1

Тавзењот оид ба самтњои асосии сиёсати Буљети давлатии

Љумњурии Тољикистон дар соли 2014 ва шарњи мухтасари нишондињандањои макроиќтисодї

барои cолњои 2015-2016 Буљети давлатии миёнамўњлати Љумњурии

Тољикистон барои солњои 2014-2016 дар асоси муќаррароти Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар бораи молияи давлатии Љумњурии Тољикистон», Кодексњои андоз ва гумруки Љумњурии Тољикистон, Фармоиши Њукумати Љумњурии Тољикистон аз 13 декабри соли 2012 тањти раќами 144-ф ва Ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон “Дар бораи нишондињандањои макроиќ-тисодии Љумњурии Тољикистон барои солњои 2014-2016”, тањия гардидааст.

Буљети давлатї аз рўи њамаи манбаъњои маблаѓгузорї аз љумла: даромадњои љорї, грантњо, ќарзњо барои амалї намудани лоињањои муштараки инвеститсионї ва ќарзњои дигари давлатї ва инчунин маблаѓњои махсуси ташкилотњои буљетї ташаккул ёфтааст.

I. Самтњои асосии сиёсати Буљети давлатї

Дар тањияи Буљети давлатї пеш аз њама афзалиятњое, ки дар Паёми Президенти Љумњурии Тољикистон Љаноби Олї мўњтарам Эмомалї Рањмон ба Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон аз 26 апрели соли 2013, вохўрињояшон бо намояндагони ањли љомеа ќайд гардидаанд ва инчунин вазифањое, ки аз Стратегияи баланд бардоштани сатњи некўањволии мардуми Тољикистон барои солњои 2013-2015, Стратегияи идоракунии молияи давлатии Љумњурии Тољикистон барои солњои 2009-2018, Стратегияи рушди миллии

2

Љумњурии Тољикистон то соли 2015 ва дигар ќарору барномањои Њукумати Љумњурии Тољикистон бармеоянд, пешнињоди аъзоёни Маљлиси Миллї, вакилони Маљлиси намояндагони Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон ва дархостњои маќомоти иљроияи мањаллии њокимияти давлатї ба инобат гирифта шудаанд.

Сиёсати Буљети давлатии Љумњурии Тољикистон дар давраи миёнамўњлат ба маќсади дар амал татбиќ намудани сиёсати иќтисодиву иљтимоии Президенти кишвар ва Њукумати Љумњурии Тољикистон, амалї намудани афзалиятњои муњими стратегии давлатї, аз љумла таъмини истиќлолияти энергетикї, рањоии кишвар аз бунбасти коммуникатсионї, бехатарии озуќаворї, таъмини њифзи иљтимоии ањолї ва рушди иќтисодиёт равона гардида, дар он самтњои зерин дарљ гардидаанд:

- таъмини рушди устувори нишондињандањои макроиќтисодї, аз љумла: афзоиши Маљмўи Мањсулоти Дохилї, дар робита ба ин таъмин намудани рушди иќтисодиёт, самаранокии фаъолияти корхонањои саноатї, рушди соњањои энергетика, наќлиёт ва коммуникатсия, хољагии ќишлоќ, хизматрасонї, дастгирии соњибкории хурду миёна;

- баланд бардоштани маърифат ва фарњанги андозсупорандагон, дуруст ба роњ мондани маъмурикунонии андозњо, васеъ намудани заминаи андозбандї ва дар ин асос зиёд намудани даромади буљет;

- суръат бахшидан ба ислоњот дар бахшњои идоракунии самараноки молияи давлатї, љорї намудани механизми нави маблаѓгузории соњањои маориф, тандурустї, њифзи иљтимої вобаста ба таъмин намудани

3

рушди ин соњањо ва баланд бардоштани дараљаи некўањволии шањрвандон;

- таъмин намудани устувории бозори молиявї, барои нигоњ доштани сармоягузории ватанию хориљї ва фароњам овардани шароити мусоид барои љалби сармоягузорињои дарозмуддат;

- дар дараљаи муайян нигоњ доштани ќарзњои берунї ва сариваќт хизматрасонии онњо дар доираи амалї гардонидани Стратегияи идоракунии ќарзњои давлатї;

- таъмини сиёсати дохилї ва берунии давлатї, фаъолияти маќомоти њокимият ва идоракунии давлатї ва маќомоти иљроияи мањаллии њокимияти давлатї;

- таъмини амнияти миллї ва бехатарии кишвар.

II. Нишондињандањои макроиќтисодї Дар тањияи Буљети давлатии Љумњурии Тољикистон

барои соли 2014 нишондињандањои макроиќтисодї, аз љумла Маљмўи Мањсулоти Дохилї аз рўи афзоиши реалї ба андозаи на камтар аз 7,5 фоиз ба маблаѓи 48,5 млрд. сомонї, индекси дефлятор – 7,1 фоиз, меъёри таваррум – 7,5 фоиз ва ќурби миёнаи солонаи асъори миллї нисбат ба 1 доллари амрикої 4,84 сомонї муайян карда шудааст.

III. Самтњои асосии даромади Буљети давлатї

Самтњои асосии даромади Буљети давлатї пеш аз њама дар асоси Кодексњои андоз ва гумруки Љумњурии Тољикистон, Ќонуни Љумњурии Тољикистон “Дар бораи молияи давлатї”, Ќонуни Љумњурии Тољикистон “Дар бораи дигар пардохтњои њатмї ба буљет” ва дигар санадњои меъёрї, ки воридоти андозї ва ѓайриандозиро ба танзим медарорад, муайян карда шуда, дар он низоми андозбандї ба маќсади дастгирї ва рушди фаъолияти

4

соњибкорї ва сармоягузорї дар љумњурї тавассути бартараф намудани монеањои маъмурї ва таъмини шаффофияти андозбандї, оммафањм ва содда намудани тартиби пардохти андозњо, бањисобгирии пурраи манбаъњои андозбандї ва пешгирї намудани њолатњои рўйпўшкунии андозњо ва дар ин замина устувор намудани даромади буљет равона гардидааст.

Њаљми умумии даромади буљети давлатии Љумњурии Тољикистон дар соли 2014 ба маблаѓи 13901,0 млн.сомонї ё 28,7 фоизи Маљмўи мањсулоти дохилї пешбинї гардидааст, ки он нисбат ба соли 2013 ба андозаи 15,3 фоиз ё 1843,4 млн.сомонї зиёд мебошад.

Даромадњои љории Буљети давлатї бе дарназардошти грантњо барои соли 2014 ба маблаѓи 11065,5 млн.сомонї пешбинї карда шудааст, ки нисбати наќшаи соли 2013 –ум 1793,5 млн.сомонї ё 19,3 фоиз зиёд мебошад ва он аз њисоби сарчашмањои зерин пешбинї гардидааст:

воридоти андозњо ва пардохтњои ѓайриандозии дохилї

- 7265,5 млн.сомонї бо афзоиши 1193,5 млн.сомонї ё ин, ки 65,7 фоизи даромадро ташкил медињад;

аз он љумла; Кумитаи андоз - 6923,5 млн.сомонї бо афзоиши

1171,5 млн. сомонї ё ин, ки 62,6 фоизи даромадро ташкил медихад;

воридоти пардохтњои гумрукї

- 3800,0 млн.сомонї бо афзоиши 600,0 млн.сомонй ё ин ки 34,3 фоизи даромадро ташкил медињад.

Дар соли 2014 воридоти наќлиёти коммуналию

мусофиркашонї ва битуми тамѓаи БНД 60/90, ки номгўй

5

ва миќдори онњо аз тарафи Њукумати Љумњурии Тољикистон муќаррар карда мешавад ва аз њисоби буљети шањри Душанбе харидорї шуда, барои пурра намудани парки наќлиёти мусофиркашонї ва таъмири асосии роњњои автомобилгарди шањри Душанбе равона мегарданд, њамчунин воридоти гази табиї ва барќ аз андоз аз арзиши иловашуда озод карда мешаванд.

Воридоти мазути камсулфур барои эњтиёљоти ЉСШК «Маркази барќу гармидињї»-и шањри Душанбе воридшаванда, ки миќдори он аз тарафи Њукумати Љумњурии Тољикистон муќаррар карда мешавад, аз андоз аз арзиши иловашуда, аксиз ва бољи гумрукй озод карда мешавад.

Дар соли 2014 иљрои кор ва хизматрасонии фармоишгар ва пудратчии асосї оид ба сохтмони мењмонхонаи “Исмоили Сомонї” воќеъ дар хиёбони Рўдакии шањри Душанбе, аз пардохтњои андозњои зерин озод карда мешаванд:

- андоз аз арзиши иловашуда; - андоз аз истифодабарандагони роњњои

автомобилгард; - андоз аз фоида. Фармоишгар ва пудратчии асосии объектњои мазкур

бо тартиби муаяйннамудаи Њукумати Љумњурии Тољикистон муќаррар карда мешаванд.

Воридоти мол аз љониби фармоишгарон ва пудратчиёни асосї барои сохтмони иншооти дар боло зикршуда аз андоз аз арзиши иловашуда тибќи номгўй ва дар њаљме, ки аз тарафи Њукумати Љумњурии Тољикистон тасдиќ мегарданд, озод карда мешаванд.

Даромадњои љории Буљети давлатї барои соли 2014 аз рўи сарчашмањои воридотї ва манбаъњои андозбандї бо тариќи зайл ташаккул ёфтааст.

6

Воридоти андоз аз даромади шахсони воќеъї аз рўи њисоботњои оморї ба музди мењнат ба њар як корманди соњањои иќтисодиёти љумњурї аз рўи 808 сомонї дар як моњ ва зиёдшавии музди мењнати кормандони ташкилотњои буљетиро ба њисоб гирифта, дурнамои он дар соли 2014 ба маблаѓи 1101,3 млн.сомонї пешбинї карда шудааст.

Андози иљтимої аз њисоби андозсупорандагони ѓайрибуљетї дар асоси њисобот ва маълумотњои Агентии омори назди Президенти Љумњурии Тољикистон аз рўи манбаи андозбандї ба маблаѓи 1432,3 сомонї пешбинї карда шудааст.

Воридот аз њисоби андоз аз фурўши нахи пахта аз рўи истењсоли он дар соли љорї ба миќдори 406,5 њаз.тонна ва дар соли 2014 ба миќдори 410,4 њаз.тонна ва фурўши нахи пахта дар њаљми 122,3 њаз.тонна бо нархи миёнаи 2000 доллари амрикої ба 1 тонна бо меъёри 10 фоиз ба маблаѓи 118,4 млн.сомонї муайян карда шудааст.

Андоз аз мањсулоти коркард ба маблаѓи 25,4 млн.сомонї аз рўи њаљми истењсоли алюминийи аввалия 390,0 њаз.тонна бо меъёри 65 сомонї барои 1 тонна муайян карда шудааст.

Маблаѓи пардохти роялтї барои об ба маблаѓи 50,0 млн.сомонї аз рўи њаљми ќувваи барќи андозбандишавандаи “Барќи Тољик” 18134,0 млн. кв.соат ва ЉСК “Сангтўда-1” - 2700 млн. квт.соат муайян карда шудааст.

Воридоти пардохтњои гумрукї дар соли 2014 аз рўи афзоиши гардиши савдои хориљї ба андозаи 9,2 фоиз ба маблаѓи 3800,0 млн.сомонї пешбинї карда шудааст. Аз он љумла андоз аз арзиши иловашудаи берунї 2900,0 млн.сомонї, нисбат ба соли 2013 ба андозаи 21 фоиз ё ин ки ба маблаѓи 496,6 млн.сомонї зиёд, аксизњо аз молњои

7

зериаксизии берунї ба љумњурї воридшаванда ба маблаѓи 240,0 млн.сомонї ва бољи гумрукї ба маблаѓи 600,0 млн.сомониро ташкил медињад, ки ин нисбат ба соли 2013 – 171,4 млн.сомонї зиёд буда, аз њаљми молњои воридотї ва арзиши гумрукии молњои воридшаванда вобастагї дорад.

Дар соли 2014 воридоти андоз аз арзиши иловашудаи дохилї бо дарназардошти афзоиши реалии ММД, таѓйирёбии ќурби пули миллї нисбат ба асъори хориљї ва имтиёзњои андозии амалкунанда аз рўи њаљми тањвили мол (корњо ва хизматрасонињо) ѓайр аз молњои содиротие, ки бо меъёри сифр андозбандї мешаванд ва аз пардохти андоз аз арзиши иловашуда озод мебошанд, ба маблаѓи 1459,4 млн. сомонї муайян карда шудааст.

Андози аксизї ва молњои дар дохили љумњурї истењсолшаванда дар соли 2014 ба маблаѓи 63,9 млн.сомонї муайян карда шудааст, ки он асосан аз њисоби ширкатњои мобилї, спирти этилї, араќ ва мањсулотњои тамоку мебошад.

Андоз аз истифодабарандагони роњњои автомобилград бо меъёри 2 фоиз ба маблаѓи 496,0 млн.сомонї муайян карда шудааст, ки афзоиши он нисбати соли 2013 - 83,8 млн.сомониро ташкил медињад.

Бо њамин тариќ афзоиши даромадњо нисбат ба наќшаи тасдиќшудаи соли љорї асосан аз њисоби андозњои зерин ташаккул хоњад ёфт:

- андоз аз арзиши иловашуда - 759,9 млн.сомонї; - андоз аз фоида - 100,0 млн.сомонї; - андози иљтимої - 254,9 млн.сомонї; - андоз аз даромад - 223,4 млн.сомонї; - низомњои махсуси андозбанди - 68,8 млн.сомонї; - бољи гумрукї - 171,4 млн.сомонї; - андоз аз истифодабарандагони

8

роњњои автомобилгард - 83,8 млн.сомонї; - воридоти ѓайриандозї - 76,9 млн.сомонї.

IV. Сиёсати харољоти Буљети давлатї Сиёсати харољоти Буљети давлатї дар соли оянда,

пеш аз њама ба маќсади рушди иќтисодиёти љумњурї, баланд бардоштани сифати некўањволї, таъмини бехатарии давлат ва бехатарии озуќаворї, баланд бардоштани сифати таълим, бењтар гардонидани саломатии ањолї, баланд бардоштани хизматрасонии иљтимоии давлатї, рушди соњањои воќеии иќтисодиёт, аз љумла маблаѓгузории соњањои маориф, тандурустї, маќомоти идоракунї, наќлиёт, энергетика, кишоварзї ва ѓайрањо равона карда мешаванд.

Њаљми умумии харољоти Буљети давлатии Љумњурии Тољикистон барои соли 2014 аз њисоби њамаи манбаъњои маблаѓгузорї ба маблаѓи 14143,1 млн.сомонї ба наќша гирифта шудааст, ки ин нисбат ба Маљмўи Мањсулоти Дохилї 29,2 фоизро ташкил медињад ва нисбат ба харољоти соли љорї 15,3 фоиз ё ба маблаѓи 1875,1 млн.сомонї зиёд мебошад.

V. Харољоти соњањои иљтимої

Сиёсати иљтимоии Буљети давлатї дар соли 2014 асосан барои таъмини пурраи ўњдадорињои давлат дар самти њифзи иљтимоии ањолї, музди мењнати кормандони ташкилотњои буљетї, нафаќањо, таъмини бехатарии ањолї бо озуќаворї, пардохти стипендия, љубронпулињо, кўмакпулињои иљтимої ва мустањкам намудани базаи моддию техникии муассисаю ташкилотњо равона карда мешаванд.

Њаљми умумии харољоти соњаи иљтимої бо дарназардошти харољотњои соњаи хољагии манзилию коммуналї дар соли 2014 – 7668,8 млн. сомониро ташкил

9

медињад, ки ин нисбат ба соли 2013 – 1292,5 млн. сомонї ё 20,3 фоиз афзоиш ёфта, 54,2 фоизи њаљми умумии харољоти Буљети давлатї ва 15,8 фоизи ММД–ро ташкил медињад, ки ин нисбати соли 2013 мутаносибан 2,2 фоиз ва 0,7 фоиз зиёд мебошад.

Аз њаљми умумии маблаѓњои пешбинишуда 486,2 млн. сомонї маблаѓњои махсуси муассисањои соњањои иљтимої ва хољагии манзилию коммуналї, 232,9 млн. сомонї маблаѓњои грантї ва 136 млн. сомониро маблаѓњои ќарзи (кредит) ташкил медињанд.

Соњаи маориф

Дар Буљети давлатї барои соли 2014 њаљми умумии харољоти соњаи маориф ба маблаѓи 2517,0 млн. сомонї пешбинї гардидааст, ки ин нисбат ба соли 2013 – 386,2 млн.сомонї ё 18,1 фоиз афзоиш ёфта, 17,8 фоизи њаљми умумии харољоти Буљети давлатї ва 5,2 фоизи ММД–ро ташкил медињад, ки ин нисбати соли 2013 мутаносибан 0,4 фоиз ва 0,1 фоиз зиёд мебошад.

Аз њаљми умумии маблаѓњои пешбинишуда, 2126,5 млн.сомонї буљети љорї, 281,1 млн. сомонї маблаѓњои махсуси муассисањои таълимї, 39,1 млн.сомонї маблаѓњои грантї ва 70,1 млн. сомониро маблаѓњои ќарзї ташкил медињанд.

Буљети соњаи маориф дар соли оянда аз рўи афзалиятњои соња, яъне ислоњоти тањсилоти миёна ва ибтидоии касбї ва рушди тањсилоти томактабї тањия гардида, љињати баланд бардоштани сифати таълиму тарбия ва рушди муассисањои таълимї мусоидат менамояд, аз љумла;

- барои нигоњдории муассисањои тањсилоти томактабї – 66,7 млн. сомонї пешбинї шудааст, ки нисбати соли 2013-ум 21,2 млн. сомонї ё 46,5 фоиз зиёд мебошад;

10

- барои нигоњдории муассисањои тањсилоти умумї – 1783,7 млн. сомонї пешбинї шудааст, ки нисбати соли 2013-ум 333,6 млн. сомонї ё 23,0 фоиз зиёд мебошад;

- барои нигоњдории муассисањои тањсилоти олї ва миёнаи касбї – 471,1 млн. сомонї пешбинї шудааст, ки нисбати соли 2013-ум 77,8 млн. сомонї ё 19,8 фоиз зиёд мебошад;

- барои фаъолияти муассисањои дигари соњаи маориф – 195,5 млн. сомонї пешбинї шудааст.

Инчунин бояд ќайд намуд, ки дар доираи маблаѓњои пешбинишуда барои мустањкам намудани базаи моддию техникии муассисањои таълимї – 82,6 млн. сомонї пешбинї шудааст, ки нисбати соли 2013-ум 0,5 млн. сомонї зиёд мебошад.

Барои додани ќарз ба омўзгорони љавон љињати бењтар намудани шароити манзили онњо – 2,0 млн. сомонї пешбинї шудааст.

Барои чопи китобњои дарсї – 27,6 млн. сомонї ва бо маќсади дар хориљи кишвар тайёр намудани мутахассисон тавассути Фонди махсуси Президенти Љумњурии Тољикистон - 6,8 млн.сомонї пешбинї карда шудааст.

Дар доираи маблаѓњои пешбинишуда дархостњои вакилони Маљлиси Намояндагони Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон барои сохтмону таъмир ва бењтар намудани базаи моддию техникии мактабњои тањсилоти умумї ба инобат гирифта шудааст.

Инчунин љињати истифодабарии самаранок ва маќсадноки маблаѓњои буљетї меъёрњои минималии маблаѓгузорї ба сари њар як хонанда ва њар як мактаб бо афзоиши буљети давлатї меъёрњоро зиёд намуда, аз рўи он њамаи мактабњои тањсилоти умумии 68 шањру ноњияњои љумњурї ба маблаѓгузории сарикасї пурра

11

таъмин карда мешаванд. Барои ин маќсад 1490,1 млн.сомонї пешбинї гардидааст.

Дар баробари ин бояд ќайд намуд, ки дар доираи маблаѓњои пешбинишуда барномањои соњавї ва стратегияњо, аз љумла Барномаи давлатии рушди маориф барои солњои 2010-2015, Барномаи давлатии тайёр кардани кадрњои омўзгорї барои солњои 2011-2016, Стратегияи миллии рушди маориф то соли 2020 ва ѓайрањо амалї карда мешаванд.

Дар соли љорї љињати сохтмону азнавсозии 147 иншооти соњаи маориф – 245,4 млн.сомонї маблаѓњои муттамарказ, пешбинї карда шудааст, ки аз њисоби буљети љумњуриявї - 127,0 млн.сомонї ва аз њисоби буљетњои мањаллї – 118,4 млн. сомониро ташкил медињад.

Аз љумла, барои сохтмони навбати дуюми иншоотњои Донишгоњи миллии Тољикистон - 6,0 млн.сомонї, сохтмони маљмааи гимназия Президенти барои 640 хонанда дар шањри Кўлоб – 17,4 млн.сомонї, сохтмони иншоотњои Донишгоњи давлатии омўзгории Тољикистон дар ноњияи Рашт – 5,0 млн.сомонї, сохтмони бинои нави таълимии Донишгоњи (славянии) Россия-Тољикистон - 9,0 млн.сомонї, сохтмони бинои Донишгоњ ва хонаи истиќоматї барои омўзгорон дар ноњияи Данѓара - 8,0 млн.сомонї ва барои сохтмони дигар иншоотњои соњаи мазкур маблаѓњои зарурї пешбинї карда шудааст.

Соњаи тандурустї

Дар Буљети давлатї барои соли 2014 њаљми умумии харољоти соњаи тандурустї ба маблаѓи 1099,2 млн.сомонї пешбинї гардидааст, ки ин нисбат ба соли 2013 – 188,6 млн.сомонї ё 20,7 фоиз афзоиш ёфта 7,8 фоизи њаљми умумии харољоти Буљети давлатї ва 2,3

12

фоизи ММД-ро ташкил медињад, ки ин нисбати соли 2013 мутаносибан 0,4 фоиз ва 0,1 фоиз зиёд мебошад.

Аз њаљми умумии маблаѓњои пешбинишуда 991,5 млн. сомонї буљети љорї, 84,2 млн. сомониашро маблаѓњои махсуси муассисањои тиббї ташкил медињанд, ки он аз њисоби иљрои Барномаи кафолатњои давлатї оид ба таъмини ањолии ноњияњои Љумњурии Тољикистон бо кўмаки тиббию санитарї ва љорї намудани хизматрасонии пулакї дар муассисањои табобатї ворид мегардад ва нисбати соли 2013 – ум 28,9 фоиз зиёд мебошад. Маблаѓњои грантї бошад 23,5 млн.сомониро ташкил медињанд.

Буљети соњаи тандурустї дар соли оянда аз рўи афзалиятњои соња, яъне ислоњоти маблаѓгузории сарикасї бо дарназардошти њамаи моддањои харољотї дар сатњи муассисањои Кўмаки аввалияи тиббию санитарї, мустањкам намудани базаи моддию техникии муассисањои табобатию профилактикї ва назорати паст намудани беморињои сироятї тањия гардида, љињати бењтар гардонидани саломатии ањолї ва рушди муассисањои табобатї мусоидат хоњад намуд, аз љумла:

- барои нигоњдории беморхонањо – 668,6 млн. сомонї пешбинї шудааст, ки нисбати соли 2013-ум 91,8 млн. сомонї ё ин ки 15,9 фоиз;

- нигоњдории дармонгоњњо – 261,9 млн.сомонї пешбинї шудааст, ки нисбати соли 2013-ум 51,7 млн. сомонї ё ин ки 24,6 фоиз;

- нигоњдории муассисањои њифзи сињатии ањолї – 56,4 млн. сомонї пешбинї шудааст, ки нисбати соли 2013-ум 12,3 млн.сомонї ё ин ки 27,9 фоиз;

- нигоњдории дигар муассисањои соњаи тандурустї – 112,3 млн. сомонї пешбинї шудааст, ки нисбати соли 2013-ум 32,7 млн. сомонї ё ин ки 41 фоиз зиёд мебошад.

13

Дар доираи маблаѓњои пешбинишуда барои мустањкам намудани базаи моддию техникии муассисањои табобатию профилактикї – 53,5 млн. сомонї пешбинї гардидааст.

Дар баробари ин барномањои давлатї, аз љумла: «Барномаи давлатии пешгирї, ташхис ва муолиљаи бемории ишемияи дил барои солњои 2007-2015», «Барномаи давлатї оид ба чорањои рушди донорї ва такмили фаъолияти хадамоти хун барои солњои 2010-2014», «Барномаи давлатии њимояи ањолї аз бемории сил барои солњои 2010-2015” ва ѓайрањо, амалї карда мешаванд.

Инчунин тибќи «Стратегияи маблаѓгузории соњаи тандурустї барои солњои 2005-2015» маблаѓгузории сарикасї дар сатњи муассисањои кўмаки аввалияи тиббию санитарии вилояти Суѓд бо дарназардошти њамаи моддањои харољотї аз 1 июли соли 2013 љорї карда шудааст.

Њамзамон бояд ќайд намуд, ки љињати эмгузаронии ањолї барои харидорї намудани ваксинањо, фиристонидани беморон барои муолиља ба хориљи кишвар, харидорї намудани тамографи компютерї барои Вилояти Мухтори Кўњистони Бадахшон, харидорї намудани таљњизотњои рентгенї барои муассисањои табобатї, иљрои Барномаи рушди соњаи тандурустии вилояти Хатлон барои солњои 2013-2015 ва барои таъмири як ќатор муассисањои тиббї 58,8 млн. сомонї пешбинї шудаанд, ки нисбати соли 2013 – 29 фоиз зиёд мебошад.

Дар баробари ин барои сохтмону азнавсозии 31 иншооти соњаи тандурустї – 160,3 млн.сомонї аз њисоби маблаѓгузории муттамаркази буљети љумњуриявї 23,0 млн. сомонї ва тавассути буљетњои мањаллї – 137,3 млн.сомониро ташкил медињад.

14

Аз љумла, барои азнавсозии беморхонаи бисёрсоњавї дар ноњияи Ёвон - 4,0 млн.сомонї, сохтмони маркази муосири љумњуриявии ташхиси хун дар шањри Душанбе - 5,0 млн.сомонї ва барои сохтмони дигар иншоотњои соњаи мазкур маблаѓњои зарурї пешбинї карда шудааст.

Соњаи њифзи иљтимоии ањолї

Дар Буљети давлатї барои соли 2014 њаљми умумии харољоти соњаи њифзи иљтимої ба маблаѓи 2689,0 млн.сомонї пешбинї гардидааст, ки ин нисбат ба соли љорї 518,4 млн.сомонї ё 23,8 фоиз афзоиш ёфта, 19 фоизи њаљми умумии харољоти Буљети давлатї ва 5,5 фоизи ММД–ро ташкил медињад, ки нисбати соли 2013 мутаносибан 1,3 фоиз ва 0,3 фоиз зиёд мебошад.

Аз њаљми умумии маблаѓњои пешбинишуда 2579,3 млн.сомонї буљети љорї, 105,4 млн. сомонї маблаѓњои махсус, аз љумла 50,4 млн. сомонї даромад аз њисоби андози суѓуртаи иљтимої ва нафаќаи ташкилотњои буљетї ва 4,4 млн.сомониро маблаѓњои грантї ташкил медињанд.

Буљети соњаи њифзи иљтимої дар соли оянда аз рўи афзалиятњои соња, яъне ислоњот дар соњаи нафаќа, ислоњот дар раванди дастгирии унвонии иљтимої ва дастгирии маъюбон тањия гардида, љињати баланд бардоштани сифати некўањволї ва таъмини пурраи ўњдадорињои давлат дар самти њифзи иљтимоии ањолї, пардохти музди мењнат, нафаќа, љубронпулињо ва дигар кўмакпулињои иљтимої, аз љумла:

- барои нигањдории муассисањои њифзи иљтимої барои кўдакон, калонсолон, пиронсолон, маъюбон ва санаторию профилакторї - 42 млн. сомонї пешбинї шудааст, ки нисбати соли 2013-ўм 6,7 млн.сомонї ё 19 фоиз зиёд;

15

- барои љорї намудани низоми таљрибавии дастгирии унвонии иљтимої дар шањру ноњияњои таљрибавии љумњурї – 15 млн. сомонї пешбинї шудааст, ки ин нисбати соли 2013-ум 10,8 млн.сомонї ё ин ки 3 баробар зиёд;

- љуброн намудани роњњатњо ба санаторияю профилакторияњо барои иштирокчиёну маъюбони Садамаи Нерўгоњи Атомии Чернобил ва оилањои бесарубонмондаи онњо 8,0 млн. сомонї;

- љубронпулї барои људо намудани ќарзи имтиёзнок ва ёрии якваќтаина ба хољагињое, ки аз љойњои хавфнок ва хољагињои ихтиёрї кўчонида мешаванд – 5,1 млн. сомонї;

- барои пардохти кўмакпулї ба оилањое, ки кўдаконашон дар мактабњои тањсилоти умумї тањсил мекунанд – 7,6 млн.сомонї;

- барои иловапулї ба нафаќаи иштирокчиёни Љанги Бузурги Ватании солњои 1941-1945-ўм 3,1 млн.сомонї равона мегардад;

Буљети суѓуртаи иљтимої ва нафаќа аз рўи даромад ба андозаи 2133,4 млн.сомонї аз он љумла даромадњо аз њисоби муассисањои буљетї 701,1 млн.сомонї ва аз њисоби муассисањои ѓайрибуљетї 1432,3 млн. сомонї ва субвенсия аз њисоби Буљети давлатї ба маблаѓи 55 млн.сомонї ба наќша гирифта шудааст.

Харољоти Буљети суѓуртаи иљтимої ва нафаќа 2188,4 млн. сомонї ба наќша гирифта шудааст, ки аз ин барои пардохти нафаќањо 1976,6 млн.сомонї, барои таъмини иљрои Барномаи сиёсати шуѓл 13,5 млн.сомонї, барои дигар намуди кўмакпулињо ва нигањдории Агентии давлатии суѓуртаи иљтимої ва нафаќа - 198,3 млн. сомонї равона мегардад.

16

Дар баробари ин ба соњаи њифзи иљтимоии ањолї - 11,2 млн. сомонї, барои сохтмони 15 иншооти соњавї, маблаѓњои муттамарказ пешбинї карда шудааст.

Соњаи фарњанг ва варзиш

Дар Буљети давлатї барои соли 2014 њаљми умумии харољоти соњаи фарњанг ва варзиш ба маблаѓи 586,3 млн. сомонї пешбинї гардидааст, ки ин нисбат ба соли 2013 - 147,4 млн.сомонї ё 33,6 фоиз афзоиш ёфта, 4,1 фоизи њаљми умумии харољоти Буљети давлатї ва 1,2 фоизи ММД–ро ташкил медињад, ки ин нисбати соли 2013 мутаносибан 0,5 фоиз ва 0,2 фоиз зиёд мебошад. Аз њаљми умумии маблаѓњои пешбинишуда 575,8 млн. сомонї буљети љорї, 10,5 млн. сомониро маблаѓњои махсус ташкил медињанд.

Буљети соњаи фарњанг ва варзиш дар соли оянда барои рушди муассисањои фарњанг, варзиш ва иттилоот равона карда мешаванд, аз љумла:

- барои нигоњдории муассисањои фарњангию оммавї (китобхонањо, осорхонањо, театрњо, ансамблњо, маљмаањои давлатї) – 166,5 млн.сомонї, ки нисбати соли 2013 ба маблаѓи 42,0 млн.сомонї ё ин, ки 33,7 фоиз;

- нигоњдории телевизион ва радиошунавонї, инчунин барои Телевизионњои «Сафина», «Бањористон» «Љањоннамо» ва Кумитаи телевизион ва радиои назди Њукумати Љумњурии Тољикистон – 74,8 млн. сомонї ба маблаѓи 2,6 млн.сомонї ё ин, ки 3,6 фоиз;

- нигоњдории матбуоти даврї ва нашриёт – 21,6 млн.сомонї ба маблаѓи 4,6 млн.сомонї ё 27,1 фоиз;

- фаъолияти дигари муассисањои соњаи фарњанг ва варзиш – 323,4 млн. сомонї, ба маблаѓи 98,1 млн.сомонї ё 43,5 фоиз зиёд пешбинї карда шудааст.

Дар доираи маблаѓњои пешбинишуда барои мустањкам намудани базаи моддию техникии

17

муассисањои фарњанг, варзиш ва иттилоот – 68,8 млн.сомонї пешбинї шудааст, ки нисбати соли љорї 24,3 млн. сомонї ё 54,6 фоиз зиёд мебошад.

Барои гузаронидани чорабинињои фарњангї - 4,2 млн.сомонї ва барои гузаронидани чорабинињои варзишї ва иштироки варзишгарон дар мусобиќањои байналхалќї – 11,3 млн. сомонї пешбинї гардидааст.

Њаљми грантњои Президентї оид ба фаъолияти соњибкории занон барои солњои 2011-2015 – аз 1 млн. сомонї ба 2,0 млн.сомонї расонида шудааст.

Дар баробари ин ба соњаи фарњанг ва варзиш – 293,5 млн.сомонї маблаѓњои муттамарказ барои сохтмону азнавсозии 50 иншоотњои соњавї пешбинї карда шудааст, ки аз њисоби буљети љумњуриявї – 164,0 млн. сомонї ва аз њисоби буљетњои мањаллї – 129,5 млн.сомониро ташкил медињад.

Соњаи илм

Дар Буљети давлатї барои соли 2014 њаљми умумии харољоти соњаи илм ба маблаѓи 77,9 млн.сомонї пешбинї гардидааст, ки ин нисбат ба соли 2013 – 6,4 млн. сомонї ё 9,0 фоиз афзоиш ёфта, 0,6 фоизи њаљми умумии харољоти Буљети давлатї ва 0,2 фоизи ММД-ро ташкил медињад.

Буљети соњаи илм ва тадќиќотњои фундаменталї барои соли 2014 тибќи «Стратегияи Љумњурии Тољикистон дар соњаи илм ва технология барои солњои 2007-2015» тањия шудааст.

Харољоти соњаи илм дар соли оянда пеш аз њама барои баланд бардоштани сифати тадќиќотњои илмї равона карда мешаванд, аз љумла:

- барои гузаронидани тадќиќотњои фундаменталї – 53,6 млн. сомонї пешбинї шудааст, ки нисбати соли 2013-ум 3,8 млн. сомонї ё 7,6 фоиз зиёд мебошад;

18

- барои гузаронидани тадќиќотњои илмњои соњавї – 24,3 млн. сомонї пешбинї шудааст, ки нисбати соли 2013-ум 2,6 млн. сомонї ё 11,8 фоиз зиёд мебошад.

Дар буљети соли 2014 љињати иљрои барномањои давлатї, аз љумла Барномаи маќсадноки истифодаи васеъи манбаъњои барќароршавандаи энергия, амсоли энергияи офтоб, шамол, биомасса, њиссаи њукумати оид ба энергияи атомї барои бехатарии радиатсионии љумњурї МАГАТЭ, барои корњои илмї- тадќиќотии Маркази байналмиллалии илмї-тадќиќотии Помир - Чакалтай – 626 њазор сомонї пешбинї гардидааст.

VI. Харољоти фаъолияти сиёсати берунї

Дар Буљети давлатии Љумњурии Тољикистон барои соли 2014 харољотњои умумии фаъолияти сиёсати берунї – 164,6 млн.сомониро ташкил доданд. Дар сохтори харољотњои фаъолияти сиёсати берунї 63,5 фоиз ба намояндагињои дипломатии Љумњурии Тољикистон дар хориљи кишвар, 22,8 фоиз барои пардохти њаќќи аъзогї ба ташкилотњои байналхалќї ва 13,7 фоиз барои пардохти њаќќи аъзогї ба ташкилотњои байнидавлатї рост меояд.

Харољотњои намояндагињои дипломатии Љумњурии Тољикистон дар хориљи кишвар – 85,7 млн.сомонї бо афзоиши 4 фоизро ташкил медињанд.

Харољотњо барои суѓуртаи нафаќавї ва иљтимоии кормандони намояндагињои дипломатї дар Буљети давлатии Љумњурии Тољикистон барои соли 2014 дар њаљми 8,3 млн.сомонї ва харољотњо барои нигоњдории намояндагињои дипломатии љумњурї дар хориљи кишвар, ки бо асъори хориљї ифода ёфтаанд, дар сатњи соли 2013 нигоњ дошта шудаст.

Дар Буљети давлатии Љумњурии Тољикистон барои соли 2014 ќисми даромад ва харољоти маблаѓњои

19

махсуси намояндагињои дипломатии љумњурї дар хориља дар њаљми 18,8 млн.сомонї пешбинї карда шудааст.

Барои пардохти њаќќи аъзогии Љумњурии Тољикистон ба ташкилотњои байналхалќї дар Буљети давлатї барои соли 2014 дар њаљми 37,5 млн.сомонї, ё ин ки 95,7 фоизи сатњи соли 2013 пешбинї гардидааст.

Ба ѓайр аз пардохти њарсолаи њаќќи аъзогї ба буљети ташкилотњои байналхалќї, ки Љумњурии Тољикистон аъзои онњо мебошад, дар Буљети давлатии Љумњурии Тољикистон барои соли 2014 маблаѓ барои марњилла ба марњилла пардохти ќарзњое, ки дар солњои 2000 ба вуљуд омадаанд, аз љумла Созмони љањонии тандурустї, Созмони озуќаворї ва кишоварзии СММ, Созмони рушди саноати СММ, Созмони амният ва њамкорї дар Аврупо, Иттињоди байналмиллалии алоќаи барќї, пешбинї карда шудааст.

Барои пардохти њаќќи аъзогии Љумњурии Тољикистон ба сохторњои ИДМ, ИИЕ, СААД ва СЊШ дар Буљети давлатии Љумњурии Тољикистон барои соли 2014 ба маблаѓи 22,6 млн.сомонї, бо афзоиши 6,1 фоиз ё ин ки 1,3 млн.сомонї нисбати буљети соли 2013 пешбинї гардидааст.

Афзоиши мазкур аз њисоби њаќќи узвияти Љумњурии Тољикистон дар сохторњои ИДМ бо афзоиши 19 фоиз ё ин ки 613 њазор сомонї, дар назди СААД бо афзоиши 18 фоиз ё ин ки 529 њаз.сомонї нисбати буљети соли 2013 шарњ дода мешавад.

VIII. Харољоти маќомоти њокимият

ва идоракунии давлатї Харољоти маќомоти њокимият ва идоракунии

давлатї дар Буљети давлатї барои соли 2014 дар њаљми 829,5 млн.сомонї, пешбинї гардидааст, ки ин нисбат ба соли 2013 ба маблаѓи 145,0 млн.сомонї ё 21,2 фоиз

20

афзоиш ёфтааст. Аз љумла, маблаѓгузории маќомоти њокимият ва идоракунии давлатї дар соли оянда аз њисоби буљет – 661,7 млн.сомонї, маблаѓњои махсус – 113,2 млн.сомонї, лоињањои инвеститсионї – 54,6 млн.сомонї амалї карда мешавад ва аз маблаѓи умуми барои:

- нигоњдории вазорату кумитањои давлатї - 240,6 млн.сомонї бо афзоиши 20,0 млн.сомонї;

- нигоњдории кумитањо ва агентињо – 79,0 млн. сомонї бо афзоиши 15 млн.сомонї;

- нигоњдории маќомоти прокуратура, адлия ва судњои Љумњурии Тољикистон – 54,5 млн.сомонї бо афзоиши 7,3 млн.сомонї;

- нигоњдории маќомоти иљроияи мањаллии њокимияти давлатї - 156,4 млн.сомонї бо афзоиши 22,5 млн.сомонї пешбинї шудааст.

Ба ѓайр аз ин барои харољоти сафарњои хизматии берун аз љумњурї ва фрахти њавопаймо њамагї 17,0 млн.сомонї пешбинї карда шудааст.

Љињати таъмини иљрои Барномаи таъмини амнияти иттилоотї 600,0 њаз.сомонї, ташкили шабакаи ягонаи иттилоотї ва таъмини мубодилаи маълумоти электронї байни маќомоти гумрук, андоз ва молияи кишвар дар буљети љумњуриявї 3,0 млн.сомонї пешбинї шудааст.

Оид ба пардохт намудани нафаќаи нафаќахўрони њарбии Агентии назорати давлатии молиявї ва мубориза бо коррупсия нисбати соли љорї 500 њаз.сомонї бо дарназардошти зиёдшавии шумораи нафаќахўрони Агентии мазкур пешбинї гардидааст.

Дар баробари ин харољот барои нигоњдории вазорату идорањои давлатї аз њисоби маблаѓњои махсус 142,3 млн.сомонї пешбинї карда шудааст, ки ин нисбати соли љорї 19,2 млн.сомонї ё 16 фоиз зиёд мебошад.

21

Дар баробари ин барои соњаи идоракунии давлатї – 136,3 млн. сомонї маблаѓњои муттамарказ барои сохтмону азнавсозии 36 иншооти соњавї пешбинї карда шудааст, ки аз њисоби буљети љумњуриявї – 82,7 млн. сомонї ва аз њисоби буљетњои мањаллї – 8,3 млн.сомони ва маблаѓњои махсус 45,3 млн.сомониро ташкил медињад.

Аз љумла барои сохтмони маркази нави маъмурии ноњияи Шуѓнон -10,0 млн.сомонї, сохтмони бинои нави маъмурии Кумитаи љавонон, варзиш ва сайёњи – 15,0 млн. сомонї, инчунин аз њисоби маблаѓњои махсус љињати сохтмони бинои нави маъмурии Кумитаи андози назди Њукумати Љумњурии Тољикистон – 45,3 млн.сомонї аз маблаѓгузорињои муттамарказ пешбинї карда шудааст.

IХ. Дастгирии рушди соњањои иќтисодиёт

Дар Буљети давлатии соли 2014 аз њисоби њамаи сарчашмањои маблағгузорї барои рушди соњањои иқтисодиёти кишвар – 4272,7 млн.сомонї пешбинї карда шудааст, ки нисбати соли 2013 – 223,5 млн.сомонї, ё ин ки 5,5 фоиз зиёд буда, ба 8,8 фоизи Маљмўи Мањсулоти Дохилї баробар мебошад.

Таъмиру барќарорсозї ва нигоњдории роњњои автомобилгарди љумњурї яке аз вазифањои муњиму дорои ањамияти бузурги сиёсиву иќтисодї ва иљтимої арзёбї шуда, зери назорати доимии Њукумати Љумњурии Тољикистон ќарор дорад. Комплекси наќлиёти Љумњурии Тољикистон наќлиёти автомобилї, роњи оњан, њавопаймої ва роњњои автомобилгардро муттањид месозад.

Бо дарназардошти афзалияти муњими давлатї доштани соњаи наќлиёт барои рањоии кишвар аз бумбасти коммуникатсионї дар соли 2014 харољот

22

барои соњаи мазкур дар њаљми 1141,0 млн. сомонї пешбинї карда шудааст, аз љумла аз њисоби буљет – 238,5 млн.сомонї, маблаѓњои махсус - 3,3 млн. сомонї, лоињањои муштараки инвеститсионї – 899,0 млн. сомонї.

Маблаѓњои буљетї ва махсус барои татбиќи барномањои маќсадноки соњаи наќлиёту хољагии роњњо ва њиссагузории Њукумати Љумњурии Тољикистон дар лоињањои муштараки инвеститсионї пешбинї карда шудааст. Дар соњаи нақлиёти мамлакат амалї намудани 18 лоињањои муштараки сармоягузорию грантї ба маблағи умумии 942,6 млн. сомонї пешбинї гардидааст, ки аз он 381,2 млн. сомонї ё ин ки 40,4 фоиз маблағњои грантї ташкил медињад.

Маблаѓгузорї аз њисоби лоињањои муштараки инвеститсионї барои сохтмон, таљдид ва таъмири роњњои хусусияти байналмилалї доштаи кишвар равона карда мешавад, аз он љумла:

- анљоми таљдиди роњи автомобилгарди Душанбе-Данѓара (марњиллањои I, II ва III) аз рўи њамаи сарчашмањо – 124,0 млн.сомонї;

- сохтмони роњи автомобилгарди Кўлоб-Ќалъаи Хумб аз рўи њамаи сарчашмањо – 136,4 млн.сомонї;

- сохтмони роњи автомобилгарди Душанбе-Турсунзода аз рўи њамаи сарчашмањо -197,4 млн.сомонї.

- таљдиди роњи автомобилгарди Айни -Панљакент аз рўи њамаи сарчашмањо -140,4 млн.сомонї.

- таљдиди роњи автомобилгарди Восеъ – Ховалинг Сайрон- Ќарамиќ аз рўи њамаи сарчашмањо 89,5 млн.сомонї.

Дар баробари ин барои сохтмон ва азнавсозии иншоотњои соњаи мазкур 29,2 млн. сомонї маблаѓњои асосии муттамарказ пешбинї карда шудааст.

Њаљми умумии харољоти соњаи хољагии манзилию коммуналї - 777,4 млн.сомонї, бо афзоиши 7 фоиз ё ин

23

ки 52,1 млн.сомонї нисбати соли гузашта ба наќша гирифта шудааст. Аз љумла, аз њисоби буљет – 540,2 млн. сомонї, маблаѓњои махсус – 5,0 млн.сомонї ва лоињањои инвеститсионї – 232,2 млн.сомонї ба наќша гирифта шудаанд.

Дар соњаи мазкур харољоти маќомоти иљроияи мањаллии њокимияти давлатї оид ба нигоњдорї ва таъмири фонди манзил, ободонии шањр, маркази ноњияњо ва шањракњо, пардохти зарари имтиёздорон љињати хизматрасонии гармї ба ањолї, таъмир ва барќарорсозии иншоотњои обтаъминкунї ба маблаѓи умумии 190,0 млн.сомонї пешбинї гардидааст, ки ин 15 фоиз нисбати наќшаи соли 2013 зиёд мебошад.

Дар соњаи хољагии манзилию коммуналии мамлакат амалї намудани 15 лоињањои муштараки сармоягузорию грантї бо дарназардошти њиссагузории Њукумати Љумњурии Тољикистон (9,7 млн.сомонї) ба маблағи умумии 241,9 млн.сомонї пешбинї гардидааст, ки аз он 166,0 млн.сомонї ё ин ки 68,6 фоизро маблағњои грантї ташкил медињад.

Маблағњои мазкур барои барқарорсозии системаи обтаъминкунии шањри Душанбе, дар вилояти Суѓд шањрњои Хуљанд, Ќайроќќум, Исфара, Конибодом, Панљакент, Табошар, Чкаловск, ноњияњои Мастчоњ, Љ. Расулов, Б. Ѓафуров, Айни, Кўњистони Мастчоњ, дар вилояти Хатлон шањрњои Ќурѓонтеппа, Кўлоб, ноњияњои Данѓара, Ёвон, Бохтар, Љ. Румї, шањру ноњияњои тобеи љумњурї бошад, шањри Турсунзода, ноњияи Њисор, шањраки Сомониёни ноњияи Рўдакї ва шањри Хоруғи вилояти Мухтори Кўњистони Бадахшон равона карда мешаванд.

Барои сохтмону азнавсозии иншоотњои соњаи хољагии манзилию коммуналї - 321,0 млн.сомонї маблаѓњои муттамарказ пешбинї карда шудааст, ки аз

24

њисоби буљети љумњуриявї – 31,0 млн.сомонї ва аз њисоби буљетњои мањаллї – 290,0 млн. сомониро ташкил медињад.

Комплекси сўзишворию энергетикї

Бо мақсади расидан ба истиқлолияти энергетикии кишвар, рушди соњањои саноату сохтмон дар Буљети давлатии соли 2014 аз њамаи сарчашмањои маблағгузорї – 1994,4 млн.сомонї пешбинї карда шудааст, ки нисбати соли 2013 – 169,2 млн.сомонї, ё ин ки 9,0 фоиз зиёд мебошад.

Дар Буљети давлатии соли 2014 харољотњо барои рушди соњаи комплекси сўзишворию энергетикии мамлакат – 1839,0 млн.сомонї бо афзоиши 7,0 фоиз ё 114,4 млн.сомонї нисбати соли 2013 ба нақша гирифта шудааст, аз љумла, аз њисоби буљети љорї - 1371,3 млн.сомонї, лоињањои муштараки сармоягузорию грантї – 462,4 млн. сомонї ва маблағњои махсус – 5,3 млн. сомонї пешбинї гардидааст.

- пурра намудани фонди оинномавии ЉСК «НБО-и Роѓун»;

- гузаронидани корњои љустуљўи иќтишофи дар соњањои истихрољ.

Дар соњаи энергетикии мамлакат амалї намудани 14 лоињањои муштараки сармоягузорию грантї бо назардошти њиссагузории муассисањои ватанї (5,4 млн.сомонї) ба маблағи умумии 467,8 млн. сомонї пешбинї гардидааст, ки аз он 369,6 млн.сомонї ё ин ки 79,0 фоизро маблағњои грантї ташкил медињад аз љумла:

- Лоињаи азнавсозии НБО Ќайроќќум – 32,0 млн. сомонї.

- Лоињаи минтаќавии энергетикї - 224,0 млн. сомонї;

25

- Лоињаи азнавбарќароркунии зеристгоњи Регар 500к ВТ -7,6 млн. сомонї;

- иваз намудани дастгоњи таќсимотии (ОРУ) 500 кВт дар НБО-и “Норак” – 98,1 млн. сомонї.

Ғайр аз ин, барои корхонањои зертобеи Вазорати энергетика ва саноати љумњурї умуман 20,5 млн.сомонї, аз љумла барои амалї намудани Созишномаи байни Њукумати Љумњурии Тољикистон ва Федератсияи Руссия оид ба њамкорї дар соњањои иљрои корњо барои бехатар намудани мањсулот ва партовњои сўзишвории сатњи ракета, ки дар таркибаш берелий доранд ва инчунин гузаронидани корњо оид ба андозагирии радиатсионии экологї дошта – 4,3 млн.сомонї, корњои иктишофї геологии соњаи нафту газ – 0,8 млн.сомонї, дастгирии молиявии иншоотњои махсуси истењсолию соњавї – 0,5 млн.сомонї људо карда шудааст.

Бояд қайд намуд, ки аз маблағњои пешбинигардида барои рушди комплекси сўзишворию энергетикї – 1354,6 млн.сомонї маблағњои муттамарказ пурра аз њисоби буљети љумњуриявї таъмин карда мешавад.

Аз љумла, барои гузаронидани корњои барќарорсозї дар ЉСК “НБО-и Роѓун” – 1340,0 млн.сомонї, дастгоњи марказї ва ташкилотњои зертобеъи Вазорати энергетика ва саноати Љумњурии Тољикистон – 6,6 млн. сомонї ва ШСХК “Барќи Тољик” – 7,5 млн.сомонї равона карда мешаванд.

Дар Буљети давлатии соли 2014 барои рушди соњањои саноату сохтмон – 131,0 млн.сомонї пурра аз њисоби буљети љумњуриявї пешбинї карда шудааст, ки аз он барои соњањои истихрољ ва коркард – 62,5 млн. сомонї ва сохтмони биноњои маъмурї ва иншоотњо – 62,4 млн. сомонї равона карда мешавад.

Барои татбиқи Барномаи давлатии рушди соњаи геология барои корњои љустуљўи геологї ва корњои

26

сохтмонї дар соли 2014 – 10,6 млн. сомонї пешбинї гардидааст, ки нисбати соли гузашта 1,5 млн.сомонї зиёд мебошад.

Њамчунин, дар Буљети давлатї бо мақсади амалї намудани нақша чорабинињо оид ба тақвияти кўмакрасонии иљтимої ба оилањо ва шањрвандони камбизоат, љубронпулї барои хизматрасонии қувваи барқу гази табии ба маблағи 30,0 млн.сомонї пешбинї гардидааст.

Комплекси агросаноатї Барои ноил гардидан ба амнияти озуқаворї дар

Буљети давлатии соли љорї харољотњо барои комплекси агросаноатии кишвар дар њаљми 336,4 млн.сомонї, бо афзоиши 8,5 фоиз ё 26,4 млн. сомонї нисбати соли 2013 зиёд ба нақша гирифта шудааст. Аз љумла, аз њисоби буљети љорї - 137,2 млн.сомонї, лоињањои муштараки сармоягузорию грантї - 188,8 млн. сомонї ва маблағњои махсус - 10,4 млн. сомонї пешбинї карда шудааст.

Маблағњои мазкур барои афзалиятњои асосии соњаи мазкур, аз љумла:

- ислоњоти соњаи аграрии кишвар; - амалї намудани барномањои бахшњои соњањои

комплекси агросаноатї барои рушди истењсолоти кишоварзї;

- бењтар намудани њолати мелиоративии заминњо ва аз худ намудани заминњои нави кишоварзї;

- барқарорсозии қубурњои баландфишор дар пойгоњњои обкашї бо мақсади обёрии заминњои кишоварзї;

- таъмини њифзи муњити зист, бунёд ва барқарорсозии љангалзор, њифзи олами набототу њайвоноти кишвар;

27

- амалисозии раванди кадастри замин равона карда мешаванд.

Барои рушди соњаи кишоварзї дар Буљети давлатї барои соли 2014 аз њамаи сарчашмањои маблағгузорї – 61,0 млн.сомонї пешбинї гардидааст. Аз он љумла, барои татбиқи барномањои рушди соњаи кишоварзї љињати афзун намудани истењсолоти кишоварзї дар соли оянда – 21,1 млн.сомонї, аз ин барои мубориза бар зидди малах ва њашаротњои зараррасон – 7,0 млн. сомонї, хариди тухмии зироатњои кишоварзї – 5,0 млн.сомонї, тариқи лизинг харидорї намудани техникаи кишоварзї – 3,5 млн.сомонї, тадбирњои эпизоотї – 2,0 млн.сомонї, рушди соњаи пахтакорї – 1,3 млн. сомонї, бунёди боғу токзорњо – 0,5 млн.сомонї ва дигар чорабинињои кишоварзї – 1,8 млн.сомонї равона карда мешавад.

Вобаста ба бењтар намудани соњаи мелиоратсия ва захирањои об дар Буљети давлатї дар соли 2014 аз њамаи сарчашмањои маблағгузорї – 162,0 млн.сомонї пешбинї карда шудааст. Маблағњои мазкур пеш аз њама барои барқарорсозии қубурњои баландфишор дар пойгоњњои обкашї бо мақсади обёрии заминњои кишоварзї ва бењтар намудани вазъи мелиоративии заминњо пешбинї гардидааст.

Бо мақсади таъмини њифзи муњити зист дар Буљети давлатї барои соли 2014 аз њамаи сарчашмањои маблағгузорї – 23,3 млн.сомонї пешибинї шудааст, ки маблаѓњои мазкур пеш аз њама барои устувории њифзи муњити зист ва татбиқи барномањои рушди хољагии љангал ва бунёди плантатсияи саноатии сафедор дар кишвар равона карда мешавад.

Њамчунин, барои амалї намудани сиёсати ягонаи давлатї дар соњаи заминсозї дар Буљети давлатї барои соли 2014 аз рўи њамаи сарчашмањои маблағгузорї – 66,3

28

млн.сомонї пешбинї гардидааст, ки маблағњои мазкур асосан барои амалисозии раванди кадастри замин дар љумњурї равона мегардад.

Дар соњаи мазкур харољоти мақомоти иљроияи мањаллии њокимияти давлатї оид ба пешгирї намудани беморињои сироятии чорво ва бењтар намудани њолати мелиоративии заминњои кишоварзї дар соли 2014 – 25,0 млн.сомонї пешбинї гардидааст.

Дар соњаи комплекси агросаноати мамлакат амалї намудани 12 лоињањои муштараки сармоягузорию грантї бо назардошти њиссагузории Њукумати Љумњурии Тољикистон (11,0 млн.сомонї) ба маблағи умумии 202,0 млн.сомонї пешбинї гардидааст, ки аз он 129,0 млн. сомонї ё ин ки 63,8 фоизро маблағњои грантї ташкил медињад.

Маблағгузорї аз њисоби лоињањои муштараки сармоягузорї барои рушди соњаи кишоварзї, бењтар намудани њолати мелиоративии заминњои кишоварзї, таљдиди хизматрасонии гидрометеорологї ва бақайдгирии низоми кадастри замин равона карда мешавад. Аз љумла, бақайдгирии системаи кадастри замин бањри рушди устувори соњаи кишоварзї – 59,0 млн. сомонї, обёрии заминњои нав – 63,1 млн. сомонї ва таъмини шуғли ањолї барои устувории хољагии қишлоқ, идоракунии захирањои обї – 45,1 млн.сомонї ва дигар лоињањои муштараки сармоягузории соњаи мазкур – 35,0 млн.сомонї ба нақша гирифта шудааст.

Аз маблаѓњои умумии соњањои комплекси агросаноатї – 20,6 млн.сомонї маблағњои муттамарказ пешбинї карда шудааст, ки аз њисоби буљети љумњуриявї пурра маблағгузорї карда мешавад.

Х. Маблаѓгузорињои асосї ва сиёсати инвеститсионї

29

Маблаѓњои асосии муттамаркази давлатї дар доираи «Нишондињандањои маќроиќтисодї, даромадњои Буљети давлатї ва њадди нињоии харољотњои он аз рўи соњањо барои солњои 2014-2015», Барномаи Инвеститсияњои Давлатии Љумњурии Тољикистон дар солњои 2014-2016 ва дигар Барномањои соњавию минтаќавї муайян карда шудааст.

Њаљми маблагњои асоси муттамарказ бо дарназардошти маблаѓњои махсус дар соли 2014 - 2723,2 млн.сомонї, аз он љумла маблаѓњои буљети љумњуриявї – 2035,0 млн.сомонї, буљети мањаллї - 685,4 млн.сомонї, маблаѓњои Агентии давлатии суѓуртаи иљтимої ва нафаќаи Вазорати мењнат ва њифзи иљтимоии ањолиї Љумњурии Тољикистон – 2,2 млн.сомонї ва маблаѓњои махсус – 64,2 млн.сомонї пешбинї гардидааст.

Аз рўи соњањои буљети давлатї барои сохтмони иншоотњои сохаи энергетика ба њисоби миёна – 50,0 фоиз, соњањои ичтимої – 26,0 фоиз, хочаги манзилию коммуналї – 11,7 фоиз аз њаљми умуми харочоти асосии муттамарказ равона карда мешавад.

Маблаѓгузорињои асосии муттамарказ љињати сохтмонњои иншоотњои барои рушди иќтисодї ва иљтимоии љумњури зарур ва дорои ањамияти муњиму стратегї дошта, равона карда мешаванд.

Барои сохтмони иншоотњои Дирексияи сохтмони иншоотњои њукуматии Дастгоњи иљроияи Президенти Љумњурии Тољикистон 363,6 млн.сомонї равона карда мешавад.

Дар асоси супориши Президенти Љумњурии Тољикистон ва ќарору барномањои Њукумати Љумњурии Тољикистон барои рушди иљтимою иќтисодии вилоятњо шањру ноњияњо, аз љумла ноњияњои Мастљоњ, Кўњистони Мастљоњ, Шањринав, Балљувон, Нўробод, Њисор, Рашт,

30

Љиликул ва шањри Исфара, маблаѓњои зарурї пешбинї мешаванд.

Дар асоси дархостњои Вакилони Маљлиси Намояндагони Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон барои сохтмони азнавсозии як ќатор иншоотњо, аз љумла мактабњои тањсилоти умумї, бунгоњњои тиббї, љамоатњо, ќасри фарњанг, майдони варзишї, маблаѓњои зарурї пешбинї карда шудааст.

Нишондињандањои харољотї барои таъмин намудани сањми Њукумати Љумњурии Тољикистон дар лоињањои муштараки инвеститсионї бо ташкилотњои байналмиллалии молиявї дар асоси лоињањое, ки ба Барномаи инвеститсияњои давлатї ворид шудаанд, тањия гардидаанд. Дар соли оянда татбиќи 47 лоињаи муштараки инвеститсионї дар назар дошта шуда, оиди ба имзо расонидани созишномањои 36 лоињаи нав бо Ташкилотњои байналмиллалии молиявї гуфтушунидњо идома доранд.

Маблаѓгузории лоињањои муштараки инвеститсионї дар соли 2014 аз њисоби тамоми сарчашмањо ба андозаи 2064,6 млн.сомонї, аз љумла аз њисоби:

- ќарз - 531,8 млн. сомонї; - грантњо - 1165,5 млн. сомонї; - њиссаи Њукумати Љумњурии Тољикистон - 70,8 млн.сомонї; - дигар сарчашмањои дохилї - 14,3 млн.сомонї - ќарзи давлатї - 281,9 млн.сомонї

пешбинї карда шудааст.

Дар Буљети давлатї барои соли 2014 њиссаи

Њукумати Љумњурии Тољикистон дар лоињањои муштараки инвеститсионї ба маблаѓи 70,8 млн. сомонї

31

пешбинї шудааст, ки асосан барои ислоњот ва барќарорсозии иќтисодиёти миллї пешбинї шудаанд.

ХI. Харољоти хизматрасонии ќарзњои давлатї

Дар Буљети давлатї барои соли 2014 хизматрасонии қарзи давлатї ба андозаи 827,6 млн. сомонї пешбинї шудааст, ки нисбати буљети тасдиќшудаи соли љорї 74,1 млн. сомонї ё ин ки 9,8 фоиз зиёд мебошад.

Хизматрасонии қарзи давлатї аз њисоби маблаѓњои Буљети давлатї дар соли 2014 ба таври зайл мебошад:

-хизматрасонии қарзи берунї - 662,4 млн. сомонї; -хизматрасонии қарзи дохилї - 165,2 млн. сомонї; Њамагї: - 827,6 млн. сомонї

Дар соли 2014 дар доираи хизматрасонии қарзи

берунї барои пардохти қарзи асосї 494,7 млн. сомонї ва барои фоизи қарз 167,7 млн. сомонї пешбинї шудааст.

Бо сабаби зиёд шудани њаљми хизматрасонии қарзи берунї дар харољотњои љории Буљети давлатї барои соли 2014 дар баробари пардохти фоизњо ба маблағи 167,7 млн. сомонї, пардохти қарзи асосї низ ба маблағи 248,0 млн. сомонї ба нақша гирифта шудааст.

Маблағи боқимондаи хизматрасонии қарзи асосї, ки 246,7 млн. сомониро ташкил медињад, аз њисоби депозити буљети љумњуриявї дар Бонки миллии Тољикистон ба 1 январи соли 2014, Фонди стабилизатсионї оид ба рушди иќтисод, барориши векселњои давлатї, љалби қарзњои (грантњои) ташкилотњои байналмилалии молиявї ва маблаѓњои баргардонидашуда аз рўи созишномањои зерқарзї амалї карда мешавад.

Маблаѓњои бардошти захиравї дар њаљми 31,5 млн. сомонї, аз љумла қарзи асосї – 24,2 млн. сомонї ва

32

фоизњои қарз – 7,3 млн. сомонї, ки барои хизматрасонии қарзи берунї дар соли 2014 ба наќша гирифта шудаанд, љињати идоракунии хавфи фарқияти қурби асъор ва хавфи напардохтани қарзњои бо кафолати Њукумати Љумњурии Тољикистон љалбгардида равона карда мешаванд.

Инчунин дар соли 2014 дар доираи хизматрасонии қарзи дохилї барои пардохти қарзи асосї 59,0 млн. сомонї ва пардохти фоизи қарз 106,2 млн.сомонї пешбинї шудааст, ки дар маљмўъ нисбати соли љорї 82,1 млн. сомонї ё 98,8 фоиз зиёд мебошад.

Қайд кардан зарур аст, ки дар соли 2014 ба маблаѓи 59,0 млн.сомонї барои хизматрасонии қарзи хољагињои пахтакор аз њисоби депозити буљети љумњуриявї дар Бонки Миллии Тољикистон ба 1 январи соли 2014, Фонди стабилизатсионї оид ба рушди иќтисод ва 35,0 млн. сомонї барои пурра намудани Фонди оинномавии ЉСК “Агроинвестбонк” аз њисоби маблағњое, ки ба суратњисоб барои љамъоварии маблағњои қарзњои муаммодори ЉСК “Агроинвестбонк” дар Вазорати молияи Љумњурии Тољикистон баргардонида мешаванд, пардохт карда мешавад.

XII. Буљетњои мањаллї

Дар соли 2014 њаљми умумии даромади буљетњои мањаллї ба маблаѓи 3948,9 млн. сомонї ба наќша гирифта шудааст, ки ин нисбати буљети соли 2013 20,8 фоиз ё ба маблаѓи 679,5 млн. сомонї зиёд мебошад.

Андозњои умумидавлатї дар њаљми умумии даромади буљетњои мањаллї 91,2 фоизро ташкил дода, маблаѓи он ба 3600,5 млн.сомонї баробар мебошад.

Афзоиши буљетњои мањаллї аз њисоби андозњои умумидавлатї нисбати буљети соли 2013–ўм 632,2 млн.сомониро ташкил медињад. Аз љумла афзоиши андоз

33

аз даромад 25,1 фоиз (219,8 млн.сомонї), андоз аз фоида – 16,2 фоиз (91,8 млн.сомонї), андоз аз арзиши иловашуда – 20,8 фоиз (122,6 млн.сомонї), андоз бо низоми махсуси соддакардашуда – 21,2 фоиз (68,8 млн.сомонї), андоз аз истифодабарандагони роњњои автомобилгард – 20,5 фоиз (80,1 млн.сомонї), андози аксизї – 7,0 фоиз (1,2 млн.сомонї), бољи давлатї – 18,9 фоиз (16,3 млн сомонї), воридоти дигари ѓайриандозї – 33,2 фоиз (15,7 млн.сомонї) ва андоз аз истифодаи захирањои табиї – 22,6 фоиз (15,9 млн.сомони)-ро ташкил медињад.

Дар баробари ин андозњои мањаллї, аз љумла андоз аз молу мулки ѓайриманќул – 16,9 фоиз ё ба маблаѓи 29,8 млн.сомонї ва андоз аз воситањои наќлиёт- 14,0 фоиз ё ба маблаѓи 17,4 млн.сомонї, дар маљмўъ ба маблаѓи 47,2 млн.сомонї афзоиш ёфтааст.

Андозњои мањаллї дар њаљми умумии даромади буљетњои мањаллї 8,8 фоизро ташкил дода, маблаѓи он ба 348,4 млн сомонї баробар мебошад.

Ќисми харољоти буљетњои мањаллї 4119,5 млн.сомонї пешбини карда шудааст, ки ин нисбати буљети соли 2013 ба андозаи 22,3 фоиз ё ба маблаѓи 750,5 млн.сомонї зиёд мебошад.

Дар њаљми умумии харољоти буљетњои мањаллї музди мењнат ва њиссаљудокунї ба фонди нафаќа 62,2 фоизро ташкил дода, зиёдшавии он нисбати буљети соли 2013 ба андозаи 25,9 фоиз ё ин, ки ба маблаѓи 527,2 млн.сомониро ташкил медињад. Маблаѓњои сохтмони асосї 685,4 млн. сомонї пешбини шудааст, ки ин нисбати буљети соли 2013 –ум 11,7 фоиз ё ба маблаѓи 71,7 млн.сомонї зиёд шуда, дар њаљми умумии харољоти буљетњои мањаллї 16,6 фоизро ташкил медињад.

Дар соли 2014 аз њисоби буљети љумњуриявї ба буљетњои мањаллї 802,8 млн.сомонї субвенсия муайян

34

карда шудааст, ки хаљми умумии он нисбати буљети соли 2013 ба маблаѓи 173,6 млн.сомонї зиёд гардидаст. Вазни хоси субвенсия дар њаљми умумии даромади буљетњои мањаллї 19,5 фоизро ташкил дода, нисбати соли 2013 ба андозаи 0,8 фоиз зиёд шудааст.

Ин нишондод дар, вилояти Хатлон 2,2 фоиз, ноњияњои Варзоб – 1,1 фоиз, Рашт – 0,7 фоиз, Љиргатол – 2,0 фоиз, Нўробод - 2,7 фоиз, Тавилдара – 0,9 фоиз, Тољикобод 1,3 фоиз, Файзобод – 4,0 фоиз зиёд гардидааст, ки ин ба зиёдшавии музди мењнат, њиссаљудокунї ба фонди нафаќа ва идрорпулињо вобастагї дорад.

Дар баробари ин вазни хоси субвенсия дар њаљми умумии даромади буљетњои Вилояти Мўхтори Кўњистони Бадахшон 0,7 фоиз ва ноњияи Шањринав - 2,9 фоиз кам гардидааст.

Агар, дар буљети соли 2013 субвенсия дар њаљми умумии даромади буљетњои мањаллї 18,7 фоизро ташкил дода, нисбати соли 2012 ба андозаи 2 фоиз зиёд гардида бошад, ин нишондод дар буљети соли 2014 - 0,8 фоизро ташкил додааст, ки ин ба андозаи 1,2 фоиз кам гардидааст.

Буљети вилоятњо ва ноњияњои субвенсионї ба ѓайр аз субвенсия, маблаѓњои андозњои умумидавлатї бо пуррагї ба ихтиёри онњо мононда шудааст.

Дар њаљми умумии даромади вилоятњо ва ноњияњои субвенсионї, маблаѓњои субвенсия ва андозњои умумидавлатї 93,9 фоиз ва андозњои мањаллї 6,1 фоизро ташкил медињанд.

Бояд ќайд намуд, ки дар буљети соли 2014, барои шањру ноњияњои субвенсионї, аз њаљми умумии харољоти онњо ба андозаи 0,5 фоиз касри буљет муайян карда шудааст, ки маблаѓи он 7476,3 њазор сомониро ташкил медињад. Аз љумла барои:

35

- Вилояти Мўхтори Кўњистони Бадахшон - 979,4 њазор сомонї, вилояти Хатлон - 5340,8 њазор сомонї, ноњияи Варзоб – 131,2 њазор сомонї, ноњияи Рашт – 216,4 њазор сомонї, ноњияи Љиргатол - 156,3 њазор сомонї, ноњияи Нўробод - 136,7 њазор сомонї, ноњияи Тавилдара – 77,4 њазор сомонї, ноњияи Тољикобод – 100,8 њазор сомонї, ноњияи Файзобод – 161,9 њазор сомонї ва барои ноњияи Шањринав - 175,4 њазор сомонї муайян карда шудааст.

Манбаъњои пўшонидани касри буљетњои мањаллї аз њисоби таъмини иљрои барзиёдии даромад ва маблаѓњои озоде, ки ба њолати 1 январи соли 2014 ба вуљуд омаданд, муайян карда шудааст.

Дар соли 2014 буљетњои мањаллї аз њисоби андозњои умумидавлатї ба буљети љумњуриявї 639,7 млн. сомонї њиссагузорї менамоянд, ки ин нисбати буљети соли 2013 ба маблаѓи 104,0 млн.сомонї зиёд мебошад.

Њиссагузории шањри Душанбе ба буљети љумњуриявї дар соли 2014 - 30,0 фоиз ё 507,1 млн. сомониро ташкил дода, меъёри он дар сатњи соли 2013 баробар карда шудааст.

Бояд ќайд намуд, ки њиссагузориро ба буљети љумњуриявї вилояти Суѓд 0,2 фоиз (14,7 млн.сомонї), шањри Вањдат 10,1 фоиз ё ба маблаѓи 12,9 млн. сомонї, шањри Турсунзода 2,3 млн.сомонї ва ноњияи Рўдаки 122,7 њазор сомонї зиёд намуданд. Ин нишондод дар шањри Роѓун 2,0 млн. сомонї (7,8 фоиз) ва ноњияи Њисор 4,9 млн. сомонї (6,6 фоиз), кам гардидаст.

Бояд ќайд намуд, ки кам гардидани њиссагузорї ба буљети љумњуриявї аз њисоби шањри Роѓун ва ноњияи Њисор аз њисоби коњишёбии воридоти даромад, аз ќайди ин шањру ноњияњо баромада рафтани соњибкорон ва инчунин ба зиёдшавии музди мењнат вобастагї доранд.

36

XIII. Касри буљет Дар соли 2014 касри буљети љорї нисбати Маљмўи

Мањсулоти Дохилї – 0,5 фоиз ё 242,1 млн.сомонї пешбинї карда шудааст. Касри васеъи буљети давлатї бошад бо дарназардошти баргардонидани ќарзи давлатї 582,8 млн.сомонї, аз љумла ќарзи берунї 246,7 млн.сомонї, ќарзи дохилї 94,0 млн.сомонї ва нисбати Маљмўи Мањсулоти Дохилї – 1,2 фоизро ташкил дод. Пўшонидани касри буљет аз њисоби хусусигардонии моликияти давлатї, даромад аз њисоби фурўши векселњои хазинадорї, аз њисоби созишномањои зерќарзї, аз њисоби љалби маблаѓњои ќарзию грантии барномавї аз иниститутњои байналмилалии молиявї, баргардонидани ќарзњои ЉСК “Агроинвестбонк”, Фонди стабилизатсионии рушд ва Фонди зиддибўњронии Иттињоди иќтисодии Авру-Осиё дар назар дошта шудааст.

XIV. Шарњи мухтасари нишондињандањои

макроиќтисодї барои cолњои 2015-2016 Нишондињандањои даромад ва харољоти Буљети

давлатии Љумњурии Тољикистон барои солњои 2015-2016 давоми мантиќии лоињаи буљети соли 2014 буда, дар ин давра сиёсати Буљети давлатї пеш аз њама бо маќсади рушди иќтисодиёти љумњурї, баланд бардоштани сатњу сифати некўањволї, таъмини бехатарии озуќаворї, баланд бардоштани хизматрасонњои иљтимоии давлатї ва рушди соњањои воќеии иќтисодиёт, аз љумла: наќлиёт, энергетика, хољагии ќишлоќ ва ислоњоти маблаѓгузории соњањои маориф, тандурустї, маќомоти идораи давлатї ва ѓайрањо равона карда мешавад.

Дар соли 2015 дар доираи Дурнамои нишондињандањои асосии макроиќтисодии Љумњурии Тољикистон барои солњои 2014-2016, ки тибќи ќарори

37

Њукумати Љумњурии Тољикистон 2 июли соли 2013 тањти №280 тасдиќ гардидаанд, њаљми Маљмўи Мањсулоти Дохилї бо афзоиши реалии 7,6 фоиз ба маблаѓи 55,5 млрд.сомонї ва дар соли 2016 бо афзоиши реалии 7,7 фоиз ба маблаѓи 63,2 млрд. сомонї дар назар дошта шудааст, ки афзоиши миёнаи солонаи номиналии он 14,6 фоизро ташкил медињад.

Дар ин давра меъёри индекси дефлятор дар доираи афзоиши реалии Маљмўи Мањсулоти Дохилї ба инобат гирифта шуда, дар соли 2015 - 6,4 фоиз ва соли 2016 бошад, ба андозаи 5,7 фоиз пешбинї гардидааст.

Дар давраи миёнамўњлат бо дарназардошти болоравии индекси нархњои истеъмолї меъёри таваррум дар солњои 2015-2016 мувофиќан ба 7,0 – 6,5 фоиз пешбинї гардидааст. Ќурби миёнаи солонаи асъори миллї нисбати доллари амрикої дар соли 2015 аз рўи 4,88 сомонї ва соли 2016 бошад 4,92 сомонї ба 1 доллари амрикої дар назар дошта шудааст.

Дар ин робита дар соли 2015 њаљми умумии даромади Буљети давлатї зиёда аз 15290,0 млн.сомонї, аз љумла аз њисоби даромади љорї- 12732,0 млн.сомони маблаѓњои махсус -755,2 млн.сомонї, ќарз ва грант –1802,7 млн.сомонї пешбинї карда шудааст, ки ба 27,5 фоизи Маљмўи Мањсулоти Дохилї баробар мебошад.

Инчунин даромадњои љории Буљети давлатї дар соли 2015 бояд ба 12,7 млрд.сомонї баробар гардида, афзоиши он нисбати Маљмўи Мањсулоти Дохилї - 22,9 фоиз ва нисбати наќшаи соли 2014 - 19,5 фоизро ташкил медињад, аз љумла:

воридоти андозњо ва пардохтњои ѓайриан- дозии дохилї

-

8268,0 млн.сомонї ба афзоиши 1002,5 млн.

38

сомонї ё ин, ки 65,4 фоизи њаљми умумии даромади умумї;

воридоти аз њисоби фаъолияти иќтисодии бурунї (пардохтњои гумруки)

-

5014,0 млн.сомонї бо афзоиши 646,0 млн.сомонї ё ин, ки 34,5 фоизи њаљми умумии даромади умумї.

Дар соли 2016 бошад, ин ба 16430,0 млн.сомонї

баробар мегардад, аз љумла аз њисоби даромадњои љорї – 14536,0 млн.сомонї, маблаѓњои махсус – 792,0 млн.сомонї, ќарз ва грантњо - 1,1 млрд.сомонї пешбини карда шудааст, ки ба 26,0 фоизи Маљмўи Мањсулоти Дохилї баробар мебошад.

Даромадњои љории Буљети давлатї дар соли 2016 - 14,5 млрд.сомонї ташкил дода афзоиши он нисбати Маљмўи Мањсулоти Дохилї - 23,0 фоиз ва нисбати наќшаи соли 2015 - 14,1 фоиз мебошад ва аз њисоби сарчашмањои зерин пешбинї гардидааст:

воридоти андозњо ва пардохтњои ѓайриан- дозии дохилї

-

9522,0 млн.сомонї бо афзоиши 1264,0 млн. сомонї ё ин, ки 65,5 фоизи њаљми умумии даромади умумї;

воридот аз њисоби фаъ-олияти иќтисодии бурунї (пардохтњои

39

гумрки) - 5014,0 млн.сомонї бо афзоиши 646,0 млн.сомонї ё ин, ки 34,5 фоизи њаљми умумии даромади умумиро ташкил медињад.

XV. Сиёсати харољоти Буљети давлатї

Сиёсати харољоти Буљети давлатї дар солњои 2015 - 2016 низ нигоњ дошта шуда, пеш аз њама ба маќсади рушди иќтисодиёти љумњурї, баланд бардоштани сифати некўањволї, таъмини бехатарии давлат ва бехатарии озуќаворї, баланд бардоштани сифати таълим, бењтар гардонидани саломатии ањолї, баланд бардоштани хизматрасонии иљтимоии давлатї, рушди соњањои воќеии иќтисодиёт, аз љумла; наќлиёт, энергетика, хољагии ќишлоќ ва таъмини маблаѓгузории соњањои маориф, тандурустї, маќомоти идоракуни ва бехатарии давлатї ва ѓайрањо равона карда мешавад.

Њаљми умумии харољоти Буљети давлатї дар соли 2015 ба маблаѓи 15567,6 млн.сомонї, аз љумла аз њисоби харољотњои љорї - 13009,7 млн. сомонї, маблаѓњои махсус 755,2 млн.сомонї, инвеститсияњои давлатї 1803 млн.сомонї, пешбинї карда шудааст, ки ба 28 фоизи Маљмўи Мањсулоти Дохилї баробар мебошад.

Њаљми умумии харољотњои Буљети давлатї дар соли 2016 бошад 16745,8 млн.сомонї аз љумла аз њисоби харољотњои љорї 14852,0 млн. сомонї, маблаѓњои махсус 792,0 млн.сомонї, инвеститсияњои давлатї 1101,0 млн.сомонї пешбинї карда шудааст, ки ба 26,5 фоизи Маљмўи Мањсулоти Дохилї баробар мебошад.

XVI. Харољоти соњањои иљтимої

Њаљми умумии харољоти соњањои иљтимої дар давраи миёнамўњлат - солњои 2015-2016 бо

40

дарназардошти харољотњои соњаи хољагии манзилию коммуналї дар соли 2015 - 8920,7 млн.сомонї, ки он 57,3 фоизи њаљми умумии харољоти Буљети давлатї ва 16,1 фоизи Маљмўи Мањсулоти Дохилиро ва дар соли 2016 - 10458,3 млн.сомонї, ки он 62,5 фоизи њаљми умумии харољоти Буљети давлатї ва 16,5 фоизи Маљмўи Мањсулоти Дохилиро ташкил медињад.

Харољоти соњаи маориф Харољоти соњаи маориф дар соли 2015 ба маблаѓи

2915,7 млн.сомонї ки он 18,7 фоизи њаљми умумии харољоти Буљети давлатї ва 5,3 фоизи Маљмўи Мањсулоти Дохилиро ва дар соли 2016 ба маблаѓи 3420,5 млн.сомонї пешбинї гардидааст, ки он 20,4 фоизи њаљми умумии харољоти Буљети давлатї ва 5,4 фоизи Маљмўи Мањсулоти Дохилиро ташкил медињад.

Самтњои афзалиятноки харољот дар соњаи маориф барои солњои 2015-2016 тибќи Стратегияи миллии рушди Тољикистон то соли 2016 ва Барномаи давлатии рушди соњаи маориф то соли 2015, ба баланд бардоштани музди мењнати кормандони соњаи маориф то андозаи музди миёнаи мењнат дар љумњурї, татбиќи Барномаи рушди соњаи тарбияи томактабї дар љумњурї барои солњои то соли 2016 мусоидат менамояд.

Харољоти соњаи фарњанг ва варзиш

Харољоти соњаи фарњанг дар соли 2015 ба маблаѓи 860,5 млн.сомонї ки он 5,5 фоизи њаљми умумии харољоти Буљети давлатї ва 1,5 фоизи Маљмўи Мањсулоти Дохилиро ва дар соли 2016 ба маблаѓи 1152,4 млн. сомонї пешбинї гардидааст, ки он 6,9 фоизи њаљми умумии харољоти Буљети давлатї ва 1,8 фоизи Маљмўи Мањсулоти Дохилиро ташкил медињад.

41

Самтњои афзалиятноки харољот дар соњаи фарњанг барои солњои 2015-2016 ин баланд бардоштани музди мењнати кормандони соњаи фарњанг, татбиќи Барномаи давлатии рушди соњаи фарњанг барои солњои 2008-2015, Барномаи давлатии рушди пахши телевизиони раќамї ва рушди кино то соли 2015 мебошад.

Харољоти соњаи тандурустї

Харољоти соњаи тандурустї дар соли 2015 ба маблаѓи 1294,8 млн. сомонї, ки ин 8,3 фоизи њаљми умумии харољоти Буљети давлатї ва 2,3 фоизи Маљмўи Мањсулоти Дохилї ва дар соли 2016 ба маблаѓи 1538,2 млн. сомонї пешбинї гардидааст, ки он 9,2 фоизи њаљми умумии харољоти Буљети давлатї ва 2,4 фоизи Маљмўи Мањсулоти Дохилиро ташкил медињад.

Самтњои афзалиятноки харољот дар соњаи тандурустї барои солњои 2014-2015 ин давом додани ислоњоти системаи музди мењнати кормандони соњаи тандурустї бо дарназардошти баланд бардоштани андозаи маоши заминавї, татбиќи хизматрасонињои тиббї дар асоси Барномаи кафолатњои давлатї ва татбиќи рушди тибби оилавї бо маќсади рушди кўмаки аввалияи тиббию санитарї ба ањолї, татбиќи механизми нави маблаѓгузорї оид ба маблаѓгузории сарикасї дар муассисањои кўмаки аввалияи тиббию-санитарї, мебошад.

Харољоти соњаи њифзи иљтимої

Харољоти соњаи њифзи иљтимої дар соли 2015 ба маблаѓи 3100,0 млн. сомонї, ки он 19,9 фоизи њаљми умумии харољоти Буљети давлатї ва 5,6 фоизи Маљмўи Мањсулоти Дохилиро ва дар соли 2016 ба маблаѓи 3674,4 млн.сомонї пешбинї гардидааст, ки он 21,9 фоизи

42

њаљми умумии харољоти Буљети давлатї ва 5,8 фоизи Маљмўи Мањсулоти Дохилиро ташкил медињад.

Самтњои афзалиятноки харољот дар соњаи њифзи иљтимої барои солњои 2014-2015 ин баланд бардоштани њадди аќали музди мењнат ва нафаќа, баланд бардоштани андозаи нафаќањои мењнатї, дар амал татбиќ намудани ислоњоти нафаќа ва љорї намудани низоми нави пардохти кўмакњои унвонии иљтимої, рушди бозори мењнат, мебошад.

XVII. Дастгирии рушди соњањои иќтисодиёт

Дар соли 2015 њаљми умумии харољоти соњаи наќлиёт ва коммуникатсия ба маблаѓи 1100,2 млн.сомонї ва дар соли 2016 бошад ба маблаѓи 678,7 млн.сомонї ва харољот барои комплекси сўзишворї ва энергетикї бошад дар соли 2015 ба маблаѓи - 2016,7 млн.сомонї ва дар соли 2016 ба маблаѓи 1938,5 млн.сомонї ба наќша гирифта шудааст.

Дар Буљети давлатї барои соли 2015 харољот барои комплекси агросаноатї дар маљмўъ 299,6 млн.сомонї ва дар соли 2016 бошад, дар њаљми 267,7 млн.сомонї ба наќша гирифта шудаанд.

Камшавии њадди нињоии харољоти соњањо ин пеш аз њама ба анљом расидани лоињањои инвеститсионї аз њисоби ќарзи Љумњурии Халќии Хитой мебошад. Дар маљмўъ маблаѓгузории ин соњањо дар солњои 2015-2016 аз њисоби Буљети давлатї сол аз сол афзоиш ёфта истодааст.

XVIII. Харољоти сиёсати хориљї

ва идоракунии давлатї Дар соли 2015 харољотњои умумии фаъолияти

сиёсати берунї ба маблаѓи 173,8 млн.сомонї ва барои соли 2016 дар њаљми 175,4 млн.сомонї ва харољотњои

43

сиёсати идоракунии давлатї мутаносибан ба маблаѓи 402,6 млн.сомонї ва барои соли 2016 ба маблаѓи 418,2 млн.сомонї дар назар дошта шудааст.

XIX. Харољоти хизматрасонии

ќарзњои давлатї Дар соли 2015 барои хизматрасонии қарзи берунии

Љумњурии Тољикистон 701,2 млн.сомонї, аз љумла пардохти қарзи асосї - 534,8 млн. сомонї ва пардохти фоизи қарз - 166,4 млн.сомонї ва дар соли 2016 бошад ба њамин мақсад 772,2 млн.сомонї, аз љумла пардохти қарзи асосї - 613,1 млн.сомонї ва пардохти фоизи қарз - 159,1 млн.сомонї ба нақша гирифта шудааст.

Барои хизматрасонии қарзи дохилии Љумњурии Тољикистон дар соли 2015 њамагї 75,3 млн. сомонї ва дар соли 2016 ба њамин мақсад 79,5 млн. сомонї пешбинї гардидааст.

XX. Буљетњои мањаллї

Дар соли 2015 њаљми умумии даромади буљетњои мањаллї ба маблаѓи 4333,0 млн.сомонї пешбинї гардидааст, ки ин нисбати буљети соли 2014 – 9,7 фоиз ё ба маблаѓи 384,1 млн.сомонї зиёд мебошад.

Дар соли 2016 бошад, њаљми умумии даромади буљетњои мањаллї ба маблаѓи 4975,6 млн.сомонї пешбинї гардидааст, ки ин нисбати буљети соли 2015 - 14,8 фоиз ё ба маблаѓи 642,6 млн.сомонї ва нисбати буљети соли 2014 - 26,0 фоиз ё ба маблаѓи 1026,7 млн.сомонї зиёд мебошад.

Дурнамои ќисми харољоти буљетњои мањаллї бе дарназардошти зиёдшавии фонди музди мењнати кормандони соњаи буљетї дар соли 2015 ба маблаѓи 4494,7 млн.сомонї ва дар соли 2016 ба маблаѓи 5086,8 млн. сомонї пешбинї гардидааст.

44

XXI. Касри буљет

Касри буљет бошад дар соли 2015 ба андозаи 0,5 фоизи Маљмўи Мањсулоти Дохилї - 277,7 млн. сомонї ва дар соли 2016 бошад, ба андозаи 0,5 фоизи Маљмўи Мањсулоти Дохилї - 316,0 млн.сомонї, аз љумла пўшонидани он аз њисоби хусусигардонии моликияти давлатї, дар бозори молиявї зиёд намудани фурўши коѓазњои ќимматнок, љалби маблаѓњои ќарзи (грантї)-и барномавї аз иниститутњои байналмилалии молиявї ва иљрои барзиёди даромади буљети давлатї дар назар дошта шудааст.

Бояд ќайд намуд, ки даромаду харољоти Буљети давлатї барои солњои 2014-2015 нишондињандањои назоратї буда, дар доираи онњо бояд маќомоти идоракунии давлатї, барномањои амалкунандаи соњавї ва барномањои нави пешнињодшударо амалї намоянд.

Дар баробари ин мувофиќи таѓйирёбии нишондињандањои макроиќтисодї ва тараќќиёти соњањои иќтисодиёт, талаботњои моддаи 36 Ќонуни Љумњурии Тољикистон “Дар бораи молияи давлатї”, нишондињандањои даромад ва харољоти он аниќ карда шуда, њангоми пешнињод намудани лоињаи Ќонуни Љумњурии Тољикистон “Дар бораи Буљети давлатї барои соли 2015” аз нав дида баромада мешаванд.