επέκταση μεmicroSD), κάμερα 5MP, εμπρόσθια κάμερα 2MP, 2xηχεία stereo με υποστήριξη Dolby Atmos και λει-τουργικό σύστημα Android 8.1 Oreo. Η τιμή του στα$129, ενώ το Lenovo Tab E8 διαθέτει οθόνη 8.0’’IPS LCD HD (1280 x 800), επεξεργαστή quad-coreMediaTek MT8163B, 1GB μνήμη RAM, 16GB αποθη-κευτικό χώρο (επέκταση με microSD), κάμερα 5MP,εμπρόσθια κάμερα 2MP, μπαταρία 4850mAh, 1x η-χείο Dolby Atmos και λειτουργικό σύστημαAndroid 7.1 Nougat.

You Tube

Τι αλλάζει στις διαφημίσεις Περισσότερες θα είναι πλέον οι διαφημίσεις στοYou Tube, ενώ δεν θα διαθέτουν την δυνατότηταπαράλειψης μετά από πέντε δευτερόλεπτα ό-πως ισχύει σήμερα. Σύμφωνα με την Google πλέ-ον ο χρόνος τετραπλασιάζεται με τη μέγιστηδιάρκεια των διαφημιστικών να είναι από 15 μέ-χρι 20 δευτερόλεπτα. Αναμένεται, ωστόσο, ότι ηαύξηση του χρόνου των διαφημίσεων στην πλατ-φόρμα, θα δημιουργήσει αντιδράσεις των χρη-στών. Η νέα δυνατότητα θα είναι διαθέσιμη τις ε-πόμενες μέρες σε όλους τους δημιουργούς βί-ντεο που αποκομίζουν κέρδη από τα κανάλιατους, ενώ θα έχουν και πρόσβαση σε αναλυτικάστατιστικά εργαλεία ώστε να ελέγχουν την από-δοση των διαφημίσεων.

Google

Πρόβλημα ασφάλειας με το Fortnite installerΣτις 15 Αυγούστου η Google ενημέρωσε ότι τοFortnite installer οποίο επέτρεπε την εγκατάστασηοποιασδήποτε κακόβουλης εφαρμογής, ενώ έστει-λε στην Epic βίντεο το οποίο έδειχνε ότι με την ε-νεργοποίηση του Fortnite σε Samsungsmartphone αντί για το παιχνίδι, άνοιγε μια κακό-βουλη εφαρμογή. Σύμφωνα με το Google IssueTracker, ο installer της Epic επιτρέπει σε ψεύτικαAPK να εγκατασταθούν σε ένα Androidsmarphone φτάνει αυτά να ενσωματώνουνpackage με την ονομασία com.epicgames.fortnite.Η Epic διόρθωσε το πρόβλημα ασφαλείας ενώ ζή-τησε από την Google να περιμένει 90 ημέρες πρινδημοσιοποιήσει το τι συνέβη προκειμένου όλοι οιχρήστες να αναβαθμιστούν στην τελευταία έκδο-ση. Η κίνηση της Epic Games να παρακάμψει τοPlay Store της Google και να προσφέρει το Fortniteσε Android συσκευές αποκλειστικά και μόνο μέσωτης ιστοσελίδας της, γίνεται εξαιτίας του μεριδίου30% που παρακρατά η Google σε κάθε πώληση.

MARKET PLACE

Το ευρωπαϊκό πρωτάθλημαORC στην μαρίνα ΛεμεσούΤο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ORC θα διεξαχθείστην μαρίνα Λεμεσού από τις 8 έως τις 15 Σε-πτεμβρίου του 2018 και διοργανώνεται από τονΝαυτικό Όμιλο Αμμοχώστου στο πλαίσιο των«Ιωαννίδειων» τα οποία έχουν πλέον καθιερωθείως ετήσια ναυταθλητική και πολιτισμική εκ-δήλωση. Το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα ORC α-ποτελεί το μεγαλύτερο ιστιοπλοϊκό γεγονόςπου πραγματοποιήθηκε ποτέ στην Κύπρο καιθα λάβει χώρα στο πλαίσιο των «Ιωαννίδειων»2018. Κατά τη διάρκεια του πρωταθλήματοςθα καταπλεύσουν στην Κύπρο σκάφη και α-θλητές από όλη την Ευρώπη, οι οποίοι θα δια-γωνιστούν στα κρυστάλλινα νερά και τη φιλόξενηθάλασσα της Λεμεσού, επωφελούμενοι των ει-δυλλιακών συνθηκών ιστιοπλοΐας που παρέχειτο νησί. Τόσο οι απλοί επισκέπτες στη ΜαρίναΛεμεσού, όσο και το κοινό που θα παρακολου-θήσει το πρωτάθλημα, θα έχουν την ευκαιρίανα περάσουν από το Race Village το οποίο θαλειτουργεί στη μαρίνα Λεμεσού και θα φιλοξενείδιάφορες παράλληλες εκδηλώσεις.

H νέα κίτρινη έκδοση τουLC COUPE από την LEXUSΗ Lexus παρουσιάζει μια νέα εκθαμβωτική προ-σθήκη στην εμβληματική σειρά LC coupe μετην κυκλοφορία του νέου LC Yellow Edition.Θερμή κίτρινη απόχρωση που διακρίνεται ακόμακαι στις λεπτομερείς ραφές αντίθεσης, οι οποίεςέχουν ενσωματωθεί στα λευκά δερμάτινα κα-θίσματα, στο τιμόνι, στο ταμπλό, καθώς καιστο στήριγμα των βραχιόνων της κεντρικήςκονσόλας. Η καμπίνα διαθέτει επίσης οθόνηοδηγού head-up, επένδυση Alcantara και προ-σαρμογή ισχύος 10 κατευθύνσεων για τα μπρο-στινά καθίσματα τα οποία είναι από δέρμα η-μι-ανιλίνης. Το LC Yellow Edition επωφελείταιαπό προηγμένες λειτουργίες απόδοσης και δι-εύθυνσης, οι οποίες αποτελούν μέρος των προ-διαγραφών του LC Sport +. Ο ευέλικτος και οασφαλής χειρισμός, καθώς και η εξαιρετική α-νταπόκριση παρέχονται χάρη στο LexusDynamic Handling και στο Variable Gear RatioSteering (VGRS) με σύστημα τετρακίνησης, τοοποίο ελέγχει ανεξάρτητα τις γωνίες διεύθυνσηςεμπρός και πίσω, καθώς και λόγω του διαφορικούπεριορισμένης ολίσθησης Torsen. Το LC YellowEdition θα βρίσκεται στο περίπτερο της Lexusστο Σαλόνι Αυτοκινήτου του Παρισιού τον Ο-κτώβριο. Οι παραδόσεις στους πελάτες θα γί-νονται από το φθινόπωρο του τρέχοντος έτους.

Ακόμα ένα Smartανοίγει στη ΛακατάμιαΟ Όμιλος Smart ετοιμάζεται να ανοίξει ακόμαένα κατάστημα. Συγκεκριμένα, στα μέσα Σε-πτεμβρίου 2018 ανοίγει το νέο Smart, στη Λε-ωφόρο Μακαρίου 11, στη Λακατάμια. Η κύριαείσοδος και η έξοδος του καταστήματος βρί-σκονται στην πίσω πλευρά προκειμένου ναδιευκολυνθούν οι πελάτες από τον άνετο χώροστάθμευσης. Το νέο Smart Λακατάμιας περι-λαμβάνει 600 τ.μ. ωφέλιμο χώρο για τους πε-λάτες, σύγχρονο εξοπλισμό, ικανοποιητικούςαποθηκευτικούς χώρους και αρκετούς χώρουςστάθμευσης. Γενικά, είναι λειτουργικό, άνετοκαι βολικό. Πρόκειται για το 17ο κατάστημαπαγκύπρια. Στην επαρχία Λευκωσίας λειτουρ-γούν ήδη πέντε καταστήματα Smart. ΣτηνΚοκκινοτριμιθιά, στη Νήσου, στο Τσέρι, στονΆγιο Αντώνιο και στον Στρόβολο.

Στον 5ο όροφο η κατασκευή του AltheaΜε γοργούς ρυθμούς προχωρά η ανέγερσητου κτιρίου Althea στην περιοχή Μακένζιστην Λάρνακα αφού βρίσκεται ήδη στον 5οόροφο της κατασκευής του. Το κτίριο Αltheaείναι το 3ο έργο του Ομίλου Cyfield στη Λάρ-νακα μετά τα επιτυχημένα «Amazone» και«Αtlantis» και βρίσκεται ανάμεσα στην παραλίακαι την Αλυκή. Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμόςτου είναι εμπνευσμένος από τα κύματα τηςθάλασσας, ενώ περιλαμβάνει 11 ορόφους με33 ευρύχωρα και πολυτελή διαμερίσματα δυουπνοδωματίων. Το Althea προσφέρει στουςενοίκους του άμεση πρόσβαση στην παραλίατου Μακένζι, στα εστιατόρια, τα καταστήματακαι τα σουπερ μάρκετ που βρίσκονται στηνπεριοχή, καθώς και εύκολη πρόσβαση στοναυτοκινητόδρομο για το Αεροδρόμιο Λάρνακαςκαι άλλους προορισμούς.

Ένα γονίδιο που διαδραματίζειρόλο στην ανάπτυξη, στο προσ-δόκιμο ζωής των πρωτευόντωνκαι στη γήρανση, αναγνώρισανΚινέζοι επιστήμονες χρησιμο-ποιώντας τεχνολογία μεταβολήςτου γονιδιώματος και κάνονταςπειράματα σε πιθήκους και αν-θρώπινα βλαστοκύτταρα.

Η μελέτη πιθανώς να ανοίξειτην πόρτα σε νέες έρευνες γιατην ανθρώπινη ανάπτυξη καιτη γήρανση, αλλά και στην ε-ξεύρεση θεραπειών για νοσή-ματα που συνδέονται με το πέ-ρασμα του χρόνου, όπως τόνισεο Λιου Γκουανγκχούι, καθηγητήςστο Ινστιτούτο Βιοφυσικής τηςκινεζικής ακαδημίας επιστημών.Η κατανόηση της γενετικής βά-σης της γήρανσης είναι προα-παιτούμενο για την καθυστέ-ρησή της και τη θεραπεία νο-σημάτων που συνδέονται με τα

γηρατειά, τόνισε ο Λιου. Το 1999οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότιτο γονίδιο Sir2 διαδραματίζεικεντρικό ρόλο στην επιμήκυνσητου προσδόκιμου ζωής, τοsaccharomyces cerevisiae, έναείδος μαγιάς. Επίσης διαπιστώ-θηκε ότι το γονίδιο SIRT6, ομό-λογο του Sir2, είναι καθοριστικόγια τη ρύθμιση της γήρανσηςκαι της μακροζωίας στα τρωκτι-κά. Η έλλειψη του SIRT6 οδηγείσε επιταχυμένη γήρανση. Ωστό-σο, η βιολογική λειτουργία τουSIRT6 στα πρωτεύοντα παρα-μένει άγνωστη.

Ερευνητική ομάδα από τα ιν-στιτούτα βιοφυσικής και ζωο-λογίας της κινεζικής ακαδημίαςεπιστημών αφιέρωσε τρία χρό-νια μελετώντας την εξουδετέ-ρωση του γονιδίου SIRT6 σε δια-φορετικούς ιστούς πιθήκων,χρησιμοποιώντας τη μέθοδο

CRISPR-Cas 9. Οι επιστήμονεςενέχυσαν το αποτέλεσμα τηςμετατροπής των γονιδίων σε 98ζυγωτές πιθήκων, από τους ο-ποίους οι 48 αναπτύχθηκαν σεέμβρυα που εμφυτεύθηκαν σε

12 παρένθετες μητέρες. Τέσσε-ρις έμειναν έγκυοι, από τις ο-ποίες οι τρεις γέννησαν τρειςμικρούς πιθήκους έπειτα από165 ημέρες, καθώς η μία απέ-βαλε.

Αυτά ήταν τα πρώτα πρω-τεύοντα με έλλειψη του γονιδίουSIRT6. Οι πίθηκοι που δεν διέ-θεταν SIRT6 πέθαναν λίγες ώρεςμετά τη γέννησή τους, καθώςεμφάνισαν προγεννητική ανα-πτυξιακή καθυστέρηση. Επι-προσθέτως, οι Κινέζοι επιστή-μονες πραγματοποίησαν πει-ράματα προκειμένου να δημι-ουργήσουν εμβρυϊκά βλαστο-κύτταρα χωρίς το γονίδιο SIRT6.Όπως αποδείχθηκε, η έλλειψητου γονιδίου SIRT6 παρεμπόδιζετη διαφοροποίηση των βλαστο-κυττάρων σε νευρώνες. Η με-λέτη δημοσιεύεται στο τελευταίοτεύχος του Nature.

Μελλοντικά τα ρομπότ μπορείνα αποφασίζουν στα πεδία τωνμαχών για τη ζωή ή τον θάνατοχωρίς ανθρώπινο έλεγχο. Χάρηστην τεχνολογία οι δυνατότητεςτων αυτόνομων όπλων συνεχώςβελτιώνονται. Τα ΗΕ συζητούνγια το θέμα.

Με ένα δυνατό βουητό, τομίνι μη επανδρωμένο αεροσκά-φος μπαίνει σαν σίφουνας σεαίθουσα διδασκαλίας και με πυ-ροβολισμούς στο κεφάλι σκο-τώνει συγκεκριμένους φοιτητές.Πρόκειται για ένα εικονικό φιλμπου δείχνουν στο You Tube πο-λέμιοι των λεγόμενων αυτόνο-μων όπλων. Τα drones στοχεύ-ουν πάνω στα θύματά τους μετη βοήθεια αλγόριθμων. Και ό-ταν βρουν τον στόχο δεν υπάρ-χει επιστροφή. Τα δεδομένατους τα αντλούν από τα κοινω-νικά δίκτυα. Ιστορία φαντασίας;

Τι θα γίνει όταν στόχος γί-νονται άμαχοι;

«Κάθε άλλο» λέει ο Τόμας Κι-χενμάιστερ. «Το βήμα για ναφτάσουμε εκεί είναι μικρό». ΟΚιχενμάιστερ είναι στο προε-δρείο του Facing Finance, μιαςγερμανικής οργάνωσης της διε-θνούς καμπάνιας «Stop KillerRobots». Όπλα που μπορούν ωςένα βαθμό να κινηθούν αυτό-νομα ανήκουν πλέον στην συ-νήθη προσφορά. Όπως οι πύ-ραυλοι, που ψάχνουν τους στό-χους τους και τελικά αποφασί-ζουν μόνοι τους ποιους θα κα-ταστρέψουν. Βασικά η τηλεκα-τεύθυνση έχει ανθρώπινο χέρι,αλλά πολύ συχνά χάνεται ο έ-λεγχος. Ο Κιχενμάιαστερ το βρί-σκει πολύ προβληματικό. «Διότιδεν μπορεί έτσι να υπάρξει διά-κριση ανάμεσα σε στρατιωτικάκαι πολιτικά οχήματα». Αλλάαυτό ακριβώς προβλέπει το αν-θρωπιστικό δίκαιο. Η διάκρισηανάμεσα σε στρατιώτες και α-μάχους είναι σημαντικός κανό-νας στο δίκαιο πολέμου, πουδεσμεύει τα εμπόλεμα μέρη ναπροστατεύουν τους άμαχουςκαι τα οικήματά τους.

Σε αυτό το πνεύμα η ΔιεθνήςΕπιτροπή του Ερυθρού Σταυρού

ορίζει ως αυτόνομα όπλα, εκείναπου αναζητούν μόνα τους στό-χους, επιτίθενται ή τους κατα-στρέφουν. Αυτόνομα σημαίνειχωρίς ανθρώπινη ανάμειξη. Καιεδώ ακριβώς υπάρχει το πρό-βλημα. Τι θα συμβεί, εάν έναςτέτοιος πύραυλος, κατά την αυ-τόνομη επιλογή του στόχου δενεξουδετερώσει εχθρικά πυρά,αλλά σκοτώσει και αμάχους;«Δεν είμαστε σε θέση να βάλου-με ένα τσιπάκι με οδηγίες αν-θρωπιστικού δικαίου», λέει μενόημα ο Τόμας Κιρχενμάιστερ.Το ότι ο βαθμός αυτονομίας γί-νεται συνεχώς μεγαλύτερος, ο-φείλεται στην ραγδαία πρόοδοστον τομέα της τεχνητής νοη-μοσύνης και στη ρομποτική.

Στο μεταξύ οι μηχανές δεί-χνουν ικανότητες μάθησης, ε-πεξεργάζονται εμπειρίες μέσωτεχνητών νευρωνικών δικτύων,όπως και ο ανθρώπινος εγκέ-φαλος. Η βιομηχανία εξοπλι-σμών το εκμεταλλεύεται. Τα ό-πλα γίνονται όλο και πιο γρή-γορα και αποτελεσματικά, τηνώρα που ο κίνδυνος για τους

στρατιώτες μειώνεται. Αυτό α-κριβώς είναι που επιδιώκουν οιστρατοί. Τα όρια όμως είναι ρευ-στά. Ενώ ένα ρομπότ που ανα-ζητά, αναγνωρίζει και εξουδε-τερώνει αυτόνομα νάρκες είναιαποδεκτό, όταν αναζητά ορι-σμένους ανθρώπους και τουςπυροβολεί, πρόκειται για μιακαθαρή περίπτωση παραβίασηςτου διεθνούς δικαίου.

Πώς θα υπαχθούν όμως αυτάτα όπλα στο δημόσιο διεθνέςδίκαιο; Η διεθνής κοινότητα ε-ρίζει από το 2014, στο πλαίσιοτης Συμφωνίας για τα μερικάσυμβατικά Όπλα CCW του ΟΗΕ.Από τις ανεπίσημες συνομιλίεςπέρασε το θέμα σε επίσημεςδιαπραγματεύσεις το 2018 με

τη συμμετοχή 70 χωρών, επι-στημόνων και ΜΚΟ.

Αντικείμενο των συζητήσεωνπου ξεκίνησαν σήμερα και θαδιαρκέσουν μέχρι τέλος του μη-νός είναι τα θανατηφόρα αυτό-νομα οπλικά συστήματα (LethalAutonomous Weapon Systems,LAWS). Μπορεί να είναι ένα ρο-μπότ, που πολεμά στα πεδίατων μαχών, αλλά και μικρά μηεπανδρωμένα αεροσκάφη, πουδεν υπάρχουν ακόμη βέβαια,αλλά ενδεχομένως στο εγγύςμέλλον. Πολύς χρόνος δεν απο-μένει.

Η διεθνής κοινότητα είναιδιαιρεμένη ανάμεσα σε τρίαστρατόπεδα. Ανάμεσα σε χώρεςπου τα πολεμούν και ζητούν α-παγόρευση των αυτόνομων ό-πλων και σε αυτές που προτεί-νουν μεσαίο δρόμο, ανάμεσάστους η Γερμανία και η Γαλλία.Τέλος, κατά της απαγόρευσηςείναι χώρες που επενδύουν πολ-λά χρήματα στη στρατιωτικήχρήση της τεχνητής νοημοσύ-νης, όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία, τοΙσραήλ και η Βρετανία.

Κατά της απαγόρευσης είναι χώρες που επενδύουν μεγάλα ποσά στη στρατιωτική χρήση της τεχνητής νοη-μοσύνης, όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία, το Ισραήλ και η Βρετανία.

Ρομπότ στα πεδία των μαχών;

Το γονίδιο της γήρανσης στομικροσκόπιο επιστημόνωνΗ μελέτη μπορεί να είναι η βάση για νέες θεραπείες νοσημάτων που συνδέονται με το πέρασμα του χρόνου

Το 1999 οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι το γονίδιο Sir2 διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην επιμήκυνση του προσδόκιμου ζωής, το saccharomycescerevisiae, ένα είδος μαγιάς.

<<<<<<<

Σύμφωνα με επιστη-μονικές μελέτες, τογονίδιο SIRT6, ομόλο-γο του Sir2, είναι κα-θοριστικό για τη ρύθ-μιση της γήρανσηςκαι της μακροζωίαςστα τρωκτικά, ενώ η έλλειψη του οδηγεί σε επιταχυμένη γή-ρανση.

<<<<<<<

Η διάκριση ανάμεσασε στρατιώτες και αμά-χους είναι ένα θέμα τοοποίο διχάζει την διε-θνή κοινότητα.

23-OIK_TECH_KATHI 28/08/18 22:15 Page 23

AΓOPEΣ & EΠENΔYΣEIΣΤΕΤAΡΤΗ 29 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2018

Τα κρίσιμαορόσημαγια το X.A.Εκτός από τις βραχυπρόθεσμες ανατα-ραχές που θα προκύψουν λόγω της α-ναθεώρησης του δείκτη MSCI, μια σειράαπό γεγονότα μπορεί να επαναφέρειτο επενδυτικό ενδιαφέρον στο Χ.Α, ε-πισημαίνει στην «Κ» ο Νίκος Σακαρέλης,αναλυτής της Wealth Fund Services.

• Ανοδος στον Γενικό Δείκτη χωρίςτις τραπεζικές μετοχές πολύ δύσκολαθα γίνει. Επομένως η κατάθεση τον Σε-πτέμβριο των επικαιροποιημένωνbusiness plans στην ΕΚΤ για τη μείωσητων κόκκινων δανείων, αλλά και η επί-τευξη των στόχων που θα τεθούν, θακρίνει πολλά για την πορεία των τρα-πεζικών μετοχών. Είναι κρίσιμο να υ-πάρξει εξυγίανση των χαρτοφυλακίωνειδικά μετά την απώλεια του waiver καιτην υψηλή αναλογία της αναγνώρισηςτης αναβαλλόμενης φορολογίας στα κε-φάλαια των πιστωτικών ιδρυμάτων.

• Αποκρατικοποιήσεις. Η πρόοδοςτης επένδυσης στο Ελληνικό και η α-ποκρατικοποίηση των Ελληνικών Πε-τρελαίων θα δώσουν σήμα στην αγοράότι και μετά το μνημόνιο εφαρμόζονταιπροηγούμενες δεσμεύσεις που είχαναναληφθεί.

• Η πορεία της πραγματικής οικο-νομίας, δημόσια έσοδα, τουρισμός καιτι επίδραση θα έχουν στο ΑΕΠ της χώ-ρας. Η ελληνική αγορά έχει από τουςχαμηλότερους δείκτες κεφαλαιοποίησης/ ΑΕΠ και υπάρχουν σαφέστατα περι-θώρια βελτίωσης.

• Οι εκλογές. Αν για τον οποιοδήποτελόγο (Σκοπιανό ή άλλο) προκηρυχθούννωρίτερα εκλογές, το χρηματιστήριοθα σπεύσει να προεξοφλήσει τα οφέλημιας πιο φιλικής προς την αγορά κυ-βέρνησης.

•Οι ροές κεφαλαίων των αναδυόμενωναγορών. Παρά το επιφυλακτικό κλίμαπου υπάρχει στις αναπτυσσόμενες οικο-νομίες, το ισχυρό νόμισμα της χώραςμας μπορεί να στρέψει ροές κεφαλαίωναπό ασταθείς πολιτικά και μακροοικο-νομικά οικονομίες όπως η Τουρκία καιΡωσία προς μια αγορά όπως η ελληνική.

• Αν υπάρξουν περαιτέρω αναβαθ-μίσεις από επενδυτικούς οίκους, θα ε-πιστρέψουν κεφάλαια και για τεχνικούςλόγους. Η εικόνα στην αγορά ομολόγωνθα βελτιωθεί, ο κίνδυνος της χώρας θαμειωθεί και πολλές τιμές-στόχοι μετοχώνθα αναθεωρηθούν ανοδικά. Πιθανότατανα αυξηθεί και η στάθμιση της χώραςσε δείκτες όπως ο FTSE και ο MSCI μεεπακόλουθες εισροές κεφαλαίων. Πι-θανότατα τότε η ελληνική αγορά νατεθεί στο στόχαστρο και πιο μακρο-πρόθεσμων επενδυτικών κεφαλαίων.

Της EΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΚΟΥΡΤΑΛΗ

Η έξοδοςτης Ελλάδας από το πρόγραμμαδεν αποτέλεσε «ορόσημο» για τους ε-πενδυτές και αυτό αποτυπώθηκε ξε-κάθαρα τόσο στο ελληνικό χρηματι-στήριο όσο και στα ελληνικά ομόλογα.Τα ξένα χαρτοφυλάκια αντί να βάλουνκαι πάλι στα ραντάρ τους την Ελλάδα,επέλεξαν να απέχουν, διατηρώντας τηνεπιφυλακτικότητα που υπάρχει εδώκαι μήνες και η οποία εκφράστηκε καιστα roadshows που έγιναν στο Λονδίνοκαι στις ΗΠΑ μέσα στο καλοκαίρι. ToX.A. βρίσκεται 20% χαμηλότερα απότα υψηλά τριετίας που σημείωσε τονΦεβρουάριο, ενώ οι αποδόσεις στα ελ-ληνικά ομόλογα διατηρούνται κοντάστο 4,2% και σε «απαγορευτικά» επίπεδαγια μία νέα έκδοση.

Οι λόγοι αυτής της «αποχής» οφεί-λονται τόσο στις προκλήσεις με τις ο-ποίες είναι αντιμέτωπη η ελληνική οι-κονομία παρά την «έξοδο» αλλά καιστο διεθνές περιβάλλον το οποίο έχειεπιδεινωθεί λόγω των αναταραχών σεΙταλία και Τουρκία. Οπως επισημαίνουναναλυτές και οικονομολόγοι στην «Κ»,οι βραχυπρόθεσμες προοπτικές για τιςελληνικές μετοχές και τα ομόλογα είναιδύσκολες και θα εξακολουθήσουν ναεπηρεάζονται από το κλίμα στο εξωτε-

ρικό – ιδίως στις αναδυόμενες αγορές,καθώς και από την πρόοδο στην τήρησητων συμφωνηθέντων. «Σταθμοί» πουθα μπορούσαν να αλλάξουν την επεν-δυτική διάθεση αποτελούν οι επικεί-μενες εκλογές, μία θετική έκπληξη απότο μέτωπο της ανάπτυξης, η ταχύτερημείωση των μη εξυπηρετούμενων δα-νείων αλλά και οι πολλαπλές αναβαθ-μίσεις από τους οίκους αξιολόγησης.

Η πρόοδος στην τήρηση των συμ-φωνηθέντων είναι σημαντικότερη γιατους επενδυτές από τις (επίσης σημα-ντικές) διεθνείς εξελίξεις, όπως σημει-ώνει στην «Κ» διαχειριστής κεφαλαίωναπό το City του Λονδίνου. Και αυτόδιότι μία τυχόν επιδείνωση των διεθνώνσυνθηκών ναι μεν παρασύρει βραχυ-πρόθεσμα και την Ελλάδα, από τηνάλλη δε, αρκετές φορές οι ξένες συν-θήκες είναι ευμετάβλητες ενώ οι εγχώ-ριες εξελίξεις αποβαίνουν πάντοτε πολύπιο καθοριστικές. Π.χ. μια ένδειξη ότιη κυβέρνηση «χαλαρώνει» τους ρυθμούςστην επίτευξη των στόχων, ή προβαίνεισε παροχές, θα είχε σίγουρα αρνητικόαντίκτυπο και θα εμπόδιζε την έξοδοτης Ελλάδας στις αγορές με λογικά ε-πιτόκια. Οι επικείμενες εκλογές, ναιμεν είναι ικανές να φέρουν –για πρώτηφορά ύστερα από πολλά χρόνια– έναναέρα αισιοδοξίας και άρα να βοηθήσουν

και τα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία,όμως, παραδοσιακά, υπάρχει πάντοτεμια αβεβαιότητα μέχρι να οριστικοποι-ηθεί το οποιοδήποτε αποτέλεσμα. Οπωςσημειώνει στην «Κ» ο ΒολφγκάνγκοΠικόλι, συμπρόεδρος της TeneoIntelligence, οι προοπτικές για τις ελ-ληνικές μετοχές να προσελκύσουν τηνπροσοχή των επενδυτών θα παραμεί-νουν χαμηλές λόγω των διεθνών ανα-ταραχών, ανεξάρτητα από οποιαδήποτεεγχώρια εξέλιξη ή αναβαθμίσεις απότους οίκους αξιολόγησης. Το σημαντικόείναι πως στην Ελλάδα δεν υπάρχει α-κόμη σχέδιο μακροπρόθεσμης στρα-τηγικής βιώσιμης ανάπτυξης, όπως ε-πισημαίνει. Για τον κ. Πικόλι η αλλαγήτου εγχώριου πολιτικού σκηνικού μπορείνα αποτελέσει ορόσημο για τους επεν-δυτές. «Οι επενδυτές δεν πιστεύουνότι η σημερινή κυβέρνηση μπορεί ναπαραδώσει και να εφαρμόσει μια τέτοιαστρατηγική», τονίζει χαρακτηριστικά.

Τρεις παράγοντες μπορεί να οδη-γήσουν στην ενίσχυση του επενδυ-τικού ενδιαφέροντος προς τις ελληνικέςμετοχές και τα ομόλογα, σημειώνειστην «Κ» ο επικεφαλής επενδύσεωνσυναλλάγματος στην Ευρώπη τηςBank of America - Merrill Lynch, Α-θανάσιος Βαμβακίδης. Πρώτον, η α-νάπτυξη πρέπει να αρχίσει να εκπλήσ-

σει ανοδικά αντίθετα με αυτό πουσυμβαίνει σήμερα που βλέπουμε μόνοκαθοδικές εκπλήξεις. Δεύτερον, η κυ-βέρνηση πρέπει να τηρήσει τους συμ-φωνημένους στόχους και τις μεταρ-ρυθμίσεις στην περίοδο μετά το πρό-γραμμα και πριν από τις εκλογές καινα αποφύγει τον λαϊκισμό. Και τρίτον,πρέπει να δούμε ταχύτερη πρόοδο ό-σον αφορά την αντιμετώπιση των μηεξυπηρετούμενων δανείων των τρα-πεζών. Αυτά θα οδηγήσουν σε ανα-βαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγη-σης, σε μείωση των αποδόσεων τωνελληνικών ομολόγων και σε καλές α-ποδόσεις στις ελληνικές μετοχές.

Οι αναβαθμίσεις από τους οίκους καιη πρώτη μεταμνημονιακή αξιολόγησησίγουρα θα βοηθήσουν το επενδυτικόκλίμα στην Ελλάδα, σημειώνει στον «Κ»Αλέξανδρος Μπουλουγούρης, συνεπι-κεφαλής έρευνας στη Wood & CoFinancial Services. «Ωστόσο, δεν νομίζωότι υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο ορό-σημο το οποίο θα πατήσει τη σκανδάλητων τοποθετήσεων στα ελληνικά assets.Η άσκηση της οικοδόμησης εμπιστο-σύνης απαιτεί χρόνο και –ειδικά για τιςτράπεζες– οι επενδυτές πρέπει να πει-σθούν ότι δεν θα υπάρξει κάποια κίνησηπου θα οδηγήσει σε «αραίωση» (dilution)κεφαλαίων», όπως επισημαίνει.

Οι τρεις προϋποθέσεις επιστροφήςτων επενδυτών σε μετοχές, ομόλογαΑνάπτυξη, μείωση κόκκινων δανείων, μεταρρυθμίσεις - Ο ρόλος των εκλογών

Του ΑΛΕΚΟΥ ΛΙΔΩΡΙΚΗ

Αύξηση στη ζήτηση για νέες χρημα-τοδοτήσεις παρατηρείται για πρώτηφορά έπειτα από μακρά χρονική πε-ρίοδο στον τομέα λιανικής τραπεζικής,με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στα δάνειαμικρομεσαίων επιχειρήσεων καθώςκαι στα δάνεια για αγορά κατοικίας.Ειδικότερα, όπως αναφέρει στην «Κ»ο γενικός διευθυντής λιανικής τραπε-ζικής της Eurobank Ιάκωβος Γιαννα-κλής, «στις επιχειρήσεις με τζίρο μέχρι5 εκατ. ευρώ η πλειοψηφία των αιτη-μάτων που καταχωρίζονται στη Euro -bank και αγγίζει το 80% αφορά βρα-χυπρόθεσμη χρηματοδότηση με τημορφή κεφαλαίου κίνησης, που έχειστόχο την κάλυψη των αναγκών πουπροκύπτουν από το συναλλακτικό κύ-κλωμα των επιχειρήσεων». Οπως α-ναφέρει ο κ. Γιαννακλής «οι κλάδοιμε τη μεγαλύτερη ζήτηση σε τέτοιουείδους χρηματοδοτήσεις είναι το χον-δρικό εμπόριο, η μεταποίηση, καθώςκαι οι εξαγωγικές επιχειρήσεις. Αντί-στοιχα, οι αιτήσεις για χρηματοδότησηεπενδυτικών σχεδίων προέρχονται

κυρίως από τους τομείς του τουρισμού(ξενοδοχειακές μονάδες) και της με-ταποίησης.

Εγκρίνεται το 70%Σημαντικό επίσης είναι ότι από

αυτές τις αιτήσεις, στη Euro bank ε-γκρίνεται πάνω από το 70%, γεγονόςπου οφείλεται στη σωστή προετοι-μασία που γίνεται από την επιχείρησησε συνεργασία με τα στελέχη του δι-κτύου καταστημάτων και με τη βοή-θεια εργαλείων όπως το Business Che -ck Up. Η συγκεκριμένη μεθοδολογίαέχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση τηςποιότητας των αιτημά των που αφο-ρούν πραγματικές ανάγκες χρηματο-δότησης της επιχείρη σης και τα οποίατεκμηριωμένα μέσα από βιώσιμα ε-πιχειρηματικά σχέδια η επιχεί ρησηδύναται να αποπληρώσει». Στον τομέατης στεγαστικής πίστης το ενδιαφέροναντί στοιχα εστιάζεται στην αγορά α-κινήτου.

Η σημαντική πτώση στις τιμές τωνακινήτων έχει δημιουργήσει αξιόλογεςευκαιρίες στην αγορά κατοικίας, πουκαλύπτουν όχι μόνο τις ανάγκες στέ-

γασης αλλά και αυτές της μακροχρό-νιας επένδυσης. Σύμφωνα με συγκλί-νουσες πηγές συστημικών τραπεζών,το πρώτο εξάμηνο του 2018 τα αιτή-ματα για στεγαστικό δάνειο παρου-σίασαν αύξηση πάνω από 40% σε σύ-γκριση με το αντίστοιχο χρονικό διά-στημα του 2017, γεγονός που δημι-ουργεί συγκρατημένη αισιοδοξία γιααύξηση των τελικών εκταμιεύσεων

στον τομέα της στεγαστικής πίστης.Οπως επισημαίνει ο κ. Ιάκωβος Γιαν-νακλής «τους τελευταίους μήνες στηEurobank έχουμε παρατηρήσει αύ-ξηση στα αιτήματα για αγορά κατοι-κίας από πελά τες, με σκοπό να εκμε-ταλλευτούν την πτώση στις τιμές τωνακινήτων.

Το προφίλ των πελατών που κάνουντις αιτήσεις είναι πιο συντηρητικό

από το παρελθόν, αφού συμμετέχουνστην αγορά και με ίδια κεφάλαια πουπροσεγγίζουν το 50% της αξίας κατάμέσον όρο, γεγονός που έχει ως απο-τέλεσμα οκτώ στα δέκα αιτήματα ναεγκρίνονται, με μέσο όρο δανείου τις67.000».

Τα κόκκινα δάνειαΙδιαίτερα θετικά είναι και τα μη-

νύματα από τον τομέα των μη εξυ-πηρετούμενων δανείων, γεγονός πουδείχνει ότι η αγορά έχει εξορθολογι-στεί. Ειδικότερα, όπως αναφέρει ο κ.Γιαννακλής «τα μη εξυπηρετούμεναδάνεια στον τομέα της λιανικής στηνEurobank στις χρηματοδοτήσεις πουδόθηκαν από το 2011 και μετά, κυ-μαίνονται κάτω από τον ευρωπαϊκόμέσο όρο και συγκεκριμένα κάτω από4%, με τον μέσο όρο της Ε.Ε. να είναιοριακά πάνω από το 5%». Υπενθυμί-ζεται ότι στο σύνολο των δανείων τηςελληνικής αγοράς, ο δείκτης προσεγ-γίζει το 40%, γεγονός που δημιουργείαισιοδοξία για την πορεία εξυπηρέ-τησης των δανείων που δόθηκαν ταχρόνια της κρίσης.

Πρώτα σημάδια αναθέρμανσης της ζήτησης για νέα δάνεια

Θετικά αντέδρασε το ΧΑΚ στην πώληση τουχαρτοφυλακίου μη εξυπηρετούμενων χορη-γήσεων από την Τράπεζα Κύπρου στο επεν-δυτικό ταμείο Apollo Fund, μεικτής λογιστικήςαξίας €2,8 δισ.

Ο Γενικός Δείκτης του ΧΑΚ σημείωσε κέρδητης τάξης του 1% και έκλεισε στις 74,83 μο-

νάδες, ενώ με άνοδο1,02% έκλεισε ο Δεί-κτης FTSE/CySE 20, οοποίος ανήλθε στις44,70 μονάδες.

Ο ημερήσιος όγκοςσυναλλαγών διαμορ-φώθηκε στα 402.649,77ευρώ.

Σε ό,τι αφορά τουςεπιμέρους χρηματιστη-ριακούς δείκτες, κέρδησημείωσαν οι δείκτεςτης Κύριας Αγοράς σεποσοστό 1,06%, της Ε-ναλλακτικής Αγοράςσε ποσοστό 0,30% καιτων Ξενοδοχείων σεποσοστό 1,15%, ενώ οδείκτης των Επενδυτι-κών παρέμεινε αμετά-βλητος.

Το μεγαλύτερο ε-πενδυτικό ενδιαφέρονπροσέλκυσαν οι τίτλοιτης BANK OF CYPRUS

με 233.578,5700 ευρώ (τιμή κλεισίματος 2,415–άνοδος 2,55%), της ΤΣΙΜΕΝΤΟΠΟΙΙΑΣ ΒΑ-ΣΙΛΙΚΟΥ με 133.529,68 ευρώ (τιμή κλεισίματος2,620 –πτώση 0,76%), της HELLENIC BANKμε 23.216,47 ευρώ (τιμή κλεισίματος 0,708 –πτώση 0,28%), της PETROLINA με 2.280,00ευρώ (τιμή κλεισίματος 1,140 –χωρίς μεταβολή)και της ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ ΑΓΡΟΥ “ΗΠΡΟΟΔΟΣ” με 2.000,00 ευρώ (τιμή κλεισίματος1,000 – μείωση 1,96%).

Από τις μετοχές που έτυχαν διαπραγμάτευ-σης, 6 κινήθηκαν ανοδικά, 4 πτωτικά και 3παρέμειναν αμετάβλητες. Ο αριθμός των συ-ναλλαγών ανήλθε σε 122.

Με κέρδη έκλεισε το ΧΑΚ

To Χρηματιστήριο βρίσκεται 20% χαμηλότερα από τα υψηλά τριετίας που σημείω-σε τον Φεβρουάριο, ενώ οι αποδόσεις στα ελληνικά ομόλογα διατηρούνται σε υψηλάεπίπεδα, κοντά στο 4,2%.

<<<<<<<

Ο Γενικός Δείκτης τουΧΑΚ σημείωσεκέρδη της τάξης του 1%και έκλεισεστις 74,83 μονάδες.

Εάν η οικονομία βελτιωθεί περαιτέρω καιυπάρξουν και άλλες αναβαθμίσεις απότους οίκους, αυτό θα διευρύνει την επεν-δυτική βάση.

Οι κλάδοι με τη μεγαλύτερη ζήτηση είναι το χονδρικό εμπόριο, η μεταποίηση, κα-θώς και οι εξαγωγικές επιχειρήσεις.

24-OIK_AGORES_KATHI 28/08/18 23:17 Page 24