روش نگارش،درخواست های 'تصویربرداری...

بنام او

روش نگارش، درخواست های

"تصویربرداری پزشکی"

، سنجش تراکم استخوان(CT scan ،MRI)رادیولوژی،سونوگرافی،

" ویژه پزشکان عمومی ومتخصص"

تهیه وتنظیم

دکتر علیرضا رادپور

رادیولوژیست

ویرایش اول

5931آبان ماه

روش نگارش،درخواست های "تصویربرداری پزشکی"

2

پیش گفتار

با پیشرفتهای تکنولوژی در سالهای اخیر ،نقش تصویربرداری پزشکی ،در روند تشخیص ودرمان پررنگ تر از

گذشته کرده است.

وکاربرد ان نیز مشخص است . واندیکاسیون دارددکابر هرروش تشخیصی برای بررسی موردخاصی

واستفاده بهینه از روشهای تصویربرداری ، وکاهش هزینه سالمت در مراجع جهت باال بردن دقت تشخیصی ،

ن گایدالینها )راهنمای بالینی اوبر اساس ،علمی رشته های مختلف اندیکاسیونهای خاصی تعریف شده است

(تهیه ودر اختیار پزشکان قرار میگیرد.

که هر چه زودتر راهنمای بالینی واریم، امیدی تهیه شده ویا در دست تهیه میباشدیدر کشور ما هم گاید الین ها

در تمام رشته ها تهیه ودر اختیار همکاران قرار گیرد.

در سالهای اخیر شاهد ارتقا کمی وکیفی تجهیزات وروشهای تصویر برداری بوده ایم وبدنبال ان درخواستهای

مربوط به ان از نظرتنوع و تعداد افزایش داشته است .

تصویربرداری )رادیولوژی ، سونوگرافی وسی تی درخواستهای شایع،شدیم که روش صحیح انبردر این نوشتار

به پزشک معالج میکند را ، خدمت همکاران ارایه ،، ام ار ای و....( وکمکی که هر کدام از این درخواستها

مختلف تشریح شده دهیم.البته اندیکاسیونهاوکابردهای هر یک از روشها ،بطور کامل در کتب مرجع رشته های

است.

از کلیه اساتید محترم همکاران گرامی درخواست دارم که با پیشنهادات وراهنمایی خود ، در تکمیل این نوشتار

، راهنمایم باشند.

دکتر علیرضا رادپور

[email protected]

5931ابان


3

فهرست

صفحه عنوان

4.........................................................رادیولوگرافی

سنجش تراکم استخوانBMD ...............................51

51......................................................... سونوگرافی

سی تی اسکنCT scan .....................................93

ام ارایMRI .......................................................93


4

"رادیوگرافی "

سرو گردن

(skull x ray)اسکال ایکس ری دو جهت

بررسی ضایعات لیتیکوبالستیک استخوان اسکال

استخوانی اسکال در بیمارهای سیستمیک ) تاالسمی بررسی عالیم

وهیپرپارا و....(

اغلب 0در ترمای سر که احتمال شکستگی استخوان جمجمه باشد(

امروزه سی تی اسکن انجام میشود (

بررسی ضایعاتی که همراه با کلسیفیکاسیون است مثل توده های

جام میشود.کلسیفیه و .... که اغلب در این موارد سی تی اسکن ان

اسکال در نوزاردان یعاتاوض بررسی سفال هماتوم

بررسی بار بودن سوچورهاوفونتانل در نوزاران


5

برای برسی ضایعات ناحیه سال بخصوص کالسیفیکاسیون –سالتورسیکا

این ناحیه و)ادنوم هیپوفیز و...(

گرافی ابلیک فک رادیوبررسی سنگهای اپاک غده بزاقی

گرافی رادیو–ید وسوراخ گوش خارجی برای بررسی استخوان ماستوی

شولر

ویا تاون گرافی پانورکسدیورابررسی فک تحتانی

بررسیTMJ گرافی اختصاصیTMJ با دهان باز یا بسته )که با دستگاه

رادیولوژی جنرال یا پانورکس قابل انجام است(

( waters)واترز

تکمیلی پارانازال از لحاظ سینوزیت و... بررسی برای بررسی سینوسهای

ویا سی تی اسکن میباشد. گرافی کادولرادیوبا

گرافی تهیه رادیواگر بخواهیم یک ،بررسی استخوانهای در ترومای صورت

کنیم واترز در خواست میکنیم.

بررسی تکمیلی در شکستگی بینی )برای بررسی شکستگی بینی

گرافی مخصوص بینی انجام میشود وبرای بررسی بیشتر سی رادیو،

پارانازال ( نیز ممکن سینوسهای نهای بینی )اگزیالتی اسکن از استخوا

است کمک کننده باشد(


6

اگر بخواهیم یک ،برای بررسی جسم خارجی در صورت و بینی وچشم

گرافی تهیه کنیم.رادیو

برای بررسی قسمت غضروفی بررسی انحراف سپتوم استخوانی بینی،

سپتوم بینی انجام معاینه بالینی توصییه میشود.

لتیک استخوانهای صورت اتعبررسی ضای

(cervical x ray)گرافی گردن دو جهت

تغییرات دژنراتیوو.. –دنده گردنی –بررسی مهرهای گردن

بررسی فاصله بین مهره ای گرافیlat

جسم خارجی گرافی –ادنویید–بررسی راههای هواییlat

گرافی ابلیک چپ وراسترادیویررسی سوراخ بین مهرای

بررسی الیمنت مهرها ودینامیک مهرها عالوه برlat،گرافی در حالت رادیو

واکستانسیون فلکسیون

قفسه سینه

( CXR –PA) ایستاده گرافی قفسه سینه رخ

بررسی روتین قلب وریه


7

بررسی قلب وریه قبل از عمل جراحی

بررسی ضایعات عفونی وغیرعفونی ریه

تنفسی دارند یا ترومای به توراکس بررسی بیماران تروماتیک که مشکل

گرافی های رادیورافی رخ گرفته میشود ودر صورت لزوم رادیوگ ایتدا-دارند

تکمیلی انجام میشود

ها )عوارض شکستگی دنده بیش از خود بررسی شکستگی دنده

شکستگی قسمت استخوانی دنده در -دنده اهمیت دارد (،شکستگی

یعنی قوس خلفی ولترال دنده ها گرافی قابل بررسی استرادیو

گرافی قابل ارزیابی است در دنده های فوقانی ممکن است رادیودر

برای بررسی تکمیلی –قسمت قدام دنده ها قابل بررسی باشد

در خواست میگردد( rib view))دندهنمای گرافی رادیو

) گرافی رخ رادیوبترتیب اول -بررسی افیوژن در فضای پلورا )پلورال افیوژن

تکمیلی یررسیگاهی برای –ر صورت نیاز دکوبیتوسود بعد نیمرخ

سونوگرافی یا سی تی اسکن هم کاربرد دارد.

برای این موارداغلب اسکن هسته ای –بررسی ضایعات لیتیک دنده ها

کمک کننده است

سی ضایعات قله ریه نمای لوردوتیک درخواست میشود.ربرای بر

گرافی رادیوقدامی وخلفی مدیاستن وضایعاتها برای بررسی ناف ریه

لترال کمک میکند


8

وسط یا خلف ریه قرار –برای لوکالیزاسیون ضایعات ریوی ) در قسمت قدام

گرافی لترال کمک کننده است .رادیو گرافی زخرادیوعالوه بر دارد (

ودر صورت لزوم قفسه سینه گرافی رخ رادیوبرای بررسی جسم خارجی

گرافی لترال کمک کننده است.رادیوبررسی تکمیل

زیر دیافراگم بعلت پارگی احشا توخالی شکم )معده وروده بررسی هوا

و...(

برای بررسیair traping انها ومقایسه گرافی رخ در حالت دم وبازدمرادیو

با هم انجام میشود.

اگر مقدارپنوموتوراکس کم باشد –برای پنوموتوراکس گرافی رخ استاندارد

.گرافی در بازدم عمیق انجام میشودادیور

گرافی های شکم

(plain abdomen – K.U.B)گرافی ساده شکمرادیو

گرافی خوابیده شکم رادیوبررسی کلی شکم وبررسی پترن گازی

گرافی ساده شکم خوابیده رادیوبررسی جسم خارجی

بهتر است همراه –گرافی ایستاده شکم رادیوبررسی انسداد وشکم حاد

گرافی خوابیده شکم درخواست شود.رادیوبا


9

گرافی ایستاده رادیو–خالیاحشا تو بررسی هوا داخل حفره شکم وپارگی

گرافی رادیو،شکم ولی بهتر است برای بررسی هوا زیر دیافراگم

در حالت ایستاده درخواست گردد. CXRاستاندارد قفسه سینه

بررسی سنگ های اپاک مجاری اداری گرافیKUB با امادگی در

خواست گردد.

ستون فقرات

(Thorasic vert. x ray)ستون فقرات سینه ای دو جهت

گرافی دوجهت ) رخ ونیمرخ ( رادیودر ترومای فقرات سینه ای بهتر است

انجام شود.بررسی دقیق تر مهره ها با سی تی اسکن وبررسی اسیب

MRIبه نخاع ولیگامانها و....با

گرافی دو رادیودر ضایعات تومورال استخوانهای ستون فقرات سینه ای

بررسی دقیق تر با اسکن استخوانی است . –جهت

گرافی فقرات سینه رادیوضایعات اناتومیکال مهر ها ی سینه ای بررسی

ای رخ ونیمرخ

گرافی در دوجهت در حالت ایستادهرادیوبررسی اسکیوزوکیفوز


01

(Lumbar x ray) رادیو گرافی ستون فقرات کمری دو جهت

رافی استاندارد ستون فقرات کمری دو جهت میباشد که باید با گرادیو

امادگی انجام شود.

قابل بررسی است . دژنراتیو وتغییرات رادیوگرافی ضایعات استحوانیدر

.برای بررسی فاصله بین مهره ای بهتر است ایستاده باشد

گرافی ابلیکرادیوبررسی سرخوردگی مهر ها کمری

گرافی کمر رخ ونیمرخرادیوبررسی ضایعات اناتومیکال مهر ها

گرافی در دوجهت در حالت ایستادهرادیوبررسی اسکیوزوکیفوز

واکستانسیون گرافی در حالت فلکسیونرادیورای بررسی دینامیک کمر ب

مرخ کمریبرای بررسی اندازه قطر کانال نخاعی گرافی ن

گرافی دوجهت ) رخ ونیمرخ( انجام رادیودر ترومای کمر بهتر است

وبررسی اسیب به با سی تی اسکن مهره ها شود.بررسی دقیق تر

MRIنخاع ولیگامانها و....با

گرافی دو جهت رادیوتومورال استخوانهای ستون فقرات کمری در ضایعات

بررسی دقیق تر با اسکن استخوانی است . –

(Pelvic x ray)گرافی لگن رخ


00

).....برای بررسی ضایعات استخوانی لگن ) شکستگی ، ضایعات تومرال و

وهیپ دو طرف قابل بررسی میباشد. مفاصل سکروایلیاک

بررسی است .استخوان ساکروم هم قابل

برای بررسی دقیق ساکروایلیاک، نمای اختصاصیSIJ ابلیک که بصورت

ساکرو ایلیا ک است ، در خواست میگردد.

.فمور )سر فموروگردنبررسی تکمیلی در مفصل هیپ نمای فراگ میباشد

بخوبی دیده میشود(

بررسی تکمیلی در بررسی رینگ استخوانی لگنinlet view , outlet

view .میباشد

ساکروم وکوکسی ، نمای لترال بررسی تکمیلی استخوان ساکروم

میباشد.

اندام ها

(shoulder x ray):رادیوگرافی شانه رخ

برای بررسی مفصل شانه ،سر وگردنهوموروسوگلنویید، مفصلACJ و ،

استخوان کالویکول

وموقیعت دقیق سر هوموروس نمای برای بررسی تکمیلی مفصل شانه

یال از شانه زاگ


02

:اندام فوقانی

در دوجهت در خواست میشود ، رخ ونیمرخ یا رخ وابلیک

جهت بررسی ضایعات استخوانی اندام فوقانی

گرافی ها هر قسمت )بازو ،ارنج ،ساعد ، مچ دست ( در دو جهت رخ رادیو

ونیمرخ در خواست میگردد.

اسکافویید در مچ دست نمای اسکافوییداستخوان برای بررسی

برای بررسی کف دست نمای رخ وابلیک

برای بررسی جسم خارجی در کف دست ، نمای رخ ونیمرخ

، گرافی انگشت دو جهت رادیوجهت بررسی ضایعات انگشتان دست

:اندام تحتانی

در دوجهت در خواست میشود ، رخ ونیمرخ یا رخ وابلیک

اندام تحتانی جهت بررسی ضایعات استخوانی

ونیمرخ خ گرافی هر قسمت )ران ، زانو ،ساق ، مچ پا ( در دو جهت ررادیو

در خواست میگردد.

، گرافی زانو در حالت رادیوبرای برسی زانو جهت ارزیابی فاصله مفصلی

ایستاده درخواست میگردد.

.برای برسی دقیقتر فاصله پاتالفمورال ، نمای پاتال در خواست میگردد


03

گرافی رادیووان پاشنه )شکستگی ویا خار پاشنه ای ( برای بررسی استخ

خ از پاشنه میباشد.رگرافی تکمیلی رادیونیمرخ در خواست میگردد ، و

برای بررسی کف پا نمای رخ وابلیک

برای بررسی جسم خارجی در کف پا ، نمای رخ ونیمرخ

، گرافی انگشت دو جهت رادیوجهت بررسی ضایعات انگشتان پا

(mamography)اموگرافی م

درخواست میشود. ودوجهت دوطرف بصورت

در دوجهت انجام 0برای بررسی ضایغات پستان در خواست میگردد

حسایت زیادی در تشخیص میکرو کالسیفیکاسیون -(CC ,obliqeمیشود)

مقایسه با ماموگرافی قبلی در صورت وجود خیلی کمک کننده 0دارد

است. MRIبررسی تکمیلی ان سونوگرافی و–است

سال انجام میشود) در کشور ما برنامه 00غربالگری اغلب باالی برای

مدون غربالگری در حال تدوین است (.


04

برای کنترل وبا مقایسه با ماموگرافی قبلی ،اگر بخواهیم یک کلیشه

انجام شود ،بهتر است نمای ابلیک درخواست شود که میزان بیشتری از

بافت پستان مشخص شود.

رنگی رادیوگرافی های

(sialography):سیالوگرافی

تحت فکی ویاپاروتید برای مجاری غدد بزاقی

(Bar.swallow)باریم سوالو :

، جسم خارجی –ریفالکس معده به مری –بررسی ضایعات وحرکات مری

در اطفال اگر با روش تکمیلی بررسی مری ازوفاگوسکوپی میباشد .

عروقی در مدیاستن با اثرفشاری روی اسکوپی انجام شود بررسی انومالهای

( و فیستول نای به مری وریفالکس vascular ringمری )

(Bar. meal) باریم میل :


05

روش بررسی -پیلورواثنی عشر در اطفال برای استنوزپیلور–بررسی معده

تکمیلی اندوسکوپی میباشد.

:Upper GI series باریم و بررسی مری ومعده )ترکیب باریوسوالو

.میل (

(smaii bowel transit)ترانزیت روده باریک :

بررسی روده باریک از نظر ضایعات فضا گیر،ضایعات مخاطی ، زمان

ترانزیت از روده باریک

(Bar. enema)انما باریوم

کنتراست درخواست بررسی کولون )روده یزرگ ( بهتر است دبل

روش بررسی - شود،برای برسی ضایعات فضاگیروبرخی ضایعات مخاطی

تکمیلی کولونوسکوپی میباشد.

:CTTکولون ترانزیت تایم

بیماران ربرای بررسی حرکات کولون میباشد واغلب دIBS .کاربرد دارد

(fistolography) فیستولوگرافی :


06

برای بررسی مسیر فیستول در هر قسمت از بدن کابرد دارد.

IVP:

کلیه ها ومجاری اداری )کلیه، حالب، مثانه ( در ضایعات بررسی برای

فانکشن کلیه ها ، محل احتمالی 0انسدادی یا تروماتیک انجام میشود

انسداد واکستراوازیشن احتمالی انجام میشود.

VCUG :

وکلیه ها مثانه وریفالکس مثانه به حالب یبررس

(cystography) :سیستوگرافی

بررسی مثانه در ضایعات تروماتیک و فضاگیر و فیستول به ارگانهای

اطراف

(R.U.G):یورتروگرافی رتروگرید

ضایعات فضا گیر وبررسی پیشابراه از نظر تنگی و...

HSG :

وچسبندگی های کاویته اییزبررسی کاویته رحم ولوله ها ،در بررسی نا

رحم ولوله ها در خواست میشود.


07

"(BMDسنجش تراکم استخوان )"

جهت بررسی تراکم استخوانهای بدن کابرد دارد، بیشتر در تشخیص

ودرمانوپیگیری بیماریهای استخوان )استیوپوروز ،استیوپنی و....(استفاده

میشود،در طب پیشگیری جایگاه ویژه ای دارد.

درBMD اندازه مهرهاي کمر وهیپ ستخوانهايا ، دانسیته استاندارد

وپیشگیري بر اين اساس است. درماني پورتکلهاي میشود، وکلیه گیري

ساير استخوانها در موارد خاص میباشد ،که دانسیته اندازه گیري

ويا سابقه جراحيکمر ياهیپفلزي در ديوايسشايعترين ان وجود

دانسیته استخوان در دقیق واحي ، است که امکان اندازه گیرين دراين

نواحي وجود ندارد وبجاي ان ، سنجش تراکم از اين موارد، در اين

وياساير نقاط انجام میشود، راديوستال ديس

نیزانديکاسیون انجام تراکم استخوان در ساير در سايرشرايط خاص طبي

قسمتها نیز وجود دارد.


08

"سونوگرافی"

سونوگرافی جهت بررسی ارگانهای توپر،نسج نرم ، حاوی مایع ، وعروق

خونی کاربرد دارد.

بصورتreal time انجام میشود. در جاهایی که گاز) هوا( وجود دارد کابرد

محدودی دارد.

برای انجام برخی سونوگرافی ها نیاز به امادگی وجود دارد مثال برای

مثانه باید پر از ادرار باشد ،یا کیسه صفرا بیمار ناشتا باشد.،بررسی رحم

ناحیه سر وگردن

خواست های سونوگرافی این ناحیه بشرح زیر میباشد.در


09

:سونوگرافی مغر نوزادان

،برسی بطنها مغزی و...در مغز نوزادن ، هموراژی مغزی برای بررسی

از دارند انجام میشود.ل بنوزادنی که فونتان

سونوگرافی نسج نرم :

قسمتهای زیر در سونوگرافی نسج نرم قابل بررسی است ومحل مد نظر

باید در درخواست ذکر شود مثال بررسی نسج نرم گردن برای ارزیابی

ادنوپاتی

بررسی غدد –وگردن و... وصورت وبرجستگی های ناحیه اسکالپضایعات

بررسی غدد یزاقی تحت فکی وپارتید از نظر -لنفاوی گردن وپوپراکالویکوالر

در صورتی که مشکوک به ضایعات ضایعات تمورال یا عفونی یا سنگ و..

عروقی مثل همانژیوما هستیم در خواست سونوگرافی باید شامل داپلر

شد.رنگی هم با

ید :یسونوگرافی تیرو

اغلب با برای برسی ضایعات سولید یا کستیکوپارانشیم تیرویید،

سونوگرافی نسج نرم گردن درخواست میشود)جهت بررسی غدد لنفاوی

ناحیه گردن(


21

( بیوپسیFNA زیر گاید سونوگرافی برای بررسی تدولهای تیرویید قابل )

انجام است.

قفسه سینه ناحیه

خواست های هوا در توراکس کاربرد محدودی دارد بعلت وجود .

سونوگرافی این ناحیه بشرح زیر میباشد.


برای برسی ضایعات جدارتوراکسوبرخی ضایعات ریوی که به پلورال

چسبندگی دارند.

سونوگرافی جهت بررسی پلورال افیوژن :

ارزیابع مایع در فضای پلورال

: سونوگرافی پستان

بررسی ضایعات پستانی تومرال ، عقونی و... که همراه با بررسی ناحیه

سال بهتر است قبل از 00اگزیالری دو طرف میباشد.) در افراد باالی


20

سونوگرافی ماموگرافی انجام شود وبا توجه به نتایح ماموگرافی سونوگرافی

انجام شود(

رسی در سونوگرافی پستان ناحیه اگزیالری دو طرف هم بر

میشود.ضایعاتسولیدوکیستیکوضایغات عفونی قابل بررسی است،

است. MRIبررسی تکمیلی ان ماموگرافی ویا

بیوپسی از ضایعات پستان زیر گاید سونوگرافی قابل انجام است.

شکم ناحیه

.خواست های سونوگرافی این ناحیه بشرح زیر میباشد


بررسی محل انسیزیون –شکم ،هرنیابرای بررسی ضایعات جدار

برجستگی های جدار شکم و.... محل بررسی باید در درخواست ذکر ،

وسونوگرافی شکم شاما بررسی جدار شکم نمیباشد.شود.

سونوگرافی شکم :

کبد ومجاری صفراوی ، کیسه صفرا، سرپانکراس ، طحال وکلیه ها ، وجود

بررسی ت سولید یا کیستیک (توده های شکمی )ضایعا مایع ازاد در شکم ،

میشود.

.هر یک ازموارد فوق میتواند بتنهایی در خواست شود


22

برای بررسی اپاندیس وRLQ . در خواست مستقل الزم است

.برای بررسی ناحیه پاراایورت در خواست مستقل نیاز است

نوگرافی داپلر رنگی درخواست شود.سو برای بررسی ایورت شکمی

:کلیه ها ومجاری اداریسونوگرافی

پارانشیم ، در سونوگرافی کلیه ومجاری ادرای اندازه کلیه ها ،اکوژنیسته

ضایعات سولید یا کیستسک ، هیدرونفروزوسنگ ها و..بررسی میشود.

وبررسی هر قسمت که مد نظر پزشک معالج باشد ،بشرح زیر

درخواست میگردد.

کلیه –کلیه ها ومجاری اداری یا کلیه ها ومثانه –سونوگرافی کلیه ها

مثانه وپروستات ) - کلیه مثانه پروستات –مثانه وبررسیادار باقی مانده

لگن (

ناحیه لگن

سونوگرافی رحم وضمایم :

بررسی رحم ، ادنکسها ، فضای کلدوساک ،بررسیIUD یررسی مایع و

دانویا لگن ونیز درخواست میگردد.ممیشود ،بصورت رحم وتخ...انجام ازاد و

روش بررسی تکمیلی سونوگرافی ترانس واژینال است.


23

سونوگرافی لگن )اقایان(:

روش بررسی تکمیلی بررسی مثانه وپروستاتوسمینالوزیکول ،

سونوگرافی ترانس رکتال است.

سونوگرافی بیضه ها :

التهابی–،بررسی ضایعات تروماتیک اسکروتوم بررسی بیضه ها وفضای

رال بیضه ها ووتوم

برای برسی عروقی مثل واریکوسل درخواست سونوگرافی داپلر رنگی

میباشد.

: سونوگرافی نسج نرم

...حتما محل برای بررسی ضایعات نسج نرم ناحیه اینگوینال ، هرنی و

0ضایعه ذکر شود

ذکر محل ضایعه باشد.درخواست ضایعات اطراف مفصل و... هم با

وزانو هم با سونوگرافی قابل بررسی بررسی برخی مفاصل مثل شانه

میباشد.


24

سونوگرافی ادرنال:

باتوجه به اندازه ادرنالومحالناتومیک ان ، اغلب ادرنال نرمال با سونوگرافی

قابل مشاهد نیست ، ومحل اناتومیکال وپاتولوژی های احتمالی ارزیابی

است. MRI تکمیلی ادرنال با سی تی اسکن ویامیشود.بررسی

: RLQسونوگرافی اپاندیس ویا

برای بررسی ضایعات ناحیهRLQمشاهده 0وسکوم و...درخواست میگردد

سکوم باشد واپاندیس ضایعه اپاندیس در صورتی امکان دارد که در قدام

رتروسکال وبا ...قابل ارزیابی بطور مستقیم نیست وعالیم جانبی در

سونوگرافی کاهش حرکات سکوم ، تجمع و...دارد.

در نهایت تشخیص اپاندسیت با معاینه بالینی وکمک گرفتن از یافتهی

سونوگرافی وازمایشگاهی است.

در موارد بررسی تکمیلی این ناحیه ،بررسی با سیتی اسکن با کنتراست است.


25

اریبارد

گرافی بارداری :نوسو

ساک داخل یا خارج رحم ) در موارد خارج رحم اغلب در سه ماه اول وجود

نیاز به سونوگرافی واژینال است ( ،وجود امبریونوپالس قلبی ، طول

احتمالی در رحم وادنکس ها هسرویکس،سن بارداری وضایعات همرا

روش تکمیلی سونوگرافی ترانس واژینال میباشد.

ینوتیک ، جفتبررسی وضعیت جنین ،قلب ،مایع ام،بعد ازسه ماه اول

.انجام میشود

کروموزومي و بیماريهاي سونوگرافي شامل غربالگري توضیح: اين *)

میباشد(ی نجنینAnomalyبررسي

غربالگری سه ماه اول : NTسونوگرافی

سن حاملگی، اندازهNT وCRL ،NB مشخص مسشود، واین نتایج

اول میباشد.بهمراه تستهای بیوشیمی مربوطه ،غربالگری سه ماه


26

w 31 - wو d 6جهت غربالگريبیماريهايکوروموزومي در NTسونوگرافي *)

توصیه مي گردد (33

قابل ذکر است: زیرعالوه بر درج نوع سونوگرافی بر اساس موارد فوق، نکات

حتماً شرح حال بیمار بصورت خیلی مختصر در برگه درخواست )برگه -3

و chief complainبیمه یا سرنسخه( ذکر شود. ذکر بیمارستانی، برگه دفترچه

impression .اولیه بسیار سودمند است

توصیه به بیمار برای همراه داشتن سونوگرافی های قبلی در هنگام مراجعه -2

به رادیولوژیست

در درخواست سونوگرافی رحم و ضمائم اگر مواردی مثل " تعداد -1

فولیکول غالب" مدنظر باشد، باید این موارد نیز ذکر فولیکوآلنترال" یا "بررسی

شود.

برای درخواست سونوگرافی بارداری در صورت نیاز به اطالع از موارد زیر باید -0

عناوین مربوطه عالوه بر درخواست "سونوگرافی بارداری" نیز ذکر شود:

وزن تخمینی جنین -طول سرویکس -(AFIتعیین اندکس مایع آمنیوتیک ) -


27

سونوگرافی های بارداری دوقلویی یا چندقلویی حتماً باید در درخواست ذکر -5

شود ) در غیر اینصورت پذیرش بیمه مشکل خواهد داشت(. در هرگونه

، کالر داپلر و غیره باید کلمه " NT ،BPPدرخواست سونوگرافی مثل بارداری،

" ذکر شود.دوقلویی

اطالع از BPPل پروفایل عالوه بر چهار آیتماگر همراه با سونوگرافی بیوفیزیکا -6

بیومتری جنین، وضعیت جفت و ... نیز مدنظر است باید سونوگرافی بصورت

" درخواست شود و تنها به سونوگرافی بارداری و بیوفیزیکال پروفایل"

بسنده نشود. BPPعبارت

قابل سونوگرافی آنومالی اسکن نیز NTدر سه ماهه اول هنگام اندازه گیری -7

و NTسونوگرافی انجام است و اگر این مورد نیز مدنظر باشد، باید عبارت "

" ذکر شود.آنومالی سه ماهه اول

" الزم کالر" از هر نوع ، ذکر کلمه "کالر داپلربرای درخواست سونوگرافی " -8

است. اگر فقط داپلر نوشته شود پذیرش بیمه بیمار با مشکل مواجهه می شود.

ی جفت کرتا یک کد جداگانه تعرف شده است و در این موارد برای برس -9

سونوگرافی بارداری و درخواست سونوگرافی می تواند به این شکل باشد:

سونوگرافی جفت کرتا


28

:IUGRسونوگرافی حاملگی بررسی

در این درخواست سالمت کلی جنین وبیومتری انجام میشود الزمه

مقایسه با سونوگرافی های قبلی است ،وارایه ان IUGRبررسی

.الزامی است

"سونوگرافی های داپلررنگی "

عروق وفیزیولوژی بررسی اناتومی هدف نگی در سونوگرافی های داپلر ر

بزرگ است.ورید ( )شریان و

ویاهردو بررسی شریانی ووریدی0محل بررسی باید دقیق مشخص شود

مشخص شود.

عروق کبد -شریانهای کاروتید–)شریان وورید ( اندام فوقانی وتحتانیعروق

وبررسی –ایورت شکمی بررسی عروقی ضایعات نسج نرم -وکلیه ها

عروق جنین و....قابل بررسی است.–عروقی توده های شکمی


29

" CT scan" سی تی اسکن

اساس کار سی تی اسکن ، اشعهX ومیزان اشعه ای که در 0میباشد

هر ازمون سی تی اسکن ، بیمار دریافت میکند،نسبت به رادیوگرافی

معمولی بسیار بیشتر است.

برای حفظ سالمت بیمار دربرابر اشعهX باید نهایت دقت را در نوع ،

درخواست بعمل اورد.

نرم افزار، از روشهای بازسازی با،امروزه جهت باال بردن دقت تشخیصی

استفاده میشود،نکته اصلی این است 3D در جهات مختلف ویا بازسازی

ها تکه در بازسازی نیاز به تعداد زیادی کات وجود دارد، وبطور کلی هرچه کا

بیشتر باشد نتیجه بازسازی بهتر است ،بهمین دلیل در موقع درخواست


31

ورت مفید بودن مد نظر باشد،در ص،بازسازی ،میزان اشعه دریافتی بیمار

درخواست شود.

درخواست های سی تی باید هدفمند باشد) البته همه در خواستها باید

مثل تروما و... که باالفاصله در خواست ، بجز موارد خاص ، هدفمند باشد(

پس از معاینه کامل وبررسی یافته های سی تی میشود ، در بقیه موارد ،

ادیوگرافی و....جهت ارزیابی کاملتر اولیه در ازمایشات وسونوگرافی ویا ر

سی تی اسکن درخواست گردد. مثال بیماری که قرار است سی تی

اسکن شکم انجام شود،قبال باید یک معاینه دقیق ویک سونوگرافی از

شکم داشته باشد. ویا قبل ازانجام سی تی سینوسها ، حداقل یک

گرافی واترز باید تهیه شود.

ایعات استخوانی ، بطور کلی برای بررسی ضCT scan روش انتخابی

یت دارد(حارج MRI است. )در این موارد بر

ناحیه سروگردن

Brain CT without contrast :

در خواست استاندارد برای بررسی مغز واسکال ،درضایعات تروماتیک ونان

تروماتیک است.


30

خلفی حفره –بطنهای جانبی -ی مغزی در این ازمون ،نیمکره ها–

ناحیه سال تورسیکا –استخوانهای اسکال وپتروس وکف جمجمه

میباشد. MRIو...ارزیابی میشود. ازمون تکمیلی سی تی با کنتراست و

حتما در درخواست ذکر ،نکته: در مواردی که ارزیابی استخوانها مد نظر است

تهیه شود. bone window که شود

ن مغز تروماتیک ونان تروماتیک ، سی تی اسکدر موارد اورژانس در بیماران

بدون کنتراست ،کفایت میکند.

Sinus CT scan :

نمای اگزیال وکرونال قابل انجام است ،اغلب برای ضایعات سینوس ها

موارد انجام یک نما کفایت میکند وبهتر است کرونال انجام شود.

اگزیال بازسازی در صورت لزوم میتوان نمای کرونال را انجام داد ونمای

شود.دراین حالت ، درخواست باید نمای کرونال وبازسازی اگزیال ذکر

شود.

در برسی سینوسهاbone window تهیه میشود ،در صورت لزومsoft

tissue window .هم تهیه میشود

3برای ارزیابی ضایعات تروماتیک استخوانهای صورت ،نمایD هم قابل

هم باید در درخواست ذکر شود. انجام است ، این مورد


32

Cervical CT scan :

برای ارزیابی گردن درخواست میشود،اگر منظور بررسی ضایعات

تروماتیک ونان تروماتیک مهرهای گردن باشد،حتما در درخواست ذکر

تهیه bone windowشود ،"جهت بررسی مهرهای گردنی " که در مورد

اغلب بدون کنتراست درخواست میشود. میشود.

3برای ارزیابی ضایعات تروماتیک مهره های گردن ،نمایD هم قابل

انجام است ، این مورد هم باید در درخواست ذکر شود.

گاهی در 0اگر هدف بررسی نسج نرم گردن باشد ،در خواست ذکر شود

میتواند با یا ذکر میشود که Neck CT scanاین موارد درخواست بصورت

بدون کنتراست باشد.

امروزه بعلت دقت بیشتزMRI برای برسی نسج نرم گردن بجای CT در

میشود. MRIخواست

Prtrous CT scan :

برای برسی ضایعات استخوانی)تروماتیک ونان تروماتیک ( کف جمجمه

،بخصوص استخوان تمپورال وپتروس در خواست میگردد.

برای بررسی ضایعات نسج نرم در ناحیه گوش وکف جمجمهMRI

یت دارد.حارج


33

ناحیه قفسه سینه

برای بررسی ناحیه فقسه سینه ، سی تی اسکن بهتر است بروش

ه همین اسپیرال انجام شود.در روش اسپرال سرعت انجام باالست ،وب

حرکات تنفسی بیمار تداخل ندارد وکیفیت سی تی بهتر است. امروز علت

اغلب دستگاه های فعال در سطح کشور از این قابلیت )اسپرال( برخودار

هستند.

Spiral lung CT scan :)بدون کنتراست(

در خواست استاندارد برای بررسی توراکس است ، وبدون کنتراست انجام

تهیه میشود. . ویندو ریه ومدیاستنمیشود

جدار توراکس-هیلوم –فضای پلورال –قلب وعروق بزرگ مدیاستن-

بافت نسج ترم توراکس در ویندو مدیاستن بررسی –واستخوانها توراکس

میشود.

.نسج ریه در ویندو ریه بررسی میشود

برای برسی دقیق توده ریوی ،سی تی ریه با وبدون کنتراست با هم

درخواست میگردد.


34

HRCT :

نسج 0سی تی اسکن با قدرت تفکیک باالست.کاتهای ظریف تهیه میشود

بیشتر در ضایعات منتشر یا لوکال پارانشیمال ریه 0ریه ها بررسی میشود

ها بکار میرود.فقط ویندو ریه دارد.

اغلب این بیماران قبال سی تی استاندارد ریه را انجام دادند ویا جهت

بدون تزریق در خواست میشود. بررسی بیماریهای منتشر نسج ریه ها

است.

درHRCT میلیمتری است و 2کاتهاinterval میلمتر 30تا 8بین کاتها

ما intervalمیباشد، بهمین دلیل د،برخالف سی تی اسپیرال در ناحیه

تصویری از ریه نداریم،یهمین دلیل برای بررسی کلی ریه ها کاربرد ندارد.

نه ، سی تی با کنتراست است ، بهتر بررسی تکمیلی در قفسه سی

است بروش اسپیرال باشد وماده کنتراست با انژکتور تزریق گردد.)بعلت

وجود عروق بزرگ وسرعت باالی جریان خون درمدیاستن (

جهت بررسی حجم ریه ها وبیماریهای همراه باair traping سی تی

میباشد وفقط شامل ریه در دم وبازدم انجام میشود ، که بدون کنتراست

.استویندو ریه


35

ناحیه شکم ولگن

سی تی اسکن شکم ولگن با کنتراست خوراکی ووریدی :

در این ازمون احشا در خواست استاندارد برای بررسی شکم ولگن میباشد.

مثانه –روده ها و معده )کبد، کیسه صفرا ،پانکراس ،طحال ،ادرنال ( شکمی

بررسی جدار شکم و.... ،در شکم مایع ازاد ،کلیه ها ،فضای رتروپریتون ،ادرنال ،

میشود.

در این روش استخوانهای ناحیه کمر ولگن بررسی نمیشود،برای بررسی

باشد. bone windowانها حتما باید در خواست ویندو استخوان

کتور انجام شود.ژق ماده کنتراست با اننکته : بهتر است با روش اسپیرال وتزری

سی تی اسکن شکم ولگن بدون کنتراست :

در مورد ترومای شکم ،وبیمارانی که بهر علت کنترااندیکاسیون تزریق ماده

کنتراست دارند، جهت مقایسه میزان اینهسمنت ماده کنتراست در ضایعات

شود.شکم ولگن نیز بهمراه سی تی اسکن با کنتراست تزریق می

برای بررسی سنگ کلیه ومجاری ادرای روش انتخابی است )البته در این

جهت بررسی دقیقیتر محل سنگ در مورد حتما باید اسپیرال انجام شود(.

مجاری ادرای ،بازسازی در مقاطع کرونال کمک کننده است.


36

درمواردی برای بررسی دقیق ضایعات کبد،پانکراس وکلیه ها وغدد نکته :

با هم .... الزم است سی تی شکم ویا لگن با وبدون کنتراستلنفاوی

درخواست گردد.

سی تی اسکن تری فازیک شکم با کنتراست:

روش انتخابی در بررسی همانژیوم کبدی است ،همچنین برای بررسی برخی

) تی فازیک ما با انژکتور تزریق انجام شود.تاز ضایعات کبدی انجام میشود. ح

( lateو earlyشامل ،قبل از تزریق ،پس از تزریق در دو مرحله

نکته : برای بررسی دقیق احشا تو پر شکمی )کبد ، طحال ، پانکراس، کلیه

ها ، ادرنال ( در خواست نمای اختصاصی با کاتهای ظریف با یا بدون

کنتراست در خواست میگردد.

بررسی استخوانها ومفاصل

در موارد تی اسکن نقش مهمی در بررسی ضایعات استخوانی دارد. سی

بررسی استخوانها ویندو استخوان تهیه میشود ودر صورتیکه نیاز باشد

ویندو نسج نرم هم تهیه میگردد.


37

ویندو استخوان ،بررسی استخوانها در bone window تهیه میشود

یه میگردد. ودر صورتیکه نیاز باشد ویندو نسج نرم هم ته

تگی ها داخل مفصلیسبخصوص شک،در بررسی ضایعات داخل مفصلی

نان تروماتیک استخوانها بسیار کمک و ، وضایعات استخوانی تروماتیک

کننده است.

محل دقیق مورد نظر ،با سی تی اسکن ،برای بررسی استخوان ومفاصل

در درخواست ذکر گردد.واغلب پس از درخواست وبررسی رادیوگرافی

سی تی در خواست میگردد.،های بیمار

3امکان بازسازی تصویر در جهت کرونال یا ساژیتال یاD وجود دارد که باید

در درخواست ذکر شود.

: حتما نحل در مورد بررسی ستون فقرات گردن، توراسیک ، کمر و. نکته ..

دقیق ضایعه وشماره مهره یا مهره های مد نظر ذکر گردد. وباز سازی

کمک کننده است . 3Dساژیتال یا کرونال ویا


38

در سی ،نراتیو انژضایعات تروماتیک استخوانهای ستون فقرات وضایعات د

تی بررسی میشود ،وضایعات مربوط به دیسک بین مهره ای ونخاع وریشه

بررسی میشود. MRIدر ،نواحی پارا ورتبرال ،های عصبی


39

" MRI" ام ار ای

در تصویربرداری بطور خالصه ،اساس MRI رزونانس اتم هیدرون بافتهای

در میدان مغناطیسی میباشد ، ومیزان اتم هیدوژن در بافتهای ،بدن

مختلف،سبب ایجاد سیگنالهای مختلف وبدنبال ان تصویر با رنگ های

مختلف میشود،در واقع اختالف سیگنالهای در بافتهای گوناگون سبب

میشود. MRIایجاد تصویر در

پروتکلهای مختلف در واقع دریافت سیگنالها در مقاطع وزوایای خاص است

یک بافت در پروتکلها مختلف میتواند 0میباشد T2و T1،ومعرف ترین ان

رنگهای متفاوت داشته باشد.

اشعه یونیزان درMRI .وجود ندارد

ه در وجود هرنوع فلز در بدن مثل پالک ارتوپدی یا کلیپسهای مغزی و.... ،ک

سبب اسیب به بدن میشود ودر این MRIدستگاه میدان مغناطیسی

میسر نمیباشد. MRIافراد انجام

پیس میکر در میدان مغناطیسی اختالل عملکردMRI .مشاهده شد


41

موارد خاص و سایر موارد کنتراندیکاسیون مطلق یا نسبی(MRI را میتوان

مشخص نمود ( MRIبا مشاوره با مسیول فنی بخش

MRI با وبدون کنتراست قابل انجام میباشد، بطور معمولMRI بدون

با MRI کنتراست انجام میشود،در موارد خاص برای تکمیل بررسی ،

کنتراست درخواست میشود ،ممکن است با وبدون کنتراست همزمان

درخواست شود.

ینسک ، دیسک تاندون ،لیگامان ،م عروق ،،اکثر ارگانهای بدن ، نسوج نرم

بین مهره ای ومدوالی استخوان ) کورتکس استخوان با سی تی قابل

قابل بررسی است. MRIو...... در ،پستان ، مفاصل ارزیابی است(

ت وجود هوا بررسی با لبع،در ریه هاMRI محدودیت دارد،با پیشرفت

در اینده نزدیک این محدودیت کاهش خواهد یافت.ژی تکنولو

در مفاصل بخصوص شانهMR ارتروگرافی ،جهت بررسی دقیقتر مفاصل

انجام میشود.

MR انژیوگرافی یا ونوگرافی برای بررسی شریانها ووریدها درخواست

میشود.

در خواستMRI ،پس از معاینه کامل وبررسی یافته باید هدفمند باشد

های اولیه در ازمایشات وسونوگرافی ویا رادیوگرافی و....جهت ارزیابی

در تشخیص MRIباالی قابلیت با توجه درخواست گردد، MRIکاملتر


40

وپروتکلهای خاص وپیچیده ای که دراین روش تصویربرداری وجو بیماریها ،

تشخیصی،پزشک درخواست کننده باید واستفاده بهینه از این روشدارد،

، وحتما در درخواست ناحیه چند تشخیص افتراقی در ذهن داشته باشد

زیرا برخی از موارد شود.خیص افتراقی یا ظن بالینی را ذکر تش ،مد نظر

نیاز به پروتکل خاص دارد، مثال در ضایعات ایسکمیک مغز، عالوه بر

ویا برای بررسی ضروری است. DWIپروتکلهای استاندارد،انجام پروتکل

استفاده میشود. STIRکورد)نخاع ( ،پروتکل

: MRI های شایعچند مثال از درخواست

MRI ت ایسکمیکا،جهت بررسی ضایع مغز بدون کنتراست

MRI مغزبا و بدون کنتراست ،جهت بررسی ضایعات تومورال

MRI سال تورسیکا )هیپوفیز(با کنتراست دینامیک برای بررسی میکرو

ادنوما

MRI مغز بدون کنتراست ،جهتR/O وبیماری دمینلراتیو MS

MRI مغز وگردن، بدون کنتراست ،جهت بررسی ضایعات تروماتیک

MRانژیوگرافی عروق کاروتید وورتبرال وعروق داخل مغزی

MRI ونوگرافی برای بررسی ترومبوز سینویهای وریدی ووریدهای مغزی


42

MRI نسج نرم گردن جهت بررسی ادنوپاتی وتوده های نسج نرم

گردنی

MRI گردن جهت بررسی ضایعات کورد ودیسکوپاتی

MRI توراسک و لومبوساکرال جهت بررسی متاستاز

MRI لومبوساکرال جهت بررسی دیسکوپاتی

MRI کبد برای بررسی همانژیوما کبدیتری فازیک

MRI شکم برای بررسی پانکراس

MRI )....لگن جهت بررسی رحم )میوما و

MRI لگن،جهت بررسی چسبندگی جفت واکرتا

MRI جهت بررسی ضایعات تروماتیک ویا مچ دست یا شانه زانو

MRI سکمیک )اوسکوالر یمفصل هیپ جهت بررسی ضایعات ا

نکروزیس و..(

MRI )...کف پا برای بررسی ضایعات عفونی )استیومیلیت و

MRI از توده نسج نرم قسمت میانی ران

به پایان آمد است دفتر ،

حکایت همچنان باقی است...........

موفق باشید


43

Prescription method of

"Medical imaging"

(Radiology , sonography , CT scan , MRI , BMD)

"For physicians"

By

A.R.Radpour ,M.D

Radiologist

1st ediation

Oct 2016

روش نگارش،درخواست های 'تصویربرداری...

Documents