Εξέλιξη της Ελληνικής αγοράς Τηλεπικοινωνιών - internet

ΕΘΝΙΚΟΝ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΝ ΑΘΗΝΩΝ

ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

«ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ»

ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Α’ ΕΞΑΜΗΝΟΥ

Εισαγωγή στις Τηλεπικοινωνίες

Τίτλος εργασίας:

Εξέλιξη της Ελληνικής αγοράς Τηλεπικοινωνιών - Internet

Ομάδα Εργασίας:

Κάργας Αντώνης (ΑΜ: ΜΟΠ 03)

Μπόβαλης Κωνσταντίνος (ΑΜ: ΜΟΠ 13)

Ράπτης Τηλέμαχος (ΑΜ: ΜΟΠ 11)

Χατζηδρόσος Ηλίας (ΑΜ: ΜΟΠ 18)

Φεβρουάριος 2004


Σύνοψη

Ο στόχος της εργασίας είναι να παρουσιάσει την εξέλιξη των τηλεπικοινωνιών και ειδικότερα του Internet στην Ελλάδα. Αρχικά θα γίνει μια σύντομη ιστορική αναφορά στην εξέλιξη του δικτύου με στόχο να φθάσουμε στην είσοδο και εξέλιξη του στην Ελλάδα. Θα παρουσιαστούν οι βασικοί λόγοι χρήσης του Internet στη Ελλάδα και θα ακολουθήσει μια οικονομική - στατιστική μελέτη της πορείας του. Οι τυπικές ανάγκες των χρηστών, όπως και τα στατιστικά χρήσης του δικτύου για την Ελλάδα θα αναλυθούν εκτενώς. Επίσης θα παρουσιαστούν οι βασικοί “παίκτες” της Ελληνικής αγοράς καθώς και η τιμολογιακή πολιτικής τους. Τέλος θα ακολουθήσει μια τεχνική προσέγγιση στην εξέλιξη του και θα δούμε ποιες είναι οι μελλοντικές τάσεις.


ii


ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εισαγωγή.....................................................................................................1

1. Η πορεία εξέλιξης και χρήσης του Internet.............................................1

1.1.1 Η δημιουργία του Internet.......................................................................1

1.1.2 Η δημιουργία του Παγκόσμιου Ιστόυ - World Wide Web (WWW).............2

1.1.3 Η Ιστορία του Internet στην Ελλάδα........................................................2

1.2 Βασικοί λόγοι χρήσης του Internet.............................................................3

1.2.1 To Internet: Ένα καθημερινό εργαλείο....................................................3

1.2.2 Εκπαίδευση..............................................................................................3

1.2.3 Υγεία.......................................................................................................4

1.2.4 Οικονομία................................................................................................4

1.2.5 Διασκέδαση.............................................................................................5

1.3 Σύγκλιση – Ενσωμάτωση στο Internet........................................................6

1.3.1 Internet οπουδήποτε................................................................................6

1.3.2 Internet για οτιδήποτε.............................................................................7

ΜΕΡΟΣ Α (οικονομική - στατιστική προσέγγιση).........................................8

2. Ανάγκες τυπικών Internet χρηστών........................................................8

2.1 Δημόσιος τομέας........................................................................................8

2.2 Ιδιωτικός τομέας.......................................................................................9

2.2.1 Το Internet και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις..........................................9

3. Στατιστικά χρήσης Internet..................................................................12

3.1 Γενικά ιστορικά στοιχεία στην Ελλάδα (έως το 2000).............................12

3.2 Συγκριτικά στοιχεία τελευταίας 3τιας στην Ελλάδα (2000 - 2003).........12

3.2.1 Αριθμός χρηστών..................................................................................13

3.2.2 Τόπος χρήσης........................................................................................15

3.2.3 Χρόνος χρήσης......................................................................................16

3.2.4 Λόγοι χρήσης Internet...........................................................................17

3.2.5 Κατανομή χρήσης..................................................................................19

3.3 Συγκριτικά Στατιστικά Στοιχεία..............................................................22

3.3.1 Για την Ε.Ε.............................................................................................22

3.3.2 Για τις Ηνωμένες Πολιτείες..................................................................23

3.4 Γενικά Σχόλια / Συμπεράσματα.................................................................24

4. Βασικοί «παίκτες» στην Ελληνική αγορά..............................................25

4.1 Συγκριτική αποτύπωση μεριδίου τους στην αγορά..................................25

4.2 Γενική εικόνα των τριών μεγάλων παρόχων (ForthNet, OteNet, Tellas)...26

4.2.1 ΟΤΕnet...................................................................................................26

4.2.2 Forthnet.................................................................................................27

4.2.3 Tellas.....................................................................................................27

5. Τιμολογιακή Πολιτική / Ανταγωνισμός..................................................29

iii


5.1 Τιμολογιακή Πολιτική..............................................................................29

5.1.1 Ο ανταγωνισμός ωφελεί τους καταναλωτές.........................................29

5.1.2 Οι τάσεις των εταιρειών.......................................................................30

5.2 Φθηνό και γρήγορο Internet για όλους.....................................................31

ΜΕΡΟΣ Β (τεχνική προσέγγιση).................................................................32

6. Βασικές Υπηρεσίες Πρόσβασης στο Internet - Τεχνολογίες..................32

6.1 Τα Δίκτυα και οι Υποδομές.......................................................................32

6.2 Οι υπηρεσίες προς απλούς χρήστες και μικρές εταιρίες..........................33

6.2.1 Πρωτόκολλα και Μεθοδολογία Πρόσβασης...........................................33

6.3 Οι υπηρεσίες προς τις επιχειρήσεις.........................................................36

6.3.1 Επιχειρησιακά Δίκτυα Ο.Τ.Ε...................................................................37

6.4 Νέες Τεχνολογίες.....................................................................................38

6.4.1 Μικροκυματικές Ζεύξεις........................................................................38

6.4.2 Δορυφορικό Internet..............................................................................39

6.5 Συμπεράσματα – Εξελίξεις.......................................................................40

7. Μελλοντικές Κατευθύνσεις - Τάσεις......................................................42

7.1 Το Δίκτυο απλώνεται στο Διάστημα.........................................................42

Βιβλιογραφία - Δικτυακοί Τόποι................................................................44

iv


Εισαγωγή

1. Η πορεία εξέλιξης και χρήσης του Internet

Η εξέλιξη, ανάπτυξη και διάδοση του Διαδικτύου (Internet) ακολουθεί την εκπληκτική ιστορία συνεχών ανατροπών και απρόβλεπτων εξελίξεων, που έχουμε δει επανειλημμένα στο χώρο της πληροφορικής. Ο Παγκόσμιος Ιστός (WWW- World Wide Web ή απλά Web) αποτελεί το επιστέγασμα των εξελίξεων αυτών.

1.1.1 Η δημιουργία του Internet

Η προσπάθεια για σύνδεση τερματικών με κεντρικούς υπολογιστές μέσω τηλεφωνικής γραμμής και, στη συνέχεια, για τη σύνδεση υπολογιστών μεταξύ τους, χρονολογείται από την πρώτη γενιά των εμπορικών υπολογιστών, δηλαδή από τη δεκαετία του ‘60. Η εξέλιξη αυτή ήταν μία αναγκαιότητα, η οποία προέκυψε από το υψηλό κόστος των μεγάλων υπολογιστών και την προσπάθεια για καλύτερη αξιοποίηση των πόρων τους.

Η αρχική ιδέα της δημιουργίας του ξεκίνησε από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας των Η.Π.Α. και στόχο είχε τη δημιουργία ενός δικτύου το οποίο δε θα κατέρρεε, ακόμη κι αν έβγαινε εκτός λειτουργίας ένα τμήμα του. Πρωταγωνιστικό ρόλο στην εξέλιξη των δικτύων έπαιξε το Γραφείο Προηγμένων Ερευνητικών Προγραμμάτων, το γνωστό ως ARPA (Advanced Research Projects Agency).

Το πρώτο δίκτυο Ευρείας ζώνης στην ιστορία είναι το ARPANET, το δίκτυο δηλαδή που δημιουργήθηκε με χρηματοδότηση του ARPA, ο σχεδιασμός του οποίου άρχισε το 1966. Το 1969 το ARPANET λειτουργούσε κανονικά με 4 κόμβους. Από εκείνη την εποχή ξεκινάει ένας αγώνας δρόμου με στόχο το συνεχή σχεδιασμό, τη δοκιμή και την υιοθέτηση νέων πρωτοκόλλων.

Το 1971 το ARPANET αριθμούσε 15 κόμβους και ο Ray Tomlinson δημιούργησε το πρώτο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.

Το 1973 το ARPANET έγινε διεθνές, αφού συνδέθηκαν σ’ αυτό, για πρώτη φορά πανεπιστήμια εκτός των ΗΠΑ. Πρόκειται για το Univercity College του Λονδίνου και το NORSAR στη Νορβηγία.

Η επιτυχία του ARPANET και οι νέες εντυπωσιακές δυνατότητες που φαίνονταν να παρέχουν τα δίκτυα, οδήγησαν στην ιδέα διασύνδεσης ολοκληρωμένων δικτύων μεταξύ τους, στην ιδέα δηλαδή ενός δικτύου δικτύων ενός Διαδικτύου, το οποίο ονομάστηκε Ιnternet.

Μετά το 1980, στο πρότυπο του ARPANET δημιουργήθηκαν και άλλα δίκτυα, τόσο στις ΗΠΑ, όσο και στην Ευρώπη, τα οποία συνδέθηκαν μεταξύ τους σ’ ένα ενιαίο Διαδίκτυο. Το πρωτόκολλο TCP/IP υιοθετήθηκε από το ARPANET το 1982. Το 1983 το ARPANET το οποίο εξυπηρετούσε και στρατιωτικούς σκοπούς χωρίζεται και αποκτά πολιτικό και στρατιωτικό σκέλος (το ΜILNET).

Όπως αναφέρει ο Μιχάλης Δερτούζος στο βιβλίο του «Τι μέλλει γενέσθαι» τρεις ήταν οι δραστηριότητες-κλειδιά που οδήγησαν από το ARPANET στο σημερινό Internet:

Η πρώτη ήταν μια θεωρητική δημοσίευση των Vint Cerf και Bob Kahn, η οποία κατέληξε τελικά στο πρωτόκολλο του Internet, το TCP/IP, το 1974.

Η δεύτερη ήταν η δημιουργία πολλών «άτυπων» ομάδων, οι οποίες δημιουργήθηκαν τη δεκαετία του ΄70, δούλευαν και πειραματιζόταν πάνω στα πρωτόκολλα των δικτύων, χωρίς κάποιο κεντρικό σχεδιασμό.


Η τρίτη δραστηριότητα κλειδί ήταν η εμφάνιση των τοπικών δικτύων, η ύπαρξη των οποίων κατέστη δυνατή, κατά μεγάλο μέρος, λόγω του Ethernet που επινόησε ο Bob Metcalf

Ο Μιχ, Δερτούζος χαρακτηριστικά έλεγε: “Αυτή η φαινομενικά αναρχική μέθοδος προώθησε σταθερά την προσπάθεια δικτύωσης”

Μια επινόηση η οποία στηρίχθηκε σε μια πολύ απλή ιδέα και εκδηλώθηκε έξω από τα “κατεστημένα κυκλώματα” της τεχνολογίας και η οποία άλλαξε ριζικά την πορεία εξέλιξης της πληροφορικής.

1.1.2 Η δημιουργία του Παγκόσμιου Ιστόυ - World Wide Web (WWW)

Το 1989 ο Tim Berners-Lee, υπεύθυνος πληροφορικής στο ερευνητικό κέντρο CERN, πρότεινε την εφαρμογή ενός συστήματος για την αποθήκευση και επεξεργασία επιστημονικών πληροφοριών στο εσωτερικό δίκτυο του κέντρου, το οποίο στηριζόταν στο υπερκείμενο. Το προτεινόμενο σύστημα εφαρμόστηκε με επιτυχία το 1990, στο εσωτερικό δίκτυο του CERN και το 1991 έλαβε την τελική του μορφή, συνδέοντας μέσω του Διαδικτύου υπολογιστές και σ’ άλλα κέντρα φυσικής υψηλής ενέργειας κατανεμημένα σ’ όλο τον κόσμο.

Το νέο σύστημα παρουσιάστηκε ως μία νέα υπηρεσία του Internet, η οποία στηριζόταν, όπως όλες οι μέχρι τότε υπηρεσίες, στο μοντέλο (πελάτη-εξυπηρετητή). Η υπηρεσία αυτή ονομάστηκε Παγκόσμιος Ιστός - World Wide Web (WWW).

O Tim Berners-Lee αρνήθηκε να διεκδικήσει οποιαδήποτε πατέντα και αποκλειστικότητα στην ιδέα, προσφέροντάς την στον κόσμο της πληροφορικής και σε όλη την ανθρωπότητα. Σήμερα ηγείται μιας κοινοπραξίας εταιρειών και ερευνητικών εργαστηρίων για την Ανάπτυξη του Ιστού που ονομάζεται W3C (WWW Consortium) και σήμερα παίζει σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις τόσο του Ιστού, όσο και του Internet αλλά και της πληροφορικής.

Από το 1994 και μετά οι εξελίξεις είναι ταχύτατες:

Ο Ιστός καταλαμβάνει όλο το Internet σε χρόνο ρεκόρ.

Το Internet εξαπλώνεται με εκρηκτικούς ρυθμούς.

Κάθε μέρα όλο και νέες ομάδες ανθρώπων μπαίνουν στην κοινότητα του Internet.

Κάθε μέρα όλο και νέες υπηρεσίες εισέρχονται στο Internet π.χ εμπορικές δραστηριότητες, βιβλιοθήκες, κρατικές υπηρεσίες κλπ.

Ο Ιστός άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε στην πληροφορική.

Κάθε μέρα ο Ιστός εξελίσσεται και βελτιώνεται, δημιουργώντας ένα νέο μέσο επικοινωνίας, το οποίο αλλάζει σιγά-σιγά τη μορφή της ανθρωπότητας.

1.1.3 Η Ιστορία του Internet στην Ελλάδα

Η Ιστορία του Internet στην Ελλάδα ξεκινά το 1984 από το ΙΤΕ (Ινστιτούτο Έρευνας και Τεχνολογίας) της Κρήτης. Η εξάπλωσή του όμως αρχίζει το 1992 όπου αριθμούσε 200 μόνο χρήστες, ενώ το 2001 αριθμούσε περίπου τις 800 χιλ. ηλικίας από 18 και άνω που αντιστοιχεί σε ποσοστό 10,4% του Ελληνικού πληθυσμού.

Σύμφωνα με έρευνα της Metron Analysis ο πληθυσμός των Ελλήνων χρηστών Internet μέσα στο 2002 σχεδόν διπλασιάστηκε, ανήλθε σε περίπου 1,4 εκ. χρήστες και αποτέλεσε σύμφωνα με μια άλλη έρευνα του Ινστιτούτου V-Project Research Consulting το 19,3% του πληθυσμού της χώρας μας.

2


Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του Internet Ελλάδα έπαιξε ο κόμβος Athens Internet Exchange (AIX). Ο κόμβος αυτός προσφέρει τοπική διασύνδεση (peering) μεταξύ των δικτύων των μεγαλύτερων εταιριών παροχής υπηρεσιών Internet (ISP) στην Ελλάδα, συμβάλλοντας τα μέγιστα στην ανάπτυξη του Internet στη χώρα μας. Η υπηρεσία διασύνδεσης προσφέρεται από την ΕΔΕΤ ΑΕ.

1.2 Βασικοί λόγοι χρήσης του Internet

1.2.1 To Internet: Ένα καθημερινό εργαλείο

Σε βασικό επικοινωνιακό εργαλείο έχει εξελιχθεί το Internet όπου αποτελεί πλέον το βασικό μέσον επικοινωνίας και ενημέρωσης των ανθρώπων που επηρεάζουν την κοινή γνώμη λόγω της εργασιακής, της κοινωνικής, της πολιτικής ή της συνδικαλιστικής δράσης τους.

Στη συντριπτική τους πλειονότητα οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν υπολογιστή με πρόσβαση στο Internet καθημερινά, πέρα από τις ανάγκες της εργασίας τους, το κάνουν για την πληροφόρηση, αλλά και την επαφή τους με τον υπόλοιπο κόσμο.

1.2.2 Εκπαίδευση

Οι χρήστες των πανεπιστημιακών και σχολικών ιδρυμάτων απολαμβάνουν στο μέγιστο τις ωφέλειες του Internet μέσα από τις υπηρεσίες που παρέχει. Τρανταχτό παράδειγμα τα μεγάλα δίκτυα της χώρας ΕΔΕΤ, GUnet, και ΠΣΔ (Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο) τα οποία δημιουργήθηκαν για να παρέχουν υπηρεσίες στην εκπαιδευτική κοινότητα της χώρας.

Τόσο οι φοιτητές όσο και οι καθηγητές έχουν ανάγκη για γρήγορη πρόσβαση σε ηλεκτρονικές διευθύνσεις και βιβλιοθήκες ούτως ώστε να αντλήσουν πληροφορίες σχετικά με το αντικείμενο που τους ενδιαφέρει. Το Internet είναι πλέον μια πολύ μεγάλη αποθήκη γνώσης ανοιχτή σε όλους όσους έχουν πρόσβαση σε αυτό. Συν τοις άλλοις κάθε μέλος της πανεπιστημιακής κοινότητας, φοιτητής ή καθηγητής, έχει τη δυνατότητα να έρθει σε επαφή με φοιτητές ή καθηγητές άλλων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων.

Συνεπώς το Internet έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της εκπαίδευσης, τουλάχιστον σε πανεπιστημιακό επίπεδο και γι αυτό το λόγο χρησιμοποιείται και σαν εγκυκλοπαίδεια από τους χρήστες.

1.2.2.1 Υπηρεσία Τηλεδιάσκεψης Πολλαπλών Σημείων

Η τηλεδιάσκεψη αποτελεί μια από τις νέες υπηρεσίες του Internet. Παρέχει τη δυνατότητα σύγχρονης επικοινωνίας σε δύο ή περισσοτέρους χρήστες με εικόνα και ήχο. Επιτρέπει επίσης την από κοινού διαμόρφωση εφαρμογών, όπως αρχεία κειμενογράφων, παρουσιάσεις κλπ. Η μετάδοση της πληροφορίας πραγματοποιείται πάνω από ΙP δίκτυο δεδομένων (Η.323).

Βασικά πλεονεκτήματα των συστημάτων τηλεδιάσκεψης είναι το ότι επιτρέπουν την από απόσταση οπτικοακουστική επικοινωνία και παρέχουν τη δυνατότητα στους χρήστες για φυσικές και αυθόρμητες αντιδράσεις. Εφαρμογές τηλεδιάσκεψης αποτελούν η Τηλεσυνεργασία, η Τηλεκπαίδευση, η Τηλεϊατρική, κ.α.

1.2.2.2 Υπηρεσία Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης

Η εισαγωγή της Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης δίνει νέες δυνατότητες στην εκπαίδευση, προσφέροντας ένα µέσο αλληλεπίδρασης και συνεχούς επικοινωνίας εκπαιδευτή - εκπαιδευόμενου. Παράλληλα, υποστηρίζει την ηλεκτρονική οργάνωση, αποθήκευση και παρουσίαση του εκπαιδευτικού υλικού, ανεξάρτητα

3


από τους περιοριστικούς παράγοντες του χώρου και του χρόνου της κλασσικής διδασκαλίας, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις ενός δυναμικού περιβάλλοντος εκπαίδευσης.

1.2.2.3 Υπηρεσία Εικονοροών

Η Υπηρεσία Εικονοροών περιλαμβάνει τη μετάδοση (streaming) πολυμέσων σε πραγματικό χρόνο. Η εικονοροή μπορεί να προέρχεται από μία ζωντανή πηγή, όπως μία video camera ή να είναι προεγγεγραμμένο ψηφιακό υλικό. Σε κάθε περίπτωση, ο χρήστης που λαμβάνει τη ροή δεν την αποθηκεύει τοπικά, αλλά τα δεδομένα απλώς προβάλλονται στο λογισμικό αποκωδικοποίησης (player) του υπολογιστή του, χωρίς να μένει κάποιο αντίτυπο στον τοπικό δίσκο του.

Τα γεγονότα εκπέμπονται σε "κανάλια μετάδοσης", σε πραγματικό χρόνο (live streaming) ή μαγνητοσκοπημένα. Για τις ζωντανές μεταδόσεις, η λειτουργία είναι παρόμοια με εκείνη της μετάδοσης ενός τηλεοπτικού προγράμματος ή μίας ραδιοφωνικής εκπομπής. Ο χρήστης επιλέγει τα γεγονότα του ενδιαφέροντός του επιλέγοντας ένα "κανάλι μετάδοσης", και μπορεί να αλλάζει κανάλι μετάδοσης ή να διακόψει την παρακολούθηση του γεγονότος ανά πάσα στιγμή. Η ποιότητα της εκπομπής εξαρτάται από τους κωδικοποιητές και το σχήμα κωδικοποίησης του οπτικοακουστικού υλικού, τη διαθέσιμη χωρητικότητα του δικτύου και τις δυνατότητες του τερματικού του χρήστη.

1.2.3 Υγεία

Σε συνδυασμό με υπηρεσίες τηλεδιάσκεψης και ροών, οι εφαρμογές αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παροχή πιλοτικών υπηρεσιών:

Τηλεραδιολογίας: είναι η μεταφορά ραδιολογικών εικόνων από μία πηγή παραγωγής ή αποθήκευσης σε ένα άλλο σημείο για διάγνωση ή γνωμάτευση εξ αποστάσεως ή για κλινική αναφορά. Είναι από τους πιο ανεπτυγμένους τομείς της τηλεϊατρικής.

Τηλεκπαίδευσης στην Ιατρική

Τηλεδιάγνωση

Να σημειώσουμε ότι όλες οι παραπάνω υπηρεσίες λειτουργούν πάνω από το Internet.

1.2.4 Οικονομία

1.2.4.1 Υπηρεσία TAXIS

Μέσω του Internet και του προσωπικού ηλεκτρονικού υπολογιστή μπορούν από την 1η Δεκεμβρίου 2003 οι φορολογούμενοι που έχουν εγγραφεί στην υπηρεσία Taxisnet του υπουργείου Οικονομικών να λάβουν αντίγραφο της φορολογικής τους δήλωσης, φορολογική ενημερότητα, καθώς και εκκαθαριστικό σημείωμα.

Παράλληλα, από το νέο έτος, 500.000 φορολογούμενοι που θα χρησιμοποιήσουν την υπηρεσία Taxisnet του υπουργείου Οικονομικών για να υποβάλουν τη φορολογική τους δήλωση, θα μπορούν να την αποθηκεύσουν ως εκτυπώσιμο αρχείο στον υπολογιστή τους, να ελέγξουν αν υπάρχουν λάθη και να την τυπώσουν σε τέσσερις σελίδες από 15 που είναι σήμερα.

Επίσης, το υπουργείο Οικονομικών για το οικονομικό έτος 2004 (εισοδήματα 2003) θα εφαρμόσει σε μια κεντρική εφορία της Αττικής πιλοτική εφαρμογή όπου θα προσέρχονται οι φορολογούμενοι με τη φορολογική τους δήλωση, θα την καταθέτουν σε υπάλληλο της Εφορίας, στη συνέχεια θα γίνεται διάτρηση της δήλωσης (data entry) και ύστερα από πέντε λεπτά θα λαμβάνουν προσωρινό εκκαθαριστικό σημείωμα. Το τελικό εκκαθαριστικό θα τους αποστέλλεται ταχυδρομικώς μέσα σε 15 ημέρες από την ημέρα της κατάθεσης.

4


Εξάλλου, η Γενική Γραμματεία Πληροφορικών Συστημάτων πρόκειται στο άμεσο μέλλον να δημιουργήσει μια on-line Internet υπηρεσία όπου θα μπορούν οι εκτελωνιστές να υποβάλλουν συμπληρωμένα τα διάφορα τελωνειακά έντυπα.

1.2.4.2 Τραπεζικά προϊόντα on line

Όσο η διείσδυση του Internet θα αυξάνεται τόσο οι έλληνες χρήστες θα εξοικειώνονται με τις υπηρεσίες της ηλεκτρονικής τραπεζικής. Το μέλλον της τελευταίας είναι πολύ κοντά στο να προσφέρει τραπεζικά προϊόντα on line, έτσι ώστε οι πελάτες να μπορούν να αποκτούν πιστωτική κάρτα ή δάνειο εύκολα και γρήγορα, χωρίς να απαιτείται η φυσική παρουσία τους στο κατάστημα.

Με μια πρώτη ματιά στον αριθμό των τραπεζικών συναλλαγών μέσω Internet, μπορεί κανείς να βγάλει το συμπέρασμα ότι το ευρύ κοινό δεν έχει ακόμη εξοικειωθεί απόλυτα με τη χρήση των ηλεκτρονικών τραπεζικών δικτύων.

Για παράδειγμα στην τράπεζα Eurobank εντοπίζουμε και κάποιους άλλους αριθμούς που δείχνουν σημαντικές τάσεις. Αυτή τη στιγμή το 10% των retail χρηματιστηριακών συναλλαγών της τράπεζας γίνεται από το Internet, ποσοστό σημαντικό και πολύ ενθαρρυντικό. Επίσης παρατηρώντας την εξέλιξη ενός πελάτη των Internet Banking υπηρεσιών μας από ποιοτική σκοπιά βλέπουμε πως στην αρχή χρησιμοποιεί το Internet για να βλέπει on line τον λογαριασμό της πιστωτικής του κάρτας, στη συνέχεια κάνει κάποιες πληρωμές λογαριασμών ΔΕΚΟ, αργότερα προχωρεί σε μεταφορές χρημάτων. Βλέπουμε δηλαδή ότι το κανάλι κερδίζει την εμπιστοσύνη του χρήστη, ο οποίος κάνει όλο και περισσότερες συναλλαγές μέσα από αυτό.

Από την πλευρά του τελικού καταναλωτή, η χρήση των εναλλακτικών δικτύων, έναντι του παραδοσιακού τρόπου συνδιαλλαγής με την τράπεζα, εμπεριέχει από μόνη της σημαντικά οφέλη, όπως ευκολία στη διεκπεραίωση των συναλλαγών, η 24ωρη πρόσβαση στους λογαριασμούς, η εξοικονόμηση χρόνου είναι μερικά μόνο από τα προνόμια που απολαμβάνει αυτός που επιλέγει να χρησιμοποιήσει εναλλακτικά τραπεζικά δίκτυα.

Πέραν όμως της καλύτερης εξυπηρέτησης, οι τράπεζες δίνουν και επιπλέον ουσιαστικά κίνητρα στους πελάτες τους για να αλλάξουν τις συνήθειές τους μηδενίζοντας τα έξοδα και τις προμήθειες στο μεγαλύτερο μέρος των συναλλαγών μέσω του Internet Banking. Για παράδειγμα, για την πληρωμή ΦΠΑ και IKA το κατάστημα χρεώνει τον πελάτη συνήθως με 15 ευρώ, ενώ τα έξοδα είναι μηδενικά στην περίπτωση που η συναλλαγή εκτελεστεί on line».

1.2.5 Διασκέδαση

1.2.5.1 Μουσική και Internet

H Ευρώπη βρίσκεται πλέον στην παγκόσμια πρωτοπορία όσον αφορά το «κατέβασμα» ηλεκτρονικών φακέλων με μουσική και προγράμματα εικόνας από το Internet. Οι Αμερικανοί έχασαν την πρώτη θέση από τον περασμένο Οκτώβριο, όπως καταδεικνύει έρευνα της εταιρείας μετρήσεων στο Internet Nilsen/NetRating.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τη μελέτη που ολοκληρώθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2003, μόνο η δημοφιλής ιστοσελίδα της εταιρeίας Kαzaa δέχθηκε τον περασμένο Οκτώβριο 9,35 εκατομμύρια επισκέψεις από την Ευρώπη, ενώ η επίδοση των ΗΠΑ έφθασε στα 8,24 εκατομμύρια. Αυτό σημαίνει ότι η εικόνα έχει πλέον αντιστραφεί, αφού οι Αμερικανοί, που ήταν στην κορυφή, δείχνουν τάσεις «κορεσμού». Χαρακτηριστικό της κατάστασης είναι ότι μεταξύ Μαρτίου και Οκτωβρίου τρέχοντος έτους στις ΗΠΑ ο μέσος όρος των επισκέψεων στην ιστοσελίδα της Kazaa έφθανε στα 16 εκατομμύρια.

Στη νέα πραγματικότητα φαίνεται να έχει συμβάλει αποφασιστικά το νέο νομοθετικό πλαίσιο που εφαρμόζεται στις ΗΠΑ με στόχο την αντιμετώπιση

5


κρουσμάτων «μαύρης αγοράς» στον χώρο της οπτικοακουστικής βιομηχανίας. Πράγματι, με την εξάπλωση του Internet οι πολυεθνικές βιομηχανίες κατήγγειλαν ότι σημειώνεται μεγάλη πτώση στις πωλήσεις ψηφιακών δίσκων και άλλων παραγωγών.

Ωστόσο στην πιο φιλελεύθερη Ευρώπη η χρήση του Kazaa και των κυριότερων ανταγωνιστών του eDonkey, WinMX, έχει απογειωθεί. Οι πιο ακραιφνείς χρήστες των ιστοσελίδων αυτών και ιδίως της πρώτης παραμένουν οι Γερμανοί και ακολουθούν οι Γάλλοι, οι Ισπανοί και οι Βρετανοί.

1.2.5.2 Υπηρεσία Εικονογραφίας Κατ' Απαίτηση

Μια υπηρεσία η οποία μπορεί να συνδυαστεί είτε με το κομμάτι της εκπαίδευσης, είτε με τη διασκέδαση. Η υπηρεσία αυτή παρέχει στο χρήστη τη δυνατότητα αναζήτησης οπτικοακουστικού περιεχομένου του ενδιαφέροντός του και στη συνέχεια επιλογή, ανάκτηση και παρουσίαση του περιεχομένου αυτού σε πραγματικό χρόνο στο τερματικό του. Το κεντρικό σύστημα υλοποιείται υπό τη μορφή ενός εξυπηρετητή (VOD Server), ο οποίος διαθέτει αποθηκευμένη την οπτικοακουστική πληροφορία.

Ο χρήστης μπορεί να επιλέξει το υλικό που τον ενδιαφέρει να παρακολουθήσει και μπορεί να διακόψει την μετάδοση του ανά πάσα στιγμή ή να μετακινηθεί σε κάποιο άλλο σημείο της μετάδοσης όποτε θέλει. Η ποιότητα της εκπομπής εξαρτάται το σχήμα κωδικοποίησης του οπτικοακουστικού υλικού, τη διαθέσιμη χωρητικότητα του δικτύου και τις δυνατότητες του τερματικού του χρήστη.

1.3 Σύγκλιση – Ενσωμάτωση στο Internet

1.3.1 Internet οπουδήποτε

Τα τελευταία χρόνια η τάση στις τηλεπικοινωνίες θέλει το Internet να είναι διαθέσιμο οπουδήποτε. Σε συνδυασμό με την εξέλιξη της τεχνολογίας που έκανε το Internet διαθέσιμο μέσα από μια ευρεία γκάμα τερματικών συσκευών όπως Η/Υ, υπολογιστές παλάμης (PDA), κινητά τηλέφωνα, ψηφιακή τηλεόραση κ.α. είναι πλέον εφικτό ό,τι έχει σχέση με περιεχόμενο, επικοινωνία και επιχειρηματικότητα να χρησιμοποιεί το δίκτυο ως βασικό μέσο.

Σχήμα 1.1 Internet οπουδήποτε – Για κάθε μορφή κίνησης (Data, voice, Video)

6


1.3.2 Internet για οτιδήποτε

Η πρόσβαση στο Internet από οπουδήποτε είναι η μια διάσταση της πραγματικότητας. Η άλλη διάσταση θέλει όλες τις υπηρεσίες να χρησιμοποιούν το Internet ως βασικό υπόστρωμα.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε ότι παραδοσιακές υπηρεσίες που χρησιμοποιούσαμε και χρησιμοποιούμε ακόμη και σήμερα, πέρασαν σε αρχιτεκτονικές και τεχνολογίες που βασίζονται στο δίκτυο. Παραδείγματα τέτοιων υπηρεσιών είναι η κλασσική τηλεφωνία και η τηλεόραση. Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται αυτή η νέα διάσταση των υπηρεσιών.

Σχήμα 1.2 Σύγκλιση τεχνολογιών – Βασισμένη σε IP

7


ΜΕΡΟΣ Α (οικονομική - στατιστική προσέγγιση)

2. Ανάγκες τυπικών Internet χρηστών

Αρχικά πριν ξεκινήσουμε την οικονομική προσέγγιση του Internet παραθέτοντας οικονομικά και στατιστικά στοιχεία, είναι χρήσιμο να δούμε το ρόλο που διαδραματίζει το Internet στην Ελλάδα. Προσπαθούμε δηλαδή να δούμε πώς αυτό χρησιμοποιείται από τους χρήστες του και για ποιους σκοπούς, δηλαδή τι ζητά ο καθένας από αυτό το μέσο. Για να μπορέσουμε να προβούμε σε αυτή τη μελέτη θα πρέπει με κάποιο τρόπο να διαχωρίσουμε τα είδη χρηστών ανάλογα με το πώς αυτοί χρησιμοποιούν το μέσο αυτό και τις ανάγκες που έχουν. Έτσι μπορούν να προκύψουν δύο κατηγορίες: ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας.

2.1 Δημόσιος τομέας

Στην κατηγορία αυτή ανήκουν όλοι οι δημόσιοι οργανισμοί (υπουργεία, δημόσιες υπηρεσίες), καθώς και πολλοί κρατικοί οργανισμοί (όπως ΟΤΕ, ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ). Στα μάτια αυτών των οργανισμών το Internet φαίνεται ως ένα νέο εναλλακτικό μέσο για την επικοινωνία με τους πολίτες. Το Internet έχει πλέον αποκτήσει μεγάλη δύναμη και χρησιμοποιείται ως μέσο ενημέρωσης

Οι δημόσιοι οργανισμοί χρησιμοποιούν το Internet ως μέσο επικοινωνίας με τον πολίτη και όχι μόνο. Τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και μεγαλύτερη προσπάθεια από την πλευρά του κράτους για αλληλεπίδραση με τους πολίτες μέσω του Internet με σκοπό την αυτοματοποίηση των δοσοληψιών, την εξοικονόμηση χρόνου και την αποσυμφόρηση του δημόσιου τομέα. Η αυτοματοποίηση δοσοληψιών καταργεί την ανάγκη για ύπαρξη μεγάλου πλήθους υπαλλήλων για την εξυπηρέτηση πολιτών και κατά συνέπεια συνεπάγεται σμίκρυνση του δυναμικού του δημόσιου τομέα, που τα τελευταία χρόνια έχει γιγαντωθεί.

Ο πολίτης μπορεί να υποβάλλει τις ερωτήσεις του με τη χρήση του e-mail ή να κάνει αιτήσεις για χορήγηση πιστοποιητικών ηλεκτρονικά, χωρίς να χρειάζεται η φυσική του παρουσία σε κάποια δημόσια υπηρεσία. Με την ύπαρξη του προγράμματος TAXIS για παράδειγμα είναι πλέον δυνατή ακόμη και η υποβολή φορολογικών δηλώσεων με ηλεκτρονικό τρόπο.

Επίσης το Internet χρησιμοποιείται και για την επικοινωνία μεταξύ των δημόσιων υπηρεσιών και οργανισμών. Η επικοινωνία μεταξύ δύο δημόσιων οργανισμών που μέχρι τώρα αποτελούσε ένα από τα μεγάλα προβλήματα του δημοσίου έχει γίνει πιο εύκολη και ανέξοδη. Μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις η όλη διαδικασία μπορεί να αυτοματοποιηθεί πλήρως με χρησιμοποίηση πλατφόρμων που ευνοούν τη διαλειτουργικότητα. Και όλα αυτά φυσικά προς όφελος τόσο του πολίτη όσο και του ίδιου του δημόσιου φορέα.

Εξάλλου στους δημόσιους χρήστες ανήκουν και οι χρήστες των πανεπιστημιακών και σχολικών ιδρυμάτων. Τόσο οι φοιτητές όσο και οι καθηγητές έχουν ανάγκη για γρήγορη πρόσβαση σε ηλεκτρονικές διευθύνσεις και βιβλιοθήκες ούτως ώστε να αντλήσουν πληροφορίες σχετικά με το αντικείμενο που τους ενδιαφέρει. Το Internet είναι πλέον μια πολύ μεγάλη αποθήκη γνώσης ανοιχτή σε όλους όσους έχουν πρόσβαση σε αυτό. Συν τοις άλλοις κάθε μέλος της πανεπιστημιακής κοινότητας, φοιτητής ή καθηγητής, έχει τη δυνατότητα να έρθει σε επαφή με φοιτητές ή καθηγητές άλλων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων. Συνεπώς το Internet έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της εκπαίδευσης, τουλάχιστον σε πανεπιστημιακό επίπεδο και γι αυτό το λόγο χρησιμοποιείται και σαν εγκυκλοπαίδεια από τους χρήστες.

8


2.2 Ιδιωτικός τομέας

Στον ιδιωτικό τομέα ανήκουν τόσο οι απλοί home users όσο και οι ιδιωτικές εταιρίες και επιχειρήσεις.

Για μια επιχείρηση το Internet είναι καταρχάς ένα πολύ καλό και αρκετά άμεσο μέσο διαφήμισης και προώθησης των προϊόντων της. Μάλιστα είναι και σχετικά ανέξοδο σε σχέση με άλλους τρόπους διαφήμισης. Είναι γεγονός ότι όλο και πιο σπάνια πλέον παρατηρούμε επιχειρήσεις που δεν διαθέτουν website. Και αυτό θα είναι ακόμη πιο έντονο όσο πιο μεγάλη γίνεται η διείσδυση του Internet στον πληθυσμό, που στην Ελλάδα όπως είδαμε και σε προηγούμενο κεφάλαιο δεν έχει ούτε καν πλησιάσει τα επίπεδα του δυτικού κόσμου.

Εξάλλου μέσω του Internet μπορεί μια εταιρία να αυτοματοποιήσει την λειτουργία της αλυσίδας ανεφοδιασμού της (supply chain). Χρησιμοποιώντας web-based προγράμματα είναι δυνατό να γίνεται αυτόματα η παραγγελία πρώτων υλών ή προϊόντων από μια επιχείρηση ανεφοδιασμού, όταν διαπιστωθεί ότι τα αποθέματα έχουν πέσει κάτω από ένα επίπεδο που έχει οριστεί. Όλη αυτή η διαδικασία γίνεται αυτόματα και χωρίς την παρέμβαση του ανθρώπου.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η μορφή των επιχειρήσεων στην νέα οικονομία που έχουμε εισέλθει, αποτελεί ένα δίκτυο που περιλαμβάνει όλους τους business partners της. Αυτοί μπορεί να είναι προμηθευτές (suppliers), διανομείς (distributors), εταιρικοί πελάτες και φυσικά οι μεμονωμένοι καταναλωτές.

Εν συνεχεία περνάμε στους απλούς χρήστες, οι οποίοι αποτελούν και την πλειονότητα των χρηστών Internet. Αυτοί είναι άτομα που ως επί το πλείστον συνδέονται από το σπίτι τους μέσω μιας απλής dial-up σύνδεσης, τουλάχιστον όσον αφορά τα σημερινά δεδομένα της Ελλάδας. Κυρίως χρησιμοποιούν το Internet για προσωπικούς λόγους και όχι για κάποια εργασία και κύριο μέλημά τους είναι να διαβάσουν το e-mail τους, να ενημερωθούν ίσως για την επικαιρότητα μέσω site που καταγράφουν τις τελευταίες ειδήσεις και φυσικά η ψυχαγωγία. Αναλυτικά οι ανάγκες του Έλληνα χρήστη δίνονται στο επόμενο κεφάλαιο της εργασίας μας, όπου αναλύονται οι λόγοι χρήσης του Internet από τους σημερινούς χρήστες στην Ελλάδα.

2.2.1 Το Internet και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις

Ολοένα και περισσότερες μικρομεσαίες εταιρίες εξοικειώνονται με τον κόσμο των νέων τεχνολογιών, δεδομένου ότι το 2002 παρατηρείται αύξηση στη χρήση της τεχνολογίας της πληροφορίας από μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα, η χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή αυξήθηκε κατά 4,1% το 2002 σε σύγκριση με το 2001, ενώ οι συνδέσεις και η παρουσία στο Internet αυξήθηκαν δυναμικότερα: 27,4% και 53,3% αντιστοίχως. Σύμφωνα όμως με τα αποτελέσματα της έρευνας που εκπονήθηκε για το υπουργείο Οικονομίας, παρατηρείται μείωση στις προθέσεις απόκτησης ηλεκτρονικού υπολογιστή το επόμενο έτος (από 7,3% το 2001 σε 5,2% το 2002) και σύνδεσης στο Internet (από 6,4% το 2001 σε 3,7% το 2002).

H έρευνα διενεργήθηκε σε δείγμα 1.800 εταιρειών με εργαζομένους από 1 ως 250 άτομα, με στόχο τα συμπεράσματα να χρησιμοποιηθούν για την καλύτερη προώθηση των προγραμμάτων και δράσεων της Κοινωνίας της Πληροφορίας που απευθύνονται σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ανάμεσα στους επί μέρους στόχους περιλαμβάνονται η καταγραφή προβλημάτων και ελλείψεων στην εισαγωγή νέων τεχνολογιών της πληροφορικής στις MME και ο εντοπισμός των τομέων που χρήζουν περαιτέρω υποστήριξης.

Πάντως, παρ' ότι η χώρα μας υστερεί ως προς την αντίστοιχη εικόνα που κυριαρχεί στους ευρωπαίους εταίρους μας, καταγράφονται σαφή σημάδια σύγκλισης προς τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους. Στη χώρα μας οι MME 11-250 ατόμων παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά κατοχής ηλεκτρονικών υπολογιστών (92%), σύνδεσης στο Internet (74%), αλλά και εταιρικής παρουσίας στο Internet

9


(39%). Οι αντίστοιχοι ευρωπαϊκοί μέσοι όροι είναι 94%, 83% και 52%. Συγκρίσιμα όμως στοιχεία με αντίστοιχες ευρωπαϊκές έρευνες υπάρχουν κυρίως σε αυτά τα μεγέθη επιχειρήσεων και όχι σε επιχειρήσεις κάτω των 10 ατόμων, όπου εντοπίζεται το πρόβλημα στη χώρα μας. Διότι παραμένει σημαντική η διαφοροποίηση στη χρήση Internet μεταξύ των επιχειρήσεων 1-10 ατόμων (ποσοστό χρήσης 4% για το 2002) και των επιχειρήσεων με άνω των 11 άτομα (ποσοστό χρήσης 74%).

2.2.1.1 Οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες

Στην έρευνα εξετάστηκε επίσης ο βαθμός ικανοποίησης των εταιρειών από τη χρήση ηλεκτρονικών υπηρεσιών, ο οποίος είναι υψηλός σε συναλλαγές με το Δημόσιο και τις τράπεζες. Συγκεκριμένα, με άριστα το δέκα ο μέσος βαθμός ικανοποίησης των επιχειρήσεων από τις συναλλαγές με το Δημόσιο είναι οκτώ, ενώ ο μέσος βαθμός ικανοποίησης από τις τράπεζες είναι 8,6. Επίσης υψηλός είναι ο βαθμός ικανοποίησης από τους παρόχους Internet, ο οποίος είναι 8,3. Επομένως η διεύρυνση και περαιτέρω βελτίωση των προσφερόμενων υπηρεσιών σε συνδυασμό με κατάλληλη και επαρκή ενημέρωση μπορεί να αποτελέσουν καθοριστικό παράγοντα για την επιτάχυνση και τη διάχυση των νέων τεχνολογιών στις MME. Οι MME με άνω των 11 εργαζομένους που ήδη χρησιμοποιούν Internet παρουσιάζουν πολύ υψηλά ποσοστά συναλλαγών on line: συναλλαγές για ΦΠΑ, IKA, Taxis πραγματοποιούν ποσοστά 52%, 48% και 38% αντιστοίχως των επιχειρήσεων που διαθέτουν σύνδεση. Το ποσοστό των επιχειρήσεων που κάνουν τραπεζικές on line συναλλαγές είναι 31%, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά για ηλεκτρονικό εμπόριο - προμήθειες και διάθεση - είναι 14% και 10% αντιστοίχως. Πρέπει να σημειωθεί ότι αυτά τα ποσοστά χρήσης ηλεκτρονικού εμπορίου είναι συγκρίσιμα με αντίστοιχους ευρωπαϊκούς μέσους όρους (34% για ηλεκτρονικές προμήθειες και 13% για ηλεκτρονική διάθεση για το έτος 2002).

Αλλά σημαντικός αριθμός MME (οι πιο μικρές) αντιμετωπίζουν προβλήματα γνώσεων και ενημέρωσης στις νέες τεχνολογίες και έχουν σημαντικές ανάγκες υποστήριξης στους τομείς της εκπαίδευσης και της επιμόρφωσης. Υπάρχει δηλαδή μεγάλο περιθώριο βελτίωσης για τις επιχειρήσεις με προσωπικό κάτω των 10 ατόμων, οι οποίες δηλώνουν άγνοια ή μη ενδιαφέρον για τις νέες τεχνολογίες. Αρα προκύπτει ανάγκη για περισσότερη ενημέρωση και εκπαίδευση αυτών των επιχειρηματιών ώστε να μειωθεί η τεχνοφοβία.

2.2.1.2 Οικονομικές ενισχύσεις

Σε απάντηση των δυσκολιών που παρατηρούνται στην ένταξη των πολύ μικρών επιχειρήσεων στην ψηφιακή οικονομία και στην ουσιαστική αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχουν οι νέες τεχνολογίες υλοποιείται στο πλαίσιο της Κοινωνίας της Πληροφορίας (ΚτΠ) δέσμη μέτρων που ενισχύονται άμεσα ή έμμεσα με συνολικό προϋπολογισμό 1 δισ. ευρώ. Ως το τέλος Ιουλίου το πρόγραμμα της Κοινωνίας της Πληροφορίας είχε πενταπλασιάσει σε σχέση με πέρυσι το ύψος των δαπανών, καλύπτοντας το 6,4% του συνόλου. Σημαντικότερο ρόλο για την ανάπτυξη του προγράμματος θα παίξει η ολοκληρωμένη ενσωμάτωση των δράσεών του στην παραγωγική διαδικασία, κάτι που θα ισχύσει πρωτίστως για τις δράσεις των MME:

Το πρόγραμμα «Δικτυωθείτε» αφορά την ενίσχυση των πολύ μικρών επιχειρήσεων, κάτω των 10 ατόμων - οι οποίες αποτελούν το 97% των εταιρειών στην Ελλάδα -, για αγορά αρχικού εξοπλισμού (1.000 ευρώ) και παροχή δωρεάν εκπαίδευσης στον χώρο της επιχείρησης στη χρήση του Internet.

Το «Δικτυωθείτε plus», προϋπολογισμού 26 εκατ. ευρώ, το οποίο θα προκηρύχθηκε τον Σεπτέμβριο 2003 και αφορά τις πολύ μικρές επιχειρήσεις στις περιφέρειες, με αρχικό στόχο περίπου 200 επιχειρήσεις σε καθεμία από αυτές.

10


Το «Δικτυωθείτε Αγροτών», ύψους 15 εκατ. ευρώ, έχει αντίστοιχους στόχους αλλά απευθύνεται σε αγροτικές επιχειρήσεις. H δράση αυτή αναμένεται ότι θα προκηρυχθεί σύντομα, με στόχο τη συμμετοχή 11.000 νέων αγροτών.

Συμπληρωματικό έργο τού «Δικτυωθείτε» είναι και το «Εκπαιδευτείτε για να δικτυωθείτε», ύψους 22 εκατ. ευρώ.

Το πρόγραμμα «Επιχειρείτε Ηλεκτρονικά» αφορά τις MME 10-250 ατόμων και έχει στόχους την προώθηση της ηλεκτρονικοποίησης των λειτουργιών των επιχειρήσεων, την προώθηση του ηλεκτρονικού επιχειρείν και την αύξηση της ανταγωνιστικότητάς τους.

11


3. Στατιστικά χρήσης Internet

3.1 Γενικά ιστορικά στοιχεία στην Ελλάδα (έως το 2000)

Η Ιστορία του Internet στην Ελλάδα ξεκινά το 1984 από το ΙΤΕ (Ινστιτούτο Έρευνας και Τεχνολογίας) της Κρήτης. Η εξάπλωσή του όμως αρχίζει το 1992 όπου αριθμούσε 200 μόνο χρήστες, ενώ το 2001 αριθμούσε περίπου τις 800 χιλ. ηλικίας από 18 και άνω που αντιστοιχεί σε ποσοστό 10,4% του Ελληνικού πληθυσμού.

Έτος Αριθμός Υπολογιστών

1992 2001993 8001994 4.0001996 13.0001998 > 100.0002001 ≈ 800.000

Πίνακας 3.1 Αρ. Η/Υ συνδεδεμένων στο Ιnternet στην Ελλάδα

3.2 Συγκριτικά στοιχεία τελευταίας 3τιας στην Ελλάδα (2000 - 2003)

Για την ανάλυση του παρόντος κεφαλαίου χρησιμοποιήθηκε η «Εθνική Έρευνα για τις Νέες Τεχνολογίες και την Κοινωνία της Πληροφορίας» που πραγματοποίησε το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών. Οι λόγοι που χρησιμοποιήθηκε η παρούσα έρευνα έναντι άλλων αφορούν τη μεθοδολογία συλλογής των στοιχείων και σε καμία περίπτωση δεν έχουν να κάνουν με λόγους αξιοπιστίας, αφού στοιχεία και από άλλες έρευνες χρησιμοποιήθηκαν στην ανάλυση.

Προτού προχωρήσουμε σε λεπτομερέστερη ανάλυση των στοιχείων της έρευνας θεωρείται σκόπιμο να δοθούν κάποια βασικά ποσοτικά μεγέθη που θα μας επιτρέψουν να κατανοήσουμε βαθύτερα την εξέλιξη της αγοράς Internet.

έτος Ποσοστό Αρ. χρηστών τυπικό σφάλμα των εκτιμήσεων

2002 19,3% 1.704.936 (+/- 1,6)

2001 10,1% 892.220 (+/- 0,8)Πίνακας 3.2 Χρήση Internet στον γενικό πληθυσμό > 15 ετών

Μέσος όρος ωρών χρήσης Internet:

2002 6,3 ώρες την εβδομάδα

έτος ποσοστό

2002 66,8%

2001 50,0%Πίνακας 3.3 Ποσοστό χρηστών Internet στο σύνολο των χρηστών Η/Υ

έτος Ποσοστό Αρ. κωδικών τυπικό σφάλμα των εκτιμήσεων

12


2002 12,5% 1.104.233 (+/-1,3)

2001 6,2% 551.233 (+/-0,6)Πίνακας 3.4 Κατοχή προσωπικού κωδικού email

έτος Ποσοστό

Αρ. συνδρομών τυπικό σφάλμα των εκτιμήσεων

2002 9,2% 812.716 (+/-1,1)

2001 5,4% 475.262 (+/-0,6)Πίνακας 3.5 Κατοχή προσωπικής συνδρομής στο Internet

έτος Ποσοστό Αρ. συνδέσεων τυπικό σφάλμα των εκτιμήσεων

2002 13,4% 429.314 (+/-1,3)Πίνακας 3.6 Κατοχή σύνδεσης στο Internet νοικοκυριά

Ποσοστό συνδέσεων Internet στο σύνολο των νοικοκυριών με κατοχή Η/Υ

2002 45,9%

έτος Ποσοστό Αρ. συνδέσεων τυπικό σφάλμα των εκτιμήσεων

2002 8,4% 269.122 (+/-1,1)Πίνακας 3.7 Πρόθεση σύνδεσης στο Internet στα νοικοκυριά

3.2.1 Αριθμός χρηστών

Ο αριθμός των χρηστών Internet έχει υπερδιπλασιαστεί από το 2001 και ανέρχεται σύμφωνα με εκτιμήσεις στους 1,704,936. Ακόμα και με την χρήση του τυπικού σφάλματος γνωρίζουμε ότι ο αριθμός των ελλήνων χρηστών Internet υπολογίζεται κάπου μεταξύ 1,567,278 και 1,842,594 χρηστών. Ο αριθμός αυτός υπολογίζεται για το σύνολο του πληθυσμού ηλικίας άνω των δεκαπέντε ετών. Σε σύγκριση με το 2001 έχουμε μια αύξηση στη τάξεως του 91,1%, ποσοστού πραγματικά εντυπωσιακού αν αναλογιστεί κανείς ότι ο αντίστοιχος ρυθμός μεταβολής ήταν για το 2001/2000 38% και για το 2000/1999 33%.

Διάγραμμα 3.1 Αριθμός χρηστών Internet

Ο αριθμός των Ελλήνων χρηστών Internet ως ποσοστό του συνολικού πληθυσμού (άνω των δεκαπέντε ετών) ανέρχεται σε 19,3% έναντι 10,1% που ήταν το 2001.

13


ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΛΛΗΝΩΝ ΧΡΗΣΤΩΝ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ

80,70%

19,30%

όχι ναί

Διάγραμμα 3.2 Εκτιμώμενο ποσοστό Ελλήνων χρηστών Internet

Αξίζει να ελέγξουμε το ποσοστό των Ελλήνων χρηστών Internet από το κομμάτι εκείνο του πληθυσμού που έχει στην κατοχή του Η/Υ. Βλέπουμε ότι το 66,8% χρησιμοποιεί το Internet γεγονός που μας επιτρέπει να συμπεράνουμε ότι δύο στους τρεις κατόχους Η/Υ διαθέτουν πρόσβαση σε αυτό.

Διάγραμμα 3.3 Εκτιμώμενο ποσοστό Ελλήνων χρηστών Internet (χρήστες Η/Υ)

Τέλος μπορούμε να δούμε την αυξητική τάση χρήσης Internet στο σύνολο του πληθυσμού καθώς και στους χρήστες Η/Υ μεταξύ των ετών 2001 – 2002. Τα ποσοστά εκείνων που απαντούν θετικά στη χρήση του Internet είναι αυξανόμενα με ρυθμούς 91,1% και 33% αντιστοίχως.

Διάγραμμα 3.4 Χρήση Internet 2002 - 2001

3.2.2 Τόπος χρήσης

Κατά την έρευνα μας για το έτος 2002 παρατηρήσαμε ότι στις απαντήσεις σχετικά με τον τόπο χρήσης του Internet υπάρχει μεγαλύτερη διασπορά από

14


οποιαδήποτε άλλη χρονιά. Αυτό μας ωθεί στο να σκεφτούμε ότι οι εναλλακτικοί τόποι χρήσης του Internet έχουν αυξηθεί ως λογικό αποτέλεσμα της διευρυμένης χρήσης του. Αν προσέξουμε θα διαπιστώσουμε ότι οι νέοι χώροι είναι αυτοί στους οποίους κυρίως συχνάζει κόσμος μικρής σχετικά ηλικίας. Οι τόποι χρήσης του Internet το 2002 είναι:

α/α Τόπος Χρήσης

1 Μόνο στο σπίτι

2 Μόνο στη δουλειά

3 Στο σπίτι & στη δουλειά

4 Μόνο στο Σχολείο /Πανεπιστήμιο /Βιβλιοθήκη

5 Μόνο στο Internet café

6 Στο σπίτι & στο Σχολείο /Πανεπιστήμιο /Βιβλιοθήκη

7 Στο Σχολείο /Πανεπιστήμιο /Βιβλιοθήκη & σε Internet café

8 Μόνο σε σπίτια φίλων /συγγενών

9 Αλλού

10 Στο σπίτι & σε Internet café

11 Στη δουλειά & σε Internet café

12 Στη δουλειά & στο Σχολείο /Πανεπιστήμιο /Βιβλιοθήκη

Πίνακας 3.8 Τόπος χρήσης

Διάγραμμα 3.5 Τόπος χρήσης

Όσον αφορά τους κύριους χώρους χρήσης του Internet, βλέπουμε ότι το 33,7% των χρηστών Internet κάνει χρήση αποκλειστικά στο σπίτι, το 22,1% αποκλειστικά στη δουλειά ενώ το 14,3% κάνει χρήση και στο σπίτι και στη δουλειά. Όσον αφορά εναλλακτικούς χώρους χρήσης Internet όπου παρατηρείται μία εμφανής διάχυση έχουμε ότι το 9,5% κάνει χρήση αποκλειστικά στο Σχολείο /Πανεπιστήμιο /Βιβλιοθήκη, το 6,5% στο σπίτι και στο σχολείο και ένα 6,9% μόνο σε Internet café.

Για να μπορέσουμε να εξάγουμε χρήσιμα χρονολογικά συμπεράσματα θα ελέγξουμε τις μεταβολές στον τόπο χρήσης του Internet σε σχέση με τους κύριους τόπους χρήσης κατά το έτος 2001.

15


Διάγραμμα 3.6 Τόπος χρήσης Internet 2001 - 2002

Όπως μπορούμε να δούμε όλες οι επιμέρους κατηγορίες έχουν αυξητική τάση το 2002 εκτός της κατηγορίας «ΑΛΛΟΥ» που είναι φυσικό λόγο της μεγαλύτερης διασποράς των αποτελεσμάτων τη χρονιά αυτή.

3.2.3 Χρόνος χρήσης

Η Ελλάδα είναι μια από εκείνες τις χώρες που σχετικά πρόσφατα οι νέες τεχνολογίες ξεκίνησαν να έχουν διείσδυση σε μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού της. Εξαιτίας αυτού εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλο ποσοστό νέων χρηστών Internet αν και έχει αρχίσει να μειώνεται ως ποσοστό του συνόλου των χρηστών. Στο παρακάτω διάγραμμα δίνεται μια εικόνα της χρονικής κατανομής της χρήσης Internet για το 2001 και το 2002.

Διάγραμμα 3.7 Χρόνος χρήσης Internet 2001 - 2002

Αξίζει όμως να δούμε και την καθημερινή χρήση του Internet. Το 28% των Ελλήνων χρηστών κάνει καθημερινή χρήση του Internet, το 33% το χρησιμοποιεί μία – δύο φορές την εβδομάδα ενώ το 29% το χρησιμοποιεί τρεις με πέντε φορές την εβδομάδα. Τα αντίστοιχα επίπεδα χρήσης για το 2001 ήταν 35% για καθημερινή χρήση, 25% για μία – δύο φορές την εβδομάδα και 27% για τρεις με πέντε φορές την εβδομάδα. Διαγραμματικά:

16


Διάγραμμα 3.8 Χρόνος χρήσης Internet 2001 - 2002

Εκτός του αριθμού επισκέψεων στο Internet, πρέπει να εξετάσουμε και την παραμονή σε αυτό.

Διάγραμμα 3.9 Ώρες απασχόλησης ανά εβδομάδα στο Internet

Είναι σημαντικό στατιστικό στοιχείο ότι ο μέσος εβδομαδιαίος χρόνος χρήσης Internet ανέρχεται σε 6,3 ώρες για το 2002.

3.2.4 Λόγοι χρήσης Internet

Οι Έλληνες χρησιμοποιούν το Internet για έναν συνεχώς αυξανόμενο αριθμό εφαρμογών. Το 20,5% δηλώνει ως κυριότερο λόγο χρήσης το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ενώ το ίδιο περίπου ποσοστό δηλώνει ως κύριο λόγο την αναζήτηση πληροφοριών για προϊόντα και υπηρεσίες ή ψυχαγωγία. Το 13,4% δηλώνει κύριο λόγο χρήσης την ενημέρωση ενώ ένα 1,6% χρησιμοποιεί το Internet για αγορές. Η εκτίμηση του Υπουργείου Οικονομικών και τις Κοινωνίας της Πληροφορίας από τα παραπάνω νούμερα αλλά και τον αριθμό εφαρμογών του Internet είναι ότι βρισκόμαστε σε ικανοποιητικά επίπεδα, δεδομένου του ρυθμού διείσδυσης και ότι αναμένεται «περαιτέρω ώθηση στην δυναμική ανάπτυξης της χρήσης του Internet στην Ελλάδα, παράλληλα με την βελτίωση της παροχής υπηρεσιών στο Internet». Οι κυριότεροι λόγοι χρήσης του Internet καθώς και η διαγραμματική τους ανάλυση είναι:

17


Διάγραμμα 3.10 Λόγοι χρήσης

Εκτός των Λόγων Χρήσης του Internet πρέπει να εξετάσουμε και τους Λόγους Μη Χρήσης του. Η υπό εξέταση κατηγορία είναι αυτή των κατόχων Η/Υ. Οι κυριότεροι λόγοι είναι:

α/α Λόγος Μη Χρήσης

1 Δεν υπάρχει σύνδεση

2 Δεν το χρειάζομαι

3 Δεν με ενδιαφέρει

4 Δεν έχω ασχοληθεί ποτέ με το Internet

5 Είναι πολύ ακριβό

6 Δεν υπάρχει Η/Υ

7 Η χρήση του είναι δύσκολη

8 Υπάρχουν προβλήματα με τους ISP

9 Άλλος λόγος

10 ΔΑ/ΔΓ

Πίνακας 3.9 Λόγοι μη χρήσης

Διάγραμμα 3.11 Λόγοι μη χρήσης

Το 31% περίπου δίνει ως κύριο λόγο μη χρήσης του Internet την έλλειψη σύνδεσης, ένα 50% (κατηγορίες 1-2-3) δηλώνει πως δεν το χρειάζεται ενώ το 9% το θεωρεί ακριβό. Από τις απαντήσεις που έχουμε στη διάθεση μας μπορούμε να

18


εξάγουμε το συμπέρασμα πως η μη χρήση του Internet είναι κατά κύριο λόγο θέμα άγνοιας ή έλλειψης κατάλληλων εφαρμογών που θα μπορούσαν να τραβήξουν το ενδιαφέρον αυτή της μερίδας χρηστών Η/Υ.

3.2.5 Κατανομή χρήσης

Προχωράμε σε ανάλυση δεικτών χρήσης για ομάδες με διαφορετικά δημογραφικά χαρακτηριστικά για να δούμε τις διαφοροποιήσεις σε σχέση με τους ανωτέρω συνολικούς δείκτες χρήσης.

3.2.5.1 Κατά φύλο

Διάγραμμα 3.12 Κατανομή κατά φύλο

Η χρήση του Internet, όπως βλέπουμε, είναι για τους άνδρες 12% το 2001 και 24,2% το 2002 ενώ τα αντίστοιχα νούμερα για τις γυναίκες είναι 8,3% και 14,6%. Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι ο ρυθμός αύξησης της χρήσης του Internet για τους άνδρες είναι 102,5% ενώ για τις γυναίκες 75,9% γεγονός που οδηγεί στην αύξηση του ψηφιακού χάσματος κατά φύλο για το 2002. Αξίζει να σημειώσουμε ότι παρόμοια τάση παρουσιάζεται και στην Ε.Ε.

3.2.5.2 Κατά Ηλικία

Διάγραμμα 3.13 Κατανομή κατά ηλικία

19


Όπως είχε επισημανθεί και πιο πάνω οι κυρίαρχες ηλικίες στην χρήση του Internet είναι αυτές από 15 έως 24 ετών. Οι ρυθμοί αύξησης της χρήσης σε αυτές τις δύο κατηγορίες, 15-17 ετών και 18-24 ετών, ανέρχονται σε 118,3% και 72,5% αντιστοίχως. Για ηλικίες πάνω των 55 ετών τα ποσοστά κυμαίνονται σε 3,7% για το 2002 και 2,3% για το 2001 παρουσιάζοντας αύξηση της τάξεως του 65%. Για ηλικίες πάνω των 65 ετών οι διαφορές είναι απειροελάχιστες και για αυτό δύσκολα μετρήσιμες.

Τέλος σημειώνεται ότι στην παρούσα έρευνα έγινε πρώτη φορά καταγραφή της χρήσης Internet για ηλικίες μικρότερες των 15 ετών.

3.2.5.3 Κατά Εισόδημα

Διάγραμμα 3.14 Κατανομή κατά συνολικό μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα

Παρατηρούμε ότι η χρήση του Internet αυξήθηκε σε όλες τις εισοδηματικές κατηγορίες, από τις υψηλότερες μέχρι και τις χαμηλότερες. Αν παρατηρήσουμε τους ρυθμούς αύξησης της χρήσης θα δούμε ότι για τα χαμηλότερα εισοδήματα (<440) είναι 27%, ρυθμός υψηλότερος από αυτόν των υψηλών εισοδημάτων (>2054) που είναι 11,7%. Τα μεσαία εισοδήματα (880-1467 και 1467-2054) παρουσιάζουν αύξηση της τάξεως του 48% περίπου το καθένα ενώ εντυπωσιακή είναι η αύξηση χρήσης για τα εισοδήματα από 440 έως 880 ευρώ που φτάνει στο 183%.

Επειδή είναι συναφές πρέπει να εξετάσουμε και τις κύριες ασχολίες των χρηστών του Internet. Είναι προφανές ότι οι κύριες κατηγορίες είναι οι Εργαζόμενοι και οι Μαθητές – Φοιτητές.

20


Διάγραμμα 3.15 Ασχολία χρηστών Internet

3.2.5.4 Κατά Επίπεδο Εκπαίδευσης

Διάγραμμα 3.16 Κατανομή κατά επίπεδο εκπαίδευσης

Παρατηρούμε ότι υπάρχει ένα πολύ μεγάλο ψηφιακό χάσμα ανάμεσα στις διάφορες βαθμίδες εκπαίδευσης, το οποίο μάλιστα όπως φαίνεται οξύνεται με την πάροδο του χρόνου.

3.2.5.5 Κατά Θέση στην Απασχόληση

Η κατηγορία Μη Ενεργού πληθυσμού περιλαμβάνει τις νοικοκυρές, τους συνταξιούχους, τους φοιτητές, τους μαθητές και άλλους. Αν και το ψηφιακό χάσμα στην κατηγορία αυτή μειώνεται συνεχώς πρέπει να παρατηρήσουμε ότι σε κάποιες υποκατηγορίες, όπως οι νοικοκυρές και οι συνταξιούχοι, τα ποσοστά χρήσης είναι πάρα πολύ χαμηλά, τις τάξεως του 1% και 3% αντιστοίχως, όταν συνολικά η κατηγορία αυτή παρουσίασε αύξηση της τάξεως του 130% σε σχέση με το 2001.

Διάγραμμα 3.17 Εξέλιξη χρήσης κατά θέση στην απασχόληση

21


3.2.5.6 Κατά Αστικότητα

Διάγραμμα 3.18 Εξέλιξη χρήσης κατά θέση στην απασχόληση

Οι ημιαστικές και αγροτικές περιοχές παρουσιάζουν εντυπωσιακούς ρυθμούς αύξησης της χρήσης του Internet, της τάξεως του 154,8% και 125,6% αντιστοίχως. Αντίθετα οι αστικές περιοχές παρουσιάζουν αύξηση περίπου κατά 70% γεγονός που καταδεικνύει την διάχυση των νέων τεχνολογιών στο σύνολο της χώρας.

3.3 Συγκριτικά Στατιστικά Στοιχεία

3.3.1 Για την Ε.Ε.

Διάγραμμα 3.19 Εξέλιξη χρήσης σε Ελλάδα και ΕΕ

Τον Ιούνιο του 2002 ο μέσος όρος χρήσης του Internet ανήλθε σε 51%, παρουσιάζοντας αύξηση της τάξεως του 11% έναντι του 2001 που είχε μέσο όρο χρήσης 46%. Στο 2004 παρουσιάζεται η προβλεπόμενη διείσδυση χρήσης που σύμφωνα με την Eurobarometer θα είναι 66%.

Για την Ελλάδα υπάρχουν δύο προβλεπόμενα σενάρια για την εξέλιξη της διείσδυσης της χρήσης του Internet στα επόμενα χρόνια. Σε όσους τα προβλεπόμενα νούμερα φαίνονται μη ρεαλιστικά, ας αναλογιστούν τον υπερδιπλασιασμό του 2002 και ας έχουν υπόψιν τους ότι σε γενικές γραμμές ο ρυθμός αύξησης της χρήσης είναι υψηλότερος στην Ελλάδα από την υπόλοιπη Ε.Ε. Αυτό καταδεικνύει και η γραμμή τάσης στο διάγραμμα.

Τέλος ας εξετάσουμε τα είδη σύνδεσης στα νοικοκυριά για το έτος 2002. Παρατηρούμε ότι η Ελλάδα βρίσκεται πολύ κοντά στα Ευρωπαϊκά νούμερα με μόνη εξαίρεση τις συνδέσεις ADSL που παρουσιάζεται σοβαρή υστέρηση. Το γεγονός αυτό εξηγείται από την καθυστέρηση εισαγωγής αυτής της τεχνολογίας και αντικατροπτίζεται από τον υψηλό αριθμό συνδέσεων ISDN.

22


Διάγραμμα 3.20 Είδος σύνδεσης στα νοικοκυριά 2002

3.3.2 Για τις Ηνωμένες Πολιτείες

Σε βασικό επικοινωνιακό εργαλείο έχει εξελιχθεί το Internet όπου αποτελεί πλέον το βασικό μέσον επικοινωνίας και ενημέρωσης των ανθρώπων που επηρεάζουν την κοινή γνώμη λόγω της εργασιακής, της κοινωνικής, της πολιτικής ή της συνδικαλιστικής δράσης τους, σύμφωνα με τελευταία έρευνα που διενήργησε στις Ηνωμένες Πολιτείες ο φορέας αναλύσεων και δημοσκοπήσεων Roper ASW για λογαριασμό του δημοσιογραφικού οργανισμού που εκδίδει την εφημερίδα «The Washington Post».

Στη συντριπτική τους πλειονότητα οι «σημαίνουσες προσωπικότητες», σύμφωνα με την ορολογία που προτίμησαν οι ερευνητές, χρησιμοποιούν το Internet καθημερινά για την πληροφόρηση, αλλά και την επαφή τους με τον υπόλοιπο κόσμο. Ειδικότερα, τα στοιχεία έδειξαν ότι τουλάχιστον το 95% απευθύνεται στις υπηρεσίες του Internet τουλάχιστον μία φορά την ημέρα, ενώ το 82% κάνει πολλαπλή χρήση. Έξι στους δέκα αφιερώνουν τουλάχιστον μία ώρα στο Internet, παραπάνω από ό,τι καταναλώνουν στην παρακολούθηση άλλων ηλεκτρονικών μέσων, όπως η τηλεόραση και το ραδιόφωνο. Ωστόσο σημαντική είναι η μερίδα που ασχολείται πάνω από δύο ώρες με το Internet.

Από τις απαντήσεις των ερωτηθέντων προέκυψε ότι σε ποσοστό 86% οι άνθρωποι που επηρεάζουν την κοινή γνώμη αναζητούν προς επίσκεψη νέες ηλεκτρονικές «τοποθεσίες». Το 85% ψάχνει τι να αγοράσει μέσω του υπολογιστή. Το Internet έρχεται στη δεύτερη θέση για την πολιτική τους ενημέρωση, μετά τις εφημερίδες, που εξακολουθούν να κρατούν σταθερά τα πρωτεία στις πιο υψηλές κοινωνικοοικονομικές ομάδες του αμερικανικού πληθυσμού.

Ειδικότερα, τα ποσοστά ενδιαφέροντος για το περιεχόμενο των ιστοσελίδων έχουν ως ακολούθως: πολιτικά και κυβερνητικά νέα 79%, ηλεκτρονικοί υπολογιστές 59%, εστιατόρια 58%, ειδικοί δικτυακοί κόμβοι 58%, καριέρα 56%, προορισμοί διακοπών 43%, επενδύσεις 38%.

Από την έρευνα προκύπτει ότι ολοένα και περισσότερο οι «σημαίνοντες» εξαρτούν ακόμη και την καθημερινότητά τους από τις υπηρεσίες που προσφέρει το Internet. Έτσι, η μανία τους δεν περιορίζεται μόνο στην «πλοήγηση» κατά τη διάρκεια της παραμονής στον χώρο της εργασίας τους. Πάνω από τα δύο τρίτα της συγκεκριμένης «ομάδας» έχουν βασική σύνδεση και στο σπίτι και ασχολούνται με το Internet ακόμη και τις λίγες ώρες που παραμένουν εκεί. Ο υπολογιστής έχει αναγορευθεί, στην πραγματικότητα, μέλος της οικογένειας.

3.4 Γενικά Σχόλια / Συμπεράσματα

o Το 19,3% κάνει χρήση του Internet, δηλαδή ένας στους πέντε Έλληνες.

23


o Το ποσοστό των χρηστών Η/Υ που χρησιμοποιούν το Internet αυξήθηκε στο 67% το 2002, έναντι 50% που ήταν το 2001.

o Η ηλικιακή κατηγορία 15-24 ετών χρησιμοποιεί το Internet περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ηλικιακή ή άλλη κατηγορία του πληθυσμού. Το 2002 πέντε στους έντεκα νέους χρησιμοποιεί το Internet.

o Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι για πρώτη φορά καταγράφεται η χρήση του Internet για τις ηλικίες 5-9 ετών και 10-14 ετών. Από τα στοιχεία προκύπτει ότι τέσσερα στα έντεκα παιδιά ηλικίας 10-14 ετών χρησιμοποιεί το Internet.

o Παρόλο που εμφανίζονται διαφορές στη χρήση του Internet μεταξύ των διαφορετικών ομάδων του πληθυσμού ανάλογα με το επίπεδο εισοδήματος, το επίπεδο εκπαίδευσης κτλ παρατηρούμε ότι (α) η διείσδυση του Internet αυξάνεται σε όλο το εύρος των υποκατηγοριών του πληθυσμού και (β) οι υποκατηγορίες με την μικρότερη διείσδυση το 2001, παρουσιάζουν υψηλότερους ρυθμούς αύξησης το 2002 από το μέσο ρυθμό αύξησης. Αυτό συνεπάγεται μια σημαντική τάση μείωσης του ψηφιακού χάσματος στις διαφορετικές δημογραφικές κατηγορίες.

o Το επίπεδο εκπαίδευσης αποτελεί έναν από τους πιο προσδιοριστικούς παράγοντες χρήσης του Internet. Κατά το 2002 την μεγάλη ώθηση έδωσαν τα άτομα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης όπου κάνουν χρήση δύο στους δέκα. Σταθερά υψηλή χρήση κάνουν τα άτομα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (τέσσερις στους δέκα).

o Οι χρήστες στις ημιαστικές και στις αγροτικές περιοχές παρουσιάζουν εντυπωσιακούς ρυθμούς επέκτασης, σε σχέση με τους σταθερά υψηλούς ρυθμούς των αστικών κέντρων.

o Μοναδική εξαίρεση στις παραπάνω τάσεις αποτελεί η αύξηση του ψηφιακού χάσματος κατά φύλο. Η αύξηση της χρήσης Internet στις γυναίκες είναι αρκετά μικρότερη από αυτήν των ανδρών.

o Το Internet χρησιμοποιείται για ένας συνεχώς αυξανόμενο αριθμό εφαρμογών. Δύο στους δέκα χρήστες του δηλώνουν ως κύριο λόγο χρήσης το e-mail, ενώ το ίδιο ποσοστό δηλώνει ως κύριο λόγο την αναζήτηση πληροφοριών για προϊόντα, υπηρεσίες ή ψυχαγωγία. Δύο στους δεκαπέντε δηλώνουν ως κύριο λόγο την ενημέρωση (νέα, καιρός, αθλητικά, ένας στους εξήντα δύο τις αγορές προϊόντων, ενώ στα ίδια επίπεδα είναι και μια σειρά άλλων εφαρμογών (τραπεζικές συναλλαγές, χρήση υπηρεσιών δημοσίου, και άλλα). Παρά την μικρή διείσδυση που εμφανίζουν σήμερα τέτοιες υπηρεσίες, έχει αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των δραστηριοτήτων για τις οποίες γίνεται καταγραφή χρήσης στον γενικό πληθυσμό.

o Τρεις στους έντεκα κάνουν καθημερινά χρήση του Internet, ενώ ο μέσος όρος ωρών χρήσης την εβδομάδα στο σύνολο των χρηστών ανέρχεται σε 6,3 ώρες.

o Από τους Έλληνες που χρησιμοποιούν Η/Υ αλλά όχι το Internet, τρεις στους δέκα αναφέρουν ως κύριο λόγο την έλλειψη σύνδεσης ενώ πέντε στους δέκα είτε ότι δεν το χρειάζονται, είτε ότι δεν τους ενδιαφέρει, είτε ότι δεν έχουν ασχοληθεί ποτέ με αυτό.

o Τα νοικοκυριά συνδέονται στο Internet σχεδόν αποκλειστικά μέσω τηλεφωνικής επιλογής (dial-up). Το 78% συνδέεται με απλή τηλεφωνική σύνδεση, το 19,4% με σύνδεση ISDN, ενώ μόλις το 0,7% με σύνδεση ADSL.

24


4. Βασικοί «παίκτες» στην Ελληνική αγορά

4.1 Συγκριτική αποτύπωση μεριδίου τους στην αγορά

Η πρώτη σύνδεση της Ελλάδας με το Internet έγινε το 1989, οπότε το Ινστιτούτο Τεχνολογικών Ερευνών (ΙΤΕ) συνδέθηκε με την Γαλλία(Σοφία-Αντίπολις). Ωστόσο η παροχή υπηρεσιών Internet σε πολίτες δεν έγινε παρά το 1994. Οι πρώτες εταιρίες (ISPs) που δραστηριοποιήθηκαν στο χώρο αυτό στην Ελλάδα ήταν η Ηellas on Line (HOL) και η Forthnet. H Forthnet μάλιστα ιδρύθηκε εν μέρει από το ITE. Στην συνέχεια παρείσφρησαν στην αγορά και άλλες εταιρίες με αποτέλεσμα σήμερα, δηλαδή δέκα χρόνια μετά τους πρωτοπόρους, ο αριθμός των ISPs έχει ανέλθει σε αρκετές δεκάδες, σύμφωνα με τη λίστα που δημοσιεύεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση της ΕΕΤΤ.

Εκτός από αυτές τις εταιρίες ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει και σε άλλες δύο εταιρίες, οι οποίες εμφανίστηκαν στο χώρο αργότερα αλλά παρουσίασαν μεγάλη δυναμική, λόγω της προέλευσης τους. Πρόκειται για την ΟΤΕnet που εισήλθε στην αγορά το 1998 και την Tellas που ξεκίνησε τη λειτουργία της στις αρχές του 2003. Η ΟΤΕnet όντας θυγατρική του ΟΤΕ, κατόχου του μοναδικού σταθερού τηλεφωνικού δικτύου στη χώρα, είχε πολλά πλεονεκτήματα τα οποία μπόρεσε και εκμεταλλεύτηκε προς όφελός της με αποτέλεσμα να κατακτήσει, όπως θα δούμε και παρακάτω, ισχύουσα θέση στην αγορά. Το ίδιο δυναμική δείχνει να είναι και η Τellas, η οποία προήλθε εν μέρει από την δημόσια επιχείρηση ηλεκτρισμού ΔΕΗ και μέσα σε ένα χρόνο λειτουργίας δείχνει ότι μπορεί να σταθεί πολύ καλά μέσα στην αγορά.

Πέρα από αυτές τις εταιρίες υπάρχουν και κάποιες άλλες, τις οποίες θα χαρακτηρίζαμε μικρομεσαίες, όπως η Panafonet (θυγατρική της Vodafone), η Aiasnet, η Netonline, η Compulink κ.α και οι οποίες κατέχουν ένα πολύ μικρό μερίδιο της αγοράς. Τέλος υπάρχει και μια πληθώρα εταιριών που κατέχουν ένα απειροελάχιστο κομμάτι της αγοράς και πρόκειται για εταιρίες που δεν έχουν δικό τους δίκτυο, αλλά χρησιμοποιούν το δίκτυο κάποιας άλλης εταιρίας.

Στο παρακάτω γράφημα παρουσιάζουμε την κατανομή της αγοράς υπηρεσιών Internet ανάμεσα στις εταιρίες. Αξίζει να σημειώσουμε ότι αυτά τα νούμερα αφορούν το έτος 2002, καθότι πιο πρόσφατα στοιχεία δεν υπάρχουν. Αυτό έχει ως συνέπεια να μην υπάρχει στο σχετικό γράφημα η Tellas. Στοιχεία που να αφορούν το έτος 2003, στα οποία θα περιλαμβάνεται και η παραπάνω εταιρία, αναμένεται να ανακοινωθούν μέσα στους επόμενους μήνες.

Μερίδιο αγοράς ISPs

44%

12%10%

8%

3%

3%

3%

2%

1%

1%

0%

8% 5%

OTEnet

Forthnet

Panafonet

Hellas on Line

Compulink

Netonline

Aiasnet

Telestet

Γερμανος Net

Internet Hellas

Spark net

Άλλη

ΔΑ

25


Διάγραμμα 4.21 Μερίδιο αγοράς των ISPs

4.2 Γενική εικόνα των τριών μεγάλων παρόχων (ForthNet, OteNet, Tellas)

Προχωρώντας τη μελέτη μας θα θέλαμε να αναφερθούμε στις τρεις μεγάλες εταιρίες που κυριαρχούν αυτή τη στιγμή στην αγορά Internet στην Ελλάδα. Πρόκειται για τις OTEnet, Forthnet και Tellas. Οι δύο πρώτες, όπως φάνηκε και από το παραπάνω γράφημα, κατέχουν λίγο κάτω από το 60%, ενώ η Tellas αν και έχει μόλις πρόσφατα εισέλθει στο χώρο των τηλεπικοινωνιών και με εφαλτήριο το σταθερό δίκτυο που αναπτύσσει, έχει κάνει μια δυναμική είσοδο και αναμένεται στο μέλλον να αποκτήσει κι αυτή σημαντικό μερίδιο. Σκόπος μας είναι να δώσουμε κάποια στοιχεία για τη δομή και το καθεστώς αυτών των εταιριών καθώς και μερικές πληροφορίες όσον αφορά το δίκτυο και την τεχνολογία που διαθέτουν.

4.2.1 ΟΤΕnet

Η θυγατρική του ΟΤΕ όπως είπαμε εισήλθε στο χώρο της παροχής υπηρεσιών Internet το 1998, σχετικά αργά σε σχέση με άλλες ιδιωτικές εταιρίες. Ωστόσο έχοντας ως βοηθό την μητρική εταιρία κατάφερε πολύ γρήγορα να γίνει κυρίαρχος της αγοράς. Βασιζόμενη στο ήδη εγκατεστημένο δίκτυο του ΟΤΕ, μπόρεσε πολύ γρήγορα να αναπτύξει ένα εξελιγμένο δίκτυο με το οποίο μπορεί να παρέχει στους πελάτες της υψηλές ταχύτητες διασύνδεσης με το Internet.

Σχήμα 4.3 Δίκτυο κορμού ΟΤΕnet

26


Το δίκτυο της ΟΤΕnet είναι πολύ σύγχρονο και οι κυριότερες πόλεις της χώρας είναι συνδεδεμένες με γραμμές STM-1 που παρέχουν ταχύτητες 155Μbps. Επίσης σύμφωνα με ισχυρισμούς της ίδιας της εταιρίας η συνολική ταχύτητα διασύνδεσης με το εξωτερικό ανέρχεται στα 622Μbps.

4.2.2 Forthnet

Η εταιρία ιδρύθηκε σε συνεργασία του ΙΤΕ και της κοινοπραξίας των Μινωικών Γραμμών το 1994. Ο δικτυακός κορμός που διέθετε αρχικά ήταν υποτυπώδης και παριελάμβανε την σύνδεση Αθηνών – Θεσσαλονίκης – Ηρακλείου με ταχύτητες 2Μbps. Επόμενο βήμα της είναι να ανεβάσει τον αριθμό των σημείων παρουσίας (PoP) της ανά την Ελλάδα, προσθέτωντας συνεχώς και άλλες πόλεις στο δικτυακό της χάρτη. Παράλληλα το 1996 μισθώνει γραμμή σύνδεσης με την Αμερική ταχύτητας 512Kbps. Μέχρι το 1999 ο αριθμός των PoPs έχει ξεπεράσει τα 60 και ο δικτυακός κορμός έχει ταχύτητα 4Μbps, ενώ η ταχύτητα σύνδεσης με Αμερική έχει φτάσει τα 8 Mbps. Το 2002 η Forthnet διαθέτει πλέον πάνω από 75 PoPs στη χώρα, ενώ χρησιμοποιώντας 2 STM-1 κυκλώματα έχει ανεβάσει τη συνολική ταχύτητα διασύνδεσης με το εξωτερικό στα 310Μbps. Το δίκτυο της Forthnet έτσι όπως δίνεται στη δημοσιότητα από την ίδια την εταιρία φαίνεται στο παρακάτω σχήμα.

Σχήμα 4.4 Δίκτυο κορμού Forthnet

Παρατηρούμε επίσης ότι το backbone δίκτυο της εταιρίας χρησιμοποιεί τεχνολογία ΑΤΜ.

4.2.3 Tellas

Η Tellas είναι η νέα δύναμη στον τομέα των τηλεπικοινωνιών γενικότερα στην Ελλάδα. Προέρχεται από τη σύμπραξη της ΔΕΗ με την ιταλική εταιρία επικοινωνιών WIND. Σύμφωνα με πληροφορίες της ίδιας της εταιρίας η Wind κατέχει το 50% συν 1 μετοχή ενώ η ΔΕΗ το 50% πλην 1 μετοχή.

27


Όπως έχει ήδη αναφερθεί το βασικό πλεονέκτημα αυτής της εταιρίας είναι η υποστήριξη της ΔΕΗ και το γεγονός ότι μπορεί να αναπτύσσει το δίκτυό της παράλληλα με αυτό της ΔΕΗ. Εκμεταλλευόμενη αυτό το γεγονός έχει ήδη αποκτήσει ένα τεχνολογικά εξελιγμένο δίκτυο εναέριων οπτικών ινών που συνδέει τις μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδας. Για την εξάπλωση του δικτύου της η εταιρία έχει εκπονήσει ένα σχέδιο βάσει του οποίου το δίκτυο αυτό θα αναπτυχθεί σε 21 νομούς με δίκτυο στήριξης οπτικών ινών 2285χλμ. και μητροπολιτικούς δακτυλίους 250χλμ.

Η παρούσα μορφή του δικτύου όπως δίνεται στη δημοσιότητα από την ίδια την εταιρία φαίνεται στο παρακάτω σχήμα.

Σχήμα 4.5 Δίκτυο κορμού Tellas

28


5. Τιμολογιακή Πολιτική / Ανταγωνισμός

5.1 Τιμολογιακή Πολιτική

Σε αυτό το σημείο θα θέλαμε να δώσουμε ενδεικτικά τις τιμές με τις οποίες καθεμία από αυτές τις εταιρίες προσφέρει τις υπηρεσίες της. Στους πίνακες που ακολουθούν βλέπουμε τις τιμές για τις βασικές υπηρεσίες που προσφέρουν οι εταιρίες και αυτές είναι PSTN 56kbps, ISDN 64kbps, ISDN 128 kbps και aDSL. Τις προσφορές aDSL των εταιριών τις τοποθετούμε σε ξεχωριστό πίνακα καθότι είναι και αυτές που μας ενδιαφέρουν παραπάνω καθότι η τάση που επικρατεί σήμερα δείχνει ότι προς τα εκεί θα κινηθεί η αγορά.

Αξίζει να τονίσουμε ότι όσον αφορά την υπηρεσία aDSL έχουμε επικεντρωθεί στα πακέτα που προσφέρουν απεριόριστη χρήση πληρώνοντας μόνο ένα πάγιο ποσό ανάλογο με τη διάρκεια της συνδρομής. Ωστόσο κάθε εταιρία προτείνει και διαφορετικά πακέτα που βασίζονται σε χρονοχρέωση ή ογκοχρέωση. Επίσης σημειώνουμε ότι οι τιμές aDSL αναφέρονται σε υπηρεσίες με Dynamic IP.

PSTN 56kbps ISDN 64kbps ISDN 128kbps

OTEnet 175,56 263,40 464,76

Forthnet 138,00 168,00 222,00

Tellas 157,00 259,00 427,00Πίνακας 5.10 Τιμές σύνδεσης χωρίς ΦΠΑ

384/128 kbps 512/128 kbps 1024/256 kbps

OTEnet 34,95 55,00 110,00

Forthnet 24,90 44,90 79,90

Tellas 34,00 52,00 99,00Πίνακας 5.11 Μηνιαίες πάγιες τιμές για aDSL χωρίς ΦΠΑ

5.1.1 Ο ανταγωνισμός ωφελεί τους καταναλωτές

Με σημαντικά οφέλη για τον τελικό καταναλωτή-χρήστη των υπηρεσιών Διαδικτύου εξακολουθεί να μαίνεται ο «πόλεμος» των τιμών στο νέο σχετικά αυτό κομμάτι της αγοράς, το οποίο μόλις πριν από μερικούς μήνες εμπλουτίστηκε και με τη νέα υπηρεσία γρήγορου Internet, το γνωστό πλέον ADSL.

Αδιάψευστος μάρτυρας της άκρως ανταγωνιστικής αυτής αγοράς είναι οι μειώσεις των τιμολογίων, οι διαφοροποιήσεις των τιμολογίων για τους παλαιότερους χρήστες, οι προσφορές αλλά και η ευελιξία των προσφερομένων πακέτων υπηρεσιών. Σε όλα αυτά ήλθε μόλις πριν από λίγο καιρό, στο πλαίσιο της εφετινής ΔΕΘ, να προστεθεί και η νέα υπηρεσία δωρεάν PSTN σύνδεσης στο Internet με χρονοχρέωση μίας αστικής μονάδας που προσφέρει σε όλους τους κατόχους υπολογιστών η Tellas ΑΕ, η οποία δεν είναι αμιγώς παροχέας Internet, αλλά εναλλακτικός τηλεπικοινωνιακός φορέας.

Πριν από μία πενταετία περίπου, όταν δεν είχε αρχίσει ακόμη να διαμορφώνεται σαφώς η αγορά των παροχέων υπηρεσιών Internet, οι επιλογές του μέσου έλληνα χρήστη Διαδικτύου ήταν περιορισμένες. Τα τιμολόγια ήταν ομολογουμένως αρκετά υψηλά και η διαφοροποίηση μεταξύ των παροχέων μικρή.

29


5.1.2 Οι τάσεις των εταιρειών

H εισηγμένη στο XA Forthnet ακολουθεί την τακτική της μειωμένης τιμολογιακής πολιτικής για τους υφιστάμενους χρήστες της. Έτσι, μια νέα ετήσια σύνδεση PSTN κοστίζει 138,00 ευρώ, ενώ η ανανέωσή της 132,00 ευρώ. Αντίστοιχα μια ετήσια ISDN 64 Kbps σύνδεση κοστίζει 168,00 ευρώ, η ανανέωση 159,00 ευρώ.

Το «φθηνό» πακέτο ADSL, Forthnet Fast Internet, 384 kbps upload /128 download κοστίζει 24,90 ευρώ μηνιαίως ή 274,80 ευρώ ετησίως. Να σημειωθεί ότι η εταιρεία έχει δείξει μια ευελιξία ως προς την υπηρεσία ADSL, προσφέροντας ένα λίγο πιο «αργό» πακέτο, στα 256 kbps upload /128 download, το οποίο κοστίζει 238 ευρώ ετησίως ή 19,90 ευρώ μηνιαίως. Σε ό,τι αφορά τις Dial up συνδέσεις η εταιρεία διαθέτει τη Netkey (κάρτα ανανέωσης χρόνου πρόσβασης στο Internet) που λειτουργεί με παρόμοιο τρόπο με τις γνωστές κάρτες ανανέωσης χρόνου κινητής τηλεφωνίας. H κάρτα αυτή κοστίζει 10 ευρώ και παρέχει 20 ώρες πρόσβασης.

H Otenet, θυγατρική του ΟΤΕ, σε ό,τι αφορά τη διαμόρφωση των τιμολογίων της ακολουθεί την τακτική των προσφορών είτε για τους υφισταμένους είτε για τους νέους πελάτες της. Οι ονομαστικές τιμές των ετησίων συνδρομών είναι 175,56 ευρώ για την PSTN και 263,40 ευρώ για την ISDN 64 kbps. Ο χρήστης μπορεί όμως να εκμεταλλευθεί τις προσφορές που ισχύουν ως 31/12 και να αγοράσει μια νέα ή να ανανεώσει τη σύνδεσή του στην τιμή των 117 ευρώ ετησίως για την PSTN σύνδεση και 177 ευρώ για την ISDN 64 kbps. Σε ό,τι αφορά την υπηρεσία ADSL 384 kbps /128 το ετήσιο κόστος είναι 529 ευρώ ενώ το μηνιαίο 49 ευρώ.

Παρόμοια πολιτική προσφορών, η οποία ανανεώνεται ανά τετράμηνο, ακολουθεί η εταιρεία Hellas On Line, από τους παλαιότερους παροχείς υπηρεσιών Internet. Ετσι, για την αγορά μιας νέας ή για ανανέωση υφιστάμενης ετήσιας σύνδεσης dial up PSTN ο χρήστης πληρώνει 160 ευρώ και παίρνει επιπλέον 4 μήνες δωρεάν και μια συσκευή scanner. Για μια ετήσια σύνδεση ISDN 64 kbps πληρώνει 249 ευρώ και παίρνει 4 μήνες χρήση επιπλέον συν μια συσκευή αναπαραγωγής DVD. H σύνδεση ADSL χρεώνεται 501,96 ευρώ ετησίως ή 47 ευρώ ανά μήνα.

H εταιρεία του Ομίλου ALTEC, ACN, επέλεξε την απλούστερη λύση της μείωσης των τιμών. H εταιρεία διαθέτει και κάρτα προπληρωμένου χρόνου πρόσβασης, τη Netcarta, σε τρεις τύπους, 8 ευρώ για 10 ώρες, 15 ευρώ για 20 ώρες και 28 ευρώ για 40 ώρες.

H υποψήφια για εισαγωγή στη NEXA βορειοελλαδική εταιρεία Sparknet, η οποία εδώ και μια τετραετία εκπροσωπείται με υποκατάστημα και στην Αθήνα, ακολουθεί και αυτή πολιτική χαμηλών τιμολογίων. Ετσι, η ετήσια σύνδεση PSTN κοστίζει 116,10 ευρώ και η ετήσια ISDN 64 kbps 174,58 ευρώ. Σε ό,τι αφορά την υπηρεσία ADSL η εταιρεία έχει μόνο μηνιαίο τιμολόγιο κόστους 49 ευρώ. Σημαντικό στοιχείο είναι ακόμη ότι αναλαμβάνει για λογαριασμό του καταναλωτή να παραδώσει τη λύση με το «κλειδί στο χέρι». Δηλαδή του προμηθεύει τον εξοπλισμό, κάνει την εγκατάσταση, ενεργοποιεί τη σύνδεση και εκδίδει ανά δίμηνο ενιαίο λογαριασμό, χωρίς να είναι υποχρεωμένος ο πελάτης (οικιακός ή επιχείρηση) να ακολουθεί διπλή διαδικασία, δηλαδή να πληρώνει χωριστά το πάγιο στον ΟΤΕ και χωριστά το τέλος σύνδεσης στον παροχέα.

H εταιρεία σε λίγες ημέρες θα προσφέρει για τους οικιακούς χρήστες και οικονομικότερο πακέτο ADSL με μικρότερο μηνιαίο πάγιο και ογκοχρέωση.

H Sparknet διαθέτει ακόμη και τη MyInternetCard, κάρτα προπληρωμένου χρόνου σε δύο τύπους, 6 ευρώ για 10 ώρες και 12 ευρώ για 22 ώρες.

Διαφοροποιημένη πολιτική ως προς το ADSL ακολουθεί και η Tellas, η οποία στο κομμάτι των 384 kbps/128 προσφέρει δύο λύσεις. H πρώτη κοστίζει 34 ευρώ μηνιαίως και η δεύτερη 25 ευρώ μηνιαίως, με περιορισμό μεταφοράς δεδομένων ως 20 ώρες. Σε ό,τι αφορά τις dial -up συνδέσεις η εταιρεία τιμολογεί το ετήσιο κόστος σύνδεσης PSTN σε 157 ευρώ για τη νέα και 139 για την ανανέωση υφιστάμενης και για την ISDN 64 kbps σε 259 ευρώ και 236 για την ανανέωση.

30


Όλα αυτά, βέβαια, μέχρις ότου η Tellas ξεκίνησε την παροχή τής dial up PSTN υπηρεσίας Free Internet (ελεύθερης πρόσβασης στο Διαδίκτυο) που απευθύνεται σε όλους, ανεξαιρέτως, τους κατόχους υπολογιστών με modem και μια οποιαδήποτε τηλεφωνική γραμμή. Η σύνδεση αυτή στο Internet εκτός από το ότι είναι δωρεάν (χωρίς πάγια συνδρομή) σε ό,τι αφορά το τηλεπικοινωνιακό της κομμάτι, δηλαδή αυτό της χρονοχρέωσης, κοστίζει όσο μία αστική κλήση. Προϋπόθεση, βέβαια, για να χρεωθεί ο χρήστης με μία αστική κλήση είναι να βρίσκεται στα όρια των τριών νομών (Αττικής, Θεσσαλονίκης, Λάρισας) που αντιστοιχούν στους ισάριθμους αριθμούς κλήσης Dial up του δικτύου Internet της Tellas. Ο καταναλωτής δηλαδή που κάνει χρήση της δωρεάν υπηρεσίας, δεν καλεί κάποιον ενιαίο πανελλαδικό αριθμό κλήσης (ΕΠΑΚ) αλλά κάποιον από τους τρεις ξεχωριστούς αριθμούς κλήσης των ιντερνετικών κόμβων της Tellas που βρίσκονται στους παραπάνω νομούς όπου εφαρμόζεται προς το παρόν η δωρεάν υπηρεσία πρόσβασης.

5.2 Φθηνό και γρήγορο Internet για όλους

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με στελέχη του υπουργείου Οικονομίας και των άλλων συναρμόδιων υπουργείων, αποφασίστηκε η εξεύρεση τρόπων μείωσης των τιμολογίων παροχής Internet έτσι ώστε να αποκτήσει και η Ελλάδα πρόσβαση στο Διαδίκτυο με κόστος παραπλήσιο εκείνου των άλλων ευρωπαϊκών χωρών.

Ο αρχικός στόχος είναι να μειωθεί το κόστος της υπηρεσίας από τα 97 ευρώ που είναι σήμερα στα 50 ευρώ άμεσα, με κατάληξη να φθάσει τα 30 ευρώ μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2004. Για το θέμα αυτό ενημερώθηκαν και αξιωματούχοι της EE, προκειμένου όλες οι ενέργειες για «φθηνό και γρήγορο Internet» να είναι ενταγμένες μέσα στο πλαίσιο των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

H Ελλάδα έχει σήμερα τη δυνατότητα να αξιοποιήσει έναν μεγάλο όγκο κονδυλίων της EE για τη δημιουργία υποδομών γρήγορου και φθηνού Internet. Οι επενδύσεις αυτές εντάσσονται στο Γ' Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης και μπορούν να εκμεταλλευθούν τα οφέλη πολίτες, επιχειρήσεις και το σύνολο των επαγγελματιών.

Υπενθυμίζεται ότι ο τρόπος αξιοποίησης του Internet θεωρείται πλέον ως ένας βασικός δείκτης για την αξιολόγηση της ανταγωνιστικότητας μιας οικονομίας και της ευημερίας μιας κοινωνίας.

31


ΜΕΡΟΣ Β (τεχνική προσέγγιση)

6. Βασικές Υπηρεσίες Πρόσβασης στο Internet - Τεχνολογίες

Οι χρήστες των υπηρεσιών Internet διαχωρίζονται σε δύο βασικές ομάδες:

τους απλούς ή οικιακούς χρήστες που έχουν μεμονωμένη προσωπική πρόσβαση,

τις επιχειρήσεις ή οργανισμούς που έχουν όπως είναι φυσικό αυξημένες τηλεπικοινωνιακές ανάγκες υψίρυθμης διακίνησης των πληροφοριακών τους δεδομένων.

Φυσικά επιπλέον διαχωρισμοί είναι προφανείς, ανάλογα επί παραδείγματι με το μέγεθος των επιχειρήσεων (μικρές, μεσαίες και μεγάλες), αλλά γενικά οι δικτυακές ανάγκες είναι παρεμφερείς ως προς το είδος τους και διαφοροποιούμενες μόνο ως προς το μέγεθος των τηλεπικοινωνιακών χαρακτηριστικών. Οι πάροχοι των υπηρεσιών Internet έχουν διαμορφώσει τα δίκτυά τους με τέτοιο τρόπο που να ικανοποιούν τις ανάγκες αυτές και προσφέρουν τη δυνατότητα της καλύτερης ανά περίπτωση επιλογή διασύνδεσης.

6.1 Τα Δίκτυα και οι Υποδομές

Θα πρέπει καταρχάς να σημειωθεί ότι στο λεγόμενο local loop (τοπικό βρόχο) το δίκτυο ανήκει σε Πανελλαδική κλίμακα στο Ο.Τ.Ε. Με ειδικές ωστόσο ρυθμίσεις είναι δυνατός ο τερματισμός της IP κίνησης των χρηστών στο δίκτυο κορμού (core/backbone) κάθε πάροχου και στη συνέχεια προώθησή των ροών δεδομένων μέσω των ιδιωτικών δικτύων κάθε παρόχου.

Όλες οι μεγάλες εταιρίες παροχής Internet υπηρεσιών (OTEnet, Forthnet, Tellas, Altec Communication Network, Hellas On Line, Panafonet) έχουν αναπτύξει ιδιωτικό Πανελλαδικής εμβέλειας δίκτυο που ακολουθεί το μοντέλο Κορμός – Διανομή – Πρόσβαση. Το δίκτυο κορμού αποτελείται από υψηλής διαθεσιμότητας γραμμές συνήθως τύπου ATM (Asynchronous Transfer Mode) και ολιγάριθμους κόμβους σε κεντρικά γεωγραφικά και πληθυσμιακά σημεία της επικράτειας. Τα δίκτυα διανομής και πρόσβασης κάνουν συνήθως χρήση αφιερωμένων κυκλωμάτων μέσου ρυθμού μετάδοσης και καλύπτουν νομούς και επαρχίες. Στις περισσότερες των περιπτώσεων γίνεται από τους παρόχους επινοικίαση των επικοινωνιακών κυκλωμάτων από τον ΟΤΕ πάνω από επιχειρησιακά δίκτυα όπως HELLASPAC, HELLASCOM και HELLASSTREAM. Δε λείπουν βέβαια και περιπτώσεις όπου το δίκτυο είναι αποκλειστικά ιδιόκτητο όπως της Tellas, η οποία έχει τοποθετήσει πάνω από 2.285 χλμ. οπτικών ινών ανά τη χώρα χρησιμοποιώντας με τον καλύτερο τρόπο τις υποδομές οδεύσεων καλωδίων της Δ.Ε.Η σε συνδυασμό με λοιπές σταθερές και ασύρματες ζεύξεις.

Καθένας εκ των παρόχων συνδέεται με το Internet με διεθνείς γραμμές υψηλών ταχυτήτων. Η μεταξύ των παρόχων διασύνδεση εντός του Ελληνικού χώρου επιτυγχάνεται μέσω του Athens Internet Exchange (AIX) κόμβου που έχει εγκατασταθεί και λειτουργεί υπό τη διαχειριστική εποπτεία του Εθνικού Δικτύου Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΔΕΤ), του δικτύου δηλαδή των Ελληνικών Πανεπιστημίων, ΤΕΙ και σχολείων.

32


6.2 Οι υπηρεσίες προς απλούς χρήστες και μικρές εταιρίες

Στην κατηγορία αυτή εκτός από τους απλούς οικιακούς χρήστες θα μπορούσαμε να συμπεριλάβουμε και μικρές εταιρίες με προσωπικό έως 10 ατόμων που έχουν σχετικά μειωμένες ανάγκες και απολαμβάνουν βασικών Internet υπηρεσιών, όπως αυτές περιγράφονται παρακάτω.

6.2.1 Πρωτόκολλα και Μεθοδολογία Πρόσβασης

Το πρωτόκολλο που στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων χρησιμοποιείται είναι το IP. Ο τελικός αντικειμενικός σκοπός είναι εκτός της συνέχειας της φυσικής διασύνδεσης να υπάρξει και IP διασυνδεσιμότητα (IP connectivity) μεταξύ του χρήστη και του παρόχου. Το τελευταίο αποτελεί συνθήκη ικανή και αναγκαία για την απόδοση όλων των σύγχρονων βασικών και προηγμένων εφαρμογών όπως WEB, FTP, E-Mail, Chat, Multimedia Applications. Η σύνδεση του χρήστη με τον πάροχο γίνεται με ενθυλάκωση των IP πακέτων εντός των Point to Point Protocol (PPP) πλαισίων και τερματισμό της IP κίνησης σε τερματικό δικτυακό εξοπλισμό του παρόχου (Network Access Server-NAS).

Ο NAS έχει τη μορφή ενός ενεργού δικτυακού στοιχείου δρομολόγησης που συνδέεται:

στο τηλεφωνικό κέντρο του παρόχου προκειμένου να συλλέξει τις κλήσεις των χρηστών με διεπαφές συνήθως της μορφής PRI-ISDN

στο τοπικό δίκτυο, μέσω του οποίου δρομολογείται εν συνεχεία η κίνηση στο Internet.

Στα πλαίσια της εξακρίβωσης της ταυτότητας και των δικαιωμάτων πρόσβασης του χρήστη, ο τερματισμός της κλήσης συνοδεύεται από την έναρξη της διαδικασίας που είναι γνωστή ως AAA (Authentication/Authorization/Accounting) και αποτελείται από τα εξής βήματα:

Ο NAS αποστέλλει αίτημα Access-Request στο RADIUS ή TACACS εξυπηρετητή (Authentication φάση), ο οποίος ελέγχοντας τα στοιχεία του χρήστη (αναγνωριστικό / κωδικός) στη Βάση Δεδομένων των προς εξυπηρέτηση χρηστών επιστρέφει στο NAS τα δικαιώματα πρόσβασης (Authorization φάση) για το συγκεκριμένο χρήστη (τύπος και πρωτόκολλο επικοινωνίας, IP διεύθυνση, επιτρεπόμενος χρόνος σύνδεσης κ.α)

Εφόσον επιτραπεί η πρόσβαση, άρχεται η συλλογή ειδικών καταγραφικών στοιχείων της τρέχουσας σύνδεσης του χρήστη, η οποία και ολοκληρώνεται με τη λήξη της επικοινωνίας (Accounting φάση). Τα στοιχεία αυτά (χρονική διάρκεια σύνδεσης, όγκος διακινούμενων δεδομένων κ.α) θα χρησιμοποιηθούν για τη χρέωση (billing) και τη στατιστική αποτύπωση πληροφορίας που μπορεί να οδηγήσει σε συμπεράσματα για τον τρόπο διάθεσης και την αποτελεσματικότητα του δικτύου.

33


Σχήμα 6.6 Διαδικασία Διασύνδεσης στο Internet

6.2.1.1 Απλή τηλεφωνική πρόσβαση

Ο χρήστης μπορεί να επιτύχει ταχύτητες 56Kbps για την απλή PSTN γραμμή και 2x64Kbps=128Kbps για την BRA-ISDN. Συνίσταται στην κλήση από τη μεριά του χρήστη ενός προκαθορισμένου τηλεφωνικού αριθμού ο οποίος απολήγει στο τηλεφωνικό κέντρο του παρόχου. Για λόγους ευκολομνημόνευσης και χαμηλού τιμολογιακού κόστους γίνεται πλέον από όλους τους παρόχους χρήση του Ενιαίου Πανελλαδικού Αριθμού Κλήσης (ΕΠΑΚ). Πρόκειται για έναν αριθμό της μορφής 8962 5 ΧΧΧΧΧ ή 8962 4 ΧΧΧΧΧ, που χορηγείται από τον ΟΤΕ στις εταιρίες που έχουν νόμιμη άδεια παροχής τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών και διαθέτουν έναν κόμβο σε κάθε Πρωτεύον Κέντρο (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Λάρισα, Καβάλα, Τρίπολη και Ηράκλειο).

Οι υπηρεσίες που γενικά παρέχονται στους χρήστες στη συγκεκριμένη περίπτωση έχουν ως εξής:

Απόδοση IP διεύθυνσης: Η διεύθυνση αυτή μπορεί να είναι στην απλούστερη περίπτωση διαφορετική σε κάθε σύνδεση για το χρήστη (δυναμική απόδοση), ή πάντα η ίδια (στατική απόδοση). Στην τελευταία περίπτωση παρέχεται στο χρήστη η δυνατότητα να είναι μοναδικά αναγνωρίσιμος στο Internet και κατά συνέπεια να ενεργοποιήσει υπηρεσίες τύπου «εξυπηρετητής» (server), όσο η σύνδεσή του είναι ενεργή

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο: Ο χρήστης αποκτά λογαριασμό ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του τύπου [email protected], με συνήθη χωρητικότητα από 30 έως 50MB

Φιλοξενία προσωπικών σελίδων WEB: Ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να φιλοξενήσει τις προσωπικές του σελίδες σε κατάλογο συνήθως της μορφής www.ISPname.gr/username, με συνήθη χωρητικότητα 5MB

Υπηρεσία Νέων (Newsgroups)

Υπηρεσία Μεταφοράς Αρχείων (File Transfer Protocol - FTP)

Δυνατότητα αποστολής SMS σε κινητά τηλέφωνα

34


Δυνατότητα σύνδεσης μέσω κινητού τηλεφώνου

6.2.1.2 ADSL πρόσβαση

Ενώ ανάγκη για ολοένα αυξανόμενο τηλεπικοινωνιακό εύρος γινόταν με το πέρασμα των χρόνων εντονότερη, οι πάροχοι δικτυακών συστημάτων προσπαθούσαν να αναπτύξουν «gigabit» συστήματα βασισμένα σε τεχνολογία οπτικών ινών στον τελικό χρήστη προκειμένου να δώσουν τη δυνατότητα ταυτόχρονης και ταχείας πρόσβασης σε ρυθμοβόρες υπηρεσίες. Στο μεταξύ αποδείχθηκε ότι δεν είναι υποχρεωτικό να αποδώσουμε την gigabit οπτική τεχνολογία σε κάθε σπίτι και κάθε γειτονιά – ένα εύρος της τάξεως των μερικών εκατοντάδων Kbps ήταν ικανοποιητικό για να καλύψει τις τρέχουσες ανάγκες. Και βέβαια δε χρειάζεται να επαναδημιουργήσουμε – με το γνωστό τεράστιο οικονομικό κόστος – μία νέα τηλεπικοινωνιακή υποδομή. Η υπάρχουσα είναι ήδη αρκετή για να καλύψει τις άμεσες ανάγκες των χρηστών, δίνοντάς τους μάλιστα τη δυνατότητα για πρόσβαση σε «broadband» υπηρεσίες.

Το παραπάνω κατέστη εφικτό με την εισαγωγή της τεχνολογίας DSL (Digital Subscription Line). Εστιάζοντας στην ανάγκη για εφαρμογές πραγματικού χρόνου, Internet και intranet πρόσβαση, οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι έχουν τη δυνατότητα να εξυπηρετήσουν την αγορά γρήγορα, χωρίς την προϋπόθεση πρότερων υπέρογκων επενδύσεων σε τεχνολογικό εξοπλισμό που τα μοντέλα broadband υπηρεσιών συνήθως επιβάλλουν.

Η DSL τεχνολογία προσφέρει τα ακόλουθα πλεονεκτήματα:

Επαναχρησιμοποίηση της υπάρχουσας καλωδιακής υποδομής συνεστραμμένων ζευγών, χωρίς την ανάγκη επένδυσης σε οπτικές καλωδιακές υποδομές και κόμβους διανομής

Διαθεσιμότητα μεγάλης γεωγραφικής κλίμακας, στο σύνολο των σημείων παροχής των υπαρχόντων PSTN υπηρεσιών από τους οικιακούς χρήστες έως τις μικρές και μεγάλες εταιρίες

Δεν υπάρχει ανάγκη για αναβάθμιση των διαμεταγωγικών κέντρων του τηλεφωνικού παρόχου, όπως στην περίπτωση του ISDN. Το DSL μεταγάγεται διάφανα μέσω των υπαρχόντων τηλεφωνικών κέντρων

Δε χρειάζεται επιπλέον τηλεφωνική γραμμή, υπάρχει μέσω της ίδιας σύνδεσης υποστήριξη κίνησης φωνής και δεδομένων

Δυνατότητα για τους DSL παρόχους σταδιακής αναβάθμιση του εξοπλισμού τους ανάλογα με τον αριθμό των συνδρομητών

Μεγάλη σε σχέση με τις συμβατικές τεχνολογίες (PSTN,ISDN) ταχύτητα διασύνδεσης

Συνεχή διασύνδεση 24 ωρών με το Internet, χωρίς ανάγκη τηλεφωνικής κλήσης

Η DSL τεχνολογία που αποδίδεται από τους ελληνικούς παρόχους είναι προς το παρόν η ADSL (Asymmetric DSL). Ο όρος Asymmetric (Ασύμμετρο) αφορά στο γεγονός του διαφορετικού ρυθμού μετάδοσης ανά κατεύθυνση που μπορεί θεωρητικά να είναι:

1,5 ως 6 Mbps για την κατεύθυνση πάροχος χρήστης και

64 έως 640 Kbps για την κατεύθυνση χρήστης πάροχος

35


Σχήμα 6.7 Πρόσβαση στο Internet με χρήση ADSL

Οι έλληνες πάροχοι αποδίδουν τριών (3) ειδός ADSL προσβάσεις, 384/128 Kbps, 512/128 Kbps και 1024/256 Kbps και ευέλικτες πολιτικές χρέωσης (χωρίς χρονικό όριο, με ογκοχρέωση των διακινούμενων πληροφοριών, χρονοχρέωση ή και συνδυασμό των παραπάνω). Οι υπηρεσίες που παρέχονται στους χρήστες είναι πανομοιότυπες της απλής τηλεφωνικής πρόσβασης.

6.3 Οι υπηρεσίες προς τις επιχειρήσεις

Η κατηγορία αυτή των υπηρεσιών απευθύνεται σε επιχειρήσεις και οργανισμούς συνήθως μεσαίου (>10 εργαζόμενοι) και μεγάλου (>30 εργαζόμενοι) μεγέθους.

Εδώ όπως είναι προφανές, οι τηλεπικοινωνιακές ανάγκες είναι αυξημένες λόγω της εξερχόμενης από την εταιρία αλλά πολύ συχνά και της εισερχόμενης σε αυτήν κίνησης.

Οι εταιρίες παροχής υπηρεσιών έχουν σε μεγάλο βαθμό αναπτύξει ισχυρά IP δίκτυα κορμού ικανά να υποστηρίξουν τη διασύνδεση εταιριών με υψηλές απαιτήσεις σε ρυθμούς μετάδοσης, ασφάλεια και δικτυακή διαθεσιμότητα. Η καλωδιακή υποδομή ανήκει ωστόσο σε παρόχους όπως ο Ο.Τ.Ε (OTEnet) και η Δ.Ε.Η (Tellas) που έχοντας τη δυνατότητα των κατάλληλων οδεύσεων έχουν αναπτύξει πλήρως ιδιόκτητα ενσύρματα δίκτυα. Οι υπόλοιποι πάροχοι επινοικιάζουν κυκλώματα (από τον Ο.Τ.Ε κυρίως) κάνοντας χρήση των επιχειρησιακών του δικτύων, βάσει των κανονιστικών πλαισίων που η ΕΕΤΤ έχει θεσπίζει. Τα βασικά δίκτυα του Ο.Τ.Ε που χρησιμοποιούνται τόσο από εταιρίες πελάτες τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών όσο και από λοιπούς παρόχους υπό ειδικό καθεστώς χρήσης περιγράφονται παρακάτω.

36


Σχήμα 6.8 Γενική Δομή Διασύνδεσης στο Internet

6.3.1 Επιχειρησιακά Δίκτυα Ο.Τ.Ε

6.3.1.1 Μισθωμένες Γραμμές

Μισθωμένη γραμμή είναι μια τηλεπικοινωνιακή γραμμή, που συνδέει ένα σημείο συγκεκριμένου πελάτη με άλλο σημείο του ίδιου ή τρίτου, χωρίς τη μεσολάβηση των επιλογικών οργάνων (κέντρων) του ΟΤΕ. Ανάλογα με την γεωγραφική τους κάλυψη χωρίζονται σε αστικές, υπεραστικές ή διεθνής, ενώ ανάλογα με την τεχνική τους δομή σε:

Αναλογικές, κυρίως τύπου Μ-1020 που με χρήση ειδικής διαμόρφωσης baseband modem μπορούν να αποδώσουν ρυθμούς έως και 2 Mbps σε αποστάσεις μέχρι 2-3 km

Ψηφιακές, διαφόρων ταχυτήτων από 64 Kbps έως 34 ή 155 Mbps, κατάλληλες για μεταφορά σε υψηλές ταχύτητες δεδομένων, φωνής και εικόνας

6.3.1.2 HELLASPAC

Πρόκειται για το πρώτο σταθεροζευτικό δίκτυο μεταγωγής πακέτων της ελληνικής επικράτειας, που αποδίδει ταχύτητες πρόσβασης από 9600 bps έως 256 kbps. Υποστηρίζει τεχνολογίες X.25 και Frame Relay μικρών ταχυτήτων και για το λόγο αυτό εντάσσεται στα παραδοσιακά δίκτυα με μικρή σχετικά ικανότητα εξυπηρέτησης των σύγχρονων τηλεπικοινωνιακών απαιτήσεων.

6.3.1.3 HELLASCOM

Πρόκειται για ένα πλήρως ψηφιακό σταθεροζευτικό δίκτυο ιδανικό για την ανταλλαγή μεγάλου όγκου πληροφοριών για ταχύτητες έως και 2 Mbps. Λόγω του από άκρο σε άκρο ψηφιακού του χαρακτήρα έχει χαρακτηριστικά όπως αποτελεσματικότητα, ασφάλεια και υψηλή ποιότητα σύνδεσης.

37


6.3.1.4 HELLASSTREAM

Είναι το τελευταίο υψηλής τεχνολογίας πανελλαδικό δίκτυο που στηρίζεται στον Ασύγχρονο Τρόπο Μεταφοράς (Asynchronous Transfer Mode – ATM). Λόγου αυτού ενσωματώνει όλα τα χαρακτηριστικά της ταχύτητας (βαθμιαία επιλεγόμενη έως και 155 Mbps), αξιοπιστίας (χρήση SDH τεχνολογίας με δυνατότητα για αυτόματη προστασία και εφεδρική δρομολόγηση), ασφάλειας (δημιουργία ιδεατών με κυκλωμάτων χαρακτηριστικά ασφάλειας παρόμοια με εκείνα των μισθωμένων κυκλωμάτων) και διασφάλισης της αναγκαίας ποιότητας υπηρεσιών, για εφαρμογές όπως:

Διασύνδεσης τοπικών δικτύων

Δημιουργία ιδεατών δικτύων (Virtual private Networks – VPNs)

Διασύνδεση ιδιωτικών τηλεφωνικών κέντρων (PBXs)

Πάσης φύσεως τηλεματικές υπηρεσίες (VoD, teleconference)

6.4 Νέες Τεχνολογίες

Το αντίπαλο ως προς τις ενσύρματες τεχνολογίες δέος αποτελεί φυσικά η έναρξη χρήσης ασύρματων τεχνολογιών, κάτι που αναμένεται μελλοντικά να αποτελέσει μία από τις στρατηγικές επιλογές όλων των παρόχων υπηρεσιών Internet. Το βασικό πλεονέκτημα των τεχνολογιών αυτών είναι η αποδέσμευση από τον περιορισμό της απόστασης του χρήστη από τα τηλεπικοινωνιακά κέντρα και η δυνατότητα για εφαρμογές τύπου «multicast». Μειονέκτημα αποτελεί ακόμα ο μικρότερος ρυθμός πρόσβασης και το σχετικά υψηλότερο κόστος διασύνδεσης (εξοπλισμός και τέλη) που δίνει τη δυνατότητα χρήσης όχι τόσο στους απλούς χρήστες αλλά περισσότερο στις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς. Οι ασύρματες τεχνολογίες που είναι ήδη σε χρήση από διάφορους παρόχους είναι οι μικροκυματικές επίγειες ζεύξεις (οπτικής επαφής) και το δορυφορικό Internet.

6.4.1 Μικροκυματικές Ζεύξεις

Αποτελούν την ενδεικνυόμενη λύση εκεί που η δυνατότητα για ενσύρματη διασύνδεση υψηλών ταχυτήτων είναι προβληματική (κέντρο πόλεων).

Αποδίδεται στην Ελλάδα κυρίως με τη μορφή του Local Multipoint Distribution Service (LMDS) στην μπάντα συχνοτήτων πάνω από τα 20 GHz, ως το μέσο για την παροχή ολοκληρωμένων τηλεπικοινωνιακών λύσεων σε εταιρίες με μεγάλο όγκο τηλεφωνικών συνδιαλέξεων, ανάγκες μεταφοράς δεδομένων και πρόσβασης στο Internet με υψηλή ποιότητα, καθώς και διασύνδεσης τοπικών δικτύων. Επιτυγχάνει ρυθμούς επικοινωνίας έως και 34 Mbps για διασύνδεση τοπικών εταιρικών δικτύων, ασύρματη διασύνδεση PBXs και υψίρυθμες σταθερές συνδέσεις με το Internet.

Στο εξωτερικό έδαφος κερδίζει και η χρήση της 802.11x τεχνολογίας στις εκτός υποχρέωσης αδειοδότησης μπάντες των 2 και 5 GHz, που επιτυγχάνει ταχύτητες έως και 11Mbps. Εφαρμόζεται όχι τόσο για την εξυπηρέτηση μεμονωμένων χρηστών ή εταιριών αλλά περισσότερο για την εξυπηρέτηση πελατών σε συγκεκριμένα «θερμά σημεία» (hotspots) όπως αεροδρόμια, ξενοδοχεία, νοσοκομεία, εμπορικά κέντρα κ.α.

38


Σχήμα 6.9 Μικροκυμματικές Ζεύξεις

Βασικό πάντως πρόβλημα των μικροκυμματικών συνδέσεων αποτελεί ακόμα η ασφάλεια των μεταδιδόμενων δεδομένων ως προς την υποκλοπή τους αλλά και το γεγονός ότι επηρεάζονται από τις μετεωρολογικές συνθήκες και την απρόβλεπτη οικοδομική δόμηση (αφού απαιτούν οπτική επαφή). Ειδικά για την περίπτωση της 802.11x τεχνολογίας υπάρχει ένα επιπλέον ζήτημα, αυτό της έλλειψης κατανομής συχνοτήτων λόγω του ότι χρησιμοποιείται μη αδειοδοτούμενο φάσμα με αποτέλεσμα να υπάρχει πιθανή μεγάλη συσσώρευση ασύρματων δικτύων που μπορούν να προκαλέσουν θόρυβο και καθυστερήσεις επί των μεταδόσεων.

6.4.2 Δορυφορικό Internet

Το δορυφορικό Internet δεν απευθύνεται σε απλούς χρήστες. Αφορά κυρίως επαγγελματίες, επιχειρήσεις ή χρήστες οι οποίοι χρησιμοποιούν το Internet ως μέσο λήψης μεγάλου όγκου δεδομένων μέσω WEB ή E-mail. Παρέχει δύο (2) ειδών συνδέσεις:

Τη μονόδρομη, όπου ο χρήστης απαιτείται να έχει δύο (2) συνδέσεις, μία με το δορυφόρο για λήψη και μόνο δεδομένων και μία προς ένα επίγειο πάροχο. Η επίγεια σύνδεση χρησιμοποιείται για την υποβολή των αιτημάτων που θα ικανοποιηθούν από τη σύνδεση με το δορυφόρο με τη χρήση ειδικού proxy server. Απαιτείται η εγκατάσταση στο χρήστη δορυφορικής κεραίας και ειδικής κάρτας DVB (Digital Video Broadcast), µε το κατάλληλο λογισµικό για να λάβει τα δεδοµένα και να τα αποδώσει ως IP πακέτα στο λειτουργικό σύστηµα. Οι ταχύτητες που επιτυγχάνονται είναι στην καλύτερη περίπτωση της τάξης των 2Mbps

Την αμφίδρομη, όπου ο χρήστης συνδέεται με το δορυφόρο για λήψη και μετάδοση των πληροφοριών. Τα IP πακέτα ενθυλακώνονται σε DVB MPEG-2 streams και μεταδίδονται ή λαμβάνονται σε διαφορετικές μπάντες συχνοτήτων. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνονται ταχύτητες από 128 έως 1Mbps για την εκπομπή και από 512 έως 2Mbps για την λήψη.

39


Σχήμα 6.10 Δορυφορικό Internet

Βασικά μειονεκτήματα των δορυφορικών συνδέσεων αποτελούν :

Η σημαντική μεταβλητή καθυστέρηση (jitter) που κάνει συχνά την επικοινωνία ακατάλληλη για εφαρμογές τύπου VoIP

Η αστάθεια των συνδέσεων

Η έλλειψη ασφάλειας αφού η πληροφορία μεταδίδεται σε προσβάσιμο από όλους φυσικό μέσο, τον αέρα

Το υψηλό τηλεπικοινωνιακό κόστος σύνδεσης

6.5 Συμπεράσματα – Εξελίξεις

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω θα μπορούσε κανείς να καταλήξει σε ορισμένα συμπεράσματα σχετικά στη χρήση των τεχνολογιών στο άμεσο μέλλον.

1. Φαίνεται ότι οι ενσύρματες τεχνολογίες και κυρίως το ADSL θα εξακολουθούν να αποτελούν για την επόμενη 5ετία τουλάχιστο την προτεινόμενη τεχνική πρόσβασης σε υπηρεσίες Internet, τόσο για τους απλούς χρήστες όσο και για της μικρές και μεσαίες εταιρίες.

2. Η ολοένα και περισσότερο διευρυμένη εγκατάσταση οπτικών ινών και η χρήση τεχνικών πολυπλεξίας οπτικού μήκους κύματος (Wavelength Division Multiplexing – WDM) θα δώσουν τη δυνατότητα στις εταιρίες να αποκτήσουν εξαιρετικά μεγάλο bandwidth της τάξης των μερικών Gigabit στα δίκτυα κορμού και διανομής τους. Η χρήση παρόμοιων μεθόδων θα λειτουργήσει ως ανάχωμα στη μεγαλύτερη χρήση της ασύρματης τεχνολογίας στα δίκτυα κορμού και διανομής.

3. Οι ασύρματες συνδέσεις θα αρχίσουν να κερδίζουν έδαφος εκτός από τις εταιρίες και στην αγορά των απλών χρηστών κυρίως όταν με την αναμενόμενη διάδοση των 3G υπηρεσιών έρθουν πιο κοντά στον καθημερινό μέσο πελάτη.

4. Οι υψηλοί ρυθμοί μετάδοσης θα οδηγήσουν σε ενιαίες ψηφιακές πλατφόρμες υπηρεσιών για μετάδοση τηλεοπτικού σήματος,

40


αυτοματοποιημένων συστημάτων απομακρυσμένης διαχείρισης και πολυμεσικών Internet υπηρεσιών.

41


7. Μελλοντικές Κατευθύνσεις - Τάσεις

7.1 Το Δίκτυο απλώνεται στο Διάστημα

Αν υπήρχε Internet και εκτός των στενών ορίων της Γης, τα μη επανδρωμένα διαστημόπλοια τα οποία ταξιδεύουν στον Άρη θα μπορούσαν να στέλνουν με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο τα ευρήματά τους. Δεν μένει λοιπόν παρά να το επεκτείνουμε σε ολόκληρο το ηλιακό μας σύστημα

Οι βάσεις που θα δημιουργηθούν σε άλλους πλανήτες θα επικοινωνούν τόσο με τη Γη όσο και με τα διαστημόπλοια αλλά και τους δορυφόρους με τη βοήθεια του διαπλανητικού Internet

H ιδέα είναι να δημιουργηθεί μια μορφή δικτύωσης ανάλογη με αυτήν του Internet που θα συνδέει ό,τι υπάρχει εκεί έξω, τους δορυφόρους, τα διαστημόπλοια, τους διαστημικούς σταθμούς, τα διαστημικά τηλεσκόπια κτλ., επιτρέποντας την επικοινωνία και τη μεταφορά δεδομένων εύκολα και κυρίως γρήγορα. H NASA έχει ήδη ξεκινήσει την προετοιμασία ετοιμάζοντας να στείλει στο Διάστημα ως το 2005 δορυφόρους που θα έχουν δυνατότητα να συνδέονται με το Internet. Σε πρώτη φάση πάντως η NASA σκέφτεται το διαστημικό Internet να λειτουργεί αποκλειστικά ως ηλεκτρονικό ταχυδρομείο έτσι ώστε να λαμβάνουν και να στέλνουν δεδομένα όλα τα διαστημικά κέντρα και αντικείμενα.

Πάντως τα πρώτα διαπλανητικά διαδικτυακά πρωτόκολλα (Interplanetary Internet Protocols) έχουν ήδη συνταχθεί και το IETF (Internet Engineering Task Force), το γκρουπ που θέτει τις προδιαγραφές στο Internet, καλεί τη NASA να συνεργαστούν. «Είναι θεμελιώδης για εμάς η δημιουργία μια δομής διαστημικών επικοινωνιών η οποία θα αναπτυχθεί στο ηλιακό σύστημα έτσι ώστε οι επόμενες διαστημικές αποστολές να μη χρειάζεται να κουβαλάνε μαζί τους κάθε φορά τον απαραίτητο επικοινωνιακό εξοπλισμό» δηλώνει ο Αντριαν Τζ. Χουκ, μάνατζερ του Τμήματος Καθορισμού των Προδιαγραφών Λειτουργίας των Αποστολών στη NASA, και συνεχίζει: «Με αυτόν τον τρόπο οι αποστολές θα μπορούν να χρησιμοποιούν και να αξιοποιούν τις δυνατότητες και τον εξοπλισμό που έχουν εγκαταστήσει προηγούμενες αποστολές». H πρόταση του IETF μιλάει για ένα δίκτυο από Διαδίκτυα έτσι ώστε να διευκολυνθεί η επικοινωνία ανάμεσα στους πλανήτες, στους δορυφόρους, στα διαστημόπλοια (επανδρωμένα και μη), ακόμη και με τους αστεροειδείς!

H είδηση ότι επικεφαλής του όλου εγχειρήματος είναι ο Βίντον Σερφ, δημιουργός του TCP/ΙΡ Πρωτοκόλλου (που αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της επικοινωνίας μέσω Internet), κάνει την όλη ιστορία να αποκτά μεγάλο κύρος και κυρίως να μοιάζει με έναν ορατό στόχο και όχι μία ακόμη χρονοβόρα και αβέβαιη ως προς το τελικό αποτέλεσμα ερευνητική προσπάθεια. Το γεγονός ότι η προσπάθεια υποστηρίζεται τόσο από τη NASA όσο και από την DARPA (Defence Advanced Research Projects Agency) αλλά και από πολλούς άλλους επιστημονικούς φορείς (SPARTA, Global Technology and Science κ.ά.) υποδηλώνει ότι αυτή η προσπάθεια έχει σοβαρές πιθανότητες όχι μόνο να έχει θετικά αποτελέσματα αλλά να τα έχει και σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, ο πρώτος διαστημικός κόμβος θα δημιουργηθεί στον Άρη. Οι υπεύθυνοι του πρότζεκτ Mars Network πιστεύουν ότι ως το 2010 επτά τουλάχιστον δορυφόροι που θα ασχολούνται αποκλειστικά με την επικοινωνία θα βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον κόκκινο πλανήτη. Έτσι οι μελλοντικές αποστολές που θα ταξιδεύουν στον Αρη θα μπορούν να εκμεταλλευθούν τις δυνατότητες αλλά και να χρησιμοποιήσουν αν χρειαστεί το υλικό (hardware) αυτών των δορυφόρων. «Κάνοντάς το σωστά και με έναν τρόπο που να ευνοεί τη χρήση και τη διαχείριση της τεχνολογίας από πολλά πρότζεκτ και πολλές αποστολές το όλο εγχείρημα θα μοιάζει λογικό» δηλώνει ο Τζέρι Φίλντερ,

42


πρόεδρος και συνιδρυτής της Wind River Systems, που ασχολείται με τη δημιουργία ενσωματωμένου λογισμικού. Το λειτουργικό σύστημα και γενικότερα το λογισμικό της εταιρείας έχει χρησιμοποιηθεί σε διάφορες αποστολές της NASA (στην αποστολή Pathfinder στον Αρη και στην αποστολή Clementine στη Σελήνη), ενώ χρησιμοποιείται και στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.

Οι άνθρωποι που ασχολούνται με τη δημιουργία αυτής της νέας τεχνολογίας επικοινωνίας θεωρούν ότι το απόλυτο τεστ γι' αυτήν θα είναι οι εμπορικές εφαρμογές που θα έχει. Υποστηρίζουν ότι, αν και μπορεί να χρειαστούν ακόμη αρκετά χρόνια για να επιτευχθούν οι τεχνολογικές εξελίξεις που θα κουβαλήσουν αυτές τις εφαρμογές, αυτοί που θα επενδύσουν στη δημιουργία της τεχνολογίας μπορούν να αναλογιστούν τα οφέλη που θα έχουν βλέποντας το σημερινό άνοιγμα νέων αγορών σε συνδυασμό με την εμπορευματοποίηση του Internet.

Όπως και στο «γήινο» Internet, έτσι και στο διαπλανητικό οι χάκερ αποτελούν τη μεγαλύτερη ίσως απειλή... Οι κάθε είδους παρεμβάσεις τους (επιθέσεις, διακοπή σε μετάδοση σημάτων και δεδομένων, παρεμβολή σε συνδέσεις κτλ.) είναι πολύ πιθανόν να επιφέρουν καταστρεπτικά αποτελέσματα. Ο φόβος των υπευθύνων ειδικά για τις περιπτώσεις που θα έχουν να κάνουν με επανδρωμένες αποστολές είναι έκδηλος από τώρα. Γι' αυτό και αυτοί που εμπλέκονται στην προσπάθεια δημιουργίας του πρωτοκόλλου διαστημικής επικοινωνίας προσπαθούν να πάρουν όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις έτσι ώστε να δημιουργήσουν ένα όσο το δυνατόν ασφαλέστερο σύστημα, κάτι όμως που δεν έχει γίνει κατορθωτό μέχρι στιγμής στις επί Γης επικοινωνίες κάθε είδους. Μια λύση που βρίσκεται υπό εξέταση είναι να χρησιμοποιηθεί το πρωτόκολλο SSL (Secure Sockets Layer), που αφορά οικονομικές συναλλαγές, ως μοντέλο για τη δημιουργία ενός προγράμματος ασφαλείας στο διαπλανητικό Internet.

43


Βιβλιογραφία - Δικτυακοί Τόποι

[1] www.oteshop.gr

[2] www.forthnet.gr

[3] www.tellas.gr

[4] Virata Corporation : Personal Broadband Services - ADSL and ATM

[5] Εφημερίδα Καθημερινή : Δορυφορικό Internet: Το Internet στο πιάτο σας

[6] [email protected]

[7] www.marinet.gr/satellite

[8] www.smdata .gr

[9] Business Data Communications and Networking (Fitzgerald & Dennis)

[10] Στατιστικά στοιχεία αγοράς: (Έκθεση Πεπραγμένων ΕΕΤΤ 2000)

[11] Στατιστικά στοιχεία αγοράς: (Έκθεση Πεπραγμένων ΕΕΤΤ 2002)

[12] Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, Εθνική Έρευνα για τις νέες τεχνολογίες και την κοινωνία της πληροφορίας, 2002

[13] EURO BAROMETER NOVEMBER 2000, JUNE 2001, JUNE 2002

[14] Πανελλαδική έρευνα για τη χρήση υπολογιστών, Internet και κινητής τηλεφωνίας, (ΕΔΕΤ 2002)

[15] Έρευνα ΕΣΥΕ για τη χρήση νέων τεχνολογιών & Internet, 2002

44

http://www.smdata.gr/

http://www.marinet.gr/satellite

http://www.tellas.gr/

http://www.forthnet.gr/

http://www.oteshop.gr/