เอกสารฝึกอบรม gmapper-1

โครงการฝกอบรม “ การส ารวจท าแผนทและขอมลเชงพนทประกอบการจ าลองพนททคาดวาน าจะทวม ”

16-20 กรกฎาคม 2555

สวาง จอมวฒ สวนส ารวจท าแผนทจากภาพถาย ส านกส ารวจดานวศวกรรมและธรณวทยา กรมชลประทาน

นกวชาการแผนทภาพถายช านาญการ หนา 1

สารบญ

1. หลกการและเหตผล ...............................................................................................................................2

2. วตถประสงค ........................................................................................................................................3

3. ความรเบองตนระบบสารสนเทศภมศาสตร ................................................................................................3

3.1 ความหมายของระบบสารสนเทศภมศาสตร ............................................................................................3

3.2 องคประกอบของระบบสารสนเทศภมศาสตร .........................................................................................4

3.3 โครงสรางขอมลในระบบสารสนเทศภมศาสตร .......................................................................................5

3.4 การจดการฐานขอมล .........................................................................................................................7

3.5 การวเคราะหขอมล ............................................................................................................................8

3.6 การแสดงผลเพอน าเสนอขอมล ............................................................................................................9

4. โปรแกรม Global Mapper ........................................................................................................................ 10

4.1 ภาพรวมของโปรแกรม .................................................................................................................... 10

4.2 คณสมบตของโปรแกรม................................................................................................................... 11

4.3 คณสมบตของเครองในการใชโปรแกรม .............................................................................................. 14

5. การประยกตใชงานโปรแกรม Global Mapper .............................................................................................. 14

5.1 การน าเขาและเปดแสดงผลขอมล ....................................................................................................... 14

5.2 การจดการปรบแตงและเปลยนคณสมบตขอมล .................................................................................... 16

5.3 การการสรางขอมลหรอวเคราะหขอมลจากขอมลแบบจ าลองระดบ .......................................................... 20

5.4 การสรางขอมลจากภาพถายทางอากาศ ............................................................................................... 26

5.5 การตดตอและประสานขอมล ............................................................................................................ 28


16-20 กรกฎาคม 2555



การประยกตใชโปรแกรม Global Mapper เพอการชลประทาน

1. หลกการและเหตผล ปจจบนการปฏบตงานในทกสาขาลวนแลวแตมสวนเกยวของ กบระบบสารสนเทศ (Information System) โดยระบบสารสนเทศนนเปนการปฏบตการรวบรวมจดเกบ และวเคราะหขอมลอยางเปนระบบ และเปนข นตอน สามารถคนหาขอมลทตองการไดภายในเวลาอนรวดเรว และสามารถน าผลการวเคราะหดงกลาวไปใชในกระบวนการตดสนใจของผบรหาร ดงนน ระบบสารสนเทศจงเปนเครองมอและทอ านวยความสะดวกใหกบผบรหารในการตดสนใจปฏบตงาน

ในการจดการขอมลเชงพนท เทคโนโลยทไดเขามามบทบาทในการปฏบตงานทเกยวกบขอมลเชงพนทคอ เทคโนโลยภมสารสนเทศ (Geo-Informatics) ซงเปนการกลาวรวมถง 3 เทคโนโลยดวยกน คอ เทคโนโลยดานการส ารวจระยะไกล (Remote Sensing: RS) เทคโนโลยระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System: GIS) และเทคโนโลยการก าหนดพกดต าแหนงบนพนโลก (Global Positioning System: GPS) โดยเทคโนโลยทง 3 ดานนตางมสวนในการสนบสนน และสงเสรมซงกนและกนในการปฏบตการ การใชเทคโนโลยทง 3ดานดงกลาวรวมกน จะสงผลใหการปฏบตงาน การวเคราะหขอมลตางๆ มความถกตองสมบรณ สามารถจดการวเคราะหและแสดงผลแบบ Real time และสามารถน า ไปเปนขอมลประกอบการตดสนใจไดเปนอยางด

การศกษาและท าความเขาใจเกยวกบหลกการ องคประกอบลกษณะขอมล การวเคราะหขอมลในระบบ GIS จงมประโยชนอยางยงตอการปฏบตงานในดานตางๆสามารถใชเปนขอมลประกอบการตดสนใจ และการวางแผนโครงการตางๆ ได ในอนาคตเทคโนโลย GIS มแนวโนมทจะน ามาประยกตใชงานหลากหลายรปแบบ รวมทงมการพฒนาในเรองมาตรฐานระบบขอมล GIS เพอใหสามารถใชขอมลรวมกนและแลกเปลยนระหวาง หนวยงานได อกทงยงพฒนาใหเปนระบบเปดมากขน (Open System) จงสงผลใหเทคโนโลย GIS มความกาวหนาอยางรวดเรว และมการน ามาใชประโยชนอยางตอเนอง

ระบบสารสนเทศภมศาสตร มความส าคญตอกจการตางๆ หลายดาน รวมทง กจการของกรมชลประทาน ทมภารกจหลกใน การบรหารจดการเกยวกบทรพยากรน าของประเทศ ซงจ าเปนตองใชขอมลทางดานสภาพภมประเทศจ านวนมาก และจ าเปนตองใชระบบสารสนเทศชวยเพอเพมประสทธภาพในการด าเนนงาน ระบบดงกลาวประกอบดวย สวนของขอมลและระบบการ ออกแบบบรหารจดการขอมล โดยจดเกบในรปแบบขอมลเชงเลขและมเครองมอทเปนคอมพวเตอรและโปรแกรมทจะจดการขอมลดงกลาว โปรแกรมทใชจดการระบบดงกลาวมใหเลอกใชอยางมากมาย มทงเสยเงนราคา ถกแพงแตกตางกนตลอดจนใชไดฟร โปรแกรม Global Mapper กเปนอกโปรแกรมหนงทมราคาไมแพงมาก ใชงานงาย และมเครองมอทสนบสนนในการใชงานดานชลประทานในหลายๆดาน ซงหากขาราชการของกรมชลประทานสามารถท


16-20 กรกฎาคม 2555



จะเรยนร และประยกต ใชงานได กจะชวยเพมประสทธภาพในการท างานใหเกดประโยชนตอกรมชลประทานไดเปนอยางมาก

2. วตถประสงค

2.1 เพอใหผเขารบการอบรมมความรและความเขาใจหลกการเบองตนของระบบภมสารสนเทศ

2.2 เพอใหผเขารบการอบรมมความรและความเขาใจการใชงานโปรแกรม Global Mapper และการประยกตใชกบกจการของกรมชลประทาน

3. ความรเบองตนระบบสารสนเทศภมศาสตร

3.1 ความหมายของระบบสารสนเทศภมศาสตร

ระบบสารสนเทศภมศาสตร ประกอบดวย 2 ค า คอ “ระบบสารสนเทศ ” (Information System) ซงเปนระบบปฏบตการรวบรวมจดเกบและวเคราะหขอมลอยางเปนขนตอน สามารถคนคนขอมลทตองการใหภายในเวลาอนรวดเรว และสามารถน า ผลการวเคราะหไปใชในกระบวนการตดสนใจของผบรหาร สวนค า วา “ภมศาสตร” (Geography) มาจากรากศพท “geo” หมายถง โลก และ “graphy” หมายถง การเขยน ภมศาสตรจงหมายถง การเขยนเรองราวเกยวกบโลก หรอมงเนนไปทความสมพนธของมนษยกบพนท (Spatial Relationship) (สรรคใจ กลนดาว, 2542)

ระบบสารสนเทศภมศาสตร หรอ บางครงเรยกเปน ระบบภมสารสนเทศ (Geo-informatics system)เปนระบบสารสนเทศขอมลเชงพนทหรอขอมลทมพกดต าแหนง ซงเปนการผสมผสานการท างานระหวางกระบวนวธวเคราะหรวมกบระบบฐานขอมลทมการอางองเชงพกด ระบบสารสนเทศภมศาส ตรจงหมายรวมถงทงระบบของการใหค าตอบเชงพนท ซงใชเทคโนโลยเพอด าเนนการในขนตอนตางๆ เรมตงแตการรวบรวมและน าเขาขอมล การจดเกบขอมลอยางเปนระบบ การก าหนดเงอนไขส า หรบเลอกใชขอมลเพอน า ไปวเคราะห หรอสรางแบบจ าลองเชงพนท และในทายทสดจะท าการแสดงผลซงเปนการตอบค า ถามเชงพนทใหแกผใช

ระบบสารสนเทศภมศาสตร จงหมายถง กระบวนการของการใชคอมพวเตอรฮารดแวร (Hardware) ซอฟทแวร (Software) ขอมลทางภมศาสตร (Geographic Data) และการออกแบบ (Personnel Design) ใน

(ภาพจาก Google)


16-20 กรกฎาคม 2555



การเสรมสรางประ สทธภาพของการจดเกบขอมล การปรบปรงขอมล การค านวณ และการวเคราะหขอมล ใหแสดงผลในรปของขอมลทสามารถอางองไดในทางภมศาสตรหรอ หมายถง การใชสมรรถนะของคอมพวเตอรในการจดเกบ และการใชขอมลเพออธบายสภาพตางๆ บนพนผวโลก โดยอาศยลกษณะทางภมศาสตร เปนตวเชอมโยงความสมพนธระหวางขอมลตางๆ

ฐานขอมลเปนองคประกอบส าคญในระบบสารสนเทศทวไปรวมทงระบบสารสนเทศภมศาสตร ในระยะแรกฐานขอมลไดจดเกบโดยใชโปรแกรมกระดาษค านวณ (Spreadsheet) และพฒนาเปนระบบฐานขอมลเชงสมพนธ (Relational Database) และในปจจบนมการพฒนาระบบฐานขอมลเชงวตถ (Object-oriented Database) สงทเกบอยในฐานขอมลประกอบดวยขอมลตวเลข และตวอกษร ขอมลเพยง 2 รปแบบนไมเพยงพอส าหรบระบบสารสนเทศภมศาสตร ทจ าเปนตองมการแทนลกษณะของสงตางๆ ทมอยจรงเ ชงพนท เชน โรงเรยน แมน า แปลงพนทนาขาวดงนนระบบสารสนเทศภมศาสตรจงจ าเปนตองใชวตถเชงนามธรรมเพอแทนสงตางๆ ทมอยจรง วตถเชงนามธรรม หรอ รปรางวตถ (Feature) ซงแบงออกเปน 3 ประเภท ไดแก จด (Point) เสน (Line) และอาณาบรเวณ (Area) รปรางจดใชแทนต าแหนงของสงใดสงหนง ทมพนทเลกๆ เชน โรงเรยน รปรางประเภทเสนใชแทนต าแหนงทเรยงตอเนองกนไปตามล าดบ เชน แมน า สวนบรเวณ ททพนทกวางๆ จะใชรปเสนตงแต 1 เสนขนไปตอเนองกนจนเปนรปปดใชแทนเปนพนท เชน แปลงนาขาว เปนตน

3.2 องคประกอบของระบบสารสนเทศภมศาสตร

การใชระบบสารสนเทศภมศาสตรเพอวเคราะหขอมลเชงพนท ระบบตองมองคประกอบทง 4 ประการครบถวนและสอดรบกน อนไดแก ขอมลเชงพนท บคลากร ฮารดแวร และซอฟตแวร

ก) ขอมลเชงพนท ขอมลเชงพนทมกจะจดสรางโดยหลายหนวยงาน สวนใหญจะแสดงในรปของแผนทภาพถายดาวเทยม ภาพถายทางอากาศ ขอมลจาก Global Positioning System (GPS)

ตลอดจนขอมลจากรายงานตางๆ ซงเปนขอมลตวเลข ตวอกษร หรอตาราง เนองจากขอมลมทมาจากหลายแหลงท าใหม รปแบบการจดเกบทหลากหลาย และขอมลอาจมระบบพกดทใชในการอางองแตกตางกน




16-20 กรกฎาคม 2555



คณลกษณะดานความหลากหลายเชนนเองจงสงผลกระทบถงองคประกอบอนๆ ของระบบสารสนเทศภมศาสตรใหตองมสมรรถนะเพยงพอเพอใหสามารถด าเนนการกบขอมลเชงพนทได

ข) บคลากร เนองจากงานดานระบบสารสนเทศภมศาสตรประกอบดวยกระบวนการทซบซอน ดงนนผปฏบตงานจงจ าเปนตองมความช านาญเฉพาะทาง มประสบการณ ตลอดจนมความรในสาขาวชาอนเพอการน าระบบสารสนเทศภมศาสตรไปประยกตใช โดยพนฐานแลวบคลากรดานนควรมความรดานภมศาสตร การแผนท สารสนเทศ และคอมพวเตอร นอกจากนควรมประสบการณในการใชซอฟตแวรระบบสารสนเทศภมศาสตร อกทงมความเขาใจในขอมลเชงพนท และมความสามารถในการคดและผสมผสานกระบวนการวเคราะหขอมล

ค) ฮารดแวร ขอมลในระบบสารสนเทศภมศาสตรมปรมาณมากจง ตองจดเกบแบบเชงเลข ดงนน ฮารดแวรคอมพวเตอรจงมบทบาทส าคญในการสนบสนนกระบวนการท างาน โดยฮารดแวรประกอบดวยเครองคอมพวเตอร อปกรณน าเขาขอมล สอบนทกขอมล และอปกรณส า หรบแสดงผลฮารดแวรทงหมดจะตองมสมรรถนะเพยงพอส าหรบการจดเกบและจดกา รขอมลทมปรมาณมาก และมความเขากนไดกบอปกรณตอพวงอนๆ อกทงยงตองสามารถรองรบการท างานของซอฟตแวรได

ง) ซอฟตแวร ซอฟตแวรในระบบสารสนเทศภมศาสตรตองมความสามารถเชงกราฟฟกในการแสดงภาพรปแบบตางๆ และตองมความสามารถในการจดการฐานขอมลหรอสา มารถเชอมโยงไปยงโปรแกรมระบบจดการฐานขอมลอนได นอกจากนซอฟตแวรยงตองมความสามารถในการน าเขา แกไข และแปลงรปแบบขอมล มกระบวนการจดเกบขอมลลงสอ สามารถเขาถงขอมลไดตามเงอนไขทก าหนด มความสามารถในการวเคราะหขอมลเชงพนทในฟงกชนพ นฐาน ไดแก การซอนทบขอมล (Overlay) การสรางพนทกนชน (Buffers) การวเคราะหพนผว อกทงยงตองมความสามารถในการแปลงระบบพกดภมศาสตร และทายสดตองสามารถแสดงผลขอมลไดสอดคลองกบความตองการของผใช

จ) วธการปฏบตงาน คอ ขนตอนการท างานซงเราเปนผก าหนดใหเครองคอมพวเตอรจดการกบ

ขอมลในระบบสารสนเทศภมศาสตรเพอใหบรรลผลตามวตถประสงคของการด าเนนงาน

3.3 โครงสรางขอมลในระบบสารสนเทศภมศาสตร

ขอมลเชงพนทมอยางนอย 2 มต ดงเชนแผนทซงมการอางองพกดตามแนวแกน X และ Y การแทนรปรางเชงพนทดวย จด เสน และอาณาบรเวณ จดเปนโครงสรางขอมลชนดหนง เรยกวา เชงเสน (Vector) นอกจากนยงมโครงสรางขอมลอกชนดหนงทแทนขอมลพนทดวยคาตวเลขทเรยงตอเนองกนทงแนวแกน X และ Y ในลกษณะของเมตรกโครงสรางขอมลแบบน เรยกวา เชงภาพ (Raster) ตวอยางภาพทมโครงสรางแบบนกคอ ภาพบนจอโทรทศน ในจอภาพประกอบดวยจดภาพ (Pixel) จ านวนมากเรยงตอเนองกนทงในแนวราบและแนวดง แตละจดภาพจะแสดงสได 1 ส เมอจดภาพทงหมดแสดงส เราจงเหนภาพบนจอโทรทศน ขอมลแบบเชงเสน และเชงภาพ มการจดการโครงสรางแตกตางกนดงน


16-20 กรกฎาคม 2555



3.3.1 โครงสรางขอมล เชงเสน (Vector data) ในทางคณตศาสตรคณสมบตของ เชงเสน ตองประกอบดวย จดเรมตน ขนาด และทศทาง ขอมลในระบบสารสนเทศภมศาสตรทมโครงสรางแบบ เชงเสน ไดแก ขอมลประเภทจด เสน และอาณาบรเวณ โดยขอมลเหลานมคณสมบตของเชงเสน ดงน

„ จด เปนหนวยยอยทสดของ เชงเสน ซงมจดเรมตน โดยขนาด และทศทางมคา 0 จด เปนเพยงต าแหนงซงไมสามารถวดพนทได

- เสน ประกอบดวยเชงเสนซงมลกษณะเปนเสนตรงเรยงตอเนองกนเปนล า ดบ เสนม เพยง 1 มต คอ มความยาว แตไมมความกวาง

o อาณาบรเวณ ประกอบดวยเชงเสนทเรยงตอเนองกนเปนอนกรม ซงมลกษณะเปนเสนปด ดงนนขอมลประเภทอาณาบรเวณจงสามารถวดพนทได

พนทจรง ขอมลเชงเสน ขอมลเชงสมพนธ (ภาพจาก สรพร กมลธรรม)

ต าแหนงหรอรปรางของสงทปรากฏบนพนโลกสามารถแทนดวย รปรางชนดตางๆ ซงจดวาเปนขอมลกราฟฟก (Graphic Data) แตขอมลในพนทจรงยงมรายละเอยดบงบอกลกษณะตางๆ เชน บานมขอมลเลขทบาน ต าบล อ าเภอ จงหวด และชอของเจาบาน แมน ามขอมลชอแมน า ปาไมมขอมลชนดปา ขอมลเหลานเรยกวา ขอมลลกษณะสมพนธ ซงอาจเปนขอมลตวเลขหรอขอมลตวอกษรกได ขอมลลกษณะสมพนธมการจดเกบในฐานขอมล และมรหสส าหรบเชอมโยงไปยงขอมลกราฟฟกไดอยางเจาะจง ในปจจบนฐานขอม ลลกษณะสมพนธนยมใชโครงสรางตามหลกการของฐานขอมลเชงสมพนธ (Relational Database) ซงสามา รถใชระบบจดการฐานขอมลเชงสมพนธ (Relational Database Management System: RDBMS) ทวไปเพอการจดการฐานขอมล เชน Microsoft Access, Oracle และ dBase

โครงสรางขอมลแบบ เชงเสนมจดเดนในดานไฟลขอมลมขนาดเลก จงใชพนทส าหรบการจดเกบนอย และยงเหมาะส าหรบใชแทนลกษณะของพนทซงมขอบเขตคดโคงท า ใหสามารถแบงขอบเขตของพนทไดอยางชดเจน นอกจากนยงสามารถแทนขอมลไดอยางมความแมนย าเชงต าแหนง

รหส (Code)

พกด (X, Y) ค า

อธบาย

P อาคาร

L แมน า

A ปา

(XP, YP)

(XL1, YL1)…(XLn, YLn)

(XA1, YA1)…(XA1, YA1)

จด(P)

เสน(L)

บรเวณ (A)

จด(P)


16-20 กรกฎาคม 2555



3.3.2 โครงสรางขอมลแบบ เชงภาพ (Raster data) ขอมลแบบเชงภาพมโครงสรางเปนชองสเหลยม เรยกวา จดภาพ หรอ กรดเซลล (Grid cell) เรยงตอเนองกนในแนวราบและแนวดง ในแตละจดภาพสามารถเกบคาได 1 คา โครงสรางขอมลแบบ เชงภาพสามารถจดเกบขอมลเชงพ นทโดยการแทนคาขอมลจากพนทจรงลงในจดภาพซงมต าแหนงตามแนวแกน X และ Y ตรงกน คาทเกบในแตละจดภาพสามารถเปนไดทงขอมลลกษณะสมพนธ หรอรหสทใชอางองถงขอมลลกษณะสมพนธทเกบอยในฐานขอมลกได

ขอมลแบบเชงภาพมจดเดนในดานโครงสรางซงไมซบซอน ท าใหการประมวลผลในระดบจดภาพมความสะดวก ไมวาจะเปนการเปรยบระหวางจดภาพหรอการซอนทบขอมลเชงพนท ตลอดจนการน าขอมลไปใชรวมกบภาพถายดาวเทยม หรอภาพถายทางอากาศทสแกนแลวเกบเปนไฟลเชงเลขนอกจากนขอมลแบบเชงภาพยงมความเหมาะสมกบการแทนลกษณะของพนผว (Surface) ทมความตอเนองกน แตขอมลเชงภาพกมจดดอย คอ ไฟลมขนาดใหญจงใชพนทในการจดเกบมาก และยงไมมความเหมาะสมในการแทนขอมลทเปนเสนโคง หรอแทนต าแหนงของจด เพราะตองใช 1 จดภาพส าหรบแทนต าแหนง 1 ต าแหนง

พนทจรง ขอมลเชงภาพ ขอมลเชงสมพนธ (ภาพจาก สรพร กมลธรรม)

3.4 การจดการฐานขอมล

ทงขอมลแบบเชงเสนและเชงภาพสามารถเชอมโยงไปยงขอมลลกษณะสมพนธได โดยการใชรหสทสามารถเขาถงขอมลไดอยางจ าเพาะเจาะจงดงทไดแสดงในรปท 3 และ 4 ขอมลลกษณะสมพนธมการจดเกบในรปแบบตาราง หากขอมลมปรมาณมากหรอมผใชขอมลหลายคน การเพม ลบ หรอแกไขขอมลอาจท าใหขอมลขดแยงกน และขาดความนาเชอถอในทสด เชน ขอมลโรงเรยนซงประกอบดวย ชอโรงเรยน ระดบการใหบรการการศกษา จ านวนนกเรยน และจงหวดซงเปนทตงของโรงเรยน เปนตน การใชระบบฐานขอมลมขอดดงตอไปน

„ ลดความซ าซอนของขอมล การน าขอมลเรองเดยวกนมาจดเกบอยางเปนระบบในฐานขอมลหนงและใหบรการแกผใชซงอาจมไดมากกวา 1 กลม เปนการประหยดทรพยากรและมความสะดวกในการควบคมคณภาพของขอมล

รหส (Code) ค าอธบาย

0 ไมมขอมล

1 อาคาร

2 แมน า

3 ปา


16-20 กรกฎาคม 2555



„ เลยงความขดแยงของขอมล ในการด าเนนการกบขอมลไมวาจะเปนการ เพม ลบ หรอแกไขขอมล อาจท าใหเกดความขดแยงของขอมลได เชน กรงเทพมหานคร กรงเทพฯ และ กทม. เมอจดเกบในฐานขอมลโดยใชรหสจงหวดในการอางองดงรปท 5 สามารถหลกเลยงความขดแยงของขอมลได

„ สามารถก าหนดสทธในการใชขอมลของผใชได การเกบขอมล ไวในฐานขอมลซงเปนศนยกลางและจดการบรการใหกบผใชหลายกลม ผจดการฐานขอมลสามารถก าหนดสทธในการใชขอมลใหกบผใชแตละกลมไดตามระดบความจ าเปนในการใชงาน

„ สามารถควบคมมาตรฐาน ผบรหารฐานขอมลเปนผควบคมมาตรฐานดานตางๆ ของขอมลการรวมขอมลไวทศนยกลางท าใหการบรหารมาตรฐานด าเนนการไดสะดวก

„ สามารถควบคมความปลอดภยของฐานขอมล เนองจากผใชหลายกลมถกก าหนดมสทธในการเขาใชขอมลแตกตางกนไป การก าหนดระดบของผใชจงเปนกลไกส าคญในการรกษาความปลอดภยของขอมล

„ สามารถควบคมความค งสภาพ (Integrity) ของขอมล ความคงสภาพขอขอมล หมายถงการทขอมลมคณสมบตสอดคลองกบความเปนจรง เชน ขอมลจ านวนนกเรยนตองมคาไมนอยกวา 0 เปนตน ในกระบวนการจดการฐานขอมลสามารถก าหนดกฎความคงสภาพของขอมลได

3.5 การวเคราะหขอมล

ประโยชนของการใชฐา นขอมลจะเดนชดขนส าหรบระบบใหญๆ ซงมผใชหลายคน และขอมลมปรมาณมาก ซอฟตแวรระบบสารสนเทศภมศาสตรโดยทวไปไมไดเปนระบบทมผใชหลายคน (Multiuser) ดงนน การใชฐานขอมลจงมจดประสงคเพอจดการขอมลปรมาณมากๆ เทานน บทบาทของการจดการฐานขอมลในระบบสารสนเทศภมศาสตรจะเดนชดขน หากมการใชเรยกใชขอมลเชงพนทและท าการวเคราะหผานระบบเครอขายคอมพวเตอรซงปจจบนมการพฒนาขนตามล าดบ ความสามารถหลกๆในการวเคราะหขอมลของระบบสารสนเทศภมศาสตร มดงน

ก) การคนหาขอมล ในระบบสารสนเทศภมศาสตรมทงขอมลลกษณะสมพนธ และขอมลกราฟฟกซงจดเกบในรปแบบเชงเสน หรอเชงภาพ ดงนนในการคนหาขอมลจงสามารถใชเงอนไขตามขอมลลกษณะสมพนธ หรอใชเงอนไขเชงพนทกได ความสามารถในการคนหาขอมลโดยใชเงอนไขทซบซอนมากนอยเพยงใดขนอยกบสมรรถนะของซอฟตแวรระบบสารสนเทศภมศาสตร นอกจากนซอฟตแวรบางชนดยงเปดกวางในการยอมรบชดค า สงทผใชเขยนเพมเตมลงไปอกดวย

ข) พนทกนชน การสรางแนวพนทรอบสงใดสงหนงเปนระยะทางตามทก าหนด เรยกวา การสรางพนทกนชน ส าหรบขอมลแบบ เชงเสน สามารถสรางพนทกนชนรอบจด เสน และอาณาบรเวณ ได สวนขอมลเชงภาพกสามารถสรางพนทกนชนไดเชนกน แตดวยลกษณะโครงสรางขอมลซงเปนกรดเซลล


16-20 กรกฎาคม 2555



โดยเฉพาะอยางยงถากรดเซลลมขนาดใหญ การสรางพนทกนชนกจะยงมความคลาดเคล อนเชงระยะทางดงนนการสรางพนทกนชนจงมกจะใชส าหรบขอมลแบบเชงเสน

ค) การซอนทบขอมลเชงพนท การซอนทบขอมลเชงพนทเปนการวเคราะหขอมลหลายชนรวมกน โดยขอมลเหลานนตองอยในบรเวณเดยวกนและมคณลกษณะตางกน ผลจากการวเคราะหจะ ท าใหไดชนขอมลใหม เชน การวเคราะหความเสยงตอการสญพนธของสงมชวต A โดยชนขอมลทน า มาวเคราะหรวมกนประกอบดวย การกระจายของสงมชวตชนด X, Y และ Z ซงมอทธพลตอสงมชวต A ชนขอมลภมประเทศชนขอมลการใชประโยชนทดน ชนขอมลการถอครองกรรมสทธทดน และชนขอมลพนทอนรกษ

ง) การวเคราะหโครงขาย (Network Analysis) ในการวเคราะหโครงขายจะเปนการวเคราะหฟเชอรเสนเทานน ฟเชอรเสนในระบบสารสนเทศภมศาสตรประกอบดวยเสนสมมต เชน เสนรง เสนแวง และเสนขอบเขตการปกครองสวนเสนอกประเภทหนงเปนเสนทปรากฏอยจรง เชน เสนถนน เสนแมน า และเสนทางสายไฟฟาในการวเคราะหโครงขายจะวเคราะหเฉพาะขอมลเสนทปรากฏอยจรง

จ) การวเคราะหพนผว (Surface Analysis) การวเคราะหพนผวเปนการวเคราะหการกระจายของคาตวแปรหนงซงเปรยบเสมอนเปนมตท 3 ของขอมลเชงพนท โดยขอมลเชงพนทมคาพกดตามแนวแกน X และ Y สวนตวแปรทน า มาวเคราะหเปนคา Z ทมการกระจายตว ครอบคลมทงพนท ตวอยางของคา Z ไดแก ขอมลความสงของพนท ปรมาณน าฝน อณหภม และราคาทดน เปนตน ผลจากการวเคราะหพนผวสามารถแสดงเปนภาพ 3 มต ใหเหนถงความแปรผนของขอมลดวยลกษณะสงต าของพนผวนน การแสดงขอมลพนผวสามารถใชโครงสรางขอมลแบบ เชงเสนโดยการใช Triangulated Irregular Network (TIN) หรอใชโครงสรางแบบเชงภาพโดยการใช Digital Elevation Model (DEM)

3.6 การแสดงผลเพอน าเสนอขอมล

หลงจากทวเคราะหขอมลใน ระบบสารสนเทศภมศาสตร เรยบรอยแลว กจะเขาสขนตอนการแสดงผลในรปแบบตาง เชน แผนทรายงาน กราฟ ตาราง เพอทจะน าผลการศกษาไปประกอบการตดสนใจหรอการวางแผนในเรองตางๆตอไป ซงการแสดงผลสามารถแบงได ดงน

ก) การแสดงผลเปนส าเนาถาวร เปนการพมพเอกสารออกทางเครองพมพแบบตางๆไดแก เครองพมพแบบจด (Dot Matrix Printer) เครองพมพแบบฉดหมก (Ink Jet Printer) เครองพมพแบบ Laser (Laser Printer) เครองวาด (Plotter)

ข) การแสดงผลใหปรากฏบนจอภาพ เปนการแสดงผลแบบชวคราว โดยใหแสดงผลการวเคราะหขณะปฏบตงานบนจอภาพ

ค) การแสดงผลโดยการท าส าเนาเกบไวในรปไฟล โดยขอมลทไดจากการวเคราะหอาจ Save เปน file เกบไวในโปรแกรมทใชในการท างาน หรอ Export ภาพแผนท ตารางหรอขอมลอนๆ ออกมา โดยแผนท


16-20 กรกฎาคม 2555



สามารถ Export เปน file รปภาพ นามสกล .jpg, .tif ฯลฯ และสามารถน า file เหลานนไปใสในรายงาน หรอใน Presentation

4. โปรแกรม Global Mapper

4.1 ภาพรวมของโปรแกรม Global Mapper เปนโปรแกรมทพฒนาขนโดย Global Mapper Software LLC ประเทศอเมรกา ซง

เปนโปรแกรมทใชในหลายประเทศเนองจากคณสมบตทครบถวน และราคาไมแพง เปนโปรแกรมส าหรบจดท าแผนท และ GIS แบบมออาชพ (ถงไมใชมออาชพกท าไดงาย ) ทงายในการใชดและแกไขขอมลแผนท โดยใชงานรวมกบรปแบบไฟลไดหลากหลายชนด โดยไมตองหา plugin มาเพม เชน

GeoPDF DLG (DLG-O & SDTS) DRG DOQ DEM DGN DTED DWG

DXF GPX SDTS DEM ECW MrSID (Imagery & Lidar) ESRI Shapefiles E00 Vertical Mapper GRD

JPEG2000 CADRG/CIB GeoTIFF KML/KMZ Lidar LAS Arc Grid Tiger/Line SEGP1/UKOOA P-190

Menu bar

Status bar

2 D View 3 D View

Legend


16-20 กรกฎาคม 2555



Menu bar บรเวณทแสดงแถบค าสงการด าเนนงานของโปรแกรม 2D viewer บรเวณทแสดงผลขอมลทเปดในมมมอง 2 มต 3D viewer บรเวณทแสดงผลขอมลทเปดในมมมอง 3 มต

Status bar บรเวณทแสดงผลระบบพกดแผนทของขอมลทเปดบนหนาตาง 2D Legend บรเวณทแสดงผลอธบายสญลกษณหรอลกษณะของขอมล

4.2 คณสมบตของโปรแกรม

สามารถใชงานอกมากมายหลายรปแบบ นอกจากนยงสามารถสงออกไฟลเพอไปใชในโปรแกรม Google Map และ Google Earth รวมถง Bing Map ไดทนท รวมถงสามารถดาวนโหลดขอมลความสง และ ภาพถายดาวเทยม LANDSAT ไดทวโลก คณสมบตทเดนอกหลายอยาง เชน ท างานไดเรว ตองการทรพยากรนอย

สามารถโหลดภาพความละเอยดสงจาก DigitalGlobe และ แผนทเสนถนนจาก OpenstreetMap.org ซงเปนแหลงขอมลฟรไดโดยตรงจากโปรแกรม โดยไมตองใช plugin เพม

สามารถโหลดภาพถายดาวเทยมจาก TerraServer-USA ในพนทของ USA ไดฟร สามารถโหลดขอมลจาก WMS ไดรวมถง สามารถโหลดขอมลความสงจาก SRTM และ

โหลดภาพถายดาวเทยม Landsat ไดฟรจากโปรแกรม ดภาพมมมองสามมต 3D ไดโดยเครองไมอด และยงสามารถสงออกภาพสามมตได สามารถตด แปลง projection และรวมขอมลทเปน raster กบ ขอมลความสงได และยง

สามารถตดเอาเฉพาะสวนทตองการได สนบสนนไฟล GeoPDF สามารถน าเขาและสงออกไฟล GeoPDF โดยผใชงานไม

จ าเปนตองมความรดานแผนมากได สามารถวาดเสน vector ดวยเมาส ทงแบบจด แบบเสน และแบบโพล กอน และยงสามารถ

แกไข vector เหลานนได อกทงสามารถใสขอมลคณลกษณะ (Attribute) ได จากนนกสงออกเปนไฟลในรปแบบทตองการได

สามารถใชงานรวมกบเครองรบ GPS ไดหลายตวพรอมกนเพอความแมนย า และยงสามารถสงออกและน าเขาขอมลระหวางโปรแกรม กบเครองรบ GPS ได

รองรบ Projection/Datum หลายรปแบบโดยไมตองลง plugin เพม เชน INDIAN1975 WGS84 และยงสามารถเพม Datum ไดเองอก


16-20 กรกฎาคม 2555



สามารถน าเขาและปรบพกด แผนทกระดาษ ระวางทดน ภาพถายทางอากาศทยงไมไดปรบพกด ฯลฯ

สามารถสรางเสนชนความสง จากแหลงขอมลความสงหลายแหลงรวมกนได สามารถ น าเขาและ สงออกไฟลไดหลายรปแบบเพอน าไปใชกบโปรแกรมตางๆ เชน

AutoCad, CSV ดรายละเอยดไฟลทสามารถสงออกไดจากดานลาง

ขอมลทเปน Vector ขอมลทเปน Raster Elevation Data

Arc Ungenerate format AutoCAD DXF format CDF format CSV format Delft3D (LDB) format DeLorme Text/Drawing

format DGN format DWG format ESRI Shapefile format Garmin PCX5 TRK and

WPT formats GeoPDF format GPX (GPS eXchange

Format) KML/KMZ (Google

Earth) formats InRoads ASCII format Landmark Graphics

format Lidar LAS format Lowrance LCM format Lowrance USR format

BIL/BIP/BSQ formats BMP ECW format Erdas Imagine format GeoPDF GeoTIFF format KML/KMZ raster

format (including super overlay support)

Idrisi format JPG format JPG2000 format NITF format PNG format

Arc ASCII Grid format BIL format BT (Binary Terrain)

format DTED format DXF (3D-point, 3D-

mesh, and 3D-face) formats

Erdas Imagine format Float/Grid file format Geosoft Grid format GeoTIFF DEM format Gravsoft Grid format Idrisi format Leveller Heightfield

format Lidar LAS format MapMaker Terrain file

format Optimi Terrain file

format PGM Grayscale Grid

file format

http://earth.google.com/

http://earth.google.com/


16-20 กรกฎาคม 2555



MapGen format MapInfo MIF/MID

format MapInfo TAB/MAP

format MatLab format MOSS format NIMA ASC format Platte River ASCII

Digitizer format PLS CADD XYZ Grid

format Polish MP

(cGPSMapper) format SEGP1 format Simple ASCII Text

format Surfer BLN format SVG (Scalable Vector

Graphic) format TomTom OV2 (point

database) format Tsunami OVR format UKOOA P/190 format USGS DLG-O format WAsP .MAP format ZMap Plus XYSegId

format

PLS CADD XYZ Grid file format

RockWorks Grid format

STL format Surfer Grid (ASCII and

binary) formats Terragen Terrain file

format USGS DEM format Vertical Mapper

(MapInfo) Grid VRML format Vulcan3D

Triangulation format XYZ ASCII Grid

format Zmap Plus Grid format

http://cgpsmapper.com/


16-20 กรกฎาคม 2555



4.3 คณสมบตของเครองในการใชโปรแกรม

ทกวนนไมใครใชเครองสเปคต ากนแลว สเปค เครองท RAM 512 Mb. ส าหรบ Windows XP และ RAM 256 ส าหรบ Windows 98,ME ครบ CPU Penthium III ขนไป สามารถใชงานโปรแกรมนไดสบายแตสเปคทแนะน าคอ RAM 2 GB. และ CPU Penthium4 ขนไป จะสามารถใชงานไดโดยไมเสยอารมณเทาไรนก

5. การประยกตใชงานโปรแกรม Global Mapper

ประสทธภาพและความสามารถของโปรแกรมดานภมสารสนเทศ แตละยหอแตกตางกนไปขนอยกบการมเครองมอหรอฟงชนในการท างานมากนอยแคไหน การมเครองมอทชวยอ านวยความสะดวกเปนจ านวนมาก ยอมตามมาซงราคาของโปรแกรมทสงตามไปดวย เชนเดยวกนกบ โปร แกรม Global Mapper ซงประกอบไปดวยฟงชนตางๆ ทสามารถน าไปประยกตใชกบงานดานชลประทานไดเปนอยางดและมความสะดวกงาย ตอการใชงาน ดงทจะไดกลาวและฝกปฏบตการใชงาน ดงตอไปน

5.1 การน าเขาและเปดแสดงผลขอมล

ดวยความสามารถทรองรบขอมลทางดานแผ นทเชงเลขและ GIS ไดหลากหลายฟอรแมต ทงเวคเตอรและราสเตอร และสามารถเปดซอนกนได จ านวนมาก ดงไดกลาวมาแลว ตวอยางเชน DXF DWG DGN SHP KML/KMZ GeoTIFF GeoPDF IMG JPEG2000 ECW MrSID DEM DTED Lidar LAS เปนตน

กจกรรม 1 การเปดแสดงผลหนาตาง 2D

เปดโปรแกรม Global Mapper โดยกดดบเบลคลกเมาสทไอคอน

บนหนาเดสทอปจะปรากฎ

หนาตางของโปรแกรมขน ดงรป


16-20 กรกฎาคม 2555



ในแถบเมน เลอกท คลกเมาสเลอกท File Open Data Files หรอ Open Your Own Data Files ทหนาตางแสดงผล 2D View จะปรากฏหนาตางไดอาลอกเพอใหคนหาแหลงเกบขอมล โดยไปท D:GExe/Data/ และเลอกเปดไฟลขอมลในโฟลเดอรน ขอมลจากไฟลตางๆเหลานนจะแสดงผลบนหนาตางแสดงผล 2D View จะเหนวาขอมลทเปดทงหมดจะซอนทบกนถามพกดตรงกน และสงเกตจากไดวาขอมลทเปนเวคเตอรจะซอนอยดานบนขอมลราสเตอรเสมอ

การปรบล าดบการซอนทบของขอมลสามารถท าไดโดย คลกเมาสเลอกท Tool Control center

ในแถบเมน หรอ ปมสญลกษณ จะปรากฏไดอาลอก Overlay Control Center ทแสดงล าดบการซอนทบของขอมลทเปดบนหนาตางแสดงผล แถบดานขวามอจะมสญลกษณรปลกศรมทงชขนและลง คลกเลอกขอมลทเปนเวคเตอรบนหนาตาง ใหเกดแถบสน าเงนและกดทปม ลกศรชขนหรอลงเพอเปลยนล าดบของขอมล (ล าดบลางสดจะเปนขอมลทอยหนาสดของการแสดงผล)


16-20 กรกฎาคม 2555



กจกรรม 2 การเปดแสดงผลหนาตาง 3D

คลกเมาสเลอกท View 3D View ในแถบเมน หรอ ปมสญลกษณ จะปรากฏไดอาลอกหนาตาง 3D View ถาขอมลทเปดเปนขอมล 3 มต ในหนาตางนจะสามารถแสดงผลในมมมองทเปนสามมตได เ ชน สามารถแสดงผลในมมมองตางๆได 360 องศา สามารถแสดงผลเฉดสน าทวมตามแนวระดบสงได และมความสมพนธกบล าดบการแสดงผลของหนาตาง 2 มต

5.2 การจดการปรบแตงและเปลยนคณสมบตขอมล

ไมเพยงความสามารถทรองรบขอมลไดหลากหลายฟอรแมต แตยงสามารถปรบแตงคณสมบตของขอมลเหลานนไดแมวาจะไมใชฟอรแมตของโปรแกรม Global Mapper โดยตรงกตาม

กจกรรม 3 การปรบแตงขอมล

จากไฟลขอมลทเปดใน Exercise 1 จะเหนวาขอมลทเปดทงหมดจะซอนทบกนและสงเกตจากไดวาขอมลทเปนเวคเตอรจะซอนอยดานบนขอมลราสเตอรเสมอ

คลกเมาสเลอกท Tool Control center ในแถบเมน หรอ ปมสญลกษณ จะปรากฏไดอาลอก Overlay Control Center ทแสดงล าดบการซอนทบของขอมลทเปดบนหนาตางแสดงผล

ซงจะมปมตวเลอก 5 ชนด


16-20 กรกฎาคม 2555



Metadata แสดงรายละเอยดของขอมล Option แสดงคณสมบตของขอมลซงสามารถปรบแตงได Hide Overlay ควบคมการแสดงผลขอมลขนหนาตาง Close Overlay ควบคมการยายขอมลออกจากการแสดงผลบนหนาตาง Close ปดหนาตางไดอาลอก Overlay Control Center

คลกเลอกขอมลทเปนเวคเตอรบนหนาตาง Overlay Control Center ใหเกดแถบสน าเงนและกดทปมตวเลอก Option เพอปรบแตงรปแบบสญลกษณการแสดงผลขอมลชดนน ซงจะก าหนดสญลกษณ

ไดเฉพาะขอมลเวคเตอรเทานน ปฏบตในท านองเดยวกนกบขอมลเวคเตอรอนๆ

o Area Styles ปรบแตงสญลกษณรปรางทเปนพนท

o Line Styles ปรบแตงสญลกษณรปรางทเปนเสน

o Point Styles ปรบแตงสญลกษณรปรางทเปนจด

o Feature Types / Labels / Elevations ปรบแตงสญลกษณรปรางตามรปแบบทโปรแกรมมใหไว

o Projection ปรบระบบพกดแผนทของภาพ


16-20 กรกฎาคม 2555



คลกเลอกขอมลทเปนราสเต อร จะปรบแตงความมดสวาง ความคมชด การผสมสลบแบนดสของภาพ ตลอดจนการโปรงแสงของภาพ ปฏบตในท านองเดยวกนกบขอมลเวคเตอรอนๆ

o Band Setup ปรบการผสมแบนด

ของภาพ o Display ปรบความมดสวางและ

ความโปรงแสงของภาพ o Feathering ปรบความเขมขน

ขอบภาพ o Color Grade ปรบระดบสของ

ภาพ o Color/Contrast Adjustment ปรบ

ความคมชดของภาพ o Projection ปรบระบบพกดแผนท

ของภาพ

การเปดแสดงผลขอมลของโปรแกรม Global Mapper นอกจากการเปดขอมลไดหลากหลายรปแบบและจ านวนมากในเวลาเดยวกนแลว โปรแกรมจะปรบระบบพกดแผนทใหขอมลซอนกนแบบอตโนมตไมวาขอมลจะมระบบพกดตางกนกตาม ซงผเปดขอมลจะตองรวาขอมลทน ามาเปดนนมระบบพกดอะไร และตองตงระบบพกดกอนเปดใหตรงกบขอมลทท าตงแตตน ซงเปนการปรบเพอใหขอมลบนหนาตางแสดงผลตรงกน ไมไดเปลยนแปลงระบบพกดข องขอมลตนฉบบแตอยางใด อยางไรกตามขอมลตางๆเหลานนสามารถปรบเปลยนระบบพกดไดแบบถาวรดวยการเปลยนโครงรางของขอมล ดงน

คลกเมาสเลอกท แถบเมน Tool Configuration หรอ ปมสญลกษณ จะปรากฏไดอาลอก Configuration เพอท ากา รปรบแกคณสมบตของขอมลดงไดกลาวมาแลวขางตนรวมทงการเปลยนระบบพกดแผนทของขอมล หลงจากนนให Export ขอมลขนใหมเพอบนทกซ าขอมลชอเดมหรอเปลยนชอใหมได (แตตองเปดเฉพาะขอมลทตองการเปลยนเทานน )โดยคลกเลอกเปลยนตามระบบพกดทตองการและมใหเลอกในรายการของโปรแกรม


16-20 กรกฎาคม 2555



o Projection ระบบพกดแผนทของขอมล (UTM)

o Zone ระบบโซนทตงพกดแผนทตามระบบ UTM (47)

o Datum ระบบฐานอางองของแผนท (WGS 84)

o Planar Units หนวยวดของแผนท

o Parameters จะปรากฏขนตามระบบการก าหนดขางตน

คลกเมาสเลอกท แถบเมน File Export Vector Format ถาเปนขอมลเชง เสน ซงมใหเลอกหลายฟอรแมต แตละฟอรแมตกจะตองก าหนดพารามเตอรใหเหมาะสม

คลกเมาสเลอกท แถบเมน File Export Raster/Image Format ถาเปนขอมลเชงรปภาพ หลายฟอรแมต แตละฟอรแมตกจะตองก าหนดพารามเตอรใหเหมาะสม

คลกเมาสเลอกทแถบเมน File Export Elevation Format ถาเปนขอมลเชงบอกระดบสง หลายฟอรแมต แตละฟอรแมตกจะตองก าหนดพารามเตอรใหเหมาะสม


16-20 กรกฎาคม 2555



5.3 การการสรางขอมลหรอวเคราะหขอมลจากขอมลแบบจ าลองระดบ

เชนเดยวกนกบความสามารถทรองรบขอมลทางดานแผนทเชงเลขและ GIS ไดหลากหลายฟอรแมตทงเวคเตอรและราสเตอร และสามารถเปดซอนกนไดจ านวนมาก ดงไดกลาวมาแลว การสรางขอมลแผนทขนใหมรวมทงวเคราะห กสามารถท าได แตฟงชนการท างานอา จจะไมหลากหลายและสงอ านวยความสะดวกอาจจะไมมากเทากบโปรแกรมใหญๆ ทราคาแพงๆ แตจดเดนของโปรแกรมกคอการใชงานทงายและปรบประยกตใชกบงานชลประทานไดคอนขางด โดยเฉพาะการวเคราะหขอมลแบบจ าลองระดบสงเชงเลข (Digital Elevation Model : DEM)

กจกรรม 4 การสรางขอมลระดบสงเชงเลขจากขอมล file.txt

จดเดนของโปรแกรมส าหรบการสรางขอมลระดบสงเชงเลขคอ การแปลงขอมลจาก คาพกดของจดระดบทบนทกเกบในรปแบบ ASCII text file (*.csv, *.txt, *.asc, *. bln, *.dat,* .xyz) เปลยนเปนขอมลบอกระดบสงใน รปแบบทโปรแกรมสามารถน าไปวเคราะหตอยอดได อยางสะดวกรวดเรวและมขนตอนไมยงยาก เพยงด าเนนการตามล าดบดงน

คลกเมาสเลอกท แถบเมน File Open Generic ASCII Text File(S) จะปรากฏหนาตางไดอาลอก Open เพอใหคนหาต าแหนงทเกบขอมลไฟล txt ดงกลาว (D:/Gmaptraining/Data/*.txt) เลอกไฟลทตองการและกดปมสญลกษณ Open จะปรากฏไดอาลอก Generic ASCII Text File Import Options ดงรปดานลาง


16-20 กรกฎาคม 2555



Import type ใหก าหนดรปแบบของขอมลทตองการแสดงผล - Point Only ใหปรากฏรปรางเฉพาะเปนจดเทานน - Point, Line, and Area Feature ใหปรากฏรปรางเปนทงจด เสน และพนท - Elevation Grid From 3D Point Data ใหปรากฏรปรางเปน Raster DEM

Coordinate Column Order/Format ขนกบล าดบของ column ของ txt file ทมวาเรมตนอนไหนกอน

- X / Easting/Longitude Coordinate First พกดทางตะวนออก-ตก อยล าดบแรก - Y / Northing/Latitude Coordinate First พกดทางเหนอ-ใต ขนกอนอยล าดบแรก

สวนอนๆใหก าหนดตามทโปรแกรมใหมาดงรปขางตน คลกเมาสเลอกทแถบเมน File Export Vector Format ถาเปนขอมลเชงเสน คลกเมาสเลอกทแถบเมน File Export Raster/Image Format ถาเปนขอมลเชงรปภาพ คลกเมาสเลอกทแถบเมน File Export Elevation Format ถาเปนขอมลเชงบอกระดบสง


16-20 กรกฎาคม 2555



กจกรรม 5 การสรางเสนชนความสงเชงเลขจากขอมล DEM

ขอมลแบบจ าลอง ระดบสงเชงเลข หรอ DEM ทเปนลกษณะเชงภาพ (Raster DEM) โปรแกรมสามารถน าไปสรางเสนชนความสงขนใหมเพอเปนขอมลส าหรบน าไปประกอบระวางแผนทไดอยางสะดวกรวดเรวและมขนตอนไมยงยาก ดงน

คลกเมาสเลอกทแถบเมน File Generate Contours จะปรากฏหนาตางไดอาลอก Contour Generation Option เพอใหก าหนดพารามเตอรของเสนชนความสงตางๆ ดงรป โดยหลกๆจะก าหนดเพยงชวงชนความสง (Contour Interval) พารามเตอรอนๆ ก าหนดตามลกษณะทโปรแกรมก าหนดให

คลกเมาสเลอกทแถบเมน File Export Vector Format เนองจากเปนขอมลเชงเสน


16-20 กรกฎาคม 2555



กจกรรม 6 การสรางขอบเขตพนทลมน าจากขอมล DEM พนทลมน าสามารถวเคราะหไดจาก ขอมลแบบจ าลอง ระดบสงเชงเลข หรอ Raster DEM ดวย

โปรแกรม Global Mapper อยางสะด วกรวดเรวและมขนตอนไมยงยาก เพอเปนขอมลประกอบในการพจารณาขอบเขตพนทลมน ายอยได ดงน

คลกเมาสเลอกทแถบเมน File Generate Watershed จะปรากฏหนาตางไดอาลอก Watershed Generation Option เพอใหก าหนดพารามเตอรของเสนชนความสงตางๆ ดงรป

คลกเมาสเลอกท แถบเมน File Export Vector Format เนองจากเปนขอมลเชงเสน


16-20 กรกฎาคม 2555



กจกรรม 7 การแสดงผลระดบในแนวรปตดตามยาว (Path Profile) จากขอมล DEM

การแสดงผลระดบตามแนวยาวสามารถประยกตใชกบการพจารณาวางแนว คลองชลประทาน ขอมล

แบบจ าลองระดบสงเชงเลข หรอ Raster DEM ทมความถกตองและมความละเอยดสง ชวยใหการวดมความถกตองตามไปดวย โปรแกรม Global Mapper ทประมวลผลไดอยางสะดวกรวดเรวและมขนตอนไมยงยาก ดงน

คลกเมาสเลอกท แถบเมน Tool Path Profile/LOS หรอ ปมสญลกษณ จะมค าเตอนใหวาดเสนทตองการจะทราบลกษณะรปรางระดบสงตามแนวนนและด าเนนการวาดเสนดงกลาวหลงจากนน จะปรากฏหนาตางไดอาลอก Path Profile/LOS แสดงผลรปรางระดบตามแนวดงกลาว

สามารถบนทกเปลยนขอมลดงกลาวเปนขอมลไฟล txt ตามแนวดงกลาวไดหลายรปแบบ โดยเลอกทแถบเมน File ของหนาตาง Path Profile/Line of Sight ดงรปดานลาง


16-20 กรกฎาคม 2555



กจกรรม 8 การวดค านวณพนทและปรมาตรการตดการถม (Cut and Fill Volume) จากขอมล DEM

การวดค านวณพนท และปรมาตรการตดการถม สามารถประยกตใชกบการพจารณาหาพนทและ

ปรมาตรน าในอางเกบน าของกรมชลประทานได ขอมลแบบจ าลองระดบสงเชงเลข หรอ Raster DEM ทมความถกตองและมความละเอยดสง ชวยใหการค านวณมความถกตองตามไปดวย โปรแกรม Global Mapper ทประมวลผลไดอยางสะดวกรวดเรวและมขนตอนไมยงยาก ดงน

คลกเมาสเลอกท แถบเมน Tool Measure หรอ ปมสญลกษณ จะมค าเตอนใหวาดขอบเขตพนททตองการจะทราบผลค านวณตามขอบเขตรปรางนนและด าเนนการวาดขอบเขตรปรางดงกลาวหลงจากนน คลกเมาสขวา เลอกเมน Measure Volume (Cut – and - Fill) จะปรากฏหนาตางไดอาลอก Setup Volume Calculation Parameters ใหก าหนดพารามเตอร ก าหนดพารามเตอรหลกๆ ดงรปดานลาง

Volume calculate Type ก าหนดเปน

- Calculate Cut – and - Fill Volumes Within Area Feature Base Height for Volume Calculations

- Use Same Base Height Value for All Vertices - ก าหนดความสงของระดบน าใหมหนวยเปนเมตรและอางองกบระดบน าทะเลปาน

กลาง กดปมสญลกษณ OK การค านวณจะเรมขนและปรากฏผลบนไดอาลอก


16-20 กรกฎาคม 2555



5.4 การสรางขอมลจากภาพถายทางอากาศ

นอกจาก การสรางขอมลแผนท ขนใหมรวมทงวเคราะหขอมลจากแบบจ าลองระดบสงแลว ความสามารถทางดานการสรางขอมลลายเสนแผนททวไปกท าได เพยง แตฟงชนการท างานอาจจะไมหลากหลายและสงอ านวยความสะดวกอาจจะไมมากเทากบโปรแกรมใหญๆ ทราคาแพงๆ

กจกรรม 9 การดดแกภาพถาย

ขอมลภาพทยงไมผานการดดแก (Rectify) มากอนเมอน ามาเปดบนโปรแกรมดงกลาวน โปรแกรมจะมหนาตางเตอนโดยอตโนมตใหด าเนนงานดดแกกอน ถาตกลงทจะดดแกภาพใหกดปมสญลกษณ Yes หรอถาไมมหนาตางฟองดงกลาวปรากฏข น ใหคลกเลอกขอมลทเปนเวคเตอรบนหนาตาง Overlay Control Center ใหเกดแถบสน าเงนและคลกเมาสขวาเลอกเมนค าสง Rectify ไดอาลอกการดดแกภาพจะปรากฏขน ดงรปดานลาง

กอนด าเนนการดดแกใหก าหนดระบบพกดแผนทกอนทกดคลกเมาสทปมสญลกษณ Select Projection ไดอาลอก Select Control Point Projection ปรากฏขน ก าหนดพารามเตอรตามแผนททตองการ

วดเทยบต าแหนงจดบนภาพทไมไดดดแกกบจดควบคมอยางนอย 4 จด และกดปมสญลกษณ OK โปรแกรมจะด าเนนการประมวลผลภาพดดแก


16-20 กรกฎาคม 2555



กจกรรม 10 การวาดลอกลายเสนแผนทบนภาพดดแก

ขอมลภาพผานการดดแก (Rectify) หรอ ภาพดดแกออรโท (Ortho-rectify) ทมการดดแกความคลาดเคลอนทางดงแลวสามารถน ามาเขยนรายละเอยดแผนทแทนการส ารวจภาคพนดนได โปรแกรม Global Mapper มเครองมอส าหรบการวาดเสนลอกลายหลายชนด ดงน

คลกเมาสเลอกท แถบเมน Tool Digitizer หรอ ปมสญลกษณ จะปรากฏแถบสญลกษณการดจไทตลอกลายขอมลหลายชนด เชน การวาดรปพนท เสน สเลยม จด เปนตน ตลอดจนการแกไขรปลายเสนดงกลาวดวย ดงรป

เลอกใชปมสญล กษณค าสงตางๆตามความเหมาะสมของรปรายละเอยดบนภาพถาย เมอเสรจการ

วาดลอกลายจะปรากฏไดอาลอก Modify Feature Info ใหก าหนดคณสมบต (Attributes) ของขอมลใหก าหนด เชน ชอชนขอมล (Layer Name) รปแบบแสดงผลขอมล (Feature Type) เปนตน

นอกจากนนยงมฟงชนการวเคราะหขอมลทเปนเสนตางๆทจ าเปนของโปรแกรม GIS ควรมอก เชน การท าแนวกนชน (Buffer) การผสานพนท (Combine Area) เปนตน


16-20 กรกฎาคม 2555



5.5 การตดตอและประสานขอมล

นอกจากความสามารถทไดกลาวมาแลวขางตนทงหมด ความสามารถอกอยางทงายตอการด าเนนงานจาก โปรแกรม Global Mapper คอ การตอขอมลหลายๆไฟลทแสดงผลบนหนาจอ รวมกนเปนไฟลเดยว รวมทงการประสานขอมลเวคเตอรและราสเตอรใหรวมกนเปนไฟลขอมลราสเตอรเดยว ซงท าไดงายๆโดยการ Export ขอมล ทงขอมลราสเตอร เวคเตอร หรอ แบบจ าลองระดบ

กจกรรม 11 การประสานขอมลราสเตอรกบเวคเตอร

เปดแสดงผลขอมลราสเตอรและขอมลเวคเตอร แสดงบนหนาตางแสดงผลสองมตซอนกน

คลกเมาสเลอกทแถบเมน File Export Raster/Image Format

ตองคลก ก าหนดพารามเตอรทไดอา

ลอก Export Options ท Save Vector Data if Displayed

บนทกเปนชอไฟลใหม ขอมลทงหมดจะถกประสานกนเปนไฟลภาพชอใหมไฟลเดยว โดยมขอมลเวคเตอรปรากฏเปนลกษณะภาพสวนหนงบนภาพใหม


16-20 กรกฎาคม 2555



กจกรรม 12 การตดตอขอมล

ถาตองการจะตอขอมลทงหมดเปนไฟลเดยว

เปดแสดงผลขอมลราสเตอรหรอขอมลเวคเตอร หลายๆไฟลแสดงบนหนาตางแสดงผลสองมต

คลกเมาสเลอกทแถบเมน File Export Vector Format ถาเปนขอมลเชงเสน

คลกเมาสเลอกทแถบเมน File Export Raster/Image Format ถาเปนขอมลเชงรปภาพ

คลกเมาสเลอกทแถบเมน File Export Elevation Format ถาเปนขอมลเชงบอกระดบสง

ขอมลทงหมดจะถกตอกนเปนไฟลชอใหมไฟลเดยว โดยไมตองก าหนดพารามเตอรประกอบใดๆ

ถาตองการจะตดตอขอมลโดยเลอกเฉ

เปดแสดงผลขอมลราสเตอรหรอขอมลเวคเตอร แสดงบนหนาตางแสดงผลสองมต

คลกเมาสเลอกทแถบเมน File Export Vector Format ถาเปนขอมลเชงเสน

คลกเมาสเลอกทแถบเมน File Export Raster/Image Format ถาเปนขอมลเชงรปภาพ

คลกเมาสเลอกทแถบเมน File Export Elevation Format ถาเปนขอมลเชงบอกระดบสง


16-20 กรกฎาคม 2555



คลกเมาส ทปมค าสง Draw a Box ในแถบตวเลอก Boundary Export ของไดอาลอก Export Options จะปรากฏหนาตางใหเลอกพกดพนททตองการจะตด บนทกขอมล

สวาง จอมวฒ นกวชาการแผนทภาพถายช านาญการ

สวนส ารวจท าแผนทจากภาพถาย ส านกส ารวจดานวศวกรรมและธรณวทยา กรมชลประทาน


16-20 กรกฎาคม 2555



เอกสารอางอง

สรรคใจ กลนดาว,2542. “ระบบสารสนเทศภมศาสตร” หลกการเบองตน, ฉบบพมพครงท 2 แกไขเพมเตม, ส านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ดษฎ ชาญลขต, 2550. “การฝกอบรมภมสารสนเทศการเกษตร” เอกสารประกอบฝกอบรม, ศนยสารสนเทศ, กรมพฒนาทดน.

สรพร กมลธรรม. “ระบบสารสนเทศภมศาสตรเบองตน” เอกสารประกอบการฝกอบรม ส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน).

Greg Riker, 2006. Global Mapper User’s Guide, United States. http://globalmapperthailand.com/ http://tech.groups.yahoo.com/group/global_mapper/ http://tech.groups.yahoo.com/group/map_authors/

http://globalmapperthailand.com/

http://tech.groups.yahoo.com/group/global_mapper/

เอกสารฝึกอบรม gmapper-1

Documents