Зүй бус үг, хэллэг

Зэр зэвсэг

Мөрийтэй тоглоом

Нэр, хаяггүй сервер

2018.06.04, Даваа ~ №111 (910) YНЭ: 1000₮~ Соёлт хүНий өглөө СоНиН уНшихааС ЭхЭлДЭг ~

ЗГМ

Эдийн засгийн тусгаар тогтнол бол тухайн орны бүрэн эрхийн баталгааны тухай асуудал юмД.Бямбасүрэн

Түүний хамтаар хамтарсан Засгийн газрынх нь 18 сайд тангаргаа өргөснөөр Италийн улс төрийн хямралт байдал эцэс боллоо. Ж.Конти “Бүх италичуудын амьдралыг сайжруулахын төлөө ажиллана” гэдгээ амласан юм. 9

Б.Хасуй / ЗГМ©

ubinfo.mnбүрэлдэхүүнкомпани

The official gazeTTe

АМ.ДОЛЛАР ЮАНЬ РУБЛЬ

2409.80 376.40 38.85

АЛТ ЗЭС 10-ЧИНГИС БОНД

95.400.36%

ХУРАЛДАй БОНД

110.230.03%

68400.29%

ГЭРЭГЭ БОНД

95.5600.39%1301.48

0.01%

Бизнес, эдийн засгийн төрөлжсөн суваг Financial Times-ийн нийтлэлүүдийг албан ёсны эрхтэйгээр хүргэж байна.

Сонгогч зөөдөг “царцааны нүүдэл”-ийг хуулиар зогсооноҮндсэн хуулийн өөрчлөлтөөр сонгуулийн системийг сольж болно. > 2

Цахим валютын ханшийн уналт график картыг “хөлдөө чирэв”Ethereum оны эхнээс огцом хямдарснаас GPU-ийн үнэд нөлөөлөх магадлалтай. > 5

History of Mongolia’s third neighbor policyZGM Daily presents to you series of articles by Baabar on foreign investment. > 7ZG

M DA

ILY

оНЦлох

Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана ©0 0 9 1 0

ЦаГ аГаарЫн дэлГэрэнГYЙ мэдээллиЙГ 8 дУГаар нүүрээС УнШина УУ.

УЛААНБААТАР2018.06.04

БАгАвТАР үүЛТэй

23° 8°

УЛс ТөРЗарим аймаг, сумын ИТх-ын нөхөн болон дахин сонгууль энэ сарын 24-нд болно. ЗГ төрийн албаны ёс зүй, сахилга хариуцлагын тухай хуулийн төслийг боловсруулжээ. УИх-ын дарга М.Энхболд Бундестагийн төлөөлөгчдийг хүлээн авч уулзлаа. Дайчилгааны тухай хуулийн төслийг хэлэлцэхийг парламент дэмжив.

эдийН зАсАгДэлхийн эдийн засаг энэ онд дөрвөн хувиар өснө гэв. Автомат Клиринг хаус буюу ACH+ системийг Монголбанк нэвтрүүлнэ. “Эрдэнэ ресурс девелопмент корпорэйшн” нийт 2.56 тэрбум төгрөгийг татан төвлөрүүлнэ.ТоП 20 индекс 20,024.71 нэгж болж, 1.15 хувиар өсчээ.

ТоР-20 индекс

30,00025,00020,00015,00010,000

НийгэмНийслэлийн ногоон бүс дэх хөхтөн амьтдын тоо толгой нэмэгджээ.Улаанбаатарт “оюутан цагдаа” ажиллан жуулчдын аюулгүй байд лыг хангахад дэмжлэг үзүүлнэ. Энэ зун улсын чанартай автозамуудад байнгын хяналт ажиллуулна. PC тоглоом эрхлэгчид НИТХ-ын АН-ын бүлэгт шаардлага хүргүүлжээ.

дэЛхийхятадын экспортын бараа үйлдвэрлэгчид захиалга буурч байгааг анхааруулав. Япон гадаадын чадварлаг ажилчдад оршин суух шинэ статус олгохоор төлөвлөж байна. Трампын тариф АНУ, БНхАУ-ын худалдааны шинэ тохиролцоонд хүндрэл учруулав. Энэтхэгийн байгалийг бохир-дуулж буй Vedanta группийн зэсийн үйлдвэрийг хаалаа. Пулитцерын шагнал гардуу-лах ёслол Нью-Йорк хотноо болов.

ЦАГ АГААР

ИТАЛИйН ЕРӨНХИй САйД БОЛСОН 31 НАСТАй Ж.КОНТИ ТАНГАРГАА ӨРГӨВ

ЗГМ: СЭДЭВ

Алхаж чадахгүй бол мөлхөөд ч хамаагүй авирна гэж бодож байлаа

Сонголтгүй ирээдүй төгсөх цаг

Г.Баярсайхан@bayarsaikhanZGM

З.Цэлмэг@tselmegZGM

Уулчин Ж.Бямбасүрэн долоон тивийн ноён оргилд бүгдэд нь авирах том зорилго өмнөө тавьсан нэгэн. Тэгвэл хэдхэн хоногийн өмнө хамгийн хэцүү даваа болох дэлхийн ноён оргил Эверестэд амжилттай авираад эх орондоо иржээ. Ингэснээр тэрбээр Эверестийг эзэгнэсэн Монголын долоо дахь уулчин болсон юм. Эверестэд авирснаар ОУХМ цолын болзол хангаад буй

улаанбаатар хотоос 80 км яваад хүрэх хустайн нуруунд манай оронд 6000 орчим байдаг халиун бугын 1200 нь нутагладаг. гэвч энэ газар байгалийн ховор, нандин бүхэнд шунасан хулгайн анчдын үүр, уурхай болоод удлаа. өнгөрсөн онд энд 56 халиун буга хорогдсоноос хулгайн анчид 49-ийнх нь ясан эврийг авахын тулд хяджээ. Энэ явдал өнөө жил ч үргэлжилж, ангийн хорио тогтоосон үеэр хулгайн анчид 13 халиун бугын чив, сав, цусан эвэр, сүүл зэргийг нь авсан байна. гурав нь янзагалах дөхсөн хээлтэй согоо байсан гэхээр харамсмаар. хууль бус анчид өвс ногоо тарчиг хаврын цагт халиун бугыг машин, мотоциклоор хөөж бахардуулж байгаад амийг нь таслалгүйгээр эврийг нь хөрөөдөж авдаг гэх. Энэ мэт хүйтэн сэтгэлтэн, сувдаг шуналтнууд үеийн үед байсаар ирсэн. гэхдээ сүүлийн үед бүр л газар авч, мафижсан бүтэц нь улам бэхэжсээр.

хууль бусаар ан хийсэн хэрэг хуулийн байгууллагад 2016 онд 30 бүртгэгдсэн бол 2017 онд 50 болж нэмэгдсэн. харин энэ оны зөвхөн эхний улиралд 52 хэрэг цагдаагийн байгууллагад бүртгэгдээд байна. Энэ нь өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулбал 66 дахин өссөн тоо.

түүнтэй уулзаж ярилцсанаа хүргэе.

-Тантай өмнө нь уулзаж байх үед хамаг юм дутуу, явах эсэх нь эргэл зээтэй байлаа. Гэтэл бүхнийг амжуулсан төдийгүй зорьсон оргилдоо авираад ир-жээ. Бэлт гэлээ хэрхэн хан гасан талаар ярилцлагаа эхлэх үү?

-тийм ээ, бүх юм зуун задгай байлаа. Цаг хугацаа давчуу, их ч сандарсан. Ерөнхийдөө бэлтгэл дутуу явсан гэж хэлж болно.

4

ЗГМ: ЗОЧИН ЭДИйН ЗАСАГ

Хулгайн ангийн мэдээлэгчийн урамшууллыг хоёр дахин өсгөеБ.Баярмаа@bayarmaaZGM

3

ЗГМ: ИНфОГРАфИК

kaspersky ©

ӨСвӨР НАСНыхАН ИНТеРНеТЭЭС юУ СоНИРхДоГ вЭ?

Эротик

хууль бус програм

Мансууруулах бодис

хүчирхийлэл

Тухайн ангилалд хамгийн өндөр хувь эзэлж буй улсууд

Япон 75%

11% Япон

9% Япон

8% Япон

Франц 70%

Хятад 70% Испани 24%

Герман 41% Австрали 13%

АНУ 11%

Итали 16%

26% ОХУ

АНУ 15%

14% Итали

9% Итали

7% Итали

5% Итали Их Британи 14%

12% АНУ

8% АНУ

5% АНУ

2% АНУ

Япон 11%

Мексик 56%

12

олон жил хүлээлгэсэн хувийн тэтгэврийн сангийн тухай хуу лийн төслийг ирэх намрын чуул га наар Нийгмийн даатгалын багц хуультай хамт уих-д өр гөн барихаар бэлтгэж буйгаа хө дөлмөр, нийгэм хамгааллын яамны холбогдох албан тушаалтан мэдээллээ.

2030 он хүртэл төрөөс тэт гэв рийн шинэчлэлийн талаар баримтлах бодлогын нэг нь хувийн тэтгэврийн санг хөгжүү лэх юм. 2030 он

гэхэд хагас хуримт лалын тогтолцоонд шилж сэн байх учиртай өнөөгийн тэтгэврийн тогтолцоонд хувийн тэтгэврийн сан чухал үүрэг гүйцэт гэнэ.

өнөөдөр санхүүгийн зах зээл дээр хувийн тэтгэврийн бүтээг дэхүүн санал болгож, урт хуга цааны хөрөнгө оруулалтын сангаар дагнасан гурван гол тог-логч л үйл ажиллагаа явуулж буй.

Санхүү гийн зохицуулах хорооны тайлангаас үзвэл тэтгэврийн даат галын хураамж жил тутам нэмэгдэж байгаа.

12

Улс төр

2 ЗаСгийН гаЗрыН мЭДЭЭ 2018.06.04, Даваа ~ №111 (910)

ТоДРУУлГА & ЗАлРУУлГА

Уншигч та манай сонины мэдээ, нийтлэл, сурвалжилгатай холбоотой тодруулж, залруулах шаардлагатай санал, хүсэлт

байвал

› INFO@zasag.CO

Утас: 99903584 дугаараар бидэнтэй холбогдоно уу.

АЛБАНы ХүНИй үГ

Д.Бат-Эрдэнэ: Сонгогч зөөдөг “царцааны нүүдэл”-ийг хуулиар таслан зогсооно

МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ ЗАСГИйН ГАЗАР

Төрийн байгууллага “Оюутолгой” компанитай нууцын гэрээ байгуулсан гэв

Орон нутгийн нөхөн сонгуульд 61 нэр дэвшигч өрсөлдөнө

Унаач хүүхдийн хувцас, морины хэрэгслийн стандартыг шинэчилжээ өнгөрсөн пүрэв гарагт улсаа

аврах ард түмний үндэсний хөдөлгөөнийхөн “оюутолгой” компанийн төв байранд мэдээлэл хийж “оюутолгой компанийг геологийн төв лабораторитой нууцын гэрээ байгуулсан” гэв. Нууцын гэрээ байгуулах болсон шалтгааныг зэсийн баяжмалд агуулагдах 24 элементийн зөвхөн гуравт нь үнэлэлт шинжилгээ хийлгээд үлдсэн элементүүдийг завшиж байна гэж тэд хардаж байгаа юм. монгол улсад “оюутолгой”

компанийн баяжмалын дээжид сорьцын шинжилгээг гаалийн төв лаборатори, геологийн төв лаборатори, “алс” ххК гэсэн гурван байгууллага хийдэг бөгөөд геологийн төв лабораторид хийсэн сорьцын шинжилгээ нууцын зэрэгт ороод байгаа аж.

мхЕг-аас “оюутолгой” компа нийн зэсийн баяжмалд хийсэн сорьцын шинжилгээний дүнг шаардсан боловч “нууцын гэрээтэй тул мэдээлэл өгөх боломжгүй” гэсэн байна. улсаа

аврах ард түмний үндэсний хөдөлгөөний зохицуулагч Б. Жагар “Зэсийн баяжмалд 24 төрлийн элемент байдаг. оюутол-гой компани зэсийн баяжмалаасаа монгол улсад зэс, алт, мөнгө гурван элементийг ашиглаж бусад 21 элемент баялагт ямар нэгэн үнэлэлт шинжилгээ хийхгүй байна. геоло гийн төв лаборатори “оюутолгой” компанитай нууцын гэрээ байгуулсан учраас зэсийн баяжмалын сорьцын мэдээл лээ гаргаж өгөхгүй байна гэв.

Сонгуулийн тухай хуульд орон гарсан тойргуудад хавар, намар нөхөн сонгууль явуулахаар заасан байдаг. түүний дагуу өнгөрсөн хугацаанд нэр дэвшигч нь нас барсан 22, өөрийн хүсэлтээр чөлөөлөгдсөн гурав, төрийн албанд орсон зургаа, гэмт хэрэгт холбогдсон нэг шалтгаанаар нөхөн сонгууль явуулах шаардлага үүсээд байгаа. Сумын итх-ын нөхөн сонгууль 11 аймгийн 24 сумын 29 тойрогт болох бөгөөд 53 нэр дэвшигч аН, маН, махН-аас тус тус

өрсөлдөх бол дөрвөн хүн бие даахаар бүртгүүлжээ.

аймгийн итх-ын нөхөн сонгууль хоёр аймгийн хоёр тойрогт явагдахаар болж байна. үүнд маН-аас хоёр, аН-махН-ын “төв нутаг эвсэл”-ээс хоёр нэр дэвшигч өрсөлдөх аж.

үүнээс гадна сумын итх-ын дахин сонгуулийг гурван сумын дөрвөн тойрогт хийхээр бол 22 нэр дэвшигч бүртгүүлээд байгаа юм.

СЕх-ноос баталснаар эл сонгуульд 11 аймгийн 29 сумын

сонгуулийн хороо 43 хэсэгт санал авах байр байгуулсан байна. Нийт 23477 сонгогч санал өгөхөөр нэрийн жагсаалтад бүртгэгджээ.

харин маргаан дагуулаад байгаа Сүхбаатар аймгийн нэг тойргийн сонгууль хэзээ болох нь тодорхойгүй байна. тус аймагт 2016 онд явагдсан орон нутгийн сонгуулиар итх-ын 33 мандатын 32-ыг аН, маН тэнцүү хувааж авсан бөгөөд үлдсэн нэг мандат дээр маргаан үүссэнээс итх нь нөхөн сонгууль явуулах шийдвэр гаргаж чадахгүй байгаа юм.

Стандартын үндэсний зөвлөл худалдаж шадар сайдын үүрэг болгосны дагуу үндэсний морин уралдааны морь унаач хүүхдийн хамгаалалтын хувцас, морины хэрэгсэлд тавих шаардлага стандартыг баталжээ. Засгийн газрын 2018 оны нэгдүгээр сард гарсан тогтоол, шадар сайд ө.Энхтүвшингийн тушаалыг үндэслэн тухайн үед мөрдөж байсан MNS 6264:2011 стандартыг тооцоо судалгаанд тул г у у рл а н ш и н э ч л э н сайжруулах ажил өнгөрсөн хугацаанд хийгдсэн байна.

тус ажлын хүрээнд хурдан морины уралдаанч хүүхдийн

эрүүл мэндийн асуудал, гэмтэл, бэртлийн судалгаа, шинэчлэхээр зорьж буй стандартыг олон улс, бүс нутгийн болон гадаад орны ижил нэрийн дэвшилтэт стандартын түвшинт эй харьцуулсан судалгаа, нийгмийн шаардлагад тохирч буй эсэх зэрэг олон судалгааг орон даяар явуулжээ. улмаар дүнг нэгтгэсний эцэст Стандартын үндэсний зөвлөл шинэ стандартыг боловсруулжээ.

шинэ батлагдсан MNS 6264:2018 стандартад унаач хүүхдийн хамгаалалтын малгай, хантааз, гутал, бээлий зэрэг хувцаст тавигдах шаардлага мөрдлөгийг тодорхой болгосноор хүүхдийн эрүүл мэнд, аюулгүй байдлыг хангана гэж үзсэн байна.

СЕХ, УИХ-ын болон орон нутгийн сонгуулийн тухай хуулийг салгах саналаа парламентад хүргүүлээд буй. Энэ талаар СЕХ-ны Хуулийн хэлтсийн ахлах референт Д.Бат-Эрдэнэтэй ярилцлаа.

- У И Х - ы н с о н г у ул ь бүрийн өмнө парламентаар Сонгуулийн хуулийг хэлэлцдэг болжээ. Энэ удаа Сонгуулийн хуульд өөрчлөлт оруулах ямар үндэслэл, шаардлага үүссэн бэ?

-2015 онд Сонгуулийн тухай хуулийг нэгдсэн байдлаар гаргасан. Энэ хуулийн дагуу Ерөнхийлөгчийн болон уих, нийслэл, орон нутгийн сонгууль явагдсан. гурван өөр онцлогтой сонгуулийг нэг хуулиар явуулахад зохион байгуулалтын хувьд хүндрэлтэй байдал үүсгэж байна. Сонгуулийг зохион байгуулах зохицуулалт нэгд нь таараад, нөгөөд нь таардаггүй. Зарим зохицуулалт орхигдсон зэрэг зөрүүтэй зүйл олон байгаа. мөн сонгуулийн үеэр СЕх-ны хувьд ч, сонгуульд оролцож байгаа нам, нэр дэвшигчийн хувьд ч хуулиа зөв ойлгож хэрэглэхэд хүндрэлтэй асуудлууд гарсан. үүнээс үүдэлтэйгээр СЕх-ноос Дээд шүүхэд, бүр уих-ын төрийн байгуулалтын байнгын хороонд хандаж байсан тохиолдол бий. Энэ мэт тулгарсан олон хүндрэлүүдийг шийдвэрлүүлэхээр СЕх болон нам, нэр дэвшигч, тББ-уудаас гаргасан саналд үндэслээд СЕх

энэ хуулийг гурван тусдаа хууль болгохоор ажилласан. уих-ын болон Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн хуулийг өргөн бариад байгаа. орон нутгийн сонгуулийн хууль дээр бид одоо ажиллаж байна.

-Танайхаас Ажлын хэсэг байгуулж боловсруулсан уу?

-уих-аас ажлын хэсэг байгуулсан. мөн дэд ажлын хэсэг байгуулж түүнд нь сонгуулиар үүрэг хүлээж ажилладаг бүх төрийн байгууллагуудын төлөөл лийг оролцуулаад байгаа. уих-ын сонгуулийн тухай хууль энэ хаврын чуул ганаар хэлэлцэгдэх байх. Ерөнхий-лөгчийн сонгуулийн хуулийн хувьд өмнө нь хэлэлцэх байсан боловч төсөл санаачлагчийн зүгээс төслөө эргүүлэн татсан.

-Хаврын чуулганаар хэлэл-цэгдэх УИХ-ын сонгуу лийн хуулийн төсөл одоо хүчин төгөлдөр хуулиас юугаар ялгарах юм бэ?

-хэд хэдэн онцлог өөрчлөлт, зохицуулалт орсон. тухайлбал, одоо хэрэгжиж байгаа хуульд нам, эвсэл, нэр дэвшигчийн мөрийн хөтөлбөр монгол улсын хууль тогтоомжид нийцсэн байх ёстой, түүнийг төрийн аудит хянана гэсэн шаардлага тавигддаг. тэгсэн хэр нь түүнийг хянах хоног хугацаатай процедур байдаггүй. Намын мөрийн хөтөл бөрт гарсан зөрчлийг арилгах хугацаа, процессын зохицуулалт байгаагүй. үүнийг зассан. мөн сонгуулийн үйл ажиллагаанд оролцож байгаа төрийн байгууллагуудын чиг үүргийг тогтоож өгсөн мөртлөө түүнийг хэрэгжүүлэх зардал нь хаанаас гарахыг шийдээгүй байсан. түүнчлэн сонгуулийн тойрог байгуулах талаар гарсан алдааг зассан. Жишээ нь, 2016 оны сонгуулиар хөвсгөл аймгийн нэг тойргийн хэсэг нь хил залгаа биш сумдад салангид, алслагдсан байдлаар тойрог тогтоосон байв. ингэснээр СЕх болон нэр дэвшигчдэд хүндрэлтэй байсныг зассан байгаа. Энэ мэтчилэн зохион байгуулалтын шинжтэй олон өөрчлөлтийг хийж өгсөн.

-Сонгуулиар олон зөрчил гардаг ч түүнийг шүүхээр шийдвэрлүүлэх гэсээр байтал сонгууль болоод дуусчихдаг. Нэгэнт цаг хугацааны хувьд

тохиолдол ч цөөнгүй. одоогийн хэрэгжих хуульд СЕх-ноос гаргасан шийдвэртэй холбоотой маргааныг анхан шатны шүү-хээр дамжуулалгүйгээр шууд захиргааны хэргийн давж заал дах шатнаас анхан шатны шүүхийн журмаар шийдвэрлээд явахаар болж байгаа. мөн сонгуультай холбоотойгоор шүүгчээс гаргасан захирамжид шүүмжлэлтэй хандах тохиолдол олон гардаг. Энэ тохиолдолд захиргааны хэрэг үүсгэсэн шүүгчийн захирамжаас бусад захирамжид гомдол гаргах эрхгүй гэсэн байдлаар зохицуулсан байгаа. мөн сонгуультай холбоотой хэрэг маргааныг хянан шийд-вэрлэж байгаа аливаа эрх бүхий байгууллага нь тухайн маргааны онцлогийг харгалзаад түргэн хугацаанд шийдвэрлэх үүрэгтэй гэсэн зохицуулалт оруулсан.

-Эрх барьж байгаа улстөрийн

хүчин цаг үеийн нөхцөл байдлаас өөрт ашигтай байд-лаар УИХ-ын сонгуулийн хуулийг өөрчилдөг. Энэ удаад сонгуулийн системийг өөрчлөх санал орсон уу?

-үндсэн хуулийн цэцээс монгол улсад можаритар системээр сонгууль болно гэсэн шийдвэр гарсан. үүний дагуу ажлын хэсгийн боловсруулж өргөн барьсан хуульд систем өөрчлөх зүйл ороогүй. магадгүй үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг ярьж байгаа энэ үед нөхцөл байдал яаж эргэхийг хэлж мэдэхгүй байна. Энэ бол уих-ын, улстөрчдийн эрх мэдлийн асуудал. хууль тогтоох байгууллага үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулаад системийн өөрчлөлт хийх шаардлагатай гэвэл СЕх санал оруулах боломж байгаа. манай байгууллага сонгуулийн хуулийн саналуудыг

нөхөж болохгүй учраас нам, нэр дэвшигчид орхидог. Энэ байдлыг засах хуулийн зохицуулалт хийсэн үү?

-Сонгуулийн үйл явц богино хугацаанд болоод өнгөрдөг онцлогтой. гэтэл тэнд гарсан маргаан шүүхийн шатанд очихоор шүүх ердийн хэрэг, маргаан шийдвэрлэх процессоор явдаг учраас уддаг. Сонгуулийн дараа маргаан шийдвэрлэгдэх

Үндсэн хуулийн өөрчлөлтөөр сонгуулийн системийг сольж болно

П.БатбөхЗГМ

0 0 9 1 0

ТУЗ-ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛГИОН

Ерөнхий эрхлэгч Баатарын ДУЛАМХОРЛОО

ЗөвлөхШатарбалын ДАВААДОРЖ

Орлогч эрхлэгчЛхагважавын СУГАРМАА

Утас: 99903584

Улс төр, нийгэм, эрэн сурвалжлах мэдээллийн албаЭдитор Б.Энхжаргал

Утас: 99901621

Эдийн засаг, уул уурхайн мэдээллийн албаЭдитор Б.Баяртогтох

Утас: 99901532

Цахим контент, бүтээлч үйлдвэрлэлийн албаЭдитор Г.Баярсайхан

Утас: 99903574

Утас: 99903581 99903578 99909472 99907843

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоотУлсын бүртгэлийн дугаар. 1024

Утас: 70103131, Факс: 7010606

ubinfo.mnДугаарын удирдагч

Б.Энхжаргал

“Засгийн газрын мэдээ” сонин нь ардчилсан, шударга ёс, хүний эрхийг дээдэлж, чөлөөт

сэтгүүл зүйн хэм хэмжээг бүрнээ сахин, олон ургальч үзлийг илэрхийлэх мэдээллийн

индэр байж, нийт Монгол үндэстний ойлголцол, эв нэгдлийг бэхжүүлэхийг эрхэм

зорилгоо болгоно.

РеДАКЦ

ЗАР СУРТАлчИлГАА

хАЯГ

ЦАхИМ хУвИлБАР

Үндсэн Хуулийн өөрчлөлтөөр ард нийтийн санал асуулга явуулахад СЕХ бэлэн байна.Ард нийтийн санал асуулгын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах саналаа УИХ-д хүргүүлсэн.

бэлдэхдээ улс төрждөг сэдвээс хол байхыг хичээдэг.

-УИХ-ын сонгуульд нэр дэв-шиг чид тавигдах шаард лага тай холбоотой хориглох заалт нэмж орсон уу?

-СЕх сонгуульд нэр дэв-шигчид тавигдах шаардлага дээр үндсэн хуулийн зарчимд нийцэх шаардлагууд байх ёстой. түүнээс илүү зүйлийг нэх сэн шаардлага байж болохгүй гэсэн байр суурьтай байгаа. тэр үүднээс нэр дэвшигчийн бүрдүүлдэг олон бичиг баримтыг цөөлсөн. тэр хүрээнд өмнөх хуульд байгаа цэргийн алба хаасан байх гэсэн шаардлагыг хассан. мөн Эрүүгийн хуулийн шинэчлэлтэй холбоотойгоор ялгүйд тооцох хугацаа дуусаагүй бол нэр дэвшигчээр бүртгэхгүй гэсэн шаардлага хасагдсан. одоо бол ял эдэлж байгаагүй гэсэн үндсэн шаардлага л тавина гэсэн үг.

-УИХ-ын сонгуулийн үеэр сонгогчдыг олноор нь шил жүүлдэг “царцаа”-тай холбоотой гомдол их гардаг. Үүнийг шийдвэрлэх боломж байгаа юу?

-Сонгогчдыг олноор нь шилжүүлж санал өгүүлдэг явдал байж болох юм. түүнийг яаж шийдвэрлэх вэ гэхээр ор тас шилжилтийг таслан зогсоох боломжгүй. хүний сонгох эрх нь байгаа учраас хаана ч сонголтоо хийж болно. ажлаар явахаас эхлээд зайлшгүй шаардлагатай бодит шалтгаантай тохиолдолд тухайн газраа өөрийн биеэр бүртгүүлж санал өгөх эрхээ авах болж байгаа. өмнө нь олон тооны хүн шилжилт хийхэд нэг хүн итгэмжлэлээр төлөөлөөд 50, 60 хүний шилжилтийг хийлгэчихдэг байсан. Энэ өөрчлөлтөөр зөвхөн өөрийн биеэр очиж бүртгүүлэх зохицуулалт орсон.

-Төсөв, зардал хэмнэхтэй холбоотой заалт орж байгаа юу?

-уих-ын сонгууль бол орон даяар, өргөн цар хүрээтэй явагд -даг онцлогтой учраас зард лыг хэмнэхээс илүүтэй зарцуулалт талд нь тавих хяналтыг сайжруулъя гэж үзсэн. тухайл-бал, өмнө нь зөвхөн сонгуу лийн зардлын гүйцэт гэл дээр аудит хийдэг байсан бол одоо төлөвлөлт, зарцуулалт, гүйцэт -гэл гэсэн гурван зүйлээр аудит хийлгэх заалт оруулсан.

Ерөнхийлөгч, УИХ, Орон нутгийн

сонгуулийн хуулийг тус тусад нь

хэлэлцэж батална

Г.БилгүүнЗГМ

Хулгайн ангийн мэдээлэгчийн урамшууллыг хоёр дахин өсгөе

2018.06.04, Даваа ~ №111 (910)

ЗГМ: Сэдэв

3ЗаСгийН гаЗрыН мЭДЭЭ СоНиН

Бөөгийн зан үйлд ховор амьтдын яс, үс ашигладгаас хууль бус ан идэвхжжээ

3оны эцэс гэхэд хууль бусаар

агнасан гэмт хэрэг 1990-оноос хойш бараг түүхэн дээд амжилт тогтоох төлөвтэй байна.

ийнхүү хуулийн байгууллагад бүртгэгдсэн хууль бус ан сүүлийн нэг жилд эрс өссөн нь өнгөрсөн оны долдугаар сараас үйлчилж эхэлсэн Зөрчлийн тухай хуультай холбоотой. уг хуулиар өмнө нь гэмт хэргийн шинжгүй гэж тооцдог байсан үйлдлүүд эрүүгийн хэрэгт хамаарч, бүртгэгдэх болсон. мөн бараг л хамаатан, садан бүрд нэг бий болсон гэхэд хилсдэхгүй бөө нартай холбоотойг албаны эх сурвалж хэллээ. албан бус мэдээллээр манайд 2000 орчим бөө байна. тэд шашны зан үйлдээ чонын соёо, баавгайн савар, хэрэмний арьс, бүргэдийн өд зэргийг ашигладаг. Бөө болохоор уг барьсан хүн бүр нэг чонын соёотой гэж үзвэл 2000 орчим чоно шашны зан үйлийн золиос болсон байх нь. ийнхүү улаан номд орсон ховор амьтдын эд эрхтний эрэлт нэмэгдсэнээс гэмт хэргийн тоо ч өссөн байна.

ховор ан, амьтад ихэнхдээ хангайн бүсэд нутагладаг учраас хулгайн анчдын шуналт сэтгэл, нүгэлт нүд ийшээ чиглэдэг. өнгөрсөн онд хэнтий, хөвсгөл, төв аймагт зөвшөөрөлгүйгээр баавгай агнасан гэмт хэргийг хуулийнхан илрүүлсэн. харин энэ онд дахин хоёр баавгайг агнасан хэрэг мөрдөн шалгах шатандаа явж байна. гэтэл манайд 500-хан ширхэг хүрэн баавгай бий.

ЗГМ©

хүРЭН БААвГАй

^13-15 сая

СААРАл чоНо

^1.0-1.2 сая

БоР ГӨРӨӨС

^660-800 мянга

ЗЭГСНИй ЗЭРлЭГ ГАхАй

^5.8-6.6 сая

ЦАГААН ЗЭЭР

^1-1.1 сая

ШАР үНЭГ

^220-260 мянга

ЗЭРлЭГ АМьТДыН

ЭДИйН ЗАСГИйН үНЭлГЭЭ ийнхүү жилд хэд, хэдээр нь

хядсаар байвал хүрэн баавгай мөдхөн л мөхлийн ирмэгт тулахаар байна. Сүүлийн үед тоо толгой нь 6500 болж буурсан баданга хүдрийг агнах явдал ч олширчээ. ийнхүү ховор ан, амьтдаа олон арваар нь хулгайн анчдын “идэш” болгосоор байгаа нь юуных вэ.

БоаЖЯ болон цагдаагийн байгууллагын ажилтнууд хул-гайн анчидтай тэмцэхэд хүчин мөхөсдөж буйн шалтгаан нь энэ гэмт хэрэг далд үйлдэгддэгтэй холбоотой. хамгийн гол нь хууль бус ангийн сүлжээнд газар ус, ан амьтнаа сайн мэддэг байгаль хамгаалагч нь оролцдог явдал. үнэндээ энгийн иргэн ганц тарвага агная гэвэл хэд алхаад л баригдана. гэтэл нийгмийн сүлжээнд ангийн олзныхоо дэргэд буу барин таахалзан зогсох анчдын зургийг бид бишгүй дээ л олон харсан. Дандаа олны танил, нэр хүндтэй хүмүүс байдаг нь үнэн. монголд мөнгөтэй хүнд хууль үйлчилдэггүйн тод жишээ

нь хууль бус ан гэхэд хилсдэхгүй. ангийн хорхоотой нэгэн

танил маань “Байгаль хам-гаалагчдын оролцоогүйгээр бид нар зөвшөөрөлгүй ан хийж чадахгүй юм билээ” хэмээн өгүүлсэн. үүнээс үзвэл хууль бус анчдын гарын туслах нь байгаль хамгаалагчид өөрсдөө байсаар иржээ. үүнийг ЦЕг-ын мөрдөн байцаах албаны ахлах мөрдөгч, цагдаагийн ахмад а.манлай үгүйсгэсэнгүй. тэрбээр “манай алба гэхэд 14 хүнтэй, хүн хүч дутмаг. Байгаль хамгаалагч нартай хамтарч хэргийг илрүүлэх үүрэгтэй ч тэд орон нутагтаа амьдардаг учраас ойр тойрныхноо төдийлэн мэдээлдэггүй. тэнд хэчнээн ан амьтныг хууль бусаар агнаж байгааг бид үнэнээр нь мэдэх аргагүй байдаг” гэв.

уг нь хууль бус ангийн мэдээллийг хуулийн байгуул-лагад ирүүлбэл урамшуулал олгодог тогтолцоо бий. гэмт хэрэгтнийг тухайн амьтны эдийн засгийн үнэлгээг хоёр нугалах

хэмжээний мөнгөөр торгодог. харин үүний 15 хувийг нь мэдээлэгчид өгөхөөр хуульд тусгасан. гэвч бодит байдалд энэ нь хэрэгждэггүй. урамшууллыг сумын Засаг даргын тамгын газарт нь явуулдаг ч яг эзэндээ хүрч чадсан эсэх нь тодорхойгүй, хянах механизм ч байдаггүй аж. хэрэв урамшууллыг 30 хувь болгож нэмэгдүүлээд, мөнгө нь эзэндээ очиж буй эсэхийг хянаж чадвал үр дүнд хүрнэ гэсэн саналыг мэргэжилтнүүд гаргаж байна.

БоаЖЯ-наас жил бүр зэрлэг амьтдыг агнах тоо, хэмжээг тогтоодог. Энэ онд угалз 60, тэх 75, халиун буга 32, бор гөрөөс 10, зэрлэг гахай 10, цагаан зээр 100, агнуурын шувуу 500 хүртэл толгойг агнуулахыг зөвшөөрсөн. мөн тул загас 450 хүртэл толгойг барьж буцаан тавихаар, бусад загас 10 мянга хүртэл толгойг агнуулах шийдвэр гарсан. Энэ дагуу аялал жуулчлалын компани болон орон нутгийн захиргаа ангийн

хорхойтнуудад зөвшөөрөл олгож, мөнгийг нь улсад тушаа даг. Энэ эрхийг ихэнхдээ баян чинээлэг гаднынхан эдэлдэг. гэвч энэ нь мөн л хуулийн дагуу явагддаггүй нь нууц биш. Бүр нарийн зохион байгуулалттай бизнес болсоор удаж байна.

Зөвшөөрөл авсан анчин гу-равхан сум тавих эрхтэй. хэрэв гурав буудаад онож чадахгүй бол дахин буудах эрх байхгүй. мөнгөө төлсөн ч олзтой бу-цаж чадаагүй бол жуулчид дахин буудахын тулд хэдэн ч төгрөгөөр сум худалдан авахад

Цагаан зээр зөвшөөрөлгүй агнасныг хуулийнхан илрүүлээд байгаа нь. Манайд хууль бус гөрөөчдийн мэдээллийг ирүүлбэл урамшуулал олгодог тогтолцоо хэрэгжихгүй байна.

бэлэн байдаг аж. харин энэ үед нь хамт яваа хөтөч, байгаль хамгаалагчид нь сум зарж багагүй ашиг олдог юм байна. үнэндээ, байгаль хамгаалагч болон хөтөч нь хоорондоо тохиролцсон тохиолдолд анчин хэдэн сум тавьж, хэдэн амьтан агнасныг хянах арга байхгүй. ийм явдал хулгайн ангийн тохиолдолд ч бүртгэгддэггүй. хуулийнхан зөвхөн тэдний үлдээсэн яс, үсний хэлтэрхийг л олдог байна. Цаашилбал, байгаль хамгаалагч нар өөрсдөө жуулчны бааз ажиллуулдаг гэж бодохоор энэ салбарын завхрал хэрээс хэтэрсэн гэлтэй.

гэтэл монгол орны ан амьтны тоо, толгойг 1970-1980 оныхтой харьцуулбал 50-70 хувиар буурсан гэх харамсалтай үзүүлэлт байна. өдгөө анчдын хамгийн дуртай бай болдог цоохор ирвэс 900-1200, бөхөн 3000, хулан 10 мянга, янгир 11 мянга, зэрлэг гахай 35 мянган тоо толгой үлджээ. Дэлхийд ховордсон амьтдаа хамгаалж чадахгүй байгаагийн буруутан нь зөвхөн төр биш. уг нь орон нутгийн иргэд байгаль хамгаалагч нь хэрхэн ажилладаг, хууль бус анд оролцдог эсэхийг гадарладаг баймаар. гэвч ир-гэд толгой сэгсрэн шог ширч суухаас хуулийнханд хэл хүр гэ дэггүй. тиймээс л асар их мөнгө эргэлддэг, амьтны амиар нааддаг энэ бизнес улам цэцэглэсээр, бүр нарийн арга, далд хэлбэрт шилжсээр байна. харин хуулийнхан хүч хүрэхгүй гэсэн улиг болсон гомдолтойгоо зууралдсан хэвээр.

Ан, агнуур байгаль

хамгаалагчдын ашигтай бизнес

болсон

С.ЦОГТБАяР ЗУРЖ БАйНА

Нөөц ашигласны төлбөрийн орлого Тусгай зориулалтаар барьж, агнасан амьтад(Мянган төгрөг) (Тоогоор)

2008 2008

60

200

240 240 240 240

150

30 40

200 200175

120

60 50 50 50 15 28 50 60

300

250

200

150

100

50

0

Угалз Тэх Идлэг шонхор

114,726

БоАЖЯ © БоАЖЯ ©

4,593,1584,059,351

474,947 542,929920,900

1,986,067

3,235,821

239,908

2009 20092010 20102011 20112012 20122013 20132014 20142015 20152016 2016

32 4160

70

ЗГМ: Зочин

4 ЗаСгийН гаЗрыН мЭДЭЭ СоНиН 2018.06.04, Даваа ~ №111 (910)

Хувийн архиваас©

Эверестээс бууж ирсний дараа

өөрийгөө толинд хараад таниагүй

Дэлхийн дөрөв дэх өндөр уул Лоце хайрханы (8516 м) оргил дээр. Хэдхэн хоногийн өмнө амжилттай авирсан Эверестийн оргил цаана нь харагдаж байна.

ТеНДеРИйН УРИлГА Огноо :2018.06.04

1Ялангуяа мөнгөний тал дээр.

харин манайхан араас бүх юмыг гүйцээсэн гэдгийг сонсоод санаа амарсан даа. миний хувьд цагийг нь тулгаж явсан болохоор Непалд ганцхан хоноод л маргаашнаас нь авираад эхэлсэн.

Ер нь Эверест рүү хойд буюу төвөдийн тал, урд буюу Непалын талаас авирдаг. төвөдийн талаас авирахад их хүйтэн, салхи ихтэй. тиймээс ихэнх уулчин Непалын талаас авирдаг. Би ч ялгаагүй энэ замаар гарсан.

Эверестийн үндсэн отог нь битүү хэрмэн дотор орчихсон юм шиг өндөр уулсын дунд байна. тэнд очиход дэлхийн дулаарал явагдаж байгаа нь илт анзаарагдсан. өмнө нь үндсэн отог нэлээд доор байсан юм билээ. гэвч цаг агаар дулаарч, цас мөс нь хайлаад байгаа болохоор дээшилсээр байгаад уул руугаа тулгаад байгуулчихаж. 5300 метрийн өндөрт гэсэн үг.

-Та Монголоос ганцаараа явсан уу?

-манай “хайрхан” аялагч клубийн таван хүн нийлж Эверестийн үндсэн отогт очиж үзэх аялал хийсэн юм. тэднийг буцаж явахад нь таарсан. үүнээс хойш нэг ч монгол хүнтэй таараагүй. гэхдээ өөрийгөө монгол гэж хэлдэг непал хүн их юм билээ. Царай төрх нь ч монголжуу. тэд монголчуудтай ярилцах их дуртай.

үндсэн отогт очсоны дараа хэд хоног амардаг юм байна. 5300 метрийн өндөрт байгаа учраас биед ямар нэг сөрөг нөлөө илрэхээс болгоомжилж байгаа юм. харин надад ямар ч юм мэдэгддэггүй. “Бие ёстой сайхан байна, өндөрт гарсан ч алзахгүй нь дээ” гэж бодож байтал маргаашнаас нь толгой өвдөөд эхэлсэн. гэхдээ өндөрт дасахгүй нь гэж бодоод хэвтээд байж болохгүй. аль болох хөдлөх ёстой юм байна. хөдөлж, явах тусам толгой өвдөх нь гайгүй болсон. Бас хүйтэн юм уувал хоолой тэр дороо өвддөг юм билээ. хоолой өвдвөл зогсоо зайгүй ханиалгана. Нэг төрлийн өндрийн өвчин гэж болно. миний анзаарснаар тэнд байгаа хүмүүсийн гуравны хоёр нь яг над шиг өвдсөн. хэдэн өдөр ханиалгаж байгаад эм уугаад гайгүй болсон доо.

-Үндсэн авиралтаа хэзээнээс эхлэв. Тухайн үед Эверест рүү хэдэн хүн авирсан бол?

-Энэ жил Непалын талаас авирахаар 385 хүн бүртгүүлсэн гэсэн тоо байна лээ. үндсэн отгоос цааш дөрвөн отог бий.

Алхаж чадахгүй бол мөлхөөд ч хамаагүй авирна гэж бодож байлааҮнэнийг хэлэхэд буцъя гэсэн бодол зөндөө төрсөн

Нэгдүгээр отог бол нэр төдий зүйл. анх явж байгаа хүмүүст зориулсан хэдэн хоосон майхантай, тэндээ амарч хоноод л явдаг газар. харин хоёрдугаар отог бол их том, маш чухал газар. Ерөнхийдөө жижигрүүлсэн үндсэн отог гэсэн үг. 6400 метрийн өндөрт байрладаг. Энд л сайн амарч, сайн хооллож, хүчээ сэлбэж авах ёстой. тэнд амарч аваад цааш явлаа. Зүүн талд Эверест уул бий. харин яг өөдөөс 8500 метрийн өндөртэй лоце уул харагдаад байна. Бараг тэгшхэн газраар явсаар байгаад лоце уулынхаа хормойнд очиж байгаа юм. харин үүнээс цааш нэлээд эгц, бараг 75 градусын налуу хананд тулж очсон. хоёр километр шахам өндөр юм. Энэ өөдөө авирч эхэлнэ дээ. авирахын тулд мөсөнд хадаж тогтоосон олсонд өөрийгөө сайн бэхлэх ёстой.

гуравдугаар отог нь нөгөө айхтар 75 градусын налууг бодвол арай гайгүй. Багахан тэгш газрыг алхаар тэгшилж байгаад майхан барьчихсан газар. Энэ отог байхаас ч аргагүй юм билээ. учир нь ийм налуу замаар үргэлжлүүлэн яваад байвал ядраад цааш явах тэнхээгүй болно. Ер нь нэгдүгээр отгоос хөдөлснөөс хойш шөнөдөө маш их хүйтэн болсон. өдрийн нартайд бол сайхан дулаахан. Зарим үед хөлс урсаад байж суухын аргагүй. харин шөнөдөө маш хүйтэн. Ялангуяа 7200 метрийн өндөрт байх гуравдугаар отогт гараад ирэхээр хүйтнийг тэсвэрлэхэд тун бэрх дээ. уулчдын сөдөн комбинзон хүйтний нөхцөлд тохирсон их дулаахан хувцас. ийм хувцастай байгаад ч нэмэргүй. тиймээс хамгийн зузаан мишоконд зузаан хувцас-тайгаа шургаж ороод л унтана.

харин гуравдугаар отгоос цааш хүчилтөрөгч хэрэглэх шаардлагатай юм байна. Яахав

хэрэглэхгүй байж болно л доо. гэхдээ маш их ядарна. хүчилтөрөгч гэдэг бидний булчинг ажиллуулдаг тэжээл. хэрэв дутагдвал хүч чадлаа алдана шүү дээ.

гурав дахь отогт хоноглодог бол сүүлийн отог дээр үгүй. тэнд орой очиж хэдэн цаг амарч байгаад цааш хөдөлж шөнөжин авирсаар өглөө Эверестийн оргил дээр гардаг юм байна.

шөнийн харанхуйд авирч байгаа болохоор малгайндаа гэрэл зоож, нөгөө олсондоо бэхэлж аваад урагшилна. тиймээс нэгнээсээ салж явна гэж байхгүй. Бас урд нь гарч гүйцэж түрүүлж болохгүй. Бэхэлгээгээ мултлаад зөрөх гэж байгаад хөл алдан доош нисчихвэл өнгөрөө. ингэж явсаар байгаад арай тэгшхэн газар гарч ирэхэд үүр цайж байна. гэтэл нар мандсаны дараа зузаан хувцсандаа түүртээд халууцаж эхэлсэн. тайлах аргагүй болохоор гүрийгээд авирахаас яахав. Зарим хэсэгтээ огцом налуу болохоор өөрийгөө татаж гаргана. Энэ бүхэнд хүчээ алдаж байгаа юм. Ялангуяа сүүлийн 30 минут маш хэцүү байсан даа. оргил харагдаад байдаг. хөл урагшаа явдаггүй.

үнэнийг хэлэхэд хүнд хэцүү үед буцъя гэсэн бодол төрдөг юм билээ. “Би чадахгүй юм байна. одоо больё” гэж зөндөө бодсон. гэхдээ ухаан санаа минь няцсан ч хөл маань буцаагүй. “Би заавал гарах ёстой, маш олон хүний итгэл найдварыг тээж

яваа, олон хүн, олон компани надад найдаж мөнгө өгсөн” гэж бодохоор буцах эрх байгаагүй л дээ. түүнчлэн би монголоос ганцаараа яваа, монголчууд намайг харж байгаа шүү гэсэн бодол хүч нэмж байлаа.

ингэж явсаар байгаад 11.30-д оргил дээр гарлаа. үнэндээ тэр үед маш их ядарсан байсан болохоор баярлаж чадаагүй. Баярлах тэнхэл байгаагүй гэж хэлж болно. тэр үед сууж амрахаас өөр юм бодогдоогүй. уг нь дэлхийн хамгийн өндөр цэг дээр хөл тавьчихаад байгаа хүн шүү дээ. харин нэлээд суусны дараа арай дээрдэж, бодит байдлыг ухаарч эхэлсэн дээ.

гэхдээ Эверест миний бодлоор их зөөлөн, сайхан хайрхан санагдсан. Зарим уул авирч байх үед шуураад, дараа нь нар мандаад л янз бүр байдаг даа. харин Эверест яг л нэг араншингаараа, уриалгахан байсан.

-Оргилд гарч чадалгүй буц-сан хүн байв уу?

-Нэлээд олон байсан шүү. Дахиж оролдоно гээд замаасаа буцаж байгаа олон хүнтэй таарсан. харин манай багт 20 авирагч байснаас 19 нь гарч чадсан. 71-тэй малайз өвгөн бие нь муудаад хоёрдугаар отгоос нисдэг тэргээр буцсан юм. Биднийг анх авирч эхлэх гэж байхад 14-18-нд цаг агаар тогтуун сайхан байна гэсэн юм. тухайн үед Непалын цаг уурынханд эргэлзэж л байлаа. гэтэл үнэхээр гайхалтай сайхан байж таарсан. үнэндээ тэр дөрвөн өдөрт чадал нь хүрсэн хүн бүхэн Эверестэд хөл тавьсан байх. Жил жилийн хаварт цөөн хэдэн хоногийн цонх гардаг нь тэр үе байж. Бусад үед нь дандаа шуургатай байдаг юм байна.

-Та Эверестээс бууж ирээд хажуугийн Лоце ууланд авирсан гэж сонссон. Анх-

наасаа ийм төлөвлөгөөтэй байсан юм уу?

-тухайн үед боломж гарахаар нь л авирахаар шийдсэн хэрэг. Дэлхийн дөрөв дэх өндөр уулын хормойд ингэж ойртож ирэх боломж дахиж олдохгүй шүү дээ. тэр үед манай багийн ахлагч шинэ тактикаар авирах санал гаргалаа. уг нь лоцегийн дөрөвдүгээр отог дээр хэдэн цаг амарч байгаад оргил руу эцсийн дайралт хийдэг. гэтэл манай хүн гуравдугаар отгоосоо шууд авирахыг санал болгосон юм. 7200 метрээс 8500 метр хүртэл нэг явалтаар авирна гэсэн үг. Эхэндээ бүтэшгүй санагдаж байсан ч зөвшөөрсөн. Би өмнө нь Диналид авирахдаа сүүлийн отгоо алгасаж явсан тохиолдол байдаг болохоор бүтэх байх гэж бодсон. тэгээд ч Эверестэд гарах гол зорилгоо биелүүлчихсэн болохоор алдах юм байгаагүй. хэрэв ядарч туйлдаад байвал буцаад л ирнэ гэж бодсон юм.

ингээд авирч эхэллээ. Замдаа нэгдүгээр отог дээр хоноод маргааш нь 14 цагийн үед гуравдугаар отог дээрээ ирсэн. тэндээ хэдэн цаг амарч, юм идэж байгаад орой дөрвүүлээ сүүлийн дайралтаа эхэлсэн. Цаад талд Эверестэд авирч байгаа хүмүүс харагдаж байна. Бүгд малгайндаа гэрэлтэй болохоор цуварсан олон гэрэл зурайна. тэнгэр рүү мушгиралдсан гэрэлт могой мөлхөж байгаа юм шиг үнэхээр гайхалтай. Цааш явж байтал хоёр талаараа том хадтай хавчиг юм руу ороод ирлээ. үүр хаяарах гээд, уулын орой дөнгөж харагдаад эхэлж байгаа юм. арай харанхуйд оргил дээр гарчих юм биш биз дээ ухааны юм бодож байв. гэтэл үүр цайж, нар мандсан ч оргилын бараа харагддаггүй ээ. харин яг оргил харагдаад ирэнгүүт би ч ядардгаараа ядраад эхэлсэн (инээв).

Эверестийг бодвол лоце

уулын оргил огцом налуу юм билээ. олсондоо л бэхэлгээтэй байхгүй бол гулсаад унах эрсдэлтэй. оргил дээр зогсож зургаа авахуулах ганц газартай. тэнд нь нэг л хүн зогсоно. олон хүн байвал нэгнийгээ буухыг хүлээж байгаад дараа нь гарахаас өөр аргагүй юм билээ.

-Хоёр том оргилын орой дээр гарчихаад бууж ирсний дараа хүмүүс баяр хүргээд эхлэхээр өөрийнхөө хийсэн авиралтыг арай өөрөөр харж эхэлсэн үү?

-Эверестэд гарсны дараа маш олон хүн утасдаж баяр хүргэсэн. Энэ үед үнэхээр их сэтгэл хөдөлдөг юм билээ. үүнтэй зэрэгцээд зөвхөн Эверестэд гарах нь хангалтгүй юм байна гэж бодох болсон. Яагаад гэвэд өмнө нь монголоос аль хэдийнэ зургаан хүн гарчихсан. Би долоо дахь нь. тиймээс хоёр дахь ууландаа заавал авирах ёстой гэж бодсон. Эверестэд авирахын хажуугаар лоце хайрханы оргил үргэлж харагдаад байсан нь бас нөлөөлсөн байх.

-Хоёр том оргилд гарсны дараа таны биед ямар өөрчлөлт гарсан бэ?

-их турсан. Эверестээс бууж ирсний дараа өөрийгөө толинд хараад таниагүй. хавирганууд ил гараад ирчихсэн, шөвийсөн нөхөр болсон байна лээ. Нутагтаа ирээд тухтай амарч амжаагүй л байна. ирэх долоо хоногоос сувилалд хэвтэж биеэ тэнхрүүлэх санаатай.

-Одоо эргээд бодоход хамгийн хэцүү хэсэг аль байв?

-хоёр оргилын төгсгөлийн хэсгүүд юм даа. оргилын бараа харагдахаар л хөл тушаатай мэт болоод урагш гишгэж чадахгүй байсан. хоёр алхаад л хэсэг амарна. тухайн үед бүр болохгүй бол мөлхөнө дөө гэж бодогдож байв. хаяанд нь ирчихээд буцалтай биш.

-Та долоон тивийн ноён оргилд гарах зорилго тавьснаас зургаад нь авирчихлаа. Seven summits-т хөл тавих мөрөөдлөө хэзээ, хэрхэн биелүүлэхээр төлөвлөж байна вэ?

-одоо өмнөд туйлын тэргүүн оргил винсон массив үлдээд байна. тийм ч өндөр биш, 4892 метр. гэхдээ их хүйтэн. арванхоёр юм уу нэгдүгээр сард авирдаг. Ерөнхийдөө арваннэгдүгээр сарын сүүлээр авирч эхэлдэг юм. өртөг зардлын хувьд өмнө авирч байсан хүн уулнуудаас хамгийн өндөр. мэдээж нэгэнт зургаан оргилд нь гарчихсан учраас долоо дахийг нь гүйцээхийг маш их хүсэж байна. хамгийн гол бэрхшээл нь мэдээж санхүүгийн асуудал. гэхдээ найз нөхөд, олон түмнийхээ буянаар зорилгодоо хүрэх байх аа.

-Ярилцсанд баярлалаа. Зо-рил гоо биелүүлэхийг хүсье.

Ethereum оны эхнээс огцом хямдарснаас GPU-ийн үнэд нөлөөлөх магадлалтай байна

Г.Төгсбилиг@tugsbiligZGM

Сүүлийн үеийн

GPU-ийн үнэ 35-45 хувь

хямдарсан нь криптовалют олборлогчид

их хэмжээгээр GPU худалдан

авсантай холбоотой

хэмээн Nvidia компанийн

Гүйцэтгэх захирал

Женсен Хуан тайлбарлалаа.

өнгөрсөн жилээс эхлээд Graphics Processing Unit (GPU) буюу компьютерын график картын үнэ хөөрөгдөж, үйлдвэрлэгчдийн санал болгосон үнээс 50 гаруй хувиар даваад буй. GPU үйлдвэрлэлээр зах зээлд тэргүүлэгч хоёр компани нь Nvidia болон Advanced Micro Devices (AMD).

Энэ оны эхний улиралд AMD компанийн борлуулалтын орлого 1.65 тэрбум ам.долларт хүрсэн. Энэ нь өнгөрсөн жилийн мөн үетэй харьцуулахад 1.4 дахин өссөн бол Nvidia компанийн орлого 2017 оноос 66 хувиар нэмэгдэж 3.21 тэрбум ам.доллар хүрсэн аж. Nvidia-ийн цэвэр ашиг л гэхэд 145 хувиар өсч 1.24 тэрбум ам.доллар болоод буй.

өнгөрсөн гуравдугаар сард зохион байгуулагдсан GPU технологийн бага хуралд Nvidia компанийн гүйцэтгэх захирал Женсен хуан энэхүү өсөлтийг “криптовалют олборлогчид их хэмжээгээр GPU худалдан авсантай холбоотой” хэмээн тайлбарласан аж. Сүүлийн жилүүдэд GPU-ийн тооцоолон бодох өндөр чадварыг ашиглан криптовалют олборлох болсон ба крипто дундаа эхний гуравт орох Ethereum олборлоход түлхүү хэрэглэдэг аж. өнөөгийн байдлаар хамгийн өндөр хүчин чадалтай GPU-г нэрлэвэл Nvid-ia-ийн GTX 10 цуврал болон AMD-ийн Radeon RX цувралууд

Цахим валютын ханшийн уналт график картыг “хөлдөө чирэв”

компани цаашид борлуулалтаа тэлж, нийлүүлэлтээ ихэсгэх хүсэлгүй байгаагаа мэдэгдсэн аж.

томоохон крипто олборлогч компаниуд ч мөн GPU худалдан авах захиалгаа саяхан цуцлаад буй. үүний үр дүнд Nvidia, AMD загварын график картуудын үнэ өдөр ирэх тусам 2018 оны ёроолын цэгээсээ дахин буурсаар байна.

өнгөрсөн жилийг эргээд санахад, хувь хүн сүүлийн үеийн компьютер угсарснаас бүтнээр нь худалдаж авсан нь хямд тусах болсон. учир нь GPU дангаараа бараг л нийт зардлын 50 хувийг эзэлдэг байлаа. тэгвэл өнөөдрийн байдлаар хамгийн хүчирхэг гэгдэх GTX 1080 Ti загварын интернет дэх хамгийн хямд үнэ 850 ам.доллар байгаа. гэхдээ энэ оны эхэнд 1200 ам.доллар байсан аж. Ерөнхийд нь харвал сүүлийн үеийн график картуудын үнэ нэгдүгээр сартай харьцуулахад дунджаар 35-45 хувиар буураад байгаа юм.

2017 оны байдлаар монгол улс

Зах зээл дээрх Nvidia gPU-ийн үнэ (ам.доллараар) Зах зээл дээрх aMD gPU-ийн үнэGTX 1050 Ti RX 550GTX 1060 3GB RX 560 16CUGTX 1060 6GB RX 570GTX 1070 RX 580 8GBGTX 1070 Ti RX Vega 56GTX 1080 RX Vega 64GTX 1080 Ti

Үйлдвэрийн үнэ

Үйлдвэрийн үнэ

IV/2017 IV/2017XI/2017 XI/2017I/2018 I/2018V/2018 V/2018

500700

755 740

1200

940

600

940

590560500

450

380 420 470

540

940

900

520

520

330

260

230190

410310

235

160150

220

280

200

140

250

530

400

230

170

100

80 80 100 120 145

160140130

19250

260310

660

350

330

540450

670600

505

800750

(ам.доллар)Ethereum-ийн ханш

4003002001000

500600700

1100

8009001000

120013001400

VII X IV VII X 2018 IV VII2017

563.23

НЭЭлТТЭй АЖлыН БАйРНы ЗАР

холБоо БАРИх: 9913 5112 info@asiamining.mn хаягаар холбоо барина уу.

оРчУУлАГч: Эдийн засаг, уул уурхайн сэдвээр дагнан мэдээ, мэдээлэл нийтлэлийг уншигчдад хүргэх “Asia Mining Magazine” сэтгүүл

нь орчуулагч таныг ажилд урьж байна.АЖлыН БАйРАНД ТАвИГДАх ШААРДлАГА: • Эдийн засаг, уул уурхайн чиглэлээр мэдлэгтэй байх

• Эдийн засаг, уул уурхайн чиглэлээрх мэдээ, мэдээллийг төлөвлөсөн хугацаанд англиас монгол, монголоос англи хэл рүү орчуулан нийтлүүлэх

• Мэдээний эх сурвалжийн утга, бүтцийг алдагдуулалгүй орчуулгыг чанарын өндөр түвшинд гүйцэтгэх • Англиас монгол болон монголоос англи хэл рүү орчуулга хийж байсан туршлагатай байх • Монгол хэлний өндөр мэдлэгтэй байх

АЖИл ГоРИлоГчИД ТАвИГДАх ШААРДлАГА: • Ажлын ачаалал ихтэй орчинд дасан зохицож, ачаалал дааж ажиллах чадвартай байх

• Сэтгүүл зүй, уул уурхайн салбарт ажиллаж байсан туршлагатай бол давуу тал болно • Багийн гишүүн байж, бусадтай үр дүнтэй хамтран ажиллах чадвартай байх• Төлөвлөлт болон бэлтгэл ажлыг оновчтой хийдэг байх • Англи хэлнээс гадна орос, хятад хэлний зохих мэдлэгтэй бол давуу тал болно • Холбогдох чиглэлийн бакалавр болон Магистрын зэрэгтэй, ажлын туршлагатай байх.Хэрэв та өөрийгөө дээрх ажлын байранд нийцэх боловсон хүчин гэж үзэж байгаа бол англи эсвэл монгол хэлээр

бэлтгэсэн танилцуулгаа доорх хаягаар илгээгээрэй. Бид тантай холбогдож дараагийн алхмуудыг хэлэлцэх болно.

МоНГолД ЗАРАГДАЖ БУй NvIDIa gPU-ИйН ДУНДАЖ үНЭ

gPU загвар одоогийн үнэ 2017 он

GTX 1080 Ti ₮2.2 сая ₮2.5 сая

GTX 1070 Ti 8GB ₮1.8 сая ₮1.9 сая

GTX 1060 6GB ₮1.17 сая ₮1.2 сая

GTX 1050 4GB ₮600 мянга ₮ 600 мянга

Б.Хасуй / ЗГМ©

2018.06.04, Даваа ~ №111 (910)

Зах зээл

5ЗаСгийН гаЗрыН мЭДЭЭ СоНиН

байгаа юм.Бараг дуртай бүхэн нь олборлож

эхэлсэн криптовалютын үнэ өдгөө шалдаа бууж, олборлолт руу шуурсан олон нийтийн хандлагаар зах зээлд их хэмжээний GPU хэрэгцээгүй үлдсэн гэж хэлж болно. Криптовалют олборлогчид ихсэх тусам өгөөж нь буурдаг. тэгвэл Jon Peddie Research компанийн судалгаанаас харвал өнгөрсөн жил гурван сая гаруй GPU борлуулагдсан аж. түүнчлэн зөвхөн крипто олборлох зориулалттай төхөөрөмж ихээр бий болсноос GPU олборлолт буурч, ашиг олохоос илүү алдагдал хүлээх нь ихэссэн аж. иймээс ч алдагдлаа нөхөх зорилгоор их хэмжээгээр зарагдах боллоо. гэтэл өндөр хүчин чадалтай GPU-ийн гол худалдан авагч болох видео тоглоомчид зогсолтгүй криптовалют олборлоход ашигласан GPU худалдан авахаас зайлсхийдэг аж. Крипто олборлоход ашигласан GPU-г өндөр үнээр худалдан авах тэнэг хүн ховор. харин нөгөө талд сануулсаар байтал эрсдэл үүрэн криптовалют олборлосон хүмүүс хамраараа газар хатгаж

920.8 сая ам.долларын машин, тоног төхөөрөмж, цахилгаан хэрэгсэл, эд анги импортолсон байна. 2016 онтой харьцуулахад уг төрлийн барааны импорт 240 сая ам.доллараар буюу 35.3 хувиар нэмэгдсэн аж.

Компьютер борлуулагчдаас тодруулахад GPU-ийн үнэ оны эхэн үетэй харьцуулахад дунджаар 200-400 мянган төгрөгөөр буюу 10-30 хувиар буурсан талаар мэдээллээ. Компютерын жижиглэнгийн худалдааны нэг жишээнээс харвал өнгөрсөн жил дунджаар 950ш GPU борлуулсан ба 2016 онтой харьцуулахад 25 хувиар нэмэгдсэн аж. тэгвэл энэ оны эхнээс 290ш борлуулагдсан байгаа нь өнгөрсөн жилийн мөн үеэс гурав дахин бага байгаа юм.

гэхдээ шинээр график карт худалдан авахаар зэхэж буй хүмүүсийн хувьд хараахан эрт байна. хэдийгээр маш хурдан унаж буй боловч үйлдвэрлэгчийн санал болгосон жижиглэнгийн үнээс өндөр хэвээр байгаа. Жишээ нь, GTX 1080 гэхэд 2016 оны тавдугаар сард худалдаанд гарснаас хойш хоёр жил өнгөрсөн ч анхны үнээсээ 10 хувиар өндөр байгаа. шинжээчдийн харж буйгаар GPU-ийн үнийн уналт энэ эрчээрээ үргэлжилбэл дараачийн 2-4 долоо хоногийн дотор үйлдвэрлэгчийн санал болгосон жижиглэнгийн үнэ буюу 700 ам.долларт хүрэх аж.

түүнчлэн Nvidia компани энэ зундаа багтаад шинэ загварын график карт худалдаанд гаргахаа төлөвлөжээ. Tom’s Hardware-ийн мэдээлснээр Nvidia компани дараагийн загвар болох GTX 1180 график картаа долдугаар сард танилцуулахаар зэхэж байгаа аж. хэрэв үнэн бол дэлгэрэнгүй мэдээлэл маргаашнаас эхлээд ирэх бямба гараг хүртэл болох Computex 2018-ийн үеэр баттай танилцуулна. өөр эх сурвалжийн мэдээлж буйгаар уг загвар есдүгээр сар гэхэд жижиглэнгийн худалдаанд гарах төлөвтэй байна. хэдийгээр үнэ нь тодорхойгүй байгаа ч хөндлөнгийн шинжээчийн урьдчилсан тооцоогоор 800-1000 ам.долларын үнэтэй байх магадлалтай аж. Нөгөөтэйгүүр шинэ үеийн график картуудын нийлүүлэлт хэт их байснаас шинээр гарах GTX 1180-ийн үнэ өндөр байх эсэх нь эргэлзээтэй. үүнийг дагаад одоо байгаа GTX 1080 Ti-ийн үнэ огцом унах боломж байгаа юм.

харин Nvidia-ийн өрсөлдөгч AMD-ийн хувьд энэ жил шинэ зүйл дуулгасангүй. AMD картуудын үнэ огцом буурч байгаа ч ижил үзүүлэлттэй Nivdia-ийн бүтээгдэхүүнтэй харьцуулахад үнэтэй хэвээр байгаа аж.

илүү чадалтай загвар зах зээлд бий болсноор өмнөх загваруудын олборлолт саарч, үнэд хүчтэй нөлөөлөх нь гарцаагүй. түүнчлэн Ethereum оны эхнээс огцом буюу дунджаар 63 хувь хямдарсан нь GPU-ийн үнэд цаашид ч хүчтэй нөлөөлөх магадлалтай байна.

байх шиг байна.иймээс ч тансаг хэрэглээ

болтлоо хөөрөгдсөн GPU-ийн үнэ

эргээд ердийн хэрэглээнд буух хандлага ажиглагдаад байгаа. мөн GPU үйлдвэрлэгч хоёр ч

Технологи

6 ЗаСгийН гаЗрыН мЭДЭЭ СоНиН 2018.06.04, Даваа ~ №111 (910)

Умард Солонгосын технологийн чухал ололт, бүтээлүүд

БНАСАУ-ын хатуу, чанга дэглэмийн талаар бүгд мэднэ. Тус улсад гадаадын үзэл суртал, хөрөнгөтний нийгмийн техник технологийг хориглодог. Тиймдээ ч дотоодынхоо техник, цахилгаан хэрэгслийн эрэлт хэрэгцээг бие даан хангаж, шинэ технологийг өөрсдөө бүтээнэ гэж зүтгэнэ. Нөгөө талаас АНУ тэргүүтэй улс орны хориг арга хэмжээ, шахалт шаардлагаас болж гадаад ертөнцтэй холбоо тасарсан. Гэсэн ч цөөн хэдэн холбоотон улсын дэмжлэгтэйгээр технологийн салбарт өндөр амжилт үзүүлжээ. Технологийн зарим туршилт бүтэлгүйтсэн ч энэхүү жишээнээс харахад умард солонгосчууд ямар хөдөлмөрч, мятаршгүй ард түмэн болохыг нотлон харуулж байгаа юм.

Ганцаараа хэдий ч энэ салбарт асар их зүйлийг бүтээж, шинэ технологийн эрин үеэс хоцролгүй хөл нийлүүлэн явна. Ингээд технологийн салбарт тус улсын гаргасан амжилтын өчүүхэн хэсгээс жишээ татан хүргэе.

Тэдний Pyeo-nghwa Motors компани жилд 1000 машин үйлдвэрлэдэг

Ж.Дашцэрэн@dashtserenZGM

умард Солонгос 2013 онд анх удаа ухаалаг гар утас үйлдвэрлэж, ариранг хэмээн нэр хайрласан. удирдагч Ким Жон ун энэхүү гар утасны үйлдвэрлэх явцтай өөрийн биеэр танилцаж, бүх талаар дэмжлэг үзүүлсэн юм. ариранг утсыг андройд үйлдлийн системд тулгуурлан бүтээсэн. Зөвхөн өөрсдийнх нь хэрэглэдэг интранет сүлжээтэй учир зөвхөн дотоодын вебсайтад

нэвтрэх боломжтой.ариранг утсыг үнэхээр

умард Солонгост үйлдвэрлэсэн эсэх талаар маргаан бий. учир нь энэ утас хятадын Uniscope U1201 загварын ухаалаг утастай техникийн үзүүлэлт, гадна их бие гээд бүх талаар яг адилхан болжээ. иймээс умардууд нууцаар хятадад үйлдвэрлэж, эх орондоо угсарсан гэх яриа байдаг.

умард Солонгост мэдээж Windows үйлдлийн системийг хориглосон учраас өөрийн улаан од хэмээх системийг 2002 онд зохион бүтээсэн. улаан од нь Mac 10 үйлдлийн системийн хуулбар гэж мэргэжилтнүүд шүүмжилдэг. мөн Firefox интернэт браузерийг Naenara буюу миний эх орон браузерээр орлуулсан. Энэ мэтээр компьютерийн бүх программ хангамжийн өөрийн хувилбарыг

бүтээсэн юм.Засгийн газар улаан од

үйлдлийн системийн тусламжтай ард иргэдээ бүрэн хянах боломжтой гэж үздэг. учир нь энэ систем дээр хийсэн бүх үйлдлийн талаарх мэдээлэл төв сүлжээнд хадгалагддаг. Энэ үйлдлийн системд гадаадын программ хангамж суулгах боломжгүй, өөрчлөлт хийвэл гацдаг, унтардаг байна.

АрИрАНГ ГАр УТАС

УЛААН Од ҮйЛдЛИйН СИСТеМ

ТАНСАГ ЗЭрЭГЛЭЛИйН ЖУНМА АвТОМАшИН

автомашин үйлдвэрлэлийн салбарт төрийн өмчит Pyeonghwa Motors компани ноёлдог. тус компани нь умард Солонгосын автомашины төдийгүй, бизнесийн зах зээлд өрсөлдөгчгүй гэхэд хилсдэхгүй.

Pyeonghwa Motors компани анх удаа тансаг зэрэглэлийн Жунма автомашиныг үйлдвэрлэсэн. Энэ нь мөн 1990-ээд оны германы Mercedes Benz-E загварын машинаас хуулбарласан гэх шүүмжлэл дагуулдаг. Жунма нь 197 морины хүчтэй бөгөөд өндөр үнэтэй учраас зөвхөн төрийн дээд албан тушаалтнууд унадаг аж.

Pyeonghwa Motors компанийн үйлдвэрлэлийн талаарх мэдээлэл улсын нууцад тооцогддог. ойролцоогоор жилд мянга гаруй Жунма загварын машин үйлдвэрлэдэг гэсэн тооцоо бий. Энэ загварын машиныг зөвхөн вьетнамд цөөн тоогоор нийлүүлдэг байна.

умард Солонгос анх удаа 1998 онд хиймэл дагуул хөөргөж, улс даяар баярлан тэмдэглэсэн. Дотоодын хэвлэл мэдээллээр хиймэл дагуул дэлхийн тойрог замд амжилттай хүрч, морзын дохиогоор умард Солонгосын төрийн дууллыг дэлхий рүү дамжууллаа хэмээн зарлаж байв.

гэтэл Kwangmyongsong-1 буюу тод од-1 хиймэл дагуулыг задгай сансарт аНу, оху-ын станцын радарын төхөөрөмжүүд огт мэдрээгүй байна. тэгэхээр хиймэл дагуул тойрог замд хүрэлгүй далайд унасан нь

тодорхой хэмээн мэргэжилтнүүд дүгнэсэн юм. Дараа нь Номхон далайгаас хиймэл дагуулынх байж болох хэлтэрхийнүүдийг олсон байдаг.

тод од-1 нь хятадын Донг Фанг хонг-1 хиймэл дагуулын хуулбар болохыг хожим мэргэжилтнүүд тогтоожээ. хиймэл дагуул бүтэлгүйтсэн тухай нэг ч үг умард Солонгосын хэвлэлээр гараагүй, Ким Чен ирийн удирдлага дор хүчирхэг гүрэн байгуулах талаар ярьж, ард иргэдийн урам зоригийг хурцалж байв.

ТОд Од-1 ХИйМЭЛ дАГУУЛ

вИНИЛОН дААвУУ

умард Солонгосын бие даасан байдлын бэлэг тэмдгийн нэг бол винилон даавуу юм. Япон болон умард Солонгосын химич эрдэмтдийн хамтын бүтээл винилоныг 1939 оноос хойш их хэмжээгээр үйлдвэрлэж эхэлсэн байна. Бүр “Социализм ямар агуу вэ” гэх дуунд “хүрхрээ асгарах мэт винилон даавууг бид бүтээж байна” хэмээх мөр байдаг аж.

Энгийн номхон иргэдээс эхлээд улс орны удирдагч хүртэл винилон даавуугаар хийсэн хувцас өмсдөг. винилон нь чанар, эдэлгээний хувьд төдийлөн сайнгүй тул сүүлийн үед импортоор бөс даавуу оруулах болжээ.

Оросууд ярианы нууцлалтай гар утас бүтээвоху-ын төрийн өмчит “ростех”

корпорацийн охин компани болох “автоматика” шинэ бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэсэн нь олны анхаарлыг татжээ. тус компанийн бүтээсэн “Круиз-К” хэмээх гар утас өндөр нууцлалтай учир хэрэглэгчийн яриаг сонсох боломжгүй юм.

Энэхүү утсыг төрийн өндөр албан тушаалтнууд, тусгай албаны ажилтнууд ашиглахад тохиромжтой гэнэ. гэхдээ тухайн гар утас хэрэглэгчтэй ярьж байгаа хүн нь бас яг ийм маркийн утастай байж өндөр нууцлалтай яриа өрнүүлэх боломжтой аж. өөрөөр хэлбэл утсаар ярьж буй хоёр хэрэглэгч хоёул “Круиз-К” утастай байх ёстой. шинэ бүтээгдэхүүний талаар харилцаа, холбооны технологийн салбарын мэргэжилтнүүд янз бүрийн үзэл бодолтой байна. тухайлбал оросын Telecom Daily агентлагийн шинжээч Денис Кусков “Яриа

сонсохын эсрэг хамгаалалттай гар утсыг оросууд анх удаа бүтээж байгаа болохоос дэлхийн зах зээл дээр шинэ зүйл биш. “Круиз-К” утасны талаар хэлэхэд өндөр үнэтэй учраас зөвхөн улстөрчид, дарга сайд нараар хэрэглэгчид нь

хязгаарлагдах болов уу. мөн компанийн захирлууд

ч худалдан авах байх. харин дундаж давхар гын иргэд, төрийн албан хаагчид авахад үнэтэй тусах байх” гэжээ.

Хятадууд сарны хиймэл дагуул хөөргөлөө

БНхау сар луу хиймэл дагуул амжилттай илгээв. Энэхүү хиймэл дагуул нь энэ оны сүүлчээр сарнаа явагчийг газардуулж, дэлхийг мэдээллээр хангах юм. албаны хүмүүсийн мэдээлснээр хиймэл дагуулыг

Сичан дахь станцаас хөөргөжээ.хиймэл дагуул нь сарнаас 65

мянган км-ийн зайтай тойрог замаар зорчих юм. хиймэл дагуулаас авсан мэдээллийн дагуу дэлхийд огт харагддагүй сарны нөгөө талыг судлах ажээ.

хятадын Засгийн газар сансар судлалд өндөр ач холбогдол өгч, асар их хөрөнгө төсөвлөөд байгаа. Сарны хиймэл дагуул хөөргөсөн нь сансрын уудмыг эзэмших тус улсын хэтийн зорилгын өчүүхэн хэсэг юм.

ТеНДеРИйН УРИлГАОгноо :2018.06.04

ZGM DAILY2018.06.04, MONDAY ~ №111 (910) 7THE OFFiCiAl GAzETTE

zgM: HIgHlIgHts

Russians established the so-called “Nerchinsk Ostrow” or island. This is name of Nerchuu river of Buri-yatia. Here in 1689, the first agree-ment between Russia and China was concluded. This agreement has set the borderline of the two countries stretching from Khingan mountain range to Pacific ocean. During this time, inner Mongolia became a subject to Qing dynasty and Bury-at Mongolians around lake Baikal wholly became incorporated with the Russians. Conflict between Khalkh Mongolia and Oirad Mongolians reached its height and Oirads were plundering Khalkh land.The Ner-chuu agreement sealed the fate of numerous small ethnic groups such as Mongols, Kazakhs, Khyrgyz, Dungan, Tuva, Uzbek and Uygurs. By 1990, Russia and China shared a common border stretching from the Pacific ocean to Fergana valley of Central Asia that runs thousands of km. The 1727 Khiaghta agree-ment decided the border issue from Nerchuu to Sayan mountain range. in 1692, Khalkh Mongolia and in 1756, Oirad Mongolia subordinated to Qing Dynasty. This way, fate of Mongolians was decided by agree-ments, conspiracies, enmities, con-cessions and friendliness of St.Pe-tersburg, Moscow-Beijing, Nanjing and Changchun continuously since the Nerchuu agreement until 1990. Not once did it become means of weapon and threat for both these powers. During this period, between 1907-1945, Japan intervened in the “issue of fate” of Mongolia.

Main motivation behind the 1990 democratic revolution was not de-mocracy, freedom, human rights and free economy that we speak of today. Number of people who knew, felt and understood the real reason was less than a dozen. However, this rev-olution was supported by the public. idea was the patriotism that would put an end to being a trump card in the relations between two giant neighbors. This view can be seen from documentations, records, mot-tos and slogans of the time. Ruling class of that time also realized and supported this. Therefore, before the formation of a democratic and elect-ed state, Mongolia's foreign policy was redefined, declaring that Mon-golia will equally treat all countries in the world, and pursue neutrality and prioritize third neighbor policy.

idea about third neighbor was not new. When Mongolia declared its independence, this was nullified by 1913 joint declaration of Russia and China secret agreements between Russia and Japan of 1907 and 1911, and the Russian diplomatic under-standing with England and France blocked further opportunities for Mongolia. Therefore, high monks and nobles, the founding fathers of Mongolia's independence move-ment, sent letters to many places and tried hard to arrange meetings. When Mongolia’s attempt was blocked, the Prime Minister himself disguised as a commoner and strolled through the streets of St.Petersburg in the middle of the night to find a “third neigh-bor”. Just imagine it. Between 1925-1927, Mongolian leaders explicitly and implicitly made attempts to get the recognition of third neighbors, and as a result, they were overthrown and executed. There is a whole dra-ma about the attempt to establish relations with the United States of America. in 1972, Nixon visited China, Brandt’s “ostpolitik” was implemented, East and West Germa-ny established diplomatic relations, “Detente” policy became fashionable and the cold war softened. Availing this period, Mongolia was able to

PoliticsPresident Battulga Khaltmaa receives a member of German Bundestag and Chairman of the German-Central Asian parliamentary group Manfred Grund. Sides exchanged views on ways to cooperate in the future and in certain areas, such as renewable energy production and defense.

Minister of Foreign Affairs Tsogtbaatar Damdin meets Yip Weit Kiat, Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Singapore to Mongolia. Ambassador invites Mongolian Foreign Minister to attend the Ministerial Meeting of the ASEAN Regional Forum which will be held in July in Singapore.

Deputy Foreign Affairs Minister Battsetseg Batmunkh visits Warsaw, the Republic of Poland. During her visit she discussed bilateral cooperation between Mongolia and Poland, and attended events organized by Mongolian NGOs operating in European countries.

Parliament approves to disburse Child Allowance to 80 percent of Mongolian children. Accordingly, 80 percent of the children up to the age of 18 will be granted monthly allowance.

Economy Mongolian Copper Corporation LLC submits a request to the National Security Council regarding the collateralization of 51 percent stake of Erdenet Mining Corporation LLC in a foreign bank.

Within the frames of a Project on Payment System Reform, the Bank of Mongolia adopts Automated Clearing House (ACH+) electronic network for financial transactions with the financing of the Asian Development Bank.

Ulaanbaatar Khivs JSC discloses that it sold 50.5 thousand square meters of carpet in 2017. It’s revenue reached MNT 2.9 billion with a net profit of MNT 247.1 million last year. Also, the company reported that export profits accounted for 32 percent of total sales.

Top 20 Index grows 1.15 percent, to 20,024.71 points. MSE A Index increases 0.9 percent, to 9677.27 points. MSE B Index rises 0.62 percent, to 10064.56 points. Market cap stands at MNT 2.48 trillion.

sociEty Perpetual Melody exhibition of legendary artists’ portraits opens at the Best art gallery of the Union of Mongolian Artists. Portraits, line drawings, caricatures, posters, boxes and postage stamps depicting bands including ‘Kharanga’, ‘Khurd’, music composers, singers and other Mongolian artists, ‘The Beatles’, ‘Pink Floyd’, ‘Queen’, Elvis Presley and Michael Jackson are displayed at the exhibition.

Initiated by the Mongolian Ballet Development Foundation, the First Mongolia International Ballet Competition takes place in Ulaanbaatar. The International Ballet Festival will be organized biennially in Mongolia. Winner ballerinas will be able to participate in other international ballet competitions such as in the Republic of Korea in late June and in Shanghai, the People’s Republic of China in August.

XMF Music Festival 2018 to take place on June 15 and 16. Scan the QR code to purchase the ticket.

Batsaikhan.S / ZGM©

conclude diplomatic relation with Japan and France. However, others did not want to include Mongolia in the “detente”. State Secretary of the U.S Henry Kissinger met with Puntsagnorov Tsevegshav in New-York and said that the two countries should establish relations and that he wants to visit Ulaanbaatar.

This request was passed to Ulaan-baatar through Prague; however, it was caught on the way in Moscow and was rejected abruptly. Even before this, Americans made such request through Ambassador of Mongolia to Moscow in 1960 and Moscow did not agree.

Only in 1988, when new Foreign Minister of Soviet Union Eduard Shevardnadze visited Ulaanbaatar, Mongolian authorities asked him

for permission to establish diplo-matic relations with the US and he granted it.

Great Britain was the first west-ern country to open its embassy in Mongolia in mid-1960s and was the only embassy of NATO members until 1990. its Ambassador was re-peatedly put in miserable situation, such as installing a female spy in the embassy, trapping the Ambas-sador in an intimate liaison with his staff and pressuring him to join the Mongolian side”. This was organized several times. When French embassy was opened in Ulaanbaatar, woman carrying syphilis was sent to the am-bassador and demanded him to join our side, threatening to reveal his ve-nereal disease to the world”. The am-bassador pointed to his neck and said “above this belongs to the French President and below this, belongs to me”. He then closed the embassy and left the country. All these were organized by KGB representatives in the Ministry of Public Security of Mongolia and was executed by Mongolians. These executive agents, who did not realize what they were doing and harmed the best interest of their country, are alive today. They

were actually conducting activities to shame Mongolia in the eyes of West-ern countries and America. Aside from Tsedenbal Yumjaa’s visit to iran and india, our government lead-ers have never visited any country beyond the communist countries. All these were prohibited. However, this was not a result of communist ideology. leaders of Eastern Eu-ropean countries wandered to any place they liked and dealt with any capitalist countries if it did not en-danger Moscow directly. Former PM of Mongolia Sodnom Dumaa says that Moscow caught Mongolia when we almost reached a mutual understanding with Japan to develop Tavan Tolgoi coking coal deposit and scolded Mongolia, saying “we have almost allowed capitalists to use the future reserves of socialist society”. Even Swiss powdered milk supplied by the international Red Cross Society was distributed to animal collective farms as feed for animals instead of the people. Plastic bags that promoted “Napo-leon Brand” was not to be given to Mongolians, instead it was sold to Russian shops in bulk. When foreign embassies in Ulaanbaatar tried to sell its old vehicles, it was sold to Soviet specialists only in order to prevent Mongolians from having it. These were policies designed to keep us from the outside world. There are many other examples.

Mongolian leaders of all genera-tions had genuine desire to get recog-nition for Mongolia's independence from other countries and validate it. However, no such opportunity had existed until 1990s. This was due to the pressures from our pow-erful neighbors’ geopolitical poli-cy. Only big nations that intend to expand their influence zone have a concept of geopolitics, and not in the pocket of our little nation’s fun-ny minister who said he is secretly keeping Mongolia’s “geopolitics” in his pocket. in the 19th century, there were Austria-Hungarian, Ger-man-Prussian, Ottoman, Russian and British geopolitics. By early 20th century, geopolitics of America, Rus-sia, NATO, China and india domi-nated the world. All other countries develop policies individually or in groups to respond and adapt to these geopolitics. Until the first half of the 20th century, geopolitics of strong empires were directed through in-

Medieval Mongolia made a huge leap

in several areas thanks to cold war

vasion or at least through creations of vassals, dependents and protec-torates. After the World War ii, the world order was changed as a whole and countries began to work with each other under completely differ-ent principles. Therefore, geopoliti-cal approach became more peaceful, utilizing tactics such as geostrategy and geo-economy.

Mongolia is situated between two giant neighbors with largest geopol-itics of today. in the past, geopoli-tics of these two giants clashed and conflicted multiple times; but, they also conspired together. Mongolians both gained and lost from those. Communist Soviet Union was in conflict with Communist China for almost 30 years since 1960, as if to prove that the ideology of a peaceful world what communism offers was wrong. About 100 thousand Soviet troops arrived and stationed in Mon-golia to use the vast Gobi desert as a battlefield for a potential warfare. However, it is true that medieval Mongolia made a huge leap in edu-cation, health and cultural areas as a result of about RUB 10 billion con-vertible currency investment made in Mongolia thanks to the “bene-fit” of the cold war. This is a fact. Mongolia was one of the countries that was pulled up by the cold war. Unfortunately, that vast sum was not spent on modernization such as industrialization or infrastructure development. About 60 percent of this was spent on taking care of no-madic animal herding. Geological sector, including the development of Erdenet factory, Erdenet city and Mongolrostsvetment JV, accounted for only 6-7 percent of the great debt of former Soviet Union.

The first President of Mongolia, Ochirbat Punsalmaa visited China in 1990 and the enmity between the two neighboring countries ended, easing the tension for the first time in 30 years. Also, the heads of state of Mongolia paid several visit to Russia, which inherited the former Soviet Union, and begged them “not to forget Mongolia and the years of friendship”. Being friends with our two neighbors is the priority of Mongolian foreign policy since we can never move away from them. Along with this, the dream of Mongolian leaders of all gener-ations that sought friendship from all other countries and protection from countries that equalled our two neighbours has pushed and activated the “third neighbor policy”. When seeking such protection and friend-ship, there are only two reasons to protect Mongolia if the other side is really interested. One is to join a side in a conflict similar to the cold war. However, this is not possible and almost dangerous for a small, landlocked country surrounded by two giants. Second reason is their investment. it has to be a very large investment and not for minor things like grocery stores and buildings. Only when such an investment of a “third neighbor” is made, that coun-try will truly be the third neighbor of Mongolia. The only sphere of attraction for investment of third neighbor countries in Mongolia is mining. How else the poorly devel-oped, scarcely populated country with poor social mentality, which was isolated from the rest of the world for many years, will attract the interest of other countries? in terms of geopolitics, it is a country that fell under the influence of zone of only China and Russia for four centuries. Only for this reason, these two are very sensitive to the “third neighbor policy” intention of Mongolia.

From the “Adventures of Foreign Investment” series.

History of Mongolia’s third neighbor policy

• Main motivation behind the democratic revolution was the patriotism that would stop Mongolia to be a trump card between the giant neigh-bors.

• the dream of Mongolian leaders of all generations has pushed and activated the "third neighbor policy".

• Only when a big invest-ment of a “third neighbor” is made, that country will truly be the third neighbor of Mongolia.

Reasons behind our two neighbors' sensitivity to the “third neighbor policy” of Mongolia. From the series of article "Adven-tures of Foreign Investment".Truth behind

the attempts to prevent Mongolia’s declaration of independence

Baabar@Baabar

8 ЗаСгийН гаЗрыН мЭДЭЭ СоНиН 2018.06.04, Даваа ~ №111 (910)

Өдрийн хэмнэл

ЗГМ: үГИйН СүЛЖЭЭ ЗГМ: СүДОКү

Өмнөх дугаарын хариу / 05.31

БоСооГооР:1. Монголчууд өргөнөөр хэрэглэдэг нярай хүүхдийн сүүн тэжээл (импортын) нэр

2. Эхийгээ чононд алдсан өнчин ишиг өсөж том болоод чононоос өшөөгөө авч байгаа тухай өгүүлдэг зохиолын

олон улсын хүүхдийн зуслан 6. Утга зохиолын төрөл7. Германы суут

хөгжмийн зохиолч8. Харвах зэвсэг 10. Есөн эрдэнийн нэг11. Чингис хааны эгч дүү хоёр хатны нэг

Ж.Пуччини “чио чио Сан”хаана: УДБЭТхэзээ: 2018.06.28-нд 19:00 цагтТасалбарын үнэ: ^ 10-20 мянга

Ж.Пуччини “Богема” дуурьхаана: УДЭТхэзээ: 2018.06.16,17, 29-нд 17:00, 19:00 цагуудадТасалбарын үнэ: ^ 10-20 мянга

“хайрла” тоглолтхаана: Улаанбаатар паласхэзээ: 2018.06.08-09-ний 19.00 цагтТасалбарын үнэ: ^ 35-50 мянга

Б.Асафьев “Бахчисарайн оргилолт булаг”хаана: УДБЭТхэзээ: 2018.06.10-нд 17:00 цагтТасалбарын үнэ: ^ 10-20 мянга

“Don't stop” цомгийн нээлтхаана: Crocus event hallхэзээ: 2018.06.08-09-нд 20.00 цагтТасалбарын үнэ: ^ 30 мянга

“IBIza2018” хөгжмийн фестивальхаана: Монгол Шилтгээнхэзээ: 2018.06.22-нд 13:00 цагтТасалбарын үнэ: ^ 25 мянга

ОНЦЛОХ үЗВЭР

ЦАГ АГААР

УВС 22o

9o

ХОВД 26o

12o

ЗАВХАН 26o

9o

БАЯНХОНГОР 27o

10o

ГОВЬ-АЛТАЙ 23o

11o

ӨВӨРХАНГАЙ 28o

11o

АРХАНГАЙ 29o 12o

ХӨВСГӨЛ 29o

12o

БУЛГАН 31o

8o

ТӨВ 30o

11o

ДУНДГОВЬ 30o 13o

ӨМНӨГОВЬ 29o

15o

ГОВЬ-СҮМБЭР 30o

11o

ДОРНОГОВЬ 30o

13o

СҮХБААТАР 30o

10o

ХЭНТИЙ 31o

10o

СЭЛЭНГЭ 31o

10o

ОРХОН 31o

12o

ДАРХАН-УУЛ 33o

13o

ДОРНОД 31o

11o

БАЯН-ӨЛГИЙ 23o

6o

УЛААНБААТАР VI.06 30o

18o 12 м/с

9 м/с

Багавтар үүлтэй Багавтар үүлтэй

VI.05 32o

16o 9 м/с

7 м/с

Багавтар үүлтэй

VI.04 30o

12o 8 м/с

7 м/с

VI.08 23o

8o 8 м/с

6 м/с

Үүлшинэ

VI.07 15o

6o 9 м/с

8 м/с

Үүлшинэ

Монголын хөгжмийн томоохон наадмын нэг XMF 2018 music festival нь хоёр дахь жилдээ ирэх сарын 15,16-ны өдрүүдэд Төв цэнгэлдэхэд болох гэж байна. Тус наадмын гол зорилго нь залуусын нуугдмал авъяасыг олонд таниулж, олон улсын мэргэжлийн баг бүрэлдэхүүн, уран бүтээлчидтэй хамтарч үзэгчдийг байлдан

дагуулдагаараа онцлог билээ. Энэ удаагийн наадамд Амстердамаас мэргэжлийн VJ урилгаар хүрэлцэн ирж тайзан дээр тоглох урлагийн үзүүлбэр бүрийг LED дэлгэцний контенттой хослуулан тавих юм. Мөн хөгжмийн дуугаралтыг мэргэжлийн чадварлаг саунд инженерүүд удирдан явуулах бөгөөд XMF хөгжмийн наадамд

зориулан Англи улсаас оруулж ирсэн Void Acoustics хөгжмийн системээр тоглолтоо хүргэх гэсэн олон онцлогтой наадам болно. Энэ жилийн наадамд Ta-tar, Ice top, Uka, Tsetse, A-sound, Dj Odonbat, Marajilngoo, Naagii зэрэг олон уран бүтээлчид оролцох юм. Тасалбарын үнэ зэрэглэлээс хамааран 16-40 мянган төгрөг.

нэр3. Чингис хааны охин, төр захирагч, дайчин гүрэн (... бэхи)4. Олон улсын хүүхдийн жилээр зарлагдсан он(19.... сүүлийн хоёр орныг үгээр бичих)5. Нэгэн шашин7. "Улаан дарцаг" уран сайхны киноны гол дүр9. Муурын ерөнхий нэр

хӨНДлӨНГӨӨР:1. Улаанбаатар хотын ойролцоох

Я УСАМ ЛУХ Т

К А

О ТЛ

УД

п Эр А Х

И

в ОАБИ

Л НА НАУ У Х

Е ОН ГЯЛ

в вК НАА Т И

НИСлЭГИйН ЦАГИйН хУвААРь

УБ-БЭЭЖИН 06.10 08.25БЭЭЖИН-УБ 09.30 12.00УБ-ХОНКОНГ 13.00 17.30ХОНКОНГ-УБ 18.30 23.10УБ-СөҮЛ 08.40 12.50СөҮЛ-УБ 14.20 17.00УБ-ТОКИО 07.45 13.40ТОКИО-УБ 14.40 19.15УБ-ЭрХҮҮ 07.50 19.15ЭрХҮҮ-УБ 10.15 11.45УБ-ХөХ ХОТ 13.10 15.50ХөХ ХОТ-УБ 16.50 19.20

ГАлТ ТЭРЭГНИй ЦАГИйН хУвААРь

ЭрЭЭН-УБ 18.00 11.15УБ-ХөХ ХОТ 20.00 20.49ХөХ ХОТ-УБ 22.50 11.15УБ-ЭрХҮҮ 21.10 02.40ЭрХҮҮ-УБ 15.35 06.20УБ-СҮХБААТАр 21.15 05.12СҮХБААТАр-УБ 20.55 05.03УБ-ЭрДЭНЭТ 20.30 07.45ЭрДЭНЭТ-УБ 19.10 05.48УБ-ЗАМыН-ҮҮД 17.20 07.05ЗАМыН-ҮҮД-УБ 17.35 08.55

ХүСЛЭЭРЭЭ АМЬДРАХ УРЛАГ" СУРГАЛТ ЗАРЛАГДЛАА

XMF music festival 2018

1

6

7

10 11

8 9

2 3 4 5

ЗУРХАй

Билгийн тооллын 21Зуны тэргүүн улаагчин могой сарын дөрвөн ногоон мэнгэтэй улаагчин туулай өдөр. үс засуулбал: өвчин ирнэ Наран ургах, шингэх: 04.58-20.43 Барилдлага: рашаанШүтэн барилдлага: өтлөх үхэхүй Суудал: Огторгуй

Аргын тооллын зургадугаар сарын 4. Сумъяа гараг. Билгийн тооллын 21, Тооно одтой. улаагчин туулай өдөр. өдрийн наран 04.58 цагт мандаж, 20.43 цагт жаргана. Тухайн өдөр хонь, гахай жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн. Эл өдөр эм, эмнэлгийн элдэв үйл, хагалгаа хийлгэх, биеийн тамирыг сэргээх, лусыг тахих, мал аж ахуйн үйл, удирдлагын суудалд суух, огторгуйн үүдийг боох, их хүмүүнтэй уулзахад сайн. Сэтгэлд сэвтэй газар очих, газар хагалах, ус булгийн эх малтах, балгадын суурь тавих, нохой худалдан авахад муу. өдрийн сайн цаг нь хулгана, бар, туулай, морь, хонь, тахиа болой. Хол газар яваар одогсод зүүн хойш мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй.

492163785

521849367

816457239

683712594

947536128

259374816

375928641

138695472

764281953

6

1

5

1

5

7

2

9

42

317

92

5

7

49

23

21745

691

5

(Өмнөх дугаарын хариу)

ТВ ХӨТӨЛБӨР

07.00

11.00

18.30

20.00

21.10

22.25

”өглөө” хөтөлбөр /шууд/

“Монголын мэдээ” мэдээллийн хөтөлбөр /шууд/

“Олон нийтийн цаг” шууд

“Цагийн хүрд” мэдээллийн хөтөлбөр

Дэлхийн түүхүүд: “Шашны бүлэглэлээс оргосон нь ” баримтат кино

“Эрт нахиалсан сарнай” олон ангит уран сайхны кино 6-р анги

12.00

06.30

15.30

19.30

20.00

22.30

өнөө өглөө

Хөтөч мэдээллийн хөтөлбөр

“Лусын хааны сүйт бүсгүй” СОАК 7-р анги

“Орчин үеийн гэр бүл” ОАК /season-1/ 1-р анги

Оргил цаг мэдээллийн хөтөлбөр

“24” ОАК /season-1/ 14-р анги

09.00 “Монголчууд XX зууны эхэнд” нэвтрүүлэг

11.20

14.05

17.00

18.00

“Үүнийг хэрхэн хийдэг вэ”

“Бүсгүйчүүд хайрыг хүснэ” ОАК 19, 20 дугаар анги

“Математикийн зарчмууд” хүүхэлдэйн кино 16-дугаар анги

“Дөрвөн өнгө” цаг агаарын хөтөлбөр

23.05 Дагалдан эмч нар ОАК 1-23, 24 дүгээр анги

15.00

17.00

20.30

21.00

22.00

Бизнесийн Төв Цэг

Bloomberg Surveillance

өсөлтийн замд

“Мөнгөний урсгал” хөтөлбөр

Бүрэн тайлбар

09.00 Бизнесийн Хэмнэл

Шинжээч М.Микер дэлхийн хүн амын талаас илүү нь онлайнд хол богдсон өнөө үед өсөлт саарч, өрсөлдөөн ширүүснэ гэв. >10

MSCI Хятадын эх газарт бүртгэлтэй 200 гаруй компанийг Шинэ зах зээлийн индекстээ анх удаа орууллаа. >10

Технологийн аваргуудын эрс өсөлт ард хоцорчээ

АНУ-д дундаас дээш ангиллын машины зээл олгодог Santandеr банкны хувьцаа гэнэт унажээ. >10

Машины зээл олгогч santandеr үйлчилгээ Fiat Chrysler-т цохигдов

италийн шинэ Засгийн газ рын тэргүүн Жюзеп Конти баасан гарагт тангараг өргөлөө. түү-ний хамтаар хамтарсан Засгийн газ рынх нь 18 сайд тангаргаа өргөснөөр италийн улс төрийн хямралт байдал эцэс боллоо.

өнгөрсөн оны арван хоёр дугаар сард италийн Ерөн хий лөгч Сержио маттарела пар ла ментаа татан буулгасны дараа энэ оны гуравдугаар сард ерөнхий сонгууль зохион байгуулсан. гэсэн ч өрсөлдөгч намуудаас аль нь ч дийлэнх олонх болж чадаагүйгээс гурван сар орчмын хугацаанд улс төрийн хувьд “царцанги” байдалд ороод байсан юм.

италийн шинэ Ерөнхий сайд Жюзел Контигийн хувьд өдгөө 31 настай, хуульч мэргэжилтэй. тэрбээр тангараг өргөх үеэрээ “Бүх италичуудын амьдралыг сайжруулахын төлөө ажиллана” гэдгээ амласан юм. хамтарсан Засгийн газрын зарим гишүүний хийж байсан хэт популист мэдэгдлүүд нь Европын холбоонд нээлттэй хамтран ажиллахад асуудал учруулж магадгүй та-лаар ажиглагчид санал бодлоо илэрхийлж байгаа. гэсэн ч Зас-гийн газрын бүтцийг бүхэлд нь харахад олон талын байр суурийг багтаасан “төгс баг” болжээ.

итали бол газар нутгийн хэм-жээгээрээ Европын холбоонд гуравт бичигдэх хүчирхэг орон. гэхдээ сүүлийн жилүүдийн эдийн

Google-ийн бүх зам хайгуулд хөтөлнөРичард Уотерс

орлого зуун тэрбум хүрчихвэл болоод явчихлаа гэж ихэнх компани үздэг. их тооны хууль үйлчилж байгаа нь тэр.

харин Google-ын хувьд өөр. хайлтын сурталчилгааны зах зээл хэдийн 20 жилийн түүхтэй болсон. гэхдээ л тус компанийн өсөлт сүүлийн гурван жилд эргээд эрчээ авлаа. Дүнд нь Google-ийн орлогын 99.5 хувийг бүрдүүлдэг Alphabet салбарын өсөлт 2011 оноос хойш тохиолдож байгаагүйгээр хурдсаж энэ онд шинэ амжилт тогтоох төлөвтэй. Google-ийн ор-лого ч 2011 оны үеийнхээс бараг дөрөв дахин ихсэх гэж байна.

Google энэ онд шинэ бизнест 26 тэрбум ам.доллар зарцуулах гэж байгаа нь тус компанийн үндсэн бизнес хүчирхэг байгааг нотлов. Alphabet өсөлтийн

хурдцаа хэвээр хадгалж, хөрөнгө оруулалтын үеэ гэтлэн давж чадвал хувьцааных нь ногдол ашиг ирэх гурван жилд хэд дахин арвижина хэмээн Нью-йоркийн Alger сангийн менежментийн компанийн хөрөнгө оруулалт хариуцсан захирал Дэн Чун тайлбарлав. мөн хугацаанд хөрөнгийн зах зээл дэх тус компанийн үнэлгээ 30 хувиар өснө. Энэ нь Goo-gle-ийн зах зээлийн үнэлгээ нэг их наяд ам.долларт дөхөж очно гэсэн үг.

Google-ийн бизнес энэ онд сайн байгаа ч хувьцааных нь үнэ өсөлт, бууралттай. мөн сүүлийн хэдэн сард зардал өссөн нь зарим хөрөнгө оруулагчийг болгоомжлоход хүргэсэн юм.

“Бизнесээ ойлгомжтой, ил тод болгох тал дээр юм хийдэггүй гэж л шүүмжилдэггүй юм бол Al-

phabet-ын хувьцаа эзэмшигчдэд өөрөөр сэтгэл зовох шалтгаан алга” хэмээн Concentrated US Growth Fund-ийн хөрөнгө оруу-лалт хариуцсан тэргүүн Жим тьерни тайлбарлав. ихэссээр байгаа Google-ийн хүчин чадлыг хязгаарлах улс төрийн бодлого, зохицуулалт тус компанийн өсөлтийг саа туулж болзошгүй. “Privacy буюу хувийн өгөгдлийн хал дашгүй байдалтай холбоотой зохицуулалт, зарим салбар дахь монополь ноёрхол цаа-шид хамгийн ноцтой эрсдэл уч руулна” хэмээн ноён Чун тайлбарлав.

Эдгээр бэрхшээлийг шийдэж чадвал Alphabet-ын орлого ирэх арван жилийн эхээр 200 тэрбум ам.доллар давна хэмээн уолл Стрийтийн олон шинжээч үзэж байна. Цэцэглэж буй мобайл бизнес Google-ийн хайлтын

хэрэглүүрт шинэ эрч хүч өглөө. ухаалаг утас хэрэглэгчид интернет хайгуул хийх нь ихэссэний ачаар сурталчилгаа дээрх “төлбөртэй товшилт”-ын тоо энэ оны эхний хагаст 59 хувиар суга өсөв. өсөлтийн эрч ирэх хэдэн улиралд тогтвортой үргэлжлэх төлөвтэй. Сурталчилгааны дундаж үнэ 19 хувиар унаад байгаа өнөөгийн нөхцөлд сурталчилгааны тоон өсөлт орлого ихсэх нөхцөл бүрдүүлж байна.

Цаашид Google-ийн харь-цангуй шинэ бизнес, юун түрүүнд YouTube ийм өсөлттэй болж чадах эсэх нь асуулт боллоо. хэдийнэ 20 тэрбум ам.доллар даваад байгаа онлайн видео платформын жилийн орлого ирэх таван жилд 20-30 хувиар өсөх төлөвтэйг RBC Cap-ital Markets-ын шинжээч марк

мэйни тооцоолжээ. Google-ийн үүлэн тооцоол лын

бизнест ч асар их боломж бий. үүлэн тооцооллын зах зээл 2021 он гэхэд 250 тэрбум ам.дол лараар үнэлэгдэх тооцоог су дал гааны Gartner компани гаргалаа.

уг салбарт сүүлдэж хөл тавь-сан Google үүлэн тооцооллоос дөрөв орчим тэрбум ам.дол-ларын орлого олж байгаа нь уг зах зээлд тэргүүлэгч Amazon, Microsoft-ынхоос хавьгүй бага байгаа. гэхдээ Google өөрийн хөгжүүлж буй хиймэл оюунд хандах боломжийг бусад ком-паниудад олгох замаар үүлэн тооцооллын салбарт хүчирхэг өрсөлдөгч болохоор төлөвлөөд байна. Google-ийн хиймэл оюун ухаан, машин суралцахуй нь үүлэн тооцоололд ажилладаг хамгийн шилдэг платформ хэмээн ноён Чун үзсэн юм.

Дээрхийн зэрэгцээ биотех-нологи, өргөн зурвасын сүлжээ, жолоочгүй автомашиныг баг-таасан Alphabet-ын “бусад боо цоо” ч шинэ зах зээлд нэвт рэх хаалга болж өгнө. Жо лооч гүй автомашин нь Google-ын хувьд бизнесийн аварга бо ломж. Waymo технологи 2030 он гэхэд Alphabet групп 2020 онд олох орлогын 80 хувьтай тэнцэх орло го оруулах тооцоог UBS-ын шин жээ чид гаргажээ.

ирээдүйн бизнесийг өнөө гийн үнээр тооцоолох нь учир дутаг-далтай. “магадгүй Amazon-ы зах зээлийн үнэлгээ хам гийн тү рүүнд их наяд ам.дол лар давж болзошгүй. гэхдээ л Alphabet их наядтан болох нь гар цаагүй” хэмээн SunTrust Rob-inson Humphrey-гийн шинжээч Юсүф Скуоли тайлбарлав.

Луиз ЛукасTencent Music and Entertainment

(TME) групп хувьцаагаа анх удаа нийтэд нээлттэй арилжих ажиллагаагаа Goldman Sachs, Morgan Stanley, Bank of America Merrill lynch гэсэн гурван банкинд даатгалаа. хятадын стриминг үйлчилгээний группийн зах зээлийн үнэлгээ лавтайяа 30 тэрбум ам.доллар давна хэмээн дээрх гурван банк тооцоолж байгааг уг хэрэгт ойр дөт хоёр ч эх сурвалж мэдэгдэв.

хятадын сошиал мэдээллийн Tencent групп хэд хэдэн өрсөл-дөгчөө худалдан авч өөртөө нэгтгэх замаар хөгжмийн салбар байгуулсан нь TME групп юм. өнгөрсөн онд тус групп Spotify-тай своп гэрээ байгуулж Нью-йоркийн биржид бүртгэлтэй

түншийнхээ 7.5 хувийг эзэмшигч болжээ. хонконгийн хөрөнгийн бирж хоёр ангилалтай хувьцаа гаргах эрхийг салбар компаниудад бус, зөвхөн үндсэн компаниудад зөвшөөрдөг тул TME групп Нью-йоркийн биржид бүртгүүлэхээр шийджээ.

Spotify-тай хувьцаа солилц-сонтой уялдан тус группийн одоо гийн 12.3 тэрбум ам.дол-ларын үнэлгээ суга өсөх төлөв тэй болсныг аНу-ын стри минг компаниас биржид бүрт гүүлсэн бүртгэл баталж байна. хятадын зах зээлд TME-гийн эзэлдэг байр суурь, өссөөр бай гаа захиалагчдын тоо үнийн өсөл тийг зөвтгөх шалтгаан болж чадна гэдэгт банкны удирдлагууд бат ит-гэлтэй байгаа юм.

TME групп үнэлгээгээ “дор хаяж 30 тэрбум ам.доллар хүр гэ хээр хичээж байгаа”-г уг үйл явдалд ойр эх сурвалж тайл барлав. TME группийн зах зээ лийн үнэлгээ хэд хүрэх нь iPO-гийн үнэ тогтоох үеийн Spotify-гийн хувьцааны арил-жаа наас тодорхой хэмжээгээр шалт гаална хэмээн уг эх сур-валж нэмж өгүүллээ. Юутай ч iPO-гоос дөрөв хүртэл тэрбум ам.дол ларын хөрөнгө төвлөрнө хэ мээн шинжээчид үзэж байна.

арилжаанаас хойших тогт-вор той ажиллагааг хангах зорилгоор Tencent iPO-гийнхоо үнийг даруу тогтоох сонирхолтой байгааг өөр нэгэн банкны захирал тайл бар ласан юм. “хэт өндөр үнээс болж арил жаа тааруу өнгөрчих вий

гэд гээс Tencent болгоомжилж байгаа”-г захирал өгүүлэв.

Goldman Sachs тайлбар өгсөн-гүй. Financial Times-аас Morgan Stanley, Bank of America Merrill lynch-д хандаж тайлбар хүссэн боловч хариу ирсэнгүй.

хятадын хөгжмийн стриминг үйлчилгээний салбарын 2017 онд олсон орлогын 78 хувь нь Tencent-д оногдож байгааг бро керын Soochow Security компанийн статистик баталж байна. Зах зээлд ноёлж, орлогын ихэнхийг хамдаг байр суурь нь Tencent группт өрнөдийн дуу бичлэгийн гол компа ниуд-тай дистрибьюторын гэрээ байгуулах боломж олгож иржээ. хожим нь хятадын зохицуулах байгуул лагууд Tencent-ийн ноёрхуу байр суурийг нухчин

дарах арга хэмжээ авсан юм. Warner Music зэрэг олон

улсын дуу бичлэгийн том компаниуд хөрвөх хэрэглүүрийн тусламжтай iPO-гийн арилжаанд оролцож байгааг өөр нэгэн эх сурвалж мэдэгдлээ. мөн JP-Morgan Chase, Deutsche Bank зэрэг бусад банк арилжааг дэмжигчийн үүрэг гүйцэтгэнэ.

Дээрх арилжааг тэргүүлж буй хөрөнгө оруулалтын банкууд хятадын өөр нэг мега аварга - Meituan-Dianping компаниас гаргах iPO-д ч оролцож байгаа. Tencent-ийн дэмжлэгтэй Meituan нь анх хүнс хүргэх үйлчилгээ эрхэлж байгаад хожим такси дуудлагаас аялал жуулчлал хүртэлх бүх салбарт нэвтэрч өргөжин томорчээ.

Meituan-Dianping компани

хон конгийн биржийн листин-гэд багтсанаар үнэлгээ нь 50 тэрбумаас 60 тэрбум орчим ам.дол лар болно хэмээн банкууд таамаглаж байна. тус ком пани өнгөрсөн 10 дугаар сард санхүү-жилт үүсгэх үеэр үнэлгээ нь 30 тэрбум ам.доллар байсан юм.

такси дуудах аппликэйшний Didi, Alibaba-гийн санхүүгийн үйлчилгээ, төлбөр тооцооны салбарын Ant Financial зэрэг хятадын өөр гурван аваргын iPO ирэх жил гарна. “Бизнесийн олон лут хэлцэл болно гэсэн үг. Энэ оны дундаас ирэх оны дунд үе хүртэлх нэг жилийн дотор хятадаас дөрөв юм уу таван аварга гадаадын санхүүгийн зах зээлд гарна” хэмээн нэ гэн банкны захирал тайлбарлав.

Tencent Нью-йоркийн биржид бүртгүүлэхийн тулд банкуудыг хөлсөлж байна

Италийн Ерөнхий сайд болсон 31 настай Ж.Конти тангаргаа өргөв

MsCI индекст хятадыг бүртгэх таван гол үндэслэл

засаг, улс төрийн тогтворгүй байдлын дараа ард иргэд Ж.Контигийн Засгийн газраас цэвэр эдийн засгийн шийдэл

хүлээж байна. их Британи Европын холбооноос гарсны дараа итали араас нь гарна гэх албан бус таамгууд байсныг мөн

албан бус мэдээллээр Ж.Конти няцааж, “тийм төлөвлөгөө огт байхгүй” гэж мэдэгджээ.

Ерөнхийлөгч Сержио матта-

рела Засгийн газрын тэргүүн болон ги шүүдийг баталснаар шинэ Зас гийн газар тангаргаа өргөсөн. харин энэ долоо хоногийн эхээр

парламентын дээд болон доод танхимаар Засгийн газ-рын томилгоог батлах юм.

MSCI индекст Хятадыг бүртгэх таван гол үндэслэлЭмма Данкли

MSCi хятадын эх газарт бүртгэлтэй 200 гаруй компанийг шинэ зах зээлийн индекстээ анх удаа орууллаа. Эднийх пүрэв гарагт 233 а зэрэглэлийн хувьцааг дэлхийн хэмжээнд 1.6 их наяд орчим ам.долларын хөрөнгийг үнэлэхэд ашигладаг хөгжиж буй зах зээлийн Ем бенчмаркт бүртгэн авсан байна. ингэснээр хятадын хувьцааны зах зээлийг гадаадын хөрөнгө оруулагчдад урьд байгаагүй өргөн хэмжээнд нээх алхам болов. гэвч хөрөнгө оруулагчид гарах эрсдэлд сэтгэл зовсоор буй. Энд индекст оруулсан гол таван шалтгааныг авч үзье.

1. Яагаад одоо гэж? 2013 оноос хойш тус фирм а зэрэглэлийн хувьцааг багтаах талаар дөрвөн удаа зөвлөгөө авсан боловч өнөөг хүртэл няцаагдаж байв. хөрөнгө оруулагчид юуны өмнө мөнгийг чөлөөтэй оруулж, гаргах механизм үүсгэж, хятадын зах зээлийг нээлттэй болгоход анхаарсан байна. Сүүлийн жилүүдэд гарсан нэг том дэвшил бол гадаадын хөрөнгө оруулагчид хонконгийн Stock Connect хэрэгслээр дам-жуулан эх газрын хятадад хувьцаа худалдан авах үйл явцыг хялбар-шуулсан явдал юм. үүний өмнө гадаадынхан тусгай зөвшөөрөл авч байж, хязгаартай хэмжээний хөрөнгө оруулалт хийдэг байв. иймээс өнөө үед хөрөнгийн чөлөө тэй хөрвөх чадвар нэн чухал болсныг MSCi-ийн ази, Номхон далайн бүсийн судалгааны тэргүүн Чин Пин Чиа онцолжээ.

2. идэвхгүй сангууд хэрхэн худалдан авагч болох вэ? хэдийгээр анхны оруулах хөрөнгийг аажмаар өсгөх авч идэвхгүй сангуудын ажиллагааг бенчмаркад харьцуулан үнэлдэг. тиймээс хятадын хувьцааг худалдан авахад зайлшгүй түлхэж, ерөнхий жишгийг дагахад хүрнэ. MSCi Ем индексийг ашиглан ажилладаг хамгийн том сан болох BlackRock-ийн iShares аНу-д бүртгэлтэй 39.8 тэрбум ам.долларын хөрөнгө удирддаг. MSCi-ийн тооцоогоор хятадын компаниудыг индекст хамруулснаар идэвхтэй ба идэвх-гүй сангуудаас тус улсын а зэрэг лэлийн хувьцаа руу 22 тэрбум ам.доллар урсан орох аж.

3. индекс дэх хятадын хувь хэмжээ хэдий байх вэ? хувьцааг нэмэгдүүлэх үйл явц хоёр шаттай

явагдах ба хонконгийн Stock Connect-оор өдөр бүр оруулах мөнгөний хязгаарт тохирсон эрэлтийг бий болгох ёстой. MSCi Ем индекс Stock Connect-оор арилжаалагддаг а зэрэглэлийн зөвхөн томоохон дүнтэй хувь-цаануудыг багтаажээ. тус фирм сон гож авсан а зэрэглэлийн хувь-цааныхаа 2.5 хувийг тавдугаар сарын сүүлээс эргэлтэд оруулж байна. Наймдугаар сард дахиад 2.5 хувийг оруулснаар хятадын а зэрэглэлийн хувьцаа Ем бенч-маркийн 0.8 хувийг эзэлнэ. хэрэв а зэрэглэлийн нийт хувьцааг эргэлтэд оруулбал индексийн 16 хувийг эзлэх бөгөөд хятадын хувьцаа бенчмаркийн 40 хувьд хүрнэ гэж тооцсон байна.

4. Ямар орнуудын хувийн жин багасах вэ? а хувьцааны эхний таван хувийг оруулснаар өмнөд Солонгос, тайвань, Бразил ба аСЕаН-ы орнуудын эзлэх жин хамгийн ихээр багасна гэж BNP Paribas-ын шинжээчид дүгнэв. хэрэв 100 хувь орж ирвэл Солонгосын хувь хэмжээ 15-аас 12.7 хувь, тайванийнх 11.1-ээс 9.4 хувь, Энэтхэгийнх 8.3-аас долоон хувь болтлоо буурах тооцоо бий. State Street Global Advisors зөвлөх фирмийн Японоос бусад азийг хариуцсан хэлтсийн тэргүүн Сюзан Дарро “хятадын а зэрэглэлийн хувьцаа хэдий түргэн хугацаанд бүрэн хэмжээгээр хамрагдах нь хөрөнгө оруулагчид анхны хувьцаанд аль хэр итгэхээс шалт-гаална” хэмээн санууллаа.

5. хөрөнгө оруулагчдыг юу түгшээж байна вэ? томоохон хөрөнгө оруулагчдын а хувьцааны талаарх эргэлзээ нь арилжааг зогсоох эрсдэл болон компанийн капитал, зээлийн харьцаа зэрэг асуудалтай холбоотой. MSCi-ийн мэдээлснээр 2016 онд хятадад хамгийн олон компани хувьцаагаа арилжихаа зогсоосон аж. Aberdeen Standard investments фирмийн ази, Номхон далайн хэлтсийн тэргүүн хью Ян Financial Times сонинд ярихдаа “Бид үргэлж болгоомжтой байсаар ирсэн. Бид санхүү ба менежментийг нь мэдэхгүй учир шууд яваад орчихдоггүй. олон хөрөнгө оруулагч шатаад үлдсэн. тэгээд ч том гэж ярьдаг мөртөө том юм юу ч үгүй хөрөнгө оруулалтын компаниуд бий” хэмээн өгүүлэв.

Технологийн аваргуудын эрс өсөлт ард хоцорчээТим Брэдшоу

Kleiner Perkins Caufield & Byers фирмийн хамтрагч мэри микер дэлхийн хүн амын талаас илүү нь онлайнд хол богдсон өнөө үед өсөлт саарч, өрсөлдөөн ширүүсэхийг анхааруулав. тэрбээр цахиурын хөндийн гол шинжээч ба хөрөнгө оруулагчдын нэг. Энэ онд интернет хэрэглэгчдийн тоо 3.6 тэрбумд хүрэх төлөвтэй байгаа нь анх удаа дэлхийн хүн амын тэн хагасаас давна гэж таамаглажээ. шинэ хэрэглэгчдийн тооны өсөлт мөн багасаж, 2015 оны 12 хувь, 2016 оны долоон хувийн өсөлтөөс доошилно гэж үзэж байна. хатагтай микер өмнөд Калифорнид болсон бага хуралд хэлсэн үгэндээ “та зах зээлийн 50 хувьд нэвтэрсэн бол шинэ өсөлт

хайхад бэрх” гэжээ.Дэлхийд ухаалаг утасны

борлуулалтын өсөлт саарсан. үүнтэй зэрэгцээд Amazon-ы Echo гэх мэт ухаалаг яригч бүтээгдсэн хэдий ч өнгөрсөн арван жилийн мобайлын үсрэнгүй хөгжилтэй дүйхүйц шинэ хэрэгсэл гарч ирсэнгүй. интернетийн хэрэглээ өдөрт дунджаар 5.9 цаг болж, дөрвөн хувь нэмэгдсэн. гэвч уг өсөлтөд олон зорилтот ашиглалт нэлээд хувийг эзэлж байгааг хатагтай микер технологийн хандлагын тухай илтгэлдээ онцлов. Компаниуд удаан томорч байгаа бялуунаас том хэсгийг хүртэхийн төлөө өрсөлдөж буйгаас хэрэглэгчид ашиг хүртэнэ гэж тайлбарлажээ.

тэрбээр Adobe фирмийн

өгөгдлийг эш татан ярьсан юм. тэгэхдээ дээрх үзэгдэл онлайн шоппингийн салбарт хэдийнэ ажиглагдаж, сүүлийн хоёр жил ба оны эхний нэг улиралд үнийн түвшин гурван хувиар доошилсныг тэмдэглэв. гэтэл мөн хугацаанд онлайн бус, уламжлалт худалдааны үнэ нэг хувь хямдарчээ. аНу-ын технологийн компаниуд дараагийн том үсрэлтийг хайх хүчин чармайлтаа идэвхжүүлж, орлогынхоо 18 хувийг судалгаа, хөгжүүлэлтэд зарцуулж байгаа нь өнгөрсөн арван жилээс таван хувиар өссөн үзүүлэлт юм.

үүнийг дагаад Alphabet, Amazon мэтийн компаниуд онлайн зар ба худалдаанаас эхлээд хиймэл оюун ухаан, үүлэн үйлчилгээ зэрэг

салбарт хоорондоо өрсөлдөж эхлэв. хатагтай микер цааш нь ярихдаа үнэн хэрэгтээ “Google одоо зарын бүтээгдэхүүнээс арилжааны платформ руу шилжиж байна. Amazon харин арилжааны платформоос зарын платформ болон хувирч байна” хэмээн дүгнэв. тэрбээр илтгэлийнхээ төгсгөлд Цахиурын хөндийн захирлуудад хандаж, хэмжээ, цар хүрээ өргөжихийн хэрээр өөрсдийн бүтээсэн технологийн нөлөөг ойлгон ухаарахыг уриал-жээ. хатагтай микер “Бид урьд үзэгдээгүй өөрчлөлт ба боломжийн эрин үед амьдарч байна. Ялангуяа энэ танхимд байгаа хүмүүст урьд үзэгдээгүй өндөр хариуцлага шаард лага-тай” хэмээн мэдэгдэв.

Бен МкЛаннаханаНу-д дундаас дээш ангиллын

машины зээл олгодог Santandеr банкны хувьцаа лхагва гарагт гэнэт унасан нь Fiat Chrysler компани өөрийн санхүүгийн салбараа нээх талаар зарласантай холбоотой. Сүүлийн жилүүдэд Fiat Chrys-ler-тай бизнесийн харилцаатай явж ирсэн нь Нью йоркт бүртгэлтэй, мадридад төвтэй тус банкны хувьд маш чухал ач холбогдолтой байв. гэвч сүүлийн үед эдний үйлчилгээг холбооны ба мужийн зохицуулагчид шалгах нь нэмэгдсэний дотор санхүү тайлан, машины зээл, аюулгүй байдлын баталгаа зэргийг нарийвчлан авч

үзэв.өнгөрсөн онд Chrysler

загварын машин Santandеr-ын зээл олголтын 33 хувь, лизингийн 30 хувийг эзэлж байв. тус банкны аНу дахь холдинг компанийг удирддаг Скотт Пауэлл өнгөрсөн зун American Banker сэтгүүлд өгсөн ярилцлагадаа хоёр компанийн хамтарсан нэгж болох Chrysler Capital-ыг өргөжүүлэх хүсэлтэйгээ мэдэгдсэн юм. гэвч лхагва гарагт Bloomberg телевиз Fiat Chrysler нэгтгэл аНу-д санхүүжилтийн салбараа нээх тухайгаа ирэх баасан гарагт италийн турин хотод болох хөрөнгө оруулагч, шинжээчдийн

уулзалтад танилцуулах гэж байгааг мэдээллээ. уг алхам ирэх жил чөлөөндөө гарах 65 настай ерөнхий захирал Сержио марчионнегийн хийж буй өөрчлөлтийн нэг хэсэг байж болох юм.

Santander Consumer-ын хувьцааны үнэ лхагва гарагт 6.5 хувиар унаж, 17.85 ам.доллар руу буусан нь томоохон алдагдал хүлээсэн хэрэг юм. Fiat Chrys-ler-ын хэвлэлийн төлөөлөгч компанийн төлөвлөгөөний талаар тайлбар өгөхөөс татгалзав. Santander-ын төлөөлөгч хэлэхдээ “Бид Fiat Chrysler Automobiles-ын аНу дахь стратегийн талаар ярих

Santandеr-ын үйлчилгээг Fiat Chrysler цохив

боломжгүй. Santander эдний Chrysler Capital-аар дамжуулан олгодог хэрэглээний зээл ба лизингийн гол харилцагч. 2013 оноос хойш одоогийн гэрээний дагуу ажиллаж байгаа” хэмээн тайлбарлав. Piper Jaffray фирмийн шинжээч Кевин Баркер энэ талаар 2010 онд AmeriCredit санхүүгийн үйлчилгээг худалдан авсан Gen-eral Motors-ын туршлагаас үзэхэд санхүүгийн бизнесийг эзэмшиж, ажиллуулахад Chrysler-т хэдэн жилийн хугацаа шаардагдана гэж ярьжээ.

үүнээс гадна Chrysler-ын зээлийн төлөлт капитал бүрдүүлж чадахгүйд хүрвэл мадридад төвтэй банк уг үйлчилгээг худалдан авах боломж нэмэгдэнэ гэж шинжээчид таамаглаж байна. BTiG фирмийн шинжээч марк Палмер дээрх таамагтай санал нийлсэн. улмаар 2013 оны хоёрдугаар сард Chrysler-тай байгуулсан 10 жилийн гэрээ банкны үйл ажиллагаанд сөрөг нөлөөтэй байсан гэв. Fiat Chrys-ler-т бас сайн зүйл авчраагүй юм. Дөрөвдүгээр сарын сүүлээр хийсэн тохиролцоо ёсоор Santandar-ын санхүүгийн үйлчилгээг Chrys-ler Capital-ын нийт зээлийн 65 хувьд хүргэх зорилго тавьжээ. уг үзүүлэлт эхний улиралд 28 хувьтай байсан юм. Ноён Палмер бусад компани илүү өрсөл -дөхүйц үнэ санал болгож буйг тэмдэглэсэн байна.

Интернетийн хэрэглээ өдөрт дунджаар 5.9 цаг болж, дөрвөн хувь нэмэгдсэн. Гэвч уг өсөлтөд олон зорилтот ашиглалт нэлээд хувийг эзэлж байгааг хатагтай Микер технологийн хандлагын тухай илтгэлдээ онцлов.

MsCI EM индекст хятадын А хувьцааг 5 хувь оруулснаар

MsCI EM индекст хятадын А хувьцааг 100 хувь оруулснаар

А хувьцаа

Энэтхэг

Тайвань

Өмнөд Солонгос

Хятад

Бусад

Энэтхэг

Бусад

Тайвань

Өмнөд Солонгос

А хувьцаа Хятад

MSCI©

MSCI©

(хувь)

(хувь)

8.3

0.8

34.3

30.5

7.0

28.9

25.816.2

12.7

9.4

15.0

11.1

2018.06.04, Даваа ~ №111 (910)

Эдийн засаг

11ЗаСгийН гаЗрыН мЭДЭЭ СоНиН

ЗГМ ТОВЧХОН

АНУ-ын доллар 2,409.80

Евро 2,821.51

Японы иен 22.16

ОХУ-ын рубль 38.85

БНХАУ-ын юань 376.40

БНСУ-ын вон 2.24

ВАЛЮТыН ХАНШ

» МӨНГӨНИй БоДлоГоМонголбанкинд “Төлбөрийн системийн шинэчлэл төсөл” хэрэгжиж байна. Уг төслийн хүрээнд одоогийн банк хоорондын бага дүнтэй гүйлгээний системийг сольж, олон улсын стандартад нийцсэн Автомат Клиринг Хаус буюу АCH+ системийг нэвтрүүлнэ. » хӨРӨНГИйН ЗАх ЗЭЭл

2.56 Тэрбум төгрөг. “Эрдэнэ ресурс девелопмент корпорэйшн” нийт хувьцааныхаа 2.7 хувь буюу 4,000,000 ширхэг хувьцааг тус бүрийг нь 640 төгрөгөөр хөрөнгийн биржээр дамжуулан олон нийтэд санал болгож байна. Ингэснээр нийт 2.56 тэрбум төгрөгийг татан төвлөрүүлэх юм.

» УУл УУРхАй

75.41 Сая тонн. БНХАУ-ын нүүрсний импорт буурч байна. Энэ оны эхний улиралд өмнөд хөрш нийт 75.41 сая тонн нүүрс импортолсноос 12.05 сая тонн коксжих нүүрс импортолжээ.

Хөрөнгийн зах зээлд оролцох иргэдийн эрэлт хэрэгцээ өсөж байна

Ж.Цэрэн ЗГМ

NRCC байгууллага санхүүгийн зах зээлд итгэх иргэдийн итгэлийн талаарх судалгаа хийдэг. Энэ судалгаа, дотоодын санхүүгийн салбарын өнөөгийн нөхцөл байдлын талаар тус байгууллагын судлаач Н.Алтанцэцэгтэй ярилцлаа.

-Санхүүгийн зах зээлд өнгөрсөн онтой харьцуулахад ямар өөрчлөлт ажиглагдаж байна вэ. Үүнд чухам ямар хүчин зүйл нөлөөлж байна вэ?

-Бид энэ судалгааг 2016 оны гуравдугаар улиралд эхлүүлж, улирал тутам шинэчилж байна. тухайн улирлын судалгааны дүнг өмнөх оны мөн үеийнхтэй харьцуулдаг учраас 2018 оны эхний улирлаас эхлэн бид өөрчлөлтийг харах боломжтой байсан. өмнөх оныхтой харьцуулахад 2018 онд эерэг үзүүлэлт олон гарсан. тухайлбал, банк бус санхүүгийн байгууллагад /ББСБ/ итгэх иргэдийн итгэл сайжирсан. Санхүүгийн зохицуулах хороонд өгсөн иргэдийн итгэл 40 хувиар, банк бус санхүүгийн байгууллагын итгэл 20 хувиар, хадгаламж зээлийн хоршоо 20 хувиар тус тус өссөн.

-Энэхүү судалгааны дүнг харахад Хөрөнгийн биржийн арилжаанд оролцох иргэдийн сонирхол эрс нэмэгдсэнийг харж болохоор байна. Хөрөн-гийн биржид арилжих шинэ бүтээг дэхүүн нэмэгдсэн, компа ниуд шинээр IPO гаргаж байгаа тай холбоотой иргэдийн

Н.Алтанцэцэг: Зээлтэй иргэд 40 хувиар өссөн

ямар хэмжээний зээл авсныг тодорхой тусгаагүй. иргэдийн зээл авах давтамж, хандлага хэрхэн өөрчлөгдөж байна, ямар байгууллагад хандаж байна вэ, энэ байгууллагыг сонгохдоо ямар хүчин зүйлийг харгалзан үзэж байна вэ гэдгийг бид судалгаагаар тодорхойлсон.

Ерөнхийд нь харвал иргэдийн арилжааны банкинд хандах хандлага бага зэрэг буурч, ББСБ-д итгэх итгэл дээшилсэн. тухайлбал, 2017 онд зээл авсан нийт иргэдийн 58 хувь нь арилжааны банкинд хандсан бол энэ онд уг үзүүлэлт 50 хувь болсон. харин 2017 онд нийт

вэ гэх зэрэг мэдээллийг тодруулахыг хүссэн. Энэ мэдээлэл тодорхой хугацаанд хэрхэн өөрчлөгдөж байгааг тодруулах нь манай судалгааны зорилго байсан.

-Макро эдийн засгийн үзүүлэлт ямар байгааг энэ судалгаагаар дүгнэж болох уу?

-манай судалгаа нь санхүүгийн салбар дахь иргэдийн идэвх, оролцоог харуулах зорилготой болохоос макро эдийн засагтай холбоогүй. макро эдийн засгийн үзүүлэлтийг манай байгууллагаас хийдэг өөр нэгэн судалгаа харуулах боломжтой. Бидний хэрэглэгчийн итгэлийн индексийн судалгаагаар зах зээлийн ерөнхий төлөв байдал, үүнд хэрэглэгчид ямар итгэл үзүүлж байна гэдгийг тодруулдаг. Энэ судалгаагаар иргэдийн итгэл дөрөв орчим нэгжээр өссөн. өөрөөр хэлбэл, ойрын ирээдүйд улс орны эдийн засаг сайжирна гэдэгт иргэд найдаж байна.

-Танай байгууллагаас гарга-сан судалгааг санхүүгийн байгууллага өөрийн хэрэг-лэг чийн төлөв байдлыг тодор хой лоход ашиглаж болох уу?

-тухайн санхүүгийн байгуул-лага хэрэглэгчийнхээ итгэл, сонголт хийхэд ямар хүчин зүйл нөлөөлж байна, зах зээлд ямар өөрчлөлт гарч байна гэх зэрэг мэдээллийг манай судалгаанаас авч болно. үүнээс дүгнэж тухайн байгууллага үйл ажиллагаагаа өргөжүүлэн тэлэх үү эсвэл хүлээх үү гэх мэт чухал шийдвэрийг гаргах боломжтой. Энэ чиглэлээр манай байгууллагын судалгаа чухал хэрэгтэй мэдээллийг өгнө гэдэгт итгэж байна.

сонирхол нэмэгдсэн байх. Уг өсөлт цаашид үргэлжлэх болов уу?

-олон эерэг үр дүн нэгнийхээ өсөлтөд нөлөөлөх, хөшүүрэг болох тал бий. хөрөнгийн зах зээлд оролцох иргэдийн эрэлт хэрэгцээ өсөхийн хэрээр компаниудын шинээр iPO гаргах, хөрөнгө босгох ажил амжилттай үргэлжилж байна.

-Иргэд арилжааны банк болон ББСБ-аас зээл авдаг. Чухам ямар төрлийн зээл авч байна вэ. Цаашдын чиг хандлага, төлөв нь ямар байна вэ?

-Бидний судалгаанд иргэд

С.Батсайхан / ЗГМ©

Банкууд өөрийн хөрөнгөө нэмэгдүүлэхэд зургаан сарын хугацаа үлдлээ

ТӨЛӨВ

монголбанкнаас Банкийг дахин хөрөнгөжүүлэх тухай хуулийн төсөлтэй холбогдуулан мэдээлэл хийлээ. арилжааны банкуудад активын чанарын үнэлгээ хийхэд системийн хэмжээнд өөрийн хөрөнгийн дутагдал 510 гаруй тэрбум төгрөг буюу ДНБ-ий 1.9 хувьтай тэнцсэн. тиймээс Банкийг

дахин хөрөнгөжүүлэх тухай хуулиар арилжааны банкуудад өөрийн хөрөнгөө нэмэгдүүлэх хугацааг энэ оны аравдугаар сарын 31 хүртэл олголоо. харин энэ хугацаанд өөрийн хөрөнгөө банкууд нэмэгдүүлж чадахгүй бол төрөөс хувь нийлүүлэх зохицуулалт хуулийн төсөлд орсныг төв банкны ерөнхийлөгч Н.Баяртсайхан хэллээ. үлдсэн зургаан сарын хугацаанд банкууд уг шаардлагыг ханган биелүүлж чадвал уих-аар одоо

хэлэлцэж байгаа Банкийг дахин хөрөнгөжүүлэх тухай хуулийг ашиглах шаардлага үүсэхгүй аж.

Банкны системийн хэм жээ-гээр чанаргүй зээл энэ оны дөрөвдүгээр сарын байдлаар 1.2 их наяд төгрөгтэй тэнцэж байна. Энэ нь өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 10.8 хувиар өссөн үзүүлэлт. харин хугацаа хэтэрсэн зээлийн хэмжээ өмнөх оны мөн үеэс 1.1 нэгжээр буурсан байна.

Б.МөнхЗГМ

ЗГМ: ИНфОГРАфИК

Эмэгтэй

43.5%Эмэгтэй

52.5%

Эрэгтэй

56.5%Эрэгтэй

47.5%

9.7%

10.4% 8.9%

2018 оны нэгдүгээр улиралд

АЖИлГүйДлИйН ТүвШИН

Нийт

Бүртгэлтэй ажилгүй иргэд

Ажилгүй иргэд шалтгаанаар

Ажилгүйдлийн түвшин

Ажилгүйдлийн түвшин, % (АТ): Эдийн засгийн идэвхтэй хүн амд ажилгүйчүүдийн эзлэх хувийн жингээр тодорхойлно.

ажилгүй иргэд122891 23127

Ажил хайгаад олдохгүй байгааМэргэжилд тохирох ажил олдохгүйМэргэжил дадлага туршлага байхгүйУлирлын чанартай ажил хийдэгЦомхотголд орсонАжил олгогчийн тавьсан шаардлагад тэнцэхгүй байгаа учраасЖирэмсэн/ хүүхэд асарсанБусад

48.3%

122891

13.3%3.9%

4.1%

4.8%

5.2%

7.9%12.5%

ҮСХ©

зээл авсан хүмүүсийн таван хувь нь ББСБ-д хандсан бол энэ онд 16 хувь болж өссөн. өмнөх онд судалгаанд оролцсон нийт иргэдийн 3.1 хувь нь зээл авсан гэж байсан бол энэ онд 44 хувьд хүрсэн байна.

-даатгалын салбартай холбоо той сонирхолтой дүн гарсан байна. Судалгаанд оролцсон нийт иргэдийн бараг тал хувь нь эрүүл мэндийн даатга лыг хамгийн чухал гэж үзжээ. Энэ салбарт даатгалын үйл чилгээ үзүүлэх хувийн байгууллагын орон зай байгаа болов уу?

-иргэд сайн дураараа эрүүл мэндээ даатгуулах тал дээр ямар байр суурьтай байгааг бид судалсан. Энэ салбарт иргэд эрүүл мэндээ даатгуулах идэвх санаачилга эрс нэмэгдэж байгааг нь тодорхой ажиглагдсан.

-Судалгаатай холбоотойгоор хувийн хэвшлийнхэн, ком-паниуд танай байгуул лагатай хамтран ажиллаж байна уу?

-Санхүүгийн зохицуулах хорооноос манай байгуул-лагаар энэхүү судалгааг захиалж хийлгэхдээ санхүүгийн салбар дахь иргэдийн итгэл, оролцоо, үүнд ямар хүчин зүйл нөлөөлдөг

ТеНДеРИйН УРИлГАОгноо : 2018 оны 06 дугаар сарын 04-ний өдөр

Тендер шалгаруулалтын нэр: “53 дугаар сургуулийн барилга /БЗД/”-ын засвар, шинэчлэлтийн ажилТендер шалгаруулалтын дугаар: НХААГ-18/0042 Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газар эрх бүхий тендерт оролцогчдоос “53 дугаар сургуулийн барилга /БЗД/”-ын засвар, шинэчлэлт хийх ажлыг гүйцэтгэх тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.Энэхүү ажлын тендер шалгаруулалт нь Төрийн худалдан авах ажиллагааны цахим системээр зарлагдаж байгаа цахим тендер тул www.tender.gov.mn хаягаар орж дэлгэрэнгүй мэдээлэл болон цахим тендерийн баримт бичгийг авна уу.Тендерт оролцогч нь тендерийн баримт бичгийг илгээхийн өмнө 50 000 (тавин мянга) төгрөгийг банкны цахим төлбөр тооцооны системийг ашиглан төлсөн байх ёстой.Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс хойш 45 хоногийн дотор хүчинтэй байна.Тендер нь дараах багцаас бүрдэнэ: Багцгүй.Тендерт оролцогч нь санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд:

1. Борлуулалтын хэмжээ:Сүүлийн 3 жил буюу 2015, 2016, 2017 онуудын борлуулалтын орлогын дундаж нь тендерт санал болгож буй үнийн 50 хувиас багагүй байна.Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ:Тендерт санал болгож буй үнийн дүнгийн 30 хувиас багагүй байх.2. Санхүүгийн тайлан ирүүлэх жилийн тоо:Сүүлийн 3 жил буюу 2015, 2016, 2017 онуудын жилийн эцсийн баталгаажуулсан санхүүгийн тайланг аудитын дүгнэлтийн хамт хуулбарыг ирүүлнэ.3. Сүүлийн гурван жилд хэрэгжүүлсэн ижил төстэй ажлын өртөг:Сүүлийн 3 жил буюу 2015, 2016, 2017 онуудын аль нэг жилд тендерт санал болгож буй үнийн дүнгийн 50 хувиас багагүй үнийн дүнтэй ижил төстэй барааг нийлүүлсэн байх.4. Ижил төстэй ажилд барилгын дулаан тусгаарлалтын ажил хийж гүйцэтгэсэн болон түүнээс дээш ажил хийж гүйцэтгэсэн туршлагыг тооцно.Тусгай зөвшөөрөл шаардлагатай бол тусгай зөвшөөрөл ирүүлэх эсэх: Тийм

Барилга хот байгуулалтын яамны:2.1.1. Барилгын засвар, засал чимэглэл, орчны тохижилт2.1.2. Цутгамал болон угсармал төмөр бетон, мод ба өрөгт бүтээцэн барилгын угсралт, өргөтгөл, шинэчлэлийн ажил (1-5 давхар хүртэл)2.2.1. Барилгын дотор халаалт, салхивч, ус хангамж, ариутгах татуургын шугам сүлжээ, тэдгээрийн тоног төхөөрөмж, гадна салбар шугам сүлжээний угсралт болон түүнээс дээш,эсвэл БА-2.1 Цутгамал болон угсармал төмөр бетон, мод ба өрөгт бүтээцэн барилгын угсралт, өргөтгөл, шинэчлэлийн ажилБА-6.2 Барилга байгууламжийн дотор халаалт, салхивчийн шугам сүлжээ, тэдгээрийн тоног төхөөрөмж, гадна салбар шугам сүлжээний угсралтБА-8.1 Барилга байгууламжийн засвар, засал чимэглэл, интерьер, орчны тохижилтын ажил болон түүнээс дээш /нотариатаар гэрчлүүлэн ирүүлнэ/Түншлэлийн гишүүн бүр тусгай зөвшөөрөлтэй байна. /нотариатаар гэрчлүүлэн ирүүлнэ/

Тендерийн хамт дараах тендерийн баталгаа ирүүлнэ. 7,200,000 /долоон сая хоёр зуун мянга/ төгрөг Хүчинтэй байх хугацаа: 2018 оны 09 дүгээр сарын 15-ны өдрийг дуустал. Тендерийг 2018 оны 07 дугаар сарын 04-ний өдрийн 10 цаг 00 минутаас өмнө системд ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2018 оны 07 дугаар сарын 04-ний өдрийн 10 цаг 10 минутад Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газрын 1012 тоот өрөөнд нээнэ.

Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхгүй. Дотоодын давуу эрх тооцно.

Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон холбогдох бусад материалыг www.tender.gov.mn, www.ub-procurement.mn цахим хуудаснаас, бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

Улаанбаатар хот, чингэлтэй дүүрэг, 4 дүгээр хороо, Бага тойруу-15,Нийслэлийн Засаг захиргааны Iv байр, 10 дугаар давхар,

Нийслэлийн худалдан авах ажиллагааны газар,Утас: 75757810.

Иргэдийн итгэл 40, ББСБ-ын итгэл 20,

хадгаламж зээлийн хоршооных 20

хувиар тус тус өссөн

12 ЗаСгийН гаЗрыН мЭДЭЭ СоНиН 2018.06.04, Даваа ~ №111 (910)

Эдийн засаг

SHanGHaI CoMpoSITe

HanG SenG KoSpIS&p 500 TopIXDow JoneS FTSe 100 nIKKeI 225

0.14% 0.83% 1.37%1.78% 0.58%0.65%1.27%1.26%

ЗАХ ЗЭЭЛИйН ГОЛ үЗүүЛЭЛТ:

өдөр 0.69% Сар Жилөдөр 0.32% Сар Жил

АПУ ХК

580600620640

560V/19 V/23 V/30

ТАВАН ТОЛГОй ХК

өдөр 0.25% Сар Жил

V/19 V/23 V/30

ГОВЬ ХК

V/19 V/23 V/30

9.6k9.8k10k

9.4k

21.6k21.5k

9.2k21.3k21.4k

Сүү ХК

өдөр 0.36% Сар Жил

225230

220215

V/19 V/23 V/30

V/18 V/20 V/30

erdene Resource Development Торонто

өдөр 1.52% Сар Жил

V/18 V/20 V/30

prophecy Development Торонто

өдөр 2.62% Сар Жил

V/18 V/20 V/30

Rio Tinto Австрали

өдөр 1.16% Сар Жилөдөр 2.44% Сар Жил

V/18 V/20 V/30

Xanadu Mines Австрали

0.22 2.80 86.000.380.40

0.20 2.70 84.000.360.180.180.18

2.60 82.000.342.50 80.000.32

1Энэ нь иргэд ийм төр лийн

бүтээгдэхүүний ач хол богд лыг ойлгож эхэлж байгаа, ирээдүйдээ хөрөнгө оруулах сонир хол нэ мэгдэж буйг илтгэнэ. Бас тэтгэвэрт гарна гэдгээ харьцангуй залуудаа “анзаарч” эхэлж буйн дохио. СЗх-ны мэдээнээс үзвэл 2015 онд нийт хураамжийн 0.042 хувийг эзэлдэг байсан тэтгэврийн даатгалын хураамжийн орлого өнгөрсөн жил 0.066 хувь буюу 144.3 тэрбум төгрөг болж нэмэгдсэн байна. гэхдээ энэ нь даатгалын бусад төрлийн бүтээгдэхүүнтэй харьцуулахад өчүүхэн бага хэмжээ юм. “хэдий тийм ч харилцагчдын тоо жил тутам нэмэгдэж байна. манайх байгуулагдаад 10 гаруй жил болоход харилцагчдын тоо 1000 давсан” хэмээн “ард лайф” компанийн гүйцэтгэх захирал Ц.Должин ярилаа.

хувийн тэтгэврийн тогтолцоог бий болгож, хөгжүүлэх нь нэг ёсондоо чөлөөт эдийн засагтай орны иргэдэд заавал байх ёстой эрх чөлөө юм. учир нь ирээдүйн тухай олон зүйл бүрхэг байдаг. тухайлбал, 30 жилийн дараа монголын эдийн засаг ямар болох, энэ хугацаанд иргэдийн дундаж цалин хэд болж нэмэгдэх, хэдий хэмжээний тэтгэвэр авах, цаашлаад амьжиргааны түвшин яаж өөрчлөгдөх гэх мэт хувь иргэнд хамаатай олон зүйл тодорхой хариултгүй. гагцхүү 30 жилийн дараа хэн хэдэн настай байхаа л мэддэг.

Сонголтгүй ирээдүй төгсөх цагХувийн тэтгэврийн сангийн тухай хуулийг ирэх чуулганд өргөн барих гэж байна

тиймээс тодорхойгүй ирээдүйгээ тодорхой болгож, арай хатуугаар хэлэхэд хөдөлмөрийн бүтээмж муудсаны дараа гуйлгачин болчихгүйн тулд даатгал төлж, хуримтлал үүсгэдэг. гэвч манай улс зах зээлийн тогтолцоонд шилжээд бараг 30 жил дөхөж буй ч иргэддээ ирээдүйгээ баталгаажуулах эрх чөлөөг нь өнөө хэр боомилсоор байгаа юм.

олон улсын судалгаагаар өндөр хөгжилтэй орны иргэд дунджаар 22 наснаасаа тэтгэвэртээ гарахад бэлтгэж, мөнгөө хуримтлуулж эхэлдэг бол монголд 59 насандаа л жилийн дараа тэтгэвэрт гарна гэдгээ “гэнэт санадаг” байна. тиймээс ч өнөөдөр өндөр

настнуудын талаас илүү хувь нь хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээтэй ойролцоо түвшний тэтгэвэр авч, амь зууж байгаад нэг талаар дээрх хандлага буруутай. манай улсын эв хамтын буюу нэг ёсондоо халамжид суурилсан нийгмийн даатгалын тогтолцоогоор 2.4

сая төгрөгөөс дээш цалинтай иргэд тэтгэврийн хуримтлал хийх боломжгүй байдаг. Энэ нь алдагдалтай байгаа тэтгэврийн санд ачаалал нэмэх сөрөг талтай бөгөөд ийм хэмжээний цалинтай хүмүүсийн цорын ганц сонголт нь хувийн тэтгэврийн сан юм. мөн нэгэнт хувийн

тэтгэврийн сантай болчихвол 2.4 сая төгрөгөөс доош орлоготой иргэд ч санхүүгээ зохицуулж ирээдүйдээ хөрөнгө оруулалт хийж, насаараа ажилласан гавъяагаа хангалттай эдлэх эрх чөлөөтэй болно.

Нөгөө талаар иргэд хөрөнгө оруулах, санхүүгийн эрх чөлөөнд хүрэхэд банкны хадгаламжаас өөр бүтцийн хөгжил манай улсад туйлын сул байна. 30 жилийн дараа монгол улсын хүн амын бүтэц өөрчлөгдөж, таван хүн тутмын нэг нь өндөр настан болно гэсэн тооцоог НүБ-аас гаргасан. гэтэл улсын тэтгэврийн сангийн одоогийн алдагдал хагас их наяд төгрөг бөгөөд тун ойрмогхон энэ тоо хоёр дахин нэмэгдэх төлөвтэй байгаа. улмаар 10 жилийн дараа гэхэд улс тэтгэврээ тавьж чадахгүй, тэр хэрээр улсын төсөвт ачаалал болж, халамж хавтгайрч, ядуу иргэд хахсан улс болох вий гэсэн айдас шинжээчид тээж байгаа нь бодитой үнэн. харин энэ бүхний шийдэл нь хувийн тэтгэврийн сангийн хуулийг даруй батлах бөгөөд холбогдох эрх зүйн орчныг бүрдүүлснээр хувийн хэвшлийнхэн идэвхтэй оролцож, тэр хэрээр нийт эдийн засагт үр өгөөжөө өгөх юм.

одоо зах зээл дээр тэтгэврийн даатгалын үйлчилгээ үзүүлж байгаа компаниудын үйл ажиллагаа хөрөнгө оруулалтын сангийн тухай хуулиар зохи-цуулагддаг ч холбогдох журам нь амьдралд нийцэхгүй өн-дөр шалгууртай байдаг аж. тэтгэврийн шинэчлэлийн талаар баримтлах бодлогод тэтгэврийн даатгалын үйлчилгээг урт хугацаат даатгалын компаниуд, сангуудад олгох бөгөөд үйл ажиллагаанд нь Санхүүгийн зохицуулах хороо хяналт тавихаар тусгасан байна. хамгийн гол нь энэ зах зээл рүү

улс орохгүй байснаар тэтгэврийн сан бүрэн хуримтлалын сис-темээр явах юм.

мөн авах тэтгэврийн хэмжээ тухайн сангийн хөрөнгө оруу-лалтын өгөөжөөр хэмжигдэх тул хөрөнгө оруулалтын эрсдэл, багц зэрэгтэй холбоотой зохи-цуулалтыг хуульд нарийн тусгаж өгөх шаардлагатай гэдгийг албаны эх сурвалж хэллээ. гэхдээ татвартай холбоотой зохицуулалтыг болгоомжтой тусгах хэрэгтэйг хувийн хэвш-лийнхэн анхааруулж байна. гадаад улс оронд хувийн тэтгэврийн хуримтлалын хэмжээг цалингийн 10-аас доош хувиар тогтоодог бөгөөд энэ хязгаар дотор өгөөжийн орлогоос татвар тооцдоггүй аж. харин хязгаараас давбал тухайн иргэний үндсэн болон өгөөжийн орлогод татварын шатлал тогтоодог байна.

оролцогчдын хувьд тэтгэв-рийн сан мөнгөө цуглуулж, менежментийн компани шийдвэр гаргаж, кастодиан банкуудад хөрөнгөө хадгалах үүрэг ногддог жишиг олон улсад бий. хувийн тэтгэврийн сан байгуулах нь эргээд хөрөнгийн зах зээлд институцын хөрөнгө оруулалтын гол тоглогч болж, урт хугацаатай, тогтвортой хөрөнгө оруулагч болдог байна. Энэ хэрээр шинэ тутам компаниуд хөрөнгийн зах зээлээс санхүүжилт татах, засаглал нь сайжирч, түүнийг нь дагаад ашиг орлого, улсад төлөх татварын хэмжээ ч нэмэгдэх олон давуу талтай.

өөрөөр хэлбэл, одоо тухайн иргэний ая тухтай, эрсдэлтэй амьд рах нөхцөлийг хангаж бай гаа тэтгэврийн даатгалын хураамж санд төвлөрснөөр хуримт лал, өгөөж хүртэх боломж бүрдүүлдгээрээ улсын эдийн засагт чухал ач холбогдолтой юм.

• 2015 онд нийт хураамжийн 0.042 хувийг эзэлдэг байсан тэтгэврийн даатгалын хураамжийн орлого өнгөрсөн жил 0.066 хувь буюу 144.3 тэрбум төгрөг болж нэмэгдсэн байна.

• Манай улсын эв хамтын буюу нэг ёсондоо халамжид суурилсан нийгмийн даатгалын тогтолцоогоор 2.4 сая төгрөгөөс дээш цалинтай иргэд тэтгэврийн хуримтлал хийх боломжгүй байдаг.

• Энэ зах зээл рүү улс орохгүй байснаар тэтгэврийн сан бүрэн хуримтлалын системээр явах юм.

Олон улсын судалгаагаар өндөр хөгжилтэй орны иргэд дунджаар 22 наснаасаа тэтгэвэртээ гарахад бэлтгэж, мөнгөө хуримтлуулж эхэлдэг бол Монголд 59 насандаа л жилийн дараа тэтгэвэрт гарна гэдгээ “гэнэт санадаг” байна.

ЗГМ©