1

ေရပြးေကာက ပြဆ ငရာ ထတႏႈတတငျခက ၂၀၁၅ ခႏစ ေဖေဖာဝါရလ ၂၃ ရကေန႔ / KHRG #2016-C1

_____________________________________________________________________________________

၂၀၁၅ ခႏစ ေ႐ြးပြးေကာက ပြႏင ေ႐ြးပြးေကာက ပြ အလပနကာလမာြး။ ။ ျမနမာႏ ငင အေရ႕ေတာင ငြးရ ေကြးလကေဒသမာြးမ ရပာသာြးမာြး၏ အျမငမာြး

ဤက ၂၀၁၅ခႏစ ႏ ၀ငဘာလ ၈ရက၊ ျမနမာႏ ငငအေရ႔ေျမာက ငြး ဒ ြးလာယာခရ ငြးအတပငြး ကရငလ ႔အခပငအေရြးအဖပြ႔၏ အဖပြ႔၀ငတစြးမ ရ ကယ ခြေသာဓာတ ျဖစသည။ ၎သည မြရမ ေရပြးေကာက ပြေကာမရငအဖပြ႔၀ငမာြး မြေရတပကေနသညက ျေသာျဖစသည။ [-KHRG]

2

ဤထတႏႈတတငျခကသည ၂၀၁၅ ခႏစ ေရပြးေကာကပြကာလအတပငြးတပင ၾကေတပ႔ခြရသည အေတပ႔အၾကမာြးႏင ေရပြးေကာကပြျဖစစ တစခလြးအာြး ျခငသြးသထာြးေသာ ျမနမာႏ ငင အေရ႕ေတာငဘက ငြးရ ရပာသာြးမာြး၏ အျမငမာြး အျင ယခတကလာမည ျမနမာအစ ြးရသစ အေၚတပင ထာြးရ သည ၎တ ႔၏ ေမာလငခကမာြးက ေရပြးေကာကပြၿြး မၾကာမကာအတပငြး ျလထာြးေသာ ေတပ႔ဆေမြးျမနြးမႈ ၂၁ ခက အေျခခ၍ တငျထာြးသည။ ကရငလ ႔အခပငအေရြးအဖပြ႔ လငနြးလေဆာငသည ေဒသမာြး၏ အေျခအေနက ပငလငြးျမငသာမႈ၊ ြးေါငြးါဝငမႈႏင အမာြး၏ ယၾကညလကခ ႏ ငမႈမာြးအေၚ အေျခခ၍ ျနလည သြးသသညအခါ ဤ ၂၀၁၅ ခႏစ အေထပအေထပေရပြးေကာကပြႀကြးသည လပတလၿြး တရာြးမတမႈ ရ သညဟ ကရငလ ႔အခပငအေရြးအဖပြ႔မ အသ အမတျထာြးသည။ သ ႔ေသာ ေရပြးေကာကပြ၏ အဆြးအျဖတျဖစသည မြရမာြး၏ လေဆာငမႈမာြးသည တရာြးမတမႈႏင ပငလငြးျမငသာမႈရ သညဟ ဆ ႏ ငေသာလညြး ရပာသာြးမာြး၏ အေတပ႔အႀကမာြးအရ ေရပြးေကာကပြမတ ငမ ျလခြၾကေသာ မြဆပယစညြးရြးမႈမာြးသည ဤမတေကာက တငရမည ႏ ငင၏ ျျငေျာငြးလြေရြးတပင ေမြးခပနြးထတစရာ အျစအနာ အဆာတစခ ျဖစသပာြးေစသညဟ ကရငလ ႔အခပငအေရြးအဖပြ႔မ သြးသထာြးသည။

ထ ႔အျင ေရပြးေကာကပြအတပငြး ြးေါငြးါဝငမႈႏင တသက၍ ရပာသာြးမာြး၏ ေျဖဆ မႈမာြးတပင ထပကရ လာသည အထ ြးစ ြးရ မဖပယရာမာြးမာ အခ ႕ေရပြးေကာကပြဆ ငရာ ဝနထမြးမာြး၏ ေါဆမႈမာြး၊ ေရပြးေကာကပြႏင တသက၍ မာြးယပငြးေသာ သတငြးအခကအလကမာြးေြးျခငြးႏင ေရပြးေကာကပြဆ ငရာ သငတနြး ႔ခမႈ မရ ျခငြးမာြးအျင မ စလငႏင ေဂၚရခါြး လ မ ြးမာြးအေၚ လ မ ြးေရြး ခပြျခာြးမႈမာြး ရ ေနျခငြးတ ႔ေၾကာင မြေြးရန သငေလာသ မာြးမ မြေြးခပငမာြး ဆြးရႈြး ရျခငြးတ ႔ ျဖစသည။ ျမနမာႏ ငင အေရ႕ေတာင ငြးရ ကရငအမ ြးသာြး အစညြးအရြး (ေကအြနယ )သြးသန႔ ထ နြးခေသာ နယေျမမာြးႏင လကနကက င အဖပြ႔မာြး ေရာေႏာ အခေသာ ေဒသမာြးတပင1 ေရပြးေကာကပြ ေကာမရငမ ေရပြးေကာကပြေန႔ မတ ငမ ရကအနညြးငယအလ တပင လျခေရြးအေၾကာငြးျ၍ မြရအမာြးစ ယဖကခြျခငြးမာြးေၾကာင ေရပြးေကာကပြတပင မြဆႏၵေြးမညသ မာြးစပာ စာရငြးမယရာြးျခငြးခခြရသည။ ထ အေၾကာငြးျခကျဖင မြရမာြးအာြး ဖကသ မြးျခငြးမာ ေဒသတပငြးအေျခအေနႏင လြးဝ က ကညမႈမရ ေၾကာငြးက ရပာသာြးမာြးမ ေဖာျခြသည။ ဤကြသ ႔ေသာ အေျခအေနမာြးအာြး ၾကေတပ႕ရျခငြးသည အခ ႕ရပာသာြးမာြးအတပက ေရပြးေကာကပြအေၚတပငသာမက ဒမ ကေရစ အေျာငြးအလြအေၚ၌ါ စ တကသပာြးေစသည။ ရပာသာြးမာြးမ ယခတကလာမည အစ ြးရအာြး ၎တ ႔ႏငအတ ြးေါငြးေဆာငရပကရန၊ ၎တ ႔၏ စ ြးရ မမႈမာြးအာြး ေျဖရငြးေြးရနသာမက အရသာြးအစ ြးရသ ႔ လြးဝေျာငြးလြရန၊ တရာြးမတမႈရရ ေရြးအတပက ေဆာငရပကရန၊ ကရငတ ငြးရငြးသာြးမာြးရ ေသာေဒသမာြးတပင ေရရညတညတေသာ ၿင မြးခမြးေရြးေဖာေဆာငမႈမာြး ေဆာငရပကရနအျင ညာေရြး၊ ကနြးမာေရြးႏင အေျခခအေဆာကအအမာြး ဖပ႕ၿဖ ြးတ ြးတကေရြးတ ႔အတပက လေဆာငေြးရန ေတာငြးဆ ခြၾကသည။

1 ျမနမာႏ ငင အေရ႕ေတာင ငြးရ ေနရာေဒသအခ ႕သည ကရငအမ ြးသာြး အစညြးအရြး၏ ႏ ငငေရြးႏင စစေရြး ထ နြးခမႈေအာကတပင တညရ ေနဆြျဖစသည။ ဤေဒသမာြးက တမေတာမ “အမြေရာင နယေျမမာြး” အျဖစ သတမတထာြးသည။ ဆ လ သညမာ ထ ေနရာမာြးသည တမေတာ နညရ ေသာ သ ႔မဟတ တမေတာ လြးဝ လႈရာြးမႈ မျႏ ငေသာ တ ငြးရငြးသာြး လကနကက ငမာြး စ ြးမ ြးေသာေနရာမာြးျဖစသည။ ေရာေႏာအခေသာ နယေျမမာြးဆ သညမာ ဖာြးအႏင ဒ ြးလာယာ ခရ ငမာြးကြသ ႔ ကရငအမ ြးသာြး အစညြးအရြးႏင တမေတာတ ႔မ တညရ ေနၿြး ထ ေနရာက အခရနအတပက ၿ ငဆ ငေနၾကေသာ ေဒသမာြးျဖစသည။ ထ ေနရာမာြးတပင ရပာသာြးမာြးအေနနင အခပနေကာကချခငြးႏင စစအခမႈစနစမာြး ဆကလကတညရ ေနၿြး ရပာသာြးမာြးအေနနင အာဏာ င အမ ြးမ ြးႏင လကနကက ငမာြး၏ အခပနေကာကချခငြးမာြး ႀကေတပ႔ ခစာြးေနရၿြး အခမႈ ယႏယာြး ႏစခမ ြးေါငြးေဆာငရပကျခငြး မရ သညအေလာက မညသညအဖပြ႔၏ က ြးလပနမႈအတပကက မဆ ေျဖရငြးရနနညြးလမြး မရ သညေနရာလညြးျဖစသည။ ျမနမာႏ ငင အေရ႕ေတာင ငြးရ ေဒသမာြးတပင မညသည ေဒသသည မညသညအဖပြ႔၏ အခမႈ ေအာကတပင ရ သညက စစတမြးေကာကယ မႈ လ ေဆာငရနအတပက ကယကယျန႔ျန႔ လကခမႈ မရ ေသာေၾကာင ကရငလ ႔အခပငအေရြး အဖပြ႔အေနႏင ထ ေဒသမာြးတပင ေနထ ငၿြး ေဒသခမာြးႏင တဝနြးကငရ လ ထအာြး မညသညေနရာသည မညသ ၏ အခမႈေအာကတပင တညရ ေနသညက ေမြးျမနြးအတညျႏ ငသည မ မ တ ႔၏ ေဒသတပငြး အဖပြ႔ဝငမာြး၏ ဆြးျဖတခက အေၚတပငသာ မခ အာြးက ြးရသည။ ေရာေႏာအခမႈနယေျမမာြးႏင ကရငလ ႔အခပငအေရြးအဖပြ႔၏ သတငြးေကာကယ မႈ ျလသည ျမနမာႏ ငင အေရ႕ေတာငဘက အျခမြးရ လ ႔အခပငအေရြး ခ ြးေဖာကမႈ အေသြးစ တ ဆနြးစစခကမာြးက မ သ ရ လ ါက ၂၀၁၄ ခႏစ ေမလတပင ထတျနထာြးသည Truce or Transition? Trends in human rights abuse and local response in Southeast Myanmar since the 2012 ceasefire, စာအတပင ၾကညါ။

3

န ဒါနြး

ျမနမာႏ ငငတပင ၂၀၁၅ ခႏစ ႏ ဝငဘာလ ၈ ရကေန႔၌ ကငြးခြေသာ အေထပေထပ ေရပြးေကာကပြႀကြးသည ၂၅ ႏစတာကာလအတပငြး လပတလမႈအရ ဆြးေသာ ေရပြးေကာကပြျဖစၿြး တ ငြးျည၏ ျျငေျာငြးလြေရြးအတပက သ သာထငရာြးေသာ မတတ ငတစခအျဖစ ကမၻာတစဝမြးမ အသ အမတျလကရ သည။ ေရပြးေကာကပြအတပက ျငဆငေနခ နကာလတပင လ အမာြးၾကာြး ေကာၾကာြးလကရ သည အမ ြးသာြး ဒမ ကေရစအဖပြ႔ခႏင အထ ြးသျဖင ႏ ငငအတပငြးရ ေကြးလကေဒသမာြးႏင ျမနမာႏ ငင၏ ေနရာအမာြးစက လႊမြးျခထာြးၿြး လကရ အာဏာယ ထာြးေသာ ျညေထာငစၾက႕ခ ငေရြးႏငဖပ႕ၿဖ ြးေရြးါတတ ႔အာြး ႏ ငငတပငြး၌ သာမက ႏ ငငတကာအသ ငြးအဝ ငြးကါ ြးစာြးေြး အာရစ ကလကရ သည။

အမ ြးသာြး ဒမ ကေရစအဖပြ႔ခ၏ ေတာငၿ ကမြးၿ အႏ ငရရ မႈႏင ထမဆြးအႀက မ လႊတေတာတကေရာကမႈမာြးေၾကာင ေရပြးေကာကပြ ရလာဒအာြး အျငဘကမ ေစာငၾကညသ မာြး အေနႏင ထပကေၚလာသည ရလာဒမာြးအေၚ မ တည၍ ေရပြးေကာကပြျဖစစတစေလာကတပင ၾကေတပ႕ခြရေသာ ဆ ြးညစမႈမာြးအာြးလြးက ၎တ ႔စ တထြမလပယက စပာ ထတစႏ ငခြသည။

သ ႔ေသာ အဆငဆင အခစနစေၾကာင လစလ ရႉခခြရေသာသ မာြးႏင ႀက တငေရြးဆပြထာြးသည ျမနမာႏ ငင ေရပြးေကာကပြ ေကာမရင၏ မ ဝါဒမာြးေၾကာင ေရပြးေကာကပြတပင ါဝငခပငမရရ သည ျမနမာႏ ငင အေရ႕ေတာင ငြး တပငရ ေသာ ျညသ မာြး အတပကမ ၎တ ႔ၾကေတပ႔ရသည အႏႈတလကၡဏာေဆာငေသာ အေတပ႔အႀကမာြးေၾကာင ျမနမာႏ ငငအစ ြးရႏင ဒမ ကေရစလမြးေၾကာငြးအရ ေျာငြးလြမႈမာြး ေဖာေဆာငရန ေြးအထာြးေသာ ၎၏ ကတ ကဝတမာြးအေၚ စ တကေစခြရသည။ အထ ြးသျဖင ရပာသာြးမာြးအတပက ႏစေါငြးမာြးစပာၾကေတပ႔ခြရေသာ ျညတပငြးစစ၊ လ မ ြးေရြး ခပြျခာြးဆကဆမႈမာြးႏင ႏ ငငေရြး၊စြးပာြးေရြးတပင ကန႔သတမႈမာြး စသည အေတပ႔အၾကမာြးက ထ ခစာြးခကက မ ဆ ြးရပာြးေစသည။ ျမနမာႏ ငင အေရ႕ေတာင ငြးရ ျညသ မာြး၏ ယၾကညမႈက ရရ ရနအတပက ယခ တကလာမည အစ ြးရအေနႏင ထ ေဒသမာြးတပငရ ဆႏၵမြေြးရန ကန႔သတခခြသ မာြး၏ စ ြးရ မ နမႈမာြးက ြးစာြးေြး ေဆာငရပကရန လ အၿြး ၎၏ ဂတ ကဝတ ျထာြးသည ၿင မြးခမြးေရြးလ ငနြးစမာြးႏင ဒမ ကေရစ အသပငက ြးေျာငြးေရြး လငနြးမာြးက အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရပကရာတပင အာြးလြးါဝငေသာ ခ ငမာသည လငနြးစတစရ အျဖစ ေရ႕ဆကလေဆာငသပာြးရန လ အသည။

ဆကလကၿြး ေဆပြးေႏပြးထာြးသညမာြးမာ ၂၀၁၅ ခႏစ ေရပြးေကာကပြလငနြးစအတပငြး ပငြးလငြးျမငသာမႈ၊ ြးေါငြးါဝင ေဆာငရပကႏ ငမႈ၊ အမာြးယၾကညလကခႏ ငမႈႏင ါတသကၿြး ေရပြးေကာကပြ ကာလႏင ေရပြးေကာကပြမတ ငမ ကာလမာြးတပင ရပာသာြးအခ ႕၏ အေတပ႔အၾကမာြးက ေသခာစပာ ျခငစေဆာငြး တငျထာြးျခငြးျဖစသည။ ဤေဖာျခကမာြးတပင ရပာသာြးမာြးႏင ကရငလ ႔အခပငအေရြးအဖပြ႔၏ ေဒသတပငြး အဖပြ႔ဝငမာြး၏ အသစတကလာမည အစ ြးရအေၚထာြးရ သည ေမာလငခကမာြးလညြး ါဝငသည။

4

ပငလငြးျမငသာမႈ

ကရငလ ႔အခပငအေရြးအဖပြ႔၏ ေဒသတပငြး အဖပြ႔ဝငမာြးမ သထ၊ ေတာငင ၊ ေညာငေလြးင၊ တနသၤာရ၊ ဖာပနႏင ဒ ြးလာယာ ခရ ငမာြးတပင ျလခြေသာ ရပာသာြးမာြးႏင ေတပ႕ဆေမြးျမနြးမႈမာြးအရ ဤေရပြးေကာကပြ ကာလအတပငြး လေဆာငေသာ ေရပြးေကာကပြဆ ငရာ လေဆာငမႈမာြးသည ေဒသခ မြဆႏၵရငမာြး အတပက ပငလငြးျမငသာမႈ အတနအသင ရ ခြသညဟ ဆ ႏ ငသည။

ရပာသာြးမာြးမ တငျခြသညမာ မြရမာြးတပင တာဝနယ ခြေသာ မညသည အာဏာ င တစြးတစေယာကမ ၎တ ႔အေၚ အငအာြးသြး အၾကက ငျခငြးမာြး ျလမႈ မရ ေၾကာငြးႏင ၎တ ႔အေနႏင လ ႕ဝကစပာျဖင မြေြးသည အခနြးအတပငြးသ ႔ မညသ တစြးတစေယာကမ လ ကါလာျခငြးမရ ြ မြေြးခပငရေၾကာငြး တငျခြသည။ ေတပ႕ဆေမြးျမနြးခြသည ရပာသာြးအမာြးစသည ဆႏၵမြေြးျခငြးဆ ငရာ လငနြးစက ေကာငြးမပနစပာ နာြးလညထာြးသညက ေတပ႔ရေသာလညြး ဒ ြးလာယာ ခရ ငမ ရပာသာြးတစြးက “မြေြးတြအခါ ကၽပနေတာတ ႔ အဆငဆငသပာြးရတယ။ ဒါေမယ ရပာသာြးေတပက မေစာငႏ ငဘ ြး။ မြေြးဖ ႔က ဆႏၵေစာေနၾကတယ။” ဟတငျခြသည။ ဤကြသ ႔ အမာြးအယပငြး အနညြးငယ ရ သညမအ ေတပ႔ဆေမြးျမနြးခြေသာ ရပာသာြးအာြးလြးက ၎တ ႔ ၾက ကႏစသကေသာ ါတ သ ႔မဟတ က ယစာြးလယအာြး မြေြးရာတပင စ တေအြးခမြးသာစပာ ေြးႏ ငခြသညဟ ေျဖၾကာြးခြသည။

ေတပ႔ဆေမြးျမနြးခြေသာ ရပာသာြးတစြးတစေယာကမ ါတတစခအာြးသာ မြေြးရန ဖ အာြးေြးျခငြး မခရေသာလညြး ကရငလ ႔အခပငအေရြးအဖပြ႔မ လကခရရ ခြေသာ အစရငခစာ အခ ႕တပငမ စညြးရြးေရြး ဆငြးသည အခ နကာလမာြးတပင မြဝယျခငြးမာြး၊ ါတ က ယစာြးလယအခ ႕၏ လညစာြးျခငြးမာြးႏင ဆ ငသည သတငြးအခကအလကမာြး ါဝငသည။ အထ ြးသျဖင ၾက႕ခ ငေရြးႏင ဖပ႕ၿဖ ြးေရြး ါတမ ၎၏ အာဏာရရ ထာြးသည ႏစကာလမာြးအတပငြး ရရ ခြသည ၾသဇာ အရ နအဝါႏင ၾကပယဝမႈက အသြးျၿြး ရပာသာြးမာြးအာြး မြဆပယစညြးရြးခြသည။

ကရငလ ႔အခပငအေရြးအဖပြ႔၏ သထၿမ ႕နယရ ေဒသတပငြး အဖပြ႔ဝင၏ တငျခကမာ-

“ျညေထာငစ ၾက႕ခ ငေရြးနြ႔ ဖပ႕ၿဖ ြးေရြးါတက ဘြးလငြးၿမ ႕နယမာရ တြ ေကြးရပာအစေတပက ဆ လာျာြးေတပ စါြးေျခပေလ႕စကေတပေြး၊ လမြးေဖာကေြးတာေတပ လခြတယ။ သ တ ႔က မြေြးဖ ႔ ရပာသာြးေတပက အြဒနညြးနြ႔ မြဆပယခြတယ။ တကယလ ႔ ရပာသာြးေတပအေနနြ႔ သ တ ႔က မြေြးခြရင အြဒထက တြ စၥညြးေတပေမယလ ႔ ေျာခြတယ။ အြဒါေၾကာင ရပာသာြးေတပအေနနြ႔ သ တ ႔က မြေြးခြရင အြဒထက တြ စၥညြးေတပေြးမယလ ႔ ေျာခြတယ။ အြဒါေၾကာင ရပာသာြးေတပက သ တ ႔ေတပ အမ ြးသာြးဒမ ကေရစအဖပြ႔ခက မြေြးခြရငေတာင ျညေထာငစၾက႕ခ ငေရြးနြ႔ ဖပ႕ၿဖ ြးေရြးါတကြ ႏ ငမယလ ႔ ယ ဆခြၾကတယ။”

ေတာငင ခရ ငမ ကရငလ ႔အခပငအေရြးအဖပြ႕ဝင၏ အစရငခစာတပငလညြး ျညေထာငစၾက႕ခ ငေရြးႏင ဖပ႕ၿဖ ြးေရြးါတမ ေငပေၾကြးႏငေထာကမႈမာြးအစာြး ရပာသာြးမာြးအာြး ၎တ ႔ါတဝငအျဖစ ါဝငေစျခငြးဟ သည ၎တ ႔၏ႏ ငငေရြး လညကပကတစခက အျခာြးေသာ မာတစရအေနႏင ေဖာျထာြးသည။ ျညေထာငစ ၾက႕ခ ငေရြးႏငဖပ႕ၿဖ ြးေရြးါတ သည ၿမ ႕နယအခေရြးမႉြးမာြးအာြး ရပာသာြးမာြးက အလအက င အခပငအလမြး ဖနတြးေြးမညဟ ေသာ ေခါငြးစေအာကတပင အစညြးအေဝြးေခၚယ ေစျခငြးႏင တသကၿြး ေစာငၾကညျခငြး ခခြရသည။ ထ အစညြးအေဝြးတပင ရပာသာြးမာြး၏ ဓါတက ရ ကယ ၿြး တစလၾကာေသာ ၿမ ႕နယအခေရြးမႉြးမ ထ ရပာသာြးမာြးအာြး ျညေထာငစ ၾက႕ခ ငေရြးႏင ဖပ႕ၿဖ ြးေရြးါတအဖပြ႕ဝငကဒမာြး ေြးအခြသည။ ကရငလ ႔အခပငအေရြးအေနႏင ထ ကြသ ႔ လေဆာငမႈမာြး၏ ေနာကကပယမ တပနြးအာြးေြးမႈမာြးက အေသအခာ မသ ေသာလညြး ေတာငင ခရ ငရ ရပာသာြးမာြးက ယၾကညသညမာ ထ အရာသည ျညေထာငစ ၾက႕ခ ငေရြးႏင ဖပ႕ၿဖ ြးေရြးါတ၏ ေရပြးေကာကပြ မတ ငမ ကာလအတပငြး ၎တ ႔၏ ထငေၚေကာၾကာြးမႈအာြး အသ အမတျရနအတပက နညြးဗ ဟာတစရျဖစသညဟ ယၾကညၾကသည။

5

ျညေထာငစ ၾက႕ခ ငေရြးႏင ဖပ႕ၿဖ ြးေရြးါတကြသ ႔ အငအာြး လလေလာကေလာက မရ သည အျခာြးေသာ ါတမာြးအတပကမ ၎အတပက မြရရ ရန ရပာသာြးမာြး၏ အက ြးအျမတအတပက ဂတ ကဝတမာြးေြးျခငြးႏင လ မ ြးစ တ ညမႈႏင ယေကြးမႈဆ ငရာ အယ အဆမာြးက အသြးျျခငြး စသညနညြးလမြးမာြးက အသြးျၾကသည။ ျမနမာေတာငသ လယသမာြး ဖပ႕ၿဖ ြးေရြး ါတမေန၍ သ မြးဆညြးခ လယယာေျမမာြးအာြး တစဧကလင ေငပက သ နြး ၂၀2 ျနလည ရရ ေစရမညဟ ေသာ ဂတ ေြးခြသည။ သထခရ ငမ ရပာသာြးမာြး၏ တငျခကအရ “တခ ႕ါတေတပက လာၿြးေတာ ကၽပနေတာတ ႔က မြေြးတယဆ တာ အမ ြးသာြး ဒမ ကေရစ အဖပြ႔ခက မြေြးတာနြ႔ အတ တ ါြ” ဟ ေျာခြေသာလညြး ထ ကြသ ႔ ေျာၾကာြးခကမာ ဘာက ဆ လ သညက ရပာသာြးမာြးမ နာြးလညျခငြးမရ ခြါ။ ထ ကြသ ႔ေသာ သတငြးအခကအလက အမာြးမာြးသည ရပာသာြးမာြး၏ မြေြးရနအတပက ဆြးျဖတခကက ဇေဝဇဝါ ျဖစေစခြသည။ အျခာြး မ ထ ေရာကေသာ နညြးလမြးမာ ကရငျညသ ႔ါတႏင ဖလ-စေဝၚ ဒမ ကရကတစါတမ အသြးျသည ရပာသာြးမာြးအာြး တရမာြးႏင ေရာကသြးမာြး လကေဆာငေြးၿြး ကရငအမ ြးသာြး အခငြးခငြးၾကာြးတပင ယၾကညမႈ ထာြးရ ေစရန ေတာငြးဆ ျခငြး ျဖစသည။ ဤနညြးလမြးသည သ မ၏ ေကြးရပာမ ရပာသာြးမာြးက ေအာငျမငစပာ စညြးရြးႏ ငခြသညဟ ဒ ြးလာယာ ခရ ငမ အမ ြးသမြးတစြးမ ဤသ ႔ တငျခြသည။

“အခကအခြတစခကေတာ ရပာတစရပာလြးက ါတတစခက ြ မြေြးဖ ႔ သေဘာတ ည ဆြးျဖတၿြးသာြးျဖစတယ။ ဒါေမယ ေရပြးေကာကပြ မတ ငမတစညအလ ႏ ဝငဘာလ ၇ရကေန႔ ညမာၾကာအငြးမာရ တြ ကရငျညသ ႔ါတက ဆရာ သ ြးမပြက ရပာထြက ေရာကလာၿြး ရပာသာြးေတပနြ႔ ေတပ႔ဆစကာြးေျာခြတယ။ သ ေရာကလာၿြးေနာက ငြး ရပာကႏစဖပြ႔ကပြသပာြးတယ။ ‘ကၽပနေတာတ ႔တစေတပဟာ ကရငလ မ ြးေတပ ျဖစတြအတပက ဒေရပြးေကာကပြမာ ဖာြးစညနြ႔ ကၽပြခ က မြေြးရမယ။ တကယလ ႔ ခငဗာြးတ ႔တစေတပ ကၽပနေတာတ ႔က မြေြးၿြး ကၽပနေတာတ ႔ မြႏ ငခြရင ခငဗာြးတ ႔ လ အတာက ကၽပနေတာတ ႔ဆမာ ေတာငြးဆ လ ႔ရတယ။ ကၽပနေတာတ ႔ ျဖညဆညြးေြးမယ။ လ အတာက သာ လာေတာငြးါ။’ လ ႔ သ ကေျာခြတယ။ ကၽပနမတ ႔အေနနြ႔ ရပာသာြးေတပ ႏစျခမြးကပြသပာြးတြအေၚမာ နညြးနညြး စ တမေကာငြးျဖစမ တယ။ ဘာလ ႔လြဆ ေတာ ကၽပနမတ ႔အေနနြ႔ အရငကတညြးက ါတတစခထြအတပက မြေြးဖ ႔ ဆြးျဖတၿြးသာြးေလ။”

ဤျဖစရတပင ထ ါတ၏ စညြးရြးေရြး နညြးဗ ဟာမာ အလျဖစသေယာငရ ေသာလညြး အျခာြးေသာ ရပာသာြးမာြးမာမ ထ ကြသ ႔ စညြးရြးမႈမာြးႏင ေတပ႔ၾကရေသာလညြး ၎တ ႔၏ ဆြးျဖတခကက သာ ခ ငခ ငစပြထာြးေၾကာငြး တငျခြသည။ “ႏ ငငေရြး ါတေတပက ေရပြးေကာကပြမတ ငခငမာ ရပာက ေရာကလာၾကတယ။ အြလ ေရာကလာၿြးရင သ တ ႔ရြ အေၾကာငြးက သ တ ႔ေျာၾကတယ။ ဒါေမယ သ တ ႔ဘာြေျာေျာ ဘယသ ႔က မြေြးမယဆ တြ ကၽပနမရြ စ တဆြးျဖတခကက ကၽပနမကေတာ မေျာငြးဘ ြး။” ဟ ဒ ြးလာယာခရ ငမ ရပာသ တစြးက ေျာၾကာြးခြသည။ ဤကြသ ႔ စ တခစာြးခကအေလာက ၎တ ႔ ၾက ကႏစသကသည ါတက မြထညျခငြးအေၾကာငြးက ကရငလ ႔အခပငအေရြးအဖပြ႔မ ေတပ႔ဆေမြးျမနြးထာြးေသာ မြေြးသ အာြးလြးမ ထတလြလြ ေျဖၾကာြးခြသည။ ထ ႔ေၾကာင မြေြးမညေန႔မတ ငမ ကာလအတပငြး ေမြးခပနြးထတဖပယရာ စညြးရြးမႈအခ ႕ ရ ေနေသာလညြး မြထညသညအခါ ပငလငြးမႈရ ၿြး လကခႏ ငဖပယရ သညက မြရသ ႔သပာြးေသာ ရပာသာြးမာြးက ယတ င ျမငေတပ႔ခြၾကသည။

2 ေဖေဖာဝါရလ ၂၀၁၆ ခႏစအတပက တရာြးဝင ေငပလြႏႈနြးမ ၁ ေဒၚလာလင ၁၂၄၀.၄၀ ကျဖစသည။

6

ြးေ ါငြးါဝငႏ ငမႈ

လပတလ၍ တရာြးမတေသာ ေရပြးေကာကပြ တစခသည ႏ ငငတကာရ မြေြးခပငရ သ မာြး၏ အခပငအေရြးက လ ကနာရမညဟ ကရငလ ႔အခပငအေရြးအဖပြ႔မ ယၾကညသည။ ထ ႔အတ အာြးလြးါဝငေသာ ေရပြးေကာကပြ တစရျဖစရန ေရပြးေကာကပြ မတ ငမကာလမာြးတပင ေနရာေဒသတ ငြးရ ေကြးလကေဒသမာြး၌ ေရပြးေကာကပြဆ ငရာအျမငဖပင သငတနြးမာြး ဖပငလစေြးျခငြး၊ မြေြးခပငရ သည ျညသ မာြး၏ နာမညမာြးအာြး မြစာရငြးတပင ါရ ေစရန ေသခာေအာငျလျခငြးမာြးက ေဆာငရပကေြးရမည။ ဤအေျခအေနတပင ကရငလ ႔အခပငအေရြးအဖပြ႔အေနႏင ၂၀၁၅ ခႏစ ေရပြးေကာကပြသည လ ထအတပက စ တေကနမႈ အျညအဝ မေြးႏ ငဟ မတယ သည။ ျမနမာႏ ငင အေရ႕ေတာင ငြးရ ရပာသာြးမာြး၏ ေျာၾကာြးခကမာြးတပင ေရပြးေကာကပြ လငနြးစႏင တသက၍ေသာလညြးေကာငြး ေရပြးေကာကပြ မတ ငမ ေြးသပငြးရေသာ မြေြးသ မာြး၏ အမညစာရငြး ေြးသပငြးျခငြးမာြးအတပက သတငြးအခကအလက မရ ျခငြး၊ ေဒသတပငြးအေျခအေနႏင အမနတကယ က ကညမႈမရ ေသာ လျခေရြးဆ ငရာအေၾကာငြးျခကျဖင ရပာလြးကၽပတ သ ႔မဟတ ေကြးရပာအစ တစခလြးအာြး တရာြးေဒႏင မညစပာ ခနလထာြးျခငြး၊ ေဂၚရခါြး3ႏင မ စလင4 လ နညြးစမာြး၏ မြေြးခပငမရျခငြးအေၚ တငျထာြးမႈမာြးက ေဖာျထာြးသည။ ထ ထကမက ေရပြးေကာကပြဆ ငရာ တာဝနရ သ မာြး၏ ေါဆမႈမာြးေၾကာင မြေြးခပငရ သ မာြးမ မြစာရငြးတပင ၎တ ႔၏ အမညါဝငမႈမရ ျခငြး သ ႔မဟတ အမညမာြးက မာြးယပငြးစပာစာလြးေါငြးထာြးျခငြးမာြးေၾကာင မြေြးခပင ဆြးရႈြးခြၾကရသည။

ကရငလ ႔အခပငအေရြးအဖပြ႔မ ေတပ႔ဆေမြးျမနြးထာြးေသာ ရပာသာြးအမာြးစ၏ ေျဖၾကာြးခကမာြးတပင ၎တ ႔အေနႏင ကရငအမ ြးသာြးအစညြးအရြး၏ အခမႈနယေျမေအာကတပင တညရ ေနေသာ ရပာမာြးႏင ေကြးရပာအစမာြးအါအဝင လ တစြးတစေယာကစသည ျမနမာႏ ငငေရပြးေကာကပြေကာမရငေၾကာင မြေြးရနအခပငအေရြး ဆြးရႈြးရမႈမာြးက သ ေၾကာငြး ေဖာျခြရသည။ ႏ ငငေတာအဆင ေရပြးေကာကပြ ေကာမရငမက ယစာြးလယမာြးသည ဤကြသ ႔ လစလ ရႈရာတပင လျခေရြးက အေၾကာငြးျခြၿြး ၎တ ႔အေနႏင ေရပြးေကာကပြေန႔၌ ထ ေဒသမာြးတပငရ ေသာ မြေြးသ မာြး၏လျခေရြးက အာမခႏ ငစပမြးမရ ေၾကာငြး ေျာဆ ခြသည။5 လျခေရြးအေျခအေနအရၾကညလင ယခအခ နကာလထက မာြးစပာအေျခအေန ဆ ြးရပာြးေသာ ၂၀၁၀ ခႏစ ေရပြးေကာကပြေန႔၌ငလင ထ ေနရာ ေဒသအမာြးစမ ျညသ မာြးအေနႏင မြေြးခပငရရ ခြသည။ ယခ မြေြးရမည အခ နသညလညြး ေကအြနယ ႏင ျမနမာအစ ြးရၾကာြး တစႏ ငငလြးဆ ငရာ အစအခတရစြေရြး လကမတထ ြးခြသည ေအာကတ ဘာလ ၁၅ ရကေန႔ ၂၀၁၅ ခႏစမစတင ေရတပကလင တစလသာ ကပာဟေသြးသည ကာလျဖစသည။6

3 ေဂၚရခါြးလ မ ြးဆ သညမာ နေါ တ ငြးရငြးသာြးလ မ ြးမ ကနြးဆငြးသကလာၿြး ျမနမာႏ ငငတပင ေနထ ငၾကေသာ လ မ ြးတစစျဖစသည။ ေဂၚရခါြးလ မ ြး အမာြးစမာ ဟႏၵ ဘာသာ ႏင ဗဒၶဘာသာက က ြးကပယၾကသည။ ေဂၚရခါြး လ မ ြး အမာြးစသည ျမနမာႏ ငငအတပငြးသ ႔ ျဗ တ သအငါယာ အစ ြးသည ကာလအတပငြး ေျာငြးေရႊ႕လာၾကၿြး ျမနမာႏ ငငအတပငြး ဆယစႏစေါငြးမာြးစပာ ေနထ ငခြသ မာြးျဖစသည။ ျမနမာႏ ငငအတပငြးရ ေဂၚရခါြးလ မ ြး ြးေရမာ ၅ သ နြးတဝနြးကငရ ၿြး ရနကန၊ မႏေလြး၊ ျငြးလပင၊ မ ြးကတ၊ တမ ြး၊ ကေလြး၊ မႏေလြးတ ငြး၊ ကခငျညနယ၊ ခငြးျညနယႏင ရမြးျညနယမာြးတပင ေနထ ငၾကသည။ ေဂၚရခါြး လ မ ြးမာြးသည ဗမာတမေတာတပင ၁၉၅၀ ခႏစမာြးအတပငြး တာဝနထမြးေဆာငခြၾကၿြး တ ငြးရငြးသာြး သ နမာြးႏင က မငတန နယခြ႕မာြးက ေတာလနရာတပင အဓ က ါဝငခြသ မာြးျဖစသည။ သတငြးအခကအလကမာြး မ သ ရ လ ါက VeerGhorkha ၏ ၂၀၁၃ ခႏစ ႏ ဝငဘာလထတ Gurkha Ethnic People's History in Burma (Myanmar) တပငေလလာႏ ငသည။အခ ႕ နေါႏ ငငမ ေရႊ႕ေျာငြးေနထ င လာသ မာြးသည ေဂၚရခါြးလ မ ြးမာြးက သြးျခာြး လ မ ြးႏပယစ တစခအျဖစ သတမတေြးရနအတပက ေတာငြးဆ လကရ သညက UNFPA ၏၂၀၁၄ ခႏစ ဧၿလ ထတ Ethnic Gurkha Uses Right to Self-identify in Myanmar Census,” တပင ေတပ႔ႏ ငသည။ 4 အလာြးတ နညြးဗ ဟာမာြးက အျခာြး ေရပြးေကာကပြ ဋကာဖပငသ မာြး၏ စာေမာြးတပငလညြး ေဖာျထာြးသည။ Frontier Myanmar မ၂၀၁၅ ခႏစ ေအာကတ ဘာလ တပင ထတေဝသည The Bag of Tricks တပင ေတပ႔ႏ ငသည။ 5 မြရမာြးက ယဖကရနအတပက ခမတသည ဆြးျဖတခကမာြးအေၾကာငြးက မဒယာမာြး၌ ထ အခ နကာလအတပငြးက ေဖာျခြၾကသည။ ၂၀၁၅ ခႏစ စကတငဘာလထတ Myanmar Times မဂၢဇငြး၏ Over 100,000 people missing from voter lists in Kayin State တပင ေတပ႔ႏ ငသည။ 6 လကနကက င တဖပြ႔ အမာြးစ ါဝငမႈမရ ေသာ ည ႏ ႈငြးေဆပြးေႏပြးမႈမာြးျလ ၿြး တ ငြးရငြးသာြးေဒသမာြးတပင စစမကမာြး ဆကလကျဖစပာြးေနသည ၂၀၁၅ ခႏစ ေအာကတ ဘာလ ၁၅ ရကတပင ျမနမာႏ ငငေတာအစ ြးရႏင ေကအြနယ အါအဝင ည ႏ ႈငြးေဆပြးေႏပြးရန စာြးပြဝ ငြးသ ႔ ဖ တၾကာြးခရေသာ လကနကက င တဖပြ႔ရစဖပြ႔ၾကာြး တစႏ ငငလြးဆ ငရာ အစအခတရစြေရြး လကမတထ ြးခြၾကသည။ Reuters သတငြးဌာနမ ေအာကတ ဘာလ ၁၅ ရက

7

ကရငအမာြးစ ေနထ ငသည ေဒသမာြးတပင မြရမာြးက ဖကသ မြးေစခြသည ဆြးျဖတခကသည ထ မြရမာြးမ ရရ မည အေျဖက လညျဖာြးကစာြးလ သည ထ အခ နက အာဏာရ ါတျဖစေသာ ျညေထာငစ ၾက႕ခ ငေရြးႏင ဖပ႕ၿဖ ြးေရြး ါတ၏ နညြးဗ ဟာတစရ ျဖစႏ ငသည။ ထ ျဖစႏ ငေျခက သြးသခြသည ေတာငင ခရ ငမ ကရငလ ႔အခပငအေရြး အဖပြ႔၏ ေဒသတပငြးအဖပြ႔ဝငက

“ေရပြးေကာကပြက ဒေဒသမာရ ေနတြ လ အာြးလြးနြးါက စ တဝငစာြးေနၾကၿြး ကရငျညသ ႔ါတက မြေြးခငၾကတယ။ အြဒအေၾကာငြးက ျညေထာငစ ၾက႕ခ ငေရြးနြ႔ ဖပ႕ၿဖ ြးေရြးါတက ၾကာြးတြအခါ သ တ ႔မႏ ငမာက စ ြးရ မလာတယ။ အြဒါေၾကာင ျညေထာငစ ၾက႕ခ ငေရြးနြ႔ ဖပ႕ၿဖ ြးေရြးါတက အဖပြ႔ဝငေတပဟာ လျခေရြးအရ မြရ ၁၃ ရက ယဖကေြးဖ ႔ ၿမ ႕နယအခေရြးမႉြးရြးက စာတငခြတယ။ ၂၀၁၅ ခႏစ ေအာကတ ဘာလ ၁၉ ရကေန႔မာ ၿမ ႕နယက ေခါငြးေဆာငေတပ ဆငြးလာၿြး ရပာသ ႀကြးေတပနြ႔ ေတပ႔ၿြးေတာ ါတက စာတငတြ အေၾကာငြးက အသ ေြးခြတယ။ အြဒအခါ ရပာသ ႀကြးေတပက သ တ ႔အေနနြ႔ လျခေရြးအေရ စ ြးရ မ မမႈမရ ေၾကာငြးနြ႔ အြဒါက မျဖစသငတြအေၾကာငြးေျာခြၿြး သ တ ႔အေနနြ႔ အာြးလြးအတပက တာဝနယ န ငတယလ ႔ ျနေျဖခြတယ။ ဒါက ၾကညျခငြးအာြးျဖင ဒေရပြးေကာကပြဟာ ပငလငြးျမငသာမႈ မရ ဘ ြးဆ တာ ေတပ႔ႏ ငတယ။”

ေတာငင ခရ ငတပင ျဖစ ပာြးခြေသာ အထကါက စၥရတပင မြရမာြးက ဖယရာြးရနအတပကက စၥရမာ ျငငြးဆနျခငြးခရေသာလညြး ဒ ြးလာယာခရ ငအတပငြးမ ရပာသ တစြး၏ ေျာၾကာြးခကအရ သ မ၏ ေဒသအတပငြးရ မြရမာြးမာ အမနတကယင ဖယရာြးျခငြး ခခြရသည။ “ၾကာအငြးဆ ႀကြးမာ ေကြးရပာအစ အာြးလြးေါငြး ၂၀ ရ ေမယ အစ ခႏစစြ မြေြးခပငရခြတယ။ ကနတြအစေတပကေတာ မြစာရငြးထြမာ မါခြဘ ြး။ ကၽပနမၾကာြးတာကေတာ အြဒါဟာ လျခေရြးအရ စ ြးရ မလ ႔ဆ ၿြး ေျာတယ။ ကၽပနမအျမငအရေတာ ဒေရပြးေကာကပြမာ လ တ ငြး မြေြးခပင ရ သငတယ။”

ဖာပန ခရ ငအတပငြးရ အျခာြး ေဒသခတစြး၏ ေျာၾကာြးခကအရ

“ကရငအမ ြးသာြးအစညြးအရြး အခတြ နယေျမေတပမာရ တြ ေဖပြးရာြးဘာြးေကြးရပာက ရပာသာြးေတပဆ မြေြးဖ ႔အတပကလာခြတယ။ တခ ႕ေတပ မြေြးခပငရေမယ တခ ႕ေတပမရခြဘ ြး။ အကယ၍သာ မြေြးခပငရမယဆ ရင သ တ ႔အေနနြ႔ မြေြးရျခငြးရြ တနဖ ြးက နာြးလညၿြးေတာ က ယ ငအခခပငဆ တာက နာြးလညလာမာြ။”

ျညေထာငစၾက႕ခ ငေရြးႏင ဖပ႕ၿဖ ြးေရြးါတသည ဤကြသ ႔တ ငြးရငြးသာြး မြဆႏၵရငမာြးက ယရာြးျခငြး နညြးလမြးက အသြးျခြျခငြးျဖင တစႏ ငငလြး အတ ငြးအတာအရ ၎တ ႔၏ ါတအေနႏင ေအာငျမငမႈ မရရ ခြေသာလညြး ေကအြနယ မ သတမတထာြးေသာ ဖာပနခရ ငအတပငြးရ ဖာပနၿမ ႕နယအတပငြး၌မ ေအာငျမငမႈ အမနတကယ ရရ ခြသည။ ဤကြသ ႔ စစတထ နြးခမႈႀကြးမာြးသည နယေျမအတပငြး၌ရရ ခြေသာ ၎တ ႔၏ ေအာငျမငမႈသည တ ငြးရငြးသာြး

၂၀၁၅ ခႏစတပင ထတျနထာြးသည Myanmar signs ceasefire with eight armed groups က ၾကညါ။ ႏ ငငတကာ အသ ငြးအဝ ငြးမလညြး တစႏ ငငလြးဆ ငရာ အစအခတ ရစြေရြးႏင ါတသကၿြး ေကာငြးမပနေသာ တန႔ျနမႈမာြး ေြးလကရ ေၾကာငြးက UN News Centre ၏ ၂၀၁၅ ခႏစ ေအာကတ ဘာလ ၁၅ ရကေန႔တပင ထတျနေသာ Myanmar: UN chief welcomes ‘milestone’ signing of ceasefire agreement တပင ေတပ႔ႏ ငသည။ ကရငအမ ြးသာြးအစြးအရြး၏ ကဌျဖစသ ဗ လခႀကြး ေစာမ တ ြးေစြးဖ ြး၏ လကမတထ ြးရန ဆြးျဖတခကသည ဒမ ကေရစ နညြးလမြး မကျခငြးႏင တစႏ ငငလြးဆ ငရာ အစအခတရစြေရြး စာခသည စစမနေသာ ၿင မြးခမြးေရြး အတပက ေဘြးအႏရာယ ျဖစေစႏ ငသည အေၚယသာ ေရြးသာြးထာြးေသာ သေဘာတ ညမႈတစရအျဖစအျခာြးေသာ ကရငလကနကက င အဖပြ႔ဝငမာြးႏင ေဒသတပငြးရ လ မႈအဖပြ႔အစညြးမာြးမ ျငြးထနစပာကန႔ကပကျခငြးခခြရသည။ ကရငသတငြးစ၏ ၂၀၁၅ ခႏစ စကတငဘာလ ၁ ရကေန႔တပင ထတျနေသာ Without Real Political Roadmap, Nationwide Ceasefire Agreement Leads Nowhere... က ၾကညါ။ ကရငအမ ြးသာြး အစညြးအရြးႏင ျမနမာအစ ြးရအၾကာြး ဏာမ အစအခတရစြေရြး စာခက ဖာြးအၿမ ႕နယ၌၂၀၁၂ ခႏစ ဇနနဝါရလ ၁၂ ရကေန႔တပင ေရြးထ ြးၿြးေနာက တစႏ ငငလြးဆ ငရာ အစအခတရစြေရြး စာခအာြး လကမတေရြးထ ြးခြျခငြးျဖစသည။ ဏာမ အစအခတ ရစြေရြး ေရြးထ ြးၿြးေနာက ျဖစေၚလာေသာ လ ႔အခပငအေရြး အေျခအေနမာြးက သြးသထာြးသည ၂၀၁၄ ခႏစ ေမလ တပင ထတျနခြေသာ ကရငလ ႔အခပငအေရြးအဖပြ႔၏ အစရငခစာက Truce or Transition? Trends in human rights abuse and local response since the 2012 ceasefire တပင ဖတရႈႏ ငသည။

8

ကရငရပာသာြးအမာြးစက မြထညခပင မေြးျခငြးႏင ႀက တငမြမာြး ထညၾကေသာ စစသညအမာြးစေၾကာင ျဖစႏ ငသညအျင ကရငလ ႔အခပငအေရြးအဖပြ႔၏ ေဒသတပငြး အဖပြ႔ဝင၏ ေျာၾကာြးခကအရ ျညေထာငစၾက႕ခ ငေရြးႏင ဖပ႕ၿဖ ြးေရြးါတအာြး မြထညရနအတပက ဖ အာြးေြးမႈမာြးေၾကာင လညြး ျဖစႏ ငသည။ ဤအခကက ေထာကျထာြးေသာ ဖာပနခရ ငအတပငြးရ ေဒသခ၏ ေျာၾကာြးခကမာ

“ဒေဒသမာ ျညေထာငစ ၾက႕ခ ငေရြးႏင ဖပ႕ၿဖ ြးေရြး ါတက အႏ ငရတာ ဘာေၾကာငလြဆ ေတာ ကၽပနေတာေတပ႔ရသေလာက ဒမာက တမေတာသာြးေတပက ရပာသာြးေတပထက မာြးတယ။”

မညသ ႔င ျဖစေစကာမ အထ ြးသျဖင ကရငအမ ြးသာြး အစညြးအရြး၏ ထ နြးခမႈ နယေျမေအာကတပင ေနထ ငရေသာရပာသာြးအာြးလြးက အေထပေထပေရပြးေကာက ပြတပင ါဝငေစျခငြး ကြသ ႔ေသာ ဒမ ကေရစေရြး ေျာငြးလြမႈလငနြးစမာြးတပင အဓ ၸါယရ စပာါဝငလာေစျခငြးသည ယၾကညမႈ တညေဆာကရာတပင အဓ ကကေသာ အခကျဖစသည။ မြေြးရာတပင ယထာြးျခငြး ခရသည အျခာြးေသာ အေၾကာငြးအရငြးမာြးမာ အမညစာရငြး ေြးသပငြးရန လငနြးစအေၚ နာြးလညမႈ မရ ျခငြးႏင ဤလငနြးစအာြး စမခန႔ခပြရနအတပက ယၾကညအႏျခငြး ခရေသာ ဝနထမြးမာြး၏ ေါဆမႈေၾကာငျဖစသည။ ေတာငင ခရ ငတပင အခ ႕ေသာ မြဆႏၵရင ရပာသာြးမာြးမာ မြရသ ႔ ေရာကရ ၿြးေနာက ေနာကေၾကာငြးျနလညခြရသည။

“အမတ(၄) ရကပကက ရပာသာြးတခ ႕ဆ ရင မတတငလညြးရ တယ၊ မြေြးခငစ တလညြး ရ ၾကေမယ မြေြးခပငမရခြၾကဘ ြး။ မြေြးရမယေန႔ မတ ငခင သြးရကအလ ေလာကမာ မြရတာဝနရ တြ ဝနထမြးေတပ ေရာကလာၿြး သ တ ႔နြ႔ဆ ငတြ သတငြးအခကအလကေတပ လာယ ခြၾကတယ။ ရပာသာြးေတပက သ တ ႔နာမညေတပ မြေြးရမယ သ ေတပရြ စာရငြးထြမာါမယလ ႔ ထငခြတယ။ ဒါေမယ သ တ ႔ မြရက ေရာကသပာြးတြအခါ ျငငြးယျခငြးခခြရတယ။ တခ ႕ရပာသာြးေတပက ‘ငါတ ႔ မြေြးခပင ဆြးရႈြးတယ’ ဆ ၿြး ေဒါသထပကၾကတယ။”

ေတာငင ခရ ငမ အျခာြးေသာ ရပာသာြးတစြး၏ တငျခကမာ ေအာကါအတ ငြးျဖစသည။

“ကၽပနေတာတ ႔ရြ ရကကပကအခေရြးမႉြးေရာကလာၿြး ကၽပနေတာတ ႔ မ သာြးစေတပရြ နာမညနြ႔ နါတေတပယ သပာြးတယ။ ဒါေမယ ဘာေၾကာင ကၽပနေတာတ ႔ရြနာမညက မြေြးရမယ စာရငြးမာ မါတာလြဆ တာ နာြးမလညႏ ငဘ ြး။ ကၽပနေတာအေနနြ႔ ခစာြးရတာကေတာ သ တ ႔ေတပက ကၽပနေတာတ ႔က တနဖ ြးမထာြးဘ ြး ၿြးေတာ ကၽပနေတာတ ႔ရြ အခပငအေရြးက လညြး လစလ ရႈထာြးတယ။ အရငတနြးက ကၽပနေတာမြေြးခြဘ ြးတယ။ အြဒါေၾကာင ဘာလ ႔ ဒတစေခါက မြေြးခပငမရတာလြ။ ကၽပနေတာတ ႔ရြ နာမညေတပက ရကပကအခေရြးမႉြးဆက ေြးထာြးခြၿြးၿြး ကၽပနေတာထငတာ ကေတာ နာမညစာရငြးေရြးတြလ ရြ ေါဆမႈ ဒါမမဟတ သ တ ႔ရြ လညစာြးမႈေတပထြက တစခ ြ။ သ တ ႔လေတပက ကၽပနေတာသသယဝငတယ။ ကၽပနေတာတ ႔အာြးလြး စာရပကစာတမြး အျညအစရ တယ။ ကၽပနေတာတ ႔ တစမ သာြးစလြးတငမကဘ ြး တျခာြးရပာသာြးေတပလညြး မြေြးခပငမရခြဘ ြး။ ကၽပနေတာ အမ ြးသာြးဒမ ကေရစအဖပြ႔ခနြ႔ ျညေထာငစၾက႕ခ ငေရြးႏင ဖပ႕ၿဖ ြးေရြး ါတက က ယစာြးလယေတပက ကၽပနေတာတ ႔ နာမညမါတြ အေၾကာငြးနြ႔ ါတသကၿြး ေမြးၾကညတယ။ ဒါေမယ သ တ ႔ေျာတာက မြစာရငြးမာ နာမညမါတြလ ေတပ အမာြးႀကြးြ။ ကၽပနေတာအေနနြ႔ေတာ ဒဟာက မေကနဘ ြးလ ႔ သ တ ႔က ေျာခြတယ။ ကၽပနေတာ ဒလ မြေြးဖ ႕အတပက အေဝြးႀကြးကေန လာခြရတယ။ ကၽပနေတာအေနနြ႔ ငမြးေမယ မြေြးခပငရခငတယ။ မြရေါကဝမာ ထ ငတြ ဝနထမြးတစေယာကက ကၽပနေတာက ဘယလ က ညရမလြ သ မသ ဘ ြးလ ႔ ေျာခြတယ။ အြဒါေၾကာင ကၽပနေတာ အ မျနလာခြတယ။”

9

ေညာငေလြးင ခရ ငတပငမ မြစာရငြးထြမ ယထာြးချခငြးမရ ေသာလညြး မြေြးမညေန႔တပင မညကြသ ႔ လေဆာငရမညက မသ ေၾကာငြး ရပာသာြးမာြးမ တငျခြသည။

“အစ ြးရဘကက တာဝနရ သ တစေယာကမ မြေြးတာနြ႔ ါတသကၿြး လာေျာျတာမရ ဘ ြး။ ကၽပနေတာက မြရဘယေနရာမာရ လြဆ တာ လာေျာျတြသ တစေယာကမ မရ ဘ ြး။ မြရက ေကာငြးမာဆ တာက ကၽပနေတာ မေန႔ကမ သ တာ။”

အထကါ ျဖစရအျင ေတာငင ခရ ငမ ရရ ေသာ အစရငခစာမာြးအရ မ စလငႏင ေဂၚရခါြး ကြသ ႔ေသာ လ နညြးစမာြးအေၚ ခပြျခာြးဆကဆမႈမာြး ရ သညက လညြး ေတပ႔ရသည။ သေတာငၿမ ႕နယ၊ သေတာငၿမ ႕သစမ ေမာင က--- ၏ ေျာျခကအရ လ ဝငမႈႀကြးၾကေရြး ဌာနမ သ ၏ အ မေထာငစစာရငြးက တငျရနအတပက အႀက မႀက မေတာငြးဆ ခြေသာလညြး မြေြးရန လ အသည မညသည စာရပကစာတမြးမ ျနလညေြးအျခငြး မရ ခြါ။ သ ႏင အျခာြးေသာ မ စလင ေဒသခမာြးသည ျညေထာငစၾက႕ခ ငေရြးႏင ဖပ႕ၿဖ ြးေရြး ါတဝငမာြးႏင ၎တ ႔အာြး ၿမ ႕မ ႏငထတရန ႀက ြးမြးခြေသာ လ ဝငမႈ ႀကြးၾကေရြးမ ဝနထမြးမာြး၏ ခပြျခာြးဆကဆျခငြးႏင အေႏာငအယကေြးျခငြးမာြးက

ခစာြးခြရသည။ 7 ေရပြးေကာကပြေန႔တပင ေမာငက--- မ တငျခြသညမာ

“ကၽပနေတာ မြေြးဖ ႔ အခပငမရခြဘ ြး။ ကၽပနေတာ မြရမာ ကၽပနေတာနာမညရာဖ ႔ ႏစရကလြး သပာြးခြေမယ ကၽပနေတာနာမညက စာရငြးထြမာ ေရြးထာြးတာ မေတပ႔ရဘ ြး။ နာမညရာရတာ မလပယဘ ြး။ သ တ ႔ေတပက မြေြးရမည သ ေတပရြ စာရငြးက ေျမေၚမာ ကထာြးတယ။ မြေြးရမယေန႔မာ ကၽပနေတာ (၁၉) ရကပကက လ ႀကြးဆသပာြးၿြး ကၽပနေတာလညြး မြေြးခငတြအေၾကာငြးက ေျာခြတယ။ အြဒါနြ႔ ကၽပနေတာက သ က ကဒထတေြးတယ။ ဒါေမယ အြဒကဒက တျခာြးလ နာမညနြ႔။ ကၽပနေတာစ တထြမာ ဒဟာက အဓ ၸါယမရ ဘ ြး။ အြဒါေၾကာင ကၽပနေတာအြဒကဒက ျနေြးခြတယ။ ကၽပနေတာတ ႔အ မမာ အ မသာြး ခႏစေယာကရ ေမယ ကၽပနေတာ မ ဘႏစေယာကြ မြေြးခပငရ ခြတယ။”

မ စလငမာြးအာြး ခပြျခာြးဆကဆေသာ အလာြးတ အျဖစမာြး တနသၤာရ ခရ ငတပငလညြး ျဖစပာြးခြသည။ “အြဒမာ ခပြျခာြးဆကဆမႈေတပရ တယ။ လ တ ငြးါဝငတြ လငနြးတစခမဟတခြဘ ြး။ မာဆ ရင မ ဆလင ဆယေယာကမာဆ ရင သြးေလြးေယာကက မြေြးခပငမရခြဘ ြး။”

“ကရငအမ ြးသာြး အစညြးအရြး ထ နြးခတြ နယေျမမာရ တြ ရပာသာြးေတပဆ ရင မြေြးခပငမရၾကဘ ြး။ ဘာလ ႔လြဆ ေတာ သ တ ႔မာမတတငမရ ဘ ြး။ တခ ႕လ ေတပကေတာ သ တ ႔ရြဘာသာေၾကာင မြေြးခပငမရခြဘ ြး။ မာဆ ရင သေတာငမာရ တြ ေဂၚရခါြးလ မ ြးေတပေါ။ ဒလ လ မ ြး အမာြးစကေတာ မြေြးခပငဆြးရႈြးၾကတယ။”

7 ကရငလ ႔အခပငအေရြးအဖပြ႔မေန၍ ေမာငက---ႏင တသကၿြး ျညေထာငစ ၾက႕ခ ငေရြးႏင ဖပ႕ၿဖ ြးေရြး ေကာငစဝငတစေယာကအေနျဖင ၎ႀကေတပ႔ခြရေသာ ခပြျခာြးဆကဆမႈမာြးႏင တသက၍ အေသြးစ တ ေတပ႔ဆေမြးျမနြးျခငြး အစရငခစာတစေစာငက ထတျနခြသည။ ၂၀၁၆ ခႏစ ဇနနဝါရလတပင ထတျနခြသည Toungoo Interview: Maung A---, April 2015, က ၾကညါ။ ေတာငင ခရ ငမ ရရ ခြေသာ အျခာြးအစရငခစာ တစေစာငတပငလညြး မ စလငမာြးအာြး ခပြျခာြးဆကဆျခငြးႏင ါတသကၿြး ေဖာျထာြးသည။ ၂၀၁၅ ခႏစ ေအာကတ ဘာလ တပင ကရငလ ႔အခပငအေရြးအဖပြ႔မ ထတျနခြေသာ Toungoo Situation Update: Thandaunggyi Township, January to February 2015, အစရငခစာက ၾကညါ။

10

ေဂၚရခါြး လ မ ြးမာြး၏ မြေြးခပင ဆြးရႈြးမႈအေၚ ေတာငင ခရ ငအတပငြးမ အျခာြး ရပာသာြးတစြးမလညြး ဤကြသ ႔ တငျခြသည။

“မြေြးရတြေန႔မာ တခ ႕ ရကပကေတပထြက ေဂၚရခါြး လ မ ြးတခ ႕ မြေြးခပငမရခြဘ ြး။ သ တ ႔ ဘာေၾကာင မြေြးခပငမရတာလြ ၿြးေတာ ရကပကအခေရြးမႉြးရြ အစအစက ဘာလြဆ တာကၽပနေတာမသ ဘ ြး။ သ တ ႔ဒမာေနလာတာ ႏစႏစ သြးႏစရ ၿ။ စညြးမြးစညြးကမြးအရဆ ရင လ တစေယာကဟာ ေနရာတစေနရာမာ ေျခာကလေနၿြးတာနြ႔ မြေြးခပငရ တယ။ အြဒလ ေတပဟာ မြေြးခပငရဖ ႔အတပက သ တ ႔ရြ ေကြးရပာအစ အခေရြးမႉြး ဒါမမဟတ ၿမ ႕နယအခေရြးမႉြးဆကေန ခပငျခကယ ဖ ႔လ တယ။”

ကရငလ ႔အခပငအေရြးအဖပြ႔မ ဤထတျနမႈ ျဖန႔ေဝသည အခ နထ ဤအေၾကာငြးအရာႏင တသက၍ အျခာြး သတငြးအခကအလကမာြး မရ ေတာေသာလညြး ေဂၚရခါြးလ မ ြးမာြးသည အျခာြး မတတင မရ သ မာြးသ မာြး ကြသ ႔င မြစာရငြးတပင နာမည ါလာေစရန တနြးတ အခပငအေရြး မရခြေ။ ဤသကေသခခကမာြးအရ အထကတပင ေဖာျထာြးေသာ ျဖစရမာြးသည မေတာတဆျဖစရ ဟတသညျဖစေစ မဟတသညျဖစေစ မြေြးရာတပင လစလ ရႈခရမႈမာြးႏင အဆငဆငအခမႈမာြးေၾကာင ေရပြးေကာကပြႏင တသကၿြး ရပာသာြးမာြးအၾကာြး မေကနမႈမာြး ျဖစပာြးခြသည။ ယခ တကလာမည အစ ြးရအေနျဖင ျညသ အာြးလြးႏင ြးေါငြးလ ၿြး ၿင မြးခမြးေရြးႏင ဒမ ကေရစအတပက ၎တ ႔၏ ခဝနဂတ မာြးက တညလ ါက ဤမေကနမႈမာြးက ေျဖရငြးေြးရနလ အသည။

အမာြးယႀကညလကခႏ ငစပမြးရ မႈ ျမနမာျည အေရ႕ေတာင ငြးရ ေဒသခရပာသာြးမာြး၏ အျမငတပင ၂၀၁၅ ေရပြးေကာကပြသည မညမေလာကအထ အမာြးယႀကညလကခႏ ငခြသညက သ ရ ရနအတပက ကရငလ ႔အခပင႔အေရြးအဖပြ႔မ ေရပြးေကာကပြတစခလြးက ျခင၍ ရပာသာြးမာြး၏ အျမငက ေမြးျမနြးခြၿြး ထ အေျခအေနမာြးအေၚအေျခချြး ေရပြးေကာကပြ၏ ထပကရ လာမည ရလာဒက ယႀကညမႈရ မရ စသညအျမငမာြးက ေမြးျမနြးခြါသည။ ေတာငင ခရ ငမ အေကာငြးျမငဝါဒရ သည ရပာသာြးတစြး၏ ေျာၾကာြးခကမာ

“ကပနေတာရြ ဒထပကလာမြေရပြးေကာကပြရလာဒအေၚေမာလငခကကေတာ အမ ြးသာြး ဒမ ကေရစ အဖပြ႕ခကေန အႏ ငရျြးေတာမ သ တ ႔ျညသ လ ထက ေျာထာြးတြ အရာေတပက လေြးလာမာက ဘြ။ အေျခအေနကေတာ အရငကထကစာရင ျြးေတာေကာငြးလာတယ (ေကာငြးေနၿ) ဒါေႀကာငကပနေတာထငတာကေတာ တကလာမြအစ ြးရသစဟာ ေဒသဖပ႕ျဖ ြး တ ြးတကေရြး၊ ကရငလ မ ြးေတပအတပက က ယကႀကမၼာ က ယဖနတြးႏ ငခပငနြ႔ တသတျြးေတာ တစစတစခ လေဆာငေြးဖ ႔အတပကလညြး ေမာလငါတယ။”

ဒ ြးလာယာ ခရ ငမ အမ ြးသမြးတစြး၏ တ ကျတသာြးေသာ ဆန႔ကငဘက အျမငမာ

“ကပနမအေနနြ႔ကေတာ ဒေရပြးေကာကပြဟာျင မြးခမြးေရြးက ယ ေဆာငလာေြးလ မမယလ ႔ မထငါဘ ြး ျြးေတာ လကရ အစ ြးရဟာလညြးဘြ ေနာကတကလာမြ အစ ြးရသစက လပယလပယနြ႔ အာဏာလပြေျာငြးေြးလ မမယလ ႔ မထငါဘ ြး။ အြဒလ ဘြ ကရငလ မ ြးေတပအတပက က ယကႀကမၼာ က ယဖနတြးႏ ငခပငဟာလညြးဘြ မလပယါဘ ြး။ ျမနမာအစ ြးရဟာ ကရငလ မ ြးေတပက ေသာငြးကနြးသ ၊ သ နေတပလ ႔ သတမတေႀကျငာခြျြး အခအခ နထ

11

ဒေဒသက အမြေရာငနယေျမအျဖစ8 ေႀကျငာထာြးါတယ။ ဒါေႀကာငမ ႔ မြေြး ငခပငလညြးမရ ါဘ ြး။ က ယေဒသခလ ထေတပရြ လ အခကေတပအတပက က ယစာြးျျြး စကာြးေျာေြးမြလ က မြေြးဖ ႔ အခပငအေရြးဆြးရြးတြအတပကလညြး အရမြးဘြ၀မြးနညြးါတယ။”

ေညာငေလြးငခရ ငရ ကရငလ အခပငအေရြးအဖပြ႔၏ ေဒသတပငြး အဖပြ႔ဝငတစြးမ ေအာကတပင ေဖာျထာြးသည စ ြးရ မမႈမာြးက ေဖာျခြသည။

“သ တ ႔(ေညာငေလြးငခရ ငရ ရပာသာြးမာြး)ဆမာ ေရပြးေကာကပြျြးေနာက ငြး ျဖစခင၊လ ခငတြ ေမာလငခကလ ဟာမ ြး ဘာတစခမမရ ဘ ြး။ တကယလ ႔ ေကာငြးမပနတြါတတစခက ေရပြးေကာကပြမာ အႏ ငရခြမယဆ ရငေတာငမ သ တ ႔တ ငြးရငြးသာြးေတပအတပက ျင မြးခမြးေရြးက ႀက ြးစာြးဖနတြးေြးႏ ငတယ ဒါေမြ တနြးတ ညမက ဖနတြးေြးမာမဟတါဘ ြး။ ႏ ငငေရြးါတ အမာြးစဟာ သ တ ႔ါတအႏ ငရျြးေတာ လပတေတာအမတ ျဖစလာဖ ႔ေလာကဘြ အဓ က ြးစာြးေြးတာ။ ေနာကဆြး သ တ ႔(ရပာသာြးေတပ)အေနနြ႔ ါတေတပက အႀကေြးခငတာကေတာ သ တ ႔ဟာ တနြးတ ညမေရြး၊ ညမသငေလာတြေဒေတပနြ႔ ဖပြ႔စညြးအေျခခ ေဒက တ ငြးရငြးသာြး ေတပအတပက ဖနတြးေြးသငတယ။”

ရပာသာြးအခ ႕က ျမနမာအစ ြးရထႏငယႀကညမႈ တညေဆာကရယ ရနအတပက ေဒေအာကမေန၍ တရာြးမတမႈႏင လပတလမႈက အလငေတာငြးဆ ေနခ နတပင အျခာြးတစဘကမ ရပာသာြးမာြးကလညြး ၎တ ႔၏ ေဒသဖပ႕ၿဖ ြးေရြးအတပက ညာေရြး၊ ကနြးမာေရြးႏင အေျခခ အေဆာကအအမာြးက ေတာငြးဆ ၾကတယ။ ဘာြးအခရ ငမ ရပာသာြးတစြး၏ တငျခကမာ-

“ေရပြးေကာကပြရြ႕ ရလာဒက ကၽပနေတာကေတာ ေအာကေျခကက စၥရေတပက ေသခာ နာြးလညႏ ငျြးေတာ ကၽပနေတာတ ႔ေတပရြ႕ ျနာက ေျဖရငြးႏ ငစပမြးတကယရ တြ ေကာငြးမပနတြ အစ ြးရတစရက လ ခငါတယ။ ဘာျဖစလ ႔လြဆ ေတာ ဘယအခ နမာ ကၽပနေတာတ ႔ရြ႕ ေျမယာေတပအသ မြးခရမလြဆ တာက မသ ါဘ ြး။ ျြးေတာ အြဒမာကၽပနေတာတ ႔ေတပ ငဆ ငဖ ႔ ဘာမကနရ ေတာမာလြ မဟတါဘ ြး။ အကယ၍ အမ ြးသာြးဒမ ကေရစသာ အာဏာရလာခြမယ ဆ ရင ဋ ကၡေတပေျဖရငြးႏ ငျြး ျမနမာျညအတပကျင မြးခမြးေရြးက သယေဆာငလာ လ မမယ။ ကၽပနေတာတ ႔အေနနြ႔ ါတေတပက အဓ ကထာြးျြး လေစခငတာကေတာ ေဒသခ

8 တမေတာမ ကၽပမြးကငသ ေမာငေအာငမ ြး ရငြးျသညမာ ၁၉၆၀ ခႏစကျဒါနြးခြေသာ တမေတာမ အဆင သြးဆင ျဖင ေသာငြးကနြးသ နယေျမအျဖစ အဆငေရတပကသည စ မာ အမြေရာင၊ အည ေရာင သ ႔မဟတ အျဖ ေရာင ဟ ၍ ထ ေဒသခ၏လကနကက ငအဖပြ႔မဟတေသာ အဖပြ႔(NSAG) တ ငြးရငြးသာြးလကနကက ငအဖပြ႔(EAGs)တ ႔၏ လလာြးေဆာငရပကမႈ တညရ ရာ ေနရာအကယအ၀နြးအေၚအေျခခ၍ သတမတထာြးသည။ ေျာငြးလြသတမတ လ ကသည ထမ စကာြးစတစခ ျဖစေသာ အမြေရာငမ အည ေရာငသ ႔ ေျာငြးလြသတမတ လ ကသညဟဆ ါက အဓ ၸါယမာ (EAGs) တ ငြးရငြးသာြးလကနကက ငမာြး ထ နြးခထာြးသညေနရာ ေဒသက တမေတာမ ျနလည၍ ေျာငြးလြ ထ နြးခလ ကျခငြးငျဖစသည။ ဒတ ယစကာြးစမာ အည ေရာငေဒသမ အျဖ ေရာငေဒသအျဖစသ ႔ ေျာငြးလြသတမတလ ကသညဆ လင ထ ေနရာေဒသသည ေသာငြးကနြးသ လလာြးေဆာငရပကမႈလြး၀မရ ဘြ ရငြးလငြးေသာေနရာဟ ၍ ျဖစသည။ ေနာကဆြးစကာြးစမာ အျဖ ေရာငေဒသမ hard-core area ဟေျာငြးလြလင အဖပြ႔အစညြးမာြးစပာ ထ ေနရာတပင လက ငရန လ အျြး အမ ြးသာြးကာကပယေရြးတစခလြးအတပက ဒတ ယ-အစ ြးရ စစတက အစ ြးရမ ဖပြ႔စညြးထာြးသညဟ ၍ျဖစသည။ ေမာငေအာငမ ြး၏ ` တမေတာက တညေဆာကျခငြး ` တပငႀကညါ : ၁၉၄၈ ခႏစမ ျမနမာကာကပယေရြးတ,စငကာ Building the Tatmadaw: Myanmar Armed Forced Since 1948,: အေရ႕ေတာငအာရေလလာေရြး တကသ လ၊ ၂၀၀၉၊ စာမကနာ ၃၁-၃၂ ။ ထ ႔အတ သ ငယခငြးေလာရနသ ေလာ Neither Friend Nor Foe: Myanmar's Relations with Thailand Since 1988 ၁၉၈၈ခႏစမ စတငေသာ ထ ငြးႏင ျမနမာတ ႔၏ဆကဆေရြး ၊ စငကာ : Institute of Defence and Strategic Studies Nanyang Technological University, 2002, p.71.

12

လ မႈအသ ငြးအ၀ ငြးေတပရြ႕ လ အခကေတပျဖစတြ ေရ၊လစစမြးနြ႔ မ ေကာငြးမပနတြ လမြးေတပ စတာေတပျဖစတယ။ ျြးေတာ ကၽပနေတာတ ႔ရြ႕ လ မႈအသ ငြးအ၀ ငြးဟာ အေါငြးလကၡဏာ ေဆာငတြ လမြးဘကက ေျာငြးလြသပာြးလ မမယလ ႔ ကၽပနေတာယႀကညါတယ။”

ဒ ြးလာယာ ခရ ငမ ရပာသ ေနာ ---- ၏ ေျာၾကာြးခကမာ-

”ကၽပနမတ ႔ မြေြးခြတယ။ ဘာျဖစလ ႔လြဆ ေတာ အနာဂါတမာ ျင မြးခမြးေရြးက လ လာြးတြ အတပကရယ ကၽပနမတ ႔ရြ႕လ မ ြးေတပ လပတလပတလလနြ႔ အလလႏ ငဖ ႔အတပကဘြျဖစါတယ။ ကေလြးေတပဟာ ညာေရြးက ရယ ဖ ႔အတပက အခပငအေရြး ရ သငါတယ။ ဘာျဖစလ ႔လြဆ ေတာ အရငတနြးကလ မ ြး အေျခအေနေတပ ျနမျဖစခငေတာလ ႔ါ။ ဟ ြးအရငတနြးကဆ ရင ကၽပနမတ ႔ ေကာငြးက မသပာြးႏ ငခြႀကဘ ြးေလ။ ကၽပနမတ ႔ လကနကက င ဋ ကၡေတပေႀကာင ေျြးခြရတယ။ ညာမရ တြအတပကေႀကာငလြ တ ငြးျညအတပက ကၽပနမတ ႔အက အညမေြးႏ ငခြဘ ြး။ ကၽပနမမာဒ ေရပြးေကာကပြနြ႔ တသတျြး ေမာလငခကေတပရ တြ အတပကေႀကာင မြေြးခြျခငြးျဖစတယ။ ကၽပနမရြ႕လ ထေတပအတပက ျဖစခင ါတာကေတာ သ တ ႔ေတပအလက လပတလစပာ လက ငႏ ငျြးေတာ အကငက လာဘစာြးမႈ ေလာနညြးေစဖ ႔အတပကဘြ ျဖစါတယ။ ျညသ လ ထေတပအတပက အမနတကယႀကညျြးေတာမ မာြးမာြးမတမတ ရတညေြးလာမြ ေခါငြးေဆာငမ ြး ေတပက ဘြ လ လာြးါတယ။ေခါငြးေဆာငေတပဟာ ရ ြးသာြးျြးေတာ သ တ ႔စကာြး သ တ ႔တညတြသ ေတပ ျဖစရါမယ။ ေခါငြးေဆာငေတပဟာ သ တ ႔ျလတြအရာေတပအေၚ တာ၀နယ မႈ၊ တာ၀နခမႈရ ျြး သ တ ႔ရြ႕အမာြးက လကခႏ ငစပမြးလြရ ရါမယ။ အကယ၍ ေခါငြးေဆာငေတပဟာ မနကနတြလမြးစက သြးျြး ြးေဆာငသပာြးမယ ဆ ရငေတာ လ ထေတပက သ တ ႔ေတပရြ႕ေနာကက လ ကႀကမာျဖစတယ။”

န ဂြးခ

ရပာသာြးမာြး၏ အေတပ႔အႀကမာြးအရ မာြးယပငြးမႈမာြး၊ ေါေလာမႈမာြး၊ ေဒသေနရာ ထ၀အေနအထာြးအရ (သ ႔မဟတ) တ ငြးရငြးသာြးတသကဆကႏပယမႈ အစရ သညတ ႔ေႀကာင မာြးစပာေသာမြေြးရာတပင ျညသ မာြး ခနလထာြးျခငြးခခြရသည။ ၎သည ျမနမာႏ ငင၏ ဒမ ကေရစ အသပငက ြးေျာငြးေရြးလငနြးမာြးတပင လာမညအစ ြးရသည လ ထ၏ယႀကညမႈ ရရ ေအာင အႏစသာရအဓ ၸယရ ေသာ လေဆာငခကမ ြးက င အေလြးထာြး ေဆာငရပကရန အလပနင အေရြးႀကြးေႀကာငြး။ အထကေအာက ြးေါငြးါ၀ငမႈ လငနြးစ တေလာကလြးအတပက လာမညအစ ြးရက ယစာြးလယမာြးသည အထ ြးသျဖင ျမနမာျည အေရ႕ေတာင ငြးရ ရပာသာြးမာြးေတပ႔ႀကခစာြးေနရေသာ အခကအခြ အေတပ႔အႀကမာြးက ၎တ ႔ထမ ရယ သ ရ မတသာြး၍ အေလြးထာြးရါမည။ ထ ႔ေနာက ၎တ ႔၏အသမာြးက ဂရစ ကသတ ျမတသာြးျြး ၎တ ႔၏အေရြးက စၥက အေရြးတယ က ငတပယ ေဆာငရပကရါမည။

13

ကရငလ ႔အခပငအေရြးအဖပြ႔မ ျလေဆာငရပကခြေသာ ၂၀၁၅ ေရပြးေကာကပြ ႏငဆကႏပယေသာ အငတာဗြးမာြး၏ မာတစခ ႕အရ ရပာသာြးမာြးသည လာမညအစ ြးရထမ ေမာလငေသာ အရာမာြးမာ-

(၁) ျမနမာျညအေရ႕ေတာင ငြးရ စစစသပငြးျခငြး က စၥမာြးက ဟန႔တာြးျြး၊ ျင မြးခမြးေရြးအတပက ကတ ေြးထာြးသညအတ ငြး အေျာႏင အလညစပာ တစႏ ငငလြး အစအခတ ရစြေရြးတပင အာြးလြးါ၀ငႏ ငေရြးအတပက ဆကလကလေဆာငရန။

(၂) ရပာသာြးမာြး၏ေျမယာမာြးက သ မြးယ ျခငြးကြသ ႔ေသာ ဖပ႔ျဖ ြးေရြးစမက နြးႀကြးမာြးေႀကာင ျဖစေၚလာသည ဆ ြးက ြးမာြးက ေလာကေအာင ျလၿြး နယစႏင တ ငြးရငြးသာြး ေဒသမာြး၏လ မႈဖပ႔ျဖ ြးေရြးအတပက ၎တ ႔ကတ ကဝတျထာြးသည လငနြးစမာြးက ပငလငြးျမငသာမႈရ သည အျအမ မာြးျဖင က ယတ ငရ ြးသာြးစပာ ေရ႕ဆကေဆာငရပက ျဖညစညြးေြးရန။၊

(၃) ႏ ငငတကာအဆငမ ညာေရြးႏင ကနြးမာေရြးက ႏ ငငအတပငြးေနထ ငသ တ ငြး ရရ ေစေရြးအတပက

လေဆာငသပာြးရန။ (၄) ႏ ငငေတာ၏ ေရပြးေကာကပြသည ႏ ငငတကာ မြေြးသည စခ နစႏႈနြးမာြး၊ ပငလငြးျမငသာမႈျခငြးမာြး

စသညတ ႔ႏင က ကညရနအတပက ေရပြးေကာကပြ လငနြးစက ေနာငလာမည ေရပြးေကာကပြ မတ ငမ ျငဆငမႈမာြးျလရန။

န ဂြးခအေနျဖင လာမညအစ ြးရအတပက အေရြးႀကြးဆြးသည ျညသ လ ထမ ၎တ ႔အာြး မြေြးခြေသာလညြး ၎တ ႔ထမ ယၾကညမႈ အျညအဝ မရရ ေသြးသညက သ ထာြးရမည။ ဘ တ-ထာြးဝယခရ ငမ ရပာသာြးတစြး၏ ေဖာျခကအရ ျညသ လ ထသည အစ ြးရသစက ေစာငၾကညၿြး အဆြးအျဖတေြးေနမည ျဖစသည။

“ႀက မဖနမာြးစပာ ေျာငြးလြခ နတနျ ဟ ၍ ါတအခ ႕မ လာေရာကေျာႀကာြးသညက ၎တ ႔ ႀကာြးခြရသည။ ထ ႔အတ စတာ၊နရကစာေစာငမာြးတပငလညြး ျမငခြႀကါသည။ သ ႔ေသာ ဤအရာသည ေရပြးေကာကပြျြးလင ၎တ ႔ေဒသအတပက မညကြသ ႔ ေျာငြးလြေြးမညက ေသခာစပာမသ ါ။ ၎တ ႔ေမာလငသညမာ စစမနေသာ ျင မြးခမြးေရြးက ဖနတြး ေြးႏ ငေသာ ေကာငြးမပန၍ သန႔ရငြးေသာအစ ြးရ တစရေၚထပကလာရနျဖစသည။ ၎တ ႔အေနျဖင အရာအာြးလြး ကပာျခာြးသပာြးလ မမညဟ ၍ေတာ မေသခာေ။ အဘယေႀကာငဆ ေသာ ေရပြးေကာကပြအျြးတပင ေစာငႀကညေလလာရန လ အေသြးေသာေႀကာငငျဖစါသည။”

_______________________________________________________________________________

ဆကသပယရန ေနာအယေသာ စညြးရြးလ ႔ေဆာေရြးတာ၀နခ (ရနကန) ဖနြး ။ ။ +၉၅ ၉၇၈ ၇၁၀ ၄၆၅၉ +၉၅ ၉၉၇ ၆၅၃ ၆၇၁၅ အြးေမြးလ။ ။ ehthaw@khrg.org