ΚΕΔΕ - Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος€¦ · web viewΜόνο το 25%...

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ «ΣΧΟΛΕΙΟ & ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ»

«Υποχρέωση ή Δημιουργία»

1 η ημέρα 26/9/2008

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Αναπληρώνοντας τον καλό συνάδελφο και φίλο, κύριο

Κυριάκο Λινάκη, Αντιπρόεδρο της Επιτροπής Παιδείας και

Πολιτισμού και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΚΕΔΚΕ, τον

οποίο δυστυχώς έκτακτη υποχρέωση τον κρατά μακριά μας σήμερα,

θα ήθελα να σας καλησπερίσω και να σας καλωσορίσω σε αυτό το

σημαντικό Συνέδριο που διοργανώνει η Επιτροπή Παιδείας και

Πολιτισμού της ΚΕΔΚΕ, σε συνεργασία με το Δήμο της Βέροιας,

που μας φιλοξενεί σήμερα με τόσο θερμό τρόπο.

Πριν ξεκινήσουμε και δώσουμε τον λόγο στους αγαπητούς

φίλους ομιλητές, που φαντάζομαι ότι θα αναπτύξουν ενδιαφέρουσες

πτυχές ενός τόσου σημαντικού στοιχείου όπως είναι το σχολείο και

η Τοπική Αυτοδιοίκηση, αν αυτό αποτελεί υποχρέωση ή δημιουργία

για όλους μας, θέματα της καθημερινότητας αλλά και τόσο

ουσιαστικά, θα ήθελα να χαιρετίσω την παρουσία όλων στη

σημερινή Ημερίδα, να καλησπερίσω και να χαιρετίσω τον

Πανοσιολογιότατο εκπρόσωπο του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη

Βέροιας, Καμπανίας και Ναούσης. Βεβαίως την αγαπητή Δήμαρχο

και οικοδέσποινα που μας φιλοξενεί, τη Δήμαρχο της Βέροιας. Τον

Νομάρχη Ημαθίας που βρίσκεται ανάμεσά μας. Το Πρόεδρο της

ΤΕΔΚ. Τον Περιφερειακό Διευθυντή Πρωτοβάθμιας και

Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας, τον κύριο

Καρατάσο. Τον Πρόεδρό μου, τον Πρόεδρο της Επιτροπής στην

οποία συμμετέχουμε, της Επιτροπής Παιδείας και Πολιτισμού, τον

αγαπητό κύριο Σταύρο Τουφεγγόπουλο, της Κεντρικής Ένωσης

Δήμων και Κοινοτήτων. Όλους τους συναδέλφους στην

Αυτοδιοίκηση, εκπροσώπους των κομμάτων που μας τιμούν σήμερα

με την παρουσία τους και συνδικαλιστικών Οργανώσεων από τους

χώρους της εκπαίδευσης. Να πω ότι την εκδήλωση τη σημερινή

ΚΕΔΚΕ – ΔΗΜΟΣ ΒΕΡΟΙΑΣ26 & 27 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2008

ΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΩΝ ΔΗΜΟΥ ΒΕΡΟΙΑΣ

1



χαιρετά με μήνυμά του ο Υφυπουργός Παιδείας, ο κύριος Σπύρος

Ταλιαδούρος.

Φαντάζομαι να μην λησμόνησα κάποιον από τους καλούς

φίλους που είναι σήμερα εδώ μαζί μας. Να περάσουμε απευθείας

στο πρόγραμμα και να καλέσω στο βήμα για τον χαιρετισμό και το

καλωσόρισμα, την αγαπητή Δήμαρχο Βέροιας, κυρία Χαρίκλεια

Ουσουτζόγλου.

Χ. ΟΥΣΟΥΤΖΟΓΛΟΥ: Σεβαστέ εκπρόσωπε του Μητροπολίτη

Βέροιας, Ναούσης και Καμπανίας, κύριε Νομάρχα, κύριε

Περιφερειακέ Διευθυντή της Εκπαίδευσης της Κεντρικής Μακεδονίας

και εκπρόσωπε του Υπουργού αν δεν απατώμαι σήμερα, κύριοι

Διευθυντές της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας που μας τιμάτε

με την παρουσία σας, κύριοι Αντιδήμαρχοι, συνάδελφοι Δήμαρχοι

και αγαπητοί συνάδελφοι στην Αυτοδιοίκηση και όχι μόνο, κυρίες

και κύριοι.

Λυπάμαι πραγματικά που η προσέλευση στο ξεκίνημα αυτού

του τόσο σημαντικού και πρώτου θεματικού Συνεδρίου της

Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων, με ένα τόσο σημαντικό

θέμα για τα ζητήματα της παιδείας, είναι μικρή. Ελπίζω ότι αύριο θα

είναι μεγαλύτερη και δεν θα μείνουμε με μία πικρή γεύση.

Κυρίες και κύριοι, έχω την εξαιρετική τιμή εκ μέρους των

συναδέλφων μου Δημοτικών Συμβούλων, συνδημοτών και κατοίκων

της πόλης μας, να σας καλωσορίσω στη Βέροια. Να σας

καλωσορίσω στην πόλη της οποία η ιστορία χάνεται στα βάθη των

χιλιετιών και ο πανάρχαιος επιγραφικός της πλούτος είναι πράγματι

μοναδικός στην Ελλάδα.

Να σας καλωσορίσω στη Βέροια της ρωμαϊκής περιόδου, που

αποτελεί έδρα του Κοινού των Μακεδόνων, Συνομοσπονδίας με

πολιτικές και θρησκευτικές δραστηριότητες , που ήταν κάτι πάρα

πολύ σημαντικό για εκείνα τα χρόνια και εγώ περηφανεύομαι ως

Δήμαρχος να το λέω σήμερα.



2



Την πόλη που επέλεξε ο Απόστολος Παύλος, ο Απόστολος

των εθνών, το 50-51 μ.Χ. να επισκεφτεί δύο φορές και να κηρύξει

στους Βεροιώτες ονομάζοντάς τους και ευγενέστερους των

Θεσσαλονικέων και ας με συγχωρήσουν οι γείτονες Θεσσαλονικείς,

να κηρύξει τον λόγο του Χριστού.

Την πόλη που διαχρονικά ακμάζει και παράγει πολιτισμό,

ακόμα και κάτω από αντίξοες πολλές φορές συνθήκες, όπως κατά

την περίοδο της τουρκοκρατίας.

Σας καλωσορίζω λοιπόν στη Βέροια, που στον

εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα συμμετείχε σε όλα τα κινήματα

εναντίον των Τούρκων, στην πόλη του μακεδονικού αγώνα και στην

ελεύθερη Βέροια από τον Οκτώβρη του 1912.

Τη διαχρονικότητα αυτής της πόλης την μαρτυρούν τα μνημεία

όλων των περιόδων της ιστορίας της. Τα ρωμαϊκά, τα βυζαντινά,

είναι πάμπολλα, είμαστε περήφανοι για αυτό, τα μετά-βυζαντινά.

Είναι μία πόλη που την αποκαλούν μικρή Ιερουσαλήμ γιατί έχει

πάρα πολλές εκκλησίες, βυζαντινές εκκλησίες. Όλα αυτά τα μνημεία

και τα κτίσματα συναντώνται με τα αρχοντικά της, τα πανέμορφα

μακεδονίτικα αρχοντικά της και με τις σύγχρονες υποδομές της,

όπως είναι αυτό το κτήριο που μας φιλοξενεί σήμερα.

Ο λαός της Βέροιας είναι θεματοφύλακας της παράδοσής του,

προερχόμενος από – επιτρέψτε μου να πω – μία όσμωση

συνελλήνων από διαφορετικές ιδιαίτερες πατρίδες. Διαφορετικές

ιδιαίτερες πατρίδες, που βρέθηκαν μαζί τον τελευταίο αιώνα και

κατοικούν σε αυτόν τον πανέμορφο τόπο τον οποίο η φύση τον

προίκισε γενναιόδωρα. Κατοικούν αρμονικά και αποτελούν έναν λαό

φιλήσυχο, φιλόξενο, δημιουργικό, που πιστεύω ότι με την

παραμονή σας εδώ θα το αντιληφθείτε και εσείς, έναν λαό και μία

κοινωνία που από τα τελευταία γεγονότα των πολύ τελευταίων ετών

τραυματίστηκε, αλλά είναι πείσμων, είναι ευαίσθητος και προχωρά

στην υπέρβαση.



3



Κυρίες και κύριοι, η Τοπική Αυτοδιοίκηση ως έκφραση της

λαϊκής κυριαρχίας, είναι ο πλέον αποκεντρωμένος

αντιπροσωπευτικός θεσμός που κατέκτησε και πρόσφερε πολλά,

αλλά και οφείλει να προσφέρει πάρα πολλά, να προσφέρει ακόμα

περισσότερα. Αυτόν λοιπόν τον βηματισμό θα αναζητήσουμε και σε

αυτήν την θεματική Διημερίδα της ΚΕΔΚΕ με θέμα την παιδεία.

Μεταπολιτευτικά ακούγεται ως δημόσιος δεσμευτικός

πολιτικός λόγος πως η παιδεία, η υγεία, η εθνική ασφάλεια και

διάφορα τέτοια, αποτελούν θέματα εθνικής προτεραιότητας. Βέβαια,

για την υγεία και την ασφάλεια δεν έχουμε να μιλήσουμε σήμερα,

αλλά για την παιδεία το βέβαιο είναι ότι έγιναν αρκετά, οφείλουν

όμως γιατί είναι ο πλέον ευαίσθητος τομέας και το έλεγα πριν και σε

μία συνέντευξη που από κοινού είχαμε πριν από λίγο, οφείλουν να

γίνουν πολλά περισσότερα και όσα και αν γίνουν, πάλι θα είναι

λίγα.

Η παιδεία λοιπόν, είναι το δυναμικότερο μέγεθος που

στοχεύει στο μέλλον. Για να είμαστε συναγωνιστικοί ή αν θέλετε

ανταγωνιστικοί, στο στάδιο ενός παγκοσμιοποιημένου

περιβάλλοντος των επόμενων ετών, του μέλλοντος, πρέπει να

προσέλθουμε με πολίτες έτοιμους να δράσουν, να δημιουργήσουν

και να ζήσουν πραγματικά τη χαρά της ζωής ως πρωταγωνιστές ή

έστω ως συνδιαμορφωτές και όχι όμως ως απλοί θεατές. Αυτό είναι

το ζητούμενο και αυτός πρέπει να είναι ο στόχος.

Σχολείο και Τοπική Αυτοδιοίκηση, υποχρέωση ή δημιουργία;

Μας παίδεψε λίγο ο τίτλος και θέλω να ευχαριστήσω όλους τους

συναδέλφους που ήρθαν και από μακριά στη Βέροια για να

συνεργαστούμε ώστε να γίνει αυτό το Συνέδριο.

Όπως θα καταδειχθεί από τις προτάσεις και τις εισηγήσεις

των έγκριτων εισηγητών, οφείλουμε να δημιουργήσουμε στο βαθμό

που μας αναλογεί και μπορούμε, ένα σχολείο σύγχρονο, ένα

σχολείο έξυπνο, ένα σχολείο οικολογικό, ένα σχολείο βιοκλιματικό.



4



Είναι λέξεις καινούργιες που μπαίνουν στη ζωή μας, το οποίο να

ανταποκρίνεται στις σύγχρονες μεθοδολογικές, παιδαγωγικές

αντιλήψεις. Από ένα σχολείο κλειστοφοβικό και εσωστρεφές, να

πάμε σε ένα σχολείο ανοικτών οριζόντων όσο μπορούμε καλύτερα

και όσο μπορούμε πιο σύντομα. Σχολείο που θα είναι ανοικτό στην

κοινωνία και θα συνδιαλέγεται με την κοινωνία. Ένα σχολείο

αλληλοδραστικό που τα προγράμματα σπουδών θα ανταποκρίνονται

όχι μόνο στον εθνικό, αλλά και στον περιφερειακό και τοπικό

σχεδιασμό.

Ένα σχολείο σύγχρονο, χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς,

που θα παρέχει ίσες ευκαιρίες, ίσες ευκαιρίες πρόσληψης αυτού

του υπέρτατου κοινωνικού αγαθού, της μόρφωσης και της παιδείας,

σε όλες μα όλες τις κοινωνικές ομάδες. Μακριά από τις

διπλοβάρδιες, τους ακατάλληλους ενοικιαζόμενους σχολικούς

χώρους και την υποχρηματοδότηση.

Μία Τοπική Αυτοδιοίκηση λοιπόν, με ενεργό ρόλο στην

εκπαιδευτική πολιτική και κυρίως με αποκεντρωμένους πόρους.

Μιλάμε λοιπόν, για ένα σχολείο διαδραστικό, που να κινείται πέρα

από την τυπική, την γνωστή μέχρι τώρα αποστολή του. Έναν χώρο

αναφοράς της γειτονιάς και των τοπικών κοινωνιών. Ένα κέντρο

γνώσης για όλες τις ηλικίες, με ενίσχυση του ρόλου των Οργάνων

λαϊκής συμμετοχής, με διακριτική αξιοποίηση όλων των σχολικών

χώρων επ’ ωφελεία των πολιτών και μόνο.

Σε αυτούς λοιπόν τους προβληματισμούς που σαν τίτλους

έβαλα, σε αυτές τις προτάσεις αν θέλετε ή και σε άλλες

περισσότερες, θα αναφερθούν εμπεριστατωμένα και πληρέστερα οι

έγκριτοι εισηγητές.

Κυρίες και κύριοι, αγαπητοί συνάδελφοι, πιστεύω ότι τα

πορίσματα της Διημερίδας θα αποτελέσουν μία βάση δεδομένων για

όλους μας, εργαλεία θεματικής προσέγγισης και σχέσης με το

σύγχρονο σχολείο.



5



Εύχομαι λοιπόν, ευόδωση των εργασιών, εύχομαι καλή

διαμονή στη φιλόξενη Βέροια, στη φιλόξενη και όμορφη Βέροια.

Σχολείο και Τοπική Αυτοδιοίκηση λοιπόν και το ερώτημα είναι:

υποχρέωση ή δημιουργία; Νομίζω, αυτή είναι η άποψή μου, ότι η

απάντηση μοιάζει προφανής.

Να είστε καλά, να έχετε καλή διαμονή.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Να ευχαριστήσω την αγαπητή συνάδελφο, Δήμαρχο

της Βέροιας. Κυρίως να σας ευχαριστήσουμε όλοι και εσάς και το

Δημοτικό Συμβούλιο της Βέροιας, γιατί τόσο πρόθυμα αποδεχτήκατε

την πρόταση και φιλοξενείτε αυτό το Συνέδριο σήμερα στην όμορφη

πόλη σας.

Να καλέσω στο βήμα τον Δήμαρχο Μελίκης, κύριο

Κωνσταντίνο Καρέλη, Πρόεδρο της ΤΕΔΚ Νομού Ημαθίας, για τον

δικό του χαιρετισμό.

Κ. ΚΑΡΕΛΗΣ: Κυρίες και κύριοι εκπρόσωποι των Αρχών, εκλεκτοί

προσκεκλημένοι, κυρίες και κύριοι Σύνεδροι, αγαπητές και αγαπητοί

συνάδελφοι.

Αν η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι το κύτταρο της δημοκρατίας,

η εκπαιδευτική κοινότητα είναι ο πυρήνας αυτού του κυττάρου. Όχι

μόνο γιατί συγκροτείται από τα κατά τεκμήριο πιο ζωντανά και

δημιουργικά και πιο ανήσυχα μέλη της κάθε τοπικής κοινωνίας, όχι

μόνο γιατί λειτουργεί μέσα σε μία ατμόσφαιρα διαρκούς διαλόγου,

όχι μόνο γιατί καλλιεργεί τη γνώση, ενθαρρύνει τον εθελοντισμό,

αναδεικνύει τ ις δεξιότητες, παρακινεί σε δράση, αλλά και γιατί και

κυρίως γιατί διαπαιδαγωγεί, διαπλάθει, διαμορφώνει και

προετοιμάζει το μέλλον των τοπικών κοινωνιών.

Στους κόλπους της εκπαιδευτικής κοινότητας σχηματίζονται,

αναπτύσσονται και σταδιακά ωριμάζουν οι αυριανοί δημότες, οι

αυριανοί εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι αυριανοί

πολίτες της δημοκρατίας μας. Για αυτό και το ενδιαφέρον, η

προσοχή και η φροντίδα της Αυτοδιοίκησης για το σχολείο, δεν



6



εξαντλούνται στην τυπική διεκπεραίωση μια ακόμα αρμοδιότητας ή

στην επιδερμική εκπλήρωση μιας ακόμα υπηρεσιακής υποχρέωσης.

Συνιστούν έκφραση πηγαία και εκδήλωση αυθόρμητη, με

χωροχρονικές διαστάσεις οικουμενικές και αιώνιες και με βαθιές

ιστορικές ρίζες που αρδεύονται από τη ζείδωρη κοινοτική

παράδοση του γένους μας.

Για αυτό και η διαζευκτική συμπλοκή του τίτλου του παρόντος

Συνεδρίου, μόνο ως ρητορικό σχήμα μπορεί να εκληφθεί, καθώς και

μόνο η ονομασία των Πρωτοβάθμιων Σχολείων ως Δημοτικών,

υπενθυμίζει την αυτοδιοικητική προέλευση και καταγωγή τους.

Η ελληνική Τοπική Αυτοδιοίκηση στο σύνολό της αγκαλιάζει

διαχρονικά τα σχολεία όλων των βαθμίδων και μεταγγίζει σε αυτά

το υστέρημα των πόρων και το περίσσευμα της αγάπης της, για να

δεχτεί και η ίδια στη συνέχεια μετάγγιση ζωής, συμμετοχής, γνώσης

και δημιουργίας.

Καταθέτω αυτές τις ελάχιστες εισαγωγικές σκέψεις με τη

διπλή μου ιδιότητα, τόσο του αιρετού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης,

όσο και του εκπαιδευτικού, που μέσα στην αίθουσα έχει βιώσει τη

σχολική πραγματικότητα, τις αγωνίες των γονιών, τους κόπους των

διδασκόντων, τις απορίες και τα φτερουγίσματα των παιδιών και

μεταφέροντας τον θερμό χαιρετισμό όλων των μελών της ΤΕΔΚ

Νομού Ημαθίας, σας καλωσορίζω στο Νομό μας και εύχομαι κάθε

επιτυχίες στις εργασίες του Συνεδρίου μας.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Το Συνέδριό μας τιμά με την παρουσία του ο

Νομάρχης Ημαθίας, κύριος Κωνσταντίνος Καραπαναγιωτίδης και θα

ήθελα να τον καλέσω στο βήμα για τον δικό του χαιρετισμό.

Κ. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗΣ: Άγιε Πατέρα, εκπρόσωπε του

Σεβασμιότατου Μητροπολίτη μας, κυρία Δήμαρχε της Βέροιας,

κύριοι Δήμαρχοι, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι στην Τοπική

Αυτοδιοίκηση Α΄ και Β΄ Βαθμού, κύριε Περιφερειακέ Διευθυντά

Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, κύριοι Πρόεδροι



7



των ΤΕΔΚ, κύριοι Διευθυντές των Διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας και

Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Νομού μας, κυρίες και κύριοι.

Θέλω να συγχαρώ όλους όσους είχαν την πρωτοβουλία για

αυτήν την Διημερίδα, με το πολύ ενδιαφέρον θέμα, διότι πάντα

έχουν και πρέπει να έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα θέματα που αφορούν

την παιδεία, θέματα που αφορούν τα σχολεία, θέματα που αφορούν

τα παιδιά μας.

Το δίλημμα υποχρέωση ή δημιουργία, του θέματος του

Συνεδρίου, έχει ασφαλώς εύκολη απάντηση. Στα ευαίσθητα

ζητήματα της παιδείας δεν χωρούν υποχρεώσεις, παρά δημιουργικό

πνεύμα. Συνεχής αγώνας για καλύτερες συνθήκες, με επίκεντρο τον

μαθητή και τη γνώση.

Η εμπειρία όλων μας οδηγεί στο κοινό συμπέρασμα ότι τα

προβλήματα και οι προοπτικές στο χώρο της παιδείας δεν μπορούν

να αντιμετωπιστούν χωρίς την ουσιαστική παρέμβαση και τον

ενεργό ρόλο των δυνάμεων της τοπικής κοινωνίας και ιδιαίτερα της

Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Για ένα σχολείο ανοικτό στην κοινωνία, δυναμικό, παράγοντα

αλληλεπίδρασης, ένα σχολείο που θα παρακολουθεί τις σύγχρονες

εξελίξεις από τον χώρο των επιστημών, της αγωγής, θα

αφουγκράζεται τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας και θα

προσαρμόζεται σε αυτές. Ένα σχολείο που θα αξιοποιεί τ ις

δυνάμεις της κοινωνίας και τις μορφωτικές, πολιτιστικές και άλλες

ευκαιρίες που παρέχει.

Σε αυτό το πλαίσιο αποδεικνύεται ιδιαίτερα σημαντικός ο

ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για τη στήριξη και τη

συμπαράσταση στο παιδευτικό έργο των σχολείων, μέσα από την

κάλυψη των αναγκών σε υλικοτεχνικές υποδομές και σε τεχνικό

εξοπλισμό και γενικότερα με τη συμβολή στην εξασφάλιση των

κατάλληλων συνθηκών λειτουργίας τους.



8



Στο σημείο αυτό δεν θα μπορούσα να μην κάνω μία αναφορά

στο σημερινό γίγνεσθαι στη σημερινή υφιστάμενη κατάσταση, που

σίγουρα έχει ανάγκη βελτιώσεων.

Στο πλαίσιο του νέου Καποδίστρια πρέπει να γίνουν γοργά

βήματα και είναι ευθύνη όλων μας να παλέψουμε για αυτό. Οι νέοι

διευρυμένοι Δήμοι, οι νέες μεγάλες Νομαρχίες, πρέπει να

αποκτήσουν – το τονίζω – αποφασιστικό, επιτελικό ρόλο στον

τομέα της παιδείας ώστε να μπορούν να οραματίζονται και στη

συνέχεια να σχεδιάζουν και να υλοποιούν έργα για μία παιδεία

σύγχρονη, ουσιαστική, αποδοτική.

Η χώρα μας έχει ανάγκη από ένα αποκεντρωμένο

εκπαιδευτικό σύστημα, στο πνεύμα επιτυχημένων συστημάτων

άλλων χωρών της ανεπτυγμένης Ευρώπης. Χρειαζόμαστε βήματα

τολμηρά και αν είναι δυνατόν, γρήγορα. Έχουμε χάσει πολύτιμο

χρόνο.

Από την πλευρά μας η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση θα

αγωνιστούμε στο πλαίσιο του νέου Καποδίστρια για πόρους και

αρμοδιότητες στον τομέα της παιδείας. Ως τότε, αναμένοντας το

καλύτερο, όσο κοντά ή μακριά βρισκόμαστε από αυτό, θα

σχεδιάζουμε νέα και σύγχρονα σχολεία σαν αυτό που παραδώσαμε

προχθές εδώ στη Βέροια, σαν αυτό που θα εγκαινιάσουμε σε λίγες

μέρες στη Νάουσα, για να εξαλείψει η διπλή βάρδια και θα

συμπληρώνουμε αίθουσες όπου υπάρχει ανάγκη, πάντα σε

συνεργασία με την Πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση και την εκπαιδευτική

κοινότητα.

Κυρίες και κύριοι, καλώς ήρθατε στη Βέροια, καλώς ήρθατε

στην Ημαθία, καλή διαμονή και καλή επιτυχία στο Συνέδριό σας.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Νομίζω ότι ο πλέον αρμόδιος να πάρει τη σκυτάλη

από τον ομιλητή και να συνεχίσει τ ις σκέψεις του, είναι ο αγαπητός

Περιφερειακός Διευθυντής της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας

Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας, κύριος Γιώργος Καρατάσιος.



9



Γ. ΚΑΡΑΤΑΣΙΟΣ: Καλησπέρα σε όλους. Κυρία Δήμαρχε της

Βέροιας, εσείς κουραστήκατε για τον τίτλο, εμάς όμως μας άρεσε.

Η δεύτερη παρατήρηση είναι ότι κύριε Νομάρχη, ξανά κυρία

Δήμαρχε της Βέροιας και κύριε Πρόεδρε της ΤΕΔΚ Ημαθίας, με τους

χαιρετισμούς που απευθύνατε ως τώρα, επιβεβαιώσατε αυτό που

πιστεύουμε ότι είστε συνεχώς δίπλα μας και πραγματικά χωρίς τη

δική σας φροντίδα δεν μπορούμε να προχωρήσουμε.

Άγιε Πατέρα, κυρίες και κύριοι Δήμαρχοι, κύριε Πρόεδρε της

ΟΛΜΕ, αγαπητοί συνάδελφοι, αποτελεί για εμένα ιδιαίτερη τιμή και

χαρά λίγες ημέρες μόνο μετά την επίσκεψη του Υπουργού Εθνικής

Παιδείας και Θρησκευμάτων στο Νομό Ημαθίας, να μεταφέρω τον

χαιρετισμό του στο σημαντικό αυτό Συνέδριο που διοργανώνει η

Επιτροπή Παιδείας και Πολιτισμού της Κεντρικής Ένωσης Δήμων

και Κοινοτήτων Ελλάδας και ο Δήμος Βέροιας.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι η σύμπραξη μεταξύ σχολείου και

Τοπικής Αυτοδιοίκησης αποτελεί προτεραιότητα της εθνικής

εκπαιδευτικής πολιτικής. Οι συστηματικές επισκέψεις του

Υπουργού, του κυρίου Ευρυπίδη Στυλιανίδη, ακόμα και στις πιο

απομακρυσμένες σχολικές μονάδες της χώρας μας, αλλά και η

άμεση επικοινωνία του με τους φορείς της περιφέρειας, της

Νομαρχιακής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αποδεικνύουν έμπρακτα

το προσωπικό του ενδιαφέρον για την εμπέδωση αυτής της

συνεργασίας.

Είναι γεγονός άλλωστε ότι τα λειτουργικά ζητήματα και οι

προοπτικές στο χώρο της παιδείας δεν μπορούν να

αντιμετωπιστούν χωρίς την ουσιαστική παρέμβαση και τον ενεργό

ρόλο των τοπικών δυνάμεων.

Στις μέρες μας προκύπτει όλο και πιο έντονο το αίτημα για

ένα σχολείο πολυδύναμο και συνεργάσιμο, ένα σχολείο που θα

αφουγκράζεται τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας και θα

προσαρμόζεται σε αυτές.



10



Προς την κατεύθυνση αυτή στη χώρα μας με τον Ν.1566/85,

καθώς επίσης με μεταγενέστερα νομοθετήματα, μεταβιβάστηκε

στους ΟΤΑ η ακίνητη και κινητή περιουσία των σχολείων, δόθηκε

στους Δήμους και στις Κοινότητες η αρμοδιότητα συντήρησης των

σχολικών μονάδων και η κατανομή των πιστώσεων ενώ συστάθηκαν

μία σειρά σημαντικών συλλογικών Οργάνων, όπως ο Σύλλογος

Γονέων και Κηδεμόνων, το Σχολικό Συμβούλιο, η Σχολική Επιτροπή

και η Επιτροπή Παιδείας του Δήμου.

Σε αυτό το πλαίσιο ιδιαίτερα κρίσιμος αναδεικνύεται ο ρόλος

της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για τη στήριξη και τη συμπαράσταση

των σχολείων μέσα από την κάλυψη αναγκών σε υλικοτεχνικές

υποδομές και τη συμβολή στην εξασφάλιση των κατάλληλων

συνθηκών λειτουργίας τους.

Σήμερα η εθνική εκπαιδευτική στρατηγική του έξυπνου

σχολείου, ενδυναμώνει και προωθεί την δημιουργική συνεργασία

των σχολικών μονάδων και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το μεγάλο

κατασκευαστικό πρόγραμμα των 1.233 σύγχρονων κτηρίων, το

οποίο αναμένεται να αλλάξει ως το 2012 το αρχιτεκτονικό τοπίο της

χώρας μας, στηρίζεται κυρίως στη σύμπραξη του Υπουργείου

Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και του Οργανισμού Σχολικών

Κτηρίων, με τις Περιφέρειες, τ ις Νομαρχίες και τους Δήμους.

Πρόσφατα, ο Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων

τόνισε ότι η κυβέρνηση σχεδιάζει, προγραμματίζει και

χρηματοδοτεί. Η Αυτοδιοίκηση είναι εταίρος και προχωρά στην

συνυλοποίηση των έργων. Είναι αυτή, συνεχίζει ο Υπουργός, που

παραλαμβάνει και αναλαμβάνει την ευθύνη να συντηρεί τα κτήρια

και τις υποδομές για να μπορούν πραγματικά να είναι λειτουργικές

και ανταποδοτικές για τους νέους.

Παράλληλα, η διαρκώς μεταβαλλόμενη εκπαιδευτική

πραγματικότητα θέτει την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τους

κοινωνικούς φορείς μπροστά στην πρόκληση και την ευθύνη να



11



αναζητήσουν τρόπους διεύρυνσης του παρεμβατικού τους ρόλου,

ώστε να συμβάλλουν θετικότερα στην προσαρμογή του σχολείου

στις τοπικές ιδιαιτερότητες και στη δημιουργία ενός εμπλουτισμένου

σχολικού και τοπικού περιβάλλοντος μάθησης.

Τα θεσμοθετημένα συλλογικά Όργανα και οι τοπικές Αρχές,

έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν γόνιμα και δημιουργικά με

προτάσεις, να στηρίζουν την υλοποίηση καινοτόμων εκπαιδευτικών

προγραμμάτων και να αναλαμβάνουν την ανάπτυξη πολιτιστικών

και αθλητικών δραστηριοτήτων σε συνεργασία πάντα με τις

σχολικές μονάδες.

Επιπλέον, πρωτοβουλίες ιδιαίτερου κοινωνικού ενδιαφέροντος

και ευαισθησίας, είναι η επιβράβευση σχολείων, μαθητών και

εκπαιδευτικών για τις διακρίσεις τους και για την εφαρμογή

εξαίρετων πρακτικών, η συνεργασία με ιδρύματα, φορείς και μη

κυβερνητικές οργανώσεις, η ανάπτυξη προγραμμάτων θερινής

απασχόλησης των μαθητών και η παροχή στήριξης, καθοδήγησης

και συμβουλευτικής στους γονείς γενικότερα και γενικότερα σε

ευάλωτες κοινωνικά ομάδες.

Είμαι βέβαιος ότι το σημαντικό αυτό Συνέδριο με την επίκαιρη

και ενδιαφέρουσα θεματολογία του θα συμβάλλει στη διερεύνηση

όλων των παραμέτρων που προσδιορίζουν το νέο ενισχυμένο ρόλο

της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στον τομέα της εκπαίδευσης, υπό το

πρίσμα της ευρωπαϊκής πρακτικής.

Θα μου επιτρέψετε να συγχαρώ τους διοργανωτές της

εκδήλωσης για την ανάληψη της πρωτοβουλίας και να σας

διαβεβαιώσω ότι τόσο ο Υπουργός Εθνικής Παιδείας και

Θρησκευμάτων, όσο και εμείς, εκπαιδευτικοί και εκπρόσωποι της

Διοίκησης, εμπιστευόμαστε στις τοπικές δυνάμεις, στηριζόμαστε

στο έργο σας και σας ευχαριστούμε για την πολύτιμη συμβολή σας.



12



Ευχόμαστε καλή επιτυχία στις εργασίες του Συνεδρίου και

βεβαίως και εμείς αναμένουμε με ενδιαφέρον τα πορίσματα των

εργασιών.

Ευχαριστώ για την προσοχή σας.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Συνεχίζοντας με τους χαιρετισμούς των φορέων,

θέλω να καλέσω στο βήμα τον κύριο Κώστα Μανιάτη, Πρόεδρο της

Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης.

Κ. ΜΑΝΙΑΤΗΣ: Πανοσιολογιότατε, κύριε Νομάρχη, κυρία Δήμαρχε,

κύριοι εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δήμαρχοι,

εκπρόσωποι φορέων συλλογικοτήτων, κύριε Περιφερειακέ

Διευθυντή Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας, κυρίες και κύριοι.

Να ευχαριστήσω καταρχήν για την πρόσκλησή σας. Θα

προσπαθήσω να θέσω ζητήματα που αγγίζουν τον πυρήνα των

σχέσεων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Νομαρχιακής και σχολείων.

Προηγούμενα όμως θα πρέπει να πω ότι για να απαντήσουμε

στο ερώτημα τι είδους εκπαίδευση θέλουμε, πρέπει να

απαντήσουμε στο ερώτημα τι πολίτη θέλουμε, σε ποια κοινωνία τον

θέλουμε.

Να πω επίσης ότι ο πυρήνας της πολιτικής πρότασης της

ΟΛΜΕ είναι μία πραγματικά δημόσια παιδεία, πραγματικά δωρεάν,

υψηλής ποιότητας, για όλους τους νέους, χωρίς φραγμούς και

διακρίσεις.

Για εμάς η εκπαίδευση είναι κατεξοχήν δημόσιο, κατεξοχήν

κοινωνικό αγαθό, μη διαπραγματεύσιμο. Αναφαίρετο κοινωνικό

δικαίωμα.

Με βάση αυτόν τον πυρήνα αυτής της πρότασης της πολιτικής

της ΟΛΜΕ, θα αναπτύξω συγκεκριμένες θέσεις της σε σχέση με την

σχέση Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Νομαρχιακής και εκπαίδευσης.

Πρώτον. Την αποκέντρωση γενικότερα δεν την εννοούμε ως

διοικητική διαδικασία. Την εννοούμε ως διαδικασία συμμετοχής σε

συλλογικούς φορείς που λειτουργούν με συγκεκριμένες



13



αρμοδιότητες και όχι γενικά, συνεργάζονται μέσα από δεδομένο

πλαίσιο.

Όσον αφορά ειδικότερα τον χώρο της εκπαίδευσης, της

αποκέντρωσης στην εκπαίδευση, εννοούμε μεταφορά πόρων και

αρμοδιοτήτων στην εκπαιδευτική περιφέρεια, όχι στη διοικητική,

ούτε στους Δήμους, ούτε στις Νομαρχίες. Στην εκπαιδευτική

περιφέρεια, στις εκπαιδευτικές αποκεντρωμένες δομές. Δηλαδή,

Περιφέρεια, Διεύθυνση Εκπαίδευσης, Γραφείο, σχολική μονάδα, με

μία ιδιαίτερη έμφαση στη σχολική μονάδα.

Δεύτερον. Η αποκέντρωση που πολλοί την ταυτίζουν με την

Αυτοδιοίκηση, δεν συμφωνούμε. Πρέπει να τη δει κανείς ιστορικά.

Αποκέντρωση είχαμε επί Βαυαρών. Το μοντέλο αυτό έχει

ακολουθηθεί. Έγιναν αγώνες όμως μακρόχρονοι δασκάλων και

καθηγητών και ελληνικής κοινωνίας που ήταν μαζί τους, για να

φύγουμε από αυτό το μοντέλο.

Τρίτον. Πρέπει να υπάρχει ενιαίο εθνικό πλαίσιο σπουδών ή

πρέπει να υπάρχει ένα γενικότερο πλαίσιο που να προσαρμόζεται

στις τοπικές ανάγκες; Εμείς λέμε ότι πρέπει να υπάρχει ενιαίο,

αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών και όχι ένα γενικότερο πλαίσιο.

Ακόμα και στην Αγγλία το 1988, η Πρωθυπουργός τότε

Θάτσερ, θεσμοθέτησε το National Curriculum, το εθνικό πλαίσιο

σπουδών.

Πρέπει λοιπόν στο αναλυτικό αυτό πλαίσιο σπουδών, να

υπάρχουν οι συγκεκριμένοι στόχοι, οι γενικοί και οι ειδικότεροι

στόχοι της εκπαίδευσης, καθώς και οι πρόνοιες της Πολιτείας, διότι

η Πολιτεία κεντρικά οφείλει να εξισορροπεί ανισότητες.

Εμείς είμαστε υπέρ αυτού του μοντέλου που λέω, γιατί

θεωρούμε ότι δεν μπορεί ο κάθε φορέας Αυτοδιοίκησης να

προσδιορίζει την ποιότητα της εκπαίδευσης με δικές του ανάγκες,

επιλογές και ιεραρχήσεις.



14



Το σχολείο, αφού είναι θεσμός της κοινωνίας, εξ ορισμού

είναι ανοικτός, αλλά είναι και κλειστός θεσμός αφού λειτουργεί μέσα

σε συγκεκριμένο πλαίσιο. Άρα λοιπόν, έχουμε μία συνεχή όσμωση

με την κοινωνία, αλληλοεπηρεάζεται, επηρεάζει αλλά κυρίως

επηρεάζεται, ταυτόχρονα λειτουργεί ως κλειστός θεσμός.

Πέμπτον. Στο ερώτημα Αυτοδιοίκηση Νομαρχιακή και Τοπική

και σχολείο, δεν υπάρχει πεδίο συνεργασίας; Βεβαίως και υπάρχει.

Άλλο πράγμα το σχολείο ως εκπαιδευτικός θεσμός για εμάς και

άλλο το σχολείο στην κοινωνική και πολιτιστική του διάσταση.

Εμείς λοιπόν λέμε ότι το σχολείο όντας κύτταρο και πρέπει να

το κάνουμε, παιδείας και πολιτισμού, μόρφωσης και πολιτισμού,

πρέπει τι να κάνει; Να συνεργαστεί με τους τοπικούς φορείς, την

Τοπική Αυτοδιοίκηση, τη Νομαρχιακή, τους γονείς, τους μαθητές, τη

γειτονιά, όλες τις συλλογικότητες και τους φορείς. Να αξιοποιηθεί

δηλαδή ως χώρος άνθησης παιδείας, αθλητισμού και πολιτισμού.

Χώρος ανάπτυξης ανθρώπινων σχέσεων, προώθησης

δραστηριοτήτων που απασχολούν γονείς, γειτονιά.

Γιατί να μην δημιουργηθούν σε τοπικό επίπεδο όμιλοι ειδικών

ενδιαφερόντων με βάση το σχολείο; Δεν είναι πεδίο δόξης λαμπρό;

Είναι λίγο ζήτημα; Σε ειδικά ενδιαφέροντα, τέχνη, επιστήμη,

πολιτισμός, αθλητισμός, επιμορφωτικά προγράμματα, τοπική

ιστορία. Για να δούμε και να προβληματιστούμε, έναν

προβληματισμό πάνω σε αυτούς που μιλάνε να μπει και ένα

πρόγραμμα τοπικής ιστορίας, ποιος θα το βάλει άραγε και ποιος θα

διδάσκει τ ι κάθε φορά. Το έχουμε σκεφτεί; Ποιος θα διδάσκει;

Δηλαδή, την τοπική ιστορία θα την αναλύει ο καθένας κατά το δικό

του πρίσμα όπως διδάσκει; Ποιοι φορείς θα προτείνουμε; Εδώ

υπάρχει το ενιαίο διαθεματικό πλαίσιο σπουδών. Παιδαγωγικό

Ινστιτούτο δεν μπορεί να κάνει πρόγραμμα. Ποιοι φορείς και

συλλογικότητες θα το κάνουν; Βεβαίως, είπε κανείς ότι δεν πρέπει

να προτείνουν; Βεβαίως λέμε να προτείνουν οι φορείς. Θα



15



προτείνουν οι φορείς που θα λειτουργήσουν σε ένα επίπεδο

συλλογικοτήτων, πού όμως; Στο αποκεντρωμένο Παιδαγωγικό

Ινστιτούτο, που αυτό θα υλοποιήσει με βάση την εμπειρία, τη

γνώση, θα πάρει τ ις προτάσεις.

Αγαπητοί Σύνεδρο, από το Ν.1566/85, έχουν εισαχθεί θεσμοί

λαϊκής συμμετοχής. Αντί να συζητάμε σήμερα γιατί αυτοί δεν

προχώρησαν ή αν προχώρησαν, σε ποιο βαθμό και να κάνουμε μία

αποτίμηση της πορείας του, μιλάμε γενικά για συμμετοχή της

κοινωνίας. Τι πάει να πει συμμετοχή της κοινωνίας; Υπάρχει

πολίτης σε αυτή τη χώρα που θα πει όχι στη συμμετοχή της

κοινωνίας; Ασάφεια, συμμετοχή της κοινωνίας, τι πάει να πει αυτό;

Εμείς λέμε, προϋπάρχουν με το 1566 Σχολικές Επιτροπές,

Συμβούλια, Δημοτικές Επιτροπές. Να δούμε που έχουμε υστέρηση,

να εντοπίσουμε αδυναμίες, λάθη τους, αγκυλώσεις τους, άλλα που

υπάρχουν στη λειτουργία τους. Να υπερβούμε θετικά αυτές τις

αδυναμίες. Να ψάξουμε και να δώσουμε ζωή σε συλλογικούς

φορείς, αλλά με προδιαγεγραμμένες αρμοδιότητες, όχι γενικά και

αόριστα. Αρμοδιότητες και ευθύνη. Άρα, να συνδέσουμε την

αποκέντρωση με συμμετοχική διαδικασία φορέων που θα

λειτουργούν ανοικτά, θα λειτουργούν με δημοκρατικές διαδικασίες,

με σαφώς οριοθετημένες και προσδιορισμένες αρμοδιότητες. Αυτό

τι δυνατότητα θα δώσει; Μιας αξιόπιστης εκπροσώπησης και

αποτύπωσης των ενδιαφερόντων, των διαθέσεων, των τοπικών

κοινωνιών. Αυτά να ψάξουμε να βρούμε και όχι γενικά Όργανα

συμμετοχής. Υπάρχουν Όργανα συμμετοχής, βεβαίως να τα

διευρύνουμε σε μία τέτοια βάση.

Άρα λοιπόν, υπάρχει μεγάλη ανάγκη να συνυπάρξει, να

αλληλοτροφοδοτηθεί, να υπάρξει συνεργασία εκπαίδευσης, Τοπικής

Αυτοδιοίκησης, στο πεδίο όχι του σχολείου ως εκπαιδευτικού και

παιδαγωγικού θεσμού, εκεί δεν μπορεί να υπάρχει λόγος

Νομαρχιακής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Στον πυρήνα τον



16



παιδαγωγικό και εκπαιδευτικό. Είναι όμως πεδίο δόξης λαμπρό στο

σχολείο ως κύτταρο πολιτισμού, στο σχολείο ως κύτταρο

παρέμβασης προς την κοινωνία, αξιοποίησης του τοπικού, φυσικού,

παραγωγικού, ιστορικού, πολιτιστικού περιβάλλοντος, το σχολείο

ως χώρος αρμοδιοτήτων στο επίπεδο των Σχολικών Επιτροπών,

του σχολείου στην περίπτωση των εξυπηρετήσεων των μαθητών,

της Αυτοδιοίκησης ή γενικότερα εξυπηρέτησης των αναγκών τους,

του σχολείου και της εκπαίδευσης ανίχνευσης ιδιαίτερων αναγκών,

να τα δούμε. Όμως ήθελα να είμαι σαφής σε μία διάσταση, το τι

βάζουμε εμείς αποκέντρωση και όλα αυτά ξεκινούν από μία αρχή

που έχουμε δικαίωμα να τη θέτουμε.

Το ενιαίο για εμάς της εκπαίδευσης, το δημόσιο και κυρίως η

μείωση των μορφωτικών ανισοτήτων, ανεξάρτητα του τι γίνεται,

εμείς θεωρούμε ότι ένας εκπαιδευτικός δεν μπορεί να αισθάνεται

καλά και να διαπαιδαγωγεί και να διδάσκει σε ένα σχολείο που

προϋπάρχουσες κοινωνικές ανισότητες τις διευρύνει στο επίπεδο

του σχολείου. Θεωρούμε λοιπόν ότι σχολεία ταχυτήτων, σχολεία

που θα ιεραρχούν ποιότητα εκπαίδευσης με βάση προτεραιότητες,

ανάγκες και δικές τους ιεραρχήσεις, δεν υπηρετούν τη μείωση αυτή

των ανισοτήτων και το λέμε καθαρά.

Να συζητήσουμε λοιπόν για τον ρόλο της Αυτοδιοίκησης και

μπορεί να παρέμβει στη μείωση των ανισοτήτων, υπάρχει ένα

τέτοιο πεδίο και πρέπει να πω με την ΚΕΔΚΕ δεν συνεργαζόμαστε

με ευθύνη και των δύο πλευρών στα ζητήματα παιδείας. Τα

ζητήματα παιδείας δεν εξαντλούνται με χαιρετισμούς σε ένα

συνέδριο προς τις συλλογικότητες και τους φορείς που έρχονται.

Αυτό το Συνέδριο αποτυπώνει μία εκδήλωση που θα καταγραφούν.

Στην πορεία λοιπόν, να ανοίξουμε αυτό το πεδίο της συνεργασίας.

Να πω μόνο κλείνοντας, πριν πω το γενικότερο όραμά μας σε

ένα λεπτό, να πω μία πρόταση από την εμπειρία μου. Πριν από 20

περίπου χρόνια, η επίσημη ελληνική Πολιτεία είπε ότι πρέπει να



17



γίνει έλεγχος των δημόσιων σχολείων της χώρας, βέβαια είπε να

γίνει και των δημόσιων κτηρίων. Μόνο το 25% των σχολείων έχουν

ελεγχθεί σήμερα. Υπάρχουν σχολεία που έχουν κτιστεί πριν το 1959

που έγινε ο πρώτος πολεοδομικός σχεδιασμός της χώρας. Είναι

ανάγκη λοιπόν να δούμε αυτά τα ζητήματα και καταθέτω και μία

συγκεκριμένη πρόταση.

Πριν την πρόταση, να εντοπίσω αδυναμίες στη λειτουργία των

Σχολικών Επιτροπών. Εκεί πρέπει να συνεργαστούμε, γιατί αν

μείνουμε στους νόμους, διάβαζα κάποια υπομνήματα που είχαν

στείλει στην ΟΛΜΕ, μένουμε στο άρθρο 16 του Ν.1142 – ενδεικτικά

– κάθετος 2, οι Δήμαρχοι λένε αυτό, η Νομαρχιακή, εμείς λέμε αυτό,

το Υπουργείο λέει αυτό. Εκείνο είναι το ζήτημα; Δηλαδή, στις

ερμηνείες τις νομικές;

Να δούμε λοιπόν, στη συμμετοχή, οι γονείς διαμαρτύρονται ας

πούμε. Είχαμε έγγραφο. Με βάση το νόμο πρέπει να

εκπροσωπούνται όλοι οι Σύλλογοι των Γονέων. Εκπροσωπούνται

στις Σχολικές Επιτροπές, μόνο ένας. Να πάμε στα δικαστήρια να

μας το λύσουν; Αυτό είναι το πρόβλημα;

Πρόταση, για να κλείσω. Δεν υπάρχει στα σχολεία ένα βιβλίο,

μητρώο, επισκευών – συντήρησης. Δεν μπορεί να βρει κανείς άκρη.

Θα πρέπει λοιπόν να ξεκινήσουμε από ένα απλό, όσο και

σημαντικό. Αν ένας Διευθυντής, κάποιος από την Τοπική

Αυτοδιοίκηση, από τη Διοίκηση, από κράτος, θέλει να δει, δεν

υπάρχει τ ίποτα. Ακόμα, να ξέρετε και τώρα που μιλάμε, υπάρχουν

σχολεία που δεν έχουν παραδοθεί με επίσημο πρωτόκολλο. Έχουν

παραδοθεί με προσωρινό πρωτόκολλο. Βιβλίο λοιπόν, άμεσα,

μητρώου επισκευών – υλικού, τουλάχιστον να ξεκινήσουμε από εκεί

για να ξέρουμε τι ακριβώς υπάρχει, έστω αυτό το ελάχιστο, γιατί τα

λόγια είναι ωραία, αλλά δημόσια παιδεία με λόγια και με 3,12% δεν

γίνεται.



18



Αγαπητοί Σύνεδροι, εμείς παλεύουμε για ένα σχολείο που θα

αναδεικνύει τους πολίτες της κριτικής σκέψης, της αμφισβήτησης,

αλλά και της δημιουργίας. Πολίτες με ευαισθησίες και αισθητικές

αξίες, που θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο, να τον κάνουν πιο δίκαιο

και πιο όμορφο.

Σας ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε τον κύριο Μανιάτη και καλώ για τον

δικό του χαιρετισμό τον κύριο Βασίλη Τόγια.

Β. ΤΟΓΙΑΣ: Να σας καλησπερίσω και εγώ. Εγώ εκπροσωπώ τους

γονείς, είμαι ο Πρόεδρος της Ανώτατης Συνομοσπονδίας Γονέων –

Μαθητών Ελλάδας, οπότε από ότι καταλαβαίνετε, θα πω τον πόνο

μας όπως τον ζούμε, τον βιώνουμε εμείς και τα παιδιά μας

καθημερινά όλα αυτά τα χρόνια.

Η οργάνωση συστηματικής εκπαίδευσης βασισμένη σε

επιστημονικά κριτήρια και μελέτες, όλων των παιδιών, σαν κεντρική

υποχρέωση του ελληνικού κράτους, σε δημόσια και δωρεάν

σχολεία, ήταν και εξακολουθεί να είναι μία βασανιστική πορεία.

Βήμα-βήμα ο λαός μας, όπως προείπε και ο Πρόεδρος της ΟΛΜΕ,

γονείς, εκπαιδευτικοί, σωματεία, φοιτητές, καταφέραμε να

ξεφύγουμε από τους δημοδιδάσκαλους που πληρώνονταν με αυγά

και τυρί και να πάμε στο εξατάξιο Δημοτικό, στο εξατάξιο Γυμνάσιο

και μετά Λύκειο, που μαζικοποίησε την εκπαίδευση όλων των

παιδιών και αναβάθμισε τη θέση και τον ρόλο των εκπαιδευτικών.

Βέβαια, η παιδεία σαν κεντρικό πολιτικό ζήτημα που είναι, δεν

θα μπορούσε να έχει διαφορετική πορεία. Διαμορφώνεται και

χαράσσεται από την εξουσία και έχει σαν στόχο να διαμορφώσει τη

νέα γενιά με βάση τις ανάγκες και τον προσανατολισμό της

κοινωνικής ανάπτυξης.

Η μαζικοποίηση της εκπαίδευσης τις προηγούμενες δεκαετίες,

’70 μέχρι ’90, δημιούργησε την ανάγκη του εκσυγχρονισμού και της

βιομηχανικής ανάπτυξης της χώρας μας. Σήμερα όμως, είναι



19



φανερή η στροφή που γίνεται στη πιο σφιχτή πρόσβαση της

εκπαίδευσης, του περιεχομένου, του τρόπου οργάνωσης στους

στόχους του κεφαλαίου. Την αύξηση της κερδοφορίας και τον

έλεγχο της διαμόρφωσης του ανθρώπινου δυναμικού.

Δύο πράγματα χαρακτηρίζουν την εποχή μας και τις

δυνατότητές της. Σήμερα η ανάπτυξη της τεχνολογίας και της

επιστήμης δίνει απεριόριστες δυνατότητες να μορφώνονται όλοι, να

δουλεύουν λιγότερο, να ζουν καλύτερα από τη μια, αλλά και από

την άλλη μιας χούφτας άπιστων τιποτένιων που παρουσιάζονται

σαν κύριος μοχλός ανάπτυξης και σκοπός της ζωής των λαών από

την άλλη, που στοχεύουν πρώτα και κύρια πως θα αυξηθεί η

κερδοφορία τους μέσα από το δημόσιο σχολείο.

Η Τράπεζα Επενδύσεων Marlin Lynch, η περίφημη

αμερικάνικη τράπεζα, αναφέρει σε μία έκθεσή της ότι ο παγκόσμιος

τζίρος των εκπαιδευτικών προϊόντων φτάνει τα 2,2 τρισεκατομμύρια

δολάρια, οπότε καλό θα είναι αυτός ο τζίρος να περάσει στα χέρια

της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Είναι υπέρμαχοι των ιδιωτικοποιήσεων

αυτοί, αλλά από την άλλη, την προηγούμενη εβδομάδα με χαρά

δέχτηκαν την ένεση των 800 δισεκατομμυρίων δολαρίων για να

αντιμετωπίσουν την κρίση τη χρηματιστηριακή, από το κράτος των

Ηνωμένων Πολιτειών.

Στοχεύουν λοιπόν στο τι θα πουλήσει το σχολείο, πως θα

κερδοσκοπήσουν μέσω της στρατηγικής επενδύσεων στο σχολικό

χώρο. Πως θα κερδοσκοπήσουν μέσω του προγράμματος, κυρίως

αυτού του προγράμματος που είναι ήδη υποβαθμισμένο και

περιφέρεται στη σκιά του πρωινού προγράμματος, του ολοήμερου,

στην ευέλικτη ζώνη, στις δραστηριότητες κάποιων Δήμων και των

Συλλόγων Γονέων. Δηλαδή, στις ξένες γλώσσες. Το Υπουργείο μας

υπόσχεται πως από του χρόνου τα παιδιά μας θα μαθαίνουν έξι

ξένες γλώσσες στα δημόσια σχολεία. Στην ουσία όμως, τίποτα,

καμιά δεν θα μαθαίνουν. Στη φυσική αγωγή, που μπορεί να έχουμε



20



βιβλία για την φυσική αγωγή στο Δημοτικό, αλλά οι υποδομές

πάσχουν και είναι αμφίβολο αν το 10% των σχολείων στην Ελλάδα

έχουν τις κατάλληλες υποδομές για φυσική αγωγή. Στην

καλλιτεχνική παιδεία και την αισθητική αγωγή, που δεν παρέχεται

σήμερα καθόλου από το δημόσιο και δωρεάν σχολείο.

Ήδη τα ελλείμματα αυτού του δημόσιου, κατά τα άλλα δωρεάν

σχολείου, τα πληρώνουμε σε ιδιώτες με πάνω από 4,5

δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο. Με μελέτες της ΓΣΕΕ αυτά τα

στοιχεία και τώρα θα έρθουν οι ιδιώτες οι ίδιοι να μπουν μέσα στο

σχολείο για να μας προσφέρουν τις υπηρεσίες τους κατευθείαν, για

να μην κουραζόμαστε να βγούμε απέξω. Στοχεύουν στο πως θα

ελέγχεται η σκέψη των παιδιών μέσα από τα νέα αντί-εκπαιδευτικά

βιβλία, μέσα από την ανταγωνιστικότητα, τις ευέλικτες ζώνες, τη

διαθεματικότητα, που από την πρώτη μέρα που ήρθαν τα βιβλία στο

σχολείο, άρχισαν να φυτρώνουν σαν μανιτάρια τα κέντρα μελέτης,

τα φροντιστήρια του Δημοτικού. Από την πρώτη τάξη του Δημοτικού

κιόλας, πληρώνουμε φροντιστήρια. Μέσα από το δίκτυο σχολικής

καινοτομίας και το μνημόνιο συνεργασίας που υπέγραψε το

Υπουργείο με τα 8 ευαγή επιχειρηματικά ιδρύματα, Ίδρυμα

Λαμπράκη, Ωνάση, Κωστόπουλου και τα λοιπά, οι οποίες

επιχειρήσεις αυτές θα ασκούν εκπαιδευτική πολιτική, θα

επιμορφώνουν τους εκπαιδευτικούς, θα επιμορφώνουν τα παιδιά

μας μέσα από τα εκπαιδευτικά προϊόντα που έχουν διαμορφώσει

για να αντιμετωπίσουν όλοι τα νέα βιβλία, μέσω της δράσης των

επιχειρήσεων στα σχολεία, γιατί έρχονται και επιχειρήσεις με

συγκεκριμένα προγράμματα υγιεινής διατροφής, όπως λέει η Mac

Donald’s, μεσογειακής διατροφής όπως λέει η Coca-Cola…

(αλλαγή κασέτας)



21



Β. ΤΟΓΙΑΣ: …με δικαστικούς αγώνες το γονεϊκό κίνημα καταφέραμε

να το διώξουμε, όμως συνεχίζει τη συνεργασία του μέσω της

επιχείρησης που σύστησε με το Υπουργείο και παρεμβαίνει και

κερδοσκοπεί καθημερινά μέσα στα δημόσια σχολεία.

Την τελευταία λοιπόν δεκαετία για άλλη μια φορά γίνεται

προσπάθεια να επιβληθούν αλλαγές από τους διεθνείς

οικονομικούς κυρίως οργανισμούς των πολυεθνικών. Ποιος είναι

αυτός ο ΟΟΣΑ; Η προηγούμενη Υπουργός Παιδείας έλεγε για τον

ΟΟΣΑ πως είναι ο φυσικός προϊστάμενος της εκπαίδευσης. Γιατί

όμως όλα αυτά; Για να παράγει το σχολείο ανθρώπους και

προϊόντα, όπως τα θέλουν αυτοί και οι αγορές τους, μιας και όπως

λένε οι σύγχρονοι managers, η εργατική δύναμη είναι ένα

εμπόρευμα το οποίο σκέφτεται και η σκέψη του ενοχλεί το

νευροφυτικό σύστημα της αγοράς. Χρειάζεται λοιπόν, ανθρώπους

που δεν θα σκέφτονται.

Για αυτό υποκαθιστούν τη γνώση με την πληροφορία, το

δικαίωμα με την ευκαιρία, την μόρφωση με την κατάρτιση, την

εργασία με την απασχολησιμότητα. Το αποτέλεσμα; Να

υποβαθμίζεται, να ιδιωτικοποιείται, να απονευρώνεται η εκπαίδευση

και να αξιολογούνται και να καταδικάζονται τα θύματα, δηλαδή τα

παιδιά μας.

Τι όμως χρειάζεται και πώς θα εξασφαλιστεί η ουσιαστική,

γενική, βασική μόρφωση όλων των παιδιών, που είναι

προαπαιτούμενο για κάθε επιλογή ζωής;

Εμείς πιστεύουμε πως πρέπει να καθιερωθεί δίχρονη

υποχρεωτική δωρεάν προσχολική αγωγή στα δημόσια νηπιαγωγεία,

στα πλαίσια μιας ενιαίας προσχολικής αγωγής για βρέφη και νήπια

μέσα από ένα δημόσιο δίκτυο δωρεάν κέντρων.

Να εξασφαλιστεί η βασική γενική μόρφωση έως τα 18 χρόνια,

όλων των παιδιών, που ο άνθρωπος ενηλικιώνεται ψυχικά,

πνευματικά, κοινωνικά και βιολογικά, μέσα από ένα ενιαίο



22



υποχρεωτικό 12χρόνο σχολείο, με σκοπό την ολόπλευρη μόρφωση

και καλλιέργεια της προσωπικότητας του ατόμου.

Ένα σχολείο με ενιαίο πρόγραμμα, ενιαία δομή, ενιαία δωρεάν

βιβλία, ενιαία διοίκηση, με μόνιμο εκπαιδευτικό, υπαλληλικό

προσωπικό. Με ενιαία εργασιακά δικαιώματα για όλους.

Ένα σχολείο που θα εξασφαλίζει την δωρεάν παροχή σε

όμοιες συνθήκες, της απαραίτητης σε όλους μόρφωσης, παίρνοντας

ιδιαίτερα μέτρα για τους μετανάστες, για τις μειονότητες, για τα

άτομα με αναπηρίες και ειδικές ανάγκες, για τα παιδιά με

μαθησιακές δυσκολίες, με πρόγραμμα δημιουργικής απασχόλησης

σε κατάλληλους χώρους ξεκούρασης, φαγητού, παιχνιδιού και

προετοιμασία για τα μαθήματα μόνο της επόμενης μέρας. Με ένα

δάσκαλο ανά 15 μαθητές.

Η όποια επαγγελματική εξειδίκευση, να αποκτάται μετά το

τέλος του 12χρονου σχολείου, μέσα από δημόσιες, δωρεάν ειδικές

επαγγελματικές σχολές και φυσικά ενιαία ανώτατη δημόσια και

δωρεάν παιδεία.

Τα τελευταία χρόνια ακούγονται πολλές προτάσεις θεραπείας

του εκπαιδευτικού συστήματος, που όλοι αναγνωρίζουν ούτως ή

άλλως πως είναι ακατάλληλο για τα παιδιά μας σήμερα, με τη

διαφορά ότι οι προτάσεις των γονιών πηγάζουν από τις ανάγκες τις

δικές μας, των παιδιών μας, ενώ από την απέναντι οι προτάσεις

των κυβερνήσεων, του ΣΕΒ, του κυρίου Βερέμη και άλλων,

μονότονα επαναλαμβάνουν μεταφρασμένα τα τροπάρια των διεθνών

οργανισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΟΟΣΑ. Γίνεται

σοβαρή προσπάθεια να μας πείσουν πως αν το σχολείο

διαμορφώνει τα παιδιά μας σύμφωνα με τις ανάγκες της αγοράς και

όπως θέλει ο κάθε επιχειρηματίας, αυτά θα προκόψουν στη ζωή

τους. Πως αν το σχολείο θα λειτουργήσει σαν επιχείρηση με

manager, θα πετύχει καλύτερα αποτελέσματα. Πως αν το κράτος

παραιτηθεί από την υποχρέωσή του να μορφώνει όλα τα παιδιά και



23



αναλάβουν οι τοπικές Αρχές να φτιάξουν κάποιας μορφής

εκπαίδευση στα μέτρα των τοπικών αγορών, θα βγούμε όλοι

κερδισμένοι. Φυσικά, άλλοι πιο πολύ και οι πιο πολλοί καθόλου

κερδισμένοι. Μέχρι σήμερα έχουμε πολύ μεγάλη εμπειρία από την

εφαρμογή αυτών των αποκεντρωμένων συστημάτων σε όλη την

Ευρώπη και σε όλον τον κόσμο. Στη Δανία, τη Φιλανδία, τη

Σουηδία, την Αγγλία, οι σχολικές μονάδες λειτουργούν υπό την

ευθύνη των Δήμων και των τοπικών Αρχών. Την αρμοδιότητα των

τοπικών και Δημοτικών Αρχών είναι η σχολική μονάδα. Βρίσκονται

θέματα που σχετίζονται με τον καθορισμό του περιεχομένου και του

αναλυτικού προγράμματος σπουδών, με την πιστοποίηση, την

πρόσληψη διδακτικού προσωπικού και με τη χρηματοδότηση της

εκπαίδευσης.

Όπου εφαρμόζεται η αποκέντρωση, έχει ολέθριες συνέπειες

τόσο στον χαρακτήρα του σχολείου, όσο και στην υποβάθμιση των

σπουδών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα στις Ηνωμένες Πολιτείες της

Αμερικής. Η εκπαίδευση έχει υπαχθεί εξ ολοκλήρου στην Τοπική

Αυτοδιοίκηση κάθε Πολιτείας. Το αποτέλεσμα, η απίστευτη ταξική,

κοινωνική διαφοροποίηση και ο ευτελισμός μεγάλου μέρους του

προγράμματος των σχολείων από την μετατροπή σε εμπορικά

υποκαταστήματα των επιχειρήσεων που επενδύουν σε αυτά. Οι

επιχειρήσεις καθορίζουν στα σχολεία την εκπαιδευτική διαδικασία.

Στα πολλά φτωχά Δημοτικά και Γυμνάσια, το 10% και το 16%

αντίστοιχα του εκπαιδευτικού, δεν έχει ούτε καν τριετές πτυχίο

επιπέδου bachelor. Στη Φιλανδία, που είναι η προμετωπίδα της

αποκέντρωσης και του φιλανδικού μοντέλου, τα σχολεία

χρηματοδοτούνται 50% από την κρατική διοίκηση και 50% από την

Τοπική Αυτοδιοίκηση και τις επιχειρήσεις. Βέβαια, ένα μεγάλο

μέρος του προγράμματος είναι διαφοροποιημένο σε σχέση με το

κεντρικό.



24



Στην Ιρλανδία η αποκέντρωση των σχολείων οδήγησε σε

σχολεία με επιχειρηματικές δραστηριότητες και σε μερικές

περιπτώσεις, ακούστε, σε τετράωρη εργασία γονιών, μαθητών,

εκπαιδευτικών, μετά το μεσημέρι, για να αντεπεξέλθουν στην

εξεύρεση πόρων.

Όμως και στη χώρα μας έχουμε κάποια μικρή πείρα. Ίσως και

πικρή. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση ήταν αυτή που λειτούργησε τους

Παιδικούς Σταθμούς με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, μεταφέροντας

μέρος της λειτουργίας τους στους γονείς. Υπάρχουν σήμερα Δήμοι

που λειτουργούν Δημοτικοί Παιδικοί Σταθμοί που πληρώνουν

τροφεία οι γονείς 350 € τον μήνα. Από την Τοπική Αυτοδιοίκηση

ξεκίνησαν οι νέες εργασιακές σχέσεις, τα stage, οι συμβασιούχοι, οι

ωρομίσθιοι, όπως αυτοί που έχουμε και απέναντι σήμερα. Τα

κονδύλια για τα λειτουργικά έξοδα οι περισσότεροι Δήμοι δεν τα

μεταβιβάζουν ή τα παρακρατούν στις Σχολικές Επιτροπές. Τα

κονδύλια για την επισκευή και τη συντήρηση των σχολείων;

Συνήθως τα διαχειρίζεται ο Δήμος με εργολαβίες, χωρίς όμως να

υπάρχει ακριβής εικόνα και στοιχεία για το πώς, που, πότε

διατίθενται αυτά, την στιγμή που το χρόνιο αίτημα των γονιών, που

ανέφερε ο αγαπητός Πρόεδρος προηγούμενα, για τη θέσπιση

μητρώου επισκευής και συντήρησης, ακόμα δεν έχει αναγνωριστεί.

Η Σχολική Επιτροπή πρέπει να συνεδριάζει υποχρεωτικά μία

φορά τον μήνα. Στην πράξη αυτό γίνεται σπάνια. Συχνά οι

Διευθυντές με φιλάργυρη διαχείριση των χρημάτων, σε συνεργασία

με τους Προέδρους των Σχολικών Επιτροπών, βάζουν τα λεφτά για

τα λειτουργικά έξοδα στην τράπεζα και ζητούν από τους γονείς να

καλύψουν τα υπόλοιπα, χαρτί φωτοτυπικού, βάψιμο σχολείου, χαρτί

τουαλέτας και σαπούνι, ακόμα και πρόσληψη προσωπικού,

καθαριστριών, τραπεζοκόμων και σεκιουριτάδων. Εκπαιδεύουν έτσι

τους γονείς ούτως ώστε να συνηθίσουν σε αυτό που προβλέπεται

από το Ν.2525, στην τριμερή χρηματοδότηση. Πρέπει όλοι να



25



συμβάλλουμε από την τσέπη μας ούτως ώστε να πάει η παιδεία

μπροστά.

Την τελευταία δεκαετία γίνεται προσπάθεια να νομιμοποιηθεί

η χρήση των χώρων των σχολείων από διάφορους ιδιωτικούς

φορείς, πάντα με στόχο το κέρδος, από αθλητικά σωματεία,

δημοτικές επιχειρήσεις, ιδιωτικά φροντιστήρια, ιδιωτικά ΙΕΚ και

ΚΕΚ. Για να έχει, λένε, έσοδα το σχολείο.

Στο Κερατσίνι παραδείγματος χάριν, από μια έρευνα που

έγινε στο Δήμο Κερατσινίου, το 60% των εσόδων των Σχολικών

Επιτροπών δεν προέρχονται από την κεντρική διοίκηση. Είναι

φανερή η αντίληψη που καλλιεργείται, από μελέτη της ΕΕΤΑΑ, που

λέει πως το σχήμα των Σχολικών Επιτροπών επιτρέπει την

αυτοδιοίκηση των σχολικών μονάδων, αλλά πρέπει να

προσαρμοστεί στις μεταβαλλόμενες σχολικές δομές και να ζητήσει

επιχειρησιακά κριτήρια για τη λειτουργία τους.

Από την άλλη, η κατάσταση στη σχολική στέγη παραμένει

τραγική. Χιλιάδες παιδιά στα μεγάλα αστικά κέντρα ταλαιπωρούνται

με το σύστημα της διπλοβάρδιας. Χαρακτηρισμένα οικόπεδα

χάνονται μέρα με την μέρα γιατί υπάρχει έντονο ιδιωτικό

ενδιαφέρον για αξιοποίηση αυτών, ενώ ο μόνος σοβαρός

προγραμματισμός που προχωρεί άμεσα αυτήν την στιγμή, είναι οι

συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, πως δηλαδή θα δοθεί το

δημόσιο σχολικό κτήριο στους ιδιώτες για να αυξήσουν την

κερδοφορία τους.

Για εμάς η αποκέντρωση σημαίνει πως η ευθύνη για τη

λειτουργία και τη χρηματοδότηση και τη διαμόρφωση του

προγράμματος σπουδών, θα περάσει στους Δήμους, όπου ο κάθε

Δήμος θα έχει το δικαίωμα να διαμορφώσει το δικό του πρόγραμμα

σπουδών, ίσως εκτός από μερικά μαθήματα κορμού που ακούγονται

προτάσεις από εδώ και από εκεί. Θα λειτουργούν με ανταποδοτική

βάση, θα λειτουργούν με οικονομικούς διευθυντές, θα αναζητούν



26



εταιρείες χορηγούς για την στήριξή τους, θα κυριαρχούν οι

ελαστικές σχέσεις εργασίας για τους εργαζόμενους και τους

εκπαιδευτικούς. Σχολεία με ταυτότητα και ξεχωριστή αξία

αντίστοιχη της οικονομικής δυνατότητας των γονιών και του Δήμου.

Σχολεία που οι γονείς θα είναι πελάτες και θα αποτελέσουν πόλο

έλξης για τις επιχειρήσεις και τους χορηγούς.

Η αποκέντρωσης της εκπαίδευσης θα οδηγήσει στην

παραπέρα υποβάθμιση της παιδείας, στην κατηγοριοποίηση των

σχολείων, στη λειτουργία καλών και κακών σχολείων, στην

ελεύθερη επιλογή των μαθητών από το σχολείο. Στη μαζική εισβολή

των εταιριών στα σχολεία. Στη διάσπαση του ενιαίου χαρακτήρα της

εκπαίδευσης, στην αύξηση του κόστους των σπουδών.

Εν κατακλείδι, το επόμενο διάστημα όσο συνεχίζεται αυτός ο

διάλογος με το Υπουργείο Εσωτερικών και την κυβέρνηση, εμείς θα

εκφράσουμε την αντίθεσή μας στην επερχόμενη αποκέντρωση της

παιδείας. Θα προχωρήσουμε ενημερώνοντας τους γονείς, τους

εργαζόμενους, τα σωματεία, τους φορείς, προετοιμάζοντας

ταυτόχρονα αγωνιστικές κινητοποιήσεις για να αποτρέψουμε αυτά

τα σχέδια. Ακολουθώντας πάντα πιστά τα λόγια του μεγάλου

παιδαγωγού, του Δημήτρη του Κομνηνού, ένας λαός μία παιδεία.

Τέλος, μια παράκληση εκτός κειμένου. Θα παρακαλούσα το

Προεδρείο να δώσει τον λόγο στους συμβασιούχους τροχονόμους

που έχουν έρθει από όλα τα μέρη της Ελλάδας σχεδόν, να πουν τα

αιτήματά τους.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Να ευχαριστήσουμε τον κύριο Τόγια και να πω ότι

μέσα στο πρόγραμμα του Συνεδρίου προβλέπεται ότι οι

συμβασιούχοι φίλοι που βρίσκονται εδώ, έχουν αυτοτελή

παρέμβαση στο Συνέδριό μας αύριο, που φαντάζομαι ότι θα έχει

ίσως και περισσότερο κόσμο.

Η Επιτροπή Παιδείας και Πολιτισμού είναι κατά γενική

ομολογία από τις πλέον παραγωγικές και ουσιαστικές Επιτροπές



27



της Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων. Σε σύντομο χρονικό

διάστημα έχει προωθήσει σημαντικό έργο, άλλωστε και αυτό το

σημαντικό Συνέδριο είναι αποτέλεσμα της δουλειάς που γίνεται

στην Επιτροπή.

Τον Πρόεδρο λοιπόν της Επιτροπής, τον αγαπητό συνάδελφο,

Δήμαρχο, κύριο Σταύρο Τουφεγγόπουλο, θα ήθελα να καλέσω στο

βήμα για να μας αναπτύξει την κεντρική εισήγηση στο Συνέδριό

μας.

Σ. ΤΟΥΦΕΓΓΟΠΟΥΛΟΣ: Σεβαστέ Πατέρα, κυρία Δήμαρχε, κύριε

Νομάρχη, κύριε Πρόεδρε της ΤΕΔΚ, κύριε Περιφερειακέ Διευθυντά,

κύριε Πρόεδρε της ΟΛΜΕ, κύριε Πρόεδρε του Συλλόγου Γονέων και

Κηδεμόνων, αγαπητοί συνάδελφοι της ΚΕΔΚΕ, συνάδελφοι της

Επιτροπής Παιδείας και Πολιτισμού, αγαπητές φίλες, αγαπητοί

φίλοι, με την σειρά μου σας καλωσορίζω και εύχομαι ολόψυχα τα

καλύτερα συμπεράσματα από αυτή τη Διημερίδα.

Πριν μπω στην κεντρική εισήγηση, θα ήθελα για να μην τα

ισοπεδώνουμε όλα, να πω ότι η ελληνική εκπαίδευση δεν είναι

γκρίζα. Είναι ζωντανή και δημιουργική και μπαίνω κατευθείαν στην

κεντρική εισήγηση.

Με τους νόμους του νεοσύστατου ελληνικού κράτους περί

Δημοτικών Σχολείων του 1834 και περί του Κανονισμού Ελληνικών

Σχολείων και Γυμνασίων του 1836, ορίστηκε ένα σύστημα διοίκησης

της εκπαίδευσης με καθοριστική τη συμμετοχή των Δήμων στη

λειτουργία των σχολικών μονάδων.

Η γρήγορη σε σύγκριση με άλλες χώρες που είχαν ανάλογες

δομές, ανάπτυξη του σχολικού δικτύου κατά τον 19 ο αιώνα,

οφείλονταν σε μεγάλο βαθμό στο ότι οι Δήμοι είχαν την

πρωτοβουλία της ίδρυσης, κατασκευής και λειτουργίας σχολείων,

καθώς και της εξεύρεσης και μισθοδοσίας των εκπαιδευτικών.



28



Από τον 20ο αιώνα θα οδηγηθούμε όμως σε ένα σύστημα

ιδιαίτερα συγκεντρωτικό, όπου όλα τα θέματα που αφορούν την

εκπαίδευση καθορίζονται και ρυθμίζονται από την κεντρική εξουσία.

Η ουσιαστική συμμετοχή των ΟΤΑ στη διοίκηση των σχολικών

μονάδων και στη διαχείριση της σχολικής υποδομής,

θεσμοθετήθηκε με τον Ν.1566/85. Έχουμε μετά τους

μεταγενέστερους νόμους και τα νομοθετήματα του ’90 και ’92, όπου

με το σύνολο των νόμων αυτών επιδιώχθηκε η σύνδεση της

εκπαίδευσης με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και επήλθαν σημαντικές

μεταβολές στο θεσμικό καθεστώς των σχολείων, όπου πρώτον,

παραχωρήθηκε στους ΟΤΑ η ακίνητη και κινητή περιουσία των

σχολείων. Δεύτερον, δημιουργήθηκαν Δημοτικές Επιτροπές

Παιδείας ως φορείς σχεδιασμού της εκπαίδευσης σε τοπικό επίπεδο

και ως Όργανα λαϊκής συμμετοχής. Τρίτον, συστάθηκαν οι Σχολικές

Επιτροπές με τη μορφή των θυγατρικών Νομικών Προσώπων των

ΟΤΑ και ανέλαβαν όπου μπορούσαν τις διοικητικές και οικονομικές

λειτουργίες των σχολικών μονάδων. Τέταρτον, μεταβιβάστηκε στους

ΟΤΑ η αρμοδιότητα της επισκευής και συντήρησης των σχολικών

κτηρίων και η κατανομή των πιστώσεων για την αντιμετώπιση των

λειτουργικών δαπανών των σχολείων.

Όμως στην πορεία υπάρχουν και προβλήματα και αντιφάσεις.

Η υλοποίηση του προγράμματος Ιωάννης Καποδίστριας άλλαξε τη

δομή της Πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Στόχος του

Ν.1566/85 και των άλλων νόμων που ακολούθησαν το ’92 και ’93,

ήταν οι πολυάριθμοι ΟΤΑ να αποκτήσουν ένα τοπικό Όργανο

σχεδιασμού και συμμετοχής στο χώρο της εκπαίδευσης, τις

Δημοτικές Επιτροπές Παιδείας και να αναλάβουν τη διαχείριση και

συντήρηση των σχολικών μονάδων μέσα από το σχήμα των

Σχολικών Επιτροπών. Η Νομαρχία ως αποκεντρωμένη διοίκηση θα

συνέχιζε να παίζει έναν σημαντικό ρόλο σε οικονομικά και

διοικητικά θέματα, ενώ παράλληλα μέσω των Νομαρχιακών



29



Επιτροπών Παιδείας θα αναβάθμιζε τις διαδικασίες συμμετοχικού

σχεδιασμού στο Νομό.

Η δημιουργία των 1.034 νέων ΟΤΑ, άλλαξε ριζικά τα

δεδομένα. Οι Δήμοι ανέλαβαν πλέον την ευθύνη πολλών σχολικών

μονάδων και το σχολείο και η Επιτροπή ήταν πλέον

αναποτελεσματικό και γραφειοκρατικό.

Οι ΟΤΑ προχώρησαν σε συγχωνεύσεις των Σχολικών

Επιτροπών που άλλαξαν όμως τον χαρακτήρα και τις λειτουργίες

τους. Από τοπικές Επιτροπές που είχαν αναλάβει τη διαχείριση

ενός ή δύο σχολείων σε μία συνοικία ή σε ένα χωριό, μετατράπηκαν

οι περισσότερες σε φορείς διαχείρισης σχολικών μονάδων όλων

των κατηγοριών, δηλαδή νηπιαγωγεία, δημοτικά, γυμνάσια, λύκεια,

φυσικά με μεγάλο όγκο εργασιών και υψηλούς προϋπολογισμούς.

Παρατηρήθηκε ότι πολλοί Δήμοι ανέλαβαν μέσω των

Υπηρεσιών τους όχι μόνο έργα και προμήθειες των Σχολικών

Επιτροπών, αλλά και ένα τμήμα των διαχειριστικών τους

καθηκόντων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην είναι σαφές με βάση

τους απολογισμούς των Σχολικών Επιτροπών, το συνολικό κόστος

των σχολικών μονάδων. Αν μάλιστα υπολογιστεί ότι το κόστος του

εκπαιδευτικού και διοικητικού προσωπικού και τα έξοδα πολλών

εκπαιδευτικών δράσεων καλύπτονται άμεσα από το Υπουργείο, ενώ

οι εξοπλισμοί από τον Οργανισμό Σχολικών Κτηρίων, τότε είναι

σαφές ότι κανένας δεν γνωρίζει το συνολικό κόστος ενός σχολείου

στη χώρα μας.

Προβλήματα και αδυναμίες του συστήματος. Το σχολείο όπως

το έχουμε γνωρίσει και ζήσει τον 20 ο αιώνα, μπορεί να θεωρηθεί ότι

έχει συμβάλλει σημαντικά στα παρακάτω:

Πρώτον. Στη μαζικοποίηση της πρόσβασης στις δομές του

εκπαιδευτικού συστήματος με την βελτίωση των διαθέσιμων μέσων

και πόρων.



30



Δεύτερον. Στη διεύρυνση των εκπαιδευτικών ευκαιριών των

μαθητών από τα αδύνατα κοινωνικά στρώματα.

Τρίτον. Στη βελτίωση του μορφωτικού επιπέδου μεγάλου

τμήματος του πληθυσμού σε ένα δεδομένο τεχνολογικό και

γνωστικό πλαίσιο.

Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα έχει αντιμετωπίσει με

αρκετή επιτυχία τα προβλήματα της υλικοτεχνικής υποδομής.

Επίσης, η ροή φοίτησης στη Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια

Εκπαίδευση είναι καλή. Το ποσοστό εγκατάλειψης των σπουδών

είναι μικρότερο από το μέσο όρο του ΟΟΣΑ.

Με βάση όμως κάποια πορίσματα προγράμματος του ΟΟΣΑ,

οι Έλληνες μαθητές και μαθήτριες υστερούν σημαντικά σε σχέση με

άλλες χώρες στην κατανόηση κάποιων κομβικών εννοιών που

συνδέονται με την ανάγνωση, τα μαθηματικά, τις φυσικές

επιστήμες.

Στο χώρο μας είχε θεωρηθεί αυτονόητο ότι η αύξηση της

δημόσιας χρηματοδότησης στην εκπαίδευση, θα έλυνε τα

προβλήματα των υποδομών, της πρόσβασης και της μαζικοποίησης

του εκπαιδευτικού συστήματος, αλλά και θα αναβάθμιζε σχεδόν

αυτόματα την ποιότητά του. Η χρηματοδότηση όμως, δεν αποτελεί

τον αποκλειστικό, ούτε και τον κυριότερο παράγοντα που οδηγεί σε

ποιοτικά εκπαιδευτικά αποτελέσματα.

Έρευνες και προγράμματα σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο

έχουν εντοπίσει και άλλους παράγοντες που συμβάλλουν θετικά

στην αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού συστήματος πέρα από

τη δημόσια χρηματοδότηση, όπως πρώτον, ο βαθμός συμμετοχής

των μαθητών στη λειτουργία του σχολείου, που αποτυπώνεται τόσο

σε θεσμικές διαδικασίες, όπως είναι οι Σχολικές Επιτροπές, τα

Σχολικά Συμβούλια, όσο και στην αίσθηση συμμετοχής στη σχολική

κοινότητα.



31



Δεύτερον. Ο βαθμός αποκέντρωσης στη διαχείριση των

οικονομικών πόρων που διοχετεύονται στο εκπαιδευτικό σύστημα

με βάση το ποσοστό που διαχειρίζονται οι περιφερειακές και

τοπικές Αρχές.

Τρίτον. Ο βαθμός αποκέντρωσης των αποφάσεων που

αφορούν τη λειτουργία του σχολείου και λαμβάνονται είτε σε τοπικό

επίπεδο, είτε στην ίδια τη σχολική μονάδα, οργάνωση διδασκαλίας,

διοίκηση προσωπικού, κατασκευή υποδομών, προμήθεια

εκπαιδευτικών μέσων και άλλα. Στο θέμα αυτό το ελληνικό

εκπαιδευτικό σύστημα έχει την πιο συγκεντρωτική δομή στην

Ευρώπη.

Όσον αφορά τις οργανωτικές και διοικητικές αδυναμίες του

εκπαιδευτικού συστήματος, έχουν ως εξής: υπάρχει ένας

συγκεντρωτισμός στη λήψη των αποφάσεων και στη διάθεση των

πόρων που σχετίζεται με τη λειτουργία των σχολικών μονάδων σε

περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Υπάρχουν επίσης περιορισμένες

διαδικασίες συμμετοχής τόσο στη λειτουργία των σχολικών

μονάδων, τόσο στην κατάρτιση του προγράμματος σπουδών, τόσο

στη χρηματοδότηση σχολικών υποδομών, όσο και στην επιλογή

βοηθητικού, διδακτικού, καθώς και διοικητικού προσωπικού.

Προτάσεις για συζήτηση και προβληματισμό. Θεσμικές

προτάσεις.

Πρώτον. Το κράτος διαμορφώνει το γενικό πλαίσιο

εκπαιδευτικής πολιτικής και τις ανάλογες επιτελικές και

υποστηρικτές υπηρεσίες, καθορίζει τον κορμό του προγράμματος

σπουδών σε κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης, καθώς και τις βασικές

επιλογές και κατευθύνσεις.

Δεύτερον. Η Περιφέρεια και η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση

αναλαμβάνουν τη σύνδεση της εκπαίδευσης με την κοινωνία, την

οικονομία και την απασχόληση. Οι περιφερειακές Υπηρεσίες του

Υπουργείου, Περιφερειακές Διευθύνσεις δηλαδή, Γραφεία



32



Εκπαίδευσης και λοιπές Υπηρεσίες, μεταφέρονται στις αντίστοιχες

βαθμίδες διοίκησης και Αυτοδιοίκησης. Ταυτόχρονα,

αναδιαρθρώνονται οι αρμοδιότητές τους με την αφαίρεση

εκτελεστικών αρμοδιοτήτων και τη μεταφορά τους στην

Πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση. Παραδείγματος χάριν, από τα Γραφεία

Εκπαίδευσης στη Σχολική Επιτροπή και στο Σχολικό Συμβούλιο.

Τρίτον. Η Πρωτοβάθμια, που μας αφορά άμεσα, Τοπική

Αυτοδιοίκηση, αναλαμβάνει όλες τις αρμοδιότητες που έχουν σχέση

με τη λειτουργία και διαχείριση του σχολείου. Συμμετέχει επίσης

ενεργά στον σχεδιασμό της εκπαιδευτικής πολιτικής σε Νομαρχιακό

και Περιφερειακό επίπεδο. Τα σχολεία μετασχηματίζονται σε τοπικά

κέντρα επιμόρφωσης και πολιτισμού και αναλαμβάνουν ένα

σημαντικό τμήμα της επιμόρφωσης των ενηλίκων, των ειδικών

πληθυσμιακών ομάδων και γενικά της δια βίου μάθησης.

Τέταρτον. Οι Σχολικές Επιτροπές επιλέγουν το βοηθητικό,

διδακτικό και διοικητικό προσωπικό, το οποίο πλέον εντάσσεται στο

προσωπικό των ΟΤΑ.

Πέμπτον. Ο Οργανισμός Σχολικών Κτηρίων μετασχηματίζεται

σε επιτελική υπηρεσία παροχής τεχνογνωσίας σε θέματα σχολικής

στέγης. Η Περιφέρεια σχεδιάζει και μαζί με τη Νομαρχιακή

Αυτοδιοίκηση κατασκευάζουν τις νέες υποδομές. Οι επεκτάσεις,

αναβαθμίσεις, μετατροπές και όλες οι επισκευές, συντηρήσεις,

μεταφέρονται στους Πρωτοβάθμιους ΟΤΑ, μαζί με τις προμήθειες

εξοπλισμών και εκπαιδευτικού υλικού. Φυσικά μεταφέρονται και οι

πόροι που διαχειρίζεται τώρα ο Οργανισμός.

Προτάσεις πολιτικής. Πρώτον. Κάθε σχολική μονάδα εκπονεί

σχέδιο εκπαιδευτικής ανάπτυξης και σε επίπεδο ΟΤΑ εκπονείται

πρόγραμμα υποδομών και σχέδιο τοπικής επιμόρφωσης.

Χρηματοδοτούνται από την Περιφέρεια στους ΟΤΑ μέσω κάποιας

ΣΑΤΑ, από τους πόρους που έχουν μεταφερθεί στην Περιφέρεια και

στους ΟΤΑ και από το ΕΣΠΑ.



33



Δεύτερον. Τα σχέδια εκπαιδευτικής ανάπτυξης αφορούν την

εκπαιδευτική λειτουργία του σχολείου. Εκπονούνται από το Σχολικό

Συμβούλιο με τη συνεργασία της Σχολικής Επιτροπής και της

Δημοτικής Επιτροπής Παιδείας. Οι σχολικές μονάδες αξιολογούνται

με βάση την πορεία υλοποίησης των σχεδίων, η χρηματοδότησή

τους γίνεται από την Περιφέρεια που διαχειρίζεται τις πιστώσεις του

τακτικού προϋπολογισμού και από τους ΟΤΑ μέσω των ΚΑΠ.

Τρίτον. Τα προγράμματα υποδομών εκπονούνται από τις

Τεχνικές Υπηρεσίες των Δήμων με βάση τις προτάσεις των

Σχολικών Επιτροπών και τις γενικές κατευθύνσεις της Δημοτικής

Επιτροπής Παιδείας. Συμπληρώνονται με τους ανάλογους

εξοπλισμούς. Η χρηματοδότησή τους γίνεται από την Περιφέρεια

που διαχειρίζεται τις πιστώσεις για κατασκευές, επεκτάσεις και

εξοπλισμούς των σχολείων και από τη ΣΑΤΑ.

Τέταρτον. Τα σχέδια τοπικής επιμόρφωσης αφορούν τη

σύνδεση του σχολείου με την κοινωνία, εξειδικεύουν τις

περιφερειακές πολιτικές σε τοπικό επίπεδο σε ότι αφορά τη δια

βίου μάθηση, σχεδιάζουν προγράμματα επιμόρφωσης ενηλίκων,

πολιτιστικές και αθλητικές δράσεις και συνεργασίες με τοπικούς

φορείς.

Προτάσεις χρηματοδότησης. Πρώτον. Η μεταφορά

αρμοδιοτήτων συνοδεύεται οπωσδήποτε με τη μεταφορά των

ανάλογων πόρων, τόσο του τακτικού προϋπολογισμού, όσο και του

προγράμματος των δημοσίων επενδύσεων. Υλοποιείται είτε με

ανακατανομή κονδυλίων από το Υπουργείο προς την Περιφέρεια,

είτε με μεταφορά φορολογικών εσόδων της κεντρικής διοίκησης

στους Πρωτοβάθμιους ΟΤΑ.

Δεύτερον. Η διαχείριση των πόρων αποκεντρώνεται στο

επίπεδο της Περιφέρειας και των Πρωτοβάθμιων ΟΤΑ. Η

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση χρηματοδοτείται από την Περιφέρεια για

τη μεταφορά μαθητών, κατασκευές και άλλα.



34



Προτάσεις οργάνωσης και διαχείρισης. Έχουμε τις Δημοτικές

Επιτροπές Παιδείας. Πάνω σε αυτές δύο συγκεκριμένες προτάσεις.

Πρώτον. Αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων των Επιτροπών

Παιδείας σε σχέση με αυτές των Σχολικών Επιτροπών. Έκδοση

εγκυκλίου από το Υπουργείο, επανεξέταση παλιάς Υπουργικής

Απόφασης.

Δεύτερον. Ουσιαστική συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων για τη

δημιουργία, κατάργηση, συγχώνευση των σχολικών μονάδων, για τη

διεύρυνση του σχολικού ωραρίου, για νέους τύπους σχολείων, είτε

μέσω της Νομαρχιακής Επιτροπής Παιδείας, είτε μέσω των

Περιφερειακών και κεντρικών Υπηρεσιών του Υπουργείου.

Σχολικές Επιτροπές. Πρώτον, διαμόρφωση κριτηρίων με βάση

τα οποία κάθε ΟΤΑ θα προχωρήσει στη σύστασή τους.

Παραδείγματος χάριν, μια Σχολική Επιτροπή ανά Τοπικό

Διαμέρισμα, εφόσον ο αριθμός των σχολείων δεν υπερβαίνει τα

τρία, νηπιαγωγείο, δημοτικό, γυμνάσιο. Στα σχολικά συγκροτήματα

θα συστήνεται υποχρεωτικά μία Επιτροπή. Να δοθούν φυσικά οι

απαραίτητες οδηγίες από το Υπουργείο, ώστε να περιοριστεί ο

αριθμός τους.

Δεύτερον. Να εκπροσωπούνται τα μέλη των Τοπικών

Συμβουλίων ή των Συμβουλίων των Διαμερισμάτων.

Τρίτον. Αλλαγή των ΚΥΑ που ρυθμίζουν τον τρόπο και τη

διαδικασία πραγματοποίησης, δικαιολόγησης και ελέγχου των

εσόδων και εξόδων των Επιτροπών, για να προσαρμοστούν στις

αλλαγές του λογιστικού συστήματος και στον προϋπολογισμό νέου

τύπου που ισχύουν για τους Πρωτοβάθμιους ΟΤΑ. Να αυξηθούν

επίσης τα χρηματικά όρια για την πληρωμή άμεσων δαπανών από

τους Διευθυντές των σχολείων και τα Διοικητικά Συμβούλια.

Τέταρτον. Έκδοση των Υπουργικών Αποφάσεων του

Ν.2880/2001, που εκκρεμούν και αφορούν το σύστημα κατανομής

των πιστώσεων για τις επισκευές – συντηρήσεις σχολικών κτηρίων,



35



τον τρόπο παρακολούθησης των αντίστοιχων έργων και να

αυξηθούν τα χρηματικά όρια των δαπανών που ανατίθενται χωρίς

διαγωνισμό από τους Διευθυντές των σχολείων και τα Διοικητικά

Συμβούλια.

Πέμπτον. Να αποσαφηνιστεί το καθεστώς εκτέλεσης έργων,

προμηθειών, μεταφορών και εργασιών, των Σχολικών Επιτροπών,

εναρμονιζόμενο με τον ισχύοντα στους ΟΤΑ.

Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφερθώ λίγο στους

Πρωτοβάθμιους ΟΤΑ. Προτείνουμε τη δημιουργία Διεύθυνσης ή

Τμήματος ή Γραφείου Παιδείας σε κάθε ΟΤΑ, με αντικείμενο την

υποστήριξη των Επιτροπών Παιδείας και των Σχολικών Επιτροπών.

Δεύτερον. Τα συστήματα κατανομής των επιχορηγήσεων για

λειτουργικές δαπάνες και επισκευές, συντηρήσεις σχολικών

κτηρίων, να ανανεώνονται κάθε τριετία, μετά από πρόταση της

Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων, της ΚΕΔΚΕ δηλαδή.

Τρίτον. Με βάση τις ρυθμίσεις του νέου Κώδικα, να

ολοκληρωθεί οπωσδήποτε η διαδικασία μεταβίβασης των σχολείων

στους Πρωτοβάθμιους ΟΤΑ.

Τέλος, να καταργηθεί το καθεστώς που υπάρχει σήμερα υπέρ

του ελληνικού Δημοσίου στα διδακτήρια, που δεν λειτουργούν

πλέον. Να περιέλθουν στην πλήρη ιδιοκτησία των ΟΤΑ, τα αιρετά

Όργανα των οποίων θα αποφασίζουν για την χρήση τους ώστε να

αποφευχθεί η σταδιακή εγκατάλειψη και κατάρρευση.

Αυτή είναι η κεντρική εισήγηση. Θα ήθελα να ευχηθώ καλή

πορεία στη Διημερίδα μας. Πιστεύω μέσα από την αμφίδρομη σχέση

η οποία θα προκύψει ενημέρωσης, να φύγουμε στο τέλος με όσο το

δυνατόν λιγότερες απορίες και προβλήματα.

Τα προβλήματα στην παιδεία εν συγκρίσει με την Τοπική

Αυτοδιοίκηση, νομίζω ότι είναι σε καλό δρόμο. Αυτό δεν σημαίνει

ότι έχουν λυθεί όλα τα προβλήματα. Για αυτό και είμαστε σήμερα

εδώ και πραγματοποιούμε τη Διημερίδα αυτή σαν πρώτη διημερίδα



36



της Επιτροπής Παιδείας, αποκεντρωμένα για να πιάσουμε και τον

σφυγμό της περιφέρειας και στο τέλος μέσα από αυτή τη Διημερίδα

πιστεύω ότι θα φύγουμε σοφότεροι.


ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε τον κύριο Πρόεδρο για την εισήγησή

του, που ήταν πραγματικά αναλυτική. Τον ευχαριστούμε που

περιέγραψε σημαντικές παραμέτρους του προβλήματος που μας

απασχολεί, αλλά κατέθεσε παράλληλα και συγκεκριμένες προτάσεις

για προβληματισμό και διάλογο.

Περνάμε τώρα στην παρουσίαση της μελέτης με θέμα «Ο

ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη διοίκηση και τη λειτουργία

των σχολικών μονάδων».

Καλώ εκ μέρους των εισηγητών πρώτα τον κύριο Ιωάννη

Γούπιο, Διευθυντή Ανάπτυξης και Οικονομικών της ΕΕΤΑΑ.

Ι. ΓΟΥΠΙΟΣ: Ευχαριστώ κύριε Πρόεδρε. Θα προσπαθήσω και εγώ

σύντομα να περιγράψω τις προτάσεις της μελέτης της ΕΕΤΑΑ, αν

και ο Πρόεδρος της Επιτροπής νομίζω πολύ χαρακτηριστικά κάποια

σημαντικά κομμάτια από τις προτάσεις που υπάρχουν μέσα στις

μελέτες, αναφέρθηκε αναλυτικά.

Θα ήθελα να πω ότι η Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης

και Αυτοδιοίκησης, σε συνεργασία με την Επιτροπή της ΚΕΔΚΕ,

προχώρησε το 2004 στην πρώτη μελέτη που αφορά τη

χρηματοδότηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και πρότεινε τα

συστήματα κατανομής των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων όσον

αφορά τις λειτουργικές δαπάνες, καθώς και τις επιχορηγήσεις για

επισκευές και συντηρήσεις σχολείων.

Στο πλαίσιο αυτό έγινε μία έρευνα σε όλη την Τοπική

Αυτοδιοίκηση, μαζεύτηκαν αρκετά στοιχεία που αφορούν τη

λειτουργία των Σχολικών Επιτροπών και τον τρόπο και των

δαπανών σε κάθε Δήμο και θα δούμε παρακάτω το σύστημα

κατανομής πολύ συνοπτικά, μια και εφαρμόζεται τώρα τρία χρόνια.



37



Στη συνέχεια, μετά από αυτήν την εργασία με την Επιτροπή

της ΚΕΔΚΕ, προχωρήσαμε στην εκπόνηση ενός τεύχους για να

δούμε ποια είναι η ευρωπαϊκή εμπειρία όσον αφορά τα συστήματα

διοίκησης λειτουργίας των σχολικών μονάδων όσον αφορά σχολείο

και Τοπική Αυτοδιοίκηση. Θα δείξουμε εδώ στη συνέχεια δύο-τρία

σχεδιαγράμματα για να δούμε πως λειτουργεί το σύστημα αυτό στην

Ευρωπαϊκή Ένωση και κλείσαμε το τελευταίο κομμάτι της μελέτης

που ήταν ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη διοίκηση και

λειτουργία των σχολικών μονάδων, το οποίο ανέφερε ποια είναι τα

χαρακτηριστικά σημεία σήμερα και ποιες οι προτάσεις που μπορεί

κανείς να αντλήσει σε αυτό το σημείο.

Υπάρχουν και οι τρεις μελέτες στον φάκελο που έχετε μαζί

σας και νομίζω ότι μπορεί να γίνει αναλυτική ανάγνωση.

Θα ξεκινήσω με το πρώτο κομμάτι που αφορά τη

χρηματοδότηση σήμερα των σχολείων. Στον πίνακα μπορούμε να

δούμε να αναλυτικά ποιες είναι οι πηγές χρηματοδότησης σήμερα

των σχολικών μονάδων. Αριστερά είναι η χρηματοδότηση που

υπάρχει για τη λειτουργία και συντήρηση των σχολείων μέσα από το

ΥΠΕΣΔΔΑ, μέσα από τις κατανομές των Κεντρικών Αυτοτελών

Πόρων, τον κρατικό προϋπολογισμό και οι οποίες κατανέμονται είτε

μέσω των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων που είναι για λειτουργικές

δαπάνες με τους ΚΑΠ, είτε για επισκευές και συντηρήσεις

σχολείων.

Ο δεύτερος είναι με το κομμάτι που αφορά από το Υπουργείο

Παιδείας και Θρησκευμάτων, το οποίο αφορά τις συνολικές

χρηματοδοτήσεις προς τις σχολικές μονάδες.

Μπορεί να αντιληφθεί κανείς, ήδη από την πρώτη ματιά, με τις

χρηματοδοτήσεις, ότι υπάρχουν αρκετές αρμοδιότητες που είναι

οριακές μεταξύ αρκετών φορέων. Ένα-δυο παραδείγματα, όσον

αφορά τη λειτουργία των σχολικών μονάδων, βλέπουμε ότι η

θέρμανση, η καθαριότητα βέβαια από πέρσι μεταφέρθηκε έτσι και



38



αλλιώς στο Υπουργείο Παιδείας, η θέρμανση, η προμήθειες υλικών

είναι στην Πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση. Λειτουργικές δαπάνες

μεταφοράς σχολείων, ενοικίαση αιθουσών, είναι στη Νομαρχιακή

Αυτοδιοίκηση και όπως και στον εξοπλισμό, αλλού είναι η Τοπική

Αυτοδιοίκηση, σε άλλες είναι ο Οργανισμός Σχολικών Κτηρίων, που

θα έλεγα ότι είναι ο μοναδικός Οργανισμός που υπάρχει σε όλη την

Ευρωπαϊκή Ένωση.

Άρα, παρατηρεί κανείς από το σύστημα αυτό χρηματοδότησης

της εκπαίδευσης ότι υπάρχουν αρκετές ασάφειες στις αρμοδιότητες

μεταξύ των διαφόρων επιπέδων διοίκησης της χώρας.

Πάμε να δούμε τώρα λίγο τους ρυθμούς χρηματοδότησης της

Τοπικής Αυτοδιοίκησης την τελευταία 8ετία, σύμφωνα με τα

στοιχεία που έχουμε από τη μελέτη και το Υπουργείο Εσωτερικών

σε συμφωνία με την ΚΕΔΚΕ.

Παρατηρούμε ότι η χρηματοδότηση των λειτουργικών

δαπανών των σχολείων την τελευταία 8ετία θα έλεγα ότι ακολουθεί

τη χρηματοδότηση των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων, αυξάνεται με

ένα τρόπο σταδιακό συνεχώς, πλην την τελευταία χρονιά του 2008,

που αυτή η μείωση υπάρχει επειδή μεταφέρθηκε ένα μεγάλο

κομμάτι των καθαριστριών, πήγε στο Υπουργείο Παιδείας, άρα το

ποσοστό αυτό μειώθηκε.

Θυμίζω ότι μέχρι πέρσι οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι ήταν το

12% των δύο τρίτων του φόρου εισοδήματος που αναλογεί στην

Τοπική Αυτοδιοίκηση. Επειδή από πέρσι με τη μεταφορά των

καθαριστριών στο Υπουργείο Παιδείας μειώθηκαν οι Κεντρικοί

Αυτοτελείς Πόροι από 20% σε 19,5, ταυτόχρονα μειώθηκε και η

χρηματοδότηση από τους ΚΑΠ από 12 σε 9% των Κεντρικών

Αυτοτελών Πόρων.

Παρατηρούμε λοιπόν εδώ ότι υπάρχει μια φυσιολογική ροή

στη χρηματοδότηση και αν δούμε αναλογία συγκριτικά των

Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων με τα λειτουργικά των σχολείων,



39



παρατηρείται ότι υπάρχει μία μικρή αύξηση από το 2001 στο 2007

και αναφέρω τη μείωση του 2008, η οποία όμως βασίζεται στο ότι

μεταφέρθηκε το κόστος δαπανών των καθαριστριών στο Υπουργείο

Παιδείας.

Άρα, εδώ θα έλεγα ότι στα γενικά όσον αφορά τις λειτουργικές

δαπάνες, ακολουθεί μια συγκριτικά καλή πορεία συγκριτικά με τους

ΚΑΠ.

Να μπούμε λίγο στο σύστημα κατανομής. Μέχρι το 2003

υπήρχε ένα πολύπλοκο σύστημα κατανομής το οποίο ήταν

δυσδιάκριτο κανείς να το δει. Προχωρήσαμε στην κατάρτιση μιας

μελέτης η οποία αποτέλεσε και αντικείμενο εφαρμογής πλέον από

το 2004 του τρόπου κατανομής, σε συνδυασμό με τον Ν.2374 που

αφορούσε τον τρόπο κατανομής. Κάναμε μια εξαιρετική δουλειά σε

συνεργασία και βρήκαμε και στοιχεία και θέλουμε να

ευχαριστήσουμε εδώ και το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας, με μια

έρευνα που είχε κάνει όλη την 8ετία στο πλαίσιο του Γ΄ Κοινοτικού

Πλαισίου Στήριξης και πήραμε όλα τα στοιχεία για όλα τα σχολεία

της χώρας, για όλες τις αίθουσες. Νομίζω ότι ήταν μία εξαιρετική

έρευνα και αποτελεί μία βάση αυτή η μελέτη που έχει γίνει, για να

έχουμε μια εικόνα για όλα τα σχολεία της χώρας.

Με βάση λοιπόν αυτήν την μελέτη έγινε η κατανομή από το

2004 και μετά και νομίζω πως έχει βελτιωθεί ο τρόπος κατανομής

και δεν υπάρχουν ιδιαίτερα προβλήματα, από τις επαφές που έχω

με τις ΤΕΔΚ και σε όλη τη χώρα.

Η κατανομή αυτή έχει δύο κομμάτια. Ο πρώτος τρόπος,

κατανέμεται σε κάθε Νομό και στη συνέχεια από το Νομό πηγαίνει

στις σχολικές μονάδες μέσα από την Επιτροπή του άρθρου του

3274.

Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες. Αυτή θα έλεγα είναι μια

κατανομή που έχει στην ουσία λειτουργήσει και μπορούμε να πούμε

ότι ακολουθεί μια κανονική πορεία.



40



Ας έρθουμε τώρα στο δεύτερο κομμάτι, που αφορά τη

χρηματοδότηση επισκευών και συντηρήσεων σχολείων, ΣΑΤΑ. Εδώ

παρατηρούμε ότι τα έξι πρώτα χρόνια υπήρχε μία σταθερή

ποσότητα των δαπανών επισκευών και συντηρήσεων, με μία

σημαντική μείωση των δύο τελευταίων ετών. Βλέπετε τα ποσά, που

αν τα δούμε σε αναλογία ΣΑΤΑ και επιχορηγήσεις σχολείων, θα

δούμε ότι υπάρχει μία σημαντική μείωση στις δαπάνες επενδύσεων

και σχολείων. Αυτό αντιλαμβάνεται κανείς ότι δημιουργεί και

σημαντικά προβλήματα στις δαπάνες επισκευών και συντηρήσεων

σχολείων.

Ο τρόπος κατανομής δεν έχει αλλάξει μέχρι σήμερα. Στη

μελέτη έχουν προταθεί τρεις εναλλακτικοί τρόποι κατανομής, με την

εξής έννοια: επειδή οι επισκευές και συντηρήσεις σχολείων δεν

είναι εύκολο να γίνουν από έναν ΟΤΑ, αλλά πρέπει να υπάρχει και

ένας σχεδιασμός και προγραμματισμός, τα τρία εναλλακτικά

σενάρια δείχνουν κατά πόσο μπαίνει μέσα σε αυτή τη διαδικασία

του προγραμματισμού η Νομαρχιακή και Περιφερειακή

Αυτοδιοίκησης μια και πρέπει κατά τη γνώμη μου να γίνει ένας

σωστός σχεδιασμός σε επίπεδο Νομού, να προγραμματιστεί ποιες

είναι οι ανάγκες των σχολείων και εγώ θα συμφωνήσω και με την

πρόταση του Προέδρου της ΟΛΜΕ, ότι πρέπει να υπάρχει ένα

μητρώο συντηρήσεων σχολείων για να έχουμε μια εικόνα συνολικά

για το σχολείο.

Θα έλεγα δε ότι εδώ στα συστήματα κατανομής θα πρέπει να

ληφθούν και άλλα πράγματα υπόψη. Θα πω ένα παράδειγμα. Τρέχει

αυτήν την στιγμή το περίφημο πρόγραμμα ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ για τα

θέματα ενέργειας στα σχολεία. Θα μπορούσε μέσα από τη ΣΑΤΑ να

δημιουργηθεί ένα ταμείο για να έχουμε το ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ σε όλα τα

σχολεία, για να μπορούν να βελτιωθούν ενεργειακά όλα τα σχολεία.

Θα μπορούσε και αυτή να είναι μία πρόταση για τη βελτίωση του

τρόπου κατανομής της ΣΑΤΑ στην επόμενη περίοδο.



41



Αυτά θα έλεγα είναι συνοπτικά τα οικονομικά στοιχεία που

αφορούν σήμερα την κατανομή των πόρων στην Τοπική

Αυτοδιοίκηση και πως αυτά κατανέμονται μεταξύ της Τοπικής

Αυτοδιοίκησης.

Θα περάσω λίγο να δούμε πως λειτουργεί σήμερα στην

Ευρωπαϊκή Ένωση τα συστήματα παιδείας και ειδικά όσον αφορά

τους πόρους. Βλέπετε στον πίνακα ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση

υπάρχει μία σημαντική εισφορά και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στα

θέματα σχολικών μονάδων. Πρέπει να σημειώσουμε εδώ όμως ότι

σε όλες αυτές τις χώρες υπάρχει μία φορολογική ικανότητα από την

Τοπική Αυτοδιοίκηση. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει, άρα δεν μπορούμε

να πούμε ότι η Αυτοδιοίκηση δεν βάζει γιατί δεν θέλει. Δεν βάζει

γιατί δεν έχε φορολογικές αρμοδιότητες σήμερα. Θυμίζω, στο

Συνέδριο της ΚΕΔΚΕ έχει προταθεί για ένα φορολογικό σύστημα

μεταφορά αρμοδιοτήτων, φορολογικών αρμοδιοτήτων και στην

Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Στην Ελλάδα βλέπουμε ότι περίπου το 100% είναι κρατική

χρηματοδότηση. Από την έρευνα όμως που κάναμε σε πάρα

πολλούς ΟΤΑ, παρατηρήσαμε ότι πάρα πολλοί ΟΤΑ, πέρα από ΚΑΠ

και ΣΑΤΑ, διαθέτουν σημαντικούς πόρους και για τις λειτουργικές

δαπάνες και για τις συντηρήσεις. Το αντίθετο παρατηρήθηκε μόνο

σε ελάχιστες περιπτώσεις, δηλαδή να μην αποδίδονται στις

Σχολικές Επιτροπές όλοι οι πόροι. Το κύριο, αυτό που είδαμε στη

μελέτη, είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις οι Οργανισμοί Τοπικής

Αυτοδιοίκησης διέθεταν αρκετά χρήματα και είναι φυσιολογικό αυτό,

όταν υπάρχει πρόβλημα στο σχολείο, η Σχολική Επιτροπή θα

απευθυνθεί στο Δήμο και είναι δεδομένο ότι θα πάρει και πόρους.

Άρα, το 100% είναι αυτό που δείχνουν οι αριθμοί, αλλά η

πράξη μπορεί να είναι λίγο διαφορετική.



42



Αυτή θα έλεγα ότι είναι συνοπτικά η αναλογία που υπάρχει

στις χώρες σύμφωνα με τη μελέτη που έχουμε κάνει σε αυτό το

κομμάτι.

Ένα δεύτερο κομμάτι της μελέτης αφορούσε το βαθμό

αποκέντρωσης των σχολικών μονάδων. Βλέπουμε στον πίνακα, σε

δύο σχεδιαγράμματα, υπάρχουν και στη μελέτη νομίζω, ότι όσο

προχωράμε προς τις βόρειες χώρες, τόσο το σύστημα είναι πολύ

πιο αποκεντρωμένο. Ακόμα και από το διδακτικό προσωπικό, μέχρι

τις δαπάνες λειτουργίας και συντήρησης σχολείων και τα λοιπά.

Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται ότι η Ελλάδα μαζί με την Κύπρο

έχουν το πιο συγκεντρωτικό μοντέλο στη λειτουργία και διοίκηση

των σχολικών μονάδων και δεν μιλάω μόνο το εκπαιδευτικό

κομμάτι, που εδώ θα μπορούσε να πει κανείς ότι πραγματικά το

κράτος, η κεντρική διοίκηση εδώ πρέπει να έχει τον σημαντικό και

πρώτο ρόλο σε όλο το κομμάτι, αλλά και σε όλη τη διοίκηση και

λειτουργία των σχολικών μονάδων.

Παρατηρήστε ότι στο δεύτερο πίνακα ότι ένα μεγάλο κομμάτι,

ακόμα και εκεί που υπάρχει μεγάλος συγκεντρωτισμός, όπως είναι

η Ισπανία, η Γαλλία και τα λοιπά, ένα μεγάλο κομμάτι του

διοικητικού προσωπικού, του βοηθητικού προσωπικού, είναι στο

χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή των Σχολικών Επιτροπών,

εξαρτάται από χώρα σε χώρα.

Σε πάρα πολλές περιπτώσεις η Τοπική Αυτοδιοίκηση

λαμβάνει πρωτοβουλίες που ίσως στην Ελλάδα να ήταν λίγο

παράξενες. Ας πούμε στη Γαλλία, τις απογευματινές ώρες η Τοπική

Αυτοδιοίκηση αναλαμβάνει και κάνει το φροντιστήριο των αδύνατων

μαθητών, γίνεται μέσα από την Τοπική Αυτοδιοίκηση σε συνεργασία

βέβαια με την εκπαιδευτική κοινότητα.

Αυτή είναι η μία φάση της αποκέντρωσης και θα ήθελα να

δείξω εδώ συνοπτικά, όχι γιατί το φιλανδικό σύστημα που

αναφέρθηκε προηγουμένως, θεωρείται ένα από τα καλύτερα στον



43



κόσμο, από πολλούς το καλύτερο, αλλά για να δείξω τις διαφορές

που υπάρχουν μεταξύ των δύο συστημάτων.

Είναι δεδομένο ότι η κάθε χώρα που έχει ένα σύστημα

εκπαίδευσης, έχει μία κουλτούρα αρκετών ετών, δεκαετιών,

εκατοντάδων, άρα δεν μπορεί κανείς να πει ότι θα αντιγράψει ένα

σύστημα και να το μεταφέρει στο άλλο. Απλώς είναι ενδεικτική, να

δούμε το εύρος της αρμοδιότητας και τον ρόλο της Τοπικής

Αυτοδιοίκησης στην κάθε περίπτωση.

Αν δει κανείς την οργάνωση των Φιλανδών και την Ελλάδα, θα

δει ότι στην Φιλανδία ένα μεγάλο κομμάτι πηγαίνει στη σχολική

μονάδα. Όχι στην Τοπική Αυτοδιοίκηση ντε και καλά, αλλά στη

σχολική μονάδα. Ένα δεύτερο κομμάτι, κυρίως το διοικητικό και τα

λοιπά, είναι συνεργασία Τοπικής Αυτοδιοίκησης και σχολικής

μονάδας και ένα τρίτο κομμάτι πηγαίνει στο κράτος.

Αυτό που μπορεί να παρατηρήσει κανείς και μου έκανε

ιδιαίτερη εντύπωση όταν κάναμε τη μελέτη, γιατί δεν ήμουν εγώ ο

μελετητής, ήταν ότι στη Φιλανδία αυτό που είναι εντελώς

διαφορετικό με την Ελλάδα, είναι ότι στην Ελλάδα όλο το σύστημα,

δηλαδή η αξιολόγηση γίνεται σε επίπεδο σχολείου, στη Φιλανδία

γίνεται ακριβώς το αντίθετο. Όλα τα υπόλοιπα ανήκουν στη σχολική

μονάδα, πλην της πιστοποίησης που γίνεται σε κεντρικό επίπεδο.

Δείχνω εδώ για να δείξουμε ποια είναι η διαφορά και πως το

αντιμετωπίζουν κάποιες άλλες χώρες σήμερα, που θεωρούνται ένα

από τα πρότυπα συστήματα στην Ευρώπη.

Αυτό, επαναλαμβάνω και πάλι, δεν σημαίνει ότι αυτό το

σύστημα αντιγράφεται και μεταφέρεται στην Ελλάδα. Ανάλογα με

την κουλτούρα που έχει η παιδεία σε μία χώρα, προσαρμόζεται και

μπορεί να δούμε κάποια σημεία. Απλώς είναι δείγμα για να

δείξουμε τον ρόλο της Αυτοδιοίκησης σε όλη την Ευρωπαϊκή

Ένωση.



44



Τώρα, συμπληρώνοντας και κλείνοντας το δεύτερο κομμάτι

όσον αφορά, επειδή ένα σημαντικό κομμάτι από αυτά που είχα

σημειώσει να πω, αναφέρθηκε, τα είπε με πάρα πολύ ωραίο τρόπο

και συνοπτικό, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Παιδείας και Πολιτισμού,

θα ήθελα να σημειώσω ότι με αυτήν τη μελέτη στην Ελληνική

Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης, προσπαθήσαμε όχι

να δώσουμε λύσεις μόνο, αλλά να δώσουμε για πρώτη φορά

κάποιες διαδικασίες και να υπάρχει μια τεκμηρίωση για πρώτη φορά

στο χώρο της Αυτοδιοίκησης, ώστε να έχει η Αυτοδιοίκηση μία

τεκμηρίωση όσον αφορά τη λειτουργία των σχολικών μονάδων, την

ευρωπαϊκή εμπειρία, τα προβλήματα που έχει μέσα στον χώρο της

εκπαίδευσης και επειδή σημειώνω ότι βρισκόμαστε σε μία περίοδο

που είναι εν εξελίξει ο δεύτερος Καποδίστριας, δηλαδή είμαστε σε

μία διαδικασία διαβούλευσης, δεν ξέρω αν θα καταλήξει ή πότε και

με ποια διαδικασία, είναι κρίσιμο να σημειώσουμε ότι ένα από τα

σημαντικά πεδία αυτής της μεταρρύθμισης, είναι και τα θέματα

παιδείας.

Στο πλαίσιο αυτό, εφόσον υπάρξει μία πραγματική διοικητική

μεταρρύθμιση της χώρας, η οποία θα έχει πραγματικές περιφέρειες

και πραγματική Πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση, νομίζω ότι ένα από τα

βασικά κομμάτια είναι και με ποιον τρόπο ανακατανέμονται κάποιες

αρμοδιότητες σε επίπεδο διοίκησης και λειτουργίας σχολικών

μονάδων, μεταξύ του Α΄ Βαθμού, του Β΄ Βαθμού όταν έρθει και της

κεντρικής διοίκησης.

Νομίζω ότι είναι μία ενδιαφέρουσα ευκαιρία ότι αυτό το

Συνέδριο γίνεται σε μία περίοδο που και το ΙΤΑ ενσωματώνει αυτήν

την περίοδο μια μελέτη για τις αρμοδιότητες της Πρωτοβάθμιας

Αυτοδιοίκησης σχετικά με τη διοικητική μεταρρύθμιση και θεωρώ

ότι τα αποτελέσματα και πορίσματα του Συνεδρίου μπορούν να

αποτελέσουν ένα σημαντικό κριτήριο για τον δεύτερο Καποδίστρια,

εφόσον και προχωρήσουμε προς αυτήν την κατεύθυνση.



45



Τα είπα λίγο γρήγορα και συνοπτικά. Τα υπόλοιπα είναι μέσα

στη μελέτη. Επαναλαμβάνω ότι σκοπός στις μελέτες ήταν να

υπάρξει μια τεκμηρίωση, μία βασική τεκμηρίωση στο χώρο της

Αυτοδιοίκησης, ώστε να έχουμε μία εικόνα για το που μπορεί να

πάει και ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος της Αυτοδιοίκησης στην

επόμενη περίοδο.

Είναι ένα άνοιγμα διαλόγου. Νομίζω ότι αυτό αποτελεί και το

Συνέδριο και ελπίζω να προχωρήσουμε σύντομα και σε

περισσότερη ανάλυση.

Ευχαριστώ πάρα πολύ για την προσοχή σας.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε τον κύριο Γούπιο για την πολύ

ενδιαφέρουσα εισήγησή του.

Ενδιαφέρουσα παρέμβαση φαντάζομαι ότι έχει να κάνει στο

θέμα και ο κύριος Χρήστος Σπίγκος, Δημοτικός Σύμβουλος του

Κιλκίς και μέλος της Επιτροπής Παιδείας και Πολιτισμού της

ΚΕΔΚΕ.

Χ. ΣΠΙΓΚΟΣ: Αφού ευχαριστήσω την κυρία Δήμαρχο για την

εξαιρετική φιλοξενία, πρέπει να σας πω ότι από ότι αντιλαμβάνομαι

είμαι ο τελευταίος ομιλητής και σαν τέτοιος έχω δύο υποχρεώσεις.

Η μία υποχρέωση είναι να μην σας κουράσω και η δεύτερη

υποχρέωση είναι να μην σας κόψω την όρεξη γιατί μας περιμένει

ωραιότατος δείπνος από το Δήμο Βέροιας.

Εγώ θα αναπτύξω ένα θέμα χωρίς πρέπει και δεν θα μιλήσω

για χρήματα. Για πρώτη φορά, αν και είμαι άνθρωπος της Τοπικής

Αυτοδιοίκησης, που για δέκα χρόνια την υπηρετώ και που για δέκα

χρόνια διεκδικώ πόρους για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, θα τα

ξεχάσω όλα αυτά και θα αναπτύξω ένα θέμα το οποίο έχει σχέση με

κάτι που υπάρχει αλλά δεν το αξιοποιούμε και θα είμαι πάρα πολύ

συγκεκριμένος.

Ας προσεγγίσουμε λοιπόν το σχολείο, απέξω, σαν

παρατηρητές. Το σχολείο αποτελείται από τρία συνεργαζόμενα



46



μέρη: τους γονείς, τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς. Οι

μαθητές δυσανασχετούν γιατί δεν μπορούν να επικοινωνήσουν ούτε

με τους εκπαιδευτικούς, ούτε με τους γονείς , οι γονείς αγωνιούν και

οι εκπαιδευτικοί προσπαθούν. Αυτά τα τρία μέρη το πόσο

συνεργάζονται και το τι αποτέλεσμα βγάζουν, το βλέπουμε

καθημερινά. Ενδεχομένως να είναι καλό, κάποιες φορές είναι

απογοητευτικό.

Παράλληλα με το σχολείο, υπάρχει ο Δήμος. Στον Δήμο

αναπτύσσονται διάφορες δραστηριότητες, παράλληλες. Λειτουργεί ο

Δήμος, δεν κοιτάει το σχολείο, έχει τ ις δικές του δραστηριότητες.

Να τα πάρουμε ένα-ένα με τη σειρά. Στο σχολείο αναπτύσσονται

τρία προβλήματα βασικά. Τα προβλήματα της επικοινωνίας, τα

προβλήματα της διαχείρισης του ελεύθερου χρόνου, δεν ξέρει πού

να πάει ο έφηβος, δεν ξέρει τ ι να κάνει στον ελεύθερο χρόνο του

και υπάρχουν και θέματα επαγγελματικού προσανατολισμού.

Από την άλλη πλευρά, στον Δήμο αναπτύσσονται

αξιολογότατες δομές όπως είναι τα Κέντρα Πληροφόρησης Νέων,

όπως είναι τα Τμήματα Καλλιτεχνικής Παιδείας, όπως είναι δομές

που αναπτύσσουν τον εθελοντισμό, όπως είναι δομές προνοιακές

και άλλα. Αν υπήρχε σύζευξη όλων αυτών των πραγμάτων, θα

λύνονταν πάρα πολλά προβλήματα. Το ζητούμενο είναι πού θα

συναντηθεί ο Δήμος με τον μαθητή, με τον γονιό και τον

εκπαιδευτικό, γιατί συνήθως, στην πράξη κωπηλατούν σε

διαφορετικές κατευθύνσεις και ξέρετε, μια βάρκα όταν κωπηλατούμε

σε διαφορετικές κατευθύνσεις, γυρίζει γύρω-γύρω.

Υπάρχει ένα Όργανο το οποίο είναι περιφρονημένο. Ένα

Όργανο το οποίο ασχολείται μόνο με χρηματοδοτήσεις ήσσονος

σημασίας, γραφειοκρατικό και στο οποίο συναντώνται όλα τα μέρη

αλλά δεν συνεργάζονται στην βάση της ανάγκης της κοινωνίας,

γιατί μιλάμε για ανοιχτό σχολείο, μιλάμε για διαδραστικό σχολείο.

Εγώ δεν είμαι εκπαιδευτικός, εγώ είμαι μηχανικός. Λοιπόν, αυτό το



47



Όργανο είναι η Σχολική Επιτροπή. Στην Σχολική Επιτροπή

συναντιέται η Τοπική Αυτοδιοίκηση, συναντιέται ο γονιός,

συναντιέται ο εκπαιδευτικός, συναντιέται πιθανότατα και ο

εκπρόσωπος των μαθητικών κοινοτήτων.

Εκεί συνήθως όταν συνεδριάζει, συζητούν για βαψίματα, για

χαλασμένες πόρτες και για τουαλέτες που δεν δουλεύουν, αλλά δεν

συζητούν ότι στο συγκεκριμένο σχολείο ενδεχομένως να υπάρχουν

κάποιες δεξιότητες που ίσως αυτές τις δεξιότητες θα μπορούσε να

τις είχε αναπτύξει ο οικείος Δήμος μέσα από τη δημιουργία κάποιου

τμήματος. Δεν συζητάνε κάποια ενδιαφέροντα που έχουν

αναπτυχθεί στην τάξη ή που τα έχει αναπτύξει ο εκπαιδευτικός και

έχει διακρίνει ότι υπάρχει ένα ενδιαφέρον, παραδείγματος χάρη μια

θεατρική ομάδα και ο Δήμος δημιουργεί ένα τμήμα το οποίο δεν

αγγίζει τον μαθητή γιατί δεν το γνωρίζει κιόλας ενδεχομένως και

εκεί αντί να συζητούν τις δεξιότητες, τα ενδιαφέροντα, τα

προβλήματα που αντιμετωπίζει ο μαθητής, τι θέλουμε από τον

μαθητή σε τελευταία ανάλυση, συζητούμε για τις τουαλέτες.

Εγώ λοιπόν, σε αυτή την παρέμβασή μου, που σας

υποσχέθηκα ότι θα είμαι σύντομος, λέω το εξής: πέρα από τους

νόμους, πέρα από τις Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις, πάρα πολύ

σωστά τα είπαν οι προηγούμενοι ομιλητές, εγώ δεν έχω εντρυφήσει

τόσο πολύ σε νόμους, εγώ είμαι ένας ταπεινός μηχανικός, πέρα

από όλα αυτά, να υπάρχει η διάθεση για συνέργεια. Το μόνο που

θα διαβάσω, γιατί είναι κλεμμένο, δεν είναι δικό μου, είναι ο

ορισμός της συνέργειας, τον οποίο δίνει ένας καθηγητής, ο

Δημήτρης Μπουραντάς. Λέει: σε μια λοιπόν αποτελεσματική ομάδα,

δημιουργούνται φαινόμενα συνέργειας. Αυτό σημαίνει ότι οι

γνώσεις, οι ικανότητες, οι πληροφορίες, η δημιουργική σκέψη στα

χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και οι προσπάθειες των

ατόμων, μπορούν να συνδυαστούν αποτελεσματικά στο πλαίσιο της

ομάδας και να οδηγήσουν έτσι σε καλύτερα αποτελέσματα από ότι



48



το άθροισμα των αποτελεσμάτων των ίδιων ατόμων, όταν αυτά

δρουν μεμονωμένα.

Άρα λοιπόν, η δική μου η παρέμβαση λέει το εξής: καιρός

είναι να βγούμε από τα καταφύγιά μας καιρός είναι να ξεχάσουμε τα

ευχολόγιά μας και να κάτσουμε σε ένα στρογγυλό τραπέζι στους

θεσμούς που υπάρχουν. Δεν χρειάζεται να δημιουργήσουμε άλλους.

Δεν χρειάζονται άλλα ευχολόγια, δεν χρειάζεται τ ίποτα άλλο,

χρήματα να διεκδικήσουμε, δεν μας λείπει αυτή τη στιγμή για αυτό

το θέμα χρήμα, θέλουμε διάθεση για κουβέντα. Διάθεση να

πιάσουμε το πρόβλημα και διάθεση – στο χέρι μας είναι – να

μετατρέψουμε τον κάτοικο της κάθε πόλης μας σε ενεργό πολίτη και

έτσι να μοιραστούμε την υποχρέωση και να απολαύσουμε μαζί τη

δημιουργία.

Ευχαριστώ πολύ.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Σας ευχαριστούμε για την ουσιαστική όσο και

σύντομη παρέμβασή σας.

Σύμφωνα με το πρόγραμμα, ακολουθεί συζήτηση και

ερωτήσεις. Αυτονόητο είναι ότι ο διάλογος είναι ανοικτός, το βήμα

ανήκει σε όλους, θα παρακαλούσα τους κυρίους και τις κυρίες να

αρχίσουμε από τον κύριο Ταμήλο, τον Δήμαρχο Τρικκαίων. Η μόνη

παράκληση είναι και οι τοποθετήσεις με την μορφή των

παρεμβάσεων και οι ερωτήσεις να είναι σύντομες, για να δοθεί η

δυνατότητα σε όλους.

Ίσως δεν σας γνωρίζω όλους, για αυτό ένας-ένας και

λέγοντας και την ιδιότητά του, για να μπορούμε να διευκολυνθούμε

όλοι. Ευχαριστώ πολύ.

Μ. ΤΑΜΗΛΟΣ: Καλησπέρα σε όλους αγαπητό Προεδρείο,

καλησπέρα και στην Δήμαρχο της Βέροιας, την κυρία Χαρά

Ουσουτζόγλου, σε αυτή την ωραία αίθουσα.

Το θέμα της παιδείας και ποιος είναι ο ρόλος του καθενός,

είναι μια πονεμένη ιστορία που είναι άλλο να τη ζεις απέξω και



49



άλλο να τη ζεις από μέσα. Φυσικά, πιστεύω ότι οι καθηγητές και οι

δάσκαλοι έχοντας εθιστεί, έχοντας κάνει βίωμα ζωής τους,

επάγγελμά τους αυτό το καθήκον, δεν το αντιλαμβάνονται τόσο

επώδυνα όπως οι απέξω, δηλαδή οι γονείς και οι ενασχολούμενοι

Δήμαρχοι και λοιπά και ίσως να το έχουν πάρει απόφαση δηλαδή,

με την έννοια ότι αυτή είναι η ελληνική κοινωνία, αυτό είναι το

ελληνικό κράτος και κάπως στωικά δέχονται όλα αυτά που γίνονται

σήμερα στην Ελλάδα.

Όμως, μπορώ να πω ότι πιο πολύ έντονα το ζούμε οι

Δήμαρχοι και οι Δημοτικοί Σύμβουλοι οι οποίοι είναι Πρόεδροι στις

Σχολικές Επιτροπές, γιατί αυτοί έχουν την καθημερινή επαφή των

γονέων, των δασκάλων και των καθηγητών και είναι υποχρεωμένοι

με λίγα πράγματα να κάνουν πάρα πολλά.

Εγώ θα ξεκινήσω αλλιώς την παρέμβασή μου αυτή. Είμαστε

ικανοποιημένοι από το πώς ήταν μέχρι τώρα η παιδεία; Δηλαδή,

όταν την είχε το Δημόσιο 100% - και παίρνω την αφορμή αυτή από

τον πρώην εκπρόσωπο των γονέων στον Σύλλογο τον πανελλήνιο –

ήμασταν ικανοποιημένοι; Εγώ νομίζω ότι δεν ήμασταν

ικανοποιημένοι. Το κράτος ήταν ο πιο αποτυχημένος συντηρητής,

φορέας διαχείρισης της εκπαίδευσης. Ότι έκανε, το έκανε χάλια και

στα γυμναστήρια και στα γήπεδα και στους πολιτιστικούς χώρους

και στα αρχαιολογικά μουσεία, παντού το κράτος δεν μπορεί να

επεκταθεί πέρα από το Λεκανοπέδιο. Το κράτος είναι καλό μόνο

μέσα στο Λεκανοπέδιο. Εκεί που ψηφίζονται και οι Υπουργοί, εκεί

που έχουν και τους ανθρώπους που τους βγάζουν πάλι, Α΄, Β΄

Αθηνών. Πέρα από την Α΄ και Β΄ Αθηνών, δεν υπάρχει κράτος.

Εγώ σας λέω το εξής: κάντε μια βόλτα εδώ στην Βέροια όσοι

είστε από τη Βέροια. Αισθάνεστε ότι υπάρχει κάπου το κράτος; Πού

υπάρχει το κράτος; Κάθε Σάββατο βλέπουμε τους Βουλευτές αν

είναι κυβερνητικοί, αλλιώς δεν τους βλέπουμε και καθόλου. Άρα

λοιπόν, κράτος δεν υπάρχει, ας μην γελιόμαστε.



50



Έρχεται λοιπόν ένα άλλο τμήμα του κράτους, τα κατώτερα

σκαλοπάτια του κράτους που είναι ο Α΄ και Β΄ Βαθμός, να

αναλάβουν ένα επαχθές φορτίο με ελάχιστους φόρους και λόγω

ακριβώς της στενής σχέσης που έχουν με τους πολίτες και τους

γονείς και τους μαθητές και τους καθηγητές, αναγκάζονται να

κάνουν υπεράνθρωπες προσπάθειες, χωρίς καμιά βοήθεια. Είδατε

τις πιστώσεις, είναι ίδιες από το 2000, μειούμενες. Δηλαδή, ενώ

όλα ανεβαίνουν, το τσιμέντο, τα χώματα, τα πάντα, τα εργατικά,

αυτά είναι στάσιμα αριθμητικά ή και κατεβαίνουν. Άμα τα κάνετε με

αποπληθωρισμό, αν ο κύριος Γούπιος έβγαζε τους πίνακες

αφαιρώντας τον ετήσιο πληθωρισμό, ξέρετε πόσο θα είχαμε; Τα

μισά από ότι είχαμε το 2000. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι το

κράτος ξεφορτώθηκε κάποια στιγμή την ευθύνη του, τις

υποχρεώσεις του, έβαλε ένα ποσό 80 εκατομμύρια ευρώ και λέει:

αυτά είναι, κόψτε τον λαιμό σας.

Ερχόμαστε λοιπόν εμείς όλοι, το ξέρουμε όσοι έχουμε

διατελέσει Δήμαρχοι και όσοι ασκούμε Διοίκηση και λέμε ότι

παίρνουμε ένα ποσό άλφα και βάζουμε άλλο τόσο και περισσότερο

για να βγούμε στις υποχρεώσεις. Αυτά φυσιολογικά, να μην έχουμε

δηλαδή καταλήψεις, ζημιές ή έκτακτες και κάποιες άλλες

υποχρεώσεις. Εγώ θα σας πω λίγα στοιχεία από τα Τρίκαλα.

Έχουμε στον Δήμο μου – που δεν είναι Καποδιστριακός, είναι μόνο

η πόλη, η πρωτεύουσα – 74 εκπαιδευτικά συγκροτήματα, από

νηπιαγωγεία μέχρι σχολεία και παίρνουμε 335.000 € για

συντήρηση. Δηλαδή καταλαβαίνετε ότι αντιστοιχούν ούτε 5.000 €

ανά συγκρότημα.

Άρα λοιπόν, είναι αδιανόητο σε ένα μεγάλο γυμνάσιο, λύκειο,

κάθε φορά που θέλεις ένα φρεσκάρισμα τα βαψίματα, πάνε τα

θέματα. Ευτυχώς τουλάχιστον η ΚΕΔΚΕ έχει μεσολαβήσει και έχει

βοηθήσει να αυξηθούν πολύ τα λειτουργικά, τα οποία αυξήθηκαν

κατά 20% - 25% τα τελευταία 2-3 χρόνια και εν πάση περιπτώσει



51



κάλυψαν και αυτή τη μεγάλη ανάγκη των καυσίμων που είχαμε

πέρυσι.

Πού θέλω να καταλήξω: εγώ νομίζω ότι πρέπει να κάνουμε

έναν τίμιο διάλογο και να ξεκαθαρίσει ο καθένας τι είναι

διατεθειμένος να αναλάβει. Όχι τι θα φορτώσει στον άλλο. Βλέπω

ότι δεν υπάρχουν πολλοί πρόθυμοι σε αυτό το παιχνίδι να

αναλάβουν ευθύνες. Όλοι τραβάνε την ουρά απέξω και νομίζω ότι

δυστυχώς, το φορτίο θα πέσει στην τοπική κοινωνία. Η τοπική

κοινωνία έχει και τον πιο άχαρο ρόλο να δίνει κάθε μέρα εξηγήσεις.

Άρα λοιπόν, τουλάχιστον η συντήρηση των εκπαιδευτηρίων και τα

λειτουργικά έξοδα, πρέπει να είναι αποκλειστικό καθήκον του Α΄

Βαθμού. Δεν υπεισέρχομαι στον εκπαιδευτικό χώρο. Δηλαδή δεν

μπορεί να έχει χρήματα για συντήρηση και ο Νομάρχης και ο

Δήμαρχος και το κράτος και ο Υπουργός. Μόνο η Τοπική

Αυτοδιοίκηση Α΄ Βαθμού. Να κατανέμονται με έναν πίνακα που

είναι νομίζω σωστός σε γενικές γραμμές και να ξέρει ο κάθε Νομός

τι θα πάρει για συντήρηση και θα τα κατανέμει η ΤΕΔΚ, η Επιτροπή

Παιδείας και τα λοιπά.

Να φύγουν από τη μέση εντελώς οι Νομάρχες ή αν θέλουν να

τα αναλάβουν όλα αυτοί και να μην έχουν καμία σκοτούρα οι

Δήμαρχοι. Είναι ότι καλύτερο δώρο μπορούσε να κάνει η συζήτηση

για την Μεταρρύθμιση στον Καποδίστρια, με την μεταφορά των

αρμοδιοτήτων. Να τα πάρουν όλα οι Νομάρχες και να μην έχουμε

καμία ευθύνη εμείς. Όλοι οι γονείς να πάνε σε αυτούς. Αλλά επειδή

δεν θα το κάνουν, καλύτερο είναι να φύγουν και από αυτά τα λίγα

λεφτά που έχουν και που κάνουν τι δηλαδή; Καλούν τις Σχολικές

Επιτροπές, τους δίνουν από 3.000 € στην κάθε μία και πρέπει τώρα

να έρθει ο Δήμος να αποδεχθεί τα λεφτά αυτά, να κάνει

προγραμματική σύμβαση, να κάνει μελέτη για 3.000 € για να

περάσει το φιλοδώρημα του Νομάρχη προς την Σχολική Επιτροπή

και στον φίλο Πρόεδρο. Αυτά πρέπει να κοπούν.



52



Πάμε τώρα στην συντήρηση των κτιρίων και στις επεκτάσεις.

Παρατηρούμε το εξής φαινόμενο: στις πόλεις αυξάνονται οι μαθητές

συνεχώς, στις πρωτεύουσες, ενώ στα χωριά κλείνουν τα σχολεία.

Επομένως, δεν χρειάζεται καμία καινούργια αίθουσα σε κανέναν

μικρό Δήμο ή μικρό χωριό, αλλά στις μεγάλες πρωτεύουσες υπάρχει

τεράστιο πρόβλημα. Συνεχώς έχουμε αύξηση αιθουσών, αύξηση

απαιτήσεων. Έχουμε και τις απογραφές του 1991 και του 2001, που

δείχνουν ότι μόνο οι πρωτεύουσες των Νομών έχουν αυξηθεί, στους

πιο πολλούς Νομούς. Σε όλα τα άλλα αστικά κέντρα λιγοστεύουν οι

μαθητές.

Άρα λοιπόν, οι πιέσεις υπάρχουν στα μεγάλα αστικά κέντρα

όπου είναι και δύσκολο, όπως είπε και ο Πρόεδρος, να βρεθούν

οικόπεδα, διότι τα οικόπεδα είναι πανάκριβα πλέον στο κέντρο των

πόλεων και δεν υπάρχουν χρήματα για αυτά καθόλου. Ούτε ο

Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων δίνει χρήματα για αγορές οικοπέδων

εκτός του Λεκανοπεδίου της Αττικής, το πολύ και της

Θεσσαλονίκης. Άρα λοιπόν, εκεί είναι νομίζω θέμα πώς θα βρούμε

τους πόρους εκείνους που να φτιάξουμε τα εκπαιδευτήρια.

Εν κατακλείδι, για να τελειώνω γιατί είναι μεγάλο το θέμα και

πρέπει να ακουστούν πολλές απόψεις, εγώ πιστεύω ότι αυτό που

είναι σημαντικό σε αυτή την περίπτωση που περνάμε τώρα και

ενόψει της συζήτησης για την Διοικητική Μεταρρύθμιση, που

σημαίνει ότι θα γίνουν λιγότεροι και ισχυρότεροι Δήμοι αλλά

περισσότερες ευθύνες, είναι να ξεκαθαρίσουν οι αρμοδιότητες, οι

ρόλοι. Τι αναλαμβάνει ο καθένας ξεκάθαρα. Όχι όπως έδειξε ο

κύριος Γούπιος, όλοι ανακατεμένοι μέσα σε μια ποσοστιαία

κατανομή ευθυνών, η οποία δεν οδηγεί πουθενά και είναι από 33%

η κατανομή αυτή. Μοιράζονται όλοι από 33%. Στην ουσία κανένας

δεν αναλαμβάνει την ευθύνη. Όλοι αποποιούνται τις ευθύνες. Ποιος

φταίει; Ο Νομάρχης. Ποιος φταίει; Το κράτος. Ποιος φταίει; Ο

Δήμαρχος. Ξεκάθαρα πράγματα.



53



Σε ότι αφορά τις Σχολικές Επιτροπές, δυστυχώς αυτή η

πρόταση του Προεδρείου για μια Επιτροπή ανά συγκρότημα, δεν

την θέλουν οι ίδιοι οι καθηγητές και οι γονείς. Στα Τρίκαλα είχαμε 5

μεγάλα συγκροτήματα και με αιτήσεις των Συλλόγων των γονέων

και των εκπαιδευτικών, τα σπάσαμε και ο κάθε ένας μέσα στην ίδια

αυλή, χωριστό Λύκειο, Γυμνάσιο, Τεχνικό Λύκειο, χωριστή Σχολική

Επιτροπή, διότι δεν τα έβρισκαν μεταξύ τους πώς θα μοιράζουν τα

λίγα λεφτά που είχαν. Όταν λοιπόν τα χρήματα είναι λίγα, ο

καθένας έχει την υποψία ότι ο ένας ρίχνει τον άλλο. Έτσι λοιπόν

αναγκαστήκαμε και τα σπάσαμε όλα στο κάθε ένα σχολείο. Κάθε

ένα σχολείο έχει τη δική του Επιτροπή και παίρνει το ποσό του.

Επομένως, είναι πολύ σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε τους

ρόλους και σε ότι αφορά τους εκπαιδευτικούς και την ύλη, πιστεύω

η ΚΕΔΚΕ δεν έχει καμία πρόθεση ούτε να έρθουν στην ευθύνη της

οι εκπαιδευτικοί, πρέπει να παραμείνουν στο κράτος, πρέπει να

είναι ευθύνη του κράτους ο τρόπος πρόσληψης, πώς μετακινούνται,

πώς εξοπλίζονται τα σχολεία, ούτε η ύλη που εκπαιδεύονται οι

μαθητές, το πρόγραμμα. Δεν είμαστε στην παρούσα φάση ώριμοι

εμείς να αναλάβουμε τέτοιο φορτίο.

Ίσως σε επίπεδο νηπιαγωγείων ας πούμε, να μπορούσε κάτι

πιλοτικά να αναλάβει μια Τοπική Αυτοδιοίκηση στους μεγάλους

Δήμους θα έλεγα και μόνο, μια ευθύνη σε ότι αφορά δηλαδή την

λειτουργία των νηπιαγωγείων, αλλά και εκεί βρήκαμε αντίθετους

τους νηπιαγωγούς, οι οποίοι δουλεύουν μόνο ως τις 12.00 το

μεσημέρι στο κρατικό νηπιαγωγείο, ενώ στον Δήμο που έχουμε

νηπιαγωγεία εμείς και βρεφονηπιακούς, βλέπουμε ως τις 13.30 με

14.00. Άρα λοιπόν, δεν ήθελαν. Αμέσως αντιδρούν μόλις τους πεις

να πάνε στον Δήμο οι νηπιαγωγοί, ενώ οι καθηγητές δεν

αντιδρούσαν, ούτε οι δάσκαλοι. Οι νηπιαγωγοί αντιδρούν όλοι, να

μην πάει κανένας στον Δήμο, γιατί στον Δήμο θα δουλέψουν και το

καλοκαίρι, όπως δουλεύουν οι δικοί μας οι νηπιαγωγοί στους



54



βρεφονηπιακούς που έχουμε. Δουλεύουν μέχρι τον Ιούλιο,

σταματάνε μόνο τον Αύγουστο.

Όλα αυτά λοιπόν, πρέπει να καθίσουμε με ειλικρίνεια να τα

δούμε. Νομίζω ότι η πρόταση της Επιτροπής είναι σε σωστό

επίπεδο, απλώς χρειάζεται από εδώ και μετά, κύριε Πρόεδρε, να

αρχίζουμε να ξεκαθαρίζουμε λίγο τις αρμοδιότητες και πιστεύω ότι

εμείς όντας ταπεινόφρονες και χωρίς καμία έπαρση, θα πάρουμε ότι

χειρότερο και ότι πιο δύσκολο οι άλλοι δεν το θέλουν, αυτό

προτείνω και πιστεύω ότι στο τέλος θα τα πάρουμε όλα γιατί

κανένας δεν θα θελήσει να αναλάβει καμία ευθύνη. Το κακό είναι –

όπως λέει και ο κύριος Χρήστος Τέγος – ότι πάλι από την τσέπη

των φορολογούμενων δημοτών θα κληθούμε να τα φτιάξουμε, αλλά

δυστυχώς, κύριε Τέγο, εσείς έχετε δίκιο σε πολλά πράγματα, αλλά

θα μπει στο δίλημμα να κάνουμε λιγότερη άσφαλτο και να φτιάξουμε

τα σχολεία ή να φτιάξουμε περισσότερη άσφαλτο και να αφήσουμε

τα σχολεία; Σε αυτό το δίλημμα όμως ποτέ δεν θα μπούμε, γιατί

ξέρουμε ότι τα σχολεία προηγούνται και των ασφαλτοστρώσεων και

των πλακοστρώσεων και των διαφόρων έργων βιτρίνας που ο κάθε

Δήμος θέλει να φτιάξει. Άρα λοιπόν, νομίζω ότι είναι μονόδρομος σε

ορισμένα πράγματα να καταλήξουμε και να αναλάβουμε ο καθένας

τις ευθύνες.

Ευχαριστώ πάρα πολύ και εύχομαι να γίνει ένας καλός

διάλογος.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Δυστυχώς, κύριε Δήμαρχε, όπως είπατε, ο ρόλος της

Αυτοδιοίκησης στη χώρα μας είναι να φορτώνεται αυτά που θέλει να

ξεφορτωθεί η Πολιτεία.

Να καλέσω στο βήμα την κυρία Μαρία Παυλίδου, Αντιδήμαρχο

του Δήμου Καλαμαριάς.

Μ. ΠΑΥΛΙΔΟΥ: Εκλεκτό Προεδρείο, αγαπημένοι συνάδελφοι, είμαι η

Αντιδήμαρχος Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου

Καλαμαριάς, ενός Δήμου που από πολλά χρόνια έχει θέσει στο



55



επίκεντρο των επιδιώξεών του τον άνθρωπο και ξεκίνησε πρώτα

από τα σχολεία, γιατί τα πάντα ξεκινούν από την παιδεία. Τα πάντα

είναι η παιδεία. Εάν αυτό το πράγμα το καταλαβαίναμε, θα είχαμε

σχολεία εξωστρεφή, θα είχαμε ισορροπημένους και πολίτες

ευτυχισμένους, γιατί τα πάντα διεξάγονται, διενεργούνται μέσα από

τα σχολεία.

Είναι πολύ δύσκολο να μιλάς μετά τον κύριο Ταμήλο.

Συμφωνώ, γιατί ο συνάδελφος, ο κύριος Ταμήλος έθεσε πραγματικά

επί του τύπου των ήλων, γιατί έχει ιδία αντίληψη των

τεκταινομένων. Υπηρετώ τον θεσμό αυτό εδώ και 16 χρόνια. Είμαι

Αντιδήμαρχος Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας τα τελευταία 2

χρόνια. Κατάλαβα – και εδώ είναι το ερώτημά μου – γιατί φορείς

θεσμοθετημένοι, που έχουν σχέση με την παιδεία, δεν επιδιώκουν

και δεν θέλουν να επιβάλουν την συνεργασία με την Αυτοδιοίκηση

Α΄ Βαθμού, στα πλαίσια και της αρχής της επικουρικότητας, από

εκεί ξεκινάνε οι αρμοδιότητές μας, διότι δεν είναι τυχαίο που οι

θυμόσοφοι έλεγαν: τα παράπονα στον Δήμαρχο. Πού θα ειπωθούν

τα παράπονα όταν, αγαπητέ μου συνάδελφε από το Κιλκίς, δεν

λειτουργούν οι υποδομές του σχολείου;

Εγώ ξέρετε τι λέω; Εάν τα παιδιά μας αντί να αυλίζονται,

σταυλίζονται, τέτοιους πολίτες θα βγάλουμε. Δηλαδή, αν δεν έχουν

ελεύθερους χώρους για να έχουν διευρυμένους τους ορίζοντες και

έχουμε παιδιά μέσα σε παράγκες και σε κλειστά σχολεία,

διαπλάθουμε και τους ανάλογους πολίτες, κλειστοφοβικά παιδιά και

είμαι αυτή η οποία δεν ήθελα τα παιδιά μου να τα στείλω σε

ιδιωτικά σχολεία, αλλά επειδή τα σχολεία εκείνης της εποχής, όταν

ακόμη δεν είχαν εκχωρηθεί αυτές οι αρμοδιότητες έστω αυτές όπως

εκχωρήθηκαν αργότερα, έτσι είπε το κεντρικό κράτος να βγάλει ένα

φορτίο επαχθές από επάνω του και μας δίνει πέντε – και θα πρέπει

να κοιταχτούμε στα μάτια – ξοδεύουμε εκατόν πέντε για να

λειτουργήσουν τα σχολεία, για να δώσουμε χρώμα στην παιδεία.



56



Το πρώτο σχολείο της Καλαμαριάς, το οποίο έλκει την

καταγωγή του από τις αλησμόνητες πατρίδες, το Τραπεζούντιο

Φροντιστήριο, κάθε χρόνο είχε καταλήψεις και είχε καταλήψεις,

γιατί να μην έχει; Ήταν μια σύγχρονη φυλακή. Λοιπόν, το πρώτο

που έκανα ως Πρόεδρος της Σχολικής Επιτροπής, υπάρχουν

θεσμοί. Δεν χρειαζόμαστε άλλους νόμους. Ο 1566 είναι ένας νόμος

ο οποίος έχει μια διαχρονία. Βλέπει πάρα πολύ μακριά, αρκεί να

θέλουμε εμείς όλα αυτά τα θεσμοθετημένα Όργανα και με την αρχή

της συμμετοχικής δημοκρατίας, να τους δώσουμε σάρκα και οστά.

Εκεί, συνυπάρχουν οι πάντες. Γονείς, τα 15μελή, η Τοπική

Αυτοδιοίκηση, οι καθηγητές. Μα αυτή και είναι η πεμπτουσία της

δημοκρατίας. Συνυπάρχουν οι πάντες. Υπάρχει η Επιτροπή

Παιδείας, θεσμοθετημένη που εκεί συμμετέχουν από την

Πρωτοβάθμια οι δάσκαλοι, οι εκπρόσωποί τους, συμμετέχουν από

την Δευτεροβάθμια, η ΟΛΜΕ, δηλαδή γίνεται μια ουσιαστική

κουβέντα.

Η κουβέντα δεν αφορά μόνο τις επισκευές και λοιπά, αφορά

το πώς ένας Δήμος εξελίσσεται, που είπε ο συνάδελφος εκ

Τρικάλων ότι έχουμε περιοχές φθίνουσες και περιοχές όπου μαζικά

αναπτύσσονται και έτσι, η Καλαμαριά η οποία δέχθηκε μια μαζική

επέλαση από την δεκαετία του ’80, ένας Δήμος των 30.000, των

40.000 σήμερα αριθμεί 150.000 κατοίκους. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν

ότι τα 60 σχολεία δεν αρκούν και έχουμε αλγεινό παράδειγμα να

λειτουργούν δημοτικό σχολείο – αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία –

σε διπλή βάρδια. Πέρα από το ότι παρά τις πολύ μεγάλες

προσπάθειές μας, υπάρχουν σχολεία γυμνάσια και λύκεια, τα οποία

λειτουργούν σε διπλή βάρδια. Το άγχος μας είναι πάρα πολύ

μεγάλο.

ΣΥΝΕΔΡΟΣ: (εκτός μικροφώνου)

Μ. ΠΑΥΛΙΔΟΥ: Είπα ότι υπάρχει δημοτικό το οποίο λειτουργεί σε

διπλή βάρδια και υπάρχουν λύκεια και γυμνάσια, δύο ευτυχώς, τα



57



οποία λειτουργούν σε διπλή βάρδια και αυτά βεβαίως, με το δίκιο

τους, αποτελούν και το casus bell i για να ξεκινήσουν από εκεί όλες

οι καταλήψεις, διότι η Πολιτεία τους δίνει την αφορμή και χωρίς

εμείς να έχουμε την ευθύνη, διότι αυτά είναι μέριμνα και φροντίδα

της κεντρικής εξουσίας.

Είπαν σωστά οι συνάδελφοι, εδώ θα πρέπει να ειπωθεί σε

όλους τους τόνους, ότι τα σχολεία δεν τα χτίζει η Τοπική

Αυτοδιοίκηση. Παρ’ όλα αυτά, οι πολίτες μέμφονται εμάς. Παρά το

γεγονός ότι και εμείς υψώνουμε τη φωνή μας, διατρανώνουμε τη

φωνή μας μαζί με όλους τους θεσμοθετημένους φορείς, πιέζουμε,

συμπιέζουμε, κρίνουμε επικρίνουμε, κατακρίνουμε, εκλιπαρούμε,

παρακαλούμε, εντούτοις η Πολιτεία, επειδή αυτή έχει το μαχαίρι και

το πεπόνι, αυτή κάνει το κουμάντο. Σκεφτείτε δηλαδή, δεν ξέρω

γιατί λοιδορούμε την έννοια της αποκέντρωσης.

Πολύ εύστοχα, ο επικεφαλής αυτής της Επιτροπής είπε ότι η

αποκέντρωση δεν είναι μια μαγική λέξη, δεν είναι μόνο η Τοπική

Αυτοδιοίκηση. Η αποκέντρωση μιλάει και για το επιτελικό κράτος.

Να δούμε στο επιτελικό κράτος, γιατί η Διοικητική Μεταρρύθμιση

συγχρόνως πρέπει να διαλάβει όλες τις βαθμίδες, να δούμε ότι

βεβαίως η παιδεία είναι καθολική, βεβαίως εκείνος ο οραματικός

αγωνιστής είπε ότι υπάρχει μία παιδεία για τον λαό, βεβαίως

συμφωνούμε σε όλα αυτά και βεβαίως συμφωνούμε – τουλάχιστον

εγώ συμφωνώ – πως ότι έχει σχέση με την εθνική παιδεία, θα

πρέπει να παραμείνει στο επιτελικό κράτος.

Τα σχολεία όμως, δεν έχουμε φτάσει σε εκείνο τον βαθμό για

να ακολουθήσουμε τις σκανδιναβικές χώρες που έχουν μία παιδεία,

που έχουν έναν δημοσιονομικό εξισωτισμό όσον αφορά τα έσοδά

τους και λοιπά. Έχουν άλλα πράγματα. Ο σύζυγός μου, έζησε 17

χρόνια στην Σουηδία. Ξέρετε, ο Σουηδός πολίτης, επειδή εκεί το

κράτος δεν είναι το κράτος αυτό το δικό μας όπου ανάλογα με το τι

πολίτες διαπαιδαγωγείς, αυτή την αντίληψη και αυτή την εκτίμηση



58



έχουν. Εκεί η έννοια του κράτους είναι σφυρηλατημένη στο DNA

των Σουηδών και αν το κράτος τους πει ότι: έχω ανάγκη, θα

στηθούν στις τράπεζες και θα παρέχουν από το υστέρημά τους

βοήθεια. Μιλάμε για τέτοιους λαούς.

Εμείς όμως, επειδή είμαστε διαπαιδαγωγημένοι, έχουμε μάθει

το κράτος να είναι ανακόλουθο, να υπόσχεται, να ακολουθεί

υπόγειες διαδρομές, έχει διαπαιδαγωγήσει και πολίτες

καχύποπτους, όπου δεν εμπιστευόμαστε δικαίως το κράτος.

Λοιπόν, κάτι πρέπει να γίνει. Εμπιστευόμαστε όμως την Τοπική

Αυτοδιοίκηση. Έχουν γίνει έρευνες που λένε ότι εμπιστεύονται την

Τοπική Αυτοδιοίκηση γιατί είναι η εγγύτερη μορφή εξουσίας, άρα ο

έλεγχος είναι άμεσος και αποτελεσματικός. Ας περιέλθουν –

συμφωνώ – γιατί να υπάρχουν οι τρεις βαθμίδες και η διάχυση των

κονδυλίων σε τρεις βαθμίδες όπου δεν γνωρίζει η δεξιά τι ποιεί η

αριστερά; Να υπάρχει ένας προγραμματισμός που θα ξεκινάει από

την εγγύτερη μορφή εξουσίας, που ξέρει τα τεκταινόμενα, που ξέρει

τα πάντα, το τι συμβαίνει. Εμείς μοιράζουμε το μαθητικό δυναμικό

και λοιπά, ξέρουμε τον προγραμματισμό μας, ξέρουμε πόσα

σχολεία θα πρέπει να κατασκευαστούν, διότι τα σχολεία τα

σημερινά τα κάναμε πρωινά κλείνοντας αίθριους, υπαίθριους

χώρους, υπόγειους χώρους.

Θα πρέπει να πούμε αλήθειες και δίνουμε όλο το καλοκαίρι

μάχη και αγώνα για να έχουμε σχολεία ευπρεπισμένα, που να

υποδεχθούν τα παιδιά μας. Για να είναι ευπρεπισμένα, παίρνουμε

από την πίτα, οι αυτοδιοικητικοί, που προορίζεται για αλλού. Αυτό

πρέπει ο λαός να το ξέρει. Φέτος, για να είναι τα 60 σχολεία της

Καλαμαριάς έτοιμα να υποδεχθούν τα παιδιά μας, ο Δήμος ξόδεψε

γύρω στα 800.000 €, διότι η Πολιτεία μας έδωσε 144.000 € για αυτά

τα σχολεία.

Σε ένα νηπιαγωγείο θα πρέπει να κάνεις τους αύλειους

χώρους, θα πρέπει να έχεις όλη την υλικοτεχνική εκείνη υποδομή



59



που να συνάδει στην τρυφερή εκείνη ηλικία, από τα παιχνίδια μέχρι

το εποπτικό υλικό. Δεν ξέρω και τα λειτουργικά έξοδα και πρέπει να

το δείτε, όταν στην Καλαμαριά θα λειτουργήσει σε ευρωπαϊκό

επίπεδο το πρώτο σχολείο, το ΕΠΑΛ, που έχει 10.000 τετραγωνικά

μέτρα. Ενθουσιάστηκα όταν πήγα και είδα, αυτό ισοδυναμεί με 10

εργοστάσια. Με μηχανήματα και λοιπά, δεν μπορείτε να φανταστείτε

με τι πράγματα και ενώ φτιάξαμε ένα τέτοιο κτίριο, δεν

υποστηρίζεται ανάλογα. Θα ήταν τελείως διαφορετικά αν ήταν στο

χέρι μας, πρέπει η Πολιτεία να ενδιαφερθεί και δεν είναι εδώ ο

αγαπητός ο κύριος Καρατάσιος, να του πω: πόσες φορές ήρθα σε

επαφή με τον κύριο Ταπανίδη για να λύσω το πρόβλημα τόσο της

Σχολικής Επιτροπής που πρέπει να (…) της απόφασης του

Δημοτικού Συμβουλίου και του ΦΕΚ. Ένα αυτό.

Δεύτερο, εδώ θέλει τουλάχιστον 15 καθαρίστριες να λύσω το

θέμα αυτό. Ποιος θα το πληρώσει; Θα πληρώσω και τις

καθαρίστριες; Μα όλος ο προϋπολογισμός των λειτουργικών εξόδων

πρέπει να φύγει σε αυτό το μεγαθήριο που δεν υπάρχει πουθενά

στην Ελλάδα και ίσως και στην Ευρώπη, 10.000 τετραγωνικά μέτρα,

που θέλει συντηρητές μηχανολόγους, θέλει μηχανικούς

αυτοκινήτων, που θέλει ηλεκτρονικούς, που θέλει ένα σωρό

πράγματα. Λέω στους εκλεκτούς συναδέλφους της ΟΛΜΕ αλλά και

του γονεϊκού κινήματος: δεν θα ήταν καλύτερα αυτή η αρμοδιότητα,

μια δέσμια αρμοδιότητα να περιέλθει μόνο σε ένα Βαθμό, στον

Βαθμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ο οποίος επαγρυπνά, ξέρει τις

ανάγκες και θα επίλυε στον τόπο τα προβλήματα;

Τελειώνω, λέγοντας το εξής: συμφωνώ εγώ για την

δημιουργία οπωσδήποτε του βιβλίου κατασκευών. Αυτό το οποίο

φρόντισα ως δικηγόρος, γιατί έχω την έννοια μέσα του ότι θα

πρέπει ας πούμε ο κάθε θεσμός να λειτουργεί ευνομούμενα, το

πρώτο το οποίο έκανα – και δεν ξέρω αν το έχετε κάνει – ήταν να

ανατρέξω στα σχολεία, αν αυτά τα σχολεία χτίστηκαν με άδειες και



60



λοιπά, διότι αντιμετωπίζω καθημερινά προβλήματα. Ανακάλυψα ότι

κανένα από τα σχολεία τα οποία έχτιζε ο ΟΣΚ και η Νομαρχιακή

Αυτοδιοίκηση πριν από χρόνια, δεν είχαν άδειες και όταν πρόκειται

να χτίσουμε στον ίδιο αύλειο χώρο σχολεία, θα πρέπει να προβούμε

σε νομιμοποιήσεις, που ξέρετε τι σημαίνει; Ποιος μηχανικός θα

βάλει υπογραφή για τα στατικά, όταν έχουμε σχολεία από την

εποχή του ’50, του ’60, ο ΓΟΚ άλλαξε πάνω από 15 φορές. Η

αντισεισμική θωράκιση της χώρας έχει αλλάξει πάνω από 15 φορές

και το ξέρετε ως μηχανικός. Ποιος θα έρθει να μου υπογράψει

στατικά για να νομιμοποιήσω κτίρια και λοιπά;

Αντιλαμβάνεστε ότι όλα, ο καλός ο Δήμαρχος τα πάει ότι είναι

χτισμένα προ του 1955, για να μπορέσουμε να αποφύγουμε αυτή τη

μέγγενη της νομιμοποίησης και κάνουμε ένα σωρό αλχημείες για να

καταγράψουμε, θέλει καταγραφή της σχολικής περιουσίας, θέλει

κατόψεις, θέλει τοπογραφικά. Εάν θέλουμε αυτά όλα, αυτά

απαιτούν λεφτά. Εγώ για να τα κάνω, ξόδεψε ο Δήμος ένα σωρό

λεφτά. Πήρε έναν εξωτερικό συνεργάτη για να περιέλθουν, γιατί δεν

έχουν περιέλθει ούτε σε εμάς, ούτε στον Δήμο Θεσσαλονίκης,

επειδή είχαμε πάρα πολλά σχολεία, δεν έχει εκδοθεί ακόμη

διαπιστωτική πράξη και ξέρετε πολύ καλά ότι ο νόμος τελείωσε –

και θέλω να το δείτε αυτό – στις 30/6.

Επομένως θα πρέπει να επαναβιώσει ο νόμος, η παράταση

του νόμου, γιατί η Περιφέρεια μου έστειλε απάντηση που μου έλεγε:

κυρία Παυλίδου, ο νόμος αυτός έδινε καταληκτική ημερομηνία τότε,

άρα δεν μπορώ να εκδώσω διαπιστωτική πράξη ώστε να

περιέλθουν τα σχολεία στον Δήμο.

Να είστε καλά, σας ευχαριστώ πολύ.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Θα καλέσω στο βήμα τον αγαπητό Αντιδήμαρχο του

Δήμου Νάουσας, με δύο παρακλήσεις. Η πρώτη, αν έχετε την

καλοσύνη να αναφέρετε το ονοματεπώνυμό σας ώστε να

καταγράφεται στα πρακτικά και η δεύτερη παράκληση, όσο το



61



δυνατόν πιο σύντομα, για να μπορέσουν περισσότεροι από τους

συνέδρους να πάρουν τον λόγο.

Χ. ΠΑΠΠΑΣ: Ονομάζομαι Χρήστος Παππάς, Αντιδήμαρχος Παιδείας

του Δήμου Νάουσας.

Χαίρομαι γιατί σε αυτή τη συνάντηση, στην αυριανή συζήτηση,

μπαίνει το θέμα της συνένωσης των σχολικών μονάδων.

Γνωρίζουμε όλοι ότι στην μεταπολεμική Ελλάδα, 3 ήταν τα

προπύργια της υπαίθρου, ο παπάς, ο δάσκαλος και ο αγροφύλακας

ή ο χωροφύλακας. Εξαιτίας αυτού, ο πετυχημένος Πρόεδρος ήταν

αυτός που κατάφερνε και έκανε σχολείο στο χωριό του και φυσικά

πετυχημένος Πρόεδρος ήταν αυτός – μέχρι τα τελευταία χρόνια –

που αντιστεκόταν στις όποιες συνενώσεις, μην τυχόν και μας φύγει

ο δάσκαλος, μην τυχόν και μας φύγει το σχολείο. Μεγάλη απώλεια.

Έχουμε λοιπόν να αντιμετωπίσουμε, ειδικά στην ελληνική

ύπαιθρο, πάρα πολλά τέτοια φαινόμενα και βλέπουμε όλοι με

πικρία και λύπη – και το λέω και σαν εκπαιδευτικός – με μεγάλη

πικρία το ελληνικό κράτος, έχοντας με το παλιό μοντέλο ο

Πρόεδρος, την δυνατότητα να φτάνει και στον Υπουργό Παιδείας,

να καταφέρνει, αν θέλετε, γιατί ήταν και φιλοκυβερνητικός, να κάνει

σχολείο στον τόπο του και μετά από λίγο καιρό να μην υπάρχουν

παιδιά. Άρα λοιπόν, υπάρχει ένα ζήτημα σχεδιασμού και θεωρώ ότι

μία από τις προτεραιότητες κυρίως, βέβαια του Υπουργείου

Παιδείας είναι θέμα, αλλά και της ΚΕΔΚΕ αν μπορεί να συνηγορήσει

και πολύ σωστά μπαίνει αυτό το ζήτημα.

Πραγματικά οι Δήμοι έχουν επωμιστεί καλώς σε επίπεδο

αποκέντρωσης, με πάρα πολλές δαπάνες. Το τελευταίο «φρούτο» -

επιτρέψτε μου την λαϊκή έκφραση – είναι οι σχολικοί φύλακες,

αγαπητοί συνάδελφοι, για το οποίο θέμα οι τρεις Δήμαρχοι του

Νομού Ημαθίας που έχουν σχολικούς φύλακες, Βέροιας, Νάουσας

και Αλεξάνδρειας, έφτασαν και έκαναν παρέμβαση, νομίζω και στο

Διοικητικό Συμβούλιο της ΚΕΔΚΕ ήρθαν να κάνουν παράσταση,



62



διότι η Πολιτεία επέβαλε τους ΟΤΑ που έχουν σχολικούς φύλακες,

που ποτέ δεν τους ζήτησαν, με όλο τον σεβασμό στον ρόλο και τον

θεσμό τους, να τους πληρώνουν οι ίδιοι και μάλιστα και πάλι με όλο

τον σεβασμό, όπως αυτοί τον αντιλαμβάνονται, διεκδικούν – ενώ

μονιμοποιήθηκαν πέρυσι – με δικαστικούς αγώνες, αναδρομικά από

το 2001 διάφορα επιδόματα, τα οποία φυσικά ποιος θα τα πληρώσει

στα δικαστήρια; Ο εργοδότης. Ποιος είναι ο εργοδότης; Ο Δήμος.

Από αυτό το ζήτημα και οι τρείς Δήμοι έχουμε υποστεί μια

τεράστια οικονομική αφαίμαξη, για την οποία θα παρακαλούσα τους

εκπροσώπους της ΚΕΔΚΕ να το δουν. Για να τα ξεχωρίσουμε. Δύο

ειδών κονδύλια έρχονται στους Δήμους για τα σχολεία: επισκευές

κτιρίων, που σε εμάς τουλάχιστον – αναφέρθηκε από την κυρία

Αντιδήμαρχο – έχουν μειωθεί τα τελευταία 2 χρόνια κατά 50% και

χώρια που έχουμε πρόβλημα τώρα γιατί εμείς ξεφύγαμε από το

Τεχνικό Πρόγραμμα και δεν έχουμε τρόπο να τα καλύψουμε,

διαδικαστικό είναι το ζήτημα και το δεύτερο είναι οι λειτουργικές

δαπάνες. Το τι είναι οι λειτουργικές δαπάνες όμως, ευτυχώς ή

δυστυχώς, είναι ρευστό και αόριστο και δεν σας το κρύβουμε, εμείς

στον Δήμο Νάουσας επειδή όλα τα χρήματα που παίρνουμε για τις

λειτουργικές δαπάνες, τις διαθέτουμε με ένα άλφα σύστημα στα

σχολεία, το οποίο εμείς διαπιστώνουμε ότι κάθε Δήμος έχει τα δικά

του κριτήρια, έχει τα δικά του μέτρα. Εμείς παράδειγμα, μέχρι τώρα

είχαμε τα τμήματα. Έτσι το βρήκαμε, έτσι το ακολουθούμε.

Κάνοντας όμως νέες σχολικές μονάδες που έχουν οι

περισσότερες αίθουσες και φυσικά ανάγκη θέρμανσης αυτών των

αιθουσών - και το πετρέλαιο έχει φτάσει εκεί που έχει φτάσει –

αναγκαζόμαστε να δούμε μια άλλη οπτική γωνία. Ποια είναι αυτή;

Τα τετραγωνικά των σχολείων και βλέπω την εισήγηση του

εκπροσώπου της ΕΕΤΑΑ, όπου έχει έναν συντελεστή για την

παλαιότητα συν πλην 5, κάπως το έχετε εκεί κύριε Γούπιε, αλλά τι

γίνεται αλήθεια με τα νέα σχολεία που έχουν σχεδόν τριπλάσιες



63



αίθουσες πλέον – και έτσι πρέπει να είναι – σε σχέση με τα παλιά

και αυτές θερμαίνονται; Τι γίνεται με αυτούς τους χώρους; Θα

δώσουμε τα ίδια λεφτά;

Συγνώμη που μιλάω για τέτοια πεζά πράγματα, που δεν

μιλάω για ευρύτερα θέματα παιδείας μέσα από την Δημοτική

Επιτροπή Παιδείας, αλλά είναι και τα απλά και τα καθημερινά, αυτά

που μας βασανίζουν και που στο κάτω-κάτω αυτά τα μηνύματα

παίρνουμε και εμείς από τις Σχολικές Επιτροπές, αυτές τις ανάγκες.

Είναι μικρά, είναι πεζά, αλλά είναι σοβαρά.

Συνεπώς, θα θέλαμε και από την ΚΕΔΚΕ να επεξεργαστεί ένα

μοντέλο, μέσα από το οποίο θα μπορούν να καθοδηγούν τις

Δημοτικές Επιτροπές Παιδείας, για το πώς πρέπει να κατανέμονται,

διότι υπάρχουν συγκρούσεις και μεταξύ γειτονικών Δήμων, δηλαδή:

γιατί έτσι εσείς ενώ ο άλλος Δήμος αλλιώς και λοιπά. Θα ήταν πολύ

καλό να το επεξεργαστούμε. Έμεινα με μια απορία από την

εισήγηση του κυρίου Τουφεγγόπουλου. Αν κατάλαβα καλά, κάπου

μίλησε πως θα πρέπει και ο Σχολικές Επιτροπές να λειτουργούν

στα πλαίσια ελέγχου δημοσιονομικής λειτουργίας των ΟΤΑ. Δεν

ξέρω κύριοι συνάδελφοι ποια είναι η εμπειρία σας, αλλά μετά από

την θεσμοθέτηση του προληπτικού ελέγχου από τους Επιτρόπους,

νομίζω ότι οι Δήμοι έχουν απέναντί τους ένα τέρας γραφειοκρατίας.

Δεν κρίνω το σύστημα αν είναι καλό ή όχι, αλλά είναι γεγονός.

Από την άλλη, ξέρουμε πολύ καλά ότι δια των Σχολικών

Επιτροπών όπως λειτουργούν και με την όποια ελευθερία έχουν,

έχουμε την δυνατότητα να μπαλώνουμε κάποιες τρύπες παραπάνω.

Δεν κατάλαβα τι εννοείτε, κύριε Τουφεγγόπουλε.

Αυτά. Σας ευχαριστώ πολύ.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Θα παρακαλούσα τον εκπρόσωπο του Δήμου

Χαϊδαρίου και μέλος της Επιτροπής μας, να έρθει στο βήμα.

ΣΥΝΕΔΡΟΣ: Δεν είμαι εκπρόσωπος, είμαι Δημοτικός Σύμβουλος

του Δήμου Χαϊδαρίου και μέλος της Επιτροπής.



64



Τώρα βέβαια μπήκα σε έναν πειρασμό αν θα πρέπει να

μιλήσω και εγώ προφορικά για να πω πολύ περισσότερα πράγματα,

αλλά ξεκινώντας, να πω ότι δεν θέλω να κάνω το κακό παιδί, αλλά

θα ήθελα να κάνω τρεις παρατηρήσεις σε σχέση με αυτά που

ακούστηκαν από τους ομιλητές.

Πρώτον, μιλάνε για κράτος και εντοπίζουν την παντελή

απουσία του όσοι στηρίζουν την κεντρική εξουσία, τους Βουλευτές,

τους Υπουργούς, τους καταϊδρωμένους πολιτευτές. Νομίζω ότι όταν

ξαναέρθουν στην Περιφέρειά σας, ιδού δόξας πεδίο λαμπρόν, να

τους τραβήξετε λίγο το αυτί, για τις τεράστιες ευθύνες που έχουν

και για την κατάσταση της παιδείας μαζί με όλες τις άλλες.

Δεύτερον, ακούστηκε για τα παράπονά σας στον Δήμαρχο,

σαν ένα δηλαδή παράδειγμα δημοκρατίας. Πρέπει να πω ότι τα

περισσότερα αιτήματα τα οποία γίνονται προς τους Δημάρχους και

προς τα Δημοτικά Συμβούλια, παραμένουν στοιβαγμένα στα

ντουλάπια, στα συρτάρια των Δημοτικών Συμβουλίων. Λίγα θέματα

έρχονται προς συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο και ενώ – επειδή

έχω ασχοληθεί και εγώ πολλά χρόνια με τα θέματα της παιδείας –

υπάρχουν επανειλημμένα αιτήματα των Συλλόγων Γονέων, των

Ενώσεων Γονέων ανά Δήμο, της Ομοσπονδίας και παρ’ όλα αυτά τα

Δημοτικά Συμβούλια δεν συζητάνε το αυτονόητο, δηλαδή ακόμα και

τα απλά θέματα, το πώς θα λυθούν αυτά τα οποία συζητάμε σήμερα

εδώ μέσα.

Για το τρίτο, νομίζω ότι κάποιες λέξεις δεν είναι λάστιχο να τις

χρησιμοποιούμε όπως θέλουμε. Το ότι είναι λειτουργικές δαπάνες,

καθορίζεται σαφώς. Δυστυχώς όμως, το τελευταίο διάστημα, αφού

δεν έχουν λεφτά οι Δήμοι οι οποίοι έχουν αναλάβει τ ις αρμοδιότητες

για να κάνουν τις επισκευές των κτιρίων, να καλύψουν άλλες

ανάγκες, παίρνουν τα λεφτά από τα λειτουργικά έξοδα και τα

χρησιμοποιούν εκεί. Ωραία λοιπόν πάσα και έχουμε βρει τώρα και

την έκφραση.



65



Με την εισήγηση του Προέδρου των γονέων και βέβαια με ένα

μέρος της εισήγησης του Προέδρου της ΟΛΜΕ, νομίζω ότι

αναταράχτηκαν λίγο τα νερά, γιατί μέχρι τώρα όλες οι εισηγήσεις

λίγο-πολύ έχουν την ίδια λογική, έχουν το ίδιο σκεπτικό και

συμφωνούν με την μεταφορά της αρμοδιότητας των σχολείων στην

Τοπική Αυτοδιοίκηση. Ήταν λοιπόν αυτές οι τοποθετήσεις στον

αντίποδα των εισηγήσεων.

Μάλιστα, ο φίλος μου Δήμαρχος της Ιθώμης, ο κύριος

Παπαγεωργίου, μου λέει: είναι και η δική μου αντίθετη με αυτή του

Προέδρου των γονέων και του απάντησα: είναι και η δική μου

αντίθετη με τη δική σου, γιατί τι να κάνουμε; Υπάρχουν

διαφορετικές αντιλήψεις και νομίζω ότι ένας σωστός διάλογος και η

συνεισφορά όλων εδώ μέσα, θα είναι αυτή. Δηλαδή να μεταφερθούν

τουλάχιστον και στα Δημοτικά Συμβούλια όσοι παρευρισκόμαστε

εδώ και όσοι μπορούν να κάνουν αυτή τη δουλειά, αλλά και η

Επιτροπή, τα συμπεράσματα των συζητήσεων, μάλλον όχι τα

συμπεράσματα μόνο, το υλικό, τα πρακτικά των συνεδριάσεων, θα

πρέπει να τα πάει στις τοπικές κοινωνίες. Απλά ανοίγει αυτός ο

διάλογος, γιατί μην ξαφνιαστείτε, αλλά υπάρχει και αντίθετη άποψη

και νομίζω ότι είναι και πάρα πολύ ισχυρή.

Εγώ χαιρετίζοντας, γιατί πρέπει όχι μόνο για λόγους

τυπικούς, αλλά πρέπει να χαιρετίζουμε ένα συνέδριο γιατί έχει μια

ουσία όταν γίνεται, θα πρέπει να ξεκαθαρίσω από την αρχή ότι δεν

είμαι τόσο αισιόδοξος ότι θα είναι θετικά τα αποτελέσματα, αφού οι

εισηγήσεις και το πλαίσιο πιστεύω ότι θα κινηθούν στα πλαίσια της

κυρίαρχης λογικής που υπάρχει στην ΚΕΔΚΕ και βέβαια

εκπορεύεται έτσι και από την κυβέρνηση αυτή η λογική, αλλά και

από τα κόμματα τα οποία συνδιαμορφώνουν αυτή την πολιτική και

είναι σίγουρο ότι αυτά τα συμπεράσματα – θα δούμε αύριο πού θα

καταλήξει και τ ι συμπεράσματα θα βγουν – πιθανόν να

χρησιμοποιηθούν για να δοθεί ένα χέρι βοήθειας για να περάσουν



66



αντιλαϊκά και αντιδραστικά μέτρα και στην παιδεία. Νομίζω ότι οι

εισηγήσεις οδηγούν σε αυτή την κατεύθυνση.

Γίνονται διαπιστώσεις ότι η εκπαίδευση δεν είναι όπως τη

θέλουμε, όπως την έχει ανάγκη ο λαός μας και η νεολαία.

Συμφωνούμε. Ποιος φταίει όμως; Για εμένα η απάντηση είναι

σαφής, όμως δεν είναι σαφές ή δεν θέλουν κάποιοι να παραδεχθούν

ποιος φταίει για αυτή την κατάσταση και εδώ δεν θα επικαλεστώ τον

Βάρναλη για να πω αν φταίει το κακό το ριζικό μας ή ο Θεός που

μας μισεί, αλλά νομίζω ότι φταίνε συγκεκριμένες πολιτικές οι οποίες

διαχειρίζονται τις τύχες της χώρας μας τα τελευταία χρόνια και

ευθύνονται για αυτή την κατάσταση. Είναι οι ίδιες πολιτικές που

έχοντας βάλει στο χέρι και τα Όργανα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης,

επικαλούνται σήμερα το διεθνές περιβάλλον – αυτές είναι εκφράσεις

οι οποίες χρησιμοποιούνται και στις εισηγήσεις, αλλά και

γενικότερα στις αποφάσεις της Αυτοδιοίκησης – την

παγκοσμιοποίηση, τους νέους κανόνες της αγοράς, το νέο

ανταγωνιστικό περιβάλλον, για να πετύχουν τους στόχους τους και

μέσα σε αυτά αξιοποιούν και την υποβάθμιση της παιδείας για την

οποία έχουν τις ευθύνες, όπως σας είπα και παραπάνω,

προκειμένου να τονίσουν την ανάγκη αλλαγής αυτής της μίζερης

κατάστασης.

Οι εισηγήσεις είναι πολύ καλά φιλολογικά κείμενα,

πραγματικά τις διάβασα όλες, εκθέσεις ιδεών, όπου όμως

αποφεύγουν να ακουμπήσουν με σαφήνεια το μεδούλι, τον κορμό

της εκπαίδευσης. Όσο και αν ψάξει κάποιος στις δεκάδες σελίδες

που υπάρχουν και αυτά που ακούσαμε σήμερα εδώ, δεν θα βρει

σχεδόν τίποτα που να αφορά το αίτημα για δημόσια δωρεάν

εκπαίδευση για όλο τον λαό, που είναι βασικό και κυρίαρχο και από

εκεί πρέπει να ξεκινήσουμε. Την απαίτηση για γενναία αύξηση των

δαπανών για την παιδεία από τον κρατικό προϋπολογισμό. Εδώ να

θυμίσω – οι μεγαλύτεροι τα ξέρουν πολύ καλά βέβαια – τους



67



αγώνες, το ένα ένα τέσσερα το ’65, που διεκδικούσαν 15% για την

παιδεία. Σήμερα είμαστε στο 3,1%. Αν αυτό μας ικανοποιεί, τα

συμπεράσματα δικά σας.

Επίσης, δεν αναφέρεται τίποτα για την πρόσληψη

εκπαιδευτικών με μόνιμη σχέση εργασίας, που είναι ένα αίτημα,

ειπώθηκε, χτες διάβαζα στην εφημερίδα ότι σε σχολείο με 13 παιδιά

και αυτό είναι και ένα θέμα αύριο με τις συνενώσεις βέβαια,

πιθανόν να το πούμε, των σχολείων, αν έχω χρόνο να αναφερθώ…


ΣΥΝΕΔΡΟΣ: …η κοινωνία, η ΚΕΔΚΕ, δεν ξέρω εγώ τι, πρέπει να

κινητοποιηθούν όλοι να πουν ότι εκεί πρέπει να στηρίξουμε, την

επαρχία, να διορίσουμε άμεσα εκπαιδευτικούς.

Αντί λοιπόν να πάρετε θέση επάνω σε αυτά τα κύρια, κατά τη

γνώμη μου, σημεία καθώς και σε πολλά άλλα που λόγω χρόνου

τώρα δεν μπορώ να αναφερθώ, δηλαδή στις ιδιωτικοποιήσεις, τα

ΣΔΙΤ και τα λοιπά, επαναλαμβάνεται συνέχεια ότι δεν γίνεται καλή

διαχείριση των χρημάτων, δηλαδή αυτό φταίει για το χάλι της

παιδείας, ότι το ζητούμενο είναι ένα ευέλικτο σχολείο – η ευελιξία

θα ξεπεράσει τα προβλήματα – ότι πρέπει να εξασφαλίζονται

χρήματα στο μέτρο, το τονίζω, που γίνεται η επιχορήγηση από την

κεντρική εξουσία, δηλαδή αποδοχή αυτής της κατάστασης.

Αυτό βέβαια, αγαπητοί συνάδελφοι, δεν γίνεται τυχαία. Θέλετε

επικαλούμενοι τα παραπάνω, να προσδιορίσετε ένα νέο πλαίσιο

μέσα στο οποίο θα κινηθεί η παιδεία, στο οποίο πλαίσιο όμως δεν

χωράει ούτε το δημόσιο, ούτε το δωρεάν, ούτε η μονιμότητα, ούτε η

κρατική επιχορήγηση, αλλά τα συστατικά στοιχεία της πρότασής

σας είναι η ιδιωτικοποίηση, η φορολόγηση των πολιτών, οι

ελαστικές σχέσεις εργασίας, ο ρόλος των επιχειρηματιών και λοιπά.



68



Έτσι θα εξυπηρετηθεί και η κυβέρνηση βγάζοντας από πάνω της

τον βραχνά της παιδείας.

Στο νέο πεδίο που διαμορφώνεται με τις αναδιατάξεις που

γίνονται στις διοικητικές δομές της χώρας μας, σημαντικές θέσεις

έχουν και οι τομείς της παιδείας, της υγείας και της πρόνοιας. Ο

στόχος είναι μέσα από τη δημιουργία των μεγάλων διοικητικών

δομών, να μεταφερθούν οι υπηρεσίες της παιδείας, της υγείας και

της πρόνοιας, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Συμφωνούμε σε αυτό

όλοι, έτσι; Αυτό το έχει δεχθεί ήδη η ΚΕΔΚΕ και συμφωνείτε και

εσείς – συμφωνούμε όταν λέμε ότι αυτό γίνεται, όχι ότι εγώ

συμφωνώ ότι πρέπει να γίνει – εισηγητικά, στο όνομα πάντα του

σύγχρονου, του ευρωπαϊκού, της αποκέντρωσης.

Για να δούμε όμως τι λέει η εμπειρία μας μέχρι τώρα.

Μεταφέρθηκαν οι παιδικοί σταθμοί στους Δήμους, την

αποδεχθήκατε σαν πρωτοποριακή πράξη και όλοι εισπράττουμε τα

αποτελέσματα. Όσοι έχουν παιδιά εδώ, εγγόνια ή παιδιά φίλων,

ξέρετε τι γίνεται. Καμία βελτίωση των εγκαταστάσεων. Παιδικοί

σταθμοί σε ενοικιαζόμενα κτίρια, χωρίς προαύλιο και λοιπά.

Επιβολή τροφείων που φτάνουν μέχρι 450 € τον μήνα ανά

οικογένεια. Ξέρετε τι σημαίνει αυτό; Πολλές οικογένειες δεν

στέλνουν τα παιδιά τους στους παιδικούς σταθμούς.

ΣΥΝΕΔΡΟΣ: Πού γίνεται αυτό;

ΣΥΝΕΔΡΟΣ: Τα τροφεία; Παντού, σε όλους τους Δήμους. Στους

περισσότερους Δήμους της Αθήνας τα τροφεία είναι πάνω από 100

€ και φτάνουν μέχρι 450 €. Υπάρχουν τα στοιχεία. Όχι βέβαια σε

ιδιωτικούς, μιλάμε για δημοτικούς. Ξαφνιάζεστε τώρα; Δεν το ξέρετε

αυτό; Μα νομίζω ότι στο συνέδριο της ΚΕΔΚΕ, στο τελευταίο που

έγινε στην Κυλλήνη, υπήρχε θεματική ενότητα σε σχέση με τους

παιδικούς σταθμούς. Εκεί λοιπόν αν ήσασταν, θα βλέπατε ότι

υπήρχε και έγιναν αυτές οι καταγγελίες και το Προεδρείο δέχθηκε



69



ότι πραγματικά υπάρχουν αυτές οι τιμές και βέβαια δεν μπορεί

κανένας να το κρύψει αυτό, αλίμονο.


ΣΥΝΕΔΡΟΣ: Ναι, στο εκκαθαριστικό το υψηλό, επειδή

συμπεριλαμβάνονται και οι δύο γονείς, δύο δημόσιοι υπάλληλοι με

τα χρήματα που παίρνουν και το ξέρετε όλοι, είναι υψηλά

αμειβόμενοι, που σημαίνει ότι πρέπει να πληρώσουν πάνω από 100

€ ή 200 €. Αυτή είναι δυστυχώς η πραγματικότητα.

Υπάρχει μείωση προσωπικού στους παιδικούς σταθμούς,

στους δημοτικούς, υπάρχουν αλλότρια καθήκοντα, δηλαδή η

καθαρίστρια μπορεί να μαγειρεύει ή οτιδήποτε άλλο, γίνονται

μπαλώματα με συμβασιούχους και προγράμματα STAGE στο

εκπαιδευτικό προσωπικό. Το ίδιο βέβαια και με τα προγράμματα

στο σπίτι και με τα ΚΔΑΠ.

Εδώ, επειδή ακούστηκε πριν και ένα ερώτημα, αν είστε

καλύτεροι από το κράτος ή όχι. Είναι καλύτερη η Τοπική

Αυτοδιοίκηση από το κράτος; Όταν ανέλαβε δηλαδή μια

αρμοδιότητα και μετέφερε το κόστος στους πολίτες; Τι κάνατε

αλήθεια τόσα χρόνια για να αντιμετωπιστεί η υποβάθμιση, η

υποχρηματοδότηση, η απαξίωση του δημόσιου σχολείου; Τι κάνατε

για να καλυφθούν οι ελλείψεις σε εκπαιδευτικό προσωπικό και σε

υλικοτεχνική υποδομή; Όταν οι εκπαιδευτικοί, οι γονείς, οι μαθητές

προχωρούσαν σε κινητοποιήσεις για να διεκδικήσουν λύσεις στα

αυτονόητα, ζητούσαν δηλαδή ένα καλύτερο σχολείο και ένα

διαφορετικό επίπεδο μόρφωσης, κάποιοι τους καταγγέλλατε σαν

ανώριμους ή υποκινούμενους και αξιοποιούσαν δήθεν

αγανακτισμένους πολίτες, για να σπάσουν τις αλυσίδες, τις

καταλήψεις, τις κινητοποιήσεις που έκαναν τα παιδιά.

Η θέση για μεταφορά της αρμοδιότητας της παιδείας στους

Δήμους, είναι επικίνδυνη – κατά τη γνώμη μου – από πολλές

απόψεις. Διασπά τον ενιαίο δημόσιο δωρεάν χαρακτήρα τους,



70



απαλλάσσει το κράτος και τις κυβερνήσεις από την ευθύνη

λειτουργίας και χρηματοδότησής τους, προσθέτοντας νέα βάρη,

χαράτσια στους εργαζόμενους. Ανατρέπονται οι εργασιακές σχέσεις

και τα δικαιώματα των εργαζομένων. Διευκολύνονται οι μεγάλοι

Όμιλοι να αναλάβουν μέσω των ΣΔΙΤ την κατασκευή και την

εκμετάλλευση των σχολικών μονάδων.

Δημιουργούνται σχολεία πολλών ταχυτήτων – και εδώ είναι

ένα σημείο το οποίο θα πρέπει πάρα πολύ να προσέξουμε – για

παράδειγμα, τι δυνατότητες θα έχει ένας Δήμος της

υποβαθμισμένης – εγώ λέω Δυτικής Αθήνας, γιατί σε έναν τέτοιο

Δήμο μένω – με την Εκάλη ή την Κηφισιά ή οποιονδήποτε άλλο

Δήμο; Ή Δήμων της Αθήνας με την επαρχία και ως προς το επίπεδο

των σχολείων, αλλά και ως προς το επίπεδο των εκπαιδευτικών.

Όσοι Δήμοι έχουν χρήματα θα έχουν καλύτερα σχολεία,

ολοκληρωμένες υποδομές, πολιτιστικές και αθλητικές διεξόδους,

αλλά – ας μου συγχωρέσετε την έκφραση – θα μπορούν ακόμα και

να αγοράζουν εκπαιδευτικούς, όπως γίνεται με τις ομάδες.

Δυστυχώς εκεί θα πάμε, να αγοράζονται οι καλύτεροι.

Επειδή ο Πρόεδρος στην αρχή της εισήγησής του μίλησε για

τους δημοδιδάσκαλους, πρέπει να σας θυμίσω πως τα δύσκολα

χρόνια της εξάρτησης των δασκάλων από τους Δημάρχους, δηλαδή

τον 19ο και στις αρχές του 20 ου αιώνα, το 1/3 των δασκάλων

απολύονταν κάθε χρόνο είτε γιατί έπεφταν στην δυσμένεια του

Δημάρχου, είτε γιατί έφερναν νέες ιδέες που δεν συμβάδιζαν με τις

επικρατούσες αντιλήψεις και το κίνημα των δασκάλων έκανε αρκετά

χρόνια για να γλυτώσει από την εξάρτησή του από τους τοπικούς

άρχοντες. Εκεί θέλετε να φτάσουμε πάλι; Δεν θα φτάσουμε μόνο

εκεί, θα πάμε ακόμα χειρότερα. Τον ρόλο του Γληνού, του

Δελμούζου, της Αλεξίου, της Ιμβριώτη, σημαντικών παιδαγωγών,

αλλά ακόμα και αυτού του λειψού Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, θα τον

παίζει τώρα ο Δημοτικός Σύμβουλος, ο επιχειρηματίας, ο



71



Αστυνόμος, ο οποίος αναβαθμίστηκε και ο ρόλος του στην τοπική

κοινωνία μέσω των Συμβουλίων Παραβατικότητας.

Κατά τη γνώμη μου, είναι απαραίτητο να υπάρχει ενιαίο

πλαίσιο σπουδών. Όχι προγράμματα σπουδών που θα καθορίζουν

κατά τόπο οι Δημοτικές Αρχές με τους επιχειρηματίες. Να μην

δούμε σχολεία ανώνυμες εταιρίες με ονοματεπώνυμα από γνωστές

φίρμες.

Δυο – τρία πράγματα ακόμα, δεν θα σας κουράσω πολύ.

Μιλάτε για αποκέντρωση. Όμως, αυτοί που μιλάνε για αποκέντρωση

δέχθηκαν τον Καποδίστρια Ι και σήμερα δέχονται και τον

Καποδίστρια ΙΙ, όπου πραγματικά μιλάμε για συρρίκνωση της

δημοκρατίας και έλλειψη της δημοκρατίας, αφού πια αντί για την

άμεση δημοκρατία όπως είναι μια τοπική κοινωνία που μπορεί να

παίρνονται πολύ πιο άμεσα και πιο σωστές αποφάσεις και με την

συμμετοχή βέβαια του κόσμου, πάμε στα απρόσωπα Κεντρικά

Όργανα σε επίπεδο Δήμων, που δεν θα βλέπει κανένας πια τον

Δήμαρχο.

Για τις Σχολικές Επιτροπές, δεν έχουμε ευθύνες όλοι σαν

Τοπική Αυτοδιοίκηση για την συμμετοχή των Δημοτικών Συμβούλων

στις Σχολικές Επιτροπές; Ξέρετε ότι έστω με τον ρόλο που έχουν

αυτή τη στιγμή οι Σχολικές Επιτροπές, δεν λειτουργούν και

σημαντικό ρόλο σε αυτό έχουν οι Δημοτικοί Σύμβουλοι, οι οποίοι

είναι είτε Πρόεδροι, είτε συμμετέχουν στις Σχολικές Επιτροπές.

Όπως επίσης βέβαια και το Σχολικό Συμβούλιο, μην πούμε για

αυτό, που σχεδόν δεν λειτουργεί καθόλου.

Για να μην κουράσω άλλο τώρα, να πω μόνο μια κουβέντα.

Λέτε ότι πρέπει να ανοίξει το σχολείο στην κοινωνία. Συμφωνούμε,

μάλιστα στον Δήμο στον οποίο ανήκω εγώ, όπου μπορούμε έχουμε

κάνει ένα πολύ καλό άνοιγμα με διάφορες δραστηριότητες,

προσκρούοντας μάλιστα πρέπει να πω, στην αντίθεση πολλών

Δημοτικών Συμβούλων παρατάξεων της Διοίκησης του Δήμου, οι



72



οποίοι δεν ήθελαν να ανοίξει το σχολείο. Γιατί όμως δεν κάνουμε

σήμερα το αυτονόητο; Δηλαδή να απαιτήσουμε διοικητική

υποστήριξη για να μην τρέχουν ο Διευθυντής του σχολείου ή οι

καθηγητές για την διεκπεραίωση θεμάτων, για να έχουν τα σχολεία

επιστάτη, που είχαμε πριν από 30 χρόνια αν θυμάστε, φύλακες,

καθαρίστριες κα λοιπά. Δηλαδή θέλω να πω ότι υπάρχουν πάρα

πολλά πράγματα σήμερα τα οποία παραπέμπεται στο μέλλον, όταν

θα περάσουν τα σχολεία στους Δήμους, ενώ σήμερα ο ρόλος της

Τοπικής Αυτοδιοίκησης ήταν να παλεύει, να αγωνίζεται για να

λύνονται αυτά τα θέματα, τα οποία είναι αυτονόητα.

Να χαριτολογήσω και εγώ τώρα λίγο με το σύνθημα το οποίο

εξαφανίστηκε, το οποίο μιλάει για υποχρέωση ή δημιουργία, εγώ

νομίζω ότι είναι πολύ σωστό και δεν πρέπει να μπει διαζευκτικά.

Πρέπει να τονίσουμε ότι η υποχρέωση της Πολιτείας, είναι να

παρέχει δωρεάν δημόσια παιδεία σε όλο τον λαό και θα πρέπει να

είναι συστατικό στοιχείο της πολιτικής μας.

Σας ευχαριστώ πολύ.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Δεν ξέρω αν κάποιος άλλος κύριος ή κυρία θέλει να

τοποθετηθεί.

ΣΥΝΕΔΡΟΣ: Εγώ και ως Λάκων, θα είναι είμαι πολύ λακωνικός. Θα

κάνω μερικές πολύ γρήγορες επισημάνσεις και θέλω λίγο με αυτά

που θα πω να προβληματίσω όλους μας.

Αναφέρθηκαν πάρα πολλοί συνάδελφοι και είδαν το θέμα από

διάφορες σκοπιές, είτε εκπαιδευτικές, είτε πολιτικές, είτε

κοσμοθεωρίας και είναι καλό αυτό, είναι γόνιμο. Ο καθένας μας θα

επεξεργαστεί αυτά που ακούσαμε μέσα στο μυαλό του και προς το

τέλος τα συμπεράσματα του συνεδρίου θα αθροιστούν, πιστεύω,

θετικά και εποικοδομητικά.

Ο Δήμαρχος Τρικκαίων, όπως και άλλοι, επικεντρώθηκαν και

αναφέρθηκαν κυρίως στον τομέα της λειτουργίας και της

συντήρησης των σχολείων, την διάσπαση αρμοδιοτήτων και την



73



υποχρηματοδότηση. Εγώ προβληματίζομαι και θέλω να αναφερθώ

και να προβληματίσω και όλους μας, με την ουσιαστικότερη

συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στον χωροταξικό σχεδιασμό,

στην κατανομή των σχολείων, στις συγχωνεύσεις και σε όλα αυτά

που πιστεύω ο κεντρικός σχεδιασμός δεν μπορεί να τα δει τόσο

καλά, όσο εμείς που ξέρουμε ότι αυτό το χωριό έχει αυτά τα παιδιά,

το άλλο έχει τα άλλα παιδιά, αυτή η κωμόπολη, αυτή η πόλη και

ανάλογα να μπορέσουμε να κάνουμε την κατανομή.

Επιπλέον, σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς και με τους

γονείς, μπορούμε να δούμε πώς θα λειτουργήσουν πιο αποδοτικά

τα σχολεία, πού μπορούμε να δώσουμε ενισχυτική διδασκαλία. Δεν

νομίζω ότι είναι αυτά κεντρικού σχεδιασμού, όπως και κάποιοι

εξέφρασαν ενστάσεις ότι εμείς δεν πρέπει να παρεμβαίνουμε

καθόλου στα προγράμματα. Εγώ νομίζω ότι μπορούμε να

μπολιάσουμε τα προγράμματα πάλι σε συνεργασία με τους άλλους

φορείς της εκπαίδευσης, όπως με τοπική ιστορία. Βέβαια, κάποιοι

προβληματίστηκαν πώς θα γραφεί και πώς θα ειπωθεί, με

περιβαλλοντικά θέματα της περιοχής και με άλλα ζητήματα, όπως

και με πολιτιστικές δράσεις που νομίζω ο κεντρικός πολιτικός

σχεδιασμός δεν μπορεί να τα δει. Ελπίζω και αυτά να μας

προβληματίσουν και να ληφθούν υπόψη στα συμπεράσματά μας.


ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε πολύ.

Ο λόγος στον κύριο. Αν έχετε την καλοσύνη, μόνο το

ονοματεπώνυμο και την ιδιότητά σας, για να το σημειώσουμε.

ΣΥΝΕΔΡΟΣ: Κυρίες και κύριοι καλησπέρα. Είμαι Αντιδήμαρχος του

Δήμου Βασιλικών, Πολιτισμού και Παιδείας τα 2 τελευταία χρόνια.

Θα μιλήσω με μια διπλή ιδιότητα: σαν εκπαιδευτικός μάχιμος 33

χρόνια, από τα οποία τα 25 ως Διευθυντής και επί μια 10ετία στην

Τοπική Αυτοδιοίκηση, από τα οποία 10 χρόνια τα 2 τελευταία ως

υπεύθυνος Παιδείας και Πολιτισμού.



74



Όμως, θέλω να βάλω μια άλλη διάσταση στο θέμα. Εγώ όταν

διάβασα το θέμα, επικεντρώθηκα κατευθείαν στο ερώτημα: η

δημιουργία του σχολείου πώς θα επιτευχθεί, πώς θα αυξηθεί αυτός

ο τομέας της δημιουργίας, πώς θα βγάλουμε τις πολλές δεξιότητες

που διαθέτουν τα παιδιά μέσα τους για το καλό των ίδιων, για την

ποιότητά τους και για το ανέβασμα της κοινωνίας και θα σας πω όχι

ευχολόγια και όχι μόνο συστάσεις για το πώς θα κάνουμε.

Θα σας πω για ένα σχολείο περιφερειακό, όπως είναι του

Δήμου Βασιλικών, το οποίο επί μια 10ετία στήνει εκθέσεις

εικαστικών σε όλη την Ελλάδα. Διδάσκει σε μαθητές,

εκπαιδευτικούς και γονείς την τέχνη της χαρακτικής, της

ζωγραφικής και διαφόρων συναφών και θα σας πω πώς γίνεται

αυτό. Για αυτό λέω, εγώ θεωρώ σαν εκπαιδευτικός, επειδή το έχω

ζήσει πολύ έντονα το σχολείο, ασχολούμαι πάρα πολλές ώρες την

ημέρα, σαββατοκύριακα, Πάσχα, Χριστούγεννα, καλοκαίρια.

Έχουμε κάνει ένα σχολείο το οποίο ίσως είναι το μοναδικό

στην Ελλάδα που έχει το εργαστήρι εικαστικών. Τα τελευταία χρόνια

πιθανόν αν έκαναν και τα ιδιωτικά σχολεία, με μια δράση πολύ

πλούσια. Έχουμε στήσει εκθέσεις δύο φορές στο Βαφοπούλειο, δύο

φορές στο Τελόγλειο, δύο φορές στη Μονή Λαζαριστών και όσοι

είστε από τη Θεσσαλονίκη καταλαβαίνετε τι σημαίνουν αυτά, είναι οι

ναοί της τέχνης. Δεν δέχονταν σχολεία μέσα αυτά τα ιδρύματα.

Όταν όμως είδαν έναν φάκελο πλούσιο με το υλικό και όταν τους

αναφέραμε ότι αυτό το σχολείο διαθέτει σήμερα 800 πίνακες

κορνιζωμένους στο σχολείο, είναι μια πινακοθήκη και έχει κάποιες

χιλιάδες για κορνίζωμα, τα οποία όμως έχουν μεγάλο κόστος,

καταλαβαίνετε. Μια κορνίζα έχει 30 €-50 €. Μιλάμε για κορνίζες 80

cm Χ 100cm. Έχει φούρνο ψησίματος, ένα τόνο βάρος και τον

ανεβάσαμε πάνω στον όροφο του σχολείου για να ψήνουν τα

κεραμικά τους. Έχει εργαστήρια φωτογραφίας.



75



Θα μου πείτε: πώς έγιναν; Θα σας πω και πώς έγιναν αυτά.

Το ερώτημα το δικό μου είναι πώς μπορούμε να βγάλουμε αυτές τις

δεξιότητες των παιδιών, πώς θα βοηθήσει η Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Εγώ θεωρώ ότι ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι καθαρά

επικουρικός, σε βαθμό πρέπει να είναι ανεξάντλητο όμως

επικουρικώς. Όχι δώσαμε λίγα χρήματα και ικανοποιήσαμε. Δεν

δίνονται τα χρήματα στην παιδεία όπως πρέπει. Είπε

προηγουμένως ένας Δήμαρχος, στο δίλημμα: δρόμο

ασφαλτόστρωσης ή σχολείο, δεν πρέπει να υπάρχει δίλημμα.

Δυστυχώς όμως, οι Δήμαρχοι προτιμούν την ασφαλτόστρωση, γιατί

εκείνη δίνει ψήφους παραμονές των εκλογών. Στο σχολείο δεν

φαίνεται η δράση, γιατί δεν έχει άμεσα ψήφους.

Πρέπει λοιπόν επομένως, εκεί να επικεντρωθούμε, ο ρόλος

της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να είναι καθαρά επικουρικός και όχι

παρεμβατικός στον βαθμό: θα εξουσιάσουμε και το σχολείο. Να σας

πω ότι ο χειρότερος Διευθυντής του σχολείου, είναι ο καλύτερος

Σύμβουλος από τον οποιονδήποτε, τον καλύτερο Δήμαρχο και τον

οποιονδήποτε για το σχολείο. Το λέω επειδή το έζησα το σχολείο

33 χρόνια, 25 χρόνια Διευθυντής έχω διαθέσει χιλιάδες,

εκατομμύρια ώρες. Έκανα αυτοποτιζόμενα γήπεδα στο σχολείο.

Κόστος; Μηδέν. Δημότες τις μπουλντόζες, να το σκάψουν, δημότες

να κουβαλήσουν υλικά, δημότες να σπείρουν, δωρεάν το γκαζόν,

δωρεάν το ένα, δωρεάν το άλλο. Συμμετοχή στην κοινωνία. Ο

εθελοντισμός που λέμε. Με αυτό τον τρόπο υπεισέρχεται.

Αυτοποτιζόμενα γήπεδα. Άμα θα ψάξετε να βρείτε στα

σχολεία, δεν θα βρείτε ούτε στα ιδιωτικά και όμως, δεν μου έδινε

νερό ο Δήμαρχος τότε, επειδή με έβλεπε εν δυνάμει αντίπαλο και με

αυτή την αντίδραση ξέρετε, υπάρχει δράση και αντίδραση στη φύση,

κατέβηκα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Δεν έδινα στο σχολείο νερό

και ο Δήμαρχος είχε τα παιδιά του και εγώ σαββατοκύριακα έπαιρνα

το αυτοκίνητο, είχα στο πορτ μπαγκάζ μπότες και έμπαινα στα



76



διπλανά χωράφια να πάω στη γεώτρηση και μάζευα τα λάστιχα από

τα γήπεδα, από τους Συλλόγους, να βάλω νερό να ποτίσω τα

γήπεδα.

Θεωρώ όμως ότι ένας δεν μπορεί να κάνει τα πάντα, ο ένας

παρασύρει τους πολλούς. Άκουγα τον συνάδελφο που μου έλεγε:

μην βλέπεις με τις δικές σου τις ταχύτητες όλους και του έλεγα, εγώ

ήμουν τότε πριν από μια 5ετία, τώρα είμαι 60: 55 χρονών, εσύ είσαι

25, εσύ θα πρέπει να τρέχεις διπλάσια από εμένα. Τώρα εγώ ίσως

επηρεάστηκα γιατί η σύζυγός μου είναι και επαγγελματίας και ίσως

επηρεάστηκα και από αυτή και δουλεύω με τέτοιον ζήλο, αλλά

επειδή δουλεύω στο σχολείο του χωριού μου νομίζω ότι και αυτό

είναι ένα κίνητρο και δίνει περισσότερο ζήλο στον άνθρωπο, γιατί;

Γιατί είναι τα παιδιά των φίλων μου. Φίλων και συγγενών. Εγώ στα

Βασιλικά, τα 10 χωριά, τους ξέρω όλους έναν-έναν και με ξέρουν

φυσικά, αλλά νομίζω όμως ότι αυτός ο ζήλος μπορεί να παρασύρει

και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, να παρασύρει και τον Δήμαρχο και

κάποιους άλλους να συμβάλλουν. Δεν θα πρέπει όμως να είναι

ανασταλτικοί παράγοντες.

Επομένως λοιπόν, θα πρέπει να μπει καίρια το ερώτημα πώς

θα εκμαιεύσουμε όλες αυτές τις δεξιότητες. Να ξέρετε ότι οι

χειρότεροι μαθητές εμφανίζουν πολλές φορές τα καλύτερα έργα και

αυτή είναι διαπίστωση ανθρώπων της τέχνης. Επομένως, δεν

πρέπει εμείς αυτούς να τους αφήνουμε στην κοινωνία να σβήνουν.

Δηλαδή πρέπει ένα σχολείο να έχει πολλές δραστηριότητες.

Καταφέραμε κάναμε τα εικαστικά, τα εργαστήρια πληροφορικής, τα

εργαστήρια φυσικοχημείας, τον επαγγελματικό προσανατολισμό,

την ωραία βιβλιοθήκη, είχα στήσει κάποτε και ένα εργαστήριο

βιολογίας και έχω έναν φίλο στο πανεπιστήμιο, συμμαθητή, ο

οποίος μόλις το έμαθε μου είπε: θα έρχομαι να σας κάνω

υποδειγματική, αλλά οι ανάγκες όμως να παραδώσουμε την

αίθουσα στο διπλανό σχολείο, στο Λύκειο, το έσβησαν.



77



Ετοιμάσαμε να κάνουμε αίθουσα θεάτρου, αίθουσα μουσικής.

Δώσαμε τις αίθουσες. Εκεί θα πρέπει να είναι ο επικουρικός ρόλος

της τοπικής κοινωνίας να βρει αίθουσες, να ετοιμάσει μια αίθουσα

μουσικής, να ετοιμάσει μια αίθουσα θεάτρου και τι θα γίνει; Σας

πληροφορώ ότι τα παιδιά έχουν κάνει παραστάσεις θεατρικές στην

τοπική κοινωνία, έχουν κάνει συναυλίες, έχουν φτιάξει χορωδίες. Ο

επιτάφιος λόγου χάρη και τα εγκώμια να τα λέει μια πολύ ωραία

ομάδα 50-60 μαθητών – μαθητριών και το καλαμπούρι που κάνουν

οι περιφερόμενοι μετά τον επιτάφιο στον δρόμο, όταν υπάρχει

τέτοια συνοδεία υπάρχει και νεκρική σιγή. Γιατί; Υπάρχει μια

ψαλμωδία αγγέλων από τα μικρά παιδιά. Γιατί; Είναι παιδιά δικά

μας και τα σεβόμαστε. Εκεί λοιπόν θα πρέπει να μπει τελικά το

δίλημμα για την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Δεν σας είπα προηγουμένως πώς και γιατί, γιατί πολλές

φορές μου λένε οι συνάδελφοι: από άλλο πλανήτη ήρθες; Πού τα

βρήκατε αυτά; Σας πληροφορώ ότι εγώ έβγαλα χρήματα από το

καζίνο. Τον δεύτερο χρόνο, πήρα μια επιταγή 7 εκατομμύρια από το

καζίνο. Με ποιον τρόπο; Δεν πήγα στο καζίνο. Ίσως είμαι ο μόνος

άνθρωπος που δεν πήγα στο καζίνο και πήρα χρήματα. Έβαλα

άλλους ανθρώπους. Θέλω να πω ότι υπάρχουν τρόποι να βρει

κανείς έστω και λίγα χρήματα. Υπάρχουν τρόποι. Με εκείνα

ξεκινήσαμε και κάναμε κάτι.

Άρα λοιπόν πρέπει να περιστραφούμε σε αυτό ακριβώς το

ζητούμενο: πώς η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα ενισχύσει το σχολείο.

Ευχαριστώ πάρα πολύ.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε.

Κάποιος άλλος από τους συναδέλφους; Ο κύριος. Είναι ο

τελευταίος σύνεδρος ο οποίος κάνει παρέμβαση.

Κ. ΖΑΧΑΡΙΑΣ: Λέγομαι Ζαχαρίας Κωνσταντίνος, Δημοτικός

Σύμβουλος στον Δήμο Ορεστιάδας. Θα είμαι πολύ σύντομος.

Καλησπέρα.



78



Η αλήθεια είναι αγαπητοί σύνεδροι, ότι ήρθα απροετοίμαστος

στο συνέδριο. Ακούγοντας όμως όλους αυτούς που μίλησαν την

προηγούμενη ώρα, μου δημιουργήθηκε η ανάγκη να έρθω και να

μιλήσω. Είμαι Δημοτικός Σύμβουλος υπεύθυνος στις κοινωνικές

δομές «Βοήθεια στο Σπίτι», ΚΔΑΠ ΑΜΕΑ, Κέντρα Δημιουργικής

Απασχόλησης Παιδιών με Αναπηρία δηλαδή, κοινωνική μέριμνα και

παιδικοί σταθμοί. Μέχρι τον Ιούνιο, λειτουργούσαν μέσω της

Περιφέρειας. Η χρηματοδότηση γινόταν μέσω της Περιφέρειας. Από

τις 20 Ιουλίου σταματάει η χρηματοδότηση μέσω της Περιφέρειας

και γίνεται μέσω Οργανισμού Εργατικής Εστίας.

Όμως, η χρηματοδότηση είναι πάρα πολύ μικρή. Για να μην

σας κουράζω με νούμερα, ενώ το Κέντρο Δημιουργικής

Απασχόλησης Παιδιών με Αναπηρία λειτουργούσε με εκατόν

ογδόντα χιλιάδες τον χρόνο έξοδα, μισθοί και λοιπά, αναγκάζεται ο

Οργανισμός Εργατικής Εστίας να μας δώσει μόνο εξήντα χιλιάδες,

μόνο από μία δομή, μόνο από το ΚΔΑΠ ΑΜΕΑ. Όλοι οι άλλοι

παιδικοί σταθμοί, αναγκαζόμαστε να ενταχθούμε, οι δομές που

έχουμε, στον Οργανισμό Εργατικής Εστίας. Εάν δεν ενταχθούμε,

όλοι οι εργαζόμενοι σε αυτά τα προγράμματα απολύονται και έχουν

8-10 χρόνια και θέλω να σας μεταφέρω το πρόβλημα που έχουμε

εμείς σε μια μικρή κοινωνία όπως είναι η Ορεστιάδα, τι γίνεται…

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Είναι εκτός θέματος.

Κ. ΖΑΧΑΡΙΑΣ: Είμαι εκτός θέματος; Μάλιστα. Είναι σχολεία και

αυτά.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Δεν πειράζει, είναι γνωστό το θέμα όμως.

Κ. ΖΑΧΑΡΙΑΣ: Επειδή άκουσα τον συνάδελφο Δημοτικό Σύμβουλο

από το Χαϊδάρι, μίλησε για αυτά τα σχολεία. Ζητώ συγνώμη,

σταματώ εδώ, συγνώμη που πήρα τον λόγο.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ολοκληρώστε, δεν πειράζει.

Κ. ΖΑΧΑΡΙΑΣ: Σε μια μικρή κοινωνία λοιπόν, έχουμε μεγάλο

κοινωνικό πρόβλημα, γιατί όλες αυτές οι δομές, εμείς σαν



79



Ορεστιάδα θέλουμε γύρω στις εξακόσιες με επτακόσιες χιλιάδες εάν

δεν ενταχθούμε. Έχουμε ενταχθεί, κάναμε αιτήσεις. Όμως τα

χρήματα που παίρνουμε δεν είναι ούτε καν τα μισά. Ρωτώ τους

υπευθύνους που μας ανάγκασαν να ενταχθούμε σε αυτές τις δομές:

τι θα γίνουμε εμείς; Όχι για την ψήφο, η μικρή κοινωνία των

εργαζομένων του Δήμου Ορεστιάδας, τι θα κάνουμε; Πληροφοριακά

σας λέω ότι πολλοί Δήμαρχοι έχουν κλείσει όλες τις δομές. Θα

βρούμε χορηγούς.

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Σύμφωνα με το πρόγραμμα, η πρώτη ημέρα της

διημερίδας ολοκληρώνεται εδώ. Θα ήθελα να σας ευχαριστήσουμε

εκ μέρους του Προεδρείου, γιατί μείνατε μέχρι την τελευταία στιγμή,

όλους σας για την υπομονή σας και την συμμετοχή σας στον

διάλογο.

Σύμφωνα με το πρόγραμμα, ακολουθεί δείπνο προς τιμήν των

συνέδρων, που μας παραθέτει ο Δήμος της Βέροιας και τον

ευχαριστούμε, όπου είστε όλοι προσκεκλημένοι.

Ευχαριστούμε πολύ.



80



2 η ημέρα 27/9/2008

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ (Κ. ΛΙΝΑΚΗΣ): Πριν μπούμε στην ημερήσια διάταξη

της σημερινής δουλειάς που θα κάνουμε, θα ήθελα να ικανοποιήσω

ένα αίτημα που υπάρχει από τους σχολικούς τροχονόμους. Είναι

εδώ η κυρία Στέλλα Κοντολέων, η οποία είναι εκπρόσωπος.

Έχετε ζητήσει να κάνετε μια παρέμβαση, έτσι δεν είναι;

Ωραία, να σας ακούσουμε.

Σ. ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ: Αξιότιμοι κύριοι και κυρίες σύνεδροι, σας

καλωσορίζουμε στην πόλη μας. Εδώ είμαστε εκπρόσωποι από όλη

την Ελλάδα και όλα όσα θα πω ισχύουν για όλες. Τα προβλήματα

είναι κοινά.

Οι σχολικοί τροχονόμοι ανήκουμε στα λεγόμενα νέα

επαγγέλματα, αν και εδώ και 11 χρόνια αποτελούμε ομάδες

ανθρώπων σε όλες τις πόλεις τις Ελλάδος και εργαζόμαστε

ανεξάρτητα από τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν, τον κίνδυνο

του οδοστρώματος και την κακή συμπεριφορά ορισμένων οδηγών,

προκειμένου να διασφαλίσουμε την ομαλή, ασφαλή και απρόσκοπτη

μετάβαση των δικών μας και των δικών σας παιδιών από και προς

το σχολείο, καθημερινά.

Παράλληλα με το έργο μας, παρέχουμε την σιγουριά στους

γονείς ότι όσο εξαρτάται από εμάς, τα παιδιά θα φτάσουν με

ασφάλεια στο σχολείο και θα γυρίσουν σώα στο σπίτι τους.

Εξάλλου, στον νέο Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, συγκεκριμένα

στο άρθρο 75, αναφέρεται ρητά ότι οι Δήμοι είναι υπεύθυνοι για την

ομαλή και ασφαλή διακίνηση των πολιτών. Θεωρούμε ότι οι μαθητές

χρήζουν της μεγαλύτερης προστασίας στο θέμα αυτό και εμείς

είμαστε εκεί για να το εξασφαλίσουμε.



81



Ο θεσμός και η εργασία του σχολικού τροχονόμου είναι

γνωστός πλέον σε όλη την Ελλάδα. Παρά το γεγονός αυτό όμως, οι

σχολικοί τροχονόμοι δεν είναι εθελοντές, αλλά εργαζόμενοι, οι

οποίοι αμείβονται για τις υπηρεσίες που παρέχουν. Συνεπώς δεν

μπορούμε να μιλάμε εδώ για εθελοντισμό, την στιγμή που

προσερχόμαστε σε συγκεκριμένη, καθορισμένη ώρα καθημερινά,

προσαρμόζεται στο ωράριο του σχολείου, έχουμε να δώσουμε λόγο

προς τους Διευθυντές, μας καλούν και πολλές άλλες φορές, όποτε

θέλουν. Συμπληρώνουμε πάνω από 4 ώρες. Δεν έχουμε καμία

ασφαλιστική κάλυψη και το ποσό που παίρνουμε είναι 176 ευρώ

μηνιαίως. Για τέτοιο ποσό μιλάμε. Οι συνθήκες είναι το λιγότερο

που μπορούμε να πούμε απαράδεκτες, δεδομένου ότι το έργο που

προσφέρουμε και παρέχουμε, πιστεύουμε ότι είναι πολύ

μεγαλύτερο. Έχει παρέλθει πλέον ο καιρός που παρακαλούσαμε να

πετύχουμε τα αυτονόητα. Πλέον δεν ζητούμε, διεκδικούμε τα

στοιχειώδη εργασιακά μας δικαιώματα.

Ο όρος εθελοντισμός, χρησιμοποιείται και ερμηνεύεται κατά

βούληση. Είναι ασυμβίβαστος με τον όρο εργασία. Δεν είμαστε

εθελοντές, γιατί αμειβόμαστε και επειδή ακριβώς εργαζόμαστε

είμαστε εργαζόμενοι. Το ίδιο το Υπουργείο Απασχόλησης μας

θεωρεί εργαζόμενες, καθώς καλύπτουμε όλες τις προϋποθέσεις και

της ελληνικής εργατικής νομοθεσίας, καθώς και τις οδηγίες που

δόθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Συγκεκριμένα, η Υφυπουργός κυρία Καλατζάκου, επανέλαβε

ότι δεν γίνεται να υφίσταται δύο μέτρα και δύο σταθμά για το ίδιο

ζήτημα, γιατί σε πολλές πόλεις της Ελλάδος προσλαμβάνουν

σχολικούς τροχονόμους με 18μηνες συμβάσεις, γενικά με

συμβάσεις και εμείς είμαστε εθελοντές που είμαστε 11 χρόνια.

Κανονικά θα έπρεπε το ίδιο το κράτος να φροντίσει, καλύπτοντας

και άλλες ώρες, να πληρώσει κανονικά μισθολογικά και ασφαλιστική

κάλυψη, που δεν έχουμε ούτε ιατρική, ούτε για συνταξιοδότηση.



82



Να σας πληροφορήσω λίγο, στην περίπτωση του Δήμου

Σκιλλούντος στο Νομό Ηλείας, το 2005 είχαν κάνει τα χαρτιά τους

μέσω ΑΣΕΠ και είχαν μονιμοποιηθεί. Εννιά μήνες αργότερα, τους

ήρθε χαρτί ότι εκ παραδρομής δεν είναι μόνιμες, με την αιτιολογία –

η απόφαση ανακαλέστηκε 9 μήνες μετά, στις 1/3/2006 – ότι οι

συναδέλφισσες ήταν εθελόντριες. Είναι ένα παιχνίδι που παίζεται

άσχημα για το εργασιακό παρόν και για το μέλλον μας και

προσπαθούμε να βρούμε ότι καλύτερο από εσάς, που όσοι

μπορείτε να βοηθήσετε, για εμάς.

Έχουμε επιδώσει δεκάδες υπομνήματα σε αρμόδιους

Υπουργούς, στη Βουλή που είχαμε πάει κατά καιρούς. Απαντήσεις

δεν πήραμε. Ομολογούμε και ελπίζουμε ότι ενώ πιστεύαμε ότι θα

ασχοληθούν κάποιοι με το πρόβλημά μας, η ελληνική Διοίκηση στον

Έλληνα πολίτη απέναντι, δεν κάνει τίποτα. Έχουμε τις

προϋποθέσεις και τις προδιαγραφές, καλύπτουμε τις εργατικές

νομοθεσίες και χαρακτηριζόμαστε εργαζόμενοι. Πιστεύουμε ότι

κάποια στιγμή θα καταλάβουν ότι κουραστήκαμε από τα ξύλινα

λόγια, τις αιώνιες υποσχέσεις και το πέταγμα των υπομνημάτων

που γίνονται κατά καιρούς, στα σκουπίδια. Είμαστε αποφασισμένες

να διεκδικήσουμε με κάθε νόμιμο τρόπο και μέσο, τα αυτονόητα

εργασιακά μας δικαιώματα που είναι: μισθολογική κάλυψη και

ασφάλεια.

Σας ευχαριστούμε.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Εμείς ευχαριστούμε πολύ.

Ξεκινάμε τις εργασίες της ημέρας μας με το πρώτο θέμα που

είναι «Σύγχρονη Σχολική Μονάδα και Τοπική Κοινωνία».

Για την κεντρική εισήγηση, παρακαλώ τον συνάδελφο

Δήμαρχο Νεάπολης Θεσσαλονίκης, τον κύριο Ναθαναήλ

Λαδόπουλο, ο οποίος είναι και μέλος της Επιτροπής Παιδείας και

Πολιτισμού της ΚΕΔΚΕ.

Ευχαριστούμε.



83



Ν. ΛΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Αγαπητοί συνάδελφοι στην Αυτοδιοίκηση,

αγαπητέ κύριε Διευθυντά Περιφερειακής Εκπαίδευσης, κυρία

Δήμαρχε Βέροιας, ευχαριστούμε πάρα πολύ για την φιλοξενία.

Η Επιτροπή Παιδείας και Πολιτισμού της ΚΕΔΚΕ, αποφάσισε

και νομίζω ήταν ένα πάρα πολύ θετικό βήμα, να διοργανώσει ένα

συνέδριο για την παιδεία, για το σχολείο, για το σχολείο που

ονειρευόμαστε και για το σχολείο που θέλουμε για τα παιδιά μας,

για τα παιδιά της πόλης μας. Βέβαια, πιστεύω ότι όπως κάποια

βήματα γίνονται δειλά – δειλά, νομίζω ότι δεν ήταν η συμμετοχή η

οποία θα έπρεπε, αλλά αυτό δεν θα αποτελέσει – κατά την άποψή

μου – ανασταλτικό παράγοντα και στις προσπάθειες της Κεντρικής

Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων, αλλά και των Δήμων μας, ώστε να

μπορέσουμε να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις και τ ις συνθήκες

για το σχολείο το οποίο θέλουμε και ονειρευόμαστε.

Όπως επίσης είναι πάρα πολύ σημαντικό, γιατί και οι σχολικοί

τροχονόμοι που ακούσαμε πριν από λίγο, έχουν ένα κομμάτι

συνύπαρξης στην λειτουργία, στην ομαλή και διασφαλισμένη

πρόσβαση των παιδιών μας στα σχολεία τους και νομίζω ότι από

μεριάς της Πολιτείας, γιατί πρέπει να γνωρίζουν – επειδή είχαμε και

τα παραδείγματα με τους σχολικούς φύλακες – ότι με βάση κυρίως

το άρθρο 102 του Συντάγματος, η αρμοδιότητα της φύλαξης και της

μετάβασης μετά χαράς να περιέλθει στον Δήμο σαν εργασιακό

δικαίωμα, πιστεύουμε ότι μπορεί να είναι μόνιμη η απασχόλησή

σας, με την διασφάλιση βέβαια των αντιστοίχων πόρων, οι οποίοι

πρέπει να μεταφερθούν κατά κύριο λόγο στην Τοπική Αυτοδιοίκηση

και όπως έγινε πανελλαδικά με τους σχολικούς φύλακες, νομίζω ότι

κανένας Δήμος ή κανένα Δημοτικό Συμβούλιο δεν θα βγει να

αρνηθεί το δικαίωμα στη δουλειά, την αναγκαιότητα τη δική σας,

αλλά και την δυνατότητα η μεταφορά πόρων να μπορέσει να σας

καλύψει με όλες τις νόμιμες προϋποθέσεις.



84



Ένας από τους σημαντικότερους λόγους, κυρίες και κύριοι

συνάδελφοι, που αποφασίστηκε στην Επιτροπή Παιδείας να γίνει

αυτό το συνέδριο, είχε να κάνει με τον προσδιορισμό και του ρόλου

της παιδείας και της εκπαίδευσης, αλλά και τον προσδιορισμό της

αμφίδρομης σχέσης όλων των εμπλεκομένων φορέων και βέβαια,

κατά κύριο λόγο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με την παιδεία. Η

εκπαίδευση, κατά την άποψή μας, αποτελεί στην ουσία αλλά και

στην πράξη μια βασική λειτουργία της κοινωνίας. Κατά την άποψή

μας, είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο. Αποτελεί τον κύριο λόγο, το

μέσο με το οποίο η κοινωνία δημιουργεί και ανανεώνει συνέχεια τις

προϋποθέσεις ύπαρξής της, μεταδίδει στις επερχόμενες γενιές

εκείνο το μέτρο της ομοιογένειας που είναι απαραίτητο για την

συνέχιση της κοινωνίας μας και για την ικανότητα αναπαραγωγής

της.

Στο πλαίσιο αυτό λοιπόν, καθοριστική σημασία έχουν οι

σχέσεις αλληλεπίδρασης και αλληλεξάρτησης ανάμεσα σε ένα

σύγχρονο σχολείο και στην τοπική κοινωνία καθώς επηρεάζονται

άμεσα και μάλιστα διαφοροποιούνται, ανάλογα με τις εκάστοτε

πολιτικές, πολιτιστικές και οικονομικές συνθήκες μιας περιοχής. Το

εκπαιδευτικό σύστημα αποτελεί τη συγκεκριμένη μορφή με την

οποία υλοποιείται ο θεσμός της εκπαίδευσης. Ο σκοπός, η δομή, ο

τρόπος οργάνωσης και λειτουργίας, αλλά και το αξιακό και

φιλοσοφικό υπόβαθρο και η παιδαγωγική και εκπαιδευτική

ιδεολογία στην οποία στηρίζονται και την οποία αντανακλούν,

αποτελούν τα διαφοροποιητικά χαρακτηριστικά που προσδίδουν

ιδιαιτερότητα σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα.

Όλα τα σύγχρονα κράτη, αναγνωρίζοντας τον ρόλο της

εκπαίδευσης στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική τους

ανάπτυξη, έχουν ως βασικό μέλημα την δημιουργία καλών

οργανωμένων εκπαιδευτικών συστημάτων, κυρίως δημοσίου

χαρακτήρα. Η εκπαίδευση, ως σύστημα, είναι ένα σύνολο στοιχείων



85



τα οποία συνδέονται μεταξύ τους με σχέσεις αλληλεπίδρασης και

αποτελούν όμως μια ολότητα, η οποία είναι μέρος ενός ευρύτερου

συστήματος της κοινωνίας, μέσα στην οποία λειτουργεί. Γενικά

όμως, ο τρόπος οργάνωσης του εκπαιδευτικού συστήματος είναι

αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών και σχεδιασμού και στηρίζονται σε

συγκεκριμένο αξιακό και φιλοσοφικό υπόβαθρο και παιδαγωγική και

εκπαιδευτική ιδεολογία.

Από τις βασικές αυτές επιλογές, προκύπτει συγκεκριμένος

τρόπος κατανομής της εξουσίας, της ευθύνης και των αρμοδιοτήτων

μεταξύ όλων των μερών του συστήματος, που προσδίδει τελικά στο

σύστημα συγκεντρωτικό ή αποκεντρωτικό χαρακτήρα. Η συζήτηση

για το σύστημα εκπαίδευσης στη χώρα μας, εντάσσεται σε ένα

ευρύτερο πλαίσιο προβληματισμού που αναπτύσσεται σε όλες τις

ανεπτυγμένες χώρες, σχετικά με τα συστήματα οργάνωσης και

διοίκησης της εκπαίδευσης, ο οποίος οδήγησε στην ανάπτυξη των

αποκεντρωτικών ή αποσυγκεντρωτικών τάσεων, με αναβάθμιση

κυρίως του ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Χαρακτηριστικό

παράδειγμα, είναι ότι στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής

Ένωσης, οι ευθύνες για την οργάνωση και λειτουργία της

υποχρεωτικής εκπαίδευσης ανήκουν στην Πρωτοβάθμια Τοπική

Αυτοδιοίκηση.

Η συζήτηση για το σύστημα της δημόσιας εκπαίδευσης στη

χώρα μας, μπορεί ακόμη να θεωρηθεί ότι εντάσσεται στο γενικότερο

προβληματισμό, κάτι που αναφέρθηκε πάρα πολύ πετυχημένα

κυρίως από τον κύριο Γούπιο χτες, σε έναν γενικότερο

προβληματισμό για το ελληνικό διοικητικό σύστημα και την μέχρι

τώρα μορφή και λειτουργία του.

Στην κατεύθυνση αυτή και αναγνωρίζοντας τα προβλήματα

αναποτελεσματικότητας που δημιουργεί ένα συγκεντρωτικό

σύστημα εκπαίδευσης και υπό την επίδραση αποκεντρωτικών

τάσεων των εκπαιδευτικών συστημάτων άλλων ανεπτυγμένων



86



χωρών, έγιναν και στη χώρα μας κατά περιόδους, συγκεκριμένες

μεταρρυθμιστικές και εκσυγχρονιστικές προσπάθειες, που σκοπό

είχαν την προώθηση και της διοικητικής αποκέντρωσης, αλλά και

του εκδημοκρατισμού στην εκπαίδευση, με την καθιέρωση του

κοινωνικού ελέγχου και του δημοκρατικού προγραμματισμού στον

χώρο της εκπαίδευσης.

Η σχολική μονάδα βρέθηκε στο επίκεντρο της εκπαιδευτικής

πολιτικής και προβλήθηκε ως το βασικό κύτταρο ενός σύγχρονου

εκπαιδευτικού συστήματος. Η σχετική συζήτηση ανέδειξε στην

Ελλάδα το μείζον ζήτημα της Αυτοδιοίκησης, της σχολικής μονάδας

και του σταδιακού μετασχηματισμού της, από έναν φορέα υποδοχής

σε φορέα διαμόρφωσης και προσαρμογής της κεντρικής

εκπαιδευτικής πολιτικής, στις ανάγκες της κατά τόπου τοπικής

κοινωνίας, επικεντρώνοντας μεταξύ άλλων, στην ενίσχυση του

ρόλου των τοπικών κοινωνιών, στην ευθύνη των τοπικών Αρχών και

των Δήμων για την εκπαιδευτική πολιτική, αλλά και την διαμόρφωση

ενός τοπικού προγράμματος σπουδών, στα πλαίσια όμως – για να

είμαστε ξεκάθαροι – των αξόνων που θέτει το Υπουργείο Παιδείας

και στην αποκεντρωμένη λειτουργία των σχολικών μονάδων.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση ποτέ δεν αρνήθηκε το βάρος των

ευθυνών που της αναλογεί και μέσα σε αυτό, δέχεται πάντα να

εξασφαλίσει στους δημότες, υψηλής ποιότητας εκπαίδευση μέσα

από αποκεντρωμένες δράσεις, κάτι αντίστοιχο που συμβαίνει στις

χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης, που υπάρχει μια μόνιμη τάση

αναβάθμισης της συμβολής της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην

εύρυθμη και αποτελεσματικότερη λειτουργία σχολικών μονάδων.

Με την έμφαση που δόθηκε στην τοπική διάσταση της

εκπαίδευσης, η Τοπική Αυτοδιοίκηση αποκτά την ευκαιρία να

αναπτύξει έναν πιο ενεργό ρόλο στην λειτουργία των μονάδων,

μέσα από ανάπτυξη προβληματισμού για εκπαιδευτικά θέματα, τη

συνεργασία για την αξιοποίηση λανθάνοντος κεφαλαίου των



87



σχολικών μονάδων και την οικονομική κυρίως στήριξη αυτών των

προγραμμάτων.

Η σχέση σχολικής μονάδας – Δήμου, ξεκινά από την

διασφάλιση των κατάλληλων συνθηκών λειτουργίας των σχολείων,

που αποτελεί και το μέχρι σήμερα θεσμικά προσδιορισμένο

περιεχόμενό της και έχει σε αρκετές περιπτώσεις εξελιχθεί σε

καθοριστικό παράγοντα για την εύρυθμη και κατ’ επέκταση

αποτελεσματικότερη λειτουργία των σχολείων, μέσα σε ένα νέο

πλαίσιο δράσης.

Είναι γεγονός, αγαπητοί συνάδελφοι, ότι οι προοπτικές στον

χώρο της παιδείας δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς

ουσιαστική παρέμβαση και τον ενεργό ρόλο της τοπικής κοινωνίας

και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Προκύπτει λοιπόν το πρώτο αίτημα

για ένα σχολείο ανοιχτό στην κοινωνία, δυναμικό παράγοντα

αλληλεπίδρασης, ένα σχολείο που θα παρακολουθεί τις σύγχρονες

εξελίξεις από όλο τον χώρο των επιστημών και της αγωγής, θα

αφουγκράζεται της ανάγκες της τοπικής κοινωνίας, θα

προσαρμόζεται σε αυτές, ένα σχολείο που θα αξιοποιεί τις δυνάμεις

της τοπικής κοινωνίας και τις μορφωτικές, πολιτιστικές και άλλες

ευκαιρίες που παρέχει.

Ζούμε σε μια περίοδο που οι μεταβολές είναι ραγδαίες. Σε

έναν κόσμο και μια κοινωνία που εξελίσσονται διαρκώς. Το νέο

ανταγωνιστικό περιβάλλον που δημιουργείται, η παγκοσμιοποίηση,

οι ραγδαίες αλλαγές στα τεχνολογικά δεδομένα, αλλάζουν ριζικά τα

δεδομένα και την αναγκαιότητα για την εκπαίδευσή μας. Η

αλματώδης ανάπτυξη της κοινωνίας σε βιοτικό και τεχνολογικό

επίπεδο, οι απαιτήσεις για ταχύτητα πλέον της γνώσης, οι

προκλήσεις που δέχονται καθημερινά οι μαθητές, οι υποχρεώσεις

της οικογένειας απέναντι στο κοινωνικό σύνολο, η ανατροφή των

παιδιών, οι αξίες που διαχέονται διαρκώς, η κοινωνική τάξη,



88



επηρεάζουν την σχολική απόδοση και την μελλοντική εξέλιξη και

την στάση του νέου απέναντι στην κοινωνία.

Το παραδοσιακό μοντέλο του σχολείου, αλλάζει. Η

καθημερινή πρακτική στην τάξη, διαφοροποιείται. Ο εκπαιδευτικός

αντιμετωπίζει καθημερινά προβλήματα συμπεριφοράς, δυσκολίες

κοινωνικής ένταξης παιδιών, διαφορετικότητα στις κοινωνικές τάξεις

και εθνικότητες, αντιδράσεις μαθητών ή γονέων. Το ίδιο το σχολείο

από μόνο του, δεν μπορεί και δεν πρέπει να επωμιστεί εξ

ολοκλήρου την ευθύνη για την ψυχοσωματική στήριξη ή την

κοινωνικοποίηση του παιδιού. Αυτό απαιτεί συντονισμένη

προσπάθεια όλων των παραγόντων που σήμερα παράγουν

εκπαίδευση. Όλοι αυτοί οι μορφωτικοί παράγοντες πρέπει να

συνεργαστούν για το καλό της παιδείας.

Προκύπτει λοιπόν το διατυπωμένο σε όλες τις σύγχρονες

κοινωνίες αίτημα για ουσιαστική αποσυγκέντρωση της λήψης των

αποφάσεων, για την διασφάλιση της συμμετοχής όλων των

επιπέδων της διοίκησης και όλων των εμπλεκομένων, εννοώ τους

εκπαιδευτικούς, τους γονείς, τους μαθητές, τους ΟΤΑ, αλλά και του

κόσμου της εργασίας και των επιχειρήσεων, στην λήψη αυτών των

αποφάσεων.

Το ζητούμενο σήμερα, αγαπητοί συνάδελφοι, είναι ένα

σχολείο ευέλικτο, που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της

κοινωνίας, να παράγει κριτικά σκεπτόμενους πολίτες με δεξιότητες,

γνώσεις, ταλέντα, προσαρμοστικότητα, αυτοπεποίθηση και

αυτοπειθαρχία. Ένα σύγχρονο ανοιχτό και δημοκρατικό σχολείο,

στοχεύει να αποτελέσει συνδετικό κρίκο ανάμεσα στην τοπική

κοινωνία και τη σχολική μονάδα, μακριά από παραδοσιακές δομές.

Να φέρει κοντά Δημόσιους Οργανισμούς Κοινής Ωφέλειας, Τοπική

Αυτοδιοίκηση και τους γονείς, έτσι ώστε να μπορέσουν όλοι μαζί να

προσφέρουν υποστηρικτικές υπηρεσίες και να δίνουν ευκαιρίες στα

παιδιά, στην τοπική κοινωνία, στην οικογένεια πριν, κατά τη



89



διάρκεια και μετά από το σχολικό ωράριο. Να βοηθήσει τη σχολική

μονάδα και την τοπική κοινωνία να αναπτύξουν μια στενή και

αμφίδρομη σχέση. Να δραστηριοποιήσει την γειτονιά και την τοπική

κοινωνία γύρω από το σχολείο. Να βοηθά τους γονείς να

επιμορφώνονται διαρκώς και να βρίσκονται πλάι στο παιδί, σε όλα

τα στάδια της δικής του εκπαιδευτικής αγωγής.

Το σύγχρονο, ανοικτό, δημοκρατικό σχολείο, φιλοδοξεί να

μεταβάλει τη μόρφωση σε μια κοινωνική διεργασία που συνδομείται

από παιδιά, από τους δασκάλους και από τους γονείς. Να παρέχει

στα παιδιά ικανότητα ευέλικτης και σύνθετης σκέψης, συνδυαστικές

και επικοινωνιακές ικανότητες, πάθος για μάθηση και ικανότητα

εφαρμογής των γνώσεων στην πράξη, ώστε να μπορέσουν να

αντιμετωπίσουν με πολλά εφόδια τη σύγχρονη πραγματικότητα.

Το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να αντιμετωπίζει τ ις

πραγματικές ανάγκες των νέων όχι έξω από το σχολείο, αλλά μέσα

σε αυτό. Υπάρχει σήμερα έντονη ανάγκη για διαμόρφωση

προγραμμάτων για μια κοινωνία που δεν υπακούει πια σε γενικές

μονιμότητες, αλλά προχωρά σε ανατροπές και αποκτά πολιτισμική

πολυπλοκότητα. Το ζητούμενο στις σύγχρονες κοινωνικές

συνθήκες, είναι μια εναλλακτική μορφή σχολείου. Αυτό πιστεύουμε

και σε αυτό στοχεύουμε και οφείλουμε να στοχεύουμε ως φορείς της

Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ένα σχολείο ανοικτό – όπως είπα

παραπάνω – με ποικίλες πρωτοβουλίες και συμμετοχικές

μαθησιακές δραστηριότητες, προσανατολισμένο στο σήμερα και στο

αύριο και κρατώντας μόνο τις θετικές εμπειρίες του χθες.

Η όλη λειτουργία του σχολείου, οφείλει να συνδέεται με την

κοινωνία και να γίνεται κέντρο γνώσης για όλους. Να αντλεί

πληροφορίες και γνώσεις από τον κόσμο της εργασίας και των

κοινωνικών δραστηριοτήτων, να δίνει την δυνατότητα όμως στους

μαθητές να αναπτύσσουν πρωτοβουλίες, να καλλιεργούν την

δημιουργικότητά τους, να ανακαλύπτουν τη γνώση, να



90



συνεργάζονται αρμονικά μεταξύ τους. Να τους βοηθά να αποκτούν

επίγνωση των οικολογικών, κοινωνικών, πολιτικών και ηθικών

συνεπειών των πιθανών πράξεών τους. Να έχουν την δυνατότητα

να αντιλαμβάνονται την πολυσύνθετη κοινωνική και πολιτισμική

πραγματικότητα.

Το ανοικτό σχολείο που ονειρευόμαστε, μπορεί να βοηθήσει

τον πολίτη στην απόκτηση επαγγελματικής κινητικότητας, που είναι

σήμερα το βασικότερο ζητούμενο στον χώρο της εργασίας. Οι

σχολικοί χώροι, κατά την άποψή μας, μπορεί να είναι κάλλιστα

χώροι επιμόρφωσης, καλλιτεχνικής παιδείας, κέντρα μάθησης,

χώροι άθλησης, αλλά και πολύπλευρης δραστηριότητας,

προσφέροντας παράλληλα θετικά μηνύματα, πως ολόκληρη τοπική

κοινωνία βρίσκεται σε μια διαρκή διαδικασία μάθησης. Σε ένα τέτοιο

σχολείο, κανένας μαθητής δεν μπορεί να μείνει αδρανής ούτε

παθητικός δέκτης. Όλοι οι μαθητές βρίσκουν τις μαθησιακές

δραστηριότητες που τους ταιριάζουν, σε ένα σχολείο χωρίς

σχολικές αποτυχίες.

Είναι φανερό λοιπόν, ότι τα σχολεία υπάρχουν και

λειτουργούν στο πλαίσιο ενός ευρύτερου περιβάλλοντος. Τα

σχολεία υποστηρίζονται από αυτό το περιβάλλον, ωφελούνται από

τους πόρους και τις ευκαιρίες μάθησης που είναι δυνατό να

προσφέρει. Επίσης, είναι φανερό ότι όταν ένα σχολείο δεν

ανταποκρίνεται στα ιδιαίτερα κοινωνικά και οικονομικά δεδομένα

της περιοχής στην οποία ανήκει, όχι μόνο απομονώνεται και

αποξενώνεται, αλλά δεν εκπληρώνει τον ουσιαστικό του ρόλο που

είναι η συγκρότηση των ατόμων ως πολιτών, καταρχήν της ίδιας

τοπικής κοινωνίας.

Με την έννοια αυτή, το σχολείο οφείλει να δημιουργεί

ευκαιρίες για συμμετοχή της κοινότητας στη ζωή του, αλλά και για

την δική του συμμετοχή στη ζωή της κοινότητας. Αυτή ακριβώς τη



91



θετική και ουσιαστική αλληλεπίδραση, οφείλουμε να αναζητούμε και

να επιδιώκουμε διαρκώς, ως χώρος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Στην κατεύθυνση αποσυγκέντρωσης της εκπαιδευτικής

πολιτικής στη χώρα μας και διεύρυνσης των αρμοδιοτήτων της

Τοπικής Αυτοδιοίκησης, έγιναν αρκετά βήματα, με την μεταβίβαση

καταρχήν στους ΟΤΑ της ακίνητης και κινητής περιουσίας των

σχολείων, την μεταβίβαση στους Δήμους και στις Κοινότητες των

αρμοδιοτήτων επισκευής και συντήρησης των σχολικών κτιρίων και

την κατανομή των πιστώσεων για την αντιμετώπιση λειτουργικών

δαπανών των σχολείων, καθώς επίσης με θεσμοθετημένα Όργανα

πλέον λειτουργίας, Όργανα λαϊκής συμμετοχής όπως ονομάστηκαν,

όπως ο Σύλλογος Γονέων, το Σχολικό Συμβούλιο, η Σχολική

Επιτροπή και η Επιτροπή Παιδείας του Δήμου.

Σε αυτό το πλαίσιο λειτουργίας, αποδεικνύεται το πόσο

σημαντικός και πόσο αλληλοεξαρτούμενος είναι ο ρόλος της

Τοπικής Αυτοδιοίκησης μέσα από την κάλυψη των αναγκών σε

υλικοτεχνικές υποδομές, εξοπλισμό, αλλά και στην διαμόρφωση

κατάλληλων συνθηκών εργασίας για τους εκπαιδευτικούς και

μάθησης για τους μαθητές. Ως προς την κάλυψη των αναγκών σε

υλικοτεχνικές υποδομές, στην εξασφάλιση κατάλληλων συνθηκών

λειτουργίας, αλλά και την διασφάλιση όλων εκείνων των συνθηκών

της ασφαλούς πρόσβασης και αποχώρησης των παιδιών από το

σχολείο. Επιπλέον, η κάθε Δημοτική Αρχή οφείλει στο μέτρο των

δυνατοτήτων της και στο μέτρο που της επιτρέπεται από την

Πολιτεία, να χρηματοδοτεί και άλλες ανάγκες που έχουν να κάνουν

με την εύρυθμη λειτουργία του σχολείου.

Ως προς τον ρόλο τώρα της καταλυτικής, αμφίδρομης

υποστήριξης στη σχέση σχολείου και τοπικής κοινωνίας, η Δημοτική

Αρχή οφείλει επίσης να αξιοποιεί διαρκώς τα Συλλογικά Όργανα, τα

Όργανα λαϊκής συμμετοχής. Εννοώ τους Συλλόγους Γονέων, το

Σχολικό Συμβούλιο, τη Σχολική Επιτροπή, ενώ η Επιτροπή Παιδείας



92



με τον ρόλο τον συντονιστικό τον οποίο κατέχει, να μπορεί να

συμμετέχει στην διοίκηση των σχολικών μονάδων και την λήψη των

αποφάσεων. Παρά την ιδιαίτερη σημασία τους όμως, τις

θεσμοθετημένες αρμοδιότητες αυτών των Οργάνων κοινωνικής

συμμετοχής αλλά και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε θέματα

παιδείας, θα μπορούσαν να θεωρηθούν πολύ περιορισμένες,

συγκρινόμενες με ανάλογες αρμοδιότητες στα αντίστοιχα συστήματα

των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στη χώρα μας, ο ρόλος των Οργάνων κοινωνικής συμμετοχής

και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, περιορίζεται κυρίως σε θέματα

λειτουργίας των σχολικών μονάδων, για τα οποία μάλιστα η

δυνατότητα παρέμβασης τις περισσότερες φορές, περιορίζεται στην

απλή έκφραση γνώμης. Στον αντίποδα του δικού μας συστήματος,

βρίσκονται χώρες με τελείως διαφορετικό και πολύ αποκεντρωμένο

εκπαιδευτικό σύστημα, όπως είναι η Δανία, η Φινλανδία, η Σουηδία,

η Αγγλία, όπου οι τοπικές σχολικές μονάδες λειτουργούν υπό την

ευθύνη των Δήμων και των τοπικών Αρχών. Στις χώρες αυτές, η

Κεντρική Διοίκηση έχει την ευθύνη στης θεσμοθέτησης του γενικού

σκοπού της παιδείας, του ορισμού του γενικού πλαισίου λειτουργίας

όλων των τύπων και επιπέδων εκπαίδευσης. Στην αρμοδιότητα των

δημοτικών ή τοπικών Αρχών και της σχολικής μονάδας, βρίσκονται

θέματα που σχετίζονται με τον καθορισμό του περιεχομένου και του

αναλυτικού προγράμματος σπουδών, με την πιστοποίηση, την

πρόσληψη του διδακτικού προσωπικού, αλλά και την

χρηματοδότηση της εκπαίδευσης.

Οι παραπάνω συγκρίσεις, αναδεικνύουν ένα από τα

προβλήματα που καθορίζουν τον ρόλο των Συλλογικών Οργάνων,

δηλαδή το περιορισμένο εύρος των θεσμοθετημένων αρμοδιοτήτων

μέσα στις οποίες λειτουργούμε. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά και οι

κοινωνικοί φορείς, όπως οι γονείς, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις

των εκπαιδευτικών, το γονεϊκό κίνημα, οι παραγωγικές τάξεις,



93



έχουν καταστεί μεν συμμέτοχοι στην διοίκηση της εκπαίδευσης,

αλλά έχοντας περιορισμένες αρμοδιότητες. Η αποκέντρωση του

περιεχομένου της εκπαίδευσης με την έννοια να δοθεί στην Τοπική

Αυτοδιοίκηση και κοινωνία η δυνατότητα να συνδιαμορφώνει σε

ικανοποιητικό βαθμό με βάση τις τοπικές ιδιαιτερότητες την τοπική

ιστορία και τον πολιτισμό τα προγράμματα σπουδών ή να χαράσσει

μια τοπική εκπαιδευτική πολιτική μέσα στο πλαίσιο της εθνικής,

παραμένει ζητούμενο.

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα για να μην υπάρξει καμία

παρανόηση, δεν είναι εδώ ο εκπρόσωπος της ΟΛΜΕ, κανένας από

εμάς τους ανθρώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν επιζητά να

είναι ο κυρίαρχος και αυτός ο οποίος θα διαμορφώσει το αναλυτικό

πρόγραμμα σπουδών. Απλώς είναι αίτημά μας, είναι νομίζω ώριμες

πλέον οι συνθήκες, μέσα σε ενταγμένους σε μια συνολική λογική

και σε ένα στρατηγικό σχεδιασμό που κάνει το ίδιο το κράτος. Να

μπορεί η τοπική κοινωνία – και ανέφερα χαρακτηριστικά το

παράδειγμα της Βέροιας – ότι δεν θα ήταν παράλογο μέσα από

έναν γόνιμο διάλογο και με προδιαγραφές τις οποίες ορίζει το

παιδαγωγικό ινστιτούτο, να μπορούν να διδαχτούν τα παιδιά μια

ώρα την εβδομάδα την ιστορία της Βέροιας ή δεν θα ήταν παράλογο

σε κάποια ακριτική περιοχή, μέσα στα μαθήματα τα παράπλευρα,

να μπορέσουν να διδαχθούν κάποιες άλλες δεξιότητες οι οποίες θα

τους ήταν χρήσιμες την επόμενη ημέρα στην απασχόλησή τους σε

εκείνες τις περιοχές.

Το πρόβλημα αυτό λοιπόν, θέτει την Τοπική Αυτοδιοίκηση και

τους κοινωνικούς φορείς μπροστά σε μια πρόκληση και ευθύνη,

αφενός να εξαντλήσουμε τα υφιστάμενα περιθώρια παρέμβασης,

αφετέρου να αναζητήσουμε τρόπους διεύρυνσης του παρεμβατικού

μας ρόλου, ώστε να συμβάλλουμε στην προσαρμογή του σχολείου

στις τοπικές ιδιαιτερότητες. Είναι απαραίτητο η Τοπική

Αυτοδιοίκηση, αντιλαμβανόμενη τη σημασία του ρόλου της στην



94



εκπαίδευση, ιεραρχώντας ψηλά στις προτεραιότητές της – και

πιστέψτε μας, ότι ο λόγος που γίνεται αυτό το συνέδριο ήταν ότι

θεωρήσαμε πως ήταν πρώτη προτεραιότητά μας – ξεπερνώντας

προβλήματα και ανεπάρκειες που την εγκλωβίζουν σε έναν ρόλο

συντήρησης και διαχείρισης της υφιστάμενης κατάστασης, σε έναν

ρόλο υποτονικό, να προχωρήσει με όραμα, συγκεκριμένους

στόχους, στην ανάπτυξη ενός επεξεργασμένου τοπικού σχεδίου

δράσης για την παιδεία.

Ως σημαντικός παράγοντας για την διαμόρφωση αυτού,

πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι εξελίξεις στην παιδεία, αφού η

δυνατότητα προσαρμογής σε αυτές, καθορίζει τελικά και την

αποτελεσματικότητα και την επιτυχία της παρέμβασης. Στην

κατεύθυνση αυτή, ένα επεξεργασμένο σχέδιο δράσης και μια

ολοκληρωμένη πολιτική παρέμβαση σε επίπεδο Δήμων, οφείλει και

έχει την δυνατότητα να αναπτύσσεται πάνω σε συγκεκριμένους

άξονες προτεραιοτήτων. Αυτές, κατά την άποψή μας, είναι οι

κάτωθι:

Πρώτον, να συμβάλλουμε στην πλήρη κάλυψη των

υλικοτεχνικών υποδομών, όπως σύγχρονα, ασφαλή για τους

μαθητές, αλλά και άρτια αισθητικά σχολεία, κτίρια σύγχρονα,

λειτουργικές σχολικές αίθουσες και αύλειους χώρους και γενικά

στην εξασφάλιση όλων των απαραίτητων χώρων για την στέγαση

και την εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία των σχολείων. Στο

πλαίσιο αυτό, πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα η δημιουργία και η

ενίσχυση των υπαρχουσών δομών, που εξασφαλίζουν την

πρόσβαση και την προσπελασιμότητα, καθώς και την συμμετοχή

μαθητών με αναπηρία, στα εκπαιδευτικά αγαθά.

Δεύτερον, να δημιουργούν και να προσαρμόζουν τις υποδομές

και τα προγράμματα στις σύγχρονες τεχνολογίες και στις απαιτήσεις

των σύγχρονων προγραμμάτων σπουδών, των νέων βιβλίων, της



95



διαθεματικής διεπιστημονικής μεθοδολογικής προσέγγισης και της

ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας.

Τρίτον, να στηρίζουν ποικιλότροπα τον θεσμό των ολοήμερων

σχολείων και την ποσοτική και ποιοτική αναβάθμιση των

προσφερόμενων υπηρεσιών, ώστε να μην λειτουργούν μόνο στην

κατεύθυνση της φύλαξης των μαθητών, ως baby parking, αλλά να

προσφέρουν ευκαιρίες για δημιουργική αξιοποίηση του χρόνου των

μαθητών και να παρέχουν ουσιαστική κάλυψη αναγκών, όπως ξένες

γλώσσες, μουσική και γενικότερα η καλλιτεχνική παιδεία και η

φυσική αγωγή.

Με ανάλογους σκοπούς, να προχωρούν στην δημιουργία

ολοκληρωμένων προγραμμάτων θερινής απασχόλησης των

μαθητών, αξιοποιώντας τους υπάρχοντες σχολικούς χώρους. Να

επιδιώκουν τον σχεδιασμό και την υλοποίηση προγραμμάτων

επιμόρφωσης γονέων, την δημιουργία υποδομών στήριξης και

συμβουλευτικής γονέων και μαθητών, καθώς και προγραμμάτων

ενισχυτικής διδασκαλίας και στήριξης μαθητών από οικογένειες

οικονομικών μεταναστών ή παλιννοστούντων, ώστε να

αντιμετωπίσουν αποτελεσματικότατα τα προβλήματα ένταξής τους.

Να προχωρήσουμε στην δημιουργία παρατηρητηρίου κοινωνικών

προβλημάτων και κυρίως προβλημάτων ανεργίας εκπαίδευσης,

σχολικής αποτυχίας και διαρροής, κοινωνικού αποκλεισμού,

ισότητας, τα οποία μπορούν να συμβάλλουν στην διαπίστωση των

πραγματικών προβλημάτων και των παραμέτρων τους και να

αποτελέσουν ένα στέρεο υπόβαθρο για την ανάπτυξη κατάλληλων

πολιτικών παρέμβασης.

Στην κατεύθυνση αυτή, είμαστε διατεθειμένοι να διαθέσουμε

αλλά και να αξιοποιηθούν οι Υπηρεσίες Πρόνοιας των Δήμων και οι

Κοινωνικές Υπηρεσίες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά και οι

εκπαιδευτικές μονάδες και τα τυχόν ερευνητικά και επιστημονικά

ιδρύματα που λειτουργούν στην ευρύτερη περιοχή. Να επιδιώκουμε



96



διαρκώς τον εμπλουτισμό και την ποιοτική αναβάθμιση του

επιπέδου σπουδών, με την δημιουργία απαραίτητων εργαστηρίων

και παροχή όλων των διευκολύνσεων που απαιτούνται για την

υλοποίηση καινοτόμων εκπαιδευτικών προγραμμάτων, με τη

δημιουργία κέντρων κυκλοφοριακής αγωγής, περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης και ενίσχυση των προγραμμάτων αξιοποίησης των

δυνατοτήτων που προσφέρει το φυσικό και ανθρωπογενές

περιβάλλον στο οποίο λειτουργούμε, ώστε να εξασφαλιστεί ένα

πλούσιο και ενδιαφέρον μαθησιακό περιβάλλον, το οποίο θα

προσδώσει δυναμισμό στην εκπαιδευτική πραγματικότητα.

Να διαμορφώσουμε με την συμβολή ειδικών και

εκπαιδευτικών, των σχολείων του Δήμου αλλά και των φορέων της

τοπικής κοινωνίας, προτάσεις για προσαρμογή του κεντρικά

σχεδιασμένου – και το επαναλαμβάνω αυτό – ενιαίου πλαισίου

προγράμματος σπουδών και των αναλυτικών προγραμμάτων, στις

ανάγκες και δυνατότητες του τοπικού μαθητικού πληθυσμού. Μέσα

από την προώθηση της διαθεματικής επιλογής, οργάνωσης και

προσέγγισης της γνώσης, δίνεται μια σημαντική δυνατότητα

ουσιαστικής παρέμβασης, για την προσαρμογή των προγραμμάτων

της τυπικής εκπαίδευσης στις τοπικές ιδιαιτερότητες. Η δυνατότητα

αυτή, προσφέρει σημαντική εμπειρία, η οποία δύναται να

αξιοποιηθεί στον χώρο της εκπαίδευσης, δια μέσου της

συνεχιζόμενης και της δια βίου εκπαίδευσης.

Εμείς είμαστε διατεθειμένοι, αγαπητοί συνάδελφοι, να

στηρίξουμε προτάσεις και πρωτοβουλίες αυτοαξιολόγησης των

ίδιων των σχολικών μονάδων και παρεμβάσεων βελτίωσης, με βάση

τα πορίσματα τα οποία θα κάνει η ίδια η εκπαιδευτική κοινότητα. Να

αναλάβουμε πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση του ζητήματος των

φροντιστηρίων και της παραπαιδείας και να στηρίξουμε και να

αξιοποιήσουμε θεσμούς, όπως η ενισχυτική διδασκαλία και το



97



ολοήμερο σχολείο, που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στον

δραστικό περιορισμό του φαινομένου.

Να αξιοποιήσουμε για χάρη του σχολείου όλες τις κτιριακές

εγκαταστάσεις και τ ις υποδομές, όπως οι βιβλιοθήκες, τα μουσεία,

οργανωμένοι χώροι τέχνης και πολιτισμού, αρχαιολογικοί χώροι,

αλλά και τις δυνατότητες που προσφέρει το φυσικό περιβάλλον,

ώστε να συμβάλλουμε στην ανάπτυξη σύνθετων εκπαιδευτικών

προγραμμάτων μουσειακής, πολιτιστικής, περιβαλλοντικής αγωγής,

θέτοντας σε κίνηση μια πολυδιάστατη αναπτυξιακή διαδικασία. Να

παρέμβουμε με την ανάπτυξη πολιτιστικών δράσεων και γενικότερα

με την ενίσχυση της πολιτιστικής ζωής του τόπου, δημιουργώντας

ένα περιβάλλον με πολλές ευκαιρίες επαφής, με την τέχνη, τον

πολιτισμό, τον αθλητισμό και γενικότερα ένα εμπλουτισμένο σε

ερεθίσματα περιβάλλον, για όλους και ιδιαίτερα για τους μαθητές,

αλλά και για τους εκπαιδευτικούς, το οποίο θα συμβάλλει

καθοριστικά στην αποτελεσματικότερη υποστήριξη των

εκπαιδευτικών οργανισμών, αλλά και θα μπορεί να παρέχει στήριξη,

προσανατολισμό και ευκαιρίες άτυπης εκπαίδευσης για κατάρτιση

σε όλους τους δημότες.

Να συμμετέχουμε γόνιμα και ενεργά και δημιουργικά, με

προτάσεις και με απόψεις, αλλά και με εμπιστοσύνη και θετική

διάθεση και συνεργασία με όλες τις σχολικές μονάδες, να

ανταποκριθούμε στα αιτήματα των εκπαιδευτικών και των μαθητών

και να στηρίξουμε με κάθε τρόπο τις δραστηριότητες και τ ις

πρωτοβουλίες τους, καθώς και στην υλοποίηση καινοτόμων

εκπαιδευτικών προγραμμάτων, που δεν εντάσσονται στο κεντρικά

προσδιορισμένο πρόγραμμα σπουδών.

Να αξιοποιείται η ύπαρξη και λειτουργία του ήδη

διαμορφωμένου στον χώρο της παιδείας, οργανωτικού πλαισίου,

Οργάνου λαϊκής συμμετοχής σε όλα τα διοικητικά επίπεδα, τόσο σε

εμπειρία, από την οποία μπορούν να αντληθούν χρήσιμα



98



συμπεράσματα, όσο και ως δυνατότητα για ουσιαστική συμμετοχή

της τοπικής κοινωνίας στην λήψη αποφάσεων. Αυτό μπορεί να

πραγματοποιηθεί με ενεργοποίηση, κατάλληλη στελέχωση,

δημιουργία μηχανισμών και υποδομών στήριξης, αλλά και

παρακολούθησης, εποπτείας και ελέγχου της τυπικής και

ουσιαστικής λειτουργίας των Συλλογικών Οργάνων, με

προσδιορισμό όμως και σαφήνιση στόχων και ρόλων στα πλαίσια

των αρμοδιοτήτων τους.

Να στηριχτεί – και είναι πάρα πολύ σημαντικό αυτό – και να

ενδυναμώσει η συμμετοχή των κοινωνικοοικονομικά ασθενέστερων

ομάδων και πολιτών στα Συλλογικά Όργανα της παιδείας, έτσι ώστε

να εξασφαλιστεί η δυνατότητα συμμετοχής τους σε διαδικασίες

κοινωνικού σχεδιασμού από την ανίχνευση αναγκών, ως την

αξιολόγηση των προγραμμάτων κάλυψής τους, όπως και η

δημιουργία κέντρου πληροφόρησης και εξασφάλισης των

απαραίτητων όρων πρόσβασης όλων των πολιτών στην σωστή και

έγκαιρη πληροφόρηση για θέματα παιδείας.

Ιδιαίτερα σημαντική, αγαπητοί συνάδελφοι, είναι η

διαμόρφωση ενός σταθερού πλαισίου πρόσθετης στήριξης των

σχολικών μονάδων, με βασικό κριτήριο την διασφάλιση ίσων

ευκαιριών για όλους τους μαθητές, την απάλειψη τυχόν ανισοτήτων

σε επίπεδο υποδομών και γενικότερα συνθηκών φοίτησης μεταξύ

σχολείων και την στήριξη πρωτοβουλιών, εκπαιδευτικών

προγραμμάτων και γενικά δράσεων εκτός κεντρικού προγράμματος.

Παράλληλα, με τις προσπάθειες διεύρυνσης του ύψους της

κρατικής χρηματοδότησης για την παιδεία, ήταν χθες πάρα πολύ

κατατοπιστική η άσχημη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Τοπική

Αυτοδιοίκηση από τους πόρους τους οποίους μεταφέρονται και από

τους ΚΑΠ, αλλά και από τη ΣΑΤΑ, την προσπάθεια εξεύρεσης

πόρων για την δημιουργία κατάλληλων προϋποθέσεων στα σχολεία



99



είτε μέσω χορηγικών προγραμμάτων, είτε μέσα από κοινωνικούς,

οικονομικούς φορείς, στα πλαίσια της κοινωνικής ευθύνης.

Ένα τέτοιο πλαίσιο, παράλληλα θα συμβάλλει στην σύνδεση

του σχολείου με την τοπική κοινωνία και την οικονομία. Πρέπει

φυσικά να δίνονται οι βαθμοί ελευθερίας σε κάθε περιφέρεια, σε

κάθε τοπική κοινωνία, σε επίπεδο Δήμου, για να μπορούν οι

τοπικές κοινωνίες πια να προωθήσουν τις πρωτοβουλίες που

χρειάζεται η παιδεία μας. Στην κατεύθυνση αυτή, είναι απαραίτητη η

αλλαγή του θεσμικού πλαισίου στην κατεύθυνση μιας σταδιακής

διεύρυνσης και εκχώρησης πόρων και αρμοδιοτήτων στην Τοπική

Αυτοδιοίκηση, για θέματα παιδείας. Είναι μια χρυσή ευκαιρία και το

είπαμε και σε διάφορα συνέδρια που έγιναν ότι δεν νοείται

διοικητική αποκέντρωση, δεν νοείται σήμερα ένα μεταρρυθμιστικό

πλαίσιο για όλη τη χώρα, χωρίς την μεταφορά κρατικών

αρμοδιοτήτων προς την Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση ή του

Β΄ Βαθμού αιρετή Αυτοδιοίκηση. Δεν μπορεί δηλαδή να μιλάμε

σήμερα έτσι άκριτα για μια αποκέντρωση, χωρίς να συμπεριληφθεί

και το θέμα της παιδείας.

Η αποκέντρωση αυτή, θα πρέπει να διαπνέεται από την

απελευθέρωση των δυνάμεων που διαθέτουν οι τοπικές κοινωνίες,

γιατί η ανταγωνιστικότητα είναι κυρίαρχο χαρακτηριστικό της

σύγχρονης παγκόσμιας οικονομίας και θα χάσουμε ως χώρα και ως

κοινωνία, αν δεν το λάβουμε σοβαρά υπόψη μας. Επιπλέον, η αρχή

της διαφάνειας σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, λειτουργεί

πολύ περισσότερο, καθώς είναι πολύ πιο ευδιάκριτο το ότι γίνεται.

Θα πρέπει το κεντρικό κράτος, με το πλαίσιό του όμως, να

διασφαλίζει μέχρι ένα σημείο το ελάχιστο για όλους τους πολίτες,

με βάση την αρχή της ισοπολιτείας και της συμμετοχής, ένα

minimum πλαφόν ύπαρξης και λειτουργίας των σχολείων. Από εκεί

και πέρα, θα πρέπει να υπάρχει ένα οριοθετημένο πεδίο που θα

αφορά και θα εμπίπτει στην αρμοδιότητα των τοπικών κοινωνιών,



100



Δήμου, Περιφέρειας, έτσι ώστε να μπορούν να λειτουργούν και οι

τοπικές κοινωνίες κάποιες φορές και ανταγωνιστικά, για να

μπορέσουν να λειτουργήσουν τα σχολεία και όχι να αναζητούμε

αλλού τις πιθανές ευθύνες, σε σχέση με τη δική μας ανυπαρξία.

Σίγουρα υπάρχουν πολλά περιθώρια για την βελτίωση,

απαιτείται όμως γενική αναδιάρθρωση στο σύστημα της παιδείας.

Δεν μπορεί να γίνει αποσπασματικά και απαιτείται μια γενική

πολιτική αποκέντρωσης, ώστε να είναι δυνατή μια ολοκληρωμένη

παρέμβαση, ένα γενικό πλαίσιο, που πιθανόν μέσα εκεί να είναι όλα

ενταγμένα και εναρμονισμένα. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε, ότι

αποσπασματικά κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει. Δεν έχει νόημα να

δίνονται στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αρμοδιότητες, που μάλιστα δεν

συνοδεύονται από αντίστοιχους επαρκείς πόρους.

Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι οι σχολικοί φύλακες, είναι μια

σειρά από ζητήματα τα οποία μεταφέρθηκαν χωρίς να μεταφερθούν

οι πόροι.

Πρέπει να διευρυνθούν οι αρμοδιότητες, εμείς δεχόμαστε να

τις αναλάβουμε σταδιακά, έτσι ώστε να μπορέσουν να γίνουν όλες

οι απαραίτητες προσαρμογές. Άκουσα χθες την τοποθέτηση του

εκπροσώπου της ΟΛΜΕ, ότι το πρώτο βήμα οφείλει να είναι το

βιβλίο συντήρησης σχολικού κτιρίου. Δυστυχώς δεν είναι εδώ

σήμερα, εγώ θα ήθελα να τον ενημερώσω ότι οι Δήμοι, ξέρουν

μέχρι και το τελευταίο ευρώ το οποίο διαθέτουν από τα τακτικά

έσοδα για να διορθώσουν τα σχολεία. Δεν είναι αυτό σήμερα το

έλλειμμα στην παιδεία. Πρέπει λοιπόν κεντρικά να διασφαλίσουμε

τις επιδιώξεις, τους στόχους, την ισότητα των ευκαιριών, καθώς ο

έλεγχος και ο συντονισμός του εκπαιδευτικού συστήματος σε εθνικό

επίπεδο και κατόπιν να προχωρήσουμε σε εξειδικεύσεις και

εφαρμογές σε τοπικό επίπεδο, χωρίς κίνδυνο να δημιουργήσουμε

παιδεία πολλών ταχυτήτων.



101



Οι φορείς της Αυτοδιοίκησης, αναγνωρίζουμε ότι η

αποκέντρωση αρμοδιοτήτων σε θέματα παιδείας πρέπει να

συνοδευτεί με την λήψη συγκεκριμένων μέτρων, προκειμένου να

αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος εμφάνισης ή διεύρυνσης ανισοτήτων στο

επίπεδο της παρεχόμενης εκπαίδευσης, τόσο μεταξύ των σχολικών

μονάδων διαφορετικών Δήμων, όσο πιθανώς και μεταξύ σχολικών

μονάδων του ίδιου Δήμου. Η τάση αυτή δυστυχώς, καταγράφηκε σε

χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου δημιουργήθηκαν οι διαφορές

στο ύψος της χρηματοδότησης, διαμόρφωσαν παιδεία πολλών

ταχυτήτων.

Ανάμεσα στα μέτρα αντιμετώπισης του κινδύνου, έμφαση

πρέπει να δοθεί κατά την άποψή μου, στα εξής: πρώτον – όπως

είπα παραπάνω – οι αρμοδιότητες που θα πρέπει να

μεταβιβαστούν, πρέπει να συνοδευτούν από κοστολογημένους

απαραίτητους πόρους. Οι διατιθέμενοι πόροι πρέπει να

κατανέμονται ανά Περιφέρεια, Δήμο και σχολική μονάδα, με

αντικειμενικά κριτήρια. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να

στελεχωθεί με το απαραίτητο επιστημονικό προσωπικό που θα

επιμορφώνεται διαρκώς, για να καλύψει τις ανάγκες και να

συμβάλει στην χάραξη μιας υπεύθυνης πολιτικής για μια σύγχρονη

παιδεία. Το κράτος πρέπει και οφείλει να διατηρήσει τον επιτελικό

του χαρακτήρα στην χάραξη εκπαιδευτικής πολιτικής, καθώς και τον

στρατηγικό έλεγχο, τον συντονισμό, την αξιολόγηση των

αποτελεσμάτων του εκπαιδευτικού συστήματος σε εθνικό επίπεδο,

ώστε να διασφαλίσει τα βασικά στις επιδιώξεις και τους στόχους.

Η παιδεία, αγαπητοί συνάδελφοι – και κλείνω με αυτό –

αποτελεί τοπική υπόθεση, με την έννοια ότι η τοπική κοινωνία

συμπληρώνει, εξειδικεύει και αξιολογεί με βάση τις ιδιαιτερότητες,

την παράδοση και τα λοιπά, τους στόχους και τα προγράμματα που

χαράσσονται κεντρικά σε επίπεδο κράτους, αλλά και τα

αποτελέσματα που παράγουν. Ο τοπικός χαρακτήρας της παιδείας,



102



εδράζεται στο σημείο επαφής αφενός της ανάγκης σύνδεσης της

παιδείας με τις ιδιαίτερες συνθήκες, αλλά και τις ανάγκες, τις

δυνατότητες και τα βιώματα της κάθε τοπικής κοινωνίας, αλλά και

από την άλλη μεριά της αμεσότητας την οποία εξασφαλίζει ως

φορέας διοικητικών αρμοδιοτήτων.

Από την άλλη, τα όρια του τοπικού χαρακτήρα της

δημοκρατικής εκπαίδευσης, περιορίζονται από την ανάγκη

εξασφάλισης ισότητας εκπαιδευτικών ευκαιριών σε εθνικό επίπεδο.

Απαιτείται ένα μοντέλο όπου ο Δήμος θα ασκεί πραγματική εξουσία.

Χρειάζεται όμως και ένα γενναίο κράτος, που θα προχωρήσει σε

πραγματική αποκέντρωση. Από εκεί και πέρα, η εκπαίδευση πρέπει

να ανοίξει και να γίνει πιο ελκυστική και να απαντά στις υπαρκτές

ανάγκες που συνδέονται με το βίωμα και τον τόπο.

Ευχαριστώ πάρα πολύ.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Εμείς ευχαριστούμε τον κύριο Δήμαρχο για την

αναλυτική εισήγησή του.

Θα υπάρξουν τώρα κάποιες παρεμβάσεις οι οποίες είναι

προγραμματισμένες και βέβαια, στην συνέχεια, όποιος επιθυμεί να

τοποθετηθεί.

Ο κύριος Χρήστος Τσακαλιάρης, Δήμαρχος Ασκληπιείου,

συνάδελφος, είναι και μέλος της Επιτροπής Παιδείας και Πολιτισμού

της ΚΕΔΚΕ, έχει τον λόγο.

Χ. ΤΣΑΚΑΛΙΑΡΗΣ: Κύριε Πρόεδρε, κυρία Δήμαρχε της Βέροιας,

αγαπητοί σύνεδροι, καλημέρα σας.

Εύχομαι το συνέδριο το οποίο το θεωρώ πρωτοποριακό και

θα σας πω γιατί. Γιατί είναι η πρώτη φορά που οι τοπικές

κοινωνίες, οι Δήμαρχοι, ανοίγουν λόγο ως οφείλουν για θέματα

εκπαιδευτικά, τα οποία κακώς κατά την άποψή μου – είμαι και

εκπαιδευτικός, για αυτό το λέω – μερικοί εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι

είναι αποκλειστική προνομία τους. Λοιπόν, η κοινωνία θα πρέπει

ξεκάθαρα, οι τοπικές κοινωνίες, οι Δήμοι, οι γονείς, θα πρέπει να



103



συνδιαμορφώνουν, όπως πολύ σωστά είπε ο συνάδελφος Δήμαρχος

στην πραγματικά πολύ εμπεριστατωμένη παρουσίασή του και

εισήγησή του. Εγώ βέβαια είμαι άτυχος, γιατί θα κάνω μια 10λεπτη

παρέμβαση και είμαι στη σειρά μετά από τον κύριο Λαδόπουλο, ο

οποίος πραγματικά ήταν καταπληκτικός, κατά την άποψή μου.

Το θέμα της εισήγησής μου είναι το εξής: το σχολείο τελικά τι

είναι; Είναι τόπος μόνο γνώσης ή θα πρέπει να γίνει και τόπος

πολιτισμού; Ή θα πρέπει τα παιδιά μας μέσα από εκεί, όχι

ισόρροπα θα έλεγα, να αποκτούν και την πολιτιστική επιρροή και

τις πολιτιστικές, θα έλεγα, εξελίξεις της κοινωνίας;

Όλοι αναγνωρίζουμε ότι το σχολείο σε όλες του τις βαθμίδες,

αποτελεί τον κατεξοχήν χώρο όπου οι οργανωμένες κοινωνίες

προσπαθούν να μεταλαμπαδεύσουν στις επερχόμενες γενιές όλο

εκείνο το γνωστικό υλικό που έχει συσσωρευτεί με το πέρασμα των

χρόνων και την εξέλιξη των επιστημών. Βασικός τους στόχος,

τουλάχιστον τα προηγούμενα χρόνια, είναι η μετακίνηση της εθνικής

κουλτούρας: γλώσσα, πολιτισμός, ιστορία. Βέβαια τα πράγματα

έχουν διαφοροποιηθεί γιατί οι κοινωνίες μας γίνονται

πολυπολιτισμικές και πλέον είναι κεντρικός στόχος, αλλά δεν είναι

ο μοναδικός και δευτερευόντως, είναι η ενασχόληση με τις

επιστήμες που εξελίχθηκαν ως αποτέλεσμα της υπερεθνικής και

διεθνιστικής προσπάθειας της Επιστημονικής Κοινότητας.

Θεωρώ ότι όλοι μας, ανεξαρτήτως ιδεολογικής και πολιτικής

προσέγγισης, συμφωνούμε ότι αυτοί οι στόχοι πρέπει να

υπηρετούνται κυρίαρχα από το εκπαιδευτικό σύστημα. Κοινή

συνισταμένη όλων των θεωρητικών προσεγγίσεων των σύγχρονων

παιδαγωγών, είναι ότι οι εκπαιδευτικοί στόχοι θα υλοποιηθούν μέσα

από ένα σχολείο δημοκρατικό και ανοιχτό στις εξελίξεις της

κοινωνίας και της επιστήμης. Ως προς το πρώτο σκέλος, θα πρέπει

να δεχτούμε ότι μετά την μεταπολίτευση μέχρι τις μέρες μας,

έχουμε κατακτήσει σε μεγάλο βαθμό τους δημοκρατικούς θεσμούς



104



και η δημοκρατική λειτουργία έχει κατακτηθεί μέσα από τις

εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις που έχουν συντελεστεί.

Εγώ θα σας πω τα δικά μου δεδομένα, το 1972 που πήγαινα

στο δημοτικό σχολείο, ο δάσκαλος από το πρωί μέχρι το απόγευμα

που φεύγαμε, κυρίως μας έδερνε. Από το 1972 έχουν περάσει 36

χρόνια, θα έλεγα ότι τα πράγματα έχουν εξελιχθεί ραγδαία. Ότι

πλέον, τέτοιου είδους θέματα δεν τίθενται και όπου τίθενται,

μπαίνουν πρώτα στην ατζέντα τόσο των ίδιων των εκπαιδευτικών,

όσο και των γονιών. Δεν επιτρέπουμε δηλαδή αυτού του είδους τις

βαρβαρότητες σήμερα, ούτε τίθεται ζήτημα φίμωσης της φωνής των

παιδιών, ούτε των εκπαιδευτικών. Αυτό πρέπει να το

ξεκαθαρίσουμε και για αυτό τουλάχιστον εγώ είμαι πολύ

ευχαριστημένος.

Όμως, το σχολείο δεν είναι ανοικτό, ούτε δεκτικό πολλές

φορές στα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται με ταχείς ρυθμούς

στις γρήγορα μεταβαλλόμενες κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές

συνθήκες. Κυρίως, θα έλεγα, ότι το σχολείο δεν είναι ανοικτό στην

κοινωνία. Αυτό είναι το σημαντικότερο. Εγώ δεν θέλω ένα σχολείο

το οποίο να ακολουθεί την παγκοσμιοποιημένη λογική, θέλω όμως

ένα σχολείο ανοιχτό, να αφουγκράζεται την κοινωνία και δυστυχώς,

το σχολείο δεν είναι τέτοιο. Κυρίως δεν λειτουργεί με σχέση

αλληλεπίδρασης – ως οφείλει – με την κοινωνία στην οποία ανήκει

και είναι ή πρέπει να είναι αναπόσπαστο τμήμα της.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Η εκπαίδευση, όπως όλοι γνωρίζουμε,

υπηρετώντας μια οικονομία παρασιτική και αδύναμη, τουλάχιστον

από τις αρχές του αιώνα, από την δεκαετία του ’50 και μετά, η

οποία δεν έδινε τις ευκαιρίες οικονομικής ανέλιξης και ευμάρειας

στους πολίτες της και λειτουργώντας επίσης σε μια κοινωνία που το

μορφωτικό αγαθό ήταν ζητούμενο, μιας και ο αναλφαβητισμός ήταν

σε υψηλά επίπεδα, θεοποίησε την γνωστική επάρκεια, αφού αυτή

άνοιγε δρόμους κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ανόδου και



105



διαμόρφωσε αντικειμενικά το εκπαιδευτικό μοντέλο που

μονοδιάστατα σήμερα υπηρετεί τη γνώση και μόνο αυτή και αυτό

πρέπει να το δεχτούμε. Πολλές φορές, ακούμε ότι η κριτική

ικανότητα, η προσπάθεια του παιδιού να έχει μεγαλύτερους

ορίζοντες, ότι όλα αυτά υπηρετούνται. Γίνονται προσπάθειες στο

σχολείο, αλλά δεν υπηρετούνται. Βασικός στόχος του σχολείου είναι

η γνώση και θα αντιληφθείτε, τέλος πάντων στην συνέχεια τι εννοώ.

Όλες οι άλλες παράμετροι πλημμελώς ικανοποιούνται, αφού

το όνειρο του μέσου Έλληνα είναι να δει το παιδί του στο

πανεπιστήμιο και το διαβατήριο για μια επιτυχημένη καριέρα ενός

ανθρώπου, είναι η κατοχή ενός πτυχίου ή πολλών πτυχίων. Βέβαια,

δεν θέλω να καταλογίσω ευθύνες στους πολίτες που διαμόρφωσαν

αυτή την αντίληψη. Εξάλλου, η μόρφωση είναι και ζητούμενο και

στόχος για κάθε κοινωνία που προσδοκά ένα καλύτερο μέλλον.

Απλά θέλω να εξηγήσω πώς έφτασε το σχολείο μας του ενός

συγγράμματος, του παγιωμένου ωρολογίου και αναλυτικού

προγράμματος, της αδυναμίας επιλογής, να προπαρασκευάζει

σαστισμένους θεούς, οι οποίοι κατέχουν άριστα την φυσική, τη

χημεία, τα μαθηματικά, τα λατινικά, τις αρχαίες γλώσσες, αλλά δεν

έχουν την δυνατότητα να εντάξουν όλα αυτά σε ένα πολιτιστικό και

πολιτισμικό υπόβαθρο που τα έχει γεννήσει και διαμορφώσει και

αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα του σχολείου. Τα παιδιά είναι

άριστα στα μαθηματικά, περνούν με 20 στο σχολείο, αλλά αν τους

ζητήσεις μερικά στοιχεία για την ιστορία τους ή για την πολιτισμική

εξέλιξη της κοινωνίας που ζουν ή της διεθνούς κοινότητας, δεν

γνωρίζουν και σε αυτό υπάρχουν ευθύνες.

Έτσι λοιπόν, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι το σχολείο έχει

καταντήσει να είναι μόνο τόπος γνώσης με ελάχιστη πολιτιστική

επιρροή. Δεν παράγει πολιτισμό, δεν δίνει την δυνατότητα στους

μαθητές να ασκηθούν στην τέχνη, την κουλτούρα και να

χρησιμοποιήσουν και αυτή ως μέσο μάθησης μέσω δημιουργικών



106



δραστηριοτήτων και όπου συμβαίνει αυτό, δεν είναι παρά μια

εξαίρεση στον κανόνα γιατί υπάρχουν κάποιοι δημιουργικοί,

φωτισμένοι εκπαιδευτικοί, οι οποίοι ξεπερνώντας το ασφυκτικό

νομοθετικό πλαίσιο και αφιερώνοντας τον πολύτιμο χρόνο τους,

δίνουν σάρκα και οστά στην ανάγκη πλέον να γίνει το σχολείο και

τόπος πολιτισμού και δημιουργικής έκφρασης.

Πώς θα επιτευχθεί αυτό; Καταρχήν πρέπει – και το λέμε όλοι

και το ακούω πολλές φορές από όλα τα πολιτικά κόμματα, αλλά

μάλλον ως ευχολόγιο αναφέρεται και όχι ως πραγματική πρόθεση –

να αποσυνδεθεί το σχολείο από την προπαρασκευή των μαθητών

για εισαγωγή στα πανεπιστήμια. Εξάλλου, θα σας έλεγα ότι έχουμε

επάρκεια επιστημόνων. Εγώ δεν λέω και δεν ισχυρίζομαι ότι θα

πρέπει εμείς να βάλουμε πλαφόν στην επιθυμία των παιδιών να

σπουδάσουν, λέω όμως ότι δεν είναι αυτοσκοπός τελικά, γιατί

δίνουμε την ευκαιρία στα παιδιά να σπουδάσουν σε σχολές οι

οποίες ποιοτικά αντιμετωπίζουν προβλήματα – και όλοι τα

γνωρίζουμε – και στο τέλος παράγουμε άνεργους με πτυχίο. Αλλού

πηγαίνει η αγορά εργασίας, αλλού στρέφουμε εμείς τα παιδιά μας.

Αυτό είναι μια πραγματικότητα.

Αυτός είναι ένας στόχος, πολύ σωστά τον τοποθετεί η

κοινωνία, αλλά δεν είναι ο μοναδικός. Χρειάζεται λοιπόν ένα

ευέλικτο ωρολόγιο πρόγραμμα, αναλυτικό πρόγραμμα, που θα δίνει

την δυνατότητα ή και θα επιβάλλει κιόλας, να ασχολούνται τα

παιδιά με δραστηριότητες που προάγουν το πολιτιστικό τους

επίπεδο και τα βοηθούν να αποκτήσουν κριτική ικανότητα και να

γίνουν ενεργοί πολίτες, γιατί και αυτό πρέπει να γίνει το ζητούμενο

της εκπαίδευσης.

Κύριος μοχλός αυτής της διαδικασίας, είναι ανάγκη να γίνει ο

εκπαιδευτικός, μεταλαμπαδευτής της γνώσης και του πολιτισμού.

Άρα πρέπει το εκπαιδευτικό πλαίσιο να τον απελευθερώσει από την

λογική της από καθ’ έδρα μάθησης, να τον κάνει δημιουργικό και να



107



τον απαλλάξει από την λογική του κλασικού δημοσίου υπαλλήλου

και αυτό το λέω ως εκπαιδευτικός και μάχιμος. Λοιπόν, έχουμε

καταντήσει δημόσιοι υπάλληλοι. Πηγαίνουμε στο σχολείο

βαριεστημένα και φεύγουμε επίσης βαριεστημένα και δεν τους βάζω

όλους στο ίδιο τσουβάλι, αλλά αυτή είναι μια πραγματικότητα που

οι γονείς τη γνωρίζουν, οι κοινωνία βοά και η Εκπαιδευτική

Κοινότητα δεν την δέχεται. Εγώ λοιπόν το δέχομαι και δέχομαι

τέτοια κριτική και από τους γονείς και αυτή είναι μια

πραγματικότητα και επιτέλους, θα πρέπει να γίνουμε καλύτερη.

Η δημιουργία επίσης θεατρικών ομάδων, καλλιτεχνικών

ομάδων, περιβαλλοντικών ομάδων, η στροφή στην μάθηση μέσα

από έρευνα και όχι αποστήθιση, θα βοηθήσει στην απόκτηση μιας

στέρεας και πολύπλευρης μόρφωσης και στην δημιουργία

ευαίσθητων εξειδικευμένων πολιτών, με ενδιαφέροντα και

κουλτούρα και όχι στυγνών τεχνοκρατών, όπως συμβαίνει σήμερα.

Σήμερα διαπιστώνουμε πεντακάθαρα, επειδή ακριβώς αυτό το

εκπαιδευτικό μοντέλο κυριαρχεί, το μοντέλο της εξειδίκευσης και

της…


Χ. ΤΣΑΚΑΛΙΑΡΗΣ: …να έχουν αξίες και το διαπιστώνουμε

καθημερινά. Το αξιακό σύστημα έχει συντριβεί κυρίως μέσα από

αυτό το εκπαιδευτικό μοντέλο.

Η σύνδεση του σχολείου με την τοπική κοινωνία και

κουλτούρα, μέσα από την συμμετοχή του στα πολιτιστικά,

καλλιτεχνικά και αθλητικά προγράμματα του Δήμου και η

συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, είναι επιβεβλημένη. Με

κάλυψε απολύτως ο συνάδελφος, ο κύριος Λαδόπουλος, δεν θέλω

να αναφερθώ σε αυτό.



108



Σήμερα το σχολείο, το ξέρουμε ότι είναι ταμπουρωμένο πίσω

από τις εγκυκλίους του ΥΠΕΠΘ, του Υπουργείου Παιδείας, δεν

δείχνει κανένα ενδιαφέρον – και κυρίως εμείς οι εκπαιδευτικοί – να

παίξει έναν ενεργό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα. Ο ρόλος του

πολλές φορές, εξαντλείται στην παροχή τυποποιημένης γνώσης και

στην ευλαβική τήρηση της καθορισμένης ύλης. Αυτό πρέπει να

αλλάξει και πώς θα αλλάξει; Θα το συνδέσω με κάτι που είπε ο

συνάδελφος χθες, ότι θα πρέπει να υπάρχουν σχολικοί φύλακες. Θα

πρέπει να υπάρχουν γραμματείς. Οι καθηγητές έχουν εξελιχθεί σε

δημόσιους υπαλλήλους. Κάθονται να σημειώνουν τις απουσίες. Δεν

είναι αυτός ο ρόλος τους.

Αυτά πρέπει να λύσουμε και σε αυτά τα πράγματα πρέπει να

πιέσουμε τις κυβερνήσεις, οι οποίες κωφεύουν και οι οποίες λένε:

πάρτε εσείς το βάρος, οι Δήμοι και λύστε εσείς τα προβλήματα. Δεν

μπορούμε να τα λύσουμε. Πρέπει λοιπόν ο δάσκαλος, πραγματικά,

για να μπορέσει να ανταποκριθεί, να απαλλαγεί από τέτοιου είδους

βάρη και από τέτοιου είδους φορτία, τα οποία δεν είναι μέσα στο

αντικείμενό του.

Επίσης η συνειδητοποίηση και η ενεργή προσπάθεια των

γονέων και των τοπικών κοινωνιών, μπορούν να αλλάξουν την

εικόνα του σημερινού σχολείου και πρέπει να το βοηθήσουν και οι

ίδιοι βέβαια να απαλλαγούν από αγκυλωτικά σύνδρομα του

παρελθόντος και αυτό μπορεί να πιέσει τ ις κυβερνήσεις να

εφαρμόσουν εκπαιδευτικές πολιτικές, που θα μετατρέψουν το

σχολείο σε τόπο δημιουργικής μάθησης και πολιτικής

ευαισθητοποίησης και επειδή πάλι άνοιξαν κάποια θέματα χθες,

εδώ θέλω να τοποθετηθώ.

Εγώ πιστεύω ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν είναι ώριμη να

έχει, θα σας έλεγα, κυρίαρχο ρόλο στο αναλυτικό πρόγραμμα. Εδώ

δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε επαρκώς τις Δημοτικές Επιτροπές

Παιδείας και τις Σχολικές Επιτροπές. Δεν πρέπει εμείς, γιατί κακά



109



τα ψέματα, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν ασχολούνται μόνο

εξειδικευμένοι εκπαιδευτικοί, ασχολούνται και κάποιοι άλλοι

άνθρωποι οι οποίοι δεν έχουν σχέση με το αντικείμενο. Η Τοπική

Αυτοδιοίκηση πρέπει να παρεμβαίνει, πρέπει να έχει λόγο σε όλα

τα άλλα ζητήματα, αλλά νομίζω ότι το αναλυτικό πρόγραμμα και

νομίζω ότι η παροχή παιδείας, πρέπει να είναι κρατικό αγαθό και

μάλιστα δωρεάν. Θα συμφωνήσω και σε αυτό και να είναι και

12χρονη η εκπαίδευση, για να αναγκάσουμε τουλάχιστον όλα τα

μέλη αυτής της κοινωνίας να πάρουν ένα minimum γνώσεων,

προκειμένου να μπορέσουν να σταθούν στις επόμενες γενιές.

Θεωρώ λοιπόν, ότι μόνο έτσι μπορούμε να διαμορφώσουμε

μια γενιά νέων Ελλήνων που θα είναι γνωστικά καταρτισμένη και

παράλληλα θα βιώνουν και όχι απλά θα γνωρίζουν το εθνικό και

παγκόσμιο πολιτιστικό γίγνεσθαι. Εάν δεν συμβεί αυτό, τότε ας

προετοιμαζόμαστε να βλέπουμε καθημερινά επιστήμονες, που θα

χειροκροτούν αυτάρεσκα την επιτυχημένη δοκιμή μιας πυρηνικής

βόμβας ή ενός καταστροφικού υπερόπλου. Θυμάμαι σε μια

υποθαλάσσια δοκιμή πυρηνικής βόμβας, κάποιους Γάλλους

επιστήμονες, οι οποίοι με μεγάλη χαρά χειροκροτούσαν γιατί

κατέστρεψαν εκείνο τον θαλάσσιο χώρο. Αυτοί είναι οι επιστήμονες

οι σημερινοί, αυτούς παράγουμε.

Αυτό πρέπει να το σκεφτούμε και όσον αφορά τις ευθύνες, θα

πρέπει να το γνωρίζουμε και αυτό. Έχουμε όλοι ευθύνη, είτε με τις

πολιτικές μας επιλογές, ετέθη και αυτό στην αίθουσα, εμείς

χειροκροτούμε αυτούς οι οποίοι μπορεί νομοθετικά και να ασελγούν

εναντίον της εκπαίδευση. Είτε με την απάθεια και την αδράνειά μας,

γιατί θα σας πω και κάτι άλλο, εγώ περίμενα σήμερα να δω

πολλούς συναδέλφους μου εκπαιδευτικούς σε αυτή την αίθουσα και

το λέω – μπορεί οι άλλοι να μην μπορούν να το πουν, εγώ μπορώ

να το πω, γιατί είμαι εκπαιδευτικός – δυστυχώς δεν υπάρχει

διάθεση να ακούσουν μια άλλη φωνή. Είτε με την αποδοχή και



110



υποστήριξη παγιωμένων, συντηρητικών και ξεπερασμένων

εκπαιδευτικών συστημάτων και ιδεολογημάτων.

Άρα λοιπόν, είμαστε όλοι υπεύθυνοι, αυτός ο διάλογος είναι

χρήσιμος και άλλες φορές βέβαια η ΚΕΔΚΕ έχει τοποθετηθεί σε

τέτοια ζητήματα, για πρώτη φορά γίνεται ένα τέτοιο συνέδριο και

νομίζω ότι είναι εποικοδομητικό, γιατί μπορούν να ακουστούν και

άλλες φωνές πέρα από τις φωνές του Υπουργού, του επιτελείου του

και των εκπαιδευτικών. Είμαστε όλοι συμμέτοχοι σε αυτό το

παιχνίδι, σε αυτή τη διαδικασία της παιδείας και άρα η συνέργεια –

όπως είπε ο κύριος Χρήστος Σπίγκος χτες – είναι απαραίτητη

προϋπόθεση. Πρέπει να έχουμε λόγο, όμως δεν θα πρέπει και

εμείς, ως Τοπική Αυτοδιοίκηση, να μπαίνουμε στην λογική που

πολλές φορές οι κυβερνήσεις μας βάζουν, δηλαδή: φορτωθείτε και

εσείς αυτή την αρμοδιότητα, χωρίς πόρους και από εκεί και μετά,

κολυμπήστε. Μας πετάνε στον ωκεανό χωρίς κανένα μέσο. Δεν θα

πρέπει να μπούμε.

Το αναλυτικό πρόγραμμα είναι κάτι με το οποίο πρέπει να

ασχοληθεί το κράτος, εμείς μπορούμε να έχουμε παρέμβαση,

συμφωνώ απολύτως με τον κύριο Λαδόπουλο ο οποίος είπε κάτι

πολύ σωστό. Μπορούμε τοπικής εμβέλειας, όπως η τοπική ιστορία

και κάποια άλλα θέματα τοπικού ενδιαφέροντος να γίνει λίγο

ευέλικτο ως προς αυτό το σημείο το αναλυτικό πρόγραμμα και να

έχουμε και εμείς ρόλο σαν τοπική κοινωνία και σε όλα τα υπόλοιπα,

όσον αφορά τα κτίρια, τις επισκευές, τα λειτουργικά και τα λοιπά,

από εκεί και έπειτα νομίζω την ευθύνη την έχουμε αναλάβει.

Θα σας πω και κάτι άλλο όμως, γιατί ακούω κάθε φορά – όχι

τώρα – τους Υπουργούς αυτής της κυβέρνησης και Υπουργούς

προηγούμενων κυβερνήσεων, πάντα τα σχολεία είναι πανευτυχείς

ότι ξεκίνησαν όλα καλά. Το έχετε προσέξει; Όλοι λένε: θαυμάσια,

πρώτη μέρα. Δεν ξεκινούν όλα καλά. Έχουμε προβλήματα κτιριακά,

σοβαρά στα σχολεία μας, υπάρχει πρόβλημα και λειτουργικών



111



δαπανών και άρα εμείς εδώ πρέπει να διεκδικούμε με δυναμισμό

και να ξεπερνούμε σε τέτοια ζητήματα τις κομματικές και άλλες μας

σκοπιμότητες, γιατί και αυτές είναι μέσα, θα έλεγα, στο παιχνίδι.

Παρ’ όλα αυτά πρέπει να τα ξεπερνάμε και να διεκδικούμε και να

μην αφήνουμε τέτοιου είδους φωνές, οι οποίες οδηγούν προς τα

πίσω.

Εγώ θα σας πω και ένα άλλο πράγμα, αναγκάστηκα φέτος να

δώσω 50.000 € από τον πενιχρό προϋπολογισμό μου, για να

μπορέσω να επισκευάσω δύο κτίρια τα οποία το ένα φιλοξενούσε

250 παιδιά, είναι το Δημοτικό Σχολείο Λυγουριού και το άλλο

φιλοξενούσε 30 παιδιά. Κατά τα άλλα όμως, όλοι είναι

ευχαριστημένοι, γιατί: ξεκινήσαμε θαυμάσια. Δεν είναι έτσι τα

πράγματα και για αυτόν τον λόγο πρέπει να καταγράψουμε και τις

ανάγκες μας και εγώ αυτό το προτείνω και στον Πρόεδρο και όλες

οι ΤΕΔΚ σε όλη την Ελλάδα, να καταγράψουν τις ανάγκες σε

επισκευές των σχολείων και να διεκδικήσουμε πρόσθετη

χρηματοδότηση, γιατί τα παιδιά μας είναι πολύ ακριβά για να τα

πηγαίνουμε σε αυτά τα αχούρια.


ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε και εμείς τον κύριο Τσακαλιάρη για την

τοποθέτησή του.

Τον λόγο έχει ο Καθηγητής της Παιδαγωγικής Σχολής του

Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ο κύριος Δημήτρης

Γερμανός και τον ευχαριστούμε που τιμά με την παρουσία του την

εκδήλωσή μας.

Δ. ΓΕΡΜΑΝΟΣ: Κυρία Δήμαρχε της Βέροιας, κύριε Πρόεδρε, κυρίες

και κύριοι, εγώ είμαι αρχιτέκτονας και κοινωνικός ψυχολόγος με

ειδίκευση στα σχολικά κτίρια και θα σας μιλήσω ως ερευνητής της

εκπαίδευσης.

Πριν ξεκινήσω, ήθελα να ευχαριστήσω την ΚΕΔΚΕ για την

τιμή που μου έκανε να με περιλάβει στους παρεμβαίνοντες σε αυτό



112



το συνέδριο και να πω ότι ως εκπαιδευτικός είμαι ευτυχής που

έχουμε μια τέτοια πρωτοβουλία από την πλευρά της ΚΕΔΚΕ.

Θα σας πω κάποια πράγματα τα οποία δεν είναι μόνο το τι

πρέπει να γίνει, αλλά και το πώς μπορεί να γίνει, μέσα από

παραδείγματα πιλοτικών παρεμβάσεων σχετικά με αυτά τα θέματα.

Ο τίτλος μου είναι: σύγχρονο σχολείο και τοπική κοινωνία, μια

σχέση που αναζητεί τον στόχο της και βέβαια ποιος είναι ο ρόλος

του σχολικού κτιρίου. Χάρηκα πάρα πολύ, όταν άκουσα και τον

κύριο Λαδόπουλου και τον Δήμαρχο Ασκληπιείου, γιατί πολλά από

αυτά στα οποία έχω φτάσει ως διαπιστώσεις, τα βρήκα και στις

δικές τους πολύ ενδιαφέρουσες εισηγήσεις.

Στην σημερινή λοιπόν Ελλάδα, κυρίες και κύριοι, η σχέση της

τοπικής κοινωνίας με το σχολείο, στηρίζεται σε θεσμούς οι οποίοι

υπόσχονται πολλά, αλλά έχουν περιορισμένες αρμοδιότητες και σε

προγράμματα που πολύ σπάνια στηρίζονται σε συστηματική

καταγραφή και αξιολόγηση των αναγκών της τοπικής κοινωνίας,

πολύ σπάνια έχουν ενιαίους και κοινούς στόχους και σπάνια επίσης

έχουν ουσιαστικό και αναπτυξιακό χαρακτήρα. Στο πλαίσιο αυτό,

παρά τις σοβαρές προσπάθειες και τις επιτυχίες που εμφανίζονται

κατά περίπτωση, από την πλευρά της τοπικής κοινωνίας, η σχέση

τοπική κοινωνία με το σχολείο, παραμένει – κατά τη γνώμη μου –

αμήχανη.

Από την άλλη πλευρά, το σημερινό σχολείο το ελληνικό,

συνεχίζει – όπως πάρα πολύ σωστά το έθεσαν οι δύο προηγούμενοι

ομιλητές – να είναι κλεισμένο στον εαυτό του, επειδή λίγα

προγράμματα και μαθήματα το βοηθούν να αναμειχθεί με την

κοινωνία στην οποία ανήκει. Οι πιο σημαντικές από τις

περιορισμένες δράσεις του σχολείου που το φέρνουν σε επαφή με

την κοινωνία, είναι η περιβαλλοντική εκπαίδευση και η ευέλικτη

ζώνη, που βοηθούν το σχολείο να γνωρίσει μέσα από την πράξη,

την τοπική κοινωνία. Έτσι δυστυχώς και από την πλευρά του



113



σχολείου, η σχέση του με την τοπική κοινωνία είναι περιορισμένη

ποσοτικά. Δεν ακολουθεί κάποιον συγκεκριμένο σχεδιασμό που να

ενσωματώνεται στον προγραμματισμό των εκπαιδευτικών δράσεων

– να μην μιλήσω σε πανελλήνιο επίπεδο, γιατί θα γελάσουμε, ας

μιλήσουμε σε τοπικό επίπεδο περιφέρειας εκπαίδευσης – δεν

εντάσσεται στις προτεραιότητες της εκπαίδευσης επίσης αυτή η

σχέση και έτσι, από την πλευρά του σχολείου, η σχέση σχολείο

προς την τοπική κοινωνία είναι άτολμη και ανεπαρκής.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα, είναι ότι η σχέση του σχολείου με

την τοπική κοινωνία δεν είναι ούτε συντονισμένη, ούτε

αλληλεπιδραστική και αυτό έχει πολιτικές και κοινωνικές επιπτώσεις

τόσο στο σχολείο, όσο και στην τοπική κοινωνία. Έτσι, στην Ελλάδα

του 2008, η σχέση του σχολείου με την τοπική κοινωνία, την

βλέπετε, υπάρχουν προτάσεις, υπάρχουν κινήσεις από τους μεν

προς τους δε, αλλά δεν συναντώνται. Ενώ έπρεπε να είναι αυτό

που βλέπουμε κάτω: το σχολείο ανήκει σε μια τοπική κοινωνία και

έπρεπε να συνδέεται με ανοιχτές αλληλεπιδράσεις με αυτή.

Για την αναβάθμιση της σχέσης του σχολείου με την τοπική

κοινωνία, θα βοηθούσε πολύ η συστηματοποίηση και ο σχεδιασμός

ποιανού πράγματος; Της αλληλεπίδρασης ανάμεσά τους και τολμώ

να προτείνω κάτι που με πολλή χαρά είδα και στην εισήγηση του

κυρίου Λαδόπουλου, να δημιουργηθεί ένας νέος θεσμός ο οποίος

θα διαχειρίζεται αυτή τη σχέση, γιατί αυτό που συμβαίνει σήμερα,

είναι κατακόρυφη σχέση από το Υπουργείο Εσωτερικών, μέχρι το

τελευταίο χωριό της Ελλάδας. Από το Υπουργείο Παιδείας, μέχρι το

τελευταίο σχολείο. Μα πού είναι η σύνδεση ανάμεσα στα δύο τα

οποία θέλουμε να συνδέσουμε; Δεν γίνεται η σύνδεση μόνο με

πρωτοβουλίες ανθρώπων. Πρέπει να στηρίζεται σε έναν

εμπεριστατωμένο και ώριμο προβληματισμό, ο οποίος να τεθεί και

υπό την δοκιμασία της ελληνικής πραγματικότητας.



114



Αυτό το πράγμα μόνο με την λειτουργία ενός θεσμού θα

μπορούσε να αναπτυχθεί, του έδωσα και ένα όνομα εγώ – συγνώμη

εσείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αν το βρείτε ίσως επιφανειακό –

παραδείγματος χάρη να θεσμοποιηθεί μια Τοπική Επιτροπή

Παιδείας, στην οποία θα συμμετέχουν ως εταίροι εκπρόσωποι της

Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της εκπαίδευσης και ειδικοί Σύμβουλοι και

αυτή η Επιτροπή θα πρέπει να καταρτίσει επιτέλους, αν θέλουμε

αυτή η σχέση να υλοποιηθεί, ένα σχέδιο εκπαιδευτικής ανάπτυξης

της τοπικής κοινωνίας που θα καλύπτει θέματα εκπαιδευτικά,

θέματα πολιτισμού, πάρα πολύ σωστά τα είπατε, θέματα σχέσης με

άλλους πολιτισμούς. Όλα αυτά τα προβλήματα, τα οποία όμως,

κυρίες και κύριοι, δεν είναι τα ίδια σε όλες τις τοπικές κοινωνίες και

δεν είναι τα ίδια σε όλες τις σχολικές μονάδες. Πρέπει να υπάρξει

μια επεξεργασία αυτής της κατάστασης, με συστηματικό τρόπο.

Αυτό κατά τη γνώμη μου είναι που λείπει σήμερα το 2008, για αυτό

το θέμα.

Ας μιλήσω λίγο τώρα περισσότερο, πριν περάσω σε

παραδείγματα, για την αναβάθμιση της σχέσης αυτής, τι πρέπει να

γίνει στο σχολείο. Το τι πρέπει να γίνει σε επίπεδο τοπικής

κοινωνίας, οι αιρετοί είναι πολύ πιο αρμόδιοι από εμένα και

γνωρίζουν πολύ καλύτερα την κατάσταση, για να μιλήσουν. Για την

αναβάθμιση λοιπόν της σχέσης του σχολείου με την τοπική

κοινωνία το σχολείο πρέπει να εξελιχθεί. Αυτό το σχολείο που

έχουμε σήμερα, δεν κάνει για τη σημερινή εποχή. Πρέπει να

εξελιχθεί, διαφοροποιώντας την εκπαιδευτική διαδικασία σε δύο

επίπεδα:

Το πρώτο επίπεδο είναι αυτό που γίνεται μέσα στην σχολική

τάξη. Δεν είναι σωστός ο τρόπος που ακόμα κυριαρχεί για να

γίνεται η διαδικασία μάθησης. Είναι ξεπερασμένος παιδαγωγικά. Η

διαδικασία μάθησης πρέπει να στηρίζεται στον διάλογο και την

συνεργασία, ως μορφή εργασίας. Για αυτό εξάλλου και τα νέα



115



βιβλία του Υπουργείου Παιδείας, στηρίζονται στο ότι θα διδαχθούν

με συνεργατική μέθοδο μάθησης. Πρέπει επίσης η διαδικασία

μάθησης μέσα στην τάξη, να στηρίζεται στην δημοκρατία, ως μορφή

συνύπαρξης των ανθρώπων, γιατί σε τέτοια κοινωνία ζούμε, δεν

μπορεί να είναι κάτι άλλο μέσα σε έναν θεσμό που προετοιμάζει τα

παιδιά για την κοινωνία αυτή και επίσης, πρέπει να στηρίζεται σε

ευέλικτες μορφές λειτουργίας της τάξης, που δέχονται και

αξιοποιούν την διαφορετικότητα των παιδιών και των γνώσεων.

Σήμερα, στα περισσότερα σχολεία, ένα παράδειγμα να σας πω, όλα

τα μαθήματα διδάσκονται με τον ίδιο τρόπο. Τι θέλετε να μάθουν τα

παιδιά με τρόπους οι οποίοι δεν τα εμπλέκουν στην διαδικασία

μάθησης και πλησιάζουν την γνώση λες και τα μαθηματικά είναι το

ίδιο πράγμα με την ιστορία.

Το δεύτερο σημείο που πρέπει να διαφοροποιηθεί το σχολείο,

αν θέλει να μπει με δημιουργικό τρόπο σε μια σχέση με την τοπική

κοινωνία, είναι ότι πρέπει να αλλάξει τη σχέση του με την τοπική

κοινωνία. Η διαδικασία μάθησης πρέπει να είναι ανοιχτή στη ζωή

της γειτονιάς, της πόλης και της περιοχής που ανήκει το σχολείο,

καθώς και στην διαφορετικότητα των ανθρώπων και του πολιτισμού.

Δεν μπορούμε να τα αγνοούμε αυτά. Δεν τα αποκλείουμε με την

σημερινή κατάσταση, αλλά δεν ξέρουμε πώς να τα δούμε. Να σας

θυμίσω, αυτό που πρότεινε η UNESCO ήδη από το 1957, ότι κάθε

περιβάλλον δημιουργημένο από τον άνθρωπο, πρέπει να

συμμετέχει στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Από την πλευρά του σχολείου λοιπόν, το ουσιαστικό άνοιγμά

του στην τοπική κοινωνία, περνάει από δύο δρόμους. Ο πρώτος

δρόμος: συστηματική επαφή του σχολείου με σημαντικές δράσεις

στις κοινότητες. Δηλαδή η τοπική κοινωνία πρέπει να μπει μέσα στο

σχολείο και από τη δεύτερη πλευρά, ο δεύτερος δρόμος, τμήμα του

εκπαιδευτικού προγράμματος πρέπει να γίνεται έξω από το

σχολείο, σε χώρους, είτε είναι θεσμοί, είτε είναι φορείς της τοπικής



116



κοινωνίας, δηλαδή το σχολείο να μπαίνει στην τοπική κοινωνία. Αν

δεν γίνουν αυτά, δεν θα έχουμε το πρακτικό υπόβαθρο για να

αναπτυχθεί αυτή η σχέση.

Ωστόσο, μπαίνει ένα άλλο θέμα, γιατί όλα αυτά είναι σκέψεις

ενδιαφέρουσες, κάποιες από αυτές έχουν δοκιμαστεί και έχουν

προκριθεί και από τον προβληματισμό που διαπιστώνω ότι

αναπτύσσεται σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Πώς θα γίνουν

αυτά τα πράγματα; Είναι αδύνατη αυτή η αναβάθμιση της

λειτουργίας του σχολείου και το άνοιγμά του προς την τοπική

κοινωνία, με τα υφιστάμενα διδακτήρια, επειδή η οργάνωση του

σημερινού ελληνικού σχολείου, δεν το βοηθά να ανοίξει στην τοπική

κοινωνία. Γιατί; Πολύ απλά, κυρίες και κύριοι, η μέθοδος

διδασκαλίας που κυριαρχεί ακόμα στην πράξη, άσχετα αν έχουν

υποστηριχτεί οι εφαρμογές πιο σύγχρονων διδακτικών

προσεγγίσεων, η μέθοδος διδασκαλίας που κυριαρχεί ακόμα στην

πράξη, έχει νομοθετηθεί το 1880, είναι η συνδιδακτική μέθοδος. Και

ο σχολικός χώρος, ο οποίος ακόμα και τώρα βλέπουμε να

εμφανίζεται στα νέα κτίρια, ακολουθεί αντιλήψεις του 1895.

Παράδειγμα: βλέπετε κατόψεις από τρεις αίθουσες

διδασκαλίας. Η αριστερή επάνω εικόνα, είναι η κάτοψη της

πρότυπης σχολικής αίθουσας του 1895. Η επάνω δεξιά εικόνα είναι

πρότυπη σχολική αίθουσα της δεκαετίας του 1970 και κάτω είναι

αυτό που φτιάχνεται σήμερα. Άσχετα αν μειώνεται το μέγεθος της

αίθουσας, επειδή μειώνεται ο αριθμός των μαθητών – και ευτυχώς

που μειώνεται ο αριθμός των μαθητών – βλέπουμε ότι η θέση των

θρανίων, ο προσανατολισμός των θρανίων, η θέση του πίνακα, η

θέση της έδρας, η περιοχή εξέτασης των μαθητών, όλα αυτά

παραμένουν σταθερά. Επιβιώνουν από το 1895 έως σήμερα.

Για να δούμε και μερικές φωτογραφίες. Αίθουσα διδασκαλίας

στα τέλη του 19 ου αιώνα. Παρά τις διαφορές στον τρόπο που

ντύνονται οι άνθρωποι και στην διακόσμηση, κοιτάξτε αυτά που σας



117



έδειξα στις 3 κατόψεις. Πού είναι οι μαθητές, πού κοιτάνε, ποια η

σχέση μεταξύ τους; Αυτό πρέπει να είναι 1895. Πάμε στο 1902

αρχές του 20 ου αιώνα, 1980, επαναλαμβάνω, προσέξτε την διάταξη

των πραγμάτων. Δηλαδή αυτά τα στοιχεία του χώρου, τα οποία

βοηθούν τους ανθρώπους να επικοινωνήσουν και να εργαστούν

μέσα στην τάξη, που κανονίζουν τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων

και άρα τον τρόπο πρόσβασής τους στη γνώση. Σημερινή.

Βλέπουμε ότι δεν άλλαξαν και δυστυχώς, από το 1895, το πρότυπο

το οποίο ακολουθεί ο ελληνικός σχολικός χώρος, δεν έχει καμία

λειτουργική ευελιξία.

Δεν μπορείς να δουλέψεις αν τον κρατήσεις έτσι τον σχολικό

χώρο, με διαφορετικούς τρόπους και να εφαρμόσεις τις νέες

μεθόδους που συνιστά και ενισχύει την εφαρμογή τους το

Υπουργείο Παιδείας και η έλλειψη λειτουργικής ευελιξίας, εμποδίζει

την ανάπτυξη του διαφορετικού στην προσέγγιση της γνώσης. Εδώ

είναι το μεγάλο πρόβλημα. Οι χώροι που έχουν αυτό το πρόβλημα,

αλλά και οι χώροι που λείπουν δημιουργούν αυτό το πρόβλημα.

Επειδή δυσχεραίνουν την υιοθέτηση ενός διαφορετικού τύπου, ενός

σύγχρονου τύπου εκπαιδευτικής διαδικασίας και επειδή

δυσχεραίνουν την αλληλεπίδραση με την τοπική κοινωνία.

Για αυτό, η αναβάθμιση του σχολείου και το άνοιγμά του στην

τοπική κοινωνία, περνά μέσα από την αλλαγή του σχολικού χώρου.

Απαιτείται λοιπόν – πολύ σύντομα θα μιλήσω για αυτό – μια

διαφορετική μορφή και διαφορετικός τρόπος λειτουργίας του

σχολικού χώρου. Ο σχολικός χώρος πρέπει να είναι ευέλικτος.

Δηλαδή, στον ίδιο χώρο με τα ίδια πράγματα, να μπορείς να

δουλέψεις με διαφορετικούς τρόπους, ώστε να μπορεί να

εξυπηρετήσει διαφορετικές μορφές διδασκαλίας, ανάλογα με τα

χαρακτηριστικά των παιδιών, να μην τα ξεχνάμε. Ξέρουμε βέβαια

ότι όλα τα σχολικά κτίρια, είτε είναι δημοτικά, είτε γυμνάσια, είτε

λύκεια, είναι ίδια.



118



Τα χαρακτηριστικά των παιδιών δεν τα λαμβάνουμε υπόψη

πολλές φορές. Ανάλογα με τα χαρακτηριστικά των παιδιών και

ανάλογα με τις απαιτήσεις του μαθήματος. Άλλο παράδοξο της

ελληνικής εκπαιδευτικής πραγματικότητας, είπε ο κύριος Δήμαρχος

Ασκληπιείου, έχουμε έναν γνωσιοκεντρικό προσανατολισμό στο

σχολείο. Ναι, αλλά οι απαιτήσεις του μαθήματος δεν λαμβάνονται

υπόψη ώστε να διδάσκονται τα μαθήματα με διαφορετικούς

τρόπους. Διδάσκονται από εκπαιδευτικούς που αποτελούν

εξαίρεση. Να είναι ευέλικτος για έναν άλλο λόγο, ώστε να

διευκολύνει την ανάπτυξη διαφορετικών δραστηριοτήτων και

διδασκαλίας και πολιτισμού και να είναι ευέλικτος, ώστε να στηρίζει

την πολυπολιτισμική ταυτότητα του σύγχρονου ελληνικού σχολείου.

Άλλο χαρακτηριστικό που πρέπει να έχει αυτός ο χώρος,

πρέπει να μπορεί να χωρίζεται σε επιμέρους περιοχές – εκείνη η

ομοιογενής τάξη που είδαμε στις κατόψεις προηγουμένως, δεν μας

εξυπηρετεί – για να επιτρέπει την συνεργασία και τον διάλογο στο

πλαίσιο των μικρών ομάδων. Πώς θα αναπτύξεις συνεργασία,

δημοκρατία, που όλοι θα θέλουμε στο σχολείο, όταν δεν μπορούν

να συνεργαστούν σε μικρές ομάδες τα παιδιά μέσα στην τάξη τους

και πώς θα συνεργαστούν σε μικρές ομάδες αν ο χώρος δεν

βοηθάει; Ο χώρος, επίσης πρέπει να είναι οικείος και όμορφος και

προσαρμοσμένος στην ηλικία των παιδιών, ώστε να συμβάλλει στην

δημιουργία θετικού ψυχολογικού κλίματος στην τάξη και τέλος, άλλο

παράδοξο του σημερινού σχολείου, πρέπει να έχει πλούσια και

καλά οργανωμένη βιβλιοθήκη - το γνωσιοκεντρικό σχολείο δεν έχει

βιβλιοθήκες – ώστε να διευκολύνει την συστηματική και ευχάριστη

πρόσβαση των παιδιών στη γνώση.

Πώς θα προσαρμοστούν σε αυτές τις απαιτήσεις τα

υφιστάμενα διδακτήρια; Έχουμε ένα stock πάνω από 6.000 σχολικά

κτίρια. Τι θα τα κάνουμε; Σημασία δεν έχει η αναπαραγωγή ξένων

προτύπων αν θέλουμε να διορθώσουμε αυτό το πρόβλημα, γιατί



119



έχουν πολλά καλά να μας πουν τα ξένα πρότυπα. Ωστόσο, είναι

ξένα, δηλαδή ίσως δεν εξυπηρετούν ανάγκες που χαρακτηρίζουν

την δική μας περίπτωση και πρέπει με κριτικό τρόπο να τα

προσεγγίζουμε. Δεν τα αρνούμαστε. Απαιτείται λοιπόν ο

ανασχεδιασμός των υφιστάμενων διδακτηρίων, με τρόπο

προσαρμοσμένο στο συγκεκριμένο πρόβλημα. Δηλαδή στις αλλαγές

που επιδιώκουμε και στην θεραπεία των δυσλειτουργιών που

χαρακτηρίζουν τα συγκεκριμένα διδακτήρια των οποίων είδαμε τα

χαρακτηριστικά.

Εδώ θα μπούμε σε παραδείγματα όπου αυτό το πρόβλημα

προσπαθήσαμε να το λύσουμε με τον δικό μας τον τρόπο στην

Παιδαγωγική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, στην

ερευνητική ομάδα η οποία δουλεύει για αυτά τα θέματα.

Εκπονήσαμε μια μέθοδο παρέμβασης, την ονομάσαμε: παιδαγωγικό

ανασχεδιασμό του σχολικού χώρου, γιατί αναμορφώνει αυτά που

υπάρχουν όχι μόνο με αρχιτεκτονικά, αλλά με παιδαγωγικά και

ψυχοκοινωνικά κριτήρια ταυτόχρονα και ο στόχος είναι να

μετατραπεί, να μεταλλαχτεί ο υφιστάμενος σχολικός χώρος, ώστε

να είναι κατάλληλος για την εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων

διδασκαλίας και μάθησης στην τάξη, στην ανάπτυξη της

δημιουργικότητας, της ευχαρίστησης και της δημοκρατίας ως

στοιχείων της σχολικής ζωής και στο άνοιγμα προς την τοπική

κοινωνία.

Για να δούμε μερικά παραδείγματα πολύ γρήγορα. Τι είναι

αυτός ο ευέλικτος χώρος; Από το Γυμνάσιο Μετεώρων, κοιτάξτε

πώς ήταν ένα χολ στο Γυμνάσιο αυτό το 1998. Κοιτάξτε αυτή την

κεντρική κολώνα και να τη πάλι, έγινε μια αίθουσα εκεί, την οποία

την βλέπετε με την βιβλιοθήκη, την περιοχή πολυμέσων, βλέπετε τα

θρανία, δεν είναι θρανία, είναι τραπέζια που σχεδιάσαμε εμείς. Δεν

είναι δυνατόν να έχουμε το ίδιο θρανίο, κυρίες και κύριοι, από την



120



Β΄ Δημοτικού έως της Γ΄ Λυκείου. Είναι εξωφρενικά πράγματα αυτά.


Δ. ΓΕΡΜΑΝΟΣ: Ναι, αλλά για φανταστείτε, το ελληνικό σχολείο

είναι αυτό το οποίο θεωρεί ότι ο μαθητής αλλάζει το σώμα του, το

προσαρμόζει στα έπιπλα, όταν μπαίνει μέσα στην τάξη, Β΄

Δημοτικού έως Γ΄ Λυκείου.

Είναι λοιπόν φτιαγμένα, είναι τοποθετημένα για να

λειτουργήσει σε «Πι», αλλά με διάταξη των ιδίων επίπλων, άλλη,

μπορούν να λειτουργήσουν τα παιδιά σε μικρές ομάδες. Όμως, με

αναδιάταξη των ίδιων επίπλων, μπορεί να γίνει μια προβολή και μια

συζήτηση, ένα παράδειγμα της ευελιξίας.

Ο χώρος πρέπει να οργανώνεται σε περιοχές. Βλέπετε ένα

παράδειγμα από σχολείο που κάναμε στη Νεάπολη, σε συνεργασία

με τον Δήμαρχο, τον κύριο Λαδόπουλο. Βλέπετε λοιπόν ότι έχουμε

τα θρανία διατεταγμένα σε μικρές ομάδες, ώστε να μπορούν να

λειτουργούν συνεργατικά, πάνω δεξιά βλέπετε το καθιστικό της

τάξης, ώστε να μπορεί η τάξη να λειτουργεί σαν μια ομάδα – τάξη

και κάτω δεξιά, βλέπετε την περιοχή πολυμέσων, γιατί πιστεύουμε

ότι πρέπει οι νέες τεχνολογίες να μπουν στην καθημερινότητα της

σχολικής εργασίας.

Θα σας δείξω ένα άλλο παράδειγμα, που είναι από το 2 ο

Δημοτικό Σχολείο Συκεών, σε συνεργασία με τον Δήμαρχο, τον

κύριο Δανιηλίδη. Βλέπετε ένα τρισδιάστατο, πώς είναι αυτή η

αίθουσα. Τα ίδια που σας είπα, η περιοχή εργασίας σε μικρές

ομάδες, το καθιστικό, βιβλιοθήκη μέσα στην τάξη, πάρα πολύ

σημαντικό και η περιοχή των νέων τεχνολογιών.

Κοιτάξτε μερικά παραδείγματα. Με αυτή τη μέθοδο έχουν γίνει

τα τελευταία 10 χρόνια 60 παρεμβάσεις σε σχολικές μονάδες στην

Ελλάδα και την Κύπρο. Βλέπετε από το Δημοτικό Σχολείο Πωμού,

στην Κύπρο, πριν από την παρέμβαση και περίπου από την ίδια

οπτική γωνία βλέπετε πώς έγιναν αυτά τα πράγματα. Η περιοχή



121



εργασίας σε μικρές ομάδες, η περιοχή του καθιστικού, ο δάσκαλος

μιλάει με μια ομάδα και λύνει θέματα που τους απασχολούν, είναι

κάτω τα παιδιά, δουλεύουν σε μικρές ομάδες.

Ο σχολικός χώρος πρέπει να είναι οικείος και όμορφος.

Κοιτάξτε στο 2ο Δημοτικό Σχολείο Σταυρούπολης, είδαμε μία

αίθουσα πριν από την παρέμβαση, πέρυσι έγινε αυτό και την

διαμορφώσαμε σε έναν χώρο οικείο, φιλικό και – κατά τη γνώμη μας

– όμορφο. Το καθιστικό βλέπετε, την βιβλιοθήκη, είναι χώρος

βιβλιοθήκης και να πάλι, την ώρα που δουλεύουν σε μικρές ομάδες

τα παιδιά σε αυτόν τον ίδιο χώρο. 2 ο Νηπιαγωγείο Συκεών, βλέπετε

πώς ήταν η αίθουσα πριν από την παρέμβαση και πώς έγινε μετά.

Όλα αυτά, δίνουν την δυνατότητα ανάπτυξης διαλόγου,

δημοκρατικής λειτουργίας της τάξης και ανάπτυξης ενός

προβληματισμού ο οποίος δεν έχει όρια και έτσι μπορεί να μπει η

τοπική κοινωνία μέσα στην τάξη. Όμως, το άνοιγμα στην τοπική

κοινωνία, απαιτεί και νέας κατηγορίας χώρους, που δεν

περιλαμβάνονται στα είδη χώρων που έχουμε σήμερα στα σχολικά

κτίρια. Το κτίριο πρέπει να προσφέρει ερεθίσματα μάθησης και

ευκαιρίες για ανάπτυξη δημιουργικής αλληλεπίδρασης και

επικοινωνίας.

Κοιτάξτε, αυτό έγινε με χρηματοδότηση ιδιώτη, της κυρίας

Μαναβή, της χήρας του πρώην Δημάρχου και Βουλευτή

Θεσσαλονίκης, του Θεοχάρη Μαναβή. Είχαμε 2 αίθουσες

διδασκαλίας, τις ενοποιήσαμε και όπως βλέπετε την εικόνα,

αριστερά έχουμε – είναι γύρω στα 120 τετραγωνικά – περιοχή

πολυμέσων και νέων τεχνολογιών, στη μέση είναι σπουδαστήριο,

χώρος μελέτης των μαθητών, δεξιά είναι η βιβλιοθήκη και μια

αίθουσα προβολής και συνεδρίων. Αυτό είναι μια αντίληψη για το

πώς το σχολικό κτίριο θα μπορεί να περιλαμβάνει χώρους οι οποίοι

θα είναι κύτταρα δραστηριοτήτων εκπαίδευσης και πολιτισμού, που

θα το φέρουν σε επαφή με την τοπική κοινωνία.



122



Κοιτάξτε μερικά παραδείγματα, φωτογραφίες δηλαδή από

αυτόν τον χώρο. Βλέπετε στο βάθος την περιοχή των νέων

τεχνολογιών και την περιοχή εργασίας σε μικρές ομάδες ή και ένα

μεγάλο καθιστικό για να λειτουργούν σε μια μεγάλη ομάδα. Βλέπετε

πάλι ένα παράδειγμα εδώ, γίνεται μια επιμόρφωση εκπαιδευτικών

στον ίδιο χώρο. Ένα άλλο παράδειγμα είναι από το 21 ο Δημοτικό

Σχολείο Θεσσαλονίκης πριν από την παρέμβαση. Πάλι έγινε με

χρηματοδότηση της κυρίας Μαναβή. Όσα πρόσφερε ο σύζυγός της

στη δημιουργία θεσμών, πρόσφερε αυτή χρήματα για να

υλοποιηθούν κάποια πράγματα. Έγινε πάλι ένα εκπαιδευτικό

πολιτιστικό κέντρο και μάλιστα δόθηκε και το όνομα του κυρίου

Μαναβή στο σχολείο αυτό. Βλέπετε την βιβλιοθήκη – δισκοθήκη –

βιντεοθήκη και σε πρώτο πλάνο την περιοχή του σπουδαστηρίου.

Από την βιβλιοθήκη, την περιοχή των νέων τεχνολογιών, τα περνάω

γρήγορα γιατί δεν θέλω να σας σπαταλήσω τον χρόνο.

Μια άλλη αίθουσα αυτού του σχολείου πριν από την

παρέμβαση, η οποία μετατράπηκε σε σχολικό κινηματογράφο και

χώρο προβολών και διαλέξεων και στο ίδιο σχολείο, ο κοινόχρηστος

χώρος του υπογείου πριν από την παρέμβαση, που μετατράπηκε σε

χώρο εστιατορίου και εκδηλώσεων. Από την ίδια οπτική γωνία, έτσι

ήταν πριν, έτσι έγινε μετά, ένα σιντριβάνι στη μέση. Το σιντριβάνι

κόστισε 12.000 δραχμές τότε που το φτιάξαμε, μην νομίζετε ότι

είναι και μεγάλα τα έξοδα και βέβαια, σε ένα άλλο σχολείο

εκμεταλλευτήκαμε τους διαδρόμους και κάναμε μια γκαλερί με

αφίσες μεγάλων ζωγράφων και έργα μαθητών.

Τελειώνω, λέγοντάς σας ότι αυτά δεν έγιναν απλώς σαν

πιλοτικές παρεμβάσεις. Σημασία έχει ότι έγινε και έρευνα μετά για

την αξιολόγησή τους. Η έρευνα έδειξε ότι στα περισσότερα από τα

σχολεία αυτά, γιατί δεν κάναμε στα 60 σχολεία την έρευνα,

διαπιστώθηκε: βελτίωση της επίδοσης των παιδιών στα μαθήματά

τους, βελτίωση της σχολικής τους ένταξης και δημιουργία



123



στενότερων σχέσεων μεταξύ των παιδιών, μεταξύ των μαθητών και

των εκπαιδευτικών, σχολείου – οικογένειας και μεταξύ σχολείου και

τοπικής κοινωνίας και εδώ τελειώνω, λέγοντας ότι πραγματικά αυτά

στην Ελλάδα μπορούν να γίνουν. Ελπίζω να υπάρξει η συστηματική

προσέγγιση και η πολιτική βούληση για να υλοποιηθούν.


ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε τον Καθηγητή, τον κύριο Γερμανό.

Θα ολοκληρώσουν πρώτα οι προγραμματισμένες παρεμβάσεις

και αμέσως μετά, θα πάρετε τον λόγο.

Παρακαλώ την κυρία Αντιγόνη Πέππα, αρχιτέκτων μηχανικός

και εκπρόσωπος του Οργανισμού Σχολικών Κτιρίων, να πάρει τον

λόγο.

Α. ΠΕΠΠΑ: Κυρίες και κύριοι σύνεδροι, καλημέρα σας.

Στο συνέδριό σας, παρευρίσκομαι σαν εκπρόσωπος του

Οργανισμού Σχολικών Κτιρίων. Ο ΟΣΚ είναι ο επίσημος φορέας του

ελληνικού κράτους, ο οποίος ασχολείται με όλο το φάσμα της

σχολικής στέγης, Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας και πρόσφατα και

Τριτοβάθμιας.

Μέχρι χτες ήμουν σίγουρη ότι όλοι οι σύνεδροι θα γνώριζαν

την ύπαρξη του ΟΣΚ και το έργο που κάνει, θεωρώντας ότι υπάρχει

μια μακρόχρονη και αρμονική συνεργασία μεταξύ του ΟΣΚ, των

ΟΤΑ και των ΝΑ σε όλη την επικράτεια, για την επίλυση

προβλημάτων που τις απασχολούν κατά καιρούς. Από χτες, έχω

αρχίσει να έχω αμφιβολίες για αυτό το θέμα. Παρακολούθησα όλες

τις εισηγήσεις με πάρα πολύ ενδιαφέρον. Δεν άκουσα να γίνεται

καμία αναφορά στο σχολικό κτίρια αυτό καθεαυτό σαν κτίριο και τ ι

δημιουργεί στο περιβάλλον ή και τι περιβάλλον δημιουργεί, εκτός

από τον κύριο Καθηγητή, ο οποίος μας παρουσίασε κάποιες

βελτιώσεις πάρα πολύ σημαντικές, σε υφιστάμενα κτίρια.

Εν πάση περιπτώσει, θα μου επιτρέψετε να αναφερθώ

επιγραμματικά στις δράσεις του ΟΣΚ όπως αυτές συμβάλλουν:



124



πρώτον, στην δημιουργία σύγχρονων σχολικών μονάδων, δεύτερον

στην προστασία του περιβάλλοντος και τρίτον, στην εξοικονόμηση

ενέργειας για την λειτουργία των σχολικών μονάδων, επίσης θέματα

τα οποία δεν άκουσα να απασχολούν το συνέδριο.

Βασικοί τομείς των ενεργειών του ΟΣΚ: 1) Η αγορά οικοπέδων

μέσα στον αστικό πολεοδομικό ιστό, για την ανέγερση νέων

σχολικών μονάδων. Όλη αυτή η διαδικασία ενεργοποιείται,

προκειμένου να καλύψει μετά από σχετική έρευνα και

προγραμματισμό, υπαρκτές ανάγκες στις σχολικές αίθουσες.

2) Σε όλα τα οικόπεδα στα οποία θα ανεγερθούν οι νέες

σχολικές μονάδες, διενεργούνται εδαφοτεχνικές έρευνες με βάση τα

πορίσματα των οποίων γίνονται μελέτες εφαρμογής των σχολικών

κτιρίων και στην συνέχεια η δημοπράτηση και κατασκευή τους.

3) Τα κτίρια που μελετώνται, είναι είτε συμβατικά, είτε

προκατασκευασμένα βαριάς προκατασκευής και καλύπτουν τις

απαιτήσεις του εγκεκριμένου κτιριολογικού προγράμματος της

σχολικής μονάδας.

4) Εφαρμόζονται απαρέγκλιτα όλοι οι κανονισμοί και

δεσμεύσεις της ισχύουσας νομοθεσίας όσον αφορά στην παθητική

και ενεργητική πυροπροστασία, στον ΓΟΚ, στον Κτιριοδομικό

Κανονισμό και στον Αντισεισμικό Κανονισμό.

5) Τα κτίρια που κατασκευάζονται, είναι είτε συμβατικά, είτε

προκατασκευασμένα. Σε ειδικές περιπτώσεις, προκειμένου να

καλυφθούν άμεσες και επείγουσες ανάγκες, χρησιμοποιούνται

σχολικές μονάδες ελαφράς μεταφερόμενης προκατασκευής.

6) Ο εξοπλισμός όλων ανεξαιρέτως των νέων σχολικών

μονάδων όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης, με έπιπλα, βιβλιοθήκες,

εργαστήρια φυσικής, χημείας και υπολογιστών, εποπτικά μέσα και

άλλα. Στις υπάρχουσες μονάδες συμπληρώνεται κατά περίπτωση ο

υπάρχων εξοπλισμός, μετά από σχετικό αίτημα των χρηστών.



125



Παράλληλοι τομείς ενεργειών του ΟΣΚ, για νέα σχολικά

κτίρια. Ένα κεφάλαιο είναι τα νέα σχολικά κτίρια. Είναι η μελέτη και

κατασκευή βιοκλιματικών σχολικών κτιρίων, με στόχο την μείωση

της ενέργειας που καταναλώνουν, την παραγωγή της απαιτούμενης

ενέργειας μέσω ανανεώσιμων πηγών, την δημιουργία

αναβαθμισμένου σχολικού περιβάλλοντος με την εφαρμογή

βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, την εξοικονόμηση υδάτινων πόρων,

την μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Είναι οι

βασικοί στόχοι του επονομαζόμενου: έξυπνου σχολείου.

Η επίτευξη των στόχων αυτών, όπως προέκυψε από 3ετή

συνεργασία του ΟΣΚ με πανεπιστήμια της χώρας και το Κέντρο

Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, είναι δυνατή με την υλοποίηση

ακολούθων βιοκλιματικών εφαρμογών οι οποίες ήδη έχουν μπει

μέσα στις μελέτες που κάνουμε. Αυτά είναι: φωτοβολταϊκά

συστήματα, φυσικός δροσισμός και αερισμός, ηλιοπροστασία και

σκίαση, εξαερισμός με αισθητήρες διοξειδίου του άνθρακα,

αυτοματισμοί ηλεκτρικών εγκαταστάσεων, πράσινα δώματα,

αειθαλής υψηλή φύτευση, διαχείριση όμβριων υδάτων με

δημιουργία δεξαμενών, ισχυρή θερμοηχομόνωση, ξύλινες

κατασκευές, σωστή χωροθέτηση και προσανατολισμός των κτιρίων

κα τέλος, χρησιμοποίηση οικολογικών υλικών για την ίδια την

κατασκευή. Αναφέρω σε αυτό το σημείο ενδεικτικά, ότι με την

ολοκλήρωση του Προγράμματος 2008 – 2012 του ΟΣΚ,

προβλέπεται η ολοκλήρωση κατασκευής 1.233 νέων βιοκλιματικών

σχολικών μονάδων, ενώ υπολογίζεται ότι σε ετήσια βάση, οι

εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα θα μειωθούν κατά 10 τόνους,

ενώ θα παράγεται ενέργεια 8.500.000 κιλοβατωρών ανά έτος. Όλα

αυτά θεωρώ ότι θα πρέπει κάπου να τα βάλετε στο πίσω μέρος του

μυαλού σας, στις διεκδικήσεις που θα κάνετε για τις παροχές, τα

λειτουργικά έξοδα. Αυτά όσον αφορά τα καινούργια κτίρια.



126



Όσον αφορά στα υπάρχοντα κτίρια, επειδή πιστεύουμε πάρα

πολύ στην προστασία του περιβάλλοντος, όσο και να μην φαίνεται,

αλλά έτσι είναι, ενεργοποιήθηκαν Υπουργικές Αποφάσεις οι οποίες

ήταν ανενεργές από το 2000 σε σχέση με την αφαίρεση τοξικών

αποβλήτων και ραδιενεργών αποβλήτων από υπάρχοντα σχολικά

κτίρια. Αναφέρομαι σε αμίαντο και αναφέρομαι και σε αλεξικέραυνα.

Πρώτη ενέργεια ήταν η κατεδάφιση 54 υπαρχουσών στην

επικράτεια παλαιών σχολικών μονάδων, εξ αμιάντου και

αντικατάστασή τους με νέες, βαριάς προκατασκευής. Το έργο αυτό

έχει ήδη ολοκληρωθεί και τα νέα σχολεία λειτουργούν. Αυτή ήταν η

φάση της κατεδάφισης των εξ ολοκλήρου εξ αμιάντου.

Δεύτερον, έχουμε αντικατάσταση στοιχείων αμιάντου σε 760

σχολικές αίθουσες με την συνεχή και λεπτομερή ενημέρωση όλων

των ΝΑ, σχετικά με τις διατάξεις και περιορισμούς της ισχύουσας

εθνικής και Κοινοτικής νομοθεσίας για παρόμοια έργα. Την

παρακολούθηση για την τήρηση από τις ΝΑ των ανωτέρων

διατάξεων της νομοθεσίας, την χρηματοδότηση των έργων αυτών

από τον ΟΣΚ, μετά από έκδοση σχετικής Υπουργικής Αποφάσεως.

Οι εργασίες έχουν ήδη ολοκληρωθεί στις 550 από τις 760 σχολικές

μονάδες.

Άλλη ενέργεια είναι η αποξήλωση των υπαρχόντων

αλεξικέραυνων παλαιάς τεχνολογίας και αντικατάστασή τους με νέα

μη ραδιενεργά, σε 189 σχολεία σε όλη την επικράτεια. Τα νούμερα

που σας ανέφερα ανά ομάδες σχολικές, είναι αυτά που ήρθαν σε

γνώση του ΟΣΚ από τις Νομαρχίες και υποθέτω μετά και από

ερωτήματα που έκαναν και στις Τοπικές Αυτοδιοικήσεις, ελπίζω.

Άλλη παρέμβαση είναι η έκδοση πιστοποιητικών καθαρότητας

των χώρων επεμβάσεων των δράσεων κατεδάφιση, αντικατάσταση,

αλεξικέραυνα, μετά από μετρήσεις από εξειδικευμένα εργαστήρια

πιστοποιημένα κατά την εθνική και Κοινοτική νομοθεσία. Εφόσον

υπάρχει το πιστοποιητικό καθαρότητας, ο χώρος δίνεται για



127



λειτουργία. Εάν οι μετρήσεις δεν οδηγούν αυτομάτως στην έκδοση

του πιστοποιητικού, επανερχόμαστε και γίνεται πάλι όλη η

διαδικασία, μέχρι να ξαναγίνουν καινούργιες μετρήσεις. Όλα αυτά

τα τοξικά και ραδιενεργά απόβλητα, μεταφέρονται και τάφονται

υγειονομικά σε εξουσιοδοτημένους χώρους του εξωτερικού και

έχουμε την έκδοση των σχετικών πιστοποιητικών παραλαβής.

Άλλη δράση είναι ο προσεισμικός έλεγχος σε 5.500

υπάρχοντα σχολικά κτίρια που έχουν κατασκευαστεί πριν από το

1959. Αυτή τη στιγμή ενισχύεται η στατική επάρκεια και

αναβαθμίζονται 320 από αυτά. Επισημαίνεται ότι το πρόγραμμα

αυτό υλοποιείται με την ευθύνη 5 πολυτεχνικών σχολών της χώρας.

Βιοκλιματικές επεμβάσεις – όπου είναι δυνατό να γίνουν – σε

υπάρχοντα σχολικά κτίρια με την προσθήκη φωτοβολταϊκών

συστημάτων, σκίασης, ισχυρής θερμομόνωσης, πράσινων

δωμάτων, αειθαλούς υψηλής φύτευση. Άλλη δράση είναι η

δημιουργία σχολικών βιβλιοθηκών, σε συνεργασία με το ΥΠΕΠΘ, Γ΄

Κοινοτικό Πλαίσιο, σε 245 υπάρχοντα σχολικά κτίρια της

επικράτειας. Ο ΟΣΚ αναλαμβάνει το κτιριακό μέρος της βιβλιοθήκης

και το Υπουργείο έρχεται σε επόμενη βάση και κάνει τον εξοπλισμό

της με βιβλία, έπιπλα και όλα τα σχετικά. Το έργο ολοκληρώνεται

μέχρι τον Δεκέμβριο του τρέχοντος έτους.

Κύριοι σύνεδροι, ο ΟΣΚ προσπαθεί και το αποδεικνύει με τις

δράσεις και ενέργειές του, όπως συνοπτικά παρουσιάστηκαν, να

βοηθήσει κατά το δυνατόν στην επίλυση των σοβαρότατων

προβλημάτων της σύγχρονης παγκόσμιας κοινωνίας που είναι η

μόλυνση του περιβάλλοντος και η εξοικονόμηση ενέργειας και

υδάτινων πόρων. Στην απομάκρυνση όλων των τοξικών και

ραδιενεργών υλικών των υπαρχόντων σχολικών κτιρίων. Σε αυτό το

σημείο, ζητούμε την συνεργασία όλων σας, με την γνωστοποίηση

στον ΟΣΚ όλων των υπόπτων σχολείων της περιοχής ευθύνης σας.



128



Στην εξάλειψη της διπλοβάρδιας στην Πρωτοβάθμια και

Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση στην επικράτεια.

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την προσοχή σας και εύχομαι

καλή ολοκλήρωση.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Υπάρχουν βλέπω κάποιοι κύριοι και κυρίες που

θέλουν να τοποθετηθούν.

Θα ξεκινήσω με τον κύριο Χρήστο Τέγο, ο οποίος είναι

Δημοτικός Σύμβουλος Καρδίτσας, πρώην Δήμαρχος, αγαπητός

φίλος. Να ακούσουμε και τη δική του άποψη από μια άλλη οπτική,

υποθέτω.

Χ. ΤΕΓΟΣ: Καλημέρα σας.

Καταρχήν να ευχαριστήσουμε για την φιλοξενία τον κύριο

Δήμαρχο και την πρωτοβουλία της ΚΕΔΚΕ να διοργανώσει ένα

θεματικό συνέδριο και θέλω να πω από την εμπειρία μου, κάθε

φορά που διοργανώνεται ένα θεματικό συνέδριο έχει ένα ιδιαίτερο

ενδιαφέρον, κυρίως επειδή δίνεται η δυνατότητα με μεγαλύτερη

ευκρίνεια να διατυπωθούν απόψεις για καίρια πολιτικά ζητήματα

που αφορούν και την Αυτοδιοίκηση, όπως στην προκειμένη

περίπτωση είναι το θέμα της εκπαιδευτικής πολιτικής.

Διάβασα με πολύ μεγάλη προσοχή τις δύο βασικές εισηγήσεις

που έκαναν οι εκλεκτοί συνάδελφοι Δήμαρχοι και την χθεσινή και

του κυρίου Λαδόπουλου. Ομολογώ ότι ήταν προσεγμένα τα κείμενα

αυτά, καλοδουλεμένα, είχαν επεξεργασίες, ήταν φαίνεται μια

συλλογική προσπάθεια, αλλά πάνω από όλα, παρουσίαζαν την

κυρίαρχη πολιτική που εφαρμόζεται σήμερα στην εκπαίδευση και

στον χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά με πολύ μεγαλύτερη

ευκρίνεια έλεγαν αυτό που πρέπει να γίνει και αυτό που έρχεται.

Ευθύς εξαρχής λοιπόν, θέλω να πω ότι εμείς – και μιλώ εκ

μέρους της ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗΣ που

εκφράζουμε μια τάση μέσα στον χώρο της Αυτοδιοίκησης –

διαφωνούμε ριζικά με αυτή την κατεύθυνση και το περιεχόμενο που



129



εκφράζει αυτή η πολιτική. Έχουμε αυτό που είπε ένας συνάδελφος

εδώ, άλλη φωνή, άλλη άποψη και θα σταθώ για να τεκμηριώσω

αυτό και να κριτικάρω τις απόψεις όπως ακούστηκαν, σε δύο

ζητήματα:

Το πρώτο είναι, στο βασικό ζήτημα, που είναι και ο πυρήνας

της συζήτησης που έγινε σήμερα, αποκέντρωση και εκπαίδευση.

Ένα και δεύτερον, τα αιτήματα, τι ζητάμε. Σε αυτά θα σταθώ, γιατί ο

χρόνος είναι λίγος, να μιλήσουν και άλλοι και θα προσπαθήσω να

είμαι πάρα πολύ σύντομος και περιεκτικός.

Αποκεντρωμένη λοιπόν εκπαίδευση, προσέξτε, το συζητάμε

σε μια περίοδο και σε μια εποχή που κεντρικό πολιτικό ζήτημα είναι

η νέα διοικητική διαίρεση της χώρας, ο Καποδίστριας ΙΙ. Έχει πολύ

μεγάλη σημασία να τα συνδέσουμε αυτά, τίποτα δεν είναι

ανεξάρτητο και τα ζητήματα αυτά είναι – όπως λέμε εμείς οι

μαθηματικοί – υποσύνολο αυτό που συζητάμε, του ευρύτερου

συνόλου. Ποια είναι η κεντρική φιλοσοφία της νέας Μεταρρύθμισης

που ετοιμάζεται για την χώρα μας και διακομματικά ετοιμάζεται,

πλην μιας πολιτικής δύναμης; Απομάκρυνση του κράτους από την

παραγωγή κοινωνικών αγαθών. Αυτή είναι η ιδεολογική βάση του

ζητήματος. Το κράτος πρέπει να απομακρυνθεί από την παραγωγή

κοινωνικών αγαθών.

Σοβαρές, λοιπόν, κοινωνικές πολιτικές στα ζητήματα της

υγείας, της παιδείας, της πρόνοιας. Δεν θα τις ασκεί πλέον το

κράτος. Αυτό είναι το σύγχρονο κράτος. Θα τις ασκούν

περιφερειακά τα Τοπικά Όργανα. Για ποιον λόγο; Λένε αυτοί που

υπερασπίζονται αυτή την άποψη και με τους οποίους εμείς

διαφωνούμε. Σεβαστές οι απόψεις βέβαια. Λένε ότι ζούμε μια εποχή

της εγγύτητας στον πολίτη, εξ ου και οι αρχές αυτές, λένε ότι

μπορούν τα Τοπικά Όργανα καλύτερα να προσεγγίσουν τα

ζητήματα, λένε γιατί τα Τοπικά Όργανα μπορεί να είναι πιο



130



αποτελεσματικά. Λέμε εμείς, ότι όλα αυτά είναι υποκριτικά και αυτό

θα προσπαθήσω να σας αποδείξω, ότι έτσι είναι.

Οι πολιτικές αυτές έχουν μια βάση, να συνειδητοποιήσει η

κοινωνία μας ότι τέλος στην έννοια του κοινωνικού αγαθού. Τέλος

σε αυτό που ξέραμε ότι παρέχεται δημόσιο και δωρεάν. Όλα έχουν

κόστος και το κόστος κάποιος πρέπει να το πληρώσει. Στην

εισήγηση 3, παραδείγματος χάρη, την χθεσινή, αναφέρεται με πολύ

μεγάλη έμφαση ότι δεν μπορούμε να κοστολογήσουμε το πόσο

αξίζει η εκπαίδευση και μάλιστα λέει, ότι είναι σαφές ότι κανένας

δεν γνωρίζει – εγώ λέω δεν είναι δυνατόν – το κόστος ενός

σχολείου της χώρας μας, όχι μόνο όσον αφορά την λειτουργία και

την συντήρησή του, αλλά και το κόστος του ανθρώπινου δυναμικού

και της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Πώς το αιτιολογεί; Ότι άλλα

κάνει το κεντρικό κράτος, άλλα κάνει το Υπουργείο, άρα δεν

μπορούμε να τα μαζέψουμε και να δούμε πόσο είναι τα νούμερα.

Λέω λοιπόν, ότι η υπόθεση βρίσκεται αλλού και βρίσκεται στα

εξής τρία πράγματα: το κράτος πρέπει να δώσει λιγότερα χρήματα

για κοινωνική πολιτική. Πάρτε κάθε χρόνο τους κρατικούς

προϋπολογισμούς. Έχουμε διαρκώς μείωση των χρημάτων που

διαθέτει το κράτος για κοινωνική πολιτική. Δεύτερον, να πάνε αυτά

στα Τοπικά και στα Περιφερειακά Όργανα, «σύγχρονη αντίληψη»,

τα οποία Τοπικά Όργανα θα τα κοστολογούν και θα τα πληρώνουν

οι χρήστες με συμμετοχή και τρίτον, το πιο σύγχρονο, το πιο

προοδευτικό για την εποχή μας – με το οποίο εμείς διαφωνούμε –

οι δυνάμεις της αγοράς – το κεφάλαιο, λέμε εμείς και ακούγεται

άσχημα σε ορισμένους και αμέσως λένε μόλις ακούν τη λέξη:

κατάλαβα ποιος είναι αυτός – λέω εγώ λοιπόν, οι δυνάμεις της

αγοράς πρέπει να παίξουν ρόλο σε αυτές τις

εμπορευματοποιημένες πλέον υπηρεσίες κοινωνικού χαρακτήρα.

Τρία παραδείγματα, για το καθένα. Πρώτο παράδειγμα: το

κράτος διαρκώς, τα τελευταία χρόνια, διακομματικά και ΠΑΣΟΚ και



131



ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, διώχνει από πάνω του αρμοδιότητες. Πάρτε τα

σχολεία, πάρτε τους παιδικούς σταθμούς, πάρτε το ένα, πάρτε το

άλλο, όμως – λέει η Αυτοδιοίκηση – χωρίς να συνοδεύονται με

πόρους. Μάλιστα. Γιατί μια φορά δεν είπε η Αυτοδιοίκηση: στοπ, ως

εδώ, δεν θέλουμε άλλα. Πάρε πίσω αυτή την αρμοδιότητα, δεν την

ασκώ, διότι δεν μου δίνεις τους αντίστοιχους πόρους. Ποτέ δεν το

είπε, σύντροφοι. Δεν είπε μια φορά, τώρα που έχουν μια

επικαιρότητα τα ζητήματα: πάρτε μια αρμοδιότητα πίσω, δεν την

ασκούμε. Δεν μπορεί να μας δίνεις το ένα, μας δίνεις το άλλο, μας

δίνεις φέτος την συντήρηση των φρεατίων και τα λοιπά και δεν μας

δίνεις τα λεφτά ή φέτος μας δίνεις 593 εκατομμύρια έλλειμμα και

αξιώνεις να κάνουμε αρμοδιότητες. Πάρε τα πίσω.

Τι λένε; Λένε: δεν γίνεται, θέλουμε και άλλες αρμοδιότητες.

Θα σας πω, τα λένε οι εισηγήσεις ότι θέλουν και άλλες

αρμοδιότητες τώρα αυτοί και ακούστε ποιες: Ιούνιος 2005, πήγε η

ΚΕΔΚΕ στον Πρωθυπουργό, ο οποίος τη συνεχάρη και λέει: θέλω

την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, θέλω την προληπτική ιατρική, θέλω

την Πυροσβεστική και λοιπά – να μην συνεχίσω, είναι γραμμένα

αυτά όλα – θέλω όμως και πόρους, χωρίς επιπλέον φόρους. Θα πω

για αυτούς.

Άλλο παράδειγμα, να δείτε με ποιο αναξιόπιστο κράτος

έχουμε να κάνουμε. Τους βλέπετε εκεί απέναντι τους τροχονόμους.

Ήταν άλλοι, που έβγαιναν με τις σφυρίχτρες στον δρόμο και

φώναζαν και τα λοιπά, ήταν οι σχολικοί φύλακες. Αυτούς μας

έβαλαν εμάς να τους πάρουμε και μόλις τους πήραμε, τους πήραμε

με ανασφάλιστη εργασία. Πάνε αυτοί στα δικαστήρια τώρα και

ζητάνε ασφάλεια. Υπάρχει εργαζόμενος χωρίς ασφάλεια; Λέει, θα

επιβαρυνθούν οι Δήμοι για αυτή την ασφάλεια. Βγήκαν αποφάσεις

δικαστικές και το κράτος σφυρίζει αδιάφορα, λέει από μακριά: δεν

ξέρω τίποτα εγώ, εσείς τους πήρατε.



132



Δεύτερο ζήτημα. Αφού παρακρατεί ένα σωρό πόρους,

υπεξαίρεση λέει ο κύριος Καραμανλής στα συνέδριά μας, έτσι είναι

κύριε Πρωθυπουργέ, υπεξαίρεση είναι, κλέψιμο, αφού παρακρατεί

πόρους από εμάς λοιπόν, έρχεται μόλις παίρνει τις καθαρίστριες και

τις κάνει υπαλλήλους λέει: φόρος φυσικών και Νομικών Προσώπων,

όπως ξέρετε 20%, 19,5%. Το έκοψε. Κάτσε κουβαρντά, αφού μας

χρωστάς του κόσμου τα χρήματα, μας πήρες ένα κόμμα επτακόσια

έντεκα δις ευρώ – δεν λέω εγώ που λέει το ΚΚΕ 9 δις – γιατί δεν το

αφήνεις 20% και θα λες: στον συνυπολογισμό που θα σου κάνω,

για να σου αποδώσω τα παρακρατηθέντα, το 0,5% που είναι για τον

φόρο των φυσικών και Νομικών Προσώπων για τις καθαρίστριες, θα

το υπολογίσω σαν απόδοση. Όχι, αμέσως από τον πρώτο χρόνο

πίσω. Το έδειξε εδώ χτες, την είδατε πώς έπεσε η στήλη. Από εκεί

ψηλά που ήταν, έπεσε, γιατί είπε 0,5% πίσω από τον φόρο

φυσικών και Νομικών Προσώπων.

Πάω σε άλλο ζητούμενο, για να τελειώσω. Υπάρχει ζήτημα

όταν παίρνει η Αυτοδιοίκηση κάτι, να το κοστολογεί αμέσως,

παράδειγμα; Σηκώθηκε ο σύντροφός μου χτες και εδώ τσακωνόταν

μερικοί και του έλεγαν: πού τα βρήκες εσύ αυτά, να δίνουν στους

παιδικούς σταθμούς 300 € τα παιδιά και τα λοιπά. Ναι, δεν δίνουν,

εγώ λέω πάω μαζί σας ή λέω, σε μικρούς Δήμους,

Καποδιστριακούς, δεν πληρώνει κανένας για τα παιδιά του,

πράγματι. Στα περισσότερα πληρώνουν όμως και ακούστε πότε

πληρώνουν. Εγώ τα έστειλα τα παιδιά μου στους παιδικούς

σταθμούς και δεν πλήρωνα δεκάρα – και εσείς φαντάζομαι – όταν

ήταν Δημόσιο. Τώρα που ήρθαν στους Δήμους, τώρα έγιναν

ανταποδοτικά και επιβλήθηκαν τα τροφεία. Αυτό το παράδειγμα

φανταστείτε το γενικευμένο από την Αυτοδιοίκηση. Σε όλες τις

αρμοδιότητες που θα ασκεί τα επόμενα χρόνια. Σας το

προσυπογράφω με μεγάλη βεβαιότητα.



133



Τρίτο ζήτημα, για τις δυνάμεις τις αγοράς το παράδειγμα.

Λέει, οι δυνάμεις τις αγοράς, ότι δεν μπορεί, σε μια σύγχρονη

κοινωνία πρέπει να παίξουν ρόλο. Ακούστε πώς παίζουν στην

εκπαίδευση τώρα, αυτές τις ημέρες που συζητάμε. Ο Δήμος

Αθηναίων – στοιχεία αυτά, εδώ, για τα σχολεία μας, αυτά έχουν μια

σημασία να τα ψάξουμε – 478 σχολεία, μέσο όρο ηλικίας τα

σχολεία, που είναι ο ΟΣΚ εδώ, 25 έτη. Πόσα λεφτά παίρνει ο Δήμος

Αθηναίων, ο μεγαλύτερος Δήμος της χώρας, για την συντήρηση των

σχολείων του; Παίρνει 2 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο. Είναι 25

χρόνια, επί 2, θα πάμε 50 εκατομμύρια ευρώ, αν παραμείνουν τα

ποσά που δίνει τώρα. Αν δεν παραμείνουν, εγώ λέω θα

λιγοστέψουν, εγώ ξεκινάω από αυτή τη βάση.

Πριν λίγες ημέρες, μαζεύτηκε ένα μεγάλο επιτελείο Υπουργών

και ανακοίνωσαν ότι θα κάνουν με Συμπράξεις Δημόσιου και

Ιδιωτικού Τομέα, σχολεία. Πόσα θα γίνουν στην Αττική; Είκοσι επτά.

Πόσο θα πληρωθούν αυτοί τον χρόνο για την συντήρηση των 27

σχολείων; Συμφωνία αυτή, υπογεγραμμένη με ιδιώτες, με Ομίλους,

όχι με παίξε γέλασε, 1,6 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, επί 25 χρόνια

που τα πήραν τα σχολεία αυτοί, 45 εκατομμύρια ευρώ θα πάρει ο

ιδιώτης για την συντήρηση των σχολείων. Τα 478 σχολεία του

Δήμου Αθηναίων θα πάρουν 50 εκατομμύρια ευρώ. Τα 27 σχολεία

των ιδιωτών πλέον, θα πάρουν 45 εκατομμύρια ευρώ τα επόμενα 50

χρόνια. Το κεφάλαιο δεν δουλεύει έτσι στην πλάκα, δουλεύει με

στόχους μακροχρόνιους. Μόνο αυτά θα πάρουν;

Ακούστε τι άλλα θα πάρουν. Παίρνουν ή δεν παίρνουν οι

Σχολικές Επιτροπές χρήματα που δίνουν τα παιδιά στα κυλικεία

λεφτά και από αυτού εισπράττουν κάτι και κάνουν; Πάνε τα

κυλικεία, θα τα πάρει αυτός τώρα στα 27 σχολεία, θα τα

εκμεταλλεύεται ο ιδιώτης τα κυλικεία, δεν θα τα εκμεταλλεύεται η

Σχολική Επιτροπή. Ποιος θα τα εκμεταλλεύεται; Ποιος θα

εκμεταλλεύεται τις αίθουσες το απόγευμα; Θα μπορεί να πάει ένας



134



φορέας να πάρει την αίθουσα; Θα πληρώσει. Θα φτιάξει χώρους για

parking εκεί στον περιβάλλοντα χώρο; Θα φτιάξει, θα τον

εκμεταλλευτεί. Τώρα αυτός θα τα εκμεταλλευτεί όλα. Άρα λοιπόν,

στην δημόσια περιουσία που πήρε, στην δημοτική έκταση ή στην

κρατική έκταση, θα φτιάξει όλα αυτά για τα επόμενα 25 χρόνια ο

ιδιώτης.

Πραγματικά, κάνω κατάχρηση του χρόνου, κύριε Πρόεδρε. Δεν

προλαβαίνω να σας διαβάσω τι λένε οι εισηγήσεις. Λένε

καταπληκτικά πράγματα. Δηλαδή λένε πρώτα και κύρια, ότι κάθε

σχολική μονάδα εκπονεί σχέδιο εκπαιδευτικής ανάπτυξης. Λένε: οι

Σχολικές Επιτροπές – ακούστε, εργοδότες – επιλέγουν το βοηθητικό

διδακτικό προσωπικό και το διοικητικό προσωπικό και μάλιστα

περνάνε στον ΟΤΑ και γίνονται μόνιμοι υπάλληλοι των Σχολικών

Επιτροπών. Φεύγουν όλοι αυτοί από το κράτος και έρχονται στην

Αυτοδιοίκηση, σε εμάς δηλαδή, όλο αυτό το προσωπικό. Λένε ότι η

μεταφορά των αρμοδιοτήτων θα συνοδεύεται με ανακατανομή των

πόρων. Ποιων; Αυτών των πόρων που παίρνουμε τώρα, που δεν

φτάνουν να κάνουμε αυτά που κάνουμε; Αυτά που είπε το

πανεπιστήμιο, είναι ωραία πράγματα, οι αίθουσες αυτές είναι

καταπληκτικές. Μα πρέπει να προσγειωθούμε όμως. Αυτά γίνονται

στο 3% των σχολείων. Ή να σας πω ένα παράδειγμα εδώ

βιοκλιματικού σχολείου στο Φάληρο, που είναι καταπληκτικό

σχολείο. Πήγε ο Υπουργός και το εγκαινίασε. Ωραία πράγματα,

σύγχρονα πράγματα. Για ποιον είναι αυτά όμως; Θα κάνουμε

λοιπόν – λέμε εμείς – και σχολεία που θα είναι κατηγοριοποιημένα.

Φτωχή γειτονιά; Φτωχό σχολείο. Πλούσια γειτονιά; Καλό σχολείο.

Άρα, η ταξική διάρθρωση και στα ζητήματα της εκπαίδευσης,

θα έρθει και θα μπει με χίλιους δυο τρόπους. Άρα λοιπόν, δεν

απομακρύνεται το κράτος και δεν αποκεντρώνεται. Το κράτος είναι

παρών, το κράτος καθοδηγεί τα πάντα και άλλοι είναι εντολοδόχοι

των κεντρικών πολιτικών και θα εφαρμόζονται αυτές οι αντιλαϊκές



135



πολιτικές, που η Αυτοδιοίκηση με συνέπεια και απαρέγκλιτα θα

υλοποιεί. Αυτός είναι ο Καποδίστριας που έρχεται. Αυτός είναι ο

Καποδίστριας στον τομέα της εκπαίδευσης. Μην πάω σε άλλα

ζητήματα, μην πάω σε άλλες δραστηριότητες εργασιακών σχέσεων.

Κλείνω. Έχουμε διαφορετική προσέγγιση αιτημάτων, αγαπητοί

φίλοι. Το πρώτο αίτημα που έπρεπε να βάζει η Αυτοδιοίκηση, ήταν

να μην μεταβιβαστούν καθοριστικές αρμοδιότητες στην εκπαίδευση.

Παραδείγματος χάρη: περιεχόμενο, χρηματοδότηση, εργασιακοί

όροι. Δεν ανήκουν αυτά στην υπόθεση της Αυτοδιοίκησης. Η

Αυτοδιοίκηση έχει αρμοδιότητες, μπορεί να τις ασκήσει,

διπλασιάζοντας τα χρήματα που παίρνει. Δεν χρειάζεται στην

εκπαίδευση, με κανέναν τρόπο, Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού

Τομέα. Έξω αυτά τα πράγματα. Δεν έχουν δουλειά αυτοί μέσα στην

εκπαίδευση. Η εκπαίδευση είναι δημόσιο και κοινωνικό αγαθό, δεν

είναι υπόθεση των ιδιωτών να πάρουν τα σχολεία και να κάνουν ότι

θέλουν τα επόμενα χρόνια. Θα είναι δική τους περιουσία τα

σχολεία. Δεν θα είναι κοινωνική περιουσία τα σχολεία.

Χρειάζεται λοιπόν αποκλειστικό, δημόσιο και δωρεάν σχολείο,

σε όλες τις βαθμίδες. Δίχρονη προσχολική, δωδεκάχρονη

υποχρεωτική, πανεπιστήμια τα οποία θα έχουν ενιαία ανώτατη

εκπαίδευση. Δείτε τι γίνεται με το άρθρο 16 του Συντάγματος και τα

λοιπά.

Με ένα τέτοιο πλαίσιο μπορούμε να συζητάμε. Αυτό τον ρόλο

πρέπει να παίξει η Αυτοδιοίκηση. Δυστυχώς όμως, οι κρατούσες

δυνάμεις πάνε κοντά στις κυβερνήσεις και είναι εντολοδόχοι κάθε

φορά των κυβερνήσεων, στο να υλοποιούν αντιλαϊκές πολιτικές.

Τέτοια Αυτοδιοίκηση, εμείς όταν την βλέπουμε, κουμπωνόμαστε και

την κριτικάρουμε.

Σας ευχαριστούμε πολύ.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε και εμείς τον κύριο Τέγο.



136



Παρακαλώ κύριε, ελάτε και δηλώστε το όνομα και την ιδιότητά

σας στο μικρόφωνο.

Π. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ: Γεια σας, καταρχήν είμαι νέος στην Βέροια και

αγάπησα την πόλη σας. Με λένε Καραγιάννη Παναγιώτη. Δεν θα πω

ιδιότητα, γιατί δεν μου αρέσει να την λέω, σαν επάγγελμα.

Εκείνο που θέλω να πω – άκουσα όλους τους ομιλητές με

μεγάλο σεβασμό και με μεγάλη προσοχή – ξεκίνησα από ένα χωριό

και έφυγα μόλις τελείωσα το δημοτικό, 12 χρονών. Έφαγα ξύλο από

τον δάσκαλό μου, αλλά έμαθα γράμματα. Ανά την Ελλάδα, το χωριό

μου το 97% βγήκε πρώτο σε σπουδάζοντες: δικαστές, καθηγητές,

διδάκτορες, δημοσιογράφοι, γιατροί και τα λοιπά. Άκουσα πολλές

απόψεις για την παιδεία.

Δεν άκουσα όμως ένα, κάτι που σκέφτομαι να το κάνω

αργότερα, δεν ξέρω πότε. Δεν άκουσα όμως κάποιον από τους

εκπαιδευτές, για τα παιδιά αν γίνεται σωστή πληροφόρηση για την

απεξάρτηση των ουσιών. Για το αλκοόλ, που σήμερα είναι αλκοόλ

και χάπια μαζί και επειδή έχω βοηθήσει μέχρι τώρα 10 παιδιά,

αλληλογραφώντας και πηγαίνοντας στα σπίτια και λοιπά και επειδή

ξέρω από αυτές τις ουσίες, δεν άκουσα έναν εκπαιδευτικό να πει:

ναι, εμείς θα αναλάβουμε αυτή την ευθύνη, να πούμε στα παιδιά

αυτό και αυτό. Ένα αυτό.

Δεύτερον, ρίχνω λάθος στην Πολιτεία. Εγώ δεν λέω για

κυβερνήσεις, λέω η Πολιτεία. Γιατί δίνει η Πολιτεία άδειες δίπλα

από το Γυμνάσιο, το Λύκειο, για καφετέριες; Για να μην πηγαίνουν

τα παιδιά προφανώς στην τάξη και οι καθηγητές να φεύγουν. Τότε

πώς θα μάθουν τα παιδιά γράμματα;

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Μόνο συντομεύετε σας παρακαλώ, γιατί θέλει και η

κυρία να φύγει. Θα απαντηθεί στο τέλος, επιγραμματικά.

Π. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ: Ναι, επιγραμματικά. Ένα τελευταίο που θέλω να

πω, είναι για εκείνους που κάνουν την απεργία.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Δεν κάνουν απεργία, ενημέρωση κάνουν.



137



Π. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ: Η Πολιτεία έκανε μεγάλο λάθος που με τον

Καποδίστρια έριξε πολλές αρμοδιότητες στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Ο δάσκαλος μόλις χτυπάει το κουδούνι, τελείωσε και το παιδί, αλλά

ο σχολικός τροχονόμος που περνάει το παιδί απέναντι, είναι

υπεύθυνος και πηγαίνει το παιδί στο σπίτι του, άρα πρέπει να

μονιμοποιηθούν.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε πάρα πολύ.

Ε. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ: Καλημέρα σας, καλωσήρθατε πρώτα από όλα

στην πόλη μας, στην Βέροια. Λέγομαι Αναγνώστου Ειρήνη, είμαι

σχολική ψυχολόγος. Δεν έχω να κάνω με την Τοπική Αυτοδιοίκηση

από την έννοια του ρόλου, αλλά υπηρετώ και εξυπηρετώ και

βοηθάω και υποστηρίζω όλους τους υπεύθυνους της Τοπικής

Αυτοδιοίκησης, όχι μόνο στο Νομό Ημαθίας, αλλά και στον Νομό

Πιερίας από όπου κατάγομαι και βέβαια και στον Νομό

Θεσσαλονίκης, για περίπου 20 χρόνια, όσο βρίσκομαι στην Ελλάδα.

Θα είμαι πολύ σύντομη. Εγώ είμαι εδώ να κάτω κάτι άλλο.

Λίγο να χτυπήσω ένα καμπανάκι σε όλους εσάς, διότι όντως το

έργο σας, αυτό που καλείστε να κάνετε σαν Τοπική Αυτοδιοίκηση,

δεν είναι πλέον επιλογή, είναι υποχρέωση. Είναι υποχρέωση του

σύγχρονου κόσμου, είναι υποχρέωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το

έργο σας είναι πολυεπίπεδο και πολύ υπεύθυνο.

Εγώ όμως θα μιλήσω για ένα κομμάτι της εκπαίδευσης, του

σχολείου που θα πάρετε μαζί σας, όταν θα πάρετε όλη την

υποχρέωση να εξυπηρετείτε, να αναπτύξετε και βέβαια να

υποστηρίξετε την εκπαίδευση και αυτό δεν το άκουσα σήμερα. Δεν

ήμουν εδώ χθες, αλλά από ότι διάβασα τις εισηγήσεις, ίσως

ξεχάστηκε. Μέσα στον προβληματισμό των χρημάτων και την

αγωνία της ανάπτυξης να εξυπηρετηθούν οι πολίτες, πολλές φορές

ξεχνάμε.

Κύριοι Δήμαρχοι και λειτουργοί της Τοπικής Αυτοδιοίκησης,

τα υπόλοιπα χρόνια θα πάρετε μαζί σας και μια ομάδα ζωντανών



138



ανθρώπων και αυτό λέγεται: μαθητές. Μαζί τους θα πάρετε και μια

άλλη ζωντανή ομάδα, αυτό λέγεται: εκπαιδευτικοί και μαζί τους θα

πάρετε και την τρίτη ομάδα που λέγεται: γονείς. Αυτό ξέρετε τι

σημαίνει; Ότι πέρα από την ανάγκη να διαμορφώσετε κτίρια, αυτά

τα λεγόμενα «έξυπνα σχολεία», δεν θέλω να πάρω τον χρόνο σας,

ξέρω κουραστήκατε, αλλά πρέπει να το δούμε σοβαρά. Είκοσι

χρόνια σε όλη την εκπαίδευση στην Ελλάδα, αλλά εγώ μεγάλωσα σε

αυτά τα «έξυπνα σχολεία» της Αμερικής, υπηρέτησα τον

επαγγελματισμό στην Αγγλία και για αυτό μπορώ απλώς να σας πω

το εξής: όταν αυτές οι χώρες έχουν 70 και πάνω χρόνια ιστορία

υλοποιώντας τέτοια σχολεία και είχαν την πολυτέλεια πάνω από 50

χρόνια να μελετήσουν κάθε 10 χρόνια…

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Μόνο αν θέλετε λίγο πιο σύντομα. Ευχαριστώ.

Ε. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ: Ναι, έχετε δίκιο, απλώς θέλω να σας πω το

εξής: προσέξτε αυτές τις ζωντανές ομάδες. Αυτή τη στιγμή η

κοινωνική πολιτική στους πιο πολλούς Δήμους δεν υπάρχει και

όπου υπάρχει, με πολλά κενά. Τα προβλήματα των μαθητών μέσα

στα σχολεία στην Ελλάδα, βράζουν και θα έχουμε πολλά συμβάντα

στο μέλλον. Δεν είμαι εδώ να δημιουργήσω εκφοβισμούς, απλώς να

καταλάβετε το σύνολο της εικόνας.

Όταν μιλάμε για σχολεία και Τοπική Αυτοδιοίκηση, δεν είναι

μόνο τα κτίρια, δεν είναι μόνο η ύλη του σχολείου, δεν είναι μόνο οι

εργαζόμενοι. Μην ξεχάσετε και τα ζωντανά προβλήματα που θα

έχετε καθημερινά στα σχολεία και αυτό οφείλετε να το προσέξετε.

Όταν διεκδικήσετε και πόρους, αλλά όταν όμως σχεδιάσετε και τα

λεγόμενα «έξυπνα σχολεία». Το τρέιλερ του Υπουργείου Παιδείας

είναι θαυμάσιο. Μου θύμισε τα παιδικά μου χρόνια. Σαν μάνα,

ήθελα στην Ελλάδα τα παιδιά μου να πάνε σε τέτοια σχολεία, αλλά

αυτά τα σχολεία κτιριακά γίνονται πολύ γρήγορα και πολλές φορές

με λίγο κόστος. Αυτό που ξέχασε η ελληνική παιδεία, είναι τα



139



παιδιά. Για αυτό, όχι στα «έξυπνα σχολεία». Σε ανοιχτά σχολεία για

μια έξυπνη παιδεία. Ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε.

Ο κύριος Δανιηλίδης, Δήμαρχος Συκεών και συνάδελφος στο

Διοικητικό Συμβούλιο της ΚΕΔΚΕ, έχει ζητήσει να κάνει παρέμβαση.

Σ. ΔΑΝΙΗΛΙΔΗΣ: Αγαπητοί συνάδελφοι από το Προεδρείο, αγαπητή

κυρία Δήμαρχε της Βέροιας, αγαπητοί συνάδελφοι, είναι ευτυχής

συγκυρία που συζητάμε σήμερα τα σοβαρά ζητήματα που

συνδυάζονται από τη μια μεριά με την Αυτοδιοίκηση και από την

άλλη μεριά με την εκπαίδευση.

Είναι πολύ σημαντικό το ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση,

επιτέλους μπαίνει ουσιαστικά και θετικά σε αυτόν τον διάλογο, για

να μπορέσει να κερδίσει το χαμένο έδαφος. Θα μπω κατευθείαν σε

ορισμένες παρατηρήσεις και σε ορισμένες σκέψεις και σε ορισμένες

προτάσεις.

Το 1991, όταν στην Σουηδία κάναμε το μεγάλο βήμα, το

θεώρησαν επαναστατικό ποιοτικό άλμα, διότι μετέφεραν την

εκπαίδευση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Με τη νομοθεσία η οποία

ψηφίστηκε από το Σουηδικό Κοινοβούλιο το 1991, όλη η

εκπαιδευτική διαδικασία μεταφέρθηκε στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Πριν από μερικές δεκαετίες, είχε γίνει κάτι ανάλογο στην Δανία και

στην Φινλανδία. Είναι τυχαίο ότι στην κατάταξη της UNESCO, που

νομίζω ότι όλοι αναγνωρίζουμε, τα κριτήρια, την αξιολόγηση, τα

ποιοτικά χαρακτηριστικά, αυτές οι χώρες τις Σκανδιναβίας

φιγουράρουν στην πρώτη, δεύτερη και τρίτη θέση και ότι βγάζουμε

μέσα από την εκπαιδευτική τους διαδικασία ώριμους ανθρώπους,

πολίτες με κρίση, πολίτες με άποψη και είναι τυχαίο ότι σε αυτές τις

χώρες είναι ελάχιστα τα ζητήματα, τα προβλήματα που έχουν σχέση

με την ανεργία, με την κατάρτιση, με την εκπαίδευση και ακόμα-

ακόμα με την θέση των ίδιων των πολιτών από την εφηβική τους

ηλικία μέσα στην κοινωνία.



140



Πρέπει λοιπόν να τολμήσουμε. Ασφαλώς, αυτό που είπε ο

κύριος Καθηγητής, είναι πολύ σωστό. Δεν μπορούμε να πάρουμε

ένα μοντέλο από έξω και μάλιστα από μια χώρα η οποία έχει αρκετά

διαφορετικά χαρακτηριστικά από τη δική μας και να το

αντιγράψουμε. Μπορούμε όμως να βγάλουμε τα συμπεράσματά

μας. Μπορούμε να δούμε διαδικασίες και μεθόδους οι οποίες

εφαρμόστηκαν στην μία ή στην άλλη χώρα και έφεραν

αποτελέσματα. Έχουμε το αξίωμα και έχουμε την θέση πιστεύω,

όλοι, ότι οι πολίτες, η κοινωνία, ο λαός, όπου και αν δέχεται,

παίρνει ή απαιτεί υπηρεσίες, έχει το δικαίωμα να τις αξιολογεί, έχει

δικαίωμα να τις κρίνει. Έχει δικαίωνα να παρεμβαίνει, για αυτό

κιόλας το λαϊκό κίνημα ζητάει να έχει θέση και άποψη για το πώς

δουλεύει ο ΟΤΕ, για το πώς δουλεύει η ΔΕΗ, για το ποιοι κάνουν

την τιμολογιακή πολιτική στην ύδρευση, για το ποιοι κάνουν την

τιμολογιακή πολιτική εδώ ή εκεί στις Κοινωνικές Υπηρεσίες, στα

νοσοκομεία, όταν πάμε όλοι και υφιστάμεθα τη βάσανο του

ελληνικού συστήματος υγείας.

Στην εκπαίδευση, αυτοί οι οποίοι παίρνουν την ποιότητα την

καλή ή την κακή της διαδικασίας της εκπαιδευτικής, έχουν δικαίωμα

να την κρίνουν; Έχουν δικαίωμα να την αξιολογήσουν; Εγώ νομίζω

και δικαίωμα και υποχρέωση έχουν. Ποιοι είναι αυτοί; Οι μαθητές.

Είναι ανήλικοι, είναι μικροί. Έχουν δικαίωμα οι γονείς τους; Το

γονεϊκό κίνημα. Ασφαλώς. Θεωρείται προοδευτική ή αντιδραστική

άποψη το να βγαίνει η συντεχνία ή ο συνδικαλιστής ή ο

εκπρόσωπος και να λέει: οι γονείς δεν έχουν καμιά δουλειά και δεν

έχουν καμία ικανότητα να αξιολογήσουν το έργο μας; Θεωρείται

προοδευτική ή αντιδραστική άποψη το να λέει κάποιος ότι το

σχολείο είναι του καθηγητή, του δάσκαλου και του διευθυντή; Ή

είναι προοδευτική η άποψη η οποία λέμε κάποιοι άνθρωποι,

ξεκινώντας από το Υπουργείο, το Δημαρχείο, μέχρι το σχολείο;



141



Λέω εγώ πολύ χαρακτηριστικά εδώ και πάρα πολλά χρόνια

και δεν έχει σχέση και δεν συνδυάζεται με τον Καποδίστρια που θα

γίνει, αν θα γίνει, που δεν θα γίνει, ότι το Υπουργείο δεν είναι του

Υπουργού και των υπαλλήλων. Το Δημαρχείο δεν είναι του

Δημάρχου και των δημοτικών υπαλλήλων. Το νοσοκομείο δεν είναι

του Διοικητή και των γιατρών και των νοσηλευτών. Είναι του λαού,

είναι της κοινωνίας για να παρέχουν καλύτερες υπηρεσίες και αυτοί

οι οποίοι κάνουμε χρήση αυτών των υπηρεσιών, εάν έχουμε

προοδευτική και κοινωνικά προωθημένη σύγχρονη αντίληψη, θα

πρέπει να αποδεχόμαστε ότι έχουμε δικαίωμα, καθήκον όμως και

υποχρέωση να κινούμαστε μέσα στις διαδικασίες του ελέγχου και

της αξιολόγησης.

Είναι τυχαίο ότι η Ελλάδα έχει μείνει η τελευταία χώρα σε όλη

την Ευρωπαϊκή Ένωση στις 27 χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης που

θα γίνουν 32 ή 35 μεθαύριο, που δεν έχει σύστημα αξιολόγησης του

εκπαιδευτικού και της εκπαιδευτικής διαδικασίας; Δεν έχει και

θεωρείται προοδευτική αγωνιστική θέση το να αρνούμαστε την

αξιολόγηση. Αυτό είναι προοδευτικό ή είναι αντιδραστικό; Είναι

υπέρ του λαού και της κοινωνίας ή είναι υπέρ του να χαϊδεύουμε τα

αυτιά κάποιας συγκεκριμένης ομάδας, ελάχιστης μειονότητας από

το σύνολο των εκπαιδευτικών; Γιατί εγώ πιστεύω ότι η πλειοψηφία

των εκπαιδευτικών, όχι μόνο δεν έχει να φοβηθεί τίποτα από την

αξιολόγηση, αλλά ποιοτικά θα αναβαθμιστεί μέσα από την ίδια την

αξιολόγηση.

Να πάμε στο δικό μας το σύστημα. Οι εκπαιδευτικοί

προσλαμβάνονται όπως προσλαμβάνονταν με το σύστημα

προηγούμενα με την επετηρίδα, τώρα με τον ΑΣΕΠ. Είναι η βασική

μονάδα. Κανείς δεν θέλει να υποβαθμιστεί, ίσα-ίσα εγώ και κάποιοι

άλλοι συνάδελφοι, πιστεύω η πλειοψηφία της Αυτοδιοίκησης,

θέλουμε αναβαθμισμένο εκπαιδευτικό και καλά πληρωμένο και με

καλή γνώση και με συνεχή κατάρτιση. Για την Σουηδία που ανέφερα



142



πιο μπροστά, την Φινλανδία και την Δανία, κάθε χρόνο περνάνε

από διαδικασία επιμόρφωσης και επανεκπαίδευσης οι

εκπαιδευτικοί, όπως και οι περισσότεροι δημόσιοι και δημοτικοί

υπάλληλοι. Εδώ κάνει κίνητρα και ξανά κίνητρα το Υπουργείο

Παιδείας ανά τις 4ετίες και τις 10ετίες για να εκπαιδεύσει και να

επανεκπαιδεύσει τους εκπαιδευτικούς.

Η άλλη μονάδα μέσα στο σχολείο, είναι οι δημοτικοί

υπάλληλοι, οι σχολικοί φύλακες. Ήρθε το Υπουργείο και έκανε τις

καθαρίστριες υπαλλήλους του Υπουργείου. Έχουμε τους σχολικούς

τροχονόμους που είναι των Σχολικών Επιτροπών κα έχουμε ξανά

τους επιστάτες, που είναι του Υπουργείου Παιδείας, 4 διαφορετικοί

κλάδοι που ανήκουν σε 4 διαφορετικές Υπηρεσίες, στο ίδιο σχολείο

μέσα.

Πάμε στο επόμενο βήμα. Το επόμενο βήμα είναι η θέση του

σχολείου σε σχέση με την κοινωνία. Αυτή τη στιγμή, οι δομές οι

οποίες υπάρχουν και το σύστημα με το οποίο λειτουργεί το σχολείο,

ανεξάρτητα από τους νόμους και τους θεσμούς, το σχολείο στην

Ελλάδα είναι ανοιχτό στην κοινωνία; Ποιος μπορεί να το ισχυριστεί;

Αφαιρουμένων κάποιων ελάχιστων εξαιρέσεων. Το σχολείο έχει

σχέση με την κοινωνία; Επιτρέπεται οι κοινωνικές, οι λαϊκές, οι

επιστημονικές, οι περιβαλλοντικές, οι οικολογικές δυνάμεις και τα

κινήματα, να μπαίνουν μέσα στο σχολείο; Όχι. Υπάρχουν

νομοθετημένες διαδικασίες οι οποίες κατοχυρώθηκαν από την

δεκαετία του ’80, από τον Ν.1566 και όλους τους υπόλοιπους που

ακολούθησαν, όπου καθιέρωσαν τον κοινωνικό έλεγχο και την

λαϊκή, τη δημοκρατική συμμετοχή; Υπάρχουν. Εφαρμόζονται; Ούτε

στο 1%.

Εγώ έχω και μια άλλη ιδιότητα, επειδή έχω όρεξη και πάθος

με αυτή τη διαδικασία, είμαι Αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας

Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων όλου του Νομού Θεσσαλονίκης.

Κάναμε λοιπόν έναν έλεγχο. Το θεσμοθετημένο Όργανο, το οποίο



143



είναι το Όργανο κοινωνικής διαβούλευσης και δημοκρατικού

κοινωνικού ελέγχου του σχολείου, που είναι κατοχυρωμένο εδώ και

20 και πλέον χρόνια και ονομάζεται Σχολικό Συμβούλιο, συγκλήθηκε

στο 1,5% των σχολείων του Νομού Θεσσαλονίκης τα τελευταία 3

χρόνια, όταν επιβάλλεται από το νόμο να συγκαλείται τουλάχιστον 4

φορές τον χρόνο, ανά τρίμηνο και αυτό το Όργανο, το Σχολικό

Συμβούλιο, που αρκετοί ίσως και από τους παρευρισκόμενους να

μην γνωρίζουν, είναι το Όργανο που συμμετέχουν όλοι οι

εκπαιδευτικοί, συμμετέχουν οι εκπρόσωποι του Συλλόγου Γονέων

και Κηδεμόνων, της Σχολικής Επιτροπής και της τοπικής κοινωνίας

και εξετάζει την πορεία και την λειτουργία του σχολείου. Στο 1,5%

λοιπόν, το 98,5% των σχολείων, εδώ και 3 χρόνια δεν συγκάλεσε

ούτε μία φορά αυτό το Όργανο κοινωνικού ελέγχου και

δημοκρατικής λαϊκής συμμετοχής. Οι Σχολικές Επιτροπές – και εδώ

έχουμε ευθύνη εμείς και πρέπει να κάνουμε και την αυτοκριτική

μας, γιατί οι Δήμαρχοι ορίζουμε τους Προέδρους, με ψήφο βέβαια

του Δημοτικού Συμβουλίου με τον τελευταίο νόμο, τους

Αντιπροέδρους και τα μέλη τα περισσότερα των Σχολικών

Επιτροπών. Στο 90% σχεδόν, οι Σχολικές Επιτροπές λειτουργούν

με το παλιό σύστημα, άτυπα μεν αλλά ουσιαστικά, όπου ο

Διευθυντής – διαχειριστής, κόβει, ράβει, αγοράζει, πληρώνει,

εισπράττει και τηλεφωνικά κανονίζει την συνεδρίαση. Η Σχολική

Επιτροπή που επίσης είναι το Όργανο της διοίκησης και της

διαχείρισης του σχολείου.

Πάμε μέσα πλέον, στον εσωτερικό χώρο του σχολείου. Ακόμα

και σήμερα, σε πολλούς Νομούς, οι Διευθύνσεις Τεχνικών

Υπηρεσιών που εκπονούν τις μελέτες, αντιγράφουν – και το λέω

στην αγαπητή φίλη, την εκπρόσωπο του Οργανισμού Σχολικών

Κτιρίων – την μελέτη του 1983-1983, αν θυμάμαι, τύπου «Αθηνά».

Υπάρχει μια φασόν μελέτη, που ονομάστηκε επί υπουργίας

Απόστολου Κακλαμάνη Υπουργού Παιδείας, τύπου «Αθηνά». Αυτό



144



λοιπόν το σχολείο τύπου «Αθηνά» του 1982, το παίρνουν και το

κάνουν πατητούρα οι μηχανικοί στις Νομαρχίες και σε διάφορες

άλλες Υπηρεσίες και αντιγράφουν αυτό το σχολείο, το οποίο δεν

έχει καμία σχέση με την σημερινή πραγματικότητα και με τα

σημερινά δεδομένα. Από το εμβαδόν των αιθουσών των διαδρόμων,

μέχρι βέβαια την πλήρη ανυπαρξία των συμπληρωματικών

αιθουσών.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Η κυρία που κάθεται δίπλα μου, λέει ότι έχει

καταργηθεί.

ΣΥΝΕΔΡΟΣ: Έχει καταργηθεί από το 1988, κατά τον ΟΣΚ.

Σ. ΔΑΝΙΗΛΙΔΗΣ: Ναι, εγώ δεν αμφισβήτησα τον νόμο, εγώ λέω τι

εφαρμόζεται στην πράξη. Να πάμε τώρα στη Νομαρχία

Θεσσαλονίκης, να σας δείξω 10 τέτοια σχολεία τα οποία

κατασκευάστηκαν πέρυσι και πρόπερσι με αυτόν τον τύπο.

Πρέπει λοιπόν να κάνουμε ταυτόχρονα από 3 διαφορετικές

μεριές, στο θέμα του έμψυχου δυναμικού, μαζί με την συμμετοχή

των φορέων της τοπικής κοινωνίας, γονείς, Τοπική Αυτοδιοίκηση –

που πρέπει να έχουν όλες αυτές οι δυνάμεις ουσιαστικό ρόλο και

στην αξιολόγηση και στην διοίκηση και στην λειτουργία του

σχολείου – να πάμε στον τομέα της κατασκευής και το εξοπλισμού,

για να μπορέσουμε να πετύχουμε τον στόχο μας. Ο στόχος μας

πρέπει να είναι ευτυχισμένοι μαθητές που έχουν ελπίδα να ζήσουν

σε μια πιο ευημερούσα κοινωνία. Με ότι συνεπάγεται αυτό.



Ελάτε, παρακαλώ για τα πρακτικά να δηλώσετε το όνομα και

την ιδιότητα, εάν επιθυμείτε. Ευχαριστώ.

Ε. ΓΟΥΔΕΤΣΙΔΗΣ: Λέγομαι Γουδετσίδης Ευάγγελος, Αντιδήμαρχος

Ορεστιάδας.

Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, δεν θα σταθώ στις

εισηγήσεις και στις τοποθετήσεις των συνέδρων. Έχω να σας



145



παρουσιάσω ένα πρόβλημα το οποίο παρατηρείται στους βόρειους

Νομούς, όπου οι θερμοκρασίες κατά τον χειμώνα είναι πολύ

χαμηλές και απαιτείται μεγάλο ποσοστό χρημάτων, το μεγαλύτερο,

για τα λειτουργικά έξοδα στην θέρμανση. Με δεδομένο το γεγονός

ότι το πετρέλαιο αυτή την περίοδο που διανύουμε…

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Είναι γνωστό στην ΚΕΔΚΕ το θέμα.

Ε. ΓΟΥΔΕΤΣΙΔΗΣ: Είναι γνωστό, για αυτό είναι σύντομη η

τοποθέτησή μου, να σημειωθεί. Ευχαριστώ πολύ.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Κυρία μου, παρακαλώ, ελάτε.

Ε. ΜΙΤΖΙΦΙΡΗ: Γεια σας, λέγομαι Μιτζιφίρη Ελένη από τον Δήμο της

Αρτάκης. Ένας Δήμος περίπου 10 χιλιόμετρα έξω από την Χαλκίδα.

Είμαστε ένας Δήμος ραγδαία αναπτυσσόμενος, 2001

απογραφή 8.000 πληθυσμός. Με κάποιες μετρήσεις από την

ΔΕΥΑΝΑ, Δημοτική Επιχείρηση της Ύδρευσης, έχουμε φτάσει στις

15.000. Προς την εκπρόσωπο του ΟΣΚ. Αυτή τη στιγμή, όταν

αναλάβαμε, η πρώτη απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου που πήραμε,

ήταν ότι βγάλαμε ακατάλληλα τα 4 νηπιαγωγεία μας, τα οποία

στεγάζονται σε έναν χώρο που χρησιμοποιούνταν για μαγαζιά, για

οτιδήποτε. Στο ένα ειδικά, αφού πέρασε η Επιτροπή της Νομαρχίας

και έδωσε το οκέι, υπάρχει και φρεάτιο μέσα, το οποίο με κόπους, η

ίδια η νηπιαγωγός το κάλυψε.

Από εκεί και έπειτα, το 1 ο Δημοτικό μας έχει κριθεί

διατηρητέο. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα σαν

Τοπική Αυτοδιοίκηση, ούτε ένα καρφάκι επάνω, αν δεν πάρουμε

πρώτα την άδεια του Υπουργείου Πολιτισμού. Στο 2 ο Δημοτικό,

πέρυσι έγινε αντικατάσταση της σκεπής που ήταν από αμίαντο. Το

3ο Δημοτικό, αν και θεωρείται το πιο καινούργιο στην πόλη μας,

15ετίας, δεν έχει καν αίθουσα πολλαπλών χρήσεων.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Να σας ρωτήσω, αυτά τα έχετε απευθύνει τα

αιτήματα…

Ε. ΜΙΤΖΙΦΙΡΗ: Ναι, θα ολοκληρώσω. Ναι, τα έχουμε απευθύνει.



146



Το 4ο Δημοτικό στεγάζεται, εγώ πήγαινα εκεί γυμνάσιο, είμαι

38 χρονών, φανταστείτε πόσα χρόνια, σε έναν ιδιόκτητο χώρο σε

κεντρικό δρόμο, στον κεντρικό άξονα που συνδέει την κεντρική

Εύβοια με την ανατολική και με προβλήματα, έχουμε πολλά

ατυχήματα με παιδιά. Οι σχολικοί τροχονόμοι κάνουν ότι μπορούν,

αλλά δεν επαρκούν και όταν έχουμε ζητήσει την βοήθεια της

Αστυνομίας, αυτοί αδιαφορούν.

Από εκεί και έπειτα, μας έδωσε μια επιχορήγηση ο ΟΣΚ της

τάξεως των 340.000 €, για να φτιάξουμε προκατασκευασμένα

νηπιαγωγεία. Λύση ημίμετρη θα έλεγα. Στο δια ταύτα, είχαμε φτιάξει

τους φακέλους μας δια μέσου της Νομαρχίας προς τον ΟΣΚ, για να

φτιαχτούν εκ θεμελίων τα 4 νηπιαγωγεία. Από τα 20 που ήταν για

να γίνουν στον Νομό μας, μόνο 4 προτάσεις έχετε. Υπάρχει η

δυνατότητα, από τη στιγμή που δεν υπάρχουν άλλοι Δήμοι στον

Νομό Εύβοιας που ζητάνε νηπιαγωγεία εκ θεμελίων, να δούμε λίγο

πιο εμπεριστατωμένα το συγκεκριμένο πρόβλημα στον

συγκεκριμένο Δήμο;

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Η κυρία Πέππα.

Α. ΠΕΠΠΑ: Εγώ είμαι εδώ σαν εκπρόσωπος, για να μιλήσω για

κάποια πράγματα. Εν πάση περιπτώσει, επειδή ξέρω την λειτουργία

του Οργανισμού, θα πρότεινα ότι θα πρέπει να γίνει κάποια επαφή

προσωπική του Νομάρχη ή του Δημάρχου, με την Διοίκηση του

ΟΣΚ, να βρεθεί λύση. Δεν νομίζω ότι θα υπάρξει αρνητική

απάντηση, γιατί αυτή είναι η θέση του ΟΣΚ.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ωραία, σας ευχαριστούμε.

Παρακαλώ, κύριέ μου, ελάτε.

Ι. ΔΑΛΑΤΣΗΣ: Λέγομαι Γιάννης Δαλάτσης, είμαι Δημοτικός

Σύμβουλος του Δήμου Συκεών, με αρμοδιότητα στους τομείς της

παιδείας και του πολιτισμού.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Δεν σας κάλυψε ο Δήμαρχός σας.



147



Ι. ΔΑΛΑΤΣΗΣ: Όχι, με κάλυψε απόλυτα. Υπάρχει ταύτιση απόψεων,

για αυτό και με όρισε υπεύθυνο.

Δεν το συζητάμε ότι πρέπει να περιέλθουν τα σχολεία στην

αρμοδιότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, άλλωστε τα προγράμματα

που παρέχονται είναι αναχρονιστικά. Επιγραμματικά θα πω,

αναγκάζουμε τα παιδιά όλα, χωρίς να εξετάσουμε την κλίση τους, το

ταλέντο τους, να κάνουν το ίδιο πράγμα. Όλα θα μάθουν ανάγνωση,

όλα θα μάθουν μαθηματικά, όλα φυσική, χωρίς να εξετάζουμε τα

ταλέντα. Σε αυτό, δεν το συζητάμε.

Όμως, με εντυπωσίασαν δυο τοποθετήσεις, για αυτό και ήρθα

εδώ. Η μία του κυρίου που είπε προηγουμένως περίπου: με το ξύλο

μάθαμε γράμματα και από το χωριό του το 97% έγιναν επιστήμονες

και τα λοιπά. Θέλω να πω στον κύριο, με σεβασμό, ότι η

εκπαίδευση είναι θέμα ποιότητας. Με το ξύλο και με την χειροδικία

και με οτιδήποτε από αυτά, τίποτα δεν μπορεί να επιτευχθεί.

Οτιδήποτε μας επιβάλλεται…

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Τώρα όμως δεν είναι θέμα απάντησης. Το κατάλαβαν

όλοι. Δηλαδή τώρα, για όνομα του Θεού, μην κάτσουμε να

ασχοληθούμε με το αν το ξύλο…

Ι. ΔΑΛΑΤΣΗΣ: Μην μου αφαιρείτε τον λόγο μόνο.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Δεν σας τον αφαίρεσα.

Ι. ΔΑΛΑΤΣΗΣ: Είναι ποιότητας και κυρίως στο σχολείο θέλουμε να

κάνουμε πάνω από όλα, ευτυχισμένους ανθρώπους. Σε ψυχούλες

απευθυνόμαστε.

Να πω επίσης, με εντυπωσίασε η τοποθέτηση του κυρίου

Γερμανού, τον οποίο και συγχαίρω, για την προσέγγιση που έκανε

επάνω στο θέμα. Τον συγχαίρω για την δραστηριότητά του και τους

κυρίους Δημάρχους, τον κύριο Λαδόπουλο, τον κύριο Δανιηλίδη και

τους άλλους που συνεργάζονται μαζί του. Είναι μια παρέμβαση. Τα

κτίριά μας όλα, είναι αποκρουστικά. Δεν ανταποκρίνονται ούτε κατά

το ελάχιστο στις ανάγκες της εκπαίδευσης.



148



Θα έπρεπε όλοι να καταβάλουν προσπάθειες από τώρα και

στο εξής, να μην ζητάμε για αυτά εδώ που συζητάμε τώρα, του

τύπου 1982, 1988 και τα λοιπά. Άλλα, εντελώς διαφορετικά, γιατί

σημασία έχει η διάθεση που δημιουργείται στον μαθητή όταν πάει

στο σχολείο και αυτά που υπάρχουν τώρα, δεν μιλάμε για διάθεση

να δημιουργούν. Κάθε άλλο μάλιστα.

Δεν θα καταχραστώ τον χρόνο, ευχαριστώ πολύ.


Μ ΠΕΤΡΑΚΑΚΗΣ: Πετρακάκης Μιχάλης λέγομαι, Δήμαρχος

Σιβρίτου, συμμετέχω στην Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας.

Εγώ ήθελα να σας πω για μισό λεπτό κάτι. Είμαι

εκπαιδευτικός και σαν γονέας με απασχολεί μόνιμα το ζήτημα της

εκπαίδευσης και των παιδιών μας και των παιδιών όλης της

Ελλάδας. Το θέμα παιδεία, έχει εθνικές διαστάσεις. Δεν είναι θέμα

κυβέρνησης, δεν είναι θέμα απόψεων επιστημονικών. Για αυτό

πιστεύω ότι πρέπει να τολμήσει η ελληνική κοινωνία. Είναι ώριμο το

αίτημα. Πρέπει να γίνει η βαθύτερη μεταρρυθμιστική τομή στην

παιδεία. Είναι ο πιο ευαίσθητος χώρος της πατρίδας μας, δόξα τω

Θεώ διανύουμε ειρηνική περίοδο για αρκετά χρόνια. Πρέπει να

ασχοληθεί όλος ο πνευματικός κόσμος με το ζήτημα: παιδεία.

Πρέπει να γίνει μια βαθειά μεταρρύθμιση και να απεμπλακεί

από την εκάστοτε κυβέρνηση. Άγος για την κάθε κυβέρνηση είναι το

Υπουργείο Παιδείας. Καμιά κυβέρνηση δεν θέλει στην ουσία το

Υπουργείο Παιδείας. Κανείς δεν θέλει να γίνει Υπουργός Παιδείας.

Επί της ουσίας, κανείς δεν θέλει, φθορά έχει. Το ζήτημα λοιπόν, με

μια βαθειά μεταρρύθμιση, ίσως και συνταγματική, πρέπει να πάρει

έναν διακομματικό εθνικό χαρακτήρα, να υπάρξουν συγκεκριμένα

Όργανα για την έρευνα, για να προχωρήσει η χώρα χωρίς

κλυδωνισμούς, μέσα σε αυτόν τον πιο ευαίσθητο χώρο της

ελληνικής κοινωνίας.



149



Από προτάσεις, ο καθένας έχει να πει χίλιες. Από στραβά και

ανάποδα, άλλα τόσα. Όμως, επιτέλους, η ελληνική κοινωνία πρέπει

να συνεννοηθεί σε αυτό το εθνικό ζήτημα και για αυτό προτείνω, αν

υπάρχει η δυνατότητα και αν υπάρχει οργανωτική και οικονομική

δυνατότητα από την ΚΕΔΚΕ, αν προλάβουμε στα επόμενα δύο

χρόνια, να γίνει ένα συνέδριο με το Υπουργείο Παιδείας μαζί και με

τις δύο Ομοσπονδίες των Εκπαιδευτικών.

Ευχαριστώ.


Γ. ΠΟΥΓΑΡΙΔΗΣ: Καλημέρα, λέγομαι Πουγαρίδης Γρηγόρης, είμαι

Πρόεδρος της Δημοτικής Επιτροπής Παιδείας του Δήμου

Πτολεμαΐδας. Είμαι και Διευθυντής σε Λύκειο στην Πτολεμαΐδα τα

τελευταία 15 χρόνια και ευτύχησα ή ατύχησα – όπως θέλετε – να

μεταφέρω το σχολείο σε ένα καινούργιο κτίριο πριν 9 χρόνια, αλλά

ακόμη το τακτοποιώ από τα προβλήματα που είχε στην κατασκευή

του.

Κυρία Πέππα, το είπαν και οι προηγούμενοι, όταν γίνεται ένα

καινούργιο κτίριο, οι μηχανικοί των Νομαρχιών έχουν το οικόπεδο,

έχουν σε πρόπλασμα – πώς λέγεται αυτό – το κτίριο, το βάζουν

πάνω στο οικόπεδο, σε αυτή τη θέση, πού χωράει το τύπου «Αθηνά

Α’» ή Β΄…

Α. ΠΕΠΠΑ: Δεν είναι ακριβώς έτσι.

Γ. ΠΟΥΓΑΡΙΔΗΣ: Περίπου έτσι είναι, δυστυχώς, γιατί θέλουμε να

χτίσουμε τώρα ένα δημοτικό και έτσι το βλέπουν.

Το αποτέλεσμα είναι ότι χτίζεται ένα σχολείο στην Ορεστιάδα,

με προδιαγραφές Αττικής πολλές φορές. Άρχισαν να διορθώνονται

τα πράγματα. Χτίστηκαν τώρα στην Πτολεμαΐδα δύο σχολεία,

κοσμήματα, ένα Γυμνάσιο και ένα Μουσικό Σχολείο, αλλά και πριν

ένα χρόνο χτίστηκε ένα άλλο που ήταν τύπου «Αθηνά» ας πούμε

και αυτό.



150



Α. ΠΕΠΠΑ: Συγνώμη, μια διευκρίνιση. Αυτό κατασκευάζεται από

τον ΟΣΚ ή από τη Νομαρχία;

Γ. ΠΟΥΓΑΡΙΔΗΣ: Από τη Νομαρχία είναι αυτό.

Α. ΠΕΠΠΑ: Εντάξει. Εκεί ο ΟΣΚ έχει μόνο την ευθύνη που

πληρώνει τη Νομαρχία για να φτιάξει το σχολείο.

Γ. ΠΟΥΓΑΡΙΔΗΣ: Δεν θέλω να σας κατηγορήσω. Την κατάσταση

πιστεύω ότι την ξέρετε.

Α. ΠΕΠΠΑ: Όχι, απλώς δημιουργείται μια θλίψη, τίποτα άλλο.

Γ. ΠΟΥΓΑΡΙΔΗΣ: Να πω και για τον κύριο Δήμαρχο της Νεάπολης,

για το βιβλίο συντήρησης που είπε ο Πρόεδρος της ΟΛΜΕ, αν και

σε πολλά διαφωνώ εγώ σαν άτομο με αυτά τις ΟΛΜΕ, δεν εννοούσε

τα χρήματα που ξοδεύει ο Δήμος για αυτά, εννοούσε το βιβλίο

συντήρησης, για να ξέρουμε τι υπάρχει μέσα στο κτίριο.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ακούστε με λίγο, αν μου επιτρέπετε. Επειδή δεν ξέρω

αν ήσασταν παρών χτες, το μοναδικό ζήτημα που μπήκε χτες από

την ΟΛΜΕ και το είπαμε και ήταν και κοινή θέση όλων εδώ, ήταν ότι

το κυρίαρχο ζήτημα και το μοναδικό, το οποίο πρέπει να

ξεκινήσουμε άμεσα, είναι το βιβλίο συντήρησης.

Είπαμε λοιπόν, ότι εμείς ως Τοπική Αυτοδιοίκηση, ως έχοντες

την ευθύνη και με βάση τον Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων…


ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: …ούτε διαχειριζόμαστε αυτή τη στιγμή εκατομμύρια,

να μην ξέρουμε πού πάνε. Τώρα, επειδή πέρα από την ιδιότητά

σας, είστε και εκπαιδευτικός, αν το κρίσιμο ζήτημα της εκπαίδευσης

είναι το βιβλίο συντηρήσεων και επισκευών, τι να σας πω;

Γ. ΠΟΥΓΑΡΙΔΗΣ: Αν σας πω εγώ τα μείον της ΟΛΜΕ, δεν θα

τελειώνουμε.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Για να καταλάβετε, επειδή μάλλον δεν ήσασταν χθες

εδώ.



151



Γ. ΠΟΥΓΑΡΙΔΗΣ: Να σας πω πώς το κατάλαβα εγώ το βιβλίο

συντήρησης.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ήσασταν χθες εδώ;

Γ. ΠΟΥΓΑΡΙΔΗΣ: Ναι. Μέσα στο κτίριο αυτή τη στιγμή και το δικό

μου, υπάρχουν χιλιόμετρα καλώδια έξω από τη μελέτη. Γιατί; Γιατί

περάσαμε καλώδιο ΟΤΕ εξωτερικού, γιατί περάσαμε καλώδιο

τηλεόρασης εξωτερικά για το εργαστήριο πληροφορικής, γιατί

περάσαμε internet σε διάφορες αίθουσες και γιατί τώρα περνάμε

οπτικές ίνες. Αυτά να τα δουν και ο ΟΣΚ και οι Νομαρχίες και να

δουν πώς γίνεται και το βιβλίο συντήρησης τώρα, μόλις φύγω εγώ,

ο νέος Διευθυντής δεν θα ξέρει αυτά τα καλώδια τι είναι. Να

υπάρχει λοιπόν ένα βιβλίο, για να ξέρει τ ι γίνεται. Αυτό είναι το

βιβλίο συντήρησης, κατ’ εμέ.

Μην πω από εκεί και πέρα, ότι όταν γίνεται ένα κτίριο και από

αυτά τα καινούργια λοιπόν, τα κοσμήματα που είπα, δεν υπάρχει

αίθουσα κυλικείου στο ένα, δεν υπάρχουν μεγάφωνα στο άλλο.

Δηλαδή γραμμή και τα λοιπά. Μπορεί να φταίει ο εργολάβος ή ο

επιβλέπων μηχανικός. Κάποιοι λοιπόν, όλα αυτά πρέπει να τα

δουν.

Ακούστηκε χθες και σήμερα από τον κύριο Δήμαρχο της

Νεάπολης, για την τοπική ιστορία νομίζω. Θέλω να πω εδώ στο

συνέδριο, ότι υπάρχει μια πάγια Υπουργική Απόφαση που οι

Σύλλογοι Διδασκόντων ορίζουν κάποιον να μιλάει για την τοπική

ιστορία στο μάθημα της ιστορίας. Το θέμα είναι ότι βέβαια πουθενά

σχεδόν δεν λειτουργεί αυτό, γιατί όλοι γνωρίζουν ότι όταν θα

αναλάβει να το διδάξει κάποιος, κάποιοι θα διαφωνούν με αυτά που

λέει, γιατί για την 25 η Μαρτίου άλλος μιλάει για τον Καραϊσκάκη και

άλλος για τους Κοτζαμπάσηδες, για την 28 η Οκτωβρίου άλλος μιλάει

για τον Μεταξά και άλλος τον κατηγορεί γιατί μίλησε για τον Μεταξά

και ούτω κάθε εξής.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Αν θέλετε να συντομεύετε μόνο, παρακαλώ.



152



Γ. ΠΟΥΓΑΡΙΔΗΣ: Κάποιοι λοιπόν, θα πρέπει να καταγράψουν αυτή

την τοπική ιστορία με κάποιους κανόνες, να ελεγχθούν από το

παιδαγωγικό ινστιτούτο και να διδάσκονται.

Όλα αυτά που ειπώθηκαν από τη βασική εισήγηση τη

σημερινή, ήταν πολύ καλά. Θα πρέπει να καταγραφούν, να

ιεραρχηθούν και να γίνουν σημεία της ΚΕΔΚΕ και να διεκδικούνται

και στο συνέδριο πλέον της ΚΕΔΚΕ ή αυτό αν καθιερωθεί, να λέμε

τι πετύχαμε και να κοινοποιηθούν βέβαια στους Δήμους, μήπως και

εκεί κάποιοι πάρουν κάποια ιδέα και κάτι κάνουν.

Να πω ότι πέρυσι νομίζω, ο κύριος Στυλιανίδης έκανε μια

πρόταση. Τα σχολεία να πάρουν όνομα. Κάποια σχολεία ενώ

τελείωσαν, κάποιοι Δήμοι τα φρέναραν εκ των υστέρων, γιατί αργά

το έμαθαν, δεν ξέρω και υπάρχει και ένα έγγραφο της ΚΕΔΚΕ να

σταματήσουν αυτά. Ήταν μια πολύ καλή ευκαιρία οι Δήμοι να

μάθουν στον κόσμο την τοπική ιστορία, δίνοντας ονόματα τοπικών.

Πάντως, εμείς επειδή δουλέψαμε για αυτό, η ΚΕΔΚΕ – δεν ξέρω

γιατί – καθυστερημένα το είδε το θέμα και μας φρενάρισε.

Σε αυτά τα πράγματα, όλοι φταίμε και όταν λέμε σχολείο, για

εμένα είναι η τοπική κοινωνία, είναι ο Δήμος, είναι οι καθηγητές,

είναι οι δάσκαλοι, είναι οι μαθητές και οι γονείς τους, είναι ο

επιστάτης, είναι οι σχολικοί τροχονόμοι, είναι οι γραμματείς – όταν

υπάρχουν δηλαδή αυτοί όλοι – και σαν σύνολο θα πρέπει να το

δούμε και εμείς από τον Δήμο και η ΚΕΔΚΕ και όλοι.

Ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε και εμείς για την τοποθέτησή σας.

Ο κύριος Δήμος Γιάννης, ο Αντιδήμαρχος Καισαριανής σε

θέματα παιδείας.

Ι. ΔΗΜΟΣ: Να χαιρετίσω το συνέδριο και αυτή την πρωτοβουλία της

ΚΕΔΚΕ.

Θα είμαι πάρα πολύ σύντομος. Είμαι Αντιδήμαρχος στην

Καισαριανή για θέματα παιδείας. Αυτό που θέλω να πω, είναι μια



153



πίεση προς την ΚΕΔΚΕ και στην συνέχεια προς τον ΟΣΚ, αν και το

ανέφερε η κυρία Πέππα.

Εμείς κάναμε το εξής πείραμα: μας ενδιαφέρει η άνεση του

μαθητή μέσα στην τάξη – είμαι και εγώ εκπαιδευτικός – την ώρα

που γίνεται το μάθημα, διότι θα ξέρετε οι περισσότεροι ότι την 3 η ή

4η ώρα, τα παιδιά είναι σαν κοτόπουλα. Αυτό συμβαίνει

επιστημονικά, το ανέφερε πριν η κυρία Πέππα, διότι έχουμε αύξηση

του μονοξειδίου και του διοξειδίου και βέβαια και κάποιων ρύπων

που υπάρχουν μέσα σε τάξεις. Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο

Αθηνών, κάναμε μετρήσεις στις αίθουσες των σχολείων και είδαμε

ότι εάν βελτιωθεί ο εξαερισμός των αιθουσών, πράγμα που γίνεται

με ένα απλό μηχάνημα, ο ΟΣΚ το ξέρει, βελτιώνεται η ποιότητα του

αέρα και του εσωτερικού χώρου και με πολύ καλύτερη άνεση ο

μαθητής παρακολουθεί το μάθημα. Οι μελέτες αυτές υπάρχουν στον

ΟΣΚ. Θα παρακαλέσω να καταγραφεί αυτό και η ΚΕΔΚΕ να πιέσει

τον ΟΣΚ. Είναι λίγα τα χρήματα και βέβαια εννοώ για εκείνα τα

σχολεία και για εκείνες τις αίθουσες που το έχουν ανάγκη.

Αυτό ήθελα να αναφέρω και θέλω να καταγραφεί. Σας

ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε κύριε Δήμο.

Η κυρία Πέππα θέλει να κάνει μια παρατήρηση.

Α. ΠΕΠΠΑ: Κύριε Αντιδήμαρχε, θα ήθελα να σας πω το εξής, ότι ο

ΟΣΚ έχει ξεκινήσει ένα πρόγραμμα πιλοτικό. Ήδη έχει βάλει

περίπου 600 εξαεριστήρες. Οι μελέτες όμως του ΟΣΚ – και εδώ

υπάρχει θέμα λειτουργίας του σχολείου – προβλέπουν παράθυρα

και φεγγίτες και από τις δυο πλευρές στις αίθουσες. Μία προς την

αυλή, μία προς τον διάδρομο, τα οποία ουδέποτε ανοίγουν για να

εξαεριστεί ο χώρος.

Αυτά είναι θέματα λειτουργίας και ερχόμαστε να λέμε ότι ενώ

έχουμε τα ανοιχτά παράθυρα αυτά, τα οποία επιπροσθέτως είναι

και δαπανηρότερα του αν ήταν σταθερά, βάλετε και σε μια γωνιά



154



εκεί στο τζάμι τον εξαεριστήρα, ο οποίος όπου έχει εφαρμοστεί,

δημιουργεί προβλήματα ακουστικής. Θεωρώ λοιπόν ότι αν ανοίγουν

τα παράθυρα, ο αέρας θα είναι εκπληκτικός, λέω εγώ, αυτή είναι η

εμπειρία που έχουμε.

Ι. ΔΗΜΟΣ: Σας άκουσα προσεκτικά. Όμως, υπάρχουν και σχολεία

παλιά, υπάρχουν δυστυχώς και ανάγκες – το ξέρετε και εσείς –

όπου δεν τηρούνται αυτές οι προδιαγραφές. Βεβαίως αυτή τη

στιγμή είμαστε υποχρεωμένοι σε όλα τα σχολεία, σε όλους τους

Διευθυντές και σε όλους τους αρμοδίους, να αναφέρουμε ότι πρέπει

να εξαερίζεται ανά μία ώρα η αίθουσα. Αυτό είναι γεγονός.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε πολύ, κύριε Δήμο.

Α. ΑΥΡΗΛΙΩΝΗΣ: Λέγομαι Αυρηλιώνης, είμαι Αντιδήμαρχος και

Πρόεδρος στην Επιτροπή Παιδείας του Δήμου Αγίου Δημητρίου

στην Αθήνα.

Έκανα και μια μικρή παρέμβαση λίγο στενοχωρημένος χτες

τελειώνοντας, ότι και μόνο η εικόνα ενός πανελλήνια οργανωμένου

από την ΚΕΔΚΕ, που αγκαλιάζει όλη την ελληνική κοινωνία, της

αίθουσας αυτή τη στιγμή – τιμώ τους παρευρισκόμενους – και

παρατήρησα ότι οι ίδιοι περίπου ήταν και χτες και αυτό

καταδεικνύει την κρίση στην οποία έχει περιέλθει η ελληνική

κοινωνία γενικότερα, γιατί εγώ δεν το θεωρώ ότι η κατάσταση στα

σχολεία είναι κάτι αποκομμένο που πρέπει να το δούμε

διαφορετικά. Η εικόνα στα σχολεία αντανακλά την παρακμιακή

κατάσταση που έχει περιέλθει η ελληνική κοινωνία σε όλα τα

επίπεδα.

Είμαι μάχιμος καθηγητής 28 χρόνια, έχω ζήσει όλα τα

εκπαιδευτικά συστήματα από τη μεταπολίτευση σχεδόν, έχουν

περάσει άπειροι Υπουργοί με εξαγγελίες, προγράμματα, έχω

βαρεθεί ειλικρινά να ακούω μεταρρυθμίσεις, οράματα τα οποία

μένουν κενό γράμμα. Σας το δηλώνει ένας άνθρωπος που ζει σε

Λύκειο, που χωρίς να θέλω να βγάλω την ευθύνη που μου αναλογεί



155



σαν δάσκαλος και των συναδέλφων καθηγητών που κάποιοι

μίλησαν για συντεχνία και μπορεί σε ένα μικρό βαθμό να λειτουργεί

όπως λειτουργεί σε όλα τα επίπεδα στον Δημόσιο Τομέα αυτή η

παρακμιακή κατάσταση που ζούμε και έχουμε ευθύνη και εμείς και

αναλαμβάνω εγώ και τις δικές μου.

Έχω δει και τώρα με την Επιτροπή Παιδείας, που μπήκα και

λίγο στο πολιτικό σύστημα, τώρα με τις τελευταίες μου εμπειρίες

νιώθω ιδιαίτερα απογοητευμένος, γιατί βλέπω άπειρες επικαλύψεις,

αρμόδιος εδώ, αρμόδιος εκεί, να μην λέω λεπτομέρειες, θα

μπορούσα να μιλάω μέχρι το πρωί και πιστεύω και οι περισσότεροι

άνθρωποι που ζουν αυτό που ζω εγώ στην σχολική αίθουσα

σήμερα, να μιλάνε μέχρι το πρωί. Να βλέπουν παρά το ότι κάποιοι

μας λένε τεμπέληδες, το πόσο άσχημο είναι να ζεις σήμερα

καθηγητής, όταν τον ρόλο τον πρώτο τον παίζει το φροντιστήριο

που έχει την ικανότητα να τοποθετεί πέντε παιδιά, ανάλογα το

επίπεδο και προφανώς και εγώ έστειλα σε ένα τέτοιο φροντιστήριο

τα παιδιά μου και είπα να είναι 20άρηδες όλοι, ο γιος μας ήταν 18

και πέρασαν, γιατί έτσι, γιατί μέσα στην τάξη όπως είναι τα παιδιά

απογοητευμένα, με χιλιάδες οικονομικά, κοινωνικά προβλήματα,

ζουν σε μια εργατούπολη, δεν είναι εύκολο να μιλάμε για ιδανικές

καταστάσεις.

Άκουσα την τοποθέτηση, η ουσιαστικότερη – κατά τη γνώμη

μου – ήταν του Καθηγητή Πανεπιστημίου και είδα αυτές τις

αίθουσες όπως τις είχε με ωραία παρουσίαση, αν δείτε την

παραβατικότητα που υπάρχει στα σχολεία, που τρέχουμε ανά πάσα

στιγμή, την ανοχή της ελληνικής κοινωνίας στην παραβατικότητα

και αν αναζητήσουμε την αιτία για αυτή την παραβατικότητα, που

δεν προλαβαίνουμε να βάψουμε το σχολείο και έρχονται και το

καταστρέφουν, αυτά τα φαινόμενα χουλιγκανισμού που αναπαράγει

ένα σύστημα όπου στις ομάδες γενικά τα παιδιά είναι και τέτοια,

αυτές οι κουβέντες που άκουσα ήταν εξιδανικευμένες, που απέχουν



156



πολύ. Μόνο πιστεύω οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς που ζουν το

δράμα και δηλώνω την απογοήτευσή μου για την κατάσταση που

έχει περιέλθει η ελληνική κοινωνία.

Δεν υπάρχει καμία ελπίδα στην ελληνική κοινωνία, από το να

αναβαθμιστεί το σχολείο. Πώς όμως θα αναβαθμιστεί, είναι το

μεγάλο ζητούμενο και προσωπικά, επιτρέψτε μου να είμαι πολύ

απαισιόδοξος για το μέλλον της ελληνικής κοινωνίας. Πηγαίνετε σε

όλες τις χώρες τις καινούργιες, ρωτάω και μαθαίνω, είναι πολύ

υψηλότερο το επίπεδο σε ώρες, στις χώρες του υπαρκτού

σοσιαλισμού. Πήγα στην Ουγγαρία και τρόμαξα μπαίνοντας στην

αίθουσα. Μετά το 1991 όταν υπήρχε το μεταίχμιο μιας αλλαγής

πολιτικού συστήματος και δεν υπήρχε μια γρατσουνιά πουθενά, ένα

σύνθημα σε μια τάξη.

Είναι χάλια η κατάσταση. Δεν ήθελα να μπω σε λεπτομέρειες

τώρα, τι κτίρια φτιάχνει ο ΟΣΚ, που εγώ λυπάμαι για τα κτίρια που

φτιάχνει ο ΟΣΚ. Δεν είναι κτίρια αυτά. Φτιάχτηκε στον Δήμο μας

10.000 τετραγωνικά μέτρα κτίριο για παιδιά με ειδικές ανάγκες. Αν

πάτε και δείτε μέσα τις αίθουσες, θα απογοητευτείτε, 4ώροφα

κτίρια, αχανή, που δεν έχουν καμία σχέση με αυτά τα παιδάκια. Το

περιβάλλον, κτίριο ξερό και λέω ποιος το σκέφτηκε αυτό το κτίριο

για αυτά τα παιδιά, που θα έπρεπε να έχουν ένα χώρο που…

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Εντάξει, την θέση σας την αναδείξατε, ευχαριστούμε

πάρα πολύ. Το καταλαβαίνουμε, αλλά βάζετε ζητήματα τα οποία

είναι πολύ ευρύτερα…

Α. ΑΥΡΗΛΙΩΝΗΣ: Βάζω πολλά θέματα, είναι πολιτικά θέματα…

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Βεβαίως, γιατί όταν μιλάτε για χουλιγκανισμό και για

το ότι καταστρέφονται από τα ίδια τα παιδιά οι αίθουσες μέσα στις

οποίες δουλεύουν, καταλαβαίνετε ότι…

Α. ΑΥΡΗΛΙΩΝΗΣ: Εμείς ευθυνόμαστε για αυτό το φαινόμενο. Σας

ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ασφαλώς. Να είστε καλά, ευχαριστώ και εγώ.



157



Η κυρία Παυλίδου έχει τον λόγο.

ΠΑΥΛΙΔΟΥ: Με συγχωρείτε πάρα πολύ, τα όσα ο προλαλήσας

συνάδελφος με πολύ γλαφυρό τρόπο διεκτραγώδησε, εγώ θα τα πω

με τα λόγια του ποιητή: όπου και αν πάω, η Ελλάδα με πονάει. Το

ένα είναι αυτό και το δεύτερο, με τα λόγια ενός μεγάλου ποιητή, για

αυτή την αίθουσα, ότι: για άλλα κλαίει η ψυχή σου, αυτά πού θα

‘βρει να στα δώσει ο Αρταξέρξης, τον έπαινο του δήμου και των

σοφιστών.

Χωρίς να επιδαψιλεύω δάφνες, για πρώτη φορά, όντας τόσα

χρόνια στο αυτοδιοικητικό κίνημα, γίνεται αυτή η διημερίδα με το

κορυφαίο αυτό θέμα που όλοι πραγματικά καταλήγουμε ότι από εδώ

πρέπει να ξεκινήσουμε, εάν θέλουμε κοινωνίες διαφορετικές και η

αίθουσα είναι άδεια. Η συνύπαρξη όλων των παραγόντων, όλων

των εμπλεκομένων από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τους καθηγητές,

τους φύλακες, τους εκπαιδευτικούς συνολικότερα και αυτούς οι

οποίοι ασχολούνται με την καθαριότητα, θα έπρεπε να ενυπάρχουν

εδώ μέσα, αλλά αυτοί είμαστε. Εμείς όμως δεν θα πρέπει να

απαισιοδοξούμε, γιατί ένας λαός όταν φτάσει στον πάτο του

βαρελιού, αρχίσει η περιδίνηση για να σηκωθεί. Φαίνεται πως δεν

έχουμε φτάσει ακόμα στον πάτο του βαρελιού και για αυτό είμαστε

και εδώ που είμαστε.

Νομίζω ότι δεν θα πρέπει εμείς να απαισιοδοξούμε, εμείς θα

πρέπει να αγωνιούμε και να αγωνιζόμαστε συνάμα, για να ξεκινήσει

η περιδίνηση και θέλω να πω το τελευταίο, πραγματικά ο κύριος

Γερμανός που έκανε παρεμβάσεις και στην Καλαμαριά, με

κατέπληξε γιατί τις είδα τις παρεμβάσεις πια αυτές ως

Αντιδήμαρχος, αλλά δεν είδα τις παρεμβάσεις αυτές σε όλα τα

σχολεία της Θεσσαλονίκης. Μήπως θα έπρεπε ο ΟΣΚ και ο κύριος

Γερμανός, που είναι τώρα δίπλα-δίπλα, να καταγράψει ο ΟΣΚ ότι

αυτός ο εξοπλισμός που μας στέλνει δεν κάνει και θα πρέπει να

συνεργαστούν, θα υπάρξει μια συνέργεια εάν θέλουμε, ας πούμε,



158



αυτό το εξωστρεφές σχολείο το οποίο οραματιζόμαστε, το

διαδραστικό σχολείο που οραματιζόμαστε, ότι θα πρέπει να

ξεκινήσουμε από εκεί, δηλαδή από το κτιριακό, όπως το περιέγραψε

η κυρία Πέππα, αλλά και από τον εξοπλισμό του σχολείου, ο οποίος

εξοπλισμός και η διάταξη των αιθουσών, θα βοηθήσει πραγματικά

σε αυτό για το οποίο συζητάμε.

Παράκληση, να συνεργαστείτε και ο ΟΣΚ να μην στέλνει

αυτούς τους εξοπλισμούς που έστελνε από την δεκαετία του ’50 και

στην συνέχεια του ’80.


Κ. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ: Λέγομαι Καραγιάννης Κώστας, είμαι Διευθυντής

στο Εσπερινό Γυμνάσιο Βέροιας. Είχα σημειώσει πάρα πολλά

πράγματα, αλλά μετά την ομιλία του κυρίου Γερμανού, δεν είχα

λόγο να πω αυτά που είχα να πω, αλλά οι δύο τελευταίοι ομιλητές

μου έδωσαν την ευκαιρία, ο πρώτος νομίζω ήταν και συμφοιτητής

μου στο πανεπιστήμιο.

Θα αδικήσουμε τον κλάδο πραγματικά των εκπαιδευτικών της

Ημαθίας, εάν μιλήσουμε για την κατάσταση που έχει η αίθουσα,

δηλαδή το ότι δεν υπάρχουν εκπαιδευτικοί εδώ μέσα. Πραγματικά

νομίζω ότι δηλώνει την διάσταση που υπάρχει – αυτό που είπαμε

πριν – μεταξύ Τοπικής Αυτοδιοίκησης και εκπαίδευσης. Δηλαδή το

ότι η εκπαίδευση δεν είναι ανοικτή στην κοινωνία. Δεν κατάλαβαν

πραγματικά οι εκπαιδευτικοί, τι επρόκειτο εδώ να λεχθεί. Δηλαδή

έχω δει πολλές φορές την αίθουσα γεμάτη από εκπαιδευτικούς,

όταν το θέμα ήταν πολύ συγκεκριμένο και τους αφορούσε άμεσα.

Δηλαδή αν λέγαμε: προβλήματα μέσα στη σχολική τάξη,

προβλήματα μαθητών, να είστε σίγουροι ότι η αίθουσα θα είχε

γεμίσει. Λοιπόν, δεν κατανόησαν ή δεν τους δώσαμε να

κατανοήσουν πραγματικά περί τίνος επρόκειτο, δηλαδή τι θα

αφορούσε η συζήτηση. Ναι, έχω δει πάρα πολλές φορές την

αίθουσα γεμάτη, μπορούν να το βεβαιώσουν και άλλοι εδώ.



159



Νομίζω ότι ο εκπαιδευτικός ενδιαφέρεται για το σχολείο, αλλά

πρέπει το σχολείο πραγματικά να ανοίξει στην κοινωνία και να

κατανοήσει ο εκπαιδευτικός ότι υπάρχει μεγάλη σχέση και αυτή η

σχέση πρέπει να οικοδομηθεί, να το δείτε, μεταξύ Τοπικής

Αυτοδιοίκησης, Τοπικών Αρχών και λοιπά και σχολείου.

Γιατί δεν κλήθηκε κάποιος μάχιμος εκπαιδευτικός, ένας

Διευθυντής σχολείου εν πάση περιπτώσει, από την ΚΕΔΚΕ, να

κάνει μια εισήγηση;

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Συγνώμη, μάλλον δεν καταλάβατε, να μου επιτρέψετε

λίγο. Ήταν ένα συνέδριο το οποίο έκανε η ΚΕΔΚΕ σε σχέση με το

σχολείο. Κλήθηκε η Συνδικαλιστική Οργάνωση να κάνει μια…

Κ. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ: Πάρα πολύ ωραία, έχω κατανοήσει πάρα πολύ

καλά.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Δηλαδή ούτε το συνέδριο ήταν αυτή τη στιγμή να

είναι γεμάτο από εκπαιδευτικούς, δεν ήταν αυτός ο σκοπός του

συνεδρίου.

Κ. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ: Κοιτάξτε, μιλάμε για το σχολείο. Στο σχολείο

εγώ ξέρω ότι υπάρχουν οι μαθητές και υπάρχουν και οι

εκπαιδευτικοί και υπάρχουν και οι γονείς. Λοιπόν, αυτοί δεν θα

έπρεπε να είναι παρόντες, να πουν τον πόνο τους, να πουν ότι τα

σχολεία μας έχουν αυτά και αυτά τα προβλήματα και μπορεί η

ΚΕΔΚΕ να βοηθήσει στο άλφα και στο βήτα; Με αυτή την έννοια το

λέω. Θα έπρεπε κάποιοι μάχιμοι εκπαιδευτικοί να κάνουν κάποια

τοποθέτηση, κάποια ανάλυση και ούτω κάθε εξής.

Εκείνο που θέλω να καταλήξω, είναι ότι η Τοπική

Αυτοδιοίκηση αναρωτιέμαι αν θα πρέπει να πάρει και άλλες

αρμοδιότητες, εάν δεν μπορεί να φέρει σε πέρας αυτές ήδη τις

οποίες έχει. Θα έλεγα όμως, ας ασχοληθούμε με τα μικρά ζητήματα

τα οποία αφορούν το σχολείο, όπως είναι για παράδειγμα η

κατάσταση που επικρατεί σε μια σχολική αίθουσα. Περιμένουμε 7

ώρες το παιδί να μας παρακολουθεί και είναι πραγματικά 4 τοίχοι,



160



οι οποίοι σε μερικά σχολεία είναι σημειωμένοι με συνθήματα και

ούτω κάθε εξής.

Λοιπόν, ας ξεκινήσουμε από εκεί. Ας καλλωπίσουμε την

αίθουσα, ας καλλωπίσουμε τον αύλειο χώρο, ας καλλωπίσουμε

γενικά τον χώρο του σχολείου. Ας δούμε τι ελλείψεις υπάρχουν και

εκείνο το μητρώο το περίφημο, που έχει συζητηθεί πάρα πολλές

φορές. Πραγματικά, είχαμε 70 καλώδια τα οποία κρεμόταν, φέτος το

λύσαμε το πρόβλημα με πολύ χρήμα, αλλά εν πάση περιπτώσει,

αυτή είναι η κατάσταση στα περισσότερα σχολεία. Δηλαδή το

μητρώο να μην αφορά το τι θα γίνει, αλλά να αφορά γενικά το τι

έχει γίνει μέχρι σήμερα, το οποίο να καταγράφει κάθε φορά το τι

πρόκειται να γίνει αύριο και μεθαύριο.



Ο κύριος Σπίγκος.

Χ. ΣΠΙΓΚΟΣ: Πολύ γρήγορα μία ερώτηση. Από δική μου ευθύνη,

δεν κατάλαβα κάτι που είπε η κυρία Πέππα. Υπάρχουν σχολεία με

δομικά υλικά ή άλλα υλικά ραδιενεργά;

Α. ΠΕΠΠΑ: Βεβαίως.

Χ. ΣΠΙΓΚΟΣ: Ποια είναι αυτά;

Α. ΠΕΠΠΑ: Εσείς τα ξέρετε.

Χ. ΣΠΙΓΚΟΣ: Από ότι γνωρίζω, τα ραδιενεργά υλικά είναι πολύ

συγκεκριμένα, γιατί είναι πολύ σημαντικό αυτό που ελέχθη. Εάν

υπάρχουν ραδιενεργά υλικά – που μπορώ να σας πω ποια είναι τα

ραδιενεργά υλικά – δεν είναι ο άνθρακας πάντως, γιατί μιλήσατε για

αλεξικέραυνα μέσα ή ο χαλκός, δεν είναι αυτά, είναι πλουτώνιο,

είναι…

Α. ΠΕΠΠΑ: Μιλάω για τα αλεξικέραυνα.

Χ. ΣΠΙΓΚΟΣ: Έχει πλουτώνιο, έχει κοβάλτιο, έχει ουράνιο; Δηλαδή,

αν υπάρχουν τέτοια υλικά, για να μην δημιουργηθεί μια τέτοια

εντύπωση – είστε αρχιτέκτονας βέβαια και σας σέβομαι απεριόριστα



161



– πρέπει να το ξεκαθαρίσουμε και να γίνουν και μετρήσεις με

μετρητές, εάν υπάρχει ραδιενεργή ακτινοβολία, είναι πολύ

σημαντικό.

Λοιπόν, επειδή είμαι Διευθυντής της ΔΕΗ, εσείς το είπατε,

ούτε οι κολώνες της ΔΕΗ είναι ραδιενεργές, ούτε ακτινοβολούν,

ούτε τίποτα, για να μην δημιουργούμε εντυπώσεις. Πρέπει να το

πούμε αυτό, γιατί είναι πάρα πολύ σημαντικό. Ελέχθη για τη ΔΕΗ

και πρέπει να το αποκαταστήσουμε. Άλλο να δημιουργεί ένας

ηλεκτροφόρος αγωγός – πρέπει να υπάρχουν και φυσικοί εδώ μέσα

– πεδίο ηλεκτρικό και μαγνητικό και άλλο να μιλάμε για ακτινοβολία.

Ακτινοβολία σημαίνει μεταφορά ενεργών σωματιδίων. Είναι πολύ

σοβαρό και θα δημιουργηθεί πανικός. Τέτοια μεταφορά σωματιδίων,

δεν υφίσταται. Υπάρχει πεδίο.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Αν θέλετε, ολοκληρώστε. Εντάξει.

ΣΥΝΕΔΡΟΣ: Αγαπητοί συνάδελφοι, είμαι από τον Δήμο Ανατολικής

Μάνης έχουμε πει και μέλος της Επιτροπής Πολιτισμού και

Παιδείας. Εγώ θέλω να πω δυο λόγια και να ελαφρύνω και την

ατμόσφαιρα, να την κάνουμε πιο ευχάριστη.

Να πω καταρχήν που διαμαρτύρονται κάποιοι για τις

αίθουσες. Εγώ τελείωσα σχολείο 6τάξιο, μονοθέσιο, με 75 παιδιά

και μάθαμε γράμματα. Δεν λέμε να γυρίσουμε σε αυτές τις

περιόδους.

Όμως, θέλω να πω ένα άλλο εγώ και να τονίσω, την

υπογεννητικότητα, με την οποία δεν ασχοληθήκαμε καθόλου. Σε

λίγο δεν θα έχουμε σχολεία, συνάδελφοι και σε αυτό πρέπει να

στραφεί και η Κεντρική Διοίκηση και εμείς σαν Τοπική

Αυτοδιοίκηση. Εδώ λυπάμαι και για τους εκπαιδευτικούς και για την

Τοπική Αυτοδιοίκηση, αν δεν υπάρχει μόστρα, χρήμα και ψήφος,

δεν συμμετέχουμε, αυτή είναι η αλήθεια, συνάδελφοι.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε πάρα πολύ.



162



Ολοκληρώθηκε αυτός ο κύκλος που είχε θέμα: σύγχρονη

σχολική μονάδα και τοπική κοινωνία.

Θα κάνουμε ένα μικρό διάλειμμα τώρα και θα επιστρέψουμε

για να συνεχίσουμε.

(ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ)

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ένα άλλο θέμα της διημερίδας είναι: «Συνένωση

σχολικών μονάδων και αξιοποίηση σχολικής περιουσίας».

Ως κεντρικός εισηγητής από την πλευρά της Επιτροπής

Παιδείας και Πολιτισμού της ΚΕΔΚΕ, έχει οριστεί ο κύριος Σταύρος

Παπαγεωργίου, ο οποίος έχει και τον λόγο.

Σ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ: Κύριε Πρόεδρε, κυρία Δήμαρχε Βεροίας,

κυρίες και κύριοι, είναι αλήθεια ότι υπήρξε έντονος προβληματισμός

σε όλα τα μέλη της Επιτροπής, αν θα έπρεπε να τεθεί από την

Αυτοδιοίκηση το θέμα της συνένωσης σχολικών μονάδων και αυτό

γιατί σύμφωνα με το συγκεντρωτικό σύστημα διοίκησης που

υπάρχει, όλες οι αποφασιστικές αρμοδιότητες, ακόμη και αν

πρόκειται για ζητήματα των Διοικητικών τους Περιφερειών,

ανατίθενται από το νόμο αποκλειστικά και μόνο στα κεντρικά

όργανα διοίκησης της εκπαίδευσης.

Από την άλλη, σε καμιά περίπτωση δεν θα θέλαμε ως

Επιτροπή, να έρθουμε σε αντίθεση με την συμπαθή τάξη των

εκπαιδευτικών, για θέματα που άπτονται του συνδικαλιστικού

ενδιαφέροντος.

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός, αγαπητοί φίλοι, ότι σε όλα τα

αναπτυγμένα κράτη της Δυτικής Ευρώπης, η εκπαίδευση αποτελεί

αποκλειστική αρμοδιότητα της Αυτοδιοίκησης εδώ και δύο δεκαετίες

περίπου και αυτό, διότι τα επιχειρήματα που αναπτύχθηκαν υπέρ

της αποκέντρωσης της εκπαίδευσης ήταν πολλά, με σημαντικότερα

η ταχύτητα, η οικονομία και η ευελιξία που εξασφαλίζει ένα



163



αποκεντρωμένο εκπαιδευτικό σύστημα και η δυνατότητα που

υπάρχει για ευκολότερη προσαρμογή στις ανάγκες και

ιδιαιτερότητες κάθε τόπου, αφού σε τοπικό επίπεδο υπάρχει άμεση

αντίληψη των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η εκπαίδευση.

Στη χώρα μας όμως, τα πράγματα δεν είναι έτσι. Είναι τελείως

διαφορετικά. Είμαι από αυτούς που πιστεύουν – όπως και πολλοί

άλλοι συνάδελφοι – ότι ο ρόλος της Αυτοδιοίκησης δεν θα πρέπει

να εξαντλείται στην κατανομή των λειτουργικών δαπανών και στην

διαχείρισή τους από τη Σχολική Επιτροπή. Σε μια εποχή όπου η

εκπαίδευση βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, των

πολιτικών όλων των αναπτυγμένων κρατών και αποτελεί πρώτη

τους προτεραιότητα, πιστεύω ότι επιτέλους θα πρέπει και στη χώρα

μας να ξεκινήσει ο απαραίτητος διάλογος με όλους τους αρμόδιους

φορείς, να καταγραφούν οι εξελίξεις, οι τάσεις και οι

προβληματισμοί που σημειώνονται στον χώρο της εξέλιξης, να

εξαχθούν συμπεράσματα και να παρθούν αποφάσεις για την

βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης, για την μεν πρωτοβάθμια

εκπαίδευση σε επίπεδο Δήμου, για τη δε δευτεροβάθμια εκπαίδευση

και κατάρτιση, σε επίπεδο Νομού.

Η εξασφάλιση των στοιχειωδών προϋποθέσεων μάθησης, η

διασφάλιση της ποιότητας στην εκπαίδευση, η παροχή ίσων

ευκαιριών στην μόρφωση των παιδιών μας, πρέπει να αποτελέσει

μέριμνα όλων των παραγόντων που διαμορφώνουν ή υλοποιούν

εκπαιδευτική πολιτική. Είναι αλήθεια ότι η διαμόρφωση και η

εξέλιξη του σχολικού δικτύου – στο σχολικό δίκτυο

συμπεριλαμβάνονται όλες οι σχολικές μονάδες της χώρας – δεν

αποτέλεσε μέχρι σήμερα πεδίο ευρείας και συστηματικής

επιστημονικής έρευνας, παρά το ότι αφορά εκπαιδευτικές παροχές

της βασικότερης εκπαιδευτικής βαθμίδας, η οποία είναι

υποχρεωτική και συνιστά μια από τις σημαντικότερες κοινωνικές

παροχές προς τους πολίτες αυτής της χώρας.



164



Παρά ταύτα όμως, στο παρελθόν και πιο συγκεκριμένα στην

δεκαετία του ’90, παρατηρείται μια συστηματική προσπάθεια για την

προώθηση της συγχώνευσης μικρών σχολικών μονάδων. Το

επιχείρημα που προβάλλεται, είναι η βελτιστοποίηση της απόδοσης

και της λειτουργίας των σχολείων. Όντως, υπήρξε μεγάλη

κινητικότητα και στις αναφορές που είχαν γίνει από τις κατά τόπους

Διευθύνσεις της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, γινόταν λόγος για τα

οφέλη και τα αποτελέσματα των συγχωνεύσεων αυτών. Από το

1993 και μετά, η συγχώνευση εμφανίζεται ως μια διαδικασία

ρουτίνας και οι εκτιμήσεις που διατυπώνονται από τις τοπικές

Διευθύνσεις, συνοψίζονται στο ότι η συγχώνευση των μικρών

σχολικών μονάδων δεν περπατά.

Τα βασικότερα αίτια για την μη προώθηση αυτής της

διαδικασίας, συνοψίζονται στο εξής: πρώτον, στην απουσία

επιχειρημάτων από την πλευρά του Υπουργείου Παιδείας, με την

οποία οι Διευθύνσεις της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης θα

προωθούσαν την πολιτική των συγχωνεύσεων. Δεύτερον, τα

προβλήματα και ο ανασταλτικός ρόλος που έπαιξε ο όρος της

συναίνεσης όλων των γονέων για το θέμα της ασφάλειας της

μετακίνησης των μαθητών και για το θέμα των σχολικών

εορτασμών. Τρίτον, η έλλειψη διερεύνησης των αναγκών της μικρής

κοινότητας και του ρόλου που παίζει το σχολείο στην κοινωνική ζωή

του χωριού και τέλος, το επιχείρημα των τότε Κοινοταρχών στο

δημοτικό σχολείο, ότι το δημοτικό σχολείο και μάλιστα το

ολιγοθέσιο, θα μπορούσε να συγκρατήσει τους πληθυσμούς στα

χωριά.

Ποια είναι όμως η κατάσταση σήμερα στην εκπαίδευση;

Σύμφωνα με το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας, για το έτος 2006-

2007, σε ολόκληρη τη χώρα υπήρχαν 5.400 σχολεία από τα οποία

2.000 από αυτά είναι ολιγοθέσια και η συντριπτική πλειοψηφία

αυτών, βρίσκεται σε αγροτικές περιοχές, ενώ το υπόλοιπο, 3.400



165



σχολεία, βρίσκονται στα αστικά κέντρα. Στο Νομό Καρδίτσας – από

τον οποίο και προέρχομαι, από τις 120 σχολικές μονάδες, οι 74

είναι μονοθέσια μέχρι και 4θέσια σχολεία.

Τι σημαίνει όμως μονοθέσιο, 2θέσιο, 3θέσιο και 4θέσιο

σχολείο και ποια η διαφορά τους από τα πολυθέσια σχολεία;

Μονοθέσια είναι τα σχολεία στα οποία όλοι οι μαθητές όλων των

τάξεων – είναι γνωστό άλλωστε και στους εκπαιδευτικούς –

συνδιδάσκονται όλα τα μαθήματα από έναν δάσκαλο στην ίδια

αίθουσα, 2θέσια είναι τα σχολεία εκείνα τα οποία έχουν 2 τμήματα

μαθητών: το τμήμα που αποτελείται από τους μαθητές των τριών

πρώτων τάξεων και το τμήμα από τους υπόλοιπους μαθητές των

υπόλοιπων τριών τάξεων, οι οποίοι και αυτοί συνδιδάσκονται όλα

τα μαθήματα της τάξης τους από έναν δάσκαλο σε κάθε τμήμα για

όλα τα μαθήματα. Το ίδιο συμβαίνει για τα 3θέσια και τα 4θέσια.

Αν προσέξουμε τις ιδιαιτερότητες που παρουσιάζουν τα

ολιγοθέσια σχολεία, που καλύπτουν ένα μεγάλο μέρος του σχολικού

δικτύου και αναλύσουμε τις διαφορές των ωρολογιών

προγραμμάτων στα διαφορετικής οργανικότητας σχολεία, καθώς και

τον τρόπο που προσαρμόζεται το αναλυτικό πρόγραμμα στο

ωρολόγιο πρόγραμμα των ολιγοθέσιων, θα δείξει την

ελλειμματικότητα που παρουσιάζει το ολιγοθέσιο σχολείο και

κυρίως το μονοθέσιο, σε σχέση με τα πολυθέσια σχολεία.

Μερικά από τα σημαντικότερα μειονεκτήματα των ολιγοθέσιων

σχολείων, είναι τα εξής: οι μαθητές στους οποίους τυγχάνει να

διδάσκονται τα μαθήματα συνδιδασκαλίας, να συναντούν πολλές

δυσκολίες στην κατανόηση της διδακτέας ύλης. Η άμεση διδασκαλία

για την κατανόηση ενός αντικειμένου μάθησης από τους μαθητές,

είναι από άποψη χρόνου πολύ περιορισμένη. Ο δάσκαλος για

παράδειγμα του μονοθέσιου σχολείου, έχει λιγότερο χρόνο για

διδασκαλία κάθε μαθήματος, από ότι ο δάσκαλος στο 6θέσιο

σχολείο.



166



Η διδασκαλία στο ολιγοθέσιο σχολείο είναι περισσότερο

κοπιώδες για τον εκπαιδευτικό, από ότι στο πολυθέσιο. Ο μικρός

αριθμός των μαθητών στα μονοθέσια σχολεία, παρεμποδίζει την

κοινωνικοποίησης των μαθητών και δεν υπάρχουν αρκετές

ευκαιρίες κοινωνικής αλληλεπίδρασης και ευγενούς άμιλλας.

Επίσης, ένα ολιγοθέσιο σχολείο, στερείται εκπαιδευτικών για την

εκμάθηση ξένων γλωσσών, πληροφορικής, εικαστικών τεχνών και

μουσικής. Τη στιγμή που στα αστικά κέντρα μιλάνε για τα «έξυπνα

σχολεία», για τα σχολεία του μέλλοντος, στα σχολεία της ελληνικής

υπαίθρου υπάρχει αδυναμία λειτουργίας ακόμη και για το ολοήμερο

σχολείο. Ειλικρινά με έπιασε θλίψη και λέω πραγματικά πόσων

ταχυτήτων μαθητές υπάρχουν σε αυτή τη χώρα.

Τέλος, ένα σοβαρό μειονέκτημα των ολιγοθέσιων σχολείων,

αποτελεί και το γεγονός ότι για την εκπαίδευση κάθε μαθητή,

απαιτεί υψηλό οικονομικό κόστος, σε σχέση με του μαθητή του

πολυθέσιου σχολείου.

Αγαπητοί συνάδελφοι, όπως αντιλαμβανόμαστε όλοι, το

οργανωτικό μοντέλο της εκπαίδευσης είναι αναχρονιστικό. Παράγει

ανισότητες και δημιουργεί μαθητές δύο ταχυτήτων. Θεωρώντας τα

παιδιά της περιφέρειας νέους με λιγότερα δικαιώματα στη γνώση

από εκείνα της πόλης. Πιστεύω ότι είναι απαραίτητη, να μην πω

επιβεβλημένη, η προώθηση της διαδικασίας συνένωσης των μικρών

σχολικών μονάδων στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και η δημιουργία

6θέσιων σχολικών μονάδων, που θα λειτουργούν με ολοήμερα

προγράμματα.

Ένα πολυθέσιο ολοήμερο σχολείο με ολοήμερο πρόγραμμα,

έχει μόνο πλεονεκτήματα και οφέλη όπως είναι: η βελτίωση των

συνθηκών μάθησης, σωματικής άσκησης, μόρφωσης και

κοινωνικοποίησης των μαθητών. Η βελτίωση των συνθηκών

εργασίας των εκπαιδευτικών, η άρτια στελέχωση των σχολικών

μονάδων με εκπαιδευτικούς ειδικοτήτων, η οργάνωση βιβλιοθηκών,



167



εργαστηρίων πληροφορικής και για την χρήση των νέων

τεχνολογιών, η δραστική μείωση του κόστους μόρφωσης και

εκπαίδευσης των παιδιών για την οικογένεια, η συγκέντρωση

λειτουργικών πόρων για την καλύτερη επίλυση των προβλημάτων

των σχολείων, η απελευθέρωση σχολικών κτιρίων ώστε να

χρησιμοποιηθούν για άλλες δραστηριότητες.

Πολλά από αυτά τα σχολικά κτίρια θα μπορούσαν να

αποτελέσουν εστίες πολιτισμού, να γίνουν Πολιτιστικά Κέντρα,

Δημοτικές Βιβλιοθήκες, Δημοτικές Πινακοθήκες και να στεγάσουν

μια σειρά από άλλες δραστηριότητες ή να παραχωρηθεί η χρήση

τους σε άλλους φορείς, προκειμένου να αξιοποιηθούν, όπως

κάναμε παραδείγματος χάρη στον Δήμο μας. Ένα δημοτικό σχολείο

που έκλεισε λόγω έλλειψης μαθητών, το παραχωρήσαμε στο Σώμα

Ελλήνων Προσκόπων και ίδρυσαν Κέντρο Περιβαλλοντικής

Εκπαίδευσης και υλοποιούν δραστηριότητες περιβαλλοντικού

ενδιαφέροντος. Επίσης, εκκρεμεί μια αίτηση ακόμη της Ραδιολέσχης

Καρδίτσας, προκειμένου να της παραχωρηθεί ένα σχολικό κτίριο –

που και αυτό δεν λειτουργεί – και όπως γνωρίζουμε, η Λέσχη αυτή,

για εμάς που είμαστε από την Καρδίτσα, υλοποιεί και δράσεις

πολιτικής προστασίας και πυρασφάλειας στον ορεινό όγκο του

Δήμου μας.

Αγαπητοί συνάδελφοι, σε μια εποχή όπου η εκπαίδευση, η

γνώση, αποτελούν τα βασικότερα εφόδια των νέων για την καλύτερη

προετοιμασία τους και την διεκδίκηση στην αγορά εργασίας, αλλά

και την κοινωνική τους ανέλιξη, εμείς δεν πρέπει να

αντιμετωπίζουμε με απάθεια τις εξελίξεις και όσοι από εμάς

θεωρούμε ότι οι λύσεις επιβάλλονται από επάνω και ότι ο χρόνος

για την επίλυση αυτών των προβλημάτων είναι άπειρος, σημαίνει

ότι δεν αφουγκραζόμαστε το καινούργιο.

Χρέος μας είναι να παρέχουμε στα παιδιά μας όλες τις

απαραίτητες υποδομές, εκπαιδευτικές, υλικοτεχνικές, για να



168



μπορέσουν να συναγωνιστούν ισότιμα με τους άλλους νέους. Να

δημιουργήσουμε ένα σχολείο που θα οραματίζεται με το βλέμμα

στραμμένο στο μέλλον, θα δηλώνει παρών στις επιθυμίες, τους

προβληματισμούς των μαθητών και των γονέων και θα ικανοποιεί

τα οράματα των εκπαιδευτικών.


ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ευχαριστούμε τον Δήμαρχο Ιθώμης, τον κύριο

Παπαγεωργίου.

Έχουμε προγραμματισμένες δύο παρεμβάσεις από τον κύριο

Φώτη Κουτσουπιά που είναι Σχολικός Σύμβουλος της 1 ης

Εκπαιδευτικής Περιφέρειας Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης του Νομού

Ημαθίας και από τον κύριο Εμμανουήλ Πεσινάκη που είναι

Προϊστάμενος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Νομού Χαλκιδικής.

Ο κύριος Κουτσουπιάς ας κάνει την τοποθέτησή του πρώτα.

Φ. ΚΟΥΤΣΟΥΠΙΑΣ: Καλησπέρα σας.

Ήθελα πάρα πολύ τις τρεις εισηγήσεις τις σημερινές, του

κυρίου Καθηγητή, του κυρίου Δημήτρη Γερμανού και του κυρίου

Σταύρου Παπαγεωργίου, καθώς επίσης και του κυρίου Πεσινάκη, να

τις ακούσει όλο το ακροατήριο το χθεσινό, το πολυπληθές.

Εμείς ωστόσο, οι εισηγητές της σημερινής ημέρας

ευχαριστούμε θερμά τους εναπομείναντες, τους παρόντες, οι οποίοι

τιμούν με την παρουσία τους αυτή τη δύσκολη σαββατιάτικη ώρα το

συνέδριο. Ευχαριστούμε επίσης την κυρία Δήμαρχο που είναι εδώ

και τον Αντιδήμαρχο Παιδείας, τον κύριο Νίκο Μαυροκεφαλίδη,

ιδιαίτερα.

Διαβάζοντας τις εισηγήσεις των τριών συναδέλφων που

σήμερα εισηγήθηκαν, του κυρίου Καθηγητή δηλαδή και τις άλλες

δύο και του Δημάρχου, είχα αποφασίσει ότι θα πω: ότι είχα να πω,

το ακούσατε από τους προλαλήσαντες. Ωστόσο, επειδή έγινε στην

Ημαθία μια προσπάθεια που συνεχίστηκε με τις δύο Δημοτικές



169



Αρχές και αυτό είναι μια ξεχωριστή τιμή για την πόλη, θα ήθελα δυο

σελίδες να πω για αυτό.

Όταν δηλαδή η συνεργασία υπερβαίνει τα υπηρεσιακά όρια

και δεν είναι μια δημοσιοϋπαλληλική διεκπεραίωση, τότε

αναδύονται πρωτοβουλίες και γίνεται όχημα η Τοπική Αυτοδιοίκηση

για πάρα πολύ σπουδαία πράγματα. Η σχέση συνήθως της Τοπικής

Αυτοδιοίκησης και της εκπαιδευτικής κοινότητας – εμείς το ξέρουμε

καλά, άλλωστε όλα έτσι κανονίζονται στο Δημόσιο – οριοθετούνται

από τις τυπικές αρμοδιότητες. Ρυθμίζονται από νομοθετικές

ενέργειες, καθορίζονται από οδηγίες διοικητικές και βέβαια

διεκπεραιώνονται με εντολές. Κυμαίνονται όμως εντός ενός

συγκεκριμένου εύρους και επιφέρουν ανάλογα αποτελέσματα ή

πολλές φορές προκαλούν ανάλογα αντιμετωπίσιμα ή μη

προβλήματα.

Μπορούν άραγε να λειτουργήσουν προωθητικά αυτές οι

σχέσεις στην τοπική ανάπτυξη; Ένα ερώτημα που μπαίνει διαρκώς

από όλους. Μπορούν να υπερβούν το υπηρεσιακό επίπεδο;

Μπορούν να κινητοποιήσουν τους πολίτες και τους εκπαιδευτικούς

κυρίως και να τους φέρουν κοντά, Δήμο και εκπαίδευση; Εμείς θα

αναφερθούμε μόνο σε μια τοπική εμπειρία. Είπαμε να μιλήσουμε

για μια δράση που αναπτύχθηκε στον Δήμο μας.

Ο πυρήνας τώρα και η ιδέα αυτής της δράσης. Η ιδέα ανήκει

στον Καθηγητή κύριο Χρήστο Τσολάκη και ο πυρήνας ήταν μια

ομάδα εκπαιδευτικών αρχικά. Η ανταπόκριση του Δήμου, εδώ

οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι σταθήκαμε τυχεροί, γιατί οι

άνθρωποι που βρισκόταν τότε στο Δημοτικό Συμβούλιο και

βρίσκονται και τώρα, αυτή την προσπάθεια την είδαν πέρα και έξω

από ενδεχόμενες αντιπαλότητες, πολιτικές και άλλες. Ο τότε

Αντιδήμαρχος Παιδείας, ο κύριος Σακαλής, έδωσε τη σκυτάλη στον

νυν Αντιδήμαρχο Παιδείας, στον κύριο Μαυροκεφαλίδη. Ποια ήταν η

ιδέα; Η ιδέα ήταν η ίδρυση ενός Δημοτικού Νομικού Προσώπου με



170



την επωνυμία «Μουσείο Εκπαίδευσης Βέροιας». Δεν έμεινε αυτό

στα χαρτιά, γιατί η συμμετοχή των σχολείων ήταν καθοριστική.

Αρχικά ξεκινήσαμε να συγκεντρώσουμε υλικό για το «Μουσείο

Εκπαίδευσης» μόνο από τα σχολεία του Νομού Ημαθίας, αλλά

φτάσαμε να λαμβάνουμε δέματα από τη Ροδόπη και την Κρήτη. Από

τους γύρω Νομούς βέβαια, όσα εκθέματα μας προσφέρθηκαν,

πήγαμε και τα πήραμε εμείς οι ίδιοι με τους εκπαιδευτικούς και

άλλες φορές με τον Αντιδήμαρχο, τα παραλάβαμε με τα οχήματα

του Δήμου ή και με τα προσωπικά μας αυτοκίνητα. Η συμμετοχή

των πολιτών δηλαδή της πόλης ήταν δεδομένη, υπήρξαν μεγάλοι

δωρητές, κάποιοι από αυτούς έφεραν τις προσωπικές τους

συλλογές και η εγκατάσταση έγινε στην Πανεπιστημιούπολη, στο

Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης στο ΑΠΘ, στον χώρο

που βρίσκεται το παλιό στρατόπεδο του πυροβολικού στις

Βαρβάρες.

Έγιναν πολλές εκδηλώσεις εκεί μαθητικού περιεχομένου, αλλά

έφτασαν να μας επισκέπτονται και σύλλογοι φιλολόγων από πολύ

μακριά. Από ότι πληροφορήθηκα χτες που ρώτησα τον υπεύθυνο

εκεί, είχαμε γύρω στις 7.000 – και παραπάνω ίσως – κόσμο, μόνο

πέρυσι. Επισκέφτηκε το μουσείο 7.500 κόσμος. Το εκπαιδευτικό

υλικό δεν μπορώ να σας το περιγράψω, θα πάρει πολύ χρόνο. Όταν

θα έχετε χρόνο θα το δείτε μόνοι σας το «Μουσείο Εκπαίδευσης»

και θα καταλάβετε. Ένα υλικό εκπληκτικό. Καταρχήν εκεί βρίσκονται

όλα τα βιβλία της εκπαίδευσης του νεοελληνικού κράτους, πράγμα

που το οφείλουμε στον κύριο Τσολάκη, τα μάζευε πολλά χρόνια και

τα έφερε εδώ που είναι η πατρίδα του, κατά μία έννοια, είναι από τα

Πιέρια δίπλα.

Το μουσείο το επισκέφτηκαν ομάδες ανθρώπων, πάρα πολλά

σχολεία, πολλές φορές δύο και τρεις φορές τα ίδια σχολεία,

ερευνητές, γιατί εκεί υπάρχει μοναδικό υλικό που δεν υπάρχει

αλλού και βέβαια, αποτελεί για την πόλη μια παρακαταθήκη. Θα



171



σταματήσω να περιγράφω τις δράσεις αυτές και θα διαβάσω λίγα

πράγματα από το καταστατικό και τους σκοπούς του «Μουσείου

Εκπαίδευσης», που είναι είπαμε Νομικό Πρόσωπο του Δήμου

Βέροιας.

«Η διάδοση, η συλλογή, η συντήρηση, η έκθεση αντικειμένων

σχετικών με την ιστορία της εκπαίδευσης, την παιδεία και την

παιδική ηλικία από την αρχαιότητα μέχρι τη σύγχρονη εποχή, με

έμφαση την περίοδο από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους ως

τις μέρες μας». Είναι οι σκοποί, περιγράφονται στο καταστατικό. «Η

προώθηση της έρευνας και της ιστορίας της εκπαίδευσης, καθώς

και της τοπικής ιστορίας. Η εκπαιδευτική δραστηριότητα μέσα από

εκθέσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα, διαλέξεις και περιοδικές

εκθέσεις.

Η μελέτη, η έρευνα και η διάχυση εννοιολογικών

συμπλεγμάτων ή πραγμάτων γνώσης, σκέψης, δράσης και έμφασης

στο πεδίο της επιστήμης, της τέχνης, της αισθητικής, της

φιλοσοφίας, της πολιτικής, της τεχνολογίας, της αρχαιολογίας και

ως τέτοια συγκροτούν στο βάθος τον ίδιο τον πολιτισμό της πόλης

και της ευρύτερης περιοχής, αλλά και της ιστορίας της εκπαίδευσης.

Η συνεργασία με Ακαδημαϊκά Ιδρύματα της ημεδαπής και της

αλλοδαπής με ερευνητικά κέντρα» αυτά έχουν γίνει, «η οργάνωση

διαλέξεων, σεμιναρίων, συνεδρίων, μαθημάτων παντοειδών και

παρεμφερών συναντήσεων και εκδηλώσεων με Έλληνες αλλά και

ξένους ειδικούς, καθώς και η πραγματοποίηση εκδόσεων.

Η προκήρυξη διαγωνισμών μεταξύ των μαθητών κυρίως, αλλά

και των φοιτητών και των καθηγητών, πάνω στη συγγραφή γενικών

δοκιμίων από υλικό που έχει το μουσείο». Έχει ένα εκπληκτικό

υλικό. «Η ανάδειξη της ειδικής φυσιογνωμίας της πόλης και της

ευρύτερης περιοχής, ιδιαίτερα σε σχέση…




172



Φ. ΚΟΥΤΣΟΥΠΙΑΣ: …υλικοτεχνική υποδομή. Όμως, εντός των

ορίων και των δυνατοτήτων του Νομικού Προσώπου και πάντοτε

εντός των καθοριζόμενων από το Διοικητικό Συμβούλιο πλαισίων».

Σας ευχαριστώ πολύ.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε και εμείς.

Ο κύριος Πεσινάκης, για την εισήγησή του.

Ε. ΠΕΣΙΝΑΚΗΣ: Κυρίες και κύριοι σύνεδροι, για την οικονομία του

χρόνου, πρέπει να δηλώσω ότι επικροτώ απολύτως αυτά που είπε

ο προλαλήσας σε ότι αφορά την παρουσία σας και την τιμή την

οποία κάνατε για τα πρόσωπά μας εδώ.

Πρέπει να δηλώσω και να ξέρετε ότι τ ις κοινωνικές αλλαγές

τις επέφεραν μικρές κοινωνικές ομάδες, ολιγάριθμοι.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ουκ εν τω πολλώ το ευ.

Ε. ΠΕΣΙΝΑΚΗΣ: Όπως λέει και ο Χριστός, μη φοβού το μικρόν

ποίμνιον. Εγώ δεν φοβάμαι καθόλου. Είμαι φύσει αισιόδοξος και

πιστεύω ότι εσείς μπορείτε να αλλάξετε την κοινωνία, αρκεί να το

θέλετε.

Θα σας πω δυο λόγια για τις συγχωνεύσεις σχολικών

μονάδων. Όπως είπε και ο Πρόεδρος του συνεδρίου, η Διεύθυνση

Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Χαλκιδικής, είμαι 33 χρόνια στον

εκπαιδευτικό χώρο και θα σας μιλήσω από την εμπειρία που ζω στο

μεδούλι μου τα χρόνια αυτά. Όπως θα ξέρετε ενδεχομένως όλοι

σας, το σχολείο είναι ένας χώρος μέσα στον οποίο προσφέρεται

συστηματική παροχή γνώσεων και αναπτύσσεται η προσωπικότητα

του ατόμου. Η εργασία αυτή γίνεται από ειδικευμένα πρόσωπα, που

ονομάζονται δάσκαλοι – συμπεριλαμβάνω κάθε κατηγορίας

εκπαιδευτικού, για να μη παρεξηγηθώ – βάσει εκπαιδευτικών

μεθόδων οι οποίες συνεχώς εναλλάσσονται.

Η προσφορά του σχολείου στην κοινωνία – νομίζω το

γνωρίζουμε όλοι μας – και γενικότερα στον άνθρωπο, είναι



173



τεράστια. Για αυτό και τα σχολεία υπήρχαν από την αρχαιότητα. Η

πρόσβαση όμως στα σχολεία αυτά, ήταν προνόμιο των λίγων οι

οποίοι και μπορούσαν – και εφόσον ήθελαν – να υποβληθούν στον

κόπο που απαιτείτο. Στην πορεία των χρόνων, η λειτουργία των

σχολείων αποτέλεσε πρωταρχικό μέλημα των ηγετών. Τη σημασία

του σχολείου, ο λαός την περικλείει σε μια φράση. Θα είναι γνωστή

σε όλους σας, ας την επαναλάβω όμως, συγχωρέστε με: όπου

ανοίγει ένα σχολείο, κλείνει μια φυλακή. Θα θυμάστε και αυτό που

είπε ο Άγιος Κοσμάς Αιτωλός που πέρασε και από τα μέρη σας

εδώ, ότι θα κάνουμε σχολεία πρώτα και μετά θα κάνουμε εκκλησιές,

γιατί πίστευε ότι όποιος μαθαίνει τα ελληνικά γράμματα, μπορεί

εύκολα να μάθει τα γράμματα της εκκλησίας, εάν το ήθελε.

Από τα παλιά χρόνια, θεωρείτο μεγάλο προσόν για έναν τόπο,

να έχει δικό του σχολείο. Η λειτουργία όμως των σχολικών

μονάδων, απαιτούσε οικονομικές δαπάνες – και όχι μόνο – γιατί

ήταν απαραίτητη και η κοινωνική στήριξη και η οικονομική αρωγή

των γνωστών σε εμάς στην Ελλάδα, ευεργετών. Πολλά σχολεία

έχουν γίνει από Έλληνες ευεργέτες, δεν είναι ώρα τώρα να το

αναπτύξουμε, θα μπορούσαμε να κάνουμε μια ημερίδα πάνω σε

αυτό.

Με την πάροδο των χρόνων, ο αριθμός των σχολείων

μεγάλωνε, γιατί ο αριθμός των παιδιών– μαθητών – τώρα ποια λέξη

θα βάζω κάθε φορά στην πορεία του λόγου, εννοώ ένα πράγμα

δηλαδή – μεγάλωνε. Επίσης, η εξέλιξη της επιστήμης και αυτή

μεγάλωνε και έπρεπε να διαμορφώσουμε και πολίτες ανάλογα με τις

συνθήκες. Έτσι η μόρφωση και η ανάπτυξη της προσωπικότητας

των ανθρώπων, έγινε θεσμός. Το ονομάζουμε σήμερα: παιδεία.

Σε κάθε περίπτωση και σε κάθε περίοδο, η επιλογή των

σχολείων γινόταν πάντα με κριτήριο την ποιότητα της παρεχόμενης

γνώσης. Πάνω σε αυτό μπορούμε να μιλάμε εμείς οι εκπαιδευτικοί

πολλές ημέρες, όμως δεν θα σταματήσουμε εδώ. Χαρακτηριστικό



174



της ποιότητας της εκπαίδευσης, είναι η δημιουργία περιβάλλοντος

τέτοιου ώστε να μπορεί το παιδί – μαθητής να κοινωνικοποιείται και

έτσι μέσα από την ευγενή άμιλλα και τον ευγενή ανταγωνισμό να

προάγεται η γνώση και να διαμορφώνεται ο χαρακτήρας του

παιδιού. Το κοινωνικό περιβάλλον συνεπώς της τάξεως,

περιλαμβάνει τον μαθητή και τον δάσκαλο και συνεπώς εξαρτάται

και από τους δύο. Με δεδομένο ότι ο δάσκαλος ενεργοποιεί το

κοινωνικό περιβάλλον, η επίδραση που θα δεχθεί ο μαθητής θα

εξαρτηθεί από την διάθεση του μαθητή.

Τώρα εδώ μπαίνει ένα θέμα: πόσοι μπορούν να είναι οι

μαθητές σε κάθε τάξη; Οι εκπαιδευτικοί που άκουσα, πέρασαν από

εδώ, έχουν γραφτεί σελίδες και κάθε φορά από διαφορετική

θεώρηση μπορείς να γράψεις πολλά πράγματα. Την απάντηση

όμως του ερωτήματος, μπορεί να μας την δώσει μόνο ένας: ο

εκπαιδευτικός ή κατά τον Σωκράτη: ο παιδοτρίβης ή ο επαΐων. Η

Πολιτεία κάθε φορά με νόμο θεσπίζει τον αριθμό των μαθητών που

πρέπει να είναι σε μια τάξη, αλλά καθορίζει μόνο το ανώτερο όριο.

Ποτέ δεν καθορίζει το κατώτερο και το κάνει αυτό για λόγους

πολιτικούς.

Η επίδραση όμως του μαθητή από το κοινωνικό περιβάλλον

που είναι απαραίτητο για να διαμορφωθεί ο χαρακτήρας του και να

προαχθεί η γνώση, που είναι και το ζητούμενο, δεν μπορεί να

εξεταστεί πάντοτε με πολιτικά κριτήρια και με πολιτικά σκεπτικά.

Κυρίως, εξαρτάται από τη δυναμική και το εύρος του κοινωνικού

περιβάλλοντος, από την ηλικία του μαθητή και το είδος της

παρεχόμενης γνώσης. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε εμείς

συνέχεια στη ζωή μας ως εκπαιδευτικοί, θα ήταν πολύ εύκολα αν

είχαμε απεριόριστο αριθμό μαθητών και την δυνατότητα να

επιλέξουμε όπως εμείς επιθυμούμε.

Στην εποχή μας όμως, ο αριθμός των μαθητών στις αστικές

περιοχές μειώνεται και στις επαρχίες μηδενίζεται. Έτσι αν θέλουμε



175



να παρέχουμε στα παιδιά μας μια ικανοποιητική ποιότητα γνώσεως,

πρέπει να λάβουμε μέτρα ώστε να αντιμετωπίσουμε την

υπογεννητικότητα. Το πρόβλημα αυτό όμως, το ξέρετε όλοι σας

καλύτερα από εμένα, παρά το ότι το κράτος έχει προσπαθήσει

πολλές φορές, δεν μπορεί να επιλυθεί. Αυτό λοιπόν το δυσάρεστο

φαινόμενο που εμφανίζεται στην περιοχή μας, υποχρεώνει πολλές

σχολικές μονάδες να κλείσουν, γιατί δεν υπάρχουν μαθητές. Για να

μην ερημώσει όμως η επαρχία και επειδή πρέπει να μορφωθούν και

τα παιδιά της επαρχίας, οδηγούμαστε κατά ανάγκη στις συνενώσεις

των σχολικών μονάδων.

Η αναγκαιότητα της συγχώνευσης των σχολικών μονάδων,

εκτιμάται, εξαρτάται, προτείνεται και μελετάται από τα Όργανα της

εκπαίδευσης, όπως είναι ο Προϊστάμενος του Γραφείου Διεύθυνσης,

ο δάσκαλος, οι Σχολικοί Σύμβουλοι, οι οποίοι κάποια στιγμή

ανταμώνουν στις διάφορες συναντήσεις και αποφαίνονται για το αν

θα πρέπει να προτείνουν την συγχώνευση δύο ή τριών σχολικών

μονάδων.

Το κοινωνικό αυτό πρόβλημα της συγχώνευσης των σχολικών

μονάδων, γιατί περί τέτοιου πρόκειται, αντιμετωπίστηκε και στην

δεκαετία του ’80, όταν ήταν η τότε κυβέρνηση του Ανδρέα

Παπανδρέου, με Υπουργό Παιδείας τον κύριο Κακλαμάνη αν

θυμάμαι καλά, έκανε μια διαβούλευση για δύο χρόνια, στην οποία

είχα την τιμή να μετέχω ως εκπρόσωπος της ΟΛΜΕ σε πολλές

συναντήσεις και σε ενημερωτικές επισκέψεις και διαμόρφωσε τον

γνωστό στους εκπαιδευτικούς αλλά και στους τοπικούς, νόμο 15

του 66. Υπάρχει ένα άρθρο εκεί, δεν θυμάμαι τον αριθμό του τώρα,

που λέει: ίδρυση, κατάργηση, συγχώνευση σχολικών μονάδων. Το

άρθρο καλά τα λέει, αλλά αν επιχειρήσει κανείς να εφαρμόσει το

άρθρο, αλλοίμονό του. Απευθύνομαι προς τους άρχοντες των

χωριών τώρα.



176



Η εφαρμογή των διαδικασιών, είναι μια δύσκολη υπόθεση.

Ξεκινάει πρώτα από όλα, από την ενημέρωση των γονέων. Τα

στελέχη της εκπαίδευσης μεταβαίνουμε σε ένα χωριό και

προσπαθούμε να πείσουμε, ενημερώνουμε τους μαθητές για την

αναγκαιότητα της εκπαίδευσης. Οι γονείς των παιδιών, που είναι

συνήθως άνθρωποι ολιγογράμματοι, δύσκολα θα μπορέσουν να

ανατρέψουν τα επιχειρήματα των φορέων της εκπαίδευσης, που

είναι επιστημονικά. Το δέχονται. Το επόμενο βήμα λοιπόν, είναι να

πάμε στον Δήμαρχο, στην Δημοτική Επιτροπή Παιδείας και εκεί με

κάποια δυσκολία ο Δήμαρχος ή η Δημοτική Επιτροπή Παιδείας θα

το παραδεχθεί το πρόβλημα, δεν θα υιοθετήσει τη λύση του όμως.

Το επόμενο βήμα, είναι να πάμε στη Νομαρχιακή Επιτροπή

Παιδείας. Εκεί ξέρετε, θα περάσει η πρότασή μας, γιατί όλοι που

είναι στη Νομαρχιακή Επιτροπή Παιδείας είναι άνθρωποι της

εκπαίδευσης και γενικώς άνθρωποι τεχνοκράτες, οι οποίοι κινούνται

με βάση τον νόμο και την πραγματικότητα. Δηλαδή, ένας Σχολικός

Σύμβουλος δεν μπορεί να πει όχι όταν θέλουμε να συγχωνεύσουμε

δύο σχολεία από 5 μαθητές. Έτσι δεν είναι κύριε Σύμβουλε; Θα

πουν όλοι ναι και εκεί Προεδρεύει ο εκπρόσωπος του Νομάρχη, ο

οποίος συνήθως ή λευκό θα ρίξει στην Επιτροπή ή θα πάρει θέση

που να τον βολεύει για την παραπέρα πορεία του.

Πάμε στο Νομαρχιακό Συμβούλιο, κυρίες και κύριοι σύνεδροι.

Εκεί τα πράγματα θα εξαρτηθούν από καθαρά πολιτικούς λόγους. Τι

συμφέρει η πολιτική; Εκείνο θα γίνει. Το αρχικό πρόβλημα λοιπόν

που βάλαμε εμείς, η συγχώνευση των σχολικών μονάδων, τελικά θα

καταλήξει στην απόφαση αυτή. Όλα τα Όργανα που συνεδριάζουν,

μαζεύουν όλα τα χαρτιά σε ένα φάκελο, ανεξάρτητα από το αν

συμφωνούν ή διαφωνούν και τα στέλνουμε στον Υπουργό Παιδείας.

Ο Υπουργός Παιδείας έχει τον καθοριστικό λόγο. Παρά το ότι είναι

συγκεντρωτικό το σύστημα, αγαπητέ Δήμαρχε, πρέπει κάποιος να

έχει τον λόγο τον αποφασιστικό. Δεν γίνεται αλλιώς. Άμα φτάσουμε



177



να συζητάμε και να μην αποφασίζουμε, δεν κάνουμε τίποτα. Θα

βγάλει μια απόφαση ο Υπουργός Παιδείας, την οποία συνήθως

επιχειρούν οι παρακάτω να την ανατρέψουν. Καταλάβατε; Το λέω

αυτό με την έννοια του όρου. Άρα πήγε μια προσπάθεια στον αέρα.

Τώρα, για να φτάσουμε και λίγο στην ουσία του θέματος,

μπορεί η συγχώνευση σε μια περίπτωση να είναι απαραίτητη. Σε

άλλη περίπτωση να μην είναι απαραίτητη. Πρέπει όμως

οπωσδήποτε να είναι πετυχημένη, γιατί τότε θα προσφέρουμε στα

παιδιά μας την καλύτερη παροχή παιδείας. Για να είναι μια

επιτυχημένη συγχώνευση, πρέπει να λύσουμε πολλά προβλήματα,

μερικά εκ των οποίων θα σας αναφέρω ενδεικτικά.

Πρώτο πρόβλημα που πρέπει να δούμε, είναι η μεταφορά των

μαθητών. Κατά τις συγχωνεύσεις των σχολικών μονάδων,

μετακινούνται μαθητές. Η μεταφορά γίνεται με δαπάνες του

κράτους, μέσω της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Όταν ανατίθεται το

έργο της μεταφοράς των μαθητών, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη

ιδιαίτερα στην επαρχία, ο χρόνος που πρέπει το παιδί να βρίσκεται

στο σχολείο. Υπάρχουν περιπτώσεις που μαθητές φτάνουν στο

σχολείο μία και μιάμιση ώρα πριν την έναρξη των μαθημάτων, με

αποτέλεσμα να βρουν το σχολείο κλειστό διότι ο επιστάτης θα πάει

στις 8.00 στο σχολείο. Τότε θα τους βρει η καφετέρια, θα τους βρει

κάθε ένας που ενδιαφέρεται να τους περάσει την άποψή του.

Θα φύγουν λοιπόν από το σχολείο στις 14.00 και θα ξαναπάνε

στο χωριό τους άλλη μιάμιση ώρα, που έγινε 15.30. Ποιος από εμάς

δουλεύει από τις 6.30 μέχρι τις 15.30; Δεν υπάρχει άνθρωπος

νομίζω. Άρα αυτό πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη. Στην

περίπτωση αυτή, προτιμότερο να μην γίνει η συγχώνευση σχολικών

μονάδων, γιατί αν το παιδί στην προσπάθεια να το πάρουμε να το

μάθουμε γράμματα, το οδηγήσουμε στην αγκαλιά του άλλου, δεν

κάνουμε τίποτα.



178



Δεύτερη παράμετρος, δεύτερο πρόβλημα που θα

αντιμετωπίσουμε, είναι το είδος των σχολικών μονάδων. Είπαμε ότι

το είδος των σχολικών μονάδων έχει καθοριστική σημασία για τις

συγχωνεύσεις των σχολείων. Ευκολότερα συγχωνεύονται δύο

νηπιαγωγεία σε μια πόλη ή σε ένα αστικό κέντρο, από ότι δύο

νηπιαγωγεία δύο χωριών, διότι η μεταφορά των νηπίων από το ένα

χωριό στο άλλο θα φορτώσει τους γονείς με άλλα προβλήματα, άρα

ενώ πάμε να τους βοηθήσουμε, να τους πάρουμε τα νήπια να τους

ευκολύνουμε, τους δημιουργούμε χειρότερα προβλήματα.

Αντίθετα, ένας καλά μελετημένος τρόπος μεταφοράς μαθητών,

άνετα μπορεί να μας βοηθήσει να συγχωνεύσουμε δύο σχολεία,

δημοτικά και γυμνάσια. Όμως, εκεί που πρέπει να αποφεύγεται η

συγχώνευση των μαθητών, είναι το λύκειο, η Β΄ Λυκείου ιδιαιτέρως,

γιατί οι μαθητές του λυκείου μπορούν να υποστούν ένα –

συγχωρέστε μου τη φράση – εκπαιδευτικό σοκ και να αποτύχουν. Η

αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος, μπορεί να τους δημιουργήσει

πολύ σοβαρό πρόβλημα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, πρέπει να

εκδίδεται από τον Διευθυντή της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης,

απόφαση κατανομής του μαθητικού δυναμικού, ώστε να μην

φτάσουμε να έχουμε 4 ή 5 παιδιά στην Β΄ Λυκείου, γιατί με 4 και 5

παιδιά δεν μπορεί να γίνει δουλειά.

Για αυτό λοιπόν, το τρίτο πρόβλημα που πρέπει να δούμε,

είναι ο αριθμός των μαθητών που θα είναι σε μια τάξη. Ο αριθμός

των μαθητών δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία όταν είμαστε στο

νηπιαγωγείο. Εκεί παρέχουμε μια γνώση με μικρό αριθμό, τα παιδιά

κοινωνικοποιούνται σε πολύ μικρό βαθμό, έχουμε το παιχνίδι, εν

πάση περιπτώσει τα πράγματα είναι πολύ εύκολα και μπορούμε να

κάνουμε την συγχώνευση χωρίς να υποβαθμίζεται ο ρόλος του

κοινωνικού περιβάλλοντος. Για να μην είναι όμως το κοινωνικό

περιβάλλον συντηρητικό και τι θα πει συντηρητικό; Να μπορεί να

ανοίγει. Όταν έχουμε 3 άτομα, με τα ίδια πράγματα το περιβάλλον



179



γίνεται κλειστό, δεν ανοίγει. Αν έχουμε 10 άτομα ανοίγει, αν έχουμε

15 πιο πολύ ανοίγει. Πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη ο αριθμός

των μαθητών.

Σήμερα από τη νομοθεσία, αλλά και από τους παιδαγωγούς,

τους επιστήμονες, γίνεται δεκτό ότι ο αριθμός των μαθητών που

πρέπει να υπάρχει σε κάθε τάξη του δημοτικού είναι 30, στο

γυμνάσιο 25 έως 30 – έτσι λέμε εμείς – στο λύκειο 25 έως 30 στα

μαθήματα γενικής παιδείας και 18 έως 20 στα μαθήματα

κατεύθυνσης. Πάλι επαναλαμβάνω και δίνω ιδιαίτερη βαρύτητα –

και σε αυτό θα με καταλάβουν οι συνάδελφοι που παρευρίσκονται

εδώ – πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη σημασία στο κοινωνικό

περιβάλλον.

Αν σκεφτούμε λοιπόν ένα παράδειγμα: έχουμε μια τάξη στην

Β΄ Λυκείου με 4 παιδιά και ένας καθηγητής των μαθηματικών να

διδάσκει ένα θέμα μαθηματικών. Τελείωσε η διδασκαλία, πάει ο

καθηγητής να κάνει την εμπέδωση, ρωτάει στον άλφα, δεν

απαντάει. Ρωτάει στον βήτα, απαντάει λάθος, ρωτάει στον γάμα,

δεν απαντάει, ρωτάει στον δέλτα, απαντάει σωστά. Αντιλαμβάνεστε

ότι πρέπει να επαναλάβουμε το μάθημα. Όσοι είστε καθηγητές, με

αντιλαμβάνεστε, δηλαδή στα 4 άτομα αν τα 3 δεν απαντήσουν,

πρέπει να επαναλάβουμε το μάθημα. Αυτό όμως, γίνεται σε βάρος

των μαθητών. Θα χάσουμε την ώρα, δημιουργούμε εκνευρισμό,

είναι πολλά. Να μην τα αναλύουμε τώρα.

Στην περίπτωση αυτή πρέπει, επαναλαμβάνω αυτό που είπα

και προηγουμένως, από την αρχή να προβλέψουμε ώστε να μην

φτάσουμε στο 4 ή στο 5. Να κάνουμε λοιπόν την κατανομή των

μαθητών σε περιοχές έτσι, παρά την αντίδραση των πολιτικών. Θα

αρχίσουν οι πολιτικοί: εμείς με 4 παιδιά, θέλουμε να κάνουμε τα

παιδιά μας φροντιστηριακό το μάθημα. Θα αρχίσουν διάφορες

θεωρίες, δεν είναι τώρα της ώρας να τα αναπτύξουμε, γιατί θα φάμε

πολύ χρόνο.



180



Το τέταρτο σημείο που πρέπει να προσέξουμε, είναι οι

γεωγραφικές και οι συγκοινωνιακές συνθήκες. Δεν μπορούμε να

περνάνε τα πράγματα αυτά απαρατήρητα, διότι αν μετακινούμε από

την μια μεριά του βουνού στην άλλη μεριά του βουνού ένα παιδί,

αντιλαμβάνεστε ότι τα προβλήματα είναι δύσκολα. Όσο καλά και αν

θέλουμε να τα τακτοποιήσουμε, υπάρχουν χιλιομετρικές αποστάσεις

που δεν γίνεται διαφορετικά, τότε πρέπει οι γονείς να πάρουν την

σοβαρή απόφαση να μεταφέρουν το παιδί τους σε ένα κέντρο που

θα μπορεί να μάθει γράμματα. Για αυτό χρειάζεται η Πολιτεία να

επέμβει και να βοηθήσει αυτόν τον γονέα, να τον πείσει καταρχήν

ότι αυτό το πράγμα πρέπει να γίνει και δεύτερον, να τον βοηθήσει

οικονομικά. Με πολλούς τρόπους μπορεί η Πολιτεία.

Αναφέρω και ένα πέμπτο – όχι γιατί δεν υπάρχουν άλλα –

είναι το κόστος μεταφοράς. Κανένας μέχρι σήμερα, σας λέω είμαι

32 χρόνια στον χώρο, δεν έκατσε να πει πόσο κοστίζει η λειτουργία

του σχολείου και τι έργο παράγουμε. Κανένας δεν έκανε τη δουλειά

αυτή. Δεν ξέρω, αν ξέρει ένας από εδώ ή από όπου ξέρει, να το

μάθω και εγώ. Αποτέλεσμα, να γίνονται σχολεία εκεί που δεν

υπάρχουν, να παραμένουν σχολεία ανενεργά, άχρηστα – όπως είπε

προηγουμένως ο Δήμαρχος – και σε άλλα σχολεία να μαζεύεται

αριθμός μεγάλος. Αυτό είναι πολύ σημαντικό.

Δεν ξέρω σαν Τοπική Αυτοδιοίκηση πώς μπορείτε να το δείτε

και συγχωρέστε με, αλλά όλοι οι άρχοντες γυρεύουν από ένα

σχολείο. Στην δική μου Περιφέρεια που είμαι, ο καθένας θέλει στο

χωριό του, προσέξτε, νηπιαγωγείο, δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο και

ένα παράρτημα πανεπιστημίου. Λοιπόν, καταλαβαίνετε ότι εν πάση

περιπτώσει δεν είναι η σωστή άποψη.

Κυρίες και κύριοι σύνεδροι, εγώ καταρχήν θέλω να ζητήσω

συγνώμη, γιατί σας υποχρέωσα να αισθανθείτε σαν μαθητές. Σας

βεβαιώνω όμως ότι είναι δύσκολο σε έναν εκπαιδευτικό που

διδάσκει 35 χρόνια, να αφήνει τον σκόπελο αυτό. Είναι δύσκολο σε



181



εμάς που διδάσκουμε 35 χρόνια, να μην αισθανόμαστε δάσκαλοι.

Δεν θέλω να κάνω τον δάσκαλο, απλώς σας μεταφέρω την εμπειρία

μου, είπα και από την αρχή. Εσείς όμως είστε τοπικοί άρχοντες και

επιθυμώ να σας προβληματίσω, ώστε να λειτουργήσετε με κριτήριο

πάντοτε την ποιότητα της παρεχόμενης γνώσης στην εκπαίδευση

και να στηρίζετε ή να μην στηρίζετε κάποιες συνενώσεις.

Για εμάς τους εκπαιδευτικούς – νομίζω ότι πολλοί είναι εδώ

μέσα – αυτά είναι θέματα ρουτίνας και πολλές φορές απορούμε

γιατί δεν μας καταλαβαίνουν οι άλλοι. Λέμε το αυτονόητο, δεν

μπορούν να καταλάβουν οι άλλοι τι γίνεται; Αυτό γίνεται γιατί θα

πρέπει να κάνουμε υπομονή με την πάροδο του χρόνου, θα

αποκτήσετε και εσείς οι τοπικοί άρχοντες ανάλογη παιδεία, ώστε να

βοηθήσετε έτσι με τον τρόπο και από τη θέση σας να έχουμε ένα

σχολείο σύγχρονο και λειτουργικό που να ανταποκρίνεται στις

σύγχρονες περιστάσεις, να διαπλάθει προσωπικότητες και να

συγκροτεί δημοκρατικούς πολίτες που τόσο ανάγκη τους έχει το

κράτος μας. Πολίτες που θα μπορούν να ανταποκριθούν στις

απαιτήσεις της εποχής. Δεν πρέπει να ξεχνάτε δε, ότι όλα είναι

θέμα παιδείας.

Συνεπώς, κάθε ενέργειά σας για το σύγχρονο ελληνικό

σχολείο, είναι και υποχρέωση, κύριε Πρόεδρε, αλλά και δημιουργία.

Ευχαριστώ πολύ για την υπομονή σας.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε πάρα πολύ τον κύριο Πεσινάκη.

Έχουμε λίγο χρόνο εάν κάποιος ή κάποια θέλει να κάνει μια

παρέμβαση πάνω στο συγκεκριμένο αντικείμενο. Αν όχι, τότε να

προχωρήσουμε κατά κάποιο τρόπο στην σύνοψη των

συμπερασμάτων της διημερίδας. Βέβαια, τα τελικά συμπεράσματα

και όλα αυτά, θα προκύψουν μετά την απομαγνητοφώνηση των

πρακτικών, θα εξεταστούν από την Επιτροπή Παιδείας και

Πολιτισμού της ΚΕΔΚΕ, θα τα εισηγηθούμε στο Διοικητικό

Συμβούλιο της ΚΕΔΚΕ και βεβαίως, στο συνέδριό μας τον Νοέμβριο



182



που θα γίνει στην Θεσσαλονίκη, θα γίνει η παρουσίαση αυτών των

τελικών συμπερασμάτων, κατά κάποιο τρόπο, προτάσεων και

ιδεών.

Υπάρχει κάποιος που θέλει να τοποθετηθεί, να κάνει κάποια

παρέμβαση; Έχουμε στη διάθεσή μας περίπου ένα μισάωρο, αν

κάποιος θέλει να τοποθετηθεί και τα λοιπά, πολύ ευχαρίστως.

Αλλιώς να διαβάσω μια πρώτη καταγραφή κάποιων

συμπερασμάτων τα οποία προέκυψαν από την διημερίδα, που όπως

σας είπα, ούτε οριστικά είναι, ούτε και τα μόνα, διότι με την

απομαγνητοφώνηση είμαι βέβαιος ότι η Επιτροπή Παιδείας θα

συμπεριλάβει και άλλες προτάσεις οι οποίες κατατέθηκαν. Διαβάζω

λοιπόν επί τάχει:

Ένα είναι η δημιουργία Γραφείου Παιδείας σε κάθε μονάδα

Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δήμο ή Κοινότητα, με αντικείμενο την

υποστήριξη των Επιτροπών Παιδείας και των Σχολικών Επιτροπών.

Αν θέλετε ως αρωγός, να υπάρχει δηλαδή κάποιο Γραφείο σε κάθε

ΟΤΑ, όπου θα μπορούν οι Επιτροπές να απευθύνονται και να έχουν

κάποιο backup, κάποιο service ας πούμε, κάποια υποδομή.

Οι διατιθέμενες επιχορηγήσεις για τις λειτουργικές δαπάνες

και τις δαπάνες επισκευής και συντήρησης των σχολείων, θα

πρέπει να αναπροσαρμόζονται τουλάχιστον ανά 3ετία μετά από

πρόταση της ΚΕΔΚΕ. Ακούστηκε έντονα εδώ, ότι σε κάθε

περίπτωση τα χρήματα τα οποία παίρνουν οι Δήμαρχοι για να

συντηρήσουν τις σχολικές μονάδες υπολείπονται κατά πολύ των

πραγματικών απαιτήσεων και ακούστηκε επίσης – νομίζω ότι ο

Δήμαρχος των Τρικκαίων, ο κύριος Ταμήλος το είπε – ότι εδώ και

τόσα χρόνια παίρνουμε τα ίδια λεφτά. Αυτό σημαίνει λοιπόν, ότι θα

πρέπει με κάποιον μηχανισμό να καταλάβει η Κεντρική Διοίκηση ότι

όταν έχουμε τιμαριθμικές αναπροσαρμογές και εν πάση περιπτώσει

έχουμε ζητήματα κόστους…




183



ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Επαναλαμβάνω και λέω ότι είναι μια πρώτη

καταγραφή. Τώρα να το σημειώσω εγώ, ότι σαφώς πρέπει να γίνει

όσο γίνεται πιο δυναμικό αυτό. Μέχρι να πάρει την τελική του

μορφή, σίγουρα πιστεύω ότι θα είναι…

ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: Θα δεχθεί παρεμβάσεις.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Έτσι.

Λοιπόν, με βάση τις ρυθμίσεις του νέου Κώδικα Δήμων και

Κοινοτήτων, να ολοκληρωθεί οπωσδήποτε η διαδικασία

μεταβίβασης της κυριότητας των σχολείων στους Πρωτοβάθμιους

ΟΤΑ. Αυτό προϋποθέτει πρώτα από όλα ορισμό νέας ημερομηνίας

για την ολοκλήρωση της διαδικασίας, γιατί αυτή που είχε αρχικά

τεθεί, η 30 Ιουλίου του 2008, εξέπνευσε. Κατά συνέπεια, θα πρέπει

να οριστεί μια νέα ημερομηνία ώστε να ολοκληρωθεί αυτή η

απαραίτητη διαδικασία. Σε αυτό θα μπορούσε κάποιος να πει ότι

και τα σχολικά συγκροτήματα, που πλέον δεν χρησιμοποιούνται,

υπάρχει κάποια δουλεία υπέρ του ελληνικού Δημοσίου. Αυτά

κανονικά θα πρέπει να διεκδικήσει η Αυτοδιοίκηση να περιέλθουν

στους ΟΤΑ και οι ΟΤΑ βεβαίως, έχουν την δυνατότητα για άλλες

κοινωφελείς χρήσεις να αξιοποιήσουν τους συγκεκριμένους χώρους,

διότι διαφορετικά παραμένουν εγκαταλελειμμένα ή

υπολειτουργούντα και τελικά ρημάζουν. Άρα λοιπόν, είναι ένα

ζήτημα το οποίο πρέπει να αναδειχθεί.

Έχουμε επίσης το θέμα το οποίο προέκυψε από τη συζήτηση,

ότι πρέπει να στηριχθεί με κάθε τρόπο ο θεσμός του ολοήμερου

σχολείου με παράλληλη και ποιοτική και ποσοτική αναβάθμιση των

υπηρεσιών που προσφέρονται. Επίσης, το θέμα της στήριξης των

προγραμμάτων ενισχυτικής διδασκαλίας, προγράμματα που βέβαια

τα παιδιά που έχουν κάποιες αδυναμίες ή εν πάση περιπτώσει

ακόμα και τους καλούς μαθητές οι οποίοι θέλουν την εξειδικευμένη

ερώτηση που δεν τους δίνεται η δυνατότητα όταν η τάξη είναι με

20-25 παιδιά, θα μπορούσαν να την κάνουν σε αυτό το πλαίσιο και



184



τέλος, μια ειδική υποστήριξη στους μαθητές που προέρχονται από

τις οικογένειες των μεταναστών που έχουν πρόσθετα προβλήματα

σε σχέση με τα Ελληνόπουλα.

Αυτά καταρχήν έχουν καταγραφεί, υπάρχουν πάρα πολλά

άλλα πράγματα τα οποία κρύβονται μέσα στις τοποθετήσεις και στις

παρεμβάσεις. Αυτά όλα θα απομαγνητοφωνηθούν και οπωσδήποτε

θα γίνει η κατάλληλη επεξεργασία.

Εάν πάνω σε αυτά θέλει κάποιος να προσθέσει, κύριε

Ταμήλο, στο μικρόφωνο, αν θέλετε.


ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Να το σημειώσουμε, αν και σας δείξαμε πριν λίγο,

μια πρώτη ιδέα να μας δώσετε και εσείς γιατί είστε έμπειρος

Δήμαρχος.

Μ. ΤΑΜΗΛΟΣ: Για τα πρακτικά, είμαι ο Μιχάλης Ταμήλος,

Δήμαρχος Τρικάλων.

Ήθελα να πω, ότι περίμενα από τις εισηγήσεις μήπως

κάποιος ομιλητής έθιγε και το θέμα των Ειδικών Σχολείων, για τα

άτομα με ειδικές ανάγκες. Τα Ειδικά Σχολεία που έχουν γίνει

σχεδόν σε όλες τις πρωτεύουσες, αντιμετωπίζουν την πιο δύσκολη

πλευρά της εκπαίδευσης, τα άτομα με ειδικές ανάγκες και με

μαθησιακές δυσκολίες.

Όντως, αυτά τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει κάποια βήματα

για την οργάνωση αυτών των σχολείων με ειδικούς επιστήμονες,

που εδώ πρέπει να πω ότι δεν έχουν στελεχωθεί πλήρως με όλες

τις ειδικότητες των επιστημόνων, δηλαδή παρατηρούνται φαινόμενα

σε Ειδικά Σχολεία που έχουν 30-40 παιδιά, να υπάρχουν 2-3

εκπαιδευτικοί οι οποίοι δεν έχουν όλες τις δυνατότητες. Δεν

βρίσκουμε κιόλας στην επαρχία ειδικούς στην ομιλία,

λογοθεραπευτές ή εργοθεραπευτές. Υπάρχουν μεγάλες ελλείψεις

στην επαρχία. Στην Αθήνα ίσως και στην Θεσσαλονίκη και στις

μεγάλες πόλεις να βρίσκονται, αλλά στην πόλη των Τρικάλων



185



παραδείγματος χάρη ψάχνουμε να βρούμε λογοθεραπευτή και

έρχονταν μια κοπέλα από τη Λάρισα να κάνει κάποια μαθήματα και

μετά άνοιξε και ιδιωτικό γραφείο και έφυγε κιόλας. Άρα λοιπόν,

υπάρχει στα Ειδικά Σχολεία πρόβλημα στελέχωσης, ανεπαρκής

δηλαδή οργάνωση των σχολείων.

Δεύτερον, υπάρχουν σχολεία τα οποία χρησιμοποιούνται, τα

οποία δεν είναι σύμφωνα με τις προδιαγραφές για τα Ειδικά

Σχολεία. Δηλαδή, πήραμε ένα σχολείο κανονικό και προσπαθούμε

μέσα σε αυτό, με μια ράμπα που κάνουμε για τα ΑΜΕΑ, να κάνουμε

αυτά τα σχολεία για Ειδικά. Δεν είναι στις μεγάλες αίθουσες που

είναι για 20 παιδιά, να κάνουμε μάθημα με 2 παιδιά ή να καθόμαστε

να χωρίζουμε με γυψοσανίδες. Δηλαδή κάπου πρέπει να πιέσουμε

σαν κράτος, σαν Τοπική Αυτοδιοίκηση, σε κάθε πόλη να γίνει ένα

σύγχρονο σχολείο, Ειδικό, για ειδικές περιπτώσεις. Περίπου μέσο

όρο σε κάθε Νομό είναι 40 το πολύ 50 παιδιά αυτά που έχουν το

πρόβλημα πληθυσμιακά, αναλογικά. Δεν θέλει μεγάλα σχολεία,

θέλει εξειδικευμένη όμως κατασκευή, που ίσως να χρειαστεί και μια

διεθνή εμπειρία.

Όμως, ήθελα αυτό κύριε Πρόεδρε να καταγραφεί.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Βεβαίως, καταγράφηκε.

Μ. ΤΑΜΗΛΟΣ: Γιατί δεν το ανέφερε κανένας από τους ομιλητές και

για αυτό ακριβώς ήθελα να το επισημάνω.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστώ πολύ.

Ελάτε, κύριε Δήμαρχε. Είναι ο Δήμαρχος Ασκληπιείου, ο

κύριος Τσακαλιάρης.

Χ. ΤΣΑΚΑΛΙΑΡΗΣ: Παίρνοντας αφορμή από κάτι που είπε ο κύριος

Πεσινάκης, ότι πραγματικά το πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας

μιλάει για τάξεις των 25-30 ατόμων, εγώ νομίζω ότι έχουμε λόγο

εδώ να πούμε ότι στις τάξεις – εγώ και ως εκπαιδευτικός μιλάω –

των 30 ατόμων, καμία δυνατότητα δεν έχει ο εκπαιδευτικός να



186



παρέχει τις κατάλληλες γνώσεις και το συνδέω με αυτό που είπατε

με την παροχή…

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Εξειδικευμένης ερώτησης σε γνώσεις.

Χ. ΤΣΑΚΑΛΙΑΡΗΣ: Όχι, το συνδέω με την ενισχυτική διδασκαλία.

Ας γίνουν οι τάξεις των 20 ατόμων και ίσως η ενισχυτική διδασκαλία

δεν χρειάζεται.

Δεν κατάλαβα κάτι που είπε ο κύριος Πεσινάκης, ότι σε τάξεις

των 4 ατόμων – δεν μπόρεσα να το καταλάβω αυτό – είπατε ότι…

Ε. ΠΕΣΙΝΑΚΗΣ: Αν θέλετε, να το διευκρινίσω.

Χ. ΤΣΑΚΑΛΙΑΡΗΣ: Να το διευκρινίσετε λίγο, για να το κατανοήσω.

Εγώ πιστεύω ότι όταν η τάξη είναι ολιγομελής, τότε ο εκπαιδευτικός

έχει την δυνατότητα να κάνει φροντιστηριακή παρέμβαση, να το πω

έτσι, οπότε να χτυπήσουμε και το άλλο καρκίνωμα, στο οποίο εγώ

δούλεψα πολλά χρόνια, αλλά όμως πρέπει να το ομολογήσω εδώ,

μπορεί να δούλεψα, να έβγαλα και χρήματα από αυτή τη

διαδικασία, αλλά είναι καρκίνωμα. Η παραπαιδεία και είναι ένα

μεγάλο κόστος για την ελληνική κοινωνία και για την ελληνική

οικογένεια. Να λέμε αλήθειες.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Με αυτή την έννοια είναι καρκίνωμα, έτσι; Όχι με την

έννοια της παρεχόμενης εκπαίδευσης.

Χ. ΤΣΑΚΑΛΙΑΡΗΣ: Όχι. Θα σας πω και κάτι άλλο. Εγώ πιστεύω ότι

το φροντιστήριο έχει αναλάβει και η φροντιστηριακή μάθηση πολλές

φορές αναλαμβάνει να κάνει ότι δεν κάνει το σχολείο. Παρ’ όλα

αυτά όμως, είναι ένας παραοργανισμός, είναι μια λειτουργία η

οποία τέλος πάντων δεν προβλέπεται. Να το δεχόμαστε και για

αυτόν τον λόγο, επειδή πιστεύουμε όλοι – πιστεύω και στην Τοπική

Αυτοδιοίκηση και οι προϊστάμενοι εδώ – στον θεσμό της

εκπαίδευσης, θα πρέπει να ενισχύσουμε αυτόν τον θεσμό της

εκπαίδευσης και θα τον ενισχύσουμε με ολιγομελή τμήματα. Οι

τάξεις των 30 παιδιών, σας το λέω ως εκπαιδευτικός, είναι ένα

τελείως αποτυχημένο μοντέλο, τα 10 παιδιά σε παρακολουθούν και



187



τα 20 χάνονται και άρα θα μπορούσαμε αυτή την ενισχυτική

διδασκαλία να μην την χρειαζόμαστε. Την χρειαζόμαστε, γιατί

ακριβώς είναι πολύ μεγάλες οι τάξεις.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε πολύ, κύριε Δήμαρχε.

Ήταν σαφές, περισσότερο ρητορικά το έβαλε το θέμα, για να

υπογραμμίσει την άποψή του, η οποία και εγώ επειδή είμαι

εκπαιδευτικός, τη βρίσκω σωστή. Με 5 παιδιά μπορείς να κάνεις

φροντιστηριακό μάθημα. Πραγματικά.

Ε. ΠΕΣΙΝΑΚΗΣ: Φανταστείτε όμως τι κτιριακές υποδομές

χρειάζονται, έτσι;

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Άλλο αυτό. Αυτό είναι άλλη κουβέντα. Μα, με την ίδια

λογική είπε καρκίνωμα και τα φροντιστήρια ο συνάδελφος.

Ο κύριος Αντιδήμαρχος.

Ι. ΔΗΜΟΣ: Θέλω να συμπληρώσω κάτι στην σωστή τοποθέτηση του

Δήμαρχου Τρικκαίων.

Έχουμε και άλλο ένα πρόβλημα. Στα 10 παιδιά, τα 3 έχουν

μαθησιακές δυσκολίες. Αυτό δεν αντιμετωπίζεται. Κανονικά, θα

έπρεπε στον Δήμο να υπάρχουν 2-3 εξειδικευμένοι λογοθεραπευτές

ή αναπτυξιακοί γιατροί, δεν ξέρω ποιοι αντιμετωπίζουν…

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Για δυσλεξία μιλάτε τώρα, κυριότερα;

Ι. ΔΗΜΟΣ: Μαθησιακές δυσκολίες. Δεν συγκεντρώνεται, άρα δεν

μπορεί να αποδώσει. Αυτό λοιπόν, δεν καλύπτεται. Καλύπτεται

μόνο ιδιωτικά, πανάκριβα. Εγώ στην Καισαριανή έχω τεράστιο

πρόβλημα, διότι όταν στα 10 παιδιά τα 3 έχουν αυτό το πρόβλημα,

δεν μπορούν να πάνε να πληρώσουν αυτά τα Κέντρα τα οποία

αναλαμβάνουν να τα βοηθήσουν. Δεν μιλάω για Ειδικό Σχολείο

όπως το είπε ο Δήμαρχος, μιλάω για αυτή την κατηγορία παιδιών.

Αυτό είναι ένα.

Ένα δεύτερο, οι περισσότεροι Διευθυντές δημοτικών ή

γυμνασίων, μου ζητάνε ψυχολόγους. Δηλαδή θέλουν κάποιους

ανθρώπους συμβουλευτικά, να μιλάνε μαζί τους οι εκπαιδευτικοί και



188



φυσικά και τα παιδιά, γιατί αντιμετωπίζουν τέτοια προβλήματα και

αυτό είναι ένα αίτημα που μπορεί να μπει μέσα στα προγράμματα

διεκδίκησης από το Υπουργείο Παιδείας.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε, κύριε Δήμο.

Α. ΑΥΡΗΛΙΩΝΗΣ: Αυτό που είπε ο κύριος Δήμος για τα παιδιά με

μαθησιακές δυσκολίες, υπάρχει μια καχυποψία Διευθυντών που

πλησίασα εγώ, να συνεργαστούν με τις Υπηρεσίες του Δήμου και

λένε, δεν ξέρω πώς λέγεται μια Υπηρεσία αντίστοιχη που έχει το

Δημόσιο, που παραπέμπουμε τα παιδιά και υπάρχει ένας φόβος ότι

θα παρέμβει κάπου ο Δήμος. Βλέπουν τον Δήμο με επιθετικό

τρόπο, λες και δεν έχουμε το ίδιο πρόβλημα σαν κοινωνίες.

Πρέπει να βρούμε μια φόρμουλα, επειδή αυτό νομίζω είναι η

ουσία, να υπάρχει συνεργασία και όχι καχυποψία, γιατί αν έρθει

ένας κοινωνιολόγος και ασχοληθεί με ένα παιδί, πιθανόν να

αντιδράσουν οι γονείς και το φοβούνται. Υπάρχει μια ευθυνοφοβία.

Πρέπει με την παρέμβασή μας αυτή, να το σπάσουμε αυτό.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Εντάξει, ευχαριστούμε πολύ.

ΣΥΝΕΔΡΟΣ: Θεωρώ ότι στα συμπεράσματα πρέπει να

συμπεριληφθεί και η συνένωση των σχολείων, γιατί δεν το άκουσα

αυτό να το διαβάζετε.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ασφαλώς, αυτό προκύπτει, αφού αυτό ήταν ενότητα

ολόκληρη στην διημερίδα.

ΣΥΝΕΔΡΟΣ: Γιατί κάναμε μια κουβέντα με τον κύριο Τέγο πριν και

λέγαμε ότι το Φανάρι είναι η έδρα του Δήμου μου, κάποτε έβγαζε

αξιόλογες προσωπικότητες και ανθρώπους των γραμμάτων και

φέτος, στους 60 μαθητές δεν είχε ούτε μία επιτυχία. Άρα, αυτό το

κακό από κάπου ξεκινάει και σίγουρα ξεκινάει από τις χαμηλότερες

βαθμίδες.

Ε. ΠΕΣΙΝΑΚΗΣ: Ακούστηκαν πολλές παρατηρήσεις για τα σχολεία

Ειδικής Αγωγής. Νομίζω ότι όλα αυτά λύνονται με τον πρόσφατο

νόμο που πέρασε από τη Βουλή. Αν το διαβάσετε, θα δείτε ότι



189



πολλά προβλήματα από αυτά αντιμετωπίζονται με κάποιον τρόπο.

Ένας άλλος θα πει: εγώ θέλω διαφορετικά. Εντάξει, είναι μια άποψη

αυτή.

Δεύτερον, για τους παλιννοστούντες, νομίζω λειτουργούν στα

σχολεία τάξεις υποδοχής, αρκεί να ενεργοποιηθούν από τους

εκπαιδευτικούς.

Τρίτον, για την διάθεση των κτιρίων, υπάρχει διαδικασία που

μπορείτε να την χρησιμοποιήσετε για να διαθέσετε τα σχολικά

κτίρια για σκοπούς που αναφέρθηκαν εδώ. Είναι εύκολο, αρκεί να

το προσπαθήσετε και δεν είναι διάταξη καινούργια αυτή, είναι

παλιά. Είναι της δεκαετίας του ’90, κοντά στο 1995.

ΣΥΝΕΔΡΟΣ: Είναι μόνο παραχώρηση χρήσης.

Ε. ΠΕΣΙΝΑΚΗΣ: Χρήσης, ναι.


ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εδώ κλείνει η διημερίδα μας. Πιστεύω ότι όσοι την

παρακολούθησαν θα έγιναν σοφότεροι. Κατάθεσαν και εκείνοι την

προσωπική τους εμπειρία, άποψη, προβληματισμό και τώρα πάμε

να δούμε την Βεργίνα.



190

ΚΕΔΕ - Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος€¦ · web viewΜόνο το 25%...

Documents